Cumes

Boletn informativo da FGM

nmero 02 / poca 03 xaneiro 2012

Jos Juan Domnguez escala O Capitn en solitario Xos Lois Freixeiro, un montaeiro de mrito Investigacin: a idade favorece a prctica do alpinismo 2011, un gran ano para as carreiras por montaa en Galicia
1

Editorial

Recn estreado 2012 momento desde as pxinas de esta revista de facer balance do ano que acaba de rematar e tamn de fixar propsitos e obxectivos cara a estes doce meses que temos por diante. Queda atrs un ano intenso en canto a actividades desenvolvidas na montaa, pero tamn nos despachos da FGM que foron testemua da marcha despois de case 25 anos a fronte da Federacin de Xos Lois Freixeiro e da chegada de Adolfo Puch. Co primeiro, como el mesmo relata neste nmero de Cumes, sentronse as bases dunha organizacin con vocacin de servizo aos clubs que a forman e que foi quen de poer en p catro refuxios en destacados enclaves naturais da xeografa galega e leonesa. Co novo presidente e no medio dunha fonda crise econmica mundial, insstese na idea de facer mis con menos. As, cuns recursos mis limitados, apstase por continuar incrementando o nmero de licencias e por desenvolver unha canteira que resulta imprescindible para ter garantido o futuro dos deportes de montaa. Anda que non a coeceu de neno, a montaa converteuse desde que tia 20 anos no medio preferido para Jos Juan Domnguez. O escalador do Clube Montaeiros de Pontevedra foi quen o pasado mes de agosto de escalar en solitario O Capitn, a big wall do Parque Nacional de Yosemite. Tres das de intenso traballo pola Tripla Directa remataron co vigus no cumio da mtica parede estadounidense. Outra pioneira pontevedresa, Rosa Paredes, foi a primeira muller da provincia en coroar en 2009 o Aconcagua. Centrada agora na bicicleta de montaa, relata na seccin Muller e montaa as sas experiencias. Pero se de experiencias se trata, que mellor que ascender ao Kilimanjaro co relato de Manuel e Pablo Conde?
Edita Federacin Galega de Montaismo. Edificio das Federacins Deportivas Galegas. R/ Fotgrafo Luis Ksado, 17. Of, 10. 36209. Vigo. E-mail: c.echevarria@fgmontanismo.com. Web: www.fgmontanismo.com. Directora M del Carmen Echevarra Figueroa Deseo Jess Nieto

Ademais de lembrar algunhas das actividades mis destacadas desenvolvidas ao longo dos ltimos meses como as Copas Galegas de Carreiras por Montaa e de Escalada en Bloque e tamn de avanzar o que o calendario da FGM trae para este 2012, descubriremos da man de Jos Manuel Prez, director tcnico da FGM e instrutor da EGAM e da EEAM, os segredos da tcnica na montaa. Un medio no que centrou a sa tese o doutor pola Universidade de Vigo, Mrio Rui Neves, que concluu na sa investigacin que a idade un factor favorable na prctica do alpinismo profesional. O Furafollas achegaranos un tesouro do que gozamos e que debemos protexer no Noroeste peninsular: a pntega rabilonga e coeceremos polo mido o que o refuxio de Torrebarrio ofrece a quen al decide aloxarse. Este podera ser o caso dos socios do Club Alpino Ourense que descubriremos na seccin Os nosos clubs, anda que tamn poderan optar por descubrir as novas rutas de sendeirismo que recolle a gua Galicia, sendas para descubrir un pas que ven de editar Turgalicia coa colaboracin da FGM. Pero o ano 2011 tamn foi o da marcha de Juan Bautista lvarez Mnguez, Watio, que co seu falecemento deixa un pouco mis orfa comunidade montaeira. Unha gran familia que agardamos siga a medrar en este novo ano que desexamos vea cargado de grandes experiencias na montaa. M del Carmen Echevarra Figueroa Directora de Cumes e vocal de prensa da FGM

Colaboracins Manuel Conde Miguel Feijoo Xos Henrique Freixeiro Xos Lois Freixeiro Henrique Lpez Jos Manuel Prez Adolfo Puch Pedro Seoane Xos Antn Vzquez

Portada Jos Juan Domnguez no ascenso a O Capitn Nota Cumes non comparte, necesariamente, as opinins que nela se recollen. Est permitida a reproducin total ou parcial dos artigos que aparecen no boletn sempre e cando se realice mencin da sa procedencia e autora.

4 9 16 18 20 22 26

Un montaeiro de mrito. O ex presidente da FGM, Xos Lois Freixeiro, ingresa na Real Orden del Mrito

30 36 38 42 45 48 50

Actividades. O que xa pasou: Eurorrando; Marcha Galega de Montaeiros Veteranos; Descenso de Barrancos e Campamento infantil. O que est por vir: Calendario 2012

Oh Capitan. Meu Capitn!. Jos Juan Domnguez ascende en solitario a big wall do PN Yosemite

Tcnica Que sei sobre camiar

Unha investigacion confirma que a idade un factor favorable na prctica do alpinismo profesional

Muller e montaa. Rosa Paredes, primeira pontevedresa en subir ao Aconcagua: O da a da moito mis perigoso que a montaa

Un gran ano para as carreiras por montaa en Galicia ca celebracin da Copa Galega e o Campionato Galego

O Furafollas. A pntega rabilonga, un tesouro a conservar

xito de participacin y organizacin en la Copa Galega de Escalada en Bloque 2011

Aos ps de Pena Ubia. O refuxio de Torrebarrio

1200 quilmetros de sendeiros para recorrer Galicia. Editada a gua Galicia, sendas para descubrir un pas

Os nosos clubs. Club Alpino Ourensn

Kilimanjaro 2011. Manuel Conde e o seu fillo Pablo ascenderon ao teito de frica

Watio in memoriam

ndice
3

Un montaeiro de mrito
Texto: M.C. Echevarra - Fotos: Arquivo Xos Lois Freixeiro

ENTREVISTA

O ex presidente da FGM, Xos Lois Freixeiro, ingresa na Real Orden del Mrito Deportivo
Xos Lois Freixeiro vn de sumar a sa destacada e dilatada traxectoria deportiva o recente ingreso na Real Orden del Mrito Deportivo, unha distincin coa que a Presidencia del Consejo Superior de Deportes recoece s persoas e entidades que se distinguen de xeito destacado na prctica deportiva ou na direccin, organizacin, promocin e desenvolvemento da educacin fsica e do deporte, como factores imprescindibles na formacin e desenvolvemento integral da persoa. En 50 anos de prctica deportiva, Freixeiro, como case todos lle chaman, participou en numerosas expedicins ao Atlas, o Cucaso e ao continente suramericano, ao tempo que ten desenvolvido un intenso labor de xestin, en especial ao fronte da Federacin Galega de Montaismo que presidiu durante case 25 anos. O pasado mes de xullo o organismo federativo organizou unha cena na que se homenaxeou a quen foi o seu mximo responsable durante un cuarto de sculo.
2004, Monte Elbrus - Caucaso

Parabns polo seu ingreso na Real Orden del Mrito Deportivo. Que supn este recoecemento para vostede, tras cincuenta anos de actividade deportiva e xestin nos deportes de montaa? un recoecemento despois de moitos anos que non esperaba. A idea partiu dun amigo de Santiago e logo se adheriron outros, aos que tamn agradezo a iniciativa. Penso que un premio mis que nada, non pola actividade propiamente deportiva, senn pola directiva, en especial fronte da FGM durante 24 anos. En calquera caso isto non me vai cambiar. - A Real Orden del Mrito Deportivo recoece s persoas e entidades que se distinguen de xeito destacado na prctica deportiva ou na direccin, organizacin, promocin e desenvolvemento da educacin fsica e do deporte, como factores imprescindibles na formacin e desenvolvemento integral da persoa. Como montaeiro e como xestor de que se sinte mis orgulloso neste momento da sa vida? Como orgulloso de nada. Se falamos da parte administrativa mis que nada, ns cando chegamos Federacin Galega, e digo ns por que eramos un grupo, non tia nada de nada e nestes anos, a nivel deportivo e non mrito noso, senn que coincidiu que os nosos deportistas acadaron os maiores cumios do mundo. Xa mis dependendo de ns, fixmonos cun patrimonio importante con catros refuxios, algo que non o fai unha federacin sen o apoio das administracins, anda que s tivemos apoio en dous e o resto saron adiante cos nosos cartos

Xos Lois Freixeiro no Mont Blanc, Alpes, 1972

-Que balance fai dos seus case 25 anos fronte da Federacin Galega de Montaismo? O balance positivo. Por exemplo, a Escola Galega de Alta Montaa non tia material e o pouco que haba estaba nas mans dos instrutores e ns dixemos que todo a depender da Federacin que tamn lle dimos unha estrutura ms administrativa que non tia cando chegamos.

A Federacin son todos os clubs e os federados, non un grupo de persoas que mandan

-Vostede leva toda a vida practicando deportes de montaa pero que lle levou nun momento determinado a asumir a responsabilidade das funcins directivas? Eu acabada de ser presidente de Trevinca e houbo eleccins Federacin e non se presentou ningun e un grupo de compaeiros dxome por que non me faca cargo. Sen querer foi como me metn na Federacin. Daquela no traballo tia s horario de ma e poda dedicarlle toda a tarde ao traballo na FGM que entn non era que tivese moitos afiliados, pero haba moitos clubs e moitas veces a traxectoria que queramos marcar non a coa directiva dalgn club e iso provocaba friccins. Tiven malas caras con algunha xente, pero logo todo paso. Ao final a Federacin son todos os clubs e os federados, non un grupo de
5

persoas que mandan. -E que tivo vivir como presidente da FGM que lle gustara non ter que pasar? Desgraciadamente durante eses anos me tocou vivir algns accidentes deportivos de xente que durante este perodo de mandato morreu na montaa. E os que non estamos implicados directamente no accidente sempre te afecta porque nese momento es a cabeza visible do deporte e costa moito sar na prensa por estas cousas. -Hai algo que lle gustara ter feito pero que por algunha razn non puido? Hai un motn de cousas que me gustara ter feito, pero cando ests nun traballo que lle dedicas moitas horas e, anda que teas xente ao redor, non as suficientes e quedaron moitas cousas por facer, pero considero que o primordial est feito. Eu estou satisfeito

de xente maior, de 25 anos para arriba que entran nos clubs motivados tamn pola crise, porque ir ao monte non das cousas mis caras. -Que consello lle d ao seu sucesor no cargo? Prefiro non dar consellos anda que estou para quen me queira consultar. Consellos non porque cada presidente debe ter a sa impronta. Non lle vou dicir: tes que facer as ou as porque sera meterme en camisas de once varas, pero sabe que me ten a sa disposicin para o que precise.

1972 Fontn - Macizo Ubia

Hai un motn de cousas que me gustara ter feito, pero considero que o primordial est feito e estou satisfeito
Monte Pissis, Cordillera de los Andes, 2006

-Desde a sa perspectiva, que momento considera que atravesan os deportes de montaa en Galicia? Estamos en crise permanentemente Un dos problemas na FGM non monetario porque est moi saneada e o presidente actual levar as contas e orzamentos axustndoos, pero hai problemas coa xente nova que non sae ao monte por moitos motivos. Ultimamente aumentou o nmero de licencias pero
6

-En paralelo a sa labor como xestor, vostede desenvolveu ao longo dos anos unha intensa traxectoria deportiva. Que o levou a principio da dcada de 1960 a iniciarse na prctica do montaismo no Club Pea Trevinca? Eu xa antes de estar en Trevinca saa ao monte, pero un da atopei un amigo no Calvario que estaba no club e me metn. Empecei a sar por aqu e logo de vir da mili, con Ricardo Echevarra, e tamn con Arturo Alonso no ano 66-68, samos una tempada longa. Logo casei e saa moito a acampar tamn con Manuel Costas e xa a finais dos 60 apareceu polo club Antonio Faria que foi un revulsivo, el foi quen nos dixo: porque ides a estas montes? Vide con ns a Picos de Europa ou ao Mont Blanc. Faria foi

un revulsivo co que fixen as primeiras sadas por a fra. Logo el marchou e eu segun pola mia conta. -Que lle enganchou do monte para unha vez que empezou non deixalo xa mis? Sempre me gustou andar. Saa do traballo e marchaba ata a Madroa. Sempre me chamou a natureza e entrar en isto da montaa como una droga, hoxe vas a un sito e ma queres ir a outro, e ata agora. -Primeiro Galicia, logo o resto de Espaa e de a a percorrer montaas do panorama internacional destacando as de Amrica do Sur, Cucaso e Atlas. Unha traxectoria chea de esforzo e de satisfaccins, pero tamn de riscos, porque non hai que esquecer as limitacins tcnicas que antes existan se as comparamos cos equipamentos actuais,non? No aspecto de montaa o que faciamos ns practicamente non cambiou, pero si os medios tcnicos. Antes non haba arneses, os mosquetns eran de ferro e pesaban un montn. Agora hai de todo e iso facilita as cousas, pero agora a escalada mis arriscada, o grao superior. Tamn o que cambiou a diversidade de deportes: hai raquetas, carreiras por montaa, esqu .... e todo con regulamentos. Ampliouse moito o abano de posibilidades. Agora por exemplo hai xente que corre por montaa que nunca antes sara montaa -Na sa traxectoria deportiva que lembra con maior satisfaccin? De todo me sinto orgulloso, ata de ir ao Galieiro. Se unha gran montaa,

