R ATHANASIVS

Honoris it obsemwha-

KIRCHERVS FVLDENSIS
Anno
a^tatisLIII.
D.D. C. Bloemaert Roma- x

eSociet: Iefu

crqh sculnsit et

Mai A.iS^.

ATHANASTI
FVLDENSIS
E

KIRC

T?

MVSVRG VNIVERSALIS
MAGNA CONSONI ET DISSONI
ARS
IN
S

SOC IESV PRESBYTERI

X-

LIBROS DIGESTAPhilofophia, Muficcque

,

n0fUm doarina >& ^ZnTt ic.cnna/umma

tam Theoricje.quampraaicse admirand* Confoni,& Difibni in mnndo.adeoquc Vn.uersa Natura vjres effcftufque.vti noua ita percgrina variorum fpeciminum
var.etate traditur ,

cxniDitioncad nngulares vfus.tum in omnipccne&cultatc,tu.n potiflimum. mPhilolog.a Mathematica.Phyfica, Mechanica, Medicina, Politica, Mcraphyuca , Theologia apcriuntur dernonuraritur,
,

&

Tomus

I,

Pulfareccrtantpleftra

Cicada.fraftam
Faclitm Eunomif

Viitorjrepens

&

voce fuppleuit
Artftvxit

fidens txgimm Vttcmm

OH AE

x T rpographia Harrcdum
"
^1

SVPERiORVM PERMISSV.

"^"J^m*

mmMMMMBiMUMMflHMHHMMkMMNMMMMMk>

Prancifci Corbclletti.

Anno Iubiljti

MDCL.

'..

SYNOPSIS
MVSVRGIAE VNIVEKSALIS
IN
Quorum
I
I

X.

LIBROS DIGESTAE.
i.Reliqui

{eptem
,

primiTomo

tresTomo z.comprehenduntur.
.

iher I

VbifrHicK

her II
III.

t&ticHf ,
Artthmcticm

Liber

liberlV p
I
I

motuum harmoni;orum fcientism per numeros, & _ouamMufic.im Algebrai,/' ,. ,. ... cam docet _ onginem per monochordi dnuiionem__ Gcomttricus, iriteruallorum confono-difibnorum
. . .

atem.effetftufque demonitrat. foni natuialis Genefin,naturam,& prOpriet propagationemque inqmrit. foni artincialis,fiue MuficJe prim am inlfcitutionem,

'

iber

berVL,

Geometricam,Algebraicam,Mechanicam, lnultipliav-netate ollendit. aperit . InilrumentQrum omnis generis Mulicorum ftrucftiiram nouis expenmentis nouam.& demonltratiuam meUcltthsticm, componendartim omnis generiscantUenajtim producittconunetq.quicquid circa hoc negotium curiofum,r_riim,cSc arcanum
0't*mcHt
'

thodurn
e

i -u VII Libervn.

Diai^^ comparationem

veteris Muficx cum modernainflituit , abufus detegit , cantus apent , qua ad patheticse Muiics* E cc ieflafticidignitatemcommendat, methodumqiie
,

perfeclionemtandemperueniripoflit.
l iher Li.er

VIII v.n,

imperitus.ad pernouam artem Muftrithmicam exhibet.qua quiu.s etiam Muficje Mitlficuc. J dinotitiambruitemporepertingerepofsit,continetqueMiificara_. e. 0ri n aamcon1 y f
-

....,/..

Liber IX. '

'

PlanglpfsiamMufarithmicampmnibuslinCombinatoriam, Ppeticam, Rhetoxicam. . suis nouo artificip adaptat . producit ,-continetq; Phyfiolog.am confoni , H*gitm ,reconditiora totius Mufic* arcana djg-onip^tereaMagiamMufico-medicam^PhQnoc^nipticamfiueperteaamdeEcho, dpctrinam^Nciiam Tubptum oticorum,fiue auricuq ua menfuranda.qiia conltituenda aliorum Inflrunientoiriim Muficorum Autophonolaritim fabricam;ItemStattiaruni.ac curiofis.ac nouisexperienrum (feu per fe fonantium) vti& Sympathicorum ftnicftuiam qua pcculti aniniiconceptusin ditijsdocet. QuibusadneaiturCrypto!p;,taMu(:ca,
.
.

&

ftansperfonosmanifeftantur.

'.'-''*_

Liber

X.

4mI<_i, decaclwrdpn

naturae exhibet,qtiP Deum in j Mujidorum Elenientaris.Coeleft.s, refpexifle per i o.gradus.veluti per i o.MatuArchetypi fabrica ad Muiicas propoi tiones
"1
|
I

rse Regiltra demonftratur Regiftrum j. SymphonifmosElementprum.fiueMulicamfclementarern. mfltix.bus.eftecl.bufq. Regiftruma. Coelorum admirandam Symphoniam.inmot.biis, Phyfico.Medico.Chymico negot.o. Regiftrum 3. Lapidum,Plant .rum,Animalitim,in cum maior. mudo. Reiiftrum 4. Muficam Microcofmi cum Megacofmo.idelt niinoris femaniteftantem. Regillrumf. Mtificam Sphigmicam.fiue pulfuumin venisartenfqtre Regiftrum-. MuficamEthicaminappetitufenfitiuo.&rationJieliiceiceritem. Regiftrum 7. Mufica Politicam.Monarchica.ArirtPcratica.Democratica.Oecnnpmtca. Ueu coparata Regiftrum 8. Mufica Metaphyfica.fiue Potetiarti interiorii ad Angelos,ct Regiftrum 9. MuficamHierarchicam.fiue Angelorum in 9 chorosdiftnbutorum. natura concentuiu Regiftruni ip.Muficam Archetypam, fiue Dei cum vniuerfa
,

?
1

e _hibet.

j
j

-J

Indtcachordo P/alttrio Vfallam tibi

Digitizedby the Intemet Archive

in

2012 with funding from

Hill

University of North Garolina at Ghapel

http://archive.org/details/athanasiikircherkirc

Bau

4(3* ^5* * ** *#*j* ieqP0tiat rf^S* <* #* **** o <"

Pft ^nfc ^gg

tSjy^^**^*^*^*^*^ *^ tff# WKa? ^tf *&Jf

5

JtSb*

**"

*Sfe

Kiefe

LEOPOLDO GVILIELMO
ARCHIDVCI AVSTRIAE.
Magno

SERENISSIMO PRINCIPI

&
)"N4
'

Tcutonici Ordinis Magiftro Belgij Burgundias Gubernatori,8cc.

,
..
.
.

Domino mto Ckmentifsimo.

g
.

Vicam

&

..

'

'
'

Felicitatem precatur.

A?H AK AS 1VS K 1RC H E KlP S

i Societate lefu
,

ST I T

fe

confpe&ui fulgentiflimo Se-

renitatis

Tv^ Ars Magna Con-

soni, ET DlssONi,quopotitTimum
tempore plus nimio divlonates ChrifHanae Reip mores adtranquillumpacisco* centum reuocat T V A & Imperij Rom. magnorum Principum parens Germania Confbnum fine diffono,diiTonum fine c6fono fubfiftere nequaquarru
,
.

&

pofTe

Devs docet P T. A x. in fapientiflfima moderatione mundi, dum_> numero difhnguit omnia, pondere fblidat menfiira definit, quid aliud nifi Harmofbe omnibus numeris abfoluti cxplet officiumPNATVR^ obftetricantis manus huius
Devs, Natvra, Politice,
.

opefreta,in abditis rerum

fibi

commifTarum fibris, quid

noii

v
TJ c E denique in temperandis Impe-

non molitur ? P

rijsipopulifque in felicitatis fines dirigendis*

hanc vnicam

ceu magiftram,& direcTricem adhibet; nec miru: eft enirn haec fbla ordinis difciplina ,rerum amufsis aclionum hu,

manarum

bafis,

conferuationis

mundanae fulcimenturru tria haec egregijs facino,.

SerenissimePrinceps
,

ribus,& virtutibus repraefentas',dum clementise iuftitiam modeftiam magnanimitati in trjo pietatem fbrtitudinj peclore confentientes contemplamur y harmonieus quippetotus es,& Harmofta admirandus, no corda modo fubcUtorunr,fed6c hoftium ita rapis,vt qui moribus,ac religione fepe diffonant, tibi tamen arTecT:u,ac voluntatibus cpnfonent Vim enim diuinam A'r**r, &vniuerfi conccntus erTe^lricem participatis vos Principes , vt ficuti Deus per illam coeleftia fimul, terrena concordat haud fecus vos Populos Regibus,regna regnis admirando foedere copulatis, Aemuli quodammodoSc Vjcarij diuinitatis.Quod
.

&

fi

cceleftium

orbium fbnitu

Socraticae Sirenes

fupremo

Opificilaudes decantabant,par effet,vtin bonorum -quoq. Principum laudem vniuerfi generis humani ora laxarenturjfed,Vt aiebat ille,genus eft Mufice, exquifitifTima^intus

canere;quod praeftantes Harmoftae arte ,nos ea neceffitate^ vtimur,dum impares commentandis Serenitatis Tyje fingulariftimis meritis deuoto illa filentio celebramus Ego vero qui Aegyptij inftar Memnonis,no femel radijs muni, .

ficae

Serenitatis

T v je ad cantum fum excitatus

nae ipfb

faxeo

Memnonio durior effem, nifi beneficentias T v & fa-

ne regiae perpetua grati animi fide vtcumque refbnarerro. Vale Caefareae Domus ornamentu, Germaniae Columen,
Belgij deliciumjPrincipum Hxeplar, Artis magne, confbni

&diflbni Typusvnicus.

Romae

8.

Decemb. itty

AL

AL SEHENISSIMO

L E

O P O L D O
,

ARCIPVCA D*AVSTRIA
Sopra r Arte grarode del Confbno
e

DhTono

DEL PADRE ATANASIO KIRCHERIO C A N Z O N'-,

DELL ILLVSTR.MO T ECCELLEN. M0 SIGNORE
,

O
|gj{

OLONNA MPEOC PRINCI PB DI GALLICANO,

tpt, cbe

wj^p^ IGNOR

^
^3

frh bellici Brumenti

')

gfl

Perfar lecure altuofitttro mengraui

gg

%i vty* *d afcohar vocijoaui ,

il

SSf&iSliS Bdempi

cor di mufici gomenti ,

E forte in vn mo&rando, e manfueto%

ll nobiifeno in

fimih dthtti

Fai D'Amore,
,

ch'in te riconofcano ifoggetti

e ttmor mifto vngiogolieto

Ben

e ragion

che fe di muftcatte
oggi maijpiega

fampieXZ* Alnome tu%che tarttoi mondo apprel^a^ Suo profondo faper facri U Carte .
lion $ muftcafol
quella

AT anasio

ycVvdiamo
,

, ,

Ma tutto quelloycbe fodora

E tutto cib
,

tocca

mai proua la bocca , Cfo chiamtam gujio , * quanto mai vediamo

che
,

Mwfi vriuomo i cfo *w<*

Sappi Signor
,

vn.ediftzJo

v w/to
tace,

>

<///^

c/b/

difpiace

rfr

V tuufica, che

Cto cVvno

alletta ,

efaltrQinodfabbvoUo',
S'ac.

S'accorda eogli

vmor

di que!,che

mlra,
I

Cib cbs porge diletto , e fa armonia . allaltro paiconuien , cbe noia dia

M*

Se

coi

Juoift difcqrda

, e'i

vqlga ip ira

Quinci
*

nel volgo quelprouerbio ttato

;

CfcV M"/o/ gvft j t:\fakm par tale

Epocovale

il

bellonaturale,

Se daihcehio per tal nott vienftimato.

De

eolor poi

c &/ <fr//'
,

A&urro $ vago,

Echi 1'aborre e al verde 1'occbia inuita- , Altri ve, cui la porpora $ gradita y
Altrilafdegna, ed
e del

gtallopago

Qrdi, $ignor,nel grembofuo

Natura
,

In prima alcunt principai colori

lnfembtanz,a de quai
lnneflb nell
li

quattro vmori
.

umana Cnatura

Or come quefliinvarimodimijii

Fan di

diuerjivmor forme infinite

Cosi a nco quei di forme colorite

Da

nuoue misJion fan nuoui acquifti

quelle

Bfefra

miHion cbefanno

VroporZjione armonica saccorda

Voccbio deWuom conquei color concorda ,

Efe non vi Ji troua , in odio sbanno

JDegli odori, efapor
lifteffo

intendiy
,

neldar noia

advn

1'odor

cVapporta
ti

Diletto aU'altro,h contemplar

porta
.

>

Et iui occulta muftca comprendi

Vuom

conofch'io

che purpurina rofa

>

Perauuenturas'odorarglioccorrey
Vicin periglio difua vitacorre,
*Tal diffonanZA e feco
'

..

uu nafcofa ,

- o^
$el

, .

, : .

Selfeguace

d Ippocrate
'

Galeno

Nelfuo curar la mufica intendiffe

E co

fuoi Budi inuefligxr fapeffe

Le varie note di Natura appieno

S'auuederia con nofiri minor dxnni
,

Che nonfitolgon da contrxrij

mali

Ma
Vedrix

quelle confonxnZjS naturali

col

C'b$l rtmedio
corriil
,

mxl vedria

cogli

Anni

Reobarbxro condttce

Seco

dxl corpo
effa

u nan

toglie la bile
,

Perche con

ha qualita fimile
riduce
.

Ecosi

l'egro in fanitX

Corpoftn cui lepra auuelenatdfcrpe,

Mefchin/epriuo d'ogni

aiuto

umano
.

Quando nolpuote

aitar
} il

medica mano,

Fattopietofo allora

curx vnferpe

J)i Vipera

il

Velen, Vipera appianx

E lo Scorpion rimedio allo Scorpione

E fe mxi vien peliifera ftagione

Peflifer Rofpo dxlla peftefana

tfuWe perche quell armoriia concorde

Ck'efra'lrimedio, el male infiem gli vnifct

Quinci

e poi, che 1'ejfetto partorifce cib

,

Dtfeco trar

chc coWuom difcorde*

CValtro

cbe confomnZ*%J,a fxlute,

Nata dxl mifio dvri altaltro vmore ?

E ch'ahro e quel,chi rsca

Che

affxnno al core
?

qualita difcordi, e diffotutc

Or viflo aurai per tutti cinque ifenfi,

S'xigta narrati in primx aggiungi
il

tatto

Che quanto maifu

/iiconfono
,

difenfibil fxtto

&

aldiffbno pcrtienfi

Cui

,,,

Cuipiaceil freddo }

chilcaldo diletta
,

Chipmfano

linuemo

echi laJiatCi
,

da chtfon cofe aride affettate

Efe miriam le qualith feconde >
Chi'1 durotocca volentier,

d alcontrario chifvmide affetta

chtlmolk*

Euuichi

l'afpro } e' l noderofo ejiolky

<l

chi

fon cofe Itquide gioconde

*Tutftfon rini d'vnifieffb fbnte

Ma troppo lungo forfe

E lefue

il

mio

dir fortt

Se gli altri pregtfuoi fguijfe ancorct ,

laudi appien facejfe conte
,

jiTANAS 10 fara ,
Alvolgo inprima

chelmio dir corto

^fifupplirafuelandoaltt mifieri
incogntft,

mh <verij
ajforto,

Onde 1'ingegnovman rimanga

AT anasio quellvn, cui

non safcondi
,

Cofa,ch efcritta in idioma alcuno

Onde comparttrpuote a ciafcheduno Le piu ajtrufe noti^ie e piu profonde $

,

Colui , chefenZji auer prouato

i rifchi
,

Defpor se fiejfo stfar colk tragitto Appieno sa del portentofo Egitto

Le piramidt
Dillo tu

efporre, e gli obelifchi

Di

h chiper lui fon noti tanft muti fajji ifenttmenti

,

Roma

Varlinle fcuok,

le

remote genti

Or fattericche didiomitgnoti,
Ei qutgii ordini armonici , che ferba Dijpieghsra, nelfuoprodur la lerra

Ei l vnion pacifica

e ia

guerra

Deglianimai frhlor,

4'erba conerba.

Nel

, ; ,

JN/V/ ricco

regno poi de tninerali,

,

V fabrica Natura opre ammirande

di quai confonan%e memtrande

Graui noti%je auranmo

naturali.

Qome comparta allvn Valtro Elemento

Sua
qualttade ,
e

comeindi poi pajji

Con'*4goUt*\ armomofipaffi

A far de miBi
Diranne.

il

nobtle concento

E come dagli Eterei campi

i

Di que'bei corpi ornati difplendor$

Con
ordinato, e flabilc tenore

Influendo qu\ giu , fcendano

lampi

BcomeinfinfalendoalCreatore

Dal

contemplar

mufica creata
cofa

j?

Nonjitroui quagtu

animata y

Cbe non

canti-,

anco muta, ilfuo Fttttpre.

Come con mffabile arynoni*

Queldiuino Ternario in

vn

ivnifca

come la

nofir' Animafruifca

igfuelbene eterno \n fomma

mehdia
,

Or cbe

ritarda

omai la nobil mano

Che Xilluflxi fatiche ancor nonfpiega f

Mia Mufa
Cb'd noi
le

in nomevniuerfal tiprcga,
;

doni

Hor nonjialpriego vano,

Mdfentogid , ch'i fortunati lini Ad vtile commune il torchiopreme Goda omai Roma,c le prouincie eHreme
Gli fpiegati concentij
alti
}

e diuini

Vu

LEOPOLDO
(

magnanimofratantot

Ch'A T anasio iapprcfta i dottifogli, Con orecchio benigno odi , ( accogli

Qualunquegle)
della

mia M**fi H CAt^ *

LVSVS MVSICI HONORI SERENISS. ARGHIDVCIS EXHIBITL

cum Diapentc, Fuga Tctraphona fuprafcx VocesmuficasinfubDiapafon U*
pentc,&
in Diateflaron
;

in

Dts

pjacct Jconcinit Qyinta Pars in decjmis cum Vbcibus tranfponi, decantari, Baffo, Potcft ctiam diuerfis modis , prarcipue duobus modis fubiequentibus ,
In

qua

&

&

&

S.

S.
f
1 '

"

Sv

s.
J.

Vi
In Diatcflaron , in_j
,

U at Vi
J,

uat Viuat
s,
s.

LEOPOL
,

DVS,
s.

Diapcnte in ukzrr/OZ"!!,!.!'"^^ Diapaso cii Diap y tc,gf %

InDecirnis.fiv
inTertijs,

&

'^^^^^^^^I^^^^S^^S^^j^S^ZZ __ff
s,

u;

s
.
i

Vi

uat Vi

uatViuat

LEOPOL DVS.

Logogriphus mutlcus in forma Canonis hypmrJKi-contrario motu.

s

=e ::_==:$:
ma
te

-*

=^: --- ___^_____.-___

nequit
cat
2{efolutio Logogriphi

a_

inclyta virtas

FAma L AteRE nequit Mlcat VT SOL inclyta virtus.

y\

<Vi

In Mulurgiam siue Art~m

,

magnam Confbni,&, Diflbni

Quittitifg} cu

Viri Eruditiisimi P. Athanasij Kircherij e Soc.Iefii

Petri FracifdValentini

Virii\omani Qanon

paneltbera Senisuocih,

Ubera^eif f;:i;T;"H
Ecce confoni,& diilbni praeeepta,*HGc lege
librii.dottus

mufurgus e-

ris.Eccc confani,& diflbni praeceptajHuc lcge

librfi

dodtus mufurgus

eris

Bin

Cin
*
'

Cano n Quinis, &

cum

Pa Parte iibera

Senis Vocibus.

fe-#-*m fcZ-lM
C in
p

th*"-*

^*l^y^'TM ^^4''4 "4-"g^T''^ *^^I ~^^Tr**y

,

Ecce conlbni.cSf

diffo

nipMec^pta, Hunclege_

in

jj.

.4-.-.J

fc

t j i & ^..-L...L..._L,._^--A---}-=---^---i.-~---t. --]--

C t^
.

-J^.=.-t 4-.+ -m

)Ui

j.

Z-.lZ.ZllZ.^mZZj&Y.
librum,dod.usrauiurguseris/

doctus doclus

mufurguc

fiis,

R AE
/
jj3

T I O L AD LECTOREM
F A
,

njnquam
tognoui

ccrte

in hoc noftro inftttuto

illttd

Lucrctij

<verum

efie

Velut vnda crudicur vnda

Kgt& <y

&$

Sic varia exagicanc tumidas

moliminamences,
,

^b$i5?s5|^5b!

SJ^S^SpJkkS

Lufirum iam A7t S *%* modo

labttur

LeElor bcneuole
,

quo Opus infcriptum quo

AGW A Lucis
oculo

ft)

Vmhr*,

omma ta
,

<ju*
ejl,

ad Zyifust^vtfibttiumq.affeclionem^^vmbrarum rationem emotumentumque

ZJifus Scientiam, quouis
Ctii

hoc

reuocart poterant,

tnnumerd rerttm
exceptum

vartetate infiru-

comprehendentes, luci pubtiat pro ingenij nojlri moiuto exhibuimus.

ejfe

Quod qutdem

Opus,cum a 2{epublicd Ltterarid nonfniftro

e(i

tntellexertm, continuo

antmum peregrinis idets pragnantem fubiens nouorum

femper parandorum cupido,hoc

ardenttfstmum inuafit deftdertum tAcufticen <vifus Sociam , ftue auditus officinam, part argumento, pari rerum 'vbcrtate, ft) copia pertraBare ;fiquidem paralleta

ad ffonfonum,ft) dijfonum affinitatem, adeoque lucem nthil aliud, tjudm Confonum qutddam ocutts,<vmbram ijero nefcio quid oculis dtJfonum;ex <vtriufque tamen mifcelld,mtentam a T^atura tn ^Mundo concinnitatem,infignemque harmontam nafct.reperirem
tnfiituta,cum infignem

quadam comparatione

quandam

Lucis, ft) ZJmbr*.

non adeo parturtenti ingenio

Confono, ft) Dijfonoper

difficilefuit,

omnia Lucis ZJmbrotque arcana mytleria,

applicare fed in dtfficultatum occurren,

quandam anatogiam
ft)

tium exhaurtendarum modo

ratione

hic Ttyodus, hic Sattus

Habet entmfientiafoni non

minits exporrecjos,

quam

lucts,

phyiaElenorum fuoru
infacultate fubtiii,ft)

fines ft) recejfm prorfus reconditos,(efr hucufque tnaccejfos.quos <vtfuperarem, dtct tjix

potefi,qudm tncredibiles labores exanthtandi fuerint ,

quantum
.

ardudfuertt tn priftctpia Jua genuina refoluenda,defudandum

Vicit tamen taborem

ffi impertafus tn huiufmodi latentis natur& thefauris prdfautandis , antmt tmpetus,ft) innata propenfio ; quafaclum e(i,-z>t mhil in(entatum,nihil inex-

omnem

ingens,

ploratum reUquerim,qito adconcepta tandem njota pertingerem,Dccupartitum ttaque Opus ( quodtuxta analogiam quandam ad Lucem ft) ZJmbram os4rtem Magnam
, }

Mufurgiam ZJniuerfalem nuncupam%s)occ<epimus in qua tanquam indecachordo quodam eutaUtcofonorum origintm,ft) propagattonem tnfgnemque ix ijs emanantem 'varistatemfdum exhtbemus, hoc prajens cx Conjonis Dijpntf confiitutum tandem emcrft Organum, in 7(egtJirorum ordinibus mirandum, quod htfce decem itbris ob oculos pontmus curtofo Le&ori qui ijt mentem noiirampeConfoni, ft) Diffoni
,

fiue

&

nitusperfpiciat, tottus Operis

Idsam

hic

apponendam duxtmus

Cum ttaque ad intimos

phonofophtas recefsus perfeEle dtgnofcendos

ft) <*d

altam

Encydopedt* mujic<e Jabricam paris profitndttatis fundamcntts opus

perfettd organt acufitci phonicique notitia tacere
diffictle foret
<TJt
;

ejfet,

eaque fine

hinc ante omnianjiua

dttloram organorum anatomia nobts temanda fmt,

pJfa,tot C'irttlagines,tot

quofine tot in aure meaius,tot

>

Jom

*voafque femitas;qua tntenttone, totin tarynge neruos

ft)

ptufcuiosfoni njoctfquc genitores^atura prouida ordtnauerttyvnde

magnam tllam f.
norum'>*

\\

2.

I*

/E F

A T

I.

mrum
Liqer
I.

iiuerfftalem, vccumque affeEtionem,

tum in corporum folidorum

,

colltfione

n*

animaltum phomcis organis e\ucefcenlem fagax natura deduxerit

-veiuti

ex ana-

quodam fonte cognofcerem; Qu<e qutdem omviafuse traElat Pri mus Liber, in quo punfoexaUamturn hominis, ttim ammalmm ad <yotes d naturd prdinatorttm anatomiam expiicauimus
tomico

Quontam

'vero fonos huiufmodi inconditos

ft) ara*.r*<

in ordtncm redaEios

x*T!TiVi/f>fWj'

tnfyllabas, <verba, periodos di/imEios } fucceJ?u temporum

g^ humana
,
,

exooiimt mduftrta, <vtt hinc tn

humana

2(epubltca linguarunt atque

idtomatum

ita

ex carporui fonororum ajfeEitombus,acutt grautfque mteruaiia foni, tottus

emanattit
&iq$H

harmonix
Arti-r

arigo.

Qu<e

omma Secundus

Liber fuseprofequitttr;in quo de prima

fctpfe *~Mufic* poefiofque o.rigtne,de prtfcorum infirumentorum,

Uomintbfis,
efi
.

tum

iebr<eis Gr<ectfque <vfitatorum fabrica,

tum primis mundi @T infirumentts traElatum

Cum

<vera

hmufmodi fonos fme numeris , q] propartionibm minime concipi poffe

nu>merorum fcienit* latebras ftrutatus, mhil non egi,quo

cognofcerern\ hinc abdittor-es

hxbtt

III.

fmgnlorum fontes,ft} origtnes deteEias, atque irrefragabtltbus demonftrationum argument is wunttas ob oculos ponerem (furiofi LeEiorts i quod\,\bevT$rii\is apte pr<efiat;m quo de ^varijs numerorum harmoiiicsrum formis, ed,quafier( potuit.maxtmd diltgentta
,

traEbauimus

(fum

pr<eteredfoporum faentiam

magnam

Geometric* fcienti*

partem

(ibt rv.endtcare

notaremjhuius fultus fubfidto, njarias corporum fonororum aj-

fe&tones,tu nernorum Jidtumque feEiione

nmatus fingulorum in
;

theorica Mttfica ra~

per <xzriam monachordidtuifion.em ? a[fignare conatus fitm.q*LiberQuatLiber IV. ttonem tl\s(quem ftf ideo Monochordon, fiue Geometrtam muficam <vocamus)maxtmd <va-.
rietaie prafiat
;

\eftabat

<vt

qu*

in frxcedentt

libro *<* tV $;/

<varte cony
1

Ljber V;

templatusJueram.m praxin tandem rcdigerentur;pro.dijtquc Liber Q\ilnz\is

qui.totit*s

fymphoniurgt* fiue melothefias fundamenta,mteruallorum

nes,\jf methodos,
tica arte

rite

concinnandorumratio-.

mnumerabd} rerum
,

vartetale ex hihet , in quo quicqusd in melothe-

rarum>tnfolitum,abftrufum

nounm> ingemofum

,multiplfci

rerum coptaper

paradigmxtum exquifitorum fpecimina traEiatum

reperies

Cmn

-vero

mhd tam

abdttum atque abftrufum

in pr<ecedentibsts,quod infirumentis.

aptart nonpoffe cognofcerem.Organicam

dttus, latenfesfub finguhs

Muftcamfiue tnfirumentorum fabricam orrite

proportionum affeEitones, eorumqtte

diuidendarum

con,-

Liber VI.

