3 graad bso: alle studierichtingen

Vak: geschiedenis

Begincompetenties
(Wat moet je als kandidaat kennen en kunnen voordat je dit vak begint te studeren?)

Werken met tijd en ruimte (E: 1, 2, 3; VOET: 01, 13; VS: 1-16) Indeling van de geschiedenis en scharnierdata of eeuwen: prehistorie: ca. 2 miljoen v.Chr. - ca. 3000 v.Chr. oude Nabije Oosten: ca. 3000 v.Chr. - 800 v.Chr. klassieke oudheid: 800 v.Chr. - 500 middeleeuwen: 500 - 1500 nieuwe tijd: 1500 - 1800 nieuwste tijd: 1800 - 1945 eigen tijd: 1945 tot nu Situeren in de tijd [ tijdsbalk ] De verschillende tijdsindelingen (datering, tijdrekening, eeuw, decennium, millennium) werken met historische atlas en blinde kaarten

Leerdoelen
(Welke doelstellingen worden door dit leerplan omschreven voor dit vak?)

Inzicht verwerven in de eigen tijd en de historische groei. De actualiteit leren inpassen in de langetermijnvisie.

Leerinhouden en eindtermen
(Welke leerstof moet je als kandidaat opzoeken om dit vak te studeren?) (Wat moet je als kandidaat kennen en kunnen op het einde van dit vak?)

DE BELGISCHE SAMENLEVING (1830-heden) POLITIEK - Van unitaire naar federale staat Het ontstaan van Belgi: - Oorzaken van de scheiding van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden - Belgi: + een constitutionele, parlementaire monarchie (begrippen) + een zeer liberale grondwet
Geldig voor het examen Geschiedenis van de 3de graad bso vanaf 28 augustus 2013 1

3 graad bso: alle studierichtingen

+ scheiding der machten + evolutie van het kiesstelsel

Belgi (1970 - heden):

- Een unitaire staat, daarna een federale staat (begrippen) - Het Sint-Michielsakkoord (1993): de federale indeling; gewesten en gemeenschappen en hun bevoegdheden. - De bestuurlijke structuur (instellingen) van: gemeenten, provincies, gewesten en gemeenschappen, de federale overheid.

MAATSCHAPPIJ EN ECONOMIE Belgi in de 19de eeuw - Kenmerken van de eerste industrile revolutie in Belgi - De sociale gevolgen van de industrile revolutie - De sociale strijd - Verschillen tussen het noorden en het zuiden van het land Belgi (1970 - heden) economisch: - Verschillen tussen Noord - en Zuid - Belgi - De informatica-revolutie en de gevolgen voor onze samenleving * Belgi (1970 - heden) sociaal: - RSZ en VDAB.: doel - Aan het werk: + de verschillende arbeidsovereenkomsten + de belangrijkste punten in een arbeidsovereenkomst + de overlegorganen binnen een bedrijf + CAO + Werkloosheid : oorzaken - oplossingen RECHTERLIJKE MACHT - Belgi, een rechtsstaat - Het verschil tussen burgerlijke en strafrechtelijke rechtbanken - De verschillende burgerlijke en strafrechtelijke rechtbanken en hun bevoegdheden

Geldig voor het examen Geschiedenis van de 3de graad bso vanaf 28 augustus 2013

3 graad bso: alle studierichtingen

DE INTERNATIONALE SAMENLEVING De Noord-Zuidtegenstelling in de wereld De Derde Wereld - Oorzaken van onderontwikkeling o.a. kolonisatie, dekolonisatie, neokolonisatie, interne kolonisatie (begrippen) - Kenmerken van ontwikkelingslanden - Mogelijke oplossingen voor de ontwikkelingsproblematiek (korte en lange termijn) De UNO (Verenigde Naties) - Ontstaan, oorspronkelijke en recentere doelstellingen - De bestuurlijke instellingen zoals : Algemene Vergadering, Secretariaat, Veiligheidsraad, Internationaal Gerechtshof... - Neveninstellingen zoals : Commissariaat voor de Vluchtelingen, UNESCO, UNICEF, WHO,FAO ... De Europese Unie - ontstaan, doel, belangrijkste instellingen (ministerraad, Europees Parlement, Europese Commissie, Europese raad) - De belangrijkste bestuurlijke instellingen van de E.U. en hun werking: Europees Parlement, Europese Commissie, Europese Raad, Raad van de Europese Unie, Hof van Justitie ... - Invloed van de Unie op ons dagelijks leven

Bibliografie
(Welke handboeken of andere informatiebronnen kan je raadplegen?)

