Vous êtes sur la page 1sur 12

Curso: Pedagogia Sries Iniciais do Ensino Fundamental Disciplina: Contedos e Metodologia do Ensino de Cincias Professora: Sueli Wolff We er !

!luna: S"eila #imura ______________________________________________________________

Resumo dos Captulos 1 e 2 do Livro Didtica das Cincias Naturais contribuies e refle es de !ilda "eissmann #or$%&

Captulo 1 O Ensino Fundamental de Cincias Naturais no Nvel Fundamental da Educao Formal: Agumentos a seu Favor
Laura Fumagalli

O PORQU DESTE CAPTULO A autora justifica este capitulo trazendo u a !uest"o interessante !uando diz !ue os peda#o#os dedicados ao ensino das ci$ncias to ara as contri%ui&'es pro(enientes da psicolo#ia) e %ora ne se pre de odo feliz* E al#uns casos) estas contri%ui&'es fora capitalizadas para ela%orar estrat+#ias de ensino de ci$ncias) de acordo co o odo co o as crian&as entende a constru&"o do con,eci ento* E !ue) de(ido a interpreta&'es err-neas dessas teorias psicol.#icas) afir ara !ue a co ple/idade do con,eci ento cient0fico esta(a uito lon#e da capacidade de co preens"o das crian&as e) assi ) n"o seria poss0(el a aprendiza#e das ci$ncias durante as pri eiras idades* POR QUE E1S21AR C21C2AS 1A ESCOLA 3U1DA4E1TAL5 ' direito das crianas de aprender cincias As crian&as n"o s"o adultos e iniatura e si sujeitos !ue possue u a aneira particular de si#nificar o undo !ue as cerca) afir a a autora* Cada (ez ais escuta !ue as crian&as pe!uenas n"o pode aprender ci$ncias e considera essa afir a&"o co o u a des(aloriza&"o da crian&a co o sujeito social* A autora pensa !ue as crian&as possue o es o direito !ue os adultos de apropriar6se da cultura ela%orada pelo conjunto da sociedade para utiliz76la na e/plica&"o e na transfor a&"o do undo !ue as cerca* E diz !ue) apropriar6se desta cultura ela%orada + apropriar6se ta %+ do con,eci ento cient0fico) j7 !ue este + u a parte constituti(a dessa cultura* 1"o ensinar ci$ncias nas pri eiras idades + u a for a de discri in76las co o sujeitos sociais* ( escola de ensino fundamental e a distribui)o social do con*ecimento cientfico

A autora trata de aneiras de conceituar o papel social do ensino escolar* Re(alorizando o papel da escola na distri%ui&"o social de u corpo de conte8dos culturais social ente si#nificati(os* 2sto ocorre nos anos 9: trazendo u o(i ento de ;retorno < escola=) sustentando) se#undo Li%>neo) !ue a educa&"o escolar possui u papel insu%stitu0(el co o pro(edora de con,eci entos %7sicos e ,a%ilidades co#niti(as e operati(as necess7rias para a participa&"o na (ida social e no !ue si#nifica o acesso < cultura) ao tra%al,o) ao pro#resso e < cidadania* Ela diz !ue este corpo de con,eci entos das ci$ncias naturais + parte constituti(a da cultura ela%orada e desta for a + (7lido consider76lo co o conte8do do con,eci ento escolar* ' valor social do con*ecimento cientfico Se#undo a autora) todos constru0 os) na nossa pratica social cotidiana) u con,eci ento do undo !ue nos cerca* Esse con,eci ento cotidiano ou do senso co u per ite6nos intera#ir de for a %astante eficiente e nossa realidade natural e social* O con,eci ento cient0fico pode possi%ilitar u a participa&"o ati(a e co senso cr0tico nu a sociedade co o a atual) na !ual o fato cient0fico est7 na %ase de #rande parte das op&'es pessoais !ue a pr7tica social e/i#e* Se#undo ?uan 4anuel @uti+rrez A7z!uez) as crian&as e/i#e o con,eci ento das ci$ncias naturais por!ue (i(e nu undo !ual ocorre u a enor e !uantidade de fen- enos naturais para os !uais a pr.pria crian&a deseja encontrar u a e/plica&"o* A autora afir a !ue !uando ensina os ci$ncias <s crian&as nas pri eiras idades n"o esta os so ente for ando ;futuros cidad"os=B elas) en!uanto inte#rantes do corpo social atual) pode ser ,oje ta %+ respons7(eis pelo cuidado do eio a %iente) pode a#ir ,oje de for a consciente e solid7ria e rela&"o a te as (inculados ao %e 6estar da sociedade da !ual faze parte* Dessa for a) a (aloriza&"o das crian&as co o sujeitos sociais atuais n"o e/clui o recon,eci ento de !ue elas ser"o os adultos da sociedade futura* Assi ) a autora acredita !ue for ando as crian&as estare os contri%uindo ta %+ para a for a&"o de futuros cidad"os adultos respons7(eis e cr0ticos* AS CR2A1CAS QUE 3REQUE1TA4 A ESCOLA DE E1S21O 3U1DA4E1TAL PODE4 APRE1DER C21C2AS 1ATURA2S5 Se#undo a autora) a possi%ilidade de ensinar de(e estar aco pan,ada da possi%ilidade de aprenderB se esta 8lti a n"o e/istir) o ensino fica des(ituado* Contra6ar#u entando a posi&"o e/posta no in0cio do te/to so%re al#uns peda#o#os defendere a i possi%ilidade de ensinar ci$ncias a crian&as nas pri eiras idades ela %aseia6se e duas !uest'es !ue ($ enco%ertas por essa teoria* U a delas refere6se < caracteriza&"o do o%jeto de estudo) ou seja) da

