Vous êtes sur la page 1sur 62

1

www.teozofia.org Teozofia w Polsce



GOS MILCZENIA Helena Bawatska

WYKADY O SCIEZCE OKULTYZMU
Komentarze - Annie Besant, C. W. Leadbeater.


Tytu oryginau :

THE VOICE OF THE SILENCE

Copyright 1997 by The Theosophical Publishing House
Adyar, Chennai 600 020, INDIA

Wersety z Ksigi Zotych Wskazan (podane wytuszczonym drukiem)
w przekadzie Wandv Dynowskiej

1. WSTJP

C.W.L. - (C.W.Leadbeater)

Glos Milczenia" napisany w 1889 roku przez Helen P. Bawatska zaozycielk Towarzystwa
Teozoficznego, jest jedna z najwybitniejszych ksiazek teozoficznych.
Temat ksiazki zaczerpnity zosta z ,.Ksigi Zotych Wskazan", jednego z. dziel, ktre
mistycy na Wschodzie dawali do rak swoim uczniom. ..Ksiga Zotych Wskazan" zawiera okoo
dziewicdziesiciu oddzielnych krtkich traktatw, z ktrych czsc pochodzi z czasw przed
buddyjskich, inne zas z pzniejszych okresw. Uwaza si, ze Glos Milczenia", jak rwniez Strofy
Ksigi Dzjan", pochodza z tej samej Ksigi Zotych Wskazan".
Zrozumienie tresci Ksigi Zotych Wskazan" jest tajemnica. Ktos, kto swobodnie porusza si
w ciele mentalnym, jest zdolny do zrozumienia tresci tej ksigi niezaleznie od zwykego procesu
czytania. Najprawdopodobniej jest to metoda, ktra H. P."'Bawatska posuzya si, aby uchwycic sens
traktatw Ksigi Zotych Wskazan". Kazdy rkopis otoczony jest zawsze pewnego rodzaju aura
myslowa, ktra przekazuje jego oglna tresc. Za kazdym razem, kiedy ksiazka jest czytana, aura
myslowa zostaje wzbogacona. A zatem ksiazka, ktra przesza przez wiele rak posiada zwykle
bardziej zrwnowazona aur. Formy myslowe zwiazane ze wspczesnymi ksiazkami rzadko kiedy sa
tak precyzyjne i jasne jak te, ktre otaczaja manuskrypty starozytnych ksiag.
Nasza autorka mwi nam, ze godne zycie stanowi jedyna drog, ktra prowadzi do rozwoju
okultystycznego. Wszelkiego rodzaju pragnienia sa przeszkodami na tej drodze. Zatem uczen
powinien zrobic wszystko co w jego mocy, zeby pokonac pragnienia: Zniwecz wszelka zadz zycia.
Zadza tkwi wyacznie w ciele, a nie w Jazni, ktra jest wieczna i niezniszczalna". Jednoczesnie
przypomina si o innych przeszkodach: Zniszcz doznania", Jednakowo przygladaj si przyjemnosci
i cierpieniu, zyskowi i stracie, zwycistwu i porazce", Schronienia szukaj tylko w tym, co wieczne",
Zniwecz poczucie odrbnosci".
Jesli chodzi o okultyzm. to jedynym sposobem, aby postp przebiega szybko i bezpiecznie,
jest uporzadkowanie wewntrznego chaosu. Trzeba wyeliminowac drugorzdne zainteresowania.
Chaos myslowy nalezy opanowywac staym wysikiem woli przez okres wielu lat.
Nieodzownym wstpnym warunkiem znalezienia si na drodze okultyzmu jest prowadzenie
czystego zycia, posiadanie czystego ciaa i umysu oraz wzniososc celu.

2. WYZSZE I NIZSZE SIY PSYCHICZNE

Nauki te przeznaczone sq dla ych, ktrym obce sq niebezpieczenstwa nizszych Iddhi.
2
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
Iddhi w jezyku Pali oznacza to samo co w sanskrycie - Siddhi, czyli tzw. zdolnosci psychiczne"
lub niezwyke wadze czowieka. Istniejq dwa rodzaje Siddhi, pierwszy nizszy, ktry obejmuje
psy-chiczno-astralne i mentalne energie i wasciwosci; drugi znacznie wyzszy, rozwj tych
wymaga obudzenia i wyrobienia duchowych sil i wadz.
Szri Kriszna mwi w Bhagawad Gicie:
Ten kto si oddal Jodze, kto zupenie opanowa zmysy, a mysl we Mnie (Szri Krisznie)
cakowicie skupi, ten Jogi wszystkimi Siddhi rzqdzi."

C.W.L

Istnieje wiele nieporozumien dotyczacych si psychicznych. Wazne jest jasne pojmowanie tej
sprawy. Siy psychiczne sa cakiem naturalne u kazdego czowieka. Sa to uspione zdolnosci obecnego
pokolenia. Tylko u nielicznych rozwiny si one aktywnie. Wikszosc ludzi nie podja zadnego
wysiku w kierunku ich rozwoju. W rezultacie siy psychiczne pozostaja u nich w uspieniu.
Najprostszym sposobem zrozumienia oglnej idei si okultystcznych jest pamitanie o tym, ze
czowiek jest dusza. Posiada on ciao fizyczne, astralne i mentalne. Ciaa te sa niezbdne, aby uzyskac
swiadomosc i przejawiac si na odpowiednich planach: fizycznym, astralnym i mentalnym. Na
przykad, dziaanie w swiecie fizycznym mozliwe jest tylko za posrednictwem ciaa utworzonego z
materii fizycznej. Uczymy si posugiwac narzadami zmysw ciaa fizycznego, wzrokiem i suchem,
dla poruszania si w fizycznym swiecie. Aby przejawic si w swiecie astralnym, musimy miec ciao
astralne. Czowiek uczy si posugiwac zmysami ciaa astralnego, aby widziec i syszec w swiecie
astralnym. Podobnie, aby zyc na planie mentalnym, musi on posugiwac si swym ciaem mentalnym.
(Ciaa astralne i mentalne sa niewidoczne dla fizycznego wzroku.)
Wszelkie informacje z zewnatrz docieraja do nas poprzez wibracje. Z kazdego podrcznika
fizyki dowiemy si, ze wiele wibracji nie wywouje w nas reakcji. Tylko pewne wibracje wywouja
wrazenia w naszych uszach i wwczas je syszymy. Inne wibracje wywouja wrazenia w naszych
oczach i tylko te widzimy. Wibracje powyzej i ponizej progu naszej percepcji nic wywouja
wrazenia na fizycznych zmysach. Dzwiki syszymy dziki wibracjom powietrza. Podobnie,
widzimy dziki drganiu swiata. Wibracje materii astralnej dziaaja na ciao astralne i z kolei
wywouja widzenie astralne. Wibracje materii mentalnej dziaaja na ciao mentalne dajac
podstawy mentalnego postrzegania. W kazdym z tych swiatw, astralnym i mentalnym, istnieja
grubsze i subtelniejsze rodzaje materii. Promieniowanie subtelniejszych rodzajw materii jest
pozadane, lecz tych drugich wyraznie niepozadane. Posiadajac obydwa rodzaje materii w ciele as-
tralnym, czowiek moze reagowac zarwno na wyzsze (subtelniejsze), jak i na nizsze (mniej subtelne)
wibracje. Jezeli zdecydowanie odetnie si od wszelkich nizszych wpyww, a przyjmie tylko wyzsze,
zrobi szybkie postpy na drodze. Z czasem stanie si pomocnikiem nawet na planach astralnym i
mentalnym.
Zeby rozwinac si) psychiczne, potrzebna nam jest odpowiednia wrazliwosc na wasciwe
wibracje. Kiedy jest si dosc wrazliwym, zeby reagowac na wszystkie poruszenia eteru oraz materii
jeszcze subtelniejszej od eteru, mozna widziec i syszec wicej niz czowiek, ktry pod tym wzgldem
si nie rozwina. Takiego czowieka nazywamy jasnowidzacym (posiada on ponadnaturalna zdolnosc
widzenia tego, co jest poza zasigiem wzroku) lub jasnosyszacym (ponadnaturalna zdolnosc
syszenia).
Korzysci z rozwinicia tych ukrytych zdolnosci sa olbrzymie. Rozwija si swiadomosc.
Czowiek odkrywa nie znane mu przedtem rodzaje swiadomosci. Staje si zdolny do postrzegania
rozlegego i zozonego otaczajacego go zycia poza fizycznego tj. krlestwa istot boskich, duchw
natury oraz swoich bliznich, ktrzy opuscili ciaa fizyczne podczas snu lub po smierci. Wszystko to
czyni zycie znacznie peniejszym i bardziej interesujacym. Czowiek staje si sprawniejszy i bardziej
uzyteczny.
H. P. Blawatska nie ufa nizszym, mniej subtelnym, psychicznym i mentalnym energiom".
Uwaza ona, ze niebezpieczenstwa zwiazane ze zwykym rozwojem si psychicznych przewyzszaja
korzysci. Zachca, abysmy podazali ku znacznie wyzszym wymiarom, istniejacym poza iluzjq
osobowosci. Jakis wzrost si psychicznych ucznia r. pewnosciq zachodzi w trakcie jego rozwoju. Jednak
przypomina nam o niebezpieczenstwach zwiqzanych z rozwojem zdolnosci psychicznych. Sq to pycha,
ignorancja, nieczystosc oraz Siddhi.
3
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
Pycha stanowi gwnq przeszkod. Mimo, ze silq psychiczna jest dziedzictwem caego rodzaju
ludzkiego, zarozumiay jasnowidz ma poczucie odmiennosci z. powodu jej posiadania. Wydaje mu si. ze
Wszechmocny Bg wybra go dla misji o swiatowym znaczeniu. Uwaza, ze kierujq nim anioowie, aby sta
si twrcq nowego prawa. Staje si nieszczsliwq ofiarq licznych, skonnych do figli i psot istot
zamieszkujqcych swiat obok si okultystycznych. Bdqc nieswiadomym iluzji, ktrych twrcami sq te istoty,
od poczqtku zostaje wprowadzony w bqd. W niewasciwy sposb posuguje si silq psychicznq i staje si w
ten sposb twrcq wasnej zguby.
Ignorancja jest kolejnym wielkim niebezpieczenstwem. Jest ona pozywkq dla innych ograniczen.
Ignorancja ukrywa przed czowiekiem jego bdy. Interpretuje on niewasciwie to, co widzi na planie astral-
nym. Iluzje jawiq mu si jako rzeczywistosc. Traci poczucie proporcji i staje si atwym upem istot
wprowadzajqcych go w bqd. Jego pojcie boskiej mqdrosci staje si zupenie absurdalne.
Nieczystosc jest trzecim niebezpieczenstwem, ktrego nalezy uniknqc. W swiecie niewidzialnym
czowieka otaczajq dobre i ze wpywy. Ten. kto ma czyste mysli i intencje oraz wolny jest od egoizmu,
zawsze powinien strzec si wpyww niepozqdanych istot. Nie powinien pielgnowac niczego co mogyby
one wykorzystac. Z drugiej strony, dobre wpywy ktre go otaczajq, stanowiq ochronnq barier przeciwko
wszystkiemu co podle, nikczemne i ze. Istoty dobre wzmacniajq wasciwy kierunek ewolucji. Wspomagajq
gorqce pragnienie poprawy rodzaju ludzkiego. Natomiast czowiek, ktry jest nieczysty w zyciu i w
intencjach, odczuwa pociqg w kierunku zych wpyww niewidzianego swiata. atwo na nie reaguje. Dobrym
istotom nie udaje si oddziaywac na niego. Czowiek jasnowidzqcy powinien miec na uwadze wszystkie te
niebezpieczenstwa i starac si ich unikac. Powinien zadac sobie trud przestudiowania historii i racji bytu
jasnowidzenia. Mimo posiadania zdolnosci psychicznych, kiedy czowiek zachowuje pokor, a jego intencje
sq czyste, robi z nich najlepszy uzytek i czyni dalsze postpy na Drodze.
Siddhi-jest to ostatnie niebezpieczenstwo, ktre moze powstac na pic rznych sposobw: przez
urodzenie, narkotyki, mantry. tapas i Sa-
madhi. Jedynie ten ostatni sposb uzyskania si psychicznych jest godny polecenia.
Przez urodzenie - konstytucja naszego ciaa w tym wcieleniu jest rezultatem naszych czynw w
poprzednich wcieleniach. Jezeli Karma w poprzednim zyciu bya dobra, okolicznosci tego zycia bdq
prowadziy czowieka do kontaktw z odpowiednimi osobami i bdq daway sposobnosc do dalszego
postpu na Drodze. Jezeli w tym zyciu czowiek bdzie stara si byc prawdziwym okultystq,
zachowujqc czystosc zycia w sferze fizycznej i magnetycznej, siy psychiczne stopniowo si u niego
rozwinq. Wraz z rozwojem si psychicznych dana jest mu w wikszym stopniu mozliwosc suzenia
ludzkosci. Jezeli natomiast czowiek woli isc za spirytystycznym sposobem myslenia, osiqga w tym zyciu
bierne zdolnosci mediumiczne. To wasnie ci, ktrzy osiqgajq siy magiczne praktykujq pseudookultyzm.
Osobiste ambicje atwo zostajq zaspokojone, lego rodzaju ludzie proszq nieznane istoty swiata astralnego o
oddziaywanie na ich aur i organizm i adaptujq je dla swoich celw. Czasami praktykujq oni takze hatha-
jog. Takie praktyki rzadko wykraczajq poza nizszq sfer astralnq i na skutek tego rodzaju poczynan czsto
pojawiajq si powazne zaburzenia w sferze psychicznej i fizycznej.
Narkotyki mogq rozbudzic Siddhi. Dziaajq one za posrednictwem sympatycznego ukadu
nerwowego pobudzajqc nizsze namitnosci i impulsy. Narkotyki stosowane w taki sposb zakcajq zdrowe
funkcjonowanie organizmu. Niepotrzebnie stymulujq one ukad sympatyczny. W ten sposb swiadomosc
fizyczna miesza si ze swiadomosciq astralnq, co powoduje chaos. Narkotyki hamujq naturalny rozwj. A
zatem korzystanie z narkotykw jest szkodliwym sposobem zdobywania sil psychicznych.
Niegdys, w okresie czwartej rasy, ukad sympatyczny odgrywa znacznie wikszq rol niz ukad
mzgowo-fdzeniowy. U tych ludzi siy psychiczne rozbudzane byy za posrednictwem sympatycznego
ukadu nerwowego. Na tym etapie ewolucji powoka astralna nie bya wasciwie zorganizowana w ciao czyli
narzdzie swiadomosci. Nie moga wic przenosic wrazen wywoywanych przez obiekty sfery astralnej.
Wrazenia sfery astralnej odbijay si na sympatycznych osrodkach ciaa fizycznego. Swiadomosc tego ciaa
nie bya w stanie wasciwie rozrznic wrazen astralnych od wrazen fizycznych.
Obecna rasa ma ukad mzgowo-rdzeniowy bardziej rozwinity niz ukad sympatyczny. Ten ostatni
stopniowo przekazuje ukadowi mzgowo-idzeniowemu swoja rol odbierania wrazen astralnych, 'lak
wic ukad mzgowo-rdzeniowy stal si gwnym mechanizmem swiadomosci w ciele fizycznym. W
rezultacie czowiek coraz wicej uwagi zwraca na doswiadczenia sfery fizycznej.
Oto rada: rozwin najpierw ciao astralne i mentalne, prowadzac zycie czyste i bezinteresowne.
Mysli i intencje powinny byc czyste. Wwczas rozwinite ciaa astralne i mentalne stana si
precyzyjnymi narzdziami swiadomosci w odpowiadajacych im sferach. One z kolei we wasciwym
czasie, w rozwoju konstytucji czowieka, pobudzaja czakramy eterycznego sobowtra. lak wic ciaa
te uzyskuja cenna wiedz i przekazuja ja swiadomosci fizycznej. Dzieje si to tylko wtedy, gdy Mistrz
uzna, ze uczen wystarczajaco si rozwina i jest przygotowany do do jej odbioru. Do tego czasu ,. Nie
pragnij si psychicznych".
Mantra jest trzecia metoda osiagania Siddhi. Mantry sa to sowa posiadajace moc. Powtarza
si je wielokrotnie. Maja zastosowanie przy medytacji i w ceremoniach obrzdowych. Czasami sowa
te sa powtarzane acznie z obrazami, symbolami, znakami, gestami, a nawet tancem.
4
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
Tapas to czwarta metoda. Czsto wiaze si ona ze skrajna surowoscia, a nawet
samoudrczeniem. Tego rodzaju praktyki czsto wspomagaja wol. Metody hatha-yogi maja duza
wad. Wzmacniajac si woli, czynia bezuzytecznym ciao. Suzba ludzkosci (dzieo mistrzw)
wymaga rozsadnej, zdrowej i pozytecznej aktywnosci fizycznej. Zamiast polegac na hatha-jodze, sil
woli mozna skutecznie rozwijac radzac sobie z trudnosciami zycia, ktre przychodza do nas w
naturalnym procesie poprzez Karm.
Samadhi (kontemplacja) jest piata, godna polecenia metoda osiagania sil psychicznych.
Koncentracja i medytacja poprzedzaja kontemplacj. Medytacja oraz kontemplacja nie powioda si,
jezeli wczesniej nie praktykowao si koncentracji. Annie Besant| napisaa W kontemplacji nie ma
nic z tego co mogoby wyrzadzic najmniejsza szkod fizyczna, psychiczna albo moralna". Na
Wschodzie uczniowie zaczynaja cwiczenie od prostego zewntrznego obiektu. Nastpnie staraja si
przeniesc swoja mysl do wewnatrz lub ku wyzszym sprawom.
Koncentracj cwiczy si najpierw na prostych rzeczach. Wazne jest, azeby utrzymywac koncentracj
bez. napicia w ciele. Zachowac spokj umysu. Patrzec na przedmiot mysli" z doskonaym
spokojem. Jednoczesnie utrzymywac ciao bez jakichkolwiek napic.
Medytacja oznacza przygladanie si przedmiotowi koncentracji"
z kazdej mozliwej strony, rzucajac na niego rwniez swiato intuicji i starajac si wniknac gboko w
jego sens.
Kontemplacja oznacza trwae utrzymanie uwagi przez pewien czas na swietle skupionym na
przedmiocie mysli".
W "Glosie milczenia" H, P.Bawatska nie mwi, ze nalezy odrzucic nizsze siy psychiczne.
Zwraca tylko uwag na powazne niebezpieczenstwa, ktre si z tym wiaza.
Gita daje w sposb oglny rozsadna i praktyczna rad dla osiagnicia tych samych rezultatw: Rb
to co wiesz , ze jest dobre dla ciaa. Nie dbaj o sama wygod. Nie pozwl, zeby lenistwo, egoizm albo
obojtnosc przeszkodziy ci w robieniu tego, co pozyteczne. Oto tapas dla ciaa: czcic Boga, starszych,
nauczycieli i mdrcw. Zachowywac czystosc, gotowosc do czynu, umiarkowanie i nie wyrzadzac
krzywd. Oto tapas mowy: mw to, co prawdziwe, przyjemne, pozyteczne i studiuj swite sowa. Oto
tapas umysu: pozostajac wiernym sobie, badz pogodny, zachowuj rwnowag, milczenie i panuj nad
soba".

Kto glos Nada pragnie usyszec - w bezgosny Dzwik" ogarnqc go i pojqc, ten musi
poznac czym jest Dharana (koncentracja prawdziwa).

Do tego sa dwa przypisy:

Gos Nada - Gos duchowego dzwiku (Gos Milczenia) Dharana - doskonale skupienie umysu.
U. P. Bawatska kojarzy Dharan z wyzsza sfera. Nalezy najpierw odwrcic umys od swiata
zmysw, to znaczy od swiata fizycznego, astralnego i mentalnego nizszego rzdu i skupic si na tym
co wewntrzne.

3. ZABJCA RZECZYWISTEGO

Gdy uczen stanie si obojtny na przedmioty zewntrznych, postrzegali, odnalezc musi
takze wadc swych zmysw, twrc mysli, co wszystkie wywouje uudy.
Intelekt jest wielkim zabjcq Rzeczywistego.
Niech uczen zniweczy zabjc.

Uczen musi zrozumiec, czym jest umys. Umys nazywany jest wadca albo krlem zmysw.
Umys jest cakowicie wewntrznym organem - narzdziem pomidzy najgbsza Jaznia, Iskra, a
zewntrznym, przejawionym swiatem, H. P. Blawalska mwi, ze umys dzieli si na
cztery strefy":

1. Abstrakcyjnie myslacy umys (Boski umys). Zdolnosc umysu do abstrakcyjnego myslenia
sprawia, ze promieniuje on od wewnatrz. Stad okreslenie boski umys. Jest to wyzsza Jazn cz.yli
boskie ego.
5
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
2. Umys oswiecony (czyli Buddhi). Tu umys poaczony jest z Buddhi i nie ma wasnej,
oddzielnej woli.
3. Umys ktry aczy - wyzsza Jazn (czyli boskie ego) wymieniona wyzej i nizsza jazn (czyli
ego osobowe) wymieniona nizej.
Ta droga, ktra jest pomidzy twoim Duchem a twoja jaznia".
4. Nizszy umys jest tym, ktry odbija swiat materialny. Nie posiada on wasnego swiata.
Odbija on t czsc swiata, ktra przyciaga czowieka do zaangazowania si w nia. Ta strefa umysu
nalezy do nizszej jazni czyli osobowego ego.

Umys najpierw znieksztaca rzeczywistosc, a z czasem ja niszczy. Rzadko widzimy ludzi
takimi, jakimi sa. Nasze wspomnienia lub poprzednio doznane wrazenia zabarwiaja wrazenia
obecne. Widzimy zatem ludzi za posrednictwem wrazen, ktre wczesniej powstay w naszym
umysle. Rzadko widzimy przedmioty takimi jakie one sa, bez znieksztacen wywoanych przez umys.
Tak wic umys jest najwikszym zabjca rzeczywistego. Uczen musi pokonac umys i zniweczyc
zabjc". Musi zapanowac nad umysem i sprawic, by spenia to, czego on chce. Musi uzyc wol, aby
opanowac jego zmienna natur. Nie akceptuj tego, ze pragnienia umysu" sa twoimi wasnymi
pragnieniami. H. P. Blawatska mwi: Intelekt zyje na ogl kosztem madrosci".
Znajomosc rzeczy nie moze rozproszyc naszej niewiedzy, jezeli nie jest rozwazana w
kontekscie zycia. Innymi sowy, nasza wiedza o dziaaniu jest niepena, jezeli nie wezmiemy pod
uwag konsekwencji, ktre wynikaja z naszego dziaania". Oprcz zudzen i uprzedzen cechuja nas
jeszcze inne rodzaje niewiedzy, ktre hamuja
rozwj duchowy.
Awidia - brak prawdziwego zrozumienia zycia, jego prawd i tajemnic. Awidia dotyczy
widzenia jedynie materii, a nie zycia.
Osobowosc ego (samochwalstwo) - powoduje pych i samoszukiwanie si. Ja jestem tym",
Ja jestem wascicielem tego", itd. Stad samochwalstwo jest najwiksza przeszkoda przy posugiwaniu
si osobowoscia przez wyzsza Jazn celem rozwoju duchowego.
Upodobania i niechci - tego rodzaju patrzenie nie pomaga w harmonizowaniu zycia
codziennego. Hamuje rozwj duchowy. Na przykad - nie odrzucaj wygody, kiedy si pojawia, lecz
naucz si obojtnosci wobec niej i brania zycia takim jakim jest. Upodobania i nie- chci musza
zniknac. Miejsce ich musi zajac spokojna ocena przez wyzsza Jazn. tego co dobre i ze.
Lk przed staroscia i smiercia - ludzie traca swa modosc na to, aby zabezpieczyc sobie
wygod i bezpieczenstwo na starosc. Gdy si starzeja, traca czas w poszukiwaniu tego, co stracili w
modosci.
Kiedy nasze zudzenia, uprzedzenia i ignorancja (tu wymienione) utrwalaja si w swiecie
materialnym, wwczas krystalizuja si w swiecie astralnym tworzac jakby narosla i wiry. Hamuja one
swobodny przepyw mysli. Wpywaja na znieksztacenie funkcjonowania ciaa astralnego i
mentalnego. Materia myslowa, zamiast swobodnie przepywac, ulega stagnacji i zafaszowuje mysli.
T nieprawidowosc funkcjonowania mozna usunac, kiedy zdobdzie si wicej wiedzy o przy-
czynach dysharmonii. Peniejszy wglad w te przeszkody usuwa wiry na astralnym i mentalnym planie.
Kiedy czowiek zaznajamia si z planem astralnym i mentalnym, nie dopuszczajac do tworzenia si
wirw, wwczas zdolny jest do przekazu energii od wyzszej Jazni do nizszej. Konieczne i pilne jest
cakowite zlikwidowanie tych wirw. Wtedy nizszy umys zachowuje nieprzerwany spokj i w kazdej
chwili posusznie suzy wyzszej Jazni.
Czowiek, ktry w taki sposb zniweczy zabjc, usuna gwne przeszkody na drodze
rozwoju duchowego. Staje si suga wyzszej Jazni i nie ma w nim niczego, co powstrzymywaoby
jego rozwj.

4. RZECZYWISTE I NIERZECZYWISTE

Albowiem gdy nierealnym wyda mu si jego wasny ksztat, jak si nam na jawie nierealnymi
wydajq we snie widziane postacie, gdy mnogosc gosw syszec przestanie, wwczas zdoa odrznic
w gos Jedyny - wewntrzny dzwik - ktry wszystkie zewntrzne niweczy.

C.W.L
6
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
Kiedy budzimy si ze zwykego snu, uswiadamiamy sobie, ze zmysy nasze zostay
wprowadzone w bad. Kiedy budzimy si do odbioru rzeczywistosci duchowej, jest inaczej: uzyskana
wtedy informacja dodaje do nas/ej percepcji nowy wymiar. Pod wpywem tego nowego swiata
kierunek nas/ego myslenia i dziaania cakowicie si zmienia.
W Gicie przytacza si sowa Sri Kriszny: ,.Wszelkie dziaania w swym caoksztacie
uwienczone sq mqdrosciq
1
'. Zatem mqdrosc jest bardziej wartosciowa niz ziemskie dobra, poszukuj
wic mqdrosci w ziemskiej dziaalnosci. Mqdrosc jest czsciq Logosu. Jezeli czowiek sucha i
poswica bacznq uwag gosowi mqdrosci, stopniowo staje si panem samego siebie i swego zycia.
Ten wewntrzny gos, czyli mqdrosc, uciszy bezadnq wrzaw zewntrznego swiata. Zamiast zwracac
uwag na niezliczone otaczajqce go rzeczy, czowiek powinien zwrcic si do wewnqtrz, do jedynego
ich swiadka. Nie jest on jednak w peni swobodny, aby to uczynic, dopki nie wypeni swojej roli w
zewntrznym swiecie. Dopiero wwczas wolno mu poswicic cale swoje zycie wyzszemu dzieu.
Jezeli pragnienie uwolnienia si od swiatowych obowiqzkw jest silne, wwczas szybko otwiera si
przed nim droga do wolnosci.
Istniejq trzy etapy pozbywania si przywiqzania do rzeczy zewntrznych.
Najpierw odczuwa si znuzenie rzeczami, ktre zwykle sprawiay przyjemnosc. Czujqc, ze miao si
wystarczajqcy udzia w przyjemnosciach, szuka si zadowolenia w czym innym. Czowiek ma po-
czucie istnienia spraw wyzszych, co rozbudza jego duchowe pragnienia. Zdecydowany jest za nimi
podqzac.
Na drugim etapie przyglqda si nizszym sprawom bardziej krytycznie. Ograniczenia dbr
ziemskich stajq si dla niego oczywiste. Powoduje to pewien rodzaj sztucznego zniechcenia.
Czowiek umacnia swojq wol dziki bezwzgldnej decyzji odrzucenia atrakcyjnosci tych dbr. Na tym
etapie zmagan jest niekonsekwentny w postanowieniu, przynajmniej w myslach, oderwania si od
dawnych przyjemnosci. Ciqgle jeszcze mysli sq przywiqzane do swiatowych pokus. Wszystko to
tworzy nizszy stan Wairagii (beznamitnosci).
Na trzecim etapie, wyzsze sprawy sq dla czowieka tak pociqgajqce, ze juz nie mysli o
ziemskich przyjemnosciach. Gd duchowego swiata stopniowo oddala od niego ziemskie pragnienia.
Po licznych wahaniach spowodowanych okolicznosciami, czowiek osiqga gbszy wglqd. Syszy teraz
wewntrzny glos. ktry niweczy zewntrzny. Wkracza w ten sposb w wyzszy stan Wairagii.

Wwczas dopiero, nie wczesniej, opusci zudne Asat, aby wejsc w Sat - w to co jest prawdziwe i
rzeczywiste.

Kazda sfera wydaje si rzeczywista dla swiadomosci, ktra w tej sferze funkcjonuje. Dopki
czowiek nie jest swiadomy wyzszej sfery, trudno mu pojqc prawd kryjqcq si poza zozonymi
zjawiskami, ktre go otaczajq.

Zanim dusza przejrzy, musi zdobyc wewntrznq harmonie, a jej oczy cielesne muszq stac si
slepe na wszelkq uud.
Zanim dusza jest w stanie usyszec, czowiek musi oguchnqc zarwno na gromki gos, jak
na cichy szept, na ryk soni, jak na srebrzyste szmery drobnych swietlikw.
Zanim dusza zdoa zrozumiec i zapamitac, zjednoczyc musi si z Tym, ktry mwi
milczeniem, zjednoczyc si podobnie jak ksztat urabiany w glinie stanowi na poczqtku jedno z
umysem garncarza.

Dziaanie ego skoordynowane z jego narzdziami stwarza wewntrznq harmoni. U
przecitnego czowieka istnieje ciqge napicie pomidzy ciaem astralnym a mentalnym. Zadne z tych
wyzszych cia nie jest w harmonii z ego, nie sq tez przygotowane, aby suzyc mu za narzdzie.
Pragnienia nie sq w harmonii z umysem. Ego odbiera tylko obrazy znieksztacone przez osobowosc.
Dzieje si to tak jak w aparacie fotograficznym z wadliwymi soczewkami lub uszkodzonym filmem,
ktry daje zamazane i znieksztacone obrazy. Ego jest w stanie odrznic to co prawdziwe od tego co
faszywe. Lecz kiedy patrzy za posrednictwem nieharmonijnej osobowosci, widzi szalony chaos.
Formom myslowym brak jest logicznej kolejnosci. Sq chaotyczne i oderwane. Trudno z. takiego
chaosu wyowic czqstki-prawdy. Kiedy czowiekowi udaje si oczyscic osobowosc i sharmonizowac jq
z duszq, uzyskuje jasnosc widzenia, odrzuca to co zbyteczne i postrzega prawd. Osobowosc musi
byc najpierw oczyszczona. Kana pomidzy niq a ego musi zostac otwarty i poszerzony. Dopki si
tego nie dokona, ego nie jest w stanie widziec tego, co si dzieje. Koncentracja wywouje spokj, w
ktrym widzi si to, co jest na zewnqtrz i syszy to, co przychodzi z wntrza. Zewntrzne sprawy nie
powinny wytrqcac czowieka z rwnowagi. Powinien nauczyc si pozostawac w spokoju, bez pragnien
i niechci. Wwczas dusza moze syszec wewntrzny gos w sposb pewny i dokadny.
7
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
Intuicja albo bezposredni wglqd pochodzq z wewnqtrz. Zmiana sposobu myslenia czowieka dla
pogodzenia go z dqzeniami woli wzmacnia wewntrznq harmoni. To wola nadaje zyciu kierunek. Jezeli
czowiek gotw jest w peni akceptowac nakazy wyzszej Jazni, bez narzucania swoich osobistych pragnien,
to dopiero wtedy moze korzystac z pomocy intuicji. Kiedy nie kieruje nim juz glos zewntrznego swiata,
przestajq istniec osobiste pragnienia i niechci. Tego rodzaju nastawienie umysu otwiera drzwi intuicji.
Wewntrzny gos staje si niezawodnym przewodnikiem.
Zanim wykonany zostanie dzban, jego forma zostaje najpierw poczta w umysle garncarza.
Podobnie wzorzec rasy ludzkiej istnieje w umysle Mann*. Najpierw Monada wytycza kazdemu z nas cel do
osiqgnicia. Caemu dzieu przewodzi Atma*, Glos Milczenia. W pierwszej poowie drogi dusza coraz
bardziej qczy si z. Buddhi i tworzy uduchowionq dusz. Pierwiastek duchowy, zawarty w duszy czowieka
sprowadza plan Monady do swiadomosci rozwijajqcego si czowieka. A zatem nie osobowosc, lecz dusza
kroczy drogq rozwoju.

5. GLOS OSTRZEZENIA

Albowiem wwczas dusza usyszy i zapamita. I do jej wewntrznego ucha przemwi:

Gos Milczenia, ktry jej rzecze:
*

Jezeli twa dusza skqpana w sonecznym blasku swego wasnego zywota, raduje si i
usmiecha; jezeli spiewa, zamknita w swej ciasnej powoce; jezeli pacze w swym zudnym
mieszkaniu; jezeli walczqc usiuje zerwac srebrny nic co jq z Mistrzem qczy, wiedz uczniu, iz twa
dusza jeszcze do ziemi nalezy.

C.W.L
Glos Milczenia pochodzi z tej strefy czowieka, do ktrej nie siga jego swiadomosc. Oczywiscie
wic miejsce, z ktrego pochodzi Gos Milczenia, zmienia si wraz z ewolucyjnym rozwojem czowieka.

*) Manu - Wyzszy prawodawca
*) Atma - czysta swiadomosc, uniwersalna Jazn czowieka

Dla tych. ktrzy sq na wczesniejszym etapie ewolucji, pracujqc nad osobowosciq, gos ego jest gosem
milczenia. Kiedy czowiek opanuje osobowosc i zjednoczy jq z ego. Gos Milczenia przychodzi od Atmy w
sferze Nirwany, ktra jest na wyzszym poziomie. Kiedy osiqga si jeszcze wyzszy rozwj, Gos Milczenia
pochodzi od Monady. ktra jest na jeszcze wyzszym poziomie. Kiedy osiqga si stan Adepta, Glos
Milczenia dociera wwczas z jeszcze wyzszego zrda, od Planetarnych Logosw. Kiedy rozwj jest
jeszcze wyzszy, pochodzi on wwczas od samego Sonecznego Logosu. Nawet wtedy Gos Milczenia moze
tam byc syszalny od jeszcze wyzszego Logosu.
Soneczny blask swego wasnego zycia" odnosi si do czasu, gdy los si do nas usmiecha i
wszystko wydaje si byc jasne i dobre. Ego uznaje to bdnie za prawdziwe szczscie wyzszej Jazni.
Prawdziwa Wairagia zapewnia wolnosc od wszelkich ziemskich wizw. Nic na swiecie nie moze zadowolic
takiej osoby, nawet to co zachwyca zwykych smiertelnikw. Uwolniwszy si od cielesnych pragnien, wznosi
si ona ogromnym wysikiem woli, aby poqczyc si z wyzszq swiadomosciq. Nic innego poza tym
zjednoczeniem nie zadawala jej.
Nasze nawyki pochodzq z naszyci) cia fizycznych, astralnych i mentalnych. Przyzwyczajenia te
formujq istotne cechy naszej osobowosci. Dusz otacza ciao fizyczne oraz swiat, ktry jest dla naszych cia
wsplny. Musimy zawsze byc swiadomi tego, ze dusza pozostaje niezalezna od swego narzdzia. Wokj
nas ciqgle zachodzq istotne zmiany. Posrd nich dusza nieustannie prze naprzd. Nic nie jest w stanie
sprzeciwic si ani zmienic kierunku tej dynamicznej siy. Podqzajqc nie zwaza na inne wpywy ani
przeszkody na drodze. W trakcie swojej wdrwki wzwyz dusza moze byc przygnbiona lub smutna z
powodu zrywania wizw ze swiatem materialnym. Jezeli tak jest i jesli bdqc na ziemi woli byc uwikana w
sprawy nizszego swiata, oznacza to, ze nie jest jeszcze gotowa do prawdziwej wolnosci. Z drugiej strony
dusza moze byc szczsliwa, a nawet radosna na swej drodze wzwyz. Nie powinna si ani radowac ani
smucic i cokolwiek si zdarza nie powinno miec na niq wpywu. Czas jest istotnie przyjacielem ucznia. W
najmniejszym stopniu nie niszczy tego co subtelniejsze, wyzsze i wewntrzne a zmiany zewntrzne
wywoane czasem nie powinny go zupenie poruszac.
H. P. Blawatska posuguje si tu okresleniem Mistrza, podobnie jak uzywajq go uczniowie.
Stosunek istniejqcy pomidzy uczniami a Mistrzem jest jakby odrbnosciq bez rznicy". Adeptowi z
kazdego promienia powierzony /.ostaje obowiazek przyjcia uczniw sposrd tych, ktrzy jeszcze zyja na
tym swiecie. Nikt majacy rang ponizej Adepta, nie moze przyjac odpowiedzialnosci za ucznia. Tym,
ktrzy sa uczniami przez szereg lat. powierza si czsto obowiazki zastpcw Adeptw. Ci starsi
uczniowie z kolei stana si Adeptami w przyszosci.
8
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
H. P. Blawatska rozwaza spraw ducha i materii. Oto stary dualistyczny podzia swiata, ktrego
doswiadczamy. Duch czyli swiadomosc stanowi pierwiastek aktywny. Materia jest pierwiastkiem biernym.
Rznia si one nastpujaco: duch ma swoje centrum, lecz nie ma otaczajacej go granicy: materia ma
granice, lecz nie ma centrum; duch sam si porusza, materia poruszana jest z zewnatrz. Duch, ktry jest
boski, jest wolny i swieci wasnym swiatem. Materia jest ograniczona, nie ma wasnego swiata, lecz moze
je odbijac.
Kiedy czowiek pozna swa swiadomosc (to jest wol, uczucia i mysli), stwierdzi, ze odbiciem
wewntrznym Boga jest on sam. Daje on swiadectwo Boga ponad nami. Wszystko co pochodzi od ,ja"
podlega zniszczeniu. Wszystko co zawiera ,ja", czyli emocje, pragnienia itd., istnieje tylko jako przedmiot.
Mw wic o tym to" i patrz na nie obiektywnie. Tego rodzaju podejscie umozliwi czowiekowi
zobaczenie ich aktywnosci w stosunku do podmiotu (Jazni). Na przykad, gdy jestes rozgniewany, powiedz
to jest gniew". Podobnie, kiedy jestes zazdrosny, powiedz to jest zazdrosc". Obserwuj ich poruszenia nie
interweniujac ani nie prbujac tego zmienic. Takie podejscie wydobdzie na jaw ukryta stron wasnego
zniewolenia w radzeniu sobie z emocjami, pragnieniami itd.
Wielka Trjca odbija si w wyzszej triadzie w swiadomosci czowieka.
Atma, Buddhi, Manas. to trzy stany ludzkiej swiadomosci. Atma jest na jednym biegunie, ktrym jest
swiadomosc Jazni i woli. Nadaje kierunek Jazni. Manas jest na drugim biegunie. Umozliwia swiadomosc
swiata. Jego sia mysli wykonuje caa nasza prac. aczy on ze soba ludzka dusz (ktra posiada wyzsza
Jazn) i dusz zwierzca (Kaina manas). Buddlii, wedug 11. P. Bawatskiej, jest wyzsza Jaznia, czyli
intuicyjna mioscia u czowieka. Madrosc jest odbiciem madrosci uniwersalnej, bez ktrej nie mogaby
istniec madrosc ludzka.

