Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
Casos: Os Casos Nominativo Vocativo Acusativo Genitivo Dativo Ablativo Funes Sintcticas Sujeito/Predicativo* Chamamento Compl. Directo Compl. Determinativo Compl. Indirecto Compl. Circunstanciais
a o u e
Temas e Declinaes
Verbos: Conjugaes temticas 1 conjugao 2 conjugao 3 conjugao 4 conjugao Temas Tema em - a Tema em - e Tema em - consoante Tema em - i
Enunciao 1 2 3 4 5 amo, amas, amare, amaui, amatum 1 2 3 4 5 1 pessoa do Presente 2 pessoa do Presente Infinitivo 1 pessoa do Pretrito Perfeito Supino
Temas e Declinaes
Tema em -a Singula r Nominativ a o a Vocativo am Acusativo ae Genitivo ae Dativo a Ablativo Tema em -o (er) Singula r Nominativ o Vocativo um Acusativo i Genitivo o Dativo o Ablativo Plura l ae ae as arum is is Tema em -o (us) Singul Plur ar al Nominati us i vo e i Vocativo um os Acusativo i oru o m Genitivo o is Dativo is Ablativo Tema em -o (neutro) Singula Plura r l Nominativ um a o um a Vocativo um a Acusativo i orum Genitivo o Dativo o is Ablativo is Tema em -consoante (n) Singular Plural Nominativo a Vocativo a Acusativo a Genitivo is um Dativo i ibus Ablativo e ibus
Plura l i i os orum is is
Tema em -consoante Singula Plural r Nominativ es o es Vocativo em es Acusativo is um Genitivo i ibus Dativo e ibus Ablativo
Tema em -e Singular Nominativo Vocativo Acusativo Genitivo Dativo Ablativo res res rem rei rei re
Pretrito tImperfeito do Indicativo Tema em a: Amare amabam amabas amabat amabamus amabatis amabant Tema em e: Delere delebam delebas delebat delebamus delebatis delebant Tema em consoante: Legere legebam legibas legibat legibamus legibatis legebant
Pretrito Perfeito do Indicativo Tema em a: Amare amaui amauisti amauit amauimus amauistis amauerunt Tema em e: Delere deleui deleuisti deleuit deleuimus deleuistis deleuerunt Tema em consoante: Legere legi legisti legit legimus legistis legerunt Tema em i: Audire audiui audiuisti audiuit audiuimus audiuistis audiuerunt
Tema em e: Delere delebo delebis delebit delebimus delebitis delebunt Tema em consoante: Legere legam leges
leget legemus legetis legent Tema em i: Audire audiam audies audiet audiemus audietis audient
Imperativo Amare Ama - Amate Delere Dele Delete Legere Lege Legite Audire Audi Audite
Pretrito Imperfeito
Tema em a: Amare amabar amabaris amabatur amabamur
amabamini amabantur Tema em e: Delere delebar delebaris delebatur delebamur delebamini delebantur Tema em consoante: Legere legebar
legibaris legibatur legibamur legibamini legebantur Tema em i: Audire audibar audibaris audibatur audibamur audibamini audibantur
Futuro Imperfeito
Tema em a: Amare amabor amab e ris amabitur amabimur amabimini amabuntur Tema em e: Delere delebor deleb e ris delebitur delebimur delebimini delebuntur Tema em consoante: Legere legar legeris legetur legemur legemini legentur Tema em i: Audire audiar audieris audietur audiemur audiemini audientur
Tempos do Perfectum Pretrito Perfeito Tema em a: Amare amatum sum amatum es amatum est amatum sumus amatum estis amatum sunt Tema em -e Delere deletum sum deletum es deletum est deletum sumus deletum estis deletum sunt Tema em -consoante Legere lectum sum lectum es lectum est lectum sumus lectum estis lectum sunt Tema em -i Audire auditum sum auditum es auditum est auditum sumus auditum estis auditum sunt
Pretrito Mais-Que-Perfeito Tema em a: Amare amatum eram amatum eras amatum erat amatum eramus amatum eratis amatum erant
Tema em consoante: Legere lectum eram lectum eras lectum erat lectum eramus lectum eratis lectum erant Tema em i: Audire auditum eram auditum eras auditum erat auditum eramus auditum eratis auditum erant
Tema em e: Delere deletum eram deletum eras deletum erat deletum eramus deletum eratis deletum erant
Verbo Esse Presente: sum es est sumus estis sunt P. Imperfeito: eram eras erat eramus eratis erant P. Perfeito: fui fuisti fuit fuimus fuistis fuerunt P. Mais-Que-Perfeito: fueram fueras fuerat fueramus fueratis fuerant Futuro: ero eris erit erimus eritis erunt
Particpio Presente = Gerndio Amare: amare, amans, amantis Delere: delere, delens, delentis Legere: legere, legins, legintis Audire: audire, audins, audintis Exemplo: Os rapazes, dando beijos s raparigas, recebem amores. Pueri, dantes osculos puellis, amores recipiunt. Particpio Passado/Perfeito:
Dativo de posse - o possuidor dativo - coisa possuidor nominativo ex: ei agricolae ager est = o campo pertence ao agricultor possuidor coisa do possuidor
Voz activa / passiva Voz activa: Iupiter bonum signum Voz passiva: Bonum Signum ab* Ioue datum. dedit. Pret. Perf.
