Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een automatisch gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, digitaal, door fotokopien of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Historydenegentiendeeeuw,cultuurvanromantieken realisme Lijstvanbegrippen academisch Kunstbeoefeningvolgens deregelsvande kunstacademie.Deze strakkeregelswerden onderwezenopnegende eeuwseacademies.Als eenkunstenaarwilde slagen,moesthijeen academischeopleidinggevolgdhebbenendusdezeregelstoepassen. Deacademischeregelszijnafgeleidvandetechnieken voorstellingswijzevankunstuithetklassiekeperiodevandeoudheid. AmerikaanseVrijheidsoorlog DertienAmerikaansestaten,gelegenaandeoostkust,riepenin1776de onafhankelijkheiduit.NaeenlangestrijderkendeEngelandin1783de AmerikaanseOnafhankelijkheid. avantgarde Jonge,vooruitstrevendekunst.Vernieuwendenbaanbrekend.Letterlijk vertaald:voorhoede.Negentiendeeeuwseavantgardistenwareno.a. Courbet,ManetenVanGogh. ballerina Vanoorsprongeendanseresdiedeacademischedansstijloptechnischen artistiekgebiedvoortreffelijkbeheerst.Tegenwoordig:balletdanseres. balletblanc Balletwaarinabstractegevoelsofstemmingsbeeldenworden vormgegevendooreengroepballerinasinoverwegendwittetutus (strakkelijfjesmetdunnegazenrokken)diedeindrukgeven sprookjesachtigeofbovennatuurlijkewezenstezijndiekunnenvliegen ofzweven.Hetwordtgezienalseenvoorlopervanhetabstraherende, symfonische(nietverhalendendemuzieknauwvolgend)of muziekballetindetwintigsteeeuw. classicisme Periodeindebeeldendekunstenarchitectuurtussen1780en1830.Het classicismeverwijstnaardekunstindeklassiekeoudheid.Hetaccentlag indebeeldendekunstopdeverbeeldingvaneenmythologische voorstelling,eenheldere,evenwichtigecompositieeneengladde afwerking.Indearchitectuurherkenjedekenmerkenvanklassiee gebouwen:witmarmer,klassiekezuilen,timpanenensymmetrie. chauvinisme Overdrevenliefdevoorhetvaderland.Daarbuitenwordtnietsals waardevolerkend. choreograaf Ontwerpervanballetten.
Ontwerpvaneenballetwaarinallepassenvooralledanserszijnvastgelegd/een dansenbewegingscompositievaneendansstuk. balletontwerpmetdramatischeofverhalendeelementen. In1848geschrevendoorKarlMarxenFriedrichEngels.Zijkozenvoorde onderdruktearbeidersklasseensteldentalrijkeveranderingenvoor:gratis onderwijsvooriedereen,gratisziekenverzorgingenz. Gedeeltevaneenballetensemble,datvroegeruitsluitendingroepsverband optrad;alledansersvaneenensembledieinrangonderdesolistenstaan. Dansintermezzo/onderdeelinhetromantischballetwaarinhetompuredans gaat,opgewektenvirtuoosvankarakter.Deamusementswaardestaatvooropen deuitbeeldingvandehandeling(hetverhaal)wordtevenplatgelegd. Toneelbeeld:demanierwaaropeenballetoftoneelstukophettoneelisgezet. Slotstukinballetofmuziekstuk. DeFranseRevolutiebrakuitin1789.Nieuwevrijhedenwerdendoorgevoerd.In FrankrijkwerddeabsolutemachtvankoningLodewijkXVI,deadelendeKerk gebroken.Derijkeburgerijvuldehetmachtsvacum. MuziekvoordetraditioneleorkestenuitIndonesi.Karakteristiekvoordeze orkestenzijnbronzengongsenmetalofonen.Demuziekbevattweetoonladders, waarvandeslendroernis.Dezetoonladderkenmerktzichdoorde onderverdelingvanhetoctaafin5ongeveergelijkeintervallen. Hetbewerkenvanfotos.Somswordenfotosingekleurd,afgebeeldepersonen mooiergemaakt,ofvoorzienvanbijgetekendesieraden. DoorRichardWagnerbedachtetermvoorzijnoperas,waarinmetnamemuziek entekstngeheelvormen,incombinatiemethetdecor. Degotiekisdenaamvoordelaatmiddeleeuwsestijlvormvancirca11401500in debeeldendekunstenendearchitectuur,enisafgeleidvandestamderGoten.In denegentiendeeeuwkwamhetonderinvloedvanderomantiektoteen herlevingvandegotiekinveellandeninWestEuropa,enwerdtoenneogotiek genoemd. Dalletdaction:hetgedeelteineenballetdathetverhaalofderelatiestussen personenduidelijkmaaktdoorgestes,houdingenengebaren.Eencombinatievan dansenpantomime. Toonladderwaarbijhetoctaafinzesgelijkeafstandenisverdeeld.Bijvoorbeeld:c defisgisbesc.Halvetonenontbreken. StrevenvanWestEuropeselandenomzoveelmogelijkkoloniestebezittenente veroveren.