Elk onderdeel van de leerinhoud (=het programma) is belangrijk en moet gekend zijn. Controleer daarom of het handboek dat je gebruikt alle programmapunten bevat. Meestal zal je meer dan n cursus of handboek moeten raadplegen. We willen waarschuwen voor cursussen die via het internet aangeboden worden. Deze zijn vaak onvolledig, foutief of verouderd en soms duur.

Leerboek Infoboeken We duiden hier de meest recente publicaties aan, maar nog in omgang zijnde edities zijn evengoed bruikbaar. Historia T 5 Infoboek (versie TSO). Uitgeverij Pelckmans, Kapellen, 2008 (vernieuwde uitgave) Historia T 6 Infoboek (versie TSO). Uitgeverij Pelckmans, Kapellen, vernieuwde uitgave voorzien voor augustus 2009
Geldig voor het examen Geschiedenis van de 3de graad bso vanaf 28 augustus 2013 3

3 graad bso: alle studierichtingen

Storia 5 TSO. Wommelgem, Uitgeverij Van In, 2008 (vernieuwde uitgave) Storia 6 TSO. Lier, Van In, vernieuwde uitgave voorzien voor voorjaar 2009 Spiegelbeelden 5 (TSO). Uitgeverij Plantyn, Mechelen, vernieuwde uitgave voorzien voor voorjaar 2009 Spiegelbeelden 6 (TSO). Uitgeverij Plantyn, Mechelen, vernieuwde uitgave voorzien voor voorjaar 2010 Anno 5. Wommelgem, Uitgeverij Van In, 2001 (versie wordt niet meer herwerkt) Anno 6. Wommelgem, Uitgeverij Van In, 2002 (versie wordt niet meer herwerkt) Ontdek geschiedenis 5. Wommelgem, Uitgeverij Van In, 2001 (versie wordt niet meer herwerkt) Ontdek geschiedenis 6. Wommelgem, Uitgeverij Van In, 2002 (versie wordt niet meer herwerkt)
Tekens TSO 5.1 leerboek, Uitgeverij De Boeck, Antwerpen, 2006 Tekens TSO 6.1 leerboek, Uitgeverij De Boeck, Antwerpen, 2002 Memo 5 leerboek, Nieuwste Tijden 19de eeuw. Uitgeverij De Boeck, Antwerpen, 2007 Memo 6 leerboek, Nieuwste Tijden 20ste 21ste eeuw. Uitgeverij De Boeck, Antwerpen, 2005 Ysebaert C. Politiek Zakboekje, structuren 2011 is een handig naslagwerkje dat je in de blbliotheek kunt vinden en heel wat nuttige schemas bevat.

Historische atlassen X. ADAMS. Historische atlas. Uitgeverij Van In, Wommelgem, 2007 F. HAYT, J. GROMMEN, R. JANSSEN en A. MANET. Atlas van de algemene en Belgische geschiedenis. Uitgeverij Van In, Wommelgem, 2006
H. DE PRINS, P. VANDEPITTE en X. ADAMS. De wereld NU in kaart. Uitgeverij De Boeck, Antwerpen, 2005 R. GEIVERS. Nieuwe Historische Atlas. Uitgeverij De Boeck, Antwerpen, 2002

Info ivm Belgische en internationale instellingen: Ysebaert C., Politiek Zakboekje, Kluwer 2011

Geldig voor het examen Geschiedenis van de 3de graad bso vanaf 28 augustus 2013

3 graad bso: alle studierichtingen

Websites
http://europa.eu/abc/panorama http://europa.eu/index_nl.htm http://nl.wikipedia.org/wiki/Verenigde_Naties http://users.belgacom.net/uno/ http://www.belgium.be/nl/ http://www.europa-nu.nl/id/vga3c55rxyrh/noord_atlantische_verdragsorganisatie http://www.grepa.be/uploads/Brochure%20la%20justice%20en%20Belgique%20NL.pdf http://www.nato.int/cps/en/natolive/index.htm evenwel niet in het Nederlands http://www.un.org/en/ (evenwel niet in het Nederlands) www.belgium.be/nlover_belgie/overheid www.dekrachtvanjestem.be (interessante links over Belgi, VN, Europa) www.fgov.be www.geschiedenis.2link.be www.geschiedenis.beginthier.nl www.geschiedenis.startpagina.be www.onsverleden.net www.un.org www.vlaamsparlement.be www.vvlg.be

Opdrachten, taken, werkjes,

(Welke opdracht, taak en werkje moet je maken voor dit vak en hoe wordt dit gevalueerd?)

