Vous êtes sur la page 1sur 80

Professora Franciely Grose Colodi UNICENTRO-PR

Morfologia da flor

Morfologia da flor
flor o aparelho reprodutor das fanergamas e constitui-se da modificao de folhas um eixo com folhas metamorfoseadas apresenta importncia reprodutiva, taxonmica, industrial, medicinal, ornamental, entre outras

Morfologia da flor

o conjunto de folhas modificadas chama-se antfilo (folhas florais = folhas calicinais, folhas corolneas, folhas estaminais e folhas carpelares) o qual forma o rgo de reproduo sexuada: flor

Morfologia da flor
as fanergamas incluem as:

Morfologia da flor

. Gimnospermas (Pinophyta) sementes nuas . Angiospermas (Magnoliophyta) sementes com fruto

a flor se forma no vegetal adulto em pocas especficas de acordo com cada espcie (depende da geografia e clima)

o vegetal florido chama-se esporfito

Morfologia da flor

Morfologia da flor

a fase em que os vegetais abrem os botes florais chamase florescncia ou antese .anuais 1 ano aps plantados florescem e morrem .bianuais 2 anos aps plantados florescem e morrem .perenes primeira florescncia tem tempo variado,
depois produzem flores pelo menos uma vez a cada ano

ORIGEM a flor desenvolve-se a partir da gema axilar florfera (axila de uma folha) ou menos frequente da gema terminal florfera ou da gema florfera formada na lateral do caule entre uma folha e outra

Morfologia da flor
FLOR COMPLETA

Morfologia da flor

COROLA
ANDROCEU CLICE

GINECEU

TLAMO OU RECEPTCULO PEDNCULO

Morfologia de flor
PARTES CONSTITUINTES DA FLOR COMPLETA

Morfologia da flor

BRCTEAS e BRACTOLAS folhas modificadas na base dos verticilos florais PEDNCULO eixo de sustentao da flor RECEPTCULO poro dilatada do pednculo, onde se inserem os verticilos florais VERTICILOS FLORAIS
PROTETORES: PERIANTO CLICE conjunto de spalas COROLA conjunto de ptalas REPRODUTORES ANDROCEU conjunto de estames GINECEU conjunto de carpelos

Morfologia de flor
BRCTEA
folha modificada encontrada na base de uma flor ou inflorescncia brctea florfera, madre ou frtil quando com flor na axila brctea vazia ou estril quando sem flor na axila brcteas menores que nascem sobre qualquer altura do pednculo da flor so chamadas bractolas, brcteas de 2 ordem ou profilos
nomfilos hipsfilos antfilos folhas propriamente ditas brcteas ou bractolas folhas transformadas em elementos florais

Brctea

Morfologia da flor
BRCTEA

Brctea

BRACTOLA

BRCTEA FLORFERA

Morfologia de flor
BRCTEAS
persistentes

Brctea

permanecem at desaparecer a flor ou at depois da formao do fruto caem antes da abertura do boto floral ou antes do desaparecimento da flor

caducas

TIPOS DE BRCTEAS MAIS COMUNS

. petalides . invlucro . periclnio . cpula ou cpsula

. espata . glumas . calculo ou epiclice

Morfologia da flor
BRCTEAS PETALIDES . semelhantes s ptalas e coradas

Brctea

Morfologia da flor
INVLUCRO . conjunto de
brcteas desenvolvidas que protegem um ou mais botes florais

Brctea

invlucro unifloro

invlucro multifloro

Morfologia da flor
inflorescncia do tipo captulo

Brctea

PERICLNIO . conjunto de brcteas imbricadas que circundam uma

Morfologia da flor
CPULA ou CPSULA .
conjunto de bractolas persistentes , imbricadas, espessas e endurecidas que acompanham o fruto

Brctea

Morfologia da flor

Brctea

ESPATA . brctea muito desenvolvida que protege uma inflorescncia

Morfologia da flor
GLUMAS. bractolas estreis da base
de cada espiguilha, inflorescncia tpica das Poaceae

