Vous êtes sur la page 1sur 89

DIREITO PROCESSUAL CIVIL I Arts. 1.

ao 443 e Recursos

UNIVERSIDADE DO CONTESTADO Unc. Campus de Canoinhas


Curso de Direito Prof. sc. !i"ne# $ernando !uimar%es Direto Processua" Ci&i" I '(()*'

APOSTI+A I
SU,EITOS DO PROCESSO -. PARTES E PROCURADORES -.- Partes O processo s se estabelece ple a!e te co! a part"c"pa#$o %e tr&s su'e"tos pr" c"pa"s( Esta%o) autor e r*u. +,-l.aro/ 0era o processo u!a rela#$o 'ur1%"ca tr"lateral 2ue 3" cula os sujeitos da lide e o juiz) to%os 4 procura %e u!a solu#$o para o co 5l"to %e " teresses estabelec"%o e! tor o %a prete s$o %e %"re"to !ater"al %e u! %os l"t".a tes e %a res"st& c"a %o outro. Ass"!) a parte) al*! %e sujeito da lide ou %o negcio jurdico material %e%u6"%o e! 'u16o) * ta!b*! sujeito do processo) 7 o se t"%o %e 2ue * u!a %as pessoas 2ue 5a6e! o processo8) se'a o se t"%o %e at"3o) se'a o pass"3o. Po%e9se) porta to) %"st" .u"r %o"s co ce"tos %e parte( co!o su'e"to %a l"%e) te!9se a parte em sentido material) e co!o su'e"to %o processo) a parte em sentido processual. -.'. Nomenc"aturas Co 5or!e o t"po %e a#$o) proce%"!e to ou 5ase processual) a %e o!" a#$o %as partes 3ar"a) a le" e a ter!" olo."a 5ore se. Ass"!) o autor e r*u s$o %e o!" a#:es usua"s o processo %e co ;ec"!e to e! .eral. Por*!) os casos) a se.u"r) as partes recebe! outros o!es) a saber( I < Processo de conhecimento. a/ nas excees( o pro!o3e te * excipiente) e o pro!o3"%o) exceto= >

b/ na reconveno( reconvinte e reconvindo) respect"3a!e te= c/ nos recursos em geral( recorrente e recorrido= %/ na apelao( apelante e apelado= e/ no agravo( agravante e agravado= 5/ nos embargos de terceiro( embargante e embargado= ./ nas intervenes de terceiro( o 2ue * c;a!a%o a " ter3"r po%e ser 7%e u c"a%o8) 7c;a!a%o8) 7ass"ste te8) ou s"!ples!e te 7" ter3e "e te8. II < Processo de e/ecu0%o. a) as partes %a e?ecu#$o 5or#a%a s$o o credor e o devedor= b) os e!bar.os %o %e3e%or ou %e terce"ro( embargante embargado. e

III < Processo caute"ar. As partes s$o trata%as pelo C%".o co!o requerente e requerido. IV < Nos procedimentos de 1urisdi0%o &o"unt2ria. !as ape as interessados. -.3. Su4stitui0%o Processua" E! re.ra a t"tular"%a%e %a a#$o 3" cula9se 4 t"tular"%a%e %o prete %"%o %"re"to !ater"al sub'et"3o) e 3ol3"%o a l"%e. Ass"!) 7 " .u*! po%er@ ple"tear) e! o!e prpr"o) %"re"to al;e"o) sal3o 2ua %o autor"6a%o por le"8 +Art. A CPC/ B@ casos e! 2ue a parte processua" * pessoa %"st" ta %a2uele 2ue * parte materia" %o e.c"o 'ur1%"co l"t"."oso. Cesse caso a %outr" a %e o!" a %e su4stitui0%o processua") 2ue co s"ste e! %e!a %ar a parte) e! o!e prpr"o) a tutela %e u! %"re"to co tro3ert"%o %e outre!. E?e!plos( 9 Art. AD CPP) 2ue reco ;ece a le."t"!"%a%e %o E.P. para !a ter a a#$o c"3"l %e repara#$o %e %a o ex delicto) 2ua %o a t"tular %o %"re"to 4 " %e "6a#$o 5or pobre. Assoc"a#:es e outras e t"%a%es 2ue po%e! %e!a %ar) atra3*s %a a#$o c"3"l p-bl"ca) a tutela %e " teresses %"5usos) ou se'a) a %e5esa %e be! 2ue e! se!pre perte ce! a parte %o processo. +Le" F.34FGDH/. -.5. Su4stitui0%o das Partes $o ;@ partes)

A subst"tu"#$o %as partes 2ue alu%e os arts. 41 ao 4H %o Cap1tulo IV %o CPC) $o se co 5u %e co! o 5e I!e o %a subst"tu"#$o processual. A subst"tu"#$o %e partes opera9se 2ua %o u! %os l"t".a tes sa" %o processo) e u! outro e tra e! seu lu.ar. O art. 41) trata %o assu to a%u6" %o 2ue a subst"tu"#$o 3olu t@r"a s * per!"t"%a os casos e?pressos e! le". E?e!plo( o ;er%e"ro passa ser o o3o autor ou o 2ue ocorreu o 5alec"!e to %o l"t".a te or"." @r"o/ -.6. Capacidade processua" A capac"%a%e processual co s"ste a apt"%$o %e part"c"par %a rela#$o processual) e! o!e prpr"o ou al;e"o. Represe ta#:es 3olu t@r"as < %er"3a%as %e e.c"o 'ur1%"co. Represe ta#:es le.a"s < %eter!" a%as pela le") co!o t"tular %o p@tr"o po%er e! rela#$o aos 5"l;os !e ores. Po%e! ser partes as pessoas( 9 atura"s. 'ur1%"cas %e %"re"to p-bl"co ou pr"3a%o. Jor!a"s < soc"e%a%es se! perso al"%a%e 'ur1%"ca o3o r*u) a a#$o e!

7Os " capa6es ser$o represe ta%os ou ass"st"%os por seus pa"s) tutores ou cura%ores) a 5or!a %a le" c"3"l8 +art. D CPC/ -.7. Capacidade Processua" das Pessoas Casadas Co 5or!e %"sp:e o art. 1K %o CPC) so!e te as a#:es 2ue 3erse! sobre %"re"tos rea"s "!ob"l"@r"os * 2ue o cI 'u.e +3ar$o ou !ul;er/ %epe %er@ %o asse t"!e to %o seu co sorte para " .ressar e! 'u16o. Per!"te o C%".o Art. 11) 2ue e! s"tua#$o %e recusa capr"c;osa ou %e outros e!pec"l;os 2ue a autor"6a#$o %o !ar"%o ou a outor.a %a !ul;er se'a! supr"%as 'u%"c"al!e te 2ua %o u! cI 'u.e a recuse ao outro se! !ot"3o 'usto) ou l;e se'a "!poss13el %@9la. -.8. Curate"a especia" E! al.u s casos o 'u"6 %e3e %ar 4 parte u! represe ta te espec"al para atuar e! seu o!e o curso %o processo. Trata9se %o curador especia" 4

ou curador 9 "ide: cu'a o!ea#$o ocorre e! al.u s casos %e " capac"%a%e e %e re3el"a +Art. L e " c"sos CPC/. -.). Representa0%o das pessoas 1ur;dicas Cu"%a o art. 1> %a represe ta#$o %as pessoas 'ur1%"cas p-bl"cas e pr"3a%as) be! co!o %as pessoas 5or!a"s) %"spo %o 2ue ser$o represe ta%as e! 'u16o) ati&a e passi&amente( I < a Uni%o: os Estados: o Distrito $edera" e os Territ<rios ) por seus procura%ores= II < o unic;pio: por seu pre5e"to ou procura%or= III < a massa fa"ida) pelo s1 %"co= IV < a heran0a 1acente ou &acante) por seu cura%or= V < o esp<"io pelo " 3e tar"a te= 2ua %o) por*!) se tratar %e " 3e tar"a te %at"3o) a represe ta#$o caber@ a to%os os ;er%e"ros e sucessores %o 5alec"%o +art. 1>) M 1/= VI < as pessoas 1ur;dicas) por 2ue! os respect"3os estatutos %es". are!) ou) $o os %es". a %o) por seus %"retores= 7te %o a pessoa 'ur1%"ca plural"%a%e %e %o!"c1l"o) po%e a c"ta#$o reca"r a pessoa %o .ere te %o seu estabelec"!e to 5"l"al) pelo 2ual se %eter!" ou a co!pet& c"a %o 'u16o8= VII < as sociedades sem persona"idade 1ur;dica) pela pessoa a 2ue! couber a a%!" "stra#$o %os seus be s= essas soc"e%a%es) 72ua %o %e!a %a%as) $o po%er$o opor a "rre.ular"%a%e %e sua co st"tu"#$o8 +art. 1>) M >/= VIII < a pessoa 1ur;dica estran=eira) pelo .ere te) represe ta te ou a%!" "stra%or %e sua 5"l"al) a.& c"a ou sucursal aberta ou " stala%a o ,ras"l +art. DD) par@.ra5o - "co/= essa represe ta#$o $o %epe %e %e po%eres espec"a"s) po"s o C%".o presu!e o .ere te %a 5"l"al ou a.& c"a) autor"6a%o pela pessoa 'ur1%"ca estra .e"ra) a receber c"ta#$o " "c"al para o processo %e co ;ec"!e to) %e e?ecu#$o) cautelar e espec"al +art. 1>) M 3/= IN < o condom;nio, pelo a%!" "stra%or ou pelo s1 %"co. Ba3e %o co %o!1 "o re.ular!e te co st"tu1%o e s1 %"co escol;"%o se.u %o a le" %a co 3e #$o) 7so!e te o s1 %"co te! le."t"!"%a%e para represe tar o co %o!1 "o e! 'u16o8.

'. DEVERES E DIREITOS DAS PARTES E PROCURADORES '.-. De&eres Co!pete 4s partes e aos seus procura%ores) os ter!os %o art. 14( I < e?por os 5atos e! 'u16o co 5or!e a verdade= II < proce%er co! leal%a%e e boa- != III < $o 5or!ular prete s:es e! ale.ar %e5esa) c"e te %e 2ue s$o destitudas de undamento= IV < $o pro%u6"r pro3as) e! prat"car atos " -te"s ou %es ecess@r"os 4 %eclara#$o ou %e5esa %o %"re"to. De tro %a s"ste!@t"ca %o processo c"3"l !o%er o) as partes s$o l"3res para escol;er os !e"os !a"s "%I eos 4 co secu#$o %e seus ob'et"3os. Eas essa l"ber%a%e ;@ %e ser %"sc"pl" a%a pelo respe"to aos 5" s super"ores 2ue " sp"ra! o processo) co!o !*to%o o5"c"al %e procura %a 'usta e c*lere co!pos"#$o %o l"t1."o. Da1 a e?".& c"a le.al %e 2ue as partes se co %u6a! se.u %o os pr" c1p"os %a leal%a%e e prob"%a%e) 5".uras 2ue resu!e! os " c"sos %o art.14) e! sua acep#$o !a"s lar.a. '.'. Responsa4i"idade das partes por dano processua" Da !@95* %o l"t".a te resulta o %e3er le.al %e " %e "6ar as per%as e %a os causa%os 4 parte pre'u%"ca%a +art. 1A/. Esse %e3er alca #a ta to o autor e o r*u co!o os " ter3e "e tes. A respo sab"l"%a%e) in casu) pressup:e o ele!e to ob'et"3o dano e o sub'et"3o culpa) !as esta $o se co 5u %e ecessar"a!e te co! o %olo e) pelo casu1s!o le.al) po%e 4s 3e6es l"!"tar9se 4 culpa e! se t"%o estr"to) !as %e ature6a .ra3e +art. 1F) I e VI/. Ass"!) o art. 1F) co! as altera#:es %as Le"s A.F11) %e >F.K3.DK) e L.AAD) %e >3.KA.LD) co s"%era l"t".a te %e !@95* a2uele 2ue( I < %e%u6"r prete s$o ou %e5esa co tra te?to e?presso %e le" ou 5ato " co tro3erso= II < alterar a 3er%a%e %os 5atos= III < usar o processo para co se.u"r ob'et"3o "le.al= IV < opuser res"st& c"a " 'ust"5"ca%a ao a %a!e to %o processo= V < proce%er %e !o%o te!er@r"o e! 2ual2uer " c"%e te ou ato %o processo= VI < pro3ocar " c"%e tes !a "5esta!e te " 5u %a%os.

VII < " terpuser recurso co! " tu"to !a "5esta!e te protelatr"o. O co te-%o %a " %e "6a#$o co!pree %er@) se.u %o o art.1D( a) os pre'u16os %a parte= b) os ;o or@r"os a%3ocat1c"os= c) as %espesas e5etua%as pelo lesa%o. Essa repara#$o) 2ue %ecorre %e ato "l1c"to processual) ser@ %e3"%a) 2ual2uer 2ue se'a o resulta%o %a causa) a" %a !es!o 2ue o l"t".a te %e !@95* co s".a) ao 5" al) se te #a 5a3or@3el. Al*! %o ressarc"!e to %os pre'u16os) o l"t".a te %e !@95* su'e"ta9se a pa.ar !ulta %e at* u! por ce to sobre o 3alor %a causa +art. 1D) co! a re%a#$o %a Le" L.AAD) %e >3.KA.LD/) 3erba essa 2ue) ta!b*!) re3erter@ e! be e51c"o %a parte pre'u%"ca%a +art. 3H/. Co caso %e plural"%a%e %e l"t".a tes %e !@95*) o 'u"6 co %e ar@ ca%a u! a propor#$o %e seu respect"3o " teressa a causa. Eas se a !@95* 5o" prat"ca%a e! co!u!) a co %e a#$o at" ."r@ os part1c"pes sol"%ar"a!e te +arts. 1D) M 1/. 3. DESPESAS E U+TAS

3.-. >nus financeiro do processo A presta#$o %a tutela 'ur"s%"c"o al * ser3"#o p-bl"co re!u era%o) a $o ser os casos %e !"serab"l"%a%e) e! 2ue o Esta%o co ce%e 4 parte o be e51c"o %a 7ass"st& c"a 'u%"c"@r"a8 +Le" 1.KAK) %e KH.K>.HK/. Por "sso) t"ra te essa e?ce#$o le.al) ?ca4e 9s partes pro&er as despesas dos atos @ue rea"iAam ou re@uerem no processoB Cart. -DE. Essas %espesas co!pree %e! as custas e to%os os %e!a"s gastos e5etua%os co! os atos %o processo) co!o " %e "6a#$o %e 3"a.e!) %"@r"a %e teste!u ;a e a re!u era#$o %e per"to e ass"ste tes t*c "cos +art. >K) M >/. S$o custas as 3erbas pa.as aos ser3e tu@r"os %a 'ust"#a e aos co5res p-bl"cos) pela pr@t"ca %e ato processual co 5or!e a tabela %a le" ou re."!e to a%e2ua%o. Perte ce! ao .& ero %os tr"butos) por represe tare! re!u era#$o %e ser3"#o p-bl"co. Despesas s$o to%os os %e!a"s .astos 5e"tos pelas partes a pr@t"ca %os atos processua"s) co! e?clus$o %os ;o or@r"os a%3ocat1c"os) 2ue recebera! %o C%".o trata!e to espec"al +art. >K) caput/. 3.'. Antecipa0%o das despesas I!p:e o C%".o a ca%a parte o I us processual %e pa.ar a tec"pa%a!e te as %espesas %os atos 2ue real"6ar ou re2uerer) e! curso %o processo +art. 1L) caput/.

3.3. A sucum4Fncia e as o4ri=a0Ges financeiras do processo D"3ersa %o "nus %e a tec"par as %espesas %os atos processua"s * a obrigao 2ue resulta para a parte 3e c"%a %e ressarc"r 4 3e ce%ora to%os os .astos 2ue a tec"pou. Co! e5e"to) "!p:e o art. >K) caput) ao 'u"6 o %e3er %e condenar o 3e c"%o a 7pa.ar ao 3e ce%or as %espesas 2ue a tec"pou e os ;o or@r"os a%3ocat1c"os8. Oual2uer 2ue se'a a ature6a pr" c"pal %a se te #a < co %e atr"a) %eclaratr"a ou co st"tut"3a9) co ter@ se!pre u!a parcela %e co %e a#$o) co!o e5e"to obr".atr"o %a sucu!b& c"a. Cessa parte 5or!ar@) porta to) u! t1tulo e?ecut"3o e! 5a3or %o 2ue .a ;ou a causa +autor ou r*u) pouco "!porta/. Ta!b*!) ao %ec"%"r 2ual2uer " c"%e te ou recurso) o 'u"6 co %e ar@ o 3e c"%o as respect"3as %espesas +art. >K) M 1/. Eas ;@ u!a %"5ere #a( a sentena) "sto *) o 'ul.a!e to 2ue e?t" .ue o processo) co! ou se! solu#$o %e !*r"to) a co %e a#$o %o 3e c"%o abra .e as despesas processuais e os honor2rios ad&ocat;cios +art. >K) caput/= '@) a %ec"s$o " terlocutr"a %os " c"%e tes) o 'u"6 s %e3e co %e ar o 3e c"%o as despesas +art. >K) M 1/. 3.5. Honor2rios de Ad&o=ado E tre os .astos ecess@r"os 2ue a parte 5a6 o processo 5".ura! os ;o or@r"os pa.os a seu a%3o.a%o. E! se t"%o a!plo) s$o u!a esp*c"e %o .& ero despesas processua"s, porta to. Eas o C%".o) e! !at*r"a %e sucu!b& c"a) reser3a u! trata!e to espec"al para a 3erba a%3ocat1c"a) pr" c"pal!e te e! %o"s aspectos( a/ s a se te #a) ao e cerrar o processo) * 2ue resol3er@ a 2uest$o %os ;o or@r"os. Ao co tr@r"o %as %e!a"s %espesas) $o ;@ co %e a#$o %e ;o or@r"os as %ec"s:es " terlocutr"as 2ue soluc"o e! os " c"%e tes 3er"5"ca%os o curso %o processo) e! os recursos a eles pert" e tes +art. >K) M 1/= b/ por outro la%o) pouco "!porta o co trato 5"r!a%o e tre a parte e seu a%3o.a%o) ou a 2ua t"a 2ue e5et"3a!e te l;e 5o" pa.a. O ressarc"!e to %os .astos a%3ocat1c"os ser@ se!pre 5e"to co 5or!e 3alor 5"?a%o pelo 'u"6 a se te #a +art. >K) M 3/. 3.6. Ca4imento dos Honor2rios A" %a 2ue $o ;a'a pe%"%o e?presso %o 3e ce%or * %e3"%o o ressarc"!e to %os ;o or@r"os %e seu a%3o.a%o. E) !es!o 5u c"o a %o o a%3o.a%o e! causa prpr"a) ter@ %"re"to) se 3e ce%or) 4 " %e "6a#$o %e seus ;o or@r"os. D

3.7. $i/a0%o dos honor2rios Os l"!"tes %a 5"?a#$o %os ;o or@r"os) pelo 'u"6) s$o trata%os pelo art. >K) M 3) e! 5u #$o %o 3alor %a co %e a#$o pr" c"pal e $o %o 3alor " "c"al!e te atr"bu1%o 4 causa. Ass"!) o 'u"6 co %e ar@ o 3e c"%o a pa.ar ;o or@r"os ao 3e ce%or e tre o !1 "!o %e 1K por ce to e o !@?"!o %e >K por ce to 7sobre o 3alor %a co %e a#$o8. E tre esses %o"s parP!etros) o arb"tra!e to 'u%"c"al) para c;e.ar ao perce tual %e5" "t"3o) le3ar@ e! co ta( a/ o .rau %e 6elo pro5"ss"o al= b/ o lu.ar %a presta#$o %o ser3"#o= c/ a ature6a e "!portP c"a %a causa) o trabal;o real"6a%o pelo a%3o.a%o e o te!po e?"."%o para o seu ser3"#o +art. >K) M 3/. De"?ar$o %e ser obser3a%os os l"!"tes e! 2uest$o +!@?"!os e !1 "!os/ 2ua %o a causa 5or %e pe2ue o 3alor ou %e 3alor " est"!@3el) be! co!o 2ua %o $o resultar e! co %e a#$o) tal co!o se %@ as se te #as %e "!proce%& c"a %o pe%"%o) as co st"tut"3as e as %eclaratr"as. 3.8. AssistFncia ,udici2ria A Co st"tu"#$o %a assist#ncia judici$ria aos ecess"ta%os) a 5or!a %a le") ass"st& c"a essa 2ue ta!b*! * co ;ec"%a co!o %ustia gratuita +Co st"tu"#$o Je%eral) art. H) " c. LNNIV/. Ac;a9se a assist#ncia judici$ria re.ula%a) or%" ar"a!e te) pela Le" 1.KAK) %e KH.K>.HK) 2ue a outor.a ta to aos bras"le"ros) co!o aos estra .e"ros a2u" res"%e tes) %es%e 2ue necessitados. &ecessitado) para o le."sla%or) $o * ape as o miser$vel) !as) s"!) 7to%o a2uele cu'a s"tua#$o eco I!"ca $o l;e per!"ta pa.ar as custas %o processo e os ;o or@r"os a%3o.a%o) se! pre'u16o %o suste to %o prpr"o ou %a 5a!1l"a8 +art. >) par@.ra5o - "co) %a Le" 1.KAK/. Trata9se %e %"re"to perso al1ss"!o) 2ue $o se tra s5ere aos ;er%e"ros ou sucessores e * co ce%"%o e! car@ter part"cular para ca%a causa +art. 1K) idem/. 5. ADVO!ADOS 5.-. Capacidade de postu"a0%o

C$o se co 5u %e a capacidade processual) 2ue * a apt"%$o para ser parte) co! a capacidade de postulao) 2ue 3e! a ser a apt"%$o para realizar os atos %o processo %e !a e"ra e5"ca6. A capac"%a%e %e postula#$o e! osso s"ste!a processual co!pete e?clus"3a!e te aos a%3o.a%os) %e !o%o 2ue * obr".atr"a a represe ta#$o %a parte e! 'u16o por a%3o.a%o le.al!e te ;ab"l"ta%o +art. 3A/. Trata9se %e u! pressuposto processual) cu'a " obser3P c"a co %u6 4 ul"%a%e %o processo +arts. 1 e 3 %a Le" D.LKA) %e K4.KF.1LL4/ B@ casos) por*!) e! 2ue) e?cepc"o al!e te) se a%!"te a postula#$o %"reta!e te pela parte.Per!"te) ass"!) o art. 3A 2ue a parte postule em causa prpria) "sto *) se! outor.a %e !a %ato a a%3o.a%o. 5.'. O mandato 1udicia" Para 2ue o a%3o.a%o represe te a parte o processo) ;@ %e estar " 3est"%o %e po%eres a%e2ua%os) 2ue %e3e! ser outor.a%os por mandato escrito) p-bl"co ou part"cular +art. 3D/. 6. +ITISCONSIRCIO 6.-. P"ura"idade de partes Cor!al!e te) os su'e"tos %a rela#$o processual s$o s" .ulares( umautor e um r*u. B@) por*!) casos e! 2ue ocorre a 5".ura c;a!a%a litisconsrcio) 2ue 3e! a ser a ;"ptese e! 2ue u!a %as partes %o processo se co!p:e %e v$rias pessoas. Os %"3ersos l"t".a tes) 2ue se coloca! %o !es!o la%o %a rela#$o processual c;a!a!9se litisconsortes. 6.'. EspJcies de "itiscons<rcio Oua to 4s co se2Q& c"as %o l"t"sco src"o sobre o processo) ;@ poss"b"l"%a%e %e class"5"ca#:es sob %o"s P .ulos %"5ere tes( a/ co 5or!e possa! ou $o as partes dispensar ou recusar a 5or!a#$o %a rela#$o processual pl-r"!a) o l"t"sco src"o class"5"ca9se e!( I < necess$rio( o 2ue .eral %os l"t".a tes= $o po%e ser %"spe sa%o) !es!o co! o acor%o

II < acultativo( o 2ue se estabelece por 3o ta%e %as partes e 2ue se sub%"3"%e e! irrecus$vel e recus$vel. O pr"!e"ro) 2ua %o re2uer"%o pelos autores) $o po%e ser recusa%o pelos r*us. O se.u %o a%!"te re'e"#$o pelos %e!a %a%os= 1K

b/ %o po to %e 3"sta %a uni ormidade %a l"t"sco sortes) class"5"ca9se o l"t"sco src"o e!(

%ec"s$o pera te

os

I < unit$rio( 2ue ocorre 2ua %o a %ec"s$o %a causa %e3a ser u "5or!e e! rela#$o a to%os os l"t"sco sortes= e II < simples( 2ue se %@ 2ua %o a %ec"s$o) e!bora pro5er"%a processo) po%e ser %"5ere te para ca%a u! %os l"t"sco sortes. 6.7. Casos "e=ais de "itiscons<rcio A al"se!os o casu1s!o %o art. 4A) por !e"o %e e?e!plos co cretos( I < 'omun(o de direitos ou obrigaes) Po%e ocorrer e! casos co!u s %e co %o!1 "o sobre be s 2ua %o se 5aculta a ca%a co %I!" o re"3" %"car o to%o) !as to%os os co %I!" os) e! l"t"sco src"o 5acultat"3o) po%e! ta!b*! %e!a %ar e! co 'u to o be! co!u! +art. A>3) 11) %o C%".o C"3"l/. Co caso %e c"njuges) a %e!a %a sobre "!3e"s ou %"re"tos rea"s a eles relat"3os '@ tor a ecess@r"o o l"t"sco src"o %e !ar"%o e !ul;er +arts. >3H) II) e >4>) I %o C%".o C"3"l/. O !es!o aco tece co! a a#$o %"3"sr"a) e! 2ue to%os os co %I!" os s$o partes ecess@r"as +art. LAF) II) %o C%".o %e Processo C"3"l/. A t1tulo %e co!u ;$o %e obr".a#:es) te!9se l"t"sco src"o as causas sobre %13"%as suporta%as) e! co!u!) por 3@r"os %e3e%ores) sol"%@r"os ou $o. II < *ireitos e obrigaes derivados do mesmo undamento de ato ou de direito) Esse l"t"sco src"o po%e ocorrer e! a#$o %er"3a%a %e ato "l1c"to prat"ca%o por preposto) e"s 2ue o prepo e te ta!b*! respo %e sol"%ar"a!e te pela repara#$o %o %a o= ou e! caso e! 2ue %e u! s ato "l1c"to %ecorre! pre'u16os para 3@r"as 31t"!as. Ca pr"!e"ra ;"ptese) o pre'u%"ca%o po%e %e!a %ar ape as u! %os %o"s co9respo s@3e"s ou a!bos co 'u ta!e te) e! l"t"sco src"o pass"3o. Ca se.u %a) ca%a u!a %as 31t"!as po%e propor a#$o co tra o culpa%o) ou to%os po%e! reu "r9 se e propor u!a s %e!a %a e! l"t"sco src"o at"3o. E! a!bos os casos) por*!) o l"t"sco src"o ser@ ape as 5acultat"3o. III < 'onexo pelo objeto ou pela causa de pedir) o !es!o

11

Se u! pr*%"o est@ ocupa%o por %o"s " 2u"l" os parc"a"s) as a#:es %e %espe'o re5ere tes ao !es!o "!3el po%e! ser cu!ula%as por !e"o %e l"t"sco src"o pass"3o) por2ue o be! 3"sa%o +ob'eto %a a#$o/ * co!u! 4s %uas causas. B@ co e?$o pela causa %e pe%"r 2ua %o %uas prete s:es co tra pessoas %"5ere tes se 5u %a! u! s ato jurdico) o 2ue tor a o " c"so III %o art. 4A u!a repet"#$o e! parte %o " c"so II %o !es!o art".o +!es!o 5u %a!e to %e 5ato ou %e %"re"to/. IV < + inidade de questes por um ponto comum de ato ou de direito) A2u" $o ;@ conexo) po"s os 5atos 'ur1%"cos ape as a ins. 7. INTERVENKLO DE TERCEIROS 7.-. Conceito Ocorre o 5e I!e o processual c;a!a%o interveno de terceiro 2ua %o al.u*! " .ressa) co!o parte ou coa%'u3a te %a parte) e! processo pe %e te e tre outras partes. A " ter3e #$o %e terce"ros * se!pre volunt$ria) se %o " 'ur1%"co pe sar 2ue a le" possa obr".ar o estra ;o a " .ressar o processo. O 2ue ocorre) !u"tas 3e6es) * a pro3oca#$o %e u!a %as partes %o processo pe %e te para 2ue o terce"ro 3e ;a a " te.rar a rela#$o processual. Eas 7a poss"b"l"%a%e %e o 'u"6 obr".ar) por ato %e o51c"o) o terce"ro a " .ressar e! 'u16o %e3e ;o'e ser co testa%a. O 'u"6 $o po%e) " 2u"s"tor"al!e te) tra6er o terce"ro a 'u16o8. O 2ue ele 5a6) e! casos co!o o %o par@.ra5o - "co %o art. 4F) * %eter!" ar a u!a %as partes 2ue) se 2u"ser a %ec"s$o %e !*r"to) cite terce"ros +l"t"sco sortes ecess@r"os/) po"s %o co tr@r"o o processo ser@ tra ca%o se! ela. A coa#$o le.al e?erce9se sobre a parte e $o sobre o terce"ro. Esse co t" ua l"3re %e " ter3"r ou $o. C$o se l;e co!" a pe a al.u!a. Suporta ape as o I us %e su'e"tar9se aos e5e"tos %a se te #a) co!o %ecorr& c"a %a c"ta#$o. Por outro la%o) a " ter3e #$o) se!pre 5acultat"3a para o terce"ro) $o *) por*!) arb"tr@r"a . S po%e ocorrer a2uelas ;"pteses espec"al!e te pre3"stas pela le" processual. Os casos %e " ter3e #$o %e terce"ros catalo.a%os pelo C%".o %e Processo C"3"l s$o os se.u" tes( a/ b/ c/ %/ e/ a oposio +arts. HA a A1/= a nomeao , autoria +arts. A> a AL/= a denunciao da lide +arts. FK a FA/= o c(amamento ao processo +arts. FF a DK/= a assist#ncia +arts. HK a HH/. 1> $o s$o os !es!os) !as

Po%e9se) ta!b*!) co s"%erar co!o u!a 5or!a %e " ter3e #$o 3olu t@r"a o recurso do terceiro prejudicado) pre3"sto o art. 4LL. 8. OPOSIKLO 8.-. Conceito Se.u %o o art. HA %o C%".o %e Processo C"3"l) 72ue! prete %er) o to%o ou e! parte) a co"sa ou o %"re"to sobre 2ue co tro3erte! autor e r*u po%er@) at* ser pro5er"%a a se te #a) o5erecer opos"#$o co tra a!bos8. Co s"ste a oposio) porta to) a 7a#$o %e terce"ro para e?clu"r ta to o autor co!o r*u8. Co! essa " ter3e #$o o processo al;e"o) o terce"ro 3"sa a %e5e %er o 2ue * seu e est@ se %o %"sputa%o e 'u16o por outre!. R !e%"%a %e l"3re " "c"at"3a %o terce"ro) s"!ples 5acul%a%e sua) 3"sto 2ue e ;u! pre'u16o 'ur1%"co po%e l;e causar a se te #a a ser pro5er"%a u! processo e! 2ue $o 5".ura co!o parte. Eas) se! %-3"%a) po%e o processo al;e"o acarretar9l;e %a o %e 5ato) 2ue e?"."r@) !a"s tar%e) u!a outra a#$o para obter a respect"3a repara#$o. Des%e lo.o) porta to) po%e o opoe te) para abre3"ar a solu#$o %a pe %& c"a e tre ele e as %uas partes %o processo) pe%"r o recol;"!e to 'u%"c"al %e seu %"re"to) 2ue e?clu" o %os l"t".a tes. A oposio) o s"ste!a %e osso C%".o) po%e ser total ou parcial) "sto *) po%e re5er"r9se a to%a a co"sa ou %"re"to l"t"."oso) ou ape as parte %eles. R a%!"ss13el a !e%"%a e! to%os os proce%"!e tos) se'a! as a#:es rea"s ou pessoa"s) e at* !es!o o processo %e e?ecu#$o. 8.'. Procedimento A opos"#$o po%e ocorrer sob a 5or!a %e interveno no processo +art. HL/) ou %e ao aut"noma+art. AK/. D@9se a pr"!e"ra 2ua %o o pe%"%o %o opoe te * a'u"6a%o a tes %a au%"& c"a) !as se!pre a tes %o trP s"to e! 'ul.a%o %a se te #a. ). NO EAKLO M AUTORIA ).-. Conceito Co s"ste a o!ea#$o 4 autor"a o " c"%e te pelo 2ual o !ero %ete tor) 2ua %o %e!a %a%o) " %"ca a2uele 2ue * o propr"et@r"o ou o possu"%or %a co"sa l"t"."osa) 3"sa %o a tra s5er"r9l;e a pos"#$o %e r*u +art. A>/.

13

Cabe) ta!b*!) a !e%"%a) as a#:es %e " %e "6a#$o) 2ua %o o r*u) causa%or %o %a o) 7ale.a 2ue prat"cou o ato por or%e!) ou e! cu!pr"!e to %e " stru#:es %e terce"ro8 +art. A3/. Ca pr"!e"ra ;"ptese) o C%".o cu"%a t$o9so!e te %o mero detentor) "sto *) %o ser3"%or %a posse %e outre!) %a2uele 2ue e?erce u! po%er %e 5ato sobre a co"sa) !as e! pro3e"to al;e"o. Ocorre as s"tua#:es %e %epe %& c"a ;"er@r2u"ca) co!o a %o e!pre.a%o %o !a %at@r"o) %o a.e te ou %o preposto. Correspo %e aos casos pre3"stos o art. 1.1LD %o C%".o C"3"l) e! cu'os ter!os $o se co s"%era possu"%or ou %ete tor -aquele que, ac(ando-se em relao de depend#ncia para com outro, conserva a posse em nome deste e em cumprimento de ordens ou instrues suas.. A or".e! %a rela#$o e tre o 3er%a%e"ro possu"%or e o !ero %ete tor ta to po%e pro3"r %e u! 31 culo 'ur1%"co co!o %e u!a s"!ples s"tua#$o %e 5ato. A o!ea#$o 4 autor"a o s"ste!a %o C%".o $o * u!a 5acul%a%e) !as s"! u! de&er %o !a %a%o) %e cu'a " obser3P c"a resulta a respo sab"l"%a%e por per%as e %a os +art. AL) I/. I.ual a sa #$o se apl"ca) ta!b*!) ao caso e! 2ue o r*u o!e"a pessoa %"3ersa %a2uela e! cu'o o!e %et*! a co"sa %e!a %a%a +art. AL) II/. O pre'u16o a ree!bolsar ta to po%e ser %o autor co!o %o terce"ro 2ue $o 5o" o!ea%o 4 autor"a. ).'. Procedimento O %e!a %a%o %e3e 5a6er a o!ea#$o o pra6o %e %e5esa +art. A4/. C$o est@ obr".a%o a 5a6&9lo 'u to a co testa#$o) po"s a o!ea#$o pro3oca a suspe s$o %o processo +art. A4/) e se 5or recusa%a pelo o!ea%o e se'ar@ reabertura %o pra6o %e %e5esa ao o!ea te +art. AF/. Ca%a "!pe%e) por*!) a aprese ta#$o s"!ultP ea %a co testa#$o e %a o!ea#$o 4 autor"a) s"tua#$o e! 2ue a co testa#$o s ser@ aprec"a%a se a o!ea#$o $o 5or ace"ta. O pe%"%o %o o!ea te * 5or!ula%o atra3*s %e pet"#$o o bo'o %os autos. Ao %e5er"9lo) o 'u"6 7suspe %er@ o processo e !a %ar@ ou3"r ou autor o pra6o %e c" co %"as8 +art. A4/. Tr&s at"tu%es po%e to!ar o autor( a/ ace"tar e?pressa!e te a o!ea#$o +art. AA) pr"!e"ra parte/= b/ abster9se %e !a "5estar) caso e! 2ue se presu!e a ace"ta#$o +art. AD) I/= c/ recusar a o!ea#$o +art. AA) se.u %a parte/.

