Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
ISSN 2084-9117
Wywiad
Fotoreporta
Boks w Chemy
Tak walczyli piciarze na gali boksu im. Alfreda Paliskiego
10
Jestemy te na facebook.com/pozatorun
Gmina Chema
*** Gmina Lubicz
sprawie 30
A e Pan Bg j stworzy, a szatan opta, Jest wic odtd na wieki i grzeszna i wita, Zdradliwa i wierna, i dobra i za, I rozkosz i rozpacz, i usmiech i za... I anio i demon, i upir i cud, I szczyt nad chmurami, i przepa bez dna. Pocztek i koniec... J.Tuwim
Wszystkim Paniom, z okazji Waszego wita, yczymy, abycie ju zawsze byy tak pikne i kochane yczy mska cz Redakcji Poza Toru
Stopka redakcyjna
Redakcja Poza Toru
Zotoria, ul. 8 marca 28
Felieton
Nieopodal, a jednak daleko
TOMASZ WICAWSKI
Nikt nie zastanawia si na co dzie nad bezdomnoci. Wracamy po pracy do swoich mniejszych lub wikszych domw czy mieszka, jemy lepiej lub gorzej doprawion zup, ktr przegryzamy kawakiem misa. Potem pogapimy si chwil w telewizor, poczytamy co w Internecie, jak starczy czasu rzucimy okiem na lokaln gazet bd zakurzon ksik stojc na pce przy oknie. Jest ciepo, przytulnie, mio. Ogrdki dziakowe, dawno nieuywane skady czy szopy, przyczepy campingowe lub baraki. Tak bliskie i tak bardzo oddalone od naszej wiadomoci. W miecie bezdomnego spotka atwo. Wyczujesz go z daleka, zbliajc si do dworca kadej metropolii. Spotykasz go na starwce, idc do kawiarni czy pubu, bd na przystanku, kiedy pakuje si do miejskiego autobusu i musisz uwaa, byleby tylko nie siad obok ciebie. Na wsi bezdomnych nie ma. Nie wida ich, nie s elementem codziennoci. Dramaty, ktre kryj si jednak za brakiem dachu nad gow kilkudziesiciu osb w naszym regionie, s rwnie poruszajce, co w przypadku miasta. Alkohol pojawia si w wikszoci opowieci. Ale niech rzuci kamieniem ten, kto nie siga po butelk. Prno szuka odpowiedzi na pytanie, dlaczego osoby majce niejednokrotnie kilkoro dorosych dzieci musz siedzie w cuchncej atrapie mieszkania, marzc, by zima w tym roku bya askawa. Nie oczekuj jednak w wikszoci przypadkw litoci. Nie maj kabzy napenionej po brzegi, ale honor jest ostatni z rzeczy, ktra im pozostaa. Czy jednak na pewno, jak cz z nich zapewnia, po prostu wybrali taki los? Po tembrze gosu wnioskuj, e niekoniecznie.
Felieton
Autobusowy autostopowicz
UKASZ PIECYK
Autobus czerwony ulicami mojej gminy mknie - podpiewuj sobie, gdy kolejny raz mam okazj dostpi zaszczytu ekspresowego kursowania przewonikw autobusowych. Ewenement na skal kraju, a moe i wiata - autobusy si nie spniaj, ale odjedaj za szybko. Podania i legendy dotyczce podrowania po naszym powiecie i krainach za jego granicami, przy ktrych opowieci o podziemnym przejciu pod Jeziorem Chemyskim brzmi jak specyfikacja przetargu na kanalizacj, s przekazywane z biletu na bilet. Jeli takowy w ogle dostaniemy. Tak si skada, e to podobno facet lepiej radzi sobie w przestrzeni. Znaczce, e np. moja mama oszczdnie nie kupia nawigacji i wsadza do samochodu swojego ma. Nie zawsze czowiek zauway tabliczk z kierunkiem za szyb autobusu, wic zapyta grzecznie kierowc. Po zawodowcach spodziewabym si wrcz znajomoci drogi do otworzenia wasnej firmy w jednym okienku. Gdy syszy, e autobus jedzie w upragnione miejsce, a po chwili dobiega do jego uszu tak, ale nie dzisiaj, to dobiega do granic paradoksu, z ktrych macha prof. Pawowicz. Dojecha w kocu nie ma jak. Rozmylam sobie o tych bareizmach w drodze pieszej do Pluskows i Guchowa. Ile to mdrych rzeczy mgbym w czasie takich wdrwek przez kaue i stawy wymyli. Geniusz mj jednak znacznie zosta przykrcony przez dwch panw, ktrzy zareagowali na machanie rk, za co mj mzg i moje nogi serdecznie im dzikuj.
Wydawca
Agencja PR Goldendorf
Redaktor Naczelny
Sekretarz Redakcji
Tomasz Wicawski (GSM 535 405 385)
Dzia reportau
Agnieszka Kapela, Marcin Lewicki, Milena Kaszuba, ukasz Piecyk Tytus Szabelski, Maciej Pagaa, Maria Lewandowska
E-wydanie:
ukasz Piecyk
REKLAMA
Magorzata Paka (GSM 607 908 607), Karol Przybylski (GSM 665 169 292) Kinga Baranowska (GSM 796 302 471) reklama@pozatorun.pl
Skad
ISSN 2084-9117
***
REGION
Tomasz Wicawski
Zwizki zawodowe nie zgadzaj si z polityk japoskiej firmy. Chc zapobiec dalszym zwolnieniom i zapewni jak najlepsze warunki dla osb, ktre ju dostay wypowiedzenia. Pracownicy s rozaleni. Kady boi si, e moe by nastpny. - Zwolnionych zostanie 211 pracownikw mwi Beata Arbat, przewodniczca NSZZ Solidarno w Sharpie. W tej chwili w firmie pracuje nieco ponad 1050 osb. Od 14 marca rozpocznie si redukcja zatrudnienia. Powodem zwolnie jest panujcy na wiecie kryzys, ktry bardzo mocno dotkn bran elektroniczn. Ograniczanie zaogi trwa od kilku miesicy, ale do tej pory w podtoruskiej firmie nie byo zwolnie grupowych. Przedstawiciele zwizkowcw walcz o godne traktowanie pracownikw. - Nie moe by tak, e firm z dugoletni tradycj jak Sharp, nie sta na rozstanie si z ludmi w godny sposb - mwi Beata Arbat. Okres wypowiedzenia zostanie skrcony do miesica czasu, przez dwa miesice osoby bd przebyway na patnym postojowym, a pniej w zgodzie z ustaw musi zosta wypacona dwumiesiczna odprawa. Zwizkowcy prbuj wynegocjowa od pracodawcy deklaracj, e dalszego ograniczania zatrudnienia, a co za tym idzie produkcji, nie bdzie. Skar si jednak na fakt, e nie maj moliwoci bezporedniego kontaktu z japoskim dyrektorem firmy, a ich postulaty nie s traktowane powanie. - Wszyscy yjemy w nieustannym napiciu mwi jeden z pracownikw Sharpa, ktry chce zachowa anonimowo. Boimy si, e to nie koniec zwolnie. Trudno nazwa dziaania wacicieli wystarczajcymi. Nie wida determinacji, eby pomc osobom traccym prac. Pojawiaj si deklaracje, za ktrymi nie id jednak czyny. Wrd postulatw Solidarnoci s dania wyszych odpraw i innych kryteriw redukcji zatrudnienia. Cz osb gotowa byaby odej z firmy, std te zwizkowcy w negocjacjach z pracodawc staraj si przeko-
na go do dopuszczenia zwolnie dobrowolnych. Fabryka Sharpa dziaa w Ostaszewie od 6 lat. Zatrudnienie znajduje w niej wielu mieszkacw powiatu toruskiego. Zwolnienia grupowe wyranie wpyn na sytuacj na rynku pracy w regionie. - W tym momencie trudno jeszcze powiedzie, jak duy bdzie to problem mwi Zofia Karpa, kierownik Gminnego Orodka Pomocy Spoecznej w ysomicach. Akurat z naszej gminy nie pracuje w strefie a tak duo osb. Wikszy problem moe by chociaby w Chemy. Za kilka miesicy bdzie wyranie wida, jakie skutki przynios perturbacje, ktre obserwujemy w Ostaszewie. Wadze regionu torusko-wocawskiego NSZZ Solidarno zastanawiaj si nad podjciem drastycznych rodkw. W kuluarach sycha o moliwych manifestacjach, a nawet blokadzie krajowej jedynki (po oddaniu do uytku autostrady A1, drogi wojewdzkiej numer 91 przyp. red.). - Dzisiaj chyba obserwujemy smutny koniec jakiego oszustwa, ktre dotyczy strefy mwi TVP Jacek urawski, przewodniczcy NSZZ Solidarno okrgu torusko-wocawskiego. Pracownicy boj si rozmawia o swojej sytuacji, bo niewielu chce si znale na czarnej licie. - Wiele osb jest ju po prostu zmczonych psychicznie mwi
Beata Arbat. Gdy kto straci ju robot, to czsto chce mie chwil wytchnienia i wity spokj. Praca tutaj zszargaa nerwy wielu osobom. Wszyscy musz wiedzie, e nie zarabia si w tej firmie ogromnych pienidzy. Najczciej s to pace zblione do najniszej krajowej. Negocjacje trwaj. W kilku punktach udao si porozumie. Nie wida jednak nadziei na zwikszenie odpraw dla zwalnianych osb. W przypadku Sumiki i Oriona, gdzie take byy zwolnienia, prowadzone byy dla pracownikw szkolenia, ktre miay na celu pomoc w znalezieniu innej pracy. W Sharpie si na to nie zanosi. Pracodawca deklaruje moliwo udostpniania pomieszcze sucych do tego celu, ale nie zorganizuje i nie pokryje kosztw takiego dziaania. - Nie moemy sobie pozwoli na utrat kolejnego zakadu dodaje Beata Arbat. Sumika i Orion ju praktycznie nie prosperuj. Jeeli ze strefy wyjdzie kolejny koncern, caa jej idea stanie pod duym znakiem zapytania. Przecie tu pracuj jedyni ywiciele rodzin, czsto samotne matki czy osoby wychowujce niepenosprawne dzieci. Nie wiem, co bdzie dalej. Przedstawiciele japoskiej firmy w owiadczeniu przesanym mediom wskazywali, e zwolnienia spowodowane s koniecznoci dostosowania iloci pracownikw do aktualnych potrzeb firmy. Sharpa nie omin bowiem kryzys.
REGION
Wszyscy chcemy by wolni. Niewielu z nas zamienioby si jednak z bezdomnymi. yj nie tylko w miastach, na wsiach rwnie. Siarczysty mrz z atwoci przenika przez tekturowe atrapy ognisk domowych
przyjeda tutaj ochodzi si w upalne letnie popoudnia. Gdy dziaa orodek wypoczynkowy, atwiej jest znale jaki zarobek. Zim pozostaje opiekowa si stawem, w ktrym trzeba wyku przerbel, by ryby si nie podusiy. Przyczepa oddalona o kilkaset metrw od asfaltu nie wzbudza szczeglnego zainteresowania. - Dostaem zimowy przydzia opau, zreszt nie mam dwch lewych rk i sam sobie zawsze co donios mwi bezdomny z gminy ysomice, ktry chce zachowa anonimowo. Jest mi tutaj dobrze. Nie chc i do adnego schroniska. Od omiu lat tu mieszkam. Wczeniej miaem gospodarstwo, teraz tam hoduj kieki do saatek. Rodzestwo na mnie napierao. Musiaem ich spaci. Siostra mieszka w domu niedaleko, zreszt dziki temu mam tutaj prd. Odwiedzam ich czasem, bo mam tam chrzenic. Ciko odmwi mczynie hartu ducha. Jedyn niedogodnoci, ktr zauwaa, jest brak biecej wody. Ziemniakw na zim mona nazbiera. Drzewo na opa mona przynie. Pogodzi si z takim losem ciko. Niektrym si jednak udaje. Trudno te znale alternatyw. - Powiesi si nie wypada mwi jeden z naszych rozmwcw. Ludzie maj gorzej. Aby tylko czowiek by wzgldnie zdrowy, to przywyknie do wszystkiego. Kiedy miaem normaln prac, jedziem na delegacje, bo przecie rodzin trzeba utrzyma. ona nie okazaa si jednak najwierniejsz. Zabraem swoje zabawki i jestem tu, gdzie jestem.