6. JAZN l WSZECH-JAZN

Jesli twa budzqca si dusza w haasliwe tego swiata rozgwary pilnie si wsuchuje, a na
gromkie woania wielkiej uudy chtnie odpowiada; jesli widokiem gorqcych ez blu
przerazona, a od krzykw rozpaczy ogucha, dusza twa, jak bojazliwy zw, cofa si \v swq
skorup i w egocentryzmie zamyka, wiedz uczniu, iz twa dusza swego Milczqcego Boga jest
niegodnym mieszkaniem.
A gdy w si wzrastajqc, dusza twa wychyla si ze swego bezpiecznego zacisza i
opuszczajqc schronienie swiqtyni rozciqga swq srebrzystq nic i rzuca si wprzd; gdy widzqc swe
odbicie na wodach przestrzeni, szepce: to jestem ja" - wiedz uczniu, iz w siec zudy uwikaa si
twoja dusza.

C.W.L.
Budzaca si dusza", o ktrej mowa na poczatku ustpu, oznacza dusz ewoluujaca. Wielka
uuda", wymieniona w pierwszym fragmencie, odnosi si do swiata obiektywnego czyli do swiata zewn-
trznego. Impuls zycia obecny w materialnych formach zyjacych istot powoduje ewolucj i rozwj ich
charakteru. Wraz z postpem ewolucji z form nizszych rozwijaja si formy bardziej doskonale.
Teozofia wyjasnia doktryn reinkarnacji i przedstawia szczegowa teori ewolucji duszy. Jest
tocentralna doktryna tradycji hinduistycznej i buddyjskiej, najbardziej logiczna i etyczna teoria ludzkiego
przeznaczenia. Wedug tej doktryny dusza czowieka przezywa smierc ciaa. Dusza inkarnuje si
wielokrotnie dla zdobycia doswiadczen. Celem jest rozwj doskonaego czowieka, gotowego do
cakowicie swiadomej boskosci.
Istnieja dwa zasadnicze etapy na drodze ewolucji duszy. Pierwszym jest rozwj osobowosci. Na
tym etapie czowiek jest niespokojny, szukajac zadowolenia w zaspokajaniu licznych pragnien
pochodzacych ze swiata zewntrznego. Drugi etap, to rozwj duszy, kiedy powoli odwraca si on od swiata
materialnego. Czowiek zwraca si ku boskosci i kontynuuje zadanie doskonalenia si w procesie ludzkiej
ewolucji. Ten drugi etap dzieli si na sciezk prbna i sciezk Inicjacji. Jest to etap dobrowolnej ewolucji.
Kandydat swiadomie rozwija w sobie wyzsze cechy charakteru. Dziesicioro Przykazan" wskazuje na
cechy charakteru poprzez pic zakazw: "nie krzywdz, nie kam, nie kradnij, nie badz niepowsciagliwy
ani zachanny" i pic nakazw: badz czysty, zadowolony, opanowany, pracowity i oddany".
Szlachetna Osmioraka Sciezka. ktra Budda objawi czowiekowi. jest praktycznym sposobem
poozenia kresu cierpieniu. Iluzja osobowosci jest pierwsza z dziesiciu rzeczy ktre zniewalaja.
Kandydat musi ja odrzucic. We wczesniejszym okresie nauki rozwijamy przyzwyczajenia i charakter.
Zarabiajac na zycie, ksztatujemy osobowosc. Dla duchowego rozwoju czowieka istotne jest
posiadanie wasciwych nawykw, dobrze wycwiczonego ciaa oraz osobowosci. Swiat materialny
9
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
stanowi wasciwe miejsce dla rozwoju zycia duchowego. Czowiek powinien zyc moralnie i nie
marnowac czasu na pogon za rzeczami materialnymi. Powinien byc peen dobrej woli. aby suzyc
celom duchowym. Wysiek zostanie nagrodzony szczsciem dugiego, wspaniaego Dewachanu.
Jedynie ci, co suza Mistrzowi, wyrzekaja si tej nagrody i rodza si szybko ponownie, zeby pracowac
dla swiata.

Ziemia ta, uczniu, jest miejscem cierpienia, a wzduz Drugi prb strasznych czajq si sida,
by twq Jazn omamic zudzeniem, ktre Wielkq Herezjq" si zowie.

Zgodnie z mysla buddyjska i hinduistyczna, plan fizyczny jest miejscem cierpienia. Bez
wzgldu na to co otrzymujemy, pragniemy wicej, aby czuc zadowolenie. Troska o zapewnienie
wasnego zadowolenia przysparza cierpienia otaczajacym nas ludziom. Dobra materialne przynosza z
soba lk przed ich utrata. Stosunkowo mao rozwinitemu, swiatowemu czowiekowi, los zsya wiele
przyjemnosci.
Zachannosc kaze mu jeszcze bardziej pragnac dbr materialnych. Patandzali mwi tak: "Dla
czowieka oswieconego wszystko jest marnoscia". Dobra tego swiata przygnbiaja ludzi madrych. Dla
nich ziemia jest istotnie miejscem cierpienia. Lepiej jest miec niewiele dbr materialnych. Wystarczy
tylko pokonac egoizm, aby pozbyc si obdnego przywiazania do rzecz)' materialnych. Przed
czowiekiem pozbawionym egoizmu otworem stoja wszystkie ziemskie radosci, wzruszenia, gboki
spokj pikna i odkrywania, twrcza praca, spoeczne i fizyczne zdrowie.

Ziemia ta, niewidzqcy uczniu, jest jeno mrocznym przedsieniem, co wiedzie w brzask, ktry
poprzedza dziedziny prawdziwego swiata - owego swiata, ktre nie gasnie od uderzen wichru, a puli
si samoistnie bez knota i oleju.

H. P. Bawatska. podobnie jak wschodni okultysci. aczy razem plany astralny i nizszy
mentalny. Na poaczenie ich wskazuje obraz ..brzasku, ktry poprzedza obszar prawdziwego swiata".
Obszarem prawdziwego swiata jest dusza i wyzsza Jazn. Jest to naturalny dom Buddhi i wyzszego
Manasu. Swiato swiadomosci swieci tutaj wasna moca. Nie dotyka go wiatr. Na tych planach
swiadomosc jest wasciwie symbolizowana przez duchowy ogien.
Istnieje rznica midzy nizszym i wyzszym planem mentalnym. W pierwszym przewaza
materia, podczas gdy w drugim dominuje zycie. Na nizszym planie mentalnym swiadomosc z trudem
przeswieca poprzez form. Utrudnia to zyciu jego ekspresj.

Wielkie Prawo mwi: aby zostac Atma - dznanim (medrcem Wszechducha znajqcym),
wpierw musisz Ducha w sobie samym poznac i wiedze Tatw (skadnikw) sobie przyswoic. A chcqc te
wiedze Ducha zdobyc, musisz uczniu swe ja" temu co jest nie-ja" oddac, a byt swj nie-bytowi.

Teozofia uczy poznaj samego siebie". Jest to pierwszy istotny krok na Drodze. Nastpny
krok to szczegowe studia literatury teozoficznej: struktury psychicznej, historii i przeznaczenia
czowieka,,az dojdziemy do poznania prawdziwej Jazni. Studia te pomoga odrznic to czym czowiek
jest" od narzdzia, ktrym si posuguje". Poprzez poznanie prawdziwej Jazni w nas, zyskujemy
swiadomosc Jazni uniwersalnej. W rzeczywistosci stanowia one jedno.
Trzeba odsunac nizsza jazn, zeby poznac Jazn prawdziwa w sobie samym. Zudzenia
osobowej jazni, ktre utrzymuje nas w zniewoleniu, rwniez nalezy si pozbyc. Tak wic cakowite
unicestwienie osobowosci-ja" jest pierwszym, podstawowym zadaniem Wtajemniczonego, bdacego
na wasciwej Drodze.
W przypisie H. P. Bawatska podaje wyjasnienia:
Atmadznani - ten, ktry zna Atmana. uniwersalnego Ducha.
Tattwadznani - ten, ktry zna i rozrznia zasady lezace u
podstaw natury i czowieka.
Dznani - ten. ktry wie.

10
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
A wtenczas mozesz spoczqc pomidzy Wielkiego abdzia skrzydami. Zaprawd
sodki jest spoczynek na skrzydach tego, ktry si nie rodzi ani nie umiera, ktry jest odwiecznym
AUM,poprzez, wieki wszystkie.

Ciao ma pic zmysw: such, dotyk, wzrok, smak i wch. Odpowiadaja one kolejno: eterowi
czyli niebu, powietrzu, ogniu, wodzie i ziemi. Te z kolei poaczone sa z picioma planami
przejawiania si czowieka: Atmy, Buddhi, mentalna, astralna i fizyczna.
Slowo Aum zwykle wymawia si OM. Jest to sowo posiadajace moc. symbolizujace boskie
tworzenie. Aum zaczyna si samogoska A, samogoska U jest w srodku, wraz ze. spgoska M usta
si zamykaja. Reprezentuje to cay twrczy swiat. Te trzy czsci bierze si tez symbolicznie za
manifestacj trjcy. Aum jest zatem ciagym przypomnieniem troistosci, to jest woli, madrosci i
aktywnosci, ktre wszystko przenikaja.
Kala oznacza czas. Kala-hamsa znaczy abdz czasu. Charakteryzuje on swiadomosc, ktra
postpuje czyli ewoluuje w czasie. Swiadomosc Logosu jest czasem. Nie zaczyna si ani nie konczy w
czasie. Istnieje bez narodzin i smierci. Gdy doswiadczenia wygasaja, madrosc pozostaje w duchowej
duszy czowieka. Bhagawad Gita mwi: Kazde dziaanie w swej caosci wienczy madrosc".
Ludzie peni sa uczuc sympatii i antypatii i bardzo cierpia z powodu swoich opinii. Madrosc
rodzi si, kiedy trudnosci spowodowane sympatiami i antypatiami zostaja usunite. Dla tego, kogo
zadawala madrosc i wiedza, grudka ziemi, kamien i zoto sa tym samym. Jest bezstronny zarwno
wobec przyjaci, jak i wrogw. Zoto i przyjaciele maja dla niego taka sama wartosc, jak glina i
wrogowie. Czowiek madry korzysta z wszelkiego rodzaju doswiadczen. Epiktet stwierdzi: Jest
tylko jedna sprawa, dla ktrej Bg zesa mnie na ten swiat - zebym si doskonali w cnotach: i nie ma
niczego na swiecie, czego bym nie mg w tym celu wykorzystac".

Dosiqdz wiec Ptaka Zywota, uczniu, jesli chcesz zdobyc poznanie. Oddaj swe zycie, jesli
chcesz zyc. Oddaj zycie fizyczne osobowosci, jesli chcesz zyc w Duchu.

Trzeba byc cakowicie wolnym od ujemnego wpywu swiata materialnego. Kiedy czowiek
mysli i dziaa bez osobistych pragnien i jest cakowicie bezinteresowny, uwalnia go to od skutkw
karmicznych.

7. TRZY DZIEDZINY

Trzy wielkie dziedziny wioch), o Pielgrzymie znuzony, do kresu trudw i walk. Trzy
dziedziny, o zwycizco Maary-kusidela, poprzez, (rzy stany zawiodq ci w czwarty", a z niego w
siedmio-rakie swiaty wieczystego Spokoju.
Jesli chcesz poznac ich imiona, tedy suchaj i zapamitaj.
Imieniem dziedziny pierwszej jest - Awidia, czyli Niewiedza.
W niej narodzies si, w niej zyjesz i w niej tez umrzesz.
Imieniem drugiej jest - sfera Nauki (nauki prbnej lub dla nowicjuszw). \V tej dusza
lwa znajdzie kwiecie zycia bogate, lecz w kazdym z kwiatw zmije zaczajonq.
A imi trzeciej - dziedzina Mqdrosci, poza niq bezbrzezny ocean rozciqga si wd -
Akszara, co jest niezniszczalnq wszech- wiedzy krynicq.

C.W.L.
Te trzy dziedziny mozna interpretowac w dwojaki sposb: jako obiektywne sfery lub jako
subiektywny stan czowieka.
Obiektywnie - sfera fizyczna jest dziedzina niewiedzy. Sfera astro-menlalna (poaczenie planu
astralnego z nizszym mentalnym) jest dziedzina nauki albo wstpnego uczenia si. Wyzsza sfera
mentalna oraz Buddhi stanowi dziedzin madrosci.
Sfera fizyczna jest iluzoryczna i nieustannie si zmienia. Sfera astralna skazona jest
namitnoscia i nierozsadnymi pragnieniami. Pycha i uprzedzenia maja swoje miejsce w nizszej
sferze mentalnej.W kazdym z kwiatw sfery astro - mentalnej czai si zmija. Dojmujace cierpienie
psychiczne spowodowane przywiazaniem do rzeczy mozna porwnac do obecnosci zmii, ktra ich
pilnuje. Nizsza sfera mentalna, choc duzo wspanialsza i delikatniejsza niz sfera astralna, nadal stanowi
11
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
swiat materialny i jest naturalna domena ludzkich osobowosci. Jest to w dalszym ciagu obszar
popeniania bdw. Jednak na wyzszym planie mentalnym, to co czowiek wie. jest wolne od bdw.
Bdy zostaja wyeliminowane dziki czystosci percepcji na tym etapie ewolucji.
Nasze zmysy i zdolnosci porusza ja si swobodnie na tych nizszych planach, ktre sa
swiatami iluzji. Sa to rwniez swiaty, ktre stwarzaja ograniczenia. Ziemia stawia opr swobodnemu
ruchowi naszych stp. a nasz wzrok napotyka przeszkody. Tymczasem na wyzszym planie czowiek
zyje w swietle.
Subiektywnie - te trzy dziedziny reprezentujq etapy postpu w rozwoju czowieka. Na pierwszym
etapie czowiek zyje nieswiadomie. Otaczajqce go rzeczy przyciqgajq go i odpychajq. Niekontrolowane
namitnosci i pragnienia pobudzajq go do dziaania w rznych kierunkach bez, wzgldu na konsekwencje.
Drugi etap jest etapem uczenia si. Czowiek uczy si, ze natura posiada okreslone prawa.
Uswiadamia sobie, ze wspdziaajqc z nimi moze uzyskac znacznie wikszq sil niz ta, ktrq dysponowa
w okresie
niewiedzy.
Trzeci etap to wkroczenie w dziedzin Mqdrosci. Czowiek uczy si praw etycznych i moralnych,
ktre rzqdzq rozwojem duszy.Uswiadamia sobie koniecznosc przestrzegania duchowego prawa. Zyje wic
zgodnie ze swojq wiedzq. Wie o reinakarnacji i Karmie. Zdaje sobie spraw, ze to co zewntrzne istnieje
wyqcznie dla rozwoju duszy.
H. P. Blawatska opisuje cztery stany swiadomosci: Dzagrat, stan jawy: stan jawy moze byc
fizyczny. Wadze umysowe czowieka sq swiadome otaczajqcego swiata. Czowiek zajmuje si sprawami
zyciowymi \v sferze fizycznej.
Swapna, marzenia senne: podczas snu, nie reagujqc na ciao fizyczne, czowiek dziaa i uczy si w
sferze astromentalnej. Budzqc si fizycznie ze stanu marzen sennych, czowiek nie pamita co si dziao,
kiedy przebywa poza ciaem. Dzieje si tak dlatego, ze jego umys nie jest nastawiony na utrwalanie
doswiadczen pochodzqcych z. planw wyzszych niz stan marzen sennych".
Suszupti, stan gbokiego snu: budzqc si ze snu bez marzen sennych czowiek czuje zadowolenie
i ma dobre samopoczucie. W stanie gbokiego snu" swiadomosc czowieka znajduje si na jeszcze
wyzszym poziomie,
Turija istnieje poza stanem snw - jest stanem wysokiej swiadomosci duchowej: warunki wskazane
przez jog prowadzq do tego czwartego stanu. W kazdym przypadku ten wyzszy stan osiqgany jest
szczeglnym wysikiem woli i medytacjq. Czasami stan ten nazywany jest transem z nastpujqcych
powodw:
Bdqc poza ciaem, uczen moze dotrzec do wyzszego poziomu niz ten na ktrym si znajduje.
Podczas gbokiej medytacji moze w transie dojsc do wyzszego stanu, a potem przeniesc to doswiadczenie
do pamici na jawie. Tak wic Arhat moze byc na poziomie Buddhi, pozostajqc w ciele fizycznym.
Medytacja obejmuje wszystkie cztery stany swiadomosci opisane
wyzej. Bdqc swiadomym na jawie czowiek unieruchamia umys lub koncentruje si w peni na w) branym
przedmiocie. Nastpnie, w stanie marzen sennych" podnosi poziom swojej swiadomosci i stara si pojqc
astralny aspekt przedmiotu medytacji. W medytacji wstpuje w stan gbokiego snu" i uzyskuje wyzsze
pole widzenia. Na tym etapie medytacji zwraca on uwag na mentalny aspekt wybranego przedmiotu.
Ostatni krok nazywa si kontemplacjq (Samadhi). Ten ostatni wysiek jest jak przebicie si przez chmur
lub mg. Nowe widzenie moze przyjsc stopniowo lub jak swiato byskawicy. To nowe swiato sprawia, ze
przed ego odsania si rzeczywistosc. Aby utrzymac to nowe widzenie, praktykujqcy musi pozostac w
spokoju tak dugo jak tylko to jest mozliwe. Zapamitaj powazne ostrzezenie: nawet jedna mysl o sobie lub
zadawnione osobiste przywiqzanie zniweczy ten stan jakby przecinajqc go ostrzem miecza. Pamic
nowego widzenia zostanie wtedy cakowicie zatarta.
Na tym swiecie pracujemy w pocie czoa, z mozoem. Kiedy praca jest wykonywana z mozoem,
postp jest powolny i trudny. Takie podejscie sprawia, ze zadanie staje si cizkie i przykre. Czowiek
stopniowo zaniedbuje swoje obowiqzki i pracuje bez serca. Nie mozna na nim polegac w przypadku
podejmowania dalszych zobowiqzan. Kiedy pracuje si z sercem jak dla Boga, a nie dla ludzi", wtedy
wykonuje si prac lepiej niz kiedykolwiek przedtem. Jest to rwniez z korzysciq dla rozwoju
czowieka,'ktry tak pracuje. Traktuj wic powaznie pod kazdym wzgldem prac i podjte obowiqzki. Kiedy
czowiek podejmuje prac dobrowolnie jako swojq powinnosc, zmienia to jego stosunek do niej. Kiedy jest
chc, kazda praca staje si przyjemnosciq, a podjte zadania ani nie mczq, ani nie obciqzajq. Prawdziwa
praca jest twrcza i pena radosci.
Lk przed nieznanym jutrem czyni z pracy zadanie trudne i przykre. Powoduje, ze czowiek pracuje
z goryczq, bez zainteresowania. Prawo mwi tak: rb dzisiaj to, co mqdre i wasciwe i pozwl, by rezultaty
przyszy same". Przykad nastrojw towarzyszqcych rznym ludziom wybierajqcym si w podrz mwi
jeszcze wicej. Ludzie udajq si w podrz z rozmaitym nastawieniem psychicznym. Jezeli czowiek bez
przerwy mysli o celu podrzy, staje si ona udrkq i cierpieniem. Inny nie mysli o tym. Cieszq go rzeczy,
ktre znajduje po drodze. Dla niego podrz jest miq przerwq w dotychczasowych zajciach. Cel nie zmieni
12
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
si, gdy bdzie powodem jego niepokoju w czasie podrzy. Zycie staje si mczqce, kiedy bez przerwy
mysli si o swoich obowiqzkach.
Od czasu do czasu oderwij si od poczucia odpowiedzialnosci za swoja prac. Otwrz serce i
umys na otaczajaca przyrod; uwolni ci to od stresw i napic, odswiezy.
Kandydat na Drodze konczy swj trud, odrzucajac pic zewntrznych przeszkd w rozwoju:
osobowosc-ja, zwatpienie, przesady, sympatie i antypatie. Nastpnie uzywa woli", by usunac wewntrzne
przeszkody, tj. pragnienie zycia okreslonego rodzaju, pych, niepokj i niewiedz. Aby je unicestwic, musi
byc ponadto pogodny, cichy i spokojny.
Uczen okultyzmu, powinien na poczatku zaczac od madrego zorganizowania swojego zycia
osobistego. Praca dla Mistrza powinna byc dla niego czysta radoscia. Tego rodzaju postawa przyczyni si
do szybkiego postpu. Medytacj powinien traktowac jako obowiazek niezaleznie od trudu i cierpienia, jaki
ze soba niesie. Medytuj z radoscia i czekaj na por, kiedy znw bdziesz to robi. Niektrzy wola teraz
zazywac przyjemnosci i powiadaja my teraz bdziemy si bawic, a przyszosc niech si sama o siebie
troszczy". Inni staja z boku, dumni ze swej siy i mwia nie bdziemy zajmowac si tym, co nas
przygnbia". Lecz uczen korzysta z kazdej chwili i traktuje kazda okazj jako wielka nagrod i radosc.
Arhat to oglna nazwa nadawana zasuzonemu uczniowi Buddy. Dotknawszy Doliny Szczscia,
znajduje on czysta radosc zycia we wszystkich sferach. Czuje i raduje si Wola Boza niezaleznie od
zmiennych kolei zycia. Wola Boza jest obecna w tym, co innym wydawac si moze przeszkoda w rozwoju.
Pewien filozof, ktry mia kiedys przebysk tego, powiedzia: Jezeli przegrywasz bez zadnego bdu z
twojej strony, ta porazka jest sukcesem...bowiem dzieje si Wola Boza". Arhat zaczyna przebywac w tym,
co Wieczne.
H. P. Bawatska mwi, ze jest to sfera penej duchowej swiadomosci, poza ktra nie ma juz
niebezpieczenstwa dla tego, ktry ja osiagna".

Jezeli przez pierwszq przejsc chcesz bezpiecznie, tedy nie bierz mylnie pomieni zqdzy co
si tam palq, za sonecznq swiatosc
zywota.
A jesli przez drugq przejsc chcesz bezpiecznie, nie przystawaj, by si jej upojnych
kwiatw nasycic wonnosciq. Jezeli od wizw Karmy pragniesz byc wolny, nie szukaj
przewodnika (Guru) w tych uudnych Maji dziedzinach.
Ludzie rozumni nie zatrzymujq si na polach zmysowych rozkoszy.
Ludzie rozumni nie wsuchujq si w slodkobrzmiqce glosy uudy.
Szukaj Tego, ktry ci w drugie wprowadzi narodziny w sferze Mqdrosci, poza zudq
wszelkq; tam gdzie nieznany jest cien, gdzie swiatosc Prawdy wciqz nieprzemijajqcq jasnieje
chwaq.

Tutaj Guru oznacza Mistrza albo Nauczyciela. Guru, ktrego si spotyka na planie fizycznym, to
zwykle wtajemniczony lub zaawansowany uczci Adeptw w peni zasugujacych na to miano. Podczas
swojej medytacji Mistrz poswica uwag milionom ludzi. Zajmuje si kazdym indywidualnie. Tak wic
kazde ego wspomagane jest przez jednego z Mistrzw. Ponadto, gdy odpowiednio rozwinity czowiek
pragnie poaczyc nizsza i wyzsza Jazn lub ozywic takie poaczenie, otrzymuje pomoc ze strony Mistrza.

Wiedz uczniu, iz to, co jest ponad wszystkim stworzonym, w tobie samym przebywa,
jako i w tej sferze trwa. Jesli chcesz si w niq wzniesc i tych dwoje - stworzone i niestworzone - w
jedno poqczyc, musisz zrzucic twq mrocznq odziez - uudy powlok. Ucisz glos ciaa, nie dozwl
by jakikolwiek obraz zmysowy stanq pomidzy twoim a tamtym swiatem, by oba mogy si w
jedho poqczyc. A poznawszy twq wasnq Adznan, uchodz czym prdzej z tej sfery nauki, bo
niebezpiecznq ona jest w swym zwodniczym piknie, ktre tylko po to istnieje, by ci na prb
wystawiac. Strzez si, o Lanu, gdyz olsniona jej zudnymi blaski, dusza twa moze si ociqgac i
wpasc atwo w jej uudne a mamiqce swiato.
To klejnot Maary - wielkiego Zwodziciela - to swiato roztacza; ono zmysy urzeka,
rozsqdek czyni slepym, i na niebacznych zgub sprowadza.

..Niestworzone" odnosi si tutaj do wyzszej triady Atma-Buddhi-Manas. Jest rzne od osobowosci
i jej cia. Sfera nauki jest konieczna, aby sprawdzic postpowanie czy tez charakter czowieka, zanim zosta-
nie on dopuszczony do dalszego kroczenia Droga. Doswiadczenia zebrane na planach materialnym,
fizycznym, astralnym i mentalnym sa ksztacace. Madrosc uzyskana dziki doswiadczeniu na planach ma-
13
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
terialnych ksztatuje dusz czowieka. Tak wic idac Droga powinien on byc jak pszczoa, ktra czerpie
mid z kwiatu i odlatuje, nie oszoomiona jego barwa i wonia.
Atrakcyjnosc rzeczy ziemskich symbolizuje ludzka postac Maary". H. P. Blawatska opisuje
t postac jako krla, ktry nosi koron. Klejnot w koronie swieci olsniewajacym blaskiem, ktrym
oslepia patrzacych na niego. Swiato promieniujace z niego czyni atrakcyjnymi przedmioty materialne
i stwarza u ludzi pokus ich posiadania. Midzy ludzmi a tymi przedmiotami powstaja wizy. W ten
sposb czowiek staje si niewolnikiem dbr materialnych.

Cma blaskiem pomyka nocnej lampy zwabiona, smierc znajduje w jej gstym oleju. A
dusza niebaczna, co w swych zmaganiach r szyderczym demonem uudy wszystkich nie dobywa
sil, jako Maary niewolnik powraca na ziemi.
Spjrz na dusz ludzkich krocie; patrz jak krqzq nad wzburzonym zycia odmtem, jak
znuzone, krwawiqce, o skrzydle zamanym, jedna za drugq we wzdymajqce si wpadajq
bawany. Dzikim wichrem miotane, chostq burzy pdzone, lecq w otchan bezwolne l znikajq, w
pierwszy wielki pochwycone wir.

Droga okresla cel, do ktrego si dazy. Ludzie mniej rozwinici lub leniwi, nie czerpia
korzysci z rozwoju ewolucyjnego. Inni, ktrych osobowosc schwytana jest w siec spraw zycia
cielesnego, nie maja niczego do zaofiarowania dla ego. Ci, ktrzy oddaja si praktyce czarnej magii
popeniaja bdy, niszcza swj rozwj, powodujac straszliwe skutki. Ci, ktrzy schodza z Drogi z
powodu pozadan rzeczy materialnych, z pewnoscia na jakis czas niszcza duchowe mozliwosci. Ucza
si jednak czegos, co pzniej bdzie pomocne dla duszy.
Lekcewazenie ostrzezenia, przed zaangazowaniem si w sprawy materialne, sprowadza
gorzkie lecz pouczajace doswiadczenia. Im bardziej czowiek jest rozwinity i madry, tym wicej
bdzie uczy si ze spraw, ktre dla innych sa bez znaczenia. Powiadaja, ze gupiec nie moze si uczyc
nawet od mdrca, ale madry czowiek zawsze moze si uczyc, nawet od gupca.
Prawo Karmy daje okazj harmonizowania zycia z doswiadczeniem. Dziaa wic jako
dobroczynca, a ostatecznie wyzwala. Nie jest to narzdziem odwetu ani wymierzania kury. Tym,
ktrym brak wrazliwosci i wyobrazni, staja na drodze burzliwe doswiadczenia, by ich wewntrznie
poruszyc dla uprzytomnienia tego, czym jest sprawiedliwosc. Tak wic Prawo Karmy zawsze
wychowuje. Nie istnieje po to, by kogokolwiek karac.

8. MACIERZ SWIATA

Jezeli poprzez dziedzin Mqdrosci chcesz, uczniu, doliny Szczscia dosignqc, tedy
zamknij wszystkie twe zmysy na straszliwq herezj oddzielnosci, co ci od reszty ludzi odcina.

C. W. L.

Stopniowa zmiana to duchowa prawda o ewolucji. Na poczatku rzeczy byy podobne i
oddzielone. Pzniej stay si zrznicowane, lecz zjednoczone. Przykad}' tego sa widoczne w ludzkim
ciele. Narzady sa wyspecjalizowane, aby penic odpowiednie funkcje. Na przykad ukad trawieniu
trawi pokarm dla dobra caego ciaa. Donie chwytaja, stopy chodza, a oczy widza takze dla caego
ciaa. Ludzie majacy wiedz i umiejtnosci coraz bardziej rznia si jeden od drugiego. W pracy za-
wodowej umiejtnosci jednego czowieka staja si zrdem korzysci dla wielu.
Miosc sianowi t wewntrzna podstaw, ktra ludzi ku sobie przyciaga. Wzajemna miosc
stwarza jednosc. Jest to sia, ktra wywouje ewolucj. Czowiek ozywiony mioscia zrobi to co
najlepsze dla swojej spoecznosci, narodu czy ludzkosci. Istnieje wyrazna rznica midzy wsppraca
a braterstwem. Wsppraca wypywa z cech zewntrznych, to znaczy z rozumnej oceny wzajemnych
zwiazkw. Braterstwo natomiast wyrasta z wewntrznej swiadomosci, czyli poczucia, ze to samo
zycie jest obecne we wszystkich.
Rozwj wzajemnej miosci midzy ludzmi przedstawia si nastpujaco: sprawy doczesnego
swiata stykaja ludzi ze soba. Najpierw czowiek rozwija ducha wspdziaania w pracy. Z czasem
wzajemna pomoc stwarza prawdziwa przyjazn midzy "ludzmi. Pomoc stopniowo przemienia si we
wzajemne wspieranie si przy pracy. Dziki tej acznosci rozpala si boski ogien Buddhi i wiaze ludzi
14
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
poczuciem braterstwa. Czasami poczucie braterstwa pojawia si wczesniej, jednak nie nastapi dalszy
jego rozwj, jesli nie obudzi si zrozumienie i nie znajdzie zastosowania w zyciu zawodowym.
W okultyzmie, poczatkowo, kiedy kandydaci rozwijaja wyzsza inteligencj, bardzo sobie
cenia zasad wspdziaania i prawa duchowe. Jednak w dalszym ciagu uwazaja, ze sa przytpieni i
niezdolni do szybkiego rozwoju. Oczekuja przebudzenia w sobie, poczucia prawdziwej miosci, czyli
Buddhi. Poczucie prawdziwej miosci jest energia ponaca wewnatrz czowieka. Stwarza ona podstaw
do duchowego rozwoju. Na drugim etapie rzeczywistego rozwoju wewntrznego ta boska energia
tryska nieregularnie, co przysparza czowiekowi wiele cierpienia, dopki nie dojdzie on do trzeciego
etapu. Na trzecim etapie duchowego rozwoju osiaga si spokj. Spokj ten jest celem, do ktrego Glos
Milczenia kieruje kandydata. Kaze mu przejsc przez stref Madrosci do doliny Szczscia. Trzeba si
pozbyc straszliwej herezji oddzielnosci" na wszystkich paszczyznach, fizycznej, astralnej, mentalnej,
a nawet w sferze Buddhi. Buddhi jest najgbsza dolina.

Niechze twj w Niebiosach Zrodzony", gdy si w ocean pogrqza materii (Maji), nie
oddziela si od Powszechnego Rodzica (Duszy); a pomienna Potga niech si w najgbszq
skryje komnat, w komor Serca, wielkiej Macierzy swiata mieszkanie.
Wwczas Potga ona w szstq, srodkowq wzniesie si dziedzin, w miejsce midzy twymi
oczami, gdzie w Jedynej Duszy zmieni si tchnienie i w glos w, co wszystkosc wypenia, w twego
Mistrza gos.

Mimo, ze Czitta. nizszy umys, jest w Niebiosach zrodzony (zrodzony z duszy ponad nim), to
niestety zabija on rzeczywistosc. Atma-Buddhi-Manas reprezentuja poziomy niebianskie. Podczas gdy
osobowosc zwiazana jest z ziemia. Manas inkarnuje si dwojako. Nizszy Ma-nas (ktry obejmuje
zwyky mzg-umys, ludzkie ego i pierwiastek pragnienia) przypisuje si ziemi. Wyzszy Manas. ktry
aczy si z Buddhi (dusza) i Atma (Niesmiertelna Jaznia) reprezentuje sfery niebianskie. Siedem
swiatw mozna uozyc w trzy grupy. Najnizsza jest sfera prawa. Tutaj czowiek ma swobod i
mozliwosc chodzenia wasna droga. Jego zycie jest bardziej zdezorganizowane i mniej uregulowane
niz nizsze krlestwo przyrody. Sfera srodkowa jest planem boskiego czyli swietlistego zycia.
Obejmuje ona energi duchowa czyli zycie istniejace wewnatrz. Formy te oglada si dziki madrosci,
a nie wiedzy. Najwyzsza sfera jest Monada. Tutaj Jazn jest szczsliwa i wolna. Tutaj znajduje si
rzeczywistosc, ktra stoi za kazdym ludzkim ideaem; to jest zachwyt przekraczajacy swiadomosc,
spokj pikna, dobro, prawda, harmonia, zrozumienie, jednosc i wolnosc.
Pomienna potga" to Kundalini. Jest to duchowa energia okreslana jako ukryty ogien. Jest
ona zwinita jak uspiony waz u podstawy krgosupa (z wyjatkiem tych, u ktrych jest obudzona).
Kundalini jest energia, ktra wytwarza ciepo tam, gdzie jest opr. Choc porwnuje si ja do ciepa
elektrycznego, nie jest to ten sam rodzaj energii, co elektrycznosc. (Oddech w pucach podsyca
niewielki ogien. Trawienie jest pewnym rodzajem ognia).
Kundalini powinna byc obudzona wyacznie pod osobistym kierunkiem Mistrza. Przekazuje
on uczniowi wiedz o tym, jak posuzyc si wola celem jej obudzenia oraz w jaki sposb powinna ona
pynac. Przepywa ona przez osrodki energetyczne (czakramy) droga spiralna. Zaczyna si wznosic
koo podstawy krgosupa i przechodzi do innych osrodkw na powierzchni eterycznego sobowtra,
to znaczy koo sledzion}', ppka, serca, garda, miedzy brwiami i wreszcie do szczytu gowy. Aspirant
ma za zadanie wzniesc Kundalini poprzez wszystkie osrodki energetyczne, dopki nie dotrze do tego,
ktry jest midzy brwiami. Energia ta musi dosownie wypalic sobie drog posrd nieczystosci
eterycznego sobowtra. Kundalini budzi si na etapie okoo Trzeciej Inicjacji lub nawet pzniej (w
obecnej Kali Yuga).
Mistrz nie moze pokierowac tym przebudzeniem, dopki pierwsze trzy wizy czowieka na
Drodze nie zostana skruszone. To znaczy, nie poruszaja go juz rzeczy zmysowe ani materialne. Jego
nizszy umys jest cakowicie zharmonizowany z wyzszym Manasem. W peni panuje nad swoja
osobowoscia. Dopiero wtedy energia Kundalini moze przepywac czysto kanaami ciaa i jest gotowa
suzyc wyzszej Jazni. Nawet wtedy Kundalini bud/i si na rznych poziomach. W poczatkowych
etapacli daje tylko oglna wrazliwosc na wyzsze plany. Kundalini nazywana jest matka swiata,
poniewaz zewntrzne dziaanie siy swiadomosci, tj. woli. madrosci i dziaania jest uwazane za
kobiece. Sa to aspekty boskiej siy zwrcone na zewnatrz.
15
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
Jezeli Kundalini zostanie obudzona przedwczesnie, to znaczy zanim czowiek nie wyrs ze
zmysowych pozadan wszelkiego typu i egoizmu, doprowadzi tego nieszczsnego czowieka do zycia
w nieopisanym przerazeniu. Wzmocni jego ambicj i pych. Kiedy Kundalini budzi si lub jest
przypadkowo obudzona, zamiast przejsc droga spiralna, prawdopodobnie uleci przez gow. Wtedy
czowiek bdzie cierpia na okresowy zanik swiadomosci.
U stosunkowo dobrze rozwinitych ludzi Kundalini moze dziaac dalej budzac osrodki
(czakramy) w ciele astralnym. Tak wic ciao astralne staje si wrazliwe na tym planie, budzac
uczucia, wsp-odczuwanie z innymi istotami, widzenie, syszenie i oglne zdolnosci stralne.
Dalsze wyjasnienie, czym jest Kundalini, jest przekazane przez H. P. Bawatska w nastpujacy
sposb. Kundalini, ognista sila" jest jedna z mistycznych sil jogicznych. Nazywa si ja rwniez
matka swiata". Jest to elektro-duchowa sila twrcza, moc, ktra pobudzona do dziaania, moze
rwnie atwo zabijac jak tworzyc. Jest to aktywny pierwiastek Buddhi (Buddhi jest pasywnym
pierwiastkiem, gdy si patrzy nan jak na instrument najwyzszego ducha, Atmana).
Nie wiadomo z caa pewnoscia co H. P. Bawatska miaa na mysli stwierdzajac, ze
Kundalinii jest aktywnym Buddhi". Mozna si jedynie domyslac. U normalnego czowieka, Buddhi
nie jest pozytywnie aktywne. Kiedy pierwsze trzy wizy zostaja zerwane, osobowosc zostaje tak
oczyszczona, ze ciao astralne reaguje na Buddhi, ktre staje si teraz, aktywne. Na tym lub bliskim
tego etapie czsto budzi si Kundalini. W tym kontekscie dr.Besant powiada, ze zanim czowiek
dojdzie do Trzeciej Inicjacji, musi nauczyc si sprowadzic ducha intuicji (Buddhi) do swej fizycznej
swiadomosci, tak by mg w nim przebywac i go prowadzic. Dalej dodaje: ..Proces ten nazywa si
zwykle rozwojem zdolnosci psychicznych... Lecz nie oznacza to rozwoju jasnowidzenia, czy tez
jasnoslyszenia, ktre sa zwiazane z. innym procesem".

I wtedy dopiero mozesz si stac Keczara" - tym, co niebieskie przemierza przestwory",
tym, ktry si na wichrach ponad falq unosi, a wd nie dotyka stopq.

