Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
Configurao Darlington
A principal funo desta configurao conseguir alta impedncia de entrada e alto ganho de corrente.
O arranjo desta configurao conectar dois transistores do mesmo tipo de maneira que se o ganho de corrente de um transistor for 1 e o do outro for 2 ento o ganho de corrente do arranjo ser igual a D = 1.2 . A coneco Darlington atua como um novo dispositivo, cujo ganho de corrente o produto dos ganhos individuais. A figura abaixo mostra esta configurao.
IC IB
Q1
D = IC / IB IB
IC
1 2
Q2
QD
D = 1.2
Obs: 1) Esta configurao pode ser feita tambm com transistores PNP. 2) Como o transistor Q1 opera com baixas corrente, e comumente encontrado na prtica um resistor entre a base e o emissor de Q2 , assim 1 no reduzido.
A figura abaixo fornece as especificaes de data sheets para um par Darlington tpico.
Tipo 2N999 Transistor Darlington NPN Parmetro VBE hFE (D) Condies de teste IC = 100mA IC = 10mA IC = 100mA Mim. 4000 7000 Max. 1,8V 70.000
61
Podemos representar esta conexo da mesma forma que fazemos para um transitor.Para isto, considere a figura abaixo e vamos determinar a sua impedncia de entrada, a sua tranresistncia (red = vbe /ic com vce = 0), o seu ganho de corrente AC (d = ic /ie com vce = 0) e sua impedncia de sada (r0d ).
vce Q1 ie B
ic C
vce ic
d =? red=? r0d=?
vbe
ie
QD
r0d
vbe
Q2 E
dred
red
Utilizando o modelo do transistor para determinar inicialmente o ganho de corrente AC (d ) e a transresistncia do par . Ento,
vce = 0
vbe
ie1/ 1
1re1
re1 r02
Q2 ic2 = 0
ie1 ie2/ 2
2re2 re2
ie2 ie2/ 2 = (1+1/ 1). ie1 ic1 ic1 = 2re2 /( 2re2+r01). (1+1/ 1). ie1
62
A corrente ic1 igual a corrente que sai do emissor de Q1 ( (1+1/1). ie1 ) dividida pelo divisor resistivo r01 e 2re2 ento, ic1 = 2re2 /(2re2+r01). (1+1/1). ie1
(105)
Esta equao pode ser bem aproximada usando o fato de que: 2re2 =2VT /IC2 mas IC2 =2DC IB2 = 2DC IE1 2DC IC1 2IC1 logo 2re2 VT /IC1 = re1 Substituindo (106) em (105) resulta, ic1 re1 /(re1+r01). (1+1/1). ie1 ic1 re1 /r0 1 .ie1 A corrente de base de Q2 dada por: ie2/2 = (1+1/1). ie1 ic1 ie2 2 ie1 2 ic1 Substituindo (107) em (108) resulta, ie2 2 (1- re1 /r0 1 ).ie1 2 ie1 A corrente de sada dada por: ic = ie2 + ie1 - ic1 Substituindo (107)e (109) em (110) resulta, ic 2 ie1 + ie1 - re1 /r0 1 .ie1 = (2 + 1 - re1 /r0 1 ).ie1 ic 2 .ie1 Substituindo (104) em (111) resulta, d = ic / ie 1.2
(112) (111) (110) (109) (108) (107) (106)
63
Para determinar a transresistncia (red) nos reportamos novamente a figura anterior. Assim, da malha base de Q1 ao emissor de Q2 temos, vbe re1ie1 + re2ie2 Substituindo (106) e (109) em (113) resulta, vbe = re1ie1 + re1ie1 = 2 re1ie1 = 22re2 ie1 Substituindo (111) em (114) resulta, vbe 2re2 ic ento red = vbe / ic 2re2
(115) (114) (113)
Para determinar a impedncia de sada (r0d) nos reportamos agora a figura abaixo. Assim, da malha base de Q1 ao emissor de Q2 temos,
ix = ic1 - ie1 + ie2 + i02 iy = ic1 - ie1 + ie2 vx ry Q1 ie2
r01 ic1
i02
ie1/ 1
2re2 re1
1re1
re1 r02
Q2 i02
ie1 vb ie2 / 2
2re2 re2
ie2
64
Da figura temos vb = [re1 //1re1 //2re2] /[ re1 //1re1 //2re2 + r01].vx como 2re2 re1 e r01 >> re1 vb re1/2r01 .vx
(116)
Agora as correntes ie1, ie2 e ic1 podem ser facilmente obtidas ie1 = vb / re1 = vx /2r01 e
(117) (118)
ie2 = 2 vb /2re2 = 2 vb /re1 = 2 ie1 e, finalmente ic1 = (vx -vb)/r01 = (1- re1/2r01 ) vx /r01 vx /r01 temos ainda que, iy = ic1 - ie1 + ie2 = ic1 +(2 - 1)ie1 iy = vx /r01 +(2 - 1) vx /2r01 iy = vx /r01 (1+(2 - 1)/2) vx 22/r01 Mas 2/r01 = 2 IC1/VA IC2 / VA =1/r02 ento iy = vx 2/r02 e ry = vx / iy = r02 /2 e portanto r0d = ry //r02 = r02 /2 // r02 r0d =2/3. r02
(119)
(120)
Portanto esta conexo de dois transitores pode ser substituindo por um transitor como mostrado abaixo.
