Vous êtes sur la page 1sur 14

Voces: DECRETO DE NECESIDAD Y URGENCIA ~ CONSTITUCION NACIONAL ~ CONTROL DE LEGALIDAD ~ PRINCIPIO DE RAZONABILIDAD ~ JURISPRUDENCIA ~ CORTE SUPREMA DE JUSTICIA DE LA NACION

Ttulo: Los decretos de necesidad !r"encia# Te$to constit!ciona% &s# 'ra$is constit!ciona%# Autor: Ca !so( S!sana Publicado en: LA LEY)**+,D( -./ SUMARIO: I. Introduccin. - II. Los decretos de necesidad y ur encia a !artir de la re"or#a constitucional de $%%&. - III. As!ectos del control de le alidad y de ra'onabilidad. - IV. (uris!rudencia de la )orte Su!re#a de (usticia de la *acin. - V. )onclusiones.

'ara 'onderar e% test de constit!ciona%idad# Sin 'er2!icio de e7ect!ar a%"!na re7erencia a %a de%e"aci0n de 7ac!%tades a %a 'ro3!%"aci0n 'arcia%( 3i o12eti&o es re7%e$ionar acerca de a%"!nos as'ectos de %a 'ro1%e34tica de %os decretos de necesidad !r"encia II. Los decretos de necesidad y ur encia a !artir de la re"or#a constitucional de $%%& En 'ri3er t>r3ino( es 'reciso a1ordar !n sint>tico an4%isis 're%i3inar de %a nor3a constit!ciona% ;!e 5a rece'tado( en 7or3a e$'resa( dic5o instr!3ento de "o1ierno# Dic5a s6ntesis no 'retende oc!%tar ;!e es e% 'rod!cto de !na to3a de 'osici0n acerca de% a%cance con ;!e %a atri1!ci0n con7erida a% Poder E2ec!ti&o de1e ser ad3itida en !n siste3a re'!1%icano# E% constit! ente re7or3ador 5a e%e"ido !na t>cnica con7!sa( inco3'%eta a31i"!a 'ara ti'i7icar %a 7ac!%tad e2ec!ti&a# Por ta% ra<0n( con inde'endencia de %as re3isiones "en>ricas incor'oradas a% te$to constit!ciona%( de1i0 di7erenciar %os a%cances de %as 7ac!%tades otor"adas a% 0r"ano e% 'rocedi3iento de contro%( se"=n se trate de decretos de necesidad !r"encia( decretos de%e"ados o 'ro3!%"aci0n 'arcia%# Si 1ien es cierto ;!e %a Co3isi0n Bica3era% de contro% 'o%6tico( e% s!'!esto 'rocedi3iento 'ara e7ecti&i<ar%o( 5a sido rece'tado en e% art6c!%o -- inc# B( con re3isi0n e$'resa en e% art# /** incs# /) /B( no es 3enos cierto ;!e e% 'rocedi3iento de contro% en 3ateria de decretos de%e"ados de 'ro3!%"aci0n 'arcia% de1er4 instr!3entar a;!e% 'onderando %a di&ersa nat!ra%e<a de %os actos a contro%ar( e% ori"en de a;!>%%os( %as &aria1%es a considerar 'or ta%es ra<ones %as consec!encias di&ersas en !no ! otro caso# C!estiones >stas ;!e a %a 7ec5a no 5an 3erecido trata3iento ni de1ate a%"!no( si3'%e3ente 'or;!e e% Poder Le"is%ati&o no 5a e7ect!ado nin"=n contro% ni res'ecto de %os decretos de necesidad !r"encia( ni res'ecto de %os decretos de%e"ados ni de %as 'ro3!%"aciones 'arcia%es# La inter'retaci0n constit!ciona% ar30nica deter3ina ;!e %a inc%!si0n de% art# -- inc#BC de1a ser enc!adrada en !n conte$to de 'rinci'ios &a%ores ;!e 5acen a% sentido nat!ra%e<a de !n estado constit!ciona% de3ocr4tico de derec5o# En este orden de ideas de1er6a3os interna%i<ar ;!eD /# E% constit! ente re7or3ador 5a otor"ado dic5a 7ac!%tad con car4cter e$ce'ciona%# )# Dic5a e$ce'ciona%idad no e3er"e de %a discreciona%idad de% Poder Constit! ente re7or3ador sino ;!e es %a consec!encia( necesaria e insos%a a1%e( de %a inserci0n de ta% atri1!ci0n en e% siste3a re'!1%icano en ;!e se enro%a n!estra Constit!ci0n# B# Pretender 7%e$i1i%i<ar e% e2ercicio de ta% 7ac!%tad e$ce'ciona% i3'%ica e% retroceso de% siste3a re'!1%icano# ?# Las inter'retaciones ;!e sostienen %a 7%e$i1i%i<aci0n de% dictado de decretos de necesidad !r"encia a 'artir de %a re7or3a constit!ciona% de /--? 9):( ade34s de trad!cir !na conce'ci0n de% 'oder ;!e 'ersona%3ente no co3'arto( ;!e

I# Introd!cci0n La atri1!ci0n reconocida a% 'residente de %a naci0n de dictar decretos de necesidad !r"encia constit! e !no de %os e2e3'%os 'aradi"34ticos( entre 3!c5os otros( de %a co3'%e2a tra3a de re%aciones de 'oder de %a tendencia nat!ra% de% 'oder 'o%6tico a e$tra%i3itarse( sea 'or acci0n o 'or o3isi0n# En este sentido( recordando e% dicta3en de% Proc!rador Se1asti4n So%er en e% 7a%%o 8Cine Ca%%ao8 9/:( %as c!estiones ;!e se insta%an en torno de %os D#N#U# se inscri1en en %o ;!e e% 2!rista caracteri<0 co3o e$tra%i3itaciones ;!e con7i"!ran 8!na n!e&a conciencia8 se"=n %a c!a% e% 8derec5o se ad;!iere( se conser&a o se 'ierde sin 34s ca!sa ;!e %a 'ro'ia &o%!ntad de% "o1ernante o %a 1ene&o%encia sectaria con ;!e 5ace 7!ncionar s! discreciona%idad ###8# En s!3a( e% derec5o co3o re5>n de% 'oder 'o%6tico# La re7or3a constit!ciona% de /--? en!nci0 entre s!s o12eti&os e% de aten!ar e% 'residencia%is3o# Para e%%o( reso%&i0 7or3a%i<ar en e% te$to ciertas 7ac!%tades e$ce'ciona%es de %os 'oderes constit!idos( con %a 2!sti7icaci0n de ;!e a;!e%%o i3'orta1a( 34s ;!e e% reconoci3iento de %a atri1!ci0n( %a instit!ciona%i<aci0n de% contro%# @an 'asado die< aAos desde entonces ( en "enera%( es 'osi1%e &eri7icar ;!e a;!e%%as 1!enas intenciones( !na &e< 34s( 5an tro'e<ado con %a &ie2a reiterada cost!31re de desatender %os 3andatos 2!r6dicos en "enera% %os constit!ciona%es en 'artic!%ar# E% siste3a de3ocr4tico constit!ciona% s0%o se 7orta%ece c!ando %os 3ecanis3os de contro% instit!ciona% dan res'!estas o'ort!nas raciona%es# Todos a;!e%%os ;!e 5an e2ercido %as 7!nciones "!1erna3enta%es 5asta %e 7ec5a son directa3ente res'onsa1%es de 5a1er insta%ado !na c!%t!ra 'ara %a c!a% %os siste3as de contro% son 3era3ente a'arentes# En ta% sentido( %os decretos de necesidad !r"encia( en estrec5a !ni0n con %a de%e"aci0n %e"is%ati&a %a 'ro3!%"aci0n 'arcia%( 'er3iten( en 'ri3er t>r3ino( centrar %a c!esti0n( 'or %o 3enos( en tres 'res!'!estos constit!ciona%es 14sicos 'ara %a &i"encia de% siste3a re'!1%icano# Por !n %ado( %as 7ac!%tades atri1!idas a% Poder E2ec!ti&o( 'or e% otro( %a 7ac!%tad,de1er de 7isca%i<aci0n de% Poder Le"is%ati&o ( 7ina%3ente( e% a%cance de %a 7ac!%tad de contro% de% Poder J!dicia% %a a'%icaci0n de% de1ido 'roceso %e"a%( ad2eti&o s!stanti&o( co3o 5erra3ienta

en s! caso de1er6a ser so3etida a de1ate 'ara deter3inar e% "rado de co3'ati1i%i<aci0n de a;!e%%a con %a 7i%oso76a 'o%6tica 2!r6dica en ;!e se s!stenta n!estra Nor3a E!nda3enta%( de&ienen en 3ani7iesta3ente contraria a %os 7ines en!nciados 'or %a re7or3a constit!ciona% de /--? 'ara 2!sti7icar %a inc%!si0n e$'resa de ta%es atri1!ciones e2ec!ti&as# +# Trat4ndose de !na 7ac!%tad e$ce'ciona%( atento e% a&ance de% E2ec!ti&o so1re e% Le"is%ati&o e% i3'acto ;!e e% e2ercicio de ta% 7ac!%tad irro"a so1re derec5os 7!nda3enta%es( %a 3is3a de1e ser e2ercida en e% 3arco constit!ciona% en ;!e 5a sido otor"ada s!2eta a !n estricto contro% tanto 'o%6tico co3o 2!risdicciona%# En ta% sentido( %a co3'etencia 'ara dictar nor3as de %a nat!ra%e<a ;!e &a e$'!esta se enc!entra 5a1i%itada 8c!ando circ!nstancias e$ce'ciona%es 5icieran i3'osi1%e se"!ir %os tr43ites ordinarios 're&istos 'or esta Constit!ci0n 'ara %a sanci0n de %as %e es8( con e$c%!si0n e$'resa de deter3inadas 3aterias 9B:# Asi3is3o( en e% 3arco de% contro% 'o%6tico( se 5a dis'!esto !n 'rocedi3iento es'ecia% 'ara so3eter %a 83edida a consideraci0n8 de% Con"reso de %a Naci0n# Entende3os ;!e( en %os t>r3inos de %a nor3a constit!ciona% %!e"o de %a re7or3a de /--?( e% dictado de decretos de necesidad !r"encia es !n acto co3'%e2o( ;!e se constit! e con %a conc!rrencia de %a &o%!ntad 'o%6tica de dos de %os 'oderes constit!idos# En %inea3iento con esta inter'retaci0n( sin 'retender '%antear %a c!esti0n doctrinaria en esta o'ort!nidad( sostene3os ;!e( desde !na 'ost!ra 7!erte3ente restricti&a( es c!estiona1%e %a constit!ciona%idad de% dictado de %os decretos de necesidad !r"encia sin e% contro% 'o%6tico ;!e 're&> %a nor3a 9?:# Sin 'er2!icio de e%%o( a% so%o e7ecto de de2ar '%anteada !na c!esti0n 'or de34s con7%icti&a en e% conte$to act!a%( ca1r6a insistir en %a a%ternati&a( 'or e% 3o3ento i3'ensa1%e( de introd!cir %a disc!si0n acerca de %a &ia1i%idad de %a dec%araci0n de inconstit!ciona%idad 'or o3isi0n( atento ;!e %a desidia( %a indi7erencia o %os intereses sectarios de% Con"reso 'ara re"%a3entar e% 'rocedi3iento de contro% a s! car"o( en %os t>r3inos en ;!e %o dis'one %a nor3a constit!ciona%( a'arece co3o !n 3ani7iesto a"ra&io constit!ciona% ;!e se trad!ce en e% inc!3'%i3iento de !n 3andato constit! ente e$'reso 9+:# La %ect!ra de %a nor3a constit!ciona% 'one en e&idencia !na serie de c!estiones 'o%6tico 2!r6dicas no res!e%tas# En ta% sentido( ca1e indicar ;!e e% constit! ente re7or3ador no 5a 're&isto consec!encias 'ara e% &enci3iento de %os '%a<os( sea 'ara %a 'resentaci0n de %a nor3a en c!esti0n ante e% Con"resoF sea 'ara %os s!'!estos en ;!e %a Co3isi0n Bica3era% no %a trate o tratada no %a e%e&e a% '%enarioF sea 'ara ;!e e% '%enario 1rinde !na res'!esta e$'%6cita# Ade34s( %a i3'recisi0n re7erida a% trata3iento en %as C43aras cond!ce a 're"!ntarse si es 7acti1%e constit!ciona%3ente ;!e e% decreto sea tratado en 'ara%e%o 'or %as C43aras( ;!> so%!ci0n tendr6a en este caso ;!e !na C43ara %e diera e% &isto 1!eno otra no# Estas c!estiones 5an sido tratadas en 7or3a dis63i% en %os 'ro ectos 'resentados en e% Con"reso de %a Naci0n a %o %ar"o de estos die< aAos# En ta% sentido es 'osi1%e encontrar 'ro'!estas de re"%a3entaci0n ;!e( si"!iendo co3o 7!ente a %a Constit!ci0n Es'aAo%a 9.:( 5an dis'!esto !n trata3iento

a1re&iado !r"ente de %os decretos de necesidad !r"encia en e% 431ito de% 0r"ano %e"is%ati&o( res'etando e% 'rocedi3iento de 7or3aci0n sanci0n de %a %e # Otros en ca31io 5an considerado 7acti1%e %a 'osi1i%idad de ;!e cada !na de %as C43aras tra1a2e en 'ara%e%o( siendo de7initorio 'ara %a s!erte de% decreto so3etido a re&isi0n ;!e !na de e%%as %o rec5ace# Ta% so%!ci0n 'retende asi3i%ar %a sit!aci0n a %o dis'!esto en e% art# G/( 'ri3era 'arte( de %a Nor3a E!nda3enta%# Sin e31ar"o( entiendo ;!e 1asta recordar ;!e %os decretos de necesidad !r"encia tienen nat!ra%e<a de %e ( ra<0n 'or %a c!a% no de1en ser co3'arados con %os 'ro ectos ;!e e% Poder E2ec!ti&o re3ita a% Con"reso 'ara s! trata3iento %e"is%ati&o( ni 'or s! s!stancia ni 'or s!s e7ectos# Otros 'ro ectos re"%a3entarios se 5an %i3itado a re'etir %as nor3as constit!ciona%es# Lo cierto es ;!e a %a 7ec5a e% Je7e de Ga1inete 5a c!3'%ido 7or3a%3ente con e% rit!a% de e%e&ar e% decreto a consideraci0n de% 0r"ano %e"is%ati&o# Sin e31ar"o( a 'esar ;!e %a ine$istencia de %a Co3isi0n Bica3era% no s0%o no i3'ide sino ;!e no re%e&a %a o1%i"aci0n constit!ciona% de% Con"reso de encarar e% contro% de ta%es actos( en e2ercicio de s!s atri1!ciones e$c%!si&as e$c%! entes( a %os e7ectos de res"!ardar 431itos 'ro'ios de to3a de decisi0n( 5a dec%inado ta% tarea# Con inde'endencia de 3ani7estaciones ais%adas de "r!'os 'ar%a3entarios 3inoritarios o( en s! caso( de %e"is%adores en so%edad( 5a 3ani7estado( n!e&a3ente 'or o3isi0n( %a a!sencia de &o%!ntad 'o%6tica( a no s0%o 'ara re"%a3entar %a Co3isi0n Bica3era% sino 'ara contro%ar a% Poder E2ec!ti&o# III. As!ectos ra'onabilidad del control de le alidad y de