14

E! e ;u! caso o autor est@ obr".a%o a acol;er a o!ea#$o 5e"ta pelo r*u. Se) to%a3"a) ;@ ace"ta#$o) e?pressa ou t@c"ta) caber@ ao autor pro!o3er a c"ta#$o %o o!ea%o. Eas) se ;@ recusa) 2ue s po%e ser e?pressa) 5"car@ se! e5e"to a o!ea#$o e o processo reto!ar@ seu recurso or!al co tra o %e!a %a%o o!ea te +art. AH/) a 2ue! ser@ reaberto o pra6o %e co testa#$o +art. AF/. D. DENUNCIAKLO DA +IDE D.-. Conceito Co s"ste!a %o C%".o) a %e u c"a#$o %a l"%e * !e%"%a o4ri=at<ria: 2ue le3a a u!a se te #a sobre a respo sab"l"%a%e %o terce"ro e! 5ace %o %e u c"a te) %e par co! a solu#$o or!al %o l"t1."o %e " 1c"o %e%u6"%o e! 'u16o) e tre autor e r*u. Consiste em chamar o terceiro CdenunciadoE: @ue mantJm um &;ncu"o de direito com a parte CdenuncianteE: para &ir responder pe"a =arantia do ne=<cio 1ur;dico: caso o denunciante saia &encido no processo. Os casos e! 2ue te! cab"!e to a %e u c"a#$o %a l"%e) se.u %o o art. FK) s$o( I < o %e .ara t"a %a e3"c#$o= II < o %a posse " %"reta= III < o %o %"re"to re.ress"3o %e " %e "6a#$o. E?a!" e!o9los separa%a!e te( a/ A pr"!e"ra ;"ptese se re5ere ao c;a!a!e to %o alienante) 2ua %o o adquirente a t1tulo o eroso so5re re"3" %"ca#$o %a co"sa e.oc"a%a por parte %e terce"ro. A co 3oca#$o se 5a6 para 2ue o %e u c"a%o 3e ;a .ara t"r ao %e u c"a te o e?erc1c"o %os %"re"tos 2ue l;e a%3*! %a e3"c#$o) os ter!os %os arts. 44F a 4HF %o C%".o C"3"l. Se o a%2u"re te $o la #ar !$o %a %e u c"a#$o %a l"%e e 3"er a sucu!b"r pera te a re"3" %"ca#$o %a outra parte) $o po%er@ e?erc"tar) co tra o tra s!"te te) o %"re"to %e .ara t"a 2ue %a e3"c#$o l;e resultar"a +art. 4HA %o C%".o C"3"l/. Da1 a obr".ator"e%a%e) a esp*c"e) %a %e u c"a#$o %a l"%e. b/ A se.u %a ;"ptese %o art. FK se re5ere 4 %e u c"a#$o %a l"%e ao propr"et@r"o ou possu"%or " %"reto 2ua %o a a#$o 3ersar sobre be! e! po%er %o possu"%or %"reto e s este 5or %e!a %a%o.

1H

Casos %e posse " %"reta s$o) e?e!pl"5"cat"3a!e te) os %o usu5rutu@r"o) %o cre%or p". orat1c"o e %o locat@r"o) ;"ptese e! 2ue os atos possessr"os %"retos $o a ula! a posse " %"reta %a2ueles 2ue a ce%era!) te!porar"a!e te) aos pr"!e"ros +art. 1.1LF %o C%".o C"3"l/. E! to%os esses e?e!plos) o propr"et@r"o ou possu"%or) ao ce%er a posse %"reta a outre!) assu!e o %e3er %e .ara t"r o e?erc1c"o or!al %ela por a2uele 2ue passa a ser o possu"%or %"reto. Possu"%or " %"reto) 5" al!e te) $o se co 5u %e co! !ero %ete tor) ou ser3"%or %a posse %e outre!. C$o te %o %"re"to 4 posse) o !ero %ete tor $o te! %"re"to %e " %e "6a#$o a res.uar%ar co tra o 3er%a%e"ro possu"%or. A ele) 2ua %o %e!a %a%o pessoal!e te) co!pete ape as o!ear 4 autor"a o le.1t"!o possu"%or +art. A>/. c/ A -lt"!a ;"ptese %o art. FK + III/ se re5ere 4 %e u c"a#$o %a l"%e 42uele 2ue est"3er obr".a%o) por le" ou co trato) a " %e "6ar o %e u c"a te) e! a#$o re.ress"3a) pelo pre'u16o 2ue e3e tual!e te a%3"er %a per%a %a causa. A 5alta %e %e u c"a#$o) se.u %o a l"#$o %e Celso ,arb") le3a 4 per%a %o %"re"to %e re.resso. Essa per%a) por*!) s ocorre e! casos co!o o %a .ara t"a %a e3"c#$o) co 5or!e se esclarece o "te! 11A) a%"a te. O art. FK) III) co soa te abal"6a%o e te %"!e to %o !es!o processual"sta) %e3e ser " terpreta%o) restr"t"3a!e te) %e !o%o a abra .er u "ca!e te o direito regressivo) co!o tal co ce"tua%o e! le") e $o s"tua#:es ape as asse!el;a%as) co!o a %o co trato %e se.uro. Ca 3er%a%e) a respo sab"l"%a%e %o se.ura%or * %"reta e $o re.ress"3a) po"s %ecorre %o %a o e $o %a sucu!b& c"a %o se.ura%o) se.u %o Celso ,arb". D.'. Procedimento Cu!pre %"st" .u"r e tre a %e u c"a#$o 5e"ta pelo autor e a pro!o3"%a pelo r*u( I Denuncia0%o feita pe"o autor. Oua %o a %e u c"a#$o %a l"%e parte %o autor) o !o!e to %e sua propos"tura co 5u %e9se co! o %a prpr"a a#$o. Ca pet"#$o " "c"al) e t$o) ser@ pe%"%a a c"ta#$o %o %e u c"a%o) 'u ta!e te co! a %o r*u. Eas o 'u"6 %e3er@ !arcar o pra6o %e resposta %o %e u c"a%o) e o processo 5"car@ suspe so +art. F>/. E! pr" c1p"o) ser@ %e 2u" 6e %"as +art. >LF/. Para a %"l".& c"a c"tatr"a %o %e u c"a%o) !arca a le" o pra6o %e sua real"6a#$o) 2ue * %e 1K %"as para o res"%e te a Co!arca) e %e 3K %"as) para o res"%e te e! outra Co!arca) ou e! lu.ar " certo +art. F>) M 1/. 7C$o se proce%e %o 4 c"ta#$o o pra6o !arca%o) a a#$o prosse.u"r@ u "ca!e te !e rela#$o ao %e u c"a te8 +art. F>) M >/. 1A

Co curso %o re5er"%o " c"%e te) po%er@ o %e u c"a%o( a. s"!ples!e te per!a ecer " erte) caso e! 2ue 5" %o pra6o %e co!parec"!e to o 'u"6 %eter!" ar@ a c"ta#$o %o %e!a %a%o) prosse.u" %o a a#$o ape as e tre autor e r*u= ou b. co!parecer e assu!"r a pos"#$o %e l"t"sco sorte) caso e! 2ue po%er@ a%"tar a pet"#$o " "c"al= ou) 5" al!e te) c. e.ar sua 2ual"%a%e) 2ua %o) e t$o) o autor prosse.u"r@ co! a a#$o co tra o r*u e ter@) !es!o ass"!) asse.ura%o o %"re"to a 3er soluc"o a%o a se te #a 5" al o %"re"to %ecorre te %a e3"c#$o) ou %a respo sab"l"%a%e por per%as e %a os a car.o %o %e u c"a%o. S %epo"s %e soluc"o a%o o " c"%e te %a c"ta#$o %o %e u c"a te * 2ue) restabelec"%o o curso %o processo) se real"6ar@ a c"ta#$o %o r*u +art. F4) in ine/. II Denuncia0%o feita pe"o rJu. O r*u %e3er@ 5a6er a %e u c"a#$o %a l"%e o pra6o para co testar a a#$o Lart. F1/. Da propos"tura %o " c"%e te %ecorrer@ a suspe s$o %o processo +art. F>/) obser3a %o9se os !es!os pra6os %e c"ta#$o e resposta '@ alu%"%os o tp"co %a %e u c"a#$o 5e"ta pelo autor +M 1 %o art. F>/. Je"ta a %e u c"a#$o %a l"%e) $o estar@ o r*u obr".a%o a aprese tar s"!ulta ea!e te a co testa#$o. +d instar %o 2ue se %@ a o!ea#$o 4 autor"a Lart. AF/) %e3er@ ser reaberto ao %e u c"a te o pra6o para co testar) aps a solu#$o %o " c"%e te) !es!o por2ue) as !a"s %as 3e6es) %epe %er@ %o co!parec"!e to %o %e u c"a%o para estruturar sua resposta. Ao %e u c"a%o o 'u"6 !arcar@ o pra6o %e resposta e) aps sua c"ta#$o) po%er@ ocorrer u!a %as se.u" tes ;"pteses pre3"stas pelo art. FH( 1S/ Se o %e u c"a%o ace"tar a %e u c"a#$o) po%er@ co testar o pe%"%o) o pra6o %e resposta +1H %"as/) 2ue co!e#ar@ a 5lu"r %epo"s %o pra6o %a%o para respo %er 4 o!ea#$o +"sto *) %epo"s 2ue o processo %e"?ar %e so5rer os e5e"tos %a suspe s$o " "c"al/. >S/ Se o %e u c"a%o 5or re3el) ou se'a) %e"?ar %e respo %er 4 %e u c"a#$o) ou co!parecer ape as para e.ar a 2ual"%a%e 2ue l;e 5or atr"bu1%a) cu!pr"r@ ao %e u c"a te prosse.u"r a %e5esa at* o 5" al. O pra6o %e co testa#$o ser@ reaberto aps a solu#$o %o " c"%e te) !e%"a te " t"!a#$o %o r*u) co!o '@ a5"r!a!os) se a %e5esa $o t"3er s"%o o5erec"%a 'u ta!e te co! o pe%"%o %e %e u c"a#$o %a l"%e. 3S/ Se o %e u c"a%o co!parecer e co 5essar os 5atos ale.a%os pelo autor) po%er@ o %e u c"a te prosse.u"r a %e5esa) co! reabertura %o pra6o %e resposta) as co %"#:es !e c"o a%as o tp"co a ter"or. 1F

-(. CHA A ENTO AO PROCESSO -(.-. Conceito C;a!a!e to ao processo * o " c"%e te pelo 2ual o %e3e%or %e!a %a%o c;a!a para " te.rar o !es!o processo os coobr".a%os pela %13"%a) %e !o%o a 5a6&9los ta!b*! respo s@3e"s pelo resulta%o %o 5e"to +art. FF/. Co! essa pro3"%& c"a) o r*u obt*! se te #a 2ue po%e ser e?ecuta%a co tra o %e3e%or pr" c"pal ou os co9%e3e%ores) se t"3er %e pa.ar o %*b"to. A 5" al"%a%e %o " st"tuto *) porta to) 75a3orecer o %e3e%or 2ue est@ se %o ac"o a%o) por2ue a!pl"a a %e!a %a) para per!"t"r a co %e a#$o ta!b*! %os %e!a"s %e3e%ores) al*! %e l;e 5or ecer) o !es!o processo) t1tulo e?ecut"3o 'u%"c"al para cobrar %eles a2u"lo 2ue pa.ar8. -(.'. Casos de admissi4i"idade do incidente Co 5or!e o art. FF) * a%!"ss13el o c;a!a!e to ao processo( I < %o %e3e%or) a a#$o e! 2ue o 5"a%or 5or r*u= II < %os outros 5"a%ores) 2ua %o para a a#$o 5or c"ta%o ape as u! %eles= III < %e to%os os %e3e%ores sol"%@r"os) 2ua %o o cre%or e?"."r %e u! ou %e al.u s %eles) parc"al ou total!e te) a %13"%a co!u!. -(.3. Procedimento O r*u %e3e propor o " c"%e te o pra6o %e co testa#$o +art. FD/. Recebe %o a pet"#$o) o 'u"6 suspe %er@ o curso %o processo e ser@ obser3a%o 2ua %o 4 c"ta#$o e pra6os o !es!o r"to %a %e u c"a#$o %a l"%e) reco!e %a%o pelo art. F> +art. FL/. Ba'a ou $o ace"ta#$o %o c;a!a!e to) pelo terce"ro +c;a!a%o/) 5"car@ este 3" cula%o ao processo) %e !o%o 2ue a se te #a 2ue co %e ar o r*u ter@) ta!b*!) 5or#a %e co"sa 'ul.a%a co tra o c(amado. De tal sorte) ;a3e %o sucu!b& c"a %os %e3e%ores e! co 'u to) 73aler@ co!o t1tulo e?ecut"3o) e! 5a3or %o 2ue sat"s5a6er a %13"%a para e?"."9la) por " te"ro) %o %e3e%or pr" c"pal ou %e ca%a u! %os co9%e3e%ores a sua 2uota) a propor#$o 2ue l;e tocar8 +art. DK/. E!bora o c;a!a!e to ao processo $o se'a obr".atr"o) co!o a %e u c"a#$o %a l"%e) 2ua %o o r*u la #a !$o %o " c"%e te) para obter t1tulo e?ecut"3o co tra o %e3e%or pr" c"pal ou outros %e3e%ores sol"%@r"os) $o * per!"t"%o ao 'u"6 %e e.ar tal prete s$o. 1D

--. ASSISTNNCIA --.-. Conceito O C%".o pre5er"u tratar %a ass"st& c"a 'u to ao l"t"sco src"o 5ora %o Cap1tulo %a 7I ter3e #$o %e Terce"ros8. Eas a real"%a%e) o " .resso %o ass"ste te o processo * caso t1p"co %e " ter3e #$o 3olu t@r"a %e terce"ro) !es!o 2ua %o * co s"%era%o l"t"sco sorte %a parte pr" c"pal. Se.u %o o art. HK) %@9se a assist#ncia 2ua %o o terce"ro) a pe %& c"a %e u!a causa e tre outras pessoas) te %o " teresse 'ur1%"co e! 2ue a se te #a se'a 5a3or@3el a u!a %as partes) " ter3*! o processo para prestar9l;e colabora#$o. O ass"ste te) porta to) $o * parte %a rela#$o processual e "sso se %"st" .ue %o l"t"sco sorte. Sua pos"#$o * %e terce"ro 2ue te ta ape as coa%'u3ar u!a %as partes a obter a 3"tr"a o processo. C$o %e5e %e %"re"to prpr"o) !as %e outre!) e!bora te ;a u! " teresse prpr"o a prote.er " %"reta!e te. --.'. Pressupostos da inter&en0%o A " ter3e #$o %o terce"ro) co!o ass"ste te) pressup:e " teresse. Eas seu " teresse $o co s"ste a tutela %e seu %"re"to sub'et"3o) por2ue $o " te.ra ele a l"%e a soluc"o ar= !as a preser3a#$o ou a obte #$o %e u!a s"tua#$o 'ur1%"ca %e outre! +a parte/ 2ue possa " 5lu"r pos"t"3a!e te a rela#$o 'ur1%"ca $o9l"t"."osa e?"ste te e tre ele) ass"ste te) e a parte ass"st"%a. E/. Se A.) %o o %e u!a co"sa) co 3e c"o a alu.a9la ou e!presta9la a ,.) e C. a'u16a u!a a#$o re"3" %"catr"a sobre a !es!a co"sa) * " tu"t"3o 2ue ,. te! " teresse 'ur1%"co e! 2ue A. sa"a 3"tor"oso a causa) po"s) caso co tr@r"o) $o po%er@ %es5rutar %a co"sa 2ue 5o" ob'eto %o co trato. Le.1t"!a ser@) %estarte) sua " ter3e #$o o processo para a'u%ar A. a obter se te #a 2ue l;e se'a 5a3or@3el. Por outro la%o) o " teresse %o ass"ste te ;@ %e ser jurdico) co!o recla!a %o art. HK) "sto *) %e3e relac"o ar9se co! u! 31 culo 'ur1%"co %o terce"ro co! u!a %as partes) %e sorte 2ue $o se tolera a ass"st& c"a 5u %a%a ape as e! 7rela#$o %e or%e! se t"!e tal8 < ou e! 7" teresse s"!ples!e te eco I!"co8. D"a te %"sso) po%e!os s" tet"6ar os pressupostos %a ass"st& c"a e!( a/ e?"st& c"a %e u!a rela#$o 'ur1%"ca e tre u!a %as partes e o terce"ro +ass"ste te/= e b/ poss"b"l"%a%e %e 3"r a se te #a a " 5lu"r a re5er"%a rela#$o.

1L

--.3. Procedimento A ass"st& c"a %e3e ser re2uer"%a) por pet"#$o %o terce"ro " teressa%o) %e tro %os autos e! curso. A!bas as partes ser$o ou3"%as e 2ual2uer %elas po%er@ "!pu. ar o pe%"%o) e! c" co %"as) co ta%os %a " t"!a#$o +art. H1/. Se $o ;ou3er "!pu. a#$o) ao 'u"6 caber@) s"!ples!e te) a%!"t"r a ass"st& c"a se! !a"or aprec"a#$o e! tor o %o pe%"%o) se.u %o se %epree %e %a pr"!e"ra parte %o art. H1) caput. Se) to%a3"a) ;ou3er "!pu. a#$o) esta s po%er@ re5er"r9se 4 5alta %e " teresse 'ur1%"co %o terce"ro para " ter5er"r a be! %o ass"st"%o +art. H1) caput) se.u %a parte/. Da "!pu. a#$o %ecorre u! proce%"!e to " c"%e tal 2ue $o %e3er@ pre'u%"car) e! suspe %er) o a %a!e to %o processo pr" c"pal. O proce%"!e to %a "!pu. a#$o * o se.u" te +art. H1/( 1/ o 'u"6 %eter!" ar@ o %ese tra ;a!e to %o pe%"%o %e ass"st& c"a e %a "!pu. a#$o= >/ essas pe#as ser$o autua%as e! ape so aos autos pr" c"pa"s= 3/ autor"6ar@) e t$o) o 'u"6 a pro%u#$o %e pro3as) ass" a %o as partes o pra6o 2ue 'ul.ar co 3e "e te= 4/ e cerra%a a " stru#$o) o 'u"6 ter@ c" co %"as para 'ul.ar o " c"%e te) %e5er" %o ou %e e.a %o o pe%"%o %e ass"st& c"a. -'. ,UOPES -'.-. CompetFncia -'.-.-. Conceito Co!o 5u #$o estatal) a 'ur"s%"#$o *) atural!e te) una. Eas) seu e?erc1c"o) a pr@t"ca) e?".e o co curso %e 3@r"os r.$os %o Po%er P-bl"co. A competFncia * 'usta!e te o cr"t*r"o %e %"st" .u"r e tre os 3@r"os r.$os 'u%"c"@r"os as atr"bu"#:es relat"3as ao %ese!pe ;o %a 'ur"s%"#$o. -'.'. CompetFncia Internaciona" -'.'.-. No0Ges !erais

>K

Os arts. DD e DL tra#a! ob'et"3a!e te) o espa#o) os l"!"tes %a 'ur"s%"#$o %os tr"bu a"s bras"le"ros %"a te %a 'ur"s%"#$o %os r.$os 'u%"c"@r"os %e outras a#:es. -'.'.'. EspJcies de competFncia internaciona" A co!pet& c"a %a 'ust"#a bras"le"ra) e! 5ace %os tr"bu a"s estra .e"ros) po%e ser( a/ cu!ulat"3a= b/ e?clus"3a. O art. DD e u!era casos e! 2ue a a#$o ta to po%e ser a'u"6a%a a2u" co!o al;ures) co 5".ura %o) ass"!) e?e!plos %e 'ur"s%"#$o cumulativa ou concorrente. Ass"!) po%e a a#$o ser proposta pera te a 'ust"#a bras"le"ra +e!bora e! se!pre se'a obr".atr"a tal propos"tura/) 2ua %o +art. DD/( I < o r*u) 2ual2uer 2ue se'a sua ,ras"l= ac"o al"%a%e) est"3er %o!"c"l"a%o o

II < o ,ras"l t"3er %e ser cu!pr"%a a obr".a#$o= III < a a#$o se or"." ar %e 5ato ocorr"%o ou %e ato prat"ca%o o ,ras"l. T@ os casos %o art. DL se sub!ete! co! absoluta e?clus"3"%a%e 4 co!pet& c"a %a Tust"#a Cac"o al) "sto *) se al.u!a a#$o sobre eles 3"er a ser a'u"6a%a e 'ul.a%a o e?ter"or e ;u! e5e"to pro%u6"r@ e! osso terr"tr"o) o 2ue $o ocorre as ;"pteses %e co!pet& c"a co corre te. S$o) se.u %o o art. DL) %a co!pet& c"a e?clus"3a %a ossa 'ust"#a( I < as a#:es relat"3as a "!3e"s s"tua%os o ,ras"l= II < o " 3e t@r"o e part"l;a %e be s s"tua%os o ,ras"l) a" %a 2ue o autor %a ;era #a se'a estra .e"ro e te ;a res"%"%o 5ora %o terr"tr"o ac"o al. -'.3. CompetFncia Territoria" -'.3.-. Conceito De o!" a9se competFncia territoria" a 2ue * atr"bu1%a aos %"3ersos r.$os 'ur"s%"c"o a"s le3a %o e! co ta a %"3"s$o %o terr"tr"o ac"o al e! c"rcu scr"#:es 'u%"c"@r"as.

>1

O C%".o) o art. L4 e se.s.) re.ula a co!pet& c"a terr"tor"al 2ue ta!b*! * c;a!a%a %e competFncia de foro. A %"str"bu"#$o " ter a %essa co!pet& c"a) c;a!a%a competFncia de 1uiA: * !at*r"a reser3a%a 4s or.a "6a#:es 'u%"c"@r"as loca"s. B@) para o s"ste!a %o C%".o) u! foro =era" ou comum e 3@r"os foros especiais) a2uele * 5"?a%o e! ra6$o %o %o!"c1l"o %o r*u +art".o L4/)e estes le3a! e! co ta a ature6a %a causa) a 2ual"%a%e %a parte) a s"tua#$o %a co"sa) o local %e cu!pr"!e to %a obr".a#$o ou %a pr@t"ca %o ato "l1c"to etc. +arts. LH a 1K1/. -'.3.'. $oro comum O 5oro comum ou geral para to%as as causas $o subor%" a%as a 5oro espec"al * o %o %o!"c1l"o %o r*u +art. L4/) re.ra 2ue se apl"ca " clus"3e 4s pessoas 'ur1%"cas +arts. LL e 1KK) IV/. O co ce"to %e %o!"c1l"o * %a%o pelo C%".o( para a pessoa 51s"ca 7* o lu.ar o %e ela estabelece a sua res"%& c"a co! P "!o %e5" "t"3o8 +art. FK %o C%".o C"3"l/= para as pessoas 'ur1%"cas) 7o lu.ar o %e 5u c"o are! as respect"3as %"retor"as e a%!" "stra#:es ou o %e ele.ere! %o!"c1l"o espec"al os seus estatutos ou atos co st"tut"3os8 +art. FH) IV) %o C%".o C"3"l/. -'.3.3. $oros su4sidi2rios ou sup"eti&os Os par@.ra5os %o art. L4 estabelece! re.ras a sere! obser3a%as 2ua %o o %o!"c1l"o %o r*u 5or !-lt"plo) " certo ou ". ora%o( a/ te %o !a"s %e u! %o!"c1l"o) o r*u po%er@ ser %e!a %a%o e! 2ual2uer %eles +M 1/= b/ se " certo ou %esco ;ec"%o o %o!"c1l"o %o r*u) a co!pet& c"a ser@ %esloca%a ou( I < para o local o %e 5or e co tra%o= ou) II < para o 5oro %o %o!"c1l"o %o autor +M >/. Oua %o o r*u 5or %o!"c"l"a%o o estra .e"ro) e $o t"3er res"%& c"a o pa1s) !as ocorrera co!pet& c"a " ter ac"o al %a Tust"#a bras"le"ra) o 5oro co!pete te ser@ o %o autor. Se ta!b*! este res"%"r 5ora %o ,ras"l) a a#$o po%er@ ser proposta e! 2ual2uer 5oro) 4 escol;a %o pro!o3e te +art. L4) M 3/) %es%e 2ue 3er"5"ca%a a co!pet& c"a " ter a %e ossa 'ust"#a. Se) por*!) a a#$o 5or real e 3ersar sobre "!3el) pre3alecer@ a co!pet& c"a espec"al %o rum rei sitae +art. LH/. Se 3@r"os s$o os r*us) e %"3ersos s$o os seus %o!"c1l"os) po%er@ o autor a'u"6ar a a#$o o 5oro %e 2ual2uer u! %os %e!a %a%os +art. L4) M 4/. >>

-'.3.5. $oros especiais O atual C%".o) se.u %o cr"t*r"os ratione materiae, ratione personae e ratione loci, estabelece 5oros espec"a"s para( a/ a#:es rea"s "!ob"l"@r"as +art. LH/= b/ " 3e t@r"os e part"l;as) arreca%a#$o) cu!pr"!e to %e %"spos"#:es %e -lt"!a 3o ta%e e a#:es co tra o espl"o +art. LA/= c) a#:es co tra o ause te +art. LF/= %/ a#:es e! 2ue a U "$o e os Terr"tr"os 5ore! partes ou " ter3e "e tes Lart. LL/= e/ a#:es %e separa#$o) a ula#$o %e casa!e to) al"!e tos) a ula#$o %e t1tulos +art. 1KK) s. I) II e III/= 5/ a#:es co tra pessoas 'ur1%"cas= a#:es relat"3as a obr".a#:es co! lu.ar %eter!" a%o para cu!pr"!e to +art. 1KK) IV/= ./ a#:es %e repara#$o %e %a o= e a#:es co tra a%!" "stra%or ou .estor %e e.c"os al;e"os +art. 1KK) V/= ;/ 'u16o arb"tral +art. 1K1/. -3. odifica0Ges da CompetFncia

-3.-. CompetFncia a4so"uta e competFncia re"ati&a O le."sla%or %"str"bu"u a co!pet& c"a e tre os 3@r"os r.$os 'u%"c"@r"os co! base e! cr"t*r"os l".a%os ora ao interesse pQ4"ico +co 3e "& c"a %a 5u #$o 'ur"s%"c"o al/) ora ao interesse pri&ado +co!o%"%a%e %as partes/. E! pr" c1p"o) * o " teresse %as partes 2ue %eter!" a a %"str"bu"#$o %a co!pet& c"a terr"tor"al e * o " teresse p-bl"co 2ue co %u6 4s co!pet& c"as %e 'ust"#as espec"al"6a%as) %e ;"erar2u"a) %e 3aras espec"al"6a%as) %e r.$os " ter os %e tr"bu a"s etc. Ass"!) a%!"te9se co!o re.ra .eral 2ue as partes possa! !o%"5"car as re.ras %e co!pet& c"a terr"tor"al) !as o !es!o $o ocorre co! os 5oros estabelec"%os se.u %o o " teresse p-bl"co. Co 5or!e a poss"b"l"%a%e %e so5rer ou $o altera#:es) a co!pet& c"a " ter a class"5"ca9se e! a4so"uta e re"ati&a. A4so"uta * a co!pet& c"a " suscet13el %e so5rer !o%"5"ca#:es) se'a pela 3o ta%e %as partes) se'a pelos !ot"3os le.a"s %e prorro.a#$o +co e?$o ou co t" & c"a %e causas/. Re"ati&a) ao co tr@r"o) * a co!pet& c"a pass13el %e !o%"5"ca#$o por 3o ta%e %as partes ou por prorro.a#$o or"u %a %e co e?$o ou co t" & c"a %e causas.

>3

S$o relat"3as) se.u %o o C%".o) as co!pet& c"as 2ue %ecorre! %o 3alor ou %o terr"tr"o +art. 1K>/ e absolutas a ratione materiae e a %e ;"erar2u"a +art. 111/. B@) o e ta to) e?ce#:es 4 relat"3"%a%e %a co!pet& c"a terr"tor"al) por ressal3as 5e"tas pelo prpr"o le."sla%or. Ass"!) e!bora se trate %e co!pet& c"a %e terr"tr"o) s$o "!o%"5"c@3e"s as 2ue se re5ere! 4s se.u" tes causas( a/ a#:es "!ob"l"@r"as relat"3as a %"re"to %e propr"e%a%e) 3"6" ;a #a) ser3"%$o) posse) %"3"s$o e %e!arca#$o %e terras e u c"a#$o %e obra o3a +art. LH/= b/ a#:es e! 2ue a U "$o 5or autora) r* ou " ter3e "e te +art. LL/= c/ a#:es %e 5al& c"a. -3.'. Prorro=a0%o da competFncia D@9se a prorrogao de competncia 2ua %o se a!pl"a a es5era %e co!pet& c"a %e u! r.$o 'u%"c"@r"o para co ;ecer %e certas causas 2ue $o estar"a!) or%" ar"a!e te) co!pree %"%as e! suas atr"bu"#:es 'ur"s%"c"o a"s. A prorro.a#$o po%e ser( a) legal +ou ecess@r"a/( 2ua %o %ecorre %e "!pos"#$o %a prpr"a le") co!o os casos %e co e?$o ou co t" & c"a +arts. 1K> e 1K4/= b) volunt$ria( 2ua %o %ecorre %e ato %e 3o ta%e %as partes) co!o o 5oro %e ele"#$o +art. 111/) ou a 5alta %e opos"#$o %e e?ce#$o ao 5oro " co!pete te +art. 114/. A prorro.a#$o) o e ta to) e! 2ua"s2uer %esses casos) pressup:e co!pet& c"a relativa) 3"sto 2ue 'u"6 absoluta!e te " co!pete te u ca se le."t"!a para a causa) a" %a 2ue ;a'a co e?$o ou co t" & c"a) ou !es!o acor%o e?presso e tre os " teressa%os. E! 2ual2uer 5ase %o proce%"!e to) o r*u po%e " 3ocar a " co!pet& c"a absoluta %o 'u16o) e o prpr"o 'u"6) ex o icio) te! po%er para reco ;ece9la. At* !es!o %epo"s %o trP s"to e! 'ul.a%o %a se te #a) a" %a ser@ poss13el usar a a#$o resc"sr"a para a ular o processo e cerra%o co! tal 31c"o +art. 4DH) II/. -3.5. Prorro=a0%o "e=a" A cone/%o e a continFncia s$o as 5or!as !a"s co!u s %e !o%"5"ca#$o ou prorro.a#$o le.al %e co!pet& c"a relat"3a. 7Reputa!9se co e?as %uas ou !a"s a#:es) 2ua %o l;es 5or co!u! o objeto ou a causa de pedir8 +art. 1K3/.