Xos Lois Freixeiro, deportista e xestor

Nacido en Vigo o 2 de xaneiro de 1941, Xos Lois Freixeiro Lpez, iniciouse na montaa en 1962 nas filas do club Pea Trevinca Montaeiros de Galicia de Vigo co que comezou o seu periplo montaeiro polos principais cumios galegos das serras dos Ancares, Courel ou Pea Trevinca. Unha dcada despois a sa actividade estendeuse ao resto de Espaa e Europa con ascensins a Picos de Europa, macizo de Ubia, Pirineo navarro, aragons e cataln, Gredos, Guadarrama, Serra Nevada e Alpes. Na cordilleira do Atlas ten participado en mis de 15 expedicins, ascendendo aos seus cumios mis destacados como o Toubkal (4160 m.) ou o Timesguia (4089 m.). No Cucaso coroou os cumios do Elbrus (5642 m), o Kazbek (5047 m.) ou o Kurmychi (4050 m.). Mentres, no continente suramericano ten realizado media ducia de sadas nas que ascendeu ao Aconcagua (6951 m.), o Nevado Ojos del Salado (6893 m.), Nevado Pisis (6882 m.) ou o Cotopaxi (5897 m.) Esta ampla traxectoria deportiva compltase cunha intensa actividade directiva que comezou na dcada de 1970 formando parte da xunta directiva do club Pea Trevinca, presidido entn por Carlos Posada. Entre 1981 e 1985 Xos Lois Freixeiro acadara a presidente do club e no ano 1986 asumira a presidencia da Federacin Galega de Montaismo, cargo que desempeou ata o ano 2010. As mesmo formou parte entre 1992 e 1996 da Comisin Delegada da Asamblea da Federacin Espaola de Montaismo da que desde 2005 e ata a actualidade vicepresidente. Un labor continuo a prol do coecemento e o respecto da montaa, as como da prctica do montaismo e a posta en marcha de ata catro refuxios, son outros mritos que Xos Lois Freixeiro atesoura e aos que se vn de sumar o seu ingreso na Real Orden del Mrito Deportivo.

2011, Pena Trevinca, marcha vivac FGM.

Homenaxe da FGM ao seu presidente durante case 25 anos

O pasado mes de xullo, Xos Lois Freixeiro recibiu a homenaxe e o agradecemento de moitas das persoas que ao longo dos anos teen compartido con el actividades deportivas e de xestin. No Hotel Coia de Vigo e organizada pola FGM celebrouse unha cea homenaxe a quen durante case un cuarto de sculo foi o seu presidente. Un traballo que o actual presidente da FGM, Adolfo Puch, recoeceu no seu discurso de agradecemento, no que definiu a Xos Lois Freixeiro como un personaxe fundamental dentro da historia recente do montaismo galego, ao tempo que destacou o seu traballo intenso e desinteresado ao longo de tantos anos na Federacin. Responsables de representantes de clubs de toda Galicia coincidiron nas apreciacins de Puch sumndose a esta homenaxe na que Freixeiro estivo acompaado pola sa familia. O expresidente da FGM recibiu de mans do seu sucesor no cargo un reloxo e unha placa, agasallos que Freixeiro agradeceu, as como a homenaxe da que foi protagonista tras dcadas dedicadas prctica e a xestin deportiva. Dcadas de traballo nas que estivo acompaado en todo momento pola sa muller, Teresa Cameselle que tamn recibiu o agradecemento dos asistentes cena cunha placa e un broche. Tras un breve discurso no que lembrou algns aspectos do seu labor federativo, Freixeiro recibiu outros agasallos de mans de montaeiros e representantes de clubs que lle trasladaron as o seu agradecemento polo traballo desenvolvido.

2011 Monte Kazbek - Caucaso

calquera delas, ademais hai que ter en conta que todo o que sobrepase de 6000 metros ten a sa aclimatacin e non todo o mundo se aclimata. Eu a verdade estou orgulloso de todas as que fixen. -Algo pendente? Todo son cumios pendentes porque non fun a ningn. Agora non teo unha ilusin para ir a un cumio que se fan con cabeza, moito corazn e moito dieiro. Cando ests en idade de facelos tes que traballar e tes unha familia e non podes pedir dous meses de vacacins no traballo porque se non penche, como digo eu, o mandiln na porta. Hoxe en da non me atrae moito, podera intentar facer algn mis pero xa non me chama moito a atencin. -Supoo que ter unha familia que comparte a sa afeccin pola montaa axuda e moito, non? Nunca llo digo mia muller pero verdade. Ela soubo comprender desde o primeiro momento que eu non era afeccionado ao ftbol senn montaa. Semana Santa, pontes... eu non estaba na casa, nin eu nin os que vian comigo. O moito ou o pouco que fixen llo debo a mia familia.
8

Compaeiro e amigos deronse cita na homenaxe Freixeiro Adolfo Puch entregou cadansa placa a Xos Lois FreixeiroaeXos a saLois dona Teresa Cameselle Teresa Cameselle Xos Loisda Freixeiro recolleron de mans do no e transcurso cea homenaxe presidente da FGM Adolfo Puch unha placa conmemorativa

Oh Capitn! Meu Capitn!

nome: Jose J

ez uan Domingu oriXe: vigo

REPORTAXE

te capitan destino: mon itario scalada sol actividade: e s ias e 40 hora duracion: 3 d

Vista do atardecer na reunin 20, o segundo da

Sentes a vida na punta dos dedos e percibes o presente con total intensidade e tal vez todo iso fai que, pasado certo tempo, algo no teu interior te impulse a pensar no prximo itinerario. Quen as se refire ao deporte da escalada Jos Juan Domguez, o vigus que a mediados do mes setembro ascendeu O Capitn pola ruta Tripla Directa. Atrs quedaban 16 anos de escaladas nas que este instrutor da Escola Galega de Alta Montaa realizou mis de 50 itinerarios en cordada con diferentes compaeiros e mis de 30 en solitario entre os anos 2007 e 2011. Superados con xito os retos que O Capitn presentaba a un escalador en solitario, tanto pola loxstica, como pola fortaleza fsica e a climatoloxa, Jos Jun Domnguez relata a que considera indiscutiblemente a actividade
10

mis importante da mia vida.

Pola sa beleza, pero sobre todo pola dificultade que entraa a sa ascensin, mxime se se realiza en solitario, semella mis que probable que Jos Juan Domguez fixese seus os versos do poema co que o escritor norteamericano Walt Whitman rendeu homenaxe ao presidente Abraham Lincoln e cos que os alumnos despedan ao carismtico profesor Keating na pelcula O club dos poetas mortos. E que O Capitn, cos seus mis de 1000 metros de altura, ben merece un Oh Capitn! Meu Capitn! exclamado nos momentos de satisfaccin e tamn nos de desacougo que se intercalan ao longo dos quilmetros que leva ao cumio de esta big wall do Parque Nacional de Yosemite, no estado de California. Recoecido mundialmente polas sas paredes de granito, o Val de Yosemite foi o escenario ao que Jos Juan Domnguez do Clube Montaeiros de Pontevedra e o seu sobrio Joel Rodrguez de Montaeiros Celtas, chegaron a principios do mes de setembro co obxectivo, do primeiro deles, de escalar O Capitn en solitario, fazaa que lograra tras tres das e 40 horas efectivas de escalada e 30 longos. A raz da ascensin en solitario ao Pico Urriellu pola Rabada-Navarro en 13 horas no 2009 decateime de das cousas, explica o escalador vigus, por unha banda que fsica e psicoloxicamente estaba preparado para en escalar en solitario grandes paredes e por outra que tras acadar un horario semellante ao da maiora das cordadas, tiven a sensacin de que sera factible a ascensin dun big wall durante mis dunha xornada, algo que Texto: M.C. Echevarra - Fotos: Arquivo Jos Juan Domnguez

Jumareando o longo 26 o terceiro da

11

Recreacin da Tripla Directa escollida por Jos Juan Domnguez para a a ascensin

ata ese momento s era unha ilusin e que pasou a converterse nun proxecto de futuro. Jos Juan Domnguez que xa estivera en das ocasin no Val de Yosemite, unha delas escalando O Capitn por The Salathe Wall, comezou entn unha intensa preparacin realizando entre os anos 2009 e 2010 moitas ascensin en solitario en pequenas paredes da pennsula Ibrica, traballando de xeito moi especial o plano mental. Unha
12

lesin do antebrazo impediulle escalar durante varios meses que sen embargo aproveitou para adestrar o tren inferior, fundamental neste tipo de escalada xa que sempre ests funcionando con moito peso enriba, explica. Superada a lesin, continuou a preparacin con sesins de escalada deportiva e con sesins de escalada en solitario con simulacin real en Faro Budio e A Peneda. Por qu e como dun novo fito na escalada galega

Jos Juan tia claro que por lonxitude, dificultade e historia, O Capitn era o obxectivo e a Tripla Directa a va. Esta foi unha decisin de pura loxstica, tendo en conta que a menos transitada, dada a popularidade da Nose e que a Salathe Wall xa a fixera en 2005 acompaado, aclara. Igualmente, non albergaba dbidas sobre as dificultades que o reto entraaba, empezando pola loxstica que se deriva de unha ascensin en solitario, seguida da fortaleza fsica necesaria e rematando pola climatoloxa. Debes

saber calcular a cantidade de auga a levar xunto coa comida e demais materiais. En canto fortaleza fsica veste obrigado a rapelar cada longo e posteriormente a volvelo a subir jumareando, co cal escalas 1000 m., rapelas 1000 m. e jumareas outros tantos, co engadido de remontar a maiores o petate que no meu caso era bastante lixeiro, sinala Domnguez, consciente tamn da dificultade intrnseca do escalador en solitario que non conta con axuda de ningun en caso dun imprevisto ou accidente. Tras unha primeira xornada, a do 17 de setembro, na que realizou e deixou fixados catro longos en 3 horas e 20 minutos, chegou a segunda con 11 horas de escalada, jumareo e vivac. Se ben no primeiro da dinme de conta que podera conseguilo e a confianza en min gaou moitos enteiros, explica Jos Juan, na segunda chegou o momento mis complicado. Os longos da travesa resultaron ser laboriosos en canto a manobras co petate e moi cansos, o que fixo que me asaltaran as dbidas en canto a cumprir os prazos. De feito vinme obrigado a vivaquear nunha pequena repisa case sentado por non poder chegar ao vivac previsto, relata o escalador que explica que finalmente dominas a ta cabeza e ao comezo do terceiro da vin claro que a sar o cume mis tarde ou mis cedo ao comprobar que o fsico a respondendo ao esforzo. Nesa terceira xornada Jos Juan escalou 11 horas, s

que ao da seguinte se sumaron 14 horas e media, despois das que acadou o cumio de O Capitn. Era o 20 de setembro de 2011. Satisfaccin pola misin cumprida Non cambiara nada. A loxstica sau perfeccin. Con esta contundencia se expresa o instrutor da EGAM se se lle pregunta que cambiara se volvese a escalar O Capitn. Jos Juan Domnguez recoece que anda que ao principio tia a ilusin de facer o proxecto en menos tempo, os consellos de outros escaladores fixeron que optase por un plantexamento mis conservador. Tan s escaladores experimentados ou ben coecedores da parede o enfrontan en menos de tres das, polo tanto escolln o plantexamento dunha cordada normal, o que resultou positivo, xa que intentalo en menos tempo requera levar menos auga e material en xeral, o que aumentaba moito o compromiso, con risco elevado de fracasar, explica para asegurar de

inmediato que se sinte completamente satisfeito. Cargado cuns 35 quilos entre cordas, friends, mosquetns, auga, comida, saco de durmir e roupa de abrigo, o escalador vigus non puido evitar cando s lle faltaban cinco longos un encontro cunha cordada que via pola Nose que comn Tripla Directa no seu ltimo terzo, e o fixeron parar para deixalos pasar, provocando un barullo de cordas. certo que coincidir con outras cordadas no remate da va, por un lado crache malestar xa que un perde concentracin e aumenta o risco de ter un despiste, pero pola contra snteste arroupado ao saber que de ter algn problema sempre hai quen te poda botar unha man, explica Domnguez que recoece que hoxe en da sntese cmodo escalando s, anda que tamn consciente de que a ausencia de compaeiros limita os proxectos que pode acometer, anda que ten claro que as sensacins que obts s, compensan o sacrificio. Foi da man de David Prez Arajo do Club Montaeiros de Pontevedra da que Jos Juan Domnguez, que tia por aquel entn pouco mis de 20 anos, iniciou na dcada de 1990 a sa carreira no mundo da escalada. A partir de 19951996 comecei a escalar con certa regularidade, combinando a escalada deportiva, coa escalada de autoproteccin que xa de aquela era o que me ilusionaba, lembra. De

