Ano ang Haiku?

Ang HAIKU ay isang uri ng maikling tula o saknong (stanza) o taludturan sa larangan ng panulaan (poetry) na nagsimula sa bansang Japan. Sa literature ng mga Hapon, ito ay binubuo ng tatlong (3) taludtod at may bilang ng mga pantig na lima-pito-lima (5-7-5) ayon sa pagkakasunud-sunod. Ito ay karaniwang hindi nangangailangan ng tugma sa bawat hulihang bahagi ng salita ngunit ginagamitan ng paghahambing ng isa o dalawang ideya o kaya naman ay paglalarawan ng dalawang magkaibang (juxtaposition) tao, hayop, bagay, pangyayari o lugar. Mahigpit ang mga Hapones sa pagpapatupad ng mga alituntuning kaakibat ng ganitong uri ng sining. At dahil na rin sa likas na pagkamalikhain ng mga Hapones, naipaimbulog sa kanilang kultura ang haiku at magpahanggang ngayon ay kinakikitaan ng katangiang maaaring maging paraan upang mapagyaman ang kanilang sining. Ang mga salita na may wastong sukat na mga pantig na 5-7-5 at may tugma sa hulihang bahagi at may iisang diwa, ideya, paglalarawan, at katugmaan ang kalimitang nagiging dahilan ng ikagaganda ng isang haiku. Sa Pilipinas, karaniwang inihahalintulad ang haiku ating sariling uri tula na katulad ng TANAGA, DIONA AT DALIT. May mga alituntunin ding sinusunod at may mga sukat ng pantig na dapat isaalang-alang ang mga uri ng ganitong tula. Ngunit ito ay isang pagkakamali. Hindi nararapat na ihalintulad ang haiku sa ating literature (poetry). Ang haiku ay haiku. Ang tanaga ay tanaga. Ang diona ay diona. Ang dalit ay dalit. Sila, sa kanilang pagkakaiba ay may kanya-kanyang katangian na siyang nagiging dahilan ng kanilang pagiging kakaiba sa bawat isa. May kanya-kanya silang batas na sinusunod at mga alituntunin kung kayat sila ay dapat na ituring na magkakaibang uri (hindi magkakatulad) ng panulaan. Bagaman pawang mga kakaiba (unique) ang katangian at batas na sinusunod sa mga uri ng tulang ito, lahat ay nagiging dahilan upang mahasa ang balarila ng sinumang nilalang na magsusubok kumatha. Ang mga itoy magpapayabong at magpapaunlad ng wikang Filipino / Tagalog / Bisaya / Kapampangan / Iloko at iba pang diyalekto sa Pilipinas na magiging daan upang lalo pang mapagyaman ang literatura at sining sa ating bansa.

5 Halimbawa ng mga Tagalog Haiku

1. HINDI BULAG Ang pusot dibdib Malagkit kung tumitig Kung umiibig 2. TAMEME Lipad sa ulap Na sa wariy kaysarap, Kapag kaharap. 3. MOVING ON Luhang natuyo Ng sinaktang pagsuyo, Kusang naglaho. 5. HANGGANG Madaling-araw, Gising kang tinatanaw, Hanggang pumanaw. 5. KAHIT GISING Panaginip ka Kahit na sa umaga, Ikay ligaya.

Tungkol sa Haiku
Ang haiku ay isang porma ng tula na may sukat 5-7-5 na pantig (syllables) at maaaring may tugma (rhyme)o wala. Li/pad/ sa /u/lap = 5 Na/ sa/ wa/riy /kay/sa/rap, = 7 Ka/pag /ka/ha/rap. = 5 Ang haiku ay uri ng tula na naglalayong pumukaw ng ating mga kamalayan upang lubusan nating malaman at makita ang ating kapaligiran. Sa maikling tula na ito, naipakikita ng makata ang isang diwa na gumagawa ng tulay upang marating ang mga nagbabasa at maihatid ang wika ng kanyang puso. Ito ay nagsimula sa bansang Japan at inampon ng Pilipinas upang maging bahagi ng ating panulaan at kultura. Naglalaman ito ng ibat ibang kaisipan katulad ng mga diwa ng pag-ibig, panalangin, pangyayari, buhay, tao, hayop o lugar. Sa anut anuman, ang tulang haiku ay isang magandang pagbibigay ng halimbawa sa mayaman nating literatura at tradisyon na ang iba ay nag-ugat sa mga bansang sumakop sa atin. Malapit sa puso ng mga Hapones, ang haiku ay tulang malapit rin sa puso nating mga Filipino sapagkat ito ay nag-uugat din sa mundong ating ginagalawan, sa ating mga kalooban at sa ating pag-iral mula pa noong unang panahon.