Brctea

Morfologia da flor
CALCULO ou EPICLICE.
conjunto de bractolas dispostas em crculo, junto a parte externa do clice (clice suplementar)

Brctea

Morfologia da flor
PEDNCULO

Morfologia da flor

haste que liga a estrutura floral ao ramo que sustenta a flor ou inflorescncia pednculo presente pednculo ausente flor ou inflorescncia pedunculada flor sssil

pode ser ramificado: unifloro, bifloro, trifloro, multifloro as ramificaes chamam-se pedicelos o eixo principal de qualquer inflorescncia chama-se rquis ou raque geralmente possui forma cilndrica, mas mostra dimenses variadas

Morfologia da flor
PEDNCULO

Pednculo

flor pedunculada

Morfologia da flor
PEDNCULO

Pednculo

pednculo multifloro

Morfologia da flor
PEDNCULO

Pednculo

flor sssil

Morfologia da flor
TLAMO ou RECEPTCULO

Morfologia da flor

poro axial na parte superior do pednculo, geralmente mais dilatada, onde se prendem os verticilos florais as flores podem ser classificadas quanto a disposio das peas florais no tlamo cclicas acclicas
flores acclicas flores cclicas

peas dispostas em crculos concntricos peas dispostas em espiral

tpicas da diviso Pinophyta tpicas da diviso Magnoliophyta exceo: espcies dos gneros Magnolia, Michelia e Lyriodendron

Morfologia da flor
TLAMO ou RECEPTCULO

Morfologia da flor

cclicas

acclicas

p, ptalas; e, estames; c, carpelos

Morfologia da flor
TLAMO ou RECEPTCULO
cclico

Tlamo ou Receptculo

Morfologia da flor
TLAMO ou RECEPTCULO
espiralado no gnero Magnolia

Tlamo ou Receptculo

Morfologia da flor
CLICE ou 1 VERTICILO FLORAL
verticilo floral mais externo formado por um conjunto de folhas denominadas spalas

Morfologia da flor

as spalas podem ser livres entre si ou soldadas em maior ou menor grau no comprimento do clice apresenta consistncia, nmero, regularidade, forma, tamanho, insero e posio muito variadas de acordo com os gneros e espcies flores que no possuem spalas so chamadas asspalas

Morfologia da flor
CLICE ou 1 VERTICILO FLORAL
spalas

Clice

PICE BORDA LIMBO

PICE

FAUCE

PEDCULO

TUBO CALICINAL

BASE

spala

clice

Morfologia da flor
CLICE ou 1 VERTICILO FLORAL

Morfologia da flor

flores diclamdeas

possuem spalas e ptalas

spalas e ptalas diferentes flor heteroclamdea conjunto de spalas + ptalas = perianto

spalas e ptalas iguais conjunto de tpalas = perignio (clice petalide)

flor homoclamdea

Morfologia da flor
FLOR DICLAMDEA

Clice

heteroclamdea perianto (ptalas + spalas) dicotiledneas

Morfologia da flor
FLOR DICLAMDEA

Clice

homoclamdea perignio (tpalas) monocotiledneas

Morfologia da flor
monocotiledneas tpalas em plano trmero dicotiledneas ptalas e spalas em planos tetrmero ou pentmero

Clice

Morfologia da flor
COROLA ou 2 VERTICILO FLORAL
conjunto de folhas modificadas denominadas ptalas

Morfologia da flor

podem ser livres entre si ou soldadas em maior ou menor grau situam-se dentro do clice e normalmente tm textura mais fina e cores mais vivas do que este, pois a estrutura das ptalas diferente das spalas ptalas possuem consistncia, nmero, regularidade, forma, tamanho, insero, e posio variadas nos diferentes gneros e espcies quando a corola toma colorao verde como as spalas ela denominada de corola sepalide

Morfologia da flor
COROLA ou 2 VERTICILO FLORAL

Morfologia da flor

PICE BORDA PICE

LIMBO

FAUCE

FACE INTERNA

TUBO COROLNEO

BASE
UNHA

ptala

corola

Morfologia da flor
CLICE
dialisspalo, corisspalo ou polisspalo gamosspalo, sinspalo ou monosspalo