..

hucufq.d nemine fi Mer-. excjpids, tentata machnatione exhibuimus; qu omnta Sextus Liber aslendit fi nn ^ Quptiiam rue,ra magnam tnter A-dufcos,de primatu Mufit<e Veterum,^ Modern4,controuerfiam agtmri <vtdebam,hinc Septimum Libru condtdimus; in quoparalcinnando.rumq.methodii,almq,int}umera,curiofaprorfus t
lela

quadam comparatione,tum
affeEiiones

tumque

tum modern<e mufic* naturam proprietaexponimus;Patheticam ^Muficam mfiauramus,nouam Chroma-veteris

, ,

[icarum Enarmonicarumq^ompofttiprmm methodum ante hac inuifam, inauditamq. docemus, ISerbo.qmcquid in tottus muftc* ambitu infolens, rarutn {$ reconditum non

Jyrombus yfedm arte tPAagifiris,ijfque fummis, ft) peritijftmis toto hoc libro exhibemus Quare omnes,qui regulas hoc Itbro pr<efcrtptas animo fuo altius imbiberint,breui tempore non ad perfeftam duntaxat componendi nottttamfed f$ ad reconditiorem iU lam Mufic<epartem,qu<e admtranda quadam <vtrtute,(g) energiaprope dimna bomtt
.

pes in qupfcunque ajfcEius rapiat, agitetque,ptruenturos confido

Ve*

AD LECTOREM.
ZJerum tnim 'vero
<nl
,

ne hoc Optts infolorum Muficorum gratiam concinnaffe

<z/i-

hanc ngfiram mcthodum inpr<tcedentibus tribus libris pr<efcriptam alderemurfed itfjimam,^) Vmuerfalem methodum,quantunt humani ingenij limites permitterent,
vrotraheremus
;

hmc ^ufurgiam mirificam inuenimus,quam Q&auus Eiber docet;

orchematicosnouamartem,@) ante
etiam Muftc<t quantumms impe.

jjfy t

y^jt

Quo

(fombtnatori<e artis fubfidto per mufarithmos

hac d nemtne ,quod fctam, tentatam,^Mundo exhibemus;ea recondtt<e artis machtnatione inftiwtam^fvt quilibet exiguo tempprisfpacio,
ritus

Cuius quidem fpecimen , ad ptrfiBam componendi notittam peruenire poffit dignitatis authoritatis,<p ,hic njiros 3(om<e,primus fumma pr<eter complures maxim<e

omntum admiratione

exhibuit 'Bernardinus Roccius Cyriaci Cardinalis 7{occij nepos,

Prxlatus dignifftmus,omntbus naturx talentis infirucJus^quodfuolocopofitumi^vtcon-

Imo <vt latepatentem hutus tnuenti amplitudinem <-vberius demonfiraremus; artem ad totius Orbts principcs linguas, fcil. Latinam, Gr<tcam . Hebraicam,Chaldaicam,Syriacam,Arabtcam;Samaritanam,Aethiopicam%Armem
templetur Lctlor, fuadeo
.

cam,Germanic~i,halicam,GaUicam,Hifpanicam, /Uyricam,ea methodo accomodauimus, <vt nullagens, nulla

tffet

tam peregrina

~Natio qu<e huius artis freta fubftdio

t

non

doclas, (t) elegantes compofitiones

fuo idtomate

infiitutasperficere pojfet.

*Netamen hoc tnuentum Lhpis,<vt

<vilefceret;htnc recondttiorem

dtci folet, ft)

Tonfortbus notum,publicato<z>ftt

iHam,ft) K<tU\i%aT^n,'vtpole folis Principibus,ft)fummis

,

*Uirts,
ftrts

Amtctfue referuatam methodum confulto omtfimus Latent pr<tterd fub no^ htfce Mufartthmis arcana qu*dam non Muftcis tantumpropria ,fed (%) abdita

qu<tdam,ft)inacceffa hucufque fienttarum,artiumque

Qhymu, ft) Medicin<erecondi;pr<t'

,

ttorisfemtnaria

qu<tfuo tempore in njberrimos frutlus luxurtatura nihil dubito

tered occafwne hunts tnuenti,tn aliud muito excellentius

1'tbet

quo pari aufu eptfiolas quo^

charafiere ft)

iingua,qud fub Ctelo ei~l,confcrtbere,ft) eadem methodo fcriptas in-

telligere pojfttfinadimusfed

cum h*c,Dto

dante.parttcuiart Operi referuemus

hic tan*

tumea

innuiffe ftfficiat

Porro

cum

carpento longe fublimiori,qudm qao

Triptolemum ferunt ,per fingnlos

re-

..

1X

rum naturalium

ordtnes clafefque deiatus,admirabile illud fiderei

mundt cum

terre-

fln connubtum,attentius conftderarem,adeaque nihiiin intimo mundan* molts recefiu t quod ex Confono,($f TJtffono ftte compofttionis principia,^) elementa non haberet , re-

perirem;nouam Confon t,(efr DiffomMagia architeBatus fum,qua Nonus Liber exhtbet

;

in

quo pofi cattfarum Confoni

ft) Dtffoni fcrutinia ,

quam

in medtco negotio >

animi affecltontbus concitandis efficaciam ttMufica haheat,ofiendttur;prodigioforum fonorum ex omnium temporum hi/iorijs coiiettorum rationes enodantur : Phonocamptiin ca fue refiextt <vocts, hoc e(i,Echusfcientia ex imisfundamentts integro libro eruitur

Ottcorum tubotufiue auriculartum noua fabrica mdtcatur;Echotcciontce in TrincipH

palatijs exercenda docetur, altaque

patranda aperiuntur,

, qud artts mtracula per fonum Automatum tnfirumentorum,Organorum hydraulicorum,aliarumque machinarum fetpfis perpetuo /onanttum fabrtcd, rvnd cum Cryptologia , qua

multa qua natur*

abfentibus

arcana animi

confilta,per fonos multtpltci ratione indtcantur

exhtbtntur
tlt)

Sguttomnta ^Nonus.^vt dixi Ltbero fiendtt,quemque ideo

nt non mconcrue

Magiam

Confoni

Diffo^

nuncupautmus

Cum

denique eZtfisficam nihil aliud

efie

qudm

tylatone tf8e<t4Ztfit,irwM<m

t f

hoc

P
hoc eft^rerum

R AE

A T

I.

omnium

feriem,^) ordtnem fare,aduerterem;pr<eterea

contempiarer ,qudm luculentum

Mundum

hunc

fcnftbdem nibil aliud

ejfe

quoddam myfiuumq;
illam rerum

tn de~

Y cem Entium

generibus decachordon,quo Condttor Saptenttjftmus Confono-dijfonorum

<-vfus,

commiftione,boc eJi,harmonica proportione

admtrandam

ommum

harmoniam,{t) concordtam,
*veluti

quam omnes hucufque

Phtlofopht fatis

admtrari nonpo->

tuerunt,produxit;DccimuLibru.codidimus,in quo per decem'TSJatur<eSymphontflmos y

qu<edam magni huius mundani Organi %egt(ira harmonicam rerum omnium

hic in

tvnitatem,demonftratumus . Vides enim

eiementorum mtJiura,exaEi<im qud;

dam

rerum ex Confono-diffonis conflatam Symphoniam

in Ccelorum

admirando

conjenjtt abfoltttifftmum

brtca,politko mundo,iAngeiico,diuino,mirum

harmonicarum proporttonum fyfema; in humani corporisfaharmonicarum proportionum ordinem,

Itberfuftjjime oftendit
.

altaque tnnumera, qu<e T>t dixi, Decimus

Isjjque hoc conten-

tus,modos q) raliones infmttaui , qutbus ad fecretarum Arttum , Phyftcte , Medicmx , Qhymtte, Logk<e,<JM'athematk<e,M'etaphyfic^TheoiogU adytadoarmonkarum propor-

tionum fubfidio

fagax phdofophus pertmgere pojju Atque h<ec eft ^Mufurgi<t nojlra Vniuerfalis Summa, qu<e <-vt adportum deftderatumfeiictbusEurispertingeret , tnfl,
,

gnes non defuere promotores ,imprimis Auguftijftmus tuxta, ac SapienttJJimus Imperator

Ferdinandvs IJ/.TDominus

nojier Ciementiffimus,qutpro ingenio,quo poliet,maxi-

tno^ft) in tanto Principe prorfus raro,igf infolito ,qud conftiijs,

qud
,

auxtiijs eximiepro-

momt

Ffuic accejfn Serentjfimus Leopoldus Archidux

AuHrU
manu

qui

%) ^Marti {$
,

AdinerujB ex <equo addtEius, <z>ltimam non immerito

largafua muniftcentia>.

huic operi impofuit,cui proinde ob beneftait in totam pofteritatem coiiatu,<eternu nos objlnEioi

fatemur Profuit $) inter coeceros 7(pman<e Z/rbk Principes , S xcelletijftmus Dominus Tompeim Coionna , Princeps Gabiom ~vulgb G allkani;omni iiteratur<e ge.

nere excultus
h<eredttate

qut cu i\Jobdicatem fanguinis

exomandxm ducat,ob fltm<nii

non aiia ratione melius, quam fctenti* zeium,qno fcientiaru nuilo non tempore pro*
erudtta tila Ode tetraftycba /tahi-<

mouendaru,ardet-.omne< merito

m fui admirationem,ffl amorem raptt\Qitdm -uaria\

,

autem fctentt*
lico

fuppettectde inftru&o ingenio poile.it

concinnata idtomate,quam operi pr<efximus,iucuienter demonjirat.Acceflerunt

fce canatibus nofiiis

-varia fubftdta , qwbus , pr<eftatriii Roman<e Vrbts Steufcoru Oputhoc exornatufuam ni faiior exifliwationem ap*d pofteros fat fuperq. tuebttur

Quod Ji

-vero liuidions ingenij

tj

Momt

contra id furrexerint

id eo

animo ferendu
abteUt ani-

,quo ftrre cogutur eft

omnes:,qui pari conatu tnfiimulati.

animum generofum, ad alta

<-viits,
fefr"

qu<euis,(eJJ fubiimia continub eretiu intenttiq

habent^t proinde

mifemper reputartm,huiufmodi rvelltcationes,fg} morftuncuias magnopere curare.Sufjfjctat

mtht f<efiris,Archiducis aiiorttqfummoru Principu iujja pro ingenij meitenui->,

<z>ti

tate explefse.qui

adhacincitarunt,ita quoq.fub eoridem patrocimo ab omni

.

Mo~
in,
,

morum

liuore tutos nos fecmofq. perjiituros conftdimus

Si deniq. quicquam laude

hoc Opere dtgnum octurrerit, iili,dqw omnia profluxeruntfDeo

$dfcribatMfyelirn. .
...
.
.

wt

<f'T

<vnice

ryt

Vale \
.
.:
'

>

'
'

"
:

"

'.

J*

1!

..

-:

.":'

'

-'.-"'
'

\
- * t

*:
:

'-

'"'"'"'!.,
_

:*'.

~t

'i*

'

"

'PRAE-

RAEFATIO
|VM
S^^5
jjfcgJJx^

II,

Ad eruditos Muficarum rerum ProfeiTores

C^ll^
J^JS^^S
iam dudum inperpetua Mufici negotij agitaciono confticutus , totius Mufics ionge lateq. exporrectu. ambitu exactius trutino, vehementer miratus fum,nemine tam
feculo
exticifle, cjui

illuftri

omnium communiflimam Faexcolendam

ai-

$^I$kf?33$5 cukatem pro

familiares

dignitate ex fundamentis

fumpferit. Obftupui autem vehemencius,dum fa^peinter

Muficorum cogreflus intellexi,nullam Facultatem hoc tempore cultiorem eo vfque deuenifle, ei vc vix addi quidpiam aut demi pofle videatur. VrAe vt huiustam iactabund:e pronunciationis veritatem penitius comperirem , non vulgarium tantum fed & pneftantiorum.. Auchorum,& quipenes mundum dottrins Muficae excellentia non exiguam famafibi pepererunt,monumenta ad incudem reuocans,tranfpoficas eorum,

>

dem

melochefias

fummo

ftudio expendendas duxi

Verum dum
,

exactius

multa fane mutiia, defectuofa, inconcinna,nullo regularum tenore adftricta occurerunt qua? haud exiguam Mufica? in difcis Authoribus (editione librorum , quod mireris, iam celebribus)fu profeflionis imperitiam arguunt. Tefteshuiusfunt multaimprefla volumini, quorurru melochefias fi tranfpofueris,nibul ad exactam ( quod & Mufici nonnuIJi infigniores mirati funt ) muficorum prsceptorum amuilim applicatureperies nec fufficit illas dum exhibentur , dulci murmure aures ignarorum delicacum latentia compofitionnm fphalmata facile Phonafcorum tius vellicare peritiorum induftria tegi poflinc , &ita occultari, vt magnum quippiarru
fingula indago,
, , ,

Symphonecajfibipraafticifle videanturjfed qui eas recle particus fuerit,in pro-

harmonia , in regulis lpfis vulgo nocis.in obli-* gacionibusfugarum, inaccidencalium fignorum pofitione, haudquaquam colerandos errores inueniet,quos cum fuboifecflem, parum arTiuc, quin con* ceptam prius exiftimationem de infignibus cr.eroquin viris prorfus deponerem Vt itaque Mufica fuam tandem perfeclionem confequeretur,pertinaciilimo ftudio modos omnes &rationes, qu ad molimina noftraquouis modo facere videbantur difquifiui q uas amnes V.VI. & VII. Libro congelli, itaeas theoncis fundamencis adaptans , vt Muficos curiofos, non exiguum adin facultate tam nobili fe perhciendum, adiumentum reperturos eonfidam
cefllbus harmonicis
,

in plena

Quoniam vero

haEC negotiacio grauior efle

videbatur

quam

vt a

me in-

numerisahjs argam-mcis hceranjs diftraito.

quosuis huius temporis
,

tum

pradentes

perfici poflec, Hinc fummos tum abfentes Magiftros, liceriscon,

fulendos duxi ; vt eorurn opera

ftitutum tutiori machinationa exequerer lorum Muficorum rationem &c non a^quc
.

& confilio aiiutus iultufque conceptum inCum verb diuerfam viderem ftyomnes
in

omnibus eximios con-

fumacofque noflem eos elegi adiucores

;

qui in

cali

& tali ftylo infignem nc.

titiam aifecuti

aliquam

fibi

famam

prjsfcripfiflent

Hoc pa&o

in ltylo Ecclefia-

3PP.AEFATIO
flefiaftico

II.
eft
,

&

Mote&ico

prae coeccris

adhibere vifum

Virumingenio

per-

fpicacem,quinon Practica: tantum,fed& Theoric^infignem peritiam haberetjquique fingulasadMuficam doclrinam, &recondiciorisfcientia?arcanas

Opere pafsim occurrunt, exadle diiudkare poflcti & talis fuit Antonius Maria Abbatinus, editione muficorii Operum iam clarus qui primo in Ecclefia S.Laurentij in Damafo.modo ad alciore,& rneritis fuis pare yidelicec S, Matix Maioris praefecturam aflumptus ibidem Archichoragumj agic. Alter fuic yirlongiori dignus vica Petrus Heredia priori haudimpar Muficus Machematicus eximius In Canonico ftylo fubfidiumtulit niaximum ingeniofus , & dodtus Petrus prancifcus Vakntinus prodigioforum Canonum bis mille , & pluribus modis cantabilium, prcecerea 96. & $ 11.
rariones
,

quae ih Jioc

vocibus ininfinituabeoinftitutoruinuentor, quos vide lnfine Libri quintii Alter eft Francifcus Picerlus infignis Muficus,&editis opufculis clarus^cuius

ad

omnem regularum amuffim compofita

3.8

paradigmata Muficaa folio

30.

Jn Hiporchematico , Orga; nico,fiue ftylo inftrurnentis omnis generisfidicinisapto,obftetricantem maTium adhibuitjHieronymus Gapfpergerus NobilisGermanus,vir prudencia,

vfque ad folium

3.pafsim inferta reperies

(do<5trina,

& inftrumenrorum omnis generis pujfandorum cum primis ckrus. dcnique recicatiuo , vci & in omnibus ahjs reconditioribus ftyhs duIn jftorem prarftitit Iacobus Carifsimus, Germanici Collegij Chongusceleberrimusi Hifce cceteri praeftanuffimi vrbis Magiftri , quos alibi citaui , fubueniences, fymbolamfuaminfignifane prpmpckudine contulerunc, quorurru
ftylo

ope faclum, vc Muficum hoc opus merico fuum habeac fplendorem , & graiam, Hoc ynicumdolendum, in opere ;ita vario , gc mulcitudine rerum_. pene infinica referco , in Melochefijs addu&is , non obftante Muficorum exa&iffimorum operiscorredlionifummadiligentiaprasfidentium, errores irrepfifle ;quos , ne Phonafcosconcurbent, omnes & fingulos in calce Oper/s adiectos reperies, yc Opus induftrij Mufici pura emendatum , debitam fibi
perfeclionem confequeretur
, ,

Verum cum
^fioni

in ea tempora inciderimus

vt nihil

hodie magis reprehen^

obnoxium, quamquodreftifsimum nihil magisridiculum, quarrij quod maxime ferium , nil magis falfum, quam quod hncerifsimum , Hinc aniquos rerum exiftimatores, qui caninodencehocopusnoftrum roderc (omnibus modis laborabunc, minime defuturos pra?uideo,cum Muficis enim mihi negotium eft, quorum quiclem nonnullos tanco infolentius infurresfcuros, quanco fuerinc inp!ocl:iores praauideo Sed nihileorum, vt cunu Plauco loquar,titiuillationes curo Certus, quod periti ,&fummi quiuis mulici , qui non fuperficiecenus fed medullam arcanorum Muficce vel pef ri,

mam introfpexerunt, Opushocnon

rorum
infulcus
,

fufpicient tantiim, fed

& concra ign^-

fepraftabunt defenfores, &iudices aequifsimos. Qupdll.

alicubi nocaserrore cypographi yiciose auc ftudioquoquecollocacas,quartas. puras fine ligatura ,criconos, femidiapence , fimiliaque, duas etiam futxinde

Oclauas auc qujntas

practer hafce

enim regulas ,

vix aliudfere.aouit.Mttfi ;

orum

vulgus) repererinc,nolim eos prxpoiiero iudicio , ftatirn Authorerru

crimi-

F A T I O II cnmine ,& igriorantia conuidbum lnfimuLin fcd legatit prius prasuium rc~ gularum contexcum , & deinde ex eo mencem Auchons incerprexentur

P I

AE

Quam fi non aflequantur, non ld

fciciaeque adfcribant
.

meaj infufficienua; ied fua? mipenciantL. velim Sufficiac omnia noitra a pradtancTsimis huius. cemporis Symphoniarchis, & in hoc Romano Vrbis & Orbis theacro , nom Tucerru cancum minucim examinaca , fed & pubhcis fuftragijs approbata publicam tuca, &fecura prodijfle.
,
,

Audio
,'

incer coecera lllud

,

mihi obijci

Qua

fronce

Auchor cum

profefsio-rj

ne Muficus non fit Magiftros in arce,ab incunabulis pene in eadem enutritos corrigere,emendare , & quod caput eft ,Magiftrum fe prsbere ijs, audacia plufquam modefta conftituere potuerit ? i-{ifce refpondeo. Verurru

Muficum me profeflione minime efle , nec fuifle vtpote inftituto a Religione mea aheno, Non tamen lded ,*.. me condemnabunt ,quod Ludimagifter Alphabetaria elementa pueris non tradiderim qucd publicum inEcclefijs Choragumnon egerim, quod m cornpohtionibus alfcuius Vnde huiufmodi obtrectalucri caufa mercenarium me non exhibuerim tores non videncur Logicas callere regulas; dum nefciunc, pefsimam hanc illationem efle & in Logica ndiculam Artem non profelfus eft, ergo eam-,
effe
,
,

nefcit

loquor femper de ea

cuius fubfidiOquifque vicam tolerat, profcfsio-r

profeflus eft
,

ne

Princeps Venufinus

Muficam non

ergo eam neicic

Pco-

loma?us,&Alphonfus Reges clarifsimi,Mufica,&Aftronomia no profefsi func, eam nefcierunt , pefsimafane , vt dixi, illatio eft Muficoru lmpentoru nam de ijs enimfemper loquor , minime deprudencibus rerum xftimatoribus Muficis.Ego igicur cametfi muficam dicTa racione nunqua profeflus fim nocum camen eft , me ab ineunce artate vti prasclarioribus artibus & faenergo
:

tijs

ita

& muficx pract! ca: fummo ftudio, & percinacifsimo labore incubuif-

fe,nequefpeculaciua3folummodomufica:me occupacum fuifle, fibiperfuadeanc cum&compoficiones mex variaafub aliorum tamen nomine lmpref{x in Germania fumma audienrium voliipcace circun)ferancur & in pr-cio habeancur &fpecimina in hoc libro edicaquTdfciam ,qu dnefciam celtan affacim poflunc.Curn enim mufics inftaurajida: mihi tuevic animus.ac incentum meumfine mufica Theorica confequi jtfiwn cenfercm hinc vcroque
,

ardencifsimofemper ftudipincubui,vtrariones praelicas-debiles cceceroquin^ & infirmas pericifsima fulcfret Theorica 'cphremplario .-Quam nifi praxi conf

iunxerint mufici

inmufica promouenda fc laboracuros cerco fcianc Habet enim mufica pracTLcacertKcombihauonisle^es, in recondicionbus theorica? penecrahbus recondieasyquas qui ribuenc is nihil in practica cum
,

fruftra

fumma
Qui

perfeCbone
,

& fadlitate expedienda

Ec nos in hoc libro

denegacum fibi effe

ipfo expe-

jrimcnco comperiec

varijs id

fpeciminibus oftendimus.
lllud

muficaj noftra; mirihca: fpecimma a vanjs eciam miifici impericis exhi,

bicaadcrucinamreuocaueric
,

verum cognofcec
, ,

Epiphonema

philoio-

phicum nemo dac quod non habec cum ea abfic verbo iadtancia ,opmio, ne omnium talia fint , qua; compofitionibus fummorum in Arte MagiftroP"unl/}'Rc inuidia

comparari poilint

Si

itaque difcipuh etiam V'

talia

prs-

ftenc,

ftcnt

F A T I quo iure Artis muencori hancperitiam

R AE

II.
igii
,

Mudci negabunc?Ceflenc

tur

oblatrare ignan rerum

jeftimatores

& quod non imelligUnt

.

difcant

Mufurgiam noltram non maligno carpendi , fed vero proficiendi ftudio ftudiose expenderint Marinus Merfennus virinterpaucos, fummus, anteme Vajtum. Voiumen, quodHarmoniam Vmuerfilem appellac edididit Verum cum in eo laudatiiiimo Operc^,

Quod tum futurum

confido, vbi hanc

,

nontam Muficum practicum quam philofophum

,

egerit,

mearum partium

eneratusfum, philofophiam hanc praAicx muficJe paranympha mathefi aptc iungere , arcanas rerum combinaciones oftendere , numerorum harmamcorum affecliones penitius exponere denique omnibus ijs , qui non lucri , fed
;

vero philofophandi ftudio

aperire

m mufica excolenda
;

verfari deiideranc porcam.,

ampliffimam ; per quamintromiili thefauros hucuique incognitos reperiant,&fic tandemadperfeclammuficaj nocir.iam manuducancurjQupd fi me forfan prasceps <fit,m>t(a.( impetus fefellerit nihil ahud reftare video , nifi vt in conatu laudem reponam i meque vnico?illo Rempublicam Literariam*
quouis modq iuuandi defiderio confoler; imperfetumque in hocOpere veluti feminibusia&is , alijs vlteripri Minerua excolendum relinquam fi vero
;

quicquam perfeclum, &laudedignum

ftudere ponor , acceptum ferant
.

occurrerit,, Decicuiushonorivnic?
.

Yak

Cceptifque

faue-.
,
.

-...'
:

'-

.....:

--

loupoj
D?3ft

emjb
...
,.

'

5
'

r;<j|

'

7
i

'

'

'

ijj

......

-,j

;
-

'

"
h
|

;.--

..

,-

.,,;i

......

.
|

j
-
'
.

,,q
-

J.

..;.-

V.rl
;

'

?I
'
!

