Groep 4: Turkije - Tigris en Eufraat

1. Situering
De Tigris en de Eufraat situeren zich in Het midden Oosten. Ze zijn ook gesitueerd in 2 landen van de Arabische wereld namelijk Syri en Irak. Turkije behoort niet tot de Arabische wereld. Ze ontspringen beide in het noordoosten van Turkije. De rivieren vloeien samen een 150 km voor de monding. De Eufraat legt zijn weg af van Syri naar Irak. De Tigris laat Syri ten westen van zich liggen en stroomt onmiddellijk van Turkije naar Irak.

geschiedenis
De eerste boeren gingen zich rond 6000 v. Chr. Vestigen in de vruchtbare gebieden van Mesopotami. Deze gebieden waren geschikt om aan landbouw en veeteelt te doen, ze konden hier hun familie voorzien van voeding. Dit was aan de midden en benedenloop van de Tigris en Eufraat. Zo is ook de naam Mesopotami ontstaan, dit betekende vroeger land tussen 2 rivieren. Men had toen veel last van de weinige regenval en de overstromingen van de rivieren. Zo begon men met het bouwen van dijken en irrigatiekanalen. Dankzij de verbetering van de landbouwtechnieken kon men meer monden voeden en werd het gebied meer bevolkt. 1 van de bekendste steden in dit land was en is nog steeds Babylon. Het gebied tussen de Eufraat en de Tigris stond dus bekend als Mesopotami of het tweestromenland. Je zou het kunnen vergelijken met de Nijl in Egypte. De overstromingen van de Tigris en vooral de Eufraat zorgen dagelijks voor een grote hoeveelheid vruchtbaar slib wat het gebied heel geschikt maakt om aan landbouw te doen. De beddingen met het vruchtbare slib liggen hoger dan de omringende akkerlanden, hierdoor kan er goed gerrigeerd worden.

 Bevolkingsgroei
Door de bevolkingsgroei in het stroomgebied van de Tigris en de Eufraat wordt er steeds meer en meer water verbruikt. Vanaf 2020 zouden de Arabieren moeten overleven met minder dan 500 m per jaar. Dit is zeer weinig in vergelijking met de rest van de wereld.

m ilj o e n in w o n er s

2. relif
De Tigris wordt aan zijn Oostkant begrensd door het Kurdistan en Zagros gebergte, de rivieren gevormd door het smeltwater uit deze gebergtes voeden de Tigris. De Tigris en Eufraat ontspringen in het Noord en Oostelijk hooggebergte van Turkije. Tussen de aanvoerende rivieren van de Tigris en Eufraat lopen ook telkens waterscheidingskammen. De landen Turkije, Syri en Irak maken deel uit van de oppervlaktewaters van het stroombekken van de Tigris en de Eufraat.

3. Klimaat
neerslag
Kaart p 67 (M1) Je kan op het kaartje zien dat de Tigris en Eufraat ontspringen in het hooggebergte van Turkije. Wanneer je dan op de neerslagkaartjes kijkt van de verschillende gebieden in Turkije en Irak zie je dat de gebieden op hogere hoogte in Turkije een natte periode hebben in de winter. Hoe hoger het gebied gelegen is, hoe kleiner de droge perioden van mei tot september. In Erzurum bijvoorbeeld is er een droge periode enkel in Juli en Augustus. De neerslag die hier valt is dan ook onder de vorm van sneeuw. Wanneer de temperaturen dan terug gaan stijgen gaat een deel van deze sneeuw smelten en zijn weg volgen naar beneden. Zo komen de verschillende beekjes samen en vormen de Tigris of Eufraat. Als je de rivieren volgt naar meer en meer lagere gebieden zie je dat de neerslag hoeveelheid sterk daalt. Gemiddelde temperaturen stijgen en de gemiddelde neerslag per jaar daalt.