Ao mencer despois de vivaquear no cumio

13

Joel Rodrguez, sobrio de Jos Juan acompaouno ao PN Yosemite

escalar no Galieiro e en Faro Budio, Jos Juan deu o salto en 1996 cara sur do Pico Uriellu. Lembro pasar certo medo xa que a tcnica non era boa e os seguros de aquela no me quedaban moi ben. De todos os xeitos a satisfaccin no cumio fxome sentir que este era o terreo de xogo onde eu quera progresar como escalador. Desde entn transcorreron 16 anos de escaladas nas que este instrutor da Escola Galega de Alta Montaa realizou mis de 50 itinerarios en cordada con diferentes compaeiros e mis de 30 en solitario entre os anos 2007 e 2011. Que ter este deporte para lograr esta fidelidade?
14

A escalada para min algo mis que unha actividade fsica, sentirse nico responsable das decisins e controlar os teus medos, fante sentir que tes o control da ta vida nas tas mans e o presente mstrase mis intenso, responde categrico Jos Juan Domnguez. Unha satisfaccin que leva aparelladas renuncias, sobre todo a de estar mis tempo coa familia que o escalador vigus asume recoecendo ser consciente do meu egosmo, xa que moitas veces os meus viaxes implican sacrificar as vacacins xunto coa familia, anda as asegura que trata de compaxinar o deporte coa familia que consciente da

sa paixn pola escalada. E agora que? En que novo reto pensa Jos Juan Domnguez tras ascender O Capitn en solitario? A da de hoxe non teo ningn asegura tal vez acadei o que nunca pensei que acadara, polo tanto non sinto inquietude por querer definir un novo proxecto. A vida me ir levando, sinala. En calquera caso se durante o prximo ano teen ocasin de ir a Catalua ou ao Levante, non deixen de mirar cara arriba porque poden atopar a este escalador vigus trepando a algunha das paredes mis emblemticas desas zonas.

RUTAS DE ESCALADA EN PARED MAS DESTACADAS REALIZADAS POR JOS JUAN DOMNGUEZ
1) PICOS DE EUROPA:
4 Caras en el da. Cordada: Jos Villar - Jos Juan. Realizada en ensamble. (Jun.07). I. Pilar del Cantbrico 500m ED sup (A2+/A3) (Ago.04). Cordada: Gus-Jose Juan. Abierta por los dos alternando.(escape por rocasolano) II. Mediterrneo 500m ED. (A3) (Ago.05). Cordada: Pepe-Jose Juan. Abierta por los dos alternando.(escape por rocasolano) III.Rabad-Navarro 750m ED inf. (Ago. 09). SOLITARIO Realizacin de alrededor de 30 itinerarios de pared de dificultades baja-media en solitario durante el periodo 2007-11 a mayores de los citados as como mas de 50 itin. en cordada con diferentes compaeros a lo largo de los ltimos 15 aos. Jos Juan Domnguez Lpez.

ITINERARIOS MAIS DESTACADOS REALIZADOS EN SOLITARIO DURANTE O PERIODO 2009-11

PICOS DE EUROPA:
Picu Urriellu: Cepeda 350m MD inf (V+) (Jul.09). Martinez-Som.350m MD inf. (V+) (Jul.09). Pidal - Cainejo500m D sup (V+) (Ago.10). Rabad-Navarro750m ED inf. (Ago.09). Cueto Agero: Espoln Sur 300m (6) (Ago.10). Pea de Fresnidiello: Elixir para Calvos250m (V+) (Ago.10).

2) YOSEMITE:
A) Washington Column: The Prow 400m 5.10 / C2F (Sep.05). Cordada: Pepe - Jos Juan. Abierta por ambos alternando. Astroman400m 5.11c (Sep.08). Cordada: Jos A. Villar - Jos Juan. Abierta por ambos alternando. B) El Capitn: The Salathe Wall 1.100m 5.11c / C2 (Sep.05). Cordada: Pepe - Jos Juan. Abierta por ambos alternando. C) Half Dome: Regular Northwest Face700m 5.9 / C2 (Sep.08). Cordada: Jos A. Villar - Jos Juan. Abierta por ambos alternando.(en el da) D) The Rostrum: The Regular North Face250m 5.11c (Sep.08). Cordada: Jos A. Villar - Jos Juan. Abierta por ambos alternando.

GALAYOS:
Aguja Daz Rubio: Fisura de los Malditos 160m 6 (Ago.10).

PENEDA:
Autopista L1-L6 210m 6b/C2 (Mar.09).

HOCES DE VEGACERVERA:
Pared de Tres Techos La Vuelta de la Manzana 240m 6/A1 (Agosto10).

LA CABRERA:
Espoln Manolin 200m V+ (Febrero10).

3) ALPES:
A) Aguja De Grands Charmoz Pilar Cordier 750m MD (V/V+) (Jul.06). Cordada: Pepe Jos Juan. Abierta por ambos alternando. B) Petites Jorasses Anouk 750m ED inf. 6c (6+ oblg) (Jul.06). Cordada: Pepe Jos Juan. Abierta por ambos alternando.

PUERTO DE SAN ISIDRO:

Pico Torres: Directsima 190m V (Agosto10).

LA PEDRIZA:
El Pjaro: Sur 205m V + (Ago.10). Este Pedro Ramos 175m 6/+ (Ene.11). Oeste 180m 6/A1 (6c) (Ene.11).

15

 INVESTIGACIN

O doutor pola Universidade de Vigo Mrio Rui Neves sinala a experiencia como clave para sobrevivir na montaa
Se en algns deportes cumprir 40 anos supn a obrigada retirada ou un descenso na intensidade da prctica profesional dunha actividade deportiva, no caso do alpinismo a madurez unha vantaxe para quen practica este deporte. As o constatou o doutor Mrio Rui Neves na sa tese presentada hai uns meses na Facultade de Ciencias da Educacin e do Deporte da Universidade de Vigo, na que destaca que os e as alpinistas compiten na elite con mis de 40 anos. O alto rendemento no alpinismo mantense con mis de 35 e 40 anos, momento en que as capacidades fsicas comezan a estar en declive, o que pon de manifesto que ademais da esixencia fsica e tcnica, a preparacin psicolxica decisiva no rendemento do alpinista para superar con xito situacins complexas, explica Mrio Rui Neves. A do doutor pola institucin acadmica viguesa unha investigacin innovadora, pois como el mesmo explica, a pesar de que o alpinismo un deporte tradicional, foi pouco estudado sobre todo no que respecta aos factores psicolxicos implicados. A experiencia persoal do alpinista, segundo a tese de Neves, resulta un factor clave na prctica de este deporte, ao estar directamente relacionada coa

Texto: M.C. Echevarra Fotos: Arquivo Mrio Rui Neves

A idade un factor favorable na prctica do alpinismo profesional

A Universidade de Vigo conta na actualidade cun grao en Ciencias da Educacin Fsica e do Deporte dirixido a formar ao estudantado no coecemento e comprensin dos fundamentos do deporte. Un mbito no que a investigacin resulta determinante para incrementar os coecementos e descubrir aspectos que mentres nalgns casos poden ser intudos en outros poden resultar totalmente sorprendestes. Este pode ser o caso da investigacin desenvolvida polo doutor pola Universidade de Vigo e de orixe portuguesa, Mrio Rui Neves que na sa tese de doutoramento analiza a influencia das condicins psicolxicas do deporte do alpinismo e concle que a idade un factor favorable na prctica de este deporte, as como que experiencia e o control emocional son claves para sobrevir na alta montaa.
16

idade, explica o doutor. Tanto as que o investigador concle que a madurez ten un papel moi influnte sobre outras competencias psicolxicas, sobre todo na construcin da autoconfianza, no control emocional, na concentracin e na capacidade de avaliar e reaccionar ante situacins de alto risco. As, Neves constata que as condicins psicolxicas son tan necesarias no deportista como a preparacin fsica e o coecemento tcnico. Ante situacins de tensin: actitude positiva Para os profesionais da alta montaa resulta habitual enfrontarse a situacins complexas que xeran incerteza e tensin, como por exemplo as que se poden producir nun ambiente hostil con neve, vento, roca ou xeo. En eses momentos complicados os e as alpinistas recorren para facerlles fronte principalmente s estratexias de coping, que consisten en exercicios mentais aplicados, tanto para buscar solucins, como para controlar as emocins. Estamos ante unha tcnica psicolxica que lles permite analizar a situacin para reducir o desequilibrio percibido con respecto ao ambiente e para controlar os pensamentos negativos, optando por unha avaliacin positiva do adverso, explica o investigador. A investigacin de Mrio Rui Neves tamn recolle o proceso de aprendizaxe do alpinista no que a principal fonte de coecemento a prctica deliberada e regular con compaeiros alpinistas mis experimentados. A especializacin habitualmente comeza na adolescencia

e o desafo, a motivacin, o gusto pola natureza e pola aventura semellan ser os motivos principais para manter o interese ao longo dos anos pola exploracin das montaas, explica Neves. Para este proxecto de investigacin, Neves entrevistou a alpinistas de elite, tanto de nacionalidade espaola como portuguesa, deportistas que presentan unha grande experiencia e un bo

currculo no alpinismo coa realizacin de vas de dificultade alpina nos Alpes e nas mis altas cordilleiras do mundo, tal como apuntan os criterios da Unin Internacional de Asociacins de Alpinismo, UIAA.

A tese confirma que a idade un factor positivo nos deportes de alta montaa

17

Un gran ano para as carreiras por montaa en Galicia

Texto e fotos: Xos Antn Vzquez Este 2011 ten sido un bo ano de carreiras por montaa para a FGM. Despois de catro anos seguidos celebrndose o Campionato Galego ca proba do Cann do Sil en Parada de Sil como nica proba, este ano en abril formalizouse a Copa de Galega cas probas de: Montes de Viveiro (Viveiro), Chandrexa Trail (Chandrexa de Queixa ) e V Cann do Sil que tamn foi Campionato Galego e a IV proba da Copa de Espaa. A pesar do pouco tempo co que se contou para a preparacin de estas das probas e da falta de experiencia previa na organizacin de este tipo de eventos, tanto o circuto, como a implicacin dos corredores, converteron s carreiras nun xito. Os nomes propios do ano Jos Antonio Santalla proclamouse campin da Copa Galega, sendo o mis regular nas tres probas celebradas.
18

Coa celebracin da Copa Galega e o Campionato Galego que tamn foi proba da Copa de Espaa

Fernando Arca pola sa banda acadou o Campionato Galego celebrado en Parada de Sil cunha actuacin soberbia, pois foi o nico que foi capaz de seguira Hernando (campin da Copa de Espaa e do Mundo), demostrando que est entre os mellores de Espaa ao acadar varios podios en carreiras fra de Galicia, como o Circuto Alpino de Espaa 2010, proba na que entraron cinco galegos entre os 25 primeiros participantes entre os que se atopan os mellores corredores de Espaa. Mentres, a seleccin galega foi a sorpresa da Copa de Espaa na que Emilio Anta fixo en veteranos 3 en Amorebieta e 4 en Granada. Cmpre lamentar a sa lesin, pois perdeu a posibilidade de facer podio na Copa de Espaa e na Copa Galega (pois gaara en Viveiro). En categora absoluta Javier Pacios foi 14 e Elpidio Gmez 16.
Imaxe da proba do Cann do Sil

Campins galegos

Clasificacins
Campionato Galego: Absoluto Masculino: 1 Fernando Arca - C.M. Ribeira Sacra 2 Javier Pacios - C.M.Ribeira Sacra 3 Elpidio Gomez - C.M.Ribeira Sacra Absoluto Feminino: 1 Charo Figueroa - CAR Marisqueiro

Proba de Chadrexa de Queixa

Podio da Copa Galega

Copa Galega: Absoluto Masculino: 1 Jos Antonio Santalla - Red-1 Ourense 2 Fernando Arca - C.M.Ribeira Sacra 3 Eleuterio Couceiro - Artabros Absoluto Feminino: 1 Charo Figueroa - CAR Marisqueiro Veterns Masculino: 1 Eleuterio Couceiro - Artabros 2 Angel Mira - A. Esacladores Ourensans 3 Jos Rodriguez - Red-1 Ourense
19

Veterns Masculino: 1 Eleuterio Couceiro - Artabros 2 Angel Mira - A. Esacladores Ourensans 3 Jos Rodriguez - Red-1 Ourense

Un centenar de escaladores tomaron parte en las

xito de participaci organizacin en Copa Galega de Escalada en Bloque

Texto: Miguel Feijo - Fotos: Varios Despus de varios aos sin competiciones federativas en Galicia, este 2011 se ha llevado a cabo la Copa Galega de Escalada en bloque, con sedes de prueba en Ourense, A Corua y Lugo. Todo empez gracias a las nuevas tecnologas y la inquietud de varios escaladores por hacer de estas competiciones una va para reencontrarse con compaeros de actividad y de paso motivarse para entrenar y ponerse fuerte. De esta manera, tras un par de mails surgi la idea de montar estas compes en los locales de club con las salas de boulder ms grandes existentes en Galicia, para poder hacer varias pruebas y dar a conocer las diferentes salas de boulder a los escaladores de nuestra comunidad. Poco a poco la idea fue cogiendo color y tambin forma. Se decidi que el formato de las clasificatorias deba ser a la americana es decir, todos los escaladores a la vez intentando realizar los pasos propuestos por los equipadores,