HC!4%es son %os as'ectos ;!e en esta 3ateria de1er6an ser o12eto de% contro%I HEs 'osi1%e distin"!ir e% contro% de% de1ido 'roceso %e"a% ad2eti&o ,'rinci'io de %e"a%idad, de% de1ido 'roceso %e"a% s!stanti&o ,'rinci'io de ra<ona1i%idad,I HEst4 5a1i%itado e% Poder J!dicia% 'ara e7ect!ar e% contro% de %e"a%idadI HDentro de ;!> 'ar43etros constit!ciona%esI HLa e$istencia o ine$istencia de %a Co3isi0n Bica3era% a%tera( en s! caso( %a 0r1ita de contro% 2!risdicciona%I A!n en e% s!'!esto ;!e se rec5a<ara %a &io%aci0n a% de1ido 'roceso %e"a% ad2eti&o H;!> standard de re&isi0n de ra<ona1i%idad( a %os e7ectos de instr!3entar e% contro% de %a &i"encia de% de1ido 'roceso %e"a% s!stanti&o( constit!ir6a !na 'a!ta de s!7iciente intensidad 'ara ase"!rar !n e7iciente contro% de constit!ciona%idadI HUn adec!ado contro% de ra<ona1i%idad 7orta%ece %a di&isi0n de 'oderesI La re&a%ori<aci0n de %a di&isi0n de 'oderes( desde e% o12eti&o de% contro% en 3anos de% Poder J!dicia%( Hcontri1! e a %a re7or3!%aci0n esta1i%idad de% siste3a re'!1%icano en %a conciencia socia%I E% an4%isis( ta% co3o a se 5a insin!ado( se 'ro'one desde %a a'%icaci0n de% de1ido 'roceso %e"a%( en s! car4cter de "arant6a constit!ciona% a3'%ia e inno3inada de %a e7ecti&a &i"encia de %os derec5os 7!nda3enta%es# En ta% sentido( es o'ort!no re7%e$ionar so1re s! a%cance c!ando se trata de %os decretos de necesidad !r"encia# /# En c!anto a% de1ido 'roceso %e"a% ad2eti&o# Princi'io de %e"a%idad E% 'rinci'io de %e"a%idad 'retende "aranti<ar %a &a%ide<

7or3a% de% acto( %a 7!ente de 5a1i%itaci0n co3'etencia%( e% 'rocedi3iento intr6nseco e$tr6nseco de creaci0n# En este orden de ideas( e% contro% de %e"a%idad en e% caso de %os decretos de necesidad !r"encia a1arca dos as'ectos ;!e a n!estro entender de1en ser c%ara3ente distin"!idos# E% 'ri3ero de e%%os( co3o a %o di2>ra3os( re7erido a %a &ia1i%idad de% e2ercicio de %a atri1!ci0n reconocida a% Poder E2ec!ti&o no estando re"%a3entado e% 'rocedi3iento a car"o de% Con"reso de %a Naci0n( dis'!esto en %a nor3a constit!ciona%# E% se"!ndo( re7erido a %os re;!isitos o condiciones e$i"idos 'or e% inc# BC de% art# -- de %a Constit!ci0n Naciona% 'ara 5a1i%itar a% Poder E2ec!ti&o a rec!rrir a este instr!3ento de e$ce'ciona%idad# La a'%icaci0n de% 'rinci'io de %e"a%idad e$i"e &eri7icar ;!e e% acto en re&isi0n 5a sido e3itido en e% 3arco de% 'rocedi3iento creado con e% c!3'%i3iento de %os re;!isitos e$i"idos# /#/# A!sencia de% 'rocedi3iento de contro% a car"o de% Poder Le"is%ati&o Sin d!da esta circ!nstancia e&idencia criterios di&ersos en c!anto a% trata3iento de %a tac5a de inconstit!ciona%idad 7!ndada en e% ar"!3ento se"=n e% c!a%( en %os t>r3inos de% art# -- inc# BC de %a Nor3a E!nda3enta%( e% Poder E2ec!ti&o Naciona% no se enc!entra 7ac!%tado 'ara e% dictado de decretos de necesidad !r"encia 5asta tanto e% Con"reso de %a Naci0n no re"%a3ente e% 'rocedi3iento de contro% ;!e e$i"e %a nor3a constit!ciona%# Una %6nea doctrinaria 2!ris'r!dencia% sostiene ;!eD 8### %a si3'%e 3ora de% Par%a3ento no '!ede restar 7ac!%tades a% Poder E2ec!ti&o( de %o contrario 1astar6a con ;!e e% Con"reso no creara n!nca %a Co3isi0n Bica3era% 'ara ;!e e% E2ec!ti&o no '!diera so%!cionar %os te3as !r"entes 3ediante e% dictado de !n decreto ###8# En consec!encia( considera ;!eD 8### 3ientras e% Con"reso no se 'ron!ncia 9no tiene '%a<o: e% decreto de necesidad !r"encia est4 &i"ente 'rod!ce e7ectos 2!r6dicos ###8# En rea%idad %a a'%icaci0n de este criterio est4 a&a%ando e% si%encio de% %e"is%ador ,sea res'ecto a %a re"%a3entaci0n de% 'rocedi3iento introd!cido 'or %a re7or3a constit!ciona% de /--? o sea 'ara rec5a<ar %os t>r3inos de% decreto en e2ercicio de 7ac!%tades 'ro'ias e$c%!si&as, otor"4ndo%e e7ectos 2!r6dicos# Sin e31ar"o( con7or3e %o dis'!esto e% act!a% art# G) 9J: de %a Constit!ci0n Naciona%( se 'odr6a sostener ;!e 5a1iendo sido erradicada de% siste3a( 'or %a re7or3a de /--?( %a a'ro1aci0n 7icta , en a!sencia de% 'rocedi3iento es'ecia% creado en e% art# --( inc# BC, se re;!iere %a 3ani7estaci0n e$'resa de% Con"reso( en !no ! otro sentido( a %os e7ectos de considerar %a &i"encia o no de %os decretos de necesidad !r"encia# La ine$istencia de a;!>%%a 5ace 're&a%ecer e% 'rinci'io "enera% consa"rado 'or e% constit! ente re7or3ador se"=n e% c!a% 8e% Poder E2ec!ti&o no 'odr4 en nin"=n caso 1a2o 'ena de n!%idad a1so%!ta e insana1%e( e3itir dis'osiciones de car4cter %e"is%ati&o ###8 No co3'arto %a conc%!si0n se"=n %a c!a% %os t>r3inos de% art# G) de %a Constit!ci0n Naciona% 8### i3'ide tanto considerar

a'ro1ados a %os decretos de necesidad !r"encia si no 5a !n 'ron!ncia3iento e$'reso( co3o considerar%os re&ocados( ra<0n 'or %a c!a% 3ientras tanto se 5a%%an &i"entes desde s! dictado###8 'or %o c!a% 8### ni %a 7a%ta de constit!ci0n de %a Co3isi0n Bica3era%( ni %a 7a%ta de dictado de %a %e es'ecia% ni %a 7a%ta de trata3iento de% decreto de necesidad !r"encia tornan a este decreto inconstit!ciona%( si se dan %os re;!isitos 'ara s! dictado ###8# Esta inter'retaci0n( contradictoria ne!tra%i<adora( en de7initi&a no tiene otro o12eti&o ;!e otor"ar &a%or 2!r6dico a% si%encio de% Con"reso en des3edro de% 'rinci'io "enera% ;!e consa"ra %a 'ro5i1ici0n e$'resa de e3itir dis'osiciones de car4cter %e"is%ati&o 9G:# Otra 'ost!ra sostiene ;!e e% Presidente de %a Re'=1%ica no '!ede dictar decretos de necesidad !r"encia de nin"=n ti'o( a ;!e s0%o se enc!entra en &i"encia %a 'ro5i1ici0n ;!e %e a7ecta( 1a2o 'ena de n!%idad a1so%!ta e insana1%e( 'ara e3itir dis'osiciones de car4cter %e"is%ati&o( %os ;!e se dicten d!rante %a ine$istencia de !n 0r"ano c! a inter&enci0n es i3'rescindi1%e son( en consec!encia( inconstit!ciona%es# Ta% criterio se s!stenta en ;!e a 'artir de %a re7or3a constit!ciona% e% dictado de decretos de ta% nat!ra%e<a es !n acto co3'%e2o( con 'artici'aci0n necesaria de dos 'oderes constit!idos# A5ora 1ien( este an4%isis cond!ce a sostener ;!e e% decreto es n!%o de n!%idad a1so%!ta# Sin e31ar"o( es necesario considerar ;!e %a inacci0n de% 0r"ano %e"is%ati&o no '!ede si"ni7icar 'ara e% Presidente de %a Re'=1%ica e% 1%o;!eo de %a atri1!ci0n# Si 1ien desde %a teor6a constit!ciona% %a res'!esta 8'er7ecta8 es %a 'ro5i1ici0n a1so%!ta 3ientras no se constit! a %a Co3isi0n Bica3era%( no es 3enos cierto ;!e %a rea%idad de %a constit!ci0n 3ateria% 3!estra ;!e e% Poder E2ec!ti&o no se siente >tica3ente condicionado 'or %a inter'retaci0n restricti&a de %a nor3a( ni 3!c5o 3enos 'or 'rinci'ios ta%es co3o e% de di&isi0n de 'oderes e% de inter'retaci0n ar30nica de co3'etencias 'ro'0sitos constit!ciona%es# Por ta% ra<0n e% acento de1e estar '!esto en e% contro%( ;!e 'or e% 3o3ento( ante %a dec%inaci0n de% %e"is%ati&o( es 2!risdicciona%# /#)# Re;!isitos e$i"idos 'ara e% e2ercicio de %a 7ac!%tad En c!anto a %a conc!rrencia de %os re;!isitos e$i"idos 'or %a nor3a constit!ciona% 'ara e% dictado de decretos de necesidad !r"encia ,circ!nstancias e$ce'ciona%es 5icieran i3'osi1%e se"!ir %os tr43ites ordinarios 're&istos 'ara %a sanci0n de %as %e es, %os tri1!na%es si"!en criterios de inter'retaci0n dis63i%es# La e$i"encia constit!ciona% en este '!nto( acerca de %a c!a% es o'ort!no re7%e$ionar con inde'endencia de %a 'ost!ra ;!e se ado'te en c!anto a %a &ia1i%idad de %os decretos de necesidad !r"encia en tanto e% Con"reso no re"%a3ente e% 'rocedi3iento de contro% 'o%6tico( inte"ra e% an4%isis de %a "arant6a de% de1ido 'roceso %e"a% ad2eti&o( toda &e< ;!e %a acreditaci0n de %os 'res!'!estos de 5ec5o de derec5o 'ara e% dictado de% decreto 5ace a% 3arco de co3'etencia en ;!e 5a sido reconocida %a atri1!ci0n# En ta% sentido( es 'osi1%e &eri7icar inter'retaciones se"=n %as c!a%es %os re;!isitos e$i"idos 'or e% inc# B de% art# -- de %a constit!ci0n de1en ser inter'retados en 7or3a a%ternati&a# En e7ecto( se"=n esta inter'retaci0n es s!7iciente a %os e7ectos de 5a1i%itaci0n %a e$istencia de !no s0%o de %os 'res!'!estos# En e7ecto( ser6a s!7iciente %a i3'osi1i%idad de dictar %a %e

3ediante e% tr43ite ordinario 're&isto en %a Constit!ci0n( 'or %a circ!nstancia de no 'oderse re!nir e% Con"reso( 'or ra<ones de 7!er<a 3a or o( en s! caso( ;!e %a 3ateria ;!e re;!iere so%!ci0n %e"is%ati&a sea de !na !r"encia ta% ;!e res!%te inco3'ati1%e con e% '%a<o ;!e de3anda e% tr43ite ordinario de sanci0n de %a %e 'or e% Con"reso# Los s!'!estos inde'endiente# 5a1i%itantes act!ar6an en 7or3a