Onderstaande tabel weergeeft onder andere de gemiddelde neerslag per jaar van Bagdad (gelegen in het vroegere Mesopotami). Je kan in de tabel zien dat de meesten neerslag in de winter valt onder de vorm van regen. De neerslag die er valt is niet veel (max 30 mm) je kan hieruit afleiden dat het water in deze rivieren dus niet enkel van het regenwater afkomstig is. Natuurlijk is Irak niet 1 grote vlakte, ze heeft gebergtes die ook fungeren als waterscheidingskammen. Zola we daarnet in Turkije onderzocht hebben valt er meer neerslag in hoger gelegen gebieden (onder de vorm van sneeuw van november tot april). Deze sneeuw blijft liggen tot de temperatuur terug iets stijgt. Zo krijgt men in het voorjaar een combinatie van grote hoeveelheden regen en smeltwater voornamelijk vanuit de gebergtes van Turkije maar ook van Syri en Irak. Het gevolg hiervan zijn overstromingen van Tigris en Eufraat. Deze overstromingen maken het gebied vruchtbaar door het vruchtbare slib dat hij achterlaat. Later wordt het water uit de rivieren gebruik voor irrigatie.

De gemiddelde jaarneerslag in Ukkel bedraagt 821 mm. In Syri is dit 289 mm.

Verklaring
In September bereikt de ICT-zone zijn meest noordelijke punt. Op dit moment ligt de ITC-zone over Saudi-Arabi, in deze zone gaan de nooroost-en zuidoostpassaten De geringe neerslg in het gebied van de Tigris en Eufraat is al eenvoudig te verklaren doordat deze vrij gesitueerd zijn in het binnenland. Maitieme wind naar het turks hooland. In de winter, wanneer de grootste neerslag valt in dit gebied, heerst er een hogedrukgebied boven Azi en het midden oosten. De ITC zone ligt nu ten zuiden van de evenaar. Een landelijke nooroostpassaat gaat over dit gebied en komt ten zuiden van de evenaar in botsing met de zuidoostpassaat. Deze 2 luchtstromingen met ieder een eigen samenstelling botsen met mekaar en worden tot stijgen gedwongen, stijgende lucht condenseert en geeft regen. Dit zijn de regenseizoenen in deze gebieden. Dit is ver van Irak gelegen en heeft dus geen invloed op dit gebied. Zelfs wanneer deze ITC-zone ten noorden van de evenaar, in Juli, ligt, heeft dit geen invloed op dit gebied. In Juli valt er zelfs heel weinig neerslag. Je kan wel verklaren dat er meer neerslag valt in het Turks hooggebergte. De noordoostpassaat passeert over de zwarte zee en kaspische zee, er komt vocht in de lucht. Wanneer deze lucht aan land komt en dan tot stijgen gedwongen wordt, condenseren de wolken en geven regen. Dit is het gebied waar de Tigris en Eufraat ontspringen.

Waterbalans
De waterbalans is de balans tussen de opname en afgifte van water. Het water dat ter beschikking is in de Tigris en in de Eufraat is zeer beperkt en zeer ongelijk verdeeld. Dit komt door de totale neerslag die er valt, maar ook met de verdeling van de neerslag over het hele jaar. In het stroomgebied zijn de zomers zeer droog en warm .Tijdens de winter valt er neerslag om de rivier te voeden, maar de hoeveelheid hiervan is zeer verschillend van plaats tot plaats. Ook de temperatuur en de aard van de bodem en zijn begroeiing spelen een belangrijke rol. Door de hoge verdampingsgraad en de hoge doorlaatbaarheid van de bodem, gaat veel beschikbaar water verloren. Door massale ontbossing en de verdere verwoestijning spelen een belangrijke rol bij de ongelijke verdeling. Er ligt immers zeer veel water opgeslagen in de bossen op aarde en wanneer deze verdwijnen heeft dit zeer ernstige gevolgen voor de waterkringloop in een bepaald gebied. Door ontbossing wordt de gronderosie bevordert, waardoor de lager gelegen waterlopen dichtslibben met als gevolg dat de kans op overstromingen toeneemt. De verwoestijning wordt veroorzaakt door enerzijds de extreme klimaatsomstandigheden en anderzijds door foutief landgebruik bijvoorbeeld te intensieve bewerking van de grond of uitputting van de watergrondlagen. Sommige regios worden dus droger en krijgen te maken met waterschaarste, terwijl andere regios veel natter worden. Dergelijke overgangsprocessen brengen kosten met zich mee en kunnen tot heel wat spanningen leiden.