'-'-

Erinoi

:/l
"

'

.:.

k-d

riq

IACOBVS
Eiufdem
*5*|t&

VI V A

Socieracis Presby ter

Beneuolo Le&ori S.
||B^ E A
*g4cgjp#33*
$| |! *^k tff# dt-g&igl

^lltaM^llc 3*
V5fc#
dita

V*

quoquc partium teffe d*jtf& te,Beneuole Letor,paucishic R conuenire circa Opus hoc Mufurgiae Vniuerfalis, vrpote, qui in eiufdem Editione a capite ad calcem Authoii continue adfuerim.atque adeo no modicam illius quoque cognitionem,ac notitiam mihi haunre licuerit Praeuidco ieiturduoin hoc Operctibioccurfura alia quidem ousdil r r r laudes , mireris,aclulpicias,vtpoteeximia,rara,curiofa,noLa, acrecon.-

VM

v.-

praefertim circa

negotium Mufieum
noueris, qui

in

exercitatum Authorem

& proinde iam

tamen

quoa primaiuuenfuteapprime fuuTe^ pridem, vt fcientice Muficx (quam

poft innumeras eonfultationes cum...

prs

cceteris difciplinis negligi.ac iacere aducrtebat)confuIerer,hocOpus meditari cce

pit,ac

tandem iam felici

aufpicio,nonnifi

peritifsimisquibufuisrci Muficas Magiftris fquod ocuIatusteftisconfirmarepoffurn_,^ publici iuris fecitiin qu.o infuper non pauca Mudcs arcana fingularia^que fjrtalsis alius

quifpiam fecreta pencs fe abfcondi maluifTet ) pofterifati manifeftauit quo animurru. calcatque caeteris Muficis ad fimilia laudabili conatu attentanda adderet j ac propte rea in codem reperies etiam nonnulla quae nonnifi paucis, ac obitcr attinguntur, tiim_. vtalijs occafio ad haec perficienda concederetur , tum ne nimirtim Opus excrcfcc* ret. Qu^omnia vtinon dubium eftbonodeincepspublicornultumprofutura } italaude, ac commendatione effe dignifsima nemo vtiqueinficiabitur. Ad altcrum veio caput quod attinet.No de futuros fortaffis aliquos zoilos conijcio
,

quinonnullainhocOperemordacidentecarpore attentaturi fint. At facile Leclror, beneuole horum cauillationes, ac malediccntiam damnabis, aut certe contemnes, fi duot um Tomorum opcrofam molem vniusannifpatioabfolutam.fi-innumerarumfigurarum tum in aere, tum inlignolabores, ac difficulrates fiintricatiffimaiummate
,

,-

riarum copiam,ac declarationem , ft pcnetratos.non fine ingenti induftria reconditiopaucifsimis notos reccffus (vt,inter alia.funt, quavcirca genusGhromari Muiics, ac ticum.&Enharmonicum ingeniofa, acnoua methodo traduntur)fiMuficietiam typi incredibile faftidium,ac moIeftias;necnon Typographorum incuriam,fidenrquetemporisauguftiasattentius confideres aequaque lance trutinaueris; necfolum afeuerio fed etiam potiiis quidquid forte minus cultum mcndo(um,muri cenfura temperabis; ratione dcfe&uofum occurrcrit beneuola amicaque indemum quacunquc tilum aut tcrpretatiouefaciIeexcufare,tutari, ac defendere ftudebis.imofortafsisnon parum miraberis,qua tandcm ratione fieri potuerit, vt tantillo tempore tanta moles in hanc per,

fe&ionem exfurgeret . Atque hxc funt. Amice Le&or, dc quibus

volui, Vale,

te hic obitcr

monitum

yiN-

VINCENTIVS CARRAFA SOCIETATJS IESV

frtpofitus

Gemrdlh

Mufurgiam P.Athanafij Kicxheri Nqftrie Socictacis Sacerdocis, aliquot eiufdem So recognouerint^kin lucemedipoffeprobauerinc, facultacem faeimus, ciecacisTheologi _> vt cypis mandecur , fi icaijs, ad quos fpecl:ac,videbicur ; cuius rei gracia has licteras manu noftra
fub'criptas,figilloquepoftro

VM

municasdamus. ftomi
:

i6\ luuij i<j<j8.

yincentius Carrafa
gi
ifi<?^<*i<i;< ^fiiatf^ ^ia.aSi*^

^wsx*,

'f><* 5P^

CjgBjgi

^cv i*?? ^? 5 / V )P *>jV .hpssrf, a*??'')^ BgSt(ii feg3ft ^P ^fa ^f^^i >fri ^p ^Mfr* ^iaffiiagi** Waeff^ WSgg* 'Vkgtt* Jjeta.gq* ^kai^ ^iacii^ ^ia e^^fe
?;*

Coufoni , & DiflToni (hoc eft Confonantiam illam,fine qua Rerum Vniuerficas noncpnftarec) canta ingeni;folercia,Po<Srin*queCquafemper folec) fubcilicace,acqut-, erudirionis mulciplicitacead perfecta Arcem reduxic Ad.R.p.AchanafiusKircherius eSoc. Iefu , vc quarum concencum morcahs intelligencia vix ha&enus raciocinando perceperac, earum nunc plane fenciac Audirus; acque in ipfis Auribus Hominum fiac . Non func loquels, neque fermones quorum non audianrur Voces earum. Tanca Delec~tarione, tancaque Vcilicacenoneffe diuciuj fraudandumTerrarumOrbemcenfeo, quoluculenciuscognofcacea,qu Dei laudeme^arrantj idque de Codice ad Typos reIaxaudo(poftquam illum, iuxca curam a Reuersniifs.P.Saai Palaci/ Magiftro mihi demandir,am , diligenter examinaui ) ceftimpnium fero .
Ig. Baptifia bv.

VI M magnam

Rindduccius

I.

V. D.

fifattren.

AMgr)3f

Ap^ry >?f W,

ifcgsSf

^gq(*f &SffeS6 iWvifr ^fiSd: ifrpqfo .rtPQfr

>*?f "jfl:

a*??"?^

V?f ^fc to

IVffuReuereBdifsjmiS.Pal.Mag.exacl:evidi,reuidi,&ex3minaui,Opushocpra:fens prsefercinu circa dodrinam muficam,pra:cepca,leges> & mufica peradigmaca Auchons propria;& inueni jnomnibusfingulareingenium,ordineTi pufcherrimum ; omniaexfonce , & imis Mufica: fciencix penecralibus,deprompta,irrefragabilidemonftracjonum raribciniofundatajcuiufmodi mhil fimilc me aut legiffe,auc a quo juam fimili ordine,& methodo *f aSata.in editis hucufque operibus Muficisreperiffeteftaripoffum qu? cumfummam non Theoricae tantum, fed & pradic* pentiam irt Authore arguant;Opus digmfsimii pmnino,imd neceffariu iudico>qpod mox in Rei. Muficas bonii Db fingulares eafque nouas inuenciones publiCE luci pateac; inuenient hic Mufici noftri, quOd mirentur, & imitentur; portamque ad ingentes Mu rtcse t hefauros perluftrandos tandem fibi apertant 5um admiratipne intuebuncur fta teflor Roma 11. Dee. 1649.
;

Anconius Maria AbbatinusTiphernas,inBafilic3 S-Marise Maioris,Muficz Prsfeftus

Jmprimatur

Si videbitur

Reuerendifsimo P.Mag. Sacri Palatij Apoftplici.

A. Riualdus Vicefg,

Imprimatur
Fr.

Raymundus Capizaccus,SoCfSac. Palati;

Apoftojici

Mag.Ord- Pr*d,

iv_sl>*-

tv__,^

WXf TKJt-W XXJT

^K_*_7T

"WJXLW

TCtV

"VCVL^' *_"

^c

'"'*-.

*** mSI

J >* J-"

VNIVERSALIS
c o n
s
E

V R G I AE
o n
i.

ARTIS MAGNAE
LIBER PRIMVS ANATOMICVS DE NATVRA SONI ET V
O C I S.

DISSONI
F

P
I

R AE
1
'
.

A T

O
&

De auditus praeftantia, &nobilitate.

gON.STITVTVRVS
Diflbni in_. vniuerfalem Arcis Confoni , rebiisfingulishuiusmundana: fabricselucefcentem Ideam,vaftiilimaeiuscommerciaibi vtordiarcongruum eft, vbi prima eiufdem_ conftituunturincunabula ; Si itaque nullus in hac vifibili mundi machina motus foret, nulla quoque corporum foret impulfio,& hac cef.

C||

fantenullaforet acris agitatiojfinulla acVis agitatio,omniaimmo-

bilia&perpctuonatyrasquepenitusrepugnante filentiodamnata iilerent Ex motu igitur corporu fit impulfus aerifque agitatio;cx aeris agitatione collifioeorporum, excorporudeniquecollifione alij&alijprocolliforumcorporumconditione foni nafcuntur, vnicum acuftica: facultatis fiue audiciui organi dbieftum, de cuius nobilitate, praeftantia,& mirificis vfibus modo prsfiri vifum eft, vt digniffimarum rerum pulchritudine perfpefta ,ciiriofusLector ad earundem modopleniusex-' plicandarum notitiam fcientiamquc adipifcendam ariimum adijciat.Tuinterimfenfuurn.'
.

-,

Homo

dotiatfo. m,s ;

omnium

Avth M.agn Confoht

mcntislargitor

omnium ac

D t Vi>

ficutiauuitLS,ita

& &

Diffo.ni

mentisaciem mihi bcnignecon-

JebiKnoBi muJtiim-.
neceiTa-

cede vtadmirandismanuum Uiarmn operibus Mundo propolitis, omnes in amore nominis tuiaccendantur. Natura Ars Dei fecunda rerum omnium parens,vti ijs in rebus quae in non adeb neceffarium vfum ordinantur, modicum temporisimpendit, parumq W adhibetartiricijjita ijs n rebusqu.T ad maximos innumerofquc in hac mundana Oeconomia vfus difponuntur,
j

laborat

& tcmppris& laboris plurimumimpendit

arcificiovtiturprarfus

adrqirando& confidc-

hominerite cffingenda, tatum multorum mefium laboris tantum indufirie impedit, talemque in formandis ungulis humani corporis membris.folertiam exhibet, qualem in oculorum auriumque fibnca exhibitam ^bric^fumma arfjmirstionedefixi eontempiamur;cum ergb natura in aud-tus officina erformanniir.ibiUs

rarioae digniisimo. Hine in epitome rerum

omnmm

da varijfqueilLs anftac^ibus cunici;lis,cauernis,cochleis,fpecubus, latebrifque

veluti a

tris

quibufdam

& labyrinthisconftituendisprae caeteris tantum fuftincat laboris

talem adhi-

beatdiiigentiamiCerteprsJlantifsimum.vtilifsimum atqucadbene be.tequegloriose,iucunde, commodetranquilleque viuendum fummenecdfarium auditumefleluculenter Al]d;trs MKUstii.patet, Ita enim t)os, vt intcrim de cccteris animantibus fileam,fuis afficit beneficijs.ita vi-> ram ornat,ita perficir, ita difciplinis omnibus virtutibufque condccorat, tam fplendidam_, denique beatam,iucundam,tutam, tranquillam.commodam viuendirationemconfert,vt quicq uid in natura rerum fono voceque efficitur , hums caufa_ tota fonorum fcientia ,

&

produ&um creatumque fit.

Et

quod ad fplendidam vitam

attinet,an

non maxima
.

vt glo-

riose viuamus,in aurium, fenfu vi$ pofita eft?

hoc ad omnem fcientiam erudimur,hoc confilijs qua dandis qua captandis aptamur hoc homines proprie ftimus Hoc folo cun&as animipafsiones,manfuetudinem,amorem,iram,timorem, mifencordiam.aemulationem, laetitiam.pudorem, rnceftitiam, imprudentiam,contemptum, fiduciam ,indignationem s jnuidiam defperationem , defiderium infinitofquepropemodum afterus ,vocisfono repraefentatos in nobis noaexcitamusdumtaxat>fed& eofdem comprimimus&modera,

mur iuxta illud

Ne mo adeoferus ejl qui non mitefcerepoflit

Simodo cujtur<e patientem accommodet aureri%^>

C^tevoluntasDci/nonperaliumnifiperhuncfenfum nobis innotefcere poteftiuxta ilIudD.Pauli:fidese^auditueft,Qua?ita clarafunt, vt Philofophus fenfum hunc non_. DelnoWs
injiotefcit

perauditu
Senfusiu
itiuse.

a ij c meliore nominef , quam fenfu difciplina? jrititulandiim cenfiierit . Quod fi ab his ad iucunc{jtatem progredia^mur , quid ipio iucundius , quid dulcius efle poteft ? hoc animurr__ triftitia, mcerore, ftudfjs, curifque languidum , confe&umquedul iffimaMuficae harmo-

n a } &concenturelaxamus, blandwamilianbufquecolloquijsin intcgrum inftauramus, hoc mutuum mortalium commercium fouemtis , huiu,s ope viget iuftitia mali corrigun;

prmiantQ,r bpni, hinc Iuftijia; fenftfs a Stiheone di<ftus , dum in iuftitia re&e adminiftranda , autes in Iudice aftninas requirit Verbq hic fenius copiunftus fratriftio vifui , intur,
. '

qua.omnia in na tura tctum,4gii,pe?rficit, ekpbpar, mln&ftait, afficit, officit , inficit ordinat dirigit, componit, relbluit, omnia (vt in contextu huius libri videbitur) modcratur j Qusc ctim ita fint, nihil reftat , nifi vt iarri ad tam nobifls potentlii, naturam omni diligentia defciibendam catamum conuertamus Quod fiet, vbiprimb denaturaibni , eiufqj ob,
,
,'

ie^oqua?damprjaemiferimus * < tBn;:i ahn :>"

I

.
:

i-

ipi

..

,-

V*

**,:

De definmone fom
{TxVm omn?;fpnorurn auditus-obiectum Gt, ab eo difputatioms noftrae luraemus exort dia r vt fic ordine naturae progredientes propofitam nobis materiam ivTtLXTuritw exequaraur.Qtudautem reuera fonus fit, vtiincertum cft ,ita varias quoquc opiniones, & fententias irvanrmis Philofophomm peperit AriftoteJes tex. 6s.Lz.de anima fonum_,
.
.

de'

. .

Lw.LAnMomkuUehlAiursLfQni^mch.
defin
i

efic

motionem eius,quod eo motu moueri potesl,quo e qu<s d corporibus inuicempercuffis

;

Jv/////w,^^r;NonnuUidcliniunt:fenfibiIcmquaIitatem,&prQpriuniaudiendifcn- ASom "/ ius ob.eftum, aud.tum fcmns Boerius air fonum ml aliud efTe, quam percuffionem aeris Stur. difloiutamvfqueadaures;Ali;aliter.Nosfonumdc
JucceJJiuame.x aens

veliiqu* intercept/one , ehjioneque ,/onantium corporum votlijionem wfe- Authori^ qiiente producla ,fenfum auditus mouere piam . Vbi norandum , tria in accidcntibus omniA
,

busconudcnripofrc,ex quorum notitia , natura eorum manifeftatur. Horum videlicet iubicctum genus, caufam ,per quspro yaria dcflnientisintentionc ac finc velomnibus tnbus e::preffis , vel fubiefto tantum genere prastermifia caufa, vel caufa fola accepta, citracxpreffionem reliquorum, accidentia definiuntur . Primo modo cognitione_> perfefta , abfoluta, cluobus poftremis modis impcrfefta, manca, Sc mutila nocicia ita_ Ecchpfi, quodfitpriuatioJuminisinLuna,proptcrinterpofitionem temeinrer Solem 4<unam,definita, omnia tria in dcfinitionecontinebuntur ; Sic tonitru eft fonus in nub^ propterextmc\ionemignis;decIarataiHorumtriumexplicationcconftabitdefinitio,idem periubieftum tantum &genuspoflumusdeclarare,fidicamus: Tcmitrueftfonus in nube; fimiliter per caufam tantum; vt ; eft extindtio ignis Qua; omnia prxmittimus ne quis triplicem naturam,perdefimtionem datam nos defcripfifle arguere poffit, cum fecundum^ Ariftotdem definitio oratio quajdam Cit , rei vnius naturam explicans Verumdicer aliquisad fonum nonfempertria corpora prout definitioindicat, conQdd .d currere ac proinde eam fibi perfefte conftare non pofie ciim neque aer, neque ventus fonum re^"uatur vtpote fluxilis naturaj, ckomni duiitieacfoliditate deftituta corpora , fonum producer^ apta fint ; panno vero , in parres difrupto fonus quidam producitur , ad cuius tamen produftionem nec duo, nec dura corpora cpncurrunt, vti, in voce apparet. Refpondeo numerum horum corporum non ex eorum multitudine, fed ex a<3ionum qu* pro fono gignendo mterueniunt , varierate defumi . Porro tria refte ac verc in foni produftione diitinfta corpora fi non aftu faltem ratione diftinfta requiri afTerimus . Quo pafto vnum_. reucra exiftens , duplicis nomen merebitur, quod vtrumque fcil.
,

&

&

&

&

&

percutientis,

& percuffi

munusfubeat:pariterquodtumfonantis, tuminterceptipat-tesagat, triplex verohabebirur,quod omnium vices fuftinet In fonoa ventofeu exhilatione excitato hJec percu. ,

tientistantum

aer

tum

percuffi

tum

intercepti officioperfungitur;
aliter

Hinc

. a celeri namque vehementi exac ex exorta in mari tempeftate procelliscurfu fefe inuicem fuperanrbus,aiteraalteri refiftit ,fic ac exhUat onifc oppomt pro-

fiderationc mouentis

& moti feu elifi rarionem habet

aer diuerfa con-

halationis ventique

motu fuperatus, haud

&

priaquefuselifioniscaufaefficitur.Eodemmodoin reliquis duibusfoni diffcrcnrijs res fc hab >r fonus vero qui ruptura panni editur , foli aeri totam aftionem , & totum fuurru, efle adfcribit ; Nam inmptura panni , acris partibus celerrimc metu vacui ad latera panni
.

cocuntibus , prioribus a pofterioribus impulfis fraftifque idem aer , vr vna parte pellit eftconcutiens;vtaIia partepellitur,eliditurque eftcorpusconcuflum atque interceptum;
,

&

Quae omnia quicumque ritc expendcrit

poterit;

dum enim

, om nibus reliquis fbnorum differenti/s , applicarc mollia corpora; vt acr, ventus, fimiliaque, fonum edunt, ccrtum eft ea

nonfonare, nifi ftatum quendan folidi corporis adipifcantur; Patetigitur, nescircadcfinitionem difta: difficultates foluipoffint.

quomodo orn-

C A
De Genefi

P
(iue

V
Cit,

T.

II.

produdione ibni
quam qualitas paffibilis fucceffiua ex

CVm ex

prsecedenti capite fonus nihil aliud

aeris vel

teproducl:a;ordo iam poftulat

oftendamus ;

collifionem infcque- Adco$ff , vt quomodo ex allifione corporum producaturfonus, ficnAtr Et quideni expericntia quotidiana docct , duor um collifione corporum fo- quhitur

aqns interceptione elifioncque fonantium corporum

num

, ,

4
huin
fieri,

Artli
fiat,
:

Magn*

Confoni,

&

Pijfoni

praterhunc verbduorum confli&um, aliud

ccrtiuin

(quod&medij ,&in quo

materialisrationemobtineac ) ad ibnigenefim interuenire, concuflio concuffio fiat vnum corpus ad alrerum moueri neceflc cftj vnde conVt probamus ita fequen.tcr medium, fine quo a&io fonum fuum confequi minimc poteft , requiritur Tertiijm verb pmer illa exigi, hinc patct, quod corpora mollia, acura&planitie deftituta_,. fonum nonedant, vt fiacusacum,aut lanalanamconcutiatjnequebene fonint , fiina?quali<t; nccpleneaclonge , fi plana ac cauitatis cxpertia fint.' contingit fubinde quoque vtea corpofaquas vehementiuscolliduntur , rninusferiant, vt duoligna , & cOntra,

quod&caufs

&
>

Csefa fo

eorpprum

minuscollifaprolixioremfbnumfaciant yt tintinnabuIa;cumpannusquoque violentcn rumpitur.Iongiusquam aliudcorpusduriuscrepat; Vndeapparet neccflaribadfoniproqubdmaterialiter fonare aptum fit duftionem tertium aliquid, quod eius flt materia, concurrere ; Eft autem hoc tertium nihil aliud nifi intermedium illud cOrpus in quo concuflio contingit, vt aer, ignis vel aqua, cuiusintermedijcorporisfaculcasactuatur, &actu f nu m recipic,editque ipfo in ftatum quendamfolidi corporisredudtoatqueinter duocorpora Cefe collidentia intcrcepto ruptoque . Intercipitur autem frangiturque quando inter corporainuicempercuflainterceptumitavehementerexcutitur, vtnon vna eiusparsordinatepoft aliam fucpeffiue moueatur , fed vnaanteuertat aliam , antequam prior acuta_ cefleriteamimpellat, fiatque tumultuarius&inordinatusmotus; Mollia Vero corpora ideb fbnare non funt apta, quod i6tu fuo intermedium corpus non ita Cdfnprimecpndenfare yaleant, vt interceprip frattiocius diffipationem anteuertat . Inajqua* re lia verbcorpora, quia in concauis deprelfioribus partibusaerem fruftatim comminuut fonum edunt comminutum Coacaua verb quia plus includunt ac verber ant,magis per-

&

&

&

&

&

&

&

itrepuntj
arrea

duo ligna vchementer collifaobpiruimfe&'onemaerisminusfonaut , arduo corpora quia duritic & lasuitate fua magisfrangunt prolixiorem fonum generant.
,

longius crepat quam alterius duri corporis percuffio hinc inde in plures partes diftinclus rumpitur

Panni verb

fciffio

quia vicinus aer

Fit igiturlbnus, cum duobusfefeconcutientibuscorporibusintermedium, inquoipfa_ ad fc inuiccm feruntur, inter ipfa ex compreflione atferitur.attritum frangitur & refPnat, quaepulchreconfonant, definitioni ab Ariftotele traditx ct\mdicit fieri adtu fonum alicu. Sonusnen uS f em per ad aliquid & in aliquo,- neque tarnen hinc infertur fonum nilaliud effe, nifi fraj aeris,falfum enim id eftrcum fonus non fit motus, fed motu caufabilis ifenfibile ftionem f!fiufal caufa ifi bUis. proprium, noncommune, nequeadidempraedicamentum reuocatur; fbnus & motus. Cum yerb Ariftoteles fonum fubindedicit motipnem, non in fenfu formali.fed caufali Ioquitur, quafl diceretur, fbnum ex motu refultare Accedit quod fonus cb pertingat, qub motus aeris pertingere minime poreft, vt fit in aqua, in qua pifces , vrinatorefqueaudiunt ftrepitum foni editum.etiamfi motus aeris eo minirne pertingat,- nequeaeris fractio immediata caufa, & proxima foni ftatui poteft Sed foni genefisformaliter eft a&io terminata_ -inrrinfecc ad fbnum,vt ad terminum per ipfam genitum. Patet igifur quod initio probandum affumpfimus
, ,-

CAPVT
gumeft
ta

III
vt fbni , odoris , coloris
, .

'

pe fiibieclo fbni paffiuo

TWT Onnulli putant fonum non medio
^^|

fed obiefto inh^rere funtque

,

hxc eorum

argu-r

eorum
C

menta ; Maxime videtur confentaneum

&reliquarum_.

?onum n6

q uautatum q UJE ^b fenfum cadunt fimilis, & aequalis fit ratio,

f

fed pdor,color, fapor

& re-

in medio, liquae qualitates fenfibiles inhferent obiedto,

d
j*

"b*'

. eTe>

ergo Secundb Idem non ^"^hc^dij&fubie^tum.vtieftintermediumcorpus, excuiusinterceptione confurgit fonus . Tertib . Sonum cdentia a fono denominantur, nofque ea audire dicimtis, non alia dc caufa, nifi quja fonum in fe habentj ergo fomis ineft corporibus fbnoris, Verum nos ve
poteft efle mediii
rius

Lib.L Anatomicus de Natuvafoai

rius dicinms,
ris,

&

vocis
eft
,

ibnum non

obiccto, fcd fubiefto

fiue

quodidcm

non corporibus fono-

; hoc enim , vt in pnecedentibus diclium eft , ad genefim foni concurrit; Si enim corporibus (bnons inhasreret tantum, a vento aninime impedirctur ionus inde profluens quod tamen experientiafalfum docet; Itcrum

fed intermedio inh_rere

tanquam materia

h in corponbus fonantibus inhasreretfonus, aut ncgaridebet exfra&ione, & compreilior.e medi; corporis fonum refultare ,aut aflerendum mcdium hoc corpus fractum contritumquc in ipfa fonantia re-agere, & fonum in cis cflTcere Quorum vtrumque ncmo fana;
.

mcntis Philofophus admittat. Vtverbrefpondeamusad argumentaeorum initio huius capitis propofita, dicimus peculiarc proprium fono effe non hxrere in obieito, vti cajtcix quali ratesfenfibiles odoris, faporis, coloris, quas efle fixum ftabile habent , arque ex fuorum naturalium obiectorum complcxione fluunt, fignaque funt media, quibus ipfa

&

&

&

rum cognofcimus, tumdifcernimusjfonus verbnoneft,nifidumfit,&fonantium corporum fubftantiam non comitatur 5 ideoque vbi gignitur, id eft, in intermedio corpore',
ibi,

dicuntur,

vtin fubiecto recipitur (quanquamobieclafua,ideftcorporafonantia,&qua?audiri non fecus ac reliqua: fenfibiles qualitates, fenfui patefaciat) quod tamen in alias

fenfibilium qualitates
in fenfusinducunt
dij,
j

nonquadrat.fiquidem eorum tantum,quibusinharrent,fpeciem_. Quemadmodumexempligratia; Sicolor mediovidendiineflet, menon obietti fpecies in fenfum veniret ; Atque huic accedit quoque quod guftu depra-

& alia fibi natur_que fuae inimica qualitate infc&a guftabilia praue iudicetur. Quod vero fupra obieftum fu it, idem non efle pofle fimul medium, fubieftum, id tan tum_, de illo, quod de vnius eiufdemque partibus procedit, intelligcndum eft Nam refpectu diuerfarum partium idem &medium ,&fubietum efTe minimeabfonum eft. Qiiod vcro fupra rertibobi/ciebatur, fonum fonantibuscorporibusinh_rere, eoquod a fono denomincnturfonora, non intelligendum cftfubiettiue, fed eftec"l-iue , id cft , corpora qua fo* rium edunt appeilari fonantia, non vt iono afte&a, fed vt illa, qu.x fonum efficiunr .Nam vt in priecedenrbusiamdiftum eft, illudintetmedium quod nosfubieclum pafliuumfoniftatuimus, non eft nifi aer, qui adfonigenefin nonvt caufaefrTciens,fed vtcaufamaterialisconcurrit. patet igirurpropoiitum noftrum
uato,

&

&

T.

V.
,

De Corporum ad genefin fbni tum effecliue tum

fubie&iue concurrentium requifitis

VT

qus in prsecedenti bus dita funt , hic melius elucidentur vidcamus modo qu_-nam in corporibus ad pcrfeftionem genefinque foni concurrcntibus requirantur,&
,

vtcum ordine procedamus, dicimusprimbmotumfbnatiuum cuius intermedioex corporum kCc concutientium icfcufonus gignatur,hoc ante omnia veluti iure fuo poftulare_j,
vt dicta corpora intc.medium cclerrime difcuticndi vi prsdita fint, qua quidemfacultate eatantum corpora pollcnt, quae ad vehementer fefe impetendum apta funt quia hasc foliim artte intermedium comprimere& compreffum valide concitateque impellere,im,

pulfum aptefrangcre valentirequirunturigiturprimum corpora huiufmodi , qua: mutub fibi obllftendi, ac velociter fefe inuicem collidendi vim poffideant Nam ratione fortis obfiflenti.r alterum alterius iftum valide excipit , valide inquam, fi percuflio ipfa cum robore coniunctafuerit. Quam obfiftentiam ficorporibusdcmpferis,ciddfonigcnefin,non_, adebapta, impotentiam quandam acquirunt in produftione foni 5_xempu gratia, (i duo corporaadfe vehementer collidenda cajteroquin apta, molliter leniter feu languid percutiantur, veluti li manu tabulam aut alteram manum , abfquc vllo impetu per modum taftus aut lenem applicationem ferias , nulia in intcrmedio fra&io , & confcquenter
.

