BRACTWO OKRTW PODWODNYCH

PODWODNIK
Biuletyn Informacyjny nr

24
GDYNIA 2010

PODWODNIK Biuletyn Informacyjny NR 24

GDYNIA 2010 r.

SPIS TRECI

Str. I. WSTP / OD ZARZDU / ... 5 II. NOMINACJA DOWDCY MARYNARKI WOJENNEJ ... 6 III. SPRAWOZDANIE Z 47.MIDZYNARODOWEGO KONGRESU PODWODNIAKW HAIFA ISRAEL 8 IV. SPRAWOZDANIE Z REJSU HISTORYCZNEGO LADAMI ORP ORZE DO TALINA 11-25 WRZENIA 2010 a/ oczami Grzegorza MUCHY . 12 b/ oczami Waldemara TURSKIEGO . 20 V. RELACJA Z WYSTAWY FOTOGRAFICZNEJ UPAMITNIAJCEJ UDZIA W REJSIE HISTORYCZNYM SZLAKIEM ORP ORZE 26 VI. NOWY ADMIRA W MARYNARCE WOJENNEJ 28 VII. ZDANIE OBOWIZKW DOWDCY DYWIZJONU OKRTW PODWODNYCH 30 VIII. NOWY DOWDCA FLOTY PODWODNEJ .. 32 IX. ZAOGA ORP KONDOR W PARLAMENCIE EUROPEJSKIM 34 X. ORP BIELIK NA MORZU RDZIEMNYM 36 XI. STRONA INTERNETOWA 38

Tablica powicona bohaterskiej ucieczce ORP Orze oraz jego dzielnej zaodze umieszczona na budynku Muzeum Morskiego starwki miasta TALIN - ESTONIA

I. WSTP /od Zarzdu/

Prezentujemy naszym Czonkom i Sympatykom pierwszy numer biuletynu tej kadencji. Nowo wybrany Zarzd Bractwa realizujc plan gwnych przedsiwzi zatwierdzonych na Zebraniu Sprawozdawczo Wyborczym przedstawia koleankom i kolegom sprawozdania z ich wykonania . Szczegowe sprawozdania bd przedstawione na naszych corocznych zebraniach . Zarzd proponuje naszym czytelnikom wczenie si do tworzenia biuletynu po przez pisanie swoich wspomnie ze suby na okrtach podwodnych lub wspomnie swoich bliskich, przesyanie artykuw dokumentw i zdj wykorzystamy je do zachowania i utrwalenia historii ktra jest przemijajca . Bractwo Okrtw Podwodnych nawizao cis wspprace z Muzeum Marynarki Wojennej co gwarantuje rzetelno faktw historycznych. W biuletynie przedstawiamy wydarzenia biece i historyczne . Zapraszamy na nasz stron internetowa . Prezes Bractwa Okrtw Podwodnych LMiR kmdr w st. sp. Edward KINAS

II. NOMINACJA DOWDCY MARYNARKI WOJENNEJ

W pitek 25 czerwca, wykonujcy obowizki Prezydenta RP, marszaek Sejmu RP Bronisaw KOMOROWSKI powoa na stanowisko dowdcy Marynarki Wojennej admiraa floty Tomasza MATHE. Uroczysto wrczenia nominacji odbya si w Belwederze.

Admira floty Tomasz MATHEA urodzi si 30 kwietnia 1955 roku w Warszawie. W 1974 roku rozpocz studia w Wyszej Szkole Marynarki Wojennej. Po ukoczeniu studiw rozpocz sub jako dowdca dziau broni podwodnej na okrcie podwodnym ORP Sok. W 1984 roku awansowa na stanowisko zastpcy dowdcy okrtu podwodnego ORP Bielik. Od 1988 roku by szefem Sztabu Dywizjonu Okrtw Podwodnych, a nastpnie dowdc Dywizjonu. W 1996 roku zosta zastpc dowdcy 3.Flotylli Okrtw w Gdyni, a dwa lata pniej obj stanowisko szefa Szefostwa Szkolenia Morskiego w Dowdztwie MW. W czerwcu 2000 roku awansowa na stanowisko dowdcy 9.Flotylli Obrony Wybrzea w Helu.

W 2002 roku zosta skierowany na studia w Narodowym Uniwersytecie Obrony USA w Waszyngtonie. Po powrocie do kraju peni sub w Sztabie Generalnym Wojska Polskiego, jako Szef Generalnego Zarzdu Planowania Strategicznego. Nastpnie w latach 2004 2006 by szefem Logistyki Marynarki Wojennej. W czerwcu 2006 roku zosta wyznaczony na stanowisko zastpcy Szefa Sztabu Generalnego WP. 25 czerwca 2010 roku otrzyma nominacj na stanowisko Dowdcy Marynarki Wojennej RP. Admira floty Tomasz MATHEA jest absolwentem studiw podyplomowych w Akademii Marynarki Wojennej b. ZSRR, Krlewskiej Akademii Sztabu MW Wielkiej Brytanii oraz polskiej Akademii Obrony Narodowej. Ukoczy studia operacyjnostrategiczne w Narodowym Uniwersytecie Obrony USA w Waszyngtonie, najwaniejszej i najbardziej prestiowej uczelni wojskowej Stanw Zjednoczonych. Wielokrotnie odznaczany, midzy innymi Zotym Krzyem Zasugi i Zotym Medalem Za Zasugi dla Obronnoci Kraju. Dowdca Marynarki Wojennej, Admira floty Tomasz MATHEA jest czonkiem Bractwa od 1982 roku.
rdo informacji: www.mw.mil.pl

III. SPRAWOZDANIE Z 47.MIDZYNARODOWEGO

KONGRESU PODWODNIAKW HAIFA ISRAEL 47. Midzynarodowy Kongres Podwodniakw, ktry odby si w dn. 23-27 maja 2010 roku zosta zorganizowany przez ISA (International Submarine Association) ISRAEL pod przewodnictwem kadm w st. spocz. Avrahama DRORA. Delegacja Bractwa Okrtw Podwodnych skadaa si z 4 osb: 1. Edward OLEWISKI przewodniczcy delegacji; 2. Sawomir SUTOWSKI czonek delegacji; 3. Adam KRZYKOWSKI czonek delegacji; 4. Waldemar TURSKI czonek delegacji; Wylecielimy do TelAvivu 22 maja z Gdaska przez Frankfurt i dn. 23 maja rano ldowalimy na lotnisku Ben-Guriona w Tel-Avivie. Na lotnisku oczekiwa na nas mikrobus, ktry wraz z grup delegacji rosyjskiej z Moskwy przewiz nas do Blue Bay Hotel w miejscowoci Netanya ok. 100 km. od TelAvivu i ok. 19 km. od Haify. Hotel by gwn baz 47.Midzynarodowego Kongresu, zamieszkay tam wszystkie delegacje 278 osb. Na miejscu bylimy ok. godz. 05.00, w zwizku z tym, e pokoje hotelowe nie byy jeszcze przygotowane, wraz z grup delegacji rosyjskiej oczekiwalimy w holu hotelowym. Po paru minutach zjawi si Jrgen WEBER czonek delegacji niemieckiej, ktry przyby do Izraela dzie wczeniej. Jak zawsze wrd przyjaci podwodniakw nie obeszo si bez tradycyjnych toastw. Jrgen oceni to spotkanie jako historyczne, gdy na ziemi izraelskiej spotkali si podwodniacy z Polski, Niemiec i Rosji, a na dodatek o godzinie pitej rano wznieli symbolicznie toasty. Do spotkania doczyy kolejne delegacje, ktre przybyway sukcesywnie do Blue Bay Hotel. Wspomnieniom nie byo koca, ale wszyscy wspominali z rozrzewnieniem Kongres w Gdyni w 2008 roku.

