APEC (Asia-Pacific Economic Cooperation) - AZIJSKO PACIFIKA EKONOMSKA ZAJEDNICA APEC je zapoeo s djelovanjem 1989. g.

. Nastanak APEC-a bio je obiljeen specifinim okolnostima koje su postojale 1980-ih. U to je vrijeme EU planirala ojaati carinsku uniju, Kanada i SAD su pregovarali o proirenju slobodnog trgovinskog podruja (NAFTA) te je zapoeta Urugvajska runda. S druge strane, Azijske su zemlje relativno dobro prihvaale injenicu da su izostavljene iz veine regionalnih trgovinskih sporazuma s obzirom da je u to vrijeme postojala stvarna prijetnja propasti multilateralnog trgovinskog sistema. Nasuprot tome, Australija je bila zabrinuta glede prijedloga Malezije o njezinom izostavljanju iz azijskog regionalnog tijela. Sami poeci djelovanja APEC-a bili su prilino skromni, a postojala je i mjera skepticizma glede uspjenosti ovakvog udruenja. Inicijalno, osnovni ciljevi APEC-a bili su ekonomska suradnja i savjetovanje. Unato injenici da je APEC osnovan kao odreena vrsta regionalnog aranmana, preuzeo je teku, tovie, ak i paradoksalnu misiju borbe protiv preferencijalnog regionalizma. Sukladno tome, zemlje lanice su istraivale razliite naine postizanja otvorenog regionalizma. U vrijeme osnivanja, APEC je imao dvanaest lanica. Od toga, pet zemalja su bile industrijske ekonomije (Australija, Kanada, Japan, Novi Zeland i SAD), est lanica ASEAN-a (Malezija, Filipini, Singapur, Tajland i Bruneji) i Republika Koreja. U periodu od 1989. do 1994., jo se est zemalja pridruilo APEC-u (Kina, Hong Kong, Tajvan 1991. g., Meksiko, Papua Nova Gvineja i ile 1994. g.) te je tada sveukupno bilo osamnaest zemalja lanica. 1996. godine usvojeno je pravilo trogodinjeg moratorija lanstva. im je zavrio taj period, Peru, Rusija i Vijetnam su se pridruili APEC-u. Kriterij ulaska bio je geografski poloaj, odnosno zemlja kandidatkinja morala je pripadati podruju Pacifikog oceana te imati bliske odnose i suradnju s postojeim lanicama i prihvatiti cilj ostvarenja trgovinske liberalizacije do 2020. godine. APEC objedinjuje najznaajnije, ali vrlo razliite zemlje s obje polutke svijeta, obuhvaajui Pacifiki ocean i dvije od etiri najvee trgovinske sile svijeta, SAD i Japan. 2000. godine APEC je obuhvaao 40% globalnog stanovnitva, 54% globalnog BDP-a i 42% svjetske trgovine. Osnivanje, ciljevi i operativni procesi APEC-a znatno su se razlikovali od onih u EU ili zemljama NAFTA-e. Te su razlike bile posljedica triju osnovnih motiva kreiranja APEC-a. Prvo, azijske su zemlje prolazile idiosinkratski proces poslijeratnog rasta i integracije. To je bio trino orijentiran proces integracije. Drugo, veina zemalja u regiji imale su velike udjele u globalnom trgovinskom sistemu. Politika logika koja je postojala u okvirima EU, nije postojala u azijskim zemljama. Za razliku od europljana, malo je azijaca podupiralo ideju Ujedinjenih azijskih zemalja. Prevelike su povijesne, kulturne i ekonomske razlike izmeu azijskih zemlja da bi podupirali takve regionalne aranmane. Postoji velika asimetrija u distribuciji politike moi u Aziji. Ekonomska snaga Japana i geopolitika mo Kine dominirati e regijom jo dui period vremena. U kontekstu APEC-a, SAD predstavlja najsnaniju zemlju lanicu. Poetkom 1990-ih mnogi teoretiari kritizirali su APEC istiui njegovu nejasnu organizaciju. Meutim, mnoge kritike koje je APEC dobivao nisu bile opravdane jer su zemlje lanice jasno obznanile da je njihov osnovni cilj stvaranje zajednice. Tano su definirali pojam zajednice. Nije bila namjera osnovati zajednicu s kvazi federalnim ureenjem kao to je EU, niti su eljeli osnovati veliku organizaciju. Takoer se nije planiralo da u blioj budunosti postane carinska unija ili zajedniko trite. Umjesto toga, odluilo se da APEC promovira trgovinu i investicije kombinacijom politik koje bi se odnosile na trgovinsku liberalizaciju, olakavanje trgovine i ekonomsku saradnju.

SVRHA I CILJEVI APEC-a

APEC je osnovan radi daljeg jaanja ekonomskog rasta i prosperiteta za regiju kako bi se ojaala Azijsko-Pacifika zajednica. Ciljevi APEC-a su kompatibilni sa ciljevima GATT-a i STO-a. Oni podstiu razvoj i rast privreda zemalja regiona, produbljuju tokove roba kapitala, usluga i radne snage, smanjuju prepreke u trgovini i omoguavaju jaanje multilateralne osnove. Kljuc za postizanje APEC vizije predstavljen je u Bogor Ciljevima kojima je predvieno da se smanje trgovinske tarife ispod 5% u Azija-Pacifik regiji, do 2010.godine za industrijalizovane ekonomije i do 2020.godine za privrede u razvoju. Slobodna i otvorena investiciona trgovina pomae ekonomski rast, stvara nova radna mjesta i prua vee mogunosti za meunarodnu trgovinu i investicije. Slobodna i otvorena trgovina pomae smanjenju trokova proizvodnje ime se smanjuju cjene roba i usluga to predstavlja direktnu korist za sve. APEC takoe radi na stvaranju okruenja za siguran i efikasan protok roba, usluga i ljudi preko granica u regionu kroz politiku ekonomske i tehnike saradnje.