65
vce Q1 ie B vbe Q2 E
dred red
ic C
vce ic
ie
QD
r0d
vbe
Na prtica a mais presente das aplicaes com esta coneco o amplificador seguidor de emissor, j que, o que se deseja o alto ganho de corrente. Para exemplificar isto vamos resolver o exerccio abaixo.
VCC =18V
RB 3,3M ie B ve C1 .1uF Zi ib
Q1
66
1) Anlise DC Da malha base emissor temos, IB = (VCC VBE )/[RB +(D +1)RE] = (18V 1,6V)/[3,3M +(8000+1)390] 16,7V /[3,3M +3,12M] =16,7V /6,42M 2,6A A corrente de coletor dada por: IE IC = D IB = 20,8mA red =2re2 =2VT / IC =52mV /20,8mA 2,6 2) Anlise AC a) A impedncia de entrada dada por: Zi = RB //(D+1) (RE+red ) = 3,3M //3,12M 1,6 M b) A impedncia de sada (ve =0) dada por: Z0 = r0d //RE//red red 2,6 c) O ganho de tenso dado (desprezando r0d ) por: Av = RE/( RE + red ) = 390/392,6 = 0.993 d) O ganho de corrente pode ser facilmente determinado. Da figura temos, ib = RB /(RB +(D+1)RE ) ie ento logo
RE
i0 =D ib = D RB /(RB +(D+1)RE )
67
A principal funo desta configurao conseguir alta impedncia de entrada e alto ganho de corrente principalmente como um dispositivo complementar ao Darlington NPN .
O arranjo desta configurao conectar dois transistores de tipos diferentes de maneira que se o ganho de corrente de um transistor for 1 e o do outro for 2 ento o ganho de corrente do arranjo ser igual a 12 = 1.2 . O par realimentado funciona muito bem como um arranjo PNP NPN para ser equivalmete a um transistor PNP de alto ganho de corrente. A figura abaixo mostra esta configurao.
IC IB QP
PN = IC / IB
IC
IB P QN N PN = P.N
QPN
Par PNP-NPN
IC QP IB QN N P
NP = IC / IB
IC
IB QNP
NP = N.P
Par NPN-PNP
Obs: Analisaremos somente a conexo NPN-PNP, mas todos os resultados se aplica ao outra conexo.
68
Novamente, podemos representar esta conexo da mesma forma que fazemos para um transitor.Para isto, considere a figura abaixo e vamos determinar a sua impedncia de entrada, a sua tranresistncia (rep = vbe /ic com vce = 0), o seu ganho de corrente AC (n = ic /ie com vce = 0) e sua impedncia de sada (r0p ).
vce C ic
vce
QP
ie
QN
B
np = ? renp =? r0np =?