Ok. godz. 09.00 otrzymalimy upragnione klucze do pokoi i moglimy si rozpakowa. Po krtkim odpoczynku udalimy si na spacer po Netanyi w oczekiwaniu na otwarcie Kongresu. Uroczyste otwarcie odbyo si w gwnym holu Blue Bay Hotel na powitalnym cocktailu, a uroczysty obiad w sali hotelowej. Troszk zmczeni uczestniczylimy w kuluarowych spotkaniach do pnocy. Kolejne dni (przy znakomitej sonecznej pogodzie 30C) zostay tak zaprogramowane przez organizatorw, abymy obejrzeli wszystko to co najwaniejsze dla odwiedzajcych Izrael. I tak: bylimy w Nazarecie; w Kibucu niedaleko Haify obejrzelimy muzeum Holokaustu; spotkalimy si z Davidem JOURDANEM - odkrywc zaginionego w 1968 roku okrtu podwodnego IMS Dakar, ktry zaton w nieznanych okolicznociach w drodze z Anglii do Izraela; bylimy w witych miejscach, modlilimy si przy cianie Paczu; w bazie morskiej Marynarki Wojennej obejrzelimy wynurzenie okrtu podwodnego IMS Delfin. W dniu 26.05 przed wejciem do Muzeum Marynarki Wojennej w Hajfie przy wydobytej z gbin czci nadbudwki okrtu IMS Dakar bdcej pomnikiem upamitniajcym to tragiczne wydarzenie odbya si ceremonia wspomnieniowa, w ktrej uczestniczyli wszyscy delegaci Kongresu, a przewodniczcy poszczeglnych delegacji wygosili okolicznociowe przemwienie, a nasze brzmiao nastpujco: SZANOWNI ZEBRANI BRACIA PODWODNIACY DZISIEJSZA UROCZYSTO SKANIA NAS WSZYSTKICH TU ZEBRANYCH DO REFLEKSJI NAD LOSEM TYCH CO ODESZLI, SZCZEGLNIE MARYNARZY Z OKRTW PODWODNYCH. CZCIMY PAMICI I MODLIMY SI ZA DUSZE MARYNARZY

Z ORP ORZE I ORP JASTRZB. NIE ZAPOMINAMY O TYCH CO POLEGLI W KAMPANII WRZENIOWEJ 1939R. NA ORP GRYF, I ORP WICHER, CZSTO WSPOMINAMY 59 MARYNARZY POLEGYCH NA ORP GROM W NORWESKIM FIORDZIE ROMBAKKEN ORAZ Z NISZCZYCIELA ORKAN, KTREGO TRAFIY 2 TORPEDY WYSTRZELONE Z NIEPRZYJACIELSKIEGO OKRTU PODWODNEGO. PAMITAMY O DZIELNYCH MARYNARZACH Z KONWOJW POLEGYCH NA WODACH PNOCNEGO ATLANTYKU ORAZ WSZYSTKICH POLSKICH MARYNARZACH, KTRZY SUYLI NA OKRTACH PASTW KOALICJI. JEDNOCZENIE NIE MOEMY ZAPOMNIE O DWCH CZONKACH ZAOGI ORP KASZUB KTRZY ZGINLI 28 LISTOPADA 1957R. POD KRYNIC MORSK ORAZ OMIU Z ORP SP, KTRZY ODESZLI NA WIECZN WACHT PODWODN 3 GRUDNIA 1964R. MODLIMY SI W SKUPIENIU I CHYLIMY CZOA NIE TYLKO Z OKAZJI TAKICH PODNIOSYCH UROCZYSTOCI W JAKIEJ UCZESTNICZYMY DZISIAJ NA ZIEMI IZRAELSKIEJ. PAMITAMY O NICH STALE I MODLIMY SI ZA ICH DUSZE. WIECZNY ODPOCZYNEK RACZ IM DA PANIE A WIATO WIEKUISTA NIECHAJ IM WIECI NA WIEKI WIEKW; NIECH ODPOCZYWAJ W POKOJU AMEN

10

Kongres zakoczy si cocktailem i wsplnym obiadem w ogrodzie hotelowym 26.05. Delegacja polska zostaa szczeglnie wyrniona, gdy gowa delegacji (Edward OLEWISKI) zostaa zaproszona jako jedyna do stou prezydialnego delegacji izraelskiej, przy ktrym zasiad kadm w st. spocz. Avraham DROR, byy dowdca MW Izraela oraz David JOURDAN. Byy wystpy artystyczne, wrczanie upominkw oraz oczywicie przekazanie Wiey (przechodniego symbolu Organizacji Kongresu) delegacji tureckiej organizatorowi 48.Midzynarodowego Kongresu Podwodniakw w Stambule w roku 2011. Chciabym jeszcze doda, e uroczysta gala zakoczya si okoo pnocy, gdy o godzinie 04.00 musielimy ju wyruszy na lotnisko bo o 05.00 odlatywalimy do Polski, te przez Frankfurt. Po horrorze zwizanym z odprawami na lotnisku Ben-Guriona szczliwie okoo poudnia 27.05 powrcilimy do trjmiasta. Na zakoczenie chciabym jeszcze powiedzie, ze 47.Kongres wedug naszej oceny by zorganizowany poprawnie, organizatorzy dooyli stara, aby pokaza najwaniejsze rzeczy i miejsca, byli bardzo yczliwi a my wspominamy ten Kongres bardzo dobrze. Na spotkaniach gw delegacji ustalono definitywnie, e 48.Kongres odbdzie si w Stambule, 49ty t.j w roku 2012 w Kijowie, a rocznicowy 50ty we Woszech (prawdopodobnie w Wenecji)

kmdr ppor. rez. Edward OLEWISKI

11

IV.a/ SPRAWOZDANIE Z REJSU HISTORYCZNEGO LADAMI ORP ORZE DO TALINA 11-25 WRZENIA 2010
Oczami Grzegorza MUCHY - s/y Kapitan II

Rejs dwch jachtw Klubu Marynarki Wojennej Kotwica z zaogami zoonymi z czonkw Bractwa Okrtw Podwodnych (BOP) Ligi Morskiej i Rzecznej oraz sympatykw mia na celu upamitnienie przypadajcej w biecym roku 70. rocznicy zaginicia naszego najsynniejszego okrtu podwodnego - ORP Orze. Termin i cele rejsu rwnie nie zostay wybrane przypadkowo - jachty s/y Kapitan II i s/y Legia przebyway w morzu od 11 do 25 wrzenia. Etapy rejsu zwizane byy z pobytem w miejscach, w ktrych by take ORP Orze - w Tallinie i na gotlandzkim Visby. Orze co prawda ani nie wpyn bezporednio do Visby i nie rzuca cum w innych portach Gotlandii - pync blisko wybrzey Szwecji wysadzi na ld dwch estoskich wartownikw, ktrzy zostali zabrani na pokad okrtu w trakcie ucieczki z internowania. Natomiast wybr Visby wiza si z walorami turystycznymi tego uroczo pooonego portu. Wypada przedstawi zaogi obu jachtw: s/y Kapitan II - Edward KINAS - kapitan jachtu i komodor rejsu, Prezes BOP, j.kpt..w., - Antoni TOMCZYK - I oficer, j.kpt..w., - Adam KRZYKOWSKI - II oficer, Sekretarz BOP, - Andrzej PACAMAJ - III oficer, - Tadeusz GRZESIKOWSKI - zaoga, Skarbnik BOP, - Lech TRAWICKI - zaoga, fotograf i kustosz Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni, czonek BOP, - Grzegorz MUCHA - zaoga, czonek BOP, autor relacji z rejsu.