- Szukam pracy, ale sze dych na karku robi swoje mwi Andrzej Ryski, bezdomny mieszkajcy w przyczepie campingowej na jednej z chemyskich dziaek. Wszdzie krc nosem, kiedy mwi, ile mam lat. Najpierw mieszkaem w altance, ale spona. Ju ponad 4 lata tutaj yj. Rozwiodem si z on i nie byo wyjcia - trzeba byo si wyprowadzi. Kiedy pracowaem jako monter instalacji sanitarnych i murarz, kadem rwnie glazur. Przyczep campingow pomoga kupi siostra. Za cz zapacia rodzina, a reszt dugu ma odda sam lokator. Trudno wyobrazi sobie, jak mona mieszka w niej przy dwudziestostopniowym mrozie. Andrzej Ryski mwi jednak, e nie jest mu zimno. Za prysznic na basenie paci 3 z. Ogoli si moe u siebie. - Syszaem, e w schronisku mona by tylko w nocy mwi bezdomny. A przecie jak zostawi tu swj dobytek, to wszystko mi rozkradn. Pracownik MOPS w Chemy wyjania mu jednak, e w orodku Caritas mieszka si
ca dob. Nie przyjm tam jednak nikogo, kto pije. O alkoholu nie rozmawiamy, ale zawarto butelek po denaturacie, ktre walaj si wewntrz przyczepy, niekoniecznie musiaa suy jako rozpaka. Ponure wraenie robi szopa suca w Koczewicach za mieszkanie Janusza Cimocha. Mieszka w niej z on. Zmara na raka. Do lekarza nie chodzia regularnie. Gdy go wykryto, byo za pno na leczenie. - Pilnuj domu, ktry jest tutaj budowany mwi Janusz Cimoch. Waciciel pozwoli mi tu mieszka. Gdy trwaj jakie prac, to staram si pomaga. Zawsze wpadnie jaki grosz. Mam obiecane, e kiedy zostanie uprztnity budynek obok, to bd mg go zaj. O godnych warunkach ycia trudno w takich sytuacjach mwi. Czstokro lepiej maj zwierzta. Jest kilka jajek, ktre odebra w sklepie z przydziau z pomocy spoecznej, miska do prania ubra i garnek, w kt-
rym mona ugotowa wod. Jak si co gotuje, to jednoczenie si ogrzewa. Do Koczewic Janusz Cimoch trafi z Guchowa, gdzie mia mieszkanie z racji pracy w Rolniczej Spdzielni Produkcyjnej. Wedug informacji, ktrymi dysponuje GOPS w Chemy, mieszkanie zostao sprzedane, co automatycznie spowodowao, e wraz z on zostali osobami bezdomnymi. Kowal swojego losu - Wielokrotnie proponowalimy pomoc panu Cimochowi mwi Anna Bykowska, kierownik GOPS w Chemy. Szczeglnie w okresie zimy chcielimy, aby by w schronisku. Czowieka nie mona jednak do niczego zmusi. Nie ukrywam rwnie, e w tym przypadku spor rol odegra alkohol. Kamionki Jezioro kojarz si nam z latem i wypoczynkiem na play. Wielu torunian
Do pracy za pno
Wahadowo na Nieszawskiej
Fot. Maria Lewandowska
REGION
Tomasz Wicawski
Jest szansa, e stan, jednej z najbardziej zaniedbanych drg w regionie, ulegnie poprawie. Drogowcy buduj nasyp pod now tras. Konieczne okazao si postawienie sygnalizacji wietlnej. Wszystkie prace maj si zakoczy do wiosny przyszego roku.
- Inwestycj realizuje miasto Toru mwi Kazimierz Kaczmarek, wjt gminy Wielka Nieszawka. Jestemy jednak na bieco informowani o postpach prac. Wykonawca uzna, e niemoliwe jest wykonywanie remontu bez wprowadzenia ruchu wahadowego. Podrujcy w kierunku gminy Wielka Nieszawka i Torunia musz przygotowa
si na zatory. Nie od dzi trudno przebi si przez most w godzinach szczytu, a teraz nie bdzie atwiej. W planach jest zatrudnienie sygnalistw. Bd oni kierowali ruchem w najgortszych okresach dnia rano i po poudniu, gdy ludzie wracaj z pracy. Remont ulicy Nieszawskiej planowany by od wielu lat. - Cieszymy si, e miasto nareszcie zdecydowao si
ten krok mwi Kazimierz Kaczmarek. Ta droga ma dla nas kluczowe znaczenie, jeeli chodzi o inwestycje. Wiele osb boi si kupowa grunty na terenie naszej gminy z uwagi na korki i utrudniony dojazd do Torunia. Przedstawiciele Miejskiego Zarzdu Drg w Toruniu mwi o trosce o kierowcw i minimalizowaniu skutkw remontu.
- Ruch wahadowy bdzie przesuwany w miar postpu prac mwi Agnieszka Kobus-Psko, rzecznik prasowy MZD w Toruniu. Planujemy go na odcinkach od 200 do 590 metrw. W sumie bdzie ich dziesi. Chodzi o to, aby mieszkacy w jak najmniejszym stopniu odczuli niedogodnoci zwizane z prowadzon inwestycj.
Sprostowanie
W artykule pod tytuem Wystarczy podpisik, czyli teleprzebieracy autorstwa Marcina Lewickiego, opublikowanym na stronie 5 Gazety Poza Toru oraz w artykule tej samej treci pod tytuem Nasz dziennikarz pracowa w Direct Connect. Okazali si oszustami opublikowanym na stronie internetowej w dniu 11 lutego 2013 roku zostay podane nieprawdziwe informacje na temat spki MNI Telecom S.A.z siedzib w Radomiu. Nie jest prawd, co sugeruje autor artykuu, e MNI Telecom S.A. wsppracowaa z firm Direct Connect w okresie, ktrego dotyczy artyku lub e wsppracuje z ni obecnie. Nie jest take prawd, e dziennikarz Gazety Poza Toru zatrudni si w MNI Telecom S.A., poniewa MNI Telecom S.A.w ogle nie zatrudnia pracownikw w celu pozyskiwania klientw i zawierania umw. Nieprawdziwe s wszystkie informacje zawarte w artykule dotyczce sposobu pozyskiwania klientw przez MNI Telecom S.A., w szczeglnoci manipulowanie klientami lub wprowadzanie w bd. Firma MNI Telecom S.A.
DZIE KOBIET
po brzegi wypeni emocje. By moe utrzymaj si na dugi czas, a do nastpnego dnia kobiet jako si przetrwa. Nic nie stoi na przeszkodzie, by podarunek by preludium do wieczoru penego atrakcji. W czasie, gdy bdziecie na dugim spacerze ze swoj wybrank, ekipa ze studia Avalanche przygotuje st do romantycznej kolacji. W zalenoci od upodoba klienta przygotowujemy zarwno przestrzenie prywatne jak i wntrza restauracji. Naszym atutem jest tworzenie serwetek z kwiatw ywych, czsto wybierana dekoracja podczas bankietw, czy wesel Magorzata Knera prezentuje swoj ofert. Po takiej niespodziance od stolika do ka nie bdzie daleko. Nie masz czasu na zakup kwiatw? To ndzna wymwka. Poczta kwiatowa dziaa lepiej ni ta tradycyjna. Dowz kwiatw na wskazane miejsce jest coraz bardziej popularny przekonuje Magorzata Knera. Fakt ta opcja
czy si z dodatkowym wydatkiem, ale adna pani tego dnia nie powinna mie pustego wazonu. Jeli wolisz przeznaczy te pienidze na piwo, czuj si poywk dla wciekych feministek. Zda si w zupenoci na rady i gust specjalistek to aden powd do wstydu. One doskonale rozumiej, e Micha Anio zdarza si raz na kilkaset lat. Pikno to trudna rzecz. Znaczna wikszo panw sucha naszych sugestii. Rzadko, ktry wie po co przyszed. Powiedziaabym, e tych drugich jest zaledwie 20 % - mwi florystyka z Przysieka. Mska decyzja w wiecie kwiatw jest jak damska w galerii handlowej. Rwnowaga wiata znw zachowana. Choby nie wiadomo jak rniy si od nas i miay odmienne zdanie to zawdziczamy im wiele. S wsparciem, radoci dla oczu, piknem w czsto szarym wiecie. Niech chocia w tym jednym dniu czuj si jak czu si powinny - w peni kobiece. Nasze panie.
Lea i Fred s par. Fred jest pisarzem, ale do tej pory nie odnis jeszcze sukcesu. Lea jest aktork, ktra wci nie moe znale odpowiedniej dla siebie roli. Jej siostra Naomi jest kobiet biznesu, prowadzi galeri sztuki wspczesnej. Postanawia stworzy dzieo ktre stanie si najgoniejszym , wydarzeniem zbliajcych si targw sztuki. Dzieo to stopniowo odsania prawdziw twarz Naomi, psuje relacj midzy Le i Fredem i zmienia ich ycie w koszmar.
Wydawa by si mogo, e w wiecie, w ktrym umarli powstaj z grobw a sowa ycie i mier trac swoje znaczenie, nie ma ju miejsca na mio. Pewnego dnia crka wojskowego odpowiedzialnego za eksterminacj nieumarych spotyka niezwykle przystojnego R. Nie ma tu adnego znaczenia, e serce chopaka ju od dawna nie bije.
bilety: 30-50 z
bilety: 50 z
1.03
Premiera
bilety: 22-30 z
Hitchcock
Obsada: Anthony Hopkins, Helen Mirren, Scarlett Johansson
Twrczo Alfreda Hitchcocka wbijaa widzw w fotele i wesza do klasyki filmu, ale ycie osobiste Hitchcocka byo niemniej ciekawe od jego produkcji, zwaszcza jego burzliwy romans z Alm Reville, ktra bya wspautork scenariuszy do wielu jego filmw.
Lizzard King
12.03 Koncert: Manchester + GoodWay
Saw grupie przynis wystp na festiwalu Top Trendy w 2008 r., zdobywajc gwn nagrod piosenk Dziewczyna gangstera . Muzyk, jak tworz to tzw.brit-pop zdomieszkami punk-rocka.
Dziady. Transformacje
Reyseria: Jacek Jabrzyk
Dziady Adama Mickiewicza to jeden z najwybitniejszych polskich tekstw dramatycznych. Ale jak gra je dzisiaj? Nie ma kibitek pdzcych na Syberi, a prawdziwi patrioci nie siedz w wizieniach, a chodz umiechnici po ulicach. Sprbujmy spojrze na ten tekst na nowo. Sprbujmy tekstem Dziadw opisa nasz, wspczesn rzeczywisto.
bilety: 20 z
bilety: 22-30 z
Od nowa
9-16.03 KLAMRA
Alternatywne Spotkania Teatralne KLAMRA to obecnie jedyny wregionie ijeden znajwaniejszych festiwali wPolsce, ktry prezentuje teatr alternatywny. Festiwal prezentuje najciekawsze spektakle przygotowane przez najlepsze polskie teatry nieinstytucjonalne.
bilety: 18-28 z
CH Plaza
W CH Plaza kadej pani bdzie wrczony kwiatek. Kosmetyczki bd nakada darmowy makija oraz udziela fachowej rady w kwestiach stylizacji.
bezpatne
Body Art
Teatr
Wiecznie ywy
bilety: 60-70 z
16-17.03
Aula UMK
Wydarzenie fotograficzne
WYWIAD
O filmie Mj rower, wspczesnej Polsce, rytmicznoci jazzu i Mice Urbaniak, z Michaem Urbaniakiem, legend polskich jazzmanw, rozmawia Tomasz Wicawski
walki o to, eby dialekt sta si jzykiem lokalnym. Uwaam, e powinna nastpi integracja, bo ludzie s wszdzie do siebie podobni. Prosz rozwia moje wtpliwoci. Czy jazz jest muzyk duszy czy intelektu? Nie ma nic wsplnego z intelektem. Nic w nim nie ma. Powtarzam zawsze tak: ucinamy gow, w rodku jest serce i dusza, a jak kto ma co jeszcze poniej to jest motherfuckerem.