Termin ten, co niebieskie przemierza przestwory" ma rzne stopnie znaczen. W hinduskiej
mitologii wielki Rishi Narada wysiany z misja przez Logos, potrafi wdrowac przez, czysta akasz z
ladu na lad. Dla zwykego czowieka swiat astralny jest rodzajem chmury. Jest peen pozadan i emocji.
Lecz. gdy si rozwija, astralne ciao staje si srodkiem
przekazu.
Bdac dalej na Drodze, uwolniony z trzech pierwszych wizw, czowiek jest zdolny do
operowania swym ciaem mentalnym zarwno na planie astralnym, jak i na nizszych planach
mentalnych. Mozna to zinterpretowac tak, ze jego stopa nie dotyka wd", ktre sa zwykle symbolem
planu astralnego.

9. SIEDEM DZWIJKW

Zanim nog twq na wyzszych drabiny postawisz szczeblach - na owej mistycznych
dzwikw drabinie, musisz gos Boga we wasnej usyszec gbi, w glos o siedmiu odmianach.

C.W.L.

Wtajemniczony znajduje si na nizszym szczeblu drabiny. Syszy on teraz glos swego
wewntrznego Boga. Wewntrzny glos na tym etapie jest Wyzsza Jaznia. Buddhi. Teraz musi on
sprawic, aby Buddhi wpywao na jego zycie, na kazdym z nizszych planw. Aktywnosc caego jego
zycia jest teraz kierowana przez Buddhi. Od tej chwili, wewntrzny Bg bdzie zawsze obecny w jego
zyciu.
Glos Milczenia ma prowadzic kandydata az do Czwartego Wtajemniczenia. W tym miejscu
jego swiadomosc zaczyna dziaac na planie atmicznym (Nirwany). Swiadomosc wzniesiona zostaa do
sidmego pierwiastka i czowiek wstapi na wyzszy szczebel drabiny.
Mistyczny dzwik oznacza tu pewne dzwiki, ktre nie maja nic wsplnego z zewntrznym
swiatem. Drabina mistycznych dzwikw dotyczy dzwikw Gosu Milczenia ukrytych w Atmie czyli
Jazni. Mistyczne dzwiki pyna z gry i przekazane sa czowiekowi jako jego czyste sumienie.
Sumienie nie mwi ci. co robic. Ono raczej nakazuje ci postpowanie zgodnie z tym^ o czym wiesz,
16
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
ze jest dla ciebie najlepsze. Wola duchowa pojawia si tak, jakby mwia z autorytetem i determinuje
sciezk naszego zycia. To Buddhi. nie Atma. daje intuicyjny wglad w to co jest dobre i ze. Atma.
Buddhi i Manas dziaaj nastpujaco: Manas daje zacht do zycia. Buddhi generuje intuicj
pozwalajac odrznic, co jest dobre a co ze. Atma jest sumieniem kierujacym czowiekiem.

Pierwszy jest jako sodki sowika gos, co piesn pozegnalnq kochance swej spiewa.
Drugi dobiega jak srebrnych cymbaw Djanich dzwik, co mrugajqce budzi gwiazdy.
Trzeci, jak duchw oceanu w muszle zamknitych melodyjna skarga.
A po niej dzwik Wiiny, jak przedziwna rozlega si piesn. Piqty jako gos wiklinowej
rozbrzmiewa fujarki. By w trqb potzny zmienic si gos.
Ostatni brzmi jak guchy, cizkiej chmury grzmot. A sidmy wszystkie inne dzwiki
pochania. W nim zamierajq wszystkie, l wicej nie dajq si syszec.

Seria siedmiu dzwikw wymienionych powyzej ma kilka interpretacji. Kiedy dzwik
wzmacnia si w materii, traci swoje zdolnosci do wchodzenia wglab. Na przykad, w spiewie sowika,
gdy glos wznosi si wyzej i wyzej na skali, stopniowo przekracza granic ludzkiego suchu. Mozna
jeszcze widziec, jak gardzioko ptaka drzy dzwikiem, choc dzwik istnieje poza nasza percepcja.
Zjawisko to jest znane nauce. Melodia sowika sianowi przykad sidmego, bezdzwicznego dzwiku.
Jest on skojarzony z Atma. cisza. Kandydat musi nauczyc si syszec Boga w gucho grzmiacym
dzwiku planu fizycznego, w dzwiku traby planu astralnego i jakby w muzyce bambusowego Helu
nizszego planu mentalnego.
Intensywnosc, z jaka aspirant syszy glos wyzszej Jazni, rzni si w zaleznosci od jego
postpu na Drodze. Na wczesnych etapach glos wyzszej Jazni wydaje si byc cichy i saby. Pzniej
wraz z rozwojem duchowym bdzie mia dla nas realnosc grzmotu.
Kundalini i zrozumienie dzwiku sa wzajemnie powiazane. Rozwj Kundalini, przechodzacej
przez czakramy, zmienia dzwik wewntrznego gosu. Budzi on siy dew w siedmiu warstwach lub
stopniach. Zdolnosci psychiczne rozwijaja si ze zwikszona sia. Kiedy Kundalini wznosi si do
miejsca midzy oczami, glos ktry si syszy, ma siedem stopni intensywnosci.
Zwodnicza natura planw skrywa intensywnosc dzwiku. Na najgstszym planie, do ktrego
nalez ten swiat materialny, wewntrzny gos jest syszalny tak sabo jak glos sowika. Na nastpnym,
wyzszym planie, zasona otaczajaca wewntrzna Jazn nie jest tak gsta. Dlatego atwiej usyszec glos
wewntrzny. Gdy dociera do najwyzszego planu, zakcenie spowodowane iluzja jest minimalne i
bdzie on syszany jak huk grzmotu. Iluzja nizszych planw utrudniaa dotarcie do wyzszych sfer.
Porzucenie jej poprawia nasz odbir wewntrznego gosu.
W sposb podobny lista dzwikw jest opisane w Shiva Samhita. Najpierw dzwik syszany
jest tak sabo jak brzczenie oszoomionych miodem pszcz. Nastpnie syszany jest jako flet. a
pzniej jako harfa. Przechodzac przez kolejne cwiczenia jogi. kiedy czowiek usuwa ciemnosc
iluzorycznego swiata, syszy dzwik jak glos dzwonw. Stopniowo dzwik staje si hukiem grzmotu.
Gdy umys jogina jest pochonity dzwikiem i wolny od lku, zapomina on o wszystkich zewntrznych
sprawach.

Gdy uczen owych szesc nizszych zabije i u stp Mistrza zozy, wwczas si w .Jedynym
pogrqza, Jedynym staje si sam, i odtqd zyje w Nim.

H.P.Bawatska mwi o szesciu pierwiastkach, ktre tworza nizsza osobowosc. Kiedy nizsza
osobowosc zostaje zniszczona, rozwinita indywidualnosc zatraca si w sidmym z nich, czyli w
Duchu.
Uczen staje si jednym z Brahmanem czyli Atma. Innymi sowy, gdy szesc pierwiastkw staje
si cakowicie podporzadkowanych woli Jazni, sidmy (glos Bnddhi) zaprowadzi go do A t my. Atma
zawiera w sobie Buddhi i Manas. Staje si on teraz Arhatem i uczy si zyc w potrjnym duchu.

Lecz zanim na t sciezk wstqpisz, zniweczyc musisz twq ksizycowq powlok", oczyscic
umys, a serce uczynic nieskalanym.

17
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
H. P. Bawatska dodaje uwagi do terminu ksizycowe ciao''. Jest to astralna forma
wytworzona przez pozadanie, kamiczny pierwiastek lub Kama Kupa. Natomiast umys": jest to
Manasa Rupa, indy- widualnosc lub reinkarnujace si ego. Nizszy Manas, ktrego swiadomosc jest na
naszym planie, musi zostac unieruchomiony. Rupa jest to indywidualnosc lub
reinkarnujace si ego. Swiadomosc indywidualnosci musi byc zniszczona na naszym planie, zanim
czowiek poczyni dalsze postpy na Drodze. Mwiac o naszym planie" ma ona na mysli obszar
osobowej egzystencji - fizyczny, astralny i nizsze plany mentalne. Plan astralny" nie jest w zadnym
wypadku ciaem astralnym. Jest to osoba uformowana z wasciwymi jej uczuciami i myslami.
Istnieja cztery rodzaje zycia w swiecie niebianskim:
(1) przyjazn
(2) oddanie
(3) prawdziwy duch poswicenia
(4) ludzkie osiagnicia.
Choc dziaania te sa nieegoistyczne. maja w sobie pierwiastek osobisty. Ksztatuja si na
podstawie doswiadczen przezytych na planie fizycznym.Czysty nizszy Manas powinen istniec w
umysle duszy, zamiast w umysle ciaa. Jego aktywnosc jest pobudzana z gry. Aby stac si czystym
kanaem dla duszy, musi on zostac oczyszczony.

Reakcja ciaa astralnego na swiatowe bodzce zmienia si wraz. z duchowym rozwojem
czowieka. U przecitnego czowieka reakcja uzewntrznia si przez wybuch gniewu, zadzy,
zachannosci itp.. podczas gdy ciao astralne czowieka zaawansowanego nie wykazuje bez-
posredniej reakcji na bodzce z. zewnatrz. Nie reaguje on na przejawiony. otaczajacy go swiat. W jego
przypadku sia oddziaywania jest skierowana do wewnatrz poprzez plan astralny do Buddhi.
Dr.Besant czsto wyjasniaa, ze aura astralna zaawansowanego czowieka jest bezbarwna. Odzew na
swiat Wielkiego Czowieka ze sfery Buddhi objawia si najpikniejszymi kolorami, dziki uczuciu
miosci.

Wieczystego Zywota jasne, przejrzyste jako kryszta wody, z mtnym, przez monsunowe
wichry zmqconym strumieniem nie
mogq si qczyc.
A krople rosy niebianskiej pod pierwszym sonca byszczqce promieniem w lotosu
kielichach, gdy na ziemie upadnq, z mikkq mieszajq si glinq, i oto patrz - perlq w kruszyn
zmienia si
bota.
Walcz z twq myslq nieczystq wpierw, zanim ci opanuje. Sam nad niq panuj, gdy zechce
zapanowac nad tobq. Nie chron tych mysli, bo jesli bdziesz je szczdzi, one korzen w twq gleb
zapuszczq, rozplenia si szeroko, i - bqdz pewien uczniu - powalq ci i rycie twoje zabijq. Strzez
si! Nie dopusc nawet ich cienia do siebie, bowiem wzmoze si* on i rozrosnie, i owo Mroczne
ogarnie twq Istot i wchonie, wpierw, zanim si spostrzezesz i tej ciemnej, brudnej istnosci
poczujesz obecnosc.

Nie jest mozliwe zajmowanie si nizszymi sferami swiatowego zyciai czynienie postpw na
drodze. Osoba oddana swiatowemu zyciu bdnie mysli, ze jej zaangazowanie moze wytworzyc
ogrom energii, ktra poniesie czowieka dalej i wzwyz. Ludzie boja si stac bezbarwni, gdyby
zupenie stumili nizsza aktywnosc. Dobry czowiek, ktry jest saby w swoich postanowieniach moze
tylko dryfowac, lecz nie moze uczynic postpu na Drodze.
Najbardziej obiecujacymi ludzmi sa (w kolejnosci):
(1) peen energii dobry czowiek
(2) energiczny zy czowiek
(3) zwyky dobry czowiek.

Boskie cechy, takie jak sia woli, odwaga, inteligencja i miosc blizniego powinny byc mocne i
zrwnowazone. Zo w czowieku jest rezultatem niezrwnowazonych zalet. Miosc i sia woli bez
inteligencji moze byc w rwnym stopniu niebezpieczna i szkodliwa. Taki czowiek moze stac si
fanatycznym liderem si niezadowolenia i destrukcji. Zwyky dobry czowiek, ktry ma saba wol,
18
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
niewiele inteligencji i miosci, czyni bardzo mae postpy. Wielcy ludzie maja wielkie wady ale szyb-
ko si ich pozbywaja. Mali ludzie maja mae wady, ktrych w ogle si nie pozbywaja.
Nigdzie nie znajdziemy zachty do zych postpkw. Tumaczenie nizszych tendencji rwniez
hamuje postp na drodze. Zamiast marnowac energi w ten sposb i ukrywac prawd, powinnismy ja
skierowac na pozytywne i energiczne praktykowanie tego co dobre i wzniose w zyciu. Podejmujac
ten wysiek czowiek moze utracic rwnowag i upasc. Poprzez karmiczne cierpienia
moze,uswiadomic sobie swj bad i oczyscic si z tego co nieczyste i co spowodowao jego upadek.
Bardzo niewiele da si zrobic, zanim nie nastapi oczyszczenie. Sama sia woli, znajomosc wasnych
ograniczen i umiowanie postpu pomoze mu wkroczyc ponownie na Drog, aby osiagnac dalszy
rozwj.
H.P. Bawatska zywo zajmuje si ta sprawa w Pierwszym kroku w Okultyzm". Zwierzca
pasja moze byc przemieniona w pozyteczna energi, ktra mozna skierowac ku wyzszym i bardziej
wzniosym celom. Najlepiej byoby, aby pasje byy cakowicie wykorzenione; a wtedy energia moze
byc skierowana na bardziej spoecznie akceptowane dziaanie. Jednak nawet mocny wysiek woli, aby
tylko stumic gwatowny pomien pasji, pozostawi mozliwosc ponownego pojawienia si jej w
przyszosci.

Wpierw zanim Potga mistyczna" Boga z ciebie uczyni, masz nauczyc si uczniu, twq
ksizycowq powok" wasnowolnie niweczyc.
Ziemskie ja" nigdy z duchowq Jazniq nie moze si spotkac. Jedno z nich musi zniknqc,
bowiem nie ma dla nich obu miejsca.
Zanim rozum twej duszy zdobdzie rozumienie, pqk osobowosci uwidnqc musi, a robak
zmysw zmiazdzony, bez mozliwosci do zycia powrotu.

Kundalini jest mistyczna moca. Reprezentuje wciel wielka si nie zniszczona i nie zmieniona
przez nowe skonnosci. Istnieje poza wszelka organiczna i nieorganiczna materia ciaa. H. B. Blawatska
mwi o tym nastpujaco:
Kundalini, sia wza lub mistyczny ogien; nazywana wzowata lub pierscieniowa moca z powodu
jej spiralnego przepywu w ciele ascety, rozwijajacego go w sobie. Jest to elektryczna, pomienna, utajona
sia, pierwotna moc, bdaca u podoza wszelkiej organicznej i nieorganicznej materii'".

10. STAN SIJ DROG\

Nie mozesz kroczyc Drogq, zanim nie staniesz si niq sam.

C.W.L

Prawe mysli i uczucia sa na poczatku trudne do uchwycenia i utrzymania przy naszym stylu zycia.
Lecz gdy sieje praktykuje, acza si z tyciem i modyfikuja je. Poprzednio byo to hamowane przez przyzie-
mne zainteresowania i stwarzane przez nas samych okolicznosci. Z biegiem czasu atwiej z nimi zyc. Ich
zastosowanie w zyciu codziennym Stopniowo staje si naturalne i spontaniczne. Nowe cechy staja si na-
wykiem poprzez trway wysiek i praktyk. Teraz tworza one autentyczna i najlepsza natur czowieka.
Ostatecznie ujawnia si to w zyciu wyzszym.
Nasza ewolucja jest rozwiniciem potencjalnych sil czowieka. Nie polega to na wzroscie ani na
rozszerzeniu. Z punktu widzenia ewolucji sprawy materialne maja drugorzdne znaczenie. Siy
swiadomosci, to jest wola. madrosc, dziaanie (lub wola. miosc i mysl) teraz dominuja prawie cakowicie
w naszym zaangazowaniu w sprawy doczesne. Staje si teraz oczywiste, ze tylko ciao jest w ruchu.
Doznania zwiazane sa z ciaem i sprawiaja mu radosc. Doznania same si generuja. Stwarza si coraz
wicej doznan dla przeduzenia radosci. Kiedy kandydat podejmuje wysiek, aby udoskonalic swoja
osobowosc, automatycznie rozwija si w nim Buddhi, duchowa dusza. Innymi sowy wspina si on poprzez
plan Buddhi. Stawanie si Droga ujawnia si jako ogromny rozwj miosci i wspodczuwania z innymi.

Niechze si twa dusza otworzy i wsucha w kazdy cierpienia krzyk, jak lotos co swe serce
otwiera na blask porannego promieniu.
Niech zadnej zy blu srogie nie osuszy sonce, zanim ty sam jej nie otrzesz w oczu
cierpiqcego czowieka.
19
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
Niech kazda palqca za ludzka na serce twe pada i tam pozostaje; nie staraj si jej
zetrzec, nim nie usunie si bl, ktry jq zrodzi.
Te zy, o uczniu peen miosierdzia - sq to strumienie, co pola niesmiertelnej uzyzniajq
dobroci. Na tak zroszonej glebie wyrasta, i pnocy rozkwita kwiat Bodhisattwy, rzadszy
zaprawd nizli drzewa Wogaj kwiat. Jest on zalqzkiem ostatecznej od wcielen wolnosci.
Oddziela Arhata od walki i od zqdz, i poprzez rwniny bytu szerokie wiedzie go w szczsliwosc i
pokj tylko w kraju Milczenia i niebytu" znane.

Kiedy Chrystus powiedzia Ja jestem droga, i prawda i zyciem, nikt nie dojdzie do Ojca, jak tylko
przeze mnie'', wygosi on mistyczna prawd. Chrystus jest jednym z buddycznym aspektem swiadomosci
swiata. Inicjowany moze stac si Arhatem, gdy przejdzie przez pierwiastek Chrystusowy, aby dojsc do
Ojca, do Atmy. Wikszosc ludzi stara si unikac blu. kiedy to tylko mozliwe. Chrystus peen wspczucia
powiedzia Wielu ludzi cierpi, czemu ja miabym byc oszczdzony?" Cierpienie na krzyzu jest pena
wspczucia reakcja na bolesny krzyk swiata. Gdy czowiek jest zajty praca dla innych, z trudem znajduje
czas dla siebie. Wwczas mwi Cz to ma za znaczenie, czyja cierpi czy nie?"
Wschodnia mysl spokj i szczscie znane sa jedynie w krainie ciszy i nie-bycie" opiera si na
podstawowym aspekcie, ze Bg Uniwersalny wyraza si jako Sat. Chit, Ananda (to znaczy jako Byt,
Swiadomosc i Szczsliwosc). Szczscie jest prawdziwym stanem naszej Jazni. Nie mozemy osiagnac,
otrzymac ani posiadac szczscia. Prawdziwe zycie, ktre stoi poza materia i swiadomoscia, jest cisza i nie-
byciem z punktu widzenia tego, co zewntrzne. Jednak jest 1o szczscie prawdziwego bycia.

Zniwecz pragnienie; ale niweczqc je czuwaj, gdyz moze ono powstac z martwych znw.
Zniwecz przywiqzanie do zycia, lecz jesli Tanhe" niweczysz, niechze to nie bdzie z
pozqdania szczsliwosci wieczystej, lecz z chci zastqpienia znikomego niezmiennym.
Nie pragnij nic. Nie sarkaj tez na wyroki Karmy, ani na niewzruszone prawa przyrody.
Walcz tylko z tym co osobowe, doczesne, przemijajqce, znikome.

Przyjemnosci zmysowe sa powszechnym pragnieniem. Uczen nie powinien szukac
zaspokajania takich pragnien. Musi pozbyc si caej energii swej osobowosci. Powinien odrzucic
swoje fizyczne, emocjonalne i mentalne stany. Jego energia jest wwczas skierowana na duchowa
ewolucj, w suzbie jego zycia wewntrznego i dla innych ludzi.
Tanha (Pali), znaczy dosownie pragnienie" lub pozadanie". W znaczeniu filozoficznym
Tanha jest pragnieniem osobistego zycia lub wrazen, ktre ciagle sprowadzaja ludzka istot do zycia
ziemskiego. Wzbudza to rodzaj godu peniejszej realizacji w zyciu. Bdac iluzja sprawia zawd
kazdemu, kto za tym goni.
Uczen musi kierowac wzrok ku celowi, ktry jest poza wszelka przemijajaca przyjemnoscia.
Musi zrezygnowac ze wszystkiego, co jest przejsciowe i osobiste. Nie bdzie dazy do realizacji
swoich pragnien. Jednoczesnie nie bdzie cofa si przed lekcjami karmicznymi. Natura posuguje si
doswiadczeniem dla rozwoju. Dlatego nie powinien on czuc zalu z powodu Karmy.

Dopomagaj przyrodzie i z niq wsppracuj, a ona ci uzna za jednego ze swych twrcw i
podda si tobie ochotnie.
I szeroko przed tobq roztworzy wrota, co w jej tajemne wiodq przybytki, i do dna
odsoni przed twymi oczami skarby w gbi jej czystego, dziewiczego ona ukryte. Nie zbrukana
cielesnej rki dotkniciem, tylko oczom Ducha odkrywa swe skarby, oczom co nie zamykajq si
nigdy, przed ktrymi nic nie moze si ukryc w zadnym z jej krlestw.
Wwczas wskaze ci ona srodki i sposoby, i Drog przez pierwszq, drugq i przez trzeciq
bram, az po bram sidmq. A wtedy i cel ukaze, poza ktrym - w swietlistych Ducha
promieniach -chwaa si jarzy niewymowna; tej nie dojrzy nikt, tylko jq wzrok Duszy oglqda.

Badacze nauk scisych swiadomi sa, ze natur zwyciza si przez posuszenstwo". Cala nasza
moc w swiecie jest rezultatem harmonii midzy czowiekiem a natura. Czowiek zdobywa sil
wspdziaajac z prawami natury, a nie walczac przeciw nim.
Okultysta zdaje sobie spraw, ze ta sama zasada jest prawdziwa w stosunku do materii i form zycia na
kazdym planie. Uczucia przyjacielskiej sympatii wobec zwierzat, roslin i nawet mineraw sa istotne
20
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
dla postpu czowieka. Przyjazne uczucia w stosunku do duchw natury i dew sa rwnie wazne.
Natura jest zozona zarwno z zycia, jak i z materii. Poprzez uczucia sympatii czowiek ustanawia
harmoni midzy krlestwem przyrody i zyciem czowieka. Czowiek, ktry staje przed zyciem z
uczuciem zyczliwosci wobec wszystkiego co zyje, nie tylko wicej zobaczy i nauczy si niz inni, lecz
rwniez atwiej przepynie morze zycia. Wsp dczuwanie z zyciem jest odwzajemnione. Kiedy
jakiemus czowiekowi okazuje si miosc i podziw, dokada on staran, aby uczucie miosci byo
odwzajemnione. Jezeli okazujesz uczucie zwierzciu, przywiazuje si do ciebie. Efekty sa mniej
oczywiste w nizszym krlestwie zwierzat i mineraw. Osobisty magnetyzm na wyzszym planie
nazywa si uczuciem. Jest oczywiste w swiecie interesw, ze pierwszym warunkiem sukcesu jest
nawiazanie przyjaznych stosunkw z tymi, z ktrymi chcemy miec do czynienia. Wraz z sympatia
znika uczucie obcosci, a powodzenie w interesach osiaga si wsplnym wysikiem.
Duchy przyrody reaguja podobnie jak dzieci, lecz nie sa od nas zalezne i potrafia z atwoscia
unikac naszego sasiedztwa. Wspczesny, cywilizowany czowiek potrafi byc w swoim postpowaniu
haasliwy, niezdarny, nieczysty i czsto okrutny. Oglnie mwiac nie czuje zyczliwosci dla przyrody.
Otacza go odpychajaca aura i chmura mysli.

11. JEDNA DROGA

Do Sciezki jedna prowadzi Droga, a tylko na samym jej koncu mozna Gos Milczenia"
usyszec. Szczeble drabiny, po ktrej uczen si wspina, to stopnie cierpienia i trudu, a tylko glos
cnoty jest w stanieje uciszyc. Biada ci wic, o uczniu, jeslibys choc jednego zego nie odrzuci
naogu; gdyz zaamie si wwczas pod tobq drabina i upadniesz. Podnze jej stoi w bagnie twych
grze- chw i zosci; a zanim si odwazysz t otchan materii przekroczyc, stopy twe w Wodach
Wyrzeczenia obmyte byc muszq. Strzez si, abys nie postawi jeszcze uboconych ng chocby na
najnizszym tej drabiny szczeblu; albowiem biada temu, ktry osmieli si zbrukac chocby jeden
szczebel swq uboconq stopq. Lepkie boto stwardnieje, przylgnie do jego stp i w miejscu go
przygwozdzi i bdzie unieruchomiony - jak ptak w podstpne schwytany sida. Nie pjdzie dalej.
Zloczyny jego przybiorq widzialny ksztat i w d go pociqgnq. A grzechy jego swe glosy
podniosq, podobne do chichotw i wycia szakali o zachodzie sonca; ze mysli jego powstanq
legionem i pochwycq go w jasyr - niewolnika.

C.W.L.

Istnieja cztery drogi dojscia do poczatku prbnej Sciezki: przez kontakt z tymi, ktrzy juz sa na
Drodze, przez gboka mysl, przez, suchanie i czytanie switego sowa i przez praktyk prawego zycia.
Wszystkie stare egoistyczne nawyki ciaa i umysu musza byc pokonane przez pozytywne cechy.
Upostaciowuja one siy duszy. Kiedy
t
dusza panuje nad zyciem osobistym, okazuje si ono pene takich
zalet. Kandydujacy do wejscia na Sciezk musi byc absolutnie zdecydowany, wyzbyc si cakowicie
wszelkich wad zauwazonych w trakcie codziennego badania siebie. Uswiadom sobie sytuacj, kiedy
ujawnia si jakas twoja wada. Zatrzymaj si nad tym przez, chwil i podejmij decyzj, ze i w
przyszosci w podobnych okolicznosciach ujawnisz swoje zalety.
Na Sciezce prbnej brak egoizmu w myslach, sowach i uczynkach nalezy do najcenniejszych
zalet. Jest to droga miosci i bez niej inne
zalety traca swoje znaczenie.
Czasami jest niezwykle trudno pokonac ze nawyki. Podobnie jest z egoistycznymi emocjami i
myslami. Sekret polega na tym, jak oprzec si tylko jeszcze jedenemu, ostatniemu kieliszkowi" lub ,
jeszcze jednej mysli, ktra mnie dogadza". Jesli utrzyma si mocne postanowienie, aby wicej nie pic lub
nie pobazac sobie w myslach, z czasem cierpienie zniknie. Czowiek pozna wwczas wyzszego rodzaju
przyjemnosci niz te wynikajace z pobazania sobie. Pozbycie si starych nawykw czsto rani dum.
Jednak pokora jest najmocniejsza sila i umacnia chc zmiany siebie.
Nie mozna pjsc naprzd bez spacenia starych dugw. Jedynie i praktykowanie pozytywnych
cech poozy kres przyszemu cierpieniu. Pamitaj zachcajace sowa Gity Tak jak pomien sprowadza
paliwo do popiou... ogien madrosci sprowadza wszelka Karm do popiou".
Koniecznosc pozbycia si wad na samym poczatku bya podkreslana we wszystkich systemach
jogi. Jest to podstawowy krok przed praktykowaniem postawy, oddechu, kontroli zmysw i medytacji.
Gdy uczen czyni postpy na Drodze, sia woli i mysli staje si potzniejsza niz kiedykolwiek przedtem.
21
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
Moze ona byc sia prowadzaca zarwno do dobrego, jak i zego. Kiedy ciao zyskuje nowa moc. w italizuje
ona zarwno zalety jak i wady.
Waznym zadaniem kandydata jest oczyszczenie poprzedzajace poszukiwanie duchowej siy.
Istnieje takie miejsce na Drodze, zaraz po Drugiej Inicjacji, w ktrym grozi najwiksze niebezpieczenstwo
-popadniecie w pych.

Zniwecz (we pragnienia, o Lanu, obezwadnij na zawsze wszystkie czucio-mysli
nieczyste, zanim pierwszy uczynisz krok w tej poswitnej wdrwce.
Wyplen twe grzechy, z korzeniem je wyrwij, by zamilky na zawsze, wpierw zanim na
pierwszy zechcesz wstqpic szczebel.
Ucisz twq mysl; caq uwag ku twemu Mistrzowi zwrc, choc nie widzisz Go jeszcze,
tylko obecnosc Jego juz czujesz.
W jednym zmysle zestrzel wszystkie inne zmysy, jesli chcesz byc wobec wroga dobrze
uzbrojony. Tylko poprzez w zmys, ukryty w twego mzgu wklsej komorze, odsonic si zdoa
przed duszy twej jeszcze sabym wzrokiem,., stroma sciezka, co do Mistrza wiedzie.

Kandydatowi ponownie przypomina si o potrzebie pozbycia si pragnien i wad. Poniewaz siy
kandydata rozwijaja si wraz ze zwikszona odpowiedzialnoscia, stwarza on teraz duzo wicej karmy niz
poprzednio, gdy pobaza sobie.
Ludzie nie zawsze kieruja si rozumem, gdy w rznych sytuacjach zyciowych zmuszeni sa do
podejmowania racjonalnych decyzji. Lubia" pewne rzeczy i nie lubia" innych zupenie bez powodu.
Bardzo niewiele uwagi zwraca si na to, czy sa one dobre czy ze, uzyteczne czy bezuzyteczne. Kazdy kto
chce isc droga okultyzmu, musi rozwazyc wszystkie te aspekty beznamitnie, zanim podejmie decyzj.
Sprawy i wydarzenia powinno si oceniac ze wzgldu na ich wartosc duchowa.
Przysadka mzgowa jest ogniwem pomidzy ciaem fizycznym a astralnym. Troch z tyu, w
komorze mzgu lezy szyszynka. Suzy ona jako poaczenie z ciaem mentalnym i przekazuje wrazenia w
d, z planu mentalnego do swiadomosci na planie fizycznym. Niektrzy najpierw rozwijaja przysadk, a
inni szyszynk. Kazdy musi stosowac metod zalecona przez swego guru.

Duga i zmudna czeka ci, uczniu, droga. Jedna mysl o przeszosci, o tym cos zostawi za
sobq, strqci ci w d i bdziesz muia trudnq wspinaczk rozpoczynac od nowa.
Zniwecz w sobie wszelkq pamic przeszych doznan. Nie oglqdaj si wstecz poza siebie,
bo bdziesz zgubiony.

Ponownie podkresla si. ze miosc lub przywiazanie do rzeczy, nawet w mysli, zahamuje postp na
Drodze. W rzeczywistosci Droga nie jest duga. Tylko czternascie ostatnich wcielen rozciaga si midzy
Pierwsza a Piata Inicjacja. Czas ten jest nawet krtszy, gdy pominie si przerw w okresie Dewahanu.
Walka, ktra uczen toczy w ciagu kilku ostatnich wcielen przemienia si w zafascynowanie. Interesuje si
i rozwija swa wiedz, angazuje serce i umys w prac, ktra zawiedzie go na
Drog.
To samo jest z medytacja. Ci. ktrzy ja scisle praktykuja i robia to ze wzgldu na rezultat,
stwierdzaja, ze jest to mczace zadanie. Inni, ktrzy podchodza do niej z zainteresowaniem, zyskuja duzo
wicej. Jezeli kandydat nie mysli o swoim postpie na Drodze, zapomina o sobie i pracuje dla swiata, jego
rozwj sam nastapi.
Badanie siebie i samoksztacenie sa potrzebne, podobnie jak naoliwienie i nastrojenie maszyny.
Praca jest najwazniejsza. Jezeli motyw jest czysty, nawet nudne i przykre zajcie pozwala odkryc wiele
nowych interesujacych spraw z nim zwiazanych. Takie nastawienie przeksztaca prac w przyjemnosc.
Kazdy, kto zamierza wkroczyc na sciezk musi pamitac, ze jedna jedyna mysl o przeszosci moze
sciagnac kandydata z powrotem na ziemi. H. P. Blawatska w ..Doktrynie Tajemnej" mwi: czystosc
umysu jest wazniejsza niz czystosc ciaa. Czynnosc wykonana z niewielka uwaga lub cakowicie bez niej
jest za. Lecz zatrzymanie mysli w umysle czyni skutek tego dziaania tysiac razy gorszym. Przypomina
ona o jakosci mysli, gdy mwi: uczen musi panowac nad swoja mysla. Pic minut myslenia moze
zniszczyc prac piciu lat. Istnieje ogromna rznica midzy myslami, ktre przepywaja przez umys, a
mysleniem zamierzonym. Mysl, nad ktra si zatrzymujesz lub ktra zachcasz do pozostania, zyskuje na
sile i moze stac si bardziej niszczaca.
Uczen, ktry jest inteligentny i chtny, uczy si wicej nawet bez przezywania doswiadczen.

22
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
I nie wierz, ze si zqdza moze wypalic w dosycie, gdy czynic jej bdziesz zadosc; te
wstrtne mysli to Maary podszepty. Jesli zo i zqdz podsycasz uzyciem, tedy rozrosnie si ona i
wzmocni, jakrobak co si tuczy sercem kwiatowego kielicha.
Rza ma do stanu pqka powrcic, pqczka co na rodzimej wyrasta gaqzce, wpierw zanim
pasozyt stoczy jej rdzen i wyssie jej zywotny sok.
Zociste drzewo wypuszcza swych pqkw klejnoty, zanim wsrd burzy padnie jego pien.
A uczen stan dziecicy, ktry utraci, odzyskac musi, wpierw nim pierwszy dzwik
dobiegnie jego ucha.

Opr stworzony przez Maar pobudza sil pragnienia aspiranta do dalszego rozwoju duchowego.
Tak wic, zo jest uzyte dla dobra. Postp to rozwj ego na jego wasnych planach. Tylko dobro nie jest
postpem. Sprowadza si jedynie do wstpnego oczyszczenia.Rozwj duchowy wymaga dziecicej
niewinnosci i siy charakteru - w odniesieniu do woli, miosci i mysli. W trakcie postpu na Drodze uczen
przechodzi przez trzy etapy w stosunkach z Mistrzem, najpierw jest si uczniem w okresie prby, potem
uczniem przyjtym, a nastpnie - synem Mistrza.

12. OSTATNIE KROKI

Od pierwszego kroku jaki uczen czyni, swiatosc Jedynego Mistrza, swiatosc Ducha
niezmienna, spywa nan jarzqcym promieniem i mroczne, cizkie chmury materii przenika.
Raz tu, raz tam, oswiecajq go te promienie jak soneczne skry, co padajq na ziemi
poprzez gste przedzierajqc si listowie. Ale pamitaj uczniu, iz jesli ciao twe nie bdzie ciche i
bierne, gowa spokojna i chodna, a dusza tak niezomna i przejrzysta jak diament o
najczystszych ogniach, tedy jasnienie onej swiatosci nic dotrze do twej wewntrznej komnaty, i
nie rozgrzeje serca, a z wyzyn Akaszy mistyczne dzwiki nie dobiegnq uszu, choc tak zarliwie
byy na poczqtku suchane.

C.W.L.

Sonce zawsze swieci za chmurami. Podobnie wyzsza Jazn zawsze rzuca swe promienie na ucznia.
Ciemnosc naszych umysw dziaa podobnie jak chmury. Od czasu do czasu bysk inspiracji i intuicji
przedziera si przez przeszkody stworzone przez nasz umys i dociera do nas. Sa to najlepsze chwile
naszego zycia. Madra praktyka jest chwytanie tego. co najlepsze w tych chwilach. Zatrzymuj je wyobrazni.
Zatrzymuj si nad nimi w medytacji. Tylko wtedy zycie moze przemienic si w diament - tak jak
mwi si w tekscie.
Czwarty czakram (centralny) znajduje si w sercu. Serce jest
osrodkiem wyzszej triady. Atma-Buddlii-Manas. W gowie mieszcza si psycho-intelekuialne
wasciwosci czowieka. Ten. kto w koncentracji potrafi przeniesc swoja swiadomosc z mzgu do
serca, powinien byc w stanie zjednoczyc Kama-manas z wyzszym Manasem. Nizszy Manas, gdy
stanie si czysty i wolny od Karny, bdzie w stanie pojac niektre sugestie wyzszej triady. Wyzsza
swiadomosc, choc chtna aby nim kierowac, moze tak uczynic gdy staje si on jednym z Buddhi-
Manas.
Indyjska tradycja na ten temat gosi, ze gdy Kundalini podnosi si, rozkada cechy rznych
czakramw. przez ktre przechodzi i wznosi ich istot do gry. Kiedy dociera do czwartego osrodka,
do czakramu serca. jogin usyszy dzwiki z grnych planw osobowosci. Od tej chwili wyzsza triada
zaczyna dziaanie. Ci, ktrzy chca zwikszyc kontakt midzy wyzszym i nizszym Manasem, nie
powinni wczesniej zatrzymywac si w medytacji na nizszych sprawach.

Nie mozesz widziec, zanim nie usyszysz. I nic mozesz syszec, zanim nie ujrzysz. Syszec i
widziec oto szczebel drugi.

Podkreslone jest tu znaczenie widzenia i syszenia. Trzeba nauczyc si patrzec na rzeczy
materialne oczami ducha. Ody czowiek zobaczy zewntrzne czy materialne rzeczy w ten sposb,
nauczy si coraz bardziej rozumiec glos wewntrzny. Dlatego trzeba codziennie poswicic troch
czasu na to, zeby wewntrzne swiato padao na sprawy materialne. Uczen musi szukac
23
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
zrwnowazenia we wzajemnym oddziaywaniu rznych wewntrznych i zewntrznych przejaww
swiata. Musi nastawic si na ich zharmonizowanie. Stan w ktrym widzenie i syszenie sa
zharmonizowane, oznacza drugi etap.

Gdy uczen juz widzi i syszy, gdy czuje zapachy i smaki, choc zamknite ma oczy i uszy,
ust i nozdrzy wyloty, gdy cztery zmysy jednocz:; si, gotowe przejsc w piqty, w w
wewntrznego dotyku (mysi, wwczas na czwarty przeszed uczen szczebel.
A na piqtym, o uczniu, mysli swych poskromicielu, wszystkie je lnw trzeba zniweczyc,
aby nie ozyy juz nigdy.

Jogin uwaza na glos z wewnatrz. Sledzi ten dzwik w jego subtelniejszych przejawach.
Dochodzi do punktu, w ktrym ma kontrol nad wszystkimi wrazeniami z zewnatrz i z wewnatrz lub z
obszaru wiedzy, a takze z obszaru niewiedzy. Jak dobre psy, zmysy kada si, gdy im si to nakazuje i
nie podnosza si, dopki si ich nie wezwie.
Intuicja pojawia si, gdy umys przestaje reagowac na rzeczy swiata zewntrznego. Zycie uczy
nas na dwa sposoby; przez nauk, ktrej dostarcza nam swiat i przez intuicj, to jest przez dziaanie
wewntrznej Jazni. Czowiek, ktry korzysta ze swych wewntrznych si, moze nauczyc si wicej ze
skromnych doswiadczen niz czowiek, ktry ma ich wiele za soba. Rozwinity czowiek przez swa
wrodzona inteligencj jest w stanie dostrzec znaczenie nawet drobnych rzeczy. Umys pragnie cudw
w poaczeniu z religijnymi doswiadczeniami. Jednak jest on slepy na niezliczone cuda, ktre go cay
czas otaczaja.

