Sewilla

Pwysep Iberyjski jest inny od reszty Europy Zachodniej tradycj, stylem ycia, sztuk, mentalnoci ludzi; to jakby may kontynent na kontynencie Europy. Peni fenomenu hiszpaskoci trzeba szuka w Andaluzji, a tu przede wszystkim w jej stolicy Sewilli. Swoje pitno wycisnli tu Rzymianie, ktrzy przepdzajc wojska Hannibala spowrotem do Afryki powoli poczwszy od ok. roku 200 p.n.e. zajmuj pwysep i czyni z niego swj szpichlerz. Po upadku Rzymu najedaj go Frankowie, Wandale, ostatecznie podbijaj Wizygoci. Walka o tron (niewielu krlw wizygockich zmaro naturaln mierci!) koczy si tragedi. Proszone o pomoc przez jednego z pretendentw do tronu oddziay dzikich berberw (nowonawrcone na mahomatanizm plemi pnocnoafrykaskie) lduj w 711 r. na poudniowym wybrzeu Hiszpanii, likwiduj krlestwo Wizygotw, nastpuje synna conquista - zajcie caego pwyspu z wyjtkiem niewiewielkiej krainy w grach na pnocy - w cigu kilkudziesiciu lat. Muzumanie w Hiszpanii nazywani s Maurami (Moors), nowa Hiszpania zostaa nazwana Al Andalus. Od pocztku tego zniewolenia siy chrzecijaskie prbuj wyzwala kraj, kawaek po kawaku. Dopiero w roku odkrycia Ameryki, w 1492, zakoczya si reconquista, odzyskanie caego kraju przez chrzecijan. Sewilla staa si spowrotem chrzecijaska w 1248 r. i od tego czasu reconquista zatrzymaa si na dwa i p wieku. Role si odwrciy: teraz wasalskie daniny pacili krlom chrzecijaskim Maurowie. By to podatek od gowy: za wolnego mczyn pacono ile tam miar produktw rolnych, za niewolnika poow, kobiety, poniewa nie byy uwaane za penych ludzi, zwolnione byy od podatku. Sewilla, dzi milionowe miasto, czwarte co do wielkoci w Hiszpanii, to prawdziwa pera Andaluzji, czyli poudniowej Hiszpanii. W XV i do poowy XVI wieku byo to najbogatsze miasto wiata. Wikszo zabytkw godnych zobaczenia znajdziemy w dwch dzielnicach: Santa Cruz i El Arenal. To nie jest wielki obszar, mona i powinno si go zwiedza pieszo, bo uliczki s ciasne, niektre zamknite dla ruchu koowego, przewanie jednokierunkowe, niesymetryczne. Bogactwo archtektoniczne Andaluzji to naoenie si stylw muzumaskich, ydowskich i chrzecijaskich. ydzi, liczni w miastach Andaluzji, byli bardzo bogaci, ich dzielnice w centrum miast tej krainy nale do najelegantszych. W Sewilli to liczne biae domki cigle w kwieciu,