ci$ncia* Quando se diz !ue as crian&as n"o pode aprender ci$ncias se identifica a ci$ncia escolar co a ci$ncia dos cientistas* E a ci$ncia escolar n"o + a ci$ncia dos cientistas) pois e/iste u processo de transfor a&"o ou de transposi&"o did7tica do con,eci ento cient0fico ao ser trans itido no conte/to escolar de ensino* A autora afir a !ue no n0(el funda ental de educa&"o %7sica) + poss0(el a pliar e enri!uecer) e at+) relati(izar < ci$ncia escolar) ainda uito afastada da ci$ncia dos cientistas* O QUE AS CR2A1CAS PODE4 APRE1DER DA C21C2A ESCOLAR5 O !ue ensina os !uando ensina os ci$ncia5 Para responder esta per#unta a autora recorre a tr$s acep&'es inte#radas e co ple entares) !ue s"oD aE a ci$ncia co o corpo conceitual de con,eci entoB co o siste a conceitual or#anizado de for a l.#icaB %E ci$ncia co o for a de produ&"o de con,eci entos e cE ci$ncia co o cont$ odalidade de (0nculo co o sa%er e sua produ&"o*

Estas apresenta a ci$ncia co o u conceitos) procedi entos e atitudes*

corpo de con,eci entos !ue

A ci$ncia escolar) assi ) est7 constitu0da por u corpo de conte8dos !ue cont$ conceitos) procedi entos e atitudes selecionados a partir do corpo cient0fico erudito* O prop.sito + de !ue as crian&as) atra(+s do ensino escolar) c,e#ue a o%ter u a (is"o conceitual) de procedi entos e atitudes coerente co a cient0fica* A autora e/plica !ue a cate#oria de conte8dos conceituais a%ran#e diferentes tiposD dados) fatos) conceitos e princ0pios* 1a escola pri 7ria) a autora considera i portante) enri!uecer os es!ue as de con,eci entos dos nossos alunos nu a dire&"o coerente co a cient0fica* So%re os conte8dos de procedi entos faz alus"o a u conjunto de procedi entos !ue apro/i e as crian&as a for as de tra%al,ar ais ri#orosas e criati(as) ais coerentes co o odo de produ&"o do con,eci ento cient0fico* De(e per itir odificar a tend$ncia a #eneralizar acritica ente) a partir de o%ser(a&'es !ualitati(as) presente nessa etodolo#ia espont>nea dos alunos* E so%re a cate#oria de conte8dos de atitudes a autora diz !ue esta a%ran#e u conjunto de nor as e (alores atra(+s dos !uais nos propo os a for ar nas crian&as u a atitude cient0fica) u a odalidade de (0nculo co o sa%er e a sua produ&"o* A curiosidade) a %usca constante) o desejo de con,ecer pelo prazer de con,ecer) a cr0tica li(re e oposi&"o ao crit+rio de autoridade) a co unica&"o e a coopera&"o na produ&"o coleti(a de

con,eci entos s"o al#uns dos tra&os !ue caracteriza propo os a for ar* CO4O E1S21AR C21C2AS 1ATURA2S FS CR2A1CAS5