20

As probas celebrronse en Ourense, Lugo e A Corua

in y la e e 2011

s tres pruebas
-Resultado prueba de Ourense: - Categora Femenina: 1 Dolores Domnguez Iglesias 2 Katia Sanz Ochoa 3 Josefina Maestu Almeida - Categora Masculina: 1 Carlos Marqus Carballo 2 Marcos Gerpe Gonzlez 3 Xurxo Brea Martnez -Resultado prueba de La Corua: - Categora Femenina: 1 Rosa Gonzlez Lpez 2 Josefina Maestu Almeida 3 Mari Fernndez Alvarez - Categora Masculina: 1 Miguel Feijo Fernndez 2 Alejandro Lpez Sanchez 3 Marcos Gerpe Gonzlez -Resultado prueba de Lugo: - Categora Femenina: 1 Dolores Domnguez Iglesias 2 Paula Blanco Latirse 3 Rosa M Gonzlez Lpez - Categora Masculina: 1 Manel 2 Jose Luis Penn 3 Fausto Blanco -Resultado Copa Galega de Escalada: - Categora Femenina: 1 Dolores Domnguez Iglesias 2 Rosa M Gonzlez Lpez 3 Josefina Maestu Almeida - Categora Masculina: 1 Miguel Feijo Fernndez 2 Marcos Gerpe Gonzlez 3 Alejandro Lpez Sanchez

O podio feminino

buscando que no slo escalen un montn aquellos que pasen a las finales, sino que tambin los participantes de menos nivel pudieran escalar durante varias horas sin parar y sin presin en las rondas clasificatorias. Para las finales se acord un formato tambin novedoso y usado con xito en la ltima competicin de bloque celebrada en Lugo haca aos, en el que el primer intento de cada bloque se realizaba a vista y los tres siguientes eran ya una vez vistos al resto de compaeros. De esta manera se busc minimizar el tiempo de aislamiento de los escaladores y por otro lado hacer una competicin dinmica y divertida. El resultado fue muy positivo con muy buen ambiente en todas pruebas en las que la deportividad y el compaerismo han primado ante todo, siendo el nivel de participacin muy elevado con ms de un centenar de inscripciones entre las tres pruebas y con una importante afluencia de escaladores de todos los niveles no solo para participar, sino tambin a presenciar las competiciones.

Como en todo evento es importante agradecer a todos los patrocinadores su apoyo a las pruebas ya que sin ellos no sera posible lograr la calidad que ha habido en la Copa y de forma muy especial hay que destacar el apoyo de la Federacin Gallega de Montaismo como el ms importante patrocinador y pilar de la Copa Galega de Escalada en Bloque. Tambin hay que destacar el trabajo de toda la gente que de manera altruista ha aportado su grano de arena desde los clubes organizadores ya que desde luego sin ellos sera imposible llevar las pruebas adelante. Ha sido un duro trabajo desmontar todas las presas, limpiar, hablar con patrocinadores, montar los pasos, comprar avituallamiento, diseas las camisetas para los competidores, preparar pincho al final de la compe, etc. A pesar del esfuerzo, por lo menos por mi parte, mereci la pena, sobre todo gracias a toda la gente que vino a competir desde las distintas partes de Galicia y que hacen que tantas horas dedicadas a cada prueba tengan sentido.

21

1200 quilmetros d percorrer Galicia

Turgalicia edita en colaboracin coa FGM Galicia, sendas para descubrir un pas

SENDEIRISMO

Texto: M.C.Echevarra - Fotos: Jess Nieto - Adolfo Puch

22

de sendeiros para
A Sociedade de Imaxe e Promocin Turstica de Galicia, Turgalicia, vn de editar un catlogo de referencia dos sendeiros que cumpren as condicins de homologacin esixidas tanto pola Federacin Espaola de Montaismo, como pola FGM e que a sa vez estn axustadas normativa internacional. Cunha tirada de 18.000 exemplares, editados en galego, casteln e ingls, Turgalicia pretende con esta gua descubrir a prctica do sendeirismo ao pblico en xeral e poer ao da as rutas coas que contan os e as afeccionadas a esta actividade que conta s en Galicia con miles de seguidores.

ecuperar as sendas tradicionais que conectan ncleos de poboacin, restaurar camios con importancia histrica e valorizar rutas cun especial patrimonio natural ou paisaxstico est na esencia do sendeirismo. Proba da riqueza que

Galicia ten en este tipo de sendas son os mis de 1200 quilmetros que integran a 62 rutas que cumpren as condicins esixidas pola FEDME e a FGM para seren homologadas e que agora estn recollidas no catlogo Galicia, sendas para descubrir un pas, editado por Turgalicia. Respecto da anterior gua de sendeiros publicada en 2008, este catlogo incorpora 34 novas rutas, sete na provincia de A Corua, catro en Lugo, seis en Ourense e 17 en Pontevedra. Coas novas incorporacins, explica Adolfo Puch, presidente da FGM, o mapa de sendeiros

en Galicia queda configurado por un total de 62 rutas, 58 de pequeno percorrido e catro de gran percorrido que suman un total de 1200 quilmetros. Sendas e pistas forestais, antigos camios de carros, camios herdados da poca romana.. todo un abano de posibilidades o que este catlogo pon aos ps dos afeccionados ao sendeirismo que podern atopar nas sas pxinas sendas totalmente adaptadas as sas preferencias e condicins fsicas. Grandes e pequenos, todos teen un oco no catlogo Os sendeiros de gran percorrido, GR, mantense exactamente igual respecto da anterior publicacin. O Panormico de Vigo (GR53), o Sendeiro de As Greas
23

(GR58), o Camio de Santiago (GR65) e o Rural de Galicia (GR94) son eses itinerarios peons de gran lonxitude, formados pola conexin de camios, calzadas, pistas e outro tipo de vas de comunicacin que cada certo tempo atravesan un ncleo de poboacin onde o sendeirista pode aloxarse ou aprovisionarse do que precise. No que respecta aos sendeiros de pequeno percorrido, (PR-G), o catlogo recolle un total de 58 itinerarios de mbito local, cunha lonxitude inferior a 50 quilmetros e que normalmente poden percorrerse en poucas horas. De Cambre a Mos, da Ribeira Sacra ao Galieiro ou da Ribeira do Ulla ata Laxe, os case 60 sendeiros de pequeno percorrido recollidos na gua vertebran unha boa parte da xeografa galega que anda podera ser mis ampla se moitos dos itinerarios antigos revalidasen a sa homologacin, algo que non foi posible por falta de mantemento. Os promotores das sendas homologadas teen que ter en conta que non se trata s de facer e equipar unha ruta, senn teen que manterse debidamente. Moitos alcaldes deben concienciarse que do mesmo modo que si neno pega cun baln nun cristal do pavilln de deportes municipal este se repara. Pois ben no
24

caso dos sendeiros cmpre limpalos de maleza, revisar o equipamento e os paneis, sinalizacin sobre soporte natural, balizas, etc, explica Puch. Abandono e piratera A falta de mantemento nos sendeiros que alude o presidente da FGM fixo que respecto de 2008 foran dados de baixa un total de 21 rutas, algo que podera evitarse se os concellos, mancomunidades, asociacins e clubs que promoveron a sa homologacin cumprisen a sa obriga de mantelos cun repaso anual coa fin de evitar o abandono ou a perda dos itinerarios. O mantemento basicamente consiste en repoer a sinalizacin a medida que se vai deteriorando. Unha vez feito o equipamento o mis sinxelo mantelo porque non se deterioran todos os das os paneis e a sa informacin, os postes de madeira ou a pintura. mis unha cuestins de vontade que de cartos, asegura Puch que non oculta o efecto que a crise econmica pode ter sobre o mantemento dos sendeiros. Estamos a detectar un recorte de fondos destinados tanto ao mantemento como creacin de sendeiros que si precisa de mis cartos xa que ten que comezar de cero. Anda as esperamos que a medio prazo a situacin mellore. Pero non a falta de mantemento o nico problema que afecta aos sendeiros homologados que nos ltimos anos teen que convivir con outros que o presidente da FGM denomina piratas que utilizan a sinalizacin recoecida a nivel internacional que a patentada polas federacins de montaismo. Os promotores de estas rutas deben saber

que as sinais que usan teen dono e polo tanto non se deben utilizar sen permiso. Non descartable que a medio prazo se poidan denunciar estas actuacins por parte dos departamentos xurdicos da FEDME ou da FGM, anuncia Puch. As novas tecnoloxas alanse co sendeirismo O catlogo Galicia, sendas para descubrir un pas do que Turgalicia editou 18.000 exemplares,

ante tal morea de posibilidades non sabes por onde tirar, o presidente da FGM proponche un sendeiro por provincia para que comeces a ta andaina. Adolfo Puch antes de acceder presidencia da FGM estivo na direccin de Sendeirismo da Federacin o que lle fai un bo coecedor da rede existente en Galicia. Na provincia de A Corua recomendo o PR-G

12.000 en casteln, 3000 en galego e outros tantos en ingls, adptase desta volta demandas dos usuarios das novas tecnoloxas e as ademais de poder consultarse nas pxinas web da FGM e de Turgalicia. Ademais a Sociedade de Imaxe e Promocin Turstica de Galicia puxo en marcha un proxecto pioneiro empregando a tecnoloxa dos telfonos mbiles intelixentes. A travs de internet pode consultarse un mapa da ruta en Google Maps e pxinas web especializadas como wikiloc ou everytrail que permiten consultar, visualizar e descargar a informacin xeoreferenciada das rutas galegas. Recomendacins para quen non saiba por onde comezar Se xa tes as botas e a mochila, pero

114, Laxe-Traba que percorre a costa coruesa con paisaxes de gran beleza. En Lugo o PR-G 99, Ruta da Auga de Guitiriz un compendio de cultura, ribeira fluvial, adornado de vestixios do pasado e natureza desbordante. En Ourense destacara o PR-G 98 no incomparable escenario do Cann do Sil no concello de Parada do Sil, con obras de arte inimitables como o mosteiro de Santa Cristina de Ribas de Sil. E en Pontevedra animo a percorrer o PR-G 2 ou sendeiro Galieiro-Aloia, un miradoiro privilexiado sobre a ra de Vigo que vai bordeando todos os cumios da Serra do Galieiro ata o Monte Aloia.

25

 MONTAA

Kilimanjaro 2011
Kenya, el Kilimanjaro constituye el macizo ms elevado del continente africano, adems de la montaa aislada ms alta del planeta y uno de los volcanes extintos ms elevados de la tierra. Formado por tres volcanes inactivos, es el Kibo con 5895 m. la cumbre ms elevada de frica incluido, contada en primera persona por sus protagonistas.