Fot. Tytus Szabelski
oczywicie wyjtki, jak rnego rodzaju eksperymenty czy poczenia. Generalnie jednak europejscy jazzmani mdz. Projekt Urbanator ma temu zaradzi? Sprowadzam do Polski Amerykanw. Propagujemy kultur muzyki rytmicznej, nie tylko jazzu. Caa wspczesna, stojca na wysokim poziomie, muzyka rozrywkowa oparta jest o rytm. Wemy np. amerykaski rap czy dobrych polskich hip-hopowcw O.S.T. R., Sok czy Fisz graj jazz. Nie ma znaczenia, e nie ma w tych kompozycjach duszych improwizacji. Ostatnio suchaem pyty Grayny obaszewskiej. Super zapiewane piosenki. Moim zdaniem po polsku jest niezwykle trudno wykonywa muzyk rytmiczn. Jak widzi pan karier swojej crki Miki Urbaniak? Wikszo rzeczy, ktre tworzy, przypada mi do gustu. Latem znw bdziemy razem koncertowa. Uwaam, e ona ma specyficznego czuja, charyzm i niebyway charakter. Nie mwi tego jako ojciec, ale muzyk. Suchajc jej mona zapomnie o boym wiecie. Na tym polega muzyka, a nie na tym, jak kto dugo wyje, jaki ma gos, jak dugo krzyczy czy co wypiewuje. Mika nic nie piewa. Otwiera usta i chce si tego sucha.
Jest pan obywatelem wiata. Jak z pana perspektywy zmienia si Polska, podejcie Polakw do kultury? Modzie jest nasz si. Sporo ludzi podruje, zna jzyk angielski. auj, e rosyjski by kiedy takim tabu, e nikt z nas nie chcia si go uczy, bo bylimy do tego zmuszani. Mielibymy niejako extra dodatkowy jzyk. wiat si skurczy. Sprawy polityczne s strasznie zagmatwane, ale mam nadziej, e prdzej czy pniej wszystko si wyprostuje i Europa zjednoczy si, tak jak byo to w zamyle. Jestem wrogiem patriotyzmu,
Dlaczego wic w powszechnym odbiorze rock oparty na dwch akordach uwaany jest za muzyk mas, a jazz muzyk elit? Dlatego, e 90% muzykw europejskich mdzi, nie gra rytmu. Rockendrolowcy graj prosty rytm, ktry trzyma kompozycje. Jazz jest muzyk rytmiczn, jak si go z tego obedrze, zabierze tzw. czuja, to nic w nim nie pozostaje. Trzeba wtedy tylko siedzie i ziewa. Ja takiego jazzu nie toleruj. S
PREZENT
03 godz.12:00 - 19 Szkoa pielgnacj :00 i z Sephora Szkoa wizau z D ou Szkoa stylizacji po glas d okiem Roberta Casting na Najpi kniejsz Toruni Karlewskiego ank z Wirtualny Sesja zdjciowa m Toruniem Bezpatne porady kosmetycze, diet etykw, trenerw Konkursy z nagr odamipersonalnych Dla kadej z Pa niespodzianka Na najmodsze Pa nie czeka Plazu z atrakcjami Szczegy na ww w.torun-plaza.pl Pitek 8.03 i Sob ota 9.
Zrb Sobie
Dzie Kobiet
8 marca
Trzydziestu zawodnikw skrzyowao rkawice podczas gali boksu w Chemy. Wydarzenie powicone pamici wybitnego zawodnika klubu Legia, Alfreda Paliskiego ma zapocztkowa odbudow potgi bokserskiej w Chemy. W czasie gali zawodnicy stoczyli pitnacie walk, w rnych kategoriach wagowych. Impreza rozpocza si od minuty ciszy, upamitniajcej Alfreda Paliskiego. Wychowanek Legii Chema to brzowy medalista Mistrzostw Europy i podopieczny legendy polskiego boksu Feliksa Stamma. - Organizatorowi nale si wielkie brawa, bo dawno nie widziaem tak wietnie zorganizowanej gali mwi, wystpujcy w nietypowej dla siebie roli sdziego, Pawe Skrzecz. Oprcz walk amatorskich organizatorzy zaprezentowali bokserski pojedynek najmodszych adeptw boksu. (ML)
ukasz Piecyk
Schodzimy do podziemia bazyliki konkatedralnej w. Trjcy, przechodzimy przy starych grobowcach kanonikw i wychodzimy podziemnym tunelem na drug stron jeziora. Nawet najmniejsza nadzieja rozpala wyobrani o niezbadanych dotd miejscach w Chemy. Ile w miejskich legendach jest prawdy? Najczciej mwi si o labiryncie krypt, ktry czy konkatedr m. in. z kocioem witego Mikoaja czy ratuszem. Wikszo osb, z ktrymi rozmawialimy, wyklucza jednak przejcia podziemne, gwnie to pod Jeziorem Chemyskim. Miasto
nie byo twierdz obronn, wic tunel byby bezuyteczny. - Po co Chemy ewakuacyjne wyjcie, skoro miasto nie miao charakteru warownego? pyta Marcin Seroczyski z Towarzystwa Przyjaci Chemy. - W latach 50. wejcie do podziemi konkatedry zostao zamurowane. Za cegami wida jednak kable elektryczne. Pod koniec XX wieku specjalne sondy potwierdziy istnienie podziemnych tuneli, ale nie okreliy ich przebiegu s zasypane. - Kiedy w okolicach przedszkola przy ulicy Tumskiej doszo do osunicia ziemi. Naukowcy z UMK podjli prace archeologiczne wyjania Jerzy Czerwiski, burmistrz Chemy. Trafiono wtedy tylko na piwnice po browarze. Badania miay wykaza, e nie ma podstaw do dalszych wykopalisk, a inwestowanie w kolejne prace byoby strat pienidzy. - Do mnie rwnie dotary opowieci, jakoby starsi mieszkacy miasta jako ministranci odwiedzali podziemia, ale nie mog tego w aden sposb potwierdzi dodaje Jerzy Czerwiski.
Podczas ostatniego zebrania klubowicze przygototowali plakaty w zwizku ze zbirk dla schroniska dla zwierzt
Powicaj swj wolny czas, eby pomaga. Zamiast siedzie przed telewizorem lub komputerem, angauj si w wiele charytatywnych akcji. Tak modzi wolontariusze dziaaj od 6 lat. Spotykaj si popoudniami w Szkole Podstawowej nr 4. W wiksze wydarzenia zaangaowani s wszyscy. Do mniejszych dziel si na grupy tak, jak ostatnio. - Teraz zajmujemy si przygotowaniem plakatw na zbirk dla schroniska w Toruniu mwi Magosia, uczennica technikum. To jedna z naszych tradycyjnych akcji, ale najlepiej wspominam udzia w Szlachetnej Paczce. MKW zajmuje si jeszcze m. in. pomoc w Caritasie czy w szpitalach. Wrczali ulotki i roznosili worki na psie odchody, gdy uwiadamiali mieszkacw miasta, aby sprztali po swoim pupilu. - Dziaamy w ramach programu Bezpieczna Chema tumaczy Dorota Jarzemska, opiekunka klubu. Nie moe-
my zbiera pienidzy, ale tylko rzeczy. Gdy bralimy udzia w akcji Caa Polska czyta dzieciom, zorganizowalimy zbirk ksiek. Ludzie s bardzo przyjanie nastawieni. Pewnego razu przyszo na nasz akcj tyle osb, e sami bylimy zaskoczeni. Pul pienidzy klub dostaje od Urzdu Miasta. Mog do niego nalee tylko uczniowie. - Od niedawna jestem w klubie jako jeden z nielicznych chopakw mwi Dawid. Nasza pe chyba wstydzi si pomaga, ale jak najbardziej zachcam, aby wyrwna siy. Dziewczyny s jednak bardziej otwarte na takie sprawy. Aktualnie w klubie dziaa ponad 40 osb, gwnie modzie z gimnazjum i liceum. - W zalenoci od potrzeb dzielimy si na grupy wyjania Dorota Jarzemska. Sporo osb, ktre pomagay w szpitalach, po opuszczeniu klubu zwizay z tym swoj przyszo, czyli zaczy studiowa medycyn lub psychologi. (P)
Z gmin bd na swoim
Wycieczki na zdrowie
Od kwietnia czas na gminn rekreacj
Po Osiedlu Modych w Browinie zostaa tylko nazwa. Czy wjtowi uda si zrealizowa plan tanich domw dla zakadajcych rodzin?
projektujc i budujc dom. Z listy chtnych zostan wybrane osoby, ktre bd mogy wykoczy budynek postawiony w taniej technologii (gwnie z drewna). Pierwsze pomysy zakaday domy bez piwnic z moliwoci zagospodarowania poddasza, dobudowy tarasu czy garau. Ceny domw w stanie surowym ksztatoway si na poziomie nawet 30 tysicy zotych. Z tego powodu wjt zaproponowa wpisanie tworzenia inicjatyw mieszkaniowych na wsi do strategii rozwoju wojewdztwa na lata 2014-2020. W Koczewicach gmina stworzya miejsce na wzr hotelu. Za 6 tysicy zoty kupiono budynek, w ktrym moe mieszka 12 rodzin. Gmina wykonaa czci wsplne, a wykoczenie pozostawiono lokatorom. Podobnie byo w paacu w Mirakowie. - Gdy mody zarobi na swj dom, oddaje nam klucze i proponuje kwot odstpnego, ktra pokrywa jego wszelkie inwestycje w gminne mieszkanie. Szukamy na licie osob, ktra chciaaby tyle wpaci i ju ma mieszkanie wyjania Jacek Czarnecki. To dugofalowe mylenie, bo mielibymy nowych mieszkacw, ktrzy paciliby podatki, posyali swoje dzieci do szkoy i by moe prowadzili dziaalno gospodarcz.
ukasz Piecyk
Jeden z projektw upad, drugi gmina chce realizowa w miar wasnych moliwoci. Gdyby pomys wsparcia tworzenia domw na terenach wiejskich, otrzyma zastrzyk finansowy z unijnych pienidzy, nowe osiedla powstayby jak grzyby po deszczu. Dzisiaj wedug planu miejscowego gmina oferuje ponad 500 dziaek mieszkaniowych. Sam Strual to praktycznie dziaki dla nowych mieszkacw. Przykadowo w Browinie s gotowe plany dla blisko 20 dziaek razem z budynkiem socjalnym. - Na mieszkania czekaj dziesitki modych maestw. Chcielimy ten problem formalnie rozwizywa w cigu
jednego dnia tumaczy Jacek Czarnecki, wjt gminy Chema. Spotykamy z wytypowan osob, ktra w jednym miejscu podpisuje umow z gmin, bankiem i wykonawc inwestycji. Trzema podpisami zaatwiamy ziemi, kredyt i budow domu. Plan nie zosta zrealizowany, bo problem pojawia si przy oddaniu ziemi. Wtpliwoci dotycz rwnie definiowania modego maestwa. - Czy naley mi si dziaka, gdy oeni si z osoba spoza gminy? Czy jestem modym maestwem, jeli bior lub w wieku 40 lat? pyta Jacek Czarnecki. Mielimy praktycznie gotowych partnerw, ale takie wtpliwoci rozbiy nasz plan. Pomys zastpia koncepcja, w ktrej gmina jest inwestorem i w przetargu wybiera firm,
Rusza II edycja projektu promujcego zdrowy tryb ycia. Tym razem w dniach 20-21 kwietnia chtni wybior si do Piy w gminie Gostycyn. Organizatorzy poprowadz wycieczki piesze po wybranych szlakach turystycznych. - W pierwszej edycji spotkalimy si z wielkim zainteresowanie. Zorganizowalimy wtedy po cztery wycieczki piesze i rowerowe mwi Maria Buliska, koordynatorka projektu. Teraz sami organizujemy spotkania nordic walking na Dzie Kobiet. W pierwszej kolejnoci projekt jest przeznaczony gwnie dla mieszkacw gminy. W
kolejnych terminach przewidziane s wycieczki rowerowe i piesze. Kolejne wycieczki bd odbywa si w okresie od maja do sierpnia. Koszt najbliszego wyjazdu ksztatuje si w okolicach 60 zotych. W tym zawiera si dojazd, nocleg oraz wyywienie. Na uczestnikw czeka take zwiedzanie muzeum w Tucholi. Szczegowe informacje mona uzyska u Marii Buliskiej pod numerem 787965248. wspfinansuje Gminna Komisja Rozwizywania Problemw Alkoholowych i Przeciwdziaania Narkomanii. (P)
W numerze 15. Poza Toru w artykule Najlepsze gospodynie okiem kamery bdnie podalimy nazwisko przewodniczcej KGW w Brchnwku, Henryki Mateckiej. W numerze 16. Poza Toru w artykule Honory na koniec przewodniczenia bdnie podpisalimy zdjcie. Obok Jerzego Wickowskiego nie siedzi Eugeniusz Sulencki, ale radny miasta Chema, Franciszek Kuczka. Za bdy przepraszamy.