a atitude !ue nos

A proposta !ue a autora defende funda enta6se na tese construti(ista da aprendiza#e * Pes!uisas referentes < aprendiza#e de conceitos cient0ficos e realizadas a partir de odelos construti(istas apresenta pontos de contato !ue s"o rele(antes para a ela%ora&"o de u a estrat+#ia de ensino* S"o elesD ' lu$ar atribudo aos con*ecimentos pr+vios do aluno no processo de aprendi,a$em escolar Se#undo a autora) os alunos possue es!ue as con,eci entos pr+(ios* Esses es!ue as constitue representa&'es da realidade e neles articula 6se tanto conceitos constru0dos no eio escolar co o outros constru0dos espontanea ente na pr7tica e/traescolar cotidiana* 1"o %asta al#u as poucas ati(idades de aprendiza#e para odificar essas concep&'es espont>neas* As pes!uisas !ue to a co o o%jeto de estudo os con,eci entos pr+(ios das crian&as t$ trazido infor a&'es rele(antes para repensar o processo de aprendiza#e escolar* Os con,eci entos pr+(ios constitue siste as de interpreta&"o e de leitura a partir dos !uais as crian&as confere si#nificado <s situa&'es de aprendiza#e escolar* Assi ) estruturar o ensino a partir destes con,eci entos + u a condi&"o necess7ria para !ue os alunos o%ten,a u a aprendiza#e si#nificati(a* Lu$ar atribudo ao conflito na mudana conceitual Se#undo a autora procura6se odificar os con,eci entos pr+(ios para apro/i 76los dos con,eci entos cient0ficos !ue se pretende ensinarB por+ ) e/iste diferentes estrat+#ias did7ticas para conse#ui6lo* As es as possue suposi&'es episte ol.#icas e psicol.#icas diferentes) e + e (irtude delas !ue s"o retra%al,ados os con,eci entos pr+(ios e para !ue eles se odifi!ue + necess7rio coloc76los < pro(a e di(ersas situa&'es !ue os contrarie * Se#undo a autora) a e/plora&"o de ideias pr+(ias n"o so ente + 8til para !ue o docente con,e&a co o seus alunos pensa ) as !ue + u a instancia da !ual estes pode co e&ar a to ar consci$ncia de suas teorias i pl0citas atra(+s da refle/"o so%re suas pr.prias ideias* Afir a a autora !ue na escola de ensino funda ental faz6se u a a%orda#e de u a ci$ncia escolar !ue ainda est7 afastada da ci$ncia dos cientistas* Por+ ) es o !ue nas pri eiras idades n"o ocorre udan&as conceituais) as na aioria dos casos elas s"o a pliadas) enri!uecidas e) no 7/i o) relati(iza as teorias espont>neas das crian&as* Lu$ar atribudo - a)o da aprendi,a$em das cincias Se#undo a autora) a proposta de ensino das ci$ncias por desco%ri ento fa(oreceu a utiliza&"o de #uias de orienta&"o dos tra%al,os pr7ticos a sere

desen(ol(idos e sala de aula* Assi ) nas aulas de ci$ncias ais atualizadas + fre!uente (er alunos !ue anipula ateriais de la%orat.rio) !ue o%ser(a ) istura ) filtra ) ede te peraturas) co pleta !uadros) calcula +diasB por+ ) + !uestion7(el se estes s"o real ente alunos ati(os do ponto de (ista co#nosciti(o* Ao falar de ati(idade co#nosciti(a na tradi&"o da psicolo#ia #en+tica n"o se faz a alus"o a u a a&"o f0sica efeti(a) as si a u a a&"o de car7ter psicol.#ico !ue tende a conferir si#nificados* 1este sentido) a autora concorda !ue u a proposta de ensino + ati(a !uando fa(orece a constru&"o de no(os si#nificados nos alunos* Para pro o(er a a&"o co#nosciti(a a autora pensa ser i prescind0(el tra%al,ar a partir dos con,eci entos pr+(ios dos alunos en!uanto arcos interpretati(os a partir dos !uais s"o constru0dos os no(os si#nificados* Lu$ar atribudo - informa)o e suas implicaes didticas A autora afir a !ue e/iste u a 0nti a rela&"o entre o odo co o se constr.i o con,eci ento e o o%jeto de con,eci ento se constr.i* E assi ) n"o + poss0(el aprender conte8dos de procedi entos separados dos conte8dos conceituais* Se#undo a autora) a trans iss"o de conte8dos conceituais dese pen,a u papel i portante nesse processo de constru&"o* Enfatiza a pala(ra ;trans iss"o=) pois considera !ue e/iste u corpo conceitual !ue o aluno n"o desco%re ne constr.i espontanea ente* E este de(e ser trans itido pela escola) as de u a for a !ue #arante a sua apropria&"o ati(a pelos alunos* G POSS2AEL E1S21AR EDUCAC2O1AL5 C21C2AS 1U4 CO1TEHTO DE CR2SE

