Jedna mizerna sekunda

To najmniejsza podstawowa jednostka czasu, niewielka i krtka, umyka naszej uwadze, a tak wiele moe si w tym czasie przydarzy. ycie cigle nabiera tpa, wic i sekunda w subiektywnym odczuciu wydua si: w sporcie do niedawna dzielio si sekund przez dziesi, pniej przez sto, dzi przez tysic. W wiecie fizyki atomowej sekund dzieli si na nanosekundy i tak zegar atomowy, ktry ma ju ponad pwieku (wynaleziono go w 1949 r. w w amerykaskim National Bureau of Standards), moe by niedokadny do jednej dziesitej nanosekundy na dob, czyli dziesi do minus dziesitej potgi. Jest to wielka szafa, pomieciaby kilku ludzi w sobie. Udoskonalano ten zegar, teraz oparty jest na drganiach atomu cezu-133. Odmierza czas jeszcze dokadniej. W 2004 r. zbudowano jego miniaturk, ma wielko jednego centymetra szeciennego. To jeszcze nie koniec dzielenia sekundy, nikt jednak na pewno nie moe jeszcze powiedzie dzi, do ktrej potgi bdzie zminiaturalizowana. Wracajc do naszego ycia codziennego nie potrzebne nam s nanosekundy. Jestemy okropnie wolni w porwnaniu do zjawisk natury, a nawet do naszych wspmieszkacw Ziemi, zwierzakw. Nasze serce bije raz na sekund, gdy serce gryzonia lenego ryjwki aksamitnej jest 17 razy szybsze. Poruszamy si jak mucha w mazi, najlepszy atleta pokonuje 10 metrw w cigu sekundy, i to na maym dystansie; po 100 przebiegnitych metrach musi zwolni. Co prawda w tej dziedzinie bijemy karaluchy a dziesiciokrotnie, ale w tym samym czasie karaluch wykonuje 25 unikw przez zmian kierunku, dlatego tak trudno zapa drania. Gdyby to prbowa zrobi najlepszy krtkodystansowiec, daby si przecign karaluchowi. Gepard w cigu sekundy przebiega 30 metrw i moe pdzi z t szybkoci kilka minut. Bijemy gepardy w samochodzie rajdowym (40 metrw na sekund), lub w bolidzie Formuy 1 ( 80 m/sek.). Natura jest jeszcze szybsza: najszybszy wiatr (zarejestrowany w okolicach Mount Washington 12 kwietnia 1934 r.) pdzi z prdkocia 104 metry na sekund, zwyke tornado przesuwa si z szybkoci a 230 metrw, ale to wszystko cigle jest tak szybkie jak mowa premiera T. Mazowieckiego w porwnaiu do szybkoci wiata 300 tysicy km na sekund, czy fali radiowej, ktra w cigu minuty okra nasz planet 7,5 razy.