Caa galeria z zawodw Jestem Sprawny znajduje si na naszej stronie internetowej www.pozatorun.pl
Czarnecki, wjt gminy Chema, ogldajc zawody. Naprawd ciesz si, e mamy okazj oglda te zawody. Wane jest to, e pojawili si take opiekunowie dzieci, ktrzy nie tylko dopinguj, ale rwnie bior udzia. Dla rodzicw przygotowano 5 konkurencji. Poza typowo sprawnociowymi zadaniami musieli rwnie posegregowa odpady wedug kategorii, ktre zakada znowelizowana ustawa mieciowa.
Fot. Foter.com
Buduj z nami!
Specjalny dodatek budowlany
INFORMACJE REKLAMY PORADY
Grzanie domu w klasie energetycznej A+ Planet Finance Broker radzi jak zadba o finanse Kolektor idealna alternatywa dla gazu
DODATEK BUDOWLANY
przez ca dob. Wydajno tego systemu polega wanie na pobieraniu wyczenie energii elektrycznej w taszej taryfie nocnej. Dla wtpicych w stao tanich taryf: taryfa ta nie zniknie nigdy, poniewa elektrowniom posiadajcym w pewnych porach doby
znaczne nadwyki produkowanej energii, po prostu opaca si jej sprzeda wedug stawek taryfy nocnej, pozaszczytowej lub weekendowej. Tu tkwi gwna ekonomia. Natomiast faktycznie proces promocji tanich taryf w temacie ogrzewania nie jest tak silny, jaki powinien by. Std za-
ufanie spoeczne jest niskie - jak to bywa ze wszystkim, co nieznane i inne. Ogrzewanie akumulacyjne to wygoda uytkowania, estetyka, pewno i dugowieczno oraz bezpieczestwo instalacji (brak skadowania materiaw palnych). Do zadowolenia przyczynia si komfortowa obsuga, bezawaryjno, stabilno dziaania i presti rozsdnego wyboru. Moliwo sterowania z eleganckiego i nowoczesnego panelu, nagrzanie pomieszczenia, podjazdu czy garau, ma moliwo wsppracy nawet z zastanymi instalacjami grzewczymi. Brak grzejnikw, rur, niskie koszty inwestycyjne, wyjtkowo niskie koszty eksploatacji oraz znikome konserwacji w kolejnych latach uytkowania to tylko kolejne plusy. W duej mierze ten ekologiczny system chroni take alergikw wywarzona, inteligentnie dobra temperatura nie wznieca kurzu, nie przegrzewa bd nie wyzibia domu, nie dopuszcza do rozwoju grzybw, pleni, utrzymuje wilgotno powietrza w normie, wzorowo dba o domownikw i czsto wartociowe wyposae-
Ogrzewanie akumulacyjne
1. Ogrzewanie akumulacyjne to jedyny system, ktry w peni dziaa w chwili, gdy wystpuje zanik prdu 2. Brak grzejnikw, rur, niskie koszty inwestycyjne, wyjtkowo niskie koszty eksploatacji oraz znikome konserwacji 3. Rozsdnych zachca nie trzeba ale warto sprawdzi samemu, bo to system najnowszej generacji w naszym kraju, a tak bardzo sprawdzony poza nim.
DODATEK BUDOWLANY
W poszukiwaniu wasnego M
Co nowego u deweloperw? Eksperci ostrzegaj i radz jak dokonana najlepszego wyboru
Jacek Laskowski
Mogoby si wydawa, e mieszkaniowy boom czasw gierkowskich min bezpowrotnie, a obecny rynek z powodu pogbiajcego si kryzysu nie oferuje nowych, ciekawych rozwiza mieszkaniowych. I cho czasy nie s najlejsze, to wikszo deweloperw nie moe narzeka na brak zainteresowania rnorodnoci swojej oferty. Dzisiejszy rynek nieruchomoci obfituje w najrniejsze mieszkania. Obawa przed kupnem kota w worku sprawia, e czsto decydujemy si na wybr lokalu, ktry moemy obejrze, a ktry w mniejszym lub wikszym stopniu odpowiada naszym wymaganiom. Wielu z nas nie zdaje sobie sprawy, jak duo moe ugra, powierzajc swoje pienidze deweloperowi nim ten zrealizuje inwestycj. Nie miaam pojcia, e kupujc mieszkanie, ktre dopiero powstaje, mog mie wpyw na jego projekt mwi Anna, zainteresowana nabyciem nieruchomoci na toruskim rynku pierwotnym. Ogldane przeze mnie lokale byy przestronne i nowoczesne, jednak brakowao w nich ikry, ktrej nadaabym korektami w jego rozkadzie. Ponadto, moi znajomi ostrzegali mnie przed nieuczciwymi deweloperami, o ktrych swego czasu gono byo w mediach. Cho Ustaw o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego, ktra ma chroni interesy kupujcych, uchwalono ju w 2011 roku, to w dalszym cigu, cz z nas jest uprzedzona do powierzania swoich oszczdnoci deweloperom. Niezdecydowani nie do koca wiedz, jakim markom mog ufa. Najwaniejsza zasada, ktr powinni kierowa si klienci, to zasada ograniczonego zaufania. Osoby zainteresowane kupnem nowego mieszkania powinny dokadnie przyjrze si umowie i okreli, czy jest ona rwna dla obu stron podkrela Micha Deptua z firmy deweloperskiej Apro Investment. Warto te sprawdzi oferowany przez dewelopera standard wykoczenia mieszkania i dotychczas zrealizowane inwestycje. W Apro Investment staramy dba o klienta i w sposb transparentny prowadzi wszelkie przedsiwzicia tak, by moliwie uatwi proces weryfikacyjny wszystkim zainteresowanym nasz ofert. Mimo panujcego w Polsce kryzysu, mieszkania ciesz si powodzeniem. S take chtwykoczeniowymi, s zainteresowani obnik ceny mieszkania mwi. Wielo ofert deweloperskich najlepiej wiadczy o rnorodnoci gustw. Rynek obfituje w nowoczesne mieszkania z ciekawymi widokami i nietypowymi rozwizaniami. Jednak cze z nas decyduje si na samodzielne wykaczanie czterech ktw. Nie jestem do koca przekonany, co do pewnych rozwiza stosowanych w budownictwie, dlatego bardziej zaley mi na kupnie lokalu po niszej cenie. Rabat pozwoli mi wykona pewne prace wykoczeniowe we wasnym zakresie, zgodnie z moimi upodobaniami zaznacza Tomasz i dopowiada. Moe porozmawiabym z deweloperem o nabyciu garau bd miejsca na parkingu, by nie stawia daleko samochodu. O tym, gdzie i w jakich warunkach zamieszkamy, zadecydujemy sami. Czasy, w ktrych ofert jest jak na lekarstwo, za rynek mao konkurencyjny odeszy w zapomnienie. Pamitajmy zatem, e nasze poszukiwania nie musz skoczy si na pierwszym obejrzanym mieszkaniu, a negocjacje to co normalnego. Zawierajmy tylko takie umowy, z ktrych bdziemy zadowoleni.
ni na lokale o sporym metrau (powyej 80 m2), ale i na te najmniejsze - kawalerki - zapewnia Micha Deptua. Nim podejmiemy negocjacje, pamitajmy, e kadej ze stron zaley na zawarciu korzystnej dla siebie umowy. Zatem dokadnie przeledmy ofert dostpn na rynku nieruchomoci i nie tramy gowy, gdy zdecydujemy si oglda mieszkanie. Nie utwierdzajmy dewelopera w przekonaniu, e jest nasz jedyn dostpn opcj, bo to moe nas postawi na straconej pozycji jeszcze przed rozpoczciem rozmw. Nie udmy si jednak,
e kupimy nieruchomo za 50 procent jej wartoci. Musimy mie na uwadze interes obu stron dokonujcych transakcji. O tym, e warto pertraktowa, nawet w przypadku takiego konkretnego produktu jakim jest mieszkanie, wspomina, Karolina Grabowska z firmy Nieruchomoci Grabowscy. Praktycznie na kadym etapie inwestycji mona pokusi si o negocjacje dotyczce ceny nieruchomoci. Nasza firma jest otwarta na tego typu rozmowy. Z dowiadczenia wiem, e klienci bardziej, ni miejscem parkingowym, garaem czy kwestiami
DODATEK BUDOWLANY
z normami zminimalizowania zuycia energii w trakcie jego eksploatacji to wydatek mniejszy o 16 tys. zotych. Skd te cicia wydatkw? Program Narodowego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej, ktry ma by wprowadzony jeszcze w pierwszym kwartale obecnego roku zakada przyznawanie oso-
bom wznoszcym lub kupujcym ekodomy atrakcyjne dofinansowania. Projekt zyska zainteresowanie. Jak wskazuj badania co czwarty inwestor skorzystaby z tego typu pomocy. Banki bd poredniczyy w realizowaniu projektu. Wsparcie finansowe bdzie uzalenione od czciowej spaty kapitau
DODATEK BUDOWLANY
Hanna Tarczykowska
Wiele osb odwiedzi stoiska znanych developerw i biur nieruchomoci w poszukiwaniu interesujcej oferty zakupu wymarzonego mieszkania lub domu. Mylc o kupnie wasnego mieszkania, bdziemy zastanawiali si nad wyborem nieruchomoci nowej z rynku pierwotnego lub wykoczonej ju z rynku wtrnego. Jest to rwnie doskonay czas na to, aby eksperci finansowi z Planet Finance Broker wyjanili, czym rni si finansowanie nieruchomoci nowych nabywanych bezporednio od developera od tych, ktre kupowane s od poprzedniego waciciela na rynku wtrnym. Transakcje na rynku pierwotnym dotycz zakupu nieruchomoci bezporednio od inwestora (Deweloper lub Spdzielnia Mieszkaniowa). Nabywca staje si pierwszym wacicielem danej nieruchomoci. Transakcje na rynku wtrnym dotycz zakupu nieruchomoci od poprzedniego uytkownika mieszkania czy domu. Kupujc mieszkanie na rynku pierwotnym, musimy je jeszcze wykoczy i urzdzi.
stwu wybra
wymarzone mieszkanie u dewelopera bd w biurze nieruchomoci, zapraszamy do ekspertw finansowych Planet Finance Broker na sprawdzenie swojej zdolnoci kredytowej i zapoznanie si z najlepszymi ofertami kredytw hipotecznych.
DODATEK BUDOWLANY
Sztama z zielonymi
Jak na raz przysuy si naturze, zaoszczdzi i sta si niezalenym?
