KENNIS IS NOG STEEDS MACHT

Is kennismanagement zinloos?

In 'Knowledge Creation and Management' tonen Kazuo Ichijo

en Ikujiiro Nonaka aan dat ondernemingen fundamenteel van
elkaar verschillen door de manier waarop ze met kennis
omgaan.

Vier manieren zijn er om kennis te delen (of voor zich te

houden): sommige werknemers delen kennis onder gelijken,
anderen gebruiken de kennisoverdracht om hun status te
bevestigen, nog anderen ruilen kennis alleen tegen
vergelijkbare kennis en een laatste groep doet alleen aan
kennisoverdracht als daar niet te veel tijdverlies aan gekoppeld
is of als er een beloning aan vast hangt. Dat betoogt de
Nederlandse onderzoeker Niels-Ingvar Boer. Vooral bij de twee
laatste groepen is kennisoverdracht dus niet evident.
Bijkomende hinderpalen bij de mogelijke kennisoverdracht
worden gevormd door drie elementen: de toegenomen
arbeidsdeling, de specialisatie en de groeiende mobiliteit van
werknemers. Boer raadt werkgevers aan bij het aanwerven
van personeel onmiddellijk na te gaan of de nieuwkomer wel
bereid is zijn kennis te delen en de wijze waarop ook past in de
onderneming.

In Knowledge Creation and Management bestuderen Kazuo

Ichijo en Ikujiiro Nonaka, twee gerenommeerde onderzoekers
in kennismanagement, hoe kennis in organisaties beheerd
wordt. Ze verzamelen ook informatie van diverse andere
experts, zoals Margit Osterloh, die kennisoverdracht in
ondernemingen een sociaal dilemma noemt: een situatie
waarbij de handelingen van rationele en egoïstische
werknemers tot een situatie leiden van collectieve
irrationaliteit, waarbij iedereen slechter af is.

Elke werknemer beseft dat het beter zou zijn als iedereen zijn
kennis spontaan deelt. Toch doet hij dat niet, omdat anderen
dat ook niet doen. De werknemer kan dat dilemma niet op zijn
eentje oplossen. Volgens Osterloh is dat de verklaring "waarom
het oplossen van sociale dilemma's de essentie uitmaakt van
humanresourcesmanagement." Een interessante stelling.

Het onderzoek van de Nederlander Boer sluit dan weer goed

aan bij de visie van de Vlaming Dany Jacobs. Het ergert Jacobs
dat kennismanagement gezien wordt als het beheren en
beheersen van een kennisvat, waar men naar believen kennis
in of uit kan laten vloeien. Jacobs verdedigt de provocerende
stelling dat, aangezien kennis in mensen is opgeslagen, deze
in principe niet echt formeel kan worden overgedragen.
Iedereen moet maar zijn eigen kennis verwerven. Jacobs
gelooft ook dat werknemers te weinig met elkaar over hun
werk praten. Hij is ervan overtuigd dat de interessantste
ideëen aan de waterverdeler gevoerd worden. Over
kennismanagement wordt dan ook vooral vaak zinloos
vergaderd.

Kazuo Ichijo & Ikujiiro Nonaka (red.), Knowledge Creation and

Management - New Challenges For Managers. Oxford
University Press, 323 blz.

Thierry Debels

Trends - 05-07-2007