WAT IS WIJSHEID???

“Zodra iemand zich realiseert dat de werkelijkheid vele gezichten kent, zet hij de eerste stap op
weg naar wijsheid.”

Nieuwsbrief van Hopstaken Bedrijfsadvies – 2008.1 – 10 januari 2008 (nr. 81)

In deze nieuwsbrief:
1. Waar gebeurd: Wegloop!
2. Nieuws van Hopstaken: Faits Divers
3. Instrument: “Gewoon een goeie …”
4. Wijze citaten van Sint Franciscus, Adriaan van Dis, Piet Römer, over onze
nationale driekleur, en de verzamelde scheldwoorden van Kapitein Haddock (1)
5. Tips voor leven na ’t werk

Reacties: loek@hopstaken.com. Het nieuwsbrieven-archief staat op www.hopstaken.com. Evenals

een overzicht van onze diensten (advisering, workshops en seminars).

1. Waar gebeurd: Wegloop!

Met de ‘beste wensen’ nog in ons hoofd, zal het je maar gebeuren: je beste medewerker (m/v) overhandigt je op 2
januari een ontslagbrief. In je plannen voor 2008 was hij een steunpilaar, de as waar het bedrijf om draait, je
voornaamste ‘asset’. In november-december orkestreerden jullie samen nog een eindspurt, om een wat mat jaar goed
te maken. En dan heb je ineens die brief in je handen. Alle verwachtingen en vanzelfsprekendheden vallen ineens
weg. Je bent verontwaardigd. Zeg maar, verraden! Wat een rotstreek! Waarom niet rechtstreeks in je gezicht? Even
later, nauwelijks bekomen van de schrik, en pogend je verstand grip te laten krijgen op je emoties, komen vragen
boven als: “Hoe kan dit?” “Waarom heb ik dit niet zien aankomen?” “Wat nu?” En dan ‘s nachts wakker worden met
de gedachte: barst allemaal maar. Ja, je hoort nog eens wat in dit vak. Dan denk je: dit heb ik eerder gehoord. Met
wegloop van een goede kracht voel je je in de steek gelaten, alsof een goede vriend je zomaar laat zitten. Natuurlijk,
iedereen is vervangbaar. Behalve nu net die ene die opstapt. Maar, “We komen er wel uit!” Wat er dan volgt, is
genoegzaam bekend. Werkzaamheden tijdelijk verdelen, er achter komen dat de wegloper ook wel eens steken liet
vallen, driftig zoeken naar een opvolger (misschien wel anderhalf, of twee), soms zelfs een complete reorganisatie. Ik
ken gevallen waar de pijn na jaren nog voelbaar is: “Ja, toen was Arie er nog …”

Ik neem met enige regelmaat exit-interviews af. Doel: een antwoord op de vraag: waarom exit? En: de vertrekkende
persoon de ruimte geven eventuele frustraties en onvrede te spuien. Dit kan nuttige informatie kan opleveren 1 . Wat ik
in toenemende mate waarneem, is dat medewerkers met een allochtone achtergrond aanzienlijk meer dan autochtonen
zwijgen tegenover een leidinggevende over zaken die naar hun oordeel niet kloppen, of beter moeten. Ook hebben zij
moeite om hun wensen kenbaar te maken. In veel culturen is het aanspreken van een ‘baas’ op dergelijke zaken iets
wat je absoluut niet doet: je bezorgt hem zo gezichtsverlies. De redenering is: de baas is hoger, en wordt geacht zaken
die niet kloppen of beter moeten, zelf te zien en aan te pakken. Zo gebeurt het, dat ik als buitenstaander, die men ziet
als gelijkwaardig – ik ben net als zij ook maar ingehuurd – al heel snel zaken te horen krijg die de baas niet weet, of
waarvan die baas misschien wel iets weet, maar waarvan hij de betekenis en het gewicht ervan onderschat.