Cofnij mysl od postrzegan przedmiotw zmysowych i od zewntrznych jq oddal
widokw, wewntrznych obrazw wstrzymaj takze ruch, gdyz inaczej mroczny od nich padnie
cien na duszy twej swiato.
Jestes teraz w Dharana, na szstym znajdujesz si szczeblu.
>

W praktyce koncetracji konieczne jest zawsze rozwazenie zarwno zewntrznych, jak i
wewntrznych zrde rozproszenia. Trzeba powstrzymac umys, aby nie by zapeniony
wyobrazeniami zwiazanymi z przeszoscia lub przyszoscia. W czasie tych praktyk nie wykazuj
zadnego zainteresowania tym, co zdarzyo si wczoraj lub co moze zdarzyc si jutro. Prbuj si
naprawd koncentrowac. Nastpny, sidmy etap praktyki, nazywa si Dhjana. to jest medytacja.

A gdys przeszed na sidmy, o szczsliwy uczniu, nie bdziesz juz postrzega switych
Trzech, bowiem sam tymi Trzema zostaniesz. Ty sam i umys twj, jako blizniqt dwoje, na
jednej bdq linii, a gwiazda, ktra jest twym celem, nad gowq twq si zapali. Owe Trzy, co w
chwale i w szczsliwosci przebywajq niewymownej, teraz w swiecie Maji imiona swe utraciy.
Jednq stay si gwiazdq, ogniem ktry si pali, a nie parzy, ogniem ktry jest Upadhi-1'lomienia.
A to, o Joginie szczsny, zwq Dhjanq, Samadhi prawdziwym poprzednikiem.

Gdy uczen przejdzie od koncentracji do medytacji, wkracza wtedy l W swiadomosc Buddhi.
Teraz przez wyciszenie nizszego Manasu, Umys przenosi si do wyzszego . Pierwiastek maniczny
jest teraz wzniesiony do Buddhi. Manas i Buddhi tworza nizsze katy trjkata. Gwiazda, ktra swieci
nad gowa, to Atma. Medytacja" Inicjowanego na tym etapie doprowadzi do dalszego zjednoczenia
Buddhi z Atma.
Gdy to zjednoczenie jest osiagnite, wyzsza triada staje si jedna gwiazda. Paliwem jest
osobowosc, ogniem jest potrjny duch; pomieniem jest Monada.
Nizsze plany osobowosci sa planami formy. Potem pojawiaja si plany, nazwy, czy
znaczenia". Monada jest poza nazwa. Tylko swiadomosc rozciaga si ponad to.

13. CEL

Teraz jazn twa w Jazni znikna, a ty sam w sobie, i pogrqzon Jestes w Duchu
najwyzszym, z ktregos si wyoni promieniem.
24
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
Gdziez jest twa indywidualnosc, o Lanu, gdzie jest sam Lanu? To iskra pogrqzona w
pomien, kropla w onie oceanu, wiecznie obecny promien Wszystkosciq si stal i wieczystym
jasnieniem.
A teraz., o Lanu, dziaajqcym jestes i jego swiadkiem zarazem; promiennosciq i tym,
ktry promieniuje, swiatem w dzwiku i dzwikiem w swiatosci.

C.W.L.

Przez postp na Drodze czowiek uswiadamia sobie, ze osobowosc jest tylko tym". Wznosi
on osrodek swojej swiadomosci do Wyzszej Jazni i odkrywa teraz jako fakt pochodzacy z
doswiadczenia, ze jest to tylko manifestacja (przejaw), nie Ja". Na tym etapie, gdy nizsza jazn zatraca
si w prawdziwej Jazni, zbliza si on do Czwartego Wtajemniczenia. Gdy osiaga stan Buddhi.
rozpoznaje i uznaje swiadomosc Innych jako swoja wasna. Odczuwa ich radosci i smutki jako swoje
wasne. Czowiek znajduje teraz tylko jedno prawdziwe Ja" we wszystkim. Wtajemniczony nizszego
stopnia widzi t sama Jazn zamieszkujaca wszystkie istoty. Kiedy staje si Arhatem, pojmuje, ze
wszystko widoczne jest w jednej Jazni. Wedug Sutr Jogi, rozrznienie miedzy tym. ktry widzi, a
tym co widziane, midzy podmiotem a przedmiotem - zanika.

Znasz pic przeszkd, o bogosawiony uczniu. Jestes ich zwycizcq i wadcq szstej,
przekazujqcym cztery prawdy odmiany. Swiato, ktre na nie pada, z ciebie samego
promieniuje, o ty, cos by uczniem, a teraz jestes Mistrzem.
A oto owe cztery prawdy odmiany:
Czyz nie poznaes wszelkiego cierpienia i ndzy? - to prawdq jest pierwszq.
Czyz nie pokonaes krla Maarw w Tsi, u wrt zgromadzenia? - to jest prawdq drugq.
Czyz nie zniszczyes u wrt trzecich grzechu, i trzeciej nie zdobyes prawdy?
Czys nie wszed w Tau - Sciezk" - co w poznanie prowadzi -w prawd czwartq?

Budda naucza o czterech szlachetnych prawdach. Zostay one przedstawione zachodniemu
swiatu w Swietle Azji" Edwina Arnolda. A oto zaczerpnita stad gwna mysl:
Droga Buddy jest droga srodkowa. Jasny Rozum wytycza jej szlak.
Pierwsza prawda jest Cierpienie" - zycie jest dugotrwaa mka.
Cierpienie jest gboko zakorzenione. Przyjemnosci sa nieliczne i krtkotrwale. Bl porodu,
bl beznadziejnych dni, , bl goracej modosci, bl dojrzaosci, bl szarych lat i dawiaca smierc
wypeniaja zycie.
Druga prawda dotyczy Przyczyny cierpienia" - zadza i gd rzeczy daje poczatek
pragnieniu. Ja" jest iluzja. Przywiera do pragnien i zaczyna ziemska walk. Pasja, zazdrosc, gniew i
nienawisc podsycaja t wojn i staja si zrdem zalu w zyciu.
Trzecia prawda douczy Ustania cierpienia" - pokonania miosci wasnej i zadzy zycia.
Zniszcz egoizm, ktry jest gboko zakorzeniony w istocie czowieka. Poswic swe zycie suzbie
blizniemu. Spdzaj dni na czynieniu dobra i badz agodny w mowie. Zadowolenie przychodzi z
oczyszczenia starego smutnego rachunku i rozpoczcia nowego.
Czwarta prawda jest Droga" - szlachetna osmioraka sciezka, ktra daje schronienie i spokj.

A teraz pod drzewem Bodhi spoczywasz, co wszelkiej wiedzy jest doskonaosciq, bowiem
wiedz, iz jestes dzis mistrzem Samadhi - stanu nieomylnego widzenia. Zwaz, staes si sam
swiatem, staes si dzwikiem, jestes Mistrzem swym i swoim Bogiem. Jestes Sobq, tym ktregos
szuka. Gosem jestes, co poprzez wszystkie rozbrzmiewa wiecznosci, wolnym od grzechu i od
zmian, siedmiu dzwikami w jednym Glosie Milczenia.

Om Tat Sat

Om Tat Sat - wyrazenie to oznacza To co jest Rzeczywiste". Wszystkie dobre dziaania zaczynajq si i
konczq tq myslq.


25
www.teozofia.org Teozofia w Polsce

CZJSC II

DWIE SCIEZKI

Dochodzimy teraz do drugiej czsci, ktra H. P. Bawatska przetumaczya z Ksigi Zotych
Wskazan" zatytuowanej Dwie Sciezki". Nie trzeba jej traktowac jako kontynuacji pierwszej czsci
zatytuowanej Glos Milczenia" (trzecia czsc to Siedem Bram").
Te trzy czsci, pomyslane byy jako trzy oddzielne ksigi. Kazda zajmuje si tym samym tematem,
lecz nieco inaczej. Wszystkie przekazuja nauk o Drodze. Uczen otrzymuje wiedz o Drodze z trzech
rznych punktw widzenia. Odswieza to jego zapal, przyciaga uwag do punktw, ktre mg
przeoczyc. Poszerza si jego wiedza na ten temat.
Obecna druga czsc rozpoczyna si od zwrcenia do tego. ktry wasnie osiagna szczyt Drogi.
Powstaje pytanie, czy pjdzie dalej i osiagnie wyzwolenie dla siebie, czy zawrci i bdzie dalej
pomaga swiatu.

1. OTWARTA BRAMA

A teraz o Mistrzu Wspczucia, Sciezk innym pokazuj. Spjrz, oto wszyscy ktrzy koaczq i
pragnq przyjcia, w niewiedzy i mroku oczekujq, by otwary si przed nimi szeroko Dobrego Prawa
podwoje.
Gos oczekujqcych:
Czyliz nie objawisz nam, o Mistrzu, wasnego miosierdzia, Nauki Serca? Czy odmwisz
prosbie twych suzebnikw, by ich ku Sciezce Wyzwolenia prowadzic?

C.W.L.

Droga jest otwarta dla kazdego, wszdzie, niezaleznie od rasy. wyznania, pci, kasty czy
koloru skry. Pokazuje kierunek kazdemu, kto jest gotowy zyc idac ta droga. Nauka Buddy szeroko
otworzya bramy prowadzace na nia. Naucza on, ze nalezy okazywac szacunek kazdemu
czowiekowi, niezaleznie od kasty. Wedug niego jedynie czyny czowieka sprawiaja, ze staje si on
czonkiem wyzszej lub nizszej kast}'. Prawda ta jest realizowana w praktycznym zyciu. Gdy
zaniedbujemy nasze ideay i zyjemy na nizszym poziomie stopniowo przechodzimy do nizszej grupy
spoecznej.
Niektrzy twierdza, ze Budda chcia zreformowac hinduizm. Wyraza si zdecydowanie
przeciw ofiarom ze zwierzat. Kazdy swity czowiek powinien byc traktowany z szacunkiem przez
wszystkich, bez wzgldu na to jaka bya jego kasta, zanim sta si Sanjasinem. W Bhagawad Gicie Pan
powiada: Tym samym jestem dla wszystkich istot, nikogo nie nienawidz, nikt nie jest mi drogi. Ci,
ktrzy z oddaniem czesc mi oddaja, ci sa we mnie i ja tez jestem w nich... ci szybko staja si sumienni i
uzyskuja wieczny spokj... ci ktrzy chronia si we mnie... rwniez krocza najwyzsza sciezka.

H. P. Blawatska omawia w przypisach, czym sa dwie szkoy doktryny Buddy.Egzoteryczna
doktryna oka" jest dla mas. Kandydat uczy si widzac zarys rzeczy. Ezoteryczna doktryna serca" jest dla
wybranych. Ta wyzsza sciezka moze byc osiagnita tylko wtedy, gdy serce wspgra z wewntrznym
zyciem.

Mistrz rzecze:
Dwie istniejq Sciezki; a wielkie Doskonaosci sq trzy; zas cnt, ktre ciao czowieka w
Drzewo Poznania zmieniajq, jest szesc.

Istnieja rzne interpretacje symbolu drzewa. Kiedy ciao kandydata staje si kanaem, ktrym
pynie wiedza, wtedy jest jedna z gazi Drzewa, bdacego pena madroscia swiata. Wedug innej
interpretacji Wtajemniczony staje si czscia wielkiego drzewa, to jest Hierarchii, Wielkiego Biaego
Braterstwa. Hierarchia Okultystyczna rozrasta si z jednego wielkiego korzenia.
26
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
Mamy tu przykad metodycznego charakteru nauki Buddy dwie sciezki, trzy wielkie
doskonaosci i szesc cnt. W przypisach do Gosu Milczenia (wydanie z 1924 roku ), wyliczone sa
trascendentalne cnoty (Paramity):

dobroczynnosc, moralnosc, cierpliwosc, energia, kontemplacja i madrosc.

Ktz si do nich przyblizy?
Kto pierwszy wejdzie?
Kto pierwszy usyszy nauk o dwch Sciezkach w jednq zqczonych i o Sercu tajemnym
objawionq prawd? Prawo, ktre unikajqc wiedzy, mqdrosc przekazuje, opowiesc penq blu
odsania:
Ze niestety, choc wszyscy ludzie posiadajq Alaj i jednym sq z Duszq wszechswiata
(Duchem-Atmanem), przeciez posiadajqc jq, Alaja tak mae ma dla nich znaczenie.
Spjrz, oto jak ksizyc odbija si w toni spokojnych wd, tak Alaja w wielkim i w maym
swe odbicie znajduje, i w najdrobniejszych odbija si atomach, a przeciez nie moze do serca
wszystkich ludzi dotrzec. Jakiz w tym smutek, ze tak nieliczni radujq si tym darem, tym
bezcennym darem poznania prawdy, zdobycia scisego postrzegania rzeczy istniejqcych, i wiedzy
o nie-bycie.
Tajemne Serce jest ezoteryczna doktryna, ktra pochodzi z czasw Atlantydy. Znane im,
najgbsze tajemnice wozone byy do wntrza masywnej Zotej puszki, w ksztacie serca. Nazywano ja
Sercem Swiata", Gdy Aryasanga posuguje si terminem tajemne serce", oznacza to wszystkie
wewntrzne tajemnice.
Jest czas, gdy musimy odwrcic nasza uwag od zdobywania wiedzy z zewnatrz poprzez zmysy.
Staje si dla nas konieczny rozwj wewntrznej wiedzy poprzez intuicj. Jednakze potrzebujemy odpowie-
dniej wiedzy, aby sprostac sprawom swiata materialnego i to co w niej istotne oddac w suzbie ludzkosci.
Lecz bdem jest gromadzenie wielkiej ilosci wiedzy dla niej samej.
Na Zachodzie istnieje tendencja do obiektywnego badania z zewnatrz. Metoda wschodnia polega
na badaniu od wewnatrz. Obie metody sa potrzebne w obecnym stadium ewolucji. Gdy buddyczny srodek
zostanie rozwinity, intencja bdzie spywac do mzgu, z wyzszego poziomu. To da nam prawdziwa
madrosc i doskonaa wiedz. Niestety, bardzo niewielu ludzi jest na razie wystarczajaco rozwinitych, aby
z tego korzystac.
Musimy wypracowac zrwnowazone sady o wrazeniach pochodzacych z wewnatrz. Podobnie jak
uzywamy zdrowego rozsadku w dziaaniach zycia codzienego. atwo jest pomylic impuls pochodzacy z
ciaa astralnego z intuicja pochodzaca z wyzszej Jazni. Czasami zmary, ktry jest niedoswiadczonym
obserwatorem na planie astralnym podsuwa sugesti. Moze ona dotrzec do mzgu i wydawac si intuicja.
Niestety, informacje w ten sposb podawane w dobrej wierze moga byc bdne.
Unikaj samego uczenia si. Zewntrzne studiowanie rzeczy prowadzi czsto do materializmu.
Wielu ludzi bdnie uwaza, ze konflikt i walka sa prawem zycia. Gdy poznaje si swiat, na ile to jest
mozliwe, dostrzega si, ze wszystko dazy ku dobremu. Gdy czowiek rozwinie astralna lub nawet wyzsze
formy widzenia, uswiadamia sobie, ze zrozumienie uzyskane przez staranne rozwazenie ma ograniczona
wartosc.Prawda zostaa postrzezona. zanim rozum wyciagnie wnioski. Nikt, kto widzi w ten sposb,
nie moze byc materialista.
Buddhi jest jedna z duchowej triady w czowieku. Buddhi w kazdym czowieku jest
promieniem Uniwersalnej duszy. Jest on zrdem duchowej, twrczej mysli w kazdym czowieku.
Aby widziec t prawd, trzeba miec wiedz o nieistniejacym". Byc. to znaczy znalezc si poza
zobiektywizowana istota albo stanac jako outsider" wobec siebie. Innymi sowy, aby zobaczyc
prawd, czowiek powinien znalezc si cakowicie poza soba i zobaczyc siebie razem z siecia zudzen,
ktre sani stworzy. Nic nie moze byc bardziej realne niz realnosc swiadomego zycia. Kazdy czowiek
jest w istocie boski. Aby to sobie uswiadomic, musi znalezc si poza sfera swych zudzen.

2. WIEDZA GOWY" l M\DROSC DUSZY

Uczen pyta (mwi):
O Mistrzu, co mam czynic, aby osiqgnqc Mqdrosc?
O Mistrzu Mqdrosci, co mam czynic, by doskonaosc zdobyc?
27
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
Szukaj Sciezek, o Lanu. Ale bqdz czystego serca zanim rozpoczniesz wdrwk. Jeszcze zanim
pierwszy postawisz krok, naucz si rzeczywiste od nierzeczywistego odrzniac, prawdziwe od fa-
szywego, przemijajqce od wiecznotrwaego. Przede wszystkim nauczyc si musisz wiedz gowy"
(mzgu, intelektu) od mqdrosci duszy oddzielac, nauk oka" od nauki Serca".
Zaprawd niewiedza jest podobna do szczelnie zamknitej, powietrza pozbawionej klatki; a
dusza jest jak uwiziony, zamknity w niej ptak. Nie moze gosu dobyc, ni skrzydem poruszyc; i oto
siedzi spiewak ten zdrtwiay i niemy; az z wyczerpania umiera.
Ale nawet niewiedza jest lepsza od nauki gowy" pozbawionej duchowej mqdrosci, ktra by
jq oswiecac moga i niq pokierowac.

C.W.L.

Postp okultystyczny jest niemozliwy, dopki czowiek nie zdobdzie pewnej wiedzy o prawdzie i o
Drodze. Wikszosc ludzi ma bardzo nika wiedz o tym, co to znaczy byc prawdziwym czowiekiem
oraz jakie cechy i czyny sa niezbdne do osiagnicia postpu. Dlaczego rozwj czowieka przebiega w
przeciwnym kierunku lub czemu staje przed degradacja. Potrzebna jest nam idea wielkiego
przeznaczenia, ktra kazdego czowieka skoni do pjscia naprzd.
Przez cay czas istnieje wolny, ale ciagy postp caej ludzkosci. W jego ramach postp
czowieka mozna porwnac do wspinania si na wiez po spiralnych schodach. Kazde koo, ktre on
zatacza jest troch wyzej niz poprzednie. Czowiek niewiele wiedzacy, myslacy gwnie o sobie,
postpuje w ten sposb. Troch energii skierowanej ku wyzszym sprawom ma duzo wiksza wartosc
niz duza ilosc energii skierowana na nizsze sprawy. Jezeli jedna dziesiata mysli czowieka dotyczy
spraw duchowych, to znajduje si on powyzej przecitnej. Na szczscie, dziewic krokw do tyu to
kroki krtkie, a jeden krok do przodu jest bardzo dugi. Zycie rwnowazy dobro i zo. W takich
warunkach czowiek musi byc wyjatkowo zy, aby upasc. Poza tym bliski kontakt z ludzmi
nieegoistycznymi przyspiesza postp czowieka.
Ignorancja jest przeszkoda w postpie. Rwniez wiedza, ktra nie jest stosowana, ma
niewielkie znaczenie praktyczne i w pewnym sensie jest marnotrawstwem.

Ziarna mqdrosci nie mogq kiekowac bez powietrza ani tez wzrastac. By zyc i plon
doswiadczen zbierac, umys przestrzeni potrzebuje i gbi; oraz znakw, ktre by go pociqgny ku
doskonaosci diamentowej duszy". W krlestwie Maji tych znakw nie szukaj; wznies si ponad
uudy dziedziny i nie ufajqc kaprysnym fantazji podszeptom, szukaj wiecznego, niezmiennego SAT.

W przypisach H. P. Blawatska mwi, ze Diamentowa Dusza jest tytuem najwyzszego Buddy.
Pana wszystkich tajemnic. W ..Tajemnej Doktrynie" jest dalej powiedziane, ze charakter czy dusza,
jest jak diament. Na wzmiank zasuguje proces indywidualizacji. W przypadku zwierzat, subtelne
cechy, takie jak uczucie i przywiazanie sigaja poziomu ludzkich. Podobnie umys czowieka posiada
specjalne punkty" umozliwiajace mu kontakt z wyzszym swiatem i doswiadczanie go. Inicjowany
przez te ..punkty" Budhi moze zjednoczyc si z Dusza.

Bowiem umys jest jak zwierciado, kurz na nim osiada, gdy przedmioty odbija.

Ludzki umys jest jak zwierciado. Przyciaga i odbija kazdy pyek kurzu. Kurz. na lustrze to
uprzedzenia, zudzenia i wyobrazenia, ktre sa w ciaach astralnym i mentalnym. Stwarzaja one przeszkody
dla lepszego myslenia lub odczuwania. Dlatego lustro wymaga scisej obserwacji i powinno si z niego
codziennie usuwac kurz.
Tylko agodny powiew mqdrosci duszy zmiesc moze ten kurz naszych uud. Staraj si
wic od poczqtku umys twj z duszq jednoczyc.
Oddalaj si od niewiedzy, unikaj uudy. Odwrc si od zwodniczych pokus tej ziemi, nie
ufaj twym zmysom, bo zwodzq. W gbi szukaj - wewnqtrz swiqtyni ciaa, co twe wrazenia
zawiera - w Bezosobistym szukaj czowieka wiecznosci; a gdy go znajdziesz patrz jeszcze gbiej,
wszak jestes Buddq (oswieconym).

28
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
Zmysy sa wazne dla rozwoju zycia. Musza byc uzyte na kazdym planie, aby zdobyc wiedz. Lecz
zmysowosc lub przyjemnosc czerpana z wrazen zwodzi nas. Zwyke doswiadczenie mwi nam. ze nie
nalezy ufac temu aspektowi zmysw.
Reinkarnujace si ego jest wiecznym czowiekiem. Trwa w ciagu wszystkich narodzin i smierci,
podczas gdy osobowosc jest osobista cecha jednego zycia. Wieczny czowiek trwa posrd wrazen
zmieniajacych si osobowosci.

Unikaj pochwal, o zarliwy uczniu, pochway mamiq, do samo-uludy prowadzq. Ciao twe
to nie ty, twoja Jazn-duch sama w sobie bezcielesna jest, ani nagana ani pochwala nie ma na niq
wpywu.
Samochwalstwo, o uczniu, jest jak wieza wysoka, na ktrq zarozumiay wdrapa si
gupiec i w dumnym rozsiad si tam osamotnieniu, przez nikogo prcz niego samego nie
dostrzegany.

Niezasuzona pochwaa zepsua wielu ludzi. Prowadzi do pychy. Jest widoczna, gdy czowiek
porwnuje si z tymi, co sa ponizej. Pycha wznosi barier i odgradza czowieka od bliznich. Aby cieszyc
si swa wyzsza pozycja, czowiek stara si, aby inni wiedzieli jeszcze mniej niz on sam. Dzieli si wiedza
tylko po to, aby si nia popisac. Cay czas zajmuje si pogbianiem przepasci midzy soba i innymi
ludzmi. Sprawia mu przyjemnosc patrzenie na ludzi z gry. Pycha zasania to, co lezy przed nim lub nad
nim.
Uczniowie, ktrzy sa dostatecznie jasnowidzacy, aby widziec Mistrzw, nic pysznia si, gdyz
widza swoja maosc w porwnaniu z wielkoscia Mistrza. Dlatego najlepszym sposobem uniknicia pychy
jest nieustanna praca dla Mistrza. Myslenie o sobie jest tylko strata energii i czasu, z jednej strony
konieczne jest unikanie pychy, z drugiej zas jest rwnie wazne nieocenianie zbyt nisko wasnych zdolnosci.
Nalezy wic trzymac si srodkowej sciezki.

Czowiek rozumny faszywq wiedz usuwa, na wiatr jq rzuca dobrotliwe Prawo. Dla
wszystkich jednakowo tego Prawa obraca si koo, tak samo dla pysznych, jak i dla penych
pokory. Nauka Oka" jest dla tumw, Nauka Serca" dla nielicznych. Pierwsi woajq w swej
pysze: 'patrzcie na mnie, ja wiem"; a drudzy, ci co w pokorze gromadzili mqdrosc, mwiq cicho:
'tak mi powiadano".

Masy ida powoli szeroka droga ewolucji. Dla nich droga wije si agodnie w gr zbocza. Silny i
zaawansowany czowiek kieruje si sercem i idzie stroma sciezka, aby wspinac si szybko. Ezoteryczna
nauka sprowadza uwag na powrt do istotnych i waznych prawd.
Wczytuj si w pisma i staraj si je zrozumiec. Zdobywaj wiedz o prawdziwych faktach. Traktuje
je jako wskazwki majace wzbogacic zycie codzienne. Stopniowo stawaj si zrdem swiata dla siebie.


Nauk Serca Wielkim Przesiewaczem" zowiq.
Kolo Dobrego Prawa obraca si szybko wciqz, dzien i noc miele: plewy od zotego
oddziela ziarna, uski z czystej mqki odrzuca. Rka Kariny tym kolein kieruje, a jego obroty
pulsowanie karmicznego zaznaczajq serca.
Prawdziwa wiedza jest mqkq, zas faszywa nauka plewq. Jesli chcesz chleba mqdrosci
pozywac, twojq mqk musisz przeczystq wodq Amrity (niesmiertelnosci) rozrobic. Lecz jesli
plewy rosq Maji zamieszasz, pozywienie tylko dla czarnych gobic smierci zgotujesz, dla ptakw
narodzin, upadku i blu.

Nauka Serca nazywana jest Wielkim Przesiewaczem" (przesiew odnosi si do przedmiotu
przeznaczonego do dokadnego badania lub analizy, oddzielanego przy przechodzeniu przez sito).
Wskazuje ona sposb, w jaki czowiek powinien pracowac w swiecie. Bdy i pomyki sa stopniowo
odsiewane i usuwane. Pracujac bez ideaw wewntrznej nauki, powtarza si bez konca te same bdy,
zycie po zyciu. Mimo naszej niedoskonaej wiedzy, trzeba posuwac si dalej i czynic najlepiej jak
potrafimy. Jest to tak, jak z uczeniem si jzyka. Uczyc si z penym zaangazowaniem mimo
popenianych bdw. We wasciwym czasie i dziki staraniom czowiek nauczy si mwic
bezbdnie.
29
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
Mistrz, mimo, ze moze byc niewidzialny, poprowadzi ucznia przez doswiadczenia, ktre
zwolna usuna jego bdy i wady. Dobra wola i po-4, moc ze strony Mistrza pojawia si nieuchronnie,
gdy czowiek bdzie mia silne przekonanie, a serce jego pene bdzie miosci dla tej pracy. Wtedy
uczen moze pracowac bez obawy pomyek. Wraz ze szczerym wysikiem popeniane bdy stana si
mniejsze i bdzie ich mniej, az w koncu znikna.
Prawdziwa wiedza, ktra zyskujesz, jest maka z ktrej wypieka si chleb madrosci.
Zagniatanie (z maki wyrabia si ciasto zanim wozy si je do pieca, aby upiec chleb to dziaanie
wyzszej Jazni. Wyzsza Jazn dziaa w oparciu o doswiadczenie i przeksztaca je w prawdziwa madrosc.
U przecitnie rozwinitego czowieka wiksza czsc tego procesu odbywa si w okresie Dewahanu,
po smierci. Lecz w przypadku ucznia Mistrza, ktry poszerzy przestrzen midzy wyzsza a nizsza
Jaznia, proces ten odbywa si cay czas.
Ten, ktry nie wprowadza w czyn zewntrznej wiedzy zdobytej <4 w czasie studiw, nie
idzie Droga. Przygotowuje jedynie Karm dla przyszych narodzin i smierci. Natomiast wiedza tak
zgromadzona, wprowadzona w praktyk zycia codziennego, staje si madroscia. Powoduje to zmiany
w osobowosci. W przeciwnym razie proces powolnej ewolucji madrosci odbdzie si w czasie
Dewahanu, okresu odpoczynku po smierci.

3. CZYNNE ZYCIE

Jezeli ci ktos powie, ze chcqc zostac Arhanem (Arhatem), masz miosci dla wszechstworzenia
si wyrzec, powiedz mu, ze kamie.
Jezeli ci powiedzq, iz chcqc wyzwolenie zdobyc, masz matk twq miec w nienawisci, syna si
wyrzec, wyprzec si ojca wasnego i zwac go wprost gospodarzem, oraz wszelkiego miosierdzia dla
ludzi i zwierzqt poniechac - powiedz im, ze jzyk ich fasz gosi.
Tak nauczajq ateisci asceci - Tirthika zwani.
Jesli bdq ci przekonywac, ze grzech z dziaania, a szczscie z zupenej rodzi si
bezczynnosci, tedy im powiedz, ze bqdzq. Samo powstrzymywanie si od grzechu i od bdu, nie
uwalnia reinkarnujqcej si Jazni (Duszy) od ludzkiego dziaania i umysu nie wyswobadza z niewoli.
Tak Nauka Serca" nam mwi.

C.W.L.

Trzeba miec wspczucie dla czowieka, ktrego zainteresowania sa jeszcze skupione \\okol
spraw swiatowych. Nie mozna lekcewazyc zaangazowania czowieka w sprawy doczesne. Jesli nawet
czowiek wznis si ponad osobiste pragnienia, nie moze pogardzac tymi, ktrzy sa jeszcze na
wczesniejszym etapie ewolucji. Wspczucie i chc pomocy powinny byc cechami jego natury.
Tirthika dosownie znaczy ten, ktry przynalezy do tirtha, to jest switego miejsca", a wic czowiek
wartosciowy i swity. Tirtha oznacza tez skrzyzowanie z innymi swiatami lub wyzszym zyciem".
Swiatynia moze byc Tirtha, jesli istnieje tam specjalne poaczenie midzy wewntrznym i
zewntrznym swiatem. Ortodoksyjni Bramini i Hindusi, ktrzy odwiedzaja takie Tirtha, to znaczy
Benares albo Hardwar. byli nazywani niewierzacymi, poniewaz nie przyjli sw Buddy W sobie
samym nalezy szukac wyzwolenia".

Dharmq Oka" jest wcielanie tego, co zewntrzne jest i nie ma prawdziwego istnienia.
Dharmq Serca" jest wcielanie Bodhi, tego co trwae jest i wieczyste.

Sowo dharma" moze byc tu tumaczone jako forma religii" albo wiara". Bodhi jest to po
prostu madrosc".

Lampa jasno si pali, gdy olej i knot sq czyste; wic trzeba je oczyszczac. Pomien nie czuje
oczyszczania. Gazie drzewa sq wichrem targane, lecz pien nieruchomy zostaje".
Zarwno czyn, jak i bezczyn mogq si w tobie wyrazac. Ciao moze byc w ruchu, a umys w
spokoju, zas dusza byc przejrzysta i cicha jak grskie jezioro.

30
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
Na Drodze postpu tylko nizsze ja doswiadcza cierpienia. Cierpiane jest w duzej mierze
sprawa postawy. Niektrzy z wielkich mczennikw byli peni radosci, gdy przechodzili to, co inni
uwazali za wielki bl. Przyjmowali cierpienie w imi Boga i uwazali to za wielki zaszczyt.
Najtrudniej jest poradzic sobie z fizycznym cierpieniem. Aczkolwiek czasami mozemy byc w stanie
wycofac si z fizycznego ciaa, gdy odczuwa ono bl. Niepozadane emocje, takie jak zazdrosc, pycha,
zawisc, strach, moga byc nazwane chorobami astralnymi. Wikszosc ludzi moze pokonac astralny bl,
jesli nie pozwala emocjom zatrzymywac si na myslach, ktre sprawiaja bl. Moga byc one usunite
przez stay wysiek, aby odczuwac przeciwstawne im emocje. Nad mentalnym cierpieniem, gwnie
zmartwieniem, atwiej jest zapanowac.
Nie nalezy zbytnio rozmyslac nad swoimi wadami i brakami. Mozna pocieszyc si
osiagniciami w innych sferach aktywnosci. Madrzej jest byc cierpliwym i jak najlepiej wykorzystac
wszystkie dobre cechy, ktre si posiada. Powinno si dziaac bezinteresownie.
Nasza ignorancja czyni cierpienie tak gorzkim i penym zalu. Dla osobowosci porazka zyciowa moze
byc tragedia. Lecz dla ego, ktre zna setki i tysiace inkarnacji czowieka, rozczarowania (jednego
zycia) nie wydaja si tak wazne. Ego traktuje osobowosci, podobnie jak rybak, ktry zarzuca siec. Nie
spodziewa si, ze za kazdym razem odniesie sukces. Czsto osobowosc oczekuje wicej uwagi ze
strony ego, ktre jest ponad nim. Otrzyma ja, gdy na to zasuzy lub gdy bdzie to potrzebne.
Cierpienie i bl dotycza tylko osobowosci na nizszym planie.Czowiek dzieli si z innymi
cierpieniem i w ten sposb bardziej si do nich zbliza. Na wyzszym, buddyczym planie, czowiek
zaczyna doswiadczac szczscia, ktre jest zyciem Logosu.

Czy chciabys zostac Joginem w Krgu Czasu"?
Jesli tak, o Lanu:
nie wierz, ze przebywajqc w gbi puszcz, w dumnym od reszty ludzi odosobnieniu, lub zywiqc
si korzonkiem i roslinq lesnq, a pragnienie gaszqc sniegiem grskiego ancucha, nie wierz, ze
cel swj - ostateczne wyzwolenie - najszybciej osiqgniesz.
Nie sqdz, ze wykrcanie czonkw, szarpanie muskuw i ciaa, moze ci z twoim
Duchem milczqcym" zjednoczyc. Nie sqdz rwniez, ze gdy opanujesz grzechy twojego ciaa - o
ty, twych cieni" ofiaro, - nie sqdz, i zes dopeni juz wobec czowieka obowiqzku i wobec
przyrody.

Nie powinno si dazyc do wyzwolenia po to, aby uciec od koa narodzin i smierci. Jogin chce
pozostac w tym kole czasu, azeby pomc innym. Czas nie ma wpywu na Budd i Maitrej, ktrzy w
peni szczscia oddaja si swojej pracy. Jezeli jestesmy szczsliwi, chcemy, aby to trwao stale.
Nie powinno si praktykowac samowyrzeczenia w celu osiagnicia duchowego postpu. Zo
zawarte w czowieku jest forteca dla namitnosci i pragnien ciaa. Wyzsza Jazn powinna nad nim
zapanowac, zanim dokona si postpu na Sciezce. Panowanie nad ciaem jest konieczne dla
duchowego postpu, lecz kontrolowanie namitnosci i pragnien przez umartwianie si jest pozbawione
sensu. Trudno w ten sposb osiagnac tak wazna w zyciu harmoni. Jest to szeroko rozpowszechnione
zudzenie, ze aby byc na prawd dobrym, trzeba cierpiec niewygod, poniewaz zadawala to Logos.
Zaawansowana osoba ma proste przyzwyczajenia. Nie dba o luksusy, poniewaz z tego
wyrosa. Zbytek nie interesuje jej duzej, chociaz nie uwaza go za cos zego, lecz ten kto ja tylko
nasladuje w powstrzymywaniu si od korzystania z takich wygd, nie czyni w ten sposb postpw.
Nasza suzba wobec swiata nie konczy si nawet wtedy, kiedy oczyscimy samych siebie. Tak
naprawd najpowazniejszy obowiazek zaczyna si wasnie teraz. Dopiero gdy cienie nizszych cia
zostay opanowane, mozemy uczynic co tylko si da dla innych ludzi. Regua postpowania w
wyzszym zyciu brzmi: Od kazdego wedug jego si, kazdemu wedug jego potrzeb".
H. P. Bawatska nawiazuje do Milczacej Jazni w ustpie dotyczacym sidmej zasady. ktra
jest Atma. Powiedziano juz wyzej, jak ta idea milczenia jest zwiazana z ta czscia wyzszego Ja.

Bogosawieni gardzili takim postpowaniem. Lew Prawa", Miosierdzia Pan"(Budda)
ujrzawszy istotnq przyczyn ludzkiego cierpienia opusci natychmiast miy, lecz samolubny
spokj cichych ustroni i z Araniaki" (pustelnika) stal si ludzkosci Mistrzem i Nauczycielem.
Po wstqpieniu w Nirwan Dzulaj" (Budda) gosi kazania po grach, rwninach i miastach
nauczajqc ludzi, Bogw i Anioy.
31
www.teozofia.org Teozofia w Polsce

Gautama poszed do lasu, aby medytowac. Usiad pod drzewem bodhi. Postanowi osiagnac
oswiecenie. Gdy to si stao, rozwiaza problemy zycia. Ogarny go watpliwosci, czy moze przekazac
swoje nauki swiatu. Wiedzia, ze wikszosc ludzi ich nie zrozumie i ze moze to wyrzadzic szkod. W
tym czasie dotar do niego gos ziemi bagajac go, aby naucza. Prosba ta dodaa mu odwagi i
zdecydowa si nauczac lud/kosc na planie fizycznym. Budda porzuci samotnosc i zacza nauczac, a
Indzie zbierali si wok niego, aby suchac jego nauk i chonac Jego aur.
Podany fragment zawiera rzne tytuy nadawane Buddzie. Nazywa si go Tathagata, co
oznacza, ze szed sladami swoich poprzednikw. Nazywano go takze, Julai (Dzulaj): jest to chinskie
imi dla Tathagata.

Siej czyny dobroci, a zbierzesz ich plon. Bezczynnosc w dziele miosierdzia /.mienia si w
czyn smiertelnego grzechu.

Kazdy czowiek ma obowiazek dziaac zgodnie z swiadoma moca, ktra do tej pory rozwina.
Jesli zaniedbuje si. nie uzywa jej, winny jest grzechu zaniedbania. Naszym obowiazkiem jest
interweniowac, gdy widzimy okrucienstwo wyrzadzane dzieciom i zwierztom. Jesli uda si nam
sprawic, aby taki czowiek zauwazy bad w swoim postpowaniu i powstrzyma si od niego,
przyniesie to dobro obu stronom. Jesli nie uczynimy tego, mamy udzia w Karmie zego czynu.

Tak mwi nam Mdrzec:
Czy masz powstrzymywac si od czynu? Nie tq drogq dusza twa do wolnosci si zblizy. By
osiqgnqc 'Nirwan trzeba zdobyc samo-poznanie, a to czynw miosci jest dzieckiem.

Nie mozemy osiagnac prawdziwej wiedzy o zyciu, zanim nie zaczniemy pracowac dla innych.
To objawienie pochodzace od starego czowieka rzuca wiele swiata. Poprzez, medytacj uswiadomi
on sobie, jak cierpienie, slepota i ndza w tym zyciu sa spowodowane zymi czynami w poprzednim
wcieleniu. Przez cierpienie nauczy si doceniac okazywana mu dobroc i kochac ludzi. W jego
mniemaniu zadne cierpienie nie stanowi zbyt wysokiej ceny za t lekcj, By on zywym przykadem
tej nauki, ze samopoznanie jest dzieckiem czynw miosci.