>4

To%o processo te! co!o ob'et"3o a co!pos"#$o %e "ide ou litgio) cu'os ele!e tos esse c"a"s s$o os sujeitos, o objeto e a causa petendi. O 2ue caracter"6a a co e?$o e tre as 3@r"as causas * a "%e t"%a%e parc"al %os ele!e tos %a l"%e %e%u6"%a os %"3ersos processos. O C%".o a%!"te %uas !o%al"%a%es %e co e?$o( a/ pelo o41eto comum= b/ pela mesma causa de pedir +art. 1K3/. A pr"!e"ra 5or!a %e co e?$o se %@ 2ua %o as %"3ersas l"%es se %"sputa o !es!o ob'eto) co!o) por e?e!plo( 7Co caso %e %uas a#:es 3olta%as) separa%a!e te) co tra %o"s coobr".a%os %e uma mesma dvida +%e3e%or e 5"a%or) ou saca%o e a3al"sta etc./) po"s a a!bos os %e!a %a%os se pe%e o !es!o ob'eto) "sto *) o pa.a!e to %a !es!a %13"%a8. Ocorre ta!b*! co e?$o e tre as 3@r"as e?ecu#:es %o %e3e%or co!u! %e 2ue sur'a! sucess"3as pe ;oras %e !es!o be! +objeto %a e?ecu#$o/. A se.u %a 5or!a %e conexo * a 2ue se base"a a "%e t"%a%e %e causa petendi 2ue ocorre 2ua %o as 3@r"as a#:es te ;a! por 5u %a!e to o !es!o 5ato 'ur1%"co. Ver"5"ca9se essa 5or!a %e co e?$o) 2ua %o por e?e!plo( 7u!a parte prop:e a a#$o %e ul"%a%e %o co trato e a outra a sua e?ecu#$o ou a co s". atr"a %o respect"3o pre#o= ou 2ua %o o se ;or"o prop:e a a#$o %e %espe'o por 5alta %e pa.a!e to %e alu.u*"s e o " 2u"l" o e! a#$o 4 parte a'u16a a co s". a#$o %os !es!os alu.u*"s. O 5ato 'ur1%"co +co trato/ 2ue ser3e %e base 4s %"3ersas causas * um s. A causa petendi) por*!) e! se!pre * u! fato nico) se %o co!u! e co tr@9la u! co 'u to %e 5atos col".a%os. Ass"!) o autor 2ue pe%e resc"s$o %o co trato $o cu!pr"%o) " 3oca pelo !e os %o"s 5atos rele3a tes( o co trato +causa re!ota/ e o " a%"!ple!e to +causa pr?"!a/. Para ;a3er "%e t"%a%e %e causas) para e5e"to %e l"t"spe %& c"a e co"sa 'ul.a%a) * prec"so 2ue a causa petendi se'a e?ata!e te a !es!a) e! to%a sua e?te s$o +causa pr?"!a e causa re!ota/. Eas) para o s"!ples caso %e co e?$o) cu'o ob'et"3o * a eco o!"a processual e a 3e%a#$o %e %ec"s:es co tra%"tr"as) basta a co" c"%& c"a parcial %e ele!e tos %a causa %e pe%"r) tal co!o se %@ o co curso %o %espe'o por 5alta %e pa.a!e to e a co s". a#$o e! pa.a!e to) e! 2ue ape as a causa re!ota * ".ual +loca#$o/. Je I!e o 2ue se asse!el;a 4 co e?$o * a CONTINNCI 2ue se %@ 7e tre %uas ou !a"s a#:es se!pre 2ue ;@ "%e t"%a%e 2ua to 4s partes e >H

4 causa %e pe%"r) !as o ob'eto %e u!a) por ser !a"s a!plo) abra .e o %as outras8 +art. 1K4/. A co t" & c"a *) porta to) !a"or %o 2ue a co e?$o) %a%o 2ue u!a %as causas se co t*! por " te"ro %e tro %a outra) e $o ape as o toca te a al.u s ele!e tos %a l"%e) co!o se passa e tre as a#:es co e?as. A rela#$o * %e continente para contedo) %e !o%o 2ue to%os os ele!e tos %a causa !e or se 5a6e! ta!b*! prese tes a !a"or. E 3ol3e) a co t" & c"a) po"s) os tr&s ele!e tos %a l"%e( su1eitos: o41eto e causa petendi. Essa "%e t"%a%e %e ele!e tos 5a6 a co t" & c"a apro?"!ar9se %a 5".ura %a "itispendFncia. C$o se co 5u %e!) to%a3"a) posto 2ue se ota u!a %"5ere #a quantitativa e tre as causas l".a%as pela co t" & c"a) e"s 2ue a !a"or o pe%"%o s * parc"al!e te ".ual ou !e or. T@ a "itispendFncia) a ".ual%a%e %as %uas causas) e! to%os os ele!e tos %a l"%e) ;@ %e ser total. E?e!plo t1p"co %e continFncia * e co tra%o o caso e! 2ue u! !es!o cre%or a'u16a %uas a#:es co tra o !es!o %e3e%or( a pr"!e"ra cobra al.u!as presta#:es 3e c"%as) e) a poster"or) recla!a o total %a %13"%a) e .loba %o o ob'eto %a pr"!e"ra. S po%e ;a3er prorro.a#$o por co e?$o ou co t" & c"a) os ter!os %o art. 1KA) 2ua %o se tratar %e co!pet& c"a e! ra6$o %o 3alor e %o terr"tr"o +art. 1K>/ +co!pet& c"as relativas/. -3.6. Efeito pr2tico Ver"5"ca %o9se cone/%o ou continFncia) as a#:es propostas e! separa%o ser$o reu "%as) !e%"a te ape sa!e to %os %"3ersos autos) a 5"! %e 2ue se'a! %ec"%"%as s"!ulta ea!e te) u!a s se te #a. Essa reu "$o %e processos po%e ser %eter!" a%a pelo 'u"6) %e o51c"o) ou a re2uer"!e to %e 2ual2uer %as partes +art. 1KH/. O 'ul.a!e to co!u!) in casu) "!p:e9se e! 3"rtu%e %a co 3e "& c"a " tu"t"3a %e sere! %ec"%"%as %e u!a s 3e6) %e 5or!a ;ar!o "osa e se! o r"sco %e solu#:es co tra%"tr"as) to%as as a#:es co e?as. -3.7. Pre&en0%o A co e?$o e a co t" & c"a $o s$o cr"t*r"os %e %eter!" a#$o) !as %e modifica0%o da competFncia) 2ue) e! co creto) tocar"a a outro r.$o 2ue $o a2uele 2ue se tor ou pre3e to. O 1u;Ao @ue primeiro conheceu de uma das causas cone/as tem: por isso: amp"iada: por pre!eno: sua competFncia para todas as a0Ges inter"i=adas @ue se "he se=uirem.

>A

"re!eno) e! tal ;"ptese) 3e! a ser a 7pre5"?a#$o %e co!pet& c"a) para to%o o co 'u to %as %"3ersas causas) %o 'u"6 2ue pr"!e"ro to!ou co ;ec"!e to %e u!a %as l"%es col".a%as por co e?$o ou co t" & c"a8. Cesse se t"%o) %"sp:e o art. 1KA) 2ue) 7corre %o e! separa%o a#:es co e?as pera te 'u16es 2ue t&! a !es!a co!pet& c"a terr"tor"al) co s"%era9se pre3e to a2uele 2ue %espac;ou e! pr"!e"ro lu.ar8. E tre os 'u16os %as %"3ersas 3aras %e u!a !es!a co!arca ou se#$o 'u%"c"@r"a) $o "!porta o !o!e to e! 2ue se %eu a c"ta#$o %o r*u= co! a s"!ples %"str"bu"#$o estar@ a'u"6a%a a a#$o +art. >A3/ e co! o %espac;o %a " "c"al) estar@ pre3e ta a sua co!pet& c"a para as a#:es co e?as ou co t" e tes. Se) por*!) os 'u16es co corre tes 5ore! %e %"3ersas co!pet& c"as terr"tor"a"s) "sto *) 'u16es %e co!arcas %"5ere tes) a re.ra a obser3ar * a %o art. >1L) 2ue %eter!" a) co!o e5e"to obr".atr"o %a c"ta#$o 3@l"%a) tor ar pre3e to o 'u16o 2ue a pro!o3eu. Duas) po"s) s$o as re.ras a obser3ar e !at*r"a %e pre3e #$o por co e?$o ou co t" & c"a( a/ a %os 'u16es %a !es!a co!pet& c"a terr"tor"al +art. 1KA/= e b/ a %os 'u16es %e co!pet& c"a terr"tor"al %"3ersa +art. >1L/. -5. DEC+ARAKLO DE INCO PETNNCIA -5.- Verifica0%o de competFncia A co!pet& c"a) %essa 5or!a) * pressuposto %a re.ular"%a%e %o processo e %a a%!"ss"b"l"%a%e %a tutela 'ur"s%"c"o al. O pr"!e"ro %e3er %o 'u"6) 2ua %o recebe a " "c"al %e u!a a#$o) * 3er"5"car se * ou $o o co!pete te para to!ar co ;ec"!e tos %a causa. A%!"t"%a a co!pet& c"a) $o ;@ ecess"%a%e %e pro u c"a!e to pos"t"3o e?presso %a autor"%a%e 'u%"c"@r"a. O reco ;ec"!e to * 5e"to %e !a e"ra "!pl1c"ta pelo %e5er"!e to %a " "c"al. Se) por*!) esta co!pet& c"a 5or posta e! %-3"%a pela parte) %e3er@ o 'u"6 pro u c"ar9se e?pressa!e te sobre o reco ;ec"!e to. B@) po"s %uas esp*c"es %e reco ;ec"!e to %a co!pet& c"a pelo prpr"o 'u"6( a espo tP ea +2ue or%" ar"a!e te * %e 5or!a t@c"ta/= e a pro3oca%a +2ue %e3e ser e?pressa/. Eas) ao " 3*s %e reco ;ecer a sua co!pet& c"a para a causa) po%e se %ar o co tr@r"o( o 'u"6 po%e !u"to be!) e te %er 2ue * " co!pete te. De3er@ e t$o %eclarar e?pressa!e te 2ue l;e $o ass"ste a parcela %e 'ur"s%"#$o ecess@r"a para le."t"!ar sua atua#$o o 5e"to. Da !es!a 5or!a 2ue o reco ;ec"!e to pos"t"3o) ta!b*! o po%e ser espo tP eo ou pro3oca%o. >F e.at"3o

As co tro3*rs"as e! tor o %a co!pet& c"a po%e! ser soluc"o a%as por !e"o %e tr&s " c"%e tes( a) a e?ce#$o %e " co!pet& c"a relat"3a +art. 11>/= b) a ar.Q"#$o ou %eclara#$o %e " co!pet& c"a absoluta +art. 113/= c) o co 5l"to %e co!pet& c"a +arts. 11H a 1>4/. -5.-.'. E/ce0%o de incompetFncia Se a " co!pet& c"a %o 'u"6 2ue to!ou co ;ec"!e to %a causa 5or ape as relat"3a) para a5ast@9lo %a rela#$o processual) %e3er@ o r*u " staurar o " c"%e te %e o!" a%o e?ce#$o %e " co!pet& c"a +art. 11>/) cu'o proce%"!e to se ac;a re.ula%o pelos arts. 3K4 a 311. Da " *rc"a %o r*u) 2ue %e"?a %e opor a e?ce#$o %e " co!pet& c"a relat"3a o pra6o le.al) %ecorre a auto!@t"ca a!pl"a#$o %a co!pet& c"a %o 'u16o %a causa +art. 114/. C$o po%e) o 'u"6) ex o icio) a5"r!ar sua " co!pet& c"a relat"3a) porta to. -5.-.3. IncompetFncia a4so"uta Oua %o a causa * proposta pera te o 'u"6 absoluta!e te " co!pete te) $o ;@ ecess"%a%e %e se recorrer 4 e?ce#$o %e " co!pet& c"a para e?clu19lo %a rela#$o processual. C$o ;@ prorro.a#$o %e co!pet& c"a e! tal caso e o 'u"6 %e3e %eclarar9 se " co!pete te ex o icio. Se $o o 5"6er) a parte po%e ale.ar a " co!pet& c"a e! 2ual2uer 5ase %o processo) at* !es!o os .raus super"ores %e 'ur"s%"#$o +art. 113/. Para 5a6e9lo) bastar@ 4 parte la #ar !$o %e u!a pet"#$o s"!ples. O M 1 %o art. 113 pre3&) por*!) u! !o!e to a%e2ua%o para a parte ar.Q"r a " co!pet& c"a absoluta) sob pe a %e arcar co! o I us %as custas %o processo " ut"l!e te %ese 3ol3"%o pera te o 'u16o " %e3"%o. De acor%o co! o c"ta%o %"spos"t"3o) $o se %o a ar.Q"#$o %e%u6"%a o pra6o %e co testa#$o) ou a pr"!e"ra oportu "%a%e e! 2ue l;es couber 5alar os autos) a parte respo %er@ " te.ral!e te pelas custas. Ass"!) a tes %a re!essa %os autos ao 'u"6 co!pete te) ser$o apura%as as custas 3e c"%as pera te o 'u16o " co!pete te para e5e"to %e preparo pela parte 2ue retar%ou a ar.Q"#$o %a " co!pet& c"a absoluta. Para !a ter o s"ste!a %o co tra%"tr"o) * reco!e %@3el ao 'u"6 ou3"r a parte co tr@r"a a tes %e %ec"%"r) se!pre 2ue ;ou3er ar.Q"#$o %e " co!pet& c"a absoluta por u!a %as partes. Reco ;ec"%a a " co!pet& c"a absoluta) o processo * at" ."%o por ul"%a%e) !as esta s se restr" .e aos atos %esc"sr"os +art. 113) M >/. Os autos ser$o re!et"%os ao 'u"6 co!pete te) 2ue ter@ %e apro3e"tar to%os os atos probatr"os '@ prat"ca%os.

>D

Po%e) outross"!) ser ob'eto %e a ula#$o e! a#$o resc"sr"a a se te #a tra s"ta e! 'ul.a%a) prolata%a por 'u"6 absoluta!e te " co!pete te +art. 4DH) II/. -6. CON$+ITO DE CO PETNNCIA -6.-. No0Ges !erais Tec "ca!e te) a ca%a causa correspo %e co!pet& c"a %e u! 'u"6 ou tr"bu al. V@r"os r.$os 'u%"c"@r"os) o e ta to) po%e! ser co 3oca%os a atuar sucess"3a!e te) e! .raus ;"er@r2u"cos %"3ersos u! !es!o processo) e! ra6$o %o recurso " terposto pela parte ou !es!o ex o icio) os casos %e %uplo .rau %e 'ur"s%"#$o ecess@r"a +art. 4FH/. Eas * " a%!"ss13el 2ue) s"!ulta ea!e te) !a"s %e u! r.$o 'u%"c"@r"o se'a ".ual!e te co!pete te para processar e 'ul.ar a !es!a causa. Aco tece) a pr@t"ca) 2ue) 4s 3e6es) %"3ersos 'u16es se %$o por co!pete tes para u! !es!o processo ou to%os se recusa! a 5u c"o ar o 5e"to) %a %o or".e! a u! co 5l"to) 2ue o C%".o soluc"o a atra3*s %o " c"%e te %e o!" a%o 7co 5l"to %e co!pet& c"a8 +arts. 11H a 1>3/. Para o C%".o) ;@ co 5l"to %e co!pet& c"a 2ua %o( I < %o"s ou !a"s 'u16es se %eclara! co!pete tes= II < %o"s ou !a"s 'u16es se co s"%era! " co!pete tes= III < e tre %o"s ou !a"s 'u16es sur.e co tro3*rs"a acerca %a reu "$o ou separa#$o %e processos +art. 11H/. B@) po"s) co 5l"tos pos"t"3os e e.at"3os. Oua %o os 3@r"os 'u16es se %$o por co!pete tes) o co 5l"to * pos"t"3o. Ao co tr@r"o) 2ua %o os %"3ersos 'u16es se recusa! a ace"tar a co!pet& c"a) co! atr"bu"#$o rec1proca %e 5u #$o 'ur"s%"c"o al) o caso * %e co 5l"to e.at"3o. Para %ar sur."!e to a co 5l"to pos"t"3o) $o * ecess@r"o 2ue ;a'a %ec"s$o e?pressa %e u! ou %e a!bos os 'u16es a respe"to %a prpr"a co!pet& c"a) co!o se %@) por e?e!plo) 2ua %o o !es!o " 3e t@r"o * re2uer"%o pera te %o"s 'u16es %"5ere tes e a!bos l;e %$o curso. A co!pet& c"a para 'ul.ar o co 5l"to * %o Tr"bu al ;"erar2u"ca!e te super"or aos 'u16es co 5l"ta tes. Se) por*!) a %"3er.& c"a 5or e tre tr"bu a"s) be! co!o e tre tr"bu al e 'u16es a ele $o 3" cula%os e e tre 'u16es 3" cula%os a tr"bu a"s %"3ersos) co!pet"r@ ao Super"or Tr"bu al %e Tust"#a a respect"3a solu#$o +Co st"tu"#$o Je%eral) art. 1KH) " c. I) d)/. A co!pet& c"a ser@ %o Supre!o Tr"bu al Je%eral 2ua %o o co 5l"to se " stalar e tre o Super"or Tr"bu al %e Tust"#a e 2ual2uer outro Tr"bu al) ou e tre Tr"bu a"s Super"ores +TST) TSE e STE/) ou a" %a e tre Tr"bu al Super"or e 2ual2uer outro Tr"bu al +Co st"tu"#$o Je%eral) art. 1K>) " c. I) o/. A le."t"!a#$o para susc"tar o co 5l"to cabe( I < ao 'u"6= >L

II < 4 parte= III < ao E" "st*r"o P-bl"co +art. 11A/. -6.'. Procedimento do conf"ito Oua %o a " "c"at"3a * %o 'u"6) o " c"%e te * " "c"a%o atra3*s %e o51c"o e %ere#a%o ao Pres"%e te %o Tr"bu al Super"or +art. 11D) I/. Se a ar.Q"#$o 5or %a parte +autor e r*u/) ou %o Represe ta te %o E" "st*r"o P-bl"co) %e3er@ ser 5or!ula%a por !e"o %e pet"#$o +art. 11D) II/. Ta to o o51c"o co!o a pet"#$o ser$o " stru1%os co! os %ocu!e tos +cert"%:es) trasla%os) cp"as aute t"ca%as e?tra1%as %os autos/ ecess@r"os 4 pro3a %o co 5l"to +art. 11D) par@.ra5o - "co/. Co tr"bu al) o Pres"%e te) recebe %o a pet"#$o ou o o51c"o) pro!o3er@ sua %"str"bu"#$o) co 5or!e as or!as %e or.a "6a#$o 'u%"c"@r"a local. 7Aps a %"str"bu"#$o) o relator !a %ar@ ou3"r os 'u16es e! co 5l"to) se o " c"%e te 5o" susc"ta%o por parte ou pelo E" "st*r"o P-bl"co. Se a " "c"at"3a 5o" %e u! %os 'u16es) ser@ ou3"%o ape as o susc"ta%o8. O pra6o %e pro u c"a!e to %os 'u16es * 5"?a%o pelo relator +art. 11L/. O E" "st*r"o P-bl"co se!pre 5u c"o a e! proce%"!e tos relat"3os 4s 2uest:es %e co!pet& c"a) 2ue s$o %e or%e! p-bl"ca. Ass"!) %ecorr"%o o pra6o !arca%o pelo relator) co! " 5or!a#:es ou se! elas) ser@ ou3"%o) e! c" co %"as) o Represe ta te %o E" "st*r"o P-bl"co) %e Se.u %a I stP c"a. E) e! se.u"%a) o relator aprese tar@ o co 5l"to e! sess$o %e 'ul.a!e to +art. 1>1/. 7Ao %ec"%"r o co 5l"to) o tr"bu al %eclarar@ 2ual o 'u"6 co!pete te) pro u c"a %o9se ta!b*! sobre a 3al"%a%e %os atos %o 'u"6 " co!pete te8 +art. 1>>/. Cabe) or%" ar"a!e te) ao r.$o cole."a%o %o Tr"bu al 'ul.ar o co 5l"to %e co!pet& c"a. Co e ta to) * ta!b*!) per!"t"%o) %es%e lo.o) ao relator pro5er"r %ec"s$o s" .ular sobre o !*r"to %a e?ce#$o) caso e! 2ue 'ul.ar@ e! o!e %o Tr"bu al) co!o u! %e seus r.$os. Isto aco tecer@ 2ua %o a 2uest$o susc"ta%a a ar.Q"#$o %o co 5l"to correspo %e a te!a '@ soluc"o a%o pela 'ur"spru%& c"a %o!" a te %o Tr"bu al. Da %ec"s$o %o relator caber@ a.ra3o) o pra6o %e c" co %"as) para o r.$o cole."a%o 2ue t" ;a co!pet& c"a or"." @r"a para o co 5l"to +art. 1>K) par@.ra5o - "co) " tro%u6"%o pela Le" L.FHA) %e 1F.1>.LD/. -7. ATOS PROCESSUAIS

Conceito. O ato processual * co ce"tua%o co!o to%a !a "5esta#$o %a 3o ta%e ;u!a a 2ue te! por 5"! cr"ar) !o%"5"car) co ser3ar ou e?t" .u"r a rela#$o 'ur1%"ca processual. Desta 5or!a) po%e! ser " clu1%as a 3K

cate.or"a %e ato processual as !a "5esta#:es %e 2ual2uer %os su'e"tos processua"s) e $o ape as %as partes) po"s to%as 3"sa! ao !es!o ob'et"3o. Por "sso) o co ce"to %e ato processual $o abra .e e?clus"3a!e te a at"3"%a%e %as partes) '@ 2ue to%os os " te.ra tes %a rela#$o 'ur1%"ca processual a.e! para cr"ar) !o%"5"car) co ser3ar ou e?t" .u"r o processo. O C%".o %e Processo C"3"l trata %os atos processua"s o T1tulo V %o L"3ro I) or!at"6a %o) e treta to) ape as l" ;as .era"s sobre a 5or!a) o te!po e o lu.ar %e sua real"6a#$o) os pra6os) as co!u "ca#:es %os atos e as ul"%a%es. -7.'. Pu4"icidade. E! re.ra os atos processua"s s$o p-bl"cos) po"s o or%e a!e to 'ur1%"co $o a%!"te 'ul.a!e tos secretos +Co st"tu"#$o Je%eral) arts. H) LN) e L3) IN/. Co! "sso $o se 2uer %"6er 2ue se %e3a obr".ator"a!e te %ar publ"c"%a%e a to%os os atos processua"s) o se t"%o %e 2ue to%os 5"2ue! e5et"3a!e te sabe %o o 2ue se passa. O pr" c1p"o %a publ"c"%a%e e?"ste para 3e%ar o obst@culo ao co ;ec"!e to. To%os t&! o %"re"to %e acesso aos atos %o processo) e?ata!e te co!o !e"o %e se %ar tra spar& c"a 4 at"3"%a%e 'ur"s%"c"o al. A e?ce#$o s$o os casos %e 7se.re%o %e 'ust"#a8. A e?press$o * " 5el"6. C$o se trata %e se.re%o) por2ue o 'ul.a!e to $o ocorre a portas 5ec;a%as. Cu"%a9se) s"!) %e se res.uar%ar a " t"!"%a%e %os l"t".a tes ou %e e3"tar 2ue a publ"c"%a%e possa ocas"o ar .ra %e tra stor o ou co!o#$o soc"al. Eas as partes e seus procura%ores ter$o) ob3"a!e te) acesso aos autos) " clus"3e obte %o cert"%:es. A Co st"tu"#$o usou e?press$o !a"s apropr"a%a( 7publ"c"%a%e restr"ta8 +art. H) LN/. -7.3. Atos das partes Partes) a e?press$o co t"%a o art. 1HD) s$o $o s o autor e o r*u) co!o ta!b*! os terce"ros " ter3e "e tes) %e 2ue trata! os arts. HA a DK %o C%".o %e Processo C"3"l) e o E" "st*r"o P-bl"co) e?ceto 2ua %o atua co!o 5"scal %a le") po"s to%os prat"ca! atos %e %eclara#$o %e 3o ta%e 2ue pro%u6e! a co st"tu"#$o) a !o%"5"ca#$o ou a e?t" #$o %e %"re"tos processua"s. S$o atos processua"s %as partes a2ueles $o prat"ca%os por a.e tes %a 'ur"s%"#$o) pelos 2ua"s se busca a obte #$o %e al.u!a co se2Q& c"a 5a3or@3el) se'a para o e ca!" ;a!e to %o processo) se'a para a co 2u"sta %e u! be! %a 3"%a. Os atos %as partes po%e! ser class"5"ca%os e!( aE de o4ten0%o. s$o a2ueles e! 2ue se 3"sa a obter a sat"s5a#$o %e u! pe%"%o. 31

Sub%"3"%e!9se e!( a.1/ postulatr"os( 2ua %o e?"ste u! co te-%o e?pl1c"to) %e u!a !a "5esta#$o %a 3o ta%e) %"r"."%a ao 'u"6) te %e te a alca #ar al.u!a co se2Q& c"a 2ue apro3e"te a parte 2ue o prat"ca +pet"#$o " "c"al) co testa#$o) e?ce#:es) etc./. S$o c;a!a%os postulatr"os por2ue) eles) se re2uer ao !a."stra%o u!a pro3"%& c"a certa. a.>/ %e e3e to 51s"co( 2ua %o $o ;@ pe%"%o e?presso !as o prpr"o ato te %e a obter a sat"s5a#$o %a prete s$o +pa.a!e to %e custas) presta#$o %e cau#$o) o %eps"to pr*3"o para a propos"tura %a a#$o resc"sr"a etc./. a.3/ " strutr"os( 2ua %o $o represe ta! e! re2uer"!e to e! supos"#$o %e resulta%o) !as 3"sa! ao 5or ec"!e to %e subs1%"os aptos a " stru"r a 5or!a#$o %o co 3e c"!e to %o 'u"6. Po%e! ser( +a.3.1/ atos " strutr"os probatr"os) ou se'a) %e co!pro3a#$o %os 5atos ale.a%os. +a.3.>/ atos " strutr"os 'ur1%"cos) 3ale %"6er) %e aprese ta#$o %e ele!e tos -te"s para a solu#$o %as 2uest:es %e %"re"to +ar.u!e tos 'ur1%"cos) c"ta#:es %outr" @r"as e 'ur"spru%e c"a"s) pareceres %e 'ur"sta etc./. Po%e! ser prat"ca%os ta to pela parte e! s" +%epo"!e to pessoal) aprese ta#$o %e !e!or"a"s) 'u ta%a %e pareceres %e 'ur"stas co trata%os pelas partes etc./ co!o por outros su'e"tos processua"s +teste!u ;as) per"to) ass"ste te t*c "co etc./. 4E dispositi&os. s$o a2ueles pelos 2ua"s as partes +e! se t"%o a!plo/ 3"sa! a %"spor %e u! %"re"to 2ue possua!. Ob3"a!e te) po%e! ape as ser prat"ca%os e! rela#$o a %"re"tos %"spo 13e"s. Co 2ua to %epe %a! %e u! pro3"!e to 'ur"s%"c"o al ;o!olo.atr"o) e! 3er%a%e) s$o e.c"os 'ur1%"cos prat"ca%os %e tro %o processo( a pro%u#$o %e e5e"tos %ecorre %a !a "5esta#$o %a 3o ta%e %as partes) e $o %e u! ato %ec"sr"o %o 'u"6. E! re.ra) os e5e"tos 2ue as partes busca! obter co! o processo %ecorre! %e u! pe%"%o +ato postulatr"o/ e %e u! 'ul.a!e to pelo 'u"6. Oua %o as partes prat"ca! atos %"spos"t"3os o processo) %"5ere te!e te) $o ob'et"3a! aprese tar ao !a."stra%o u!a 2uest$o co tro3ert"%a pe %e te %e %ec"s$o) !as s"! e?pressar u!a !a "5esta#$o %e 3o ta%e) pela 2ual ob'et"3a! a obte #$o %e e5e"tos) 2 2ue %epe %e ape as %e ;o!olo.a#$o. -7.5. Atos do 1uiA

3>

Se %o o represe ta te %o Esta%o e co %utor %o processo) cabe ao 'u"6 a outor.a %a tutela 'ur"s%"c"o al. R) se! %-3"%a) 2ue! !a"s prat"ca atos processua"s) po"s a ele co!pete a or%e a#$o %a !arc;a proce%"!e tal) a solu#$o %as 2uest:es 2ue) passo a passo) 3$o se aprese ta %o) a pres"%& c"a a col;e"ta %a pro3a +te %o) " clus"3e) po%eres " strutr"os) co!o oportu a!e te se 3er@/) e o pro u c"a!e to %e5" "t"3o sobre a l"%e posta. Por "sso) seus atos assu!e! espec"al rele3P c"a. Os atos processua"s prat"ca%os pelo 'u"6 5ora! or"." al!e te e u!era%os e co ce"tua%os o art. 1A> %a se.u" te 5or!a( se te #a) ato pelo 2ual o 'u"6 p:e ter!o ao processo) %ec"%" %o ou $o o !*r"to %a causa= %ec"s$o " terlocutr"a ato pelo 2ual o 'u"6) o curso %o processo) resol3e 2uest$o " c"%e te= e %espac;os) to%os os %e!a"s atos %o 'u"6 prat"ca%os o processo) %e o51c"o ou a re2uer"!e to %a parte) a cu'o respe"to a le" $o estabelece outra 5or!a) e atos or%" atr"os) cu'a pr@t"ca *) por ass"! %"6er) %ele.a%a ao escr"3$o) e!bora sob respo sab"l"%a%e %o 'u"6. A le" 11.>3>G>KKH +e! 3".or a part"r %e >3.KA.>KKA/ alterou o co ce"to %e se te #a +7ato %o 'u"6 2ue "!pl"ca al.u!a %as s"tua#:es pre3"stas os arts. >AF >AL %esta Le"8/. -7.6. Senten0a O art. 1A>) M 1) %o C%".o %e processo C"3"l) a sua re%a#$o or"." al) %"6"a 2ue 7se te #a * o ato pelo 2ual o 'u"6 p:e ter!o ao processo) %ec"%" %o ou $o o !*r"to %a causa8. D"a te %esse pa ora!a) reputou9se pre5er13el alterar o co ce"to %e se te #a < o 2ue 5o" 5e"to ta!b*! pela Le" 11.>3>G>KKH. Se te #a a.ora est@ %e5" "%a co!o 7o ato %o 'u"6 2ue "!pl"ca al.u!a %as s"tua#:es pre3"stas o art. >AF ou o art. >AL8. O art. >AF trata %a 7e?t" #$o8 %o processo se! 'ul.a!e to +7resolu#$o8/ %e !*r"to. O art. >AL trata %as ;"pteses %e 'ul.a!e to +7resolu#$o8/ %o !*r"to < se! alu%"r 4 e?t" #$o %o processo. E t$o) a part"r %a Le" 11.>3>G>KKH) a se te #a %e"?a %e ser "%e t"5"ca%a e?clus"3a!e te por sua apt"%$o %e pIr 5"! ao processo +co! as ressal3as ac"!a 5e"tas/. A prpr"a le" passa a %ar e?pressa!e te rele3P c"a ao co te-%o %o ato + a este"ra %o 2ue '@ 5a6"a a %outr" a/. Se o ato %ec"sr"o %o 'u"6 reco ;ecer a e?"st& c"a %e u! %e5e"to 2ue "!pe%e e! ter!os absur%os o 'ul.a!e to %o !*r"to +art. >AF/ ou se proce%er 4 prpr"a resolu#$o +'ul.a!e to/ %o !*r"to) ser@ se te #a9 a" %a 2ue $o este'a po %o 5"! ao processo. Eas * claro 2ue ta!b*! a2ueles atos 2ue e5et"3a!e te po ;a! 5"! ao processo s$o se te #as +p.e?.) o ato 2ue e cerra o processo e?ecut"3o= o ato 2ue e cerra o proce%"!e to %e 7cu!pr"!e to %a se te #a8 e) porta to) o processo co!o u! to%o/. As se te #as class"5"ca!9se e!(

33

aE processuais Cou terminati&asE. a2uelas pro5er"%as os casos ele ca%os pelo art. >AF) e! 2ue o 'u"6 $o a%e tra ao !*r"to) !as " terro!pe pre!atura!e te a !arc;a proce%"!e tal) se! alca #ar a solu#$o %o !*r"to. 4E de mJrito Cou definiti&asE. as 2ue 'ul.a! o !*r"to) ou 2ue e %ossa! +;o!olo.a %o/ !a "5esta#$o %e 3o ta%e %as partes) resol3e %o a l"%e. S$o prolata%as as ;"pteses e u!era%as o art. >AL e represe ta! o alca ce %o escopo %a 'ur"s%"#$o. As se te #as ;o!olo.atr"as) co 2ua to $o a%e tre! a a @l"se %o !*r"to) " clue!9 se essa cate.or"a por2ue seu e5e"to * o %e resol3er a l"%e. -7.7. Decis%o Inter"ocut<ria Co curso %o processo) o 'u"6 pro u c"a9se sobre " -!eras 2uest:es) %e 5ato e %e %"re"to) sobre o 2ue co tro3erte! as partes) se! 2ue "sso) to%a3"a represe te a solu#$o %o !*r"to) e! o reco ;ec"!e to %a "!poss"b"l"%a%e %e resol3er o !*r"to) e! o e cerra!e to %o processo ou %o proce%"!e to e! pr"!e"ro .rau %e 'ur"s%"#$o. S$o %-3"%as 2ue sur.e! o %ese 3ol3"!e to %o processo) e 2ue ecess"ta! %e u! pro u c"a!e to 'u%"c"al 2ue re.ule e e ca!" ;a o processo ao seu t*r!" o. As ta"s %-3"%as o c%".o %e o!" a 72uest:es " c"%e tes8) po"s " c"%e!) !u"tas 3e6es ta .e c"al!e te) sobre o P!a.o %o l"t1."o. Co ce"tua9se %ec"s$o " terlocutr"a co!o o pro u c"a!e to %o !a."stra%o) co! car@ter %ec"sr"o) 2ue) $o resol3e o !*r"to %a causa e $o te! e5e"to %e e cerrar o processo ou o proce%"!e to e! pr"!e"ro .rau. R ato %ec"sr"o) ta to 2ue recorr13el +art.H>>/) po"s o 'u"6 est@ e!"t" %o 'u16o) !as a abra .& c"a %e seu pro u c"a!e to restr" .e9se 4 2uest$o 3ersa%a) %e tro %o processo) e co! o ob'et"3o %e "!puls"o @9lo a seu ato95"!) 2ue * a se te #a. S$o e?e!plos( a co cess$o %e l"!" ar) o %e5er"!e to ou $o %a pro%u#$o %e %eter!" a%a pro3a) o 'ul.a!e to %as e?ce#:es +%e " co!pet& c"a) "!pe%"!e to ou suspe"#$o/) %a "!pu. a#$o ao 3alor %a causa) e tre outras. E?ata!e te por aprese tare! cu ;o %ec"sr"o) as %ec"s:es " terlocutr"as ecess"ta! ser 5u %a!e ta%as) a" %a 2ue %e 5or!a co c"sa) sob pe a %e ul"%a%e +art. 1AH) parte 5" al) e L3) IN %a Co st"tu"#$o Je%eral/. -7.8. Despachos Os %espac;os) atos prat"ca%os pelo 'u"6) $o e 3ol3e! o %"re"to 2ue se %"scute) e! os " teresses +I us/ processua"s %as partes. D"6e! respe"to) ape as) ao a %a!e to or!al %o processo. Po%e9se e?e!pl"5"car co! o %espac;o pos"t"3o %a pet"#$o " "c"al) pelo 2ual o 'u"6 34

!a %a c"tar o r*u) a o!ea#$o %o per"to) ou) a" %a) 2ua %o o 'u"6 %e"?a a a @l"se %e u!a 2uest$o para o !o!e to poster"or. Ees!o $o causa %o .ra3a!e 4 parte) s$o %e co!pet& c"a e?clus"3a %o 'u"6 por2ue $o se re5ere! a at"3"%a%e burocr@t"ca) !as s"! %o per5e"to e 2ua%ra!e to %o %ese 3ol3"!e to processual. Os %espac;os $o t&! 5or!a prescr"ta) ass"! co!o as %ec"s:es " terlocutr"as) e por esse !ot"3o al.u!as 3e6es po%e sur."r %-3"%a 2ua to 4 ature6a 'ur1%"ca %o ato %o 'u"6) %-3"%a essa rele3a t1ss"!a) %a%o 2ue as %ec"s:es " terlocutr"as s$o recorr13e"s e os %espac;os $o o s$o. A !a e"ra !a"s ob'et"3a %e 5a6er essa %"st" #$o * pro!o3er u!a 3er"5"ca#$o co! %o"s !o!e tos %"st" tos( pr"!e"ro) se) a te o assu to aprese ta%o) po%er"a ou $o o 'u"6 a."r %e u!a ou outra 5or!a. Se %uas ou !a"s op#:es se aprese tare! ao se.u %o) se a op#$o %o 'u"6 tra6) e! s") car.a les"3a ao " teresse +e! se t"%o a!plo/ %a parte. Caso pos"t"3o) e " %epe %e te!e te %a 5or!a 2ue assu!a) este ato ser@ u!a %ec"s$o " terlocutr"a) po"s) ao optar) o 'u"6 pro5er"u u! 'ul.a!e to 2ue po%er"a $o causar pre'u16o ao " teresse se t"3esse escol;"%o o outro ca!" ;o. -7.). Atos Ordin2rios O M 4 %o art. 1A> 5o" acresce ta%o pela Le" D.DH>GL4) o co te?to %o 2ue se costu!ou %e o!" ar %e a Re5or!a %o CPC) cu'o escopo 5o" %ar celer"%a%e e e5"c@c"a ao processo. A tes) to%os os atos 'u%"c"a"s so!e te po%er"a! ser prat"ca%os pelo prpr"o 'u"6. A.ora) s$o atos %e " "c"at"3a %o ser3"%or. E! 3er%a%e) trata9se %e 5e I!e o a @lo.o %e %ele.a#$o) por2ue $o %e"?a! %e ser atos %o 'u16o) a.ora prat"ca%os pelo ser3"%or) !as se!pre pass13e"s %e re3"s$o pelo 'u"6. O 2ue buscou a altera#$o le."slat"3a 5o" a."l"6ar o processo) ret"ra %o %o !a."stra%o parte %e sua car.a %e trabal;o) as $o %e sua respo sab"l"%a%e. A" %a 2ue prat"ca%o pelo ser3"%or o ato processual co t" ua se %o %e respo sab"l"%a%e %o 'u"6) ta to 2ue por ele %e3e ser re3"sto) se!pre 2ue ecess@r"o. -7.D. Atos do escri&%o Sob a e?press$o 7escr"3$o8 o C%".o se re5ere a to%os os " te.ra tes %a escr"3a "a) sob a c;e5"a %o ser3"%or 2ue recebe esta %e o!" a#$o. R per5e"ta!e te a%!"ss13el 2ue o escr"3$o te ;a au?"l"ares 'ura!e ta%os) 2ue po%e! prat"car atos) ass" a %o9os " clus"3e. Para 2ue os atos %ec"sr"os possa! ocorrer) " -!eros outros ecess"ta! ser prat"ca%os) %e !o%o 2ue o processo possa ter u!a co st"tu"#$o 51s"ca) a 2ue se %e o!" a 7autos8) %e tro %o 2ue os atos %as partes e %o 'u"6 s$o prat"ca%os.