Ongewenste en zoals zo vaak, onverwachte wegloop is typisch zo’n zaak waar voorkómen vaak heel simpel is. Het
inmiddels ingeburgerde begrip ‘pro-actief’ is hier helemaal van toepassing. Advies: communiceer tijdig, en ga ietsje
verder dan “Alles goed? Ja? Ok! Fijne dag verder!” Sinds die beroemde sketch van Koot & Bie kun je dat niet meer
maken. Neem de tijd voor onverkorte aandacht. Wanneer je daarmee moeite hebt, laat ’t even weten. We kunnen er
misschien iets aan doen. Praten met een buitenstaander die weet hoe hij omgaat met de vruchten van openhartigheid is
een vak.

Ongewenste wegloop – een veelzeggender term dan ‘verloop’, vind ik – kun je inperken.

1
Het verkleint ook de kans dat die frustraties en onvrede bij de volgende werkgever, i.c. zijn aanstaande collega’s
worden gedumpt. Daar gaat een stuk reputatie! In die zin is een goed exit-interview een PR-instrument.

© 2007 Hopstaken Bedrijfsadvies 1

2. Nieuws van Hopstaken: Faits Divers
Werven op een krappe arbeidsmarkt
Over wegloop gesproken … Op 23 januari a.s. vindt op Nyenrode (Breukelen) een ‘Ondernemers Update’ plaats over
dit lastige vraagstuk. Via deze link kun je het programma bekijken, en je aanmelden.

De nieuwe ‘What is Wisdom’ is uit

Kort voor de Kerst verscheen de 10de editie van dit inmiddels 2½ jaar oude tijdschrift voor oud-studenten. Inmiddels
bereikt het naar schatting ruim 1.000 alumni & alumnae; vooral in Azië, en dan met name in China en Vietnam. Het is
en blijft een heel ander soort blaadje dan deze nieuwsbrief. De laatste afleveringen tellen elk 30 pagina’s, met voor
ruim de helft foto’s die mij worden toegezonden, of uit eigen collecties van collega Peter van Oosten en mij. Veel
bekenden zul je er dus niet in aantreffen. De artikelen zijn gericht op de doelgroep. Waarom dus toch een
mededeling? Sommige relaties zijn nieuwsgierig naar mijn escapades buiten het Hollandse, blijven graag op de
hoogte ervan, en geven aan dat zij een toekomstige, zakelijke band met het Verre Oosten niet uitsluiten. Zij hebben
natuurlijk volkomen gelijk. De Wijzen kwamen uit het Oosten, toch? Hoewel Nederlandse zakenlui – werkend bij
multinationals – mij vertellen dat China al aardig ‘verzadigd’ is geraakt met buitenlandse investeerders, is er voor
ambitieuze MKB’ers nog veel mogelijk. Mits je er in slaagt een brug te slaan. Chinezen in Nederland kunnen je
hierbij een handje helpen (zie ook het Instrument: “Gewoon een goeie …”). Verder geven Nederlandse zakenlui en
diplomaten in Vietnam aan, dat daar nog veel mogelijk is. Dat kan ik na drie bezoekjes alleen maar beamen. What is
Wisdom??? ademt iets van dat enorme élan en dito plezier dat jong Azië uitstraalt, en menigeen inspireert. Wanneer je
de nieuwe What is Wisdom??? wilt ontvangen, laat het dan even weten.

De nieuwe ‘Vietnam Management Supporter’ verschijnt

Medio januari verschijnt de 4de editie van een nieuwsbrief over m’n Vietnamese aspiraties. Deze is bestemd voor de
mensen die ik vorig jaar in Vietnam heb ontmoet. Er wordt een Vietnamese vertaling van de redactionele teksten
bijgevoegd, mede om verspreiding ervan binnen bedrijven te stimuleren. Het is nog niet bekend wanneer de volgende
trip plaatsvindt. Dit hangt geheel af van het kosten-baten-plaatje. De Vietnam Management Supporter houdt het
fakkeltje brandend, en zorgt er voor dat we ‘in beeld’ blijven.