12

s/y Legia - Waldemar TURSKI - kapitan jachtu, j.kpt..w.,czonek BOP, - Maciej OLSZOWSKI - I oficer, - Andrzej WITKOWSKI - II oficer, - Marcin BORATYSKI - III oficer, - Jan BERNACKI - zaoga, - Marta KARO - zaoga, - Marcin WDOEK - zaoga. Rejs rozpoczyna si 11 wrzenia pnym popoudniem. Obydwa jachty, po wczeniejszym zasztauowaniu zaopatrzenia, pobraniu paliwa i wody, wyszy przy sprzyjajcych warunkach pogodowych razem za gwki portu jachtowego w Gdyni. Wczeniej dodatkow atrakcj dla zgromadzonych przy kei czonkw rodzin, sympatykw Bractwa i licznych postronnych przechodniw byy niezaplanowane odwiedziny i sesja zdjciowa na pokadzie Kapitana, spontanicznie zorganizowana dla pary nowoecw. Zaogi yczyy im wiele szczcia na nowej drodze ycia, a sobie - pomylnych wiatrw i dobrego humoru Neptuna jegomoci. Wkrtce poegnalimy si z zaog Legii, ktra z racji wikszej powierzchni agli i mocniejszego silnika miao pognaa naprzd. Od rej chwili pozostawaa nam wycznie czno radiowa. Hel zostawilimy za ruf z lekk tsknot za ldem i z t chwil objlimy swoje normalne jachtowe obowizki. Kapitan wyda stosowne dyspozycje, ustali skad i kolejno wacht, po czym obyo si szkolenie w zakresie zachowania zasad bezpieczestwa na pokadzie jachtu i na morzu. Rejs do Tallina przebiega zgodnie z rytmem wyznaczanym przez kolejne wachty. Nic specjalnego si nie dziao, przy sprzyjajcym wietrze i piknej pogodzie, mijajc po prawej burcie nalece do Estonii wyspy Sarema (dawniej Ozylia) i Hiuma, wpynlimy do wejcia do Zatoki Fiskiej. Wieczorem 16 wrzenia, mimo pogarszajcej si pogody, przybijalimy do talliskiej kei, gdzie czekaa ju na nas z tradycyjnym chlebem i sol zaoga

13

Legii. Bardzo podoba si nam ten yczliwy gest, wiadczcy o zbrataniu si obu zag. Dla mnie bya to druga wizyta w Tallinie, uprzednio odwiedziem miasto w 2000 roku przy okazji historycznego rejsu jachtem s/y Sekstant do St. Petersburga z okazji midzynarodowego kongresu podwodnikw, w ktrym Bractwo brao udzia po raz pierwszy. Tym razem Tallin okaza si jeszcze pikniejszy, z wiksz uwag obserwowaem ludzi i liczne cenne zabytki miasta. Mimo kaprysw aury, udao si zwiedzanie i zdjcia wyszy nienajgorzej. Dzie 17 wrzenia obfitowa w wane wydarzenia. Zaraz po niadaniu zaogi obydwu jachtw uday si na spotkanie z I Sekretarzem Ambasady RP w Tallinie, Panem Tomaszem Kobzdejem, Konsul Generaln RP w Tallinie, Pani Monik Zuchniak-Pazdan oraz innymi pracownikami Ambasady. Dziki zapewnieniu transportu, moglimy uczestniczy w podniosej uroczystoci zoenia wiecw i wizanek kwiatw pod tablic pamitkow upamitniajc wpynicie i internowanie ORP Orze. Tablica znajduje si na cianie frontowej budynku tu przy nabrzeu, przy ktrym sta unieruchomiony nasz okrt podwodny, na terenie bazy estoskiej Marynarki Wojennej (Eesti Merevgi). Estoczycy potraktowali nas bardzo yczliwie, mimo i wstp na teren portu wojennego jest ze zrozumiaych wzgldw cile ograniczony. Kwiaty oraz znicze pod tablic skadali : Komodor rejsu, kmdr w st. spocz. Edward KINAS, charg d'affaires militaire Ambasady RP w Tallinie, pk Artur KRAWCZYK oraz sekretarz Ambasady Tomasz KOBZDEJ. Zaogi obu

14

jachtw upamitniy swj pobyt wsplnymi zdjciami, do ktrych zaproszono take oficerw i marynarzy estoskich. Kolejnym wanym punktem programu dnia bya wizyta przed siedzib Estoskiego Muzeum Morskiego w Tallinie (Eesti Meremuuseum), mieszczcego si w historycznej baszcie Paks Margareeta (Gruba Magorzata), stanowicej fragment redniowiecznych fortyfikacji Tallina. Przed wejciem do Muzeum zostay umieszczone trzy tablice pamitkowe, z ktrych ta najbliej wejcia bya dla nas najwaniejsza. Tablica z umieszczon krtk inskrypcj w jzykach polskim i estoskim upamitniaa pobyt i internowanie ORP Orze, podane zostay rwnie daty zwizane tym historycznym wydarzeniem. Z mieszanymi uczuciami przeczytaem rwnie lakoniczn informacj, e ucieczka Ora staa si w nastpstwie przyczyn sowieckiej agresji i do wcielenia Estonii do ZSSR w dniu 14 czerwca 1940 roku... Wolno Estoczykom wyraa w swoim kraju wszelkie opinie, szczeglnie jeli chodzi o ocen ich wasnej historii. Niemniej jednak zapis ten wiadczy nadal o braku uczciwego spojrzenia na skomplikowane stosunki panujce w Europie rodkowej i Pnocnej w przededniu wybuchu II wojny wiatowej, w dobie nasilonej wsppracy i zowieszczych knowa obydwu totalitaryzmw. Tu przed uroczystoci pod tablic, prcz obu zag oraz zaproszonych polskich i estoskich oficjeli, zgromadzili si rwnie przedstawiciele estoskiej Polonii. Po zoeniu wiecw, Polonusi spontanicznie udekorowali tablic kwiatami, a nastpnie chtnie pozowali do zdj.

15

Nastpnie udalimy si wszyscy na uroczyste spotkanie, zorganizowane dla naszych zag przez Ambasad RP w stolicy Estonii, przy ul. Suur-Karja 1, mieszczcym si w centralnej czci talliskiej starwki. Gospodarzem uroczystoci w czesie nieobecnoci Pana Ambasadora bya Pani Konsul Generalny. Poza gospodarzami i gomi z Polski na spotkaniu byli obecni przedstawiciele wadz Estonii - m.in. dowdca estoskiej marynarki wojennej, kmdr Igor SCHVEDE oraz osoby reprezentujce estoskie MSZ i MSW. Po powitaniu przez Gospodarzy, gos zabra Komodor rejsu, ktry krtko przedstawi cel naszego przybycia do Tallina oraz opowiedzia o biecej dziaalnoci Bractwa. Wrczy Gospodarzom i zaproszonym gociom estoskim pamitkowe plakietki upamitniajce rejs oraz przekaza gadety BOP, za przedstawiciel polskiego MON, mjr Andrzej WITKOWSKI, II oficer s/y Legia, wrczy pamitkow odznak swojemu estoskiemu koledze. Spotkanie miao rwnie znaczcy akcent historyczny. Zaprezentowana zostaa wystawa przywieziona ma pokadzie s/y Kapitan II przez jej autora Lecha TRAWICKIEGO, kustosza Muzeum MW w Gdyni. Zostaa powicona naszemu sawnemu okrtowi podwodnemu ORP Orze. Skadaa si z kilkudziesiciu fotogramw o wielkiej wartoci historycznej, umieszczonej na profesjonalnie przygotowanych planszach. Przy poczstunku i tradycyjnej lampce wina uczestnicy spotkania mieli okazj obejrzenia unikalnych zdj, wystawa spotkaa si z ywym zainteresowaniem obecnych goci. Opisy zostay sporzdzone w jzyku angielskim, bowiem sporzdzenie ich w jzyku estoskim byyby zapewne do trudnym wyzwaniem. Miym akcentem tego dnia by spacer po talliskiej starwce. Pieczoowicie odbudowana przez naszych budowlacw w latach 80. nadal cieszy oko piknymi kolorami wietnie zachowanych redniowiecznych kamieniczek, niepowtarzalna urod uliczek, licznych witryn wystawowych sklepw i lokali