Jeszcze niedawno brak podczenia do kanalizacji miejskiej by pewn ujm na honorze gospodarza. Tymczasem kolejne lata przynosz nowe rozwizania, a kwestia odprowadzania ciekw sanitarnych nie zostaa pominita. Przydomowa oczyszczalnia ciekw ekonomicznie pracuje na rzecz ekologii Nie masz podczania do miejskiej kanalizacji? Podczanie w Twojej okolicy nie jest opacalne? Chciaby ograniczy koszty zwizane z odprowadzeniem ciekw, a jednoczenie przesta szkodzi rodowisku? Jeli, cho na jedno z tych pyta odpowiedziae twierdzco to przydomowa oczyszczalnia ciekw ma spore szanse speni twoje oczekiwania. Jej monta jest zaskakujco prosty, tak samo jak obsuga urzdzenia. Wymaga minimalnej troski i jedynie okresowej konserwacji. Wiele gmin oferuje dofinansowanie z programu unijnego na zakup i monta oczyszczalni. Brzmi, a za dobrze. Zawsze musi by jakie ale. Ale nie tym razem. Najwiksz zalet przydomowej oczyszczalni ciekw jest jej ekonomiczne dziaanie. Szacuj si, e roczne koszty utrzymania urzdzenia oscyluj w granina dwa etapy: podczyszczania i doczyszczania. - cieki s odprowadzane rurami kanalizacyjnymi do zbiornika umieszczonego pod powierzchni gruntu. Zanieczyszczenia rozdzielaj si w tym miejscu na czci stae opadajce na dno oraz na substancje rozpuszczajce si w wodzie doradca opisuje pierwszy etap oczyszczania W tym miejscu zapocztkowany zostaje proces podziau ciekw na substancje sta i pynn, w ktrym fermentacja i dekantacja odgrywaj istotn rol. - Aby etap podczyszczania by skuteczny, proces fermentacji musi trwa 3 dni informuje przedstawiciel Castorama. W procesie dekantacji nastpuje powolne przemieszczanie si cieczy do kolejnej czci procesu oczyszczania drenau rozsczajcego. Potem w procesie fermentacji nastpuje oczyszczenie tlenowe. Podczas eksploatacji przydomowych oczyszczalni ciekw wana spraw jest stosowanie biopreparatw. - Ich dziaanie wspomaga procesy oczyszczania, ogranicza powstawanie osadu i koucha w osadniku. Przez to przyczynia si do sprawniejszego funkcjonowania oczyszczalni oraz do zmniejszenia czstotliwoci wywozu osadw uprzedza Marcin Ulatowski. Przydomowa oczyszczalnia ciekw nie wymaga czstej obsugi. Jednak jak kade urzdzenie potrzebuje okresowego sprawdzenia. - Sam osadnik musi by oprniany ze staych zanieczyszcze raz w roku. Podczas oprniania naley take oczyci zbiornik z zanieczyszcze zalegajcych na ciankach. Po oprnieniu trzeba zala go wod do poziomu rury odprowadzajcej cieki do studzienki rozdzielczej. Raz na p roku trzeba take wycign z osadnika filtr i porzdnie go opuka oraz uzupeni ewentualne ubytki wkadu filtra. Take raz na 6 miesicy naley otworzy studzienk rozdzielcz i sprawdzi jej drono opisuje Marcin Ulatowski. Obsuga nie jest zbyt uciliwa z racji niskiej czstotliwoci ingerencji prac oczyszczalni. Przydomowe oczyszczalnie ciekw z roku na rok zyskuj na popularnoci. Taka inwestycja wietnie sprawdza si, take przy domkach letniskowych. To poczciwy wynalazek, ktry coraz czciej bdzie wypiera tradycyjne, domylne korzystanie z kanalizacji miejskiej. (MT)
cach 250 z. W tym zawiera si wywoenie nieczystoci raz do roku oraz zakup biopreparatw. - Inwestycja powinna zwrci si wacicielowi ju po 2-3 latach przekonuje Marcin Ulatowski, doradca handlowy dziau budowlanego Castorama Toru. Jeli decydowa si na wasne systemy odprowadzania nieczystoci to czemu nie zadba o rodowisko? Przydomowe oczyszczalnie ekologiczne s cakowicie bezpieczne dla biosfery. W trakcie ich uywania do otoczenia nie uwalniaj si adne szkodliwe substancje. Nie powoduj degradacji gruntu oraz wd
podziemnych. Greenpeace szaleje na ich punkcie. Wan sprawa jest dobr odpowiedniej oczyszczalni dla naszych potrzeb. - Przecitne dla rodziny 4 osobowej wymagana jest oczyszczalnia o pojemnoci 2000 litrw przytacza statystyki Marcin Ulatowski. Wydajno zaley od wielkoci oczyszczalni. Standardowo ilo oczyszczonych ciekw jaka moe by wprowadzona do gruntu wynosi 5 m3 na dob. O dziwo urzdzenie nie jest napdzane magi. Zostao stworzone na Ziemi, a zasada jej dziaania jest zrozumiaa. Dzieli si
DODATEK BUDOWLANY
W ostatnich latach koszty energii cieplnej stale rosn. Coraz wicej ludzi rezygnuje z tradycyjnych rde energii, takich jak: wgiel czy ropa naftowa. Polacy bowiem inwestuj w ekologi i stawiaj na kolektory soneczne. Kolektory soneczne to jedno z najtaszych odnawialnych rde energii cieplnej. Mimo swojej ceny ciesz si coraz wikszym zainteresowaniem. Su one przede wszystkim do przetwarzania energii sonecznej. Istniej dwa podstawowe rodzaje tych urzdze: kolektor paski i kolektor prniowy. Oba typy rni si budow i wydajnoci. Przy zakupie kolektorw sonecznych powinnimy bra pod uwag przede wszystkim ich wydajno oraz sprawno radzi Izabela Szkodziska z firmy Virtus Sun w Toruniu. Obecnie rynek zalewa fala chiskich kolektorw prniowych. Ja polecam jednak urzdzenia polskiej produkcji. Nasze kolektory skadaj si dziewiciu rur, ktre wystarcz do ogrzania 100 litrw wody. Sposb dziaania kolektorw polega na tym, e pobieraj one promienie soneczne i przetwarzaj je na energi ciepln, dziki ktrej mona ogrza pomieszczenia. Gwnie su do podgrzewania wody uytkowej w domu, ale rwnie do wspomagania
C.O. popularnej podogwki. Maj take kilka innych zastosowa, jak np. podgrzewanie wody basenowej. Warto wiedzie, e jeli wykorzystamy kolektory do wspomagania centralnej instalacji ogrzewania, to koszty utrzymania ciepa w pomieszczeniach zmniejsz si o ponad poow, pod warunkiem, e jest to ogrzewanie o niskim parametrze. Kolejnym argumentem, podnoszcym atrakcyjno tych urzdze, jest zapobieganie emisji dwutlenku wgla do atmosfery. Mimo to, wiele osb cigle zastanawia si nad opacalnoci instalacji solarnych. Ceny kolektorw stale spadaj, dziki czemu coraz wicej osb decyduje si na t wanie inwestycj. Koszt najtaszego zestawu to wydatek rzdu kilku tysicy zotych. Do tego naley jednak doliczy take materiay i monta. Ekologiczna inwestycja jest jednak opacalna przekonuje Izabela Szkodziska. Przy rosncych cenach energii cieplnej, koszty instalacji solarnej zwrc si w cigu 3-4, maksymalnie siedmiu, lat. Wszystko zaley jednak od czstotliwoci uytkowania wody. Mimo to, e kolektory soneczne to opacalna inwestycja, nie wszystkich sta na zakup i monta tych urzdze. Koszty poniesione na budow kolektorw sonecznych mog by w
DODATEK BUDOWLANY
O tym, jak urzdzi swoje domy i mieszkania z Paulin Matosek, architektem wntrz, wacicielk Studia Aksamitne Atelier, rozmawia Jacek Laskowski
urzdzajc nasze cztery kty? Naszymi preferencjami i oczekiwaniami. W naszych mieszkaniach i domach powinnimy czu si dobrze, dlatego nie warto lepo poda za trendami i mod, a raczej wybiera te rozwizania, ktre dla nas s najkorzystniejsze. Jeli sporo czasu spdzamy przy biurku, to kupmy takie krzeso, ktre zapewni nam odpowiedni komfort. Meble z okadek kolorowych pism nie zawsze sprawdzaj si w praktyce. Oczywicie czerpmy z mody, ale wybierajmy te rozwizania, ktre z powodzeniem zaadoptuj si do naszego wntrza. Wspomniaa pani o modzie. Co jest teraz na topie? Dwa, trzy lata temu pojawi si mocny trend na szaroci, ktry obecnie jest wypierany przez wielokolorowe, wesoe, bardzo optymistyczne poczenia. Dzi warto postawi na biel z mocnymi, kolorowymi dodatkami. Co pocz, gdy nasze mieszkanie nie naley do najnowoczeniejszych i sprawia spore problemy przy urzdzaniu? Cay sk tkwi w umiejtnym ustawieniu mebli i doborze kolorw. Istnieje wiele metod i trikw, ktre pozwol nam przykadowo dowietli mieszkanie. Powinnimy pamita, by due bryy ustawia z daleka od okien, a dobiera je w takich fakturach i kolorach, ktre bd odbijay wiato, a nie je pochaniay. Dodatkowo moemy uy luster oraz zabawi si kolorami jasnymi i ciemnymi, chodnymi i ciepymi w taki sposb, by stworzy gbi pomieszczenia, co je rozjani i wizualnie powikszy. Czy musimy kupowa nowe meble lub domy i malowa ciany, by nada inny wymiar naszym pomieszczeniom? Ale naturalnie, e nie. W niektrych sytuacjach wystarczy wykorzysta te sprzty i meble, ktre ju posiadamy. Rozstawiajc je w inny sposb ni dotychczas, moemy nada wntrzu cakowicie inny charakter. Czasami odmienimy nasze pomieszczenia wieszajc lustro czy obraz w innym miejscu lub przestawiajc wazon.
Torunianie oczekuj aranacji w penym zakresie. Wtedy architekt wykonuje projekt pod klucz (gotowy) z penym nadzorem autorskim. W nim uwzgldnia najdrobniejsze szczegy i dodatki. Oprcz takich caociowych projektw, sporym zainteresowaniem ciesz si usugi doradztwa, ktre
Kolacj podano
DODATEK BUDOWLANY
DODATEK BUDOWLANY
Jak urzdzi dom, aby zachwyca wyjtkowoci i piknem? Nie trzeba kupowa drogich mebli i tworzy wyszukanych kompozycji. Wystarczy zna najgortsze trendy wntrzarskie i skorzysta z kilku modnych akcentw. Definicja modnego wntrza zmienia si wraz z pojawieniem si nowych trendw w wiecie domowego designu. Najczciej nowoczesny styl pomieszczenia polega na minimalizmie, otwartej przestrzeni, prostocie czy wykorzystaniu nowych form. Jakie s zatem najnowsze trendy 2013? Punkt pierwszy to meble moduowe. Jest to doskonae rozwizanie dla osb, ktre nie lubi monotonii. Meble tego rodzaju skadaj si z niezalenych
segmentw, ktre mona czy ze sob w dowolny sposb, co daje nieograniczone moliwoci rozplanowania przestrzeni pod wzgldem funkcjonalnym, estetycznym, a nawet kolorystycznym. Najwiksz zalet moduw jest jednak to, e mona z atwoci dopasowa je do maych lub nietypowych powierzchni. Dziki moduowym kubikom wntrze za kadym razem nabiera innego charakteru. Obecnie istnieje szeroki wybr mebli moduowych tumaczy Beata Mrwczyska ozowska, architekt wntrz z firmy Stacja Projekt w Toruniu. Klienci mog szuka gotowych rozwiza w Internecie oraz katalogach. Kubiki maj rne fronty.
ANTC ZAKA 48
Tomasz Wicawski
W gminie ysomice odnajdujemy rezerwat przyrody Las Piwnicki. Jego ochrona siga XX-lecia midzywojennego. Na ponad 37 hektarach mona spotka trzystuletnie dby, 160-letnie sosny i wiele gatunkw zwierzt z osiem na czele. Na terenie lasu dziaa Stacja Ekologiczna Uniwersytetu Mikoaja Kopernika w Toruniu. Swoj nazw obszar zawdzicza bliskoci wsi Piwnice oddalonej od duego miasta o przysowiowy rzut beretem. Zdecydowanie bar-
dziej znana i rozpowszechniona jest Barbarka. Urokliwo miejsca doceniaj jednak rzesze turystw. - Wiele osb tutaj przyjeda i nie moe si nadziwi, e wystarczy zjecha odrobin z gwnej trasy na Gdask i znale si w tak malowniczej scenerii mwi Adam Bartkowiak, sotys Lulkowa. Moe to i dobrze, e nie ma tutaj zbyt wielu atrakcji turystycznych, a teren moe zachowa dziewiczy charakter. Pierwsz osob, ktra przyczynia si do ochrony naturalnego dziedzictwa tego terenu by prof. Adam Wodziczko, ktry wyda w 1924 roku zakaz
Radioteleskop w Piwnicach
O astronomii, zabytkowym paacu i piknym krajobrazie soectwa, z Adamem Bartkowiakiem, sotysem Lulkowa, rozmawia Tomasz Wicawski
wzgldem wielkoci w Polsce radioteleskop. To wasno Uniwersytetu Mikoaja Kopernika. Ma on a 32 metry rednicy. Naukowcy prowadz dziki niemu swoje badania kosmosu. Jest to rwnie niewtpliwa atrakcja turystyczna. Dla mionikw przyrody zdecydowanie ciekawszym miejscem bdzie jednak rezerwat Las Piwnicki, w ktrym mona odnale wielowiekowe dby i sosny. To niezwykle urokliwe miejsce. Jest pan sotysem niespena dwa lata. Co udao si panu zrobi w tym czasie dla lokalnej spoecznoci? Zostaem wybrany na t funkcj w 2011 roku. Za mojego urzdowania przeprowadzono modernizacj chodnikw w obu miejscowociach lecych na terenie soectwa. Najwiksz inwestycj gminn zapocztkowan w 2012 roku, jest kanalizacja Lulkowa, ktrej do tej pory brakowao. Udao si zorganizowa rwnie kilka imprez integracyjnych dla lokalnej spoecznoci. Trudno mwi o inwestycjach na ogromn skal, ale staram si dziaa, jak tylko potrafi na rzecz naszych mieszkacw.