3. Instrument: “Gewoon een goeie …”

Een bankdirecteur deed er ooit eens drie kwartier over om mij tot in detail uit te leggen aan welke eisen de
medewerker moest voldoen die wij voor hem moesten zien te vinden. De lijst met vooral, persoonlijkheidseisen
besloeg op zeker moment drie volgeschreven kantjes. Toen ik hem tot slot vroeg, “Kunt u nu in één zin samenvatten
wie u zoekt?”, was zijn antwoord: “Het gaat gewoon om een goeie vent!” En ergens begreep ik precies wat hij
bedoelde. Maar, denkend aan ons bancaire emancipatiebeleid, probeerde ik nog: “Mag het ook een vrouw zijn?”
“Nee, de bankwereld is een mannenwereld, en …” Volgden enkele gemeenplaatsen die ik hier maar achterwege laat.
Binnen de bank bestond het kader uit vrijwel uitsluitend mannen. Of moet ik zeggen, ‘vrouwen-uitsluitende mannen’?

We zijn nu jaren verder, en het blijkt dat vrouwen niet alleen in de bankwereld, maar in alle takken van sport functies
op niveau zijn gaan bekleden. Het gaat niet met zoveel tamtam gepaard, maar het is een gestaag proces. Gelet ook op
de aantallen en percentages vrouwen met een HBO- en universiteitsdiploma en (zin in) een leuke baan, komt aan dit
proces voorlopig geen einde. Veel vrouwen hebben in de bedrijven waar ik kom, een reputatie waar het gaat om
loyaliteit, samenwerken en inzet. Er zitten meer gevers onder dan nemers. Daar zijn kerels vaak beter in. Vaak denk ik
dan ook bij selectieprocedures: “Uiteindelijk gaat het gewoon om een goeie … meid.”

De afgelopen jaren heb ik meegewerkt aan het opleiden van vooral, Aziatische HBO’ers, van wie de meesten zijn
teruggekeerd naar hun land van oorsprong. Sommigen hebben er een tweede HBO of Master’s achteraan gedaan, in
Tilburg, Arnhem, Amsterdam of Rotterdam.. En voor een paar bleek het leven iets anders in petto te hebben. In mei
© 2007 Hopstaken Bedrijfsadvies 2
2006 (Wijsheid??? nr. 61) wijdde ik een stukje aan twee oud-studentes, toen nog in Turkije resp. China. Beiden
plannen makend om zich in Nederland bij hun geliefde te voegen. Chen Yan uit Zhengzhou woont inmiddels alweer
bijna anderhalf jaar in Roosendaal bij haar Nederlandse vriend. In juni trouwen zij. Terwijl zij in augustsus 2006 nog
geen woord Nederlands sprak, spreekt en schrijft Yan onze taal nu redelijk. Voor de Kerst slaagde zij voor ‘NT2’.
Over een goeie meid gesproken: Yan is er zo een. Mag ik even reclame voor haar maken?

Yan is Bachelor of International Business Administration, ofwel: Internationale Bedrijfskunde. Zij weet veel van de
Chinese cultuur en gebruiken, ook op zakelijk gebied. Uiteraard heeft zij in China veel contacten. Zij bezit een
Chinees paspoort en een Nederlandse verblijfsvergunning voor verblijf bij haar partner. Reizen tussen Nederland en
China is geen probleem: werkvergunning en/of visum zijn niet noodzakelijk.

Wat Yan zoekt is een baan waarin zij naast haar kennis en ervaring, haar band met en kennis van China en het
Chinees kan benutten. Anders gezegd, een bedrijf dat interesse heeft in het op- en uitbouwen van zakelijke relaties
met China, en iemand zoekt die daar de wegen kent, de taal beheerst en weet wat je wel en niet moet doen om tot
zaken te komen, heeft aan Yan een hele goeie. Zij heeft een persoonlijkheid die garant staat voor inzet, loyaliteit, en
meer van die zaken waar die bankdirecteur toen drie kwartier over deed om aan mij uit te leggen. Precies, uiteindelijk
gaat het gewoon om een …

Yan heeft met haar geslaagde inburgering laten zien haar nieuwe leven serieus te nemen, en haar nieuwe werkgever
zal merken aan haar een gouden medewerkster te hebben.