&

nullusfonus caufabitur.

Sccun-

Difloni , corporum cclcricas iftus neceflarib comungi debet.quiquidemcelermotuscumnefcioquemtremoremin corporibus caufet vt pohiiius ftea declarabitur, meritb totius diuerfitatis fonorum vaicum fundamentum eft; pro paulo ,vti enim incremento decrementoque corpora nuncacutius nuncgrauiiis fonant pbft fufius oftendetur. Celeritas autem a vehementia & celcritate corporis collidentis dependet, iicuti igitur vim refiftendi corporibus tribuit duritia,& planitas corpora percuffioni adaptac, ita celer motus rcfiftentiam cfficit violentiorem Hinc omnia mollia corpora, Vti fpongia, lana, acus & fimilia infenfibilem fonum edunt Porrb quemadmodum dura, plana ac velociter vehementerque mobilia ad fonum fimpliciter expofcuntur ; ita non_ quidem abfolute,fedfecundum quid&admeliusefie,fonumeditura, debenteflelaeuia-, concaua, porofa, &c. ac debite conuenienterque fituata ; Laeuia ob aquabilem fuam fuperficicm f qua totum aerem vnum & continuum intercipere, ac diuerberare aptafunt^ ad foni vehementiam, Isuitatem, & claritatem faciunt Ina^qualia verb & afpera ob eminentias fuas & depreffiones, propter quasaerem non totum , neo vnum & cont nuum_ fed fruftatim comminuunt, imperfe&um, afperum & diminutum fonum edunt Quemadmodum enim intermedi; fra.ione fonus gignitut, ita, vbi intermedium non_ Caufe af- vnum & continuum ac asquale , fed per partes ac fruftatim , fiue per inaequalitates fre!P5^*j,e *quentcs extenditur diminuiturque , afper fonusexurgit ; vhi verb totum vnum continuum &acematim colle&urn non fruftatim abillifis refilit, vehemens lenisac clarus oboriturfonus non fecus ac in luce fit, qua: quanto in leuiorem fuperficiem incident tanto faciet illuminationem maiorem Quse omnia varijs experientijs confirmantur ; Nam paIeisinorcheftramdiiperfis,quominuschori voxclare audiatur alia caufa. non eft nifi inasqualitas pauimenti , idem dicendum de aula varijs ornata peripetafmatis in quibus cum fonus quafi fuflbcetur, mirum non eft fohum efle multb obtufiorem , quam fi i;s aula nudata fit . Eandem ob caufam Mufica in Ecclefia referta populo, miniis clarc & diftin3

Artis _ Sccundb, vtfbnumproducas

Magn* Confom ($
rciiftcntiflE

ac in Ecclefia vacua, percipitur Praterea concaua complures fua cauitatc per reflexionem poft primum, efficiunt ictus quia intermedium intus conclufum , cum excuflum eft , ad latera concaua repcrcuflum_. plurinnum ad foni protenfionem prolixitatemque confert Aerem quoquc id eft corpora_ fonumlntendimt. multum aeris participantia, ad clarum , magnum ac perfe&um fonum vim habent maximam, cum ilia non vt efllcientia foliim, fed etiam vt materia ad fonum efficiendum.conargentea magis fonora funt,quam plumbea, non ratione fbliditacurrant Vnde amca tis aut mollitiei, vt quidam putant, fedobrationesinfequentibusaperiendas . Adfonum igiturfortis refiftentia, renifus, celeritasi&uum, corporis item durities , laeuitas , coacauitas, parriumque continuatio requiruntur; quod erat probandum, &c.
ftc,
.

&

&

C A P V

T.

V.

De varijs Speciebus fbni.

Xplicatasfonorum requifitas conditiones fequuntur varis quoque fonorum difFerentia^quasvtcxaminemusordopoftulat* Cum itaquc fonus vatijs modis effici poffit, neceflarib varis ex varia corundcm combinatione fpecies emanant; Eft fonus longus,breuis,cft acutus&grauis;eftaliusdire&us,atquereflexus;Eft fonorumalius aku, a ^ us Pt-ntia,illiusformaIe &inhaefiuumfubiedrumcftaer, aqua,ignis;huiusferrum_>> as, argentum, aurum, Iapides, lignum, aliaque dura Ia:uia corpora Si porrb modum_ procedendi fonorum confideremus , aliusfonus eft ex fra&ione aeris a corporum folidoru collifione caufata ; Alius ex ailifione ; vel cum aer a vento vehementi commotus ad corpusfolidum alIiditur;itapulmoaerem addurasTrachcspartes refpirandoallidit. Alius ex coitione nafcitur,vt fit in panni vel charta; fraclione; ne cnim dctur vacuum, partes aetis celsrrime coeunt ad latera panni, atque ibi priorcs impulf* a pofterioribus franguntur,
:

B
f

*u___
'

&

.S_fic

Lib.I.

& iic fonu

lic,

dnAtnmicm de Naturafow (^

vocis.
in fiknlis
;

7
iiij

111

facitmt

Quidam foniproducuntur extenfione aeris ficuti

;

ftriclione acris, vtin fiftulis;ali;'cauernis alijfqueforaminibus, inqua;

conventusaerem impel-

conftringitque, infunt; ndnnuJli a corporibus fonantibus oriuntur

alij

quorum

aliqui funt

Naturales vocamus.qui a corporibusie collidentibus infito fibi principio efformantur, funtque icerum duplicis generis; alij fcilicet corporum animatoru,
naturales,
violenti
;

inanimatorum

alij;

hi

venrorum

aeris,

fimiliumque

motu

; illi

vero facultace anima?

mo-

tricisproducuncur,- qui iterum prodiuerfaorganorum , qu;cillos eliciunt, rationc diuerfi lunt ; Vcrum tempus me deficeret, Ci fingulas fonorum differentias hic enarrare vellem_,,
tot fintdiuerfae ipeciesfoni, quotdiuerfa;fpecies rerum fe coliidentium in rcbusina- Varieta; nimatis; quotquediuerfa reperiunturinanimantibusorgana, aquibuselici poffunt; Sicu- fe' 1 ti enmi inhominibus varietasvultusjincefihs, inclinacionumquequafi infinitaeft ;ica

cum

&

vocumdiuerfitas exconditione corporum

finitacft:

organorumque

conftitutione orta prorfus in-

Vemmde hifcc paffim pcr totum hocopus.fuse traftabicur. quare adalia-,

C A

V
>

T,

I.

De caufa proxima

& principali foni

ibnus non aliunde.quam ex tremore corporu CeCe collidentium oriatur, vtdi&S , pro varia tremoru conditione innumeras quoq;fonoru differecias uafci neceffe eft. Pandemus igitur in hoc capiteportam ad abditam ionorum vim, operationefque prorfus paradoxas nullo negotiocoaiprehendendas,qtiarefiimmo ftudio vt ei intelligendo incumbasconfulam :fed adrem_,, Quemadmodum igitur,vtiin ArteLucis&Vmbra;diximus, aerinfinitis rerum fimulachris

CVm

ab obie&is per medium radiantihus ,

fe fiftuHt,

ita

& fonorum infinitis

,

fpeciebus refertus eft

quorum tamen ills folum auditui

tur,
.

qua? fenfibili
iicutj

motu ad auditiuam potenciam

Speciesfo

proportionatomododeferuntur.Prajterea

natura rerum inperpetuomotu verfa-

itarcsomncsperpetuomotuagitantur ;exhac autemperpetuarerum agitacione

,

nafciturcorporum collifio , ex collifionedeniquepro.carporumfonantium condicione_j norsesemulantur /-. r 1 infinicsprodeunrtonorum vanetates , non loquor camen hicde lonisfub lcnlum iemper fpec iesvicadentibus feddeijsquiperciperentur, C\ auditus vel fuperna virtuce, velacufticiinftrit- fibiles. nienciope f decuiusfabricafusein Magia noftra conibni &diffoni^ corroboraretur Dicoigirur,Primoeam effecorporum excollifionefonantiumeonditionem vtdum_, impulfufaftofonant.contremifcant.ex tremore vero aeris fractionem atque exhoc tan- SomjS b! _ dem fonum nafei affero .arque ftne h^oc tremore^qiji & ipfe ipecies qu_dam irn.pu.lfus eft^ hU aliu.4 impoffibileeftfonumfieri;nemotamenh.unccremorem iemperfenfibilem, vtdixi, effe__j ni(i * r *" fibi perfuadeat , hic enim cum infinitjs diacsromis conftet , merito omnem fenfuum fagaquibus hictrecitatemlongefuperat.Experientiatantum in quibufdam corporibus , mor fubienftim cadit , in hanc nos noticiam deduxit Eft aute hic tremor fpccies qusda motus localis fiue vt dixi impulfus fiuc impetus quo corpusaliquod collifum totu in fe tremir,& minutis quibufda vndationibus.&fucceffionibus cocutitur: Eftq;huius tremqris capax omne corpus fiuc illud folidu, fiue liquidum,fiue homogcneu,fiuehet,erogeneum.fiucduru,fiuemolle,fiue afperu.fiuelaeue fuerit; imo non (bltim ipfum tremit ,fed&acrem fiueintermediumfimilitertremerefacit: lta vtaeriuxta corporis collifi vndulationes, fucccffiones , fiue tremoresetiam tremat. Hinc quanto ad trcmendum aptiora funt, tanto Ibno producendo fimt aptiora, magifque fonora :quato vcro difficilius tremunt, canco quoque fon us, quem-producunc, crit obcufior. Qua: omr nia oculita fenfataque experiencia nos docec fi quis enim vel leniter chordam extenfam

i-tr-r.rrr
,

tangat, ftatim illam tremere videbirinfonumanimacam.ica vt

percipiunt, illum

tremorem qucm
, ,

oculi
toca_i

& manus fentiat, pari paclo campana

vel leuifiime acu percuffa

contrcmifcit, continuis vndulationibus

acrem vicinum feriens:vnde

&

tinnitustamdiu
durat,

) , ,

8
durat, quain
cliu

ArtU Magtt Confoni, {$

,

Djfloni

durat treraor; idem ftatuendum eft de quibusiibct ali;s corporibus : qure tamcn vr dixi tanto ad fonandum erun t incptiora quantb miniis ad tremendum fucrint idonca, cuiufmodifunt lana, pannus, cera , lutum bitunicn ilmiliaque corpora mollia_,
,

Atque huc
l.a.&An.

refpicere videtur

definitio Ariftotelis ,fupra

,

addu&adum dicit fonum efTe_v

:

rnotionem eius,quod eo motu moueri poteft quo ea , qu?e a corporibus inuicem percufttx,6t> fisfefiliunt, mouentur:namhocperfpicaciffimum Philolbphi ingenium deprehenditacrem ad vndulationes percuflbrum corporum vndularc , & quafi (uccuti , atque inde tandem fonum nafci, quod & nos in noftra deflnitione innuimus Vnde corpora rnultum tenfa, aerea, porofa , concaua , tcrfa polita ,omnium ad treinendum^fonandumque.vtinMagiaMufica&Organicadiceturjaptiflimafunt.corpora verb fixa, mollia, inqualia,afpera,plussquofolida,tremuntquidem,fonumqueedunt, fed neque ita limpidum, clarum fenllbufque obuium Hinc , vt dixi ,tota ratiodiucrfitatisfonoium agualitate&conditione corporum, vtalibi paffimdeclarabitur,dependet. verberato mureftat adhuc fblucnda ' Vcrum vna difficultas hic ,-, , quomodo vel Ieui manu j Quomo% do fonus ro quopiam, ex aduerta parte applicata aure fonus perfecte audiatur ? cum non vetmmiie wuros tri f lt> n termedi.ie molis ( muridico, faepe craffiffimi vix Archimcdajis machinisloco mokihs ) trcrROre huiufmodi fbnum caufari. Ridiculum fane eft , quod quidam hic fingunt fiffimos*. fonum perambages in oppofltam muri partemdeferri, fedquid fifeneftrae arere claudantur ? quid fi in turri vndique conclufa, vbi nullusexitus patet,fonatio fieret ? aut fi apertis fencfti is per ambages in oppofitam partem ( vt illi aiunt ) deferatur, an non aliquid temporis( cum tamenmotuquafimomentaneofonusdeferatur)intercedet ?fedexperientia docet, fimul ac tetigimus murum, fonum ex altcra parte audiri. ridendi igitur funt huiufmodi philofophaftri, & merito explodendi medium igitui necefTarib tranfitfonus,fed cjuomodo id ? hic Rhodus , hic faltus Veriim rei arcanlim , quantum ingenij vires permittcnt, aperiamus. Sciendum eft intermcdium fiue aerem duplicem hocloco nos confiderare extrinfecum

&

.,

&

Ae

fono-

^ cuilibet rei intrinfecum Nam quemadmodum

:

vt poftea dicetur,

organum auditus

rus dupli- prsEter extrinfecum aerem, habet a natura fibi alium implantatum, ita omnes rcs habent cker con aljquerh aerem fibi intrinfecum in poris vnius cuiufque ftabuIantem(fupponimus enim

rei

sotVt"

oittnia

corporibus animantium, quae ideo Hyppocrates in pifcibus quoque natura aeris pofcit receptacula_, vocat iKirtislira. tranfpiratiua Quin pulmones fcilicet veficam. ne vbiuis , aut in vfus vnicuique neceflatios deefTet tam necefTarium elemcntum Nec finc magtta ratione Nam cum omnia corpora , ex partibus

corpora efle porofa ) vt apparet

.

in

&

&

fconftentmaterialibus, nequeomneshiiiufmodipartesitaperfeclecongruanMiifinatUrij

Jiunc aerem vnicuique

rei indidiflet,

neceflarib alicui

vacuum

tum.velexminimadiuifionecontinuifuboriripoflet.ne igiturtantum

tantopere a natura execrain natura abfur-

dum admitteretur,neceflarium fuit corpus aliquod per omttia, & minutiffima quamis fpa-^
cia difTufum, quod Iaboranri natursfuccurrerct. Hdc itaque fuppofitocum percuflbrum corporum tremoresfiue vndulationesinaerem vicinum deriuentur , hic verb aertrembre

conceptocorporum fonantium tremoreprorfusfimilialium,&aIium continuo motu , & fimili trcmore imbuat, fit, vt fonus hoc pa&opropagatus auditiiiajpotentiaj fefiftat ,ibicjue aeremimplantatum fimiliter moueat ac tandem fenfationcm in homine prodbcat, non fecus ac in vndulationibus aquae,faxoquopiam in tranquillam aquam proieito, contingit, vbi ccrnis vndam ex vnda nafoi Acfpercuffionem igitur corporum neceflarib tremor non tantum cxtrinfeci, fed & aeris intrinfeci, fingulis cbrporum poris inexiftentis, re fultat Hoc iterum fuppofito ita propofitam paulb ante difficultaterh foliiimus. Murum_quidem totum non tremere ( ficuti motu partiali terras non totum tefluris corpus tremit fed partesfonanti corpori vicinas, quas cum poris referta; fint faciunt& tremereaerem in poris latentem, hic verb fonus aerem alium, & hic alium vfqiie dum tandem per continua propagationem auribusex oppofita parte ftantisfe fiftat Vnde fi murusplus a;q'ubefTet crafTtis aut folidus, fbnusagrius propagatus, minime perciperetur prsterea u corpus effet itafolidum, vt grehafce aerisparticulas admitteret vel particulae aeres in pons late^
,

. .

Lib. L

AnAtomkus de Natuyajom ( voch

9
T"

teSadeoforcntcxigua?, vt vix tremerepoffint;diconulIum lonitum tuncpercipipoffe_j; vt fieret fi quifpiam vitreaeampull* (Nam vitrum vtalibi oftendemus omnium corporu naturaJium minime porofum eft) hermeticeclaufeincluderetur, dicoeum vixquicquam ctiam ad maximum fonum ac ftrepicum * percepturum_, *
*

ampnl-

jjermetri-

figilht*-,

r ihil au;

diretur.

CONSECTARIVM PRIMVM.
De Saxo furdo in
Scotia mirabili

in Scotia , Prouincia Pifa nomine,faxum efTe quoddam ab indifurdum nuncupatum, eb quod ( quantumuis ingenti fono excitato , etiam_j cxplofo tormenro) fub eo tamen Iatentes nihil prster aeris agitationem vehementem_. pcrcipiant Cuius quidcm ratio alia efle non poteft nifi exceffiua foliditas iftius faxi ita_ a natura comparati , vt omnem ae"ri extrinfeco ad fbnum efficiendum necefTarid ob perfeftam fingularum partium coagmentationem, aditum intercludat. Contingit cnim idem in fbno , quod in vifione per medium diaphanurn , quod quantb erit purius, limpidius, defocatiufque tantb in remotiorem diftantiam fpecies vifiles deferet; quantb verb vaporofuss , tantb ad videndum erit ineptius Sed rem experimento de-

Efert

Heclor Boetius

genis

claremus.

Experimentum

rei difficultatem

pulchre

declarans

PRimbfi quisacccpericfolium ex SeIenite,vuIgo Talcum vocant.quantum fieripoteft

tenuiffimumilludque tranfpexerit, tam dareomniaperfpiciet , ac fi nihil interocuefletj duplicetur iam folium & clare quidem videbis-pmiam obie&a aliquantulo oblcurius patejnia, icd non vt prius; rriplicctur porrb folium bunt,&fic cantbfemper obfciniusobieftareprsfentabuncur^quanrbdidarblia plusmultiplicaucris, donec tandem cuadantin corpus pororfum,opacum,<r/V>'*' &c vifui impenetrabile.Vifuienim multiplicationefoliorum inopacum corpus iam degenerantium_i obexponitur, quominus iamobie&um attingerepoffit, 6*:amencertumeft, in totoillo Kaud abfimili raopaco corpore copiosu deuehendis fpeciebus vifibilibus aerem latere tione fi daretur lignea, aenea aut ex quacumque fono producendo apcilfima matera confefta tabula muro inferta, certum eft ex oppofito, tam facile fbnum petceptum iri, ac fi ni-

lum

& obiectum interpofitum

&

hilinterpofitum efTet

Multipliceturiam dicT:atabuIa,pra?ciseprioriapplicata,ceicumeft
:

iamfonum non ita limpidum ex oppofita parte emanacurum;triplicetur tabula &iam aliquantbgrauiusaudies, & fic pro tabularum eidem praeciseapplieatarum pluralitatefemper obtufiuscV obtufiusaudies, donecperuenerinttabulae ad illudaugmentum vtnihil prorfus percipere valeas non fecus ac de vifione diclum eft Nam quamuis aer copiofior fit inter tabulasj quia tamen multiplici difcontinuatione receptionis fpecierum incapax eft, nec etiam tremere poteft ; hinc veluti in medio obfbrpcus diffipatufque
,
, .

"

t ia

aveftura foni prorfus deficiens

iifterc poteft

nullaratione auditiua; potentix ex oppofita parte

fe_->

Porrbcontingithocinomnibusmolibus craffioribus,-etficnim hae aerem habeant iatrinfccum & in fingulisminimifque& prorfusinfenfibilibusloculis totius fubftantiajad vacuum impcdiendum latentem ;quia tamcn ob multiplicem fuperficierum occurfum_, vehcmcnterobtunditur, hincfit vtcontinuatuspartium tremor inmedio craflbpaulatim dilfipatus, abforptufq; profundioribus molis partibuscommunicari neutiquam poffic Sed in medio debilitatus veluti exfpiret ; non fecus ac vndulationes in ftagnis per iniectionem lapidis, caufata;, quo a centromotusfuerint remotiores, tanrb femper infenfibiliores euadunt, B
, ,

Dijfonl Arth Magnt Confam , experimentum cxp'.e"f.-< abeant, Hajfimilitudines nihilum perduplex donecin eiudunt, foni Eandem.., demonftrant. perfolidacorpora quidaliudjpukhrefaneproceifum fx, fi ex pentmontam aeris medium delata vniformiterdirFormiter tandem voxpcr obcaufam velutfc quamobcoaceruati aerisintermcdij multiplicia impedimenta, & natura, fc&fua obttaculaquaedam motuifonororefiftentia,quibuspaulatim & fcnfim debilitatus fonus, tandem prorfus deficit; non fecus ac de medio vifus diximus Sic obieifca longe remota_, apparentca;i'u!ea,quicolornigroproximiiseft, cuiusalia ratio non eft, nifidi&a fuperficierum aerearum conftipatio, quas dum ipecies penctrare non poffunt.hinc in vmbrofum coforem, nigro fimilem degenerantj quod enim in coloribus eft album & nigrum, hoc in_ fono eft acutum vchemens, &obtufum fiue grauein vltimogradu. Verumdehifce con-fuje lib. i. Artismagnaelucis& vnibi?epar.2. dererumnaturalium chromatifmis,
i

&

CONSECTARIVM SECVNDVM,
Experimentale.
aquam fonus tum oriri, tum extra exortus intus pcrcipi poffit Ctim enim aqua_? fit veluti craffus quidam aer, ( imo in potentia aer, vt in Arte magnetica lib.3. de magnetifmo elementorum docuimus ) dum duo corpora intra eam vehementer fe colliferint, fbmisper medium tremultim nonfecus, ac viftisper aerem nebulofum, defereturfeque hoc
,

Tqueexhoclongioriforfan.quampareratdifcurfu

,fatis

patcc, quarationcintra_,

pactoauribws fiftet; Nam poft collilionem peractam ftatim vndulatio percipitur aquaj proximae. pofr hanc vero altera, altera notatur ; flc vndulationes fiue tremores aquas hinc tandem ioni vectores vfque ad fuperficiem continuantur; vbi fenfibiiiter apparent, multiplexmedocuit peraerem vfquead auresdcferuntur. Atque hoc experientia ita effe ge-. timfvndu praeferPmin VrinatoribusMelitentibus. Hienim vt datylosrimarentur(eftidoftrei Utionis fo nius quod intra mediam rupium fub aquis fubftantiam latet, nec nififaxa findantur,habepoteft;)infiaaquamfedimittebant. Obferuaui igitur prajfens, &curiofi(17musfpeta.hunldoT ri tor; quod fimul ac percuterent faxum fubmarinum; ecce mox ad fingulos ictus aqua per*

&

&

&

fecte in fuperficie crifparetur,

aquae fonus perciperetur obtufior,

non fecus acfi vento tenui agitaretur, poft agitationem vero & hoc poft fingulos iclus, quod manifeftiiTimum vnduIat onum, quaeexi&ibusnafcunturpermedium aqyae vfquead fuperficiem continuataCuraui quoque vt in profundiffimis partibus fimiles iclus tentarent, {eci runn fignum eft
.

nulias infupertlcie aqusciifpationes notarepotui.

duxi,

Vnde curiofiusrem

inftituendam_.

mandaui vtfonum primo in profundo deinde in media,&demum in fuperficie__> vicinafub marinqfpacio fbnum femperaequali vebementiaederent;& ecce quod mihi Biyiaginabar,verurn tandem dcprehendi, in fundo G quidem vix vllam, in med:o valde notab:iem, circa finem maximamcrifipationem obferuaui, Exquaexperientia conclufi tandeni vndulationcsin aqua , prorfus eodem modofchabere.vtfonipercrafiam aliquam
delati ; Collifionemq; debere efie vehementem, vt extra eamfonus percipipoffit. patet cur motuspifciuminaqua,qui haud dubiofbnum aliquem edunt,non perciHinc Curmo*us pifciu

molem

piantur, quia videlicet tenuior collifio vnduIationesquoquecaufatdebiles,quaeantequam

norTperci
piatur
.

Cur fretu
ficulunu. perpetuo

Ex hocexperimentocaufas quoqueagn<?ui,curvi& tranquilliflimo tempore perpetub tamen crifpum fit, & vcluti perpetms ventisagitatum ; Nam vehementesaeftuspatitur, &currenteshabetprorfuscontrarios qui tanto impetuferuntur,vtfundum etiam marismoueant, agitatorumfragoq Uem admodum auritus teftis effe poffum; filicum eniminfundo asftu rem, dum diftumfretum anno 1638. fcrutarer, non *erre!diftinte percepi;Exquorutr_ collifione vehementi vndationes quoque oriri necefff eft , quae dum ad ftiperficiem vfque pertingunt, mirum non eft totcrifpationibusillnd efle obnoxium, quasplurimumpromo, uent contrariorum. fiudtuum vehementes coliifiones , collu&ationefque . Patei igitur ex
ad fuperficiem emergant,expirant
.

delicet fretum Siculum etiam ferenifiimo

dicTtis

Lib.l
di&is

An&tomkm de Naturafoni

fonusexcitari poflit ,&extra lllam litperceptibilis, con tra videlicet per tremores fiue vndulationes aqux deuehentes fonum : Cum tota (bni ra-

quomodo intra aquam

&

vocis .

&

tioinhuiuimodi vnduiarionibusexaeris vel aqua(quemadmodum in definitionepofuimus)interceptione,elifionequecorporurnfefe percutientium collifioneque confequcnte produ&is, confiftat . Vcriim cum de hifce paffim in hoc opere agatur; illis diutius immorari nolo,

DIGRESSIO.
Vtrum in vacuo fieri poffit fbnus.
vtrum vacuum vere & proprie dictum in natura rerum_i _~^ " Certenon defueruat hifce temporibus, qui nixi nefcioquibus experimentis illudomnino admitti debere non tantum afferuerint ,fed &in fententiam fuam etiam aiiosinuitostrahere, & compellere fategerint Experientiam appono, cuius inuentionem etfi ncfcio qui ali; ambitiofius libi arrogent certbtameru* mihi coftat primiim a Torricello nobili Magni Ducis Hetruris Mathematicodetelam,quam & poftmodum antequadriennium Sereniffimus Cardinalis Ioannes Carolus Medices mihi omniumpriniohicRomae profingulari fua in mebeneuolentia exhibere dieft
,

ANtequam hscdifficultasdecidatur, prim6determinandum_.

allignaripoffit.

gnatusfuit

fecundum alteram extremitatem Hclaufus, Tubus vitreus pcrpatensorificium N argento viuo repletur, ereftufqueimmergiP. argenro viuo aIiquoufqu-i_j tur in patinam feil vas quodpiam ipfumrepletum aquaprancreafuperaffufj deindeorificiumN dipito cJauditur, neinuerfa fiftula Mercurius elabatur. Immerfo itaque intra Mercurum in vafe contentum tubo, mox vbi di^itum aborificio tubiamoueris, ecceMercurius in tubo contentus ilico Iaxatishabenisdefcendit, deinde aliquantum afcenditideindeiterum aliquantumdefcendit afcenditque fedminus (emper, donec

HN
,

Fxrerime
tirr,

de_>

vacuo.