16

gastronomicznych. Starwka cay czas ttni yciem, turyci zagraniczni gwnie Finowie i Szwedzi - zostawiaj gospodarzom sporo waluty. Wczesnym popoudniem na zaproszenie talliskiej Polonii zaogi jachtw uday si na ulic Kuninga 4, do siedziby Zwizku Polakw w Estonii. Po serdecznym przywitaniu przez Przewodniczc Zwizku, Pani Halin KISACZ, o biecej dziaalnoci i o planach mwi Wiceprzewodniczcy, Pan Mariusz GUBAA. Polonia estoska, chocia niewielka liczebnie, skupia si gwnie w Tallinie i w drugim co do wielkoci miecie Estonii - w Tartu. W Tallinie dziaa may, aczkolwiek piknie rozwijajcy si zesp folklorystyczny Lajkonik, ktry na dorocznych przegldach dziaalnoci artystycznej mniejszoci narodowociowych yjcych w Estonii, zbiera liczne nagrody i dowody uznania. Z naszej strony Komodor rejsu podzikowa za bardzo yczliwe przyjcie oraz wrczy Polonusom drobne upominki i bander z herbem Klubu MW Kotwica. Kolejny dzie pobytu w Tallinie, 18 wrzenia, by dniem wolnym. Przeznaczylimy go na zwiedzanie Tallina oraz na wizyt na estoskim muzealnym okrcie podwodnym Lembit oraz na lodoamaczu Suur Tll, zbudowanym w 1914 roku w Szczecinie. Wieczorem zaogi obu jachtw robiy na pokadach klar przed wyjciem w morze. Rejs w drog powrotn rozpocz si o godz. 18. egnalimy gocinny Tallin w szkwale, pod oowianym niebem i w strugach deszczu. Po wyjciu na Zatok Fisk jachty rozdzieliy si. Szybsza Legia przecieraa szlak i miaa informowa o pogodzie. Niestety, prognozy nie byy pomylne. Wzbiera przeciwny wiatr, stan morza pogarsza si z godziny na godzin. W rezultacie staralimy si omija orodki niowe ostro halsujc. Mimo tego ofiarami niekorzystnych warunkw byy dwa rozerwane foki (pierwszy z nich poszed jeszcze w trakcie rejsu do Tallina). Nie mona byo ryzykowa,

17

byoby nieciekawie, gdyby rozkapryszony Neptun pozbawi nas wszystkich agli... Legia podpywajc pod Gotlandi przekazaa radiem informacje o staym pogarszaniu si pogody i nadcigajcym silnym sztormie. W wyniku narady obu kapitanw, zostaa podjta decyzja o zmianie marszruty i o skierowaniu si jachtw bezporednio na Hel. Przykro byo omija Gotlandi, ale z siami przyrody nie ma co na morzu szuka guza. Na trawersie wyspy odbya si na Kapitanie II maa uroczysto. Dziki pomysowi I oficera Adama Krzykowskiego, do morza zostay wrzucone plakietki z napisem w jz. angielskim z informacj o rejsie naszych jachtw do Tallina i o jego celu. Na odwrotnej stronie plakietek umieszczono odrczny napis z do ewentualnego prob znalazcy o odesanie plakietki do siedziby Bractwa oraz o przyznaniu znalazcy drobnej nagrody za jego grzeczno. Dalsza cz rejsu przebiegaa spokojnie, bez zakce. Im bylimy bliej polskich brzegw, tym bardziej warunki atmosferyczne staway si sprzyjajce. 23 wrzenia na Hel pierwsza dotara Legia, wyprzedzajc Kapitana II niemal o dob. Hel by miejscem odpoczynku dla zag po trudach podry. Korzystajc z kilkunastu wolnych godzin odbyem sentymentaln wdrwk po miecie. Jako nastolatek spdzaem tu z rodzicami kade wakacje. Wynajmowalimy pokj u znajomej pani, ktra pracowaa na stacji. Doskonale pamitam przecudn pla z czyciutkim piaskiem od strony penego morza i smak pysznych lodw z miejscowej wytwrni. A byy to czasy, gdy nie kady mg dosta si do miasteczka swobodnie. Przed wjazdem od strony mierzei sta wojskowy posterunek (strefa nadgraniczna) i czsto bywao, e podejrzanie wygldajcych turystw po prostu wysadzano z PKS-u, kac wraca tam, skd przybyli. Dzi Hel jest dla mnie innym miejscem, zmieni si bardzo, chocia moe nawet i wyadnia. Ale obrazy zastane, w konfrontacji z tymi zapamitanymi w czasach modoci, nie s bardzo budujce...

18

W dniu powrotu do Gdyni, 25 wrzenia, Zatoka powitaa nas piknym socem i lekkim wiatrem. Ostatni odcinek rejsu by najprzyjemniejszy, ze wiadomoci, i zaraz staniemy na staym ldzie i nareszcie zobaczymy swoich najbliszych. Oba jachty wpyny do portu jednoczenie - wpierw s/y Kapitan II, za nim s/y Legia. Na kei czekali na nas przedstawiciele Dowdztwa Marynarki Wojennej, Bractwa OP oraz czonkowie rodzin. Komodor rejsu, kmdr Edward KINAS w krtkim wystpieniu przywita zebranych, zameldowa o pomylnym przebiegu i zakoczeniu rejsu oraz podzikowa obu zaogom za postaw i odporno na trudy. Zaogi zostay przywitane tradycyjn lampk szampana, po czym kady z nas egna si ze wspuczestnikami, yczc sobie ponownego spotkania na morzu. W taki sposb koczy si kady oficjalny opis wycieczki, podry, spotkania, czy rejsu. Co odbyo si, by pocztek, a potem nastpi koniec. Jest jednak jeszcze osnowa tego wszystkiego, czego dowiadczalimy w trakcie trwania rejsu. Dla mnie rejs ten mia bardzo gbokie i bardzo osobiste znaczenie. Pynem bowiem ladami ORP Orze. I miaem wiadomo, e nie kady moe poda w ten sposb tropami Historii. Przechadzajc si uliczkami Tallina miaem wraenie, e chodz ladami jego nieszczliwego dowdcy. Czasami penic wacht mylaem o przebiegu zdarze sprzed 61 laty... Bardzo duo rozmawialimy ze sob na temat historii Ora na pokadach jachtw. Jest te potrzeba staego pogbiania wiedzy na temat najnowszej historii. Szczeglnie modzi ludzie, wolni od stereotypw i od uprzedze, stawiaj czsto trudne pytania dotyczce wyborw, podejmowania trudnych decyzji i odpowiedzialnoci przed Bogiem i histori. Wobec cigego braku dostpu do zasadniczych dokumentw dotyczcych losw Ora nie umiemy dzi jednoznacznie odpowiedzie na pytania co do wskazania miejsca i przyczyn jego zagady. Losy jego pierwszego dowdcy, kmdr ppor. Henryka KOCZKOWSKIEGO s w dalszym cigu miejscami bardzo niejasne, za ugruntowane w literaturze popularnej stereotypy skutecznie zaciemniaj prawdziwy obraz przebiegu wczesnych zdarze. Przed ludmi powicajcymi si wyjanieniu wszystkich tajemnic jest jeszcze bardzo duo mudnej pracy poszukiwawczej i analitycznej. Grzegorz MUCHA

19

IV.b/ SPRAWOZDANIE Z REJSU HISTORYCZNEGO LADAMI ORP ORZE DO TALINA 11-25 WRZENIA 2010
Oczami Waldemara TURSKIEGO - s/y Legia