Mocht je meer informatie wensen, of contact willen opnemen, laat het even weten: loek@hopstaken.com. Ik heb haar
Nederlandse cv, en kan je verzoek natuurlijk ook doorsluizen.

4. Wijze citaten van Sint Franciscus, Adriaan van Dis, Piet Römer, een mopje over onze
nationale driekleur, en deel 1 van de verzamelde scheldwoorden van Kapitein Haddock
“Heer, geef dat ik niet zozeer tracht begrepen te worden, maar te begrijpen.” Sint Franciscus van Assisi (1181-1226)

“Beter één dag als een rijkaard geleefd en vijf dagen als een monnik, dan zes dagen als een voorzichtige boekhouder.”
Adriaan van Dis (geb. 1946)

Een Amerikaanse toerist vraagt een voorbijganger naar de betekenis van de kleuren van de Nederlandse vlag.
“Dat heeft alles te maken met de belastingen,” krijgt hij te horen. “Als we de aanslag in de bus krijgen worden we
rood van woede en wanneer we het te betalen bedrag lezen trekken we wit weg om ons vervolgens blauw te betalen.”
De Amerikaan antwoordt:
“Bij ons is dat al ongeveer hetzelfde, alleen zien wij er nog eens sterretjes bij.” (doorgegeven door Martin Zuurhout)

“Opvoeding? Een lichte vorm van verwaarlozing met behoud van contact.” Piet Römer (geb. 1928)

Vorig jaar vierde Planeet Aarde 100 jaar Hergé: de schepper van Kuifje een eeuw geleden geboren. De media stonden
er bol van. De merchandising van Kuifje is in stripland al decennia wereldwijd een feit; aan de onsterfelijkheid van
deze gekuifde reporter wordt dik verdiend. Ook door de niet-erven Hergé: souvenirwinkels in Saigon verkopen
gefantaseerde boekomslagen met ‘Kuifje in Vietnam’. Kuifje-publicaties zijn, dat moet gezegd, met liefde samen-
gesteld. Zoals ‘Duizend Bommen en Granaten’, de bundel met scheldwoorden van Kapitein Haddock (Casterman).
© 2007 Hopstaken Bedrijfsadvies 3
 Kapitein Haddock’s scheldwoorden-arsenaal (uit: Duizend Bommen en Granaten …!) – 1
Aamborstigen – aardperen – aardvarken – acrobaten – amfitryon – anakoloet – gediplomeerde
analfabeet – anijsdrop – anthro pithecantropus – apache – atleet – autocraat – autodidact –
azteken – balkan-hork – bandiet – basbazuin – basji-boezoek – bavianen – beeldenstormer –
bijproduct – bloedzuiger – bodemloos vat – boef – duizend bommen en granaten – broertje
dood – brontosaurus – bruten – capucijners – canravalsdanseres – carnavalskapers – catachreses
– wandelende cycloon – stuk cyrano op vier poten – dagblinden – deegslierten – dikkoppen –
doodrijders – druifluis – druiloren – ectoplasma – stomme ectoplasma op wieltjes –
ectoplastisch bijproduct – ellendelaren – gorgeldranken – hel en verdoemenis – hersenschim –
holbewoners – ingebeelde kwasten – invertebraat – overgehaalde jandoedel – judassen – jutters
– kanaak – kannekijker – kannibaal – karpaten-papoea – kelderaars – kelderpissebed - ketter