3H

Al*! %esses atos +esse c"al!e te burocr@t"cos/) ;@ outros ao car.o %o escr"3$o) 2ue po%e! ser class"5"ca%os e!( a/ atos %e %ocu!e ta#$o( s$o a2ueles atra3*s %os 2ua"s o escr"3$o tra s5ere para u! %eter!" a%o suporte as %eclara#:es e!"t"%as pelos su'e"tos processua"s. Po%e! ser a %at"lo.ra5"a sobre papel) a %"."ta#$o e! co!puta%or e poster"or "!press$o %as pala3ras) a .ra3a#$o e! au%"& c"a %e u! %epo"!e to) e tre outros. b/ atos %e co!u "ca#$o( para 2ue o processo real!e te s". "5"2ue u! %"@lo.o) * !"ster 2ue os su'e"tos processua"s te ;a! c"& c"a %os atos prat"ca%os) para 2ue a se2Q& c"a proce%"!e tal ocorra. Se!pre 2ue) por e?e!plo) o 'u"6 %eter!" ar a " t"!a#$o %a parte para se !a "5estar) tor a9se ecess@r"o 2ue essa 5or!a %e co!u "ca#$o se !ater"al"6e e! u! !a %a%o) a ser cu!pr"%o pelo o5"c"al %e 'ust"#a) ou e! u!a publ"ca#$o o r.$o o5"c"al) %e !o%o 2ue a ot1c"a se'a tra s!"t"%a a seu %est" at@r"o. c/ atos %e lo.1st"ca( al*! %a at"3"%a%e processual burocr@t"ca) co!pete ao escr"3$o a pr@t"ca %e outros atos) 2ue "!porta! u!a 3er%a%e"ra assessor"a ao 'u"6) se!pre 3"sa %o a tutela 'ur"s%"c"o al. S$o eles( o receb"!e to e %eps"to %e 3alores e tre.ues pelas partes= a prese #a a au%"& c"a) la3ra %o os ter!os respect"3os= a .uar%a %e ob'etos 2ue " teressa! ao processo) co!o) por e?e!plo) 5"tas !a. *t"cas) or"." a"s %e t1tulos %e cr*%"to +!a te %o cp"as os autos/= e) a" %a) o 5or ec"!e to %e cert"%:es %os atos processua"s. Ta!b*! se " sere! essa cate.or"a as cert"%:es 2ue o escr"3$o la #a os autos %os 5atos ocorr"%os e! sua prese #a. -7.-(. Atos ordinat<rios Co3"%a%e " tro%u6"%a pela Le" D.LH>GL4) 2ue acresce tou o M 4) ao art. 1A>) os atos !era!e te or%" atr"os %e3e!) a.ora) ser prat"ca%os por " "c"at"3a %o escr"3$o) " %epe %e te!e te %e %espac;o %o 'u"6. S$o ta"s atos a2ueles 2ue aprese ta! co te-%o %os atos 2ue) a ter"or!e te) %e o!" a3a!9se %espac;os %e !ero e?pe%"e te. -7.--. A in&a"idade dos atos processuais R "!poss13el s"!ples!e te tra sportar a teor"a %as ul"%a%es %os atos pr"3a%os) 5or!ula%a o %"re"to c"3"l) para os atos processua"s < os 2ua"s) a5" al) s$o prat"ca%os %e tro %e u!a rela#$o p-bl"ca sub!et"%a a pr" c1p"os e! lar.a !e%"%a %"st" tos %a2ueles 3".e tes o %"re"to pr"3a%o. Eas ta!b*! $o se po%e es2uecer 2ue o processo) e!bora %e car@ter p-bl"co) e 3ol3e pos"#:es 'ur1%"cas " %"spo 13e"s e %"spo 13e"s.

3A

Al*! %"sso) $o ;@ co!o supor 2ue as ul"%a%es o %"re"to processual receba! u! trata!e to " te.ral!e te %"st" to %a2uele 2ue 3".ora os %e!a"s ra!os %o %"re"to. E! .ra %e !e%"%a) o te!a co cer e 4 teor"a .eral %o %"re"to < 2ue * apl"c@3el ta to ao %"re"to p-bl"co 2ua to ao pr"3a%o) ta to ao %"re"to !ater"al 2ua to ao %"re"to processual. -7.--.- EspJcies de in&a"idade dos atos processuais D"a te %"sso) * poss13el aprese tar a se.u" te class"5"ca#$o %as " 3al"%a%es processua"s( aE mera irre=u"aridade. * o %e5e"to 2ue e! !es!o e! tese te! co!o .erar pre'u16o 4s partes ou terce"ros e! 4 Tur"s%"#$o +e?(. o a%3o.a%o real"6a suste ta#$o oral se! ut"l"6ar as 3estes talares) re."!e tal!e te e?"."%as= o escr"3$o cert"5"ca ;a3er proce%"%o 4 'u ta%a %e u!a 7se te #a8) re5er" %o9se) e! 3er%a%e) a u!a %ec"s$o " terlocutr"a etc./= 4E a nu"idade re"ati&a. %er"3a %a o5e sa a u!a or!a %"spos"t"3a < 3ale %"6er) u!a or!a 2ue tutela u! " teresse %"spo 13el %a parte) C$o po%e ser %eclara%a %e o51c"o. Depe %e %e ar.Q"#$o %a parte " teressa%a) o pra6o le.al!e te pre3"sto +2ua %o $o ;ou3er re.ra espec15"ca) o pra6o .eral %e c" co %"as < CPC) art. 1DH/. Al*! %"sso) a le" po%e estabelecer %e 5or!a espec15"ca para sua ar.Q"#$o +e?.( a ar.Q"#$o %e " co!pet& c"a relat"3a %e3e 5a6er9se por e?ce#$o " stru!e tal < CPC) art. 3K4 e se.u" tes/. Al*! %a " co!pet& c"a terr"tor"al) po%e! ser c"ta%os co!o e?e!plos %e ul"%a%e relat"3a 4 suspe"#$o +art. 3K4/ e a %esco s"%era#$o %e co 3e #$o %e arb"tra.e! +CPC) art. 3K1) M 4/. C$o ;a3e %o a ar.Q"#$o pelo le."t"!a%o o pra6o e 5or!a pre3"stos) o ato e"3a%o %e %e5e"to * co 3al"%a%o. cE a nu"idade a4so"uta. %ecorre %a 3"ola#$o %e or!a co.e te) 2ue tutela " teresse " %"spo 13el %a parte ou %o prpr"o Esta%o9Tur"s%"#$o. Po%e e %e3e ser %eclara%a %e o51c"o e a to%o te!po. ,e! por "sso) o curso %o processo) elas $o s$o pass13e"s %e pura e s"!ples co 3al"%a#$o. Para elas) 3ale a re.ra %o par@.ra5o - "co %o art. >4H %o C%".o +se.u %o o 2ual $o se apl"ca o caput %o art. >H4 < c"ta%o ac"!a < 74s ul"%a%es 2ue o 'u"6 %e3a %ecretar %o o51c"o8/. Cote9se 2ue a ul"%a%e absoluta po%er@ reca"r ta to sobre atos 2ue po%e! ser repet"%os ou supr"%os 2ua to sobre atos cu'a repet"#$o ou supr"!e to $o s$o per!"t"%os o curso %o processo. E?e!plos %a pr"!e"ra ;"ptese( ul"%a%e absoluta %a c"ta#$o +2ue po%e ser supr"%a por o3a c"ta#$o ou at* pelo co!parec"!e to espo tP eo %o r*u/) ul"%a%e absoluta %a se te #a +cassa9se a e?"ste te e pro5ere9se outra/ etc.

3F

dEine/istFncia 1ur;dica. ocorre 2ua %o se te! a !era 7apar& c"a 3a6"a8 %o ato) $o esta %o prese tes se2uer os ele!e tos ucleares para a sua co 5".ura#$o +e?.) se te #a %a%a por 2ue! $o * 'u"6) se te #a 2ue $o te! %ec"sr"o etc./. Co!o %"to ac"!a) a " e?"st& c"a 'ur1%"ca %a se te #a 'a!a"s se co 3al"%a) e! co! o 7trP s"to e! 'ul.a%o8. A5" al) se a se te #a $o e?"ste) ela $o te! co!o tra s"tar e! co!o 5a6er co"sa 'ul.a%a. PRAPOS PraAos Processuais Co!o a "%*"a %e processo su.ere a o#$o %e 7se.u"r a%"a te8) 7"r e! 5re te8) e! %"re#$o a seu 5"!) "sto *) 4 e5et"3a presta#$o %e tutela 'ur"s%"c"o al pelo Po%er Tu%"c"@r"o) * 5@c"l co statar 2ue a real"6a#$o %os atos processua"s) 2ue %ar$o 5or!a ao processo) e 2ue s$o or.a "6a%os %e acor%o co! ca%a proce%"!e to) se %e3e %ar respe"ta %o l"!"tes espec15"cos e pre%eter!" a%os %e te!po. C$o se po%e "!a." ar a 5" al"6a#$o %o processo %e co ;ec"!e to) por e?e!plo) co! a prola#$o %e se te #a %e !*r"to) se $o se or.a "6ar a pr@t"ca %os atos a tece%e tes a ela) ou se per!"t"r 2ue ca%a ato possa ser real"6a%o pela parte +ou pelo 'u"6/ 2ua %o be! e te %a) se! 2ue ;a'a 2ual2uer co se2Q& c"a pela %e!ora o cu!pr"!e to %e I us processua"s. Ass"! ca%a ato %e3e ter pra6o !@?"!o) %e tro %o 2ual %e3e ser ecessar"a!e te real"6a%o) sob pe a %e) $o o se %o) su'e"tar a2uele 2ue ser"a respo s@3el 4 su'e"#$o a %eter!" a%as co se2Q& c"as processua"s. Esse espa#o %e te!po e! 2ue %e3e ser real"6a%o o ato processual te! u! ter!o " "c"al) "sto *) u! !o!e to %e " 1c"o %a co ta.e! %o respect"3o pra6o +%"es a 2uo/ e u! ter!o 5" al) ou se'a) u! !o!e to e! 2ue o pra6o se e?p"ra +%"es a% 2ue!/) su'e"ta %o o t"tular %o I us ou %o %e3er 4 respect"3a co se2Q& c"a. $orma de conta=em dos praAos E! re.ra os pra6os s$o co ta%os e! %"as) ;a3e %o) to%a3"a) co ta.e! 2ue se 5a6 e! ;oras) e! !" utos e at* e! !eses ou a o. E?e!plo %e co ta.e! e! ;oras) o processo %e e?ecu#$o por 2ua t"a certa +re.ula%o o L"3ro II %o C%".o/) * o %e >4 ;oras 2ue o e?ecuta%o te!) co ta%os %a c"ta#$o) para o5erecer be s 4 pe ;ora. E?e!plo %e pra6o co ta%os e! !" utos * o %os %ebates ora"s) 2ue se real"6a! ao 5" al %a " stru#$o) a au%"& c"a %e " stru#$o e 'ul.a!e to +art. 4H4/ %o processo %e co ;ec"!e to. D"6 esse %"spos"t"3o %o CPC 2ue o 'u"6 5" %a a " stru#$o) 7%ar@ a pala3ra ao a%3o.a%o %o autor e ao %o r*u) be! co!o ao r.$o %o E" "st*r"o P-bl"co) sucess"3a!e te) pelo pra6o %e >K +3" te/ !" utos para ca%a u!) prorro.@3el por 1K +%e6/) a cr"t*r"o %o 'u"68. 3D

Co ta9se e! a os o pra6o %e aba %o o %o processo) 2ue per!"te a sua e?t" #$o) pelo 'u"6) se! 'ul.a!e to %o !*r"to +art. >AF) II/. PraAos "e=ais e praAos 1udiciais Pra6os le.a"s s$o a2ueles %e5" "%os e! le") e a respe"to %os 2ua"s e! as partes) e! o 'u"6) e! pr" c1p"o) t&! %"spo "b"l"%a%e. Pra6os 'u%"c"a"s s$o a2ueles 5"?a%os pelo prpr"o 'u"6. Essa tare5a s * atr"bu1%a ao 'u"6) pela prpr"a le") suplet"3a!e te) "sto *) os casos e! 2ue a prpr"a le" $o pre3e'a os pra6os. De acor%o co! o art. 1FF %o CPC) os pra6os s$o) 3"a %e re.ra) le.a"s +7os atos processua"s real"6ar9se9$o os pra6os prescr"tos e! le"8/. E?cepc"o al!e te) to%a3"a) 2ua %o a respe"to %"sso a le" $o tratar) o 'u"6 os %eter!" ar@ +a parte 5" al %o art. 1FF %"6 o se.u" te( 7Oua %o esta 5or o!"ssa) o 'u"6 %eter!" ar@ os pra6os) te %o e! co ta a co!ple?"%a%e %a causa8/. PraAos di"at<rios e praAos perempt<rios S$o di"at<rios os pra6os 2ue po%e! ser altera%os pela 3o ta%e %as partes e ta!b*! pelo 'u"6. Ass"! po%e ocorrer) por e?e!plo) a ;"ptese %o M 3 %o art. 4H4 %o CPC. De acor%o co! esse %"spos"t"3o) 72ua %o a causa aprese tar 2uest:es co!ple?as %e 5ato ou %e %"re"to) o %ebate oral po%er@ ser subst"tu1%o por !e!or"a"s) caso e! 2ue o 'u"6 %es". ar@ %"a e ;ora para o seu o5erec"!e to8. Se ;ou3er co 3e #$o %as partes) por seus a%3o.a%os) ao 5" al %a au%"& c"a) o se t"%o %e 2ue se aprese te! os !e!or"a"s o pra6o %e 1K %"as) po%e ocorrer %e) %epo"s) as !es!as partes) !e%"a te co se so) re2uerere! ao 'u"6 a %"la#$o %e pra6o para >K %"as. S$o ta!b*! %"latr"os os pra6os 2ue se po%e! suspe %er por %el"bera#$o co 'u ta %as partes +art. >AH) II/. S$o perempt<rios os pra6os " alter@3e"s) se'a por 3o ta%e %as partes ou por %eter!" a#$o %o 'u"6) ta"s co!o os pra6os para co testa#$o +1H %"as < art. >LF < ou AK) se o r*u 5or a Ja6e %a P-bl"ca < art. 1DD/) para " terpor recurso %e apela#$o +1H %"as < art. HKD < ou 3K para a Ja6e %a P-bl"ca < art. 1DD/) para " terpor recurso %e a.ra3o +1K %"as e! re.ra < art. H>>) co ta %o9se e! %obro para a Ja6e %a P-bl"ca < art. 1DD/) %e tre outros. PraAos pr<prios e praAos impr<prios Pra6os prpr"os s$o a2ueles 2ue %"6e! respe"to 4 pr@t"ca %e atos processua"s %as partes) e 2ua to "!prpr"os s$o os pra6os co!et"%os ao 'u"6 e aos ser3e tu@r"os %a 'ust"#a) para a pr@t"ca %os atos processua"s 2ue l;es cabe! real"6ar o processo.

3L

A %"5ere #a 5u %a!e tal e tre a!bos est@ e! 2ue) os pra6os prpr"os) o %escu!pr"!e to %o I us processual %e prat"car %eter!" a%o ato "!pl"ca co se2Q& c"as processua"s t1p"cas. Se %e"?ar cu!pr"r o pra6o para a resposta %o r*u) por e?e!plo) a co se2Q& c"a processual ser@ .eral!e te a apl"ca#$o %os e5e"tos %a re3el"a. T@ os pra6os "!prpr"os $o acarreta! co se2Q& c"as processua"s) !as %"sc"pl" ares) co 5or!e %"sp:e! os arts. 1L4 e1LD %o CPC +apl"c@3e"s) respect"3a!e te) aos ser3e tu@r"os e aos 'u16es/. -8. $OR AKLO: SUSPENSLO E ERTINKLO DO PROCESSO. -8.-. Suspens%o do processo CAr. '76 CPCE. -8.-.-. Conceito Ocorre a suspens%o do processo @uando um acontecimento &o"unt2rio ou n%o pro&oca: temporariamente: a para"isa0%o da marcha dos atos processuais. Ao co tr@r"o %os 5atos e?t" t"3os) o caso %e s"!ples suspe s$o) t$o lo.o cesse o e5e"to %o e3e to e?traor%" @r"o 2ue a causou) a !o3"!e ta#$o %o processo se restabelece or!al!e te. Ca 3er%a%e) a suspe s$o " "be o a %a!e to %o 5e"to) !as $o el"!" a o 31 culo 'ur1%"co e!a a%o %a rela#$o processual) 2ue) !es!o " erte) co t" ua a subs"st"r co! to%a sua e5"c@c"a. Ass"!) e ;u! pre'u16o so5re! os atos processua"s a ter"or!e te prat"ca%os 2ue per!a ece! 1 te.ros e 3@l"%os 4 espera %a supera#$o %a cr"se. At* !es!o os pra6os " "c"a%os a tes %a suspe s$o $o 5"ca! pre'u%"ca%os a parte '@ tra scorr"%a. Sua 5lu& c"a restabelece9se) aps cessa%a a paral"sa#$o %o 5e"to) ape as pelo resta te ecess@r"o a co!pletar o lapso le.al +art. 1DK/. -8.-.'. Os casos de suspens%o do processo Pre3& o art. >AH causas %e or%e! sica, lgica e jurdica para a suspe s$o %o processo e 2ue s$o as se.u" tes( I < a !orte ou per%a %a capac"%a%e processual %e 2ual2uer %as partes) %o seu represe ta te le.al ou %e seu procura%or= II < a co 3e #$o %as partes= III < a opos"#$o %e e?ce#$o %e " co!pet& c"a %o 'u16o) %a cP!ara ou %o tr"bu al) be! co!o %e suspe"#$o ou "!pe%"!e to %o 'u"6= IV < 2ua %o a se te #a %e !*r"to(

4K

aE %epe %er %o 'ul.a!e to %e outra causa) ou %a %eclara#$o %a e?"st& c"a ou " e?"st& c"a %a rela#$o 'ur1%"ca) 2ue co st"tua o ob'eto pr" c"pal %e outro processo pe %e te= 4E $o pu%er ser pro5er"%a se $o %epo"s %e 3er"5"ca%o %eter!" a%o 5ato) ou %e pro%u6"%a certa pro3a) re2u"s"ta%a a outro 'u16o= cE t"3er por pressuposto o 'ul.a!e to %e 2uest$o %e esta%o) re2uer"%o co!o %eclara#$o " c"%e te= V < !ot"3o %e 5or#a !a"or= VI < %e!a"s casos re.ula%os pelo c%".o. A suspe s$o se!pre %epe %e %e u!a %ec"s$o 'u%"c"al 2ue a or%e e) po"s o co!a %o %o processo * %o 'u"6. Essa %ec"s$o) to%a3"a) * !era!e te %eclarat"3a) %e sorte 2ue) para to%os os e5e"tos) co s"%era9 se suspe so o processo %es%e o !o!e to e! 2ue ocorreu o 5ato 2ue a !ot"3ou e $o ape as a part"r %e seu reco ;ec"!e to os autos. O t*r!" o %a suspe s$o * auto!@t"co a2ueles casos e! 2ue ;a'a u! !o!e to prec"so) 5"?a%o a prpr"a "ei +co!o a ;"ptese %e e?ce#$o %e " co!pet& c"a/) ou o ato 1udicia" 2ue a %ecretou +co!o o caso 2ue se %e5ere a paral"sa#$o %o 5e"to por pra6o %eter!" a%o/. Se %o) por*!) "!prec"so o ter!o %a suspe s$o +tal co!o se passa e! s"tua#$o %e !ot"3o %e 5or#a !a"or/) a reto!a%a %a !arc;a e %os pra6os processua"s %epe %er@ %e u!a o3a %el"bera#$o 'u%"c"al e %a co se2Qe te " t"!a#$o %as partes. -8.'. E/tin0%o sem reso"u0%o do Jrito CArt. '78 CPCE.

9 Oua %o o 'u"6 p:e 5"! 4 rela#$o processual se! resposta pos"t"3a ou e.at"3a ao pe%"%o %o autor. -8.'.-. $ases do Processo para E/tin0%o. ' e 3 5 Aps a propos"tura %a a#$o +>AF)I/ Jase %e sa ea!e to processo +art. 3>L) cGc >AF/ +esta%o 2ue se co tra/ Se te #a 5" al proce%"!e to +art. 4HA/ E! 2ual2uer 5ase %o processo.

Art. '78 I < Indeferimento da inicia" +;"pteses %o art. >LH/= II < Para"isa0%o processo mais de um ano para ne="i=Fncia das partesS III < A4andono da causa por mais de 3( dias pe"o autor: sem promo&er atos necess2riosS 41

IV < AusFncia de pressupostos processuais Su41eti&os < Su'e"tos %o Processo < Tu"6 e Partes 9 Co!pet& c"a 9 I!pe%"!e to ou Suspe"#$o %o Ur.$o Tur"s%"c"o al 9 Capac"%a%e c"3"l +Represe ta#$o A%3o.a%o/ O41eti&os < Re.ular"%a%e %os Atos Processua"s 9 Re2u"s"tos %e Or%e! P-bl"ca e! 2ual2uer 5ase %o Processo e 0rau %e Tur"s%"#$o T Re@uisitos de Procedi4i"idade Jatos super3e "e tes. E?( per%a %a capac"%a%e %a parte) !orte) subst"tu"#$o a%3o.a%o) re - c"a !a %ato) etc. $o

V Peremp0%o < Per%a %o %"re"to %e re o3ar a propos"tura %a !es!a a#$o +art. >AD M - "co/. +itispendFncia e Coisa ,u"=ada < Oua %o '@ ;ou3er outra a#$o 2ue ;@ "%e t"%a%e %e partes) %e ob'eto e %e causa pete %". Outra a#$o '@ 'ul.a%a te %o o !es!o ob'eto) partes e causa %e pe%"r. VI < Condi0Ges da A0%o < Poss"b"l"%a%e ou u! processo 3@l"%o) a se te #a %e !*r"to. $o %e obter9se) %e tro %e

A poss"b"l"%a%e 'ur1%"ca %o pe%"%o +5alta %e a!paro o %"re"to !ater"al pos"t"3o/. Le."t"!"%a%e %e parte para a causa. I teresse Tur1%"co %a Tutela Tur"s%"c"o al +C$o ;@ ecess"%a%e e e! ut"l"%a%e %a2uela a#$o. C$o ser"a o re!*%"o processual a%e2ua%o a2uela %e!a %a/. VII < Con&en0%o de Ar4itra=em < Ba3e %o co!pro!"sso arb"tral co! a Le" L.3KF) 4 aus& c"a %e co %"#:es %a a#$o. Se 5or a ter"or ao processo "!pe%e sua abertura e se 5or poster"or causa e?t" #$o se! 'ul.ar o !*r"to. VIII < DesistFncia A0%o < De3e ser a tes %a resposta %o r*u. Aps a resposta %o r*u so!e te co! seu co se t"!e to. IN < Intransmissi4i"idade da A0%o Direito Persona";ssimo. So!e te a2uela pessoa po%e buscar seu %"re"to a a#$o +e?( separa#$o 'u%"c"al) al"!e tos/.

4>

N < Confus%o entre autor e rJu < E?( 5ato ocas"o a%o e tre %esce %e tes e asce %e tes e! 2ue pela !orte %e u! %os l"t".a tes o outro se tor e o - "co sucessor co! %"re"to ao be! l"t"."oso. -7.3 E/tin0%o do Processo com Reso"u0%o do CPCE Jrito CArt. '7D

+ide e mJrito da causa < s$o s" I "!os e 2uere! %"6er a prete s$o %as partes a a#$o. O 'ul.a!e to %esse co 5l"to %e prete s:es +l"%e ou l"t1."o/) !e%"a te o 2ual o 'u"6) acol;e %o ou re'e"ta %o o pe%"%o) %@ ra6$o a u!a %as partes e e.a9a a outra) co st"tu" u!a se te #a %e5" "t"3a %e !*r"to8. As ;"pteses %e e?t" #$o %o processo co! 'ul.a!e to %o !*r"to s$o( I < Aco"himento do pedido. trata9se %e %eclara#$o 'u%"c"al %e proce%& c"a ou "!proce%& c"a %o pedido. II < Reconhecimento do pedido pe"o rJu < * o acol;"!e to pelo r*u %a postula#$o %o autor) ou se'a) e! sua a%es$o 42u"lo 2ue co tra ele 5o" pe%"%o. C$o co 5u %"r reco ;ec"!e to %o pe%"%o co! co 5"ss$o. +O reco ;ec"!e to %o pe%"%o po%e ser o %epo"!e to pessoal) pet"#$o) as ale.a#:es ora"s) etc/ III Transa0%o < * o e.c"o 'ur1%"co b"lateral e tre as partes para pre3e "r ou ter!" ar o l"t1."o !e%"a te co cess:es !-tuas +acor%o e tre as partes/. O papel %o 'u"6 * ape as ;o!olo.atr"o. A tra sa#$o te! %o"s !o!e tos %e e5"c@c"a( a/ e tre as partes) o ato 'ur1%"co * per5e"to e acaba%o lo.o aps a %eclara#$o %e 3o ta%es= b/ para o processo) co!o 5atos %e e?t" #$o %a rela#$o processual pe %e te) o e5e"to se %ar@ o !o!e to e! 2ue o 'u"6 ;o!olo.a o e.c"o 'ur1%"co co clu1%o e tre as partes. IV < Prescri0%o e DecadFncia( Prescr"#$o * a sa #$o 2ue se apl"ca ao t"tular %o %"re"to 2ue per!a eceu " erte %"a te %e sua 3"ola#$o por outre!. Po%e ele) aps o lapso pre3"sto e! le") a poss"b"l"%a%e %e 5a6er 3aler o seu %"re"to sub'et"3o +act"o/. Deca%& c"a * a 5".ura %"5ere te %a prescr"#$o. R a e?t" #$o $o %a 5or#a %o %"re"to sub'et"3o) "sto *) %a 7prete s$o8) !as %o prpr"o %"re"to e! sua substP c"a) o 2ual) pela le" ou pela co 3e #$o) asceu co! u! pra6o certo %e e5"c@c"a. a/ As a#:es co %e atr"as su'e"ta!9se 4 prescr"#$o= b/ Vs co st"tut"3as 4 %eca%& c"a= 43

c/ As %eclaratr"as s$o "!prescr"t13e"s +o t"tular %o %"re"to !ater"al po%e per%er o " teresse o seu e?erc1c"o %"a te %a prescr"#$o/. V < RenQncia ao Direito. O autor %e 5or!a e?pressa abre !$o %o %"re"to !ater"al 2ue " 3ocou 2ua %o %a %e%u#$o %e sua prete s$o e! 'u16o. O autor el"!" a a prpr"a l"%e) e se! l"%e $o po%e ;a3er processo. B@) por*!) %"re"tos " %"spo 13e"s) 2ue por "sso $o po%e! ser re u c"a%os pelo autor) co!o os " ere tes ao esta%o %as pessoas e os relat"3os a al"!e tos. -). PROCEDI ENTO SU URIO CArt. '86 ao ')- do CPCE O su!@r"o * u!a %as %uas esp*c"es %e proce%"!e tos co!u s ao la%o %o or%" @r"o. Sua apl"ca#$o est@ l"!"ta%a 4s ;"pteses %o CPC art. >FH) %es%e 2ue $o ;a'a pre3"s$o %e proce%"!e to espec"al.

-).-. HIPITESES DE AD ISSIVI+IDADE. VA+OR DA CAUSA Cinciso I: art. '86E A0Ges atJ 7( sa"2rios m;nimos +altera#$o pela Le" 1K.444G>KK>/ Cas a#:es relat"3as ao esta%o e 4 capac"%a%e %as pessoas $o ser@ obser3a%o o proce%"!e to su!@r"o. E?. I 3est".a#$o %e pater "%a%e) separa#:es 'u%"c"a"s l"t"."osas) a ula#$o %e casa!e to) %"3rc"o etc.) estas %e3e! se!pre ser pelo proce%"!e to or%" @r"o. A ATWRIA Cinciso II: art. '86E Independe o &a"or da causa aE Arrendamento rura" e parceria a=r;co"a. o Decreto @uantias ou

Eat*r"a trata%a a Le" 4.HK4GA4 +Estatuto %a Terra/) HL.HAAGAA e pela Le" 4.L4FGAA. 4E Co4ran0a ao de&idas ao condom;nio. cE rQstico. Ressarcimento condXmino por danos de em @uais@uer prJdio

ur4ano

Esse " c"so e .loba to%as as a#:es %e respo sab"l"%a%e c"3"l pelos %a os causa%os e! "!3e"s) " %epe %e te!e te %e sua local"6a#$o.

44

dE Ressarcimento por danos causados em acidente de &e;cu"os de &ia terrestre. A#:es %e respo sab"l"%a%e c"3"l or"." a%as e! ac"%e te %e 3e1culos. eE Co4ran0a de se=uro re"ati&amente a danos causados em acidente de &e;cu"o. C$o se " clu" este proce%"!e to os se.uros %e 3"%a e ac"%e tes pessoa"s 2ue s$o co s"%era%os t1tulos e?ecut"3os e?tra'u%"c"a"s co 5or!e art. HDH) III CPC. fE Co4ran0a de honor2rios dos profissionais "i4erais.

Oual2uer presta#$o %e ser3"#o %e pro5"ss"o al l"beral pessoa 51s"ca +;o or@r"os %e a%3o.a%o) co ta%or) e .e ;e"ro) etc/. =E Demais casos pre&istos em "ei.