maciupeskie place i zauki, dzi dzielnica najelegentszych restauracji i hotelikw. Blisko tych domkw koo siebie i ciasnota uliczek spowodowane byo celami obronnymi ( w kilku uliczkach ledwie si mieszcz dwie osoby idce rami w rami). Pogromy ydowskie to nie wynalazek XIX i XX wieku: zazdro i obwinianie ydw za mier Chrystusa w mentalnoci zarwno chrzecijan jak i muzumanw byy odpowiedzialne za te ataki. Na skraju dzielnicy ydowskiej wznosi si majestatyczna, potna gotycka katedra. Jest najwiksz budowl gotyck na wiecie, gdy si wemie pod uwag obszar wewntrzny zamknity murami i dachem wityni. Budowano j przez cay wiek XV i poow nastpnego wieku na terenie meczetu z XII wieku. Po dawnym meczecie zostawiono przebudowan nieco wspania wie zwan Giralda (girar znaczy po hiszpasku obraca si: dzi na szczycie wiey kobieta bdca uosobieniem Wiary obraca si na wietrze), i portyk pomaraczowy obsadzony drzewkami pomaraczy sewilijskich ktrych owoce pachn piknie. Bogactwa architektonicznego katedry nie da si opisa w kilku zdaniach, to trzeba koniecznie zobaczy: otarz gwny, kaplice, portale ozdobione s setkami paskorzeb ociekajcych zotem; to ju nie jest oryginalny surowy gotyk francuski. S tu obrazy najsynniejszego malarza hiszpaskiego baroku Murillo ktry mieszka w dzielnicy ydowskiej. W katedrze znajduje si wyeksponowana marmurowa trumna Krzysztofa Kolumna niesiona przez cztery postacie reprezentujce 4 krlestwa: Kastylii, Leonu, Aragonu i Navarry, ktrych poczone siy zakoczyy rekonkwist. Czy w tym grobie jest przynajmniej jedna kostka Kolumba, tego na pewno nikt nie wie zmar w ndzy, opuszczeniu i osamotnieniu w Valladolid, tam chyba trzeba szuka jego szcztkw. Eksperci za munument nr 1 Sewilli uznali wspomnian Girald: jest smuka, wspaniaa, elegancka, po kilkuset schodach wdrapywaem si tam dwa razy na sam jej szczyt panorama miasta i okolic zapiera dech. Przez Plac Triumfu ze wspania barokow kolumn Matki Boskiej Niepokalanego Poczcia upamitniajce trzsienie ziemi z 1755 r. ktre zniszczyo cae Algarve w Portugalii i Lizbon (Sewilla nie doznaa wielkich zniszcze) dochodzi si do bramy Paacw Krlewskich (Reales Alcazares) - nastpna pera Sewilli. Nazwa w liczbie mnogiej, bo kilku krlw dobudowywao tam swoje apartamenty. Oryginalnie by to

paac maureta{ski, pierwszy dodatek pochodzi z czasw szaleca Pedro I: cudowne budowle w stylu Mudjar. Izabela I miaa tam swoj Casa de Contratacion, a jej wnuk krl Hiszpanii Carlos I, a rwnoczenie Cesarz Switego Imperium Rzymskiego, mia tu te swoje wspaniae skrzydo. Dzisiaj obecny krl Juan Carlos tu rezyduje, gdy jest z oficjaln wizyt w Sewilli. Chocia to rezydencja krlw katolickich wystrj wntrz jest w stylu muzumaskim, a najwiksze pikno w szczegach, a tych szczegw jest tyle, e nie wystarczy p dnia, by je wszystkie choby pobienie obejrze. Wyjtkowo liczne s placyki midzy budynkami, a przede wszystkim kruganki o nazwach Yesa, Doncellas (panienek),Muniecas (lalek) i kilka innych. Do paacw przylega pikny ogrd w stylu, nazwanym pniej, stylem francuskim. W pobliu katedry i paacw znajduje si budynek handlowy z XVI wieku, dzi muzeum kolonizacji Ameryki. Drugi co do wielkoci budynek Hiszpanii po El Escorial pod Madrytem jest dzisiaj budynkiem uniwersyteckim, dawna Krlewska Fabryka Cygar, w ktrej 10 tysicy cigarreras krcio cygara zaspakajajce trzy czwarte potrzeb Europy. Dochody z tego byy tak wielkie, e dla ich ochrony i wykluczenia kradziey fabryk otoczono fos z wod i zbudowano wiee obserwacyjne. Jedn z tych skrcaczy cygar bya synna Carmen, bohaterka utworu poety Mrime i opery Claude Bizeta. Czy Carmen bya kobieta z krwi i koci, czy tylko wymysem poety? oto jest pytanie. Niedaleko od wspomnianych zabytkw znajduje si Casa de Pilatos majca przypomina rezydencj Poncjusza Piata z Ewangelii, co jest, oczywista, czyst fantazj. Zdobnictwo sztukatorskie oraz azulejos osigaj tu szczyty prawdzwej sztuki. Azulejos, to po arabsku kamyczki, mae ceramiczne pytki pokryte glazur. Do dzisiaj produkcja tych kamyczkw to bardzo dochodowa cz przemysu w Hiszpanii i Portugalii. Z nich mona ukada bardzo skomplikowane figury geomegtryczne, a nawet obrazy. Takie pytki to moje osobiste najsympatyczniejsze pamitki z podry po tych krajach. Od jednego z placw przykatedralnych wije si najbardziej znana uliczka Sewilli Calle de Sierpes (ulica ww). Tu przesiadywa w wizieniu kilka wiekw wczeniej Cervantes za jakie malwersacje finansowe; autor nie by chyba podobny do synnego bohatera jego powieci idealisty Don Quixote. Dzi to deptak handlowy, ale inny ni w innych miastach wiata: wyroby jubilerskie i elektronika nie dominuj, za to duo jest