Miej cierpliwosc, o Lanu, jak ten, co si nie obawia upadkw i nie goni za powodzeniem.
Wpatrz si wzrokiem twej duszy w gwiazd, ktrej jestes promieniem, w owq pomiennq gwiazd,
ktra wsrd bezswietlnych jasnieje gbin nigdy nieustajqcego bytu, w bezgranicznych dziedzinach
Nieznanego.

Uczen wic, ze plan Logosu bdzie zrealizowany. Dlatego nie powinien obawiac si porazki w
swej dziaalnosci. Jesli ma okazj wykonania czsci tego planu i nie powiedzie mu si, zostanie to
wykonane w inny sposb, przez kogos innego. Nie ma to znaczenia dla Logosu, choc ma duzy wpyw
na zycie. Wielkie plany sa realizowane przy wziciu pod uwag wszelkich okolicznosci. Mistrzowie
zawsze zakadaja, ze bdziemy korzystac z rznych sposobnosci stojacych przed nami i sa swiadomi,
gdy tego nie czynimy. H. P.Bawatska czasem mwia on zasuzy na swoja szans".
Uczen, czyniac dobro, uwaza czasami, ze przeciwnosci, ktre ma pokonac, przerastaja go. Nie
powinien czuc rozczarowania, ani tracic cierpliwosci, poniewaz wszelki wysiek podejmowany dla
dobrego celu, zawsze w jakis sposb przyniesie odpowiedni rezultat. Moze on byc niewidoczny, lecz
nikt nie moze usunac nastpstw dobrego czynu.
Zazwyczaj ci ludzie, ktrzy wykonali najwiksza prac na swiecie, nie widza jej rezultatu,
chociaz trudno jest nieoczekiwac wyniku, kiedy praca zostaa wykonana z wielkim poswiceniem,
niestrudzona i nieskonczona cierpliwoscia. Gwiazda, ktrej jestes promieniem" zawsze swieci nad
toba. Gdy wiemy, ktra gwiazda jest nasza, to wiemy takze do jakiego promienia nalezymy - jednego
z wielkich promieni aczacych nas z Logosem. Gdy wyzsza Jazn opanowaa osobowosc, oczywiste si
staje, do ktrego promienia nalezy.

32
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
Miej cierpliwosc, o Lanu, jak ten, ktry trwa wiecznie. Twe cienie" zyjq i znikajq, ale to, co
w tobie zyc bdzie wieczyscie, to, co w tobie wie, bowiem samo jest wiedzq, nie nalezy do przemi-
jajqcego zywota; to Ten ktry by, jest i bdzie, ktrego ostatnia godzina nie nadejdzie nigdy.

Praktycznie jest tylko jedno rzeczywiste" zycie. Smierc jest tylko przemijajacym incydentem.
Madrze jest zaczac teraz prac, ktra nas interesuje. Zadna sia nie odciagnie nas od naszej Drogi.
Istnieje tez wielkie zadanie pozbywania si swych wad, nawet w starszym wieku. Wszelkie uczynione
dobro zostaje przeniesione do nastpnego wcielenia. Gdy ciao jest mode, odczuje impuls, aby
prowadzic dalej poprzednie dzieo. Podczas okresu pobytu w Dewahanie. praca ktra si wykonao we
wasnie zakonczonym zyciu, jest przetwarzana w uzdolnienia. Bda one wielka pomoca w nastpnym
wcieleniu. Poza cierpliwoscia potrzeba nam wytrwaosci, poniewaz zadne wielkie dzieo nie moze
byc ukonczone w krtkim czasie.

4. TAJEMNA SCIEZKA

Jesli sodki plon pokoju chcesz zbierac, uczniu, tedy zasiewaj lany przyszych zniw
ziarnem zasug; a cierpienie narodzin przyjmuj ochotnie.

C.W.L.

Arsasanga zaleca drog wyrzeczen. Jest to szlachetniejsza droga niz akceptowanie spokoju
Nirwany. Postawa, aby szukac wyzwolenia dla siebie, jest jakby egoistyczna ucieczka. Nie moze to
doprowadzic ucznia zbyt wysoko. Pozostac z ludzmi i pomagac im, jest to najlepsze co mozna uczynic. Jest
naturalna reakcja. Jesli nie potrafimy kochac tych, ktrzy sa nam bliscy i znani, jak moglibysmy kochac
tych, ktrych nie znamy?
Zycie na planie Atmy lub Nirwany jest okreslane jako okres odpoczynku. W tym stanie nie ma
swiadomosci wyczerpania, po ktrym nastpuje zmczenie, lecz istnieje ogromna aktywnosc. Wielu z tych,
ktrzy osiagnli Nirwan, kieruje swoje mysli wzwyz. Soneczny Logos nie odpoczywa nawet na chwil.
W przyszosci, moze okazac si, ze obowiazkiem niektrych sposrd nas jest pomaganie innym systemom
mniej zaawansowanym niz nasz. Nie ulega watpliwosci, ze bardziej zaawansowani uczniowie Mistrza bda
potrzebni, aby dalej prowadzic swoje zadanie na ziemi. Arhat, jesli zechce, moze nie rodzic si wicej na
ziemi. Lecz nasi Mistrzowie chca, abysmy si dalej rodzili dla wykonywania potrzebnej pracy.

Usun si spod sonecznego swiata w cien, by wicej miejsca uczynic dla innych. zy,
ktre suche zraszajq ugory, pomagajq wzrastac kwiatom i owocom karmicznych wyrwnan.
Znad pomieniska ludzkiego zywota, znad jego dymw
7
czarnych, skrzydlate, czyste powstajq
pomienie, a wznoszqc si wzwyz, pod okiem Karmy, utkajq w koncu trzy, Sciezce wasciwe, a
chwalebne szaty.

Nie ma dosc swiata sonecznego dla wszystkich. Nawet wtedy, jesli mozna pomc innym za cen
trudnosci i ponoszenia strat, mozna si dzielic szczsciem pochodzacym ze swiata sonca. Cierpienia i
trudnosci sa naszym wasnym dzieem. Tworzymy nasz wasny cien. Wszystko czego doswiadczamy jest
nasza Karma. Nie jest to nigdy wicej niz to, co mozemy udzwignac. Wszystko co Karma przynosi czo-
wiekowi nigdy nie przewyzsza tego, co on moze zniesc i to zniesc bez trudu. Istnieja pewne dziaania,
ktre przynosza wielkie karmiczne cierpienia, jednym z nich jest okrucienstwo.

Nirmanakaja, Sambhogakaja, Dharmakaja, to trzy wzniose szaty.

Dla czowieka, ktry osiagna stan Adepta istnieja trzy mozliwosci. Bda one omwione
szczegowo w Trzeciej Czsci.
Buddowie Pratyeka sa wielkimi Adeptami pierwszego promienia. Sa oni uczniami Pana Swiata. Buddowie
Pratyeka osiagnli ten sam poziom co Lord Budda. Wszystkich ich charakteryzuje takie samo wspczucie.
Przychodza na ziemi, aby suzyc i przyspieszyc jej ewolucj wedug linii pierwszego promienia, podczas
gdy Budda pracuje na drugim promieniu.

33
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
Szata Szangna moze wprawdzie zdobyc swiato wieczyste, bo tylko ona daje Nirwan
zniszczenia (osobowosci) i kres kadzie wcieleniom, ale, o Lanu, i wspczucie ona niweczy.
Doskonay Budda w szat najwyzszej chway Dharmakaji odzian, nie jest juz w stanie ludziom
ku zbawieniu pomagac. Ach, czyz wic liczne dusze majq byc jednej Jazni poswicone, a
ludzkosc dobru i chwale jednostek?
Wiedz, o Lanu, jest to Sciezka Otwarta, do jednostkowej szczsliwosci droga, od ktrej
oddala si kazdy Bodhisattwa Tajemnego Serca", kazdy Budda wspczucia.

Szata Szangna znajduje si znacznie ponizej kazdej z wymienionych szat. Tutaj Karma jest
zrwnowazona, osobowosc jest unicestwiona przez usuniecie wszelkich pragnien wacznie z pragnieniem
zycia. Zakada to ewolucj ciaa przyczynowego w duzo wikszym stopniu niz u wikszosci ludzi. Lecz nie
nastpuje jeszcze rozwj miosci, wspczucia i pragnienia pomagania swiatu. Czowiek, ktry w taki
sposb uwolni si od koniecznosci powtrnych narodzin, moze zyc jako ego na wyzszych poziomach
swiata mentalnego przez dugi czas.

Zyc dla dobra ludzkosci jest krokiem pierwszym, szesc cnt chwalebnych uprawiac - jest
drugim.
Przywdziac skromnq Nirmanakaji szat, to wyrzec si dla siebie
wieczystego szczscia, by ludziom ku zbawieniu pomagac. Osiqgnqc
Nirwany szczsliwosc i poswicic jq, to ostatnie najwyzsze sposrd
wszystkich wyrzeczen na Wyrzeczen Drodze.
Wiedz, o Lanu, iz to jest Sciezka Tajemna, ktrq kazdy Budda doskonaosci obiera, poswicajqc
swq dusz dla sabszych dusz.

Nirmanakaja to Adept, ktry osiagna swiatosc. W tym przypadku Adept zamiast pozostac na
tym waznym, wysokim poziomie, decyduje si pracowac na tym nizszym planie. Czyniac tak, schodzi
w d. aby byc w kontakcie z ziemia. Takie dziaanie umozliwia mu napenienie duchowej przestrzeni
dla dobra wszystkich.

Jednak, jesli zbyt jest dla ciebie wysoki lot tej Nauki Serca", jesli pragniesz pomocy dla
siebie, a wzdragasz si przed dawaniem jej innym, tedy, o uczniu sabego serca, usysz w por t
przestrog: zadowl si Naukq Oka" wedle prawa. Ale nie trac nadziei, bowiem jesli Tajemna
Sciezka" jest dzis" dla ciebie niosiqgalna, mozesz przeciez signqc ku niej jutro". Wiedz, iz
zaden, nawet najdrobniejszy wysiek - w dobrym czy tez zym kierunku - ze swiata przyczyn
nie znika. Nawet rozpraszajqcy si dym nie pozostaje bez sladu. Okrutne sowo w ktryms z
przeszych wymwione zywotw, nie ginie, a ku nam znw powraca". Krzak pieprzu nie wyda
rz, ani tez srebrna gwiazdeczka jasminu nie zmieni si w oset lub ciern.
Mozesz stwarzac dzis" warunki dla twego jutra". W tej naszej Wielkiej Pielgrzymce"
z ziaren, ktre co godzina siejesz, kazde wydaje swoich skutkw plon, bowiem Sprawiedliwosc
niezomna rzqdzi swiatem. W potznym rzucie swych nieomylnych wyrokw wyznacza ona
ludziom zywoty cierpienia pene lub radosci-karmiczne dziedzictwo ich przeszych czynw i
mysli.
Bierz wic to, co ci zgotowaa zasuga, o uczniu o cierpliwym sercu. Ochoczo idz naprzd
i bqdz z twego losu zadowolony,bowiem jest on twq Karmq, Karmq wszystkich twych wcielen, i
przeznaczeniem tych, ktrzy w udrce i blu wraz z tobq na ten swiat przyszli, ktrzy w jednym
zyciu po drugim radujq si i smucq z twoimi poprzednimi zwiqzani czynami.

Nie mozna od razu stac si bezinteresownym. Trzeba skierowac swoja prace we wasciwym
kierunku, az mozna bdzie idea lub cel osiagnac stosunkowo atwo.
Cele powinny byc realistyczne i trzeba do nich podchodzic racjonalnie. Jesli cel jest zbyt
wielki i czowiek jest niezdolny do jego osiagnicia, doprowadzi to do rozczarowania.
Budda postpowa bardzo madrze wobec wszystkich kategorii osb. Stara si nikogo nie
zniechcac. O najwyzszej sciezce mwi tylko swoim mnichom. Zwracajac si do ogu mwi o
srodkowej drodze i radzi ludziom zyc jak najwyzszym i najszlachetniejszym zyciem do jakiego byli
zdolni. Dopiero wwczas bda oni w stanie wejsc w Jego Porzadek. Mwi im, ze dzis stwarzaja
34
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
swoje mozliwosci na jutro, to znaczy na nastpna inkarnacj. Nie ma potrzeby, by rozpaczali.
Czowiek, ktry podejmuje jedna mozliwosc otrzyma ich dziesiciokrotnie wicej. Ten, kto uzywa si,
ktre posiada, w tak peny sposb jak to jest mozliwe, bez naduzywania ich, z pewnoscia rozwija je w
nieoczekiwanym tempie.
Ostatni ustp nawiazuje do tych, ktrzy si razem urodzili. Ludzie ewoluuja w grupach. Ci
sami ludzie znajduja si blisko siebie w rznych zwiazkach w nastpnym wcieleniu. Cokolwiek
zdoaja osiagnac przyniesie to pozytek ludziom, ktrych przeznaczenie jest blisko zwiazane z ich
wasnym. Trzeba o tym pamitac, kiedy czowiek reaguje na swe otoczenie tak w stosunku do dobrego
jak i zego.

5. KOO ZYCIA

Pracuj dla nich dzis" a oni "jutro" bdq pracowac dla ciebie. Z zalqzka poswicenia i
samozaparcia sodki owoc ostatecznego Wyzwolenia z czasem si rodzi.
Na zgub skazany jest ten, ktry z lku przed Maarq powstrzymuje si od pomagania
innym, z obawy "aby przypadkiem dziaaniem i dla swego ja" nie splamic si, jak samolubnym
czynem. Wdrowiec, ktry chciaby odswiezyc swe czonki znuzone w potoku, a jednak nie smie
rzucic si w wod w obawie prqdu, moze pasc od zaru i wycienczenia. Bezczynnosc z samolubnej
zrodzona obawy tylko ze moze przyniesc skutki.
Czowiek samolubny zyje bez celu; a ten, ktry nie spenia wyznaczonego mu przez zycie
zadania, zyje daremnie.
Podqzaj zgodnie za zycia obrotem, sumiennie; speniajqc krqg
obowiqzkw wobec twej rasy, narodu, rodziny i przyjaci, jako i wrogw; zdobqdz obojtnosc
na rozkosz, jak i na bl. Do konca rzetelnie spacaj karmiczny dug. A moce wewntrzne
(Siddhi) dla przyszego zdobywaj wcielenia.

C.W.L.

Ludzie czsto nie podejmuja wysiku, poniewaz nie moga dokonac
wielkich rzeczy ani osiagnac szybkiego postpu. Jest to wielki bad. Moga przynajmniej pomc
tym, z ktrymi zetkna ich Karma. Moga jak najlepiej wykorzystac swoje obecne srodowisko.
Kochajacy przyjaciel jest wielka pomoca. Prawdziwymi przyjacimi sa ci, ktrzy sa
przyjacimi ego. Srodowisko i przyjaciele przychodza z pomoca, gdy nadchodzi czas
pierwszego wtajemniczenia. Prawdziwi przyjaciele z samolubnych motyww nie bda nikogo
wiazac. Zawsze dadza przyjacielowi swobod pjscia wyzsza sciezka.
Pomaganie innym wymaga starannego rozwazenia. Niektrzy dobrzy ludzie
powstrzymuja si od pomagania innym z lku, ze uzyzniaja gleb dla egoistycznych motyww.
Niektrzy powstrzymuja si od pomocy z powodu watpliwosci wobec swoich wasnych
motyww. Miosierdzie jest czsto okazywane nie z chci pomocy, ale dla pozbycia si przykrego
uczucia zwiazanego z widokiem cierpienia.
Jakiekolwiek sa nasze motywy, musimy pomagac cierpiacemu bez mysli o egoistycznych
pobudkach dziaania. Uwazajmy jednak, komu pomagamy. Szukajmy sposobnosci, aby wykonac
dobra prac. Czasem mozemy pomc jedynie mysla. Niektrzy promieniuja moca duchowa
w medytacji dla dodania si wielu ludziom zaangazowanym w aktywna prac w swiecie.
Obowiazki wzgldem rodziny, krewnych i w ogle wobec ludzi dostarczaja najlepszych
okazji dla postpu na sciezce. Pan Karmy stwarza kazdemu warunki, ktre sa odpowiednie dla
jego rozwoju. Daja one czowiekowi ten rodzaj pracy, ktra jest w stanie rozwinac przymioty,
ktrych potrzebuje. Gdy czowiek jest bardziej rozwinity, srodowisko w ktrym moze czynic
postpy, musi byc wybrane z wielka starannoscia. Trudnosci pojawiajace si na jego drodze maja
pomc rozwojowi jego charakteru i zdolnosci.
Czowiekowi dobrze wykonujacemu swoje codzienne obowiazki wkrtce powierzone
zostana wyzsze zadania. Ktos, komu mozna zaufac, ze wykona prac dobrze i sumiennie, jest
potrzebny tym, ktrzy kieruja przeznaczeniem ludzkosci. Badz uczciwy w maych rzeczach,
35
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
a powierzone ci bda wielkie, jak powiada Biblia. Powierzenie wielkich spraw aczy si z
odpowiedzialnym stanowiskiem. Zgodnie z okultyzmem odpowiedzialne stanowisko powierza si
tym, ktrzy okazali si godni zaufania w drobnych sprawach. Jest to sprawdzian, ktrym
posuguje si Mistrz.
Wolnosc jest najbardziej pozyteczna dla rozwoju ucznia. W odpowiednim czasie pkaja
niewasciwe wizy. Lecz jesli zerwie si je przedwczesnie, oplota czowieka ponownie
powodujac wiele trudnosci i blu.

Jesli nie mozesz byc soncem, stan si skromnq planetq. O tak, zaprawd, jesli nie stac ci
by blaskiem swiecic pomiennym, jakoby sonca na sniezystych szczytach wieczystej czystosci,
tedy o uczniu, wybierz skromniejsze zadanie.
Wskazuj Drog" - chocby niejasno, sam jeszcze wsrd tumu stracony - jak owa
wieczorna gwiazda, co swoim sabym promieniem rozswietla nieco drog tych, ktrzy kroczq w
ciemnosci.
Patrz na Marsa (Migmara), gdy poprzez szkaratne zasony Okiem" swym piesci ziemie
uspionq. Patrz na pomiennq aur Rki" Merkurego (Lhagpa) wyciqgnitej w miosci i
ochronie nad gowami jego ascetw. Obaj sq dzis sugami sonca (Njama), gdy go nie ma,
czuwajq milczqcy ci nocy straznicy. A przeciez w odlegych Kalpach kazdy z nich by sam
soncem jarzqcym, i w przy- szych wielkich Dniach" moze znw nim bdzie. Tak oto wznosi si
i opada karmiczne prawo przyrody.
Bqdz jako one, o Lanu, otuch dawaj i jasnosc utrudzonym pielgrzymom; szukaj tych,
ktrzy jeszcze mniej majq wiedzy od ciebie; tych, co w swym rozpacznym zgnbieniu siadajq
(przy drodze), chleba mqdrosci spragnieni, jak i tego chleba ktry by ich cienie" nakarmi;
sami sq, bez Przewodnika-nauczyciela, ani zadnej pociechy; niechze od ciebie o dobrym Prawie
usyszq.

W przypisach H. P. Bawatska mwi: Njima - jest soncem Tybetanskiej astrologii: Migmar (czyli
Mars) jest symbolizowany przez oko; Lhagpa (Merkury) jest symbolizowany przez rk. Mozna tu dojrzec
ciekawa analogi. Gdy sonce zachodzi i nastpuje po nim ciemna noc, wymienione tu Mars i Merkury
uzyczaja swojego swiata, azeby zmniejszyc ciemnosc. Robia co tylko mozna, aby dac swiato
czowiekowi. Podobnie musimy pomagac tym, ktrzy sa w wikszych ciemnosciach niz my. Mozemy
znalezc kogos pograzonego w wikszej niewiedzy niz my sami. kogo mozemy uczyc. Jesli ci. ktrzy sa
wok nas. nie sa gotowi wkroczyc na Drog, mozemy poprowadzic ich w jej
kierunku.
Wcale si tak nie dzieje, ze wykonujemy najlepsza prac, gdy jestesmy w najwikszym
blasku. Fundamenty budynku, choc ukryte przed wzrokiem, podtrzymuja go, aby mg speniac
swoje funkcje. Podobnie w codziennej pracy, uczen wykonuje wazne usugi dla spoeczenstwa
rozwijajac wyzsze Siddhi, ktre sa duchowymi siami ego.

Mw im uczniu, iz ten kto dum i miosc wasnq sugami swej zarliwosci uczyni, ten kto si
mocnym uchwytem zycia trzymajqc, jednak cierpliwosc swq i poddanie si Prawu, jak wonny kwiat
u stp Buddy skada w ofierze, jeszcze w tym wcieleniu Szrotapatti zostaje, czyli w Potok wstpuje".
Wadze doskonaosci (Siddhi) mogq majaczyc w odlegej dali, lecz uczyni juz pierwszy krok, wszed
w potok", i zdobyc jest zdolny wzrok ora gr i lani pochliwej such.
Powiedz im, o Lanu, iz zarliwe samooddanie moze im wiedz przywrcic, owq wiedz, ktrq
juz w poprzednich posiadali wcieleniach. Wzroku Deww i Deww suchu nie zdobywa si w jednym
krtkim zywocie.

Nasza zewntrzna dziaalnosc to suzba u stp Mistrza. Gdy Manas jest dobrze rozwinity,
wewntrzna zmiana uswiadamia obecnosc Buddhi. Chyli on czoa przed wyzszym pierwiastkiem i
akceptuje jego nakazy. Podobnie w zwykym zyciu, mentalnej naturze czowieka pozostawia si
ostatnie sowo. Umys zostaje zaangazowany do pracy zgodnej z wyzsza intuicja, dla znalezienia
lepszej drogi.
Ten kto czuje zapal, syszac o Drodze, z pewnoscia pracowa dla niej w poprzednim zyciu lub
w wielu ubiegych. Podobnie gdy ktos odzyskuje wzrok i such Deww. moze to swiadczyc o jego
36
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
osiagniciach z poprzednich wcielen. Zdolnosci te moga odpowiadac na wewntrzny gos, aby
widziec zycie i swiat oczami ducha.

Bqdz peen pokory, jesli chcesz mqdrosc osiqgnqc.
A gdys mqdrosc zdoby, niech jeszcze wikszq bdzie twa pokora.
Bqdz jak ocean, co w siebie przyjmuje rzeki wszystkie i strumienie, a nie czuje ich, i
niewzruszony pozostaje jego potzny spokj.
Boskie w tobie niech (we nizsze opanuje ja" (osobowosc).
A Przedwieczne niech boskim zawadnie. Wielkim zaiste jest ten, kto zniweczy w sobie
pragnienie.
A jeszcze wikszym ten, w ktrym boski Duch samq pamic i swiadomosc pragnienia
zniweczy.
Czuwaj nad tym co nizsze, by nie skalao Wyzszego.

Czowiek musi byc pokorny w obecnosci Mistrza, poniewaz staje si swiadomy ogromnej
przepasci midzy soba a Nim. W jego obecnosci czowiek czuje to co u nim najlepsze i pragnie
pewnego dnia osiagnac to, co posiad Mistrz. Ten kto ma duzo wiedzy, moze byc pokorny. Gdy
wzrasta w nim pycha, jest to pierwszy znak, ze zamykaja si przed nim drzwi do dalszej i wyzszej
wiedzy.
Kandydat musi uczyc si poruszac posrd zamtu tego swiata bez popadania w
zaniepokojenie. Musi cwiczyc nizsze siy, aby odpowiaday tylko na wewntrzne nakazy. Nie
powinny one reagowac na zewntrzne wezwania. Uczen powinien przyjmowac czyste pozywienie i
napoje. Powinien uwazac na swe sowa, emocje i mysli. Ego jest boskie. Z jego pomoca nizsza jazn
powinna znalezc si pod kontrola. Ego z kolei bdzie musiao byc pod kontrola Monady, wiecznej
Jazni.

Droga do ostatecznej wolnosci w gbi twej Jazni, twego Ducha, si kryje.
Ale poczqtek tej Drogi, jak i jej koniec, lezy poza twq jazniq (osobowosciq).
Dla Rodzicy wszystkich rzek ludzie nie majq sw czci, a pyszni Tirtikowie za mao znacznq
jq poczytujq; a gupcy uwazajq, iz pusty jest ludzki ksztat, choc przeciez wypeniony on jest Amrity
wodq najsodszq; choc zrdem poswitnych rzek jest swity kraj; a ten, kto posiad mqdrosc, jest
przez wszystkich czczony.

Wedug ortodoksyjnych chrzescijan nastpujace sa stadia rozwoju duszy. Poczatkowo
czowiek postpuje susznie z lku przed piekem. Potem dziaa pragnac dosignac nieba, a potem dla
miosci Chrystusa (ktry ofiarowa siebie, aby doprowadzic czowieka do tego stanu uczuc).
Ostatecznie znajduje drog przez uswiadomienie sobie, ze jest jednym z Jaznia.
Czowiek postpuje zgodnie z tym przekonaniem, poniewaz czuje, ze jest to dziaanie wasciwe.
Bdem jest podejmowanie go tylko po to, aby zadowolic Mistrza. Podobnie nie jest istotne, aby dociekac
jak dugo czowiek pozostawa na pewnym poziomie, idqc Drogq. Przejdzie on automatycznie na nastpny
poziom, gdy rozwinie konieczne do tego cechy i zdolnosci. Zgodne jest to z powiedzeniem ..Dojrzay owoc
nie pozostaje na gazi".

6. DROGA ARHATA

Arhatowie i mdrcy o bezkresnie szerokim widzeniu, rzadcy sq jak kwiat drzewa
Udumbara. O pnocnej godzinie przychodzq .Arhatowie na swiat, a wraz z nimi rodzi si
roslina poswitna, o dziewiciu i siedmiu odygach, kwiat swity, co si rozchyla i kwitnie
wsrd mroku, z czystej powstaje rosy, na lodowym ozu snieznych szczytw, nie tknitych
stopq grzesznego czowieka.

C.W.L

W obecnym stadium ewolucji bardzo rzadko pojawiajq si ludzie, ktrzy osiqgnli poziom Arhata.
Tysiqce stao si Arhatami pod ogromnym dziaaniem Buddy.
Istnieje wiele rznych interpretacji symbolizmu tego ustpu. Przy czwartej Inicjacji, gdy kandydat
wznosi si na plan atmiczny, zaczyna dziaac sidmy pierwiastek. Oczekuje si, ze kandydat do tej Inicjacji
37
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
osiqgnq juz wymagane wasciwosci. Aby przejsc t wielkq Drog i posiadac te przymioty musi zejsc w gqb
siebie az do dna ciemnosci spowodowanej przez Jazn. Etap ten moze byc porwnywany z najciemniejszq
przed switem nocnq godzinq. W takiej chwili kandydat wydaje si byc opuszczony przez wszystkich, nawet
przez Mistrza. Swity kwiat otwiera si i rozkwita w ciemnosci. Teraz, kiedy kandydat dostpuje Inicjacji,
rozwija potrzebne cechy, aby dziaac na planie Buddhi.

Zaden Arhat tego wzniosego nie osiqga stanu w tym samym zyciu, w ktrym dusza
jego po raz pierwszy zapragna Wyzwolenia. Jednak, o Lanu, zadnemu z bojownikw, ktry ~
w wasnej woli staje do walki, by wziqc udzia w gwatownej bitwie pomidzy zywymi a
umarymi", zadnemu, nawet nowo zaciznemu wojownikowi, nie moze byc nigdy odmwione
prawo wstqpienia na Sciezk, ktra ku polu tej bitwy prowadzi.
Bowiem albo zwycizy on, albo padnie.

Jesli zwycizy, zaprawd Nirwan zdobdzie; i jeszcze zanim odrzuci swj "cien" - t
swojq smiertelnq powok, tylu udrczen przyczyn i tylu niezliczonych mqk - ludzie w nim
uczczq wielkosc najswitszego Buddy. A jesli padnie i to nie bdzie daremne, wrogowie
ktrych powali w tej ostatniej bitwie, nic powrcq do zycia w jego nastpnym wcieleniu.
Lecz, jesli pragniesz zdobyc Nirwan lub zdobytq nagrod odrzucic, niechze nie
powoduje tobq chc widzenia owocw czynu, albo tez bezczynu, o niezomny.
Wiedz iz Bodhisattwa, ktry wyrzeka si ostatecznego Wyzwolenia, by przyjqc na siebie
bl i udrczenia tajemnego zywota", nosi miano po trzykroc godnego czci", o ty, ktry bys
pragnq wziqc na siebie cierpienie przez wieki.

Walk midzy zywymi a umarymi mozna porwnac do opozycji midzy tymi. ktrzy wiedzq a tymi,
ktrzy nie wiedzq. Wedug Mistrza Kuthumi. ci ktrzy wiedzq i ci, ktrzy nie wiedzq, sq porwnywani do
tych, ktrzy widzieli Drog i tych, ktrzy jej nie widzieli. H. P. Bawatska okresla to jako kontrowersj midzy
niesmiertelnym i wyzszym ego, ktre zyje i nizszym osobowym ego, ktre umiera.
Kazdemu dana jest mozliwosc kroczenia po Drodze. Wrota nigdy nie sq zamknite dla tych. ktrzy
chcq byc na Drodze Okultyzmu. Niektre z wad i sabosci zostanq zniszczone dziki wielkiemu wysi-
kowi, niezbdnemu do znajdowania si na Drodze. Lecz nawet jesli czowiek poniesie porazk, nie
bdzie ona daremna.Nie bdq go wicej niepokoiy sabosci, ktre pokona. Ktos, kto popeni bqd i
podejmie takq aktywnosc jak czarna magia, bdzie tworzy zq Karm. Dziaania takie zaprowadzq go
ponownie w prymitywne warunki. W ten sposb czowiek, ktry nie sprawdzi si w swojej klasie, znajdzie
si w nieprzyjemnym otoczeniu w tej samej klasie lub nawet ponizej. Byby mqdry, gdyby sprbowa
znowu si podniesc. Jesli poprzestanie na takich warunkach w jakich jest. z biegiem czasu pogorszy
swojq sytuacj.
Z drugiej strony czowiek, ktry podejmie wysiek, jest godny szacunku. Jest mqdry i oswiecony.
Ukryte jest zycie Nirmanakaji. a jego wielkosc jest niewidoczna dla czowieka. Zyje on nadal w tym swiecie i
napenia rezerwuar duchowej siy. Postpuje zgodnie z jednym z siedmiu wielkich promieni - po otrzymaniu
piqtej Inicjacji.
Kiedy zdobywa swiadomosc Nirwany, kontynuowanie ziemskich obowiazkw poaczone jest z
wysikiem. Zejscie z wyzszych planw do fizycznej egzystencji jest jak przejscie ze swiata dziennego
do ciemnej celi. Zaakceptowane w ten sposb zycie fizyczne sprowadza si do wyrzeczenia si
wyzszej chway. Potrzeba pomocy wypenia dusz do tego stopnia, ze nie odczuwa si cierpienia
zwiazanego z praca na nizszym planie.
Na duzo nizszym etapie ewolucji, obdarzaj szczera pomoca tego kto cierpi i potrzebuje
pomocy. Wielkie szczscie nas wszystkich spotyka, gdy postpujemy najlepiej jak umiemy. Istnieje
duza grupa kandydatw, ktrzy nie sa swiadomi dokonywanego postpu. Od czasu do czasu
przezywaja oni zwatpienie i maja poczucie, ze podjli wysiki na przno. Jednak niemadrze jest
spodziewac si, ze przez cay czas rzeczywiscie dokonuje si w nich wewntrzny postp.Nie martw
si, nawet jesli cae zycie wydaje si byc porazka, pomimo wysiku aby kroczyc Droga okultyzmu.
Pozyteczna praca wykonywana dla wewntrznych swiatw bdzie przeniesiona w nastpne zycie. Nikt
nie moze lekcewazyc swiadomego wysiku do wewntrznego rozwoju na Drodze.
Negatywne wasciwosci (cechy) sa ograniczone do czterech nizszych podplanw astralnego
swiata. Nie wpywaja one zupenie na ego. Jedynie takie uczucia jak miosc, sympatia i oddanie
odnosza si do wyzszych astralnych podplanw. Wszystkie uczucia i mysli wyzszego rzdu znajduja
swj trway wyraz w wyzszej Jazni. To ego kroczy sciezka i sprawia, ze postpuje si na niej coraz
dalej. Nie ma wic powodu do rozpaczy, ani odkadania do jutra tego, co moze byc zrobione dzisiaj.

38
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
Sciezka jest jedna, o Lanu, ale przy koncu dzieli si na dwie; a stadia jej cztery i siedem
wytyczajq Wrt. U kresu jednej czeka ci szczsliwosc bezgraniczna zaraz, natychmiast; u kresu
drugiej -szczsliwosc takze, lecz wielce odlega. Obie sq przez zasugi
zdobyte.
Jedna na dwie si dzieli, na Otwartq i na Tajemnq. Pierwsza prowadzi do celu; druga do
caopalnej wiedzie ofiary, do cakowitego poswicenia siebie.
Gdy to, co jest znikome i zmienne, temu poswicisz co jest wiecznotrwae, zdobywasz
nagrod; kropla powraca tam, skqd wysza.
Sciezka Otwarta wiedzie w zmian niezmiennq Nirwany, w wysoki, chwalebny stan
absolutnosci, w szczsliwosc ponad wszelkq ludzkq mysl i wszelkie pojmowanie.

Wic Sciezka pierwsza - WYZWOLENIE.

Rozwijanie swego charakteru jest jedynym sposobem wejscia na Drog. Prawdziwa Droga jest
jedna - jest to Sciezka Switosci, na ktrej buduje si charakter. Najszlachetniejsze cechy
najwikszych ludzi istnieja we wszystkich w paczkujacej formie. Prdzej czy pzniej len paczek
rozwinie si w kwiat. Gdy staje si to mozliwe, mimo ograniczen ludzkiego mzgu i srodowiska,
Sciezka staje si podwjna. Trzeba wybrac miedzy wyzwoleniem (akceptacja Nirwany jako formy
ucieczki od koa narodzin i smierci na nizszym poziomie) i wyrzeczeniem. Biaa Loza stosuje t
ostatnia metod. Ci, ktrzy nie ida droga Biaej Lozy. stosuja inne sposoby rozwijania si
psychicznych, Stwarzaja sobie trudnosci. Pokusa jest wtedy zbyt silna. Taki czowiek zuzywa swe siy
i traci oparcie na Sciezce Switosci.
Cztery wrota, wymienione tutaj, sa to cztery Inicjacje prowadzace do stanu Arhata. Na
najwyzszym poziomie osiagnic aspirant uswiadamia sobie, ze jego moc i miosc nie naleza do niego,
lecz do Boga. Jego swiadomosc si rozszerza. Powraca pamic przeszych wcielen. Uswiadamia sobie,
ze najbardziej uderzajace w nich wydarzenia nie byy punktami zwrotnymi. Bardzo czsto drobne
sprawy dnia codziennego byy wydarzeniami umozliwiajacymi najwikszy postp.

A Sciezka druga to - WYRZECZENIE; dlatego jest zwana Sciezkq cierpienia".
Sciezka tajemna wiedzie Arhata w niewypowiedziany wewntrzny bl; w mk za tych
zywych" a przeciez martwych', w bezsilnq litosc dla ludzi, ktrzy karmiczne niosq brzemi
cierpien; a tych skutkw Karmy nawet Mdrcy nie smiq agodzic.
Bowiem napisane jest: Ucz wszelkich unikac przyczyn, ale nastpstw Talom, jak wielkim falom
wznoszqcego si w przypywie morza, nie przeciwstawiaj si nigdy, pozostaw ich wasnemu
biegowi".

Wikszosc ludzi nie wie ze jest cos, do czego trzeba dazyc, dlatego nazywa si ich zyjacymi
umarymi". Wspczucie i sympatia dla ludzkosci jest zrdem cierpienia Arhatw. Widzac karmiczne
cierpienie ludzkosci doswiadczaja oni bezsilnego wspczucia". Arhat potrafi wyjasnic ludziom
zasad Karmy tak, ze ich bolesne doswiadczenie moze zmniejszyc ostrosc cierpienia. Nie mozna
jednak uciec od skutkw poprzednich czynw.
Egzoteryczne Chrzescijanstwo nie mwi, ze wybaczenie niweczy skutki grzechw. Przez
przebaczenie grzesznik przywrcony jest Bogu. Czowiek znowu wrcic moze do strumienia ewolucji.
Jednak teozoficzne wyjasnienie jest jeszcze pikniejsze. Czowiek nigdy nie moze odejsc od Boga.
Nikt nie moze tez przeciwstawic si prawu Karmy. Nie spacona Karina jest podobna do potencjalnej
energii. Moze byc zawieszona na tysiace lat lub przez setki wcielen, lecz przejawi si w odpowiednim
czasie. Prawo Karmy jest tak samo nieosobowe jak kazde inne prawo natury. Prawo to dziaa na planie
fizycznym bez zadnego wzgldu na dobre lub ze intencje. Intencje licza si na planie mentalnym. Tak
wic poprzez myslenie tworzymy nasz charakter.
Szukaj okazji, aby udzielac pomocy. Gdy zrobies co w twojej mocy, lecz nie powiodo ci si,
mozesz powiedziec moja karma nie daa mi moznosci udzielenia mu pomocy" albo Jego karma nie
pozwolia mu aby otrzyma pomoc". Cierpienie przychodzi jedynie przez czynienie tego, czego On
powiedzia nam, aby nie czynic. Cierpienie zawsze nas uczy, gdy nie potrafimy uczyc si w zaden
inny sposb. To prawo zapewnia nam wszystkim ostateczne osiagnicie niewymownego szczscia
Nirwany.
39
www.teozofia.org Teozofia w Polsce

Jak tylko osiqgniesz Sciezki otwartej cel, wypadnie ci odrzucic rwq boddhisatwicznq"
powok i wstqpic w po trzykroc chwalebny stan Dliarmakaji, a w stan oznacza bezpamic tego
swiata, i wszystkiego co ludzkie na wieki zapomnienie.
Sciezka tajemna do szczsliwosci tez wiedzie wieczystej -w Paranirwany stan* ale u
kresu niezliczonych Kalp (epok), po zdobytych i poswieconych stanach Nirwany, z bezgranicznej
litosci dla tego swiata w uudzie pogrqzonych smiertelnych i z bezdennego dla nich wspczucia.
Ale powiedziano: Ostatni bdzie najwikszym". Samyak Sambuddha. Mistrz
doskonaosci.swq dusz dla zbawienia swiata poswici, wstrzymujqc si u progu Nirwany -
przeczystego stanu.

