06

Jacek Walczyski

Stadion na Alei
Awans sosnowieckiej Stali do ekstraklasy w 1954 roku a nastpnie otarcie si o tytu mistrzowski niesamowicie wzmogy apetyty zagbiowskich kibicw. Bo sosnowiecki klub utosamiany by z reprezentacj caego Zagbia. Niemal wszyscy pikarze pochodzili z Sosnowca lub okolicznych miast a termin Zagbie wykracza daleko poza ustalone przez historykw granice, sigajc do Zawiercia, Olkusza Myszkowa a nawet do Czstochowy. Pikarzy ze lska mona byo dosownie policzy na palcach jednej rki: Jzef i Augustyn Pocwowie z Mysowic, Pawe Jochemczyk z Szopienic, kilka lat pniej Jzef Machnik z Zabrza (faktycznie pochodzi z Wadowic). Dopiero w pniejszych latach zarwno w Stali jak i w Zagbiu, zaroio si od lzakw, cho mao kto pamita, e w 1951 roku pikarsk sekcj Baildonu Katowice oraz niektrych pikarzy Stali Bobrek wczono do naszej druyny. W rok po awansie Stal z trudem utrzymaa si w I lidze, by ostatecznie w 1958 roku opuci j na jeden sezon. Podczas drugoligowej kwarantanny wikszo meczw rozgrywano na stadionie przy Alei Mireckiego, uwaajc Stadion Ludowy za pechowy. W rzeczywistoci nie by on jednak w peni przystosowany do penienia wszystkich funkcji. Na Mireckiego znajdowaa si siedziba i sekretariat klubu. Warto w tym miejscu powici kilka sw na opis tego obiektu.

Na Alei Mireckiego. z meczu Stal Empor Rostock 3:2 rok 1955. W gbi widoczne Zakady Odlewni Staliwa (d. Woniak)

Ze wspomnie starego kibica [ 06 ]

STADION NA ALEI

Stadion wybudowano w 1930 roku dla sosnowieckiej Unii sztandarowego, cho nie jedynego klubu Zagbia Dbrowskiego. Na wczesne czasy by to na wskro nowoczesny obiekt, z ktrym nie miay co rwna si znajdujce si na tej samej ulicy boiska. W czasie wojny w sierpniu 1942 r. by miejscem selekcji sosnowieckich ydw (tzw. Umschlagplatz). Wtedy to na rozkaz nazistw na stadionie zebrano ok. 26.000 mieszkacw getta. Teren zosta otoczony przez gestapo i policj. Czonkowie specjalnej komisji dokonywali indywidualnej oceny "przydatnoci" kadego z ydw, separujc osoby starsze, niedone i bez przydziau do pracy. Prby przemieszczania si pomidzy podzielonymi ju grupami byy karane mierci. Niemcy wybrali okoo omiu tysicy osb, ktre stoczone w nieludzkich warunkach, zamknito w czterech budynkach, przy ul. Targowej i Kotaja. Po kilku dniach gehenny wywieziono ich do komr gazowych w hitlerowskim obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau. Po 1945 roku stadion by obiektem, na ktrym rozgrywaa swe mecze druyna RKU. Wtedy to w 1947 i 1948 roku doszo do pamitnych zamieszek po meczach z AKS Chorzw. wiadkiem wczesnych wydarze by m. in. wczesny pikarz AKSu a pniejszy trener i twrca sukcesw Zagbia Teodor Wieczorek. W 1954 roku stadion poddano gruntownemu remontowi. W tym czasie Stal rozgrywaa swe mecze na boisku CKS Czelad. Otwarcie stadionu nastpio w 1954 roku w dniu 1-Maja, z waciw dla tamtych Mecz Stal CWKS Warszawa w dniu 20 listopada lat pomp i festynem. W inauguracyjnym 1955 roku obejrzao na stadionie na Alei meczu Stal zremisowaa bezbramkowo z Mireckiego ponad 20.000 widzw. Budowlanymi (obecnie Lechia) Gdask. Na tym stadionie Stal awansowaa do I ligi, tutaj te wywalczya pierwsze w historii wicemistrzostwo Polski. I tutaj rwnie po zwyciskim meczu z Piastem Gliwice 3:0 powrcia do ekstraklasy po rocznej II-ligowej kwarantannie.
Opracowanie: Jawa48 20 maja 2013 Prawa autorskie i edytorskie zastrzeone
Indeks: 00010/2005/01