B"pteses %e le"s espec"a"s po%e!os c"tar as a#:es re3"s"o a"s %e alu.uel %e ac"%e te %e trabal;o) as a%'u%"ca#:es co!pulsr"as) as ret"5"ca#:es %e erro %e .ra5"a o re."stro c"3"l) etc. -).'. PROCEDI ENTO. PETIKLO INICIA+. Re2u"s"tos %o art. >D> e >D3 CPC

Pecu"iaridades. Art. >FA) o autor aprese tar@) '@ a " "c"al o rol %e teste!u ;as e) se re2uerer per1c"a 5or!ular@ os 2ues"tos) po%e %o " %"car ass"ste te t*c "co. 7Co proce%"!e to su!@r"o $o cabe! as " ter3e #:es %e terce"ro e a#$o %eclaratr"a " c"%e tal8 +Art. >DK CPC/ RECEVI ENTO DA INICIA+. Aps %"str"bu"#$o e re."stro) ela ser@ a al"sa%a pelo 'u"6 2ue "r@ recebe9la ou $o. Se 5ore! 3er"5"ca%os 31c"os sa @3e"s ser@ %a%o pra6o %e 1K %"as para sa @9los e se o 31c"o 5or " sa @3el ser@ " %e5er"%a a " "c"al. CITAKLO. A c"ta#$o * or!al ao proce%"!e to or%" @r"o) se %o poss13el pelo corre"o) por !a %a%o ou por e%"tal. O r*u * c"ta%o e to!a co ;ec"!e to %a %ata %a au%"& c"a) a 2ual ter@ oportu "%a%e %e 4H

o5erecer co testa#$o. A c"ta#$o %e3e ser co! a tece%& c"a %e 1K %"as %a au%"& c"a. AUDINNCIA INICIA+. O pr"!e"ro ato * a te tat"3a %e co c"l"a#$o) e $o ;a3e %o ser@ %a%a oportu "%a%e ao r*u para o5erecer a resposta 2ue po%e ser oral ou escr"ta + $o po%e o5erecer reco 3e #$o) e! %eclaratr"a " c"%e tal/. E! se.u"%a o autor 5alar@ sobre prel"!" ares e %ocu!e tos 'u ta%os e o 'u"6 %ec"%"r@ %e pla o to%as as 2uest:es prel"!" ares %a co testa#$o) be! co!o e3e tual e?ce#$o %e " co!pet& c"a e "!pu. a#$o ao 3alor %a causa. Ca !es!a ocas"$o) o 'u"6 %ec"%"r@ sobre pro3as re2uer"%as pelas partes e se ;ou3er pe%"%o %e pro3a oral) %es". ar@ au%"& c"a %e " stru#$o e 'ul.a!e to. Se $o ;ou3er pro3as a sere! pro%u6"%as o 'u"6 pro5er"r@ 'ul.a!e to a tec"pa%o %o 5e"to o ato ou at* e! %e6 %"as. AUDINNCIA DE INSTRUKLO E ,U+!A ENTO. De3e ser u! " ter3alo %e 3K %"as aps a au%"& c"a " "c"al e ser@ para col;er pro3as ora"s. Col;"%as as pro3as ora"s o 'u"6 %ar@ a pala3ra ao autor e r*u para as ale.a#:es 5" a"s e e! se.u"%a pro5er"r@ se te #a o ato ou e! %e6 %"as. -

-D. PROCEDI ENTO ORDINURIO Cart. ')' ao '86 CPCE -D.-. PETIKLO INICIA+. R o ato 2ue %@ " 1c"o ao processo. R a pe#a por !e"o %o 2ual se 5a6 a propos"tura %a a#$o. -D.-.'. REYUISITOS DA PETIKLO INICIA+. Cart. ')' e ')6 CPCE Co art. >D> est$o ele ca%os os re2u"s"tos " tr1 secos) "sto * a2ueles 2ue %e3e! ser obser3a%os a prpr"a pe#a 2ue a 3e"cula. Co art. >D3) est$o os e?tr1 secos) relac"o a%os a %ocu!e tos 2ue %e3e!) ecessar"a!e te) 3"r aco!pa ;a%os a pe#a. Art. >D>. A pet"#$o " "c"al " %"car@(

4A

I T O 1uiA ou tri4una" a @ue J diri=ida a pet"#$o " "c"al co t*! u! re2uer"!e to e %e3e " %"car a 2ue! ele * %"r"."%o. ER O. SR. DR. ,UIP DE DIREITO DA VARA DE $A O+IA DA CO ARCA DE CANOINHAS T ESTADO DE SANTA CATARINA. II Os nomes: prenomes: estado ci&i": profiss%o: domic;"io e residFncia do autor e do rJu as partes co st"tue! u! %os ele!e tos "%e t"5"ca%ores %a a#$o) por "sso) a " "c"al %e3e %es". ar os seus o!es e 2ual"5"ca#$o) 2ue per!"ta! a sua "%e t"5"ca#$o. ZATARINA C+INTON 4rasi"eira: menor impQ4ere: nascida em (5 de a=osto de -DD): representada por sua m%e: APARECIDA C+INTON 4rasi"eira: so"teira: domJstica: residentes e domici"iadas na Rua das $"ores: -'- na cidade de Canoinhas T SC: por intermJdio de seu ad&o=ado ao fina" assinado Cdoc. ane/oE: 3e! respe"tosa!e te) 4 prese #a %e Vossa E?cel& c"a para propor a prese te AKLO DE INVESTI!AKLO DE PATERNIDADE C*C A+I ENTOS ) de conformidade com o arti=o 5[ da +ei n.[ ))3: de '-.-(.5D e o arti=o 8[ da +ei n.[ ).67(: de 'D.-'.D' e demais dispositi&os ap"ic2&eis ao caso: em face de ,OR!E VUCH: 4rasi"eiro: casado: pedreiro: residente e domici"iado na Rua das CamJ"ias: 7D na cidade de TrFs Varras SC: pelas ra6:es %e 5ato e %e %"re"to a se.u"r e?postas( III O fato e os fundamentos 1ur;dicos do pedido esse * u! %os re2u"s"tos %e !a"or "!portP c"a %a pet"#$o " "c"al. A " %"ca#$o %a causa %e pe%"r pr?"!a e re!ota * %e .ra %e rele3P c"a) por2ue co st"tu" u! %os ele!e tos "%e t"5"ca%ores %a a#$o 2ue) e! co 'u to co! o pe%"%o) %@ os l"!"tes ob'et"3os %e tro %os 2ua"s ser@ %a%o o pro3"!e to 'ur"s%"c"o al. C$o basta ao autor arrar a 3"ola#$o %e seu %"re"to) !as * prec"so 2ue ele %escre3a ta!b*! os 5atos e! 2ue ele est@ 5u %a%o. DOS $ATOS E $UNDA ENTOS. -. A Re@uerente nasceu no dia (5 de a=osto de -DD): tendo seu re=istro de nascimento so4 n.[ 3'': das fo"has 57: do +i&ro n.[ A 68: do Cart<rio de Re=istro Ci&i" da Cidade de Canoinhas T SC.

4F

'. Aparecida C"inton: m%e da in&esti=ante: namorou o Re@uerido durante apro/imadamente um ano e dois meses: &indo a ficar =r2&ida do mesmo em no&em4ro de -DD8: durando o namoro por mais @uatro meses. 3. A"=uns dias ap<s o nascimento da Re@uerente o Re@uerido procurou a m%e a fim de prestar a de&ida assistFncia 9 menor e reconhecer a paternidade da crian0a: porJm: foi a Qnica &eA @ue e/pressou a &ontade de assumir a paternidade da Re@uerente: nunca mais mantendo contato com am4as. 5. Hou&e &2rias tentati&as no sentido de faAer com @ue o Re@uerido reconhecesse a paternidade: restando todas e"as infrut;feras. 6. Portanto: n%o "he resta outra a"ternati&a sen%o a presente a0%o: onde J representada por sua m%e: para @ue assim: se1a dec"arada e reconhecida sua paternidade e se1am fi/ados a"imentos @ue possi4i"item sua so4re&i&Fncia. 7. O Re@uerido J funcion2rio de uma empresa nesta cidade e conta com situa0%o financeira raAo2&e". V O &a"or da causa co 5or!e estabelece o art. >HD %o CPC) a to%a causa ser@ atr"bu1%o u! 3alor certo) a" %a 2ue $o te ;a co te-%o eco I!"co "!e%"ato. O 3alor %a causa po%e " 5lu"r as 2uest:es( a/ b/ c/ %/ e/ a competFncia) po"s o 3alor %a causa * u! %os cr"t*r"os %e sua 5"?a#$o) e! rela#$o ao 'u16o. E?. Tu"6a%o Espec"al= o procedimento) " 5lu" AK s.!.= a a%o#$o %o su!@r"o) para causas at*

o reco"himento das custas e do preparo ) 2ue te! co!o base %e c@lculo o 3alor %a causa= os recursos em e/ecu0%o fisca") co 5or!e a Le" art. 34= A.D3KGDK)

os " 3e t@r"os sere! subst"tu1%os por arrola!e to su!@r"o %e be s +art. 1.K3A) CPC/ o art. >HL e

Al.u s cr"t*r"os para 5"?a#$o %o 3alor %a causa est$o >AK %o CPC. 4D

DO PEDIDO A te o e?posto) re2uer( aE a cita0%o do Re@uerido: no endere0o informado anteriormente: para @uerendo: responder os termos da presente: no praAo de -6 C@uinAeE dias: so4 pena de re&e"ia e confiss%oS b/ a proce%& c"a %o pe%"%o para 2ue ao 5" al se'a reco ;ec"%a) por se te #a) a pater "%a%e %a " 3est".a te a pessoa %o Re2uer"%o) co! a e?pe%"#$o %o co!pete te !a %a%o %e a3erba#$o ao Cartr"o %e Re."stro C"3"l %o Eu "c1p"o %e Ca o" ;as= c/ a co %e a#$o %o Re2uer"%o o pa.a!e to 4 Re2uere te %e al"!e tos) o correspo %e te a 4KW +2uare ta porce to/ %e seus .a ;os !e sa"s= %/ Re2uer) a" %a) se'a %a%o 3"sta ao %". o Represe ta te %o E" "st*r"o P-bl"co %e to%os os ter!os %a prese te a#$o. Re2uer) por 5"!) se'a %e5er"%a a Re2uere te o be e51c"o %a Ass"st& c"a Tu%"c"@r"a 0ratu"ta) por $o possu"r co %"#:es %e arcar co! os I us %a a#$o. VI as pro&as com @ue o autor pretende demonstrar a &erdade dos fatos a"e=ados te! ;a3"%o tolerP c"a 2ua to ao %escu!pr"!e to %esta e?".& c"a) $o e se'a %o o " %e5er"!e to %a " "c"al. Isso se 'ust"5"ca por2ue o autor $o te! co!o saber 2ua"s as !at*r"as 5@t"cas 2ue se tor ar$o co tro3ert"%as a tes %a resposta. Protesta pro&ar o a"e=ado por todos os meios de pro&a admitidos em direito: especia"mente a testemunha": a pericia" e o depoimento pessoa" do Re@uerido: so4 pena de confesso e outras para @ue se fiAerem necess2rias para a compro&a0%o dos fatos. VII o re@uerimento para cita0%o do rJu este * outro re2u"s"to %a " "c"al cu'a aus& c"a te! s"%o tolera%a. Trata9se %o c;a!a%o %o r*u para co testar a a#$o sob pe a %e re3el"a e co 5"ss$o. D2Tse 9 causa o &a"or de R\ -.(((:(( CUm mi" reaisE.

4L

N# Termos$ "# %eferimento# Ca o" ;as) 31 %e !ar#o %e >KKH.

Nome e assinatura do Ad&o=ado

TESTE UNHAS. IV o pedido: com suas especifica0Ges esse * u! re2u"s"to 5u %a!e tal %a " "c"al e %a%a a "!portP c"a %o assu to) a le" o trata e! se#$o prpr"a) os arts. >DA a >L4. O pe%"%o e! .eral %e3e ser certo e %eter!" a%o) ou se'a) %e3e ser " %"3"%ual"6a%o +certo/ poss"b"l"ta %o sua per5e"ta "%e t"5"ca#$o e %eter!" a%o 2ua to 4 sua 2ua t"%a%e. aE Pedido =enJrico. CPar2=rafo Qnico Art. ')7E

R a2uele 2ue * certo 2ua to ao ob'eto) !as a" %a " %eter!" a%o e! rela#$o 4 2ua t"%a%e) o 2ual se " %"ca u! %*b"to) !as $o o quantum debeatur. Per!"te9se a 5or!ula#$o %e pe%"%o .e *r"co( I as a#:es u "3ersa"s) se $o pu%er o autor " %"3"%uar a pet"#$o os be s %e!a %a%os. S$o a2uelas 2ue 3ersa! sobre u!a u "3ersal"%a%e %e 5ato ou %e %"re"to. E te %e9se u! co 'u to %e be s) rela#:es 'ur1%"cas) %"re"tos e obr".a#:es) co!o o patr"!I "o e a ;era #a= II 2ua %o $o 5or poss13el %eter!" ar) %e !o%o %e5" "t"3o) as co se2Q& c"as %o ato ou 5ato "l1c"to. R o 2ue ocorre co! as a#:es e! 2ue se postula " %e "6a#$o por les:es corpora"s) 2ua %o a" %a $o se sabe se %elas resultar@ " capac"%a%e. Usa9se os pe%"%os %e " %e "6a#$o por %a os !ora"s. III 2ua %o a %eter!" a#$o %o 3alor %a co %e a#$o %epe %er %e ato 2ue %e3a ser prat"ca%o pelo r*u. Caso e! 2ue $o se po%e e?"."r %o autor 2ue) %es%e lo.o) a pet"#$o " "c"al 5or!ule pe%"%o %eter!" a%o. E?. as a#:es %e presta#$o %e co tas e! 2ue $o se sabe se ;a3er@ sal%o e! 5a3or %e u!a %as partes. Pedido Cominat<rio Cart. ')8 CPCE * a2uele e! 2ue o autor pe%e a co %e a#$o %o r*u a abster9se %e e5etuar al.u! ato) a prestar al.u! co"sa) a $o 5a6er ou 5a6er al.o e e! caso %e %escu!pr"!e to 2ue se'a %a se te #a se'a l;e apl"ca%a u!a pe a pecu "@r"a.

HK

Pedido A"ternati&o Cart. ')) CPCE * o 2ue ocorre 2ua %o o autor 5or!ula %o"s ou !a"s pe%"%os) postula %o o acol;"!e to %e ape as u! %eles) se! estabelecer u!a or%e! %e pre5er& c"a. O acol;"!e to %e u! e?clu" o %o outro. Para o autor * " %"5ere te 2ual %as suas prete s:es se'a acol;"%a) %es%e 2ue ele te ;a &?"to e! u!a %elas. Oua %o ele $o " %"ca a sua pre5er& c"a) caber@ ao 'u"6 co ce%er a2uele 2ue l;e pare#a !a"s apropr"a%o. Pedidos Sucessi&os Cart. ')D CPCE o autor esse caso 5or!ula !a"s %e u! pe%"%o) busca %o obter &?"to e! to%os. O 2ue o %"5ere c"a %os outros * 2ue o pe%"%o sucess"3o o resulta%o %o e?a!e %e u!a %as prete s:es repercute a outra. B@ rela#$o %e pre'u%"c"al"%a%e e tre u! pe%"%o e outro. E?.( Ca a#$o %e " 3est".a#$o %e pater "%a%e cu!ula%a co! pet"#$o %e ;era #a ou al"!e tos) e! 2ue o resulta%o %o se.u %o pe%"%o %epe %e %o acol;"!e to %o pr"!e"ro. Pedido de Presta0Ges Peri<dicas Cart. 'D( CPCE * o caso %e presta#:es 3" ce %as) 2ue " %epe %e te!e te %e %eclara#$o e?pressa %o autor co s"%erar9se9$o " clu1%as o pe%"%o. Se o curso %o processo o %e3e%or %e"?ar %e pa.@9las ou %e co s". @9las elas '@ est$o co!puta%as o resulta%o 5" al %a a#$o. Pedido de Presta0%o Indi&is;&e" Cart. 'D- CPCE * o caso %e u!a rela#$o e! 2ue 3@r"os cre%ores s$o t"tulares %e u!a obr".a#$o " %"3"s13el) 2ue $o po%e ser 5rac"o a%a) po%e %o 2ual2uer u! %eles ple"tear pe%"%o 'u%"c"al para receber esta obr".a#$o. Pedidos Cumu"ados Cart. 'D' CPCE * per!"t"%o pelos le."sla%or e! u!erosas s"tua#:es. De !a e"ra .eral a le" per!"te 2ua %o as %e!a %as est$o relac"o a%as e tre s") %e !a e"ra 2ue se 'ust"5"2ue u! 'ul.a!e to co 'u to) se'a) por eco o!"a processual) se'a para e3"tar a %esar!o "a %os 'ul.a%os. Pe%e ser a cu!ula#$o su41eti&a 2ua %o ;ou3er plural"%a%e %e partes e! a!bos os plos. A o41eti&a ocorrer@ 2ua %o e?"st"r c-!ulos %e pe%"%os ou 5u %a!e tos. A r".or ca%a u! %os pe%"%os correspo %e a u!a a#$o) %e sorte 2ue) 2ua %o ;@ plural"%a%e %e pe%"%os ou 5u %a!e tos) ;a3er@ u!a cu!ula#$o %e %e!a %as ou %e a#:es) 2ue ser$o 'ul.a%as co 'u ta!e te) e! u! - "co processo.

H1

A%"ta!e to e !o%"5"ca#$o %o pe%"%o +art. >L4 CPC/ < co 5or!e o prpr"o art".o >L4 re5ere9se o pe%"%o s po%er@ ser a%"ta%o +e!e %a%o/ a tes %a c"ta#$o %o r*u. Po%e at* ;a3er !o%"5"ca#$o ou a%"ta!e to %o pe%"%o aps a c"ta#$o) !as) co! o co se t"!e to %o r*u. -D.'. TUTE+A ANTECIPADA Cart. '83 CPCE e Cart. 57-] 3[ CPCE

Jo" " tro%u6"%o o ,ras"l pela Le" D.LH>GL4 %a %o o3a re%a#$o ao art. >F3 %o CPC. O CDC '@ pre3"a esta poss"b"l"%a%e a obr".a#$o %e 5a6er ou $o 5a6er +art. D4) M 3 Le" D.KFDGLK/. 7A tutela a tec"pa%a) co s"ste a e5e"tos %a prpr"a se te #a. Co! prete s$o posta e! 'u16o. Por a tec"pa%a!e te) a2u"lo 2ue est@ pro3"sr"o.8 poss"b"l"%a%e) total ou parc"al) %os "sso) sat"s5a69se pro3"sor"a!e te a seu " ter!*%"o) o 'u"6 co ce%e) se %o pe%"%o) e!bora e! car@ter

CaracteriAaTse. prote.er) res.uar%ar e asse.urar o pro3"!e to 5" al %a %e!a %a. Processos em @ue ca4e a antecipa0%o. o processo %e co ;ec"!e to +or%" @r"o ou su!@r"o/) $o * a%!"t"%a o %e E?ecu#$o e Cautelar. Re@uisitos para a concess%o da medida. 9 Pro&a ine@u;&oca e Verossimi"han0a da a"e=a0%o( $o * %o %"re"to) po"s) se tal '@ e?"st"sse o caso ser"a %e 'ul.a!e to a tec"pa%o %a l"%e. Esse re2u"s"to trata9se %o fumus 4oni 1Qris o %e o 'u"6 a al"sa a e?"st& c"a %e !eras probab"l"%a%es e %e e3e tua"s pre'u16os "rrepar@3e"s caso $o co ce%a a tutela a tec"patr"a. Peri=o de irre&ersi4i"idade da medida( s$o casos e! 2ue o 'u"6 %e3e a al"sar se a co cess$o %a tutela a tec"pa%a $o 3a" pro3ocar pre'u16os "rrepar@3e"s o caso %e 'ul.a!e to e! co tr@r"o ao 5" al. A tute"a antecipada em caso de incontro&Jrsia. C] 7[ do art. '83 CPCE De3e se e te %er co!o " co tro3*rs"a a aus& c"a %e "!pu. a#$o pelo r*u aos 5atos ale.a%os pelo autor. Tute"a Antecipada nas o4ri=a0Ges de faAer ou n%o faAer. C] 3[ art. 57- CPCE H>

Apesar %as pe2ue as %"5ere #as %e re%a#$o) essa ;"ptese $o * %"3ersa %a2uelas trata%as o art. >F3. Os re2u"s"tos s$o l".e"ra!e te %"5ere tes( a rele3P c"a %o 5u %a!e to %a %e!a %a e o 'ust"5"ca%o rece"o %e " e5"c@c"a %o pro3"!e to 5" al) 2ue se apro?"!a!) "sto *) 3eross"!"l;a #a e per".o %e pre'u16o "rrepar@3el. C$o ;@ ra6$o para e.ar a co cess$o %a !e%"%a esse t"po %e %e!a %a) 2ua %o ;ou3er abuso %o %"re"to %e %e5esa ou !a "5esto " tu"to protelatr"o %o r*u) ou a" %a e! caso %e " co tro3*rs"a. omento apropriado para concess%o. C$o e?"ste !o!e to - "co) espec15"co) 3er"5"ca %o caso %e per".o %e pre'u16o "rrepar@3el ou %e %"51c"l repara#$o) ela po%e ser co ce%"%a a part"r %a propos"tura %a %e!a %a ou e! 2ual2uer 5ase %o processo. Possi4i"idade de re&o=a0%o: modifica0%o e os recursos ca4;&eis. Co 5or!e o M 4 %o art. >F3 CPC) a tutela a tec"pa%a po%er@ ser re3o.a%a ou !o%"5"ca%a a 2ual2uer te!po) e! %ec"s$o 5u %a!e ta%a) 3er"5"ca %o o 'u"6 ele!e tos o3os 2ue altere! as c"rcu stP c"as or"." @r"as ou sua co 3"c#$o. O recurso cab13el co tra a %ec"s$o 2ue co ce%e ou " %e5ere a a tec"pa#$o * o a.ra3o %e " stru!e to. $un=i4i"idade das tute"as caute"ar e antecipada. 9 A Le" 1K.444GK>) 2ue acresce tou o M F %o art. >F3) trou?e u!a "!porta te " o3a#$o. Estabelece( 7Se o autor) a t1tulo %e a tec"pa#$o %e tutela) re2uerer pro3"%& c"a %e ature6a cautelar) po%er@ o 'u"6) 2ua %o prese tes os respect"3os pressupostos) %e5er"r a !e%"%a cautelar e! car@ter " c"%e tal ao processo a'u"6a%o8. 9 A 5u ."b"l"%a%e o processo c"3"l re5ere9se se!pre a %uas ou !a"s co"sas 2ue co st"tua! u!a prete s$o. E! tese) por 5or#a %o pr" c1p"o %a a%str"#$o ao pe%"%o) postula%a u!a) o 'u"6 $o po%er"a co ce%er a outra) sob pe a %e sua %ec"s$o ser extra petita. Eas) 2ua %o elas s$o 5u .13e"s e tre s") a le" per!"te 2ue) postula%a u!a) o 'u"6 co ce%a outra) se! r"sco %e ul"%a%e ou 31c"o %a %ec"s$o. -D.3. INDE$ERI ENTO DA INICIA+ Cart. 'D6 'D7 CPCE

H3

9 O %e5e"to po%e ser " tr1 seco) pelo %escu!pr"!e to %o CPC) art. D>D) ou e?tr1 seco) por 3"ola#$o ap art. >D3. E! a!bos os casos) o 'u"6 $o %e3e e?t" .u"r %es%e lo.o a " "c"al) se %o "!presc" %13el 2ue co ce%a ao autor para sa ar o 31c"o. O CPC) art. >LH) e u!era as causas para o " %e5er"!e to %a pet"#$o " "c"al. As pr" c"pa"s s$o a " *pc"a) a 5alta %e u!a %as co %"#:es %a a#$o ou %e u! pressuposto processual e o reco ;ec"!e to %a prescr"#$o ou %eca%& c"a ab initio. aE InJpcia da inicia". * a " capac"%a%e %e pro%u6"r resulta%os. O par@.ra5o - "co %o art) >LH e u!era as suas causas) to%as elas relac"o a%as ao pe%"%o ou causa %e pe%"r. Ser@ " epta a pet"#$o " "c"al 2ua %o( I < $o co t"3er pe%"%o ou causa %e pe%"r= II < %a arra#$o %os 5atos $o %ecorrer lo."ca!e te a co clus$o= III < o pe%"%o 5or 'ur"%"ca!e te "!poss13el= IV < co t"3er pe%"%os " co!pat13e"s e tre s". E! to%as essas ;"pteses) pelo s"!ples e?a!e %a " "c"al '@ * poss13el co statar 2ue $o se po%er@ c;e.ar a u! e?a!e %e !*r"to. b/ $a"ta de "e=itimidade e de interesse de a=ir. 2ua %o 3er"5"c@3el %es%e lo.o) ta!b*! e se'a o " %e5er"!e to %a " "c"al) por2ue per!"te co statar a " 3"ab"l"%a%e %o 'ul.a!e to %o !*r"to. c/ N%oTpreenchimento de um pressuposto indispens2&e" para o prosse=uimento do processo. os " c"sos %o art. >LH 5a6e! re5er& c"a e?pressa ao art. 3L) par@.ra5o - "co) 2ue trata %o e %ere#o %o a%3o.a%o %o autor para " t"!a#$o) e ao art. >D4) 2ue re!ete aos re2u"s"tos e u!era%os os arts. >D> e >D3. Eas ;@ outros pressupostos processua"s "!presc" %13e"s. Para 2ue a " "c"al se'a receb"%a * prec"so 2ue o autor te ;a cu!pr"%o o %"sposto o CPC) art. >AD) 2ue autor e r*u te ;a! capac"%a%e para ser parte) 2ue o autor te ;a capac"%a%e processual e postulatr"a +2ue po%er@ ser re.ular"6a%a poster"or!e te) as ;"pteses %o art. 3F/ e 2ue este'a! ause tes os pressupostos e.at"3os %a pere!p#$o) l"t"spe %& c"a e co"sa 'ul.a%a. %/ Reconhecimento de prescri0%o e decadFncia. - "co caso e! 2ue ;a3er@ e?t" #$o %o processo co! 'ul.a!e to %e !*r"to. A %eca%& c"a po%e ser co ;ec"%a %e o51c"o) !as a prescr"#$o) co!o re.ra) $o) sal3o 2ua %o 5or %eclara%a e! 5a3or %o absoluta!e te " capa6. So!e te a1 po%er@ ;a3er " %e5er"!e to. Do co tr@r"o) ser@ ecess@r"o a.uar%ar a !a "5esta#$o %o r*u.

H4

-D.5. RESPOSTA DO RWU Cart. 'D8 ao 3-) CPCE Co! a c"ta#$o sur.e para o r*u o I us %e o5erecer resposta) 2ue $o te! u!a 5or!a - "ca poss13el. O r*u po%e s"!ples!e te %e5e %er9se %as ale.a#:es co t"%as a pet"#$o " "c"al por !e"o %a co testa#$o) !as po%e ta!b*! co tra9atacar) 5or!ula %o prete s:es e! 5ace %o autor) por !e"o %e u!a o3a l"%e) o !es!o processo) %e o!" a%a reco 3e #$o. Po%e a" %a susc"tar " c"%e tes) %"scut" %o a co!pet& c"a %o 'u16o) ou a l"sura %o 'u"6 para pro5er"r a se te #a) por !e"o %as e?ce#:es. PraAo T Co proce%"!e to or%" @r"o) o pra6o %e resposta * @uinAe dias. De3e) o e ta to) ser respe"ta%as as re.ras %o CPC) arts. 1DD e 1L1. O pr"!e"ro %eter!" a 2ue ele se'a e! 2u@%ruplo e! 5a3or %o E" "st*r"o P-bl"co e o %a Ja6e %a P-bl"ca) e o se.u %o) 2ue se'a e! %obro 2ua %o ;ou3er l"t"sco sortes co! procura%ores %"5ere tes. O pra6o %o CPC) art. >LF) se.u %o e te %"!e to 'ur"spru%e c"al %o!" a te) s ter@ s"%o cu!pr"%o se a resposta 5or protocola%a e! cartr"o) %e tro %os 2u" 6e %"as. R " te!pest"3a a co testa#$o 2ue) %espac;a%a pelo 'u"6 %e tro %o pra6o) s 5o" aprese ta%a e! cartr"o %epo"s %e ele '@ ter tra scorr"%o. Se $o aprese ta%a o pra6o) o r*u ser@ co s"%era%o re3el e so5rer@ as co se2Q& c"as %a sua " *rc"a. -D.5.-. CONTESTAKLO T R a pe#a 2ue 3e"cula a %e5esa %o r*u. Co st"tu" o !e"o) por e?cel& c"a) %e co trapos"#$o ao pe%"%o " "c"al) %e3e %o co ce trar to%as as !a "5esta#:es %e res"st& c"a 4 prete s$o %o autor) sal3o a2uelas para as 2ua"s ;a'a pre3"s$o %e " c"%e tes prpr"os. O %"re"to %e %e5esa) e?erc"%o por !e"o %a co testa#$o) * u! co trapo to ao %"re"to %e a#$o. Se * asse.ura%o ao autor o %"re"to %e 5or!ular u!a prete s$o) * .ara t"%o ao r*u o %"re"to %e co trapor9se a ela) %e re2uerer ao 'u"6 o seu $o9acol;"!e to e %e e?por as ra6:es e 5u %a!e tos para 2ue "sso ocorra. ConteQdo da Contesta0%o. O CPC) art. 3KK) %"sp:e 2ue 7co!pete ao r*u ale.ar) a co testa#$o) to%a a !at*r"a %e %e5esa) e?po %o as ra6:es %e 5ato e %e %"re"to) co! 2ue "!pu. a o pe%"%o %o autor e espec"5"ca %o as pro3as 2ue prete %e pro%u6"r8. As %e5esas %o r*u po%e! ser %"3"%"%as e! tr&s .ra %es .rupos(

HH

a/ as processua"s: cu'o acol;"!e to "!pl"2ue a e?t" #$o %o processo se! 'ul.a!e to %e !*r"to= b/ as processua"s 2ue $o "!pl"2ue! a e?t" #$o %o processo) !as sua %"la#$o +co!o a " co!pet& c"a absoluta %o 'u16o e o "!pe%"!e to %o 'u"6= e c/ as substa c"a"s ou %e !*r"to. As %uas pr"!e"ras s$o %e o!" a%as prel"!" ares. O seu acol;"!e to co st"tu" b"ce ao 'ul.a!e to %o !*r"to) 2ue 5"car@ "!pe%"%o ou retar%a%o. Pre"iminares. O CPC) art. 3K1) e u!era as prel"!" ares) 2ue %e3e! ser a al"sa%as a tes %o 'ul.a!e to %e !*r"to. B@ al.u!as cu'o acol;"!e to "!pl"car@ a e?t" #$o %o processo se! 'ul.a!e to %e !*r"to) co!o a " *pc"a %a " "c"al) a pere!p#$o) a l"t"spe %& c"a) a co"sa 'ul.a%a) a co 3e #$o %a arb"tra.e! e a car& c"a %e a#$o. E outras cu'o acol;"!e to $o "!pl"ca a e?t" #$o %o processo) !as sua %"la#$o. S$o prel"!" ares 2ue se re5ere! a 31c"os %o processo) 2ue t&! %e ser sa a%os para 2ue possa ter prosse.u"!e to( " e?"st& c"a ou ul"%a%e %e c"ta#$o) " co!pet& c"a absoluta) co e?$o) " capac"%a%e %a parte) %e5e"to %e represe ta#$o ou 5alta %e autor"6a#$o e 5alta %e cau#$o %e outra presta#$o 2ue a le" e?".e co!o prel"!" ar. Defesa de mJrito. Por 5or#a %o pr" c1p"o %a e3e tual"%a%e) a prpr"a co testa#$o o r*u) %epo"s %e ter ar.Q"%o as prel"!" ares pert" e tes) aprese tar@ a %e5esa %e !*r"to ou substa c"al) 2ue po%e ser %"reta ou " %"reta. 9 A direta * a2uela e! 2ue o r*u e.a os 5atos arra%os a pet"#$o " "c"al ou o e5e"to 2ue o autor prete %e %eles ret"rar. O r*u te! o I us %a "!pu. a#$o espec"5"ca%a) cabe %o9l;e 5a6e9la para ca%a u! %os 5atos co st"tut"3os %o %"re"to %o autor aprese ta%os a " "c"al. Os $o "!pu. a%os presu!e!9se 3er%a%e"ros) os ter!os %o CPC) art. 3K>) caput. B@ s"tua#:es) o e ta to) e! 2ue se a%!"t"r@ a co testa#$o .e *r"ca) se! r"sco %e presu #$o %e 3erac"%a%e %os 5atos ale.a%os. S$o as e u!era%as os " c"sos %o art. 3K>) e o par@.ra5o - "co. T A indireta * a2uela e! 2ue o r*u co trap:e aos 5atos co st"tut"3os %o %"re"to %o autor 5atos "!pe%"t"3os) e?t" t"3os ou !o%"5"cat"3os. Por e?e!plo) e! caso %e cobra #a %e %13"%a) o r*u $o e.a 2ue te ;a co tra1%o o %*b"to) !as ar.-" u!a causa e?t" t"3a) co!o o pa.a!e to) a o3a#$o ou a tra sa#$o. HA

E?e!plos "!porta tes %e %e5esas %e !*r"to " %"retas s$o a prescr"#$o e a %eca%& c"a. S$o %e !*r"to) por2ue a le" ass"! as co s"%era +CPC) art. >AL) IV/. Elas %e3e! ser aprec"a%as a tes %as %e!a"s %e5esas substa c"a"s) por2ue o seu acol;"!e to "!pl"ca a "!e%"ata e?t" #$o %o processo) se! a ecess"%a%e %e aprec"a#$o %as %e!a"s ale.a#:es %e %e5esa. -D.5.'. ERCEK^ES. E?"ste! al.u!as !at*r"as %e %e5esa) %e cu ;o processual) 2ue $o %e3e! ser ar.Q"%as o bo'o %a co testa#$o) !as por !e"o %e u! " c"%e te) autua%o e! ape so) ao 2ual a le" processual %@ o o!e %e e/ce0%o ritua". Essas %e5esas processua"s s$o " %"retas) po"s $o t&! co!o ob'et"3o obstar o 'ul.a!e to %e !*r"to) !as sa ar u! proble!a 2ue at" .e o r.$o 'u%"c"al e! 2ue o processo corre +'u16o/ ou o 'u"6 2ue ele atua. As tr&s !at*r"as ob'eto %e e?ce#$o r"tual s$o a " co!pet& c"a relat"3a %o 'u16o) o "!pe%"!e to e a suspe"#$o %o 'u"6. Essa pet"#$o $o prec"sa pree c;er os re2u"s"tos %o CPC) art. >D>) po"s $o " staura u!a o3a l"%e. O re2uere te %e3e l"!"tar9se a e?por as ra6:es pelas 2ua"s e te %e 2ue o 'u16o * " co!pete te) ou o 'u"6 * suspe"to ou "!pe%"%o) e postular 2ue o 31c"o se'a sa a%o) co! a re!essa %os autos ao 'u16o co!pete te ou a 'u"6 "!parc"al. Co!o a e?ce#$o * u! !ero " c"%e te) a %ec"s$o 2ue a aprec"a * inter"ocut<ria: %esa5"a %o o recurso de a=ra&o. Ela $o * 'ul.a%a proce%e te ou "!proce%e te) !as acol;"%a ou re'e"ta%a) e o seu %es5ec;o pro%u6 e5e"tos ape as e! rela#$o ao processo o 2ual 5o" susc"ta%a. A tes %o 'ul.a!e to %a e?ce#$o) o 'u"6 ou3"r@ se!pre a parte co tr@r"a e per!"t"r@ a pro%u#$o %as pro3as 2ue 5ore! ecess@r"as. O 'u"6 'ul.a ape as a e?ce#$o %e " co!pet& c"a. As %e "!pe%"!e to e suspe"#$o) se $o reco ;ec"%as %e pla o por ele) ser$o 'ul.a%as por r.$o super"or) u!a 3e6 2ue $o * %a%o ao prpr"o !a."stra%o %ec"%"r sobre a sua "!parc"al"%a%e. Re=ras =erais: "e=itimidade e praAos. A " co!pet& c"a relat"3a se.ue re.ras u! ta to %"5ere tes %as %e!a"s. A pr"!e"ra %"st" #$o * 2ue s o r*u te! le."t"!"%a%e para ar.Q19la) $o se %o %a%o ao autor 5a6&9lo. A ra6$o * e3"%e te( 5o" ele 2ue! escol;eu propor a a#$o a2uele 'u16o) $o l;e cabe %o) aps a propos"tura) " 3ocar a " co!pet& c"a.

