Zadanie 1. Co to jest wektor?

danego kie , kierunek wraz ze zwrotem (okre Wektor to obiekt majacy warto sc slajacym orientacj e wzduz enia. runku) oraz punkt przyoz Zadanie 2. Denicja iloczynu wektorowego Iloczynem wektorowym dwch wektorw a i b, zapisywanym jako a b, jest wektor c o dugo sci: c = absin przy czym jest mniejszym z katw miedzy kierunkami wektorw a i b. Wektor c jest prostopady do a paszczyzny, w ktrej lez a i b, a jego kierunek wyznaczony jest przez regu e prawej doni. Zadanie 3. Pierwsza zasada dynamiki Newtona eli na ciao nie dziaa z adna sia (lub gdy sia wypadkowa jest rwna zeru) to istnieje taki ukad odJez niesienia, w ktrym to ciao spoczywa lub porusza si e ruchem jednostajnym prostoliniowym. Taki ukad nazywamy ukadem inercjalnym. Zadanie 4. Druga zasada dynamiki Newtona Tempo zmian p edu ciaa jest rwne sile wypadkowej dziaajacej na to ciao. Dla ciaa o staej masie sprowadza si e to do iloczynu masy i przyspieszenia ciaa. Fwyp = dp dt Fwyp = ma, m = const. (1)

Zadanie 5. Denicja pr edko sci chwilowej punktu materialnego chwilowa jest pochodna Pr edko sc drogi wzgl edem czasu v= Zadanie 6. Denicja p edu P ed ciaa deniujemy jako iloczyn jego masy i pr edko sci (wektorowej) p = mv rodka masy Zadanie 7. Denicja s Srodek masy ciaa lub ukadu cia to punkt, ktry porusza si e tak, jak gdyby bya w nim skupiona caa masa one w tym wa ukadu, a wszystkie siy zewn etrzne byy przyoz snie punkcie. rSM 1 = mu
n

dx dt

(2)

mi r i
i=1

enia i-tego ciaa. , gdzie mu jest masa ukadu, mi masa i-tego ciaa, ri wektorem pooz Zadanie 8. Co to jest moment siy? Moment siy jest wielko scia ktra dla ruchu obrotowego odgrywa rol e analogiczna do siy w ruchu po eli sia F jest przyoz ona w pewnym punkcie to moment siy wzgl st epowym. Jez edem tego punktu deniowany jest jako: =rF enie punktu wzgl , gdzie wektor r reprezentuje pooz edem wybranego inercjalnego ukadu odniesienia.

Zadanie 9. Zasada zachowania momentu p edu eli na ukad nie dziaa zewn Jez etrzny moment siy (lub wypadkowy moment siy zewn etrznych jest rwny zeru) to cakowity moment p edu ukady pozostaje stay. dL = 0 lub dt , gdzie L jest momentem p edu. Zadanie 10. Co to jest energia kinetyczna i potencjalna? Energia kinetyczna Ek zwiazana z ruchem czastki o masie m i warto sci pr edko sci v , przy czym v jest wiata, wynosi: znacznie mniejsze od pr edko sci s 1 Ek = mv 2 2 Energia potencjalna jest energia zwiazan a z konguracja cia w ukadzie, w ktrym dziaaja siy zachowawcze. Gdy sia zachowawcza wykonuje prac e W nad jedna z czastek ukadu, jego energia potencjalna zmienia si e o: Ep = W Zadanie 11. Denicja momentu bezwadno sci i twierdzenie Steinera Moment bezwadno sci punktu materialnego jest iloczynem jego masy i kwadratu odlego sci od osi obrotu: I = mr2 od osi obrotu. Moment bezwadno , gdzie m - masa punktu, r - odlego sc sci dla ciaa skadajacego si ez n punktw materialnych jest suma momentw bezwadno sci wszystkich tych punktw wzgl edem obranej no momentu bezwadno osi obrotu. Twierdzenie Steinera opisuje zalez sc sci bryy wzgl edem danej osi i osi rodek masy bryy. rwnolegej do danej przechodzacej przez s I = ISM + md2 rodek masy, I - moment bezwad, gdzie ISM - moment bezwadno sci wzgl edem osi przechodzacej przez s mi no sci wzgl edem osi rwnolegej do pierwszej osi, d - odlego sc edzy osiami, m - masa bryy. , gdy o rodek masy. Moment bezwadno sci osiaga minimalna warto sc s przechodzi przez s Zadanie 12. Rwnanie ciago sci pynu nie Pr edko sc sci sliwego przy ustalonym przepywie jest odwrotnie proporcjonalne do pola przekroju strugi. Sv = const. przepywu cieczy , gdzie S - pole przekroju rurki, v - pr edko sc Zadanie 13. Rwnanie Bernouliego a fakt, z e z przepywem Rwnanie Bernouliego dla przepywu ustalonego, nielepkiego i nie sci sliwego wyraz v 2 pynu zwiazane jest (oprcz ci snienia statycznego) ci snienie dynamiczne 2 . p+ v 2 + gh = const. 2 L = const.