Esto es( ;!e se &eri7i;!e %a e3er"encia# En este s!'!esto entende3os ;!e ta% circ!nstancia no i3'%icar6a( co3o consec!encia a!to34tica( sostener ;!e e$iste i3'osi1i%idad de so3eter%a a consideraci0n de% Con"reso a %os e7ectos de s! trata3iento %e"is%ati&o# En e7ecto( %a e$ce'ciona%idad de %a atri1!ci0n 'residencia% con%%e&a %a necesidad de deter3inar e% a%cance ;!e de1e asi"n4rse%e a% conce'to constit!ciona% de 8i3'osi1i%idad de so3eterse a% tr43ite ordinario de sanci0n de %a %e 8# La &eri7icaci0n de %a no conc!rrencia de %os 'res!'!estos de 5ec5o ;!e 5a1i%itan e% dictado de %os decretos de necesidad !r"encia %os de1er6a 7!%3inar con %a sanci0n de n!%idad# E% 3andato constit!ciona% %o 're&> en 7or3a e$'resa# De e%%o se in7iere ;!e e% Poder Constit! ente re7or3ador de /--? 5a considerado ;!e de1e a'%icarse !n standard de contro% a %os e7ectos de considerar c!3'%ido e% 'rinci'io de %e"a%idad ;!e ta% standard de1e ser s!7iciente e7iciente# En &irt!d de e%%o %a e$istencia o ine$istencia de% contro% 'o%6tico dis'!esto no re%e&a( ni ener&a( %a 7!nci0n 2!risdicciona% de %os tri1!na%es en e% sentido e$'!esto# En ta% sentido( ace'tar %a e$istencia de e3er"encia en %os t>r3inos in&ocados 'or e% Poder E2ec!ti&o( 'artiendo de %a c%4sica caracteri<aci0n te0rica de %os re;!isitos 7or3a%es ;!e de1e satis7acer !na %e de e3er"encia( i3'orta no distin"!ir %a s!stancia% di7erencia ;!e e$iste( dentro de% 3arco constit!ciona%( entre %a doctrina de %a e3er"encia a'%icada a !na %e de% Con"reso( %a ;!e c!enta con %a 'res!nci0n de %e"a%idad %e"iti3idad( %a a'%icaci0n de a;!e%%a doctrina a %os decretos de necesidad !r"encia( %os ;!e de1er6an contar con %a 'res!nci0n contraria 'or e% 'rinci'io re'!1%icano de di&isi0n de 'oderes# Rec!rrir a id>ntico standard de contro% i3'%ica( en e% caso concreto( deso6r e% 3andato constit!ciona% en esta 3ateria ( en consec!encia( a3'arar %a a1so%!ta discreciona%idad de% Poder E2ec!ti&o 'ara in&ocar %a e$istencia de 8crisis8# Ta% decisi0n 2!dicia% se a"ra&a 'or;!e( a% considerar a%ternati&os %os re;!isitos de %e"a%idad ;!e e$i"e e% art# --( inc# BC( 1asta ace'tar %a crisis 'ara considerar constit!ciona% %a co3'etencia e2ercida# E% res!%tado es %e"a%idad 3era3ente 7or3a%# Ta% standard de contro% s!'one se"!ir ad3itiendo ;!e 1asta %a in&ocaci0n de %a sit!aci0n de e3er"encia( ;!e %a 3is3a 87or3a%3ente8 se 7!nde en e% a3'aro de intereses de %a co3!nidad ;!e %a 3oratoria sea 8ra<ona1%e8 8te3'ora%8( desde !na 3era in&ocaci0n do"34tica# Tan s!'er7icia% an4%isis i3'orta conc%!ir ;!e no 5a1r6a s!'!esto a%"!no en e% ;!e se '!diera considerar ;!e e% Poder E2ec!ti&o 5a &io%ado e% 3arco %e"a% de% art# -- inc# BC 9-:# A5ora 1ien( desca%i7icar %a 'res!nta e3er"encia in&ocada ( en consec!encia( 'ron!nciarse en 7or3a ne"ati&a res'ecto a %a conc!rrencia de %os 'res!'!estos e$i"idos 'or %a nor3a constit!ciona% 'ara 5a1i%itar %a 7ac!%tad s!'one a&an<ar en e% e7ecti&o contro% de &a%ide< de %as dis'osiciones ;!e se dicten en e2ercicio de a;!>%%a( en c!anto tiende a &eri7icar e% acata3iento o no de %os 'res!'!estos re;!eridos 'ara %a e$istencia constit!ciona% de %a 3is3a( 'oniendo en te%a de

Para %a 'ost!ra contraria( ;!e entiendo acorde con e% te$to sentido constit!ciona%( %os 'res!'!estos de1en conc!rrir e% conce'to de e3er"encia de1e estar %i"ado( necesaria3ente( a %o cas!a% e ines'erado ( en consec!encia( no es e3er"encia e% res!%tado de !n 'roceso ;!e se 5a desarro%%ado 'ro"resi&a3ente# Por esta ra<0n( e% Estado no '!ede in&ocar %a e$istencia de 7!er<a 3a or( con s!stento en !n 'roceso ;!e 5a de1ido a"ra&arse 'ro"resi&a3ente ;!e( en de7initi&a( s!'one ;!e inc!3'%i0 con %os de1eres e3er"entes de s! 'oder de 'o%ic6a de contro% res'ecto de %as circ!nstancias concretas# Es 'e%i"roso constit!ciona%3ente ;!e ;!ien de1e res'onder ante %a sociedad 'or e% c!3'%i3iento de 7!nciones inde%e"a1%es 'retenda a3'ararse en %a e3er"encia c!ando %os res!%tados ca%a3itosos son 'rod!cto de ta% inc!3'%i3iento# Este criterio 5a cond!cido a %a Ar"entina a oc5enta aAos de e3er"encia# Por e%%o( a'arece co3o 'ri3era c!esti0n s!stancia%( no res!e%ta 2!dicia%3ente de 3anera !n6&oca( deter3inar si e% art# -- inc# BC e$i"e ;!e %a circ!nstancia e$ce'ciona% re=na %a caracter6stica de !r"ente ;!e( ade34s( sea i3'osi1%e se"!ir e% tr43ite ordinario de sanci0n de %a %e o( 'or e% contrario( e$i"e s0%o ;!e conc!rran !na ! otra# Entende3os ;!e asi"nar%e car4cter a%ternati&o a %os 'res!'!estos 74cticos de %a nor3a( a %os e7ectos de %a 5a1i%itaci0n( desnat!ra%i<a %a %etra e% es'6rit! con ;!e 5a sido reconocida %a 7ac!%tad a% Poder E2ec!ti&o# Y e%%o es as6( 'or;!e inter'retar ;!e 1asta ;!e se d> !na de %as a%ternati&as si"ni7ica( en %a 'r4ctica( 7%e$i1i%i<ar 'e%i"rosa3ente e% contro% 2!dicia% res'ecto de %os 'res!'!estos de &a%ide<# La se"!nda c!esti0n s!stancia%( e%%o con inde'endencia de %a acti&idad instit!ciona% de% Con"reso en %a 3ateria e% res!%tado de %a 3is3a( radica en reconocer ;!e e% Poder J!dicia%( en estricto c!3'%i3iento de %as 7!nciones asi"nadas dentro de% siste3a( de1er4 e&a%!ar %as caracter6sticas entidad de %a e3er"encia in&ocada( %os s!2etos in&o%!crados( %a nat!ra%e<a de %os derec5os a7ectados( e% "rado de 're&isi1i%idad de %as c!estiones 74cticas ;!e se en!ncian co3o 7!nda3ento( ;!> a%cance de1e asi"n4rse%e a% conce'to constit!ciona% de inter>s "enera% %a re%e&ante di7erencia con intereses sectarios( e% inter>s &ita% estad!a% co3'ro3etido %os 7ines 'erse"!idos 'or %a nor3a# La tercera c!esti0n est4 deter3inada 'or %a re%aci0n directa ;!e de1e e$istir entre %a 3a"nit!d de %a circ!nstancia e$ce'ciona% %a i3'osi1i%idad de so3eter a% trata3iento %e"is%ati&o %as 3edidas 'onderadas 'ara re&ertir%a# As'ecto este ;!e de1er6a condicionar tanto e% contro% 'o%6tico co3o e% 2!risdicciona%# Con7or3e esta siste3ati<aci0n( %a ine$istencia de %a sit!aci0n de e3er"encia( con&ierte en c!esti0n a1stracta %a i3'osi1i%idad de so3eter %a decisi0n a% tr43ite ordinario de 7or3aci0n sanci0n de %a %e # I3a"ine3os e% otro escenario 'osi1%e#

2!icio s! %e"a%idad# En e7ecto( 5a1r6a sido dictada 'or !n 0r"ano no 5a1i%itado 'ara e%%o sino 1a2o deter3inadas condiciones no acreditadas# Coincidi3os con %a doctrina 2!ris'r!dencia ;!e entiende ;!e %a a'%icaci0n de% 'rinci'io de %e"a%idad 'res!'one tra1a2ar con e% 'rinci'io de ra<ona1i%idad( en %a 3edida ;!e >ste es e% instr!3ento 'ara a'reciar %a 3oti&aci0n de% acto( ;!e en cada caso concreto est4 re'resentada 'or %as circ!nstancias 74cticas 2!r6dicas s! ca%i7icaci0n de e$ce'ciona%es# La 'ro'!esta de an4%isis re7erida en e% '4rra7o anterior tiende a e7ect!ar %a distinci0n entre %os 'res!'!estos de &a%ide< %os de %e"iti3idad( a %os e7ectos de !n contro% e7iciente e7ecti&o 9/*:# Sin e31ar"o( es 'osi1%e a'reciar en %a 2!ris'r!dencia ;!e 8a todo e&ento8( con e% 'ro'0sito de "arantir todos %os as'ectos de% contro% 'ara e% caso de ;!e instancias s!'eriores consideraran acreditados %os re;!isitos de% inc# BC de% art# -de %a Constit!ci0n Naciona%( se a1orda e% contro% de% de1ido 'roceso s!stanti&o o sea %a ra<ona1i%idad en orden a %a %e"iti3idad de %a 3edida ta% co3o si %a nor3a en c!esti0n est!&iera a3'arada 'or e% 1ene7icio de %a 'res!nci0n ;!e %e otor"a %a &eri7icaci0n de s! &a%ide< 9//:# )# De1ido 'roceso ra<ona1i%idad %e"a% s!stanti&o# Princi'io de

tarea 2!dicia%# En tercer t>r3ino( s!1 ace %a considera,ci0n de% "rado de intensidad de ta%es 'a!tas co3o "arant6a de !na e7ecti&a 'rotecci0n en e% 3arco de %a a$io%o"6a de% siste3a constit!ciona% en ;!e se enro%a %a ar;!itect!ra re'!1%icana de n!estro 'a6s# En este te3a res!%ta sie3're esc%arecedor reto3ar e% conce'to e%a1orado 'or J!an Erancisco Linares res'ecto de %as 'ec!%iaridades de% contro% ;!e a1orda3os# En e7ecto( a% sostener e% a!tor ;!e %a ra<ona1i%idad de %a %e radica en %a e;!i&a%encia entre e% 5ec5o antecedente de %a nor3a creada e% 5ec5o consec!ente de %a 'restaci0n o sanci0n( 8teniendo en c!enta %as circ!nstancias socia%es ;!e 3oti&aron e% acto( %os 7ines 'erse"!idos en >% e% 3edio ;!e co3o 'restaci0n o sanci0n esta1%ece dic5o acto89/B:( nos introd!ce( en 'rinci'io( a% as'ecto de a;!e%%a ;!e deno3ina 8ra<ona1i%idad t>cnica8# Pero( a% 3is3o tie3'o( distin"!e a;!e% ;!e de7ine co3o 8%a ra<ona1i%idad a$io%0"ica89/?:# Entende3os ;!e a31os de1en estar indiso%!1%e3ente %i"ados en !n contro% 2!dicia% e7iciente s!stanti&o# Y e%%o es as6( toda &e< ;!e %a discreciona%idad t>cnica reconocida 5ist0rica3ente sin %63ites 'recisos 're&isi1%es( sin e$i"encias de s!7iciente 2!sti7icaci0n( 5a a"redido 3ani7iesta3ente e% '%e$o de &a%ores rece'tados 'or %a Nor3a E!nda3enta%( '!es %a 1=s;!eda de s!7iciente 2!sti7icaci0n( en de7initi&a a% 7ina%( se en%a<a con %a %e"iti3idad a$io%0"ica# A31os conce'tos de ra<ona1i%idad( a %a %!< de %a e$'eriencia 2!ris'r!dencia% ar"entina( constit! en %as dos caras de !na 3is3a =nica c!esti0n "ra&e3ente desatendida# La inte"raci0n de %a ra<ona1i%idad t>cnica %a a$io%0"ica enc!entra s!stento en %a &inc!%aci0n estrec5a ;!e e$iste entre %a "arant6a de% de1ido 'roceso s!stanti&o %a i"!a%dad de trato conce1ida en 'rinci'io co3o "arant6a 7or3a% ,art# /.( Constit!ci0n Naciona%, %!e"o e$'%icitada( a 'artir de %a re7or3a constit!ciona% de /--?( a tra&>s de !n conce'to s!stanti&o# Dic5o en otros t>r3inos( toda re"%a3entaci0n de derec5os co3'ro3ete %a "arant6a de i"!a%dad ante %a %e # En %6nea con %o e$'!esto( a %os e7ectos de 'recisar %os 431itos en %os c!a%es se '!ede 5acer 2!"ar e% contro% de ra<ona1i%idad( e% a!tor citado distin"!e e% contro% so1re e% criterio de 'onderaci0n ;!e se trad!ce en %a &eri7icaci0n de 2!sti7icaci0n de %i"a<0n 'ro'orciona% entre e% antecedente 74ctico %a consec!encia ,re%aci0n entre 3edios 7ines,( e% contro% so1re e% criterio de se%ecci0n( ;!e a'!nta a inda"ar acerca de% s!stento con ;!e e% %e"is%ador o %a a!toridad 5a e%e"ido e% 5ec5o antecedente ;!e da %!"ar a %a consec!encia 2!r6dica# Desde n!estra o'ini0n( a31os as'ectos interact=an se condicionan a% conc!rrir en %a to3a de %a decisi0n 'o%6tica# Y 34s a=n( es di76ci% conce1ir e% criterio de 'onderaci0n sin reconocer ;!e necesaria3ente se trad!ce o %%e&a i3'%6cito !n criterio de se%ecci0n ;!e se 5ace 'resente a% 3o3ento de e%e"ir %os 83edios8 'ara satis7acer %os 7ines 'ro'!estos# Sostener ;!e( en e% contro% de ra<ona1i%idad( se de1er4 &eri7icar ;!eD 8e% 3edio e%e"ido sea !no de %o 'osi1%es ;!e ten"a !na cierta 'ro'orciona%idad con e% 7in o sea raciona%idad t>cnico,socia%8# i3'orta identi7icar este conce'to con !no so%o de %os as'ectos de %a ra<ona1i%idad ;!e 34s arri1a 5e3os indicado# A;!e% ;!e 5a dado %!"ar a% criterio 34s tradiciona% con&enciona% en %a 3ateria e% ;!e( en %a 'r4ctica( 5a sido %a e$c!sa 'ara instr!3entar e% test de contro% 34s d>1i%#