Clice

Parnassia cirrata

Morfologia da flor
COROLA
dialiptala, coriptala ou poliptala gamoptala, simptala ou monoptala

Corola

Potentilla anserina

Morfologia da flor
SIMETRIA
radial ou actinomorfa
Parnassia cirrata

Morfologia da flor

bilateral ou zigomorfa

Viola tricolor

assimtrica

Alpinia purpurata

Morfologia da flor
CLASSIFICAES
QUANTO AOS VERTICILOS PROTETORES: clice e corola 2 verticilos protetores apenas 1 verticilo protetor ausncia dos verticilos flor diclamdea flor monoclamdea flor aclamdea

Morfologia da flor

QUANTO AOS VERTICILOS REPRODUTORES: gineceu e androceu hermafrodita flores hermafroditas / bissexuadas (monclinas) monica flores unissexuadas femininas e masculinas no mesmo exemplar diica flores unissexuadas femininas e masculinas em exemplares diferentes (dclinas)

Morfologia da flor

Morfologia da flor verticilos protetores

FLOR MONOCLAMDEA

Carica papaya

www.flickr.com

Morfologia da flor
FLOR ACLAMDEA

Morfologia da flor verticilos protetores

Morfologia da flor
flor hermafrodita
flores hermafroditas monclinas

Morfologia da flor verticilos reprodutores

Morfologia da flor
flor monica

Morfologia da flor verticilos reprodutores

flores unissexuadas femininas e masculinas no mesmo exemplar

Morfologia da flor
flor diica

Morfologia da flor verticilos reprodutores

flores unissexuadas femininas e masculinas em exemplares diferentes

Morfologia da flor
TIPOS DE COROLA: DIALIPTALA E ACTINOMORFA

Morfologia da flor

CRUCFERA ou CRUCIFORME ptalas dispostas em cruz, opostas 2 a 2

CARIOFILICEA ou CARIOFILIADA 5 ptalas de unha longa e bordos lacinulados

ROSCEA 5 ptalas de unha curta e bordo arredondado

Morfologia da flor
COROLA DIALIPTALA E ACTINOMORFA
CRUCFERA ou CRUCIFORME ptalas dispostas em cruz, opostas 2 a 2

Morfologia da flor tipos de corola

Morfologia da flor
COROLA DIALIPTALA E ACTINOMORFA
CARIOFILICEA ou CARIOFILIADA 5 ptalas de unha longa e bordos lacinulados

Morfologia da flor tipos de corola

Morfologia da flor
COROLA DIALIPTALA E ACTINOMORFA
ROSCEA 5 ptalas de unha curta e bordo arredondado

Morfologia da flor tipos de corola

Morfologia da flor
TIPOS DE COROLA: DIALIPTALA E ZIGOMORFA

Morfologia da flor

ORQUIDCEA com 3 ptalas: 2 laterais, as asas e 1 mediana, o labelo PAPILIONADA, PAPILIONCEA, MARIPOSADA ou AMARIPOSADA 5 ptalas desiguais: 1 maior e superior (estandarte ou vexilo), 2 menores e laterais (asas), 2 inferiores mais internas envolvidas pelas asas (carena ou quilha)

CARENAL 5 ptalas desiguais: 2 iguais mais externas e inferiores (carena ou quilha), 2 iguais menores e laterais (asas), 1 mais interna, mais diferenciada das outras na forma e colorao (estandarte ou vexilo)

Morfologia da flor
TIPOS DE COROLA: DIALIPTALA E ZIGOMORFA

Morfologia da flor

Estandarte ou vexilo Labelo

Asa Carena

Morfologia da flor
COROLA DIALIPTALA E ZIGOMORFA
ORQUIDCEA 3 ptalas: 2 asas, 1 labelo