Corpsdeballet divertissement
gamelanmuziek
handelingsballet
heletoonstoonladder imperialisme
impressionisme
Eenstromingenschilderstijlindeschilderenbeeldhouwkunstindenegentiende eeuw,waarbijhetaccentlagophetverbeeldenvandevluchtigheidvaneen moment. Titelvaneenmuziekstuk,datgemproviseerdschijnt.ChopinenSchubert schrevenImpromptus. DeIndustrileRevolutiebegoninEngeland(1860),waarbinnenzeerkortetijd (100jaar)overgegaanwerdvanhandarbeidnaarmachinalearbeid. Eenvormvaninterieurbehandelingwelkebewustenberoepsmatigstreeftnaar hetscheppenvanschoonheidendoelmatigheidbinnenwoningenengebouwen. Modeverschijnseldatomstreeks1870begon,waarindecultuurvanJapanin Europaveelnavolgingkreeg.Japansekunsthadveelinvloedopde impressionistenenpostimpressionisten,dearchitectuurendekunstnijverheid. Doorlezingen,tentoonstellingenenpublicatieswerdJapanonderdeaandacht vanhetpubliekgebracht. OpstandinParijsin1830.Debevolkingwileeneindemakenaanhetbestuurvan KarelX.HetbetekendedevalvandeBourbonsenbrachtdemiddenklasseaande macht.EenvandegevolgenvandezerevolutiewasdeafscheidingvanBelgivan hetKoninkrijkderNederlanden. Japansetheatervormmetpoppen.Deheldhaftigeverhalenoverseksualiteiten geweldwarennietzopopulairinEuropa,hoeweldeJapanseregeringeensoort promotiecampagnehadopgezetomhetKabukitheaterterreintelatenwinnen buitendeJapansegrenzen. Dansgebaseerdoporigineleenauthentiekevolksdansen;uitbeeldenvaneen karakterrol(pantomimeachtig,bewegingskunst) OorlogtussenRuslandenTurkije(18531856),diedoortussenkomstvan Frankrijk,Engeland,OostenrijkenSardinihetkarakterkreegvaneengroot Europeesconflict.DevoorRuslandnadeligeVredevanParijsveroorzaakteeen blijvendeverwijderingtussenRuslandenOostenrijk. Eenmuzikaalthema,dathoortbijeenpersonage,voorwerpofgebeurtenisinhet verhaal.Komtsteedsterugalshetpersonageofvoorwerpweerverschijntofde gebeurtenisherhaaldwordt.Wordtdoorveelromantischecomponistengebruikt, o.a.doorWagnerenTsjaikovsky. LibertyStyleenModernStylezijnEngelsebenamingenvoorartnouveau (genoemdnaardefirmaLiberty). Tekstenverloopvaneenopera,operetteofballet. Poolsedansindriedeligemaat,langzamerdandewals.VooraldePoolse componistChopincomponeerdemazurkas. Vorm van theater die opkwam in het begin van de negentiende eeuw. Theater als science fiction van die tijd. Lange tijd de populairste vorm vanvermaak,zowelvoorlagerealsvoormiddenklassen.Hetmelodrama maakteeeneindaanhetelitairetheater.Verhalenwarenemotioneelen
JuliRevolutie
Kabukitheater
karakterdans Krimoorlog
leitmotiv
moralistisch;metthemasalsrechtvaardigheid,goedheideneerlijkheid. Oorspronkelijkwerderingezongen,vandaardenaam.Inhetverlengde hiervanligthetvaudevilletheater:Fransstraattheater. Nazareners DeNazareners,eengroepDuitseschilders,hebbenin1809een broederschapgesticht.Zijwildenvrreformatorische,religieuzekunst makennaarhetvoorbeeldvandeoudeDuitsekunstvano.a.Drer. Vertaaldbetekentnocturnenachtstuk.Indepianomuziekisheteen ndeligecompositiemeteenlyrischkarakter.ChopinenDebussy componeerdenNocturnes. dansscnewaarindenadrukligtoppuredans.Hetverhaalisnauwelijks belangrijk.