En e7ecto( %a conc%!si0n acerca de %a e$istencia o no de %a sit!aci0n de e3er"encia no ener&a %a &ia1i%idad de% contro% destinado a e&a%!ar si %a nor3a satis7ace e% 'rinci'io de ra<ona1i%idad consa"rado en e% art# )G de %a Constit!ci0n Naciona% 9/):# Pareciera entonces ;!e ace'tada %a e3er"encia en %os t>r3inos in&ocados 'or e% Poder E2ec!ti&o o( en s! caso( descartada %as condiciones de e3er"encia( con inde'endencia de% 3andato constit!ciona% acerca de %a n!%idad ;!e entende3os 5!1iera corres'ondido dec%arar( corres'onde '%antear e% a%cance de% contro% s!stanti&o de ra<ona1i%idad de %a re"%a3entaci0n# La e7ecti&a &i"encia de% estado constit!ciona% de derec5o e$i"e re&a%ori<ar( entonces( %a "arant6a ;!e re'resenta dentro de% siste3a %a 'rotecci0n de% de1ido 'roceso s!stanti&o# Ta% e3'rendi3iento re;!iere( necesaria3ente( re7or3!%ar %as 1ases so1re %as ;!e se constatar4 e% atri1!to de ra<ona1i%idad ;!e a;!e%%a "arant6a s!'one# En este sentido( en 'ri3er t>r3ino( es =ti% re'asar e% 3odo en ;!e 5a1it!a%3ente %a Corte S!'re3a de %a Naci0n 5a in"resado a% contro% de ra<ona1i%idad( reconoci>ndo%o co3o 'ro'io e$c%!si&o de% e2ercicio de %a 7!nci0n 2!dicia%# Es as6 ;!e 'ode3os decir ;!e %o 5a trad!cido en !na re"%a de constataci0n de e$cesos en %a 7ac!%tad re"%a3entaria de %os otros 'oderes constit!idos en re%aci0n con %os derec5os constit!ciona%es in&ocados# En se"!ndo t>r3ino( co3o c!esti0n di&ersa( e3er"e e% an4%isis cr6tico a ;!e 'ode3os so3eter e% standard de re&isi0n ;!e e% M4$i3o Tri1!na% 5a a'%icado 'ara deter3inar si se 5an 'rod!cido %os e$cesos ;!e dice contro%ar( en e% e2ercicio de !na atri1!ci0n ;!e 5a considerado co3o e% 8o12eti&o8 de %a

A5ora 1ien( Hc!4% es e% 7!nda3ento 'ara 'retender sostener ;!e %a ra<ona1i%idad t>cnica e$c%! e %a a$io%0"icaI HEsta =%ti3a no estar6a directa3ente re%acionada con e% a%cance si"ni7icado ;!e %e asi"ne3os a cada !na de %as condiciones o re;!isitos con %os ;!e 5e3os inte"rado e% conce'to de ra<ona1i%idad t>cnicaI HLa necesidad de !na adec!ada 7!nda3entaci0n 2!sti7icaci0n de %a ra<ona1i%idad t>cnica no i3'%ica( necesaria3ente( rec!rrir a %a a$io%0"icaI Se"=n este ra<ona3iento( a%"!nas c!estiones re;!ieren 'recisi0n a% e7ect!ar e% contro% s!stanti&o de toda re"%a3entaci0nD /# K!> a%cance 2!r6dico constit!ciona% de1e asi"n4rse%e a %a a7ir3aci0n 8;!e e% 3edio e%e"ido sea !no de %os 'osi1%es8# )# K!> de1e entenderse 'or 8'ro'orciona%idad8#

, Se 3ant!&o e% 'rinci'io de a!to%i3itaci0n en tanto no se c!estion0 ni %a e7icacia de% 3edio e%e"ido ni ;!e e$istieran 7ines atendi1%es 9/.:# Es i3'ortante recordar ;!e %a incor'oraci0n a% siste3a ar"entino de !n contro% 34s intenso de ra<ona1i%idad no se 5a circ!nscri'to s0%o a re"%a3entaciones directa3ente diri"idas a %i3itar %o ;!e 'odr6a3os deno3inar derec5os 7!nda3enta%es( 'ara distin"!ir%os de% derec5o de 'ro'iedad# En e7ecto( %a Corte S!'re3a de %a Naci0n a'%ic0 %a 'a!ta de contro% intenso a c!estiones neta3ente econ03icas 9/J:# Sin e31ar"o( HCon ;!> 3etodo%o"6a de an4%isis 'ode3os trans7or3ar en e$'%6cito a;!e%%os e$tre3os de% contro% ;!e 'arecen oc!%tos o no s!7iciente3ente tra1a2adosI En este sentido( res!%ta necesario seAa%arD

B# K!> si"ni7icado 87in8#

a%cance de1e asi"n4rse%e a% t>r3ino a: K!e en %a 3ateria re"%ada 'or decretos de necesidad !r"encia( e% inter>s s!stancia% de% Estado no '!ede ser otro ;!e %a sit!aci0n 74ctica concreta in&ocada co3o e3er"encia e$ce'ciona% c! o res"!ardo constit! e !n de1er insos%a a1%e de% Estado( en ra<0n de re'resentar 1ienes 2!r6dicos 'ri&i%e"iados 'or e% siste3a constit!ciona%# 1: K!e ta% inter>s insos%a a1%e constit! e e% 7in %e"6ti3o 'erse"!ido( e% ;!e a s! &e< re'resenta %a 'rotecci0n de !n inter>s "enera%( sin ;!e e%%o o1ste a ;!e coe$ista otro inter>s i3'ortante resentido 'or &aria1%es econ03icas deter3inadas( 3as no i3're&isi1%es( 'ero ;!e si 1ien '!ede re'resentar !n inter>s co%ecti&o no a%can<a %a cate"or6a de inter>s "enera% insos%a a1%e# c: K!e %a coe$istencia de intereses de di&erso ti'o "rado o1%i"an a 'onderar %as &aria1%es a %os e7ectos de ar3oni<ar %os derec5os 7!nda3enta%es %os intereses en 2!e"o ( con7or3e e% '%e$o nor3ati&o( a e$tre3ar e% es7!er<o 'or 3antener !n e;!i%i1rio a% deter3inar %as cate"or6as %os 3edios 'ara satis7acer%os# d: K!e e% 3edio e%e"ido res'onda a tres s!1'rinci'iosD idoneidad( necesidad 'ro'orciona%idad# En i"!a% sentido( con %a a'%icaci0n de id>nticos 'ar43etros( de1e ser a1ordado e% contro% de ra<ona1i%idad so1re e% criterio de 'onderaci0n trad!cido en %a nor3a# En este caso e% test de re&isi0n de1er4 e&a%!ar %as 3edidas restricti&as i3'!estas 'or %a dis'osici0n en re%aci0n con %os 7ines 'erse"!idos# En e% decreto en crisis %as 3edidas( con7or3e %os considerandos de% 3is3o( inte"rar6an %a a'arente 8so%!ci0n8 ,3oratoria( c!otas a'%icaci0n retroacti&a, instr!3entada 'ara satis7acer %os &a%ores e intereses in&o%!crados# Se 5ace e&idente a;!6 a;!e%%o ;!e en '4rra7os anteriores seAa%4ra3os# HC03o deter3inar %a necesidad %a ra<ona1i%idadI HEs 'osi1%e distin"!ir en !n 'ron!ncia3iento 2!dicia% e% standard de contro% de ra<ona1i%idad( de !na o'ini0n acerca de %a e7icacia de% 3edio e%e"ido( as'ecto este

?# K!> re%aci0n de1e e$istir entre e% 83edio8( %a 8'ro'orci0n8 e% 87in8# En e% e$a3en 34s d>1i% de ra<ona1i%idad( %a re%aci0n 5a ;!edado red!cida a 83edios 'ro'orciona%es a %os 7ines8# Standard en e% c!a% %a 8ra<ona1i%idad8 e;!i&a%e a 8'ro'orciona%idad8# E% contro% se %i3ita a% criterio de 'onderaci0n 'ero sin ana%i<ar ni 3edios ni 7ines( s0%o 'areciera %i3itarse a &eri7icar ;!e no e$iste des'ro'orci0n a1s!rda entre !nos otros# La 're"!nta ;!e desde tie3'o atr4s '%antea3os en esta 3ateria esD Hc03o es 'osi1%e deter3inar ;!e 8a%"o es 'ro'orciona% a a%"o8 desde %o s!stanti&o si no se ana%i<an %os e$tre3os s!2etos a% testI Sin e31ar"o( e$isten antecedentes 2!ris'r!dencia%es ;!e 3!estran ;!e este standard de re&isi0n 5a sido o'ort!na3ente c!estionado e$itosa3ente ,a!n;!e en 7or3a err4tica, de2ado de %ado en 7a%%os concretos# En ta% sentido( si t!&i>ra3os ;!e sinteti<ar e% ca31io en %a 'a!ta de re&isi0n( s! consec!ente t63ida transici0n a !n contro% 34s intenso ( 'or %o tanto( 34s acorde con %a nor3a 1ase( dir6a3os ;!eD , Se descart0 ;!e 1aste sostener ;!e e% 83edio8 es !no de %os 'osi1%es# , Se trad!2o %a 'ro'orciona%idad en 8re%aci0n de ca!sa%idad entre 3edios 7ines8# , Se 'ri&i%e"i0 %a e$i"encia de intereses insos%a a1%es( i3'eriosos &ita%es 'or 'arte de% Estado( 'ara encontrar %a 2!sti7icaci0n s!7iciente trascendente de %a re"%a3entaci0n# , Se discri3in0 'ri&i%e"i0 %a e$istencia de 7ines rea%es en concordancia con e% "rado de inter>s in&o%!crado( desec5ando %os %%a3ados 87ines a'arentes89/+:# , Se e&a%!0 ;!e %a e%ecci0n de% 3edio est!&iera s!stentada en %a co3'ro1aci0n de ser e% =nico 'osi1%e 'ara satis7acer e% inter>s e% 7in 'erse"!ido#

=%ti3o &edado a% 'oder 2!dicia%I Es necesario descartar e% conce'to de ra<ona1i%idad se"=n e% c!a% %a 3is3a estar6a a"otada en %a noci0n de 'ro'orciona%idad entendida co3o sin0ni3o de 8!no de %os 3edios 'osi1%es res'ecto de %os 7ines8# Ta% a7ir3aci0n re'resenta( a 'riori( ado'tar %a 'a!ta 34s d>1i% de re&isi0n# Y e%%o es as6( '!es e% contro% ;!edar6a satis7ec5o con !na 3era re%aci0n de 3edios a 7ines 'ero( con %a di7ic!%tad no res!e%ta( de ;!e se"=n este 3is3o criterio de re&isi0n !nos otros 'ertenecen a% 431ito ine$'!"na1%e de% Poder E2ec!ti&o# En ta% sentido( se '!ede entender ;!e %a 8'ro'orciona%idad8( co3o re'resentaci0n de %a ra<ona1i%idad( re;!iere no s0%o %a ado'ci0n de !no de %os 3edios 'osi1%es sino ;!e e% e%e"ido sea e% 3enos intr!si&o res'ecto de %os derec5os en 2!e"o en %6nea con %os 7ines 'erse"!idos# A'arecen entonces n!e&os interro"antes# HK!> de1e3os entender 'or 87ines 'erse"!idosI8 HLos 87ines 'erse"!idos8 de1en necesaria3ente re'resentar a%"=n ti'o de inter>s %e"6ti3oI Y( en ese caso( H;!> de1e3os entender 'or 8inter>s %e"6ti3oI8# K!e e% standard de re&isi0n ;!e se trad!ce en %a e&a%!aci0n de 3edios a%ternati&os 3enos intr!si&os res'ecto de %os derec5os indi&id!a%es en 2!e"o no s!'one 'ron!nciarse so1re %a e7icacia de %os 3edios ni arro"arse %a 7ac!%tad de indicar !n 3edio deter3inado( sino ;!e 5ace a% contro% de ra<ona1i%idad en s! as'ecto t>cnico raciona% a$io%0"ico 9/G:# Ta% ase&eraci0n ;!e c!estiona3os 'ersiste en e% error de con7!ndir e&a%!aci0n de otros 3edios res'ecto de id>nticos 7ines con to3a de 'osici0n acerca de %a e7icacia de% 3edio# @e3os sostenido ;!e s0%o ra<ones 'o%6ticas 2!sti7ican identi7icar 3edios a%ternati&os con 3edio 34s e7ica< 9/-:# La 'a!ta de 3edios a%ternati&os 3enos intr!si&os encierra %a consideraci0n de a;!e%%o ;!e '!ede caracteri<arse co3o re%aci0n directa adec!ada de% 3edio con e% 7in 'ro'!esto( de 3anera de en%a<ar e% instr!3ento e%e"ido( s! 2!sti7icaci0n 2!r6dica( con %os 7ines rea%es( %os ;!e de1en estar re'resentados 'or e% "rado de inter>s de% Estado# Por este ca3ino s0%o ser4 5a1i%itada constit!ciona%3ente %a restricci0n a %os derec5os 7!nda3enta%es en tanto e% 3edio sea a'reciado co3o =nico e i3'rescindi1%e 'ara satis7acer e% inter>s estad!a% en 2!e"o# De no ser as6( e% Estado tendr6a %a o1%i"aci0n constit!ciona% de 1!scar e% 3enos intr!si&o 'ara %os derec5os 7!nda3enta%es a%can<ados# No se disc!te ni %a e7icacia de% 3edio ni %a 1ondad de %os 7ines# Si3'%e3ente e% Estado no 5a1r6a de3ostrado %a e$istencia de !n inter>s tan 7!erte ;!e 2!sti7i;!e ta% a&ance contra %os derec5os constit!ciona%es# E% contro% s!stanti&o( %os est4ndares 'ara o12eti&ar%o( ri"en 'ara c!a%;!ier ti'o de acto re"%a3entario de derec5os 7!nda3enta%es( tanto econ03icos co3o no econ03icos( e%%o sin 'er2!icio de sostener ;!e( 'or ta%es ra<ones( s! trata3iento es insos%a a1%e en e% caso de %os decretos de necesidad !r"encia a=n corro1orados %os re;!isitos constit!ciona%es 'ara 5a1i%itar e% e2ercicio de ta% 7ac!%tad# IV. (uris!rudencia de la )orte Su!re#a de (usticia de la *acin En ra<0n de %a e$tensi0n de este co3entario s0%o 3e res!%ta 'osi1%e( a 3odo de 'r!e1a de ensa o error( re&isar se%ecti&a3ente a%"!na doctrina e%a1orada 'or %a Corte S!'re3a de J!sticia de %a Naci0n en torno a %os decretos de necesidad !r"encia( en a%"!nos 7a%%os de es'ecia% trascendencia instit!ciona%# A 'artir de %o 3ani7estado en %os '4rra7os 'recedentes( e% 7in 'erse"!ido es deter3inar e% a%cance de% contro%( e% ti'o de est4ndar a'%icado e% estado de %a c!esti0n a die< aAos de %a re7or3a# /# E% 7a%%o Pera%ta 9)*: si"ni7ic0 !n 5ito en %a 3ateria c!enta con n!3erosos &a%ios6si3os co3entarios# Por ta% ra<0n( en esta o'ort!nidad( 3e %i3it0 a recordar a%"!nas a7ir3aciones ;!e s!r"en de% 'ron!ncia3iento# En 'ri3er t>r3ino es interesante seAa%ar en e% dicta3en de% Proc!rador a%"!nas consideraciones ta%es co3oD /#/# K!e e% Poder E2ec!ti&o Naciona% est4 5a1i%itado a dictar %os %%a3ados 8re"%a3entos de necesidad !r"encia8 con %a so%a s!2eci0n de en&iar%o 'ara s! rati7icaci0n a% Con"reso( c!3'%ido este tr43ite re3itido 'ara s! consideraci0n a dic5o Poder Le"is%ati&o( a;!e%%as necesidades esencia%es de 'r!dencia se"!ridad 2!r6dica i3'onen entender ;!e dic5a nor3a 3antiene s! 'ri3i"enia ace'tada &a%ide< 5asta ;!e e% Con"reso no %a dero"!e de 3anera e$'resa /#)# K!e %a Corte( en e% 3arco es'ec67ico de %os re"63enes de e3er"encia econ03ica( consa"r0 n!3erosas &eces 9)/:( %a '%ena %e"iti3idad constit!ciona% de %a s!s'ensi0n o %i3itaci0n te3'oraria de derec5os 7!nda3enta%es( en 'artic!%ar( e% de 'ro'iedad# /#B# K!e en &irt!d de esos 'rinci'ios 2!ris'r!dencia%es e%a1orados d!rante d>cadas a tra&>s de %os ;!e se %e"iti3a %a %i3itaci0n de% derec5o de 'ro'iedad c!ando 3edian a;!e%%as 3encionadas circ!nstancias de e3er"encia socia%( e% e$c%!si&o ca3ino inde7ecti1%e 'ara c!estionar con a%"=n >$ito 'rece'tos de ta% 6ndo%e ser6a e% ;!e %%e&ase( o 1ien a contro&ertir en s6 3is3a %a conce'ci0n de% estado de e3er"encia( ne"4ndo%o( o a% 3enos rest4ndo%e %a entidad ;!e se 're"ona( o 1ien a disc!tir %a ra<ona1i%idad de% "rado de &inc!%aci0n entre dic5o estado de crisis %as 3edidas ;!e en concreto se to3aron 'ara 'a%iar%o( a7ectando a ;!ien acciona# /#?# K!e( en re%aci0n con %a conc%!si0n anterior( e$iste 7a%ta de de1ida 7!nda3entaci0n( en e% contenido s!stancia% de !na 'retensi0n si %a 3is3a se %i3ita a% an4%isis a%cance de% derec5o de 'ro'iedad( i"norando %a necesidad de 5acerse car"o de s0%idos ar"!3entos 2!ris'r!dencia%es( tarea ;!e es 3enester 'ara 3oti&ar ;!e %a acti&idad 2!risdicciona% encare !n n!e&o an4%isis de% te3a en c!esti0n# Es 'osi1%e a'reciar ;!e si 1ien e% Proc!rador no disc!te %a 7ac!%tad de% Poder E2ec!ti&o 'ara dictar %os decretos de necesidad !r"encia( introd!ce %a e$'ectati&a de !na 'a!ta 34s intensa de contro% desde e% 3o3ento ;!e considera 7acti1%e c!estionar %a e3er"encia en s6 3is3a o( en s! caso( %a ra<ona1%e &inc!%aci0n entre %os 3edios e%e"idos %a crisis ace'tada# Re7erencia concreta a %e"a%idad ra<ona1i%idad# En %o ;!e res'ecta a% &oto 3a oritario de %a Corte S!'re3a( ca1e destacar ;!e a 'artir de% an4%isis de %a di&isi0n