&

itcratishuiufmodi veluti Iibrationibus quibufdam,

tandem

in infe-

rioriparte tubiquiefcat,relictafuperioriparte tubi fine corporefuc-

ccdente, vtipfi volunt

Hinc argumentanturjfpaciu.n

R H.
cum

in_
fieri

fupcriori tubi parre relitftum vere

& proprie vacuum eiTe

non

poTTt, vt interim aliud corpus in abeuntis mercuri; locu

.

m fubSententia

infoIentes& importuniiacVitorestriuphum ante viftoriam canentes multafane efTutiere non tantum_. naturalium rei um pnncipijs repugnantia fed & in orthodoxa fide periculofa j vt dum locatum fine loco, accidentia fine fubiedlonaturaliter fubfiftere fubtiliffimo hoc expcrimeto fe dcmonftrare pofftituipotuerit
veluti
,

Hinc

de

vficia

peiicli'o-

la in fide,

fei iiprudetiusiactitant.

Ali;'mclioris notae philofophi.quihuiufillud in_

modiphantafticum vacuumrident, varijsmodis vacuum

fiftularemanensexplirant.
c(fe
,

Quidam afIerunt,non quidem

vacuii

tamen ncque acrem ibi ftabulari j fed corpus quoddam_. fubtiliJITmum, &lucem proxime mentiens, quodaetherem vocat, qui cum fitperomnia mundicorpora difTufus, omnesomnium infcd

Vtriasse-

timcporospenetret, ac propterea ipfi mercuriofiftulscinclufointimiruir non fit^recedentemercuriOjCechercm Ioco acris rcmanere, &c. Nonaulli exiftimanr, aerem extrin-

tentifcde
Victio.

mc coexiftit,vtpromdc

fecum

dvtis Magn Confoni , "i z Diffoni fecum adlaborantisnatura neceflnatesfupplendas, velipfos vitriporos pcnetiaie i.uni qui putcnt, aerem non quidemperporos,fed interlatera tubi&i<)ercuri/per ipfam cxtinram fuperficierripenetrarejaiuntque mercurium non ita ftriclelatera tubiobfidere,quin aliquid (e mpefaeris in locum abeuntis mcrcuri CeCe fubftituat circaq jcylindracea tubi & Mercuri/ confinia ab extrinfeco prajfertim laborantis natura? temporefubcat Quidam_ Jiccntiofiuspbilofophantes putant, mercurium nefcioa quo extrinfeco squilibrante intra tubum adccrtum fpacium detineri. Putantdenique aliqui, partestubiab argentoviuo
.

&

dcrelidas repleri fubftantia tenui feu ipiritu ex eodem expirante, a quo dum mercuri/ adb.Tieatispondus-diftentum vlteriorem abeodiftenftonemnonferar,dumque aliud cor-

pus non poteftfuccedere, mercuriusfubtali& taljmenfura&proportione, &ccnfequeter fub tali & tali eleuationc intra tubum violenter fuftiaeatur Atque ha: funt fententiae explicantesrationemiftiusfpaci/.quod Neoterici quidam pure vacuum aflerebantjquaru. quidem vUimameritoprimumlocum tenetinterprobabiles. Certum enim eft,ibivacuutn dfTe minimepofle,- cum manifeftiflimu.sibnusin eo percipiatur id quod ante comExperime tum pui- plures annos , vna cum (jalpare Berthiaingeniofiflimo Mathematico hic Romae exper^115 **um Is centuni peduni plumbeum canalem digiti craflitudine apparare iuflit, cui in ^"vlcHi exjHti^ fuperiori extremo vitream phialam infignis craflitudinis & ftudio in hunc fincn; conflata impoftjit, tanta induftria tubi collo coagmentatam, tanto ingenio munitam, vt omnisae.
: *

rietfet

adeum

interclufus aditus. Intra

verophialam mefuggerente,campanulam vna

ctim malleolo lateribus phialas ea dexteritate inferuit.vt malleolusferreus magnete ab extra attrathiseleuatuique mox a magneteliberproprioponderecampanulsillifusfonum
faceret

totum p.hialx tubum aqua_i aqua pleno immerfit, Quo fafto aperto epiftomio aqua intra tubum plumbeum defcendens no totam fefe exoperau't,fedad decem circiterpedesintra tubumfeftitit ,nonfecusac pauloante de argento viuo intra vitreum tubum inclufo, ditum eft vnde plerique huius tam admirabi. lis cxperimenti ipe&atorcs inferre conati funt fpacium illud ab aqua deftitutum neceflario vacuum efle, cum nullum aliud corpus ibidem fubftitui potuerit Nos verd vt falfitatem eorum opinionis, vel ipfa auriculari experientia deroonftraremus, arreptum magnc-

Comparatisitaqueomnibusadexperimentum
,

requifitis
,

repleuit, alteriufque extremiepiftomioclaufum orificium

dolio

tem phialae vitreae s regione mallcoli ferrei foris applicuimus, qui mox attraftum malleolum eleuauit,abftrafto veromagnetemalleoluspondere proprioillifuscampanulaalimpidiflimum lonum edidit Vnde quidam peruicacioris cerebri prxfentes ftatim intuleruntj
.

in vacuoionumfieripoflejfenfatiores verbpleriquehoctam manifefto experimento didieerunt, ibi vacuum efle minime pofle , vbi tam manifefta aeris figna in fono exhiberentur
,

Atquehoc vnicoexperimentoomnes
.

conuiflri

devacuoopinionem

in pofterum_,

FiguTamhicapponerevoIuimusadmeliorecuriofiLeiffconsinformationem. phiala vitrea coagmentata tubo D E ; intra quam filoferI K L. reo annexa campanula C,maIIeoIufque O epiftomium G. dolium aqua plenum, Vacui cft defcriptum magnes extrinfecus admotus, A. coetera fiebant , vt paulo ante itaque d ullitas ex didfcis clariflime patet quanam vero ratione , vel per quas abditas vias doaetin. aermlocum abeuntis aquaelefubftituati iiquisexmequrat,eiquoquetatisraciam, u tret inioaliaqueduriflimacorpora,Iux cnp r usn fihi explicuerit , qua rationemagnes , vitrum itaabdita?, cXirru^ ftallumfolidiflTmumpenetretjfuntenimnaturaelaborantisfcmit_ itaarcana?, tempore neceflitatis natura vtillshumanoingenio comprehendi minime poflint Eft tamen exNatun in ita ingeniofa, vr ornne humani intellefcusfcrutinium eludcre videatur; certum neceffiti pefentiafacit, illuc aerem fubijfle.quomodb vero &vnde,Iatet. Infulseitaquephilofoteingenw f-^aptijr } q U i dum rem quampiam minime concipiunt,inconfultius de natura rerum_.
abiurarunc,

Tubus plumbeus erat D E F G

prOnunciant,
Sonsin
vn-t:o rxri

Conckidiirusitaqucquodtametfivacuuminnatura rerum

poflibile foret ,fonus ta-

mm

minime
-

? otert

n cocontingerc minime poflet Nam cum fonusfit affefcio aeris, imo aer fit mateon ^ deficieiue , fonum quoflue deficere nccefse eft ; contra ex propofi* ^^jjg cau f af * * toex. j

&

,,,

Lib.l, An*tnmicm de Naturafom vocis. i $ tocxperimcntoclarc oftendimus, vacuum in narurarcrum niinime aftignari poflc__>. Veriim qui plura dehifce defiderant, legant ingeniofam diatnbam devacuo, quam nonnemo cx CollegioRomanoSocietatis IESV dedicauit cuidam Magno Amico; vbi plu:ima confideratione digniffima reperiet & fuo tcmpore nos G Deus vitam largitus fuerit in Artc Magnagrauium & leuium , vbi hanc materiam ex profeflb traftabimus , pluri_j trademus.
,

&

C A

T.

VII.
obie-o videlicet adasquato au-

De organo auditus eiufque Anatomia.

POftquam de natura proprietate, &- produclione foni,
ditiua:potentia.fufiusforfan,
potentia; acuftica;
,

quampareratdiiTeruimus,ordo iam natura nos ad

,

fiue auditiua.

defcriptionem vjtro inuitat

cum
.

vero potentia fine or-

Quicumque admirabigano eiTe non poffir, abeo difchirfus noftri materiam ordiemur lem illam DEI Opt. Max. in fabrica organorum humani corporisprouidentiam miram,

que

artis fuas, id eft natura; in ijs

ordinandis folerriam penitius rimatus fuerit,fateri cogeMiraauris

ra-

fatum , nullum fortuitum Atomorum conftuxum efle potuhTe tantarum_, rerum architec~rum. Porrbnoshic.onfiffisreliquorumfenfuumorganis, quae dumtaxat circaauiiumauditufqueorganum confiderationedignaoccurrunt breuiteraperiemus. Eftautemaurisorganum corporeumadfonosrecipiendosa naturain animantibusdifpofitum jquodciim ex varijsconftet ,haud incongrue Aggregatumomnium eorum ,qu& in> viuente al<quo audtus fenfui d<cata fitnt definir poteftjHocorganum in quibufdam animalibusconfpicuum,mamfeftumqueeft,innonnullisIatetha.c vis auditiua, eftque occulta & adeo inueatu difKcilis vt ad hodiernum vlque diem adhuc recondita fit ; Nam pifces ^quibuspulmo, quoalia animantia fpirirum atque aerem ducunt redduntque_j , deeftj quaparteaudiant.anemineadhuc penitusexploratum eft. Vtrum enim foraminaante ocu/os pofita adaudiendurn,an adodorandum data (Int etiamnum ambigitur. Horum tamcnquibufdam.auresomninodeeflecertum eft. Namquioculis, ijdem auribuscarent, vt mytuIi,Qftrea,omniaquedura tefta inte&a, quaeetft fc contrahant.cum fcrrcis hamis appetuntur agitatione tamen aquas potius fentire , quam auditione audire
tur ntillum hic
,
,

Kfces

nft

b__ntdubiumeil

videntur
cilis.

Inrefpirantibus vero pifcibusac

pnlmonem habentibus
ijs

vt in balenis

delphiintra

nisj vitulis

marinis aures haud latitant, quamuis in

intra

meatus cxterior inueftigatu fit diffi,

Quarc ijsrelidisadterrcftriumanimantiumorganareuertamur. Pifcesenim

aquam tanquam
ita

medium

craffius fpecierum fbni retardatiuum vti obtuse

audiunt

tam exquifitum quoque oiganum auditus non habent,vt reliqua animantia terreftria, medio aereo degunt Auris itaque viuentis corpoiis organum non eft vna aliqua ac fimplex pars neque__> vnaaliqua fubftantia, e'xplurib;tsinuicem commixtis confufifque effbrmata ifed eft agqua; in
,
,

fcrjptio.

gregatum quoddam ex pluribusmaxime diuerfis, &c diflimilibus inuicem diftinctis, fummaquc admirationc dignis Hoc enim organum foris in capite egregie prominens, duclibus mcatibufque, (^qui veluti fonorum lemita; qua*dam funt, ) miro ordine digeftum.cauernulis in varios vfus excauatum, officulis veluti fulcris quibufdam formatu neruis mufeulifquc tenfum, aere denique implantato animatum oeconomiam quandam omnibus numerisabfolutam refert;Quamuisha.c omnianeque eodem numero, nequeomniaad cuiufuis animantis aurem conftituendam concurrant . Nam in quibufdam officula tria in nonnullis duo, iu alijs vnum ; nec defunc, in quibus nullum reperiatur , quod & de mufculis verum cognouimus,- fed ad aurem reuertor, quam duplicem ftatuimus intcrnam cxternam fiuequampaffim auriculam vocamus; Illain ofTe petrofofitum habet, inrer
.

&
,

Ospetrofuna fen

eos proceffus qui

mammaru inftar protuberant.inde

portionem
conftituitj

/_*//> di-ti,& inter ea apophyfiu,

qus

oflis iugalis

Haxforis vtrinque e capitis latenbus infigniter

ake

^J'"'

4
.

..

,.

Artis

Magn

Confoni

&

Diffoni

alaefeu vanniinftar, expanfa eft ,-HIa ex quinquedu&ious , tnbuscaucrnulis feu antris, tymp.inoofleocirculo, tribus exiginsofljculis.duobusparuis mufculis, neruis , ycnaarteria,

aere denique implantatocongregata eft

Ha?c cxpartibus

tum

cuticula,

gine, carne, vinculo, mufculisfe.?, venis, neruisatque arterijs eft compofitai

in cxplicandis terminis

tum cartilaVerum ne_j

appellationibus lingularum partium auris teinpus teramus , bic Leftoricuriofo fingula vnacutn exquifirflimaanatomia', quam partim perloannem,
lij

&

Trullam ccleberr/mum hic Romae Chirurgum & Anatomicum Caflerij anatomia didici, proponenda duximus.

fieri

curaui,

pardm cxlu-

Appellationes fingularum partium auris

externae
3
.

Vide i.&
2. fi.

ura

inSchera n^cheraa
tifrao i.

A. Atafeupinnaequod Grxc' irri?Jyantt vocant, parsexpani3, Iata, ac econcha- verfustempora reflexa -fJy/jn -A jifeu pinnula dicitur BBB. Totius auriscircumductio flue circumferentia exterior, 'a<2 Graecis,Latinis Helice dicitur . Capeolus ab alijs quoque nominatur CCC. Interior autcmcircumferentiaconchamambiensi/8s'^quaii Hclix contra_ pofitadkitur.

AA
F

DDD.
.

uT/Soxrf dicirur,

Snperficiesabanterioriinpofteriusextenfa *t,fTM id cftgibbofaappcllatur. eftque amblusleuextremum helicis

.

F
citur

-Kti^Linrer fiuefcapha eftcauernula pmnul.e.

GGG.
H
I
.

Cauitasmedioauricule patens K-yxd Conchadicitur PolluciquoqueVxwdi-

Supcrior Coochas pars

i hu flue

pauimentum Conchae Siiiusantefeuiuxtaforamnccui K. circumnata auriculaconfiftens, liquoribus fordibufqucerTundendis ordinatus, j^io-Kof dicitur. L. Ipfum veroforamen 4^/w*/* meatusauditorius, kv<pi\k* quoque dicitur fiue^
alueariurru.
Ifi..

Quode
Vero

temporis finefup^aaudausforannen elatum

eft rea'y<* flue

hircusdicitur.
.

N
P

O.
.

oppofltum trao, a,m?*y<>{ dicitur, id eft antihelcis finis Dimidiatuso bisquemTf*>r & .rtirta.y^, efrormant us-i?f X) fterion dicitur Lobiinferiorparsamaxillafoluta pendulj.yf oKo'$ir id eft, anteriorLobusdicitur
id eft
,

.'

Auris

internae fabrica

partiumque

conftitutio.
Ondicamhochcode omnibus partibus conftituentibusaurcm internam,fedde__> ijstantum quas adfonumformandum natura pofuit Suntqucprimb du&us fiue
j

Partesan

N' mcatus

aut femirae,- fecur.do

Tympanum cumoifeo circulo.tres cauern*& tria oflicula.

tismter-

Meatns au

jfl catus fj ue du&us aurium s.funt. Primuseft velutiregia via &femitaprincipalis; quem pauloante *^f ***<>>, fiue meatum aud toriumappellduimusj hic inpueris totus eft cart i] a gj ncu s, in adult-s ofTeo-cartilagineus, in fenibus denique totus ofleus eft Secundus
.

ininternacranijamplitudincinpofterion Iatere proceffus petrofi, cuiinfculptuseft ,occurrit j Vndecblque extrorfum alquoufquerdmediam buius proceflus fedem proce.

dit

vbi tenui

fquam tantum

duabus

inter:oribus verae auris cauitatibus diftinguitur

Tertiiis

rotundo canaliculo

pei fimilis,arque inftar tenuioris

i

calami exortu amplus.c cotuor

cha exteriore

lapidofi proceffus cauitate ducitui

Vnde oblique procedens in medio qua-

Iconifmus seu 5chemafi5mus

JL.

fcl.

J4-

FlOf.

III

__^/_

-',

EQVI

H3P
j.

"^
B^-

N^Xo

M
r^

Leporis A si fsr
G H

*'EOA\

ovu
P

fc*_

g^
^'

5K^A.i
PORCI
M

MVRIS

f 5 tuorfbrsmjnum totLim illudosperfudit &: penctiat; Jjuic quarrus fuccedit tenuiifimi_, tantiim oflea fqama ab ipiodiremptus, qui in eandem cauitatem ducitur, in quam fimi-

Lib

/.

iincitQih iots de

Nxlurafoni

($' vocis

Ucerquintusdelinit, TvinpaniiniK6r//-oVn:embrana dicirur auditoria, vel quia hsc membrana >'n beliici tvmpauimoremconcha:obtenditur, velquia velutimeiTibrana bellici acmilitaris t)'mpa-

TympatrtS
aildltlli

acrefonoque feriatur,pii!fcturque ;diciturque abalijs Myrinx , eo quod ae.em interiorem ab extcriore difcernat ; Vide Schemattfmum 1. Eft autem hxc membrana omnium membranarum fubriliifima tcnuiifirmque quippe areanearum tels; ilniillima, mediocri tamen denhtate prardita pellucida & diaphana, inftar cuiufdam fpeculi, nulliusafpcntatis particcps. fed vndique intus ac foris lauiigata, non tamen aiqualis ieu
ni ligno
,

ita hajc

plana, NamintcriusoificulimalleumreferentisprocefTus A.^utin z.figura /;.j*v;,veluti caudaquxdam reilexa in C, abipfacircumferentia fupernedeorfum ad iplius vfque medium Ms"eoIi!s

centrumquc C, perinde ac neruus tympano miiitari tranfue, fim obtenditur 3 connecliturque;oiTeoautem circulohoctympanum adnatum eftadquem tentonibus Sc mufculisalligatur ac diftenditurj non iccusac tympanorum pelleschordisfortiter tendifolent. Pr.vtereaospcrrofum tribuscaucrnulis flueantrisconftat, prima eft cauernula illri_., Q quam peluim Vefalius vocat quod in modum pcluis excauata fit; alij cochleam & antru fum , ca_ vocanticomparatuiconcauotympano ,ebqubdficut in tvmpano aer communis pulfa- "-mitcotuspropriumeditfonum ficputant aerem implantatum percuffuma myringe & officu- c/uerm Peluis dilisfonorum differentias in ea cxprimere,qua2 indead auditorium neruum deferantur
,

Altera cauernula propter cuniculos quibus conftat, labyrinthus vel fodina dicitur > Tertia
; 1
'

'

c a lierna

a buccina cornu recuruo &c contorto, quo Paftores pecus conuocare folent vel a buccina byrinconchiliifpcciedenominatur; Vndeilludantrum buccinofum appellat Vcfalius; Verum hus ?]?* Antrubuc n ,\ k j 02 r r il. cumdrrhcile, lit ea anatomice repranentare , cum reconditamin lntimrs penetranbusor- cinofum. ganifedem conftituerint.hincrlguram quoqueconfulto omittendam duxi. Porro conftat vt initio diclum fuit aurisinterna tribusofficulis, quantitate quidem mi- Trh odiniinis, at conformatione8; vfu maximis; quorum quidam compolitio adoperatioque_, cula, itaartificiofa cV eleganseft vr verbis vix expiicari poffit dura funt&fblida ram ininfanin adultis, ciim tamen rel'qua_, tibus recens natis, vt Cafferius obferuauit, quam omniaperpetub iuxta atatisgradus varientur ; in pueris tamen multoac in adultisob Jiumidam vifciditatem flaccidiora funt, vnde infantesobrufius adultis audiunt. Oificula mobiliafunt cVeoadornata natur.Tartificiovtexhis attrafto vno duo reliqua confequcntermoucantur; neque continua funt, feddiflincla vtpaulbpbft in anatomia appa rc bit, incxterioriconcharegioneconftituta ; Nomina trium officularum funt Malleus MaJleHS, JncttSySc Stapes quanomcn aformapotius , quam ab vfu inuerierunt; Mallcus diciturlncus, & quod veluti malieus incudiincumbat, &fuperiaceat;Sicut incusdicitur, quodmalleum ^aP eSi incudisinftar cxcipiat Stapesverb afigura ftapedisficdicitur ; Qua? quidem officula_, non inomnibusanimantibusreperiuntur in aliquibus enim rantum malleus & incus, in
1

&

&

nonnullisincustantum & ftapes.in quibufdam vt in fimijs nullum prorfus; Sed Anatomiafequcnsdicla mclius, quam multa: verborum ambagesdeclarabit.

Anatomia trium officulorum Mallei Incudis

,

6c Stapedis
Annuli feuofTeicirculi principium , Sc B. eiuflem finis. Vlde Schematijhtum _ A prwtum' C C C Figura oftei circuli eft circularis, imperfe<fta, foris quidcm tuberofi feu afpera, circumfcribitur irlttts veio ftriata, fpacio quod in circuli ambitu ad tympani extenlionem vniueradnatum defignato . Nam vt diclum cft tympanum annulo per circumferentiam

fum

illud

fpacium occupat& prxcludit

D.Ca-

. .

6
,

Arth

Magn*

Conforit

&

Diforit

D. Caputmallcicumincude perginglimortartpculatur. E Tubcrculum apophyfis, fiueproceffus maius trochautirium di&utiL-';

F. Extremitaspedunculimallei.

G. Corpusfiuebafislataincudis. H. Crusalterum breue&craflum, inconchaad proceffum mamiHarempofiturrL-.

I.

Reliquum cruspaulo tenuius&longiusftapediinarticulatum_..

/
.

K. Stapesincudiiun&us. L Caput ofliculi mallei feorfim exfculptum, vt magnitudo,

flotefcerent

figurae,aliaquc re&ius in~.

M
V
.

Minor apophyfis fiue proceflus trochauterius

Maiorapophyfis.
Bafis Iata incudis cui malleus iungitur

N.

O. Extremitas cauds mallei .

& inferitur

Eiufdem crus breue crafllulque_^ Eiufdem iterum alterum crus longius, tenuiu(que_>
Stapedisparselatior, acutior globulo paruulodonata
Stapedisparslateralisfiniftra_.

S. Subftantia totiusincudis.

T.
V.

X Y

Eiufdem dextrum latus

Pars inferior, fiue bafis, fiue pes ftapedis
ofiicula hic

adiunximus , vt fingula rite Jnter fe compo-nere po(fes,&videbismirabenique miramnaturs inarmandis animaliumorgamsneceffarijsinduftriam &<agacitatem ,-fed vifi. anatomiafingularum partium organi acuftici,

Reliquorum vero animalium

flihi! reftat nifi

vt offkia vniufcuiufque

modo explicemus

CAPVT. VIII.
De officijs fingularum partium organi acuftici
.

V
"
1

Ti admirabilis illa natura; maieftas

ne dignifllma vel
.

in

omnibus
.

ita

&

in

aurium fabrica admiratio,

maxime patet quim vt Ledtor curiofus intelligat ab officijs & vfibus eius noftrae fumemus diflertationis exordium A urem it^que conftat non ex vna_

'' ar fi n pl' c '&fi 'P ai teJ non expluribusinuicem commixtis feu confufis conftitutanu, mfibvi tuim multisieparatim eftejfed ex acleorfim exiftentibus aggregatam, vtefletad funtionem_. c.
'

fuamobeundam
Vti!itas&
finisfmgH.
]

aptiftima

Namcum neruofoniperceptiocommittendaforet, eiusfub-

tiumaudi,
tiui orga-

ftantia non permittebat vt extra capii t ob plurima in qua organum incidere poterat pericu 3] exporrigereturi 'deo inter neruum & aerem intc num interponi debuit.quo mediate fonusad neruum deueberetur, ne autem aer modofrigidus modo calidus modo alia_ qualitate nociua affe&usfubingrederetur, medioqueinterno neruoque noxam inferret, cauitates habere debuit, ex ternoquidem aeri claufas, at foni fpeciebus apertas ; huius vero gratia oflicula, mufculi & ligamenta fieridebuere Prasterea fi Iocu fpe&emus, natura auri commodiorcm oportunioremque aflignare non potuit; dum ori, cibi potufque_j ianua?,Ioquelsequeopifici vicina,parem dignitate Iocum fortitaefbGeminata vero auris eft, ne vna corrupta totuf. fenfus periret,- Patula eft,vt femper pr^fto foret, & vt occurrente neceflitate etiam in fomno excitaremur,- In cochleasmorem eftbrmata vtfoni fpecies ibidem vnita:,Icumsac per variascauernarum reflexionesmultiplicatajfortiusfefenfuififterent ;hanc eandem ob caufam inftar vanni conchiofaj illam extra expandit natura vt fpeciesfoni hoc pado recollecias auditum confortarent. Hinc furdaftri vt melius audiat, manum auribusoppanfam incuruant fonusenim ibidem colledus mulr1plicatufque_^ organofortiusillabiturjnetamcnvehcmentiorfonusorgano noxam aliquam adferret,
,

natu-

montuofi, quibufdam tractibus exafpcrauit vtinter gibbofosanfraiftus impetus obiectique vehemetiafra&a, mitiusfeorgano& fine noj.aingererct > Ne verb fordcs & fuperflutisexeerebro Exte.-r..^ deriuatushumorojganum oblimaret, vituretquchuiusreicaufa cauitasilla pinnar, qua ? nr,s P a r; fupra m/WVappe!lauinHis, ordinaraeihinhac enim vti &inconcha vicinaftidores,for- v uUt/ ides acfnrracca excrementa veluti in labro quodam coilcc~L-e vlrcrioreiT! tranfitum cohibent Xyftcr vero lobnfque dechuitare fua mcmoratam fordium profluuiem facile in deftinata vafa deriuant, quiex cartilagineafubftantia (fcilicetmediocritermolli & medioveltit;
>

naturaftpienfer

Lib.i. An&tomicus ds Naturafoni vocis. aunummeatus varijscmincnti;s,depreflionibufqtie

&

\y

criterdura) conftant ;neexfreqiicntiplicatione,corrugationeque fiaccefcentesad fonos recipiendosincptiforent. Accedoadinternam organi fabricam in quaprimo occurrit

meatus acufticus
partim vt aer
fractuofa

fiue

auditorius,qucm natura fagaxduplici de cau(apra;miiittympano,

,
.

j n tein=t

& fonus frigidior nociuiorque in eo aliquantuliim attemperatus

tympanocitra noxam illaberetun partim vt aeris externi illa femita fracla vim perderet; ne, vt in vehemcntionbus explofionibus tormentorurn campanarumquefonisfubindc contingere folet, tymp.inum ruptum furditatem_, induceret.Nc quoque beftiolis in interiora organa aditus paterer, fagax natura meatum_. hunc ncfcioquoglutinofohumoreinftruere voluit, vt ineo veluti vifco quodaminherenles.earundemcapturaorganum a multispericulis vindicaretur Tympanum verb in_. ict^'' :oeatusextremoconftituit, tanquam clauftrum quoddam, qua aer externus ab internodiiimcretur.nonofleumcumficpericulisrupturasnoncareret, neque carneum_.
. !

tandem_ a u "s ptfvehementior commotio in an- &jia

cum

fic

humiditate

facile flaccefcerepoffet

fimum, prout fonorum tranfuehendorum

recipiendoaptius foret,
ei
,

ratio poftulabat, illud efie voluitj

Sed membranaceum, tenuiflimum , & ficcifatque vt fono

figuram indidit verfus externam aurem concauam , verfus infigura, quam nobisherba* nummularis fiue vmbilici Venerisfolium exhibet: nevllorupturar periculo pateret idcirculo cfleo, tendonibusfirmiiTTmisfupercxtendit: Cum enim duobus motibus agitaretur, vnoabrere cxterno, altero ab interno per ofcitationes, frernutationes emuuctiones narium caufato oportuit id pellis inftar firmiter ofleoobtendi circulo Neque hic quieuit nstura , fed tympani conferuationi tres qtiafi cuftodias, iTue adminicula adhibuit quae fupra Mallei Incudis, &Stapedisnomineinfigniuimus quibusillud contra omnem violentiam mira_ qundamfolertiadefenditur: Nam tympanum fecundtim internum latus mallei pedunctiloinnititur, vteius refiftentia obiu&atione contra incurfum defendatur , ne plus quam fuflinere poflTt, intropulfumrumpatur.-lterum ne tympanum vltra pr.-cfcriptum terminu a vehementioriinterniaeris impetucxtra delatum pcriculum ruptionis fubiret, natura_, fecundum internam faciem mallei pcdunculum illo latere, quod ideb exafperatum eft ita afluit, vt irterni aeris impetu extra vergente tympano id maileus, ne vltra quam par eflet progrederetur, cohiberet: quia Verb offeusmallei pedunculus fecundum extremitaterru, fu; m feu apicem citra manifeftum perforationis periculum tympanonormaliterinfiftere non potcrat, eumfecundtim longitudinem afluit tympano quia verb malleus nec ita qui.

ternam verbconuexam aliquantulum eafere

&

&

duo alia, ei veluti oflicula auxiliariaadiunctafuntjncus&ftapes: Namquandoagitatione & impulfuaerisinterni.tyminterno externoquerefiftendofufTTcicnserat

,

dcm :,eri

panum

& malleus extrorftim aguntur, incus ingrefium mallei

.

cui per

ginglvmon

coarti-

culata eft,dum ad conftitutam

primente, terminatfiftitque

metam peruenit iu eo motu malleo incudem fbrtitercom. Vndehc duabus apophyfibustanquam fulcrs dotata_.

vf

teiincudis

&l a P e<ii>
'

antrum commifla: altera longiufcula ftapedis aciepulchie firmata ,quod oflTculum eft ftapedem perfetereferens, vndiqueliberum & pcrtufiim aciefua abincudc pendulum.deoifum nonnihil flexile , ne incusin vehcmcnti ac violenta fui compreflTone cedere nonnihil arque mallei ccflionem ad certum tempus adiuuarc prohiberetur Vndique pertufum eft ne aeri innato fonoque ad cochleam aditumprohibeat. Atquctria haec ofla non carne non cute operiri debebant, quiah_cfon"i
eft ,altcra ofli petrofo verfus maftoidis
, .

obtunderc poteranr,fedoiTeamatcriavtfonum duritiefua melitis conferuarent. Verum quJecumque huc vfquedehumanaeaurisfabricadiximus, inreliquisanimantibusvtplu.-

rimum

Arfts
cx anatome patet

Magnd
diuerfa
eft.