Niet van toepassing

Geldig voor het examen Geschiedenis van de 3de graad bso vanaf 28 augustus 2013

3 graad bso: alle studierichtingen

Verloop en evaluatie examen

(Hoe verloopt het examen en hoe ziet de evaluatie eruit?)

Schriftelijk examen. Duur: maximum 2 uur. De examinatoren vertrekken steeds vanuit het programma. (zie leerinhouden) De kandidaten krijgen vragen gespreid over verschillende delen van de leerstof. Bij de beoordeling van het examen wordt vooral belang gehecht aan de manier waarop je de voorgelegde historische en maatschappelijke problemen analyseert en verklaart. Ook vaardigheden worden getest. Je krijgt bronnenmateriaal dat je moet gebruiken om te kunnen antwoorden. De examinatoren verwijzen hierbij naar de bovenstaande algemene en specifieke doelstellingen i.v.m. begrippenkader, evoluties, situeren in tijd en ruimte ...

Voorbeeldvragen en oefeningen
(Hier vind je enkele voorbeeldvragen en oefeningen)

STUDIETIPS: Algemeen: - Begin ruim op voorhand, want de leerstof is uitgebreid! - Verzamel de leerstof. Dit kan tijd in beslag nemen. We willen jullie uitdrukkelijk waarschuwen voor cursussen die via het internet aangeboden worden. Deze zijn vaak onvolledig, foutief of verouderd en soms duur. De examencommissie geeft geen eigen cursussen uit. Wanneer je de volledige leerinhoud hebt, studeer je elk onderdeel. Gebruik de programmatekst eventueel als werkdocument (kruis bijvoorbeeld aan wat je al kent of nog moet studeren). De leerinhouden (=het programma) is een officile tekst. Lees elk punt als een vraag of een opdracht, b.v. : Bestuurlijke structuur van een gemeente wordt: Hoe wordt een gemeente bestuurd?. Vaak komen in de tekst begrippen voor zoals b.v. : Federale staat, Deze begrippen moet je kunnen uitleggen. Zoek voor het verzamelen van de leerstof en voor het instuderen eventueel hulp. Je vindt zeker een leerkracht geschiedenis of MAVO die je op weg kan helpen of je kan begeleiden. Het is zeer nuttig om de actualiteit op regelmatige basis te volgen. Dit kan je zeker helpen om de gestelde vragen goed te beantwoorden.

Gebruik van de tijdlijn Maak tijdens het studeren gebruik van een historische atlas: daarin staan naast kaarten ook tijdlijnen.

Geldig voor het examen Geschiedenis van de 3de graad bso vanaf 28 augustus 2013

3 graad bso: alle studierichtingen

Een tijdlijn is een visuele afbeelding met de afbakening van de grote historische perioden, m.a.w. een overzicht van de belangrijkste historische figuren en gebeurtenissen met hun samenhang. Dit zijn de haken van de kapstokken waar je jouw kennis kan aan vasthangen! Gebruik van de atlas Doorloop je historische atlas. In sommige uitgaven vind je een overzicht van de inhoud van de kaarten die chronologisch geordend zijn. Je doet er goed aan de atlas eens te door te bladeren. Je merkt dat er verschillende soorten kaarten bestaan: staatkundige en cultuurhistorische. Je merkt dat bepaalde kleuren, symbolen, pijlen, lettertypes en schalen gebruikt worden. Achteraan vind je een register of index met de plaatsnamen, eigennamen en historische begrippen met verwijzing naar de meest doeltreffende kaart. Je moet dus: de soorten kaarten onderscheiden; de meest doeltreffende kaart kunnen gebruiken; de kaart gebruiken: houdt in dat je de legendes kunt gebruiken. het register of index hanteren. Gebruik een handboek en indien mogelijk een werkboek. Je gebruikt een erkend handboek (zie bibliografie). Per hoofdstuk noteer je de hoofdlijnen door trefwoorden te zoeken die je in een schema zet. Om een hoofdstuk of een onderdeel te studeren, memoriseer je de geschematiseerde trefwoorden en tracht je die met elkaar in verband te brengen, zodat je een samenhangend geheel kan weergeven. Doorgaans worden die trefwoorden in de recentste handboeken vet gedrukt. Woorden of termen die je niet begrijpt, zoek je op en je schrijft de betekenis ervan op. Noteer ook met welk onderdeel die termen of begrippen verband houden. Tracht de trefwoorden ook onder te brengen in het domein en in de tijd waarin ze thuishoren: politiek, cultureel, sociaal, economisch, religieus. Nadat je een hoofdstuk of een onderdeel ervan doorgenomen en gestudeerd hebt, dien je in staat te zijn de titel die erboven staat, te begrijpen en te verklaren. Wat doen met jaartallen?
Het leren van jaartallen is niet interessant als je ze ziet als losstaande informatie. Probeer ze te verbinden met de historische tijdsperiode. Als je een periode in een logische volgorde met gebeurtenissen en plaatsen onthoudt, dan worden de verschillende jaartallen beter onthouden.