Morfologia da flor tipos de corola

Morfologia da flor
COROLA DIALIPTALA E ZIGOMORFA

Morfologia da flor tipos de corola

PAPILIONADA, PAPILIONCEA, MARIPOSADA ou AMARIPOSADA 5 ptalas: 1 vexilo, 2 asas, 2 carenas

Morfologia da flor
COROLA DIALIPTALA E ZIGOMORFA

Morfologia da flor tipos de corola

CARENAL 5 ptalas: 2 carenas, 2 asas, 1 vexilo

Morfologia da flor
TIPOS DE COROLA: GAMOPTALA E ACTINOMORFA

Morfologia da flor

TUTUBLOSA ou TUBULAR . ptalas em tubo enquanto o limbo da corola curto ou quase nulo ROTCEA ou ROTADA ou ROTATA . ptalas em tubo curto, limbo plano inteiro ou lobos arredondados

CAMPANULADA . tubo alargando-se rapidamente na base, mantendo, depois o dimetro constante (forma de sino ou campainha)
URCEOLADA . tubo alargando-se rapidamente na base e estreitando-se para o cimo (forma de jarro ou urna)

HIPOCRATERIFORME . tubo comprido, alargando-se rapidamente na parte superior com o limbo plano (forma de taa que se abre no pice)
INFUNDIBULIFORME . tubo se alarga gradualmente da base para o pice, assemelhando-se um funil

Morfologia da flor
COROLA GAMOPTALA E ACTINOMORFA
TUBULOSA

Morfologia da flor tipos de corola

Kalanchoe tubiflora

Morfologia da flor
COROLA GAMOPTALA E ACTINOMORFA
ROTCEA

Morfologia da flor tipos de corola

Morfologia da flor
COROLA GAMOPTALA E ACTINOMORFA
CAMPANULADA

Morfologia da flor tipos de corola

Morfologia da flor
COROLA GAMOPTALA E ACTINOMORFA
URCEOLADA

Morfologia da flor tipos de corola

Morfologia da flor
COROLA GAMOPTALA E ACTINOMORFA
HIPOCRATERIFORME

Morfologia da flor tipos de corola

Kopsia fruticosa

Morfologia da flor
COROLA GAMOPTALA E ACTINOMORFA
INFUNDIBULIFORME

Morfologia da flor tipos de corola

Morfologia da flor
TIPOS DE COROLA: GAMOPTALA E ZIGOMORFA
LABIADA limbo dividido em um ou dois lbios

Morfologia da flor

PERSONADA, MARCARINA ou MASCARILA possui dois lbios justapostos; o lbio inferior tem uma dilatao que fecha a abertura da corola LIGULADA limbo em forma de lngua, com o pice denteado DIGITALIFORME forma de dedal ou dedo de luva

Morfologia da flor
COROLA GAMOPTALA E ZIGOMORFA
LABIADA

Morfologia da flor tipos de corola

corola labiada

lbio

corola labiada

lbio

Morfologia da flor
COROLA GAMOPTALA E ZIGOMORFA
PERSONADA, MARCARINA ou MASCARILA