Manuel Conde y su hijo Pablo ascendieron al techo de frica el pasado mes de agosto

Situado a unos 300 kilmetros al sur del Ecuador, en la frontera septentrional de Tanzania con

donde el montaero del club de Montaa Xistra, Manuel Conde y su hijo Pablo ascendieron el pasado mes de agosto. Esta es su experiencia con el relato del 33 cumpleaos de Pablo

Pablo y Manuel al fondo el Kilimanjaro

26

Texto e Fotos: A

El 16 de Agosto, salimos de Vigo (Peinador), a las 15,45 en Air Europa, llegamos a Madrid a las 16,50, donde hicimos noche (Hotel Aeropuerto). A las 04,00 del da 17 facturamos el material con destino al Aeropuerto Kilimanjaro (Tanzania), pasando por msterdam (Holanda). A las 06,15, despus de pasar todos los controles embarcamos en el vuelo KL1708 de KLM para msterdam, y a las 10,20, salimos en el vuelo KL0569 de msterdam para Kilimanjaro (Tanzania), llegando a las 19,30 pasamos los tramites de aduana y visados En el Aeropuerto nos esperaba el representante de Zara (empresa organizadora de la actividad) que nos llevo al Hotel Springland en Moshi donde llegamos a las 21,30. El da 18, nos levantamos a las 06,00, preparamos las bolsas de los porteadores y las mochilas de marcha, bajamos a desayunar a las 07,00 y a las 08,30 nos trasladaron en un minibs hasta la localidad de Machame (50 minutos desde Moshi) y desde esta pequea aldea hasta Machame Gate (10 minutos). Al llegar a Puerta Machame (1.800 mts.) se registra la entrada en el Parque Nacional del Kilimanjaro. Iniciamos la ruta por senderos bien marcados entre terrenos destinados a la agricultura, hasta introducirnos en la zona del cinturn forestal. El bosque tropical que atravesamos es la zona ms hmeda que encontramos en la ascensin al Kilimanjaro con nieblas y lluvias muchos das del ao. El camino est bien marcado pero

lo encontramos hmedo y con barro. Despus de una parada para comer en el propio bosque, llegamos a la zona ms abierta de Machame Camp (3.000 mts.), donde montamos el campamento I. Este primer da recorrimos 10 Kms y ascendimos 1.200 mts en 5 h y 15 m. El da 19 nos levantamos a las 07,00, desayunamos y a las 08,15 partimos para Shira 2 Camp (3.810 mts.). El recorrido comienza como una continuacin de la jornada anterior, pues durante una hora aproximadamente se contina caminando por el bosque tropical. Tras este trayecto la vegetacin comienza a desaparecer y nos introducimos en el pramo alpino caracterizado por los brezos, las lobelias y los senecios gigantes. Despus de caminar algo ms de dos horas llegamos a una pequea cresta rocosa que ascendemos para situarnos en la Shira Plateau, la llanura existente entre los crteres Kibo y Shira.Desde Shira Plateau hasta Shira 2 Camp nos lleva 2 h 45 m, en este campamento por la noche

la temperatura suele bajar varios grados bajo cero. El segundo da recorrimos 5 kms y ascendimos 800 mts en 4 h y 30 m. El da 20, nos levantamos a la 07,00, desayunamos y a las 08,15 salimos para Barranco Camp (3.976 mts.). En la primera parte de esta jornada ascendimos hasta Lava Tower (4.630 mts.) por un terreno que progresivamente va cambiando hacia lo semidesrtico. En este primer tramo continuamos con el rumbo norte de los das anteriores para despus girar al este, lo que nos permite rodear el crter Kibo por su falda Sur. Llegamos a la Lava Tower, tambin denominada Sharks Tooth (Diente de tiburn), un remanente de la primera actividad volcnica del Kilimanjaro y llegar hasta su base no tiene ms dificultad que la altura y lo pedregoso del camino. A continuacin descendemos hacia Barranco Camp, el tiempo es bueno y podemos disfrutar de las impresionantes vistas de la Breach Wall primero y de la Barranco Wall llegando al Campamento III. El tercer da recorrimos 7 kms de subida y ascendimos 800 mts en 4 h 15 m y 4 kms de bajada y descendimos 600 mts en 1 h 45 m. El da 21 nos levantamos a las 07,00, desayunamos y a las 08,25 partimos para Barafu Camp (4.673 mts.). Esta jornada la hacemos en dos etapas: en la

Arquivo Manuel y Pablo Conde

Pablo y Manuel en Machame Hut a 3000 mts.

27

primera, Barranco Camp (3.976 mts.) Karanga Camp (3.995 mts.), la principal dificultad es superar la Barranco Wall, una pared rocosa que nos separa de Kananga Valley. El camino es mucho ms sencillo de lo que parece a priori y con una mnima soltura en terrenos de montaa podemos superar esta pared sin contratiempos. Pasado este trecho estamos situados justamente debajo del Glaciar Heim donde merece la pena detenerse a contemplarlo antes de descender por terreno rocoso a Karanga Camp. Paramos a comer y descansar un par de horas y disfrutar de las escnicas vistas.

Abandonamos Karanga Camp tomando el camino a mano izquierda que sube a la siguiente zona de acampada, Barafu Camp, la antesala para ascender el Kibo a casi 4.700 mts. Barafu Camp es un campamento bastante inhspito, sin agua y ubicado en un pequeo espacio rocoso. La estancia en este campo es breve pues solo dispondremos de unas pocas horas para dormir. En Barafu Camp (4.673 mts.) celebramos el 33 cumpleaos de Pablo. El cuarto da recorrimos en la primera parte 4 kms, ascendimos 300 mts y

descendimos 300 mts y en la segunda parte recorrimos 3 kms y ascendimos 300 mts en 7 h 15 m. Nos levantamos a las 22,30 tomamos te con galletas y a las 23,15, en plena noche, comenzamos a caminar para ascender el crter Kibo por un cono de derrumbe situado entre los glaciares Rebmann y Ratzel, es el trayecto mas duro de todo el recorrido por terreno de fuerte pendiente a gran altura. El da 22, a las 02,30 a 5.100 mts. Manuel Conde, decide abandonar, esta cansado tiene fro y le duelen los dedos

28

Ascenso por Puerta Machame en azul - descenso por Puerta Mweka en amarillo en 3D

de las manos. Junto con el gua Khalfani emprende el regreso a Barafu Camp, donde descansa y espera por Pablo Conde. Despus de 4 horas y 30 minutos de ascensin, Pablo llega a Stella Point, a 5.735 mts. de altitud, en el borde del crter. Un breve descanso para tomar t. El camino que le queda es ms llevadero, transcurre por el borde del crter Kibo y las 06,00 llega a la cumbre del Uhuru Peak (5.895 mts.). La estancia en la cima es corta, fotografa en la cumbre y contemplar el crter interior Reusch. Temperatura en la cumbre -15 C El descenso se hace en dos partes, el primer tramo hasta Barafu Camp, le lleva 2 h 30 m. Descanso en Barafu Camp de tres horas y segundo tramo Barafu Camp Mweka Camp (3.068 mts.) 3h 30 m. El quinto da recorrimos en la ascensin 5 kms., ascendimos 1.200 mts. en 6 horas y descendimos 10 kms., descendimos 2.800 mts. en 3 h 30 m El da 23, nos levantamos a las 07,00, desayunamos y a las 8,20 emprendemos el descenso hacia Mweka Gate (1.640 mts.) por la zona boscosa que ya conocemos. En Mweka Gate volvemos a acreditarnos ante las autoridades del Parque Nacional del Kilimanjaro. Nos trasladan al Hotel Springland, donde nos duchamos, comemos y a las 17,00 nos llevan al Aeropuerto Internacional del Kilimanjaro, a las 21,00 partimos para msterdam Madrid Vigo donde llegamos a las 21,30.
Pablo y Khalfani en la cumbre del Kilimanjaro a 5.895 mts. a las 06:00h del da 22-08-2011

Campamento Barafu Camp a 3.068 mts.

29

 ACTIVIDADES

Actividades
XL Marcha e Campamento infantil-xuvenil
Organizada polo Club de Montaa Xistra e co patrocinio da FGM, os das 23 e 24 de setembro celebrouse na Caiza a XL Marcha e Campamento infantil- xuvenil na que participaron unha boa representacin de federados de clubs galegos entre pequenos e maiores que os acompaaban. A actividade integrada no programa de fomento de deporte na natureza que desenvolve o club vigus, consistiu nunha marcha entre o Alto de Fontefra e o cmping municipal de A Caiza, Carballo do Marco no que se desenvolveu o campamento.

o que xa

pasou

XVII Descenso de barrancos

Celebrado o 10 de xullo, o XVII Descenso de Barrancos forma parte das actividades de fomento do deporte na natureza do Clube de Montaa Xistra. Desenvolveuse no regato de Trabancas, lmite do concello de Parada de Sil. A actividade na que participaron 15 persoas comezou o sbado cun paseo ata os miradoiros sobre o Sil. Xa o domingo celebrouse o descenso cualificado polos participantes e a organizacin como moi positivo, nun da que comezou co nboa e poalla e posteriormente foi mellorando ata quedar moi boa tarde.

30

Eurorando 2011. A Pontenova-San Tirso de Abre

O 17 de setembro as actividades do Eurorando 2011 chegaron a Galicia. Dentro da programacin deseada para este ano baixo o lema Camios da auga os participantes percorreron os case 13 quilmetros da Ruta do ferrocarril do ro Eo. Recuperando parte do traxecto que realizaba o ferrocarril mineiro que discorra entre A Pontenova e Ribadeo, esta ruta que vai en paralelo ao ro Eo, permitiu aos e s sendeiristas gozar do camio que une a localidade galega de A Pontenova e a asturiana de San Tirso de Abres .

XXIII Marcha Galega de Montaeiros Veteranos

No mes de setembro o Club Pea Trevinca realizou unha interesante marcha para montaeiros veteranos no concello de Covelo. A actividade comezou na praia fluvial de Maceira e rematou en Barciademera cun percorrido de 17 quilmetros por escenarios de gran beleza. O encontro no que participaron mis de oitenta persoas tivo, como tradicional, un xantar de confraternidade celebrado en Mondariz. Os participantes de mis de 40 anos recibiron un agasallo conmemorativo.

31

Xaneiro
9-13
CURSO

o que est
17-21
CURSO ESCALADA EN XEO Alpes FGM-EGAM

por vir
CURSO

21-22

28-29

CURSO

ESQU DE MONTAA Pirineos FGM-EGAM

MONTAISMO INVERNAL --FGM-EGAM

ESCALADA EN XEO Trevinca FGM-EGAM

Febreiro
4-5
IV PERCORRIDO DE ESQU DE MONTAA Pea Ubia FGM-CM Celtas

4-5

CURSO

11-12

CURSO

ESQU DE MONTAA NI Trevinca FGM-EGAM

MONTAISMO INVERNAL --FGM-EGAM

11-12

CURSO

25-26

CURSO

ESQU DE MONTAA NII Leitariegos FGM-EGAM

ALPINISMO (1 parte) Pea Ubia FGM-EGAM

Marzo
3-4
CURSO

10-11

ALPINISMO (2 parte) Pea Ubia FGM-EGAM 32

CURSO AUTORRESCATE ESCALADA EN ROCHA Galieiro FGM-EGAM

11

I CAMPIONATO GALEGO QUILMETRO VERTICAL Courel

24-25

FGM-Secc. Montaa C.A.R. Marisqueiro

CURSO ALPINISMO CORREDORES Pea Ubia FGM-EGAM

Abril
ab ar 30m -8 r

ACTIVIDADE RENDEMENTO ALTA RUTA Chamonix-Zermatt Alpes FGM-EGAM

14

IX CAMIADA de MONTAA ENTRIMO (1 PROBA COPA 50km.) Entrimo FGM-Concello de Entrimo

ay

21-22

CURSO ORIENTACIN EN MONTAA --FGM-EGAM

21

FGM-Concellos Padrn, Dodro, Rois. Asoc. colectivo Remonte

por ar determin

V ANDAINA BISBARRA DO SAR (2 PROBA COPA 50km) Padrn

22

1 PROBA da COPA GALEGA de CARREIRAS por MONTAA (III Travesa do Xalo) Xalo
FGM-Sociedad Montaa rtabros - Asoc. Castelo Deporte

m br 27a -1

ACTIVIDADE RENDEMENTO O MACIZO ANETO CON ESQUS Pirineos FGM-EGAM

28

FGM-Concello de Boqueixn

II RUTA DO COLESTEROL (3 PROBA COPA 50km) Boqueixn

2 PROBA da COPA GALEGA de CARREIRAS por MONTAA (II Chandrexa Trail) Chandrexa
FGM - C. Deportivo Red 1 Ourense - Club Alpino Ourensan

Maio
5
VIII MARCHA dos 50 Km. de SANTIAGO (4 PROBA COPA 50km.) Santiago FGM-Seccin de Montaa Club Deportivo Fontias CURSO TCNICAS DE MONTAISMO (2 parte) --FGM-EGAM

6 5-6
CURSO TCNICAS DE MONTAISMO (1 parte) --FGM-EGAM

5-6

CURSO DE ESCALADA N1 (1 parte) Rocdromo de Pontevedra FGM-EGAM

FGM-Clube de Montaa Ribeira Sacra-Concello de Parada do Sil

CAMPEONATO de ESPAA de CARREIRAS por MONTAA e CAMPIONATO GALEGO VI CARREIRA MONTAA CANN DO SIL Parada do Sil

12-13

12-13

CURSO DE ESCALADA N1 (2 parte) Galieiro FGM-EGAM

26

XV ANDAINA POPULAR VILA DE ALLARIZ (5 PROBA COPA 50km) Allariz

FGM-Concello de Allariz

26-27

3 PROBA da COPA GALEGA de CARREIRAS por MONTAA (II Montes de Viveiro) Viveiro
FGM - Secc. Montaa ADS Roque-Concello de Viveiro

por ar determin

4 PROBA da COPA GALEGA de CARREIRAS por MONTAA (I Terra Galaica) Galieiro

FGM - Clube de Montaa e Escalada Azimut

33

Xuo
2
1 PROBA DA COPA GALEGA DE ESCALADA BASE Vigo FGM-Club Montaeiros Celtas XXV MARCHA CON VIVAC ---

o que est
2
2 CAMIATA CONCELLO SALCEDA CASELAS (6 PROBA COPA 50km) Salceda FGM-Concello de Salceda de Caselas CURSO DE ESCALADA EN FENDAS Faro de Budio FGM-EGAM

por vir
CURSO DE ESCALADA VARIOS LONGOS VIAS DESEQUIPADAS --FGM-EGAM

2-3

XIV MARCHA A SAN ANDRS DE TEIXIDO (7 PROBA COPA 50km) Ferrol

FGM-Cub Montaa Ferrol

9-10

9-10

16

FGM-CLUB PEA TREVINCA MONTAEIROS DE GALICIA

1 PROBA DA COPA GALEGA DE ESCALADA EN BLOQUE A Corua

FGM-Sociedad de Montaa rtabros
l

16

III CAMIADA BOMBEIROS VOLUNTARIOS DE MELGAO

FGM-Bombeiros de Melgao

(8 PROBA COPA 50km) Melgao

16-17

CURSO DE ESCALADA ARTIFICIAL --FGM-EGAM

30

2 PROBA DA COPA GALEGA DE ESCALADA EN BLOQUE A Corua

FGM-Sociedad de Montaa rtabros

xu u 30x -1

CURSO de DESCENSO de BARRANCOS N1 --FGM-EGAM

por ar determin

4 PROBA da COPA GALEGA de CARREIRAS por MONTAA (1 Terra Galaica) Galieiro

FGM-Clube de Montaa e Escalada Azimut

Xullo
xu u 30x -1 l

CURSO de DESCENSO de BARRANCOS N1 --FGM-EGAM

2-11

ACTIVIDADE RENDEMENTO ALPINISMO Alpes

FGM-EGAM

7-8

FGM-Clube de Montaa Xistra

XVIII DESCENSO DE BARRANCOS ---

34

Agosto
1-15
II CAMPAMENTO ALTA MONTAA ALPES XULIANOS Eslovenia
FGM

20-26

CAMPAMENTO ANUAL DA FEDME --FEDME

Setembro
1
X ANDAINA POPULAR CONCELLO de RIBEIRA (9 PROBA COPA 50km) Ribeira
FGM-Concello de Ribeira