Ctetfoni

&

Dijfoni

qu.t ;mnia natura proftatu coditionis>& naru; rimum vti difpofuir, animantis in rebus omnibus cuidentius paterc t vt harmona ynfus cuiufque

C A
per
efTe reale

P
,

T.

X.
auditus
fiat

De natura aeris interni & vbinam propric

aru

an notionaie propagetur.
nifi

INvacuuminnatura rerum admiferitj hocfoliim dubium moueri

infit
?

cauitatibus offis petrofi aerem efle incluium ncrco ncgare poteft,

isforfanqui
is

pofiet:
?

Quomodo

& vtrum ab externo aere diftmguatur

quod
.

fit

eius oflicium

& quomodo &

con

Dico ipfis auribusa primordijs hunc feruetur? Vtautemabhisbreuiter me cxpediam Philufophi eum congenitum, complantatum inaedificatu aerem fuifTe infitum; vnde

&

non minus ac externus aer ad fonationem cfficiendam medium, puriffimus, omnisfonicxpers,qu!>ts&immobilis, multusdenique ac copiofus eft: Infuper hunc non eundem elfe cum externo aere aflerimus Vti eni.n aer extrinfecus per refpirationem attra&us neiuafri^ ditate cornimium alteret, prius anaturainpulmonibusalteappellant,eftque
:

ratur ac prajparatur voitea permiftus vapore fangumis materia euadit generationis fpiri. tuum vitalium :Sicaerrefpiratione pemaresattracfcus cerebrumquepenetrans, nonan,

quam fitalteratus& benc prsparatus Porro non diffimilis mihi videtur ratio animalibusfpiritibus gcnerandis, quam de eo iplb, qui in de aere attratto pro vitalibus vnde eum eiufdem cum fpirituanimaIi(quefnaerea:efleconftat auribusimplantatuseft, Aetimpti tatus ide naturs^ aflerimtis , & ideb aeris noniine a plerifque fcnfatioribur Philofophisfuit nuncucnni fpirr _ atus 5, q U jc}em aeris modo tenuifllmam habet diaphanamque fubftantiam,& cum externoconuenit in jpla temperre, nonenimitacaliduseft, vt vitalis ipintus,qui acerebn
tefitmateriaregenerationisfpirituura animalium,
ita vt aeris

externi amplius

non habeat naturam

&

fubftatia

&ambiete aere per nares attractofa-tus eft frigidior;nec

ita

ficcus vt vitaIis;quod
bene__
cft, fedfucceflifit
,

cerebri humiditas ipflim contemperauerit. Qyare calidus temperatus aeris nominc optimo iure vocari poteft,neque

& humidus cxiftens ac

vnus numero

ue generabilis

& corruptibilis, cum cnim eiuiciem cum fpiritu animali naturas &
& ventriculiscercbri
fbrtitur.

necefia-

rio vtihic quotidiedifl7patusinaurasdiflbluitur,nouuIq,'generaeur,fic etiafehabetaerinanimales contenti in arteternus, atque adeo eandem originem, quam fpirirus vitales
rijs, cauitatibus,

atque hic internusaer

medium

cft, in_

quo auditus

fit

neruo acuftico vti

&

tribus officulis efred-iue concurrentibus;

Veriim vt

hsecmeliusexplicentur.

Supponoaurem

duplici

modo ad audiendum

concurrere , vcl

vt cfficiens caufa vel vt fubie_.urn__ Nam ea non folum exfpecie fibi imprefla ac-um audiendi elicit, fed afrum elicitum proinde vti eduftio aftus audicndi, quam facultasfbno informata_, etiam infc recipit,

&

&

atiua;ita prout abobie&ofbnosrecipit ,pafliua cenfetur, profertqueexfpecieafe rccepta aclum audiendi, quia in fonumfeu eiusfpcciem agere non eftapta, nifipriusin_. ipfam fonusfeu eiusfpecics egerit, ipfamque excitauerit, vtexcitata reagat. Pra.terea_, cum a_fjo paffio phyfica non fiat, agente patiente a fe inuicem diftantibus , neceflaelicit,

&

&

rio in ea aeris parte fonus produci deber, quae

fe

non
.

ira diftet,

quin ad

fe

inuicem traduci ac

non contingere queant, cum non quofuis, nec cuiufuis diftantia; fbnos, led in vicinis admodum diflitis locisexcitatospercipiamus Sonum itaque ad aures fefe vfquc vt cxQuomodo tendat, necefle eft; cum illae nullam virtutem extra fe cmittant , qus cum fbno concurrat fomis proquam foni excipiant Verum his ita pofitis, iam videamus quomodo fonus propagetur, an per effe reale,ar_j

&

&

Bum^per

efle teale,

num

inte

tionalef

Triplicem apud Authores fenper effe nononale feu intentionale, fiue per fpecies fuas ? rentiam de hoc negotio reperio; Quidarn fonos tantumfecundum efTcfuum realepropagari,

. ,

gari,

L:b. I. dn&inniicm de Naturajoni ($' vocis i <? fecunduni tantum elic fuum voIimtjNonnulii notionalc; Aiiquipartim fecundum
,

partimfecundum notionale propaguri afleruere,- Nos medium tencntcs aflerimus fonum per fpecies propagari rationi magis confentaneum eflc cum foni propagacio in-j omnibus vifibiliumfpecierum iluxum ( ii iucceffluum morum excipias^ aemuletur,- cum enim vifibilesfpecieseo fine ordinatae fint vtobiectum mareriale potentia; alioquin impi-oportionacumperfeipfas tanquam per vicariasobie&i fiftanc;certe eandem obcaufam audibiles fpecies inftitutae videntur,vt fcilicet obieclum fonorum ad auditiuam potentiam perfpcciesfoniexpreflasdeferant,- Etfi non dubitem ,quin fonus etiam fccundum efle_- fuum reale & phyficum aliquoufque deicratur propageturque ciim fonus cx continuo_. aerisagitatione maximas vires fumat, vtpote iine quo neque fecundum cfle fuum realc neque notionale propagari vllatenus poillt Neque conuinci vlla rationc poteft huiufmodi qualitatem fbnorura totam fc diftundere realiter in omnem partem neque id neceflarium eft, cum adeorum pcrceptionem fufficiat emitti ab eisfpecies adfenfuum officinas, ncnuftra flat per plura, quod per paucioraficri poteft, tefte Philofopho. P. Non efle Sed dicesluxfecundumcflerealefedifTunditin medium ergo &fonus cumluccrationem; namlucis difTufioinftantanea foni Wfq^ "^ omnibusibniseandem in fuccefllua eft; radi/ Iuminoii eflentialiter ab eo a quo proiiuunt, dependent j fonus autem gationis lu clsa v to ' cxiftere poteft, etiam non exiftenre eo, a quo profluit ibnus vti in Echologia iluePhonocampticadicetur :Inradiatiunequoquedirr'erunt fonus& vifus; hoc refto motufpecies fjfj Nam ficuti vnda trudit vndam & proiedtus in_, fuas, 1II0 promifcuo motu propagante pifcinam lapillus inflnitos ex proportionata vndarum trufione circulos effidt: Ita & fonus per infinitosaeris vniformiter diffbrmiter agitati circulos propagatur neque tantum fupcrficic renus hofcc voluit, ied fphasrice diffufos promouet Nam fi aeris matii quem obicctum fonorum efficit, intueripoflemus.is repraefeitaturusnobis eflet hauf dubie ccerealc,
, ,
,

lorum quoddam
fyftcma
.

in

maiores iemper

&

maiores circulos protuberantium ablblutiifimum_.

patetigiturpropofitio.

C A
EXpIicata

T.

X.

De Vocis Natura ac Genefi

fiatura foni in gcnere iam dc voce quoque fonifpecie tra&are vifiim eft , yt per varios compofitionum refolutionumque circulos diuagati, tandem fingularum Laus v orerum proprietatesadepti in veritatis centrodulciter conquiefcamus. Nil notius, niifa- clshumanx ' miliarius, nil communius in mundo vocc efle, neminem nififorfan aurium vfu deftitutum ignorare polTcexiftimo, voce enim omnia in mundogeruntur : Vox politici mundi vin-

culum commercijhumanifotrix,
,

pacisiuftitiaeque conferuatrix,

fidei &difciplinascommunicatrix,docf:rixignarorum , vrbium tutela,vnicamortaliumconciliatrix. fine qua nihil

fibiconftaret,imo&omnemhumanaefocietatiscommunicationem perire necefle foret Hanc itaque modo explicare aggredimur ,fedcum ea, vtdixi.nil communius fit, caufa_. tamen eius nil abftrufius Qiiis enim tantam varietatem clifionis vocis in animalibus faciIc explicet ? percipimus querulam Bubonis vocem,lugubrem milui clangorem,turturis gembundaequerelas,coccygis cucutitum dulcis philomelaegarritus,paiTerum pipillationes, gallorum cucurritus, barritus elephantorum, ouium balatus, mugitus boum canum latratus audimus, toticrcmquc fubillis miramur nefcioquaeamoris odi/ irae ,indignationis,moeftiti.c Iucfufque argumenta latitantia.At quomodo illae in gutturc formentur, qua proportionc elifionis aeris nafcantur, tam obfcurum eft, quam voccs huiufmodi clarae siic &manife1aeauditui: Netamen in matcria abftrufiore manusdedifle videamur, aliquid audendum eft.quod fifpe noftrafruftrabimur, foIatioerit,veI conatum in laudc pofu-iflTc & vt pari methodo procedamns a definitione vocis more iolito , materiae propofits cno^itionem cum bono DEO aufpicabimur.
.

Mirum

o
eft
.

Artis

MagfU

Confimi , 0* Diffoni

Voccm t6
fliixuni

a-

quantafitingenuiins vocis caufis afhgnandis nter Authoresconfufiflimoi difsonantia Epicurusfluxum atomorum,quem nobis fermocinantibus cx ore prodire__> confpicimus.vocem efse voluit jhuncemm fluxurn,ait cfsc emifsum vel a vocantibus

Miilun

dixitEpicurus.

vcifonantibusvelftrepentibus,qui vbiconiimilibusfigurisobuiamfactusfuerit^infringatur vtcum auribusinciderit,tuncfenfum audirusaboriri, Hanc eandem fententiam fequuttis Democritus) vocem definit efse A tomorum in finitas partes fcifsuram.quibus pcr Neogyios quofdam ad aures vfque- conuolutis aud'tum fcnfumq; efse opinaturj quos non apwd tciicinonntilli Philofopbaftrifequuntur, adeo nullafcntentia abfurda eft, quae impetu hcteroclita ingenia plaufum inueniat Stoici vocem produci contendunt ab aeris

&

pulfi in
Definitio V0C1S

tcs

comminifcuntur Scd nos vnicuiquefuum rclinquenita'vocem placitum de ftniendam cenfemus Vox eBfonus animalis glottide exper-i
alij alia
.

gvrum flu&uatem,
,

animi explicandos produclus : quibus quidem vcrbis vocis cfsenti?mque naturam ita explicamus ; vt in ca omnesqua; ad vocemconftituendam_. peitinentcaufae veIutiinepitomepateant;& fbnum quidcmconftituimus vocis caufam formalem 5 aeremmaterialemierficientemLarynga , finalemque denique caufam determinamusillam,qua per vocemafiquid fignificare volumus, intentionem_. Sonus igitur in definitione vocis recle generis locum obtinet, ciim vox fit quaedan__ Csjfjvo- fpeciesfoni.aeremcaufameius materialemcuiusfraclione edatur , refte affignauimus i qui tamen non qualitercumque afteclrus vocis eftmateria, fed vt agitatur,& e pulmonibus foras expellitur i Efticiens vero caufa remota vocis efl corpus animantis , dixi arirriantis, quiaetiamfifonusrerum inanimatarum vox fubindc dicatur , iratamennon nifi metaphoriceaccipiendaeft,fonusenim inftrumentorum muficorum nunc intenfusnunc remifTus, modo grauisj modo acutus, iam quorundam interuallorum veluti fyllabarum ir__ voces diftinclio, pcr analogiam qandam ad veram vocem transfertur Efficiens verb caucufftone refpirati aeris adajfeclus

&

\oas ca

faproxima &prineipaliffimum vocis inftrumentum Larynx eft .& eapotiffimumpars laryngis quae yhattCf fiue ivlyhQTTis dicitunhaec enim mufculis quibufdam modcrate operta,commifTaque vocem edit, vtexanatomiapaulo poft ponenda patebit. Non igitur pulmo eft caufa vocis,cfi aer quc exfiifflat ad farma.nda voce allifione minime fufficietem habeat,fed aerem tantum fuppeditet follis inftar,- non lingua, non guttur non labia deniqueveldetes, autpalatum vocisorganupropriefunt, cum harumpartium in homine officium fit, vocem iam aglottide genitam articulatim & fecundum legitimos fonos fyllabarum pronunciarejSiquidemcum certaeliteraenon nifilabijsformentur vtfuntB. M.P. ita vt labijsdcftituto impoflibile fit easpronunciare; nonnullae non nifi lingua, vt D.T. L. N. Quaedam non nifi dentibus vt, Sch, Z. S. R Aliquae non nifi gutture, vt A. H. Ai Aliqua non nifi palato vt K. X.I. G pronunciari poflunt
, , 5
.

Vocis prx
P
fa giottis

Finalisc-u

Videsigiturquomodocaufafoniprincipalis fitglottis,rel''qu_ vero oris partes non__ Lingua_. j n ft rume nta fint ad vocem rite meliufquc formandam pronunciandamque diverb veluti Choragusquidam,omnia ad vocisperfec-ionem conducentia moderatur fbonit Qtiomodo vero per laryngis glottidem vox formetur, pofta dicetur . Caufadeniquefinaliseftintentioadaliquid fignificandum Nam vox nulioaliofine_j anatura in animantibus,nifiad paffionisanimasque affe.usindicandosinftituta videtuw In homine quidem ad voluntatis declarationcm , in brutis ad affecliionum naturalium ex-

n^

&

,"

Voxfeiis,

plicationemordinataeft. EftenimFelis v.g.aliavoxdum famct, aliadum Zelotypia_ fic de fingulis alijs incitatur, aliadumabblanditur, aliadumincholcram exardefcit
.

&

animantibus . vt in praecedentibus indigitatum

eft

COROLLARIVM,
Nnmquilibetfo

"rotdt*

qui a glotT"? xdiftis paret.non quemuis fonum abaniirali editum vocem eiTe,fed eum Jtj tidefitcumintentionealiquidfignificandi.Hinc quorundam infcdorum, vtifunt Cycadarum grillorumque girgillitus, murmur apium vefparumque fibilnfque ferpcntum,

. .

..

Lib.l.

dnMomicus ck Naturajom ( vocis

dici non dcbenr,fed fonus vcl alartim ,vellingua: vel alteriuspartis alliilone vtpofteiaanaromiaquorundam anlmaiium dicctur. Pifcesquoque vrirefoirandi vocifque formanda: lnftrumentisdeftituti funt ita voccs quoque edere nulla ratione poiTuntj & fi quidcm fonus a pifeibus maioribus excitatus percipitur, is tamen non inftrumentorum vociformandsdeftinatorum ope: fedaeris&caqusin vari/s& anfra6tuofis belluini capiris cauernis elifione producitur Reijcirur prancrea ab hac noftra definition e Pythoniorum fiue ^ar^.i/.s/Jv^Ioquela ex ventris cauirate produclra . Quemadmodum_.

voccs pioprie
caufatus,

in

quibufdarn circuniforancismeobferuaflcmemini,qui orelabijfquecjaufisqueftusgratiapaffimloqucbantur, .

.

C A P V

T.

I.

De organo vocis eiufque anatomia

Larynge e.lTc vocis organu.omnia autem vocis gencra ab hoc dependeanr, quale illud ciufque fabrica iit, Sc quot parribus conftet explicandum eft , vt genuinae vocis rationes curiofo Le&ori melius innotefcaat . Larynx igitur Afperx artcria: fiue Tracheascaput, fiue vltima pars, nihil aliud eft ,quam organii ex carfupcrius dixerimus
,

CVm organo

tilaginibus glottidem proferentibus

& membranis conftans, mufculis & neruis dotarurr__

:

vocis edendae gratia

primo ac proprie conftru&um

,

Eft

autem corpus durum depfum_i

,

& crafltim, magnum & amplum, longitudine, latitudine & profunditate conftans

cum_,

cxtuberantiaquadam ex virorum potiflimum collo eminente,rotundaquoque& circulari cum quadam tamen obhquitate* Nam in antcriori quidem partc exafte circularis eft.fed in poftera qua Oefophagum refpicit fcnfim aperfetoacircuh figura dcficit, &longitudincm aliquam alTequitur Intra huius Corpus foramcn quoddam eft , quod eiufde niTura fcu glorris dicitur cuius elegantia non minori quam vtilitas omni digna eft encomip Huic enim parti potiflimum Taryngis a&io concredira eft ab eaque vox (propria hujusorganiadio)etToim3tur,cum aer fcil. perrranfienscopreiTus, elifufq; vocemmira fane rationc 1 3 mufculorum ope producit Veriim cum hsc nulla rationc meliiis, quam cx c-' jus anatomia percipi pofllnt, eamfubiungimus Sit igitur in VHIfigura Schematifmi II. A lingua; corpus
. , ,
.

B. B.

B
.

Pars fuperior epiglottidis

Epiglottis, cuius fuperior pars fifluram referr, quae voci

C. CommunisLaryngismufculus.
D.
E.

D
E
.

formandx infejruit

Mufculi duo Laryngis

communes

qui ab antcriori pe&oris regione orti in in-

feriorem cartilaginisicutiformisfcdetn inieruntur F . Principium arteriae alpene fiue Tracheae

G
I
.

MufcuIusOefophagi
Neruuscpiglottidis.

diuerfis fibrisdiftin&us

H.

Corpus afpera: Arteris pulmonibus infertum_.

.

Verum haec omnia melius infigura IX. apparent, vbi

Mufculus ad deglutitionem feruiens B. AItermufculuslinguaedeorfun__.

C
D
E
.

Mufculuslinguamretrotrahcns. Os Hyoidis fitus cui mufculi B C innituntur. Corpus membranofum_,

MufculiproprijLaryngis. Afpera? arteria; corpus
Arteri.x iugulares.

F. Cartilagofcutiformis fituiquelaryngis.

G.

H
I.

K.

Mawntisarteriasramus. *

L.Cor-

zt

Artis
.

Magnt

Confoni

>

&

T>i/foni

L. Corpusarteriasmagnas. Pars artcrias Aortae magna_, Duovenajcausecaudices. N.

O
P,

Dextri ventriculicordisauricula, Auricula ventriculi cordisfiniftri,

Cordisfubftantia_,.

Qj R.

Neruiduorecurrentcs

.
'

S. Alij.duonerui.

T. Neruusad diaphragma vergens V. Alius neruus.

X, Diaphragmatis corpus tendinofurru Y. Pulmones.

Membranasfeu cartilagineslingua; mouenda;

.

feruientes

.'

Vides igitur duas potiflimum partes maxima confideratione dignas in Laryno-e occurrcre '.g iottideIT1 & epiglottidcm GlottiseftfubftantiaLaryngis membranofi, adipofa_., Glotddu pecultari glandulofa carne parenchem ate conflata in cxtremo fifsuram habens fiftula & coitimtio Jinguam referentem, vt litera notat Quemadmodum enim Retina locus vifionis eft,

&parenchyma

hepatis fanguinis opitex,

,

itahuiufmodicorpusmembranofum, adipo-

fum, glandulofum

& vifckk vn<ftuofaque humiditate delibutum proprium & genuinum

Epiglottis
<juil ?

vocisedendarorganum ftatuirnus. Epiglottis vero pars quaedam glottidis, vicern operculi gerens fupereminet accurratc.ne cj'uid cibi potufqueper glottidem in laryngem defluat, prohibens; vnde & oftium, tutela_, & propugnaculum lafyhgis dicitur, cuius referatione & infpiramus & exfpiramus , habetque fuos a natura fibi aflignatos mufculos , quibus nunc daudatur , nunc aperiatur * Sed
;

hxc fufius in fequentibus

G A

T.
,

I.

De vocum varijs difTerentijs

_., r
*IT

quae ope Laryngis

exprimuntur.

tiavocum

V exLw)n- yarjasvocumdifferentiasnafci
,

JDifffren-

\/

Tldimusin prarcedenti capite fabiicam ors-ani vocis, nuncquomodo id tantam vocii -i c vt n. ri nvanetatem tormet vtaeamus Nam certum eit pro vanaeiuldern conttitutione,
;
,

'
,

,-Profert

hoc voces magnas.paruas, acutas,graues,Ienes,

,

, elaras , raucis, hilares , Iuverbo qtiotcolorum tot vocum quoquedifferenrixconcipi poffunt Quarum quidem fingularum rariones darcinfiniti fere laboris opusfuerit.quartim nonnullarum tantum hic caufas a(17gnabimus,& primb quidem de vocehumana,dei de etiam de voce brutorum rra&aturi. Triplex Ad tresigitur caufas vocum difFerentiffi reuocari pofliint, vel ad naturalem laryngis eania dif cor) ftjtutionem, vel ad aerem vocis materiam & fiibiec~tum, vel ad exfpirationem. Qua; ad temperamentum confequentibus laryngem fpetant vel fiint ab eius temperamento vocum. Temperamentum Larvngis,vti reliquarum omnium partium eius, velabaccidentibus . mixfisK/Tf vel Sryngis. cft vel humidum, vel calidum ,frigidum autficcum ,vcl exhisinuicem r a?dominans. TemperamentumLarvngishumidum fineaffluxuhumorum voVKfWp cemprofertfufcam,obfciiram,confutamj fi cum affluxuhumorum raucam vocem effifufca^&ob Temperamcntum ficcum Laryngis vocem efficitcanoram,claram refonantem, fcura. ciet. Tempera. ^. q (] cc ,t as prardominetur tinnientem, ftridulam, clangofam, vocibufque Gruum, haud Temperamentum calidum vel frigidum nullasperfe vocisfundat differenLaryneis diflTmilem . calidfi vel verb t j as fc _ folum pcr accidens , prout calor Laryngem vcl exficcat , vel dilatat , frigus r f b

futione

afperas, conftantes, tremulas, fortes, debiles, craffas, fubtiles

ftuofas; eft praeterea, alia

vox fobrijs,

alia fanis, aJia ihfanis;

.

&

frigidum,

coii _

Iconiimus seu i5chemah,smus II.

Fig.

fol

22

IX
Tie.VIII

onftii-_git. cua.iftatque

Lib.L AnAlomtcus de Na.tUY&foni (tfvocisf ti > Temperamenrum fvKfa. fiue nio.1er.itum foryagis, voceir__.
.

liacc

fonoranudu^cm, amoenam,bIandam, Iiquid_.m, Iimpidam,pJacidan- producit.atqiti-j quodad temperamearum laryngis Pntterea naturalis laryngisconftitutio, qua. m_,
meatu, ft;perficie,&c.pofita eft, alias vocu dirFerentias parturir. Figura Laryngis interior in longitudinem rotunda, vocem facit a.quabi_em, fonoram, non diftortam Meatusnonperfefed lefpectu m_gnitudinis, voces efticjt varias,- fi enim latushic fit&amplus, voxgrauisredditur & magn.i fianguftus econtra fuerit, cxilis & parua vtin fiftuls& tibijspatet. & inmuficaorganicafiisedcmonftrabitur. Superficies veleft poIita& leuis,velafpera&ina.qualis:ab ifperitate voxfimiliteremanabit afpera_.
figuraj

magni.udine
.

fitu,

FiguraLa
.

n _'>~

^JjjJj

r.n;i__,

__ infuauis, alcnitatelenis.purajdulciscv

blanda.