Mamy 71.rocznic Wrzenia 1939. Czytamy nowe pozycje ksikowe na temat kampanii wrzeniowej. Genera KUTRZEBA - dziaania Armii Pozna i Pomorze nad Bzur. Wstrzymane przez naszych sojusznikw dostaw sprztu wojennego przez zaprzyjanion Rumuni. Analizujemy. Gdyby linia obrony nie bya tak rozcignit? Czy bya szansa na takie skuteczne dziaania naszej wczesnej armii, aby na tyle utrudni dziaania najedcy, eby wejcie wojsk radzieckich nie byo tak oczywiste dla sowieckich strategw. A nasza flota? Cztery nowoczesne niszczyciele. Pi okrtw podwodnych w tym dwa najnowoczeniejsze i jedne z najwikszych na wiecie. Wielki stawiacz min i wok niego mae traowce przystosowane rwnie do akcji minowania. Czy Marynarka Wojenna moga cokolwiek zrobi na Batyku dla poprawienia naszej sytuacji strategicznej wobec nacierajcych na Polsk wojsk z zachodu, a potem ze wschodu? Raczej nic. Niemiecki sprzt wojenny, ktry mia by przewieziony do Pilawy (dzisiaj Batyjsk), dla zaopatrzenia armii niemieckiej w Prusach zosta dostarczony przed wybuchem wojny. Niemiecka flota we wrzeniu 1939 roku operowaa siami lekkimi na Batyku. Nasza flota nie miaa wic realnej moliwoci stan do walki z wrogiem, bo go na Batyku w tym czasie prawie nie byo. Byy natomiast niemieckie samoloty, ktre skutecznie zniszczyy nasze pozostae nawodne okrty w pierwszych piciu dniach wojny. Susznie wic dowdztwo Polskiej Marynarki Wojennej tu przed 1 wrzenia 1939 roku odesao trzy niszczyciele: Grom, Byskawica i Burza do Anglii, aby nie ulegy zniszczeniu. Pozostao natomiast w swoich sektorach na Zatoce Gdaskiej i w rejonie na pnoc od Pwyspu Helskiego 5 polskich okrtw podwodnych: Ry, Wilk, bik, Sp i Orze. To bya polska mocna bro morska. Niestety na Batyku nie byo przeciwnika dla tych okrtw, bo susznie z niemieckiego taktycznego punktu widzenia niemieckie okrty nawodne w tym czasie na Batyku w sposb znaczcy nie operoway (Kriegsmarine doskonale wiedziao o dziaajcych w gbinach Batyku polskich okrtach podwodnych). Byy natomiast wrogie samoloty, ktre usilnie te okrty poszukiway. Wielkich sztormw na Batyku we wrzeniu 1939 roku nie byo wic ORP Orze, ktry operowa na pytkich wodach Zatoki Gdaskiej, oczekujcy by moe na okazj zaatakowania pancernika niemieckiego Schleswig Holstein, dla takich poszukujcych samolotw by

20

bardzo widoczny nawet gdy pyn pod wod. wczesny dowdca ORP Orze komandor Henryk KOCZKOWSKI zdecydowa o opuszczeniu wyznaczonego przez dowdztwo rejonu dziaania i 14 wrzenia ORP Orze znalaz si na redzie portu Tallinn z zamiarem wejcia do portu w celu dokonania napraw i przekazania siebie - chorego dowdcy do szpitala. Krtko potem okrt i jego zaoga zostali w porcie wojennym w Tallinnie internowani. Nastpne trzy okrty podwodne zostay internowane w Sztokholmie, a tylko ORP Wilk przedar si przez cieniny duskie do Anglii. Wydawao si, e dla zaogi ORP Orze wojna skoczya si po 14 dniach w bezpiecznym porcie Tallinn. Oficerowie i marynarze mogli ju tylko oczekiwa na zakoczenie wojny z dala od gwnego teatru jej dziaa. ORP Orze w duym stopniu rozbrojony, bez torped w wyrzutniach dziobowych, pozbawiony map i pomocy nawigacyjnych, strzeony przez okrty estoskie, z normalnego punktu widzenia, nie mia szans na powrt do dziaa wojennych. To prawie dla wszystkich w Tallinnie byo oczywiste, ale nie dla zaogi chluby floty czyli ORP Orze. 18 wrzenia 1939 roku okoo godziny 3 nad ranem uciekli. Niewiarygodne. Takie zdarzenie nie miao chyba miejsca w historii wiata. Polski okrt podwodny ORP Orze, pod ostrzaem z estoskich dzia, bez map, rozbrojony, z wiedz, e praktycznie polska flota na Batyku i jej dowdztwo ju nie istniej, ucieka z wrogiego portu wojennego manewrujc midzy mieliznami na Batyk opanowany przez floty Niemiec i Rosji, aby ponownie wczy si do walki na morzu. Nie doceniamy tego ich wyczynu. Nie podziwiamy ich brawury. Nie krcimy filmw. Nie pamitamy. A oni ze swoim nowym dowdc kapitanem Janem Grudziskim przedarli si do Anglii, aby podczas jednego z patrolw na Morzu Pnocnym w maju 1940 roku zagin bez wiedzy w jaki sposb si to stao. Wczeniej, bo 7 kwietnia 1940 roku ORP Orze znalaz si na patrolu w rejonie norweskiego Lillesand. Byo to w przededniu niemieckiej inwazji na Norwegi. Zaatakowa i zatopi niemiecki parowiec Rio de Janeiro pyncy ze sprztem wojennym i onierzami Wehrmachtu. Tu przed zatopieniem Rio de Janeiro zezwolono niemieckiej zaodze i onierzom na opuszczenie statku. Pomocy udzielali rwnie norwescy rybacy. Zaoga ORP Orze to nasi bohaterowie. Jestemy eglarzami, pywamy po morzu od lat. Ale jak si ma eglowanie do suby na okrtach podwodnych i to w czasie dziaa wojennych szczeglnie kiedy okrt jest pod wod i jest atakowany? Podziwiamy podwodnikw. Chylimy czoa przed bohaterstwem zaogi ORP Orze. Pamitamy tez o bohaterstwie zaogi ORP Wilk. Oni pierwsi dotarli do Anglii po wyczerpaniu moliwoci dziaa ma Batyku. Chcemy odda hod zaodze Ora. Pochodzimy ze lska, z Warszawy i niektrzy z

21

nas s czonkami Jacht Klubu Marynarki Wojennej KOTWICA w Gdyni, ja jestem czonkiem Bractwa Okrtw Podwodnych Ligi Morskiej i Rzecznej. W tym roku postanowilimy uhonorowa naszych bohaterw rejsem eglarskim na jachcie Legia z JKMW KOTWICA do Tallinna i na Gotland ladem ORP Orze. Chcemy by na Batyku, w Tallinnie i przy Gotlandii w dniach, w ktrych oni tam przebywali. Chcemy odczytywa z dokumentw ich dzieje bdc w miejscach, w ktrych oni przebywali. Okazao si, e nasz pomys i nasz pobyt w Tallinnie wpisuje si w uroczystoci powiconej ORP Orze w porcie wojennym w miejscu postoju okrtu internowanego oraz na starym miecie przy muzeum morskim w Tallinie gdzie s tablice powicone naszemu okrtowi . Bd oficjele Ambasady i Konsulatu RP, bdzie dowdztwo Marynarki Wojennej Estonii, bdzie Polonia, bd media. Pyniemy na Legii w zespole z drugim jachtem Kapitan II z zaog Bractwa Okrtw Podwodnych na czele z Prezesem Bractwa komandorem Edwardem KINASEM. Bdziemy godnie reprezentowa podwodnikw na uroczystociach zorganizowanych przez Ambasad i Konsulat RP w dniu 17.09.2010 w Tallinie. Rejs ju za nami. Kapitan II i Legia powrciy do Gdyni. Tej jesieni na Batyku nie byo atwo. Co si zmienia w klimacie, bo zjawiska atmosferyczne nie nastpuj po sobie tak ksikowo jak kiedy. Bylimy w porcie wojennym w Tallinie. Ogromne przeycie. Wiemy jak wyglda nabrzee przy ktrym sta Orze. Jak oni tutaj mogli samodzielnie manewrowa takim duym okrtem (84m dugoci) w tak maym porcie z ach porodku? Jasne, musieli wej na mielizn, bo nie mogo by inaczej. Estoczycy pamitaj o sprawie Ora. Wystawili dwie tablice z informacj o jego ucieczce z Tallina. Pamitaj, cho ucieczka Ora bardzo skomplikowaa Estonii samodzielny byt pastwowy wanie od momentu jego ucieczki. Spotkania w Tallinie, nasze spotkania z kolegami historykami i podwodniakami z Kapitana II pozwoliy nam nieco bardziej wnikn w sprawy polskiej floty na Batyku we wrzeniu 1939 roku, w spraw operacji Worek, w spraw komandora KOCZKOWSKIEGO dowdcy Ora i w spraw, czy krtki sta kapitana GRUDZISKIEGO na okrcie podwodnym, pozwala mu samodzielnie dowodzi Orem. Nasuchalimy si. Czemu Orze, w ramach operacji Worek, operowa na pytkich wodach Zatoki Gdaskiej? Czy to baagan, czy wiadome dziaanie dowdztwa floty w celu ochrony najnowoczeniejszych okrtw w obliczu oczekiwanego wsparcia Polski ze strony Anglii i Francji? Historia komandora KOCZKOWSKIEGO. Znany marynista Jerzy PERTEK dawno temu wystawi negatywn opini o komandorze Henryku KOCZKOWSKIEM.