8-9

FGM-Clube de Montaa Xistra

XXIV MARCHA DE MONTAEIROS VETERANOS ---

15-16

CURSO DE AUTORRESCATE EN BARRANCOS --FGM-EGAM

29-30

FGM-Sociedad de Montaa rtabros

XLI CAMPAMENTO E MARCHA INFANTIL XUVENIL ---

Outubro
6-7
CURSO DE MONTAISMO PARA XOVES --FGM-EGAM

12-14

MARCHA ESTATAL MONTAEIROS VETERANOS FEDME --FEDME

27-28

CURSO DE ORIENTACIN CO GPS --FGM-EGAM

35

Que sei sobre camiar

Este un espazo dedicado tcnica dos deportes de montaa. Como xa podemos imaxinar non ser doado expoer todas as tcnicas aplicadas a cada un dos deportes que atopamos na nosa Federacin, entre outras porque son deportes altamente tecnificados, dicir, hai unha compoente tcnica moi elevada e complexa en todos eles, dende o mis sinxelo ao mis comprometido e complexo. Imos comezar neste primeiro artigo cunha exposicin sobre a marcha sobre terreo de montaa fcil. un tipo de terreo onde s camiamos. Non necesario votar man a rochas para progresar. Estamos a falar de sendeiros, camios ou zonas de montaa sen camios pero podemos camiar sen dificultade.
Texto: Jose Manuel Prez - Fotos: Varios De primeiras parece que este tipo de actividade non ten ningunha compoente tcnica especial. Simplemente, pome a camiar e xa est. Pois non tan doado, xa que deberamos de ter en conta unha serie de cuestins coma a eleccin do equipamento axeitado a prctica deportiva, e iso tcnica. Temos que pensar na poca do ano na que vou practicar a marcha e as mias caractersticas fsicas. Isto parecer unha perogrullada, pero imos analizalo. Se queremos camiar polo monte no inverno, demandaranos unha equipamento moi diferente a empregada no vern. No inverno, o calzado e roupa vainos protexer das inclemencias do tempo coma chuvia, vento e temperaturas baixas, mantendo as unha temperatura corporal axeitada para evitar enfermidades coma o arrefriamento, gripes, etc. Pero unha boa eleccin da vestimenta, que non mis que coecemento tcnico das prestacins do equipamento, tamn evita lesins musculares e articulares por manter os msculos quentes favorecendo a circulacin do sangue. Se a circulacin do sangue boa, o msculo estar ben alimentado e oxixenado. Manterase unha boa contraccin e relaxacin muscular acompaada de estabilidade articular. No vern as cousas son un pouco mis sinxelas, pero se nos equipamos con roupa que non vote para fora a suor, podemos arrefriarnos ou manter unha TCNICA

36

O ritmo debe axustarse s condicins fsicas

temperatura corporal moi alta que fainos suar mis do debido podendo chegar a unha situacin de certa deshidratacin. Ambas situacins favorecen as lesins. Xa vemos o importante dunha seleccin axeitada da vestimenta, non s por evitar o fro ou calor, se non por evitar as lesins musculares ou articulares. Material para o camiante Imos agora a analizalo calzado, mochila e bastns. Hai moito escrito e moitas ofertas, ollo co simplemente escoller a solucin mis econmica. Pisar ben e fundamental para que a nosa cadeira e columna non se resintan co paso do tempo. Algunhas doenzas vanse xerando polo efecto de ter unha pisada incorrecta, cargar mochilas que non reparten ben o peso, ou empregar durante moito tempo un s bastn para camiar na mesma man. As nosas botas teen que ter unha bo amortecemento suxeitar ben o nocello, illante da humidade e boa capacidade trmica. Sumando todas estas caractersticas teremos unhas botas axeitadas a nosa marcha en todo tempo. Miraremos ben a sola, un bo debuxo e composicin abondosa en caucho evita o esvaramento descontrolado cando camiamos sobre rochas molladas. Se temos un pouco de sobrepeso, o amortecemento e suxeicin do nocello debe ter prioridade sobre caractersticas coma a impermeabilidade, deste xeito protexeremos os nocellos e os nosos xeonllos. Lembremos cunha boa sola aprtanos a estabilidade imprescindible para non caer nas situacins delicadas, nos momentos sinxelos case calquera sola responde.

cantos e como usalos. Empregar bastns fai que o exercicio durante o camiar sexa mis completo ao mover e facer algn que outro esforzo cos brazos. Deberamos de empregar dous en vez dun, deste xeito aumentamos o noso equilibrio, poderemos apoiarnos neles con decisin, e o mis importante, non desequilibraremos o desenrolo muscular por facer participar mis uns msculos dun lado do corpo que outros. Cando merquemos os bastns, mercaremos a parella e a empregaremos. Resumindo un pouco, o coecemento tcnico do material que imos a empregar camiando, axdanos a facer unha boa seleccin para obter os beneficios desta actividade sexan e evitar lesins. Logo o combinamos cunha marcha correcta escollendo un ritmo axeitado as nosas condicins fsicas. Pisando de xeito que apoiemos canta mis sola no chan, menor son as posibilidades de escorregar. A lonxitude dos pasos non debe ser longa, e cara arribar, diminuiremos a lonxitude dos nosos pasos. Nosos xeonllos teen que actuar coma amortecedores nos terreos moi irregulares. Os bastns axudarannos a subida e a baixada. Durante as baixadas non levaremos as correas postas, permitindo as o deslizamento rpido da man polo bastn, si as levaremos postas durante as subidas xa que nos permitirn un bo apoio. Como vemos, unha actividade que parece non ter tcnica algunha a coecer, ten o seu contido tcnico, que unha vez coecido volve a actividade mis beneficiosa e divertida. Noutra ocasin escribiremos de cmo alimentarse durante a marcha.
37

A mochila debe axeitarse actividade

Tampouco deberamos de levar calquera mochila que teamos na casa. Se imos facer un percorrido curto, unha hora mximo, podemos aproveitar o material, pero a partires dise tempo camiando, temos que pensar en comprar unha mochila axeitada. As mellores son aquelas que teen as costas rxidas e boa ventilacin entre as nosas costas e a mochila. Acolchado nas cintas dos ombreiros e cinto lumbar. Non moi pesada e un par de petos, un na parte superior e pode ser outro nun lateral ou mellor ningn. Unhas costas rxidas axdannos a repartir o peso entre os ombreiros e cadeira, evitando a sobrecarga das vrtebras do lombo e mala posicin do pescozo. Unha distribucin incorrecta do peso na mochila condiciona o noso camiar e a estabilidade cando temos que pasar nun terreo pouco homoxneo. Se durante o noso camiar empregamos bastns pregables hai que ter en conta

 MULLER E MONTAA

Rosa Paredes, montaeira:

O da a da moito mis perigoso que a montaa
No caso de Rosa Paredes non foron os antecedentes familiares os que a levaron montaa, senn un compaeiro de traballo que a animou a participar nunha ruta. Despois de ascender ao Torre Vieja nos Picos de Europa, xa non houbo marcha atrs para esta enfermeira de Vilaboa que co paso dos anos chegara aos cumios do Mont Blanc, Elbrus ou Aconcagua, entre outros. Desexosa de experimentar a montaa mis al da sas propias pisadas, Rosa Paredes non deixou pasar a ocasin de iniciarse no barranquismo,a espeleoloxa, o esqu, a escalada e de xeito mis intenso na bicicleta coa que pedalada a pedalada xa ten subido o Mulhacn, o ou Veleta ou percorrido La Carretera de la Muerte a mis de 4000 metros de altura en Bolivia. Sobre a menor participacin de mulleres nos deportes de montaa, considera que o descoecemento pode producir un medo que anima a romper buscando actividades adaptadas a cada nivel e condicin fsica.
- Como te iniciaches nos deportes de montaa hai agora 16 anos? Foi a travs de algun que coecas, un familiar ou foi unha decisin individual? - Empecei tarde, non tivera oportunidade antes de ir con xente que fixera montaa. No traballo un compaeiro dxonos a varios de ir a facer unha ruta montaeira e a comezou todo. - Lembras a ta primeira sada montaa, a onde foi? - Perfectamente foi a Picos de Europa, Torre Vieja, foi a mia primeira cima - En que momento e por que razn deches o salto do montaismo de Galicia a, primeiro supoo que o resto de Espaa e logo ao estranxeiro? - Todo foi pouco a pouco. Un dos compaeiros co que fora a primeira vez tamn lle gustou e os dous decidimos irnos a Pirineos e xa non puiden deixar de intentar novos cumes. Logo fxenme socia de Montaeiros de Pontevedra e pouquio a pouco fun facendo mais cousas. - Que sentes sendo a primeira pontevedresa que superou os

A primeira pontevedresa en ascender o Aconcagua

38

Texto: M.C. Echevarra - Fotos: Arquivo Rosa Paredes

6000 metros de altura ao subir ao Aconcagua? - No momento de acadar este cumio nunca pensei que trascendera tanto, a verdade que me sorprendeu a repercusin que isto trouxo e animoume a seguir e intentar chegar un pouco mis alto. - Como foi a experiencia de coroar a montaa mis alta de Amrica do Sur? - Foi unha satisfaccin enorme. Cando chegamos houbera un accidente terrible con varios mortos e nesa tempada a incidencia de mortes foi moi alta as que anda que a con moita ilusin, o chegar al non as tia todas comigo, ademais o tempo non acompaaba. O chegar cume non poda crer que o conseguira acababa de acadar un sono, culminaba o esforzo de moitos meses de traballo. Tivemos sorte e ese da estaba despexado co que as vistas eran impresionantes,e quedaron para sempre na mia retina, xa que unha foto non pode plasmar todo o que se ve. - O feito de que boa parte dos teus xitos deportivos os acadaras en Amrica do Sur, casual ou non? - A verdade que Amrica do Sur ten moitos cumes accesibles ao meu nivel montaeiro, ademais de ser o sitio mais barato para viaxar e como o 90% do financiamento das expedicins saen do meu peto, un sitio ao que a mia economa pode chegar.

- Tamn tes estado no Himalaya anda que al atender a un compaeiro de expedicin que sufriu un edema cerebral, impediuche levar a cabo os plans que tias previsto, non? - Si, foi quizs a peor situacin que vivn ata o momento. O de ser enfermeira non me axudaba moito xa que ao non dispor de medios faca que todo fose peor. A espera dunha evacuacin, que non sabia se s a realizar, foi dursimo, va como o compaeiro empeoraba e non poda facer nada. Cando sentn o helicptero foi como quitarme un peso de enriba, agora s tiamos que camiar tres das para saber como estaba o compaeiro pero xa a ser atendido.

A dinme de conta de que a vida dunha persoa depende de que teas un bo seguro que te avale ou de que teas cartos en efectivo para poder contratar un helicptero porque se non teen a certeza de que van cobrar, non despegan. O compaeiro recuperouse sen incidencias e para min foi como acadar o cume mais alto do mundo. - Que destacaras da ascensin ao Elbrus? - A rapidez coa que a fixemos e a pouca xente que al haba. Todo o que vira antes de ir que estaba moi concorrido e as fotos que vira parecan como que non era unha paraxe moi bonita pola cantidade de lixo que haba no CB. Ns fomos a final de tempada e apenas haba xente e estaba cuberto cun manto branco que fixo desta paraxe unha das vistas mais fermosas que recordo. Iso si desde o cume non vimos nada estaba cuberto de nboa e non puidemos ver nada, tivemos que arriscar a facelo en tres das, xa que via moi mal tempo.,e tivemos sorte.