5. Tips voor leven na ’t werk

Winterdepressie?
Velen gaan in dit donkere jaargetijde gebukt onder een lichte vorm van neerslachtigheid. Ik behoor tot die velen, al
sinds m’n vroege jeugd. Om die negatieve stemming te keren, zoeken we goed gezelschap, nemen er nog eentje,
blijven lekker lang in ons warme nest, en begraven ons in onze hobbies. Werk biedt een noodzaak om de knop om te
zetten, maar dat is er deze weken nu juist wat minder. Anderen vertrekken een week of twee naar de wintersport, gaan
feesten op de Balearen, of overwinteren aan een of andere Costa, of zoals mijn buurman, in Marokko. Vrijgezellen en
familieschuwen boeken een culturele reis naar een exotisch oord. Surinamers spenderen een paar weken in Suriname.
Kortom, we doen ons best om de winterdepressie de kop in te drukken.

Tegenwoordig zijn er tal van remedies die wat dichter bij huis zijn. Zo kun je naar buiten, zodra de zon zich even laat
zien. Veel licht vangen. Dat helpt. Maar wat doe je als het weer eens op z’n Hollands donkergrijs en waterkoud is?
Sinds een paar dagen heb ik een lamp. Eentje waarvan ik het bestaan niet vermoedde, maar waar je dan ineens op
gewezen wordt. Fascinerend! Het werkt echt. Even 15 minuten de lamp – 10.000 lux – naast me op m’n bureau, en ik
voel me direct een stuk opgewekter. Verder een keiharde maatregel: weer aan de fitness. 2 tot 3 keer per week mij in
het zweet werken. Afschuwelijk! Maar na afloop … hoezo, winterdepressie?
(http://nl.wikipedia.org/wiki/Winterdepressie)

Hoewel de vroege lente-temperaturen van dit moment je op het verkeerde been kunnen zetten, blijf dromen van die
paar weken ijs waarop we volgens oud-Hollandse traditie recht hebben.

© 2007 Hopstaken Bedrijfsadvies 4

Vogels van formaat
Lang, lang geleden was ik er zo een, die de duinen en bossen rond Haarlem afstruinde om bijzondere vogels te zien –
of te horen. Zo heb ik een levendige herinnering aan de Wielewaal in de Waterleidingduinen – gehoord, niet gezien,
en meen in het Groenendaalse bos in Heemstede, boven het vijvertje dat door rhodondendrons omgeven wordt, ooit
een ijsvogel hebben zien langsschieten. Zo’n blauwe schicht … was ‘t ‘m nou, of niet? Ik zal het nooit echt weten.
Ook heb ik ooit Jan P. Strijbos ontmoet, de pupil van Jacques P.Thijsse. De man die zijn hele leven wijdde aan de
ornithologie woonde vrijwel om de hoek.

Wie er een levensmissie van maakte om alle vogels van Noord Amerika in beeld te brengen – levensgroot – was John
James Audubon. De grote attractie van zijn werk: de levendigheid, de actie, zelfs emotie die hij de vogels weet mee te
geven. Begin 19de eeuw tekende hij ze allemaal, en verkocht voor goed geld zijn boek: The Birds of America. Je kunt
tot en met 20 januari nog terecht in het Teylers Museum om de schitterende prenten te bekijken. Men laat elke dag
van elk van de vijf delen van dit kolossale en een miljoenenwaarde vertegenwoordigende boek een pagina zien.
Teylers heeft dit exemplaar rechtstreeks van de kunstenaar gekocht, 180 jaar geleden. Van veel prenten hangt een
exemplaar ter bezichtinging, met vele filmpjes en documentaires – ook een van Jan P. Strijbos. Voor ik het wist, was
‘t twee uur verder, me laten meeslepen in verbazing en bewondering. Mocht een bezoek niet lukken: op
www.artcast.nl kun je een rondleiding downloaden. Wees er snel bij …

Hieronder een flamingo … fraai zoals Audubon hem er op ware grootte op kreeg!

© 2007 Hopstaken Bedrijfsadvies 5