Lulkowo ley rzut beretem od Torunia. Nie przypomina jednak szczeglnie miasta? (miech) I bardzo dobrze. To pikna, spokojna wie, ktr zamieszkuje okoo 500 osb. Nie czu ju u nas zgieku duego miasta. Jestemy troch na uboczu. Nasze soectwo, w ktrego skad wchodzi rwnie miejscowo Piwnice, jest idealnym miejscem do odpoczynku. Nie bdzie pan taki skromny. Soectwo moe pochwali si czym wicej ni tylko pooeniem i spokojem. Prnie dziaa jednostka
Ochotniczej Stray Poarnej w Lulkowie. Krajobraz miejscowoci nie rni si szczeglnie od innych wsi o tej wielkoci: jest sklep, fryzjer i biblioteka. Dzieci maj gdzie si spotyka, bo dziaa przedszkole. Znajduje si u nas rwnie pikny zabytkowy paac poczony z kaplic rzymsko-katolick z 1898 roku. Po wojnie dziaaa tu Gromadzka Rada Narodowa a do 1961 roku, kiedy przeniesiono j do ysomic. Nie wspomina pan jednak o radioteleskopie. Na terenie dworku w Piwnicach znajduje si trzeci pod
W rw albo w wiadukt
Logika budowy autostrad w naszym kraju jest trudna do odgadnicia. Wykopa rw jest atwo. Trudniej zadba o oddzielenie go od drogi
Tomasz Wicawski
Gmina Lubicz nie ma szczcia do drg. Wze autostradowy pozostawia wiele do yczenia. Na kadym kroku pojawiaj si rwnie problemy z bezpieczestwem na rnych trasach. Tym razem z prob o pomoc zwrcili si mieszkacy Grabowca. Obok wiaduktu autostradowego, ktry znajduje si nad drog wojewdzk numer 654 pojawiy si w ostatnim czasie duej gbokoci rowy. Kierowcy podrujcy od strony Zotorii lub Osieka musz zachowa wielk ostrono. W przypadku polizgu maj do wyboru uderzenie w betonowy filar lub podr w kilkumetrow przepa. - Drogowcy prowadzili obok drogi wiele prac w ostatnim czasie mwi Danuta Wojciechowska, sotys Grabowca. Maszyn budowlanych i pracownikw jednak nie wida, a gbokie dziury nieopodal samej drogi pozostay. Problem rozwizayby barierki oddzielajce rw od jezdni. Tych jednak prno szuka. Nie ma nawet znaku ostrzegajcego o zbliajcym si niebezpieczestwie. - Dziaka, na ktrej znajdu-
Fot. nadesane
Mikro-granty i mae projekty to pomoc finansowa dla osb i organizacji, ktre maj niewielkie szanse na pozyskanie rodkw z innych programw. Nie s to olbrzymie pienidze, ale wydatnie przyczyniaj si do zmian w naszym najbliszym otoczeniu. Mieszkacy gminy Lubicz, jak rwnie gmin Zawie Wielka i Wielka Nieszawka mog otrzyma od LGD maksymalnie 700 zotych w ramach programu Mikro-granty Podgrodzia Toruskiego. O rodki ubiega si mog nieformalne grupy mieszkacw (liczce minimum 4 osoby), rady soeckie, rady rodzicw i organizacje niezarejestrowane w KRS. Zoone wnioski bd oceniane przez komisj konkursow. Gwnym kryterium oceny bdzie zgodno z celami Lokalnej Strategii Rozwoju. Nabr wnioskw odbdzie si od 24 kwietnia do 10 maja. Regulamin konkursu i
wnioski dostpne s na stonie organizacji www.podgrodzietoruskie.pl. - Mae organizacje nie stoj na uprzywilejowanej pozycji w innych, znacznie szerzej zakrojonych, programach mwi Tadeusz Smarz, prezes LGD Podgrodzie Toruskie. Nasza inicjatywa to dla nich czsto jedyna szansa pozyskanie rodkw z zewntrz. Nieco inaczej wyglda sprawa z Maymi Projektami. S to unijne dotacje dla organizacji pozarzdowych zarejestrowanych w KRS. Ich wysoko moe sign nawet 50 tysicy zotych, ale wymagany jest wkad wasny w wysokoci 20%. Nabr wnioskw w ramach tego programu odbdzie si w dniach od 3 do 19 kwietnia. Skada je bdzie mona w siedzibie LGD w Zejwsi Wielkiej przy ulicy Sonecznej 28. (WT)
j si rowy odwodnieniowe jest poza naszym pasem drogowym mwi Mirosaw Kuna z Rejonu Toru Zarzdu Drg Wojewdzkich w Bydgoszczy. Zwrcimy si jednak do zarzdcy autostrady o ich zabezpieczenie barierami. To na pewno poprawioby bezpieczestwo w tym rejonie. Wszystkiemu winna jest konieczno odwadniania wiaduktu. - Rowy i przepust zostay zbudowane z myl o prawidowym odwodnieniu wiaduktu i s utrzymywane przez zarzdc autostrady dodaje Mirosaw Kuna. Pogbienie roww nastpio
w trakcie ich oczyszczania. Udao si zwikszy ich przepustowo przy jednoczesnym wzrocie zagroenia dla kierowcw. Miejmy nadziej, e drogowcy pjd po rozum do gowy, nim bdzie za pno.
i opada. Jeeli pyta pan jednak o realne marzenia, to jest ich troch. Chciaabym, eby mj zi wyzdrowia, a moja crka moga mie z nim dzieci. Marz rwnie o tym, eby mj syn by zawsze kochajcym mem i ojcem. Chciaabym, aby ludzie postrzegali mnie normalnie. Chc kadego dnia budzi si z umiechem, bo jestem potrzebna wasnym dzieciom, tej spdzielni, na ktrej punkcie mam fioa i moim przyjacioom, ktrych nie brakuje. Oni zawsze s przy mnie. Z przyjaci i faktu, e nie odwrcili si od pani w chorobie, czerpie pani swoj si? Ich zachowanie oczywicie mi pomogo. To budujce, kiedy ma si przy sobie osoby, ktre bez wzgldu na okolicznoci staraj si pomaga. Si bior rwnie z faktu, e od maego nie byam rozpieszczana. Oczywicie, rodzice bardzo mnie kochali, ale dbali bym przykadaa si do nauki. Co lato miaam kolonie, ale trzeba byo te czyta lektury. Moja mama zmara niedawno. Mam nadziej, e tam jest jej lepiej ni tutaj, bo nie miaa atwego ycia.
wam, e bardzo go kochaam i szanowaam. By on osob niezwykle uczciw, o czym moe zawiadczy kady, kto go zna. Oczywicie, tak jak w kadym maestwie byy ktnie i nieporozumienia. Z perspektywy czasu stwierdzam jednak, e dotyczyy one gwnie spraw zawodowych. Rnilimy si rwnie nieco w sposobie wychowywania dzieci. Ja pozwoliabym im na wszystko, a mj m wrcz przeciwnie. Jaki kontakt ma pani dzi ze swoimi, ju dorosymi, dziemi? Kadej matce yczyabym
takich dzieci, jakie ja mam. Mj syn by ze mn przez ca chorob. Nie wstydzi si mnie, chocia widzia mnie w rnych sytuacjach. Przy raku i chemioterapii mdleje si, wymiotuje oraz przeywa prawdziwy bl. Syn nie wstydzi si mnie wymy czy przebra. Zawsze by przy mnie. Moja crka jest rodzajem naukowca. Mieszka za granic. Wszystkie cechy charakteru oddziedziczya po mnie. Jest temperamentna, rzutka. Nazwaabym j chodnym romantykiem. Wiele osb nie daje sobie rady z chorob, ktrej pani dowiadczya. Czy mona da innym kobietom rad, jak zachowa si w takiej sytuacji? Jak przetrwa ten niezwykle trudny czas? Nauczona dowiadczeniem choroby i agonii swojego ma zrozumiaam, e musz mie do tego dystans. Tylko wtedy, kiedy uzna si, e rak moe by twoim kumplem i zacznie
si z niego mia, mona go pokona. Kiedy jechaam na operacj, byam wicie przekonana, e nie mona tego odkada i ba si. I tak wszystko jest ostatecznie w rkach lekarzy i Boga. Trzeba znale w sobie si, by dalej y. Nie jest to atwe. Momenty zwtpienia przychodz szczeglnie w czasie chemioterapii, ale nie mona si podda. Cae ycie mam przy sobie obrazek w. Maksymiliana. W dniu operacji zapomniaam go ze sob. Syn przywiz go na sal operacyjn i przekaza lekarzom. Oczywicie otrzyma bur. Mog jednak powiedzie, e miaam wtedy obok dwch mczyzn. Swojego syna i patrona. Dzie kobiet przypada na wiosn. To okres, w ktrym w kadym z nas budz si nowe siy i nadzieje. Jakie ma pani marzenia? Mwi pan o pczkowaniu. Ja jestem ju na etapie, kiedy ten pczek si ju dawno rozwin
TANIE
OC AC
i
Lubicz Grny
zmiany, ktre w sposb istotny nie zmieniy projektu budetu. Jaki jest skutek ci w budecie? Wiksze oszczdnoci w funkcjonowaniu urzdu. Zrezygnowano na przykad z przewidzianej drobnej podwyki wynagrodze dla pracownikw czy z kontynuacji remontu ulicy Spdzielczej. W budecie zostao jednak 340 tys. zotych w ramach rezerwy inwestycyjnej. Jak te pienidze zostan wykorzystane? W ramach tej rezerwy bd realizowane przede wszystkim zadania inwestycyjne. Z niej bd take czerpane rodki przeznaczone na wkad wasny pod remont dworca czy kontynuacj budowy cieek rowerowych. Ponadto planuj kilka zada, ktre maj mie charakter przygotowania kilku inwestycji na ten rok i na lata nastpne. Istnieje bowiem konieczno przygotowania dodatkowej dokumentacji na rewitalizacj dworca czy wykonanie kanali-
zacji w ulicy Piaskowej. Trzeba rozwiza take problem awarii kanalizacji w czci mieszkalnej dworca. Przewiduj rwnie reorganizacj parkingu przy Urzdzie Miejskim i przebudow fragmentu ulicy Spdzielczej. Z jakimi problemami boryka si Aleksandrw Kujawski? Podstawowym problemem jest brak obwodnicy. Z pewnoci niedugo wystpimy, w tej sprawie, ze stosownym wnioskiem do Zarzdu Drg Wojewdzkich. Kolejny problem dotyczy braku kanalizacji sanitarnej i deszczowej, co powinno zosta ostatecznie uregulowane do poowy 2015 roku. Naley take poprawi stan drg miejskich i wojewdzkich oraz stan chodnikw przy drogach wojewdzkich. Kolejnym problemem, z ktrym boryka si nasze miasto, jest take brak mieszka komunalnych dla osb o najniszych dochodach. W tej chwili wikszo lokali zostaa sprzedana dotychczasowym uytkownikom. W ubiegym roku, w ramach Towarzystwa
Budownictwa Spoecznego, wybudowano i oddano do uytku budynek z mieszkaniami dla czterdziestu rodzin. W planach jest ju kolejny budynek tego typu, ale take budowa przychodni z zapleczem leczniczym oraz pokrycie asfaltem ulic, ktre nie posiadaj nawierzchni. Z kolei wsplnie z gmin wiejsk oraz powiatem planujemy przeduy ulic Parkow do drogi nr 1 przez tunel pod autostrad, aby lepiej skomunikowa nasze miasto z Toruniem. Wybiegajc daleko w przyszo, mog powiedzie, e chciabym, aby przy zajedzie na Biaych Botach udao si stworzy sztuczny zalew jako kpielisko, suce celom rekreacyjnym. A co z remontem dworca? Na ten cel mamy obecnie przeznaczone 2,5 mln zotych: 2,1 mln zotych w ramach rewitalizacji i 400 tys. zotych od Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. S to pienidze otrzymane dziki staraniom rnych zaprzyjanionych osb. Z tych rodkw wyremon-
Monika Olender
Najwiksze polskie powstanie narodowe rozpoczo si 22 stycznia 1863 roku Manifestem Tymczasowego Rzdu Narodowego. I. sympozjum kujawskich oddziaw i k Polskiego Towarzystwa Historycznego odbyo si 23 lutego, 150 lat pniej. Powstanie styczniowe byo zbrojnym wystpieniem przeciwko Rosji. W tym roku przypada 150. rocznica wybuchu tego najwikszego zrywu niepodlegociowego. W cza-