Owszem pywamy, ale do niezdarnie. Mistrz wiat w czasie sekundy potrafi dotkn tylko tafli wody basenu po sygnale startu, gdy np. zwyky szczupak oddala si o 4 metry, bole o 10 m., a wcznik morska ryba z wczni zamiast nosa - a 30 m. w cigu sekundy. Lata w powietrzu w ogle nie potrafimy, chyba, e uznamy za latanie akcj samobjcy skaczcego z entego pitra lub z gry w przepa. Zwykle taki macha rkami i nogami, wyglda jakby lata, niestety to machanie jest zbyt powolne. Gdyby to robi jak koliber - 90 ruchw skrzyde w cigu sekundy - denat prawdopodobnie wyszedby z przygody bez szwanku. Rodzajem latania s skoki narciarkie, ale nasz dzielny Adam Maysz potrafi przy dobrym skoku i sprzyjajcej pogodzie przelecie w cigu sekundy tylko 25 metrw, gdy np. sok wdrowny pikujc w d, by dopa upatrzon ofiar, robi w tym czasie 80 m. Nasze rekordy sportowe s podniecajce, bo wychodz ponad nasz przecitno, ale bledn, gdy porwnamy je z wyczynami zwierzt. I taki np. mistrz wiata w piciu piwa na czas, Polak, w cigu sekundy moe wychyli tylko jedn szklank tego zocistego napoju, gdy na przykad wieloryb humbak moe zje w tym czasie ok. 100 kg ledzi, a przecie fizjologicznie jedzenie jest bardziej skomplikowanym i bardziej czasochonnym zajcierm ni picie. Inne funkcje naszego ciaa, niekontrolowane przez nasz wiadomo, s duo szybsze. Jest ich setki, moe tysice. Tu tylko trzy przykady. Nasze oko w cigu sekundy rozpoznaje dwadziecia pojedyczych obrazw. To duo, cho niepozorna waka zalicza ich w tym czasie trzysta. Do naszego mzgu dociera sto bilionw bitw informacji w cigu sekundy, wiadomie odbieramy ich tylko ok. stu, a przetwarzamy i asymulujemy tylko kilka. W cigu sekundy absorbujemy krocie wolnych rodnikw, ktre nas powoli wykaczaj zdrowotnie, jeli nie pijemy czerwonego wina, kakao, herbaty, najlepiej zielonej, nie jemy owocw i warzyw; w organimie w cigu sekundy nastpuje 4000 rozpadw atomw potasu i ok. 10 milionw czerwonych krwinek umiera. Nie ma potrzeby marwi si o te ostatnie, bo tyche krwinek mamy w organimie a 35 trylionw. Nasze wolne wiadome osignicia, pomnoone przez ilo ludzi na globie, s jednak do impresywne. I cho w rodzinie w cigu kilkudziesiciu lat rodzi si przecitnie jedno czy dwoje dzieci, to na caym wiecie przybywa ich czwrka w cigu sekundy. W tym samym czasie apteki sprzedaj sze tabletek viagry ( nie liczc cialis, levitry i innych tym podobnych produktw). W cigu sekundy a 7 kobiet maluje sobie usta szmink. W czasie tej samej sekundy emitujemy do

atmosfery ton dwutlenku wgla, tracimy hektar lasw tropikalnych i zabijamy 220 zwierzt w celach naszej konsumpcji. Cigle to nie s astronomiczne liczby. Zawrotu gowy mona dosta, gdy si analizuje szybko pewnych procesw we wszechwiecie nawet tym bliszym, w naszej galaktyce, w naszym systemie sonecznym. Ziemia obraca si z szybkci 635 metrw na rwniku w cigu sekundy, na Io, wewntrznym ksiycu Jowisza, naturalne fontanny ekspediujw tym c zasie na wysoko p kilometra ponad 1000 ton materiau. Soce ogrzewajc nas traci w czasie sekundy 4 miliony ton swej masy, dziwne gwiazdy neutronowe w Mgawicy Krab obracaj si w cigu sekundy 30 razy. Megacyfry moemy obserwowa te w elektronice na Ziemi. Tu trudno dawa aktualne przykady, bo kadego dnia jest bite wiele rekordw szybkoci, a wic trudno powiedzie, ktry jest w danym momencie cigle jeszcze aktualny. I tak niedzisiejszy komputer do gier Deep Fritz wykonuje w cigu sekundy trzy i p miliona operacji, a inny komputer Deep Blue, te ju staruszek w wiecie elekroniki, z ktrym mierzy siy arcymistrz szachowy Garri Kasparov, potrafi w cigu sekundy przemyle 200 milionw ruchw. Tranzystor 219 GHz wcza si i wycza w cigu sekundy a 210 miliardw razw! W aspekcie sekund, ycie nasze jest dugie, bardzo dugie. Zauwaona sekunda, to ju nie mizerny byt, to dugi okres czasu w cigu ktrego tak wiele moe si zdarzy. Pomnoona przez ilo naszych lat na Ziemi to jak wieczno, bo moemy przey, zauway, dowiadczy tysice, a nawet miliony zdarze, a otrze si o nas tryliony czy kwadryliony innych. Nie lekcewamy adnej sekundy. Kada jest dla kogo wspaniaa, czy tragiczna. Kada jest wana w odmcie historii wiata. (Sekunda, Mierzenie czasu, Czas w naszym yciu, Wadysaw Pomaraski)