22

Ale czy tak byo naprawd? Nikt z dyskutujcych nie mg jednoznacznie potwierdzi opinii Jerzego PERTKA. Raczej broniono Komandora. To dobrze. atwo ferowa wyroki. Zupenie inaczej wygldaj sprawy zachowa i ocen ludzkich bdcych w centrum rzeczywistych dziaa wojennych i to jeszcze na pokadzie okrtu podwodnego. Z Tallinna na Legii wypynlimy o dob wczeniej ni Kapitan II. Na Zatoce Fiskiej typowo silny wiatr, egluga pod wiatr. Na wysokoci Gotlandii wodujemy butelk z informacj o naszym rejsie. Prawdopodobnie popyna w kierunku Finlandii. Czekamy z nagrod na znalazc butelki i listu. Poudniowo-zachodni nie odb puszcza a do szerokoci Kajpedy. Ciemne chmury , silny i porywisty wiatr. Legia jest dzielna. Zaoga Legii wspaniaa. Czsto zmieniamy agle w warunkach ktre wzbudzaj mj niepokj o pracujcych przy forsztagu i grocie. Wszyscy jestemy zaopatrzeni w automatyczne kamizelki ratunkowe. Jestemy przyczepieni do life lin, ale ja ju tylko oczekuje na ten zapowiadany sabszy zachodni wiatr, z ktrym moglibymy piknie poeglowa na Hel i do Gdyni. I jest. Spniony 12 godzin, ale jest. Gwiazdy, ksiyc w peni eglowanie staje si znowu przyjemnoci. Wstaje pikny dzie. Liczymy godziny do Helu, aby jeszcze tego wieczora wstpi do Kapitana Morgana. Kapitan Morgan to dobre miejsce na wstpne podsumowanie rejsu. Ale zanim osigniemy Hel mamy okazj obserwowa manewry duych okrtw wojennych na Batyku . Marzy nam si wasna nowoczesna flota wojenna . Tej jesieni na Batyku byo trudno, ale naszym bohaterom z Ora byo zdecydowanie trudniej w tamtych wrzeniowych wojennych dniach. Zapamitamy ten rejs i dedykujemy go zaodze ORP Orze. A moe kto, dziki temu naszemu rejsowi przypomni sobie, e po 70 latach dalej nie wiemy nic na temat zaginicia Ora w 1940 roku? No i tak zatroskani sprawami wielkimi dopywamy do Helu. Maciek OLSZOWSKI I oficer, Andrzej WITKOWSKI II oficer, Marcin BORRATYSKI III oficer oraz Marta KARO, Jan BERNACKI, Marcin WDOEK oraz piszcy te sowa

kapitan jachtowy Waldemar TURSKI Kapitan jachtu Legia, w rejsie ladem ORP Orze.

23

Mapa trasy przejcia s/y Kapitan II oraz s/y Legia w rejsie historycznym ladem ORP Orze

24

Tablica upamitniajca miejsce postoju i ucieczki ORP ORZE umiejscowiona na budynku w porcie wojennym TALIN ESTONIA

25

V. RELACJA Z WYSTAWY FOTOGRAFICZNEJ

UPAMITNIAJCEJ UDZIA W REJSIE HISTORYCZNYM SZLAKIEM ORP ORZE W dniach 29 padziernika - 4 listopada br. w siedzibie Klubu Marynarki Wojennej Riwiera w Gdyni w sali maej galerii im. adm. floty Andrzeja KARWETY, odbywaa si prezentacja prac fotograficznych, stanowicych artystyczne pokosie tegorocznego rejsu szlakiem legendarnego ORP Orze do Tallina. Wystawa zostaa zorganizowana pod patronatem i przy wsparciu Dyrekcji Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni. Autorami prezentowanych fotogramw byli Lech TRAWICKI - kustosz Muzeum MW i kurator wystawy oraz piszcy te sowa. Zaprezentowanych zostao ponad 50 prac, z czego wikszo stanowiy zdjcia dokumentujce najwaniejsze momenty z ycia zag jachtw oraz przedstawiajce wielk rnorodno klimatw i niepowtarzalno morskich scenerii, ktre towarzyszyy rejsowi. Nie zabrako take wspaniaych portretw - zarwno miasta i portu w Tallinie - jak i artystycznych wizerunkw uczestnikw wyprawy.

W dniu 3 listopada odbyo si oficjalne podsumowanie rejsu oraz prezentacja rejsowego dorobku obu Autorw. Wrd zaproszonych goci znaleli si reprezentujcy Dowdc Marynarki Wojennej RP - kmdr Stanisaw KANIA (podwodniak, byy d-ca ORP Orze III i d-ca Dywizjonu OP), kmdr por. dr Sawomir KUDELA - Dyrektor Muzeum MW oraz kontradmira w st. spocz. Henryk PIETRASZKIEWICZ. Licznie stawili si

26

czonkowie Bractwa Okrtw Podwodnych, na czele z Prezesem, kmdr por. rez. Edwardem KINASEM, pracownicy Klubu MW Riwiera oraz mionicy morza i fotografii. Zebranych powita Prezes Bractwa OP, ktry w zwizej formie przedstawi zebranym przebieg rejsu oraz zrelacjonowa realizacj zada, ktre wyznaczyli sobie uczestnicy rejsu. Uczestnicy - zarwno czonkowie Bractwa, jak i sympatycy - mieli wiadomo niepowtarzalnoci i wagi caego przedsiwzicia. Dziki temu zostay osignite cele poprzez propagowanie historii Polskiej Marynarki Wojennej, uczczenie zaogi bohaterskiego okrtu podwodnego oraz wzbudzenie zainteresowania dziaalnoci Bractwa. Podkreli rwnie znaczenie, jakie miaa obecno na jachtach ludzi modych, studentw. W trakcie rozmw i kontaktw midzy zaogami, wyraali oni swoje autentyczne zainteresowanie histori polskich okrtw podwodnych oraz ich dziaaniami na morzu. Miym akcentem koczcym wystpienie Prezesa BOP byo uhonorowanie kmdr Stanisawa KANI pamitkowym emblematem z herbem Bractwa. Przygotowano rwnie tablo ze zdjciami zaogi ORP Orze, sylwetkowym modelem okrtu oraz nadanymi czonkom zaogi odznaczeniami bojowymi. Zostanie ono przekazane Dowdcy Marynarki Wojennej jako wyraz wdzicznoci Bractwa za objcie patronatem historycznego rejsu. Z kolei w wystpieniach goci - kmdr Stanisawa KANI i kmdr Sawomira KUDELI - dominoway wyrazy aprobaty dla dziaa Bractwa Okrtw Podwodnych. Z uznaniem podkrelono sprawno organizacyjn wykazan w trakcie przygotowa i w czasie przebiegu rejsu. Odnoszc si do wystawionych prac, gocie zaakcentowali zarwno sprawno warsztatow Autorw, jak i sam dobr zdj. Wrd obecnych na wystawie dominoway opinie o potrzebie powtrzenia prezentacji ekspozycji w innych miejscach. Ciekaw propozycj mogaby by szersza prezentacja fotogramw w innych placwkach muzealnych na terenie kraju (np. Warszawa, Koobrzeg). Zebrani uczestnicy spotkania prcz fotogramw mogli take podziwia wspaniay model ORP Orze, ktry zosta wykonany w skali 1:50. Z wielk dbaoci o szczegy odwzorowano wygld okrtu w czasie, gdy rozpoczyna on dziaania bojowe u boku Royal Navy, po synnej ucieczce z internowania w Tallinie. Grzegorz Mucha