A pontevedresa tamn acadou o cumio do Elbrs

39

- Cal das tas ascensins foi mis complicada e cal mis satisfactoria? O ano pasado en China no Muztagh-Ata foi a primeira vez que tiven mal de altura, sobre todo cefalea. A parte, o mal tempo fixo que non puideramos acadar o seu cume. volta dinme de conta que tia anemia cousa que fai que a aclimatacin sexa peor. Todas as ascensins son satisfactorias por unha cousa ou por outra. Se teo que destacar unha pode que sexa a ascensin o Naranjo de Bulnes, foi o meu primeiro reto, despois do primeiro curso de escalada tiamos como agasallo que si seguiamos progresando os monitores

Na montaa sntome libre e sobre todo tranquila, xa que na vida diaria non se para
acompaarannos Naranjo e as foi. na ascensin o

o recorrido en bici a Carretera de la muerte, 64 km cun desnivel de 3600 m. S hai unha subida duns 5 km pero como ests a 4000 m. o osxeno non chega moito, pero foi moi bonito xa que as paisaxes son espectaculares. - Como comezaches coa bicicleta de montaa e que o che gusta de esta actividade deportiva? - Desde nena sempre gustoume sar en bicicleta, tanto meu irmn como eu tivemos bici e andabamos sempre con ela. Empecei a ir a raids e necesitaba sar en bici de montaa. No traballo teo un compaeiro que sae moito e con el comecei a facer bici con mais asiduidade. Encntame andar pero coa bici podo facer mis quilmetros e non ter que dispor de tanto tempo para poder recorrer sendeiros, ves mis en menos tempo. Ademais de enfrontarme a novos retos, andando sei que podo ir pero poderei facelo na bici?

- Algn reto pendente que teas previsto afrontar? - Por problemas econmicos este ano non puiden facer ningunha expedicin. Espero poder acadar algn dos retos que espero levar a cabo, pero por agora non teo nada en firme, como facer un cumio de 7000 m, ir Mckinley ou intentar subir o Kilimanjaro en bicicleta. Estes son algns dos retos que teo previstos. - Neste momento ests moi centrada na bicicleta de montaa coa que xa tes acadado algns cumios, non? Estiven no punto mais alto da pennsula no Mulhacn e tamn no cume mis alto de Galicia, Pena Trevinca. O mximo que subn foi a 4000 m. cando estiven en Bolivia e fixen

40

Rosa practicando descenso de barrancos

Espeleoloxa na Cova de Valporquero

No cumio do Veleta coa sa bicicleta de montaa

- Ademais de montaismo e bicicleta tamn practicas outros deporte de montaa. Cales son e en xeral que o que tanto te atrae das actividades que teen a montaa como escenario? - Si fago un pouco de todo, barranquismo, espeleoloxa, esqu, escalada todo isto fai que poida disfrutar da montaa desde distintos puntos. Na montaa sntome libre e sobre todo tranquila, xa que na vida diaria non se para, parece que chegas tarde a todo, sempre hai presa para todo. Na montaa tomo todo con moita relaxacin e cando vou logrando os retos que me propoo, van caendo barreiras e vencndome a min mesma.Isto fai que me sinta mais preparada para o da a da que moito mais perigoso ca montaa. Por outro lado pola mia parte nas actividades de montaa s compito comigo mesma, non vexo a competencia que hai noutros deportes e esas rivalidades noxentas. - No caso do montaismo tamn se produce, pero se cabe dun xeito mis evidente se d na bicicleta de montaa. Refrome case total ausencia de mulleres que practican estes deportes. Por que cres que se produce isto?

- Non sei moi ben porque pasa pero todo o descoecido d medo, isto pode ser unha das causas polo que non se animen as mulleres a facelo. Ata fai pouco todas as noticias montaeiras eran referidas a homes, agora con Edurne, Rosa Fdez....., temos unha referencia para ver que se poden facer cousas moi importantes. Anda que non sexa chegar tan alto como elas. - Como pensas que se pode animar s mulleres a practicar mis deportes de montaa?

- Habera que potencialos mis e sobre todo unha maior informacin. Creo que unha das bases comezar moi pouco a pouco, xa que si vas a facer cousas, para as que non estas preparada o normal e que non volvas. Por outro lado si o que vas facendo che gusta e non o pasas mal o mais normal que volvas. - Que lles diras a esas mulleres que non se deciden a facer sendeirismo ou que pensan que a montaa non para elas, ou consideran a bicicleta de montaa moi perigosa? - Que se animen, que non tan perigoso como se pensa. As actividades hai que planificalas e ter controlados os riscos, dentro do que se poida. Unha cousa importante saber o teu nivel para poder disfrutar das actividades montaeiras e arriscar o mnimo posible. Sempre hai un nivel para cada persoa onde a actividade vai ser agradable.

Nas actividades de montaa s compito comigo, non vexo a competencia que hai noutros deportes e esas rivalidades noxentas
No cumio de Ojos del Salgado

41

A pntega rabilonga, un tesouro a conservar

un anfibio endmico de Galicia, Asturias e o Norte de Portugal

O FURAFOLLAS

As saramagantas ou pntegas son de sobra coecidas por todos ns xa que seguro que nas nosas camiatas polas montaas e vales de Galicia, temos observado algn exemplar de esta familia de anfibios, bastante comn na xeografa ibrica. De entre todos os anfibios que podemos atopar en Galicia, sen dbida, a pntega rabilonga, (Chioglossa lusitanica), -da familia Salamandridae-, a mais destacable, xa que se trata dun endemismo ibrico, isto , que a sa distribucin mundial exclusivamente o noroeste da Pennsula: as catro provincias galegas, Asturias e o norte de Portugal. E non s isto, senn que ademais s podemos atopala nestes territorios en hbitats moi concretos: bosques atlnticos ben conservados e nos bosques de ribeira cos seus cursos de augas limpas e sen contaminar.
Texto: Henrique Lpez - Fotos: Roberto Rascado, Fernado Lpez Recoecer unha pntega rabilonga bastante doado. Velaqu unha breve descricin: Estamos diante dun animal esvelto, elegante, cun corpo moi alargado onde os adultos poden chegar a medir ata 16 cm. as femias e algo menos os machos, dende o focio punta da cola. Esta pode ser dende unha vez e media ata das veces mis longa que o corpo nos exemplares adultos, de a o seu nome, -e vai ser unha das caractersticas definitivas hora da sa identificacin,- se non est rota, xa que poden desprenderse dela si se senten ameazadas. As patas dianteiras posen catro dedos e as traseiras cinco, sendo estas extremidades relativamente cortas en comparacin coa lonxitude do corpo. Como dicimos, ten un corpo longo de pel

A pntega rabilonga ocupa un espazo moi reducido a nivel mundial e ademais est moi vinculada a nosa terra, xa que Galicia o ncleo desta especie de anfibios, de a o interese pola sa conservacin e estudo. Debido a estes e outros factores, tdalas especies de anfibios (e as de rptiles) de Galicia estn protexidas por lei, tanto a espaola como as europeas (Directiva Hbitat) e diversos convenios internacionais (convenio de Berna, Bonn, etc.) que teen coma obxectivo final a preservacin destes grupos de vertebrados, tan importantes para o equilibrio dos ecosistemas.
42

lisa e brillante, de cor parda escura a negro, mis claro na parte ventral e tipicamente con das lias dorsolaterais de cor cobriza a dourada que se estenden dende a cabeza ata a pelve, onde se unen para formar unha soa que vai continuar na cola. Tamn ten uns ollos grandes e protuberantes, situados en posicin lateral da cabeza. Unha caracterstica dos machos que durante a estacin reprodutora desenvolven unhas protuberancias speras na parte

fa accidentada, zonas montaosas, sen superar os 1000 metros de altitude, (en Portugal, na serra da Estrela incluso a 1100 m) e sempre preto de regatos de augas limpas e cristalinas. Nos ltimos estudos publicados consttase que se poden atopar tanto en bosques atlnticos autctonos como en eucaliptais e en lugares moi agrestes, rochosos, case sen vexetacin, se ben aqu hai que matizar que nestes casos sempre aparecen cerca dos regatos, (puidera ser que as plantacins de eucaliptos non alteren en demasa a vexetacin das ribeiras), mentres que nos lugares de

retornan as mesmas charcas a aparearse e depositar os seus ovos. As larvas desprazaranse logo a regatos de pouca fondura e con certa corrente, coas augas ben osixenadas onde respiran mediante

branquias, que desaparecen ao acadar a fase adulta onde xa teen os pulmns plenamente operativos. Debido ao seu carcter crepuscular, isto , que desenvolven maioritariamente a sa actividade xa de anoitecida, especialmente despois da chuvia, as saramagantas son seres bastante esquivos, vinculados dende moi antigo co mis al, o aln, e segundo a tradicin popular responsables, (xunto con outros anfibios coma os sapos), de innumerables doenzas, incluso a morte, se tias a mala sorte de que che mexara, ou che botara a aireada. Por suposto, nada mis lonxe da realidade, xa que estamos diante duns seres totalmente inofensivos e indefensos ags por unhas cantas especies tropicais que non se dan nas nosas latitudes, ou que decidamos merendar a base de sapos e pntegas co que entn si que o pasariamos mal, xa que teen a pel recuber43

interna das patas anteriores. Non que se poida confundir cun lagarto, pero se se lle molesta, pode fuxir rapidamente e como dixemos antes desprenderse da sa cola, sendo a nova mis griscea e uniforme que a vella. bosques caducifolios ben conservados de certa extensin aparece lonxe da auga. Auga que coma todos os anfibios haber de retornar en poca reprodutora para proseguir o seu ciclo da vida. Normalmente vanse xuntar en minas, fontes subterrneas e lugares semellantes, cunha forte pendente, incluso case verticais, de elevada humidade e temperatura mais ou menos constante cunha corrente de auga como xa dixemos limpa, de caudal estable. E semella que hai unha certa fidelidade a estes lugares onde aparearse. Nisto se pareceran a outros anfibios coma os sapos, que sempre

O hbitat da pntega rabilonga Como se comentou ao principio unha especie abundante en Galicia, tamn no occidente asturiano e no norte de Portugal, preferindo hbitats de topogra-

A pntega rabilonga un endemismo no Noroeste peninsular

tar o desenvolvemento embrionario provocando un aumento de mutacins, malformacins, etc. Tamn a eliminacin ou degradacin dos bosques autctonos, dos bosques de ribeira, a sa alteracin para construr infraestruturas como as que acompaan as minicentrais hidroelctricas que pululan por doquier no pas dos mil ros que a nosa comunidade autnoma. Todo isto mais grave do que parece e hai que sumarlle os efectos desastrosos dos parques elicos que xa cobren a maior parte das montaas galegas, (e anda falta a metade por construr) En fin, non vamos a enumerar aqu e agora toda a serie de desfeitas que ameazan ao noso patrimonio natural, pero temos que ser conscientes de que a nica maneira de preservar non so pntega rabilonga, senn a toda a fauna galega para as xeracins futuras, a travs da sensibilizacin e educacin sobre a importancia da conservacin dos medios naturais que habitan e a travs de verdadeiras polticas que fomenten un desenvolvemento que estea en harmona coa conservacin dos recursos naturais.

ta por unha secrecin producida polas glndulas parotoideas, situadas na parte traseira da cabeza, detrs dos ollos, que nos producira irritacin e inflamacin da lingua e da cavidade bucal, dicir, das mucosas da nosa boca. Despois de manipular un sapo ou unha pntega (cousa que evitaremos, para, coma dica un colega meu, non cortarlle o baciln, e de facelo, sempre coas mans hmidas, para as evitar danos na pel do animal, xa que esta moi delicada), deberemos lavarnos as mans, para as previr posteriores accidentes, como por exemplo levar as mans aos ollos co conseguinte perigo dunha conxuntivite.

Neste ltimo apartado cmpre mencionar que isto se debe principalmente contaminacin e a alteracin dos ecosistemas acuticos, que son imprescindibles para os anfibios xa que aqu onde van realizar a reproducin e onde a maior parte das especies van depositar os seus ovos e tamn aqu onde se vai completar o desenvolvemento larvario ata a metamorfose, polo que a existencia destes medios acuticos en bo estado de conservacin son tan necesarios. Lamentablemente o ritmo de destrucin dos ecosistemas de augas doces vaise incrementando ano a ano supoendo a desaparicin de poboacins enteiras de anfibios, ao que hai que sumarlle o incremento do uso de pesticidas e fertilizantes que contaminan o solo e a auga cada vez en maior medida e poden afec-

Ameazas contra a saramaganta Lamentablemente, os anfibios estn a sufrir unha regresin brutal en todo o planeta. O 30% de todas as especies de anfibios figuran como ameazadas no catlogo da Unin Internacional para a Conservacin da Natureza (UICN). Parece ser que principalmente isto se debe a tres causas: o cambio climtico, un fungo patxeno do tipo dos quitridios e a destrucin e perda do seu hbitat.
44

As zonas rochosas como o Monte Pindo son un hbitat axeitado para a pntega

Aos ps de Pena Ubia

REFUXIOS DA FGM

Situado na poboacin leonesa do mesmo nome, o refuxio de Torrebarrio foi o ltimo en incorporarse relacin de instalacins creadas pola FGM nas ltimas das dcadas. Ao igual que os outros tres refuxios construdos pola Federacin, o de Torrebarrio est enclavado nunha contorna privilexiada para os amantes dos deportes de montaa que podern dar renda solta as sas paixns coa seguridade de atopar aloxamento nunhas instalacins modernas e con todas as comodidades necesarias para prepararse antes do esforzo ou para repoerse del unha vez finalizado.