de 'oderes en %a teor6a constit!ciona%( de %as circ!nstancias ;!e rodean e% caso se"=n %a 'onderaci0n de% Tri1!na%( ad3ite %a &a%ide< de% dictado de ta%es decretos 'or 'arte de% Presidente de %a Re'=1%ica( 7ac!%tad a %a ;!e %i"an( con7or3e reiterada 2!ris'r!dencia( %a doctrina en torno de %as nor3as de e3er"encia( c! o naci3iento en e% siste3a ar"entino se o'er0 en e% 431ito de %a %e en sentido estricto# En %6nea con ta% ra<ona3iento( %a doctrina de %a e3er"encia reconocer6a co3o 7in constit!ciona%3ente &4%ido e% ase"!ra3iento de %a !ni0n naciona%( 'ero en e% caso concreto( e% otro e$tre3o a considerar estar6a dado 'or %as nor3as ;!e "aranti<an e% derec5o de 'ro'iedad en %os t>r3inos de %os arts# /?( /J es'ecia%3ente )- de %a Constit!ci0n Naciona%# Eina%3ente( reconocida %a 7ac!%tad e2ec!ti&a en e% 3arco de !na sit!aci0n de e3er"encia( no '!esta en d!da 'or e% Tri1!na%( %a nor3a en s6 3is3a es considerada ra<ona1%e en tanto "!arda 'ro'orci0n con s!s 7ines( adec!ada a %as 'ec!%iaridades de %a 3ateria econ03ica a% derec5o ;!e %a ri"e( no a7ecta e% 'rinci'io de i"!a%dad ante %a %e # K!e res'ecto de %o ;!e a;!6 interesa '!nt!a%i<ar( !na &e< reconocida %a 7ac!%tad e$ce'ciona% a% Poder E2ec!ti&o( %a &a%ide< constit!ciona% de %os decretos de necesidad !r"encia se condicion0 a dos ra<ones 7!nda3enta%esD a: %a e$istencia de !na sit!aci0n de "ra&e ries"o socia%( 7rente a %a c!a% e$isti0 %a necesidad de 3edidas s=1itas de% ti'o de %as instr!3entadas en a;!e% decreto( c! a e7icacia no 'arece conce1i1%e 'or 3edios distintos a %os ar1itradosF 1: ;!e en de7initi&a e% Con"reso Naciona%( en e2ercicio de 'oderes constit!ciona%es 'ro'ios( no ado'te decisiones di7erentes en %os '!ntos de 'o%6tica econ03ica in&o%!crados ;!e no to3e decisiones ;!e 3ani7iesten s! rec5a<o a %o esta1%ecido 9)):# @asta a;!6( e% Tri1!na% 'arece re%acionar e% 'rinci'io de %e"a%idad con e% e2ercicio de %a 7ac!%tad en tanto en c!anto c!3'%a con %os re;!isitos de 5a1i%itaci0n 'ara s! e2ercicio( re;!isitos a %os c!a%es inte"ra %a rati7icaci0n t4cita de% Con"reso# E% si%encio de% 0r"ano %e"is%ati&o con&a%idar6a %a &ia1i%idad de% e2ercicio de %a 7ac!%tad de% e2ec!ti&o# E%%o es inde'endiente de corro1orar en cada caso concreto si 5a re&isado e7ecti&a3ente de 3odo s!stanti&o o 3era3ente 7or3a% %a conc!rrencia de %os re;!isitos 'ara e2ercer %a 7ac!%tad# Entiendo ;!e esta3os en 431ito de %a %e"a%idad( toda &e< ;!e e% Tri1!na% 3ani7iesta ;!eD 8s!'erados %os re'roc5es constit!ciona%es &inc!%ados con e% ori"en de %a nor3a( ca1e a5ora contin!ar ,sie3're en e% 3arco de% e$a3en de s! constit!ciona%idad, con7ront4ndo%a con a;!e%%os de %os s!'eriores 'rinci'ios de n!estra Le E!nda3enta% ;!e interesan a s! contenido#89)B:# En ta% sentido( contin=a a7ir3ando( ;!e esa tarea %e 8i3'ondr4 atender a %a necesidad de ase"!rar %a !ni0n naciona% e% 1ienestar "enera%### desentraAar( en %o ;!e a% caso concierne( e% sentido de %os arts# /?( /.( /J )- de %a Constit!ci0n Naciona%( de %os 'oderes de e3er"encia ;!e en e%%a se inte"ran8# Laria1%es ;!e 5acen a %os 'ro'0sitos o 7ines 'erse"!idos( constit!ciona%3ente %e"6ti3os en re%aci0n con %os derec5os 7!nda3enta%es in&ocados( en e% conte$to de %a e3er"encia# E% contro% so1re e% contenido de %a nor3a a'!nta a %a 'a!ta de ra<ona1i%idad e%e"ida 'ara 'oner en 3arc5a %a re&isi0n 2!dicia% c! a s6ntesis 'arece estar en %a a7ir3aci0n se"=n %a c!a%D 8### esta Corte 5a reconocido %a constit!ciona%idad de %as %e es ;!e s!s'enden te3'ora%3ente tanto %os e7ectos de %os

contratos co3o %os e7ectos de %as sentencias 7ir3es( sie3're ;!e no se a%tere %a s!1stancia de !nos otras a 7in de 'rote"er e% inter>s '=1%ico en 'resencia de desastres o "ra&es 'ert!r1aciones de car4cter 76sico( econ03ico o de otra 6ndo%e# En estos casos( e% Go1ierno 8est4 7ac!%tado 'ara sancionar %as %e es ;!e considere con&eniente( con e% %63ite ;!e ta% %e"is%aci0n sea ra<ona1%e( no descono<ca %as "arant6as o %as restricciones ;!e contiene %a Constit!ci0n8# 8No de1e darse a %as %i3itaciones constit!ciona%es !na e$tensi0n ;!e tra1e e% e2ercicio e7ica< de %os 'oderes de% Estado8 toda &e< ;!eD 8aconteci3ientos e$traordinarios 2!sti7ican re3edios e$traordinarios8# La distinci0n entre %a s!1stancia de !n acto 2!r6dico s!s e7ectos contri1! e a %a trans'arencia de %a doctrina de %a %e"is%aci0n de e3er"encia( ad3itiendo %a constit!ciona%idad de %a ;!e restrin"e te3'ora%3ente e% 3o3ento de e2ec!ci0n de% contrato o %a sentencia( 83anteniendo inc0%!3e en s! inte"ridad %a s!stancia de %os 3is3os( as6 co3o %a de %os derec5os o1%i"aciones ;!e crean o dec%aren8# K!e 8en tie3'os de "ra&es trastornos econ03ico, socia%es( e% 3a or 'e%i"ro ;!e se cierne so1re %a se"!ridad 2!r6dica no es e% co3'arati&a3ente 'e;!eAo ;!e deri&a de !na transitoria 'oster"aci0n de %as 34s estrictas 7or3as %e"a%es( sino e% ;!e so1re&endr6a si se %os 3ant!&iera con a1so%!ta ri"ide<( 'or c!anto e%%os( ;!e 5an sido 7ec!ndos 'ara >'ocas de nor3a%idad sosie"o( s!e%en ado%ecer de 'o%6tica e7iciente 7rente a %a crisis 9)?:# La transitoriedad( %a indisc!ti1%e e$i"encia de ra<ona1i%idad %a 'resencia de !n inter>s '=1%ico son consideradas %as c%a&es de a;!e% contro%# Pero a% 3is3o tie3'o( ace'tada %a sit!aci0n e$ce'ciona% de e3er"encia( %a acci0n "!1erna3enta% 'ara con2!rar%a estar6a satis7ec5a con 8%a 'ro&isi0n de a%"=n re3edio8( res'ecto a% c!a% 1astar6a constatar %a necesidad ra<ona1i%idad( esta =%ti3a a'ro1ada 'or %a 8circ!nstancia de ;!e %os 3edios ar1itrados no 'arecen des3edidos con re%aci0n a %a 7ina%idad ;!e 'ersi"!en8# )# En e% 7a%%o 8Lideo C%!1 Drea3s c# Instit!to Naciona% de Cine3ato"ra76a89)+:( %a Corte S!'re3a de J!sticia de %a Naci0n( rei&indic0 s! atri1!ci0n de re&isar %os 3oti&os ;!e i3'!%san e% dictado de nor3as de %a nat!ra%e<a ;!e ana%i<a3os# En e7ecto( si 1ien e% res!e%&o de% 7a%%o se s!stent0 en e% 'rinci'io de %e"a%idad tri1!tario( e% Tri1!na% en o1iter 7or3!%0 a'reciaciones ;!e 5acen a %a caracteri<aci0n de %a 8e3er"encia8( a s! constataci0n( co3o re;!isito de e2ercicio de %a 7ac!%tad 'ara dictar decretos de necesidad !r"encia 9).:# En ta% sentido( destaco %a necesidad de %a e$istencia de !n 8"ra&e ries"o socia% ;!e 5iciera necesario e% dictado de 3edidas s=1itas8# Y 34s a!n( indica c%ara3ente %a car"a ;!e 'esa en e% Poder E2ec!ti&o 'ara de3ostrar ;!eD 8%as 3edidas i3'!"nadas o1ede<can a 7actores ;!e co3'ro3etan e% desarro%%o econ03ico de% Estado8# Ta% 'a!ta de an4%isis est4 considerando e% ti'o "rado de inter>s en 2!e"o e% 7in ! o12eti&o 'erse"!ido 'or %a nor3a 'ero a no so1re e% contenido de% decreto sino res'ecto de %os 'res!'!estos de e2ercicio# B# En e% caso Rodr6"!e<( Jor"e ,Je7e de Ga1inete de Ministros de %a Naci0n sM'%anteo de c!esti0n, 34s conocido co3o e% caso 8Aero'!ertos8 9)J:( %a Corte S!'re3a de J!sticia de %a Naci0n( en o'ort!nidad de 'ron!nciarse en !na 'resentaci0n directa e7ect!ada 'or e% Je7e de Ga1inete( den!nciando con7%icto de 'oderes s!scitado en !na decisi0n ca!te%ar reca6da en !na ca!sa en %a ;!e se c!estiona1a e% decreto G?)M-J so1re 'ri&ati<aci0n de aero'!ertos( c! a n!%idad se so%icita1a( 7or3!%0 a%"!nas consideraciones