HF

O !es!o $o ocorre co! o "!pe%"!e to e a suspe"#$o) 2ue po%e! ser ale.a%os pelo autor ou pelo r*u +CPC) art. 3K4/) u!a 3e6 2ue a2uele $o escol;e o 'u"6 2ue 3a" co %u6"r o processo. Oua to ao pra6o) %e3e ser obe%ec"%a a re.ra .eral %o CPC) art. 3KH( as e?ce#:es po%e! ser aprese ta%as a 2ual2uer te!po ou .rau %e 'ur"s%"#$o) o praAo de @uinAe dias) co ta%o %o 5ato 2ue ocas"o ou a " co!pet& c"a) o "!pe%"!e to ou a suspe"#$o. Suspens%o do processo O CPC) art. 3KA) estabelece 2ue) receb"%a a e?ce#$o) o processo 5"car@ suspe so at* 2ue ela se'a %e5" "t"3a!e te 'ul.a%a. A re%a#$o %esse %"spos"t"3o $o * 5el"6) por2ue a suspe s$o se %ar@ %es%e o !o!e to e! 2ue a e?ce#$o 5or protocola%a e! cartr"o) !es!o 2ue ela e! 3e ;a a ser receb"%a e se'a " %e5er"%a %e pla o. E/ce0%o de incompetFncia So!e te a " co!pet& c"a relat"3a * ar.Q"%a por !e"o %e e?ce#$o. A absoluta %e3e ser ale.a%a pelo r*u co!o prel"!" ar e! co testa#$o) e!bora $o este'a su'e"ta 4 preclus$o) po%e %o ser reco ;ec"%a e! outras 5ases %o processo. E/ce0%o de impedimento e suspei0%o As causas %e "!pe%"!e to e suspe"#$o %o 'u"6 est$o ele ca%as o CPC) arts. 134 e 13H. Sua 5" al"%a%e * asse.urar 2ue o processo se'a 'ul.a%o por u! 'u"6 "!parc"al. Eas ;@ "!porta tes %"5ere #as e tre o "!pe%"!e to e a suspe"#$o. Esta s po%e ser ale.a%a pelas partes por 3"a %e e?ecu#$o) e) se elas $o 5"6ere! o !o!e to oportu o) per%er$o a oportu "%a%e %e 5a6&9lo) po"s a !at*r"a tor ar9se9@ preclusa. Restar@ so!e te a poss"b"l"%a%e %e o 'u"6) sponte propria) %ar9se por suspe"to. T@ o "!pe%"!e to) por sua !a"or .ra3"%a%e) co st"tu" 3er%a%e"ra ob'e#$o processual. Por "sso) a e?ce#$o $o * a - "ca 5or!a pela 2ual se po%er@ ar.Q"9lo. Ca%a "!pe%e 2ue ele se'a ale.a%o a prpr"a co testa#$o ou por 2ual2uer outra !a e"ra. A suspe"#$o * !at*r"a 2ue se tor a preclusa para a parte) se $o ale.a%a o !o!e to oportu o. O "!pe%"!e to $o preclu". -D.5.3. RECONVENKLO C art. 3-6 a 3-) CPCE R a a#$o %o r*u co tra o autor) proposta o !es!o 5e"to e! 2ue est@ se %o %e!a %a%o. Ao co tr@r"o %a co testa#$o) 2ue * a s"!ples res"st& c"a 4 prete s$o %o autor) a reco 3e #$o * u! co tra9ata2ue)

HD

u!a 3er%a%e"ra a#$o a'u"6a%a pelo r*u co tra o autor) autos. Pressupostos.

os !es!os

I +e=itimidade de parte s o r*u * le."t"!a%o at"3o para a'u"6ar a reco 3e #$o e s o autor po%e ser reco 3" %o. II ela +co "%e Cone/%o s se a%!"te a reco 3e #$o) se ;ou3er co e?$o e tre e a a#$o pr" c"pal ou e tre ela e o 5u %a!e to %a %e5esa testa#$o/. A co e?$o e tre as %uas causas po%e ocorrer por t"%a%e %e objeto e causa petendi.

III CompetFncia por 5or#a %o art. 1KL) o 'u"6 %a causa pr" c"pal * ta!b*! co!pete te para a reco 3e #$o. IV Rito o proce%"!e to %a a#$o pr" c"pal %e3e ser o !es!o %a a#$o reco 3e c"o al. A a#$o pr" c"pal e a reco 3e #$o ser$o 'ul.a%as a !es!a se te #a. RECONVENKLO Introdu0%o R a a#$o " c"%e te a5ora%a pelo r*u e! 5ace %o autor) ao e se'o %e sua resposta. Oua %o c"ta%o) o %e!a %a%o po%er@ l"!"tar9se 4 pos"#$o pass"3a %e aprese tar %e5esa co tra as ale.a#:es %o autor) !as po%e ta!b*! assu!"r pos"#$o at"3a) 5or!ula %o prete s:es e! 5ace %ele. Estas s$o 3e"cula%as por !e"o %e u!a a#$o " c"%e te %e co ;ec"!e to %e o!" a%a reco 3e #$o. Se o r*u t"3er al.u! pe%"%o a 5or!ular pera te o autor) %e3er@ 3aler9se %essa a#$o) o !es!o processo) %e o!" a%a reco 3e #$o. Processos e procedimentos em @ue ca4e a recon&en0%o O ca!po espec15"co para o a'u"6a!e to %a reco 3e #$o * o processo %e co ;ec"!e to. C$o * poss13el reco 3"r e! e?ecu#:es) e! e! processos cautelares. Co processo %e co ;ec"!e to s cabe reco 3e #$o os proce%"!e tos %e 'ur"s%"#$o co te c"osa) e $o os %e 'ur"s%"#$o 3olu t@r"a. C$o cabe) ta!b*!) os processos %e proce%"!e to su!@r"o e o 'u"6a%o espec"al c13el) 2ue t&! ature6a %-pl"ce. HL

Ela ta!b*! $o cabe os e!bar.os %e %e3e%or) e! os processos %e l"2u"%a#$o. Cas a#:es resc"sr"as) a%!"te9se a reco 3e #$o) %es%e 2ue o pe%"%o se'a ta!b*! resc"sr"o %a !es!a se te #a ou acr%$o. PraAo Cos ter!os %o CPC) art. >LF) o pra6o para o r*u aprese tar reco 3e #$o * %e 2u" 6e %"as) co ta%o %e acor%o co! as re.ras %o art. >41) te %o por " 1c"o a %ata %a 'u ta%a aos autos %o !a %a%o %e c"ta#$o cu!pr"%o. A reco 3e #$o e a co testa#$o %e3e! ser aprese ta%as s"!ulta ea!e te +CPC) art. >LL/. Se o r*u co testar e $o reco 3"r) ter@ ;a3"%o preclus$o co su!at"3a) a" %a 2ue o pra6o %e resposta $o te ;a s"%o e cerra%o. Por e?e!plo) se o r*u co testar o 1K %"a %o pra6o) se! reco 3"r s"!ulta ea!e te) $o po%er@ 5a6e9lo os c" co %"as subse2Qe tes. Re@uisitos A reco 3e #$o * u!a o3a %e!a %a) " ser"%a a !es!a rela#$o processual. Por "sso) %e3e pree c;er as co %"#:es .era"s %e to%as as a#:es e os pressupostos processua"s. A pet"#$o " "c"al %e3e ate %er aos re2u"s"tos %o CPC) arts. >D> e >D3. Caso $o os pree c;a) o 'u"6 co ce%er@ ao r*u9reco 3" te pra6o %e %e6 %"as para e!e %a9la) sob pe a %e " %e5er"!e to. As !es!as co %"#:es %a a#$o e pressupostos processua"s 2ue ter"a! %e ser pree c;"%os) caso o r*u optasse por propor u!a %e!a %a autI o!a) ter$o %e ser obser3a%os a reco 3e #$o. B@) por*!) al.u s re2u"s"tos espec15"cos 2ue $o ser"a! e?"."%os caso se optasse pela %e!a %a autI o!a) !as 2ue s$o ecess@r"os para a reco 3e #$o. S$o eles( a/ Co e?"%a%e( os ter!os %o CPC) art. 31H) o r*u po%er@ reco 3"r ao autor o !es!o processo 7to%a 3e6 2ue a reco 3e #$o se'a co e?a co! a a#$o pr" c"pal ou co! o 5u %a!e to %a %e5esa8. A co e?$o e tre %uas %e!a %as pressup:e a "%e t"%a%e %o pe%"%o ou %a causa %e pe%"r. Caber@ a reco 3e #$o se u! %esses ele!e tos) e?postos pelo r*u9reco 3" te) est"3er relac"o a%o co! a2ueles 5or!ula%os a pet"#$o " "c"al. Por e?e!plo) e! a#$o %eclaratr"a %e " e?"."b"l"%a%e %e t1tulo %e cr*%"to) o r*u po%e reco 3"r pe%" %o a co %e a#$o %o autor ao pa.a!e to %a2uele %*b"to. Ou) e! %e!a %a %e a ula#$o %e co trato) cabe reco 3e #$o postula %o o seu

AK

cu!pr"!e to) ou) a" %a) e! a#$o %e separa#$o 'u%"c"al proposta por u! %os cI 'u.es) po%e o outro reco 3"r) pe%" %o a a ula#$o %o casa!e to. b/ Co!pet& c"a( para 2ue ca"ba) * prec"so 2ue o 'u"6 %a causa or"." @r"a $o se'a absoluta!e te " co!pete te para 'ul.ar a reco 3e #$o. A " co!pet& c"a absoluta $o po%e ser !o%"5"ca%a. Por "sso) $o caber@ a reco 3e #$o se o 'u"6 %a causa 5or absoluta!e te " co!pete te para 'ul.a9la) caso e! 2ue restar@ ao r*u propor a sua %e!a %a %e 5or!a autI o!a) o 'u16o co!pete te. c/ Proce%"!e to co!pat13el( * prec"so) para 2ue ca"ba a reco 3e #$o) 2ue o seu proce%"!e to e o %a %e!a %a or"." @r"a se'a! co!pat13e"s. A a#$o e a reco 3e #$o corre! o !es!o processo e t&! %e ter o !es!o proce%"!e to. Se a %e!a %a or"." @r"a corre pelo r"to or%" @r"o) ecess@r"o 2ue a reco 3e #$o te ;a o !es!o proce%"!e to ou outro 2ue per!"ta a a%o#$o %o or%" @r"o. %/ Oue o autor $o se'a le."t"!a%o e?traor%" ar"a!e te( o par@.ra5o - "co %o art. 31H %o CPC pro1be ao r*u) !e seu prpr"o o!e) reco 3"r ao autor 2ua %o este %e!a %ar e! o!e %e outre! +le."t"!a#$o e?traor%" @r"a/. A ra6$o * e3"%e te. O autor 2ue %e!a %a e! o!e al;e"o) e!bora 5".ure o plo at"3o) $o * o t"tular %o " teresse %"r"."%o co tra o r*u) !as !ero subst"tuto processual. Por "sso) $o po%e o r*u reco 3"r e! 5ace %ele) por2ue $o ;a3er"a a1 u! co tra9ata2ue. O r*u $o estar"a postula %o co tra a2uele 2ue o est@ ataca %o 3er%a%e"ra!e te) !as ape as e! 5ace %o subst"tuto processual. Jaltar"a co trapos"#$o e tre o ple"to co t"%o a %e!a %a or"." @r"a e o %a reco 3e #$o. Recon&en0%o e a su41eti&os da "ide possi4i"idade de amp"ia0%o dos "imites

0ra %e * a co tro3*rs"a) a %outr" a e a 'ur"spru%& c"a) a respe"to %a poss"b"l"%a%e %e) por !e"o %a reco 3e #$o) ser " tro%u6"%a) o processo) pessoa at* e t$o estra ;a. I e2u13oco) ;a3e %o l"t"sco src"o pass"3o) ape as u! %os r*us possa reco 3"r. Por e?e!plo) se u!a %13"%a * cobra%a %e %o"s %e3e%ores sol"%@r"os) 2ue %e!o stra! 2ue ela '@ esta3a pa.a) a%a "!pe%e 2ue ape as u! reco 3e ;a postula %o " %e "6a#$o pela cobra #a " %e3"%a) e! 2ue os %o"s postule! a " %e "6a#$o) se'a por !e"o %e %uas reco 3e #:es %"st" tas) se'a co!o l"t"sco sortes at"3os) e! reco 3e #$o - "ca. A 2uest$o e5et"3a!e te co tro3ersa * a 2ue %"6 respe"to 4 poss"b"l"%a%e %e) por !e"o %a reco 3e #$o) " tro%u6"r al.u*! 2ue at* e t$o $o part"c"pa3a. D"scute9se sobre a poss"b"l"%a%e %e o r*u e !a"s u!a pessoa estra ;a ao processo reco 3"re! e! 5ace %o autor +reco 3e #$o A1

co! l"t"sco src"o at"3o e tre o r*u e pessoa estra ;a/ e sobre a poss"b"l"%a%e %e reco 3e #$o %o r*u e! 5ace %o autor e %e u!a pessoa estra ;a ao processo +l"t"sco src"o pass"3o) a reco 3e #$o) e tre o autor e pessoa estra ;a/. Para CP %"%o D" a!arco) $o ;@ e ;u! b"ce 4 reco 3e #$o sub'et"3a!e te a!pl"at"3a. Para ele) a%a "!pe%e 2ue ela te ;a) ta to o plo at"3o 2ua to o pass"3o) pessoa 2ue) e t$o) era al;e"a ao processo( 7A a%!"ss"b"l"%a%e %a reco 3e #$o sub'et"3a!e te a!pl"at"3a * e?press$o %a le.1t"!a te %& c"a a u "3ersal"6ar a tutela 'ur"s%"c"o al) procura %o e?tra"r %o processo o !@?"!o %e pro3e"to -t"l 2ue ele se'a capa6 %e o5erecer. R %"ta!e %o pr" c1p"o %a eco o!"a processual a busca %o !@?"!o %e resulta%o a atua#$o %o %"re"to co! o !1 "!o e!pre.o poss13el %e at"3"%a%es processua"s +C" tra90r" o3er9 D" a!arco/. As poss13e"s %e!oras 2ue a a!pl"a#$o sub'et"3a possa causar $o s$o " su5"c"e tes para a5astar sua a%!"ss"b"l"%a%e) por2ue o processo $o te! a %est" a#$o %e o5erecer tutela r@p"%a ao autor a to%o custo !as) ac"!a %"sso) a %e real"6ar a pac"5"ca#$o soc"al !a"s a!pla poss13el8. Procedimento Aprese ta%a a reco 3e #$o) o 'u"6 %e3e 3er"5"car) %e " 1c"o) se est$o prese tes os seus re2u"s"tos %e a%!"ss"b"l"%a%e. E! caso a5"r!at"3o) %e3e receb&9la e !a %ar a otar o %"str"bu"%or +CPC) art. >H3) par@.ra5o - "co/. Da %ec"s$o 2ue recebe e !a %a processar cabe recurso %e a.ra3o. Se $o pree c;"%os os re2u"s"tos) o 'u"6 " %e5ere a " "c"al %a reco 3e #$o) e! %ec"s$o " terlocutr"a a.ra3@3el. Receb"%a a reco 3e #$o) o 'u"6 %eter!" ar@ 2ue o reco 3" %o se'a " t"!a%o) a pessoa %o seu procura%or) para co testa9la) o pra6o %e 2u" 6e %"as. -D.6. REVE+IA CArt. 3-D a 3'5 CPCE 7Ocorre a re3el"a ou co tu!@c"a 2ua %o) re.ular!e te c"ta%o) o r*u %e"?a %e o5erecer resposta @ a#$o) o pra6o le.al.8 S$o tr&s os %"spos"t"3os %o CPC 2ue trata! %as pr" c"pa"s co se2Q& c"as %a re3el"a( Art. 3K>) 31L e 3>>. Os %o"s pr"!e"ros s$o " t"!a!e te relac"o a%os) %"6e %o 2ue se o r*u $o co testar a a#$o) 5a6 presu!"r 3er%a%e"ro os 5atos !e c"o a%os a " "c"al) "!puta %o ao r*u o I us %a "!pu. a#$o espec15"ca. A>

Porta to) te! o r*u $o s o I us %e respo %er) !as o %e 5a6e9lo %e 5or!a espec15"ca. O art. 3>> estabelece 2ue 7co tra o re3el correr$o os pra6os " %epe %e te!e te %e " t"!a#$o. Po%er@ ele) e treta to) " ter3"r o processo) e! 2ual2uer 5ase) recebe %o9o o esta%o e! 2ue se e co tra.8 Presun0%o de &eracidade O 2ue o 'u"6 presu!e * a 3er%a%e %os 5atos) !as e! por "sso ele est@ obr".a%o a ret"rar %eles a co se2Q& c"a 'ur1%"ca prete %"%a pelo autor. O 'u"6) 2ue co ;ece o %"re"to) atr"bu"r@ a2uela 2ue 5or pre3"sta pelo or%e a!e to 'ur1%"co. Cesse se t"%o( 7A 5alta %e co testa#$o co %u6 a 2ue se te ;a! co!o 3er%a%e"ros os 5atos ale.a%os pelo autor. C$o) e treta to) a 2ue ecessar"a!e te %e3e ser 'ul.a%a proce%e te a a#$o. Isso po%e $o ocorrer) se'a e! 3"rtu%e %e os 5atos $o co %u6"re! 4s co se2Q& c"as 'ur1%"cas prete %"%as) se'a por e3"%e c"ar9se e?"st"r al.u!) $o co."ta%o a " "c"al) a obstar 2ue a2uelas se 3er"5"2ue!8 +STT) 3S Tur!a) REsp 14.LDF9CE) rel. E" . E%uar%o R"be"ro/. E?clus:es le.a"s %a presu #$o %e 3erac"%a%e( Art. 3>K CPC I < Plural"%a%e %e r*us) se al.u! %eles co testar a a#$o) to%os ser$o be e5"c"a%os) po"s o 'u"6 $o po%e presu!"r a 3er%a%e %os 5atos para u! s %os r*us. II < O l"t1."o 3ersar sobre %"re"tos " %"spo 13e"s) e! re.ra s$o os %e ature6a e?trapatr"!o "al ou p-bl"ca) sobre os 2ua"s $o po%e ;a3er co 5"ss$o. +E?( " 3est".a#$o %e pater "%a%e) a ula#$o %e casa!e to) " ter%"#$o) etc/ III < A pet"#$o " "c"al $o est"3er aco!pa ;a%a %o " stru!e to p-bl"co) 2ue a le" co s"%ere " %"spe s@3el 4 pro3a %o ato. -D.7. ,u"=amento conforme o estado do processo CArt. 3'D ao 33- CPCE 7Cu!pr"%as as pro3"%& c"as prel"!" ares) ou $o ;a3e %o ecess"%a%e %elas) o 'u"6 pro5er"r@ 'ul.a!e to co 5or!e o esta%o %o processo.8 Ver"5"ca%o pelo 'u"6 se o processo t" ;a ou $o "rre.ular"%a%es e %epo"s %e %eter!" ar a sua poss13el corre#$o) caber@ ao 'u"6 %ec"%"r se o processo '@ po%e ser 'ul.a%o) %es%e lo.o) ou se ;@ ecess"%a%e %e prosse.u"!e to co! a abertura %a 5ase " strutr"a. Tr&s solu#:es poss13e"s este !o!e to( A3

a/ V1c"os " separ@3e"s 2ue "!pe%e! o 'ul.a!e to %o pe%"%o) %e3er@ e?t" .u"r o processo se! 'ul.a!e to %o !*r"to. +Art. >AF e " c"sos/ b/ C$o ;@ ecess"%a%e %e pro%u#$o %e pro3as) caso e! 2ue 'ul.ar@ a tec"pa%a!e te o 5e"to= c/ Co clu"r 2ue $o * poss13el a" %a) proce%er ao 'ul.a!e to) por2ue ;@ ecess"%a%e %e pro%u#$o %e pro3as) caso e! 2ue %eter!" ar@ a real"6a#$o %e au%"& c"a prel"!" ar +co c"l"atr"a/. -D.8. Saneamento do processo CArt. 33- e ss do CPCE C$o obt"%a a co c"l"a#$o) o 'u"6 ter@ %e %ec"%"r as 2uest:es processua"s a" %a pe %e tes) "sto *) a2uelas 2ue a" %a $o te ;a! s"%o aprec"a%as a ter"or!e te. Eu"tas po%e! ser as co se2Q& c"as %a1 a%3" %as. Se as 2uest:es co st"tu1re! b"ce " arre%@3el ao 'ul.a!e to %o pe%"%o) a%a restar@ ao 'u"6 se $o e?t" .u"r o processo e! 'ul.a!e to %e !*r"to. Se 5ore! 31c"os sa @3e"s) ele %eter!" ar@ as pro3"%& c"as para a re.ular"6a#$o. Por e?e!plo) se reco ;ecer a " co!pet& c"a absoluta) %eter!" ar@ a re!essa %os autos ao 'u16o co!pete te. Se 3er"5"car a e?"st& c"a %e 31c"o a represe ta#$o processual %as partes) co ce%er@ pra6o %e at* tr" ta %"as para corre#$o. Por 5"!) se 3er"5"car 2ue $o ;@ e ;u! 31c"o) co s"%erar@ sa ea%o o processo e %eter!" ar@ o seu prosse.u"!e to) 5"?a %o os po tos co tro3ert"%os e %eter!" a %o as pro3as " %"spe s@3e"s para a apura#$o %os 5atos co tro3ersos. Ao 5"?ar os po tos co tro3ert"%os) o 'u"6 %eter!" ar@ a2u"lo 2ue ser@ ob'eto %a pro3a. Al*! %"sso) %ec"%"r@ sobre as 2ue %e3e! ser pro%u6"%as e o I us para ta to. -D.). PROVAS CArt. 33' ao 553 CPCE -D.).-. C"assifica0%o da Pro&a As pro3as class"5"ca!9se %e acor%o co! o ob'eto) su'e"to e a 5or!a pela 2ual s$o pro%u6"%as. Oua to ao ob'eto) po%e! ser %"retas ou " %"retas. Ser$o %"retas 2ua %o !a t"3ere! co! o 5ato proba %o u!a rela#$o "!e%"ata. O rec"bo %e 2u"ta#$o * u!a pro3a %"reta %o pa.a!e to) e o " stru!e to * a pro3a %"reta %a celebra#$o %e u! co trato. Pro3a " %"reta * a2uela 2ue se re5ere a 5ato %"st" to %a2uele 2ue se prete %e pro3ar) !as 2ue per!"te) por !e"o %e rac"oc1 "os e " %u#:es) le3a 4 co 3"c#$o a respe"to %o 5ato proba %o. To$o ,at"sta Lopes c"ta o e?e!plo %as pro3a %e %a os as pla ta#:es) para %e!o strar 2ue ;ou3e a pr@t"ca %e turba#$o o "!3el.

A4

Oua to ao su'e"to) a pro3a %e ser pessoal ou real. Ser@ pessoal 2ua %o co s"ste te e! %eclara#$o ou a5"r!a#$o presta%a por al.u*! a respe"to %a 3erac"%a%e %e u! 5ato. S$o e?e!plos o %epo"!e to pessoal e a pro3a teste!u ;al. A pro3a real * a2uela obt"%a %o e?a!e %e u!a co"sa ou pessoa) co!o ocorre a per1c"a. Por -lt"!o) 2ua to 4 5or!a) a pro3a po%e ser oral +%epo"!e tos/ ou escr"ta +lau%os per"c"a"s e a pro3a %ocu!e tal/. -D.).'. >nus da Pro&a O art. 333 %o CPC reparte o I us %a pro3a e tre os l"t".a tes %a se.u" te !a e"ra( I < ao autor " cu!be o I us %e pro3ar o 5ato co st"tut"3o %o seu %"re"to= II < ao r*u) o %e pro3ar o 5ato "!pe%"t"3o) !o%"5"cat"3o ao e?t" t"3o %o %"re"to %o autor. De 2ue! 2uer 2ue se'a o I us proba %") a pro3a) para ser e5"ca6) ;@ %e aprese tar9se co!o co!pleta e co 3" ce te a respe"to %o 5ato %e 2ue %er"3a o %"re"to %"scut"%o o processo. Co 3e #$o sobre I us %a pro3a R per5e"ta!e te l1c"to 2ue) e! cl@usula co tratual) se est"pule cr"t*r"os prpr"os a respe"to %o I us %a pro3a) para a e3e tual"%a%e %e l"t1."os a respe"to %o cu!pr"!e to %o co trato. Isto) por*!) s ser@ a%!"ss13el 2ua %o a cl@usula re5er"r9se a %"re"tos %"spo 13e"s) ou 2ua %o $o tor ar "!prat"c@3el o prpr"o %"re"to %a parte. Ass"!) o par@.ra5o - "co %o art. 333 %eclara ula a co 3e #$o %as partes 2ue %"str"bua o I us %a pro3a %e 5or!a %"3ersa %a2uela pre3"sta e! seu caput) 2ua %o( I < reca"r sobre %"re"to " %"spo 13el %a parte= II < tor ar e?cess"3a!e te %"51c"l a u!a parte o e?erc1c"o %o %"re"to. -D.D. eios de Pro&a

-D.D.-. Depoimento pessoa" Cart. 35' e 358 CPCES R o !e"o %e pro3a %est" a%o a real"6ar o " terro.atr"o %a parte o curso %o processo. O %epo"!e to pessoal %e3e l"!"tar9se aos 5atos co tro3ert"%os o processo. A parte * obr".a%a a prestar %epo"!e to 2ua %o re5er"%o ou %eter!" a%o pelo 'u"6. AH

-D.D.'. Confiss%o Carts. 35) 365 CPCE B@ co 5"ss$o 2ua %o) a parte a%!"te a 3er%a%e %e u! 5ato) co tr@r"o ao seu " teresse e 5a3or@3el ao a%3ers@r"o. Po%e ser 5e"ta e! 'u16o ou 5ora %ele. E! re.ra) a co 5"ss$o %e3e co ter( I < o reco ;ec"!e to %e u! 5ato ale.a%o pela outra parte= II < a 3olu tar"e%a%e %esse reco ;ec"!e to= III < u! pre'u16o para o co 5"te te) e! %ecorr& c"a %o reco ;ec"!e to. B@) po"s) u! ele!e to subjeti!o a co 5"ss$o) 2ue * o P "!o %e co 5essar) ou se'a) a " te #$o %e reco ;ecer 3olu tar"a!e te u! 5ato ale.a%o pela outra parte. E ;@) ta!b*!) u! ele!e to objeti!o) 2ue * o prpr"o fato litigioso reco ;ec"%o e! %etr"!e to %o co 5"te te. A co 5"ss$o) co 5or!e o art. 34D) po%e ser judicial ou extrajudicial. &udicial * a co 5"ss$o 5e"ta os autos) o %e * to!a%a por ter!o. 'xtrajudicial * a 2ue o co 5"te te 5a6) 5ora %o processo) %e 5or!a escr"ta ou oral) pera te a parte co tr@r"a ou terce"ros) ou a" %a atra3*s %e testa!e to +art. 3H3/. -D.D.3. E/i4i0%o de documento ou coisa CArt. 366 e 373 CPCE R %e3er 2ue " cu!be 4s partes e aos terce"ros %e colaborar co! o Po%er Tu%"c"@r"o 7para o %escobr"!e to %a 3er%a%e) %ecorre para o 'u"6 o po%er %e %eter!" ar a e?"b"#$o %e %ocu!e to ou co"sa 2ue se ac;e a posse %as re5er"%as pessoas se!pre 2ue o e?a!e %esses be s 5or -t"l ou ecess@r"o para " stru#$o %o processo. Po%e a e?"b"#$o ser o curso %o processo) co!o " c"%e te %a 5ase probatr"a +arts. 3HH < 3A3/) ou a tes %o a'u"6a!e to a 5or!a %e !e%"%a cautelar preparatr"a +arts. D44 e D4H/. -D.D.5. Pro&a documenta" CArt. 375 a 3DD CPCE E te %e9se por pro3a %ocu!e tal 2ual2uer represe ta#$o !ater"al 2ue s"r3a para pro3ar u! %eter!" a%o 5ato ou ato. Po%e ser escr"ta) %e repro%u#$o !ecP "ca) 5oto.r@5"ca) c" e!ato.r@5"ca) 5o o.r@5"ca ou %e outras esp*c"es +CPC) art. 3D3/. Jor#a proba te %os %ocu!e tos( Os art".os 3A4 a 3DL) cu"%a! %a e5"c@c"a probatr"a 2ue te! os %ocu!e tos.

AA

Os art".os 3FK e 3F1 trata! %a 2uest$o %a %ata e %a autor"a %o %ocu!e to part"cular) e os arts 3F4 a 3FA) %o 3alor proba te %as cartas e tele.ra!as. Os %ocu!e tos p-bl"cos) o CPC) art. 3AH II) 5a6 alus$o 4 cp"a aute t"ca%a e e! rela#$o ao part"cular) a aute t"c"%a%e est@ co %"c"o a%a ao reco ;ec"!e to %e 5"r!a e 4 %eclara#$o) pelo tabel"$o) %e 2ue 5o" aposta e! sua prese #a +art. 3AL/. A cp"a %e %ocu!e to part"cular ser@ 3@l"%a %es%e 2ue aute t"ca%a pelo escr"3$o +CPC) art. 3DH/. Ar.Q"#$o %e 5als"%a%e %ocu!e tal Po%e ser ar.Q"%o e! 2ual2uer te!po e .rau %e 'ur"s%"#$o. So!e te a 5als"%a%e !ater"al * 2ue po%e ser ob'eto %o " c"%e te %e 5als"%a%e) po"s se ecess@r"o ser@ real"6a%o e?a!e per"c"al. -D.D.6. Pro&a Testemunha" CArt. 5(( 5-D CPCE R a2uela eu se obt*! atra3*s %o relato presta%o) e! 'u16o) por pessoas 2ue co ;ece! o 5ato l"t"."oso. Valor proba te %as teste!u ;as De tro %o s"ste!a %o l"3re co 3e c"!e to !ot"3a%o) a pro3a teste!u ;al $o * !a"s e! !e os "!porta te %o 2ue os outros !e"os %e pro3a8. Oue! po%e e $o po%e ser teste!u ;a est@ o art. 4KH M e " c"sos CPC.

-D.D.7. Pro&a Pericia" CArt. 5'( a 53D CPCE Se.u %o o art. 4>K %o CPC) 7a pro3a per"c"al co s"ste e! e?a!e) 3"stor"a ou a3al"a#$o8. Co s"ste o exame a " spe#$o sobre co"sas) pessoas ou %ocu!e tos) para 3er"5"ca#$o %e 2ual2uer 5ato ou c"rcu stP c"a 2ue te ;a " teresse para a solu#$o %o l"t1."o. (istoria * a !es!a " spe#$o) 2ua %o real"6a%a sobre be s im)!eis. E a!aliao ou arbitramento * a apura#$o %e 3alor) e! %" ;e"ro) %e co"sas) %"re"tos ou obr".a#:es e! l"t1."o. -D.D.8. Inspe0%o ,udicia" CArt. 55( a 553 CPCE I spe#$o Tu%"c"al * o !e"o %e pro3a 2ue co s"ste a percep#$o se sor"al %"reta %o 'u"6 sobre 2ual"%a%es ou c"rcu stP c"as corpreas %e pessoas ou co"sas relac"o a%as co! l"t1."o.

AF

PROCESSO CIVI+ II
-. RECURSOS -.-. Conceito. Os recursos s$o os re!*%"os processua"s %e 2ue se po%e! 3aler as partes) o E" "st*r"o P-bl"co e e3e tua"s terce"ros pre'u%"ca%os para sub!eter u!a %ec"s$o 'u%"c"al a o3a aprec"a#$o) e! re.ra por u! r.$o %"5ere te %a2uele 2ue a pro5er"u. T&! por 5" al"%a%e !o%"5"car) " 3al"%ar) esclarecer ou co!ple!e tar a %ec"s$o. -.'. Caracter;sticas $undamentais dos Recursos Os recursos) %e !a e"ra .eral) t&! %eter!" a%as caracter1st"cas 2ue os %"st" .ue! %os %e!a"s atos processua"s) por l;e sere! prpr"as. E tre elas) po%e!9se !e c"o ar( a/ S$o " terpostos a !es!a rela#$o processual. C$o t&! ature6a 'ur1%"ca %e a#$o) !as %e re!*%"o) aprese ta%os o !es!o processo e! 2ue pro5er"%a a %ec"s$o ataca%a. Por "sso) sua " terpos"#$o 'a!a"s resulta a 5or!a#$o %e u! o3o processo. b/ A " terpos"#$o %e recurso "!pe%e ou retar%a a preclus$o ou co"sa 'ul.a%a( e 2ua to ;@ recurso pe %e te) a %ec"s$o ou se te #a $o se tor a! %e5" "t"3as) e! seus e5e"tos "!ut@3e"s. c/ Os recursos ser3e! para corr"."r erros %e 5or!a e co te-%o( a2uele 2ue recorre est@ " co 5or!a%o co! a %ec"s$o 'u%"c"al) e prete %e u! o3o pro u c"a!e to) e! re.ra por u! r.$o %"5ere te %a2uele 2ue a pro5er"u. Para 'ust"5"car o pe%"%o) o recorre te %e3e apo tar ao r.$o ad quem a e?"st& c"a %e erro a %ec"s$o) 2ue po%e ser %e %uas ature6as. Po%e tratar9se %e u! 31c"o %e 5or!a + error in procedendo/) %e cu ;o estr"ta!e te processual) 2ue a%3*! %o %esco!passo) e 2ue causa) e! re.ra) a a ula#$o %a %ec"s$o e %os atos subse2Qe tes) co! ela " co!pat13e"s. Po%e) ta!b*!) tratar9se %e 31c"o %e co te-%o + error in judicando/) $o %e 5or!a) !as %e 5u %o) e! 2ue $o se pe%e a a ula#$o) !as a re5or!a %a %ec"s$o. %/ Co!o re.ra .eral $o * poss13el " o3ar os recursos( $o se po%e " 3ocar) a 5ase recursal) !at*r"a 2ue $o 5o" %"scut"%a ou 2uest"o a%a

AD

o 'u16o " 5er"or. Essa re.ra) o e ta to) co!porta e?ce#:es) co!o a !e c"o a%a o art. 4A> %o CPC( 7Se) %epo"s %a propos"tura %a a#$o) al.u! 5ato co st"tut"3o) !o%"5"cat"3o ou e?t" t"3o %o %"re"to " 5lu"r o 'ul.a!e to %a l"%e) caber@ ao 'u"6 to!a9lo e! co s"%era#$o) %e o51c"o ou a re2uer"!e to %a parte) o !o!e to %e pro5er"r a se te #a8. Outra e?ce#$o * a %o art. H1F %o CPC( 7As 2uest:es %e 5ato) $o propostas o 'u16o " 5er"or) po%er$o ser susc"ta%as a apela#$o) se a parte pro3ar 2ue %e"?ou %e 5a6&9lo por !ot"3o %e 5or#a !a"or8. e/ Os recursos s$o " terpostos pera te o r.$o a quo( e! re.ra) eles s$o 'ul.a%os por u! r.$o %"5ere te %o 2ue pro5er"u a %ec"s$o. A este se %@ o o!e %e r.$o a quo= ao 2ue 'ul.a o recurso) r.$o ad quem. B@ e?ce#:es a essa re.ra) po"s e?"ste! recursos 2ue s$o aprec"a%os pelo !es!o r.$o 2ue pro5er"u a %ec"s$o) ta"s co!o os e!bar.os %e %eclara#$o) ou os e!bar.os " 5r" .e tes %a le" %e e?ecu#$o 5"scal +2ue $o se co 5u %e! co! os %o CPC/. To%os os recursos s$o " terpostos pera te o r.$o a quo) co! u!a - "ca e?ce#$o( o a.ra3o %e " stru!e to) cu'a " terpos"#$o se 5a6 %"reta!e te o r.$o ad quem. A ra6$o * 2ue co!pete 42uele 5a6er u! pr*3"o 'u16o %e a%!"ss"b"l"%a%e %o recurso) " %e5er" %o o processa!e to %a2ueles 2ue $o te ;a! pree c;"%o os re2u"s"tos. Esse 'u16o u ca po%e ser %e5" "t"3o) se $o estar"a aberta a 3"a para 2ue os 'u16os " 5er"ores supr"!"sse! os super"ores. Co tra o 'u16o e.at"3o o r.$o a quo cabe a.ra3o %e " stru!e to. O 'u16o pos"t"3o $o * recorr13el) por 5alta %e " teresse) po"s os re2u"s"tos %o recurso ser$o %e o51c"o a al"sa%os pela " stP c"a super"or. 5/ O acr%$o pro5er"%o pelo r.$o ad quem) 2ue !a t*! ou re5or!a a se te #a) a subst"tu"( 2ua %o o recurso * 'ul.a%o pelo !*r"to) o acr%$o subst"tu" a %ec"s$o ataca%a) se'a 2ua %o a re5or!a) se'a 2ua %o a !a t*!. Cesse caso) * o acr%$o 2ue tra s"ta e! 'ul.a%o. Isso $o ocorre) por*!) 2ua %o * %a%o pro3"!e to ao recurso ape as para a ular a se te #a ou a %ec"s$o) caso e! 2ue outra ter@ %e ser pro5er"%a) e co tra a 2ual caber@ o3o recurso ao r.$o super"or. O acr%$o ta!b*! $o subst"tu" a %ec"s$o a ter"or 2ua %o se l"!"ta a e.ar a a%!"ss"b"l"%a%e %o recurso. Cesse caso) o 2ue tra s"ta e! 'ul.a%o * a se te #a) cu!pr" %o saber a %ata e! 2ue "sso ocorre. Se u! recurso $o * co ;ec"%o) se'a por " te!pest"3"%a%e) se'a por 5alta %e

AL

outro %os re2u"s"tos %e a%!"ss"b"l"%a%e) co tro3erte9se sobre 2ua %o estar@ tra s"ta%a a se te #a. -.3. Atos Processuais Su1eitos a Recurso S cabe recurso co tra os atos 'u%"c"a"s 2ue te ;a! al.u! co te-%o %ec"sr"o. Os atos %as partes) %os ser3e tu@r"os %a 'ust"#a ou %o E" "st*r"o P-bl"co) por "sso) $o se su'e"ta! a ele. De acor%o co! o art. 1A> %o CPC) os atos %o 'u"6) e! pr"!e"ro .rau %e 'ur"s%"#$o) co s"ste! e! se te #as) %ec"s:es " terlocutr"as e %espac;os. A se te #a) %e acor%o co! a %e5" "#$o le.al) * ape as o ato 2ue p:e 5"! ao processo e! pr"!e"ro .rau %e 'ur"s%"#$o= a %ec"s$o " terlocutr"a * o ato pelo 2ual o 'u"6 %ec"%e 2uest:es " c"%e tes) e o %espac;o * o 2ue $o te! co te-%o %ec"sr"o.