27

VI. NOWY ADMIRA W MARYNARCE WOJENNEJ

Komandor Stanisaw KANIA, szef Szkolenia Morskiego - Zastpca szefa Szkolenia Marynarki Wojennej, otrzyma w dniu 10 listopada b.r. z rk Prezydenta RP Bronisawa KOMOROWSKIEGO awans na stopie kontradmiraa. Uroczysto wrczenia nominacji odbya si w Paacu Prezydenckim w Warszawie.

Kontradmira Stanisaw KANIA urodzi si 15 padziernika 1954 roku w m. Brzunik w powiecie ywieckim. Jest absolwentem Wyszej Szkoy Marynarki Wojennej (1980). Ukoczy kurs w Orodku Szkolenia Floty Batyckiej w 1987 roku, kurs oficerw sztabowych w holenderskiej Akademii Obrony Narodowej w 1994 roku oraz podyplomowe studia polityki obronnej w Akademii Obrony Narodowej w Warszawie w 2009 roku. Po ukoczeniu studiw w Wyszej Szkole Marynarki Wojennej od 1981 roku peni sub w 3 Flotylli Okrtw w Gdyni w Dywizjonie Okrtw Podwodnych, z ktrym zwizany by przez ponad 20 lat. Przeszed wszystkie szczeble kariery na okrtach podwodnych.

28

Przez pierwsze 4 lata by dowdc dziau obserwacji technicznej, a po zakoczeniu kursu zagranicznego, od 1987 roku, obj obowizki zastpcy dowdcy okrtu podwodnego ORP Orze. Od 1990 dowodzi tym okrtem, najwiksz jednostk polskiej floty podwodnej w historii Marynarki Wojennej. W latach 1994 wyznaczony zosta na dowdc Dywizjonu Okrtw Podwodnych, ktrym dowodzi przez kolejne 10 lat. W 2004 roku przeszed do sztabu 3 Flotylli Okrtw w Gdyni i zosta wyznaczony na stanowisko szefa Szkolenia Flotylli. Poczwszy od 2007 roku wykonywa obowizki na stanowiskach w Dowdztwie subowych Marynarki Wojennej. By szefem Oddziau Szkolenia Dowdztw oraz szefem Oddziau Operacyjnego, bdc jednoczenie zastpc szefa Zarzdu Operacji Morskich. Decyzj Ministra Obrony Narodowej, z dniem 6 lipca 2009 roku, komandor Stanisaw Kania zosta wyznaczony na stanowisko szefa Szkolenia Morskiego Zastpcy Szefa Szkolenia Marynarki Wojennej. Na podstawie postanowienia Prezydenta RP z dniem 10 listopada 2010 roku zosta awansowany na stopie kontradmiraa.
rdo informacji: www.mw.mil.pl

Kontradmira Stanisaw KANIA jest czonkiem Bractwa od 1994 roku.

29

VII. ZDANIE OBOWIZKW DOWDCY DYWIZJONU OKRTW PODWODNYCH

W poniedziaek, 9 sierpnia, o godzinie 13.00, na terenie portu Wojennego w Gdyni Oksywiu, miao miejsce uroczyste zdanie obowizkw dowdcy Dywizjonu Okrtw Podwodnych. Dotychczasowy dowdca kmdr Andrzej OGRODNIK zosta skierowany do dalszej suby w Joint Warfare Centre (Poczone Centrum Przygotowania Bojowego), Stavanger Norwegia. Jego obowizki przej dotychczasowy zastpca szef Sztabu Dywizjonu kmdr por. Sawomir WINIEWSKI.

W ceremonii uczestniczyli przedstawiciele Dowdztwa Marynarki Wojennej, dowdztwo 3.Flotylli Okrtw, dowdcy jednostek a take kadra Dywizjonu Okrtw Podwodnych oraz zaogi okrtw. Dowdca Flotylli kontradmira Jarosaw ZIEMIASKI podzikowa odchodzcemu oficerowi za dotychczasow wzorow sub na rzecz Flotylli oraz przedstawi sylwetk przejmujcego penienie obowizkw dowdcy Dywizjonu. Uroczysto odbya si zgodnie z ceremoniaem wojskowym.

30

Komandor Andrzej OGRODNIK jest absolwentem Akademii Marynarki Wojennej w Gdyni z 1990 roku. Do maja 2006 roku swoj sub nieprzerwanie peni w Dywizjonie Okrtw Podwodnych na okrcie ORP Orze penic na nim kolejno funkcje: dowdcy dziau, zastpcy dowdcy okrtu oraz dowdcy okrtu. W 2004 roku ukoczy studia podyplomowe w Akademii Marynarki Wojennej. Od maja 2006 roku do czasu rozpoczcia studiw w Akademii Obrony Narodowej w Warszawie by szefem Wydziau Operacyjnego 3 Flotylli Okrtw. Od 1 lipca 2007 roku, po ukoczeniu Podyplomowych Studiw Operacyjno Strategicznych w AON, zosta dowdc Dywizjonu Okrtw Podwodnych. Bra udzia w kluczowych dla okrtw podwodnych wiczeniach midzynarodowych m.in. w Joint Maritime Course, Strong Resolve, Baltic Porpoise, Crown Eagle i krajowych z serii Rekin i Anakonda. Uczestniczy w operacji antyterrorystycznej NATO Active Endeavour jako zastpca dowdcy Polskiego Kontyngentu Wojskowego Bielik. By organizatorem midzynarodowej konferencji Dowdcw Si Podwodnych NATO SUBCON 2008 w Gdyni.
rdo informacji: www.mw.mil.pl

31

VIII. NOWY DOWDCA FLOTY PODWODNEJ

W pitek, 5 listopada, w Dowdztwie 3.Flotylli Okrtw w Gdyni odbya si uroczysto objcia obowizkw dowdcy Dywizjonu Okrtw Podwodnych. Nowy dowdca, komandor Sawomir WINIEWSKI zosta jednoczenie awansowany na wyszy stopie wojskowy.

W ceremonii uczestniczya kadra dowdcza 3.Flotylli Okrtw, Dywizjonu Okrtw Podwodnych oraz dowdcy jednostek podlegych 3.FO. Zastpca dowdcy Flotylli komandor Mirosaw SOTYSIAK w imieniu Ministra komandorowi Sawomirowi Obrony Narodowej wrczy WINIEWSKIEMU akt nominacji na kolejny stopie wojskowy i pogratulowa objcia nowego stanowiska subowego.