res'ecto a% contro% de %os decretos de necesidad

!r"encia#

Ta%es consideraciones 3erecen ser recordadas a %os e7ectos de co3'arar%as con %a doctrina de% contro% desarro%%ada en Lideo C%!1 Drea3s en e% 7a%%o Lerrocc5i# Centrando entonces %a c!esti0n s0%o en este as'ecto ca1e seAa%arD B#/# En %a i3'!"naci0n de actos c!3'%idos 'or otros 'oderes en e% 431ito de %as 7ac!%tades ;!e %e son 'ri&ati&as( %a 7!nci0n 2!risdicciona% no a%can<a a% 3odo de e2ercicio de ta%es atri1!ciones( '!es i3'ortar6a in&asi0n en e% 431ito de 7ac!%tades 'ro'ias 9)G:# B#)# E% art6c!%o --( inciso BC de %a Constit!ci0n Naciona% 're&> !n es'ec67ico 431ito de contra%or en sede 'ar%a3entaria# Ta% contra%or no se enc!entra s!'editado a %a sanci0n de %a %e es'ecia%( ni a %a creaci0n de %a Co3isi0n Bica3era% Per3anente( '!es %a o3isi0n %e"is%ati&a i3'ortar6a 'ri&ar a% Poder E2ec!ti&o de !na 7ac!%tad con7erida 9)-:# B#B# C!3'%ido e% tr43ite a car"o de% Poder E2ec!ti&o naciona%( 're&isto en %a c%4!s!%a constit!ciona%( 'or e% c!a% e% decreto ;!eda so3etido a consideraci0n de% Con"reso naciona%( %a nor3a no 'resenta de7ectos de 7or3a 9B*:# B#?# Una &e< so3etida %a nor3a a% Con"reso de %a Naci0n 'ara e% 'ertinente contro%( corres'onde a este 0r"ano 'ron!nciarse acerca de %a conc!rrencia de %os e$tre3os ;!e 5a1i%itan e% e2ercicio de %a atri1!ci0n 9B/:# B#+# Los decretos de necesidad !r"encia en tanto inte"ran e% ordena3iento 2!r6dico son s!sce'ti1%es de e&ent!a%es c!estiona3ientos ,antes( d!rante o des'!>s de% trata3iento %e"is%ati&o c!a%;!iera 7!era e% res!%tado de este tr43ite, sie3're ;!e ante !n 8caso8 concreto se considere en '!"na con %os derec5os "arant6as constit!ciona%es 9B):# Los '!ntos indicados 'arecieran tender a s!straer de% contro% 2!dicia% %a constataci0n de %os re;!isitos e$i"idos en %a nor3a constit!ciona% 'ara otor"ar %e"a%idad a% e2ercicio de %a co3'etencia# Ca1e entonces 're"!ntarse si esta 'ri3era conc%!si0n i3'orta !n retroceso res'ecto de %o sostenido en Lideo C%!1 Drea3s( a ;!e de %a Corte s0%o estar6a ad3itiendo en !n caso concreto e% contro% de ra<ona1i%idad de% contenido de% decreto# De 5a1erse 3antenido ta% doctrina e%%o 5!1iera si"ni7icado 7%e$i1i%i<ar e% e2ercicio de %a 7ac!%tad con7erida en e% art6c!%o --( inciso BC de% '%e$o de 1ase( en tanto en c!anto %a &a%ide< de ori"en estar6a se%%ada 'or e% contro% 'o%6tico de% Con"reso# ?# En e% caso Lerrocc5i 9BB:( %a Corte S!'re3a de J!sticia de %a Naci0n t!&o o'ort!nidad de re7or3!%ar %a doctrina de% contro% en 3ateria de decretos de necesidad !r"encia( e%%o sin 'er2!icio de ;!e( en cada caso en ;!e de1e a7rontar as'ectos ;!e 5acen a %a doctrina de %a e3er"encia econ03ica( s!r2an interro"antes acerca de s! a%cance( no s0%o c!ando se trata de !n decreto de a;!e%%a nat!ra%e<a sino c!ando se trata de !n acto %e"is%ati&o en ori"en( sea 'ara rati7icar !n decreto o sea %a nor3a dictada a iniciati&a de% 0r"ano %e"is%ati&o#

En e% caso en c!esti0n %as instancias de "rado 5a16an dec%arado %a inconstit!ciona%idad de %os decretos de necesidad !r"encia JJ*M-. JJ/M-. 9Ad%a( LLI,C( B+G+F B+G.:( %os ;!e e$c%!6an %a 'erce'ci0n de %as asi"naciones 7a3i%iares a 'artir de !n 3onto de retri1!ci0n deter3inado La 3a or6a de% Tri1!na% en!nci0 a%"!nos de %os 'rinci'ios ;!e se enc!entran &i"entes a %a 7ec5a en 3ateria de contro% de decretos de necesidad !r"enciaD ?#/# E% Poder E2ec!ti&o est4 5a1i%itado 'ara dictar decretos de necesidad !r"encia a=n no re"%a3entada %a nor3a constit!ciona% ;!e %o 5a1i%ita# ?#)# La nor3a constit!ciona% 5a ad3itido e% e2ercicio de 7ac!%tades %e"is%ati&as 'or 'arte de% Poder E2ec!ti&o 1a2o condiciones de ri"!rosa e$ce'ciona%idad con s!2eci0n a e$i"encias 3ateria%es 7or3a%es( ;!e constit! en !na %i3itaci0n no !na a3'%iaci0n# ?#B# E% estado de necesidad ;!e 2!sti7ica %a e$ce'ci0n est4 condicionado a ;!e conc!rran a%"!na de %as dos circ!nstancias ;!e indica %a nor3a En este caso %a inter'retaci0n constit!ciona% e%e"ida a"re"a !n 8o8( c!ando de% te$to de %a nor3a no 'arece in7erirse ta% 'osi1i%idad# ?#?# Rei&indica %a 7ac!%tad de contro% de% Poder J!dicia% so1re %as condiciones re;!isitos 1a2o %os c!a%es se ad3ite %a 7ac!%tad e$ce'ciona%# ?#+# La en!nciaci0n do"34tica de ra<ones( sin 2!sti7icaci0n acreditada( res!%ta ins!7iciente 'ara s!'erar %os %63ites constit!ciona%es# La ine$istencia de %as circ!nstancias 74cticas re;!eridas se%%a %a s!erte de %a nor3a# ?#.# La o3isi0n %e"is%ati&a res'ecto a %a sanci0n de %a %e es'ecia% de re"%a3entaci0n de% 'rocedi3iento de constit!ci0n de% 0r"ano ad 5oc( as6 co3o e% a%cance e7ectos de %a inter&enci0n de% Con"reso re7!er<a %a res'onsa1i%idad de% contro% de constit!ciona%idad# ?#J# Se re;!iere %a rati7icaci0n e$'resa de% Con"reso so1re %a 3ateria en c!esti0n# En !no de %os &otos conc!rrentes( %!e"o de !n c!idadoso e$a3en de% ori"en de% art# -- inc# BN de %a Constit!ci0n Naciona%( se conc%! e ;!e e% dictado de ta%es nor3as re'resenta !n acto co3'%e2o( ra<0n 'or %a c!a% no re"!%ado e% 'rocedi3iento es'ecia%( %os decretos carecen de s!stento constit!ciona%# Asi3is3o( %a e&ent!a% rati7icaci0n de% Con"reso de1e ser e$'resa no t4cita 9B?:# Otro de %os &otos conc!rrentes seAa%a e$'resa3ente ;!e no se 5an re!nido %os re;!isitos de &a%ide< i3'!estos 'or %a Constit!ci0n Naciona% ;!e e%%o deter3ina %a n!%idad a1so%!ta e insana1%e 9B+:( a7ir3aci0n ;!e 'arece a&a%ar e% criterio se"=n e% c!a% %os re;!isitos de 5a1i%itaci0n 5acen a %a %e"a%idad de% e2ercicio de %a co3'etencia# Leri7icada s! no conc!rrencia( e% decreto de1e caer sin necesidad de a&an<ar en e% contenido de% 3is3o# Ade34s( ta31i>n s!r"e de este &oto ;!e e% e2ercicio de %a atri1!ci0n en sit!aciones de "ra&edad(

;!e a7ecten %a e$istencia( %a se"!ridad o e% orden( esta s!'editado a ;!e sea i3'osi1%e 'ara e% Con"reso dar%e res'!esta# En esta inter'retaci0n de %a nor3a constit!ciona% %as circ!nstancias 5a1i%itantes de1en conc!rrir( no son inde'endientes# S!1sisten a%"!nos interro"antes en %a 3ateria# En e7ecto( Hc!4% ser6a e% criterio de% Tri1!na% en e% s!'!esto de e$istir %a %e es'ecia% de re"%a3entaci0n de% 'rocedi3iento en 3ateria de decretos de necesidad !r"enciaI HEstar6a dis'!esta a se"!ir ad3itiendo e% contro% so1re %os re;!isitos 'ara e% e2ercicio de %a 7ac!%tadI HC!4%es son %as consec!encias de %a a31i"Oedad en torno a% 2!e"o con2!nto o inde'endiente de %as condiciones de 5a1i%itaci0nI HK!> a%cance %e asi"nar6a a %a rati7icaci0n 'or %e de% Con"resoI HBasta ;!e se trate de% 3is3o te3a sin i3'ortar e% tie3'o transc!rrido entre e% dictado de% decreto %a sanci0n de %a %e I HBasta ;!e sea !na re%aci0n i3'%6cita con %a 3ateria de 7ondoI HDe1er6a re;!erirse ;!e %a rati7icaci0n no s0%o 7!era e$'resa sino rea%i<ada en !n tie3'o ra<ona1%e a 'artir de% dictado de% decretoI +# En e% caso Riso%6a de Oca3'o( Mar6a Jos> c# Ro2as( J!%io C>sar sME2ec!ci0n de Sentencia 9B.:( en e% c!a% se 5a16an dec%arado inconstit!ciona%es &arios art6c!%os de% decreto de necesidad !r"encia ).*M-J 9BJ:( %a 3a or6a de %a Corte 'arece 3antener %a doctrina de contro% insin!ada en Lideo C%!1 Drea3s concretada en e% caso Lerrocc5i# En este orden de ideas se rescatan a%"!nas a7ir3acionesD +#/# Corres'onde a %os 'oderes de% Estado 'ro&eer todo %o cond!cente a %a 'ros'eridad de% 'a6s a% 1ienestar de s!s 5a1itantes# +#)# Una sit!aci0n de crisis o necesidad '=1%ica e$i"e %a ado'ci0n de 3edidas tendientes a sa%&a"!ardar %os intereses "enera%es# +#B# E% 7!nda3ento de %os decretos de necesidad !r"encia es 'oner 7in o re3ediar sit!aciones de "ra&edad# +#?# Uno de %os re;!isitos 'ara %a &a%ide< de !n decreto de ta% nat!ra%e<a es ;!e s! 7ina%idad a'!nte a 'rote"er intereses "enera%es de %a sociedad no de deter3inados indi&id!os o "r!'os# En e% 3arco de estos tres 'rinci'ios "enera%es( e% Tri1!na% considera ;!e e% decreto ).*M-J no c!3'%e con %os re;!isitos e$i"idos 'ara sostener s! &a%ide<( '!es se a'arta no s0%o de %a doctrina de %a Corte sino de %a %etra de% ar,t6c!%o --( inciso BC de %a Constit!ci0n Naciona%# Para arri1ar a ta% conc%!si0n en e% caso concreto 'ondera ;!e %a crisis econ03ica de %as e3'resas 'restadoras de% ser&icio '=1%ico de 'asa2eros de %as co3'aA6as ase"!radoras no a7ecta %os intereses "enera%es de %a sociedad o a% inter>s '=1%ico# En consec!encia( no a'recia i3'edi3ento a%"!no 'ara con2!rar esa sit!aci0n a tra&>s de %os rec!rsos con ;!e c!enta e% Estado 'ara 5acer 7rente a crisis sectoria%es 9BG:# Es e&idente ;!e( sin desconocer %a e$istencia de %a sit!aci0n in&ocada( >sta no re=ne %os re;!isitos e$i"idos 'ara

5a1i%itar e% e2ercicio de %a 7ac!%tad 'or 'arte de% Poder E2ec!ti&o naciona%# Sa%&o %a re7erencia concreta ;!e 5ace a% tras%ado a %as &6cti3as de %os accidentes de %a car"a de 7inanciar%os( no a&an<a en e% trata3iento de %os derec5os constit!ciona%es ;!e se in&ocaron co3o &io%ados# E% contro% se centr0 en %as condiciones e$i"idas 'ara dar 'or c!3'%idos %os re;!isitos ;!e 5acen a %a co3'etencia 'ara dictar decretos de necesidad !r"encia# En !no de %os &otos conc!rrentes se e$'%icita ;!e e% e2ercicio de %as 7ac!%tades %e"is%ati&as 'or e% Presidente de %a Naci0n se 5ace 1a2o condiciones e$ce'ciona%es con s!2eci0n a e$i"encias 3ateria%es 7or3a%es# Asi3is3o rei&indica %a re&isi0n 2!dicia% so1re %as condiciones 1a2o %as c!a%es se ad3ite e% e2ercicio de ta% 7ac!%tad 9B-:# En otro de %os &otos conc!rrentes se sostiene ;!e no se enc!entran satis7ec5os %os reca!dos constit!ciona%es 'ara e% dictado de% decreto# No se re=nen %os re;!isitos de &a%ide< 9?*:# .# Tanto en e% caso G!ida co3o To1ar coe$isten s!cesi&a3ente decretos de necesidad !r"encia con %e es dictadas con 'osterioridad# Las c!estiones se co3'%ican( a ;!e con inde'endencia de considerar o no rati7icados %os decretos 'or %a &o%!ntad 'osterior de% Con"reso( ;!e no en todos %os casos s!r"e di47ana en ra<0n de% tie3'o transc!rrido entre !na otra nor3a 'or %os a%cances a% tratar %a c!esti0n de 7ondo( s!r"e %a 'ro1%e34tica de% contro% 2!risdicciona% en 3ateria de 7ac!%tades %e"is%ati&as( doctrina de %a e3er"encia( e2ercicio a3'%io de 'oder de 'o%ic6a contro% de ra<ona1i%idad# Si 1ien es cierto( ta% co3o %o 3encione anterior3ente( ;!e %os decretos de necesidad !r"encia %a %e "o<an de di&ersa 'res!nci0n de %e"a%idad a 'riori( no es 3enos cierto ;!e %a doctrina de %a e3er"encia es co3=n a a31os# En e% caso G!ida 9?/: %a sentencia de "rado 5a16a dec%arado %a inconstit!ciona%idad de% decreto )-*M-+( 'or e% c!a% se dis'on6a %a red!cci0n de %as retri1!ciones de %os a"entes de %a ad3inistraci0n# Para reso%&er en ta% sentido consider0( en 'ri3er t>r3ino( ;!e %a sanci0n de% decreto se 5a16a 'rod!cido sin c!3'%ir %os re;!isitos constit!ciona%es ,"ra&e ries"o e i3'osi1i%idad de se"!ir e% trata3iento ordinario de sanci0n de %a %e ,# En se"!ndo t>r3ino( consider0 ;!e %a e )?#.)? 9Ad%a( LLI,A( +-: 5a16a rati7icado e% decreto '!r"ando %os &icios de ori"en# En tercer t>r3ino( distin"!i0 '!nt!a%3ente entre s!'resi0n de% &icio de ori"en %os &icios en e% contenido de %a nor3a en c!anto a %a &io%aci0n de %os derec5os 7!nda3enta%es in&ocadosD 'ro'iedad e i"!a%dad# La Corte S!'re3a de J!sticia de %a Naci0n se 'ron!nci0 so1re %a constit!ciona%idad de %as red!cciones sa%aria%es( e%%o con inde'endencia de a%"!na disidencia 'arcia% re7erida(