Ze wspomnie starego kibica [ 06 ]

STADION NA ALEI

Obecnie niewiele zmienio si na historycznym stadionie. Jeszcze do nie tak dawna od strony ulicy Mireckiego istniao autentyczne elbetowe ogrodzenie z otworami kasowymi. W tych miejscach stay drewniane kioski-kasy lub po prostu ustawiano przy nich stoliki ze sprzeda biletw. W rodku ogrodzenia znajdowaa si brama gwna. Nad ni znajdowa si, kolejno zmieniajcy si napis: Stadion STS Unia Sosnowiec, potem Stadion KS Stal Huta Milowice Sosnowiec, nastpnie Stadion KS Stal Sosnowiec i ostatni Stadion GKS Zagbie Sosnowiec. Za kadym razem szyld zwieczony by aktualnym emblematem klubu. Przy bramie wjazdowej, tu za przejazdem kolejowym, z jednej strony znajdowa si drewniany kiosk spoywczy z aluzj, charakterystyczny dla pocztku lat pidziesitych (w zielonym kolorze) a z drugiej strony bramy drewniany brzowy barak stanowicy siedzib klubu. Do baraku prowadzio wejcie z ulicy, przechodnie, niemal prosto do wejcia na muraw. W baraku po lewej stronie znajdoway si pomieszczenia biurowe a przede wszystkim sekretariat, w ktrym krlowaa niezastpiona Pani Czesawa Malakowa, Na Alei z meczu Stal Garbarnia Krakw 2:1. W wyskoku Antoni Konopelski (tutaj pikarz ona Tadeusza, byego pikarza, hokeisty, Garbarni, a od sezonu 1956 w barwach Stali) trenera i dziaacza klubowego. W sekretariacie w oszklonej gablocie stay puchary, odznaki i inne trofea klubowe. Tu take znajdowa si radiowze i urzdzenia sterujce energetyk i owietleniem lodowiska (w dzisiejszym prawie energetycznym nie do pomylenia!). Po drugiej stronie baraku znajdoway si szatnie, anie i magazyn z pralni. W nastpny dzie po meczu, obok baraku na sznurach suszyy si wyprane kostiumy pikarzy. Wczeniej, pikarze sami prali swe kostiumy w domach i nosili buty do szewca. A jak wyglda sam stadion? Mona powiedzie e niewiele si zmieni od lat pidziesitych, ale jednak wyglda troch inaczej. Wtedy okolony by ze wszystkich stron trybunami usytuowanymi na troch wyszym ni obecnie wale ziemnym. Miejsca siedzce (rzdy drewnianych awek) znajdoway si na trybunach pooonych wzdu boiska (Al. Mireckiego i bloki przy ul. Sportowej). Trybuna od strony kolei miaa utwardzone miejsca stojce, ale czsto wykorzystywano je do siedzenia. Tam te znajdowa si zegar z tablic wynikw, na ktrej odkd tylko pamitaem znajdowa si stay wynik: STAL GOCIE 6:3. Ciekawe z jakiego meczu pochodzi.
Opracowanie: Jawa48 20 maja 2013 Prawa autorskie i edytorskie zastrzeone
Indeks: 00010/2005/01

Ze wspomnie starego kibica [ 06 ]