45

Texto: M.C.Echevarra Fotos: Adolfo Puch

O refuxio de Torrebarrio comezou a funcionar en 2010

ou reencontrarse coa beleza que atesoura o macizo de Ubia en pleno corazn da cordilleira Cantbrica. O nico refuxio da FGM que non se atopa dentro dos lmites de Galicia dispn de 30 prazas. Liteiras, auga corrente, servizos, ducha con auga quente, luz elctrica, calefaccin, lugar para cociar e cheminea, son os servizos cos que conta o derradeiro refuxio en sumarse s dotacins das que dispn a Federacin para dar aloxamento aos seus federados e federadas. Por tan s 3 euros todas aquelas persoas que dispoan da correspondente licenza podern facer uso das dotacins do refuxio de Torrebarrio, mentres que as que non dispoan de

O refuxio de Torrebarrio enclvase na localidade leonesa do mesmo nome, no val de San Emiliano e ao p de Pea Ubia que cos seus 2417 m. fai de fronteira natural entre a comunidade de Castela e Len e o Principado de Asturias. Estamos pois a falar dunha contorna excepcional para os amantes dos deportes de montaa que aqu podern descubrir
46

licenza, pero que obrigatoriamente tern que ir acompaadas dun federado, debern abonar 10 euros. Para facer uso dunhas instalacins que levan pouco mis de un ano en funcionamento e que destacan pola calidade e coidada disposicin, as persoas interesadas debern solicitalas telefonicamente FGM no telfono 986.208.758. A reserva resulta imprescindible para, por unha banda, coecer a dispoibilidade das instalacins e por outra para que os e as gardas encargados dos refuxios estean avisados da chegada das persoas que se van aloxar e s que lles far entrega das correspondentes chaves. Pena Ubia, punto de unin entre Castela e Len e Asturias A pequena localidade leonesa de Torrebarrio na que se localiza o refuxio da FGM pertence ao concello de San Emiliano e famosa por ser o punto de partida principal a Pena Ubia desde a vertente leonesa. Cos seus 2417 m. Pena Ubia est situada entre o Val de San Emiliano, a comarca leonesa de Babia, a asturiana de Terverga e a de Lena, polo que son varias as vas de aproximacin, entre elas a de Torrebarrio que se sita a 1260 m. e s que se suman os ascensos desde Casa Mieres (1590 m.) e Tuiza de Arriba (2120 m.). Parte do macizo do mesmo nome, Pena Ubia sitase en pleno corazn da cordilleira Cantbrica e limita polo norte cos concellos asturianos de Teverga, Quirs e Lena; polo este co tamn asturiano concello de Lena e polo sur e

sur este coa leonesa comarca de Babia. Os estreitos e sombros vales e o hmido terreo da vertente asturiana, contrastan cos amplos vales da comarca de Babia. Pena Ubia unha montaa accesible e que rene as condicins idneas para gozar da natureza tanto para realizar unha cmoda ascensin, como escalada en rocha, en xeo ou esqu de montaa. Sen embargo cmpre ter en conta a celeridade coa que cambian as condicins meteorolxicas na poca invernal na que as baixas temperaturas, as nboas pechadas e as grandes nevaradas con fortes ventos son habituais. Situada a 70 quilmetros de Len para chegar a Torrebarrio cmpre ir pola estrada 623 de Len a Villablino e en Ponte Orugo tomar a desviacin a Puerto Ventana ata Torrebarrio. Se se quere entrar desde Asturias se pode facer desde Campomanes deixando o vehculo en Tuiza de Arriba. Existen uns vinte itinerarios distintos para ascender a Pena Ubia e ademais das posibilidades que se ofrecen desde Torrebarrio hai outras vas de acceso polo sur e polo este desde as localidades leonesas de Villargusn, Candemuela o Pinos e tamn desde a vertente asturiana por Tuiza de Arriba.

En Torrebarrio non falta a cheminea

As liteiras do refuxio

A cocia dispn de todo o necesario

47

Club Alpino Ourensn

Texto: Pedro Seoane - Fotos: Club Alpino Ourensn O Club Alpino Ourensn nace en marzo de 1971 como sociedade sen animo de lucro, dedicada prctica e divulgacin dos deportes no entorno natural: montaa, escalada, sendeirismo, espeleoloxa, BTT, trail... Na actualidade, corenta anos despois da sa fundacin, cambiaron as xentes e cambiaron as formas pero non o esprito que de elas se transmitiu lustro tras lustro e sguese a beber desas fontes. Esprito sinxelo de explicar ou materializar algunhas veces, pero noutras complicado de levar a cabo pola propia natureza das actividades ou polas dificultades que o entorno amosa de por si. Anda as sempre sando adiante grazas a unha masa social disposta a botar unha man cando se precisa e facendo posible unha morea de actividades do mais variado estilo e colorido. A historia do club est chea de nomes propios (Fernando Gonzlez Cabo, Francisco Saco Pato, Antonio Domnguez Prats, Alfonso Pazos Bande, Jos Luis Rafael Heras, Antn Gavela Gesto) pola sa dedicacin cabeza de ilustres xuntas directivas do club o longo destes anos. Pero tamn a historia do club garda, entre papeis ou na memoria colectiva, moitos outros nomes de socios que por un ou outro motivo al quedaron gravados dando corpo a este colectivo chamado Club Alpino Ourensn. Na dcada dos 70 o esqu abandeira a esencia do club, sendo estes anos referencia en toda Galicia para a prctica deste deporte. Constrese o refuxio Pena do Caldeiro en Manzaneda e organzanse subidas a citada serra para a prctica do esqu movendo importantes cantidades de afeccionados. Pero pouco a pouco inciase a prctica de actividades de sendeirismo, montaa e escalada, na provincia e fra dela, que van definindo o que ser o club do futuro. Nos anos 80 e 90 vvese, en Espaa e en Galicia, unha explosin de interese polos chamados deportes de aventura que coincide coa presenza no club dun gru48
Os 70 e as subidas a neve (Manzaneda)

OS NOSOS CLUBS

nacional e con algunha que outra expedicin a os Alpes, Andes ou a frica. Mantendo a estrutura bsica, na xunta directiva do club vanse sucedendo, ano tras ano, novas incorporacins que van aportando distintas visins e mantendo unha dinmica fresca e activa en tdolos mbitos da entidade. No sculo XXI sguese a lia trazada durante todos eses anos e onde termos coma Ubia, Xurs, Atlas, Picos, Ancares, Pirineos, Alpes, Gredos aparecen de xeito peridico no calendario de actividades do club xunto con expedicins dos nosos socios que os sitan nos cumios de picos tan dispares como poden ser o McKinley, o Kilimanjaro ou o Aconcagua. Ao mesmo tempo recupranse actividades de marcado carcter social coma son a cena anual ou o concurso de fotografa e crease a Semana Audiovisual Club Alpino Ourensn, a fin de difundir o mundo da montaa entre o pblico en xeral e coa que se conseguiu traer a nosa cidade xente de renome nacional e internacional coma Carlos Soria, Kurt Diemberguer, Juanito Oiarzabal ou Edurne Pasabn. Tamn se bota unha ollada s novas actividades que xorden no mbito nacional e as as carreiras por montaa ou os raids de orientacin xa forman parte do calendario do noso club. Na rede tamn estamos presentes coa nosa pxina web www.clubalpinoourensan.es e co perfil en facebook que
Os 70 e as subidas a neve (Manzaneda)

Nos anos 90 nunha actividade de montaa en Ubia

XUNTA DIRECTIVA ACTUAL Presidente: Pedro Seoane Vicepresidente: Ignacio Rafael Secretaria: Mara Cid Tesorero: Gonzalo Domnguez Vocal: Jose Novo Vocal: Elias Rodrguez Vocal: Angel Barrio Vocal: Joaqun Dobarrio Vocal: Bernardino Barandela Vocal: Higinio Lpez Vocal: Nando Feijoo DATOS DO CLUB Denominacin: Club Alpino Ourensn-CAM N Socios: 450 Sede Social: Rua Bedoya n4, local 9 32005, Ourense Contacto: Telfono: 988232628 Email: calpinoo@terra.es Web: www.clubalpinoourensan.es Facebook: Club Alpino Ourensn Horario: Luns de 19:30 a 21:00 horas Mrcores de 19:30 a 21:00 horas Venres de 20:00 a 21:30 horas

po de xente nova: Ignacio Rafael, Gonzalo Domnguez, J.C. Reboredo, Pedro Seoane, F. Xavier Valencia, Nando Feijoo, que guiados por Antn Gavela, o que ser presidente do club durante mais de 10 anos, dan un forte impulso a todas estas actividades desenrolando un traballo frentico coa apertura de novos escenarios para a sa practica. As, nestes anos cando se abre a escola de escalada do Cann do Sil, equpanse os primeiros barrancos de Galicia como o do Ro Mao, ou brense sendeiros de pequeno e gran percorrido E xunto con todo isto organzanse dende o club todo tipo de actividades ao longo de toda a xeografa

nos permite comunicacin directa e inmediata cos nosos socios e interesados. O futuro do club pasa, entre outras cousas, polos mais pequenos. Non poda ser doutro xeito, e de a que as actividades infants e xuvens sexan un claro obxectivo no que xa estamos a traballar as como na formacin de monitores para guialas. Pero tamn o futuro do club pasa por seguir contando, coma no pasado, coa desinteresada colaboracin dos socios no desenvolvemento de calquera das facetas nas que se traballa no club.
49

Watio, In Memoriam
Texto: Adolfo Puch O noso entraable amigo e compaeiro de actividades montaeiras e xestin federativa Juan Bautista Alvarez Mnguez, Watio, deixounos o da 22 de setembro de 2011. Os seus restos repousan xa prximos s montaas que foron obxecto das sas saidas e escaladas de xuventude. Juan foi un montaeiro que pisou e fixo expedicins e ascensins aos principais macizos europeos, americanos, asiticos e africanos. Directivo do Club Montaeiros Celtas en varias ocasins, exerceu de instructor da ENAM (Escuela Nacional de Alta Montaa) hoxe Escuela Espaola de Alta Montaa (EEAM) da Federacin Espaola de Deportes de Montaa y Escalada (FEDME). Vocal da Xunta Directiva da FGM dende 1988 ata o ano 1992 no que foi nomeado director tcnico da Federacin Galega de Montaismo. Con posterioridade desempeou durante catro anos a Vicepresidencia 2 do mesmo organismo ata decembro de 2010. Era un dos directivos da Federacin con mis experiencia acumulada o longo de moitos anos de prctica do noso
50

deporte en varias facetas. Foi membro de practicamente todas as xuntas directivas de Xos Lois Freixeiro. Na actualidade na nova xunta directiva da FGM que me honro en presidir dende decembro de 2010 exerca o cargo de vocal asesor do presidente. Falar de Watio ainda que tratemos de fuxir dos tpicos, falar dun compaeiro e amigo con maisculas. Cando tiamos que facer algn traballo nos refuxios ou organizar calquer tipo de actividade era o primeiro en anotarse, nas reunins sempre aportaba a sa opinin construtiva para facer as cousas o mellor posible, e cando algn compaeiro tia un problema, seino como outros moitos por propia experiencia, sempre tia una palabra de apoio e interesbase de xeito sinxelo pola situacin de todos ns. Baixo unha pequena mscara de simptico grun, Watio era unha excelente persoa. Deixa unha pegada imborrable en todos ns que recordaremos sempre con moito afecto e orgullo poder disfrutar dos momentos vividos con Juan. Watio tia catro pasins na vida: a sa familia,

Watio no Aconcagua, 1991

o seu traballo, a msica mbito no que era un bo profesional, e por suposto o montaismo con maiscula. Queremos transmitirlle a Mila o noso cario e afecto de sempre e a seus fillos Oscar e Xavier o noso apoio. Botarmolo moito en falta nas nosas xuntanzas na montaa, e nos momentos de camaradera inesquecibles. Ata sempre, descansa en paz, amigo e compaeiro

Pza. Amrica, (C. Cial. Camelias, Loc. B-19) 36211. Vigo

Porta da Vila, 1, 15300 .Betanzos A Corua

Valle Inclan 18, 32004. Ourense. Paseo de Calvo Sotelo, 31. 36700. Tui

Ins de Castro, 7. A Corua

Pi y Margall, 53. 36202. Vigo

unha montaa de vantaxes fedrate xa!

e coece tamn o que te ofrece a fedme
fai click aqui