Wat heb ik nodig voor geschiedenis ?

* Een handboek en eventueel bijhorend werkboek. * Een lat en een aantal kleurpotloden en stiftjes

Geldig voor het examen Geschiedenis van de 3de graad bso vanaf 28 augustus 2013

3 graad bso: alle studierichtingen

Hoe moet ik nu eigenlijk geschiedenis studeren ?

* Leg handboek en eventueel werkboek open bij het betreffende hoofdstuk. * Vooraleer je echt begint te studeren: lees aandachtig de lesteksten in het handboek van het betreffende hoofdstuk. Zorg ervoor dat je alles begrijpt wat in die teksten verteld wordt. Bekijk daarbij ook de tekeningen, kaarten, figuren van het handboek. Herlees alles een paar keer. Probeer de leerstof uit dit hoofdstuk te plaatsen in het geheel van het handboek, door bijvoorbeeld eens op te zoeken waar het hoofdstuk thuishoort in de inhoudstabel achteraan in je handboek. * Probeer nu de oefeningen opnieuw te maken in het werkboek. PAS OP. STUDEER DIE ANTWOORDEN NIET UIT HET HOOFD!!!! Oefeningen moet je KUNNEN maken, de antwoorden moet je NIET uit je hoofd KENNEN. Doe dit een aantal keer tot je alles juist hebt en begrijpt waar eventuele fouten zaten. * Alle antwoorden mogen met eigen woorden geformuleerd worden. * Maak zelf na het instuderen een samenvatting of schema of zet de structuur uit in een mindmap. * Een studiemethode is persoonlijk. Zoek een studiemethode die bij jou het best past. * Geschiedenis studeren is niet alleen maar lezen. Sommige leerlingen denken dat ze gestudeerd hebben als ze de leerstof vijf of tien keer gelezen hebben. Je moet niet teveel van buiten leren, maar toch zal het nodig zijn om bepaalde hoofdzaken uit je hoofd te leren. De leerkracht zal je helpen om die belangrijke hoofdzaken van onbelangrijke details te onderscheiden.

VOORBEELDVRAGEN: Belgi: Welke waren de oorzaken van de scheiding van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden? Belgi is een grondwettelijke, parlementaire monarchie. Leg deze 3 begrippen uit. Verklaar beide begrippen: unitair en federaal. Leg de federale bestuursstructuur van ons land uit (na 1993). Hoe wordt een gemeente bestuurd ? Bespreek drie instellingen in ons land die wetgevende macht hebben. Geef het verschil tussen burgerlijke en strafrechtelijke rechtbanken. Benoem die verschillende rechtbanken van laag naar hoog. De arbeidsovereenkomst: Welke soorten bestaan er? Welke belangrijke elementen moeten zeker in een arbeidsovereenkomst staan? Welke overlegorganen kunnen er in een bedrijf zijn? Geef ook kort uitleg.

Geldig voor het examen Geschiedenis van de 3de graad bso vanaf 28 augustus 2013

3 graad bso: alle studierichtingen

De UNO: Wat was het belangrijkste doel van de Verenigde Naties (UNO) bij de oprichting? Welke andere doelen streven de Verenigde Naties nu na? Vermeld de belangrijke bestuurlijke instellingen en leg ze uit (samenstelling, taken). De Derde Wereld. Welke zijn de belangrijkste kenmerken van ontwikkelingslanden? Welke zijn de belangrijkste oorzaken van onderontwikkeling? Welke zijn mogelijke oplossingen voor de ontwikkelingsproblematiek korte en lange termijn? Wat betekent kolonisatie ? Breng dit begrip ook in verband met de huidige derde wereldproblematiek (problemen, oorzaken, mogelijke oplossingen) De Europese Unie. Wat is het doel van de E.U. ? Benoem de belangrijke bestuurlijke instellingen van de E.U. en leg ze bondig uit. Geef uitleg bij onderstaande begrippen: (context en tijdsgebonden) Analfabetisme derde wereld koninkrijk overbevolking schuldenlast CAO federatie OCMW republiek unitair corruptie grondwet ondernemingsraad RSZ VDAB

Geldig voor het examen Geschiedenis van de 3de graad bso vanaf 28 augustus 2013