STADION NA ALEI

Zegar podobno by kiedy mechaniczny, nakrcany(Omega?!), pniej elektryczny ale ja nie pamitam by kiedykolwiek dziaa. Pomidzy trybun stojc a lini bramkow znajdowaa si pyta lodowiska z owietleniem elektrycznym, gdy mecze hokejowe byy rozgrywane wieczorami. Przeciwlega trybuna boczna (za bramk) od strony wczesnej ulicy Wolnoci (teraz Niepodlegoci) take bya trybun stojc lecz z powierzchni trawiast. Nie byo obecnych boisk treningowych. Od linii bramkowej oddzielao j boisko do siatkwki i skocznia w dal. Korty tenisowe od strony ulicy Sportowej waciwie w niczym si nie zmieniy, tam wanie pasjonowalimy si sukcesami znanych tenisistw Henryka i Wadysawa Skoneckich. Gospodarzem obiektu by Pan Leon Dziurowicz, ojciec Aleksandra bramkarza Stali. Podczas meczu sta za bramk i nieraz, na poczekaniu natar synowi uszu za nieudan interwencj. A gdzie pikarze przeprowadzali rozgrzewk? Jedna druyna na placyku przed barakiem, druga po przeciwlegej stronie na trawniku w miejscu gdzie obecnie znajduje si barak klubowy Czarnych. Troch inaczej ni obecnie wyglday bramki. Zbudowane byy z elaznych supkw ale o przekroju owalnym. Pocztkowo malowane byy w ukone biaoczerwone lub biao-czarne pasy, pniej jednolicie biae. Napinaczy siatek byo w takiej bramce od 1 do 5. Oprcz meczw hokeja na lodzie i tenisowych na Mireckiego rozgrywano take mecze hokeja na trawie. Byem na takim midzypastwowym meczu chyba w 1957 roku Polska Indie. Wyniku oczywicie nie pamitam, ale zapamitaem, e ciemnoskrzy Hindusi grali w turbanach. Mecze Stali czsto ogldali kolejarze, ktrzy ustawiali lokomotyw na torze za boczn trybun i wchodzili na jej dach. Po likwidacji boiska Kolejarza przy dworcu poudniowym, klub Na Alei Z meczu Stal Gwardia Krakw 1:0. W kolejowy poczono z Czarnymi i wyskoku bramkarz Stali Aleksdander Dziurowicz. powsta Kolejowy Klub Sportowy Czarni, ktry sw siedzib otrzyma wanie na starym stadionie Stali. Znacznie
Opracowanie: Jawa48 20 maja 2013 Prawa autorskie i edytorskie zastrzeone
Indeks: 00010/2005/01

Ze wspomnie starego kibica [ 06 ]

STADION NA ALEI

wczeniej uleg wyburzeniu historyczny barak przy bramie wjazdowej. Budynek klubowy istniejcy do dzi wybudowano po drugiej stronie lodowiska. Przez pewien okres czasu stadion by firmowany przez KS Grnik Sosnowiec, ktry najpierw trenowa w Parku Sieleckim, potem mia wasne boisku przy internacie szkoy grniczej przy ul. Kaliskiej, by nastpnie znale si na Mireckiego. Ostatecznie jednak stadion zosta przypisany Czarnym. W ostatnich latach stadion uleg kilku przeobraeniom. elbetowe ogrodzenie zastpi estetyczny elazny pot, zlikwidowano lodowisko, w miejscu ktrego teraz znajduje si parking. Po stronie wschodniej zabudowany rzdy siedze, a od strony ul. Mireckiego pozostay miejsca stojce. Natomiast od strony ul. Niepodlegoci wybudowano cakiem przyzwoite boisko pikarskie ze sztuczn nawierzchni. Obecnie stadion nosi imi Jana Ciszewskiego. Na stadionie przy Al. Mireckiego gocio kilka znakomitych druyn zagranicznych: czechosowacki SK Prostejov (1946 wygra 1:2 z reprezentacj Zagbia), francuska reprezentacja PZPN (1948 4:2 dla reprezentacji Zagbia), Banik Vitkovice (1955 1:0 dla Stali), Rotation Lipsk (1956 4:2 dla Stali), FC Toulouse (1956 0:1), Minerva Berlin (1957 1:0 dla Stali). Tutaj Stal odnosia pierwsze liczce si na arenie krajowej sukcesy, a wizyty takich klubw jak CWKS (Legia Warszawa), Gwardia (Wisa) Krakw, Kolejarz (Lech) Pozna, KS (Wkniarz) d, Cracovia, Budowlani (Lechia) Gdask, Gwardia (Bkitni) Kielce, Kolejarz (Polonia) Warszawa, Ruch Chorzw, Polonia Bytom, Grnik Stadion im. Jana Ciszewskiego Zabrze, AKS Chorzw, Odra Opole, Garbarnia Krakw czy Warta Pozna przycigay niezmierzone rzesze kibicw

Jacek Walczyski
Zdjcia pochodz ze zbiorw prywatnych oraz wydawnictw prasowych sprzed 1963 roku Prawa autorskie zastrzeone

Opracowanie: Jawa48 20 maja 2013 Prawa autorskie i edytorskie zastrzeone

Indeks: 00010/2005/01