Egoizm nie moze dotyczyc tego, kto przywdzia trzy szaty: Nirmanakaja, Sambhogakaja,
Dharmakaja. Nirmanakajowie przypominaja kontemplacyjne zakony. Napeniaja one rezerwuar
duchowej siy na uzytek Adeptw, ktrzy sa w kontakcie z naszym swiatem. Wielu z tych, ktrzy stali
si Arhatami w czasie inkarnacji Buddy, zostaja Nirmaiiakajaini dziki jego naukom. Zatrzymanie si
na progu Nirwany oznacza, ze ci ktrzy sa w tym punkcie, maja w peni wyzsza swiadomosc.
Zachowuja oni rwniez t swiadomosc na planie fizycznym. Tak wie. moga oni dziaac w razie
potrzeby na kazdym planie.
Plan buddyczny wydaje si wiesc nas przez ancuch swiatw. Nirwaniczna swiadomosc
oznacza swiadomosc w systemie sonecznym. Przy czwartym wtajemniczeniu doswiadcza si dotyku
Nirwany. Nie oznacza to penej swiadomosci tego planu. Umozliwia to tylko wejscie w najnizsza jego
czsc. Czowiek musi si nieustannie wznosic, poprzez nizsze podplany, az pena swiadomosc
zostanie osiagnita.
Mwi si, ze Budda osiagna Paranirwan. Jest to inny poziom Nirwany. Poza tym istnieja
dwa plany naszego systemu. Jeszcze wyzej znajduje si wyzszy plan kosmiczny.

Znasz teraz prawd o obu tych Drogach; kiedys nadejdzie i dla ciebie wyboru czas, o
Lanu o duszy zarliwej, gdy dojdziesz do konca Sciezki i siedem przekroczysz Wrt. Masz teraz
jasnq mysl, nie oplqtujq ci juz wicej zudne mysli, gdyz poznaes wszystko. Odkryta prawda
stoi przed tobq twarzq w twarz, patrzy na ciebie z powagq i mwi:
Sody jest owoc odpoczynku wyzwolenia dla Jazni, ale jeszcze sodsze sq owoce
dugich, gorzkich trudw obowiqzku i wyrzeczenia z miosci dla cierpiqcych wspbraci w
ludzkosci".
Bodhisattwa, ktry wygra bj i trzyma nagrod w doni, a mwi w swym boskim
wspczuciu:
Z miosci dla braci oddaj t wielkq nagrod" - spenia wyrzeczenie
najwyzsze. I Zbawicielem jest Swiata.
Spjrz! Cel szczsliwosci bezmiernej i -duga droga cierpienia majaczq w oddali. Bdziesz mg
wybrac jednq albo drugq, o ty, ktry pragniesz cierpienia poprzez wiekw wiele!...

OM YAJRAPANI HUM


Wyrzeczenie si pragnien osobowosci jest mniejszym wyrzeczeniem. Poznanie pracy
wyzszego rodzaju i wyrzeczenie si jej jest wielkim wyrzeczeniem. Gdy ono nastapio, wykonywanie
z zadowoleniem skromniejszej, ale potrzebnej pracy - jest szlachetnym obowiazkiem.
Gdy nazywa si Nirmanakajw straznikiem, oznacza to, ze sa Oni zaangazowani w
napenianie duchowego rezerwuaru moca uzywana przez Wielkie Biae Braterstwo. Moc ta suzy
madra pomoca i rada kiedykolwiek jest to potrzebne, aby chronic ludzkosc od bdw mogacych
powodowac cierpienie.
Kazdy, kto dors do prawdziwego kontaktu z Mistrzem i utozsami si z nim, moze byc
pewien, ze wypeni zadania stojace przed nim na Drodze w obecnym cyklu.


40
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
CZJSC III

SIEDEM WRT


1. WYZYNY PAKAMITY

O Nauczycielu, wybraem; mqdrosci akn. Usunqes oto przede mnq zason, co tajemnq
zakrywaa Sciezk, i przekazaes mi wikszq Jan". Ten twj suzebnik gotw jest przyjqc
twoje kierownictwo.

C.W.L.

Acharya - znaczy duchowy nauczyciel albo guru. Wybierani sa oni sposrd switych. Acharya posiada
wszelkie warunki i czeka na pozwolenie poddania siebie kazdej Inicjacji. Mistrzowie (Adepci), ktrzy
przyjmuja uczniw lub praktykantw, maja wiedz guru.
Jan mozna okreslic jako przekaznik. Stosuje si do Dhammy czyli Prawa i przenosi nas przez morze
zycia do Nirwany.

To dobrze o Szrawako. Przygotuj si bowiem twq pielgrzymk masz odbywac sam.
Nauczyciel moze tylko wskazac ci Drog. Jedna jest dla wszystkich Sciezka, lecz srodki do
osiqgnicia celu muszq dla kazdego pielgrzyma byc inne.

Shrawaka jest tym, ktry sucha. Przestrzega on religijnych wskazan. Gdy wprowadza w
praktyk wiedz teoretyczna lub praktykuje ascetyzm, staje si Shramanem. (Shrama jest wytrwaym
dazeniem).
Wszyscy, ktrzy krocza Droga, musza osiagnac te same wasciwosci czyli cnoty. Jednak
sposoby osiagania ich sa bardzo rzne. Rodzaj nauczania jest przystosowany do indywidualnych
potrzeb. Mistrz postpuje rznie z rznymi uczniami. Tak wic Mistrz moze polecic jednemu ze
swych uczniw odosobnienie, innemu udzia w zmaganiach tego swiata. Moze jednemu sprawic
radosc" uswiadamiajac mu, ze go uczy, a innego pozostanie w niewiedzy, ze uczy go juz przez dugi
czas.
Jakq obierzesz ty, uczniu o niezomnym sercu? Czy Samtan, koncentracje Nauki Oka,
poczwrnq Dhjane - medytacje? Czy tez Drog obierzesz przez Paramitw szesc, przez tych
szesc szlachetnych wrt cnoty, co do Boddhi (mqdrosci) wiodq i do Pradzny, jako sidmego
mqdrosci stopnia? Urwista jest Sciezka poczwrnej Dhjany, stromo si wije i wspina w gr; po
trzykroc wielki jest ten, kto na wyniosy wedrze si szczyt.

Na Paramity wyzyny poprzez jeszcze bardziej strome trzeba si wspinac sciezki; musisz
tu drog sobie torowac przez siedem wrt, twierdz, ktre okrutne a przebiegle dzierzq potgi -
namitnosci dzikich wcielenia.

,.Droga" jest osiagnicie cnt i doskonalenie ich przez codzienne praktykowanie. Podejmujac
ten wysiek pozbywa si wielu bdw i niedoskonaosci. Medytacja jest konieczna, aby osiagnac ten
cel.
Etapami medytacji (Dhjany) sa: koncentracja, medytacja, kontemplacja i wstpna praktyka
(pratyahara). Zarwno medytacja, jak i doskonalenie cnt sa konieczne. Nie mozna medytowac nie
posiadajac ich. Rwnoczesnie nie mozna rozwinac cnt w sposb doskonal} bez medytacji.
Droga zycia duchowego polega na uczestnictwie w sprawach tego swiata. Nalezy podejmowac
dziaania bez osobistego przywiazania, lecz dla dobra ludzkosci. Nie nalezy dziaac oczekujac czegos
w zamian.
Rzut oka na przeciwienstwo cnt i doskonaosci pokazuje jak trzeba byc ich nieustannie
swiadomym. Czowiek skupiony na sobie zapomina, ze jest jednym z caoscia. Aby pozbyc si
41
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
egocentryzmu, trzeba myslec bardziej o innych niz o sobie i posuwac si naprzd, aby wykonac swoja
prac wytrwale i bez zadnego lku.
Zdobywanie wszystkich cnt wymaga specjalnego starania. Nawet medytacja nie jest czyms
naturalnym. Wymaga ogromnego wysiku umysu i utrzymania ciaa w posuszenstwie. Pogbienie
madrosci rwniez wymaga studiw i wysiku. Oczekuje si. ze czowiek okaze odwag w konfrontacji
z niewygodnymi i niebezpiecznymi doswiadczeniami.

Bqdz dobrej mysli, o Lanu, pamitaj zote wskazania. Gdy przejdziesz Szrotapatti w rota
- wstqpisz w Potok", gdy w tym, lub ktryms innym zyciu, stop postawisz na dnie ozyska
strumienia, co do Nirwany wiedzie, masz juz tylko siedem wcielen przed sobq, o ty, o woli jak
diament mocnej.

Siedem wcielen to przecitny okres studiw i praktyki cnt wymaganych midzy Pierwsza a
Czwarta Inicjacja. Moze to jednak nastapic w duzszym lub krtszym wymiarze czasu. Te same prze-
dziay zycia niezbdne sa. aby stac si Adeptem. Arhat znajduje si w poowie drogi midzy Czwarta
Inicjacja a poziomem Adepta.

Patrz! co widzisz przed sobq, ty, co boskq chcesz osiqgnqc mqdrosc?
Caun ciemnosci lezy nad otchaniq materii; a ja wsrd tych zwojw si zmagam. Pod moim
wzrokiem mrok si pogbia, o Panie, a zdaje si rozpraszac od ruchu twej rki. Cien jakis si
porusza, peznie, rozkrca si, jak wza zwinte sploty... Powiksza si, rosnie, nadyma, az znika
w ciemnosci".
To twj wasny cien, poza Sciezk rzutowany na ciemnosc twych grzechw.

Dla czowieka bdacego juz na Drodze, bdy i upadki staja si bardziej niebezpieczne niz
poprzednio. Uczen powinien byc cakowicie zdecydowany, aby si ich pozbyc. Rb dokadnie to co
powinienes bez poczucia, ze jestes saby i zmagaj si, az si ich pozbdziesz.
Na Drodze czowiek musi zyc wedug swych wasnych regu, a nie jedynie nasladowac reguy
spoeczne. Inni nie maja podstawy, by go sadzic. Trzyma on klucz, ktry pokazuje nowy aspekt
wszystkich rzeczy. Inni takiego klucza nie posiadaja. Zyczliwe mysli o innych, pomoga mu wzniesc
si szybko i stac si sia wznoszaca dla swiata.

Tak, o Panie, widz Sciezk, poczyna si wsrd 'bagna, lecz szczyt jej tonie w swiatosci
chwalebnej Nirwany. Widz teraz, coraz to zwzajqce si wrota, na trudnej, ciernistej do
mqdrosci drodze".
Dobrze widzisz, o Lanu. Te wrota, poprzez wody, wiodq ucznia na drugi brzeg".

Drugi brzeg'' jest nieustannie uzywanym zwrotem. Oznacza stan poza smiercia i ponownymi
narodzinami. Wraz z pierwsza wielka Inicjacja ewolucja jest zakonczona. Teraz zaczyna si jej
specjalny rodzaj. W czasie ceremonii powiedziane jest wkroczyes w strumien. Obys wkrtce
osiagna przeciw leg) brzeg" - to oznacza zostanie Adeptem.

Kazda brama ma zloty klucz, ktry jq otwiera; klucze te to:
Dana - klucz miosierdzia i niesmiertelnej miosci.

Dana oznacza nie tylko miosierdzie w sensie dawania jamuzny lub speniania dobrych
uczynkw. Naprawd oznacza, ze peniac suzb jest si gotowym wszystko temu poswicic. Azeby
cakowicie si poswicic, musisz poswicic rwniez swoje uczucia. Trzeba byc gotowym oddac swj
czas, energi, pieniadze, uczucia i mysli. Zamiast identyfikowac prac ze soba, trzeba identyfikowac
siebie z praca. To znaczy, praca jest wazniejsza niz ja. Wielu jest gotowych do podjcia wielkiego
dziea. Bardzo niewielu zapomina o sobie wykonujac mao znaczaca prac, ktra nie jest ceniona, ani
tez za ktra nie syszy si podzikowania. Trzeba byc gotowym do podjcia kazdej pracy, ktra przy-
niesie korzysc ludzkosci, chociaz praca ta moze byc bardzo skromna z materialnego punktu widzenia.
42
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
Uczen (Mistrza) powinien si rozgladac, aby dostrzec jaka prac trzeba jeszcze wykonac. W
dziele Mistrza kazda praca jest jednakowo wazna, chociaz niektre sa trudniejsze i wymagaja
specjalnego przygotowania i umiejtnosci. Poswicic si cakowicie, oznacza poswicic
swoje uczucia.
Wykonujac prac musimy zawsze robic wszystko co w naszej mocy, bez wzgldu na to, co
inni o nas mysla. Bg jest wielki, poniewaz nie traci wobec nas cierpliwosci. Wybacza nam wszystko
rozumiejac natur naszych problemw.

Szila - klucz harmonii w sowie i czynie, harmonii, ktra przyczyny i skutki rwnowazy i nie
pozostawia miejsca na Karmy dziaanie.

Szila jest to postpowanie. Podkresla si tutaj uczucia harmonii. Ten, kto praktykuje Szil.
zamknie swj karmiczny rachunek tak szybko jak tylko to jest mozliwe. Podejscie takie przysparza
wicej swobody i okazji do czynienia dobra.

Szanti - spokj, cierpliwosc cicha i sodka, ktrej nic nie moze naruszyc.

Szanti jest doskonaleniem wytrwaosci i cierpliwosci. Czowiek wycofuje si z zewntrznych
niesprzyjajacych okolicznosci i zyskuje odwag wzmocniona swoimi umiejtnosciami. Bycie w peni
zrwnowazonym jest niezmiernie waznym stanem, ktry trzeba doskonalic w miar postpw na
Sciezce.

Wairagia - obojtnosc nn rozkosz i bl, zniweczenie wszelkiej uudy, tylko prawd widzqc.

Wairagia jest tumaczona jako brak pragnien, obojtnosc, brak namitnosci. Te cechy posiada
czowiek, ktry jest zywo zainteresowany swoja praca. Nigdy nie pozwala, by osobiste wzgldy
stany na jego drodze. Chociaz zachowuje wspczucie dla innych, pozby si uczuc, ktrymi mozna
ich zranic. Jego sady sa spokojne i chodne. Jest on obojtny wobec namitnosci, ktre zwykle targaja
ludzmi. Gdy ta cecha jest dobrze rozwinita, czowiek przekona si, ze wikszosc naszych
przyjemnosci i boli to iluzje. Prawda jest, ze nasze opinie o rznych sprawach martwia nas bardziej
niz one same.

Wiria - energia i silq niezomna, co drog do najwyzszej Prawdy toruje, ponad bagna
ziemskich faszw i kamstw.

Kazdy czowiek bdacy na Drodze odnosi korzysci ze swych wasnych szczeglnych
wasciwosci. Niektre wrota bda atwe do przekroczenia, a inne trudne. Okazanie cierpliwosci jest
duzo atwiejsze dla uczniw ze Wschodu, podczas gdy energia czsciej cechuje ucznia z Zachodu. Bez
cierpliwosci uczen napotka wiele trudnosci na Drodze. Rwnoczesnie czowiek, ktry jest cierpliwy,
lecz brak mu energii, zobaczy, ze jego postp jest powolny. Nalezy wic zrwnowazyc te cechy i
wzbogacac swoje mozliwosci.
Do wielu Teozofia przychodzi jako przypomnienie. To znaczy, ze wiedzieli oni cos o niej w
poprzednich zyciach. Wysiek, ktry wielu 7 nas podejmuje, aczy si z wielkim napiciem. Jezeli nie
jest si uwaznym, moze to powodowac zakcenia. Niektrzy ludzie pra do przodu duzo szybciej niz
pozwala na to normalny bieg spraw. Nie doszlismy jeszcze do doskonaosci w naszych sposobach
radzenia sobie z. wieloma delikatnymi kwestiami. Z czasem wobec tej sprawy moze stanac kazdy z
teozofw. Musimy przeto zyskac ..cierpliwosc cicha i sodka, ktrej nic nie moze naruszyc".

Dhjana - ktrej zote podwoje raz otwarte wiodq switego (Nardzol), ktry nie zna grzechu,
do krlestwa wieczystego SAT, do jego nieustajqcej kontemplacji.

Nardzol jest tybetanskim sowem oznaczajacym Adepta lub Switego. Oznacza rwniez
jogina ktry dazy do wewntrznego spokoju.
Dhjana czyli medytacja otwiera bramy do wyzszego ja. Wikszosc wiedzy teozoficznej
przychodzi do nas za posrednictwem jasnowidzenia. Stare dziea byy napisane przez jasnowidzw.
43
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
Informacje dostpne nam rznia si w zaleznosci od nastpujacych czynnikw: zdolnosc przenikania
wiedzy okultystycznej jest rzna u ludzi, prezentacja faktw rzni si w zaleznosci od jzyka i metod
ekspresji, ocena nowej wiedzy rzni si w zaleznosci od nastawienia umysu ludzkiego w danym
czasie. Jednak wspczesnie staramy si przedstawic sprawy tak przystpnie, jak tylko to jest mozliwe.
Ludzie czsto przejawiaja energi na skutek zewntrznych okolicznosci. Studiujacy okultyzm
wykonuje swa prac dziki wewntrznej sile. Jest on wytrway w swojej pracy, nie spieszy si, nie
wykazuje nerwowosci ani podniecenia. Stara si dobrze wykonac swoje zadania. Gwne
niebezpieczenstwo, ktrego nalezy unikac, polega na tym, ze czyni si zbyt mao lub na
podejmowaniu zbyt wielu spraw. Lepiej jest kroczyc srodkowa sciezka. Trzeba tez dzielic starannie
swj czas na wasna prac, uczenie si i pomoc innym.

Pradzna - do ktrej klucz czowieka w Boga przemienia, stwarzajqc zen Bodhisattwe,
syna Dhjanich.
Takie oto sq do wielkich Wrt klucze zote.

Pradzna oznacza madrosc. Jest to wasciwosc swiadomosci. Przenika ona zycie poza forma.
Dznana jest rwniez tumaczona jako madrosc. Lecz Dznana,nie jest wasciwoscia, tak jak jest nia
Pradzna. Powiedziane jest, ze Pradzna czyni Bodhisattwe. Bodhisattwa jest tym, ktry przyrzek
zyjacemu Buddzie, ze w przyszym zyciu podejmie jego dzieo. Innymi sowy Duchowy Budda unosi
si nad Budda inkarnowanym. Wspomniane jest, ze Budda Dipankara by obecny w czasie nauczania
Buddy Gautamy.
Istnieje siedem wielkich planetarnych linii. Mistrz prowadzi uczniw do pracy wedug kazdej
z nich. Kazdy czowiek postpujacy zgodnie ze swym promieniem napotka w odpowiednim czasie
Mistrza stojacego na czele tego promienia. Tak jak zyjacy Budda jest chroniony w swej pracy. Mistrz
chroni ucznia, ktry jest czscia jego swiadomosci.

2. KIEROWANIE SIJ, SERCEM

Wpierw zanim do ostatnich zdoasz si zblizyc, o twrco swej wasnej wolnosci, musisz
zdobyc - idqc po tej stromej drodze - owe Paramity doskonaosci - owe cnoty najwyzsze, w
liczbie dziesiciu i szesciu.
Albowiem zanim staes si godny, o uczniu, stanqc twarzq w twarz z twym Nauczycielem,
spotkac twego Mistrza - Swiatosc naprzeciw swiata (twego), co ci powiedziano?
Ze zanim zblizysz si do pierwszych wrt, musisz nauczyc si oddzielac twq mysl od
ciaa, rozpraszac twj cien", i zyc w wiecznym. A na to musisz zyc i oddychac we wszystkosci,
jak wszystko co widzisz oddycha w tobie; musisz czuc siebie w rzeczy kazdej, a kazdq rzecz w
Duchu.

C. W. L.

Spotkanie Mistrza swiatosc naprzeciw swiata", oznacza, ze uczen wszed w kontakt ze
swiadomoscia swego Mistrza. Teraz aura ucznia lsni jasno Jego swiatem.
Oddzielenie mysli od ciaa oznacza zrozumienie, ze nie jest si ciaem. Trzeba wic odrznic
co jest rzeczywiste, a co jest krtkotrwaym przyodziewkiem. Ciao astralne jest cieniem ciaa
fizycznego. Trzeba cakowicie usunac wpyw ciaa, astralnego na ucznia.
Zyc w wiecznym, oznacza oceniac rzeczy z punktu widzenia zycia nieskonczonego. Czowiek
uczy si, ze cokolwiek si przydarza, nie ma to wpywu na zycie wewntrzne. Wszelkie cierpienie jest
przemijajace. Charakter rozwija si poprzez znoszenie takich cierpien.
Uczniowie Mistrza musza nauczyc si utozsamiac swoja swiadomosc ze swiadomoscia
drugiego czowieka. Wazne jest, aby wasciwie ocenic sytuacj i okolicznosci w "jakich znajduje
si inna osoba i dobrze ja zrozumiec. Gdy nie zrazajac si, uczen zrozumie innego czowieka,
rozpozna w tym etapy ludzkiego zycia, przez ktre sam przeszed. Takie doswiadczenie poszerza
swiadomosc. Nie pojawia si niechc do czowieka, ktry robi cos zle, lecz pragnienie, aby pomc
takiej osobie, okazac sympati, madrosc zrozumienia. Potrzeba cierpliwosci i taktu, aby
przekonac beztrosko zujacego czowieka, ze istnieje doskonalsze zycie, w porwnaniu z tym, ktre
44
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
on prowadzi. Czowiek uczy si madrego wspczucia i prbuje widziec rzeczy z punktu widzenia
innych.

Nie pozwl, by zmysy z umysu twego czyniy pole swych
harcw.
Nie bdziesz oddziela twej istoty od Bytu i od caej reszty, lecz
ocean w kropli pogrqzysz, a kropl w ono oceanu.
I tak oto w penej bdziesz zgodzie ze wszystkim co zyje; bdziesz miowa ludzi, jakby
wszyscy byli twymi bracmi-uczniami tego samego Mistrza, synami jednej przesodkiej Rodzicy.

Pierwszy werset przypomina, ze umys jest najwikszym zabjca rzeczywistego''. Pozwolilismy,
aby uprzedzenia rozwiny si w naszym umysle. Nie widzimy drugiej osoby, lecz tylko mysli o niej.
Poprzez unicestwienie mysli tworzacej wyobrazenia wznosimy si na poziom intuicyjny, powyzej
intelektu. Z tego poziomu mozemy dostrzec realny obraz tego, co nas otacza.
Interesujace jest dostrzezenie nastpstw uprzedzen w ciele mentalnym. W ciele tym istnieje
nieustanny rytmiczny przepyw materii. Uprzedzenia powoduja zatory i materia nie przepywa wwczas
swobodnie. Znieksztaca to ciao mentalne, co w konsekwencji powoduje znieksztacenie jego wrazen.
Prawie kazdy ma jakies uprzedzenia. Kiedy czowiek uwalnia si od jednych, popada w inne.
Jedynym sposobem ich pokonania jest miosc. Bg w swojej miosci nie tylko wybacza wszystkim, lecz
kaze nam uswiadomic sobie, ze nie ma potrzeby wybaczania. Naucz si kochac wszystkich ludzi tak, jakby
byli twoimi bracmi-uczniami. Istnieje silna wiz midzy uczniami tego samego Mistrza. Miosc
wprowadza jednosc, ktra aczy nas wszystkich.

Nauczycieli jest wielu; Dusza-Mistrzyni jest jedna - Alaja, Wszechduch (Atman). Zyj w
twym Mistrzu, jak Jego promien zyje w tobie. Zyj w twych wspbraciach, jako ze oni zyjq takze
w NIM.

Ta sama idea jest ukazana tutaj jeszcze pikniej.

Wpierw zanim staniesz H wejscia na Sciezk, zanim pierwszq przekroczysz bram, masz obie w
Jednym pogrqzyc i to osobowe (osobowosc) bezosobowej poswicic Jazni - Duchowi, a przez to
zniweczyc qcznik pomidzy nimi obu - Antahkaran.

W sanskrycie sowo antahkarona oznacza wewntrzny organ lub instrument. H.P. Bawatska mwi
Anlahkarana jest nizszym Manasem. Jest to droga komunikacji midzy osobowoscia i wyzszym Manasem
(lub ludzka dusza)". Antalikarana moze byc takze uwazana za nizszy Manas. ktry jest czystym
promieniem wyzszego Manasu. W ciagu zycia czowiek moze korzystac z tej drogi czy kanau dla
komunikowania si z wyzszym Manasem. Kiedy wyzszy Manas jest aktywny, moze wwczas cay czas
przejawiac si w osobowosci.
Ego istnieje na trzech podplanach planu mentalnego. Wiksza czsc ego nalezy do najwyzszego
podplanu. mniejsza do drugiego, a jeszcze mniejsza - do trzeciego. Ksztat ego mozna przedstawic na
diagramie jako klasyczny ksztat serca zwzajacego si ku doowi. U zwykego, nie rozwintego
czowieka, aktywna jest najnizsza czsc ego. Aktywna czesc stanowi nie wicej niz jedna setna czsc ego.
U uczniw okultyzmu ego jest aktywne na drugim planie w stopniu maym, u bardziej zaawansowanych -
w wikszym. Polowa ego jest aktywna u czowieka, ktry znajduje si w stadium ponizej Arhafa.
W swietle wiedzy teozoficznej uwaza si, ze po smierci czowiek spdza jakis czas na planie
astralnym. Dugosc trwania tego okresu rzni si w zaleznosci od siy i jakosci jego egoistycznych
pragnien. Potem spotyka on swoja druga smierc, smierc ciaa astralnego. Teraz przechodzi do Dewachanu.
Jest to specjalny stan na nizszym planie mentalnym. W tym czasie doskonali wszystkie swoje
nieegoistyczne ambicje i pragnienia.

Masz byc gotw odpowiedz dac Dharmie, surowemu prawu, ktrego glos spyta ci od
razu przy pierwszym twym kroku: Czy stosowaes si do wszystkich wskazan, o ty, co wysoko
mierzysz twq nadziejq?"
Czys mysl twq i serce nastroi w harmoni z wielkim sercem i umysem ludzkosci?
Albowiem podobnie jak gosny szum rzeki switej echem odpowiada na wszystkie gosy
45
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
przyrody, tak serce tego, ktry w potok chce wstqpic" oddzwikiem winno odpowiadac na kazde
westchnienie, na kazdy ruch mysli wszelkiej zyjqcej istoty".

Dzwik jest srodkiem komunikacji. Inzynier poznaje po rodzaju dzwiku, czy maszyna dziaa
dobrze. Oglny dzwik natury jest okreslonym pojedynczym tonem o znacznej wysokosci. Kazda planeta
ma swj \\lasny dzwik. Z tonu dzwiku planet Logos wie jak wszystko przebiega w Jego swiatach.
Dlatego uczen na Drodze musi nieustannie wsuchiwac si w otaczajace go zycie. Powinien zwracac
uwag na wszelka dysharmoni.
Bardzo wazne jest rwniez zrozumienie innych. Rozumienie odwzajemnia sympati. Mistrz
zawsze nas rozumie, chociaz nie zawsze aprobuje to, co robimy. Zrozumienie innych moze byc
osiagnite przez prb zobaczenia rzeczy takimi, jakimi oni je widza i przez zrozumienie ich sposobu
myslenia. Nie oznacza to ze mamy robic to co inni robia.

Do czuych strun Wiiny mozna by uczniw porwnac, zas ludzkosc caq do instrumentu
powierzchni co rezonans daje; a rk ktra strun agodnie dotyka do tchnienia Wielkiej Duszy
Wszechswiata, co wszystko w harmoni zestraja. Struna, ktra harmonijnym nie odpowiada
dzwikiem na Mistrza dotknicie, w gbokiej z innymi zgodzie, - pka i odpada. Podobnie
kolektywne dusze Lanu-Szrawakw w penej byc muszq harmonii z myslq Mistrza, (Upadhja,
Aczaria) - Mistrza, ktry jednym jest z Duszq Wszechswiata - albo odpasc.

Okultystyczna Hierarchia korzysta z uczniw w toku ewolucji. Ten, kto jest egocentryczny w
swym dziaaniu, nie jest gotw aby stac si uczniem Mistrza. Stad kazdy uczen jest poddawany
prbie. Otrzymuje zadanie do wykonania. Jesli je zlekcewazy, nie powierza mu si dalszych
obowiazkw.
Obowiazkiem ucznia jest pomagac i harmonizowac. Oczekuje si od niego, ze stworzy
harmonijna acznosc midzy wielkim celem Mistrza a dziaalnoscia reszty pracownikw. Nie
powinien ingerowac w prac innych. Na tyle na ile to mozliwe, powinien ja im uatwiac. Wzajemne
zrozumienie i cierpliwosc sa istotne. Dziaa to jak oliwa w maszynerii, uatwiajaca sprawne jej
funkcjonowanie. Minimalizuje ona utrat energii powodowana przez tarcie. Dobro caosci jest duzo
wazniejsze niz wasne osiagnicia ucznia.

Tak wasnie czyniq bracia ciemnosci", swych duszy zabjcy,
straszny Dad-Dugpa klan.
Czys tak twq dusz nastroi, by oddzwikla na wielkq ludzkosci niedol, o ty ktry
pragniesz swiata?
Uczynies to?... Tedy mozesz wejsc. Jednak zanim wstqpisz na t trudnq Sciezk
cierpienia, dobrze jest, abys usysza o zdradnych na tej drodze jamach i zasadzkach.

Trzeba przyjac, ze wysiek na Drodze ma byc wytzony, Gdy odpadaja nizsze sprawy, ktre
wiazay czowieka, wyzsze staja si kwestia wiary, a nie wiedzy czy doswiadczenia. W takich
warunkach zycie staje si monotonne i czasami przykre. Taki stan rzeczy moze trwac przez duzszy
lub krtszy czas a nawet miec miejsce kilkakrotnie. Uczen nie powinien zrazac si poczatkowymi
trudnosciami. Lepiej jest je przyjac i dazyc dalej. Mimo opznien nie ma miejsca na smutek, a
przeciwnie pojawia si wielka radosc pynaca z pracy. Kiedy to, co wyzsze jest jasno widoczne. Droga
zdaje si promieniowac szczsciem. Odtad wszystkie nizsze sprawy traca moc przyciagania.
Duzo wicej jest radosci w zyciu ucznia niz w zyciu swiatowym. Uczen odrzuci wasnosc
wszelkiego rodzaju. Porwnujac - w swiatowym zyciu mao jest prawdziwego bogactwa i radosci.
Swiatowa pozycja niesie zycie skoncentrowane na sobie i egoistyczne zainteresowania. Posiadajac ja
uczen moze zrobic bardzo niewiele, aby pomc swiatu. Takie zycie nie pociaga wic okultysty.

3. PIERWSZE TRZY BRAMY

W klucz miosierdzia zbrojny, miosci i tkliwego wspczucia, mozesz smiao stanqc
przed bramq Dany, co Sciezki znaczy poczqtek.

46
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
C.W.L

Siedem bram to siedem etapw ewolucji charakteru ucznia idacego Droga. Mozna na nie spj
rzec jak na etapy z punktu widzenia puapek, ktre mu zagrazaja. W miar postpu na Drodze,
kandydat od czasu do czasu wspierany jest zachta i mentalna, sia. W przeciwnym razie podrz
zdawaaby si zbyt zmudna.
Dana jest pierwsza brama. Oznacza cakowite oddanie si suzbie ludzkosci bez
zatrzymywania dla siebie czegokolwiek.

Patrz o szczsny pielgrzymie! Podwoje, ktre wysoko przed tobq si wznoszq, duze sq i
obszerne, do przekroczenia zdajq si atwe. A droga, ktra poprzez nie prowadzi, prosta jest,
gadka i smiejqca si zieleniq. Jest jak polanka soneczna w gbi ciemnych borw, punkt na
ziemi, gdzie si raj Amitaby odbija. Sowiki nadziei i ptaki o upierzeniu swietlistym, zawieszone
wsrd zieleni drzew, wieszczq piesniq zwycistwo nieustraszonych pielgrzymw. O piciu cnotach
Bodhisattwy spiewajq, i o piciorakiej krynicy potgi mqdrosci (Rodni), i o siedmiu stopniach
poznania. Przejdz dalej! albowiem masz klucz; jestes bezpieczny.

Ten pikny i poetycki opis Drogi jest pierwszym wrazeniem jakiego doznaje szczsliwy
pielgrzym. Na poczatku mysli on, ze Droga jest pena radosci, bardzo przyjemna i atwa do przejscia.
Jest atwa, gdy si wszystko porzuca. Lecz po pewnym czasie pierwszy poryw entuzjazmu wyczerpuje
si i czowiek zaczyna odczuwac zmczenie. Droga wydaje mu si teraz duga i monotonna. Podobnie
jest z kazda nowoscia w zyciu, po krtkim czasie zainteresowanie sabnie, odczuwa si monotoni i
zwraca uwag na cos innego.
Kiedy czowiek entuzjazmuje si duchowym celem, od razu czyni szybkie postpy. Aby trwac
w tym entuzjazmie powinien wzmocnic swoje motywy przygladajac si, czego dokona w obecnym
zyciu. Stwierdzi on, ze oprcz dazenia aby isc naprzd, naby takze szeroka wiedz o Drodze.
Taki przeglad przeprowadzony od czasu do czasu, zabezpieczy go przed upadkiem.
Ponadto, zeby utrzymac ten entuzjazm, nie pozwl aby wpyway na ciebie zmienne nastroje.
Nie pozwl, by zdarzenia materialnego swiata, to jest problemy codziennego zycia z jego smutkami,
napiciami itd... zmieniay twj nastrj i zakcay rwnowag umysu. Trzymaj si jednego celu, to
jest Suzbie ludzkosci, do ktrej dano nam oka/j w tym zyciu.

Do drugich Wrt droga si tez zieleni, ale jest stroma i pnqca si w gr; o tak, wspina si az
na skalisty szczyt. Szare mgy wieszajq si na tych nagich skalnych wyzynach i kadq si na mrocznq
poza nimi przestrzen. Gdy posuwa si dalej, piesn nadziei dzwiczy sabiej w sercu pielgrzyma;
dreszcz wqtpienia go teraz przenika, a krok jego staje si mniej pewny.
Strzez si bojazni, uczniu. Strzez si lku, co jak czarne, bezgosne skrzyda nietoperza
rozposciera si pomidzy ksizycowym jasnieniem twej duszy, a wielkim celem, ktry majaczy hen, w
odlegej dali.
Strach, uczniu, zabija wol i wstrzymuje wszelki czyn. Jesli mu brak cnoty Szili - sw i
dziaania harmonii - pielgrzym si chwieje, a kamyki karmiczne na skalistej Sciezynie stopy mu
raniq.

Uczen zwykle wiele oczekuje, gdy wstpuje na Drog. Oczekuje zycia penego zdarzen. Ma
nadziej, ze zawsze bdzie mia swiadomosc obecnosci Mistrza tak. zeby nieustannie zasugiwac na
jego najwyzsza aprobat. Gdy si jest na Drodze, zycie zmienia si, ale nie w taki sposb jakiego
spodziewa si uczen.
Watpliwosci zakradaja si do jego umysu. Zaczyna watpic w caa wiedz teozoficzna.
Zaczyna watpic w samo istnienie Mistrza. Jesli takie watpliwosci ci ogarna, wrc do poczatku,
przyjrzyj si motywom i dowodom.
Potem poczatkujacy watpi sam w siebie. Gdy jest si na Drodze, powodzenie jest zapewnione
dla kazdego. Watpliwosc jest wielka przeszkoda do osiagnicia celu. Trzeba prbowac isc dalej bez
watpliwosci lub niepokoju o wynik. Ufaj sobie i swoim-pobudkom. Od czasu do czasu sprawdzaj
postpy. Z takim podejsciem znikna wahania.
47
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
Nastpna watpliwosc dotyczy tego czy cel jest osiagalny. Dusza swieci jasno odbitym
swiatem Logosu z duchowej duszy (Buddhi) i ducha (Atma). Nie wolno pozwolic, by cokolwiek
dostao si midzy dusz i zrdo swiata. W przeciwnym razie dusza pozostanie w ciemnosci.
Najgorszy jest lk. Naciera na nas z kazdej strony, z rznych zrde: Strzez si lku", bowiem
zaciemnia on dusz. Logos jest mioscia: Doskonala miosc odrzuca lk".
Szila (druga brama) jest harmonia. Oznacza rwniez dobre postpowanie. Jest ona
ograniczona zasadami zycia duchowego. Nie pozwala na najmniejsze odchylenie od prawdy, miosci i
zycia w suzbie. Nie pozostawia miejsca na pobazanie sobie.

Pewnym krokiem stqpaj uczniu; zanurz dusz twq w tresc Szanti - albowiem zblizasz si
teraz do bramy tego imienia, do wrt mstwa i cierpliwosci.

Doszlismy teraz do trzeciej bramy, ktra jest Szanti. Szanti jest cierpliwoscia i odwaga w blu
i cierpieniu, w powodzeniu i jego braku.
Wymaga ona od czowieka staego entuzjazmu. Nerwowy, peen napicia entuzjazm ma
negatywny skutek. Wyczerpuje czowieka zanim zdoa on podjac stay wysiek, aby zrealizowac cos
uzytecznego.

Nie przymykaj oczu, uczniu, i nie spuszczaj wzroku z Dordza"; strzay Maary zawsze
dosigajq tego, kto Wajragii jeszcze nie zdoby.

Maara jest rodzajem pragnienia, uosabia je. Maara upokorzy kazdego, kto nie osiagna
stanu Wajragii lub braku pragnien.
Aryasanga powraca do problemu lku.

Wystrzegaj si drzenia, o Lanu, bowiem pod tchnieniem bojazni klucz Szant! pokrywa si
rdzq, a zardzewiay klucz nie otwiera podwoi.
Im dalej si na tej Drodze posuwasz, tym wicej jam i wqdow na niej spotykasz. Sciezk,
ktrq kroczysz, tylko jeden oswietla pomyk-swiato mstwa co w twym sercu plonie. Im wiksza twa
odwaga, tym wiksze bdzie osiqgnicie. Im wicej si pielgrzym obawia, tym bardziej blednie to jego
swiateko - a przeciez tylko ono wskazuje mu drog. Jak ostatni promien sonca, co szczyt wysokiej
oswietla gry, gdy znika, niemal od razu ciemnosc nan sprowadza, tak si dzieje i z serca twojego
swiatekiem - gdy zblednie i zgasnie, cien mroczny i grozny z twego wasnego serca na Sciezk
upadnie, a przerazenie w miejscu ci przygwozdzi.
Strzez si, uczniu, tego zgubnego cienia martwoty. Swiatosc, ktrq Duch promieniuje, nie
jest w stanie przedrzec si do tej najnizszej duszy, ani rozproszyc jej mroku; chyba wszystkie odbie-
gyby jq samolubne mysli, a pielgrzym mgby powiedziec: wy-rzekem si juz tej przemijajqcej
postaci; zniweczyem przyczyn; cienie rzucane jako skutki nie mogq nadal istniec". Albowiem teraz
wasnie ostatnia wielka odbya si bitwa, walka ostateczna pomidzy wyzszym a nizszym ja".
Spjrz, samo pole bitwy zapado si w tej wielkiej wojnie i nie ma go juz.
Gdys przekroczy Szanti podwoje, twj trzeci uczynies krok. Odtqd ciao jest twym
niewolnikiem.