'. Ape"a0%o

'.-. No0Ges =erais A apela#$o * o recurso 2ue cabe %e to%a e 2ual2uer se te #a) e represe ta %e !o%o e?traor%" ar"a!e te e5"c"e te a a%o#$o) pelo s"ste!a bras"le"ro) %o pr" c1p"o %o %uplo .rau %e 'ur"s%"#$o. '.'. O41eto Senten0a A apela#$o * cab13el %e to%a e 2ual2uer se te #a) se'a pro5er"%a e! processos %e co ;ec"!e to) cautelar ou %e e?ecu#$o. Para e5e"to %e " terpos"#$o %a apela#$o) $o "!porta %e 2ue t"po %e processo ou %e proce%"!e to se trate. Cabe a apela#$o %e se te #a pro5er"%a e! 2ual2uer t"po %e r"to) co!u! +or%" @r"o ou su!@r"o/ e espec"al. R apel@3el se te #a pro5er"%a ta to e! 'ur"s%"#$o 3olu t@r"a 2ua to co te c"osa. '.3. +e=itimidade

FK

Oue! te! le."t"!"%a%e para apelar) %"69se) * a parte sucum4ente) co 5or!e %"sp:e a pr"!e"ra parte %o caput %o art. 4LL. Ca 3er%a%e) to%a3"a) parece !a"s correto %"6er9se 2ue as partes +a!bas/ t&! le."t"!"%a%e para apelar) te %o " teresse para 5a6&9lo e?clus"3a!e te a parte sucu!be te +a parte 2ue 5o" pre'u%"ca%a pela %ec"s$o/. Ta!b*! te! le."t"!"%a%e para apelar +e " teresse/ o terce"ro pre'u%"ca%o +art. 4LL) caput/. Tal terce"ro)co!o re.ra .eral) * a2uele 2ue po%er"a ter s"%o ass"ste te e! pr"!e"ro .rau %e 'ur"s%"#$o e $o o 5o". Po%e recorrer ta!b*! o E" "st*r"o P-bl"co +art. 4LL) caput e M >/) 2uer a co %"#$o %e parte) 2uer a 5"scal %a le") co!o terce"ro) %es%e 2ue) claro) se'a sucumbente + a !e%"%a %a sucu!b& c"a %e terce"ro/. De tro %este tp"co) a" %a cabe tratar %a poss"b"l"%a%e %e 2ue ;a'a recurso %e o51c"o. A re!essa ex officio +ou o ree?a!e obr".atr"o ou ecess@r"o/ ocorre as ;"pteses pre3"stas pelo art. 4FH %o CPC. Pela Le" 1K.3H>) %e >A.1>.>KK1) el"!" ou9se a ;"ptese %e ree?a!e %e o51c"o %a se te #a %e " 3al"%a%e %o casa!e to. Per!a eceu ape as o ree?a!e ecess@r"o %as se te #as pro5er"%as co tra a Ja6e %a P-bl"ca +art. 4FH) I/) " clus"3e e! e!bar.os 4 e?ecu#$o 5"scal +art. 4FH) II/. Eas) !es!o e! ta"s casos) restr" .e9se o ree?a!e ecess@r"o. Ele $o te! 3e6) %e acor%o) respect"3a!e te) co! as re.ras %os MM > e 3 %o art. 4FH( CaE se o 3alor %a co %e a#$o ou %o %"re"to co tro3ert"%o 5or %e at* sesse ta sal@r"os !1 "!os= ou) C4E " %epe %e te!e te %o 3alor e 3ol3"%o) 2ua %o a se te #a est"3er 5u %a%a e! 'ur"spru%& c"a %o ple @r"o %o STJ ou e! s-!ula %o STJ ou %o tr"bu al super"or co!pete te +art. 4FH %o CPC) a re%a#$o %a%a pela Le" 1K.3H>G>KK1/. '.5. O @ue se denuncia. Ca apela#$o) %e u c"a!9se erros ou 31c"os %e 'u16o) ta!b*! co ;ec"%os co!o errores in judicando) e erros ou 31c"os in procedendo) ou 31c"os %o proce%"!e to.

F1

Os erros %e 'u16o s$o a2ueles l".a%os ao 'u16o %e !*r"to) co!o) p. e/.: a !@ 3alora#$o %e %eter!" a%a pro3a. Os erros in procedendo s$o os 2ue %"6e! respe"to ao proce%"!e to) co!o) v.g.) o co s"ste te e! se 'ul.ar a tec"pa%a!e te a l"%e 2ua %o $o ser"a o caso) ou se'a) 2ua %o a s"tua#$o co creta $o se e carta o !a %a!e to le.al. Ba3e %o a!bos os 31c"os e prete %e %o a parte "!pu. ar a!bos) %e3e! co star) e! pr"!e"ro lu.ar) %a pet"#$o %e recurso) os errores in rocedendo e) e! se.u"%a) os errores in judicando. Cor!al!e te) acol;"%a ar.Q"#$o 2ue se possa 5a6er a apela#$o) a respe"to %os 31c"os %e 'u16o) .era9se a subst"tu"#$o %a se te #a por u! acr%$o +cu'o 3alor " tr1 seco se'a o %e se te #a/. Ass"!) se o 'u16o a quo 3alorou !al a pro3a) %e3e 3alor@9la correta!e te o tr"bu al e pro5er"r acr%$o +acr%$o9se te #a/ 2ue passe a 5a6er as 3e6es %a se te #a subst"tu1%a. Por outro la%o) acol;"%a a ar.Q"#$o %e error in procedendo) a se te #a *) pelo tr"bu al) s"!ples!e te a ula%a) e $o subst"tu1%a) se %o re!et"%os os autos 4 " stP c"a " 5er"or para 2ue o 'u16o a quo pro5"ra outra %ec"s$o. Ass"!) te %o ;a3"%o 'ul.a!e to a tec"pa%o) a ula o tr"bu al a se te #a) e o 'u16o a quo 'ul.a a l"%e o3a!e te) real"6a %o or!al!e te a 5ase " strutr"a) %e re.ra co! au%"& c"a %e " stru#$o e 'ul.a!e to. Pela Le" 1K.3H>) %e >A.1>.>KK1) %eter!" a%as s"tua#:es 2ue %a3a! e se'o ape as 4 cassa#$o %a se te #a) co! o retor o %o processo ao pr"!e"ro .rau) passara! a per!"t"r o %"reto 'ul.a!e to %o !*r"to pelo prpr"o tr"bu al( 7Cos casos %e e?t" #$o %o processo se! 'ul.a!e to %o !*r"to +art. >AF/) o tr"bu al po%e 'ul.ar %es%e lo.o a l"%e) se a causa 3ersar 2uest$o e?clus"3a!e te %e %"re"to e est"3er e! co %"#:es %e "!e%"ato 'ul.a!e to8 C] 3[ acrescido ao art. 6-6E. A +ei --.'87*'((7 acresce tou a" %a outra " o3a#$o o 2ue ta .e 4 at"3"%a%e %o tr"bu al e! 5ace %e %e5e"tos 2ue po%er"a! e se'ar a cassa#$o %a se te #a( 7Co stata %o a ocorr& c"a %e ul"%a%e sa @3el) o tr"bu al po%er@ %eter!" ar a real"6a#$o ou re o3a#$o %o ato processual) " t"!a%as as partes= cu!pr"%a a %"l".& c"a) se!pre 2ue poss13el prosse.u"r@ o 'ul.a!e to %a apela#$o8 Cart. 6-6:] 5[E. Isso s". "5"ca 2ue) e! certos casos) 2ua %o co stata a e?"st& c"a %e u!a ul"%a%e 2ue a5etar"a a 3al"%a%e %a se te #a) o tr"bu al) e! 3e6 %e F>

cass@9la) %eter!" ar@ a corre#$o %o %e5e"to e le3ar@ a%"a te o 'ul.a!e to %a apela#$o. Cote9se 2ue 7sa @3el8 * ter!o usa%o esse %"spos"t"3o co! o se t"%o %e corr".13el !e%"a te repet"#$o ou co!ple!e to. '.6. Interposi0%o O pra6o para a " terpos"#$o %a apela#$o * %e -6 dias) a co tar %a publ"ca#$o %a %ec"s$o %e 2ue se 2uer recorrer +%o %"a se.u" te) co 5or!e re.ra '@ estu%a%a) relat"3a 4 co ta.e! %os pra6os/. R recurso %"r"."%o ao r.$o prolator %a %ec"s$o) %"to 'u16o a quo. '.7. ,u;Ao de retrata0%o Est@9se) a2u") %"a te %e o3"%a%e " tro%u6"%a pela Re5or!a %e C%".o %e Processo C"3"l) prec"sa!e te o art. >LA. Trata9se %e u!a - "ca ;"ptese e! 2ue se per!"te ao 'u16o a quo que) recebe %o a apela#$o) 3olte atr@s) altera %o sua %ec"s$o. Te %o o 'u"6 " %e5er"%o a " "c"al) e te %o o autor " terposto) %esta %ec"s$o) recurso %e apela#$o) po%e o 'u"6) %epo"s %e receber as co tra9ra6:es) 3oltar atr@s. Te!) para 5a6&9lo) o pra6o %e 4D ;oras. Ob3"a!e te) este * u! pra6o "!prpr"o) '@ 2ue seu %escu!pr"!e to $o .era co se2Q& c"as processua"s. De3e) porta to) e te %er9se 2ue se trata %e u!a reco!e %a#$o para 2ue o 'u"6 o 5a#a lo.o. C$o re5or!a%a a %ec"s$o) %e3e! os autos ser re!et"%os ao se.u %o .rau para 2ue se'a 'ul.a%a a apela#$o) co 5or!e re.ra %o par@.ra5o - "co %o art. >LA. '.8. ConteQdo Para 2ue o recurso %e apela#$o possa ser co ;ec"%o +"sto *) para 2ue se'a be! suce%"%o o 'u16o %e a%!"ss"b"l"%a%e/) * prec"so 2ue se'a " terposto !e%"a te pet"#$o %"r"."%a ao 'u16o a quo) aco!pa ;a%a %as ra6:es %e apela#$o) "sto *) %a 5u %a!e ta#$o) e! 2ue o recorre te +apela te/ %e!o strar@ as ra6:es %e seu " co 5or!"s!o co! a se te #a recorr"%a. As ra6:es %e apela#$o %e3e! co ter os o!es e 2ual"5"ca#$o F3

%as partes e %e3e! ser %"r"."%as ao 'u16o ad quem) 2ue ser@ o tr"bu al co!pete te para co ;ece9la e 'ul.@9la. Al*! %"sso) %e3e o recorre te 5or!ular o pe%"%o %e o3a %ec"s$o +art. H14) III/) "sto *) %e re5or!a ou a ula#$o %a se te #a recorr"%a) %e 5or!a a %el"!"tar o P!b"to %e %e3olut"3"%a%e %o recurso. C$o se po%e pe sar e! apela#$o 2ue ape as proteste) .e er"ca!e te) pela re5or!a %a se te #a recorr"%a. R prec"so 2ue se 5a#a pe%"%o %e o3a %ec"s$o ou %e a ula#$o %a se te #a) e 2ue este pe%"%o se'a co!pat13el co! os 5u %a!e tos tra6"%os as ra6:es %e apela#$o. '.). Efeitos De tre os pr" c"pa"s e5e"tos %a apela#$o est$o) e! pr"!e"ro lu.ar) o %e !a ter o processo 3"3o) obsta %o o trP s"to e! 'ul.a%o. A apela#$o) co!o to%o recurso) te! e5e"to de&o"uti&o. De3ol3e9se ao Tu%"c"@r"o certa !at*r"a +a 2ue "!pu. ou/) 5or!ula %o9se o pe%"%o para 2ue ela se'a ree?a!" a%a. Co!o re.ra .eral) a apela#$o te! e5e"to suspensi&o. Co! "sso) 2uer9se %"6er 2ue) se %o a apela#$o " terposta) prolo .a9se o te!po a s"tua#$o %e " e5"c@c"a e! 2ue '@ se e co tra3a a se te #a. Ass"!) a 3er%a%e) a%a se suspe %e propr"a!e te) por2ue a se te #a su'e"ta 4 apela#$o) co! e5e"to suspe s"3o '@ $o pro%u6 e5e"tos 2ua %o * pro%u6"%a( se %o " terposta a apela#$o esta " e5"c@c"a se este %e at* o !o!e to %o 'ul.a!e to %a apela#$o. V&9se) po"s) 2ue) a 3er%a%e) a suspe s"b"l"%a%e $o asce %a " terpos"#$o %a apela#$o) !as %a s"!ples su'e"#$o a esta apela#$o co! e5e"to suspe s"3o) ou se'a) %a !era recorr"b"l"%a%e +2ua %o o recurso te! e5e"to suspe s"3o/. A apela#$o s $o obstar@ a 2ue a %ec"s$o "!pu. a%a pro%u6a e5e"tos se ;ou3er pre3"s$o le.al e?pressa %e 2ue) a2uele caso co creto) a apela#$o * %espro3"%a %e e5e"to suspe s"3o + rectius) obstat"3o %a e5"c@c"a/. S$o os casos pre3"stos o art. H>K %o C%".o %e Processo C"3"l e e! outras le"s esparsas) 2ue $o s$o poucas. Cestes casos) apesar %e " terposta a apela#$o) a %ec"s$o "!pu. a%a) e 2ua to tra!"ta a apela#$o) '@ po%e ser e?ecuta%a) se %o) por*!) esta e?ecu#$o pro3"sr"a) '@ 2ue %e3e ser re3ers13el) u!a 3e6 2ue * poss13el sobre3"r %ec"s$o %o tr"bu al +'ul.a %o a apela#$o/ altera %o o teor %a se te #a.

F4

'.D. Processamento em primeiro =rau Co 5or!e %"spos"#$o co sta te %o art. H1D %o CPC) ass"! 2ue " terposta a apela#$o %e3er@ o 'u"6 %ec"%"r pelo seu receb"!e to) ou $o e) caso pos"t"3o) %ec"%"r 2ua to aos e5e"tos e! 2ue a recebe) !a %a %o %ar 3"sta 4 parte co tr@r"a +apela%o/ para respo %er. Depo"s %"sso) "sto *) aprese ta%a a resposta pelo recorr"%o) po%e o 'u"6) 5acultat"3a!e te) ree?a!" ar os pressupostos %e a%!"ss"b"l"%a%e %o recurso. Trata9se) e! -lt"!a a @l"se) %e 'u16o %e a%!"ss"b"l"%a%e prel"!" ar e pro3"sr"o) 3"sto 2ue) a r".or) * ao tr"bu al co!pete te para o 'ul.a!e to %a apela#$o 2ue co!pete e?ercer o 'u16o %e a%!"ss"b"l"%a%e. Se se %ec"%"r pelo $o receb"!e to %a apela#$o) esse 'u16o pr*3"o %e a%!"ss"b"l"%a%e po%er@ ser re3"sto pelo tr"bu al co!pete te) e! a.ra3o %e " stru!e to +art. H>>) a re%a#$o %a%a pela Le" 11.1DFG>KKH/. Caso co tr@r"o) o passo se.u" te * a re!essa %a apela#$o ao tr"bu al) o 2ual ter@ " clus"3e o po%er %e re3er o 'u16o %e a%!"ss"b"l"%a%e. Le!bre9se) a" %a) 2ue a Le" 11.>FAG>KKA atr"bu" po%er ao 'u"6 %e pr"!e"ro .rau para re'e"tar l"!" ar!e te a apela#$o 2ua %o a se te #a est"3er e! co 5or!"%a%e co! s-!ula %o STJ ou %o STT +art. H1D) M 1) a re%a#$o pela Le" 11.>FAG>KKA/. '.-(. Processamento em se=undo =rau Co tr"bu al o %e ser@ processa%a e 'ul.a%a) a apela#$o ser@ re."stra%a +art. H4F/ e %"str"bu1%a +art. H4D/) %es". a %o9se relator) re3"sor e terce"ro 'u"6 +'u"6 3o.al/. A sess$o %e 'ul.a!e to ser@ %es". a%a pelo pres"%e te %o r.$o 5rac"o @r"o) "sto *) %a CP!ara +art. HH>/. Co 'ul.a!e to) te! prece%& c"a a !at*r"a relat"3a 4 a%!"ss"b"l"%a%e %o recurso) ar.Q"%a e! prel"!" ar +art. HAK/. Supera%a essa 5ase) e %es%e 2ue a 2uest$o prel"!" ar se'a a5asta%a) passar@ o tr"bu al ao e?a!e %o !*r"to %o recurso) ocas"$o e! 2ue to%os os 'u16es %e3er$o pro5er"r seus 3otos +art. HA1/. Ca sess$o %e 'ul.a!e to * per!"t"%a a suste ta#$o oral %as ra6:es %e recurso) ta to pelo a%3o.a%o %o recorre te 2ua to pelo a%3o.a%o %o recorr"%o +art. HH4/.

FH

3. Recurso de A=ra&o 3.-. No0Ges !erais Ca4imento


O a=ra&o * o recurso cab13el %e to%a e 2ual2uer %ec"s$o " terlocutr"a pro5er"%a o processo c"3"l) sal3o se ;ou3er %"spos"#$o e?pressa %o le."sla%or e! se t"%o co tr@r"o. S$o " terlocutr"as as %ec"s:es e! 2ue o 'u"6 %e5ere ou " %e5ere pro3as) a5asta ar.Q"#:es %e ul"%a%es relat"3as e absur%as) co ce%e ou e.a pe%"%os %e l"!" ares +e! a#:es cautelares) e! proce%"!e tos espec"a"s) %e a tec"pa#$o %e tutela etc./) acol;e ar.Q"#:es %e %eter!" a%os 31c"os sa @3e"s e %eter!" a 2ue se'a! sa a%os) recebe recurso e %eclara e! 2ue e5e"tos est@ se %o receb"%o +esta) * claro) ;@ %e ser pro5er"%a aps a se te #a/. S$o " terlocutr"as " clus"3e as %ec"s:es 2ue re'e"ta! %eter!" a%as ale.a#:es 2ue) se acol;"%as) po%er"a! le3ar 4 7e?t" #$o %o processo8 os ter!os %os arts. >AF e ou 4 resolu#$o %o !*r"to os ter!os %o art. >AL +p. e?.( * " terlocutr"a a %ec"s$o 2ue re'e"ta ale.a#$o %e co"sa 'ul.a%a ou %e prescr"#$o etc./ 3.'. A=ra&o retido Co s"ste!a or"." al %o C%".o %e Processo C"3"l) e! re.ra) cab"a 4 parte optar por " terpor o recurso %e a.ra3o sob a 5or!a %a rete #$o) e! pr"!e"ro .rau) ou sob a 5or!a %e " stru!e to) %"reta!e te o tr"bu al. Pro.ress"3a!e te) le"s %e altera#$o %o C%".o 5ora! a!pl"a %o os casos e! 2ue o a.ra3o %e3er"a ecessar"a!e te ser " terposto sob a 5or!a ret"%a. Atual!e te) por 5or#a %a le" 11.1DF) %e 1L %e outubro %e >KKH) a re=ra =era" J a o4ri=atoriedade de interposi0%o so4 a forma retida . Ape as e! casos e?cepc"o a"s po%er@ ser " terposto a.ra3o %e " stru!e to +art. H>>) a re%a#$o %a%a pela Le" 11.1DFG>KKH/. Co! o a.ra3o ret"%o) a parte recorre te ape as !a "5esta sua %"scor%P c"a e! 5ace %e %eter!" a%a %ec"s$o " terlocutr"a) !e%"a te !a "5esta#$o 5u %a!e ta%a +a" %a 2ue suc" ta!e te/ e 2ue * aprese ta%a pera te o prpr"o 'u16o a quo +"sso *) o 'u16o 2ue e!"t"u a %ec"s$o recorr"%a/. O a.ra3o 5"ca e t$o 7ret"%o8 os autos %o processo. Ou se'a) $o * %es%e lo.o e ca!" ;a%o para o tr"bu al. O ob'et"3o %o a.ra3o ret"%o * o %e e3"tar a preclus$o. Porta to) parte %a %outr" a co s"%era $o ter " teresse 'ur1%"co o sucu!be te para a.ra3ar a 5or!a ret"%a %e %ec"s$o 2ue 3ersa sobre !at*r"a 2ue $o 5"ca acoberta%a pela preclus$o.

FA

O a.ra3o ret"%o * " terposto e! pet"#$o 5u %a!e ta%a) !as $o " stru1%a < ou se'a) se! %ocu!e tos 9) o praAo de deA dias.E! pr" c1p"os $o ;@ co tra%"tr"o. Co!o o 'u"6) %"a te %a " terpos"#$o %o a.ra3o) po%e) se co 3e cer %a ar.u!e ta#$o %o recorre te) alterar a %ec"s$o) pre3& a le" %e3er o !a."stra%o) e! casos ass"!) pro3ocar o co tra%"tr"o a tes %e re%ec"%"r. Ass"!) " terposto o a.ra3o) se t" %o9se o 'u"6 " cl" a%o a !u%ar a %ec"s$o) $o po%e 5a6e9lo a tes %e ou3"r a outra parte. A outra parte %e3e ser pro3oca%a para !a "5estar9se o praAo de deA dias. +art. H>3) M >/. A tes %a Le" 1K.3H>G>KK1) o 'u"6 t" ;a c" co %"as para re5or!ar a %ec"s$o) e?erce %o o juzo de retratao. Eas) esta3a9se %"a te %e pra6o "!prpr"o) ou se'a) pra6o cu'o %escu!pr"!e to $o acarreta3a e ;u! t"po %e co se2Q& c"a processual. Trata9se) a 3er%a%e) %e u!a " %"ca#$o para 2ue o 'u"6 o 5"6esse lo.o. Ass"!) e!bora $o ;a3e %o propr"a!e te preclus$o te!poral) ;a3"a u!a esp*c"e %e preclus$o l."ca) caso o processo 5osse a%"a te e a %ec"s$o a.ra3a%a 5osse " clus"3e e5et"3a%a. A Le" 1K.3H>G>KK1 alterou o M > %o art. H>3) %e"?a %o9se %e pre3er u! pra6o para a retrata#$o( ?Interposto o a=ra&o: e ou&ido o a=ra&ado: e ou&ido o a=ra&ado no praAo de -( CdeAE dias: o 1uiA poder2 reformar sua decis%oB. Isso) ob3"a!e te) $o s". "5"ca 2ue o 'u"6 este'a l"3re para retratar9se a 2ual2uer te!po. A se.ura #a 'ur1%"ca obsta 2ue) ressal3a%as as 2uest:es %e or%e! p-bl"ca) a retrata#$o possa ocorrer %epo"s 2ue o processo) a %espe"to %o a.ra3o ret"%o) te ;a s"%o le3a%o a%"a te pelo 'u"6) co! a %ec"s$o retrata%a '@ te %o " clus"3e pro%u6"%o e5e"tos. E! re.ra) o a.ra3o ret"%o po%e ser " terposto 2uer sob a forma ora") 2uer sob a forma escrita. To%a3"a) co 5or!e o art. H>3) M 3 + a re%a#$o %a%a pela Le" 11.1DFG>KKH/) o a.ra3o ter@ %e ser ecessar"a!e te " terposto sob 5or!a oral < e e! se.u"%a atural!e te re%u6"%o a ter!o os autos < se tratar9se %e %ec"s$o " terlocutr"a pro5er"%a o curso %a au%"& c"a %e " stru#$o e 'ul.a!e to. Cote9se 2ue a le" "!p:e a obr".ator"e%a%e %a 5or!a oral ape as essa au%"& c"a. Oua %o a au%"& c"a 5or %e outra ature6a +%e co c"l"a#$o) %e 'ust"5"ca#$o etc/) ser@ u!a op#$o %a parte " terpor o a.ra3o oral!e te ou por escr"to. Este a.ra3o) %e 2ual2uer 5or!a) 5"ca ret"%o os autos e s sobe 2ua %o +e se/ ;ou3er apela#$o 2ue 5a#a sub"r o processo ao tr"bu al. O recorre te %e3e ecessar"a!e te re"terar e! ra6:es %e apela#$o +se 5or ele o apela te/ ou as respect"3as co tra9ra6:es +se 5or o apela%o/ seu %ese'o) o se t"%o %e 3er o a.ra3o) a ter"or!e te " terposto) 'ul.a%o) sob pe a %e o recurso $o ser co ;ec"%o +art. H>3) M 1/. FF

O a.ra3o ret"%o * 'ul.a%o co!o prel"!" ar %e apela#$o) 5".ura %o) o resulta%o %e seu 'ul.a!e to) 5"s"ca!e te o !es!o acr%$o 2ue 'ul.ar a apela#$o. Ser$o) to%a3"a) %o"s acr%$os) substa c"al!e te co s"%era%os) para e5e"to %e recursos poster"or!e te cab13e"s. 3.3. A=ra&o de instrumento Cos casos e! 2ue 5or cab13el) o a.ra3o %e " stru!e to po%er@ ser " terposto pela parte sucu!be te e! deA dias) e! peti0%o necessariamente escrita e " stru1%a. Esta " stru#$o %e3e ser pro3"%e c"a%a pela prpr"a parte atra3*s %e seu a%3o.a%o. Po%e se protocola%o %"reta!e te o tr"bu al ou e 3"a%o por corre"o) ou a" %a po%e ser " terposto por outra 5or!a 2ual2uer pre3"sta a le" local +esta%ual/. 3.5. Procedimento em primeiro =rau de 1urisdi0%o A parte recorre te %e3e e! tr&s %"as 'u tar aos autos) o 'u16o a quo) cp"a %a pet"#$o %e " terpos"#$o e a l"sta %os %ocu!e tos 'u ta%os. Eu"to se %"scut"a sobre a ature6a %este pra6o e sobre se essa 'u ta%a ser"a u! I us ou u!a 5acul%a%e. Eas a Le" 1K.3H>G>KK1 pIs 5"! a tal %"scuss$o. A co!u "ca#$o e! pr"!e"ro .rau passou " e2u"3oca!e te a ter a ature6a %e I us +7O $o cu!pr"!e to %o %"sposto este art".o) %es%e 2ue ar.Q"%o e pro3a%o pelo a.ra3a%o) "!porta " a%!"ss"b"l"%a%e %o a.ra3o8 < par@.ra5o - "co acresc"%o ao art. H>A/. O 'u"6 po%e ser " t"!a%o para prestar " 5or!a#:es. Essa " t"!a#$o ter@ s"%o %e " "c"at"3a %o relator) pera te o 2ual o recurso 5o" " terposto. 3.6. Procedimento em se=undo =rau de 1urisdi0%o Receb"%o o recurso pelo relator) po%e este re2u"s"tar as " 5or!a#:es %e 2ue ac"!a se 5alou ao 'u"6 2ue prolatou a %ec"s$o 2ue est@ se %o "!pu. a%a. Po%e) se ;ou3er re2uer"!e to %a parte e se est"3ere! pree c;"%os os %e!a"s pressupostos) "!pr"!"r e5e"to suspe s"3o eGou at"3o ao a.ra3o) o 2ue s". "5"ca %eter!" ar 2ue a %ec"s$o recorr"%a $o pro%u6a e5e"tos e 2ua to est"3er tra!"ta %o o a.ra3o. De3e ecessar"a!e te " t"!ar o a.ra3a%o) %a %o9l;e oportu "%a%e %e !a "5estar9se) co tra!" uta %o o recurso " terposto. Essa " t"!a#$o ser@ 5e"ta pelo r.$o %a "!pre sa o5"c"al 2ua %o a causa e! pr"!e"ro .rau tra!"tar a !es!a co!arca o %e se s"tua o tr"bu al

FD

ou e! co!arca cu'o e?pe%"e te 5ore se se'a %"3ul.a%o o r.$o o5"c"al. Cos %e!a"s casos) a " t"!a#$o ocorrer@ pelo corre"o. As co tra9ra6:es %o a.ra3a%o +aco!pa ;a%as %os %ocu!e tos 2ue ele 'ul.ue rele3a tes/) a e?e!plo %a pet"#$o %e a.ra3o) po%er$o ser %"reta!e te protocola%as o tr"bu al) ou posta%as o corre"o) ou) a" %a) " terpostas por outra 5or!a pre3"sta a le" local +art. H>F) V) a re%a#$o %a%a pela Le" 11.1DFG>KKH) co 'u.a%o co! art. H>H) M >/. 3.7. ,u;Ao de retrata0%o E! pr" c1p"o) te %o ;a3"%o retrata#$o) co s"%era%a a le" 2ue o a.ra3o a ter"or!e te " terposto %e3e ser t"%o co!o pre'u%"ca%o +art. H>L %o CPC/. I co 5or!a%a a outra parte) %e3e esta " terpor outro recurso) $o po%e %o) co!o ocorr"a o re."!e a ter"or) apro3e"tar o recurso a ter"or!e te " terposto. Volta!os a2u" a 5a6er obser3a#$o o se t"%o %e 2ue a le" %"spIs !" uc"osa!e te a respe"to %e co!o se %@ o co tra%"tr"o para 2ue o 'u"6 possa retratar9se) o re."!e %o a.ra3o ret"%o) $o te %o 5e"to o !es!o o 2ue %"6 respe"to ao a.ra3o %e " stru!e to. Ca 3er%a%e) para o a.ra3o %e " stru!e to a le" $o %"spIs e! a respe"to %e 2ual ser"a o !o!e to a%e2ua%o e! sobre co!o se %ar"a o co tra%"tr"o. 3.8. Efeito suspensi&o Bo'e) o art. HHD) e!bora a" %a se'a u!a e?ce#$o) * !era!e te e?e!pl"5"cat"3o) po%e %o ser co ce%"%o) pelo relator) e5e"to suspe s"3o ao a.ra3o) %es%e 2ue a parte %e!o stre co 3" ce te!e te apar& c"a %e bo! %"re"to + umus boni juris/ e 2ue) $o se %o suspe sos os e5e"tos %a %ec"s$o "!pu. a%a) 2ua %o poster"or!e te sobre3"er a %ec"s$o %o a.ra3o) a" %a 2ue esta se'a a seu 5a3or) ser@) !u"to pro3a3el!e te) " -t"l. A tes %a Le" 1K.3H>G>KK1) '@ esta3a pac"5"ca%o o e te %"!e to %e 2ue o art. HHD autor"6a o relator %o a.ra3o $o ape as a suspe %er o ato recorr"%o) co!o ta!b*! a co ce%er l"!" ar!e te u!a pro3"%& c"a e.a%a e! pr"!e"ro .rau +7e5e"to at"3o8/. De to%o !o%o) tal Le" 3e"o a acol;er e?pressa!e te essa or"e ta#$o. Pre3"u9se 2ue o relator %o a.ra3o) ao receb&9lo) te! o po%er %e l;e atr"bu"r o e5e"to suspe s"3o ou %e a%"a tar os e5e"tos %o acol;"!e to %a prete s$o recursal +o 2ue a o3a re.ra se c;a!ou %e 7a tec"par tutela8 < CPC) art. H>F) III) re%a#$o co 5or!e a Le" 1K.3H>G>KK1/. Co 5or!e o par@.ra5o - "co %o art. H>F) a re%a#$o 2ue l;e %eu a Le" 11.1DFG>KKH) a %ec"s$o 2ue %e5ere ou %e e.a o e5e"to FL

suspe s"3o +ou at"3o/) se $o 5or ob'eto %e reco s"%era#$o pelo prpr"o relator) ape as po%er@ ser re3"sta o 'ul.a!e to 5" al %o a.ra3o. Co! "sso) ao 2ue se " 5ere) a le" prete %eu pro"b"r o cab"!e to %e a.ra3o " ter o +ou re."!e tal/ co tra a %ec"s$o %o relator 2ue co ce%e ou " %e5ere o e5e"to suspe s"3o ou at"3o. Se 5or essa a " terpreta#$o 2ue se %er ao art. H>F) par@.ra5o - "co) caber@ co tra a %ec"s$o e! 2uest$o !a %a%o %e se.ura #a. E?tra"9se clara!e te %o art. H) II) %a Le" 1.H33G1LH1) caber !a %a%o %e se.ura #a co tra a %ec"s$o 'u%"c"al %e 2ue $o couber recurso. 3.). ,u;Ao de admissi4i"idade pe"o re"ator A le" per!"te 2ue o relator obste se.u"!e to ao a.ra3o 2ua %o !a "5esta!e te " a%!"ss13el) "!proce%e te) pre'u%"ca %o ou e! co 5ro to co! s-!ula ou co! 'ur"spru%& c"a %o!" a te %o respect"3o tr"bu al ou %e 2ua"s2uer tr"bu a"s super"ores. A !e c"o a%a le" acresce tou ao c"ta%o %"spos"t"3o trFs par2=rafos. O ] -[ T A %@ po%eres ao relator para 2ue %& pro3"!e to ao recurso se a %ec"s$o recorr"%a 5or co tr@r"a a s-!ula ou a 'ur"spru%& c"a %o!" a te %e tr"bu a"s super"ores. Trata9se %e outro %"spos"t"3o 2ue recebe cr1t"cas %a %outr" a) '@ 2ue) " terpreta%o ao p* %a letra) s". "5"ca certa %ose %e restr"#$o ao l"3re co 3e c"!e to 'u%"c"al) por2ue o - "co 5u %a!e to %essa %ec"s$o %e !*r"to po%e ser a s"!ples c"rcu stP c"a %e 2ue a %ec"s$o "!pu. a%a co trar"a s-!ula ou 'ur"spru%& c"a %o!" a te. Das %ec"s:es %o relator a2u" !e c"o a%as cabe outro a.ra3o) ao r.$o cole."a%o) e! c" co %"as +art. HHF) M 1/. R o c;a!a%o 7a.ra3o " ter o8. Co ] '[) 2ue %e3er"a ser o 3) pre3& a co %e a#$o %o a.ra3a te e! !ulta e2u"3ale te a %e 1 a 1KW %o 3alor corr"."%o %a causa) 2ua %o o a.ra3o " ter o 5or !a "5esta!e te " a%!"ss13el ou " 5u %a%o) 5"ca %o a " terpos"#$o %e outro recurso 2ual2uer co %"c"o a%a ao %eps"to %esse 3alor. 3.D. A re=ra =era" da o4ri=atoriedade da forma retida Co 5or!e e?posto ac"!a) o s"ste!a or"." al %o C%".o %e Processo C"3"l) 5"ca3a) a !a"or"a %as 3e6es) a car.o %a parte optar pelo re."!e %a rete #$o ou pelo re."!e %a " terpos"#$o %"reta o tr"bu al. Eas essa %"retr"6 5o" se %o pro.ress"3a!e te altera%a por le"s poster"ores.