skutkach zrywu. Wydaje mi si, e jeden z wpisw, ktry pojawi si w Internecie, najlepiej oddaje istot inicjatywy tumaczy Andrzej Ciela, burmistrz Aleksandrowa Kujawskiego. Internauta zauway, e bya to jedyna taka impreza w skali wojewdztwa. Podobnej nie byo nawet w orodkach naukowych. Podczas sympozjum powstanie styczniowe zostao ukazane w wielu aspektach. Mionicy historii, ktrzy przybyli na to spotkanie, mieli okazj wysucha szesnastu
Gdzie na skraju Ciechocinka powsta film Bartka Szatanika Johny Blues One person playing. Ekipa to licealista plus kamerzysta. Scenografia: taczki, taboret, pluszowy mi, opata i odgarniacz do niegu. Emisja: ca dob na portalu MillionYou. Wynagrodzenie: 17 tysicy zotych
Due wsparcie mamy rwnie z Liceum. Jeli chodzi o sprzt, to cz kupilimy dziki dofinansowaniu z Urzdu Marszakowskiego. Pozostay z kolei za wasne pienidze lub otrzymalimy w ramach wsparcia od rnych instytucji czy osb, na przykad PUC ufundowa nam statyw wideo, ukasz obiektywy, a Piekarnia POLKORN w Ciechocinku uyczya kamer. Cz rodkw pozyskalimy rwnie z konkursowych nagrd za inne filmy. Jak wygldao nakrcenie zwyciskiego filmiku od strony technicznej? Studio o, w ktrym pracujemy, wywodzi si z ciechociskiego rodowiska harcerskiego ZHR. Ja te jestem druynowym. Chodzi o studio jako grup zaangaowanych w prac osb, bo takie stricte studio cay czas budujemy. W druynie jest okoo trzydziestu osb, ale nad tym filmikiem pracowaem akurat ja z moim koleg, rwnie harcerzem, Witkiem Popiokiem, ktry jest autorem zdj. Filmy montujemy zazwyczaj u siebie. Przy wczeniejszych produkcjach pomaga nam pan Adam Jdrzejowski ze swoim studiem dwikowym. Czyli jakie? Okiem przybysza i Ciechocinek czy pokolenia. S to krtkie spoty, promujce nasze miasto, ktre nakrcilimy na potrzeby konkursu Nakr zmiany organizowanego przez Wojewdzki Orodek Animacji Kultury w Toruniu. Otrzymalimy w tym konkursie wyrnienie. Skd u chopaka, ktry uczy si w liceum na profilu matematyczno-informatycznym, takie artystyczne skonnoci? Kiedy wybieraem profil, to kierowaem si zdrowym rozsdkiem. Matematyka zawsze si przyda. Rok temu stwierdzilimy, e zaczniemy i w druynie w filmowym kierunku. Nagralimy film Gdziekolwiek indziej i wysalimy na Harcerski Festiwal Filmowy w Gdyni. Zdobylimy pierwsz nagrod. Potem jeszcze stworzylimy kilka filmw czy relacji, np. na prob Miejskiego Centrum Kultury z tegorocznego WOPu do telewizji. Uznalimy, e jest to dobra inwestycja. Robic to, co lubimy i tak naprawd chcemy robi docelowo, moemy jeszcze zarobi na to, aby mc si rozwija. Wygrane 17 tysicy take przeznaczycie na dalszy rozwj? Tak. Zgodnie z regulaminem, 6 tysicy jest dla autorw, 5,5 tysica dla nauczyciela, a pozostaa cz dla szkoy. Ca pul nasz oraz ukasza od razu przeznaczylimy na dalszy rozwj studia. Za rodki przeznaczone dla szkoy ufundujemy radiowze oraz zakupimy sprzt dwikowy, ktry bdzie mg suy rwnie w studio. Maymi krokami przymierzamy si do nakrcenia filmu promujcego szko. To bdzie rodzaj LipDubu? Co w tym rodzaju. Z pewnoci nie bdzie to klasyczny LibDub, ale nie bd zdradza wicej szczegw. Na pewno pojawi si na naszym kanale na YouTube. Ale nie bdzie to ostatni film Bartka Szatanika? Na pewno nie. Rozmawiaa Monika Olender
remu rne przedsibiorstwa zlecaj zorganizowanie konkursu. W tym przypadku organizatorem by sam portal i Narodowy Bank Polski. My nie bralimy udziau w pierwszej edycji, ale za to do tej przygotowalimy dwa filmiki. Pierwszy, ktry si nie dosta, zgosiem z wasnego konta. Drugi z kolei umiecia moja koleanka Marysia Zykubek. Jak si okazao, film przygotowany tak troch w razie czego, by lepszy. W sumie to wrzucilimy ten wygrany filmik w ostatnim momencie. Nie chcielimy, aby zainspirowa kogo innego. Gosowanie odbywao si przez Facebooka. Moglimy zaprasza znajomych.
dala si pan od tego, co dzieje si w gminie? ebym mg tam dziaa, musz by wjtem. Nie ma wic oderwania od rzeczywistoci, nawet jeli jestem w gminie 2 czy 3 razy w tygodniu zamiast 5. Rzeczywicie, pewnych rzeczy nie jestem wtedy w stanie dopilnowa sam i musz liczy na kompetencje pracownikw. Zreszt stworzyem tak struktur, e to powinno funkcjonowa i tak te jest. Gdyby gmina gorzej si rozwijaa, trzeba by sobie zada pytanie, czy koszty nie s zbyt due. Tak jednak nie jest. Nie mwi, e jest najlepsza, ale uwaam, e plasujemy si powyej redniej. Obserwuj te w relacjach z Rad Gminy satysfakcj rodowiska publicznego,
Dzieje maej miejscowoci w gminie ubianka sigaj czasw piastowskich. Istnia tu grdek rycerski. Koci w Przecznie powstawa na przeomie XIII i XIV wieku. Nadal istniej gotyckie elementy budowli, chocia wntrze jest barokowe. - Przypuszczalnie ok. roku 1300 zbudowano wityni parafialn w Przecznie mwi ksidz Wacaw Dokurno, proboszcz parafii Podwyszenia Krzya witego i Przemienienia Paskiego w Przecznie. Dziki badaniom
dendrochronologicznym wiemy, e istniejca do dzi wiba dachowa nad naw gwn zostaa ukoczona w 1360 roku. Rwnie stare s chrzcielnica i kropielnica. Swj oryginalny charakter zachowaa rwnie posadzka znajdujca si w kruchcie kocioa oraz podstawa pierwszego otarza w prezbiterium. - To najcenniejsze z ostatnich odkry archeologicznych w Przecznie mwi ks. Wacaw Dokurno. W redniowieczu koci dedykowany zosta tajemnicy
W lad za osiem
Tomasz Wicawski
Pierwsza akcja tego rodzaju miaa miejsce w ubiegym roku. Bior w niej udzia lenicy i myliwi z k owieckich dzierawicy obwody na terenie nadlenictwa. Okazao si, e w lasach Nadlenictwa Dobrzejewice yje okoo 160 osi. Inwentaryzacja ma na celu okrelenie liczebnoci tego gatunku w zwizku z zamiarami ewentualnego zniesienia moratorium ministra rodowiska. Jest doskona okazj do integracji i wymiany pogldw o tematyce owieckiej midzy lenikami i myliwymi. - Na losowo wybranych obszarach lenych wykrelono ok. 120-160 hektarowe powierzchnie, przez ktre w dniu 22 lutego przeszli aw uczestnicy spisu mwi Marcin Czajka, inynier nadzoru w Nadlenictwie Dobrzejewice. Na drugim kocu i bokach tzw. pdzenia znajdowali si obserwatorzy, ktrych zadaniem byo liczenie kadego zaobserwowanego zwierzcia. Jako e tego rodzaju akcja jest bardzo cennym rdem informacji o stanie zwierzyny w obwodach lenych, dodatkowo liczono
Niewidoczne inwestycje
Wadze gminy Obrowo podpisay umow na budow kanalizacji sanitarnej GogowoBrzozwka
Ponad 1,7 miliona zotych bdzie kosztowa realizacja drugiego etapu przedsiwzicia. Wykonawc prac zostaa toruska firma ROLLSTICK-TORU. Porozumienie podpisali wjt Andrzej Wieczyski i skarbnik gminy Joanna Faleska. - Inwestycje wodno-ciekowe nie nale do najefektowniejszych mwi Andrzej Wieczyski, wjt gminy Obrowo. S jednak nieodzowne i niezwykle wane dla mieszkacw. Staramy si pozyskiwa rodki z rnych rde, eby odcia gminne finanse. Wiele rodkw inwestujemy jednak sami. Inwestycja podzielona zostaa na dwa etapy. Powsta maj sie grawitacyjna i cinieniowa wraz z przyczeniami i przepompowniami numer 6, 7 i 8. Ostatnia z nich ukoczona zostanie do koca marca 2014 roku. Termin realizacji dwch pierwszych zosta wyznaczony na koniec grudnia 2013 roku. Prace prowadzone bd na ulicy Owocowej do skrzyowania z ulicami Szkoln, Kwiatow, Sonecznikow, Sportow, Fiokow, Godzikow, Storczykow, Ran, Makow i Tulipanow. Drugi etap inwestycji obejmuje dalszy cz ulicy Owocowej od ulicy Szkolnej i ulice Okrn, Morelow, liwkow i Winiow. - Pozyskalimy 75 procent pienidzy na realizacj tego projektu ze rodkw PROW na lata 2007-2013 mwi Joanna Faleska, skarbnik gminy Obrowo. Fundusze te pochodz z dziaania Podstawowe usugi dla gospodarki i ludnoci wiejskiej. (WT)
Na terenie Nadlenictwa Dobrzejewice odbyo si liczenie populacji najwikszego ssaka w naszych lasach
Fot. nadesane
take sarny, dziki i jelenie. W tym roku w wyniku 24 pdze obliczono, e liczba osi na terenie nadlenictwa wynosi 250, co po przeliczeniu na powierzchni lasw i bagien dao 12 przedstawicieli tego gatunku na 1000 ha. W akcji uczestniczyo ponad 100 osb. - Zweryfikowalimy wyniki inwentaryzacji. Przyjta metodyka oraz zimowy termin pdze (dokarmianie zwierzyny i cignicie jej do lasu) moe zawya wyniki poprzez tzw. efekt kumulacji tumaczy Pawe Nas, nadleniczy Nadlenictwa Dobrzejewice. Po skorygowaniu liczebnoci poprzez caoroczne obserwacje suby le-
nej, przyjto stan 160 sztuk osia na terenie Nadlenictwa Dobrzejewice. o jest zwierzyn own. Jego populacja bya zagroona wyginiciem. Na wniosek myliwych, naukowcw i organizacji ochrony przyrody, minister wprowadzi w 2001 roku moratorium wstrzymujce odstrzay na 3 lata. W ramach kolejnych prac badawczych zlecanych uczelniom wyszym okres ten by stopniowo wyduany. Efektem wstrzymania polowa by dynamiczny wzrost populacji, ktry doprowadzi do falowego wzrostu szkd czynionych przez te zwierzta oraz wypadkw drogowych przez nie powodowanych. - Naley pamita, e kade rodowisko czy to polne czy lene ma ograniczone moliwoci pokarmowe mwi Marcin Czajka. - Przegszczenie populacji danego gatunku powoduje gd, ktry zmusza zwierzta do szukania jakiegokolwiek poywienia za wszelk cen. W efekcie w naszych lasach wzrastaj szkody. W przypadku osia s to odarcia kory i amania modych drzew w celu dostania si do pdw i pkw. Okrelona w Wieloletnim planie owieckim pojemno owiska dla osia wynosi 18 sztuk dla caego obszaru nadlenictwa. Wyniki tegorocznego spisu znaczco przewyszaj t warto. Zbyt dua liczba zwierzt wpywa na trwao lasu, co moe spowodowa zagroenie dla przetrwania gatunku, chociaby z powodu braku pokarmu.
Pastwo Krystyna i Czesaw Dbiccy z Zawa dostali medale z okazji 50. rocznicy lubu. Malestwo zawarli 20 padziernika 1962 r. w Urzdzie Stanu Cywilnego w Bobrownikach.