Lk nalezy do nizszej jazni. Nie moze on dotknac ani wpynac na wyzsza Jazn. Kandydat
powinien zatem podjac kazdy wysiek, aby odrzucic wpyw nizszego ja. Jedyny lk, jaki rzeczywiscie
moze miec miejsce, to lk, ze nie uda si w peni wykorzystac swoich sil i zalet dla czynienia dobra.
Egoizm rwniez nalezy do nizszego ja. Jest to nawyk setek inkarnacji. Teraz to musi byc
odwrcone. Najpierw trzeba sercem przeciwstawic si temu. Zdarzenia, ktre nastpuja po takiej
zmianie postawy serca, moga byc porwnane z sytuacja odzi, ktrej motor jest nagle zatrzymany dla
zmiany kierunku ruchu. dz nadal porusza si, az do chwili, gdy jej pd zostanie zneutralizowany.
Dopiero wwczas dz podporzadkuje si motorowi. Podobnie jest z czowiekiem, ktry planuje
oszustwo w interesach. Jego sia mysli i pragnien sa nastawione w tym kierunku, Gdy ulega pokusie,
coraz mu trudniej powstrzymac si od zych postpkw. Widzi on teraz caa transakcj, a nie tylko jej
fragment. Czowiek, ktry oszukuje, widzi tylko natychmiastowe rezultaty na fizycznym planie. Teraz
uswiadamia sobie, ze przez oszustwo nic nie zyska, a ogromnie straci. Patrzy na siebie jak na
48
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
dowdc w bitwie, ktry w celu zdobycia niewielkiego szanca traci z oczu reszt pola walki. Zdobywa
on w koncu ten szaniec, ale przegrywa bitw.

4. CZWARTA BRAMA

A teraz do czwartych przygotuj si Wrt; to brama co wiedzie w pokusy, ktre
wewntrznego uwodzq czowieka.
Zanim do tego zblizysz si celu, nim rk podniesiesz, by czwartej bramy otworzyc wierzeje,
musisz miec juz, uczniu, opanowanie myslowych w sobie ruchw i zmian, musisz zniweczyc zastpy
myslo-uczuc, co subtelne a podstpne, wciskajq si nieproszone w jasnq twej duszy swiqtyni.

C.W.L

Wielu uczniw na Drodze doswiadczyo, ze wady, ktrych si pozbyli w zwykym zyciu,
pojawiaja si pzniej w rznych formach. Na przykad, jesli pokonaes zwyka pych, pojawi si ona
ponownie jako duchowa pycha. Podobnie, gdy pozbyes si pragnienia swiatowych zyskw, pojawia
si pragnienie osobistego postpu. Wiedza dla osobistego zadowolenia przemienia si w poczucie, ze
ma si wiedz. Nawet wspczucie prbuje przemienic si w si. Egoizm prbuje usunac przedmiot
cierpienia sprzed oczu, aby zmniejszyc przykrosc i poczucie zalu. Jest to tak, jak wmiatanie kurzu pod
dywan zamiast utrzymywania mieszkania w nalezytej czystosci.
Z czasem powraca uczucie nienawisci. Pojawia si ono w subtelniej-szych kwestiach
religijnych i wywouje spory, a nawet wrogosc. Jest to wyjatkowo silna wada, odpowiedzialna za
wiele problemw w swiecie. W sporach tych nikt nie wie naprawd, kto ma racj i jakie sa fakty. Nie
maja one praktycznego znaczenia dla nikogo. Jesli ich rozstrzygniecie gosi, ze obie strony moga miec
racj, zadna nie bdzie z niego zadowolona.
Co to ma za znaczenie czy Mars i Merkury naleza do naszego ancucha czy nie? Znaczenie ma
jedynie to, czy pomimo naszych pogladw, jestesmy dobrymi ludzmi, obywatelami i dobrze suzymy
Mistrzom.
Dr. Besant miaa w gbi serca nadziej, ze nikt nie uczyni dogmatu z czegokolwiek co
powiedziaa i nie zrobi z tego przeszkody w dalszym rozwoju w Towarzystwie Teozoficznym.
Gdy nowa idea lub zrdo wiedzy jest podane autorytatywnie, zapytaj siebie:"Czy to brzmi
prawdziwie? Czy to inspiruje, uwzniosla lub oswieca? " - nie zas kto to powiedzia? lub z jakiej
ksiazki to wzito? " Unikaj slepej wiary, nawet w Bibli lub Tajemna Doktryn. Nikt nie moze
powiedziec ostatniego sowa w okultyzmie. Wiedza, ktra nabylismy do dzis, jest jak podniesienie
niewielkiego skrawka wielkiej zasony. Nie mamy pojcia, co si ujawni, gdy si podniesie dalsza jej
czsc.
Aryasanga mwi, ze zanim mozesz miec nadziej przejscia przez czwarta bram, powinienes
opanowac mentalne zmiany w sobie. Nastroje zabarwiaja nasze spojrzenie. Zewntrzny swiat
zabarwiony jest na czarno przez depresj. Pomimo smutku i zaamania, sonce nadal swieci, ludzie si
usmiechaja, a nawet smieja. Depresja jest czsto naszym wasnym tworem lub tez pozwalamy sobie na
nia. Nie zawsze jednak powstaje z naszej winy.
Uwazaj na przypadkowe mysli. Nie pozwl im ingerowac w twoje podejscie do suzby.
Uprzedzenia pokazuja uwarunkowanie ludzkiego umysu i charakteru. Moga one dotyczyc rasy,
koloru skry, klasy czy kasty. Moze to nas zaslepic, a nawet zaciemnic mozliwosc swiadczenia dobra
ludziom.

Jesli nie chcesz, by ci one pozbawiy zycia, musisz obezwadnic i unieszkodliwic te
wasne twory, te dzieci twych mysli, niewidzialne, nieuchwytne, co si wok w atmosferze
ludzkosci unoszq gromadq; potomstwo, jak i dziedzice czowieka i jego ziemskich znikomych
powok. Masz badac pustk pozornej peni i penie pozornej przni.

Zwrot penia pozornej przni" zawiera wiele znaczen . Zwykle ludzie mysla, ze przestrzen
jest czyms, co wydaje si puste. Lecz w rzeczywistosci jest ona polna tresci, ktre ledwo mozna
sobie wyobrazic. Penia pozornej przni i pustka pozornej peni sa znajomym doswiadczeniem.
Innymi sowy, wiele pozornie wielkich wydarzen mija nas bez wywarcia bezposredniego wpywu.
49
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
Podczas gdy mae wydarzenia moga wpynac na cale nasze zycie. Medytacja jest kolejnym
przykadem. Mozna medytowac w pokoju penym innych ludzi i nie byc pod ich wpywem. Z drugiej
strony mozna medytowac w pustym pokoju, lecz pokj ten moze byc peny niewidzialnych
obecnosci i wpyww przyciagnitych tam przez medytacj.

O nieustraszony uczniu, spjrz w glebie studni twego wasnego serca, i daj odpowiedz.
Czy znasz potgi Ducha, o ty, co zewntrzne cienie widzisz jasno?

Czystosc jest wielka sprawa, ale to nie wystarcza. Potrzebna jest wiedza, aby dziaac, a wola,
aby wprowadzic t wiedz w czyn, jest znaczacym krokiem naprzd. Czowiek szuka materialnych
przyjemnosci poprzez lekcewazenie naturalnych praw. Jest konieczne, aby przeszed on przez to
doswiadczenie. Zaangazowanie w materi przynosi mu t wiedz. Posiadajac wiedz, po odzyskaniu
czystosci, moze wrcic do Boga. Wychodzimy z Logosu jak9 boska chmura, lecz wracamy do Niego
jako boska istota z okreslonymi zdolnosciami.
Czowiek bdacy na Drodze uswiadamia sobie, ze jedynie boska Jazn jest w nim czyms
rzeczywistym. Poprzednio mysla, ze to co czowiek posiada materialnie, jest rwniez prawdziwe.
Uswiadamia sobie teraz, ze swiatowe przywiazania sa iluzja. Sa materiaem, na ktrym mamy
nauczyc si zadanej lekcji. Dostarczaja one wiedzy i doswiadczenia dla naszego rozwoju. W ciagu
krtkotrwaych zwiazkw dobra materialne przyciagaja i podniecaja. Bdac iluzja szybko znikaja.
Utrata tych bodzcw budzi w nas swiadomosc ich krtkotrwaej egzystencji. Tak zdobyte
doswiadczenie staje si potencjalnym impulsem do rozwinicia charakteru.

Jesli ich nie znasz (potgi Ducha) -jestes zgubiony.
Albowiem na Sciezce czwartej, najlzejszy powiew namitnosci czy pragnienia chwieje
staym swiatem pomyka, co na czyste scianki duszy twej pada. Najdrobniejsza fala tsknoty
lub zalu za
Maji uudnymi dary, fala co biegnie po nici Antahkarany, ktra twego Ducha z twq nizszq qczy
Jazniq (osobowosciq) i wszystkie przewodzi wrazenia - te gwatowne podniety, co Antahkaran
zywiq - kazda mysl chocby jak byskawica krtka, przyprawi ci o utrat trzech nagrd, ktres juz
zdoby.

Aryasanga mwi teraz o Wajragii. Kazcie egoistyczne pragnienie jest przeszkoda w
doskonaleniu Wajragii. To przywouje porwnanie duszy do przejrzystego grskiego jeziora dla
wyrazenia staosci, (przedmiot w myslach wpywa na zmysy czowieka i pobudza swiadomosc).
Przelotna mysl. zatrzymana, zaburza czystosc. To rwniez zakca u czowieka spokj Wajragii.
Przelotna mysl, gdy nie jest podsycana, szybko zanika. Nie trzeba wic niepokoic si takimi myslami.
Ze i nieczyste mysli przepywaja przez umys. Pochodza one gwnie z przeszosci lub tez naleza do
naszego srodowiska. Nie ma sensu przekonanie, ze czowiek musi byc zy, gdy ma takie mysli .
Wrazenia wzbudzaja Antahkaran czyli tworza ,ja". Gdy czowiek jest gwnie zajty
sprawami swiata materialnego wzmacnia to faszywa osobowosc. Ja" rodzi si z takiej osobowosci.
Kiedy czowiek jest juz dalej na Drodze, zudzenie osobowego Ja" jest stopniowo niweczone.
Duchowy czowiek odsania si teraz dziki rozdarciu zasony iluzji. Innymi sowy, czowiek rozwija
swa osobowosc, gdy aktywnie angazuje si w materialny swiat. Gdy jest na Drodze, stopniowo
rozumie iluzoryczna natur (przejsciowy charakter) zjawisk materialnego swiata. Uswiadomienie
sobie tego, ze swiatowe zjawiska sa przejsciowe, niszczy trwaosc osobowej jazni lub twrcy ,ja".
Duchowa Jazn wyania si przez usunicie osobowej jazni. Czowiek widzi teraz prawd, to znaczy
harmoni lezaca u podstaw zasadniczego celu w zyciu.

Albowiem wiedz - Wieczyste nie zna zmian.

Trzeba dobrowolnie porzucic to, co nizsze dla tego, co wyzsze. Innymi sowy nie mozna
zabrac swiatowych dbr do krlestwa niebieskiego. W wyzszym sniecie brak ja i harmonia wiaza
wszystko w jedna Jazn. Prawa i warunki wyzszego swiata nie zmienia si tak, aby dogodzic
pragnieniom ucznia.

50
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
Na zawsze porzuc osiem okrutnych ndz, bez tego do mqdrosci nie mozesz si zblizyc, tym
mniej do Wyzwolenia", tako rzek Pan, Tatagata doskonaosci, (Buddha) ten, ktry poszed w
swoich poprzednikw slady".

Osiem okrutnych nieszczsc sa to: zosliwosc (ze intencje),
lenistwo, pycha, zwatpienie, pragnienie, zudzenia (faszywa wiara.przne nadzieje itd.).
niewiedza i przysze wcielenia. Te ostatnie oznaczaja, ze zycie w tym swiecie jest cierpieniem w
porwnaniu z zyciem na wyzszych planach.

Tytu Tatagata znaczy ten ktry poszed w swoich poprzednikw slady". Oznacza to rwniez
tego. ktry zosta wysany przez Wielkie Biae Braterstwo jako posaniec na swiat. Pjdzie on w slady tych,
ktrzy przyszli przed nim. Dlatego istnieje niewiele rznic w przebiegu Inicjacji w tradycji rznych
narodw.

Surowa i wymagajqca jest Wajragii cnota. Jesli chcesz jq zdobyc, masz na twq mysl i
postrzeganie wiksze dawac baczenie, aby bardziej, anizeli wpierw byy, od niweczqcych czynw
wolne.
Przeniknqc si musisz czystq Alajq, z Duszq - myslq caej Przyrody zjednoczyc. Z niq w jedni
niezwycizony jestes; a w od - dzienosci stajesz si polem gry Samwritti, co jest zrdem wszystkich
zudzen swiata. * ,

Rozrznienie jest pierwsza z czterech cech. Trzeba zawsze rozrzniac midzy
rzeczywistym a nierzeczywistym (wzgldnie prawdziwym). To, co rzeczywiste, jest ukryte za
nierzeczywistym (iluzja). Prawd mozna dostrzec tylko wtedy, gdy znika nierzeczywistosc.
Rzeczywisty jest Bg w nas. Gdy ta rzeczywistosc bardziej si budzi, jasniejszy staje si cel
wszystkich rzeczy.
Ta sama czysta Alaja (zmienna" lub wieczna"), ktra jest w nas, aczy nas z Boskim
Umysem. Zostao to dostrzezone przez wszystkie religie. Nie ma nic prcz Boga" jest dobrze
znanym powiedzeniem w Islamie. Tylko jeden Bg jest wart tego imienia i uwielbienia. Hinduizm
mwi o, jednym tylko, bez drugiego".

Przemijajqce jest w czowieku wszystko prcz przeczystej, switej tresci Alaji (Atman).
Czowiek jest krysztaowo jasnym jej promieniem; jest wewnqtrz promieniem nieskalanej swiatosci,
na zewntrznej powierzchni ksztatem z materialnej gliny. w promien jest kierownikiem twego
zycia, twq istotnq Jazniq, Czuwajqcym i cichym Myslicielem, a twojej nizszej jazni (osobowosci)
ofiarq. Tylko twe bqdzqce i bezrozumne ciao moze szkod przyniesc twej Duszy; wadaj wiec i
kieruj obojgiem, a bdziesz bezpieczny gdy ci przyjdzie nastpne przekroczyc podwoje -Wrota
Rwnowagi".

Osobowosc czowieka trwa az do konca jego okresu Dewachanu. Ego (rwa przez cay ciag
ludzkich inkarnacji. Monada w czowieku, iskra jednego pomienia, trwa duzej, lecz nawet ona jest
nietrwaa.
Materialna czsc (nizsza jazn) moze przyspieszyc lub opznic rozwj wyzszej Jazni. Innymi
sowy, nietrwaa forma materialnej gliny" pomaga w rozwoju boskiej iskry. Kiedy kandydat rozwinie
i oczysci nizsze pierwiastki, to znaczy fizyczny, astralny i mentalny, wwczas kadzie nacisk na
wyzsze. Rozwijanie wyzszych pierwiastkw staje si jego gwnym zadaniem.

Bqdz dobrej mysli, o smiay pielgrzymie, co zdqzasz na drugi brzeg"; nie dawaj podszeptom
zastpw Maary posuchu, odegnaj, co ci kuszq, te duchy zosliwe, te zazdrosne Lhamajin, co si w
szerokich unoszq przestworzach.

Lhamajin wskazuje, ze elementale i ze duchy sa przeciwne czowiekowi. Elementale sa jak
dzikie stworzenia. Nie sa wrogami czowieka, lecz nie lubia, gdy wchodzi on w ich sfer. Czowiek
zleje traktowa i dlatego sa mu niechtne.
51
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
Duchy przyrody sa wesoymi istotami. Prowadza pene radosci zycie na wsi. Kochaja mode
duchem zwierzta i igraja z nimi. Darza tez uczuciem kwiaty i drzewa. Nie maja trosk w swym
niewinnym zyciu. Nie potrzebuja trudzic si o pozywienie lub ubranie.
Atmosfera nie przynoszacej szkody egzystencji przyciaga wszelkie zycie. Jogin moze dotknac
dzikie zwierz z wielka czuoscia. Podchodza one do niego, gdy siedzi w medytacji. Dzikie zwierzta,
takie jak wiewirki i ptaki, podchodza blisko do kogos, kto nie wyrzadza krzywd}. Jesli zyje on w
takim otoczeniu przez duzszy czas. duchy przyrody stopniowo okaza chc nawiazania przyjazni i
stana si dumne z posiadania czowieka za przyjaciela.
Czowiek wtargna w ich szczsliwe zycie w lesie. Poluje i zabija zwierzta, ktre sa
przyjacimi duchw przyrody. Czowiek scina drzewa, ktre one kochaja, azeby uprawiac pola i
budowac domy. Czowiek spozywa alkohol i tyton, zanieczyszcza powietrze. Buduje fabryki, z
ktrych dym i wyziewy /ubijaja traw, kwiaty i drzewa. Duchy przyrody inaczej odczuwaja to, co
czowiek nazywa postpem i uprzemysowieniem. Dom ich jest rujnowany i ich przyjaciele sa
zabijani. To jest przyczyna. dla ktrej duchy przyrody unikaja czowieka. Pataja one zosliwe figle,
aby okazac swoja dezaprobat.
Na planie astralnym duchy przyrody rwniez uwazaja czowieka za intruza o kopotliwym i
niebezpiecznym charakterze. Podobnie potraktowalibysmy wkraczajaca armi. Graja one rol zych
form myslowych i staraja si wystraszyc nowo przybyego.
Dziaania czarnego maga przeciwstawne sa duchowemu rozwojowi ludzkosci. Maja one
czsto wpyw na czowieka, ktry czyni szybkie postpy na Drodze. Wysyaja przeciw niemu istot
elementalna, aby go zaniepokoic. Takie zaburzenia powstrzymuja prac Mistrza. Zaden uczen nie
powinien bac si takich istot. Powinien si im przeciwstawic, myslac tylko o pracy Mistrza, a nie o
sobie.

Trzymaj si mocno! Teraz zblizasz si do srodkowych wrt, bramq Cierpienia zwanych, z jej
dziesiciu tysiqcami side i zasadzek.
Wadaj twq myslq, o ty, to-doskonaosci dqzqcy, jesli ten prg chcesz przekroczyc.
Miej wadz nad twq duszq, o ty, ktry Prawdy niesmiertelnej szukasz, jesli do celu chcesz
dotrzec.
Wpatrz si caq mocq wzroku duszy w jedyne czyste Swiato, w Swiatosc co jest od wszelkich
przywiqzan wolna, i uzyj twego zotego klucza.

Ten, kto osiagna Wajragi lub brak pragnien, stanie twarza w twarz z dziesicioma tysiacami
puapek i wciaz bdzie musia radzic sobie z pynacymi z nich przeciwnosciami.
Zycie na planie buddycznym zaczyna si wraz z pierwsza Inicjacja. Kroczac po Drodze
kandydat przechodzi z podplanu na podplan, stopniowo osiagajac doskonaosc Duszy. Jego wyzszy
Manas wspdziaa, aby suzyc wyzszym zasadom. Kiedy ta praca jest wykonana, kandydat
przechodzi kolejny prg. Jest on teraz gotowy do czwartej Inicjacji.

Wolnosc od uczuc, wymienionych tutaj, oznacza wolnosc od wpyww. Takie jest znaczenie
Wajragii.

5. PI\TA l SZSTA BRAMA

Cizkie zadanie spenione, twj trud niemal dobiega konca. Otchan, co czyhaa by ci
pochonqc, prawie przebyta.
Przekroczyes juz gboki rw, co branie ludzkich namitnosci otacza; pokonaes Maare i
jego wscieke zastpy.
Serce twe uwolnies od skaz i krwiq je obmyes z nie dosc czystych pragnien.

C.W.L

Przede wszystkim oczekuje si, ze czowiek wykona przykrq prac uwalniajqc si od wad
osobowosci. Gdy osobowosc jest pokonana, wspaniaa praca trwa dalej na wyzszych planach.
Ta ciqga, powtarzana praca jest wielkim wysikiem dla ciaa fizycznego. Jednak na planach, na
ktrych dziaa ego. zadanie to jest pene radosci. Nie ma wtedy zadnej rznicy midzy pracq a zabawq.
Czowiek widzi wielkq ofiar Logosu i sposb, w jaki Mistrzowie angazujq si w Jego prac. Rozwaza on
52
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
teraz sposobnosc zanurzenia si w ten strumien i dokonania wszystkiego, co moze, aby suzyc i pomagac
ludzkosci. W strumieniu poswicenia dla wielkiej sprawy stopniowo zacznq zanikac mysli o sobie, nieczyste
mysli i duma z wewntrznych osiqgnic.

Ale, o dzielny bojowniku, zadanie twe jeszcze nie skonczone. Wznos wysoko wa, o Lanu,
ktry twq switq ma otoczyc Wysp", i tam buduj mocnq, co mysl rwq od pychy obroni i od
zadowolenia, i zes wielkiego dokona dziea.
Poczucie dumy rzucioby cien na twq prac. O tak, buduj mocno ten ochronny wal, by napr
fal co si wznoszq z wielkiego Maji oceanu i bijq o twj brzeg, nie pochony pielgrzyma wraz z jego
wyspq"; tak, nawet gdy juz zdoby zwycistwo.
Wyspa twa jest jako jelen, ktrego twe mysli jak psy goncze mczq i scigajq, gdy on ku
Zywota strumieniowi spieszy. Biada jeleniowi, ktrego szczekajqce dopadnq demony, zanim zdqzy si
schronic w Dolin Osony" - Znana Marga - drogq czystego poznania" - zwanej.

Docierajqc lak daleko uczen potrzebuje teraz silnej koncentracji i pozytywnej siy mysli. Potrzebuje
tej siy. aby dalej prowadzic medytacje, ktra w/nosi go na najwyzszy poziom buddyjskiego planu.
Wyspa", o ktrej mwi H. P. Blawalska. jest wyzszym ego lub myslqcq Jazniq. Wszystkie nizsze
mysli muszq zostac wymazane, tak aby to co wyzsze mogo si przejawic.
W tym kontekscie wasciwe jest porwnanie midzy teozofem i spirytystq (medium). Obaj
zakadajq, ze czowiek jest uzewntrzniony i ze jego postp nie ma granic. Teozof kadzie nacisk na
zachowanie swojej wasnej swiadomosci w kazdych warunkach i stara si osiqgnqc swiadome
jasnowidzenie. Spirytysta uwaza, ze dobrze jest gdy czowiek staje si medium dla dobrych duchw.
..Biada jeleniowi, ktrego dopadajq" oznacza, ze istnieje gorzki zal wobec ego. ktre ulega
uprzedzeniom z powodu nacisku zewntrznych mysli.
..Znana - Marga" lub droga wiedzy jest samoanalizujqcq si refleksjq.

Zanim w Znana Marg zapuscisz korzenie i nazwac jq zdoasz swq wasnq, dusza twa stac si
ma jako owoc manga dojrzay: dla cierpienia innych tak sodkq i mikkq jak jego zoty soczysty
miqzsz, a dla wasnych udrczen i smutkw jak jego jqdro twardq, o ty, cos jest zwycizc rozkoszy i
blu.
Uczyn twq dusz nieprzystpnq dla czarw i urokw jazni; zdobqdz dla niej imi
Diamentowej duszy".
Albowiem jak brylant ukryty gboko w zywym onie ziemi nie moze nigdy odbic swiate, co
od ziemi pynq, tak dusza twoja i mysl, pogrqzone w Znane, nie powinny odbijac w sobie nic z Maji
dziedzin uudnych.

Smutek jest jak zasona. Nie pozwl, aby rzuca na ciebie cien. Kiedy jedynie czujesz bl innego
czowieka, nie pomagasz mu, lecz tylko dodajesz zmartwienia. Jesli wykroczysz poza smutek, czujesz
prawdziwq zyczliwosc i mozesz przekazac wibracje miosci. Tylko wtedy mozesz mu zaofiarowac
prawdziwq pomoc. Wikszosc ludzi obawia si, ze gdy wyrzucq smutek ze swoich serc, stracq rwniez
wzajemne zrozumienie. Wstpujqc na sciezk czarnej magii czowiek cakowicie obojtnieje na uczucia
innych, a takze na swoje wasne. Bezwzgldnie tumi swoje uczucia uwazajqc, ze wspczucie jest utratq
siy. Jednakze w takim rozumowaniu niewiele jest prawdy. Mistrz, zawsze czuje wspczucie, lecz.
nigdy nie odczuwa smutku. Nie moze cierpiec, chociaz, stanowi jedno z tymi. ktrzy cierpia.

Gdy osiqgniesz ten stan, wrota ktre masz jeszcze na Sciezce przekroczyc, roztworzq same
swe wierzeje szeroko, abys w nie wszed; a najpotzniejsze siy przyrody nie bdq miay mocy
powstrzymac twych krokw. Bdziesz wwczas, ale nie wpierw, panem siedmiorakiej Sciezki, o ty,
ktry masz przejsc prby niewymowne.

Aryasanga prowadzi teraz swoich ludzi wewntrzna sciezka. Najpierw trzeba pokonac
osobowosc w zewntrznym swiecie. Zwyky czowiek miaby skonnosc powiedziec, ze czystosc i
bezinteresownosc przekraczaja go. Nie sa mozliwe do osiagnicia, a stanowia jedynie drogowskaz ku
doskonaosci. Lecz. gdy bdzie powaznie stara si nabyc je ze szczeroscia serca, ze zdumieniem
stwierdzi, ze posiadanie tych cech jest naturalne i atwe. Nie ma niczego niemozliwego dla ucznia na
Drodze. Jesli ma wystarczajaco duzo woli. jesli skupi si na celu i idzie prosto przed siebie, nie myslac
o mijajacym czasie, dojdzie do niego.

53
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
Wpierw czeka ci jeszcze o wiele cizsze zadanie, masz si czuc Wszechmyslq, a przeciez
wszystkie mysli oddalic z twej duszy.
Masz osiqgnqc tak niezmqcone umysu skupienie, by zaden wiatr, chocby najsilniejszy, nie
zdoa ci jakichs ziemskich przywiac mysli. By swiqtynia twoja, czysta i przeswietlona, bya wl- na
od czynu i dzwiku, i swiata. Jak motyl mrozem uderzony pada martwy u progu ziemskiego, tak
wszelka mysl ziemska pasc musi bez zycia w przedsionku swiqtyni.
Bacz oto, co Pismo powiada:
Dopki zloty ogien nie moze rwnym palic si pomieniem, kaganek stac winien w chronionym i
bezwietrznym miejscu".
Albowiem wystawiony na zmiennego wiatru podmuchy, knot bdzie pryska, a drzqcy
pomyk cienie rzuci, zmieniajqce si, ciemne i zwodnicze na biaq twej duszy swiqtyni.

Jest to poetycki opis koncentracji. Nic nie moze przeniknac z zewnatrz, co zakcioby
rwnowag wyzszego Manasu. Piata brama, Wiria (niezmacona energia, aby utrzymac samokontrol i
wytrwaosc, zachowujaca umys i serce w czystosci -jest konieczna, by przyniesc ludziom rzeczywista
prawd) prowadzi do szstego etapu zwanego Dharana (intensywna i staa umysowa koncentracja
skupiona na jakims przedmiocie przy umysle i sercu wolnym od zakcen).
Ta sama cecha jest warunkiem wstapienia na plan Buddhi. Gdy czowiek uciszy swa wyzsza
umysowa aktywnosc, wwczas zamiast utozsamiania si z. wasnymi myslami czuje jednosc z
innymi, a ich mysli staja si jego myslami. Ma poczucie jednosci ze Sonecznym Logosem.
Koncentracja i medytacja na tych wyzszych etapach dokonuje si w gwnej mierze w czasie snu,
kiedy czowiek jest poza ciaem. Bdzie on unika prznosci i pychy; zacznie prowadzic zycie pene
wyrzeczen, a samozaparcie i moralne postpowanie bda mu towarzyszyy przy wykonywaniu
codziennych obowiazkw.
Formy myslowe na danym poziomie moga tylko przeniknac przez wibracje ciaa na tym
poziomie. Lecz czstotliwosc wibracji /wiksza si w miar, gdy ciaa naleza do coraz wyzszych
poziomw. Nasilenie wibracji tych cia jest lak olbrzymie, ze nie pozwala na przenikanie form
myslowych z nizszego poziomu.
Cytat dotyczacy lampy jest wzity z Bhagawad Gity. Dalej mwi on: Do niej podobny jest
jogin pokonujac mysli, pochonity przez Jazn". Widzi on Jazn przy pomocy Jazni i w niej znajduje
zaspokojenie. Uwaza, ze nie ma niczego wikszego ponad to. Nic go nie porusza, nawet powazne
zmartwienia.
Doswiadczenie jogina jest prawdziwa intuicja, poniewaz pochodzi ono z wewnatrz, z jego
gbi. Powstaje teraz pytanie, jak taka intuicja moze zstapic do osobowosci. Moga istniec dwa sposoby
przekazu, poprzez wyzszy do nizszego planu mentalnego lub bezposrednio z planu Buddhi do ciaa
astralnego (ktry z tych dwch sposobw wybierze, zalezy od tego jak dawno zindywidualizowa si z
krlestwa zwierzat). Niektrzy doszli do tego poziomu przez gbokie zrozumienie, albo w
poprzednich wcieleniach lub bdac poza ciaem na nizszym planie mentalnym. W ten sposb pojawia
si to w nizszym umysle jako pewnosc. Inny sposb przekazu przebiega przez uczucie oddania dla
Mistrza. Ci, ktrzy sa zindywidualizowni droga emocjonalna, doswiadczaja intuicji przez, uczucie, nie
przez umys.
W obu przypadkach, intuicja pojawia si w sposb wasciwy, gdy drogi przekazu sa spokojne
i niezmacone. Lecz gdy ciaa astralne i mentalne sa pene zakcen, otrzymane w ten sposb wrazenia
sa znieksztacone, a nawet faszywe.

A wwczas, o uczniu, ktry szukasz prawdy, twa mysl i dusza stanq si jako wscieky son co
szaleje w puszczy i rzuca si na drzewa lesne za zywych je biorqc wrogw, i ginie, gdy usiuje zabic
ruchome cienie tanczqce na oswietlonych soncem scianach skal.

W pewnych przypadkach umys buntuje si przeciw nowo obudzonej energii wyzszej Jazni.
Przychodzi ona z gry, przynosi ze soba swiato i usuwa zudzenia. Nizsza jazn jest najpierw niechtna w
swojej pysze. aby porzucic niezaleznosc, ktra tak dugo si cieszya. Umys jest twierdza pychy. Buntuje
si i walczy przeciwko swiatu z gry. tak jakby to by wrg. To nowe swiato usuwa watpliwosci i
podejrzenia gboko ukryte.

Strzez si uczniu, gdyz w trosce o ja", dusza twa moze utracic swe oparcie w wiedzy Deww.
54
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
Strzez si, bowiem dusza twa zapominajqc o Duchu, moze nad swym drzqcym umysem stracic
panowanie, a tym samym owoc swych zwycistw utracic.

Wiedza Deww odnosi si tutaj co tego. co boskie i co lezy u zrda wszelkich zjawisk. Na
ucznia, ktry niepokoi si, czy idzie we wasciwym kierunku, czyha niebezpieczenstwo. Staje si on
bardziej egocentryczny. lecz nieegoistyczny. Istnieje takze niebezpieczenstwo bycia egocentrycznym.
patrzenia na rzeczy ze swojego punktu widzenia. Jest to widoczne po aurze ucznia, ktrej zewnatrzna
warstwa stwardniaa, poniewaz zabezpieczaa go przed naciskiem napywajacych wrazen. Aspirant musi
pamitac, ze wszyscy sa jednym. Kazdy z nas jest poaczony z innymi przez boska jednosc.
Na planie fizycznym czowiek musi byc czysty, uczciwy i prawdomwny. Astralnie i mentalnie
jego mysli musza byc czyste i wzniose ze wzgldu na wszystkich, ktrzy maja z nim do czynienia.

I zmian si wystrzegaj! Gdyz zmiana to twj wielki wrg. Bdq one silnie na ciebie nacierac i odrzucq
ci wstecz i zepchnq ze Sciezki, ktrq kroczysz, w gbokie, grzqskie bagna zwqtpienia.

Gdy kroczymy Droga, zachodzi w nas stopniowa zmiana. Z czasem stajemy si Droga. W tym
okresie trzeba uwazac, by nie zmienic swej zasadniczej postawy. Jest to okres prbny, gdy rezygnuje si z
rzeczy, ktre tak si cenio, a nie ma jeszcze trwaej akceptacji wyzszych spraw. Ciagle na nowo czowiek
popada w duchowe odrtwienie, wspominane przez wielu mistykw.
Zmiany moga byc spowodowane przez wiele przyczyn. Czasami fizyczny umys zamyka si.
Wpywa to na ciao, lecz nie na samego czowieka. Wizja staje si mtna i czowiek zaczyna watpic w
zdolnosc osiagnicia celu. Trzeba sobie zdac spraw, ze to tylko wahania w ciele astralnym powoduja
depresj i nalezy prbowac z niej wyjsc.
Czasami duzym przezyciem i prba sa sytuacje, gdy zywa wiara dziecinstwa nie przystaje do
faktw codziennego zycia. Zmiany w czowieku nie zaspokajaja juz wicej potrzeb jego umysu i serca.
Czsto watpi si we wszystko. W skrajnych przypadkach moze to trwac przez kilka wcielen. Trzeba
wwczas suchac, czytac, myslec, aby wzbogacic wiedz na ten temat. Tak zdobyta wiedza stopniowo
usuwa zwatpienie. Gdy watpliwosci sa usunite, pogbia si teozoficzne zrozumienie tego procesu.

Przygotuj si i przestrog usysz, pki czas. Jeslis juz walczy i przegra, o mzny bojowniku,
nie upadaj na duchu, walcz dalej i atak ponawiaj jeszcze i jeszcze raz,
Nieustraszony wojownik, nawet gdy zen zycie uchodzi, a krew pynie z jego otwartych ran, jeszcze
uderzy na wroga i wyprze go ze swej fortecy i zwycizy zanim wyzionie ducha. Czyncie wic jako on,
wy wszyscy, ktrych klska powala i bl, czyncie jako on -z fortecy waszej duszy wyrzuccie wrogw
waszych, ambicj, nienawisc, gniew i chocby cien pozqdania - nawet wwczas, gdy was klska
powala.
Pamitaj, ze walczysz o wyzwolenie czowieka; kazda porazka jest zwycistwem, kazdy
rzetelny wysiek zdobywa z czasem nagrod. Swite ziarna co kiekujq i rosnq niewidzialne w duszy
ucznia, za kazdq nowq prbq coraz silniejsze wydajq pdy, gnq si one jak trzcina, lecz nigdy si nie
amiq i nigdy zginqc nie mogq. Gdy godzina nadchodzi - wydajq kwiat.

W przypisie do tego fragmentu H. P. Bawatska odwouje si do dobrze znanego przeswiadczenia.
Kazdy kolejny swity jest nowym zonierzem w armii pracujqcej dla wyzwolenia ludzkosci. Kazdy nowy
Bodhisattwa nazwany jest jej wyzwolicielem. Tym samym mwi ona tez. o tych wszystkich, ktrzy stali si
Arhatami. W istocie, kazdy kto czyni postpy, robi to dla wszystkich.
Idqc Drogq kandydat nie moze miec osobistych ambicji. Szukanie chway dla siebie jest egoizmem.
Musi on stanowczo przeciwstawic si takim pragnieniom. Uczen Mistrza mysli: ..Czego chce Mistrz?", a nie
Czego ja chc?" Jestesmy iskrami boskiego ognia. Mozemy wic tylko myslec, czego Bg chce. Jestesmy
jego czsciq i nie mozemy starac si o wasnq chwa. Wasna chwaa jest uudq.
Nie ma czowieka, ktry prbujqc nie doznaje niepowodzen. Moze nam si nie powiedzie w danym
czasie, lecz wysiek nie pjdzie na marne. Akcja i reakcja sq rwne i przeciwne. Z kazdq nastpnq prbq
uczen zwiksza swe siy na przyszosc. Tu. kazdy kto prbuje, musi odniesc zwycistwo, poniewaz idzie
zgodnie z drogq ewolucji. Uczen nie wie, kiedy swiato moze przebic si przez przeszkody karmicznego
muru. aby dotrzec do niego. W tych okolicznosciach niemqdrze jest rozpaczac lub zaprzestac prb,
poniewaz nie sq one uwienczone powodzeniem. Wqtpienie we wasne siy jest wqtpieniem w Jego si. Gdy
jestes w rozpaczy, odcinasz si od Niego.
Aryasanga mwi kandydatowi, aby by jak walczqcy wojownik. Musi on wytrwac do konca i nigdy
si nie poddawac. W tej pracy nie powinno si brac pod uwag smierci. Przyjdzie ona do kazdego z nas we
wasciwym czasie. Mimo jej nadejscia bdziemy kontynuowac naszq prac tak jak przedtem.
55
www.teozofia.org Teozofia w Polsce

Odtqd twa droga jest jasna, wprost przez wrota mstwa (Wiria) prowadzi, piqte, z
siedmiu na Sciezce wrt. Jestes teraz na szlaku, ktry do przystani Dhjany prowadzi, do
szstej bramy mqdrosci -Bodhi.
A brama Dhjany jest jak alabastrowa czara, przezroczysta i biaa; a w niej rwny, zloty
pali si ogien, pomien Pradzny, co wprost od Atmy spywa promieniem.
Ty sam jestes tq czarq.

Ciao Buddhi (czyli powoka) jest cakowicie przezroczyste. Nie tworzy zadnej przeszkody dla
jednosci zycia na tym poziomie. Dhjana jest wyzszq medytacjq w tym ciele, podczas gdy kontemplacja
pochodzi z wewnqtrz. Uczen stara si zrozumiec najgbsze znaczenie bycia czsciq jednej Jazni.
Zewntrzna wiedza nie ma dla niego zadnej wartosci na tym etapie. Nie stoi on juz duzej na zewnqtrz i nie
postrzega przedmiotw jako oddzielnych od niego, to znaczy, kontempluje je od wewnqtrz. Uswiadamia
sobie ich natur poprzez stanie si jednym z nimi.

Oddalies si od zmysowych przedmiotw, wdrowaes po drodze widzenia", po
drodze syszenia", i stoisz oto w swiatosci poznania. Osiqgnqes teraz Titikszy stan.
Naldzor, jestes zbawiony.

Titiksza oznacza wytrualosc, jeden z elementw dobrego postpowania. Terminem ten znajduje
zastosowanie na wyzszym etapie.
W przypisie H. l'. Bawatska mwi. ze to oznacza najwyzszq obojtnosc... stan fizycznej, umysowej i
moralnej obojtnosci i braku wrazliwosci (nieswiadomosci lub braku, emocji)... zarwno na przyjemnosc, jak
i bl". Mozna stwierdzic, ze radosc odczuwana na tym poziomie jest tak wielka, ze przyjemnosc i bl straciy
swojq sil. Czowiek robi po prostu to, co uwaza za swj obowiqzek.