 Relatie klimaat en rivier regime

In het stroomgebied van de Tigris en de Eufraat heerst er een woestijnklimaat met milde winters en extreem hete en droge zomers. In de bovenloop, in Turkije, worden de Tigris en de Eufraat gevoed in de winter door de neerslag. In de middenloop, in Syri, worden de rivier ook nog gevoed door de neerslag, maar al veel minder dan in Turkije. Uiteindelijk worden de rivier nauwelijks nog gevoed in de benedenloop, in Irak. Een regime van een rivier wil zeggen de debietschommelingen van een waterloop gedurende het jaar. Doordat er tijdens de winter veel regen valt en de zomers zeer warm en droog zijn is het regime van Tigris en de Eufraat zeer groot.

4. Problematiek
Gebruik
De Arabische wereld is veruit de droogste regio ter wereld, 5% van de wereldbevolking moet het er stellen met 1% van het zoet water. Doordat er op de bovenloop (in Turkije) van de Tigris en de Eufraat al twaalf dammen staan, wordt er steeds meer en meer water afgeleid. Dit water wordt gebruikt voor de landbouw, voor bedrijven en voor huishoudelijk gebruik. Hierdoor gaat het debiet afnemen en doet stroomafwaarts landbouwgrond verzilten. Dit heeft een grote impact op het milieu. Zo drogen bijvoorbeeld moerasgebieden uit en worden de diersoorten daar verdreven.

Wanneer het debiet van een rivier afneemt, heeft het zoutwater de kans om via de monding steeds dieper in de rivier door te dringen en treedt er verzilting op.

Irak heeft in totaal 76000 km landbouwgrond, maar jaarlijks wordt er maar 40000 km effectief gebruikt. Dit komt ook door de verzilting van de bodem. Door irrigatie blijft er veel te veel water op de landbouwgrond staan omdat dit niet doordringt in de bodem. Het water verdampt door de hoge temperaturen, waarbij de onoplosbare zouten achterblijven. Een deel van dit verzilte landbouwwater stroomt terug de Tigris of de Eufraat waardoor het zoutgehalte toeneemt. Dit probleem zou verholpen kunnen worden door het stopzetten van foutieve irrigatie en effectieve drainage van het overtollige irrigatiewater.

 Politiek: Zuid-Oost Anatoli project

Irak, vooral in het noorden, lijdt de laatste jaren enorm aan steeds grotere en intensere droogtes en dit heeft ernstige gevolgen. Met het GAP wil Turkije in het armste deel een sociale en economische ontwikkeling doormaken. Dit plan neet het Zuidoost Anatoli project. Op dit moment bevatten de Tigris en Eufraat al 12 dammen maar wanneer met het project zou voltooien zouden de rivieren 22 stuwdammen en 19 waterkrachtcentralen bevatten. Dit zou hen heel veel energie opleveren en veel irrigatiewater voor de landbouwgrond. Onder deze dammen, de Ataturk, staat de 3e grootste dam van de wereld in Turkije. Natuurlijk bieden deze dammen en watercentrales enkel voordelen voor Turkije maar men vergeet er wel eens aan te denken dat deze rivieren ook nog door stroomt naar Syri en Irak. Ook hier hebben deze rivieren een belangrijke functie in de waterbehoeftes daar. Door de GAP stuwdammen worden Syri en Irak heel afhankelijk van Turkije. Hierdoor ontstaan er natuurlijk grotere spanningen tussen deze landen, in het verleden waren er ook al spanningen die nooit echt helemaal ten goede zijn gekomen. Turkije zou een pijpleiding voor de vrede willen aanleggen om water naar Irak en Syri te transporteren. Maar beide landen zien dit niet zitten omdat ze zouden moeten betalen voor dit water dat normaal op een natuurlijke weg naar hun land stroomt. Ook willen beide landen niet afhankelijk worden van Turkije voor hun watervoorziening. De 3 landen, Turkije, Irak en Syri, zijn reeds begonnen met het uitwissel van informatie over de toestand van de rivieren die ze moeten delen en overleggen al verschillende jaren over gezamenlijke acties. Maar er moet ook actie ondernomen worden, de politieke top zou het proces in handen moeten nemen en zo moeten ze samen aan een regionale samenwerkingsraad komen die gebaseerd is op verdragen die het gemeenschappelijk waterbeheer vormen. Volgens het rapport over de waterproblematiek in het Midden oosten, moeten de 3 landen meer investeren in betere irrigatie en in gentegreerd begeer van de stroomgebieden. Op langer termijn zouden ze ook gedeelde ontziltinginstallaties moeten plaatsen om te voorkomen dat er tekorten aan drinkwater zijn.