Se#undo a autora) nossas escolas pri 7rias est"o dei/ando de ensinar para ocupar6se de ali entar) pro o(er a sa8deB ou seja) para dedicar6se < assist$ncia social* 1essa perspecti(a) al#uns docentes co e&ara a assu ir tarefas assistenciais co o pr.prias de seu papel* 1este conte/to restrin#e6se ainda ais o pouco espa&o !ue + conferido ao ensino de ci$ncias naturais* So a6se < isto a falta de recursos did7ticos e de e!uipa ento 0ni o e indispens7(el a reduzida for a&"o !ue os docentes t$ na 7rea* A autora indica !ue co o educadores) co o inte#rantes da sociedade ci(il) te os a possi%ilidade de articular propostas e i ple ent76las tanto e nossas escolas co o atra(+s de associa&'es sindicais ou profissionais) ou #erando espa&os coleti(os de produ&"o dos con,eci entos peda#.#icos* Ela prop'e a%rir nossas escolas < co unidade e esta%elecer (0nculos de tra%al,o co outras institui&'es) tanto do > %ito do Estado co o do > %ito da sociedade ci(il* Acredita !ue esta estrat+#ia poderia possi%ilitar u aior apro(eita ento dos recursos de !ue dispo os) li%eraria a escola de tarefas !ue n"o l,es co pete e per itiria reconstruir (0nculos sociais solid7rios*

Captulo O !ue Ensinam os "ro#essores !uando Ensinam Cincias Naturais e o !ue $i%em &uerer Ensinar
'ilda (eissmann

A autora afir a !ue as principais !uest'es relati(as aos ensino das ci$ncias naturais na escola de ensino funda ental le(a6nos necessaria ente a recon,ecer u a a pla #a a de pro%le as* A!ueles !ue deri(a de decis'es pol0ticas e rela&"o co o papel da educa&"o no projeto !ue se ten,a dependendo do pa0sB o lu#ar ocupado pela ci$ncia e pela pes!uisa cient0fica nesse projeto e a i port>ncia !ue se atri%ua < apropria&"o pelos cidad"os dessa 7rea de con,eci entos* Ela ainda traz pro%le as co oD o odo e !ualidade da for a&"o inicial dos professores) o lu#ar !ue a es a ocupa na escola e rela&"o co outras 7reas de aprendiza#e ) a falta de ,ierar!uiza&"o !ue e ter os #erais + o%ser(ada no !ue se traduz) no te po reduzido !ue l,e + deter inado no ,or7rio escolar e na sua irrele(>ncia no o ento de to ar decis'es para a apro(a&"o de u aluno* Ela acredita !ue se trata de recon,ecer !ue todo ato de ensino de(e conter o prop.sito de trans itir u con,eci ento) de tentar !ue al#u+ se aproprie de u con,eci ento !ue inicial ente n"o possu0a* A autora diz !ue e rela&"o ao ensino de ci$ncias naturais perce%e6se cada (ez ais !ue u dos principais o%st7culos no o ento de !uerer ensinar + a falta de do 0nio e da atualiza&"o dos professores no !ue se refere aos conte8dos escolares* Assi ) ela acredita) !ue n"o + poss0(el !ue u docente se en(ol(a nu a rela&"o de ensino) a#indo co o ediador entre u sujeito e u con,eci ento) se !ue possua a apropria&"o ade!uada desse ;sa%er=* Ela diz ainda !ue) ,7 u certo consenso na co unidade cient0fica e educacional e responsa%ilizar o docente por n"o #arantir a aprendiza#e de ci$ncias pelos alunos) por+ ne se pre o pro%le a reside e identificar o !ue n"o se ensina) as ta %+ !uestionar a natureza do !ue se ensina* O QUE 3AIE4OS RE3ER1C2A QUA1DO D2IE4OS ;CO1JEC24E1TO= OU ;CO1TEKDOS ESCOLARES=5 QUAL G O SEU ALCA1CE5 De acordo co a autora) e al#uns autores + poss0(el inferir u a ideia ais a pla de conte8do) !ue a%ran#e n"o so ente o n0(el conceitual) as ta %+ os procedi entos !ue os estudantes e pre#a para ;tratar do conte8do=) a!uilo !ue e al#u o ento c,a a os de ,a%ilidades) rotinas ou ecanis os* Trata6se de aprender fatos) conceitos) coisas das pessoas) da natureza) dos o%jetos) assi co o de ;aprender a atuar de u a deter inada aneira=) de ;sa%er fazer=* A autora relata so%re os autores espan,.is !ue a plia o conceito de ;conte8do= !uando considera co o tal ;!ual!uer ele ento da cultura de u #rupo social !ue este considere !ue de(a ser assi ilado pelos seus e %ros=