vbe
C QNP
ic
ie
r0np
B
nprenp renp
vbe
E E
Utilizando o modelo do transistor para determinar inicialmente o ganho de corrente AC (np ) e a transresistncia do par . Ento,
vce = 0 ic = iep + iep / p iep
prep rep r0p icp = 0
QP iep/ p
r0n icn
vbe
ien/ n
nren
ren
ien
69
A corrente icn igual a corrente que sai do emissor de QN (ien ) dividida pelo divisor resistivo r0n e prep ento, icn = prep /(prep+r0n). ien
(122)
Esta equao pode ser bem aproximada usando o fato de que: prep =pVT /ICP mas ICP =2DC IBP = 2DC IEN 2DC ICN pICN logo prep VT /ICN = ren Substituindo (123) em (122) resulta, icn ren /(ren+r0n). ien icn ren /r0 n .ien A corrente de base de QP dada por: iep/p = ien icn iep = p ien p icn Substituindo (124) em (125) resulta, iep p (1- ren /r0 n ).ien p ien A corrente de sada dada por: ic = iep (1+1/p ) iep
(127) (126) (125) (124) (123)
Substituindo (126) em (127) e em seguida (121) resulta, ic p ien = p.n ie Logo np = ic / ie n.p
(128)
(129)
70
Para determinar a transresistncia (renp ) nos reportamos novamente a figura anterior. Assim, da malha base emissor de Qn temos, vbe = nrenie Substituindo (128) e (130) em (113) resulta, vbe ren /p ic Mas de (123) ren prep ento, renp = ve / ic rep
(131) (130)
(132)
Isto , a transresistncia da conexo igual a tranresistncia do transistor PNP, e portanto s depende da corrente de polarizao deste. v Obs: Note que a transresistncia o dobro da conexo Darlington para as mesma condies de polarizao.
Para determinar a impedncia de sada (r0np) nos reportamos agora a figura abaixo. Assim, da malha base de Q1 ao emissor de Q2 temos,
vx ix = iep + iep / p + icp iep
prep rep r0p
ry
prep ren vb QN
ien
71
Da figura temos iep /p = vx /(prep + r0n) como prep ren e r0n >> ren iep /p vx /r0n Agora a corrente iep pode ser facilmente obtida iep p vx /r0n Temos Ainda, iy = iep (1+ 1/p) iep Substituindo (134) em (135) resulta, iy p vx /r0n Mas p /r0n = p ICN /VA ICP / VA =1/ r0p ento iy = vx 1/r0p e ry = vx / iy r02 e portanto r0np = ry //r02 = r02 // r02 r0np r02/2
(137) (136) (135) (134) (133)
Obs: Note que a impedncia de sada igual a metade da impedncia de sada do transistor PNP, e assim maior do que a conexo Darlington para as mesma condies de polarizao.
Portanto esta conexo de dois transitores pode ser substituindo por um transitor como mostrado abaixo.
72
vce C ic vce
QP
ie
C QNP
ic
QN
B
r0np
vbe
vbe E
nprenp renp
Na prtica comum uma variao da configurao Par realimentado, como mostra a figura abaixo.O objetivo do resistor RP de estabelecer uma corrente de polarizao relativamente precisa no transistor QN. deixado como exerccio para o aluno mostrar que nesta configurao os parmetros equivalentes agora so dados por:
k'
np np , renp k /p . rep , r0np r0p k /(k +1) Onde p = p . RP/(RP+p rep) e k = ICP /ICN
Sendo que ICP e ICN so as correntes de polarizao que passa por QP e QN, respectivamente. Note que se RB = ento p = p e k = IC2 /IC1 = p (k=1) e portanto, np np , renp rep e r0np r0p/2
O efeito de RP de diminui os valores de np, renp e r0np .(k sempre menor ou igual a 1).
vce ic
RP
C
QP
ie
P
ICP
QN
ICN B
73
A corrente de polarizao (coletor) do transistor QN ser dada por: ICN = VBE /RP + ICP /P Onde I C2 A corrente de polarizao do transistor QP.
Na prtica ICP tipicamente 10.ICN (k =10) ento, ICN VBE /RP Comumente uma das aplicaes com esta coneco o amplificador seguidor de emissor, devido o seu alto ganho de corrente. Outra aplicao como amplicador emissor comum. Para exemplificar vamos resolver os exerccios abaixo.