Actua:

Turkije gaat door met bouw betwiste stuwdam

Men heeft het hier over de reusachtige stuwdam Ilisu aan de Tigris. Deze Dam is gelegen in het zuidoosten van Turkije 45 km van de grens van Syri. Ondanks de massale protesten is men toch begonnen aan de bouw van deze stuwdam. Turkije heeft dus ook de internationale protesten genegeerd. Er zijn verschillende voordelen maar zeker zoveel nadelen aan het bouwen van deze stuwdammen in Turkije. Het positieve aspect is natuurlijk enkel voor Turkije, Voor de bouw alleen al werden er 10 000 jobs gecreerd. De Dam zou ook zorgen voor een vis kweek, irrigatie voor de landbouw in deze streken en ze winnen hier energie uit. ook nog 1 van hun standpunten is dat ze de levensomstandigheden van de Koerdische bevolking wil verbeteren met deze stuwdam. Er zijn ook genoeg redenen voor protest. Zo een dam biedt ook verschillende nadelen. Om te beginnen is het een bedreiging voor het milieu en het cultureel erfgoed. Historische steden zouden onder water komen te staan, bijvoorbeeld het stadje Hasankeyf. Niet enkele historische steden komen onder water te staan maar ook bevolkte dorpen, zo zullen ongeveer 10 000 mensen hun woning moeten verlaten. Het is vanzelfsprekend dat een dam water tegen houdt, het water wordt hier dus verhinderd dat het verder zal lopen naar Syri en Irak. Dit heeft daar grote gevolgen. Er is daar minder water voor het huishouden en de landbouw. Er heersen grotere droogtes aangezien deze gebieden weinig neerslag krijgen en dus leefden van het smeltwater vanuit Turkije. Diersoorten in bv moerasgebieden sterven door het uitdrogen ervan, er is te weinig irrigatiewater, er treedt verzilting op, de gevolgen voor de landen in de benedenloop van de rivier zijn drastisch. Overleg/ andere alternatieven/ akkoorden/ zijn dringend nodig!

http://nl.wikipedia.org/wiki/Eufraat http://nl.wikipedia.org/wiki/Tigris http://nl.wikipedia.org/wiki/Mesopotami%C3%AB http://www.ipsnews.be/artikel/samenwerking-rond-tigris-en-eufraat-wordt-dringend http://www.tapu.nl/gap.html http://www.hbvl.be/archief/guid/milieuramp-in-irak-door-uitdrogen-eufraat-entigris.aspx?artikel=4a7a24b1-9f4c-42a1-b5d0-028d73d6a387 http://www.klimaatinfo.nl/irak/ http://www.isgeschiedenis.nl/mesopotamie-in-de-oudheid/ http://www.protos.be/water-in-the-world/Water_en_conflicten.pdf http://www.sintjozefbrugge.be/aardrijkskunde/4dejaar/4dejAA3d3.html#2 http://www.sintjozefbrugge.be/aardrijkskunde/4dejaar/4dejAA3d2.html#1 http://nl.wikipedia.org/wiki/Midden-Oosten http://www.waternet.be/nederlands/water_Midden_Oosten-Deconinck.pdf http://www.ipsnews.be/artikel/samenwerking-rond-tigris-en-eufraat-wordt-dringend http://www.standaard.be/cnt/dmf05082006_079 http://nl.wikipedia.org/wiki/Passaat