Politio vel lituslaryngis

vocem

vel F 0ul -

imminutam vel deprauaram emittit, veJ omninb tollit eandem_. Aerquoque vocismatcrialiscaufafuasparturitvocum difterentias velenim
.

tenuiseft Aer

-.

u 'd

acumini patrocmatur; hinc voces hyeme.c.uam ajftate , ob aeris erafliorem conftitutionem, _u nt grauiores ; Si aer fuerit muku__ celeracutiftimumfonum, fi multus& tardus grauiifimu parieti Sipaucus&celer
vel crallus,- Cramtiesaens,grauitati vocis, Jerjitas

dir.er_t.is

poi.it

&

mc

diocriter

acutum,fipaucus& tardus exiguam vocem

eftkiet
g xp ; ; quidadvo
<"u__idy_e_

Expiratiodeniquevoceni effidt vel;*rauem vel acutam , vel paruam vel magnam ,vel altam velexilem; Ad hac vidconftantem, .-equabilem.fiTnam fibique fimilem ac confonam, Ci ea conftansimmobil'sac firmafuerit ; vel incanftantcnnmfirmam trcmulam Cibiquedifllmilem,acdiflbnai__, fi infirma, inconftans , ac tremulafuerit.
,

m
..

fe rut

COROLLARIVM PRIMVM.
De Caufa magr.ce
&
6. paruae vocis.
Cerrum._.

Ed iam cxaminandum vndemagna &parua vox originem fuam fortiattlr;

.

itaqueeft,materia.aftecl:iones varias variarum incompofito diff-ientiarum caufes

'vcl

paruam ex magno vel paruo moru vt Plato , Quicunque igiturvocem magnam friglditate vt Abeex anguftia velamplitudine meatus, vt Galenus ; vel ex calid 'tate

&

enim finguliscaufasparrialesvocis paiua. & magna. formanda., qua. in vna coniunila conftituunt adequatam caufam.vt pate t ia magno tuba. fono, ex qua neccflario magna vox emanat, Ci illa magna fuerit cum vehcmenti jnfufflationeconiunta;magnitudotuba.muItiaeris capaxeft ; & admulti aeris impulfionem opus eft caiore intemo tubicinis in quo infufflandi vis ac robur pofitum eft; Paruu vero tuba. fonum e contrarijs caufis experimur Dico igitur non tantum aerem magnum velparuum,calorem&frigus.amplitudinem &anguftiamafper.Tarteri.-* , fed &potifli- Rimaglct mumrimula.fiuegIottidisamplitudinem autaneuftiamad vocis parusaut maen_e for- adis,1"' niationem requui,- ha_c autcm a calore redditur ampiior, a tngore angultior vim quoque ferer .ti-s
_ina,oriri_enferint,-benefentiunt,a_lignant
1
,

m-aiorisvelminorisexfpirationisintendit. Hinc_equitur calidos natura, vocemmagna; vocun__ fpiritum trahir aerem , tanto qui- con ei frigidospa-uam cdere, vis enim caloris facile ad fe

&

&

dem amplius, quanto copiofior eft, & ficut calor refpirationem corroborat, ita frigus eandem debilitat; vt vel hinc clariflime vocis parua. vel magna. ratio pateat Vnde fibi vehementcrmetuentesnon nifiparuamearrquc-fraftam vocem emitterc folent .Namin tali
;

metucalor
fario frigus,

inferiorapctit, derelic-ispartibusfuperioribus, quibuscalore deftitucis. necef-

& confequenter debilitas,denique cx hac vox parua naf.itur

CO-

, . :

24

'

Arth Magnje Confoni

($

DiJJoni

GOROLLARIVM SECVNDVM.
De
vocis* grauis &c acutae caufis
corsctjr cre,

quoque patet,eafdemcaufas adgrauis & acuta; vocisformationem Hlac quasadmagnx&parua: vocisformationem inprecedetibus concurreredixmmsj
ies "parua

Nam inpueris& mulieribusacutae vocisformatio

dependec ab anguftijscanalis
,

quibus

p er auatem paulatim dilatatis, voxetiam ex acuta neceffario ingrauemeuaditjdonec in_ ant fenibusorganum denuoficciorem conilitutionern na&um ex grauiin acutumdefinat Vnde pueris pubefcentibus &femine turgentibus mutatio vocis fit , ob magnam fimilitue Ula enim dinem & dependentiam, quam vafa fpermatica habent, cum vafis vocalibus fcenMs vocem_. calorem humoremque vocalibus organis debitum in fe dum deriuant, organa Jllis adminimutent. Quod non tantum_, cl) s deftituta necefiario aliam vocis conformationem acquirunt verum fed inbrutisquoque. homine eft, Taurienimacutius, quam vaccaemugiunt, in c " J*"11 capones fecli acutius non fe&is cucurriunt & fic de cceteris . Cur verb fceminas & Eununuchi per- chi perpetub exilem vocem teneant, caufa eft, quod ciim vafa fpermatica in fceminis non petuo acu tam neceflariam dependentiam habeant cum organis vocalibus ( etfl & ill_ quoque temorc pubertatis aliquam vocis mutationem fentiant) quia tamenhc mutatio ad homiledneant! P
e*
.

vocem

quafiinfenfibiliseft,Iu'ncfcemina;fempereandemquafivocemretinet vafis fpermaticisabTatisneceflariborganavocaliaeandem sein rpfis animali. pcr, quam ab initio acquifiuerunt, conftitutionem feru-int ; Patet hoc bus;Taurienimfeftiacutiusbobusnonfectismugiunti Sedde hifce fufius inPhyfionamiaMufica_.

nem comparata,

acutam slnEunuchisverb

&

GOROLLARIVM TERTIVM.
De vocis afper^ & lenis caufa
PAtet quoque ex diftis. lenitatem canalis heuitatemquejsuem
aiperavox

quoque vocem

>

afpe-

vnde.

ritatemverbeiufdem afperam vocem edere, cuius manifeftiffimarn rationem affignant inftrumenta mufica 4 Tuba enim interiori fuperficie corrofa, vel rubigine inducla.,, & authumore exafperata, afperum, raucumquefbnum efficitjldemin fiftulisapparet,de_> quibus confule muficam organicam Item experimur, organo catharro aut fuperfluo humoreexafperato, vocemneceflaribraucam&inasqualem fequi. Verum hasc fufiusin_
.

Magia confoni

& diflbni.

y-

C A P V

T.

XIII.
inflrumentis
,

De Analogia organi vocalis cum

Muficis pneumaticis

OVemadmodum adfonum Ecclefiaftici organiedendumaerneceflariuseft, fic in_j animali vox eftormari fine aere non poteft & ficuti pulmones Lobos & varia reCompera ceptacula ad aerem recipiendum fortitafunt, ita in Ecclcfiafticoorgano folles complures tioLaryn deinde vt dilatato contradtothorace &confequentera pulmonibus&mufculis tum_

intetcoftalibus,tum externam thorac sfuperficiem occupantibusaervelattrahiturvelexorgano pneumati fpjratur, ita organum foljibus brachio dilatatis remiflifque aer nunc fubit, nunc egreditur j
' -

&

"

ficutiptstereainanimalibusnaturaTracheam

&

bronchostamquamaerisvehiculacoftruxit;

Lib.
iiruxitjita
.

1.

An&tomicm de Naturajbni ( vocis

z5

ctiam hi eundemfincminnumeros duftusac canales arsnatura?a;muIaexcoPorro ilcuti in bafi Laryngis figura infcuipta eft van/s vocum_, gitauit ,produxitque fiftulct fuas habent fifliiras , pro vari/s vopronunciationibus efrormandis dcftinata, ita cum differentijs proferendis, palmuhe vero manibus aptat/e, mufculos rcfcrunt,glottidem

&

nunc aperientes nuncclaudentes Tuba quoqueapte cum Larynge conterri poteft; Nam Artifex pro omnisgcneris fonis edendis varias tubx adiunxit partes, quibusplus minufqueprolongari, cxtendique poflit. Extremitates autem repando ibno diftorfit ad aerem fine offenfione diftundendum , ita_.
prorfus in Laryng<__>

Trachca annulofa ad quidaliudferuitnifiadafperxarteriscontra&ionem, prolongationemquc, ad quam ncccilario vehementia debilitafque vocis refultat & ficuti prius orificium refpondet glottidi tuba: , ita alterum verfus pulmones orificium extremo tubas re* pando refpondct adforamenenimaer,foni materia, defertur, eliditurque; idemaernuc multus cum vehementia, nunc copiofus cum tarditate, iam paucus cum veIocitate,nunc imbecillus cum viriu dcmiflione pro fbitu noftro e pulmonibus mufculorum fubfidio at,

trahitur,&in tubxfbramenpropellitur; Ita & Tibia polyftoma fiue pluribus fbraminibus pertufa in multis quoque afperam arteriam refert Verum cum de hifc& fat fusc a&um fit in Mufurgia Organica, eo Leftorem remittimus
.

C A P V
De

T.

V.

vocibus naturalibus in animalibus eorumcjue

anatomia_>

vnicuique rei debitarum prouifione nouercam homines infimularepoflint, idebfingulis miraquadam rarioneita prouidit, vt quicumque_* Proniden: pai:I6aIti_scapotifIImum ,qux cuminmiroil.o animaliiim membrorum diftributionis mlrabilt^ ordine, rum in admiranda fenfuum fabrica elucefcunt, contemplati fuerint , diuinam bo in fabrica nitatem,maieftatemque conditorisfatispromeritislaudare non poflTnt-, tantusin omni- an "ndi':. bus ordo. tanta in omnibus fagax prouidentia, tantum tam incomprehenfibile in omnibus opificium Veriim cum dc i;s fuse in Ub. X. Arfs Magna Lucis Vmhra parte 2. demira rerum perfmicrofcopia reprasfentatarum rPtione,rebu(queeorum opeanobisrecensdctetisdifleruerimus,e6Lecioremremittimus. Quare hocloco tantum , denatura cVproprictate vocisquorurdam animalium traftabimus, ne quicquam in hoc opere_> noftro Mufurgico omififle videremur,

NEnaturaminrerum

&

&

.I.
\

De Vocibus animalium in genere

ANimalia triplicis gcneris hk confidcrari poflunt, quadrupedia, volatilia, & infecta_<,
quorum nullum modulationis
;

& loquclx capax eft, Ci volucria nonnulla ( qua; mulccnt aufcultantjum , & balbutitione humana> loquela? .-emula inftuporcm rapiunt aud en es ) exceperis;ciim enim lingua corumnon refpondeatLaryngi, nec vliam habeatad vocales confonantefqnepronunciandas vtexanatomia ilJorumpatet.habitudincm; mirum non eft articulatam quoque pronunciationem in ipfis deficerejnaturaliigituripfisanatura concefla vocc contenti Boues mugiunt,balantOdulci modulatione aures
f
, ,

&

veccsani

Caneslatrant.Equi hinniunt, barriuntElephsntes, Leonesrugiunt,Afinirudunt,Vr- maliuna*"' fi trincant, &c. tametfi hic fonus non ita vnus fit, & irimm yt non aliquos alios ad paf;
ues,
,

fiortes

%6
An
r vocj naturalU
-

Artis

Magna

Confofti)

fionesinternasiignificandasadmittat. Nam alia voxcamsdum blanditur ,aliaduafi_i irafcitur, alia dum incognitos allatrat.aliadunl arnoris oeftro in coitum follicitatur; Idem

&

Dijfoni

fefe

-n!eiiigut

dicdndumdeomnibus alijsanimalibusjeftquehsclingua ,qua vniusfpeciei animalia fc fc njutuo fumma DEI prouidentia intelligunt j nobis verb nulla ratione illa plene nifi ex fignis & efFe&ibus paterc poteft. Vtrum vero &quOmodohomonaturaliteromnium animaliumlinguam intelligere poflet, curri huiusloci non Iit,alibidifcutietur exprofeflb,
,

I.

De Quadrupede
cunt,
in

animali Americano

quam Pigritiam di-

&mira vocis eiufdem confbrmation^

inueritafuiflet,
alio
, ;

certe a nullo quam a miriflci huiusi SI Mufica animalis voce primordia fua traxifle dicerem Verum antequam vocem eius dccla-

America primiim

remus,primo
fcribo,

tot.ius animalis defcriptionerhponamus,quamhoc eodemanno quohaec oretenus accepi, a P.Ioanne Toro Procuratore Prouinciae Noui Regni in America, qui&huiufmodianimaliapenesfe habuit &experimentafecic virtutis proprietatis il-

&

lorum quamplurima ; Inufitata eft figura & natura huius animalis > Ob tarditatem motus P^^dift a > ma g n tu d'nefelis,orera:do&vnguibusaddigitorumflmilitudinempromirfeub* nentibus* Guiin occipitio exiftens coma cermcem velat lentoque ventrisadipeipfarru iverrit humum, neque vnquam in pedesexurgit, tamtardeincedens* vtipfos 15. diesad
Defcrip^
'

fagittasiac.um cotinuo tra^tu vixprogradiatur; nefcitur infuper

quo cibo

vefcatUr

rieque

cnim vnquam vllurri cibum capere notatun Inarborumcacuminibusdegitplertimque, quarum in afcenfu biduum circiter, tantuademque in defcenfu ponit i Praeterea natura_* dupliciarmaturahoc animalcontrabeftias &animaliainimica flbi j inftruxifle videtur,i tantum illi robur contulit vt quodcunque" apprehenderit ajusTnimT. prima eft in pedibus, quibus lis contra nimal,illuditafortiter detineat, vt non ampliusfe exeius vnguibus liberare valcat, fedfavun "'" me id ob diuturham detentionc mori compellat AlterUm eft quod hsc beftiahomines in fe infurgentes, ita afpeclufuo commoueat,vt ab eadem moleftanda vel intima commiferatione moti abftineant praetei' lachrymas enim qiias ex oculis emittit ita dolorofo afpeftu fpeffcantes fe ferit, vtfacjleperfuadeat, (ollicitanduni minime cfle.quod natura tarri inerme, tamqtie miferfle corporis habitudini fubiecit Huius rei experientiam vt fumeret, huMira paulb ante citatus Pater vnum ex hifce animalibus in Carthaginenfe Noui Regni Socie,
.

uisamma-

ta tisNoftrae Coilegium adferri curauit;pe:ticam

quoqelongam

eiusfubiecit pedibus,qua

moxadeotenaciter apprebendit.vtminimeeamdimitteretamplius. AriimaligiturvoIuntaria fufpenfione hoc pato ligatum in feparato loco vna cum perticaintra duas trabes pofitumfuit , quod &40. integrosdies fufpenfum ita harfic fine cibo, potu fomnoue vllo, fixisfemperoculisinintuentes, quos dolorofb afpeftu adeo rnouit, vt vix eflet, qui non cius commiferatione tangeretur . Tandem ab hoc diuturno fufpendio liberato canem obiecerunt ; querri mox pedibus apprehenfum adeO valide integro quatriduo deHaec ex ore dicii Patris tinuir, donec mifer canis fame enedlus exfpiraret (vtadinftitutumreuertamur Adduntprsterea )vocem abhac beftianon edi nifi no, .

Muficai*
tetualla_i
c"ftifpe

&u

>

eamque prorfus prodigiofam

,

Nam

interrupta duratione vnius fufpirij feu femipaufae

prima__.
ita

vocc

per fexgraduum vulgariaillainteruallaafccndendodefcendedoqjtirones

fedk
}ert
-

re.

vt HiMuficae elementa, Vt, re,mi,fa,fol,la; lafol,fa, mi.re,vt, intonantes,perfec1:erefert; fpani , dum primb orasillastenerent, noduquehuiufmodivociferationemperciperent, hominesMuficajnoftraspraeceptisimbutosfeaudire arbitrarentur. Abincolisdi61tum_. cft HAVT,no alia decaufa,nifi quod per fingulos gradus interualli fextae repetat hanc voce Ha,ba,ba ba,ha,8cc. VerDm vt &n*guram animalisvnacum vocerr>eliLiscomprehendas> hic omnia vna fynopfi ob oculos ponere vifum eft .

Mufica

.,

Lib.l.

Anmmicus de Naturafoni fg vocis

27

Mufica Haut fiue Pigritie^ Animalis Americani

Ha

ha

ha

ha

ha

ha

ha

ha

ha

ha

ha

Figura AnimalisHaut
MIrumtamen,nuiiam
huiufmodi ani-

malisanatomiam vnquam ab vllo confettam eflejex intcriori enim conftitutione facile dc eiufdem naturalibusfacultatibus conijcere potcrant: 8ienim os& dentes.fi ftomachum habcat , non vidco cur natura_*

mcmbra cibi
:

reconditoria finc vfa

,

ipfis afli-

Sed non dubito quin mea inftrugnauerit informari Patres noftri Americani e_tione xa&iorem in pofterum omnium experien-^^| *iam fint fumpturi. Vocesceterorum quadrupedum cum nota; fint paffim i;s non inhajrebimus , (ed ad volucrum quarundam voces defcribendas calamum conuertemus
,

I I I.

De Vocibus volucrum
loquendiquefortem POrrb inter raetera animalia, maximecantandi memoria elephas, fidelitate
cria> adeo vt, quod prudentia & mi*, dolofo vulpes aftu ,hoc loquelacantuque

nadTra funt volu{i-

cerui ,gefticuIatione

P&tscu

& Lufcinia
pria funt )

Itvt de Pfittaco

primum

inter animalia praftentvolucria Pfittacus wSlelse difleramus, eft haec auis Indica, nihil ea vulgarius, semulus.

i/sa natura ihftru-ta dotibusvt fagacitateingeni/'&

fermone ( qua; intellecliuinoftropro-

nonproculabhomineabeflevideatur. Pfittacus humanas dum promit voce loquelas

Pfittace lux volucrum dominisfacunda voluptas Humanafolers imitator P/ittace lingua Nartat Qelius de Pfittaco miraculum mfigne fuis temporibus vifum Pfittacus, inquit, quem Afcanius Cardinalis Romas ccntum aureis nummis comparauerat , articulatiflime continuatis pcrpetuo vcrbis Chriftianae veritatis fymbolum hominis inftar integre , & pe
:

ritepronunciabat. SimilirationecumBafiliusOrientisImperatorLeonerr.filiym incarccrem, quafi infi'diaspatri texentem fuafu Santabareni conijceret, atque adeo domus vniuerfa planftu Iuftuque ob hanc accrbam Leonis fortem,Pra;ficabusetiam nasnias quafdam lugubriter occinentibus perftreperet Pfittacus caueae inclufus dum frequentius iogeminari audit ex:

Extmplii mirLtm_,
Pfittaci,

Iugubribus verbis, id didicit Querru. preflum etiam Leonis nomen, vna cum threnis ctim Bafilius morefolitoloquentem acinoreLeonisnomenferenrem audiret iHicode__ acerbitate animi nonnihil remittens, durum animum flefti aliquantulum paflus eft, veritus poftea ne commiferationis affeftu ab ipfa" volucri fe victum a pofteris dici poflct,filium
. ,

&

2.

carcere

fc.g

Artit

Magnt
,

Conforit

&

T)ifjoni
,

earcerc foluit,

mcliusrraciauit

eumque moriturus tandem regno prstfccit

Lco Innumcra apud
.

ita

ialutcm_,
'

luam

agarrutoat,ejgtirtaci jfcceptain pofterum, voluit

Hiftorjcos re,

pcriuntur huiusgeneris argumenta, quae

tamcnne limites pncfcriptos

_..,.

tranilliam

confuK

toomktendaduxi.
Qusritur
igitur

quamnam hcc

auis ad vcrba formanda habitudinem nafta

fit?

Qyis in-

expediuir x*''>*?certenil aliud nifimirifica animalis conftitutio 6c voas in_. affinitas membrorum ad membra hominis maxima, tenet ipfam confpicuam capitis maFikuco magna concauitate imbutum, roftrum fuperius mobile , maxilgnitudjnem, os capax turgentes more, quali carneam . Tres ha; Linguam craflam latamque hominum cediTad las huniamim radicem quibus eam in modum volubiIem_. ad mirum lingua pofitosproceflus, t> e tf_b afperae arterix non auibus, cum reliquo canali aequale_j Principium reliquis in vt reddit eft,fedfupra(ubglottidemulto latius, vtex Anatpmia eiusme obferuaiTe memini . Qijae
Oraammi Cjtiam Pfittacp

fuum

&

&

cumreliquis volucribuspaucis exceptisdefint,mirum non eft pne caeteris ipfum humanac loquelaepraerogatiuaanaturadptaturnefle Hanc eandem conformationem ex partc obferualTe memini me illa Picae garrulitas , qua fubindt_ Pica in vnde mirifica , man* vo. quoquc cis imita-ipfosPfittacosmultisppftfeinteruallisrelinquit: Vidi ego Picam quae non loquitantum tnx cantare didicerat tanta induftria, vt qui eam non videret, hominem garrire arbitr^fed
.

&

retur iuxta illud Martialis

Pica loquax certaDominttm te vocefaluto Si me non videas, ejfe negahis auem_>

Niphus refert Picas

nias quoque

v.enatoris

vocem tam exa&e

.

fingere vt vel canesdecipiant . Paufii-

vagitum tamdexte expreflifle,vt HerculiDuxfuerit.&caufainuentifilij Athenagorae Picam quoque coeterorum animalium_. Mira pk? voccm imitari Oppianus tradit; inftar vituli mugire ouis more balare , modo Paftorisininfomanar fibilare , adamant quoque verba quae loquuntur Nec difcunt tantum fed diligunf fe, cura cogitatione intentionem nOn occultant Qua omnia conbis vrie. meditantefque intra tas & fo- firmantur yerbisPlutarchi Tonfor, inquit, quidam tonftrinam habebatante templum-,, lertia. q UO dforum grajcum appellant, is mirificae yocalem 8c garrulam alebat picam,quae & hominum verba& voces boum redderet inftrumentorumque fonos.non cogente quopiam, fed quod ipfa impensc ftuderet omnes voces prodere, nihilq,- non fonorum exprimere cain Arcadicis Picarn refert infantis
,
fl.

&

Mi

use e

tuspicje.

nendo . Forte euenit, vt in ea viciniadiuesquidam efFerretur multis tubis actinentibus cumfi ue P ro m t e 'bi locorum fieret cun&atio, tubicinesquia placebant, uifli diutius eatum produxere. Abilladiepicaitamuta, itaomnivocedeftitutafuit,vt neeaquidem, quae necelTaria fibi folebat indicare, ederetj filentium illud repentinum omnibus admirationi fuit, varijs varias eiuftlern caufas aflignantibus ; Verum alia caufa non erat , nifi exercitatio, & vehemensmeditandi ftudium quo fonum illarum tubarum exprimeret: Subitb enim rurfum emicuit nil tamen vfitatarum vocum promens, fed cantus (blum tubarum, quos tantp ingenio imitabatur, vt omnes mutationes, Sc proportionum numeros perfe&e exprimeret. Cuius quidem mirae loquacitatis in pica alia ratio non eft, nifi Laryn,

gis,

& linguae conformatio ,auifquefagaciflimum ingenium

eandem

Porrbpicasaemulanturomvti graculi,

nescaeterae aues, qua;

organi vocalis conftitutionem habent, fufius tracTiantes confule_^ de quibus Ornithplogos

& *orui,

f.

V.

De Philomela fiue Lufcinia

MEritp totius Muficae veluti Ideam quandam
hibuit, vt
i
,

in Lufcinia fiue

Philomela naturaex-

quomodoperfc&acantusratioordinanda.ac inguttarc modulifprmadi fint, addifcant Phonafci Neque illa minus addulcedinem cantus auditoribusexhibedai quam Pauo adcaudsfuae pulchritudinem dcmonftrandam, ambitiofa cft: Aies non

).

'

z9 vocis. Lib.l. /inAtamicus de Naturafoni noa ?<*>* 'tantLim fed & piKi'UZ*t Siquidem in folitudinibus iimplicem tantum cantum veluti libi canens, aut exercitij caufa nuJlo modulatur apparatu . At vbi auditores vicinos phu&mi a\s-, nafta fuerit, tum veluti vocis fuas diuitias exponens varietate admirabili , innumeros fin- 1* ambigitlbnosj nunccnim inlongum quabiliter eosproducit,nunc eofdem inflettit,iam_, ["1<fij '._ qaaii crifpat voccm, nunc intendit,- iam_. man: minutius & concifius canit; nunc intorquet remittit ,aliosIongosconcinitvcrfus quafiheroicos,-aliosbreues, vt Sapphicos; intcrdum fcalas habet Prxterca medibrcuiflimos vt Adonios , quin etiam quaii mufics ludos tantur fccum alias iuniores imitarique tentant , qu_ ab adultioribus percipiunt audit difcipula attcntione magna , intelligitur emendata correc"tio& in docente qudam reprehenfio. Quisautem farismirari poteft tantam in tam paruo corpufculo vocem 3 tam_. ^ . pertinacem fpiritum ?dum fonusille gutturisnunc continuo fpiritutrahiturinlongum_,, fc inix,&
:

&

&

&

nunc
to,

nunc diftinguitur concifb, copulatur intorto , promittitur reuocainfufcatur ex inopinato interdum fecum ipfa murmurat , modo fonus afreclatur plavariatur inflexo,
:

mira vo1

"^^"

nus, graais, acutus, crebcr,extenfus, &. vbi vifum eft vibras, modo fummus,medius,imus. brcuiter, omnia faucibus tam anguftis, qus tot exquifitis tibiarumtormentis ars hominu excogitauit, perficiuntur . Et ne quid artis deefiet, plures fingulis funt cantus, nec ijdem_. omnibus fed fui cuique, certant inter fe, palamque animoia fit contentio , morte finit e,

fpiritu pritis deficiente quam eantu , v t merito totius harmonicas modulationis Epitome dici queat Sed vt ad inftitutum reuertamur miram hulus auicul- modulationis vim cum fepitis. non (ine admjrationeartendiflem maximum me inuafitdefiderium non folum claufu-

pe vitam,

Jashafcelongeadmirabiles in notasmuficastransferendi, fed anatomiam auiculaefaciendi, vt fic tant modulationis caufa plenius innotefceret, quorum vtrumque fadlum eft Nam claufulas modulationum ex ore canentium Lufciniarum exceptas, fcalas mufiAna <a, cali intuli, vt paulo poft videbitur Anatomiam vero per Ioannem Trullium Anatomicu - Lmcimx. r r r r T r> v r miignem heri me prauente curaui, vt iingulas Laryngispartes exacte obleruarem_> Et quidcm intienimus primblinguam breuiflimam, larvngem vero mirum in modum__ fibrofam mufculofam , reliquar vero partes nullam ab anatomia caterarum auium differentiam fbrtiebantur. Vnde concluii totamhanc vocum varietatis vim procedereafibrisinnumerisquibusglottisnuncftringitur, nunc laxatur, modo diducitur, modb introducitur, atque in omnem partem flectitur , Iingua ranquam pledtro fingulas voces elidente: Vnde& intulidiminutiones illas-gutturales , quas Eunuchi in ; U tture formant

&

&
.