e przepyw cieczy w strudze moz e by nica Wynika z niego, z c wywoany rz ci snie n na ko ncach strugi lub nica rz poziomw tych ko ncw.

Zadanie 14. Rwnanie oscylatora harmonicznego tumionego z sia wymuszajac a Gdy oscylator jest pobudzany zewn etrznymi siami. Staa sia nie zmienia drga n oscylatora harmonicznego, enie rwnowagi oscylatora. Sia wymuszajaca zmienia jedynie pooz o charakterze oscylacyjnym zmienia drga cz esto sc n oscylatora. d2 x dx 2 + 2 + o x = 0 sin t 2 dt dt drga siy wymuszajacej, , gdzie - wspczynnik tumienia, 0 - cz esto sc n wasnych, - cz esto sc 0 amplituda przyspieszenia wymuszajacego Zadanie 15. Rwnanie oscylatora harmonicznego tumionego W rzeczywisto sci w ukadzie zycznym zazwyczaj wyst epuja siy tarcia, oporu lub innego rodzaju tumienie proporcjonalne do pr edko sci oscylatora. Powoduje ono wykadniczy zanik amplitudy w czasie. dx d2 x 2 x=0 + 2 + o 2 dt dt drga , gdzie - wspczynnik tumienia, 0 - cz esto sc n wasnych Zadanie 16. Co to sa fale stojace Fala stojaca to fala, ktrej grzbiety i doliny nie przemieszczaja si e. Fala stojaca powstaje na skutek interferencji dwch takich samych fal poruszajacych si e w przeciwnych kierunkach. Rwnanie fali stojacej y = y1 + y2 = 2A sin kx cos t , gdzie y1 = A sin(kx t), y2 = A sin(kx + t) Zadanie 17. Zjawisko Dopplera Zjawisko Dopplera polega na pozornej zmianie cz estotliwo sci fali z powodu ruchu obserwatora lub z rda fali. Fale emitowane przez ruchome z rdo: v fo = fz v vz Fale odbierane przez ruchomego obserwatora: fo = fz v + vo v

fali odbieranej przez obserwatora, fz - cz fali generowanej przez z , gdzie fo - cz estotliwo sc estotliwo sc r fali, vo - pr obserwatora, vz - pr z do, v - pr edko sc edko sc edko sc rda. mi Gdy z rdo emituje fal e cay czas z taka sama cz estotliwo scia i nie porusza si e, to odlego sc edzy kolejnymi grzbietami fali jest jednakowa we wszystkich kierunkach, natomiast kiedy z rdo porusza si e, to na od kierunku rozchodzenia si mi odlego sc edzy kolejnymi grzbietami jest zalez e fali. Z tego powodu nie e odbiera nadawana, przy czym zmiana zalez y od ruchomy obserwator moz c fal e o innej cz estotliwo sci niz pr edko sci z rda oraz kata mi edzy kierunkiem obserwacji, a kierunkiem ruchu z rda. enia i czasu Zadanie 18. Transformacja Lorentza pooz enie: Pooz x = Czasu: t = x vt 1
v2 c2