'recisa3ente( a% a%cance de% art# -- inc# BN de %a Constit!ci0n Naciona% Para arri1ar a ta% conc%!si0n( con e% o12eti&o de no a'artar3e de %a 3ateria en de1ate( e% Tri1!na% consider0 ;!eD +#/# La %e rati7ic0 e% decreto constit! e %a inter&enci0n de% Con"reso en %os t>r3inos constit!ciona%es +#)# La rati7icaci0n i3'orta reconocer %a e3er"encia in&ocada 'or e% Poder E2ec!ti&o +#B# E% acto de rati7icaci0n es e$'resi0n de% contro% ;!e en !so de 7ac!%tades 'ri&ati&as %e co3'ete a% Poder Le"is%ati&o con7or3e e% art# -- inc# BC( a ;!e 7!e tratado en a31as C43aras co3o %o e$i"e %a nor3a constit!ciona%# @asta a;!6( %os 'rinci'ios "enera%es 'ara dar 'or c!3'%idos %os re;!isitos de &a%ide< de% decreto# E% Tri1!na% no a&an<a so1re %a e$istencia e7ecti&a 2!sti7icaci0n de %os 'res!'!estos constit!ciona%es 'ara e% dictado de %os decretos# La s!'!esta rati7icaci0n %e"is%ati&a 'arece se%%ar%e ta% contro%# +#?# E% contro% se centra en e% contenido de% decreto de %a %e rati7icatoria# La constit!ciona%idad de a;!e%( en e% 3arco de %a doctrina de %a e3er"encia econ03ica( deter3ina ;!e %a red!cci0n de re3!neraciones( en 7or3a te3'oraria( no re'resenta !n e2ercicio irra<ona1%e de %a 7ac!%tad re"%a3entaria# +#+# La ra<ona1i%idad se enc!adra en %a i3'osi1i%idad de a%terar %a s!stancia de% contrato ce%e1rado# La 3edida( red!cci0n en e% caso( no '!ede a7ectar o 3odi7icar %a re%aci0n contract!a%# Si 1ien reconoce ;!e %a red!cci0n trad!ce !na sensi1%e dis3in!ci0n( no es de ta% 3a"nit!d ;!e a%tere %a s!stancia# Es transitoria e$ce'ciona%# +#.# E% re;!isito de %a te3'ora%idad de %a 3edida ;!eda %e"a%i<ado %e"iti3ado 'or %a condici0n "en>rica de desa'arecer %as ca!sa%es de e3er"encia# Res'ecto a %os &otos conc!rrentes ca1e indicar ;!e en !no de e%%os se 5ace e$'resa re7erencia a %os 8 re;!isitos constit!ciona%es ;!e de1e satis7acer 'ara s! &a%ide< !n decreto de necesidad !r"encia8( ;!e 'ara e%%o se re;!iere %a conc!rrencia de a%"!na de %as dos circ!nstancias en!nciadas en %a nor3a constit!ciona%# Se"=n este criterio %os re;!isitos 7!ncionan en 7or3a inde'endiente# Para este &oto %a rati7icaci0n de% con"reso 3ediante %a sanci0n de %a %e 5a dado c!3'%i3iento a %o dis'!esto 'or e% art# G) de %a nor3a 1ase( se 5a 'rod!cido %a inter&enci0n necesaria dis'!esta en e% art# -- inc# BN# @a ;!edado %e"iti3ada %a decisi0n 'o%6tica ( 'or %o tanto( se 5an satis7ec5o %os reca!dos constit!ciona%es 9?):# En c!anto a% contenido de %a nor3a res'ecto de %a 3edida en si 3is3a( considera re!nido %os 'res!'!estos de %a doctrina de %a e3er"encia#

La crisis deter3ina %a se%ecci0n de %a 3edida( %a 3edida es !na de %as 'osi1%es en c!anto no a%tere %a s!stancia de% contrato de e3'%eo '=1%ico( es ra<ona1%e# En otro de %os &otos conc!rrentes se reconoce e$'resa3ente ;!e %a inter&enci0n de% Con"reso 3ediante e% dictado de %a %e des'%a<a e% contro% 2!risdicciona%( seAa%ando co3o !na e$ce'ci0n %o res!e%to en e% caso Lerroc,c5i 9?B:# Eina%3ente( en e% &oto en disidencia 'arcia%( se distin"!e entre e% 431ito te3'ora% re"ido 'or e% decreto( de a;!e% re"ido a 'artir de %a sanci0n de %a %e # E% decreto 7!e dictado in&ocando e% art# -- inc# BN sin c!3'%ir con e% 'rocedi3iento dis'!esto en %a nor3a constit!ciona%# en consec!encia( 'or a'%icaci0n de %o sostenido en e% caso Lerrocc5i( es n!%o de n!%idad a1so%!ta# La rati7icaci0n 3ediante e% dictado de %a %e s0%o '!do tener e7ecto desde %a entrada en &i"encia de a;!e%%a# En c!anto a% contenido de %a nor3a %e"is%ati&a( %a 3is3a s!'era e% test de constit!ciona%idad 9??:# .# En e% caso To1ar 9?+:( %a Corte S!'re3a de J!sticia de %a Naci0n se 'ron!nci0 so1re %a dec%araci0n de inconstit!ciona%idad de %os atrs#/C de% decreto G-.M)**/ 9?.: /* de %a %e )+#?+B 9?J: 7or3!%ada 'or %a instancia de "rado# Las circ!nstancias a e&a%!ar 3!estran %a si3i%it!d de con7%icto con a;!e% ;!e 7!e 3oti&o de 'ron!ncia3iento en e% caso G!ida# En esta o'ort!nidad e% Tri1!na% constr! e !na distinta estrate"ia de contro%# En e7ecto( es 'osi1%e seAa%ar a%"!nos as'ectos re%e&antesD .#/# La consa"raci0n de !n siste3a 2!r6dico inte"rado 'or di&ersas dis'osiciones destinadas a a!tori<ar a% Poder E2ec!ti&o %a red!cci0n de retri1!ciones de% sector '=1%ico# .#)# Las circ!nstancias 74cticas ;!e %%e&aron a reconocer %a constit!ciona%idad de %a red!cci0n de retri1!ciones en e% caso 8G!ida8 no se re'rod!cen en e% 'resente# A ta%es e7ectos 'ondera %a de&a%!aci0n e% en&i%eci3iento de %os s!e%dos# Es necesario recordar ;!e en e% caso G!ida considero ;!e si 1ien %a red!cci0n era de 3a"nit!d no a7ecta1a %a s!stancia de% contrato# .#B# Reitera %os re;!isitos ;!e 'er3iten considerar a %a doctrina de %a e3er"encia dentro de% 3arco constit!ciona% se"=n e% criterio de% Tri1!na%# .#?# Reitera ;!e %a doctrina de %a e3er"encia est4 so3etida a contro% 2!risdicciona% .#+# En e% e2ercicio de% contro% distin"!e e% a%cance de %a 7ac!%tad con7erida a% Poder E2ec!ti&o 'ara e% dictado de %os decretos de necesidad !r"encia( as6 co3o a;!e%%as reconocidas en %a %e dictada con 'osterioridad ,;!e en %os t>r3inos de %a doctrina G!ida de1i0 considerar%a rati7icatoria de% accionar e2ec!ti&o, de% an4%isis corres'ondiente a %a

ra<ona1i%idad de %as 3edidas ado'tadas 'ara con2!rar %a crisis# Res'ecto a% 'ri3er as'ecto( %a desca%i7icaci0n se centra en 5a1er de2ado a% ar1itrio de% Poder E2ec!ti&o %a o'ort!nidad 'ro'orci0n de %a red!cci0n( en ;!e %as nor3as carecen de datos de te3'ora%idad ,5an sido conce1idas 'ara re"ir en todo tie3'o,( ;!e %a red!cci0n ;!eda s!2eta a% conce'to "en>rico de dese;!i%i1rio 7inanciero# E%%o 'areciera a'!ntar a% c!3'%i3iento de %os re;!isitos e$i"idos 'ara reconocer 7ac!%tades e$ce'ciona%es de re"%a3entaci0n de derec5os 7!nda3enta%es en e% 3arco de %a e3er"encia econ03ica# No distin"!iendo en este s!'!esto si se trata de decreto de necesidad !r"encia o de %e en sentido estricto# En c!anto a %a ra<ona1i%idad de %a 3edida( e% re'roc5e est4 re7erido a %a incertid!31re de %a red!cci0n# A %a inde7inici0n de %63ites# En rea%idad esta consideraci0n 5ace a %os e7ectos de %a 3edida( 'ero no a %as &aria1%es consideradas 'ara dec%arar %a &io%aci0n a% art# )G de %a Constit!ci0n Naciona%# Es i%!strati&o e% considerando /J de% &oto de %a 3a or6a en c!anto( a% re7erirse a% 8derec5o de e$ce'ci0n8 o de 8re3edios e$traordinarios8 'ara %a de7ensa de %a co3!nidad e% resta1%eci3iento de %a nor3a%idad socia%( reitera ;!e e% Estado '!ede &a%erse %6cita3ente de todos %os 3edios ;!e %e 'er3itan ase"!rar%os a!n;!e s!s 'oderes no son i%i3itados de1en ser !sados dentro de% 3arco de% art# )G de %a nor3a 7!nda3enta%# En !no de %os &otos conc!rrentes se reitera e% an4%isis di7erenciado se"=n se trate de %as 3edidas dis'!estas 'or decretos de necesidad !r"encia( a %os ;!e se considera n!%os de n!%idad a1so%!ta 'or no 5a1er sido so3etidos a% 'rocedi3iento constit!ciona%( o 'or dis'osici0n %e"is%ati&a( a %a ;!e se considera ;!e no c!3'%e con %os est4ndares de ra<ona1i%idad# En ta% sentido( en re7erencia concreta a %a doctrina de %a e3er"encia s!s re;!isitos( sostiene ;!e entre e%%os se enc!entranD %a e$istencia de !n &erdadero estado de e3er"enciaF ;!e %a 7ina%idad 'erse"!ida sea %e"6ti3a tienda a 'rote"er %os intereses "enera%es de %a sociedad( no %os de deter3inados indi&id!osF ;!e %a restricci0n 93edios e3'%eados: sea 2!sta ra<ona1%eF ;!e s! d!raci0n sea te3'ora% %i3itada a% '%a<o indis'ensa1%e 'ara so%!cionar%a 9?G:# V. )onclusiones A die< aAos de %a re7or3a constit!ciona%( %a doctrina %a 2!ris'r!dencia 5an ace'tado e% desa76o de de1atir( c!estionar ana%i<ar cr6tica3ente e% te3a de decretos de necesidad !r"encia %os ries"os ;!e 'ara %a "o1erna1i%idad 7orta%eci3iento de% siste3a re'resenta %a 7ac!%tad de% Poder E2ec!ti&o de dictar a;!e% ti'o de nor3as# La a31i"Oedad s!1siste( %os est4ndares son i3'recisos# La e$ce'ci0n se 5a ordinari<ado( destino 7ata% 'ara %a Ar"entina en n!3erosos te3as 2!r6dicos# La 'ato%o"6a 5a s!stit!ido %a &i"encia de !na re'=1%ica sana#

La e3er"encia 5a tra6do sie3're 34s e3er"encia# La crisis de dicie31re de )**/ 5a incor'orado !n n!e&o in"rediente a %a con7!si0n# La co5a1itaci0n de de%e"aci0n %e"is%ati&a con decretos de necesidad !r"encia en e% 3arco de !na id>ntica circ!nstancia e$ce'ciona%# H C!4%es son %os %63ites a %os %63itesI E% 3andato constit! ente est4 inc!3'%ido( %a c%ase 'o%6tica no se siente o1%i"ada %a sociedad es'era# @ace c!arenta aAos Se1asti4n So%er %o ad&irti0( nos 're&ino ( sin e31ar"o( s!cedi0# Es'ecia% 'ara La Le # Derec5os reser&ados 9%e //#J)B: 9P: Ca'6t!%o corres'ondiente a% %i1ro co%ecti&o 8A !na d>cada de %a Re7or3a Constit!ciona% ,/--?,)**?8( Coordinadores Ger34n J# Bidart Ca3'os Andr>s Gi% Do36n"!e<( Ed# Ediar( B!enos Aires( )**?( 's# /)BM/+?# 9/: 8Cine Ca%%ao8 CS( Ea%%osD )?JD/)/( /-.* 9LA LEY( /**,?J:( en MILLER,GELLI,CAYUSO( 8Constit!ci0n derec5os 5!3anos8( t# )( '# /B)G( Ed# Astrea( B!enos Aires( /--/# 9): BARRA( Rodo%7o Car%os en 8Decretos de necesidad !r"encia# E% caso 8Rodr6"!e<8( LA LEY( /--G,B( /B.)M/BGB# 9B: E% art# --( de %a Constit!ci0n Naciona% dis'oneD 8E% Presidente de %a Naci0n tiene %as si"!ientes atri1!cionesD ###Inc# BC# Partici'a de %a 7or3aci0n de %as %e es con arre"%o a %a Constit!ci0n( %as 'ro3!%"a 5ace '!1%icar# E% Poder E2ec!ti&o no 'odr4 en nin"=n caso 1a2o 'ena de n!%idad a1so%!ta e insana1%e e3itir dis'osiciones de car4cter %e"is%ati&o# So%a3ente c!ando circ!nstancias e$ce'ciona%es 5icieran i3'osi1%e se"!ir %os tr43ites ordinarios 're&istos 'or esta Constit!ci0n 'ara %a sanci0n de %as %e es( no se trate de nor3as ;!e re"!%en 3ateria 'ena%( tri1!taria( e%ectora% o e% r>"i3en de %os 'artidos 'o%6ticos( 'odr4 dictar decretos 'or ra<ones de necesidad !r"encia( %os ;!e ser4n decididos en ac!erdo "enera% de 3inistros ;!e de1er4n re7rendar%os( con2!nta3ente con e% Je7e de Ga1inete de Ministros# E% Je7e de Ga1inete de Ministros 'ersona%3ente dentro de %os die< d6as so3eter4 %a 3edida a consideraci0n de %a Co3isi0n Bica3era% Per3anente( c! a co3'osici0n de1er4 res'etar %a 'ro'orci0n de %as re'resentaciones 'o%6ticas de cada C43ara# Esta co3isi0n e%e&ar4 s! des'ac5o en !n '%a<o de die< d6as a% '%enario de cada C43ara 'ara s! e$'reso trata3iento( e% ;!e de in3ediato considerar4n %as C43aras# Una %e es'ecia% sancionada con %a 3a or6a a1so%!ta de %a tota%idad de %os 3ie31ros de cada C43ara re"!%ar4 e% tr43ite %os a%cances de %a inter&enci0n de% Con"reso8# 9?: BIDART CAMPOS en 8Act!a%3ente %os decretos de necesidad !r"encia est4n constit!ciona%3ente 'ro5i1idos8( ED( /.),B-)# 9+: As'ectos de %a 'ro1%e34tica de %a o3isi0n constit!ciona% e% contro% 2!dicia% 5an sido tratados en !n tra1a2o con2!nto de SAGQES,BIDART CAMPOS, EERNANDEZ SEGADO MIRANDA,EERNANDEZ RODRIGUEZ BAZAN en 8Inconstit!ciona%idad 'or o3isi0n8( Ed# Te3is S#A#( Santa7> de Bo"ot4( Co%o31ia( /--J# 9.: Arts# G. -*# 9J: E% art# G) de %a Constit!ci0n Naciona% dis'oneD 8La &o%!ntad de cada C43ara de1e 3ani7estarse e$'resa3enteF se