ZEMLJA DOMAIN

Svake godine jedna od 21 lanice APEC-a ima ulogu domaina APEC sastanaka i slui kao predsedavajui APEC-a. Zemlja koja je APEC domain, odgovorna je za predsedavanje godinjeg Sastanka Lidera Ekonomija, odabranih Ministarskih Sastanaka, APEC Poslova Savetodavnog Vea itd. Do 2009.godine, domain je takodje ispunjavao obaveze na poziciji izvrnog direktora u APEC Sekretarijatu. Od 2010.godine imenovanje e se vriti na osnovu fiksnog roka (3 god.) i bie otvoreno za kandidate iz svih lanica.

KAKO DELUJE APEC?

- POLITKI NIVO ( POLITIKA RAZVOJA) Susreti tj. sastanci koji se sprovode svake godine i koji pomau da se oblikuje smjer politike APEC-a su:

APEC Economic Leaders Meetings APEC Sastanak Ekonomskih Lidera APEC Ministerial Meeting APEC Ministarski Sastanak Sectoral Ministerial Meetings Sektorski Ministarski Sastanci

APEC Business Advisory Council (ABAC) APEC Poslovi Savetodavnog Vea

- RADNI NIVO APEC radi na nivou aktivnosti i projekata koji se sprovode od strane etiri odbora visokog nivoa:

Committe on Trade and Investment Odbor za Trgovinu i Ulaganja Senior Officials Meeting Committee on Economic and Trade Cooperation Sastanak Visokih Zvaninika Odbora za Ekonomsku i Tehniku Saradnju Economic Committee Ekonomski Odbor Budget and Management Commitee Budetski i Upravni Odbor

- AKCIONI PLANOVI Kako bi se zadovoljili APEC-ovi Bogor ciljevi za slobodnu i otvorenu trgovinu i investicije u Azija Pacifiku, lanice APEC-a slijede strateki putokaz koji je poznat kao Program Akcije iz Osake. lanice APEC-a izvetavaju o napretku ka ostvarenju slobodne i otvorene trgovine i investicionih ciljeva, kroz Individualne Akcione Planove (IAPs) i Kolektivne Akcione Planove (CAPs), izvetavajui APEC na godinjoj osnovi. Individualni i Kolektivni Akcioni Planovi dostupni su putem posveenog e-IAP websajta. Ova stranica nudi mogunost pretrage pojedinanih APEC lanica i njihovih IAPs.

- UEE STEJKHOLDERA Jake ekonomije nisu izgraene od strane samih vlada, ve od stane partnerstva izmeu vlade i njenih kljunih stejkholdera, ukljuujui poslovni sektor, industriju, akademske zajednice, politike i istraivake institucije i interesne grupe unutar zajednice. APEC aktivno ukljuuje ove kljune aktere jer pozdravlja uee da:

Olakava postizanje ciljeva kroz odgovarajua APEC partnerstva Jaa kvalitet APEC-ovog rada ukazujui na relevantan uvid i strunost Pojaava razumevanje i podrku za APEC ciljeve kroz otvorenost, transparentnost i iroko zasnovano partnerstvo koje tei viim perspektivama od zajednice.

- APEC POSMATRAI Azijsko-Pacifika ekonomska zajednica ima tri slubena posmatraa: Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) Secretariat Sekretarijat za Udruenje zemalja Jugoistone Azije Pacific Economic Cooperation Council (PECC) Konzul za Pacifiku Ekonomsku Saradnju Pacific Islands Forum (PIF) Secretariat Sekretarijat Pacifikog Ostrvskog Foruma Ovi posmatrai uestviju na APEC-ovim sastancima i imaju potpun pristup dokumentima i informacijama vezanim za ove sastanke. Posmatrake grupe obezbeuju partnerstvo, strunost i uvid koji pomae APEC-u da postigne svoje ciljeve i sprovede njegove inicijative.

FINANSIRANJE APEC-a

APEC nije donatorska organizacija. Umesto toga, APEC aktivnosti se centralno finansiraju iz malih godinjih doprinosa APEC-ovih lanica od 1999.god. one su iznosile 3.3 miliona amerikih dolara godinje. Od 2009. pa nadalje, doprinosi lanica e porasti za 30% na ukupno 5 miliona amerikih dolara. Ovi doprinosi su korieni za finansiranje Sekreterijata u Singapuru i razliitih projekata koji podravaju ekonomske i trgovinske ciljeve APEC-a. Od 1997. Japan je pribavio dodatna sredstva izmedju 1.6 i 4.6 miliona amerikih dolara godinje za projekte koji podravaju APEC-ovu liberalizaciju trgovine i investicija. APEC-ove lanice takodje pruaju znatne resurse kako bi se pomogao rad APEC-a. To ukljuuje razmenu strunog osoblja u Sekretarijatu; voenje sastanaka; i delimino ili puno finansiranje pojedinih projekata.