6. SIDMA BRAMA

Wiedz, o grzechw zwycizco ze gdy Sowani (ten co wszed w potok"), przekroczy
sidmq Sciezk, caa przyroda drzy z trwo- gi poswietnej, radosnej i czuje si jemu poddanq.
Gwiazda swym srebrzystym blaskiem przekazuje tq wiesc kwiatom wieczornym, strumyk jq
szemrze kamykom przybrzeznym, potzne fale oceanu w przypywie dobrq nowin hukiem
swym skalom powierzajq; a mikki pachnqcy wiatr podaje te wiesc dolinom, zas sosny
wyniose tajemniczo szumiq: Mistrz- si narodzi, powsta MISTRZ DNIA".

C. W. L.

Mistrzem Dnia'' nazywa si tego kandydata, ktry przyjq pierwszq Inicjacj, a takze takiego, ktry
osiqgnq dalszy brzeg. Przyroda raduje si takim wydarzeniem. W takich chwilach wielu ludzi czuje si
niewymownie szczsliwie. Czasem stajq si swiadomi duchowych wzruszen. Wikszosc nie jest jednak
wystarczajqco wrazliwa, aby odczuwac te wydarzenia. Wrazliwe jednostki czujq, ze Jestem dzisiaj dziwnie
szczsliwy. Ciekawe co si stao". Przyroda odczuwa to jako cos oglnie dobrego.
Wikszosc ludzi chciaaby rozwijac wadze umysu. Wrazliwosc rozwija si z uczuc i emocji.
Na wczesniejszym (prymitywnym) etapie naszego rozwoju, wrazliwosc jest saba, nieokreslona i nie
ma si nad nia kontroli. Na wyzszym etapie spirali naszego rozwoju pojawiaja si wyzsze uczucia.
Wrazliwosc wraca teraz do nas w jawny i okreslony sposb. Wraz z tym rozwojem, poza dobrym
samopoczuciem i szczsciem, czowiek uswiadamia sobie rwniez ,skad pochodzi wielka piesn
radosci.
Najwyzszym celem Towarzystwa Teozoficznego jest dostarczenie jego czonkom wskazwek
do umysowego rozwoju, zwikszenie ich wrazliwosci na wpywy Buddhi i wprowadzenie na nowa
Drog. Przygotowuje ono do nastpnego etapu, na ktrym intuicyjna miosc przyniesie harmoni i
braterstwo. Korzysta si z rozwinitego intelektu do budowania nowej cywilizacji opartej na tych
ideaach. Nasze Towarzystwo bdac otwarte na wyzsze plany, jest bardzo wrazliwe na siy z nich
pynace. W efekcie zwiksza si jego liczebnosc, a praca rozszerza si i wzmacnia si uczucie
braterstwa.
Czasami napr siy, ktra stymuluje zycie, wywouje takze negatywne nastpstwa w postaci
utraty poczucia proporcji i tarc. W sytuacji braku rwnowagi i ograniczenia rznice opinii uwydatniaja
si. Potrzeba wic zrwnowazonych ludzi, ktrzy moga wprowadzac pozyteczne idee nie budzac
dezaprobaty innych.
56
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
W teozofii istnieja specjalne kierunki pracy. Realizowane sa one przez rzne formy
aktywnosci. Niebezpieczenstwo pojawia si, gdy czowiek zaczyna myslec, ze jego kierunek jest tym,
ktry powinni podjac wszyscy i nakania do tego. Gdy inni ludzie usiuja wprowadzac swoje idee. taki
czowiek skonny jest myslec, ze nie czynia oni tego co najlepsze, poniewaz nie pomagaja mu. Tam
gdzie brakuje miosci i prawdziwej tolerancji, jest naturalne, ze entuzjazm czasami powoduje tarcie.
Prawie zawsze madrze jest pozwolic ludziom, aby wyprbowywali swoje idee. Najwazniejsza
rzecza w Towarzystwie jest harmonia midzy jego wsppracownikami. Harmonia jest wazniejsza niz
sukces w jakiejkolwiek pracy. Niech kazdy czowiek kieruje si swoim wewntrznym gosem. Nieci
jednoczesnie odnosi si z pena zyczliwoscia do innych, majacych swe wasne idee. Mozemy
zaangazowac si w zywa dziaalnosc bez naruszania ducha harmonii. Niech Towarzystwo stanie si
doskonaym kanaem dla wyzszych si i otworzy drzwi dla Wielkich.
Srebrna gwiazda wymieniona w tekscie jest gwiazda Inicjacji. Jest znakiem mysli i obecnosci
Krla, ktry jest jedynym Wtajemniczajacym.
Ten, kto dziaa w Jego imieniu, w czasie Ceremonii Inicjacji, wzywa Jego potwierdzenia i
aprobaty. Migotanie srebrnej gwiazdy wskazuje na Jego zgod i bogosawienstwo w Inicjacji.

Stoi on teraz jak biaa kolumna na zachodzie, a na jego oblicze wschodzqce sonce mysli
wieczystej rzuca swe pierwsze, wspaniae fale swiatosci. Dusza jego i mysl sq jako uspokojony,
bezkresny ocean, co si w przestrzeni rozciqga bezbrzeznej. Zycie i smierc trzyma on teraz w
swej mocnej prawicy.
Zaprawd mocarzem jest on. Zywa potga, ktrq w sobie wyzwoli, ta potga ktrq jest
sam, moze uniesc gmach uudy wysoko ponad bogi wsze, ponad Brahm wielkiego i Indre.

Swiatosc, ktra usuwa ciemnosc ludzkiego zycia, przychodzi na swiat przez Wielkie Biae
Braterstwo. Ono rwniez przyspiesza ewolucj ludzkosci.
Kandydat sta si teraz wolny od poczucia oddzielnosci, bdacego iluzja. Idac Droga bdzie
si on wspina krok po kroku, plan po planie. Przechodzac niszczy on iluzje i osiaga panowanie nad
nimi. Nie ma granic, ponad ktre nie mgby si wzniesc, moze to byc nawet ponad wielkiego Brahm
i Indr. Tajna Doktryna porwnuje Indr (Boga sonca) do Drugiego Logosu i Brahm (Twrc) do
Trzeciego Logosu. W Hierarchii Pan Swiata kieruje pierwszym promieniem, Budda jest Gowa
drugiego promienia a Mahaczohan rzadzi pozostaymi piciu promieniami, od trzeciego do sidmego.

Zaiste teraz swq wielkq osiqgnie nagrod.
Czyz darw ktrymi ona obdarza, nie uzyje dla wasnego szczscia i wytchnienia, darw chway
i skarbw trudem zdobytych - on, wielkiej Uudy zwycizca?
Nie; o ty, ktry poznac chcesz tajniki przyrody. Jesli chce on isc w slady switego
Tatagaty, tych darw i potg nie uzyje dla siebie.
Czyzbys chcia tamq zaniknqc wody, na szczycie gry Sumeru zrodzone?
Czyzbys chcia ten strumien odwrcic ku sobie, lub go z powrotem ku jego pierwotnemu
skierowac zrdu, wzduz szlaku niezliczonych epok?

Raz jeszcze dochodzimy do sprawy wyzwolenia od koa narodzin i smierci i towarzyszacej jej
mysli o odpoczynku. Na tym etapie nie moze miec miejsca zadne uczucie zmczenia i trudu. Patrzac z dou
-Adept, ktry pozostaje wcielony przez miliony lat, nie okazuje oznak znuzenia. Kandydat, do ktrego
Aryasanga przemawia, patrzy z dou. Nie jest mozliwe opisanie mu radosci wyzszego zycia. Nie moga one
byc wyrazone w terminach znanego nam ziemskiego szczscia. Jesli kandydat wezmie to bdnie za jakas
nizsza form szczscia, pojawia si niebezpieczenstwo opznienia w jego rozwoju.
Gra Meru lub Sumeru jest gra Bogw. Tylko dobro pynie z tego zrda. Ten strumien pynie do
kazdego czonka Biaego Braterstwa. Z kolei przez nich spywa on na swiat. Jesli ktos popenia bdy, staje
si przeszkoda dla pynacego strumienia.

Jesli chcesz, by strumien tej cizko zdobytej wiedzy, tej z nieba pynqcej mqdrosci,
pozosta wodq pynqcq i sodkq, tedy nie mozesz dopuscic, by si rozla i w martwy w zastoju
zamieni staw.
57
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
Wiedz, iz jesli Amitaby bezkresnego wieku" chcesz zostac wsppracownikiem, tedy
swiato zdobyte masz roztaczac - jak to blizni czyniq Bodhisattwy - na cay obszar swiatw
trzech.

H. P. Bawatska wskazuje na Amitab jako rwnowaznego z Para-brahmanem. Czsto mwi o
dwojgu, jak o jednym. Parabrahman jest pierwszym czonkiem wielkiej Trjcy. Jest to bezkresne swiato.
Bezgraniczna madrosc jest Istota wszystkich Buddw.
Parabrahman jest ukryta madroscia a Logos jest manifestacja Ishwary. W kazdym z nas jest ukryty
Bg (pierwszy z Trzech) i Bg, ktry jest widoczny (drugi z Trzech). Srodkowy pierwiastek nazywany jest
tez Bodhisattwa. Jest on opisany jako podwjny, mski i zenski. Mwi si o nim przyjmuje kazda form z
radoscia, aby zbawic ludzkosc" .
H. P. Bawatska ogarnia caego czowieka, od Monady w d do materialnych cia i dokonuje
podziau na trzy czsci. Monada jest czscia duchowa, Atma-Buddhi-Manas zawieraja czsc astralna;
nizsze mentalne, astralne i fizyczne ciaa reprezentuja czsc materialna.
Mozemy tez inaczej zrozumiec odniesienie do dwch Bodliisattww. Sa oni dwoma Wielkimi
Bracmi, Lordem Gautama i Lordem Maitreja. Reprezentuja srodkowy pierwiastek w Hierarchii. Pierwszy
odnosi si do wyzszych swiatw, a drugi - do osobowosci ludzi na nizszych planach.

Wiedz, iz strumien wiedzy nadludzkiej i osiqgnitej Deww mqdrosci, musi z ciebie,
ktrys jest teraz Alaji (Atmana) przewodnikiem, w inne byc przekazany ozysko.
Wiedz, o Naldzor, Sciezki tajemnej uczniu, ze jej czyste swieze wody majq ku gorzkim falom
oceanu pynqc, ku temu morzu cierpienia, co z ludzkich powstao ez, by je mniej gorzkimi
uczynic.

Ponadludzka wiedza odnosi si prawdopodobnie do klucza wiedzy, ktra dana jest Inicjowanemu,
gdy stawia on pierwszy krok. Dziaa on pod wpywem tej wiedzy. Czowiekowi, ktry przeszed kilka
Inicjacji, nie wolno porozumiewac si z innymi w celu przekazania okreslonej wiedzy. Ludzie obserwuja
to, co on robi i sposb w jaki zyje. Niektrzy nasladuja go lub oddaja mu czesc. Inni uwazaja, ze slepe
nasladowanie moze prowadzic do uprzedzen. Obie te metody maja zarwno dodatnie, jak i ujemne strony.
Dlatego kazdy powinien isc droga, ktra jest dla niego naturalna i rwnoczesnie starac si zrozumiec i
szanowac czowieka, ktry idzie inna droga. Majac oparcie w sobie rozwija si si.
Madrosc Deww to prawdopodobnie Boska Madrosc, ktra my nazywamy Teozofia.
Aryasanga zawsze rozrznia midzy tym co czowiek wie. a tym w co naprawd wierzy. Tak jak u
jasnowidza, zobaczenie samemu wewntrznych planw, zmienia ogromnie wiedz. Bezposrednia wizja
ozywia wiar. Czowiek, ktry uczy si tylko z ksiazek nabywa ograniczona i sucha wiedz, lecz czowiek,
ktry zyje swoja wiedza, robi to z penym kolorytem i blaskiem. Wraz z doswiadczeniem czowiek coraz
mniej cytuje, lecz znacznie wicej sam mwi.
Zdolnosc jasnowidzenia nie przychodzi nagle. Trzeba uswiadomic sobie jasno znaczenie tego. co
si widzi i jednoczesnie wyeliminowac subiektywny czynnik, ktry powoduje znieksztacenia. To tak,
jakby przekazac teleskop czowiekowi, ktry nie wie jak go uzywac. Wraz z praktyka i doswiadczeniem
jego wiedza i zrozumienie pogbia si.
Przez Inicjowanego przepywaja wyzsze siy. Doswiadczanie tych si zmienia bieguny jego
umysowych i przyczynowych cia. Stopniowo staje si on bardziej uzyteczny niz inni, chociaz moga byc
rozwinici w innych kierunkach.

Staes si teraz jako gwiazda staa w najwyzszych niebiosach, a to ciao niebieskie musi
jasniec z gbi bezgranicznych przestworw, dla wszystkich prcz siebie; musi wszystkim
dawac swiato, lecz nie brac od nikogo.

Bycie pod kontrola powoduje napicie i smutek. Ten kto kocha ten swiat, chce zawsze na niego
promieniowac i cierpi, gdy to jest niemozliwe. Istnieja potzne istoty, ktre przekazuja nam swiato, ciepo
i siy zywotne jako czysta ofiar z ich strony. Zamiast prowadzic wspaniae aktywne zycie na jakims
wyzszym planie, niektre rozwinite dusze zachowuja ciaa fizyczne dla dobra swiatw, ktre kraza wok
sonca. Tworza one mur ochronny. Jest to kana, przez ktry Alaja (duchowa Jazn czowieka, ktra trwa
przez okres zycia planet) moze wpynac w inne ozysko.

58
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
Staes si jako sniegi przeczyste w grskich parowach, zimne i niewrazliwe w dotkniciu,
a przeciez cieple i chroniqce dla ziaren, co lezq uspione gboko pod ich powierzchniq; teraz owe
sniegi przyjmowac muszq gryzqce mrozw uderzenia i wichrw pnocnych napory, chroniqc
ziemi od ich ostrych, okrutnych ukqszen, ziemi, kryjqcq obietnic nowych plonw, co gd
majq zaspokoic tysicy.

Uczen usiuje stac si czysty jak snieg - biay bez skazy i plam.Snieg jest obojtny na uczucia i
jednoczesnie nieszkodliwy. Niezaleznie od tego jak nisko moze spasc temperatura powietrza,
snieg pozostaje dokadnie taki sam. W ten sposb chroni ziemi przed silnym chodem. Bez
wzgldu na to co si z nim dzieje, chroni on spiace pod nim ziarno.
Ziarno niesie w sobie boski stan czowieka. Boskie ziarno zaczyna si budzic u
wszystkich, ktrzy zwracaja uwag na wyzsze sprawy i staraja sieje pogbiac. To ziarno musi
byc chronione w innych. W Upaniszadach mwi si o owocu (zodziu) dbu, ktry ma w sobie
potencja drzewa. Czerpie siy zywotne z powietrza, ziemi i swiata sonecznego, azeby stac si
drzewem dbu. Podobnie Monada jest boska iskra w nas. Czeka, aby rozwinac peni
mozliwosci Logosu, ktrym staniemy si pewnego dnia. My mamy stworzyc warunki, w
ktrych moze si ona rozwinac najlepiej w nizszych swiatach.
Niektrzy sa gotowi do przyjcia duchowej nauki. Powinni oni byc karmieni duchowa strawa,
ktrej potrzebuja dla wasciwego rozwoju. Nie wiedza tylko, jak dotrzec do tego, czego potrzebuja. Gdy
tylko wiedza duchowa zostaje im podana - chwytaja ja. Pewien teozof powiedzia w chwili gdy to do nas
przyszo, czulismy, ze byo to dokadnie to, na co czekalismy".
Podobnie sa ludzie, ktrzy nic nie wiedza o wyzszych celach. Boski instynkt przypomina nam o
naszym obowiazku ochrony tych zagubionych ludzi. Nie wiedza oni, czy jest cos, o co warto walczyc w
zyciu. Mozemy przelac w ich zycie wiele serdecznosci, otoczyc ich mioscia i piknymi myslami. Jesli nie
reaguja na duchowa mysl, przynajmniej bda czuli jej ciepo. Mwi si, ze warto gosic i nauczac.
Najwikszym kaznodzieja jest czowiek, ktry prowadzi dobre, uczciwe, czyste i bezinteresowne
zycie. Czowiek taki naucza przez cay czas tych, ktrzy z nim obcuja.

Wasnq wolq skazanys na zycie przyszych epok (Kalp) wielu, niedostrzegany i nie
oceniony wdzicznosciq przez ludzi; a jako kamien wsrd innych niezliczonych kamieni, co
tworzq Ochronny Mur", bdziesz unieruchomiony - oto twa przyszosc, gdy sidme
przekroczysz wrota. Rkq wielu Mistrzw Wspczucia zbudowany, Ich blem
wzniesiony, Ich wasnq krwiq spojony, ten mur osania ludzkosc, odkqd czowiek jest
czowiekiem; chroniqc jq przed stokroc gorszq niedolq i srozszym cierpieniem.
Jednak czowiek tego nie dostrzega i nie zwraca na sowa mqdrosci uwagi... bowiem jej
nie zna.
Lecz tys to sysza, wiesz wszystko, o uczniu, o duszy zarliwej i czystej... i musisz wybrac.
Tedy posuchaj raz jeszcze.

Uczniowie okultyzmu nigdy nie powinni czuc si pokrzywdzeni, ze inni nie dzikuja im ani nawet
nie wymieniaja wkadu ich pracy. Otrzymywanie podzikowan lub zyskiwanie satysfakcji w zyciu w
zwiazku z rezultatami wasnej pracy, ma tylko wzgldna wartosc. Trzeba byc swiadomym nastpstw tego
co si robi i co si mwi. Nie rb niczego w pospiechu. Pracujac najlepiej jak potrafisz, nie porwnuj
swych osiagnic z osiagniciami innych. Najlepsze rezultaty przychodza w czasie pracy i we wasciwym
czasie. Dlatego nie ma znaczenia, czy widzimy rezultaty naszej pracy, czy nie. Wykonuj prac najlepiej
jak potrafisz. Nawet jesli ci si nie powiedzie, niech nie bdzie o nastpstwem braku starania z twojej
strony. Sami jestesmy swoimi potencjalnymi wrogami. Nikt nie moze zranic czowieka prcz niego
samego. Podobnie nikt nie moze pomc mu w zbawieniu. Inni moga mu tylko pewne rzeczy pokazac
lub wprowadzic na Drog, na ktrej moze nauczyc si, jak sobie pomc. Ale nikt nie moze zrobic tego
za niego. Kiedy ktos jest zy, zosc rani go pierwszego. Mur Ochronny istnia od kiedy czowiek jest
czowiekiem. Jesli nie otrzyma pomocy, ochrony i ukierunkowania z gry, czowiek moze si bardzo
powaznie zranic.

7. DROGA ARYA

59
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
Na Sciezce Sowana jestes, o uczniu, bezpieczny. O tak, na tej Sciezce, gdzie niczego prcz
mroku nie napotyka utrudzony pielgrzym, gdzie donie przez cierpienie rozdarte mu krwawiq, a
stopy si raniq na ostrych kamieniach, gdzie Maara naciera swym najsilniejszym orzem - tam,
zaraz gdy Sciezk t przebrniesz, natychmiast czeka ci nagroda.
Spokojny i niewzruszony sunie pielgrzym wzduz potoku, co do Nirwany wiedzie. Wie, ze
im wicej bdq jego stopy krwawic, tym lepiej bdzie obmyty i oczyszczony. Wie, ze po siedmiu
krtkich i szybkich wcieleniach, Nirwan zdobdzie...
Takq jest Dhjany Sciezka, przystan Jogw, bogosawiony, upragniony uczniw
(Szrotapattich) cel.

C.W.L

Termin Sowan ma to samo znaczenie co Szrotapatti. Obydwa oznaczaja czowieka, ktry
przeszed przez Pierwsza Inicjacj. Wchodzi on na drog Dhjany, medytacji. Wytrwale wypracowuje
drog w gr poprzez plan Buddhi i przyjmuje Czwarta Inicjacj. Teraz wkracza na plan Nirwany.
Gdy idzie, stapa droga Arhata i dochodzi do bramy Pradzny. Pradzna ma rzne znaczenia, jak
swiadomosc, inteligencja, wglad lub po prostu madrosc. Jest to madrosc pochodzaca z samopoznania.
Aspirant uswiadamia sobie, ze ta sama Jazn przebywa jednakowo we wszystkim. Swiadomosc ta
usuwa niewiedz. Widzi on teraz wewntrzna stron wszystkiego i uzyskuje madrosc.
Normalnym planem swiadomosci Arhata jest plan Buddhi. Ze swiadomoscia Buddhi lub
Nirwany, moze on skupic si na szeregu planach otwartych dla niego. Ma przed soba siedem zyc,
zanim stanie si Adeptem. W tym celu nie potrzebuje zyc w ciele fizycznym. Schodzi tylko do planu
astralnego. Bdac w ciele astralnym ma swiadomosc Nirwany w kazdym momencie, ktry wybierze.
Arhat, ktry jest w ciele fizycznym, moze miec doswiadczenie Nirwany we snie lub w transie.
Wiedza jest rozlega, a zycie trwa stosunkowo krtko. Im wicej si uczymy, tym bardziej
uswiadamiamy sobie ogrom wiedzy i to, jak niewiele wiemy. T sama swiadomosc mamy patrzac na
duga seri zyc. Jednak Karma przynosi nam wszystko, co mamy poznac w za- kresie naszych
mozliwosci dla naszego obecnego rozwoju.
Istnieja dwa typy uczonych ludzi. Jeden zdobywa ogromna ilosc wiedzy. Inny ma
zrozumienie wiedzy, do ktrej poprzez zrdo (ksiazk) moze si odwoac po odpowiednie informacje.
Wiedza Adepta jest wiedza drugiego typu. Ma on moc dotarcia do wiedzy, ktrej potrzebuje, niemal
natychmiast. Podchodzi do przedmiotu od strony planu Buddhi lub Nirwany. Dotyka istoty sprawy i
ujmuje to, co zasadnicze, stad tez moze signac po kazdy szczeg, ktrego potrzebuje. Tak wic,
zdolnosc Adepta do zdobywania wiedzy jest inna od naszej. Choc Adept nie posiada caej wiedzy, jest
w stanie uzyskac wiedz, jaka chce.
Symbolika jest czsto trudna do wyjasnienia w terminach materialistycznych. lak wasnie jest
z symbolika zmczonego pielgrzyma szarpanego przez kolce. Symbolika Sufich, w ktrej mwia oni o
piciu madrosci jak wina, oznacza, ze tak jak czowiek gdy pije i pije wino az zapomina o wszystkim,
podobnie bdzie si on napenia boska madroscia, az stanie si ona dla niego wszystkim.

Ale inaczej jest, gdys Arhata Sciezkq kroczy i zdoby jej szczyt.
Tam Klesza" (rozmiowanie si w rozkoszach) jest zniweczona na zawsze, a Tanha - wola zycia
- z korzeniem wyrwana. Ale zaczekaj uczniu... jeszcze sw par. Czy mozesz boskie zagasic
WSPCZUCIE? To wspczucie nie jest przymiotem, ni cechq, ani tez cnotq, jest ono
Prawem praw, wieczystq harmoniq rdzennej istoty Alaji (Ducha-Atmana), podstawq
powszechnej tresci, co nie zna brzegw ni granic, swiatosciq wieczystego dobra, sednem
rzeczy wszelkiej i prawem przedwiecznej miosci.
Im bardziej wchodzisz z nim w jedni, roztapiajqc swq istnosc w jego ISTOCIE, tym
bardziej si twa dusza jednoczy z rym, co JEST, tym bardziej stajesz si sam
WSPCZUCIEM ABSOLUTNYM.

Taka jest Sciezka Ariw, Sciezka Buddhw doskonaosci.

W przypisach do tego fragmentu H. P. Blawatska pisze: Klesza" jest umiowaniem
przyjemnosci czy tez swiatowych dobrych i zych uciech". Dosownie uwaza sieja za jedna z piciu
60
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
form przywiazania do swiata. Przywiazania te powoduja trudnosci i przeszkody na Drodze. Tanha,
wola zycia, prowadzi do ponownych narodzin; jest to pragnienie zycia fizycznego i wrazen".
Boska miosc jest zbyt silna i zbyt abstrakcyjna, by ja ujac w sowa. Bg jest sama mioscia i
nie ma niczego, co nie jest mioscia. To, co rozumiemy przez Boga, nie jest osobowym Bogiem, lecz
absolutna rzeczywistoscia, ktra jest podstawa wszystkiego. Poniewaz jest to absolutna miosc, ktra
wszyscy dzielimy, sprawia ona, ze czujemy potrzeb pomagania innym.

Ale cz znaczq poswitne pergaminw zwoje, ktre ci kazq rzec te oto sowa...:
OM! wierze, ze nie wszyscy Arhaci dostajq sodki owoc tej Sciezki Nirwany".
Om! wierz, ze nie wszyscy Buddhowie na Sciezk Dharmy Nirwany wstpujq".
Tak, na Sciezce Ariw nie jestes juz Szrotapattim (uczniem), jestes Bodhisattwq. Przeszedes
potok".

Nie wszyscy Buddhowie wstpuja w Nirwan-Dharm" - tutaj termin Budda uzyty jest w
sposb oglny. Oznacza tych, ktrzy sa oswieceni. H. P. Bawatska powiedziaa W jzyku
pnocnego Buddyzmu wszyscy wielcy Arhatowie, Adepci i swici sa nazywani Buddami". Jestes
Bodhisattwa" odnosi si do tego, ktry przygotowany jest, by zostac Budda. Sciezka Ariw" oznacza
sciezk szlachetna. (Arya = szlachetny).
Bodhisattwa jest przyszym Budda, ktry jest nauczycielem Deww; ludzi szczeglnej rasy
stanowiacej korzenie rodu ludzkiego. Bodhisattwa naszego rodu ludzkiego jest Lord Maitreya, wielki
Nauczyciel nizszych swiatw.
Na Cejlonie Budda jest uwazany za Doskonaego Czowieka, Nauczyciela, do ktrego czuje
si najwiksza wdzicznosc, natomiast w Burmie oddaje si Buddzie boska czesc. We wszystkich
religiach filozoficzne lub zwiazane z rozwojem poglady ludzi zaleza takze od ich charakteru. W
istocie wszyscy ludzie sa boscy. W niedoskonaym czowieku boskosc jest zasonita. W Buddzie Bg
swieci jasno.

8. TRZY SZATY

Prawdq jest, ze masz prawo do szaty Dharmakaji, ale ten, ktry szat Sambhogakaji
przywdziewa, wikszym jest od tego, co Nirwan osiqgnq, a jeszcze wikszym jest Nirmanakaja -
Buddha Wspczucia. ,

H. P. Bawatska dosc szeroko pisaa o trzech szatach. Te trzy szaty odnosza si do kierunkw
dziaania otwartych dla tego, kto przyja Piata Inicjacj i osiagna stan Adepta. Ten nadczowiek
(wyzwolony duch) musi wybrac jedna z siedmiu sciezek wymienionych ponizej:
1) Przywdziac szat Dharmakaji i wkroczyc w bogosawiony stan Nirwany. Jest to najwyzsza
szata. W Dharmakaji przejawiaja si najwyzsze siy kosmiczne. Ten nadczowiek posiada
nieskonczona wiedz i moc i dziaa w sferze duchowej. Moze on byc Awatarem lub boskim
wcieleniem w jakims przyszym swiecie.
2) Przywdziac szat Sambhogakaji. Ten stopien istoty duchowej dziaa w wyzszym
przejawionym swiecie. Jest on wolny od ziemskich trosk, lecz zachowuje samoswiadomosc jako
jednostka.
3) Przywdziac szat Nirmanakaji. Ci, ktrzy przybrali t szat, sa duchami chroniacymi
ludzkosc, tak jak Buddowie Wspczucia. Staja si czscia skarbnicy si duchowych. Stad Logos
czerpie siy duchowe. Wspaniale samoposwicenie zwiksza chwal tych. ktrzy przybrali t szat.
Ciao przyczynowe zostaje zwykle zachowane.
4) Stac si czonkiem Hierarchii Okultystycznej. Hierarchia zarzadza i opiekuje si swiatem.
(Oni zyli w tym swiecie, aby osiagnac obecna doskonaosc).
5) Przejsc do nastpnego ancucha, aby pomc budowac jego formy.
6) Wstapic we wspaniaa ewolucj Deww-Aniow.
7) Suzyc bezposrednio Logosowi. Zyc, aby przekazywac Jego posanie do kazdej czsci
Systemu Sonecznego i wykonywac jego dzieo w caym systemie.
61
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
H. P. Bawatska mwi o tych kayas" jako o ciaach Buddhi (Buddhi jest przymiotnikiem od
Buddy). Budda lub ktos kto przeszed Piata Inicjacj (to jest buddyczna Inicjacj) posuguje si tymi
ciaami.

Te trzy rodzaje wyzwolonego ducha sq na jednakowym poziomie rozwoju. Rznica polega na tym,
ze ten kto odrzuci trwae atomy (poniewaz nie potrzebuje ich juz w swojej pracy), pozostaje niewidzialny na
nizszych poziomach. Ten, ktry zachowuje stae atomy, ma moc schodzenia na nizsze poziomy i pracy na
nich. Wszystkie one majq jednakowq wartosc dla Logosu.
Nasi Mistrzowie, ktrzy znajdujq si o dwa stopnie nizej niz te wyzwolone duchy, nazywani sq
zywymi Buddami". Nikt jeszcze z rodzaju ludzkiego nie osiqgnq tak wysokiego poziomu, jak Lord
Gautama. W Hierarchii jest jeden poziom wyzszy nawet niz Buddy. Bdqcy na nim jest wielkim Krlem i
jedynym Wtajemniczonym. On jest jednym z tych Panw Pomienia, ktry przyszed z Wenus.
Szata Dharmakaji jest szatq Doskonaego Buddy", to znaczy bez ciaa; o idealnym oddechu:
swiadomosci poqczonej z Uniwersalnq Swiadomosciq; duszq pozbawiona wszelkich atiybutw. Ten, kto
przywdziewa szat Dharmakqjj, powraca do Monady. Porzuca zupenie swoje stae atomy i dziaa tylko na
wyzszych planach. Istnieje w zyciu kosmicznym . Najnizej moze zstqpic na plan Nirwany. Sambhogakaja
wstpuje w duchowy kierunek ewolucji i dostpuje Nirwany na pzniejszym etapie. Ujawnia si zwykle na
tym poziomie jako potrjny duch. Zachowuje nirwaniczny atom, nirwaniczne ciao, lecz nie zatrzymuje
zadnych nizszych atomw. Wstpuje na suzb Logosu i wykonuje prac w caym jego systemie.
Nirmanakaja zachowuje zwykle swoje ciao przyczynowe. Zachowuje trwale atomy nizszego
mentalnego, astralnego i fizycznego ciaa. Temu. ktry przybiera t szat, umozliwia to pojawianie si na
ktrymkolwiek z tych planw. Przede wszystkim poswica on czas na wytwarzanie siy duchowej, ktrq
gromadzi. Ta sia duchowa jest potem rozdzielana przez czonkw Hierarchii i ich uczniw i przyczynia si
do zbawienia ludzi, wpywajqc by postpowali zgodnie z dobrym prawem. Wedug H. P. Blawatskiej,
Nirmanakaja ma wiedz Adepta. Gdy opusci fizyczne ciao, pojawi si w formie eterycznej w ciele
astralnym. Bodhisattwa, gdy umiera, zamiast wstqpienia w Nirwan, pozostaje w tym doskonaym, utkanym
przez siebie ciele. Chociaz pozostaje niewidzialny dla niewtajemniczonej ludzkosci, czuwa i ochraniajq.
Ciekawa jest ewolucja (obudzenie) naszych atomw od mineraw do czowieka. Dla eterycznego
wzroku fizyczny, najwyzszy atom przy-przypomina drucianq klatk". Kazdy zwj zrobiony jest z
delikatniejszego drutu. W sumie jest siedem zestaww takich spirali. Jeden obrt ewolucji aktywizuje jednq
z tych spirali. Jestesmy teraz w czwartym obrocie naszego ziemskiego ancucha ewolucji. W wikszosci
atomw naszego ciaa aktywne sq tylko cztery spirale. W sidmym obrocie wszystkie siedem spirali bdzie
zaktywizowanych. Atomy bdq doskonalsze w sidmym obrocie niz w obecnym. Ludzie, ktrzy bdq ww-
czas zyli wyzszym zyciem, bdq atwiej reagowali na sprawy wewntrzne. Mwi si, ze kazda czqstka w
ciele fizycznym ulega zmianie raz na siedem lat. Struktura kosci zmienia si duzo wolniej. Materia
misniowy odnawia si cakowicie w ciqgu okoo trzech lat. Krew zmienia si szybciej.
Ludzie, ktrzy prowadzq zycie okultystyczne, majq czystsze ciaa, w zwiqzku z tym, co jedzq, pijq i
myslq. Gdy ewoluujemy prowadzqc czystsze zycie, nasze ciaa przyciqgnq lepsze atomy i odrzucq mniej
rozwinite. Gdy czowiek osiqga stan Adepta, potrzebuje szczeglnie rozwinitych i czystych atomw,
poniewaz jego ciao musi byc duzo czystsze niz nasze i zdolne do drgan z czstotliwosciq, ktrej nasze
ciaa nie sq w stanie zniesc. Kiedy czowiek osiqga stan Buddy, stae atomy muszq byc jeszcze bardziej
rozwinite. Niemozliwe jest, aby znalaz tak wysoko wyselekcjonowane atomy, ktre mogq byc dla niego
uzyteczne. Lord Ganiania by pierwszym ludzkim Buddq naszej rasy. Jego ciao przyczynowe byo
zbudowane z pozostaych staych atomw wszystkich przyczynowych cia uzywanych przez
Wielkich z przeszosci tj. Buddw pochodzqcych z innej ewolucji; tych, ktrzy osiqgnli stan Adepta w
powiqzaniu z tym swiatem lub nawet wyzwalajqc si z ancucha swiatw; nowych Adeptw, ktrzy
przybrali szaty Sambogohakaji i Dharmakaji. Byy uzyte przez Gautama Budd i zachowane dla
przyszosci. Te stae atomy sq naadowane cechami przeniesionymi z poprzednich narodzin.
Swity Pawe wyrzni u czowieka trzy czsci - ducha, dusz i ciao. Przez ducha rozumia to, co
nazywamy Monadq przez dusz ego; przez ciao osobowosc. H. P. Bawatska posrednio mwi o tym
samym podziale wymieniajqc trzy elementy Buddy. Sq to: Monada Buddy, Dhjani Buddy; posrednie
elementy - astralne i mentalne ciaa, ktre nie zostay rozproszone, zwane jego Bodhisattwa; fizyczne ciao
Buddy, ktre przejawia si na planie fizycznym - Budda Manushya. Budda Manushya umiera i odchodzi.
Dhjani wstpuje w Nirwan. Bodhisattwa pozostaje na ziemi, aby kontynuowac dzieo Buddy. Bodhisattwa
ucielesnia wic zasady Buddy, ktrych uzywa obecny Bodhisattwa, Lord Maitreya.
Raz na rok, w dzien Wesaku, pojawia si Lord Budda i zsya duchowa sil, ktra pomaga
swiatu. Nazywa si to cieniem Buddy i jest to jego odbicie. Oddziaowuje on poprzez nie w taki sam
sposb, w jaki zywe wyobrazenie jest odbiciem astralnych i mentalnych cia ucznia.

Pochyl teraz gow i suchaj uwaznie, o Bodhisattwo. Wspczucie mwi te sowa: Czy
moze zaistniec szczsliwosc najwyzsza, gdy wszystko co zyje jest cierpieniu podlege? Czy masz
byc zbawiony i syszec bolesny krzyk swiata caego?"
62
www.teozofia.org Teozofia w Polsce
Usyszaes teraz to, co byo powiedziane.
Dosigniesz sidmego stopnia, przekroczysz bram ostatecznego poznania, tylko po to,
by poslubic cierpienie - jesli chcesz zostac Tatagatq, pjsc w slady twych poprzednikw i
bezinteresownym w najwyzszym stopniu pozostac do konca.
Jestes oswiecony. Wybieraj swq drog.

Aryasanga zachca swych uczniw, aby wybrali drog wspczucia, poniewaz nie mozna
porzucic swego brata w cierpieniu. Aryasanga zachca swych zwolenikw. aby pozostali
bezinteresowni az do konca obecnego ancucha. Skania nas, zebysmy pozostali z ludzkoscia, az
dzieo obecnego ludzkiego cyklu si dokona i ludzkosc dotrze do swego celu.
Ofiarowanie siebie oznacza oddanie si cakowicie do dyspozycji Mistrzw. Pozostaw to
Mistrzowi mwiac: Oto jestem, poslij mnie." Pragnieniem Aryasangi jest. aby uczen jego poszed w
kierunku, ktry sam wybra.

Spjrz! Oto mikkie swiato zalewa niebo od wschodu. Ziemia rzucajq razem wielkq
chway piesn. A od czterech przejawionych Potg prqd pynie miosci; od rozjarzonego ognia i
pynqcych wd, od wonnej ziemi i chyzego wichru - miosc si wznosi.
Suchaj!... z bezdennych gbin wiru zotej swiatosci, co Zwy-cizcfs/nlewa, caej
Przyrody potzny podnosi si glos i w tonach tysicznych zwiastuje:
RADWSC WAM, TEJ BOLESNEJ ZIEMI SYNOWIE,
OTO PIELGRZYM Z TAMTEGO BRZEGU" POWRCI,
NOWY NARODZI SIJ ARHAT


Wszystkie zyjace na ziemi stworzenia nabieraja doswiadczenia i przyczyniaja si do wzrostu
ziemskiej swiadomosci i ducha. Kiedy rodzi si nowy Wtajemniczony, duch ziemi wzbogaca si, a
Niebo i ziemia jednocza w radosci z natura.
Kiedy czowiek zostaje wtajemniczony, znajduje si w nowej sytuacji. Ujawnia si duza ilosc
promieniowania z eterycznego, astralnego i mentalnego ciaa. Bodzce z wyzszych planw przebiegaja
przez caa jego istot. Reaguje on teraz duzo bardziej na wpywy z wyzszych planw.
Ci. ktrzy doswiadczyli wyzszego zycia, zgodza si z H. P. Bawatska, ze nie ma niczego tak
zego jak fizyczne zycie na ziemi.
Pielgrzym powrci z tamtego brzegu" - drugi brzeg oznacza Piate Wtajemniczenie. Kazdy
Adept przekroczy drugi brzeg. Jest to kres Drogi, ktra zacza isc, gdy wstapi w strumien. Najpierw
przekracza si strumien"', a potem zostaje dokonany wybr jednej z trzech szat. To Adept a nie
Arhat, dokonuje wyboru. Ten, ktry przyjmuje szat Dharmakaji przechodzi na drugi brzeg w
peniejszym tego sowa znaczeniu. Inni, po osiagniciu wyzszego poziomu wiedzy, pozostaja i
pracuja wsrd ludzi. Powracaja z tamtego brzegu, aby pracowac dla cierpiacej ludzkosci.

POKJ WSZELKIEMU STWORZENIU

Vous aimerez peut-être aussi