y = yz = z

vx c2 v2 c2

Zadanie 19. Transformacja Lorentza pr edko sci Transformacja skadowych pr edko sci v vx = vx vu 1 vy =
v2 (1 c2

vx vu ) c2

vy vu 1 vx c2 vz vz = vu 1 vx c2

Dla maych pr edko sci transformacja Lorentza przechodzi w transformacje Galileusza. Zadanie 20. Dylatacja czasu nic w pomiarze czasu dokonywanym rwnolegle w dwch rz nych ukadach odniesienia, z Zjawisko rz ktrych jeden przemieszcza si e wzgl edem drugiego. Pomiar dotyczy czasu trwania tego samego zjawiska. t = t0 1
V2 c2

, gdzie t0 - czas trwania zjawiska zarejestrowany przez obserwatora spoczywajacego wzgl edem zjawiska, t - czas trwania tego samego zjawiska zachodzacego w ukadzie odniesienia pierwszego obserwatora rejestrowany przez obserwatora poruszajacego si e wzgl edem pierwszego z pr edko scia v. Zadanie 21. Skrcenie dugo sci Wraz ze wzrostem pr edko sci nast epuje skrcenie obiektu zgodnie z kierunkiem w ktrym obiekt si e przemieszcza. Relatywistyczne skrcenie obiektu zawsze wyniesie tyle samo procent dla danej pr edko sci. x = L = L , gdzie =
V c

1 2

Zadanie 22. P ed relatywistyczny P ed w mechanice relatywistycznej oblicza si e przy pomocy wzoru: p= m0 v 1

v2 c2

= mv

ciaa, c - pr s wiata , gdzie m0 - masa spoczynkowa ciaa, m - masa relatywistyczna, v - pr edko sc edko sc no Zadanie 23. Rwnowaz sc masy i energii e pomi Zasada zachowania energii jest speniona w mechanice relatywistycznej pod warunkiem, z edzy masa i cakowita energia ciaa zachodzi zwiazek E = mc2 y od pr , gdzie m - zalez edko sci ciaa V. Energi e kinetyczna ciaa poruszajacego si e z pr edko scia V obliczamy ze wzoru: Ek = E E0 = mc2 m0 c2 = (m m0 )c2

Zadanie 24. Ciepo wa sciwe przy staej obj eto sci i staym ci snieniu ciepa, ktra Ciepo wa sciwe substancji deniujemy jako dQ czyli ilo sc trzeba dostarczy c do jednostki dT eby spowodowa masy, z c jednostkowa zmian e jej temperatury. Ciepo wa sciwe przy staej obj eto sci: dU dQ = cv = dT dT Ciepo wa sciwe przy staej obj eto sci: cp = cv + R , gdzie R - uniwersalna staa gazowa. ystego? Zadanie 25. Jakie prawa zyki sa zachowane w czasie zderzenia spr ez ystego speniona jest zasada zachowania p Podczas zderzenia spr ez edu oraz zasada zachowania energii kinetycznej. Zadanie 26. Cykl Carnota nym cyklem odwracalnym ktry wyznacza granic liwo Cykl Carnota jest waz e moz sci zamiany ciepa na prac e. Cykl przebiega czterostopniowo: 1. Gaz znajduje si e w stanie rwnowagi p1 , V1 , T1 . Cylinder stawiamy na zbiorniku ciepa (T1 ) i pozwa eby gaz rozpr y si lamy, z ez e izotermicznie do stanu p2 , V2 , T1 . W tym procesie gaz pobiera ciepo Q1 i jego kosztem wykonuje prac e podnoszac tok. anie (adiabetyczne) gazu 2. Cylinder stawiamy na izolujacej podstawce i pozwalamy na dalsze rozpr ez do stanu p3 , V3 , T2 . Gaz wykonuje prac e przy podnoszeniu toku kosztem wasnej energii i jego temperatura spada do T2 . amy gaz izotermicznie do stanu p4 , V4 , T2 . 3. Cylinder stawiamy na zimniejszym zbiorniku (T2 ) i spr ez Prac e wykonuje sia zewn etrzna pchajaca tok, a z gazu do zbiornika przechodzi ciepo Q2 . amy adiabetycznie do stanu poczatkowego 4. Cylinder stawiamy na izolujacej podstawce i spr ez p1 , V 1 , T1 . siy zewn etrzne wykonuja prac e i temperatura gazu podnosi si e do T1 .