e esta a%orda#e das disciplinas*

inclui ta %+

os procedi entos e (alores !ue faze

parte

Para a autora a i port>ncia desta a%orda#e + a de ter ele(ado < cate#oria de conte8do os procedi entos) (alores) atitudes) etc*) o !ue representa u a preocupa&"o so%re co o e !uando eles ser"o ensinados e so%re co o ser"o a(aliados* En(ol(e ta %+ a necessidade de refletir so%re co o s"o aprendidos os procedi entos ou os (alores e !uais poderia ser as estrat+#ias de ensino ais ade!uadas a cada caso* A autora ainda salienta !ue al+ das defini&'es) + i portante !ue os docentes recon,e&a na sua pr7tica !ue se pre esti(era e continua ensinando procedi entos) ,a%ilidades) atitudes) nor as ou (alores) as) funda ental ente) trata6se de diferenciar a natureza de u as e de outras aprendiza#ens* O QUE PE1SA4 OS DOCE1TES SOLRE A CO1TEKDOS5 O QUE D2IE4 QUERER E1S21AR5 24PORTM1C2A DOS

Se#undo a autora) a sele&"o) a se!uencia&"o e a profundidade dos conte8dos est"o orientadas pelos li(ros escolares) e na pr7tica) s"o as editoras as !ue indireta ente to a decis'es so%re o !ue e co o ensinar* A autora fala so%re os ;desen,os curriculares= !ue prop'e u a plo desen(ol(i ento do en!uadra ento te.rico) no !ual + e/posta a a%orda#e did7tica e cient0fica adotada e s"o for ulados o%jeti(os #erais para o n0(el) s+rie e ou ano* Os conte8do s"o apresentados de aneira uito sint+ticaB trata6se ais de acroconte8dos e n"o ,7 propostas de ati(idades* Essa proposta te a ideia de !ue cada institui&"o e cada docente) e fun&"o das caracter0sticas pr.prias da escola e do #rupo de alunos) de(e or#anizar os conte8dos e decidir so%re a sele&"o) a se!uencia&"o e os crit+rios de or#aniza&"o da!uilo !ue foi ensinado* Por+ ) esta proposta pressup'e !ue o docente do ina os conte8dos i pl0citos nessas for ula&'es t"o #erais* A autora co enta !ue desta aneira o professor n"o sa%e co o partir de u acroconte8do e desco%re !ue o li(ro l,e traz u a resposta* Os seus li itados con,eci entos so%re as ci$ncias naturais ta pouco o ajuda a discri inar os poss0(eis ;erros= !ue o autor do te/to pode ter co etido* Al+ disso) os anuais ais tradicionais no ercado editorial repete con,eci entos ou propostas de ati(idades uito parecidas <!uelas !ue o professor aprendeu durante os seus anos de for a&"o* Assi a autora alerta !ue co aior fre!u$ncia do !ue seria de se esperar) !uando se o%ser(a as aulas de ci$ncias naturais n"o fica e(idente o !ue o docente pretende ensinar* A autora ainda afir a !ue ,7 u a rejei&"o %e #eneralizada < ideia de !ue o docente + !ue de(e selecionar os conte8dos a sere ensinados nas aulas de ci$ncias naturais* Entende6se !ue seu papel consiste e atuar co o u ;facilitador= das e/peri$ncias de aprendiza#e ) as e nen,u caso trans itir con,eci entos*