32

Komandor Sawomir WINIEWSKI urodzi si w lutym 1968 roku w Golubiu-Dobrzyniu. W 1987 roku rozpocz studia w Akademii Marynarki Wojennej. Po ukoczeniu studiw, zosta skierowany do suby w Dywizjonie Okrtw Podwodnych na stanowisku oficera torpedowego okrtu podwodnego ORP Dzik. W 1994 roku awansowa na stanowisko dowdcy dziau broni podwodnej ORP Orze. Od roku 1998 by oficerem flagowym specjalist broni podwodnej w Dywizjonie Okrtw Podwodnych, a nastpnie obj obowizki dowdcy okrtu podwodnego ORP Sok. Od padziernika 2003 do sierpnia 2007 roku peni sub na stanowisku dowdcy grupy-dowdcy okrtu podwodnego ORP BIELIK. Nastpnie z dniem 1 lipca 2007 roku zosta wyznaczony na stanowisko szefa Sztabu dywizjonu Okrtw Podwodnych zastpc dowdcy dOP. Jest absolwentem studiw podyplomowych Akademii Marynarki Wojennej w Gdyni oraz kursu specjalistycznego okrtu podwodnego typu KOBBEN w Norwegii. Jako dowdca okrtu podwodnego bra udzia w prestiowych wiczeniach si NATO (JMC oraz FOST). Od stycznia do kwietnia 2005 roku by dowdca Polskiego Kontyngentu Wojskowego Bielik w midzynarodowej operacji antyterrorystycznej ACTIVE ENDEAVOUR na Morzu rdziemnym. W 2006 roku, po raz drugi dowodzi PKW Bielik w operacji ACTIVE ENDEAVOUR. Odznaczony brzowym krzyem zasugi, srebrnym medalem Za Zasugi dla Obronnoci Kraju.

rdo informacji: www.mw.mil.pl

33

IX. ZAOGA ORP KONDOR W PARLAMENCIE EUROPEJSKIM

Zaoga okrtu podwodnego ORP Kondor gocia 30 padziernika w Parlamencie Europejskim. Wizyta odbya si na zaproszenie matki chrzestnej Kondora profesor Danuty HBNER posanki do Parlamentu Europejskiego, przewodniczcej Komisji Rozwoju Regionalnego.

Wizyta w Parlamencie Europejskim rozpocza si od wysuchania wykadu dotyczcego historii instytucji europejskich. Nastpnie odbya si zasadnicza cz pobytu w PE. Zaoga ORP Kondor spotkaa si z profesor Danut HBNER. Samo spotkanie byo niezwyke, gdy to zawsze Pani Profesor przyjedaa na okrt a tym razem to zaoga przybya do Matki Chrzestnej relacjonuje kpt. mar. Przemysaw ROMASZKIEWICZ, Dowdca okrtu kmdr ppor. Robert RACHWA podzikowa Pani Profesor Danucie HBNER za moliwo spotkania i zobaczenia na wasne oczy stolicy

34

wspczesnej Europy. Dodatkowo przedstawi Matce Chrzestnej najmodszego czonka zaogi ppor. mar. Tomasza FAK. W trakcie spotkanie zaoga okrtu wrczya Matce Chrzestnej pamitkowe upominki. Po spotkaniu zaoga zwiedzia gmach Parlamentu Europejskiego. ORP Kondor to okrt podwodny typu Kobben. Ceremonia podniesienia biao-czerwonej bandery (jednostce zosta nadany numer burtowy 297) odbya si 20 padziernika 2004 w bazie Marynarki Wojennej Norwegii w Bergen. Zaoga okrtu przesza szkolenie na wodach Oceanu Atlantyckiego, Morza Norweskiego i Pnocnego. 19 listopada okrt przyszed do Polski. 27 listopada 2004 okrt otrzyma imi ORP Kondor. Matk chrzestn okrtu jest pani Danuta HBNER - wczesna komisarz ds. Polityki Regionalnej Komisji Europejskiej. ORP Kondor tak jak pozostae okrty podwodne typu "Kobben" jest przystosowany do dziaania we wszystkich rejonach wiata. Wyposaony jest w nowoczesne systemy dowodzenia i cznoci NATO oraz systemy kierowania ogniem.

rdo informacji: www.mw.mil.pl

35

X. ORP BIELIK NA MORZU RDZIEMNYM

Morze rdziemne jest strategicznym akwenem dla wiatowego transportu morskiego i gospodarek praktycznie wszystkich pastw europejskich. Po atakach terrorystycznych na USA z 11 wrzenia 2001 roku Sojusz Pnocnoatlantycki odpowiedzia wysaniem na Morze rdziemne swoich si uznajc ten akwen za szczeglnie naraony na kolejne ataki terrorystw. W tym miesicu mija ju 9 lat od kiedy siy morskie NATO prowadz na Morzu rdziemnym operacj antyterrorystyczn pod kryptonimem Active Endeavour. Jej dotychczasowym efektem bya identyfikacja ponad 100 000 jednostek. Wrd nich 155 uznano jako zagraajce bezpieczestwu. Polska Marynarka Wojenna uczestniczy w tej operacji od stycznia 2005 roku. Za kilka dni skieruje tam okrt podwodny ORP BIELIK. Okrt podwodny ORP Bielik opuci macierzysty port wojenny w Gdyni w czwartek, 28 padziernika. Gwne zadania jakie stoj przed zaog okrtu to monitoring eglugi, zwaszcza morskich szlakw komunikacyjnych oraz rejonw, szczeglnie naraonych na dziaania grup terrorystycznych. Chodzi take o wykrywanie i identyfikacj podejrzanych jednostek mogcych dostarcza nielegalne uzbrojenie, materiay czy substancje lub przemyca ludzi. Informacje oraz dane uzyskane podczas dziaa Bielika bd wykorzystywane przez dowdztwo operacji w celu utrzymania bezpieczestwa eglugi na Morzu rdziemnym. Polski okrt podlega bdzie pod dowdztwo NATO w Neapolu. Ze strony polskiej udziaem w misji kieruje Dowdztwo Operacyjne Si Zbrojnych RP. Okrt do kraju powrci za 4 miesice. Active Endeavour na Morzu rdziemnym to jedna z najwaniejszych operacji NATO. Rozpocza si w padzierniku 2001 roku. Prowadzona jest przez siy morskie Sojuszu na mocy Art. V Traktatu Waszyngtoskiego (kolektywna obrona zaatakowanego czonka NATO) jako reakcja na ataki terrorystyczne z 11 wrzenia 2001 roku. To pierwsza, w historii NATO, operacja w ramach Art. V. Jej gwnym celem jest zapewnienie bezpieczestwa eglugi i zapobieganie aktom terroru na jednym z najwaniejszych akwenw wiatowych Morzu rdziemnym.

36

Polska Marynarka Wojenna dotychczas piciokrotnie kierowaa swoje okrty do dziaa w ramach Active Endeavour. Dwukrotnie uczestniczy w niej okrt podwodny ORP BIELIK (2005 r. i 2006/07 r.) oraz take dwukrotnie fregata rakietowa ORP Gen. K. PUASKI (w 2006 r. i 2008 r.). Na przeomie 2008 i 2009 roku w misji uczestniczy take okrt podwodny ORP Kondor. Podczas tych misji polskie okrty wykryy i zidentyfikoway kilka tysicy jednostek przepywajcych przez Morze rdziemne. Wrd nich take te, ktre przemycay ludzi i zakazane substancje. Teraz do operacji ponownie wczy si ORP Bielik.

rdo informacji: www.mw.mil.pl

37

XI. STRONA INTERNETOWA

Drodzy Czonkowie Bractwa Okrtw Podwodnych

Z przyjemnoci przypominamy o naszej stronie internetowej. Gorco zachcamy wszystkich do jej odwiedzania, redagowania oraz umieszczania swoich wspomnie z okresu suby na okrtach podwodnych. Strona Bractwa dostpna jest pod niej zamieszczonym adresem:

WWW. PODWODNIACY.YOYO.PL
Wszelkie ewentualne propozycje dotyczce treci oraz szaty graficznej naszej strony bd mile widziane.

Webmaster: Adam Krzykowski mowgli@2com.pl

662-154-135 38

Biuletyn Bractwa Okrtw Podwodnych dostpny jest rwnie na stronie internetowej Bractwa w formacie elektronicznym (plik pdf). Wszelkie materiay zawarte w Biuletynie chronione s prawami autorskimi. Opracowanie i szata graficzna: Adam KRZYKOWSKI, mowgli@2com.pl

39