sklepw z paradnymi strojami kobiecymi przywdziewanymi do taca flamenco, lub scilej mwic do sevillany, na pielgrzymki i na corrid. Objektem wartym obejrzenia jest Zota Wiea. Zbudowana przez Saracenw dla obrony miasta ( po drugiej strony rzeki bya podobna i midzy nimi rocignita bya gruba lina metalowa majca zatrzyma okrty najedzcw. Zota, bo azulejos j zdobice byy koloru zotego. Od czasw Izabeli i Ferdynanda, tu skadowano zoto zrabowane w Ameryce, razem kilka tysicy ton tego kruszcu. Srebro, kilkanacie tysicy ton, przechowywano w innej wiey, jak si atwo domyle - w Srebrnej lecej nad Quadaqivir w odlegoci okoo 2 kilometrw w gr rzeki. Sewilla szczyci si drugim co do bogactwa muzeum sztuki mieszccym si w dawnym zakonie Obutego Miosierdzia (Convento de la Merced Calzada)- ciekawa nazwa! Sam budynek to arcydzieo sztuki barokowej. Mieci obrazy i rzeby od czasw redniowiecznych do wspczesnych, ale przede wszystkim artystw barokowej Szkoy Sewillijskiej jak Murillo, Valds Leal, Zurbaran i innych. Dla mskiej czci mieszkacw Sewilli prawdziw wityni sportu jest arena walki bykw, najwiksza i najelegansza w caej Hiszpanii. W historii Sewilli wane s dwie daty w XX wieku. W 1929 r. Sewilla gocia wystaw Ibero-Amerykask. Pamitk po tym wydarzeniu jet Plac Hiszpaski i Plac Ameryki autorstwa Anibala Gonzaleza. Szczeglnie ten pierwszy, zbudowany jak teatr staroytny, jest na prawd bogatym i piknym zabytkiem. W roku 1992 odbyy si w Barcelonie Igrzyska Olimpijskie, a w Sewilli Midzynarodowa Wystawa. Na t okazje odnowiono wiele zabytkw, zamulon rzek oczyszczono a do samego oceanu, na wyspie Kartuzw midzy odnogami rzeki zbudowano pawilony wystawowe przemienione pniej w wielki orodek rozrywki. Pitnastowieczny klasztor jednego z najsurowszych zakonw mskich kontempacyjnych pod wezwaniem Marii Panny Jaskiniowej (Santa Maria de las Cuevas) funkcjonowa tu do 1836 roku, pniej klasztor jeszcze sta, ale zabrako kartuzw. Ten dawny orodek ciszy i kontemplacji rozbrzmiewa dzi radosnym miechem dzieciakw.

Wymieniem tylko niektre obiekty i atrakcje Sewilli. To o czym pisz prosz potraktowa jak aperytif rozbudzajcy apetyt. Sewill trzeba koniecznie zobaczy, zakochanie przyjdzie samo. Jeli komu uda si tam zjawi w czasie Wielkiego Tygodnia przed Wielkanoc, czy w czasie kwietniowego karnawau, wtedy bdzie to jego wycieczka ycia.

(Sewilla-Turystyka, Sewilla-Zabytki, Hiszpania-Turystyka, Wadysaw Pomaraski)