Z PASJI DO INNOWACJI
dostarczamy gratis*
Dla czytelnikw POZA Toru
*zakupy powyej 200 z, zakupy poniej 200 z koszt dostawy tylko 15 z
TUSZE I TONERY
Murowana siedziba Krzyakw zawieraa przedzamcze z mynem, piekarni, browar, wozowni oraz ani. W roku 1425 krl Wadysaw Jagieo, po przejciu zamku, nakaza jego zburzenie. Ruiny zostay wpisane do rejestru zabytkw, jako pierwsze na terenie gminy, w 1935 roku. Najwytrwalsi odkrywcy odnajd pord gszczu drzew, krzakw i pokrzyw kawaki muru ukadane z duych gotyckich cegie. Z bada archeologw wynika, e zamek nie powsta dokadnie w tym samym miejscu, co pierwotny grd, ale w jego pobliu. - Ruiny zamku le na terenie naszej gminy mwi Kazimierz Kaczmarek, wjt gminy
Wielka Nieszawka. Urzd Gminy nie jest jednak wacicielem tej dziaki, std te nie odpowiadamy za jej stan. Staramy si jednak utrwali pami o tym historycznym miejscu, chociaby poprzez wydanie ksiki o dziejach gminy, w ktrej mona odnale wiele informacji o tym obiekcie. Chcemy uczyni to miejsce atrakcyjniejszym turystycznie. Niewiele osb wie, e jedna z pierwszych siedzib Krzyakw w Polsce bya w naszej gminie. Zainteresowanym szczegow histori krzyackiemu zamku polecamy lektur ksiki Gmina Wielka Nieszawka. Szkice z dziejw autorstwa Piotra Bireckiego.
Histori swego ycia mgby opowiada kilka dni bez przerwy. Pami stutrzyletniego mieszkaca Czarnowa naznaczyy dramatyczne wydarzenia, ktre wayy tyle, co losy wiata
na przeszkoda. Piechot szlimy spod Torunia na front pod Brodnic. Brakowao jedzenia i picia. Widziaem koskie gnaty wystajce z lustra wody mijanych jezior. Brzydziem si jej tyka. Innym byo obojtne - przekonuje weteran II Wojny wiatowej. - Potem przez szesnacie dni godowaem i zdychaem z pragnienia. ywnoci byy korzonki. Wiem, e to niewiarygodne, ale prawdziwe. Przegrane bitwy zmusiy Jzefa urka do odwrotu. Polacy musieli ucieka, w tym nasza jednostka. Niepotrzebnie zgino wielu naszych. Tam o ludzkie ycie nikt nie dba mwi rozalony. - Podporucznik rezerwy zarzdzi przemarsz do Warszawy. Wojna dopiero si zaczynaa Dym unosi si nad zgliszczami stolicy. Walki byy toczone nad Bzur i w samym centrum miasta. To by pitnasty dzie wrzenia 1939 roku. Mody onierz otrzyma rozkaz samotnego przeszukania obrzey Warszawy. Wci godny, okropnie spocony szedem od budynku do budynku. Nie widziaem ywej duszy. Postanowiem wrci do obozu. Nikogo nie zastaem podnosi rce w gecie zaskoczenia. Chciaem odnale swoj jednostk. Ruszyem nad Bzur. Kilka chwil pniej seria pociskw skierowanych w jego stron zawiszczaa w powietrzu. Kule latay jak te muchy latem macha rkoma wok gowy. Rzuciem si na ziemi. Jak aba czogaem si w gbokiej brudzie w piachu. Co wystawiem gow, leciay kule. Nie wierzyem, e przeyj. Pociski drasny mnie na szczcie tylko po ramionach. Udao si. Na linii frontu leaa topola wyrwana razem z korzeniem. Wykop, jaki po sobie zostawia, wydawa si idealn kryjwk. Podszedem i zaraz zdbiaem. Wszdzie leay porozrywane ciaa. Koczyny oddzielone od torsu. Bomba wysza im na przywitanie. To bya moja jednostka. Poznaem po odznakach weteran bez wytchnienia opowiada o dramatyzmie tamtych chwil. Wszyscy polegli mieli ony... Jzef urek pooy si za modym piekiem maskujcym jego pozycje. Iglica jego karabinu posaa niemal sto dwadziecia naboi podstawowego wyposaenia. Co jaki czas przebiega Niemiec. Strzelaem do nich. Nie wiem, ilu zabiem. Tego aden onierz nie wie. Zbyt dua odlego, by stwierdzi mwi mieszkaniec Czarnowa. Czyhaem tak w ukryciu do godziny drugiej, a w kocu Niemcy kazali si podda. Nie byo, gdzie ucieka. Zamaem luf broni, eby z mojego wasnego karabinu mnie nie zastrzelili i ruszyem w stron pochodu jenieckiego rozszerza zmczone oczy, jakby czyta biografi swego ycia. Wszdzie wok leay trupy polegych. Ich ciaa pokrywaa zakrzepa krew. Poamane obojczyki przebijay skr. Ci, co przeyli, musieli podda si bezlitosnej woli Niemcw. Doczyem do pochodu. Mierzyli do nas z karabinw. Rozpocza si wielka wdrwka i szecioletnia niewola. Jak przez cay czas panowaa susza, tak wtedy zacz sipi gsty deszcz. Nie byo mowy o odpoczynku. Gdy jeden z Polakw wycieczony pad twarz w kau, ko jednego ze Szwabw wgnit jego czaszk jeszcze gbiej w boto. Poupychani jeden na drugim w wagonach pocigu zostali przewiezieni do Hemer w Niemczech. Wysiadali zaduszeni, zamczeni. Mieli przywita swoje nowe miejsce - obozy pracy dla jecw wojennych. Cika, caodniowa harwka szczelnie pokrywaa ciao Jzefa brudem. Na koniec dnia mia do dyspozycji lodowat wod i mydo o niemieckiej nazwie: Rein Juedisches Fett. W tumaczeniu na jzyk polski: mydo z tuszczu ydowskiego.
jest wojna. - Kady troszczy si o siebie. Gd i niewygoda stale doskwieraj. Widok mierci paraliuje. Ludzie odchodz od zmysw Jzef urek przytacza sowa ojca. W wieku trzydziestu lat otrzyma wezwanie. Nadesza jego kolej.
Karawany cignite przez zwierzta pochaniay ogromne iloci poywienia i wody. Bydo i konie umieray z wycieczenia oraz godu, czsto przy wodopoju. Ich trucha zatruway jeziora. Dla spragnionych ludzi woda zmieszana z krwi to ad-
Agnieszka Kapela
Woli piewa ni mwi. Krpuj j publiczne wypowiedzi, ale spontaniczne proby o wykonanie piosenki te. Za to na scenie Na scenie stresu nie odczuwa wcale. Czy to wystarczyo, by zachwyci jurorw telewizyjnego show i pokaza si widzom w caej Polsce? Wesza na tzw. backstage, porozmawiaa z Maciejem Rockiem i czekaa na wystp. Nosio j. Gdy wreszcie stana przed Adamem Sztab, Elbiet Zapendowsk, Kor, ozem i oczywicie publicznoci, napicie opado. Chyba nawet zapomniaa, e podobn szans dostao jedynie 125 osb z tysicy, ktre pojawiy si na precastingach do najchtniej ogldanego talent show w naszym kraju. Poowy z tego, co si dziao, i tak nie pamitam opowiada o swoich wraeniach z wystpu w Must Be The Music Joanna Kaczmarkiewicz. Czuam, jakby to by jeden wielki sen. Przygod ze piewaniem zacza przypadkiem. Jej wychowawczyni z pierwszej klasy
podstawwki musiaa wybra reprezentanta na festiwal piosenki w Chemy. Zaprosia do sali kilka dziewczynek i zorganizowaa miniprzesuchanie. Na koniec oznajmia, e na konkurs pojedzie wanie ona. W ogle nie miaam pojcia, e mog piewa i e to mi wychodzi wspomina Asia. Przyszociowo, oldskulowo, bez chatury Siedmiolatka wrcia wwczas z Chemy z trzecim miejscem. Zainfekowana muzycznym wirusem. Wkrtce zacza jedzi na kolejne festiwale i przegldy. Talent rozwijaa pod okiem nauczycielek muzyki ze szkoy podstawowej i gimnazjum w Czernikowie. Z pomocy tej drugiej korzysta do dzisiaj. A ycia bez piewania ju sobie nie wyobraa. Przyzwyczaia si te do tumaczenia, co to jest kognitywistyka. Bo to wanie t multidyscyplinarn nauk zajmujc si badaniem procesw mentalnych i wyjanianiem znajdujcych si u ich podoa mechanizmw zdecydowaa si studiowa. Obecnie jest na drugim roku. Miaam plan, eby i na
akademi muzyczn, ale stwierdziam, e jednak wol mie co w zapasie tumaczy Asia. Patrzc na wszystkie kierunki na UMK, stwierdziam, e ten jest najciekawszy. Pomylaam, e to moe by co przyszociowego. W muzyce ju tak nowoczesna nie jest. Uwielbia Ett James i Areth Franklin, a z polskich piosenkarek Krystyn Proko i Grayn obaszewsk. Utwory z lat 50. i 60. oraz jazz to bliski jej repertuar. Dopiero po kilku chwilach wygrzebuje z pamici sympati dla Kayah, Brodki i Ani Dbrowskiej. Ceni te Adele czy Beyonce. I chocia radia na co dzie nie sucha, wspczesne przeboje czasami przyswoi sobie po prostu musi. Obowizek zawodowy. Dorabiam jako oprawa muzyczna na rnych piknikach, festynach, weselach opowiada Asia. Nie skupiamy si na typowej muzyce chaturniczej. Wsplnie z chopakami z ForteBand staramy si od tego odchodzi. W jej marzeniach tli si posiadanie wasnego repertuaru. Nie spotkaam jeszcze osoby, z ktr mogabym zacz
Powoanie do jazdy
Marcin Lewicki
Polska to potga speedwaya. Za najsilniejsz lig na wiecie uwaa si ENEA Ekstraklas a biao-czerwoni co roku zdobywaj laury na najwikszych ulowych imprezach wiata. Nie wszystko jest jednak tak pikne jak mogoby si wydawa. Modzi zawodnicy nie maj atwo, bo uel to sport dla bogatych. Szymon zacz trenowa speedway dwa lata temu. Na trening zacigna go ssiadka. Widziaa jego pasj, ktr od zawsze byy motocykle. - Uwielbiam te maszyny mwi Szymon Wrzesiski, ucze CKU w Gronowie. Motocykle to moja pasja od dziecistwa. Ucieszyem si, gdy usyszaem, e dostan swoj szans i bd mg trenowa w Unibaxie. Pierwszy trening by dla Szymona ogromnym stresem, ale i spenieniem marze. Na zajcia przyszo pitnacie osb. Wielu bardzo szybko zrezygnowao ze strachu przed maszyn. Szymon nie ba si zaj i ciko pracowa. Duo zawdzicza trenerowi Zbikowi. - Jan Zbik powica nam
Szymon Wrzesiski z Gronowa jeszcze par miesicy temu trenowa w toruskim Unibaxie. Karier musia skoczy przez brak funduszy
kiem byy zawodnik Unibaxu. Kluby s wyranie nastawione na sukces natychmiastowy. Mao kto stawia na wychowankw, a przez to trudniej jest wybi si najlepszym. Szymon chciaby wrci do treningw, cho zdaje sobie spraw z tego, e moe by dla niego za pno. - Nie wiem, czy jeszcze wrc do ula stwierdza. uel to moja pasja, czuj powoanie do jazdy. Jestem jednak coraz starszy, a perspektyw na powrt nie wida. Skromny i cichy bardzo duo czasu stwierdza Wrzesiski. Jako jeden z niewielu przejmowa si nami. Z cierpliwoci uczy nas ulowych podstaw. Kosztowne treningi Chopak zajcia wspomina bardzo pozytywnie. Z umiechem na ustach opowiada o pierwszych prbach amania maszyny czy czstych treningach kondycyjnych. Niestety musia zakoczy dobrze zapowiadajc si karier. - Byem jednym z najlepszych juniorw na torze, ale musiaem skoczy trenowa przez pienidze opisuje mody sportowiec. Koszt zaj przerasta moliwoci finansowe mojej rodziny. Jak si okazuje, uel to bardzo drogi sport. Miesiczne utrzymanie maszyny to wydatek okoo 1000 zotych. Klub nie zapewnia rwnie samych motocykli gdy Szymon trenowa, adepci mieli do dyspozycji dwie maszyny. Juniorzy kupowali swoje, wydajc kolejne 3000 zotych. - auj tego, e nikt si nami nie interesuje dodaje ze smutSzymonowi Wrzesiskiemu kibicuje caa szkoa. Jego zdjcia s z dum prezentowane na szkolnej stronie internetowej. Nauczyciele maj o nim bardzo dobr opini. ycz mu, aby mg dalej rozwija swoj pasj mwi Beata Musiaa, wychowawczyni chopaka. Szymon to bardzo skromny i spokojny mody czowiek, ciko pracuje. Wszyscy wiemy, e jest pasjonatem motoryzacji i mamy nadziej, e uda mu si osign sukces.