C RB 2M ie
QP
B
QN
N =140 P =180
NP =140*180 =25,2k
ve
C1 .1uF Zi
ib
C2 1uF v0
RE 75 ZB
i0 Z0
1) Anlise DC Da malha base emissor temos, NP IBN = (VCC VBE )/[RB +(NP +1)RE] = (18V 0,7)/[2M +(140*180)75] 17,3V /[2M +1,89M] =17,3V /3,89M 4,45A
74
A corrente de coletor de QN dada por: IEN ICN = N IB = 140 * 4,45A =0,62mA S para verificao temos, ren = VT / ICN =26mV /0,62mA 41,9 A corrente de coletor de QP dada por: IEP ICP = P ICN = 180 * 0,62mA 112mA e renp = rep = VT / ICP =26mV /112mA 0,23 2) Anlise AC a) A impedncia de entrada dada (desprezando r0np ) por: ZB np Zi = RB //[(np+1) RE +nprenp] 2M //1,89M 974k b) A impedncia de sada (ve =0) dada por: Z0 = r0np //RE //renp //nprep rep 0,23 c) O ganho de tenso dado (desprezando r0np ) por: Av = RE/( RE + renp) = 75 /( 75 +0,23 ) 0.997 d) O ganho de corrente pode ser facilmente determinado. Da figura temos, ib = RB /(RB +ZB ) ie ento logo
i0 =np ib = np RB /(RB + ZB )
75
Exerccio 2: Para o circuito amplificador emissor comum com o par quasi-darlington abaixo, determine. a) Zi e Z0 b) Av e Ai
RB1 900k
RP 7k
QP
ie
N VB B QN
ib N =200
ve
C1 .1uF Zi
N
E
VE
1) Anlise DC Antes de mais nada importante notar que: a) a corrente de transistor QN j est definida pelo resistor RP e a tenso VBE de QP; b) que a soma das corrente que passa nos dois transistores definida pelo o potencial do terminal de emissor e o resistor RE; c) se a corrente de base de QN for muito menor que as correntes que passam pelo resistores RB1 e RB2 ento a tenso na base de QN independe desta.
76
A corrente de coletor do transistor QN (ICN ) dada por: ICN = VBE /RP = 0,7V/7k = 100A A corrente de base do transistor QN (IBN) dada por: IBN = ICN /N = 100A /200 =0,5A Se calcularmos a corrente que em RB1 e RB2 (IB ) com a base de QN desconectada temos, IB = VCC /(RB1+ RB2) = 18V /(900k +100k)= 18 A Que muito menor que a corrente de IBN . Portanto, se desconectarmos a base de QN, a tenso nesta praticamente no mudar. Em outra palavras a corrente de base de QN pode ser desconsiderada. (isto equivalente a dizer que ZB >> RB1//RB2) Portanto a tenso na base de QN pode ser calculada por: VB VCC RB2/(RB1+ RB2) = 18V*100k /(900k +100k) =1,8V E a tenso no emissor de QN VE = VB - VBE = 1,8V 0,7V = 1,1V A corrente que passa pelo resistor RE agora determinada IE = VE /RE = 1,1V /1k = 1,1mA Assim corrente de coletor de QP (ICP) dada por: ICP = IE - ICN = 1,1mA 0,1mA =1mA
2) Anlise AC Da anlise anterior rep =VT / ICP =26mV /1mA =26 Temos ainda, p =p . RP/(RP+p rep) = 100*7k /(7k +2,6k ) 73 k = ICP /ICN = 1mA / 0.1mA = 10 e k = k /p = 10 /73 0,13
77
Logo np np =200*73 =14,6k renp = krep = 0,13*26 3,4 r0np= k/(k+1)r0p = 0,13/(0,13+1)*100k 11,5k a) A impedncia de entrada dada por: RB ZB
Zi = RB1 //RB2//[nprenp] 900k //100k //(14,6k*3,4 ) 32k b) A impedncia de sada (ve =0) dada por: Z0 = //RC = 11,5k //8k 4,7k c) O ganho de tenso dado por: Av = - Z0 / renp = - 4,7k /3,4 -1.382 d) O ganho de corrente pode ser facilmente determinado. ib = RB /(RB +ZB ) ie = 90k /142k ie = 0,64ie (divisor de corrente RB e ZB) i0 = r0np/( r0np+RC)npib =11,5k /(11,5k +8 k) npib = 0,59npib corrente ronp e RC) logo Ai = i0 / ie = 0,59*np 0,64 = 0,59*14,6* 0,64 5,51k (divisor de