Sujeito
Agente da passiva
Nota: * O a ou ab + ablativo, funciona apenas com seres animados. Como formar a voz passiva: VA Iupiter(1) bonum signum(2) dedit(3). 1 Iupiter sujeito, nominativo 2 bonum signum complemento directo, acusativo 3 dedit 3 pessoa do singular do pretrito perfeito do verbo dare, na voz activa VP Bonum signum2 ab Ioue1 datum est3. 2 Bonum signum o que antes era complemento directo passou a sujeito (neste caso as terminaes ficam as mesmas porque a palavras so neutras) 1 ab Ioue o que antes era sujeito passa a Agente da Passiva, que exprimido em Ablativo. Ab ou A antevem, consoante a palavra se refere a um ser animado/inanimado ou no. 3 - datum est - 3 pessoa do singular do pretrito perfeito do verbo dare, na voz passiva. Voz Passiva Pretrito Perfeito particpio passado + verbo esse no presente ex: amatus est ( amado) Temas do perfectum Pretrito Mais-que-Perfeito particpio passado + verbo esse no imperfeito ex: amatus erat (era amado)
Pronomes e Determinantes
Pronomes/Determinantes Possessivos:
Nota:
Como distinguir Determinantes e Pronomes? ex.: O meu livro est ali e o teu? meu - determinante (porque determina o nome; "o meu livro") teu - pronome (porque substitui o nome; "o teu (-)") Nominativo Acusativo Genitivo Dativo Ablativo 1 Pessoa Sing Ego Me Mei Mihi Me 2 Pessoa Sing Tu Te Tui Tibi Te 1 Pessoa Plur Nos Nos Nostrum, nostri Nobis Nobis 2 Pessoa Plur Uos Uos Uestrum, uestri Uobis Ubis 3 Pessoa Refl. Se Sui Sibi Se
Declinam-se como os adjectivos de 1 classe, isto , com tema em -a e em -o, e tal como estes, concordam com o caso do nome. Meus, Mea, Meum - Meu/Minha Tuus, Tua, Tuum - Teu/Tua Suus, Sua, Suum - Seu/Sua Noster, Nostra, Nostrum - Nosso/Nossa Uester, Uestra, Uestrum - Vosso/Vossa Exemplo: O seu povo e o nosso populus suus et noster
Pronomes Pessoais
Pronomes Qui, Quae, Quod: Nominativ o Acusativo Genitivo Dativo Ablativo Singular quis / qui - quae - quid / quod quem - quam - quid / quod cuius cui quo - qua - quo Plural qui - quae - quae quos - quas - quae quorum - quarum quorum quibus quibus
Pronomes Is, Ea, Id Pronomes Is, Ea, Id Nominativo is Singular Masc. Fem. Neutro Masc. ea id ei/ii Plural Fem. Neutro eae ea
id
eos
eas eis/iis
ea
Exemplos: . A Claudia ama-o Claudia eum amat. . A Claudia da-lhe um livro Claudia librum ei dat. . A Claudia brinca com ele Claudia eo ludat.
Complementos Circunstanciais
Complementos Circunstanciais de Lugar: C.C. de Lugar Onde: in + ablativo ex.: in oceano C.C. de Lugar Para Onde: in/ad + acusativo ex.: ad/in pulchram insulam C.C. de Lugar Donde: a/ab/e/ex/de + ablativo ex.: a/ab/e/ex/de Africa C.C. de Lugar Por Onde: per + acusativo ex.: per undas Complemento Circunstancial de Companhia: Cum (com) ex.: cum femina et filio Complemento Circunstancial de Matria/Assunto: De - preposio + ablativo = C.C. de Matria/Assunto Exemplo: de mythis - sobre os mitos de mytho - sobre o mito Complemento Circunstancial de Modo: Simpes ablativo (sem cum) Exemplo: Romani urbem magna uirtute defendebant. Locativo: Palavras como domus, humus, rus e nomes de cidades de tema em a e o + genitivo
Nota: A excepo s acontece nos verbos da 3 conjugao Exemplo: Corrumpere / Corrumpi Dicere / Dici Discere / Disci Orao Infinitiva (orao subordinada copulativa ou integrante) 1. 2. 3. 4. 5. Orao subordinada No introduzida por nenhuma conjugao O seu sujeito esta em acusativo e tem que estar sempre expresso O verbo est no infinitivo introduzida por determinados verbos
ex: Sei que a vida breve = Seio uitam bremem esse Sujeito do Verbo da orao infinitivo infinitiva Nota: a) O atributo do sujeito ou o predicativo do sujeito concorda com o sujeito, logo, tambm se encontra em acusativo. b) No confundir o infinitivo complemento de um verbo, sem sujeito expresso (ex.: possum dicere) com o infinitivo da orao infinitiva. Verbos que introduzem a orao infinitiva: O infinitivo tem o papel de complemento directo de verbos que exprimem declaraes, uma opinio uma sensao ou vontade. Verbos declarativos: dicere, narrare, respondese, scribere, affirmare... Ex.: O Ccero afirmava que a amizade era uma virtude dos homens. Cicero afirmabat amcitiam uirtutem hominum esse. Verbos opinativos: credere, putare, considerare, intelegere Ex.: Creio que os alunos estudam. Creo discipulos studare. Verbos sensitivos: audire, scire, sentire, uidere ... Ex.: O pai viu que o professor castigava os alunos. Pater uidit magistrum discipulos uituperare. Verbos volitivos: cupere, iubere, uelle Ex.: O professor deseja que os alunos aprendam bem. Magister cupit discipulos bene discere. A orao infinitiva tambm pedida por algumas expresses impessoais: Licet = permitido Opus est = necessrio Fama est = diz-se Constant = consta Conjuntivo Como se forma: Infinitivo + desinncias s t mus tis nt -m