DK

A Le" 11.1DFG>KKH 5o" !a"s lo .e. Co sa.rou a re.ra .eral %a obr".ator"e%a%e %o a.ra3o ret"%o e! 2ual2uer caso. Cos ter!os %o art. H>> + a re%a#$o %a%a por tal le"/( ?Das decisGes inter"ocut<rias ca4er2 a=ra&o: no praAo de -( CdeAE dias: na forma retida: sa"&o @uando se tratar de decis%o suscet;&e" de causar 9 parte "es%o =ra&e e de dif;ci" repara0%o: 4em como nos casos de inadmiss%o da ape"a0%o e nos re"ati&os aos efeitos em @ue a ape"a0%o J rece4ida: @uando ser2 admitida a sua interposi0%o por instrumentoB. Ass"!) o a.ra3o %e " stru!e to a.ora * a%!"t"%o ape as e?cepc"o al!e te. Eas co 3*! otar 2ue o art. H>> + a re%a#$o %a%a pela Le" 11.1DFG>KKH/ %"sse !e os %o 2ue %e3er"a) o 2ue ta .e 4s e?ce#:es ao a.ra3o ret"%o. Por e?e!plo) ta!b*! $o ;@ co!o caber a.ra3o ret"%o < e) porta to) te! %e ser a%!"t"%o o a.ra3o %e " stru!e to < os proce%"!e tos e! 2ue $o ;@ ecessar"a!e te a perspect"3a %e u!a se te #a 5" al apel@3el +p. e?.) o processo %e e?ecu#$o) a 5ase %e 7cu!pr"!e to %a se te #a8 etc/. Porta to) a parte 5" al %o %"spos"t"3o e! 2uest$o %e3e receber a%e2ua%a " terpreta#$o( cabe ao agravo de instrumento em todos os casos para os quais o agravo retido demonstra-se ine icaz / seja porque no ! possvel aguardar at! eventual julgamento de apelao 0em vista do risco de danos), seja porque no ($ sequer a perspectiva de apelao. E! s" to "a co! a or!a .eral %a obr".ator"e%a%e %a 5or!a ret"%a) a Le" 11.1DFG>KKH ta!b*! alterou o " c"so II %o art. H>F %o C%".o) tra s5or!a %o e! de!er o 2ue a tes era a s"!ples possibilidade %e co 3ers$o %o a.ra3o %e " stru!e to e! ret"%o. E! 5ace %essa %ec"s$o %e co 3ers$o prete %eu9se) ao 2ue se " 5ere) pro"b"r o cab"!e to %e recurso +art. H>F) par@.ra5o - "co/. Se %o ass"!) cabe !a %a%o %e se.ura #a co tra essa %ec"s$o. O !a %a%o %e se.ura #a * .ara t"a co st"tuc"o al ut"l"6@3el) e tre outros casos) co tra 2ual2uer esp*c"e %e %ec"s$o %e 2ue $o ca"ba recurso. 5. Em4ar=os Infrin=entes 5.-. Admissi4i"idade Os em4ar=os infrin=entes s%o um recurso ca4;&e" @uando n%o s%o fruto de unanimidade ac<rd%os @ue 1u"=am ape"a0%o ou a0%o rescis<ria. A" %a) os ter!os %a S-!ula >HH %o STT) 7cabe! e!bar.os " 5r" .e tes co tra acr%$o) pro5er"%o por !a"or"a) e! a.ra3o ret"%o) 2ua %o se tratar %e !at*r"a %e !*r"to8. Eas ote9se 2ue) %es%e a Le" 1K.3H>G>KK1) $o * 2ual2uer acr%$o $o u P "!e e! apela#$o ou resc"sr"a 2ue %@ e se'o aos e!bar.os D1

" 5r" .e tes. Esse recurso s cabe 2ua %o o acr%$o $o u P "!e +to!a%o) porta to) por !a"or"a %e 3otos) co! 3oto %"3er.e te/ ;ou3er reformado) e! .rau %e apela#$o) se te #a %e m!rito) ou ;ou3er 'ul.a%o procedente a#$o resc"sr"a +art. H3K %o C%".o %e Processo C"3"l) co! a re%a#$o %a%a pela Le" 1K.3H>G>KK1/. A %"3er.& c"a e tre os 3ota tes %e3e ser 7!e%"%a8 pela co clus$o %e ca%a u! %os 3otos. A %"3er.& c"a ta to po%e estar o P!b"to %a a%!"ss"b"l"%a%e %a apela#$o ou a#$o resc"sr"a 2ua to o pla o %o seu !*r"to 9 %es%e 2ue o acr%$o se e 2ua%re as %uas ;"pteses ;o'e pre3"stas para e!bar.os " 5r" .e tes +art. H3K/. Ass"!) s$o cab13e"s e!bar.os " 5r" .e tes se) por e?e!plo) o recurso %e apela#$o 5o" a%!"t"%o por !a"or"a +u! %os 3ota tes ac;a3a 2ue o recurso $o cab"a/) e) o !*r"to) to%os co cor%a3a!) ac;a %o 2ue o apela te t" ;a ra6$o e a se te #a %e !*r"to %e3"a ser re5or!a%a. A2u") cabe 5a6er u!a obser3a#$o) o se t"%o %e 2ue as prel"!" ares %e a%!"ss"b"l"%a%e %e3e! ser 3olta%as separa%a!e te %o !*r"to. Ass"!) !es!o o 'u"6 2ue pe sa3a $o ser cab13el a apela#$o) te %o 5"ca%o 3e c"%o o 'u16o) %e a%!"ss"b"l"%a%e) te! ecessar"a!e te %e 3otar 2ua to ao !*r"to. Cesse e?e!plo) ter@ ;a3"%o acr%$o $o u P "!e 2ue) e! apela#$o) re ormou se te #a %e !*r"to. R o 2ue basta para caber os e!bar.os " 5r" .e tes. 5.'. O41eti&o O ob'et"3o %os e!bar.os " 5r" .e tes * 5a6er co! 2ue pre3ale#a o 3oto 3e c"%o. Ass"!) o recorre te a%a !a"s po%e ple"tear) a $o ser 2ue pre3ale#a a co clus$o %o 3oto pro5er"%o pelo !a."stra%o 2ue 3otou co trar"a!e te 4 !a"or"a. Co! "sso 2uer9se %"6er 2ue o recorre te $o po%e %ese'ar obter !a"s %o 2ue l;e %a3a o 3oto 2ue acabou $o pre3alece %o. 5.3. Efeitos Os e!bar.os " 5r" .e tes t&! e5e"to %e3olut"3o restr"to. C$o t&!) e! %e"?a! %e ter) e5e"to suspe s"3o. Ja6e! co! 2ue se !a te ;a a s"tua#$o cr"a%a pela apela#$o ou pela a#$o resc"sr"a) ou se'a) $o " ter5ere!) por s" !es!os) a c"rcu stP c"a %e estar ou $o se %o e?ecuta%a a %ec"s$o recorr"%a. 5.5. Procedimento Os e!bar.os " 5r" .e tes s$o " terpo 13e"s o praAo de @uinAe dias +art. HKD/ e processa%os os prpr"os autos. S$o aprese ta%os pera te o relator %a apela#$o ou %a a#$o resc"sr"a) 2ue D>

%e3er@ abr"r 3"stas ao e!bar.a%o) para respo %er e! 2u" 6e %"as. O relator %o acr%$o aprec"ar@ a a%!"ss"b"l"%a%e %os e!bar.os e po%er@ " %e5er"9lo. O relator %o acr%$o aprec"ar@ a a%!"ss"b"l"%a%e %os e!bar.os e po%er@ " %e5er"9los %e pla o) caso l;es 5alte! os re2u"s"tos %e co ;ec"!e to +art. H31) a re%a#$o %a%a pela Le" 1K.3H>G>KK1/. Dessa %ec"s$o) se e.at"3a) cabe a.ra3o e! c" co %"as +art. H3>/. Est@9 se) a2u") %"a te %e u! outro a.ra3o) 2ue $o * e! %e " stru!e to e! ret"%o. Trata9se %o !eca "s!o 2ue o or%e a!e to estabelece para "!pu. ar as %ec"s:es " %"3"%ua"s %os !e!bros %os tr"bu a"s. R co!u! %e o!" a9lo a.ra3o 7" ter o8. A%!"t"%o os e!bar.os) ser$o processa%os e 'ul.a%os co 5or!e o %"sposto o re."!e to " ter o %o tr"bu al +art. H33) a re%a#$o %a%a pela Le" 1K.3H>G>KK1/. Se o re."!e to " ter o %eter!" ar a escol;a %e o3o relator) esta reca"r@) se poss13el) e! 'u"6 2ue $o te ;a part"c"pa%o %o 'ul.a!e to 2ue .erou o acr%$o e!bar.a%o +art. H34) a re%a#$o %a%a pela Le" 1K.3H>G>KK1/. Cote9se 2ue) pela Le" 1K.3H>G>KK1) %e"?ou %e ser "!pos"#$o le.al a %"str"bu"#$o %os e!bar.os " 5r" .e tes a u! o3o relator) %"3erso %a2uele 2ue relatou o acr%$o e!bar.a%o. 6. Em4ar=os de Dec"ara0%o 6.-. O41eto To%o e 2ual2uer pro u c"a!e to 'ur"s%"c"o al po%e ser ob'eto %e e!bar.os %e %eclara#$o( %ec"s:es " terlocutr"as) se te #as e acr%$os. Cesse se t"%o ca!" ;a a !a"or"a %os %outr" a%ores) te %o s"%o aprese ta%as al.u!as restr"#:es " a%e2ua%as pelos tr"bu a"s. Restr"#:es aos e!bar.os %eclaratr"os ser$o se!pre " a%e2ua%as e! 5u #$o) 'usta!e te) %as ra16es co st"tuc"o a"s %esse recurso. Parte %a %outr" a suste ta) e!bar.os %e %eclara#$o %e %espac;os. 6.'. $un0Ges Os e!bar.os %e %eclara#$o po%e! ter por ob'et"3o corr"."r obscur"%a%e) co tra%"#$o ou o!"ss$o a %ec"s$o) co 5or!e pre3"s$o %o art. H3H. A obscur"%a%e po%e estar ta to o 5u %a!e to 2ua to o %ec"sr"o) %a !es!a 5or!a 2ue a o!"ss$o. A co tra%"#$o po%e estar os 5u %a!e tos) o %ec"sr"o) po%e e?"st"r e tre os 5u %a!e tos e o %ec"sr"o) ou) a" %a) local"6ar9se e tre a e!e ta e o corpo %o acr%$o. " clus"3e) sere! cab13e"s

D3

O ob'et"3o %os e!bar.os %e %eclara#$o * a re3ela#$o %o 3er%a%e"ro se t"%o %a %ec"s$o. C$o se presta) porta to) esse recurso a corr"."r u!a %ec"s$o erra%a. Ou se'a) or!al!e te $o %e3e ser 5e"to !o%"5"cat"3o %a %ec"s$o "!pu. a%a. Po%e) to%a3"a) ocorrer 2ue) co!o e5e"to colateral e secu %@r"o %a " terpos"#$o %esse recurso) ocorra este e5e"to !o%"5"cat"3o) ta!b*! c;a!a%o) pela %outr" a) %e e5e"to " 5r" .e te. Este e5e"to po%e %ecorrer %a c"rcu stP c"a %e 2ue) por e?e!plo) 2ua %o o 'u"6) ao 'ul.ar os e!bar.os) 5or supr"r u!a o!"ss$o) o resto %a %ec"s$o po%e 3"r a $o ser apro3e"ta%o. O e?e!plo cl@ss"co %essa ;"ptese * o %e u! 'u"6 2ue) te %o poster.a%o a aprec"a#$o %a !at*r"a prescrio para a se te #a) se es2uece %e e?a!" ar tal 2uest$o e 'ul.a a a#$o proce%e te. O r*u recorre) pe%" %o 2ue o 'u"6 a a al"se) se'a para rec;a#ar ou para acol;er a prescr"#$o. E3"%e te!e te) se o 'u"6) ao 'ul.ar os e!bar.os) acol;er a prescr"#$o) o resto %a %ec"s$o se tor ar@ "!prest@3el. 6.3. Procedimento Os e!bar.os %e %eclara#$o ser$o " terpostos atra3*s %e pet"#$o escr"ta %"r"."%a ao relator %o acr%$o) ou ao 'u"6 prolator %a %ec"s$o) o pra6o %e c" co %"as +art. H3A/. R recurso 2ue $o se prepara e 2ue $o te! co tra%"tr"o. C$o co!porta suste ta#$o oral e %e3e ser 'ul.a%o) se poss13el) pelo !es!o relator. 6.5. Efeitos O pr"!e"ro %os e5e"tos %os e!bar.os %e %eclara#$o * o %e obstar a co"sa 'ul.a%a. I terpostos os e!bar.os %e %eclara#$o) " terro!pe!9se os pra6os para a " terpos"#$o %os %e!a"s recursos) por 2ual2uer %as partes +art. H3D/. Cote9se) a2u") 2ue se trata %o 5e I!e o %a " terrup#$o( os pra6os co!e#a! a co tar %e o3o. Outro %os e5e"tos 2ue po%e! %ecorrer %a " terpos"#$o %os e!bar.os) 2ua %o 5ore! !a "5esta!e te protelatr"os) * a co %e a#$o %o e!bar.a%o a pa.ar !ulta $o e?ce%e te a u! por ce to sobre o 3alor %a causa. Re"tera%os os e!bar.os protelatr"os) po%e9se ele3ar a !ulta e! at* %e6 por ce to) 5"ca %o co %"c"o a%a a " terpos"#$o %e outro recurso a %eps"to %esse 3alor. 7. RECURSO ESPECIA+ E RECURSO ERTRAORDINURIO

D4

7.-. No0Ges =erais A pr"!e"ra obser3a#$o 2ue se ;@ %e 5a6er para 2ue be! se co!pree %a o 2ue s$o os recursos e?traor%" @r"os e! se t"%o lato) recursos e?cepc"o a"s ou a or!a"s) * 2ue $o se trata %e u! terce"ro .rau %e 'ur"s%"#$o. C$o se est@ %"a te %e recursos 2ue prop"c"e! u! !ero ree?a!e %a !at*r"a '@ %ec"%"%a) tal co!o a apela#$o 5a6 e! rela#$o 4 se te #a ou o a.ra3o e! rela#$o 4 %ec"s$o " terlocutr"a. Por "sso s$o c;a!a%os %e e?traor%" @r"os e! se t"%o lato < %"5ere c"a %o9se %os %e!a"s) %"tos or%" @r"os) 2ue .ara te! o !ero ree?a!e %a !at*r"a %ec"%"%a. Trata9se %e recursos %e 5u %a!e ta#$o 3" cula%a por !e"o %as 2ua"s se tutela o s"ste!a) o %"re"to ob'et"3o. T&! por ob'et"3o .ara t"r a e5et"3"%a%e e a u "5or!"%a%e %e " terpreta#$o %o %"re"to ob'et"3o e! P!b"to ac"o al) ou se'a) por !e"o %estes recursos se prete %e 2ue o %"re"to 5e%eral +" clus"3e a prpr"a Co st"tu"#$o Je%eral/ se'a e5et"3a!e te apl"ca%o e 2ue se %&e! 4s re.ras co st"tuc"o a"s e 5e%era"s " terpreta#:es u "5or!es. Os recursos e/traordin2rio caracter;sticas em comum. e especia" tFm a"=umas

Para 2ue se'a! " terpostos) * ecess@r"o 2ue te ;a ;a3"%o pr*3"o es.ota!e to %os recursos or%" @r"os +STJ) S-!ula >D1= STT) S-!ula >KF/. Ass"!) $o * poss13el 2ue a parte pule u! recurso) se %o este +or%" @r"o/ a" %a cab13el. S 2ua %o $o cabe! !a"s os recursos or%" @r"os * 2ue po%e! ser !a e'a%os os e?traor%" @r"os. C$o s$o recursos 2ue se presta! a corr"."r injustia %a %ec"s$o %er"3a%a %e " a%e2ua%a reco stru#$o %os 5atos %a causa. E@ aprec"a#$o %e pro3a %@ a6o 4 " terpos"#$o %e) por e?e!plo) recurso %e apela#$o) !as $o 4 %e recurso e?traor%" @r"o ou espec"al. Por !e"o %estes recursos $o se po%e) porta to) ple"tear a re3"s$o %e !at*r"a %e 5ato +STJ) S-!ula >FL= STT) S-!ula F/. Os tr"bu a"s super"ores) ao 'ul.are! recurso espec"al e recurso e?traor%" @r"o) ace"ta! a 3ers$o %os 5atos %a%a pelo 'u16o a quo +'u16o 2ue prolatou a %ec"s$o %e 2ue se recorreu/) para) a part"r %a1) e?a!" are! o !*r"to %o recurso) 2ue co s"ste se!pre) %"reta ou " %"reta!e te) a ale.a#$o %e o5e sa a re.ra co st"tuc"o al ou a %"spos"t"3o %e le" 5e%eral. Os poss13e"s 5u %a!e tos e ;"pteses %e cab"!e to ta to %o recurso espec"al 2ua to %o recurso e?traor%" @r"o est$o pre3"stos a Co st"tu"#$o Je%eral) $o po%e %o or!a or%" @r"a estabelecer 2ual2uer t"po %e restr"#$o ao cab"!e to %estes recursos. A!bos s$o %espro3"%os %e e5e"to suspe s"3o) ou se'a) $o "!pe%e! 2ue a %ec"s$o "!pu. a%a pro%u6a e5e"tos %es%e lo.o) a" %a 2ue estes possa! ser paral"sa%os +e a s"tua#$o reto!ar ao statu quo ante/) o

DH

caso) e) 2ua %o %o 'ul.a!e to %os recursos) ser altera%o o teor %a %ec"s$o 2ue esta3a se %o e?ecuta%a. A!bos os recursos e?".e! pre*uestionamento para 2ue se'a! a%!"t"%os. Vale %"6er) * prec"so 2ue u!a 2uest$o %e le" 5e%eral + o caso %o recurso espec"al/ ou co st"tuc"o al + o caso %o e?traor%" @r"o/ te ;a s"%o e 5re ta%a pelo acr%$o. Se a 2uest$o co st"tuc"o al ou 5e%eral) e!bora 3"esse se %o %"scut"%a o processo) $o 5or aprec"a%a o acr%$o) a parte " teressa%a e! recorrer prec"sar@ a tes " terpor e!bar.os %e %eclara#$o) busca %o supr"r essa o!"ss$o. A Le" L.FHAGLD " tro%u6"u o3"%a%e a 5or!a %e processa!e to %os recursos espec"al e e?traor%" @r"o " terpostos co tra %ec"s$o " terlocutr"a) tra s5or!a %o9os e! recursos ret"%os) co!o '@ ocorre) e! re.ra +art. H>>/) co! u!a %as !o%al"%a%es proce%"!e ta"s %o a.ra3o. Co 5or!e o M 3 2ue tal le" acresce tou ao art. H4>) esses recursos) u!a 3e6 " terpostos) 5"ca! ret"%os os autos) se %o aprec"a%os e?clus"3a!e te se a parte re"terar o seu %ese'o %e 3&9los 'ul.a%os o pra6o para " terpos"#$o +ou para co tra9ra6:es/ %o recurso co tra %ec"s$o 5" al. 7.'. Recurso especia" Cabe recurso espec"al %e %ec"s$o %e -lt"!a " stP c"a %os Tr"bu a"s Re."o a"s Je%era"s ou %os Tr"bu a"s %os Esta%os ou %o D"str"to Je%eral) %e 2ue '@ $o ca"ba !a"s recurso or%" @r"o lato sensu e 2ue te ;a co trar"a%o ou e.a%o 3".& c"a a trata%o ou a le" 5e%eral. Este) a 3er%a%e) * o - "co 5u %a!e to poss13el %o recurso espec"al. As %e!a"s al1 eas %o %"spos"t"3o co st"tuc"o al ora sob e 5o2ue +art. 1KH) III/ %"6e! respe"to $o propr"a!e te a outros poss13e"s 5u %a!e tos) !as a al.u!as ;"pteses %e cab"!e to %o recurso 2ue ;@ %e ser " terposto se!pre co! 5u %a!e to a letra a %o art. 1KH) III( co trar"e%a%e ou e.at"3a %e 3".& c"a a le" 5e%eral. Estas ;"pteses s$o a %e a %ec"s$o 'ul.ar 3@l"%o ato %o .o3er o local co testa%o +" c"%e te!e te/ e! 5ace %e le" 5e%eral +3. . 4>.3) a se.u"r/ ou a %e a %ec"s$o %e 2ue se recorreu ter %a%o a le" 5e%eral " terpreta#$o %"3ersa %a2uele 2ue l;e te ;a s"%o %a%a por outro tr"bu al. Cesta -lt"!a ;"ptese) * b3"o) %e3e a parte asse3erar 2ue a " terpreta#$o 2ue se %eu 4 le" 2ue 3e"o pre3alecer a %ec"s$o %e 2ue se recorreu $o * a correta) se %o9o a2uela 2ue se %eu 4 le" a %ec"s$o c"ta%a e tra6"%a co!o para%".!a. 7.'.-. A discip"ina do no&o Art. 653TC do CPC O M 1 %o art. H439C %"sp:e 2ue caber@ ao pres"%e te %o tr"bu al %e or".e! a%!"t"r u! ou !a"s recursos represe tat"3os %a co tro3*rs"a) os 2ua"s ser$o e ca!" ;a%os ao STT) 5"ca %o suspe sos os DA

%e!a"s recursos at* o pro u c"a!e to %e5" "t"3o %esse Tr"bu al Super"or. Estabeleceu9se) porta to) 2ue) se ;ou3er 3@r"os recursos 2ue trate! %a !es!a 2uest$o %e %"re"to +" %epe %e te!e te %e as %ec"s:es sere! u! !es!o se t"%o ou a ta.I "cas/ %e3e! ser selec"o a%os u! ou !a"s %esses recursos 2ue) por !el;or retratare! a 2uest$o %ebat"%a) %e3er$o ser 'ul.a%os e! pr"!e"ro lu.ar pelo STT) para 2ue a respect"3a %ec"s$o possa ser apl"ca%a aos recursos cu'o processa!e to este'a suspe so por 5or#a %a apl"ca#$o %a le". Certa!e te) a " te #$o %o le."sla%or 5o" tor ar !a"s r@p"%o o trP!"te %e recursos %"r"."%os ao STT) %e !o%o 2ue se possa %"!" u"r co s"%era3el!e te o 3olu!e %e recursos e ca!" ;a%os 42uele Tr"bu al Super"or. Cos ter!os %o 2ue pre3& o M > %o art. H439C) se o pres"%e te %o tr"bu al %e or".e! %e"?ar %e cu!pr"r o pre3"sto o M 1 %o re5er"%o %"spos"t"3o le.al) o STT) o E" "stro Relator po%er@ %eter!" ar 2ue os recursos repet"t"3os 5"2ue! suspe sos) o > .rau %e 'ur"s%"#$o) ao co statar 2ue '@ ;@ 'ur"spru%& c"a %o!" a te sobre a respect"3a 2uest$o %e %"re"to) ou 2ue tal 2uest$o '@ est@ a5eta ao cole."a%o) ou se'a) 2ue '@ ;@) a Se#$o ou a Corte Espec"al) recurso espec"al selec"o a%o para 'ul.a!e to. O relator po%er@) " clus"3e) sol"c"tar " 5or!a#:es aos tr"bu a"s loca"s) a respe"to %a co tro3*rs"a) 2ue %e3er$o ser presta%as o pra6o %e 1H %"as +art. H439C) M 3/. A" %a e tre as atr"bu"#:es %o E" "stro Relator) est@ a %e a%!"t"r < respe"ta%os os ter!os %o Re."!e to I ter o %o STT < a !a "5esta#$o %e terce"ros +pessoas) r.$os ou e t"%a%es/ co! " teresse a co tro3*rs"a +art. H439C) M 4/) be! co!o a %e abr"r 3"sta ao E" "st*r"o P-bl"co) pelo pra6o %e 1H %"as +art. H439C) MH/. O 'ul.a!e to %o recurso +ou %os recursos/ selec"o a%o +ou selec"o a%os/ ter@ pre5er& c"a sobre os %e!a"s) o STT) ressal3a%os os 2ue e 3ol3a! r*u preso e pe%"%os %e (abeas corpus +art. H439C) M A/. E) 'ul.a%o o recurso escol;"%o) %uas %est" a#:es po%er$o ser %a%as aos recursos cu'o trP!"te 5"cou suspe so( e.at"3a %e se.u"!e to a ;"ptese %e o acr%$o recorr"%o co" c"%"r co! a %ec"s$o %o STT +art. H439 C) M F) I/= ou atr"bu"#$o %e o3o e?a!e) pelo tr"bu al local) se o acr%$o recorr"%o %"3er."r %a %ec"s$o %o STT +art. H439C) M F) II/. Cesse -lt"!o caso) se o acr%$o %"3er.e te 5or !a t"%o pelo tr"bu al local) 5ar9se9@ o e?a!e %e a%!"ss"b"l"%a%e < ".ual!e te suspe so o tr"bu al local < %o recurso espec"al para) se pos"t"3o) re!et&9lo ao STT +art. H439C) M D/. A %espe"to %o s"l& c"o %a le" 2ua to 4 recorr"b"l"%a%e %as %ec"s:es to!a%as co! base o art. H439C) M F) parece9 os 2ue) a s"tua#$o %o " c"so I) ou se'a) e.at"3a %e se.u"!e to ao recurso 2ue esta3a suspe so) $o po%er@ ser e.a%a a 3"a recursal) per!"t" %o9se a " terpos"#$o %e a.ra3o %e " stru!e to ao STT +CPC) art. H44/.

DF

Ca s"tua#$o %o " c"so II %o M F %o art. H439C) 3er"5"ca9se 3er%a%e"ra ;"ptese %e 'u16o %e retrata#$o) u!a 3e6 2ue se per!"te) ao tr"bu al local) re3er sua pos"#$o %"a te %a or"e ta#$o co sol"%a%a o STT. 7.3. Recurso e/traordin2rio Apro?"!a%a!e te o !es!o ;@ 2ue se %"6er a respe"to %o recurso e?traor%" @r"o. Este recurso * cab13el 2ua %o) a %ec"s$o recorr"%a %e -lt"!a ou - "ca " stP c"a +e po%e ser at* %ec"s$o %o 'u"6 %e pr"!e"ro .rau) 2ua %o co tra ela) e?cepc"o al!e te) $o couber e ;u! recurso or%" @r"o lato sensu < p. e?.) %ec"s:es " terlocutr"as os e!bar.os 4 e?ecu#$o 5"scal a 2ue se re5ere o art. 34 %a Le" A.D3KGDK/) se co trar"ar %"spos"t"3o %a CJ +letra a/. Po%e9se 5a6e9lo %eclara %o9se " co st"tuc"o al trata%o ou le" 5e%eral 2ue $o o se'a! ou 'ul.a %o 3@l"%a le" ou ato %o .o3er o local 2ue te ;a s"%o) o curso %o processo) co trasta%o co! a CJ e t"%o co!o " co st"tuc"o al. R ta!b*! esse se t"%o 2ue se %e3e " terpretar a al1 ea d %o " c"so III %o art. 1K>) 2ue 5o" " st"tu1%a pela E!e %a Co st"tuc"o al . 4HG>KK4. A Co st"tu"#$o 5o" altera%a esse po to para estabelecer 2ue caber@ recurso e?traor%" @r"o < e $o espec"al < co tra acr%$o 2ue 'ul.ar 3@l"%a le" local co testa%a e! 5ace %e le" 5e%eral. R 2ue) esse caso) a co tro3*rs"a 2ue se p:e $o co cer e !era!e te 4 le."sla#$o " 5raco st"tuc"o al. E! 3er%a%e) a %"sputa %"6 respe"to 4 %"str"bu"#$o constitucional %e co!pet& c"a para le."slar( se a le" local est@ se %o co testa%a e! 5ace %a le" 5e%eral) * por2ue se suste ta 2ue ela tratou %e !at*r"a 2ue) por %eter!" a#$o co st"tuc"o al) ;a3er"a %e ser %"sc"pl" a%a pelo le."sla%or 5e%eral. T@ a ;"ptese %a al1 ea b %o " c"so III %o art. 1KH +ta!b*! a re%a#$o %a%a pela EC . 4HG>KK4/) %e cab"!e to %e recurso espec"al co tra o acr%$o 2ue reputa 3@l"%o ato do governo +".e.) ato p-bl"co " 5rale.al/ e! 5ace %e le" 5e%eral) o proble!a p* %e !era le.al"%a%e( trata9se %e saber se o " 5rale.al respe"tou a le" 5e%eral. Ass"!) te!9se o art. 1K>) III) letras b, c e d) ;"pteses %e cab"!e to) e) o art. 1K>) III) letra a) o - "co undamento poss13el( co trar"e%a%e 4 CJ. 7.5. ,u;Ao de admissi4i"idade e SQmu"as A 'ur"spru%& c"a %os tr"bu a"s super"ores te! se " cl" a%o a cr"ar e?".& c"as para a a%!"ss"b"l"%a%e %os recursos e?traor%" @r"os e %os recursos espec"a"s 2ue acabara! por ser su!ula%as. Ca 3er%a%e) $o se trata %e e?".& c"as s". "5"cat"3as %e restr"#$o ao cab"!e to %os recursos e?traor%" @r"os lato sensu) !as) e! re.ra) %a 5or!ula#$o e?pressa %e re.ras per5e"ta!e te co %"6e tes co! a ature6a e co! a 5u #$o %a2ueles recursos.

DD

Te!9se) por e?e!plo) a S-!ula >D> %o STJ) 2ue trata %a ecess"%a%e %e pre2uest"o a!e to + . 4>.1) ac"!a/. Essa ecess"%a%e %ecorre %a prpr"a ature6a %os recursos e?traor%" @r"os) 2ue s$o recursos %e estr"ta re3"s$o %e %"re"to. Re3&9se ape as o 2ue 5o" e etivamente %ec"%"%o. Ouase o !es!o se t"%o %"sp:e a S-!ula 3HA 2ue) se $o co star %a %ec"s$o %e 2ue se 2uer recorrer o ponto relat"3o ao 2ue ser"a o !*r"to %o recurso e?traor%" @r"o ou %o recurso espec"al) %e3e!9se " terpor e!bar.os %eclaratr"os) para 2ue passe a co star e5et"3a!e te %a %ec"s$o +3. . 41.3) ac"!a/. A S-!ula F %o STT +e ta!b*! a S-!ula >FL %o STJ/ %eter!" a 2ue os recursos espec"a"s $o se ree?a!" e! pro3as) $o se re3e'a! e rea3al"e! os 5atos. Ora) a%a !a"s atural) '@ 2ue se trata %e recursos %e estr"to %"re"to) e! 2ue se tutela o %"re"to ob'et"3o. Se o recurso espec"al se presta a u "5or!"6ar a 'ur"spru%& c"a +e te %"!e to %os tr"bu a"s acerca %o %"re"to posto/ %os Esta%os) para 2ue a le" 5e%eral $o se'a " terpreta%a %e !o%o %"3erso e! %"5ere tes Esta%os) * claro 2ue $o po%e ser apo ta%o co!o para%".!a acr%$o %o !es!o tr"bu al +S-!ula 13 %o STT/. As %"3er.& c"as 'ur"spru%e c"a"s " ter as a u! tr"bu al %e3e! ser resol3"%os !e%"a te o " c"%e te %e u "5or!"6a#$o %e 'ur"spru%& c"a.

DL

Vous aimerez peut-être aussi