A es a considera !ue criar condi&'es para !ue os alunos de onstre e/plicita ente necessidade ou interesse pela a%orda#e de u assunto deter inado + u a estrat+#ia plaus0(el* Ta %+ o + le(ar e considera&"o a!uelas !uest'es !ue desperta o seu interesse e !ue o docente esta%eleceu* O pro%le a sur#e !uando o docente pensa !ue n"o faz parte da sua fun&"o de ensinar a proposi&"o da a%orda#ens de certos conte8dos e assu e u a atitude passi(a !ue le(e a aprendiza#ens pouco rele(antes) se crit+rios de se!uencia&"o clara ente justificados) ad(erte a autora* A autora re(ela !ue pes!uisas ($ de onstrando !ue n"o + poss0(el a aprendiza#e de procedi entos cient0ficos se a aprendiza#e de conceitos* Ela ac,a interessante o%ser(ar !ue) da es a for a !ue co a centraliza&"o do interesse do aluno) essas ideias dos professores t$ 6se re(elado so ente no discurso* Ela acredita !ue o !ue se prop'e co ais fre!u$ncia aos alunos + a o%ser(a&"o de fen- enos) co a ideia de !ue se ;aprendere a ol,ar %e = assi ilar"o o conceito en(ol(ido pelos es os* A!ui trata6se da aus$ncia de u a ;cultura refle/i(a= !ue fa(ore&a a an7lise de sua pr7tica) co preender o si#nificado da sua a&"o e to ar consci$ncia das i plica&'es te.ricas su%jacentes a cada u a de suas decis'es* U a leitura cr0tica de sua pr7tica en(ol(e n"o so ente a an7lise do !ue e co o ensina) as ta %+ o recon,eci ento das teorias did7ticas !ue est"o e jo#o para assi poder interpretar) ais correta ente) uitos dos seus sucessos e fracassos* A autora #arante !ue te sido arcante a influ$ncia no ensino das ci$ncias naturais do !ue te sido considerado por diferentes autores co o pr+6 conceitos) con,eci entos pr+(ios) teorias espont>neas) ideias intuiti(as ou no&'es alternati(as* Trata6se de recon,ecer !ue o docente desco%re !ue as crian&as j7 constru0ra ideias so%re os fen- enos naturais e !ue tais ideias t$ incid$ncia e toda a situa&"o de aprendiza#e * Se#undo ela) u a das confus'es !ue ocorre por n"o se co preender apropriada ente !uais de(eria ser as conse!u$ncias peda#.#icas de recon,ecer !ue as crian&as n"o s"o t7%ulas rasas nas !uais se inscre(e no(os con,eci entos* E certos a %ientes educacionais te sido difundida a cren&a de !ue parte das dificuldades das crian&as para aprendere as ideias propostas por seus professores de(e6se a !ue estes n"o le(a e considera&"o os con,eci entos !ue seus alunos constru0ra antes de co e&ar a escola ou durante seus pri eiros anos de escolaridade* A autora traz o conceito de inda#a&"o das teorias infantis por ter di(ersos casos no ensino de ci$ncias naturais e diz !ue o o%jeti(o da inda#a&"o + desen(ol(er se!u$ncias did7ticas !ue fa(ore&a D A to ada de consci$ncia de tais teorias pelas crian&asB O confronto e a discuss"o entre os diferentes pontos de (istaB A apresenta&"o de situa&'es an- alas !ue pro o(a apareci ento de conflitoB o