Rysunek 1:

Zadanie 27. Wymie n podstawowe 4 przemiany gazowe. 1. Przemiana izotermiczna - temperatura pozostaje staa. a e w przemianie tej ci Prawo przemiany izotermicznej p(V ) = V mwi, z sneinie gazu jest odwrotnie proporcjonalne do obj eto sci. 2. Przemiana izobaryczna - ci snienie pozostaje stae. e w przemianie tej obj gazu jest wprost Prawo przemiany izobarycznej V (T ) = bT mwi, z eto sc proporcjonalna do jego temperatury. pozostaje staa. 3. Przemiana izochoryczna - obj eto sc e w przemianie tej ci Prawo przemiany izochorycznej p(T ) = cT mwi, z snienie gazu jest wprost proporcjonalne do jego temperatury. eli zachodzi bez wymiany temperatury z otoczeniem. 4. Przemiana adiabatyczna jez izoterma wi aniu adiabatycznym gaz, nie mogac Adiabata jest bardziej stroma niz ec przy spr ez wymieni c ciepa z otoczeniem, ogrzewa si e co powoduje dodatkowy wzrost ci snienia. Zadanie 28. Prawo Coulomba Prawo Coulomba okre sla si e elektrostatyczna, dziaajac a mi edzy maymi (punktowymi) adunkami elektrycznymi q1 i q2 , znajdujacymi si e w spoczynku w odlego sci r: F = 1 | q1 || q2 | 4 0 r2

ni. Sia przyciagania gdzie 0 jest przenikalno scia elektryczna prz lub odpychania, dziaajaca mi edzy a prostej, acz dwa, wzr dunkami w spoczynku, dziaa wzduz acej dwa adunki. Je sli jest ich wi ecej niz dej pary adunkw. Si dy adunek znajdujemy, korzystajest suszny dla kaz e wypadkowa dziaajac a na kaz jac z zasady superpozycji, jako sum e wektorowa si oddziaywania wszystkich innych adunkw na dany adunek. Zadanie 29. Prawo Gaussa nych postaci, sa nymi sposobami opisu zwiazku Prawo Gaussa i prawo Coulomba, mimo rz rwnowaz eniem pola elektrycznego w sytuacjach statycznych. Prawo Gaussa ma posta mi edzy adunkiem i nat ez c:
0

= qwewn ,

(3)

gdzie qwewn jest wypadkowym adunkiem wewn etrznym zamkni etej powierzchni (powierzchni Gaussa), a enia pola elektrycznego przez t jest wypadkowym strumieniem nat ez e powierzchni e: = Zadanie 30. Denicja strumienia elektrycznego Strumie n pola elektrycznego przez powierzchni e S deniujemy jako iloczyn skalarny wektora powierzchni enia pola elektrycznegoi E. S i nat ez = ES = ES cos eli wektor nat enia pola E , w rz nych punktach powierzchni S, ma rz na i przecina t Jez ez warto sc e po nymi katami wierzchni e pod rz to wwczas dzielimy powierzchni e na mae elementy dS i obliczamy ilo enia pola elektrycznego. czyn skalarny wektora powierzchni dS i lokalnego nat ez EdS (4)