Morfologia da flor tipos de corola

lbio inferior dilatado

Morfologia da flor
COROLA GAMOPTALA E ZIGOMORFA
LIGULADA

Morfologia da flor tipos de corola

lgula

A flor da inflorescncia ligulada

Morfologia da flor
COROLA GAMOPTALA E ZIGOMORFA
DIGITALIFORME

Morfologia da flor tipos de corola

Morfologia da flor
EVOLUO
ACLAMDEAS

Morfologia da flor

MONOCLAMDEAS

Arquiclamdeas

DICLAMDEAS DIALIPTALAS

DICLAMDEAS GAMOPTALAS

Metaclamdeas

Morfologia da flor

Morfologia da flor - androceu

ANDROCEU conjunto de estames


ESTAMES
constitudos por filete, conectivo e antera

conectivo filete antera

androceu gamostmone

Morfologia da flor: androceu


CLASSIFICAO: QUANTO AO NMERO DE ESTAMES

Morfologia da flor - androceu

polistmone oligostmone

isostmone

Morfologia da flor: androceu


CLASSIFICAO
Quanto deiscncia (abertura) das anteras

Morfologia da flor - androceu

longitudinal

valvar

poricida

transversal

Morfologia da flor: androceu


CLASSIFICAO
Quanto insero do filete na antera

Morfologia da flor - androceu

basifixo

dorsifixo

apifixo

Morfologia da flor

Morfologia da flor: androceu


GROS DE PLEN morfologia para identificao

gros de plen
Pollen from a variety of common plants: sunflower (Helianthus annuus), morning glory Ipomoea purpurea, hollyhock (Sildalcea malviflora), lily (Lilium auratum), primrose (Oenothera fruticosa) and castor bean (Ricinus communis). The image is magnified some x500, so the bean shaped grain in the bottom left corner is about 50 m long.
Dartmouth Electron Microscope Facility, Dartmouth College, Dez. 2004

Morfologia da flor
GINECEU (ou pistilo) conjunto de carpelos
CARPELOS constitudos por ovrio, estilete e estigma

Morfologia da flor

estigma estilete

ovrio

Morfologia da flor: gineceu

Morfologia da flor - gineceu

gineceu

constitui estruturas permanentes, pois ser desenvolvido em fruto

lculo vulo

CORTE TRANSVERSAL DE UM CARPELO

Morfologia da flor: gineceu


CLASSIFICAO: QUANTO UNIO DOS CARPELOS

Morfologia da flor - gineceu

GAMOCARPELAR ou SINCRPICO

DIALICARPELAR ou APOCRPICO

Morfologia da flor: gineceu


CLASSIFICAO: QUANTO AO NMERO DE LCULOS
UNILOCULAR

Morfologia da flor - gineceu

TRILOCULAR

TETRALOCULAR

Corte transversal do ovrio de Ricinus sp.Gineceu: ovrio spero (flor hipgina), 3 carpelos; sincrpico; 3 lculos (trilocular); placentao axilar, na regio apical; estilete ausente; estigma sssil ("ornamento do ovrio")
lbum UNICAMP Biology (www.flickr.com)

Morfologia da flor: gineceu


PLACENTAO

Morfologia da flor - gineceu

axial central basilar parietal

Morfologia da flor: gineceu


CLASSIFICAO
QUANTO POSIO RELATIVA DO GINECEU Flor HIPGINA: quando o receptculo plano a convexo e os demais verticilos florais esto abaixo do gineceu, ovrio spero
Ovrio spero

Flor PERGENA: quando o receptculo escavado livre ou s vezes concrescente at a metade do ovrio e os demais verticilos florais Ovrio semi-nfero ou semi-spero esto em torno do gineceu, ovrio semi-nfero ou semi-spero Flor EPGENA: receptculo escavado concrescente com todo o ovrio e os demais verticilos florais acima do gineceu, ovrio nfero
Ovrio nfero

Morfologia da flor: gineceu


CLASSIFICAO
QUANTO FORMA DO ESTIGMA

Morfologia da flor
sobre um eixo, apresentam-se em dois tipos

Morfologia da flor

INFLORESCNCIA conjunto de flores agrupadas regularmente


CIMOSA ou fechada, o eixo principal termina numa flor, que

floresce em primeiro lugar e cujo crescimento limitado RACIMOSA ou aberta, eixo principal termina numa gema terminal que se alonga, emitindo lateralmente flores ou eixos secundrios com mais flores
RACIMOSA

CIMOSA

Morfologia da flor
PRINCIPAIS TIPOS DE INFLOERESCNCIA

Morfologia da flor

Morfologia da flor: inflorescncia

Morfologia da flor

POACEAE ASTERACEAE

o tipo de inflorescncia pode indicar algumas famlias

Morfologia da flor : inflorescncia

Morfologia da flor

ASTERACEAE

Matricaria chamomilla

Morfologia da flor : inflorescncia

Morfologia da flor

POACEAE

Vous aimerez peut-être aussi