e$c%! e( en todos %os casos( %a sanci0n t4cita o 7icta#8 9G: En a'o o de %a %6nea inter'retati&a ;!e sostene3os( a 'artir de% n!e&o te$to de% art# G) de %a Constit!ci0n Naciona% s! a'%icaci0n en 3ateria de decretos de necesidad !r"encia( %a 2!ris'r!dencia en %a 3ateria 5a( in&ocado %a 8a1ro"aci0n de %a rati7icaci0n &irt!a%8 con7or3e %o dis'!esto 'or e% art6c!%o G) de %a Constit!ci0n Naciona% ( en consec!encia( 8### a% 5a1erse e2ercido co3'etencias 'ro'ias de% Con"reso8 %a &a%ide< 'erd!ra1i%idad se 5a%%a s!'editada a %a 'osterior rati7icaci0n %e"is%ati&a( ante %a a!sencia de %a Co3isi0n Bica3era% Per3anente# 9-: En e% sentido e$'!esto( %a CNCi&#( sa%a A ,en e% caso 8Le%4<;!e<( S!sana c# E3'resa de Trans'orte G!aran6 S#A# otros8( de 7e1rero de /--G '!1%icado en LA LEY( /--G,C( +B/, en o'ort!nidad de 'ron!nciarse so1re %a constit!ciona%idad de% dec# ).*M-J 9Ad%a( LLII,B( /B-?:( 5a sostenido( %!e"o de ana%i<ar %o ;!e deno3ina %a doctrina de% 8derec5o de e3er"encia8( ;!eD 8### ta%es 'rinci'ios( atendi1%es c!ando %o ;!e se est4 e&a%!ando es %a constit!ciona%idad de !na %e dictada 'or e% Con"reso( no res!%tan de a'%icaci0n en e% s!1 e$a3ine( donde e% Poder E2ec!ti&o 5a 5ec5o !n !so i3'ro'io de %a e$ce'ciona% 7ac!%tad 're&ista 'or e% art# --( inc# BC de %a Constit!ciona% Naciona%( 'or c!anto( no se 5a16an con7i"!rado %as circ!nstancias e$ce'ciona%es ;!e 5icieren i3'osi1%e se"!ir %os tr43ites ordinarios 're&istos en %a Carta Ma"na 'ara %a sanci0n de %as %e es###8# Se in7iere de ta% a7ir3aci0n ;!e se e&a%!0 %a necesaria re%aci0n 3a"nit!d de %a ;!e de1e e$istir entre e% ti'o 3a"nit!d de %as circ!nstancias e$ce'ciona%es %a 'osi1i%idad o i3'osi1i%idad ,de ac!erdo con ta% caracteri<aci0n, de so3eter %a decisi0n a% tr43ite ordinario de sanci0n de %as %e es# Esta 'a!ta 5ace a %a &i"encia e7ecti&a de% de1ido 'roceso ad2eti&o en 3ateria de decretos de necesidad !r"encia# 9/*: Con e% a%cance con ;!e esta3os '%anteando %as c!estiones 2!r6dicas constit!ciona%es a diri3ir( %a CNCi&#( sa%a D 5a sostenido ;!eD 8### as6 co3o antes de %a =%ti3a re7or3a era 3oti&o de de1ate %a %e"a%idad de esa 'r4ctica ### a% 5a1erse incor'orado a% te$to constit!ciona% esa 7ac!%tad 9art# --( inc# BC :( e% e2e de %a disc!si0n se tras%ad0 5acia %a deter3inaci0n de %as circ!nstancias( condiciones 3aterias ;!e 'er3iten a% Poder E2ec!ti&o 5acer !so de %a e$ce'ciona% 'rerro"ati&a ###8# Asi3is3o( 5ace re7erencia a% 8 c!3'%i3iento de %os reca!dos constit!ciona%es 8( c! a o3isi0n( sostiene( 8a'are2a %a n!%idad insana1%e8( si 1ien s0%o consi"na e$'resa3ente e% 'rocedi3iento de contro% a car"o de% Poder Le"is%ati&o# Eina%3ente in&oca e% 7a%%o 8 L6deo C%!1 Drea3s8 'ara 3ani7estar ;!eD 8### a%%6 se dec%ar0 %a i%e"a%idad de !n decreto de% Poder E2ec!ti&o dictado 7!era de% 83arco esta1%ecido8 en e% art# --( inc# BC de n!estra Le E!nda3enta%8# Res'ecto de esta =%ti3a a7ir3aci0n es o'ort!no ac%arar ;!e %a Corte S!'re3a de %a Naci0n rec!rri0 a% art# --( inc# BC 'ara rati7icar e% 'rinci'io de %e"a%idad en 3ateria tri1!taria( toda &e< ;!e %os decretos ;!e en a;!e%%a o'ort!nidad se c!estiona1an 5a16an sido dictados con anterioridad a %a re7or3a constit!ciona%# Sin 'er2!icio de e%%o( %os '4rra7os seAa%ados 'er3iten in7erir ;!e %a C43ara 'retendi0 indi&id!a%i<ar %os di&ersos as'ectos ;!e 5acen a %a &a%ide< de% ti'o de nor3as ;!e ana%i<a3os c! as a!sencias 'ro&ocan %a n!%idad a1so%!ta 9condiciones , 'rocedi3iento , 3aterias , circ!nstancias:# 9//: En e% 7a%%o CNCi&#( sa%a A( a citado en nota anterior( si 1ien res!e%&e ;!e e% Poder E2ec!ti&o 5a 5ec5o 8!n !so i3'ro'io de %a 7ac!%tad8 de dictar decretos de necesidad !r"encia( 3ani7iesta 8### A todo e&ento( e% decreto en crisis no se enc!entra 2!sti7icado 'or %os 'artic!%ares intereses en 2!e"o###8 ( a 'artir de ta% ase&eraci0n( inicia e% recorrido 'or %os derec5os constit!ciona%es ;!e considera cierta3ente

conc!%cados# Nos interro"a3os acerca de% a%cance de %a 7rase 8a todo e&ento8# Es 'osi1%e sostener ;!e ta% 7rase a'!nta a "arantir todos %os as'ectos de% contro% 'ara e% s!'!esto de considerarse acreditados %os re;!isitos de %a nor3a constit!ciona% o se a'%icara %a doctrina ;!e dec%ara no 2!sticia1%e esos as'ectos de %a nor3a constit!ciona%# 9/): 8Los 'rinci'ios( "arant6as derec5os reconocidos en %os anteriores art6c!%os( no 'odr4n ser a%terados 'or %as %e es ;!e re"%a3entan s! e2ercicio8# 9/B: LINARES( J!an Erancisco( 8Ra<ona1i%idad de %as %e es8( '# B/( )N ed#( Ed# Astrea# 9/?: B=s;!eda de% 7!nda3ento de %os &a%ores es'ec67icos de% '%e$o a$io%0"icoD so%idaridad( coo'eraci0n( 'oder( 'a<( se"!ridad( orden se %o 5a%%a en e% &a%or de %a tota%idad %%a3ado 2!sticia# La 2!sticia es as6 raciona%i<adora de %os otros &a%ores# Con7# LINARES( J!an Erancisco( o1# cit#( '# /*JM/*G# 9/+: BOEEI BOGGERO( L!is Mar6a( en o'ort!nidad de 'ron!nciarse en disidencia en e% Ea%%o 8Cine Ca%%ao8 , a citado, sost!&o( a% re&isar %a constit!ciona%idad de %a %e en crisis ;!e era necesario sa1erD 8### si e% rec!rso e%e"ido 'or e% Poder Le"is%ati&o es o no adec!ado a %os 7ines 'erse"!idos( si es o no ra<ona1%e###8 9consid# -C:# A"re"a ;!e %a 8restricci0n no "!arda %a s!7iciente ar3on6a con %os 'ro'0sitos ;!e se 'ersi"!en###8 9consid# /?:# Eina%3ente considera %as restricciones en s! re%aci0n o no con %os 7ines a'arentes 9consid# /B:# En e% consid# /+ cree3os encontrar %a ">nesis de %a 'a!ta de 3edios a%ternati&os# 9/.: Casos 8Are<0n c# Naci0n Ar"entina8 CS( Ea%%osD B*.D?**# 9/J: Casos 8Iri<ar8 Ea%%os B/-D/-B? 9LA LEY( /--J,C( .G?F DJ( /--J,),..J:F 8S3it58 Ea%%os B)+D)G 9LA LEY( )**), A( JJ*F )**),C( /?GF S!'# E# De'# Banc# Restric#( 7e1reroM)**)( '# B-F 3ar<oM)**)( '# //?F DJ( )**),/,)-JF DT( )**),A( )GGF RU( Re&# /M)**)( '# -: 8Pro&incia de San L!is8 Ea%%os B).D?/J 9LA LEY( )**B,B( +BJF )**B,C( BGF ))GF )**B,E( ?J)F S!'# Es'ecia%( 3ar<oM)**B( '# ?F S!'# E# T!te%a Const# de %os De'# Banc#( a1ri%M)**B( '# +-F DJ( )**B,/, -.F RDM( Re&# )M)**B( '# -.F RU( Re&# )M)**B( '# )+:# 9/G: Ler co3entario de BIDART CAMPOS( Ger34n( a% 7a%%o 8Iri<ar8( LA LEY( /--J,C( .G?# 9/-: Ler e% te3a de contro% de ra<ona1i%idad de ac!erdo a %os derec5os in&o%!crados en MILLER,GELLI,CAYUSO( o1# cit# en CAYUSO( S!sana( 8Contro% de ra<ona1i%idad# Pa!tas de re&isi0n8( Re&# Lecciones Ensa os( Eac!%tad de Derec5o Ciencias Socia%es( De'arta3ento de P!1%icaciones U#B#A#( NC +J( /--)( '#//# 9)*: Ea%%os B/BD/+/B 9LA LEY( /--/,C( /+GF DJ( /--*,), ?//:# 9)/: Indica ;!e en es'ecia% en Ea%%osD )?BD??-( ?.J# 9)): considerando )? de% 7a%%o en an4%isis# 9)B: Considerando B) de% 7a%%o en an4%isis# 9)?: Considerando BG de% 7a%%o en an4%isis# 9)+: Ea%%os B/GD//+? 9LA LEY(/--+,D( )?J:# 9).: Considerandos -C(/? /+ de% 7a%%o en an4%isis# 9)J: Ea%%os B)*D)G+ 9LA LEY( /--J,E( GG?F /--G,A( ?+.F /--G,B( )-?F /---,A( //BF DJ( /--G,/,?.-F LLC( /--G,/?-( /),S:# 9)G: Considerando /* de% 7a%%o en an4%isis# 9)-: Considerando /B de% 7a%%o en an4%isis#

9B*: Considerandos /?

/+ de% 7a%%o en an4%isis#

9B/: Considerando /+ de% 7a%%o en an4%isis# 9B): Considerando /. de% 7a%%o en an4%isis# 9BB: Ea%%os B))D/J).# 9B?: De% &oto de% doctor Petracc5i 9B+: De% &oto de% doctor Bo""iano 9B.: Ea%%os B)BD/-B? 9LA LEY( /--G,C( JG/F DJ( /--G,B, BJ*:# 9BJ: Nor3a ;!e dis'!so e% 'a"o en c!otas de %as inde3ni<aciones 'or accidente de tr4nsito ocasionados 'or e% trans'orte '=1%ico de 'asa2eros( in&ocando 'ara e%%o %a e3er"encia econ03ica de %as e3'resas de trans'orte de %as ase"!radoras# 9BG: Considerando -C de% 7a%%o en an4%isis# 9B-: Considerando +C de% &oto de% doctor Be%%!scio# 9?*: Considerando JC GC de% &oto de% doctor Bo""iano# Los doctores Petracc5i Bossert re3iten a s!s &otos en e% caso Lerrocc5i# 9?/: Ea%%os B)BD/+.. 9LA LEY( )***,C( G)GF )***,D( BJ+F DJ( )***,),/*G.:# 9?): Considerandos BN -N de% &oto de% doctor Ea t# 9?B: Considerando GN de% &oto de% doctor Bo""iano 9??: Loto de% doctor Petracc5i 9?+: Ea%%os B)+D)*+- 9LA LEY( )**),E( ?)GF )**),E( )/-F DJ( )**),B,/.F DT( )**),B,/G+?F IMP( )**),B( )+)G:# 9?.: Dis'on6a %a red!cci0n de %as retri1!ciones de% sector '=1%ico esta1%ec6a !na esca%a de ac!erdo a% 3onto de %a retri1!ci0n 'erci1ida 'or todo conce'to# 9Ad%a( LRI,D( ?*GB:# 9?J: Dero"0 %os decretos &i"entes so1re red!cci0n de retri1!ciones a% sector '=1%ico 'ero 3ant!&o %a red!cci0n con %a re'rod!cci0n de% art#/C de% dec# G-.M)**/# Y so1re ta% nor3a e% P#E# 7i20 e% desc!ento en e% /BS# 9Ad%a( LRI,D( ?*+J ,E% te$to de %a %e %os antecedentes 'ar%a3entarios ;!e %e dieron ori"en 5an sido o12eto de '!1%icaci0n en %a re&ista 8Antecedentes Par%a3entarios8( t# )**/,B( '# /-/-,: 9?G: Considerandos BC ?C de% &oto de% doctor Petracc5i#

Vous aimerez peut-être aussi