(Zieookdivertissement). Eenopzichzelfstaandgeheelvanbewegingenuitgevoerddoortwee dansers;duet.Idemvoorpasdetrois(driedansers),pasdequatre(vier dansers)etcetera. spitzen,dansschoenenmetversterkteneuswaardooropdetenenkan wordengedanst. Stromingin(vooral)debeeldendekunst,waarinkunstenaarszich afzettentegendeimpressionistischebenaderingvandewerkelijkheid. Zwaartepuntlagtussen1880en1900.Dezichtbarewerkelijkheid maakteplaatsvooreenduidelijkeigeninbrengenvisievande kunstenaars,diedieperebetekenissenzochtenvoorwatzezagen. Voorbeelden:VanGogh,CzanneenGauguin. Snelledraaiofwending,staandopnbeen,inballet. Vondplaatsin1848.Tsjechischenationalisteneistengrotematevan zelfstandigheidop,toenbekendwerddatBohemenopgenomenzou wordenindeGrootduitseBond.Derevolutiewerdbloedigonderdrukt. Een19deeeuwseBritsekunststromingdieterugwildenaarde schilderkunstvanvrRafal.ZelegdendebasisvoordeJugendstil. Muziekdieeenverhaalvertelt,eentafereelbeschrijft,eenkarakter typeertofeenactiewiluitbeelden.TerugtevindenbijRichardStrausen BedrichSmetana. Stromingindezeventiendeeeuw,diederede(verstand)ennietde ervaringalsenigebetrouwbarebronvankennisbeschouwde.De bekendstevertegenwoordigerswareno.a.Descartes,Spinoza. Stromingwaarinalledaagsesituatiesvangewonenmensenworden weergegeven. Stromingindecultuurenfilosofie,dieeindachttiendeeeuwreageerde ophetrationalismeenVerlichting.Vooralwerddenadrukgelegdophet gevoelvandemens,hetstrevennaarzoveelmogelijkevrijheidvan vormgeven.
pointes Postimpressionisme
pirouette PraagseRevolutie
prerafalieten programmamuziek
rationalisme
realisme romantiek
salons
Hierwerdenkunstwerkengexposeerddievolgensdegegoedeburgerij vangoedesmaakgetuigden.Alseeninzendingwerdgeweigerd,koneen kunstenaarzijncarrirewelvergeten.Desalonskwamenvoortuitde vrijemarktdiewasontstaantoendekerkendeadelalsopdrachtgevers warenweggevallen.Voorbeelden:deRoyalAcademyinLondenende coledesbeauxartsinParijs. Hartstochtelijkverlangen.Inderomantiekwerdditwoord genterpreteerdalseenhartstochtelijkverlangennaarbijvoorbeeldeen (onbereikbare)liefdeofeen(onbereikbaar)vaderland.Weemoedig gevoel. In1848werdkoningLouisPhilippeafgezetenwerddeTweede Republiekuitgeroepen.Diekwamvierjaarlatertoteeneinde,toenin 1952NapoleonIIItoterfelijkkeizervanFrankrijkwerduitgeroepenener eennieuwegrondwetwerdaangenomen. Periodeindeachttiendeeeuw,waarinhetverstandelijkberedeneren vanalledingenbovenallesstaat.Veelfilosofendruktenhunstempelop dezeperiodeenprobeerdendemenstebevrijdenuitzijn onmondigheid.DoordeFranseRevolutieenNapoleonkwamereen eindeaandezeperiode. Conferentiein18141815,gehoudenteWenen,waardeoverwinnaars vanNapoleonbijeenkomenomtebesluitenwatermetFrankrijkmoest gaangebeuren.Frankrijkwerdinhetnoordenomringddoorhet KoninkrijkderNederlanden,watbestonduithethuidigeNederland, BelgienLuxemburg.Oudekoningshuizenkeerdenweerterug,het gezagvanvoordeFranseRevolutiewerdhersteld. Jaarlijksterugkerendeshowvanculturele,technischeeneconomische mogelijkhedenenhoogtepuntenuitverschillendelanden.Doel: bevorderenvaninternationalehandelsbelangenenuitwisselingvan ideenenuitvindingen.Deeerstewereldtentoonstellingvondplaatsin Londenin1851.Detentoonstellingstimuleerdeveelarchitectenom prestigieuzegebouwenteontwerpen,zoalsdeEiffeltoreninParijsen hetAtomiuminBrussel.
Sehnsucht
TweedeRepubliek
Verlichting
WenerCongres
wereldtentoonstelling