O desen(ol(i ento de di(ersas ati(idades*

O QUE E1S21A4 OS PRO3ESSORES 1AS AULAS DE C21C2AS 1ATURA2S E CO4O O 3AIE45 Se#undo a autora) dentro de u le!ue ultifacetado do !ue os professores ensina de(e os encionar al#u as odalidades de ensino !ue traze i pl0citas concep&'es uito espec0ficas de ;conte8dos= ou conte8dos de natureza !uestion7(el* U a delas + a de con(idar os alunos para fazer u a ;pes!uisa= so%re u assunto deter inado* A autora acredita !ue no !ue se refere < aprendiza#e de procedi entos e atitudes) esse tipo de ati(idade teria por finalidade desen(ol(er ,a%ilidades para encontrar a infor a&"o solicitada* Ela cita ainda) !ue outra for a de propor o ensino + atra(+s de u ecanis o de per#untas e respostas !ue su%stitui a e/posi&"o) !ue +) inclusi(e) u a das estrat+#ias ais fre!uentes nas aulas de ci$ncias naturais* De acordo co a autora) ,7 diferentes aneiras de per#untar) u a delas consiste e alin,a(ar u a tra a de per#untas e respostas co o se fosse u jo#o de adi(in,a&'es* Essa aneira considera !ue o con,eci ento est7 dentro do aluno e !ue a ,a%ilidade do docente consiste e poder desfazer e (oltar a tecer u a no(a tra a* Se#undo a autora) essa estrat+#ia possui u a particularidade de !ue) sendo a intera&"o docenteNaluno u a intera&"o radial) n"o ,a(endo pratica ente intera&"o al#u a entre os con,eci entos dos alunos) !ue final ente pode or#anizar essa tra a + o pr.prio docente* E o pro%le a consiste e !ue para #arantir a resposta da crian&a) o docente faz per#untas) !uase e/clusi(a ente) so%re o !ue elas sa%e * Ap.s e/e plos de di7lo#os utilizando esta estrat+#ia a autora diz !ue ;rece%er= e oferecer e(idencias para o docente) !ue + !ue ostenta o sa%er e n"o !ue a#e co o inter edi7rio entre o aluno e o sa%er representa %e a rela&"o da fun&"o de ensinar e do papel !ue ca%e o aluno* Desta aneira) o docente n"o ;d7 sa%eres=B (ai apresentando per#untas or#anizadas e fun&"o das respostas certas !ue espera de seus alunos) co o se esti(esse se#uindo o seu pr.prio fio condutor* A autora ainda salienta !ue o sa%er encontrado nessa estrat+#ia s"o pala(ras) e/press'es !ue ;soa = co o cient0ficas) as se uitas #arantias e rela&"o ao #rau de apropria&"o desse sa%er pelos alunos) ne da sua !ualidade* O professor per#unta e (erifica* Se a pala(ra aparece na resposta) (ai adiantaB se n"o) a i#nora ou corri#e e continua per#untando* A principal refle/"o dessa aneira de ensinar) para a autora) + a despreocupa&"o e #arantir a !ualidade dos con,eci entos !ue circula e aula* PODE TER 213LU1C2A) 1AS TE1TAT2AAS PARA 4ELJORAR O E1S21O DE C21C2AS) PE1SAR SOLRE OS CO1TEKDOS ESCOLARES DE

4A1E2RA D23ERE1TE5 QUA2S CO1CEPCPO DE CO1TEKDO5

AS

24PL2CACOES

DESSA

1OAA

Se#undo a autora) a refor ula&"o dos conte8dos n"o #arante udan&as nas estrat+#ias de ensino* G preciso a(an&ar nas pes!uisas so%re co o se aprende e !uais poderia ser as estrat+#ias de ensino ais ade!uadas para a aprendiza#e de procedi entos e atitudes* Ta %+ ser7 necess7rio entender !ue da pr.pria natureza dos conte8dos conceituais n"o deri(a a aprendiza#e de al#u tipo de procedi ento ou atitude* A autora acredita !ue + u risco pensar !ue co a aprendiza#e procedi ento podere os #arantir a aprendiza#e de u conceito* de u

So%re atitudes e (alores) a autora pensa !ue) e %ora as es as esteja (inculadas ao con,eci ento cient0fico ou aos o%jetos de estudo desse ca po disciplinar) o docente de(er7 le(ar e considera&"o !ue a aprendiza#e dos con,eci entos do undo f0sico difere do odo de apropria&"o de u a nor a ou atitude correspondente a u con,eci ento social* 1a aprendiza#e de nor as) atitudes e (alores) a crian&a +) ao es o te po) sujeito e o%jeto de con,eci ento* Ela est7 forte ente en(ol(ida nesse con,eci ento* A autora diz !ue na educa&"o %7sica + ais fre!uente a a%orda#e do con,eci ento de fatos ou de conceitos espec0ficos do !ue o ensino de conceitos estruturantes* Diante desta postura) e %ora seja proposta ao aluno u a a%orda#e <s (ezes intuiti(a do conceito en(ol(ido) isso n"o i pede !ue o docente de(a necessaria ente do inar esse conceito) es o !ue seus alunos se encontre ainda lon#e de poder assi il76lo* O pro%le a) na opini"o da autora) n"o + justificar por !ue as crian&as n"o pode aprender ci$ncias nas pri eiras idades) as si encontrar o !ue elas pode aprender e por !ue + interessante !ue o in0cio n"o seja retardado* Essa postura de(e6se < confus"o e/istente entre a ;ci$ncia dos cientistas= e a ;ci$ncia escolar=* E4 QUE ASPECTOS SE ASSE4ELJA4 OU D23ERE4 OS CO1JEC24E1TOS C2E1T32COS DOS CO1TEKDOS DA C21C2A ESCOLAR5 Se#undo a autora) o fato de usar a es a deno ina&"o) ;ci$ncias=) e de co partil,ar al#uns dos o%jetos de estudo n"o #arante !ue cientistas e alunos co partil,e u a es a tarefa e ainda confunde a!ueles !ue n"o fora suficiente ente alertados so%re essas !uest'es* Ela diz !ue) os cientistas produze con,eci entosB ainda ais) constroe odelos e/plicati(os so%re os fen- enos do eio natural e tenta e/plicar as suas causas en!uanto !ue os alunos tenta assi ilar con,eci entos !ue) e todos os casos) j7 fora constru0dos* Dessa for a) ela alerta) !ue o aluno n"o pode transfor ar6se nu pe!ueno cientista) co o al#uns projetos peda#.#icos tentara * 1"o possui a !uantidade de con,eci entos para poder reconstruir o ca in,o da ci$nciaB n"o possui recursos etodol.#icos ne a tecnolo#ia ade!uada*