A expressividade do modo conjuntivo ao contr rio do modo indicativo, que exprime factos e realidades, o conjuntivo traduz o desejo, a duvida, a hiptese e a extenso. Nos verbos tema em a, a caracterstica e. Ex.: ama amem Nos verbos de tema em -e, em -cons e em i, a caracterstica a. Exemplo: Responde respondeam Dice dicam Audi audiam
Ut = para que Ne para que no Preposio + Ablativo = com (C.C. Companhia / Modo) Cum Conjuo + verbo no Indicativo = quando (Orao temporal) + verbo no conjuntivo = como (Orao Temporal / Causal) Exemplo: Cum uentrem otiosum cernerent. Orao Orao Orao Orao Orao temporal: postquam/ubi + indicativo causal: quod/quoniam/quia + indicativo temporal-causal: cum + conjuntivo final: ut/ne + verbo no conjuntivo infinita: sujeito em acusativo + verbo no infinitivo
Ablativo Absoluto uma expresso independente da orao na qual est integrada (muitas vezes, isolado por vrgulas); Tem o sujeito e o verbo em ablativo; O verbo est no modo particpio presente ou perfeito (passado), e no ablativo (porque o particpio uma forma nominal; Exemplo: Particpio Presente = legens, tis (lendo) Particpio Passado = lectus, a, um (lido) Lendo o livro, obtenho conhecimento = Legente libro () Lido o livro, obtive conhecimento = Lecto libro ()
Pode transformar-se numa orao circunstancial, normalmente temporal, causal ou temporal-causal. Nota: O verbo Esse no tem particpio, logo, ele subentendido nos ablativos absolutos, sendo estes reduzidos ao sujeito e ao seu atributo. Particpio presente + nome Ablativo Particpio passado + nome Nome + adjectivo (subentende-se o verbo Esse [sendo/tendo]) Pronome + adjectivo Particpio Presente = facio, is, ere (faciens, entis) Particpio Passado = supino (facio, is, ere, feci, factum Factus, a, um (sing.) / facti, ae, a (plural)
Particpio Presente Conhecendo Ccero, aprendemos a arte oratria. Cognoscente Cicerone, oratoriam discimus. Sendo tu o general, o exrcito vencer a guerra. Te duce, exercitus bellum uicit.
Particpio Passado Travado o combate, as tropas regressaram ao acampamento. Conserto proelio, copiae ad castra rediuuerunt. Morto o irmo, Rmulo fundou a cidade. Necato fratre, Romulus condidit Vrbem. -> Ubi frater necatus est
Adjectivos Adjectivos de primeira classe: Declinam-se como os substantivos da 1 declinao e da 2 declinao, enunciam-se dizendo o nominativo do singular no masculino, feminino e neutro. Exemplos: Bonus, bona, bonum Romanus, romana, romanum Doctus, docta, doctum Miser, misera, miserum
Primeira Declinao Tema masculino Nominativ o Vocativo Acusativo Genitivo Dativo Ablativo Singul ar us e um i o o Plural i I os orum Is is Tema feminino
Nominativ o Vocativo Acusativo Genitivo Dativo Ablativo Tema neutro Singula r Nominativ o Vocativo Acusativo um Genitivo i Dativo o Ablativo o
Singul ar a a am ae ae a
Plural ae ae as arum is is
Plural i i os orum is is
Segunda Declinao Tema masculino Nominativ o Vocativo Acusativo Genitivo Dativo Ablativo Singula r um i o o Plural i i os orum is is Nominativ o Vocativo Acusativo Genitivo Dativo Ablativo Singula r a a am ae ae a Plural ae ae as arum is is Tema feminino
Dativo Ablativo
o o
is is
Adjectivos de segunda classe: Uniformes Nominativo Vocativo Acusativo Genitivo Dativo Ablativo
Plural felices / felicia felices / felicia felices / felicia felicum felicibus felicibus
Singular facilis / facile facilis / facile facilem / facile felicis felici felici
Plural felices / felicia felices / felicia felices / felicia facilium facilibus facilibus
Singular celeber / celebris / celebre celeber / celebris / celebre celebrem / celebre celebris celebri celebri
Plural celebres / celebria celebres / celebria celebres / celebria celebrium celebribus celebribus