Ela pensa !ue de(e os esperar !ue o aluno colo!ue e pro(a a sua capacidade criati(a) !ue desen(ol(a u esp0rito cr0tico) !ue (alorize e colo!ue e pr7tica o ri#or) !ue se interesse por co unicar os resultados de seus tra%al,os e !ue seja capaz de tra%al,ar de for a cooperati(a) de fazer6se no(as per#untas e de procurar ca in,os criati(os para colocar e pro(a suas ideias* E 321AL4E1TE*** A autora finalizar o cap0tulo a autora diz !ue fora apontadas as dificuldades e al#u as das causas !ue e/plica parte do fen- eno de ;es(azia ento de conte8dos= da escola de ensino funda ental) e al#uns deles s"oD U a concep&"o a %0#ua so%re o !ue constitue os conte8dos escolares e o descon,eci ento e rela&"o a !ue estrat+#ias de ensino poderia ser as ais ade!uadas para fa(orecer a aprendiza#e de cada tipo de conte8doB U a for a&"o cient0fica deficiente) caracter0sticas de sua for a&"o inicialB !ue se re ete <s

A confus"o entre con,eci ento cient0fico e conte8do da ci$ncia escolarB A id+ia de !ue o papel do docente + o de ;facilitar= e/peri$ncias de aprendiza#e e n"o u co pro isso respons7(el de ;ensinar= conte8dos escolaresB Acreditar !ue respeitar os interesses dos alunos si#nifica ;esperar= !ue eles di#a o !ue deseja con,ecerB U a concep&"o de ci$ncia entendida co o u e est7tico de (erdades definiti(asB conjunto aca%ado

4odos de inter(en&"o educacional !ue confunde a realiza&"o de ati(idades co a a!uisi&"o de conte8dos pelos alunosB O fato de identificar a ati(idade co anipulati(o* a de u fazer ;efeti(o=)

A autora ainda o%ser(a ta %+ a %i#uidades ou contradi&'es entre o !ue os professores pensa !ue est"o ensinando e o !ue seus alunos real ente aprende e aponta estrat+#ias !ue poderia fa(orecer udan&as rele(antes nos docentes) al#u as delas s"oD Pro o(er na institui&"o escolar u a ;cultura refle/i(a= !ue fa(ore&a a an7lise cr0tica e te.rica da pr7tica docenteB 2nsistir na necessidade de u a refor a su%stanti(a da for a&"o inicial) #arantindo u a el,oria da !ualidade e !uantidade de con,eci entos cient0ficos e did7ticos e inte#rando a for a&"o te.rica co a pr7ticaB

Desen(ol(er u a a pla (ariedade de a&'es de capacita&"o e ser(i&oB Oferecer aos docentes o f7cil acesso a u de recursosB repert.rio !ualificado

3o entar a or#aniza&"o e o financia ento de projetos ino(adores*

E final ente) a autora indicaD A pro o&"o) e toda a co unidade) da to ada de consci$ncia das conse!u$ncias !ue te ) para a sociedade) o fato de n"o proporcionar u a educa&"o de !ualidade*

Vous aimerez peut-être aussi