'

&

trillofque vocant,

non lingua ,fedglottide immediate

fieri,

nihilque aliud eftequam tre.

morcm

gutturisabaere exlpiratoinorificiogIottidisproduc.um

Verum vtmultapaucis
;

comprehendamus ingratiamcuriofiLeclioris hicplerarumque volucrium mag s fonoratum vocesmuficasreprarfentataspropria expcrientia & obferuatione exhibere voIui,ne_^ quicquam curiofarum rerum omififle videremur

Primum iraque

vt exacTrius fingulas Zinzillationes trillofque fiue

chromatifmos

fibila-

Q ficJt lot
,

tionumf quos nos inpofterum glottifmos,cbqubdglottidisopeformetur, appellabimus) fecundum debitum tempus exhiberem,chordam fefquipedalem accepi, qu?e exa&e curfu Sc rccurfu fuo arteria? pulfum in homine fano referret,atqtic huius ope tempus fiue moram glottifmot um philomel_ menfus fum Praeterea finp-ulos binos curib-recurius chordae vni _ / / r L n r mediocrimeniurajtemporisharmonici attn( quem taclum vulgo ,Itali battutamvocant bui,ita vt vnusdiadromus chord.T fiue curfu-recurfusarfi alter thefirefponderet: Hifce riteobferuatis, obferuationemfummomanein loco appropriatoorfusfum. &rcperiquidemLufciniasfubindcperfemiminimas ,nonnunquam perfufas,interdumperfemifufas glottifinos iibilares fponere Vbi verb glottifmos minutiores, quos Trillos Itali vocant, adomabant, costantaceleritate conficiebant, vtijminime perfemifufas, vtpote tardioics, reddipotuerint notis igitur trifufis aut quadrifufis fid eft quarum 32. aut 64. vnum tempus conftituunt) ad modulationisproprietatem exprimendam opus fuit Verurnu.
:

tifmi ViS.

_ Ex petme tuAutho! s nLl '

'

^ 3

J
'

quiaglottifmosillosmultiplices eiTeaduerti.hinccIariifimosillos. glottifmos Iimpida tinnula vocemodulatospigolifmos, quosverbperccrtum quoddammurmurreddit, teretifmos

&

p,

.j"

<_*
J

q U i<j

voce dodera intertermims,omnes reliquasglottifmorum fpeaes &difFerentias comprehcndimus . Verum, hafce fpecies in Iconifmo III. reprefentare vifum fuit, ne quicquam curiofitati Leibrisfcmiens omififle videremur Ecce hi luntglottifmi, quos nobisLufcinia exhibet prater quos quidem alios notars_> , no potuimus.qui no eflgnt quo ad inflexione vocis i/dem : innumerabiles tamen fi mixturam fpeftemus; NamhofceglottifmoMnfingulisgradibusinterualli difdiapafon mira_
3

3 e retifmoS viKitc vir"

Anh Magna

Confoni

m eft *g ,0 "iftnos vero ilios quos

rocamus, atquefub

&

Diflbni

intcrrup.ta quafi

uallo contmuat, glazifmos

hifce tribus

induftriaexhibent,deindepigolifmosgIacifmis& hofce teretifmis rta varie mifcent vt vel inde infinita qusdam varietas emanet modulationum harmonicarum . Qyicumque igiturfibilolufciniasmentiri, atque hofcenotarum flexus perfefte exprimere norit, is
:

perfofte

fecatum Philomelarurn fecundum omnesnumeros &tempora expreflumfcku

C O R O L L A R

V M.

tremorem glottidis , qua lufcinia in huiufmodi pigoiifmis ac tecreberrimum & adsquare (vti experientia etiam didici)tremorem vnius cordaa ad pondus vnius libra? extenfie , cuius Iongitudo erat vnius pafliis
diftis igitur patet

EX

retifmis Iudit efle longe

craiHtiesveroinftarfeftucatftraminis.qua^ipatiovniusrainutifecundiquafiinfinitiestre;atqj toties tremere glottidem in formandopigolifmoaut teretifmo comperies . Quas res arguitprouidentiam Dei projrfus admirabilem qui huic animalculo , ifi relaxationem humanas mentis deftinato tam altum mufica:gradum conceflTr, vt non_. folum informandis elaufulis celeritate omnem organorum artem fuperet ,fed & ingenio,
,

mere percufla folebat

omnium muficorum induftriam eludat 5 hoc enim non tantum diatonicam fed & Chromaticam & exharmonicam cantandi rationem , vt in tertio glottifmo apparet mira quadamratione itaafleaat.-vtnullum inftrumentum gradus chromatico-enharmonicos exaftiiisac Iufciniagutturefuoexhibeat. Necdubitohancauiculamquoque obaptam_.
organi vocalis conftitutionem human loquelaj capaciffimam , Ci Magitter foret, qui iiterasfyllabafquefibiloperfectcexprimerepoffet. Qux vero Aldrouandus de trium lufci2ZL niamm Auguftae in quodatn hofpitio gefta interdiu, nofte inter fe confercntium loquela_, voce lo- narrat, multi fabulofum efle arbitratur, vel certe non nifi infigni aliqua impoftura, aut inquentes. teruenientisdajmonisopera fieri potuifle volunt. Sed quid nos de hoc fentiamus in feque nti . oportunius indicabim us

Dc reliquarum volucrium vocibus

folum hoc locoadmirandum quiddam, cui fidem nunquam adhibuifTem, ADdam propria experientia
veritatis rei
niii

autem fefe res habet: Eft hicRomaein celebri Monafterio Ord. Praedic. Adra. R. P. M. Damianusa Fonfeca Lufitanus, vir magnae do&rinae & authoritatis, qui auiculam caueas inclufam in fuo Mufieo habetexcaAlaudarumfpecie, quam Gallandramvocant.adiai Ord. Fratribus ita dextre inftrutta, vt LitaniasSan&orum quafi humana voce non tantum pronunciet, fed & alia_ multa garriat, quae fine admirarione percipi minime poffint. De hoc portento cum primo mihi retuliflet Reuerendiflimus Dominus Didacus de Franchis Abbas S.Praxedis vir om.
,

me certiorem feciffet

ita

&

ni dofl!rinae genere cultiffirnus,induci vixpotui,vt ijs qua? referebatur fidem haberem, nifi tanti portenti auritus teftis forem . Annoitaquc 1648. 16. Martij memorato Abbate_j P. lacobo Viua infigni Soc. noftra: Mathematico comitantibus acceffidifti Patris cubi,

culum

cumque in

filentio

Suauiffimas cantillationes

euentum rei attentius operiremur , tandem difca auicula poft & varia murrnura complura Sanftorum nomina Italica lingua_,
clare

Glottumi modulationim-.

sibilo

exprimendi

tri

Lusciniaobseruati

*. ,~4., IconifmusBi
Jol-3-Q

/lo

ifmuf

P^

JPiaoh. tgoiifmus

MiHmMkM^
QlOZismus

X
nescto

Chromatico-enharmomcum

-^
auid

% ^Hk
affectans

-Xr*

%-*

\jMMM
Pigohsmus
i ji.

4 Ht M iH (jlaxismus

fWTO;^

tmr

, ,

vocis 5 iam fubiungendo h_c vcrba ( ora pro rtobis ) modo illaf Iefus Cbriflus Crucifixus ) nuncalia& alia ad 70. diuerfa. nomina ita mirifTceexhibuit, vt nullus fcrc fibi perfuaderc potuerit , Auem effe , cuius linguam tam humanae fimilem perciperet. Et tametfi de varijs Auibus humanam vocem affe&antibus multa_. cxoticamelegidememincrim , vtipauloantedictum fuiti nullum tamen Hiftoricorum_. comperi, quiin Calandraflmilequid fcobferualTenotarit. vndc infero Lufcinias vti ad cantum ita& ad loquelam formandamhaud itaineptasefTe, quam multicredanr,- atquc adco hiftoriam illam de Lufcinijs in Auguftano diuerforio Aldrouando tefte , loquentibus non ita A/Wo* efTe, acquifpiam (IbiperfuadercpoflTtjimoomnes volucrcs quas natura_ harmoniofocantuinftruxit,habiles quoque cafdemad humanam vocem fbrmandam_.
1.

Lib.

Anatomicus de Naturafon/
;

clarc

& diftinftc pronunciare cccpir

&

cflenihildubito..

Regulusproxime fequitur Lufciniam, quinonnullasin formandis

in. ,f-uata Lufcinia,etflrninusaptc

glottifmis claufulas

tbrmat.

& celeriter. Glottifmosetiam,fedfemper eodem modo FringilJa, Acanthis,Parix, Pha:nicopterus,RubecuIa,alauda & quotquor fuut
quarum tamennullaad eammodulationum varietatem quam Lufcinia
,

auesphonafcae,

cxprimit, pertingit

quidemhabcHtlbnoram.fed nullafuprarnemorata glottifmi adornatam, vtifunt, Gallus, Gallina, Coccyx, Hirundo, Vpupa, Viula, Coturnix, fimilefque cum enim vox earum ad hominum delectationcm non fit ordinata eam rantum vocem, quae paflionibusanimi explicandisfufficiat, cxprimunt. Sednonabsre me fadTurum exiftimaui, fi quarundam voces hic muflcismodulis referam_,. Er quidem Gallus in primis varias voces edit,- aliam quidem dum Zelotypia agitur; alia duminitgallinas, aliamdum tcmpusindicat, quae vox propria Galli eft, vnde&gallieinium Format autem vocem fuam , eo fere modo , quem in IconifmolII. not<e Aexprimunt. Vbinota vltimum vocis articulum non in vnifono , fed vno fubinde fono ab eodern_. fubinde tcrtia aut quart3 declinare_j Gallina verofimiiiter vanasformat voces, aliterenim vociferatur dum pullos conuocar, aliter dum parturit, alitcr dum cholera ardet, &c. Dum oua parturit , cx vnifono per fexram (altum facit. vti in Iconifmo III. nota B exprimunt . Vocem vero conuocantispulfjpecie
, . ,

Reliqua; volucresvocem

los fuos in diclo Iconifmo not<e

C indicant

Coturnix femper & identidcm fequentem repetit cantus loco pigolifmum > vti nota D in Iconifmo III. exponunt* Coccyx liue Cuculus, nomen a vocefbrtttus, bifTyllabam vocem femper teretizat non in vnifono, fed perfcftifTImae tertiae minoris interuallo ; vt apparet in notis E Iconifmilll. Nonfecus omnium volucriumcantusexprimi polTent flcuiotiumforet flngularum_. voces vo informandis vocibusprocefTum obfcruare > Namin finguliscertum qucndam motum_> laaumna. vocis prorfus a reliquis diftincfcum reperiet, ita Hirundines fritinniunt, pupizant Vpupa; , tl,rales Kichlizant Turdi Perdices titibizant ftruthiflat PafTer, Pica Kittabizat gratitat anfer
,
-

pi(itatfturnus,&c. Regulus atque Merops

& rubro peclore progne confimili cantuZinzibilarefolent

Me rulamfignis cati-

omnium optime differentias harmonicasexprimit, ita vt,quodPiittacus,Pica, Coruus, Moncdula in voce humana exprimenda, quod Lufcinia & reiiquae voces phonaMerula
fcEinexprimend'SglottifmispofTunt,hoc inter coeterasomnesauesMeruIacanendopoteft, praefertim fi a dextroMagiftropraecentore inftituatur. Vix enim vllum cantioais genus eft tam heteroclitum quod non addifcat tam exafte fingulas notas pronunciando vt nc in minimoquidemfemitonioaberret. Sunt alia: pr.tterea volucres quibus veteres magnam cantandi peririam attribuunt, inter quas prirno Ioco occurrit Cygnus, quos dulciflime circa inftantem mortem cantillare fama cft , vnde cantus Cygnaeus nullisnon ve,

tatri *

^ v
.'

trurn C j n
tet
-

Poetarum & Oratorum monumetis celebratus. Et certe fiorganum vocisin Cygno attendamus, nullum interomniaanimaliaeomirabiliusoccurrit,-Nam tracheavarioflexuinftar tubse dacTilisprotcnfa Sterno pe&oris infertafpedtaturin concauoquodamrerertim

am
ton

^\

cepta-

Artis Magn<e Conjont 3 TMjJhm 3 aJio cmergcns, flexu circumducta bifurcato duclu pulmorurfus tanciem inde ccptaculo, tam proinde admirabilis traehea; quid diuini in vocc vt conftitutio,nefcio nibus inferitur,
formanda arguat Verum qui abditum naturajconfiliumin orfici/sorganorum nouit,facile videbit , huiufmodi vanos tracheas ductus Cygno non ob muficam fcd ob alios fines inditos ; Cum enim Cygnus infignem vrinatorem agat & fubinde horis integris fub aqua
.

&
,

urnatur *

I6tfa"'tra-

cii?am deaerlt
"

n fodiendo limo, &ncceflariocibo quaerendo ,occupctur,prolongitudinc colliprimo 16gam tracheam rcquirebat, &quia hscnon fufficiebat,receptaculum fterni concauum_. jpf] jnferuit, vt in eo veluti burfa quadam aerem contineret adfpirandum neceflarium, ne relidaefcalempcremergerecogereturiEftitaque t.mprodigiofatracha:a a naturadata, vt m ea veluti in vtero quodam, neceflarium fecum aerem deportaret Quod in omnibus auibuspifcatricibus& mergisvidereeft 5i enimob muficam ei talistrachasadata eflet, nunquam tam fingularem concentum Cygnauim aquoquam_. mirum fane eft, nullibi efle ; Vnde hunc cantum Cygnsum prorfus fabulofum exitemporibusperceptum hifce quasob Nympharum candorem Cygnos dicebant occafione a Poctis introdu, ac ftimo cnim natura fempcr Neque organa vocis in animalibus ad pulchram vocisformaftum . vfus vnx aniinantis inalios neceflarios vt in hoc Cygni organo patuit , orditionem, fed enimPorcus, qui pulcherrimam Laryngem naturae beneficiolbrtitus eft , omnat Alias nium optime dulcifiime caneret, quod ridiculum ne dicam ftolidum eflet aflerere_j
'
. .

&

&

I.

De Infeclorum quorundam
"

vocibus vti de Ranis

Cicadis , Locuftis , Grillis Abent &

,

infefta voces fuas abdito

quodam natura confilio ad opcrationcs eorUrn__

fibilos
?

SibilusBafilifci.

riteperficiendasjinftitutas.

Quis nelcitlerpentum

SibilusBafihfc/,fiPlinio

tam formidabilis eft , vt omnia animaliaeoconfternitafugjant; Verum_ hifce relidfcis, duo tantum hic enodandafumpfimus quxnonpartim adinirationis conferuntaudientibusjEftque coaxatusRanarum ,& trillifmus Cicadarum Locuftarum,& Grillorum.Certe vt ad tam abditae vocis caufas pertingcrem.nihil experimentorum omifi. Vnde anatomiam harum beftiarum perfeftam inftitui ,qua tandem votismeisplaneiatis fa&um eft Nam dequibusprimo dubitabam perfetta mox & oculari demonftratiocredcndum
.

ne

illadidici

VII.

De caufa coaxatus Ranarum

QVomodo Ranae coaxatum illum
Ololigo Raiwe.

&

edant, Ariftoteles etia ( quem ololiginem vocant ) certum enim eft voce non edere glottide, fed alia partc corporis, quani * vtinueniamusprimoanatomiameiusexhibebimus vt quamfolers fagaxque__> ingeniofa fuerit naturain animaliumfabrica ,quamqueadmirabile inomnibus coagmentandis partibus fe geflerit, tum in didfcis animalibus, tum in Ran potiffirniirn nefcio quid diuinum praefeferente organi conftruftione, Leftor cunofus cognofcat Primd itaque iufpice Viguram IV. Schematifmi II vbi reperies linguam gulam verfus,
dubitauit;
,

Analonm
Rang

folubilem ,foris vero iuxta mandibulam immobilis efle deprehenditur Laryngis vero rimula inuetudifticilis obexilitatem fuam oculosquafifugit Aigitureft pars fuperiormediaq;madibula Ranas. BB. Cauitatesin quibusduooculifigtira ouale tanqua duomagna
; .

tubercularcferentesconquiefcunt. C.foramendeinccps fequitur gul# principium connotans

..

Ljb. 1. Anatomkns de Naturafoni vocts 3 3 notr,ns& cau:tascoaxatusorganum. D.Laryngem denotat, cui paulo infra aliudfbramcn priori haudablimile rimute inftar vicinum cft, quae eft figura Laryngis. E. Cutis qu contegebat corpus linguse.quando intus naturaliter collocata erat , nunc autem intenus
fqlubiliexiftenteac ftudioinueifa,

tum vtrimula,tum

vt Iingua? flgura

magnitudo,

&

pofitioinnotefccrer.
ferentes,

FF. Mandibulaminferioremrefert.

Infeptimaveibfigurapulmonesaereimpletosturgidofque vides eam fpeciem prafequam marmorei lapicics vari/s maculis &coIoribus afFeclii habent . A pars membranofaeftorispartesobtegens. B. glottis flue figura fcurimuIaLaryngis. C corpus illud exile, cor videlicet vti D D. pulmones referunt
,
,

His pofitis dico coaxatum produci maxill.E inferiori labro , fuperiori immota manente maxilla; dum enim aquam modicam recipit , intra fauces , fpiritus ex pulmonibus ex fuf- ^ iiatus, du;n aquam intermedianTin cauitate C reccptam penetrare nititur , tandem is ve- fiat co^xahemcntius fuffiantibuspulmonibus violenterperrimulamD. erumpens.aquamquecri- tRan s fpanshuncquem audimuscoaxatum edit; Non igitur vtinreliquisanimantibusglottide fit fonus , fed aeris ex pulmonibus per glottidem exfpirati,& aquam efidentis impetui non fecus ac in hydraulicis fiftulis quibus auium cantus formamus, aque^ immffis vchementi impetu infufflatis, contingere folet ; Mufculos enim glottidis formanda; voci aptosnullos,vtinreliquisanimantibus,reperimus. Vnde concludimuscoaxatum vocem_. propric non effe, fed fbnum , ex aeris cxfufflati illifione ad aquam intra fauces Ranae contentam caufatum, quem & in Rana reccns mortua excitauimus,dum fiftula per coftam_ tranfadla rracheeque inferta aquam infaucibus colle&am vehementius infufflauimus Oueideohicdiligentiusdcfcribere voluimus, vtcrrorillc vulgaris corum,qui coaxaturr__ Rane glottidis , Laryngis ope fieri inconfultius credebant , tollcretur ; aliter enim ac diximus, coaxatus non fit Porro ob quem fine hicfbnusa natura potifltmum inftitutus fit , meritb quis dubitare pofTet. Dicoigiturcoaxatumincommodumbonumque particulare animalis efle infti- C o.txat:is" tutum jcumcnim fubaquis vf plurimumdegat,plurimoqueaeref vtturgidi vaftiqu__< Ran*?
. ,

&

&

pulmonesfatisdcclarant^indigeatjnaturahanc gutturis cauitatem conceflit , vtin ea_ collecla aqua fpiritum in pulmonibus colle&um cohibcret; cum etiam epiglottide careat, ne aer pulmonis, nonfccusacin vcflcainflataapcrtaquc, totus mox elaberetur aquam_ illam in cauitatefaucium colle_tam loco cpiglottidis cfle voluit; vtilla aerem intus cohiberet, & cum opuscfletcoaxationepartim intrinfccum dimitteret ,partim nouum attra,

heret.

VIII.
Locu%
,

De voce

Cicadae ,

Grilli
>

ALtera difficultas eft in affignanda caufa vocis Cicadat um, & Grillorum quam nulla
ratione fine anatomia prsuia aficqui potuimus . Latet enim in eoplane mirabil__ fagacis natura; artificium . Tympanu habet duplex fub thorace duplici veluti fqua-

Nam ma obteclum Thorax item & abdomen magno cxcauata funt antro; cuius fuperior pars
,

c^^iorun"
fbxica

membrana luteatanquamfbrnicecincliaibnumexcipit; hic autema concufibaerc in_ amplam illam cameram refilit aerem vero quatiunt predure quedam membranulae ala:

que non male comparari pofle vidcnturlamellis feu brateis ex auricalchoj namheagitate confimilem ferefonumedunt. Muniuntur autem he membranule fuo cortice ; ita tamcn vt non omnino concluf^ fint fed liber acri pateat aditus libereque_j mouentur duobus mufculis ad motum validis & ab o(Te,quod fupremum ventrem cingit, ortis; Verum hec infiguris anatomicis I. II. III. IV. exSchematif.il. declaremus. Inprima itaque figura vniuerfum corpufculumCicadereprefentatum habes. Vbi A eft caputCicade. B. thorax fiue ventermedius C.vniuerfumabdomen. DD.alemateribus fite
, , ,
, .

iores. EE.

aleminqres.

Et

4
fi

Artii
partes abinuiccm

Aiagn^ Conjoni

Dijjoni

Et

vcio propter animalisp.;iu:tatcm illiuiquc tcnellam lubftantiam vix

illWaefccerni poftint,

fumma
ita

dili-

<*entia

fumma tamcn

induftria

anob's
;

ditpo-

fitaefunt, vt nondifh-iilterfingulxdifccrniqueant, vt

duplex tympanum fub duplici fquama

nulae,

quibus

ftridor,

inqua A,A, quo l.itent meinbrafiuefonusediturdenotat. C. Fonjix fiuecamcra, qua couclufusaer

cx 1 .jigura apparet
latcns
.

B. Antrum duplex, in

clifusrelbnat

Vt veio ftridorisefFecT:iuaorganameliuspaterent,///.^tfr-//z ordinauimus,in qua A, A, eftantrum. B. braftealismernbranula opifexfbni.

fuperiori parte claudens,qua difrupta fonus perit. Vcrum vbi animalmembranas incitat adfonum.& adhuchilF.figuraappaxent, hiijcmeljus, notat. -.., B, fornicem Anatomiam vidimus ,iam tempuseft, vtfbniproduftionem oftendanuis. Inmagno itaque hoc organorum apparatu, organaillapotiffimiirn confidcrandafunt , quibus ftridorem,fiuefonum illum acutifiimum hocinfecfigenusedit ; funtoue duplcx tympanum fub duplicifquama latens,antrmri geminum,&fornixj quibus accediit bra&eae.fiue meaiDico itaque huiufmodi nimal in maximis caloribus ( alio eni/n tempore quam_. branae in aeftate nop cantillat) aerisfngidioris effe indigum , ac propterea, dum prneduras quafdamintra tympanum latentesmembranasconcurit aeremveluti ventilabro quo.iam_,

C.Membrana lutea fornicem

eanfa foni
i,iiiioriim,

-i

agitare, illidendoque in bractealem illam

membranam,

B.

literj.

in II.

figum fignatam->

fonifurn excitare. Porro aer in concauam illam cameram,fiue antrum,autfornicern_, quem braffcealis illa Iptea membrana cingit,deriuatus,ibidem ob loci cauitatem(no fecus,

ac fierifolet inpercjuflbmiliiari tympano, cuiusconcauum aereplenum eft^fonumillum jfiueftridulum tinnitumefficit, Hinc concutientes illaemembrana; non omnino claufae funtcorticequibus teguntur , fed aeriliber femper aditus conccditur. Vnde &natura_ duos illos mufculos ei contulit, quibus voluntario motu membranas illas agitare,c_ venti]are pofHtsaer autem fic ventilatus agitatufque vehementius in membranam aliam lutcant fornjcipra2tenfamiIlifusintraconca.uum, fonumtandemproducit. Eftautem mcmbranulaiila ita ad fonandumhabilis, vtetiam ^reliquocorporefeparata aliquem tinnitum_, f quafi offea conedatpercuffa; fornix autem cum cx ficciffima animalis conftitutione, ere vocisgrillopoteft Atquehajc tinnitum produc, . eftcaufagenuina talem ftet.facile

&

rum

animal ipfum ; formalis brailea cum fornice ; materialis elifus aer ; finalis ; efticiens refrieeratioanimaIis,veletiamvolucrum quarundameideminfidianrium hoc fonoabdita quadamvicohibitarum fuga. Hinc patet quam falfa; fint eorum opiniones qui hunc ftridorem animahs ore Formari
, ,
,

arbitranturjerrantquoque quiftridore tantum alarum huncfonumedi putant

cuftis
eft
fit
.

vtin

lo-

Vcrum quicumque rem

clarius intelligere cupit,is in viua

anatomia quae facilis

m
tox!

cxperimcntumfumat, &ornnia.qua; diximus vera effe re ipfa cognofcct. Locuftarum, verogenusfonum aliscdit,ita vt fibiinuicem impofitae moueanturalae, quarum fuperior parte intima corpus habet fubnigrum,& durum.per tranfuerfum locatu. laferior vero ala habet eiufdem fubftantiaBCorpufcuIum,in extremitate orae fuperioris pofirum parte externa ;cuiadiacctpulchrum tympanum ; horum mutuo attritu ftridor ille (imb & in mortuis ftyli taclu^ escitaturj& multo maior in viuente,cum ibi copiofior aer intercipiatur,- Hincala tenfiffim^concuffum aeremilliduntillimembrana;, &hincih_j

Duplex
Guljj

V. Schematifmi II. . i<\defigura II., cuGrillorum duae fpecies funt,- ali; enim funt,campeftres,domeftici ali;',hypocauftis, S-y s ^oc j(-- lie fam iij arcSi y tr [q Ue t a rneneodemprorfusmodo,quolocuftsfonumexcitant, n quare ijs diutius inhsrere non ftatuimus

tympano fon us
*
i

&

&

CA-

Lib. 1. AttAtomicui de Naturafoni

C A

V T
Sonum

& voch XV.

Problemata circa

& Vocem

PLacuit hunclibrum flnirccoronidealiquot

.

circa

curiofarum Qureftionum dercbusad ionum vocemquefpccr.antibus Etprimo quidem circacaufasfonorum, deinde cantuum vocifqueafFe<ftiones;circaq.easpotiffimum res,queaurcm cocernunt,

verfabimur

Qua.riturerg6Prim6,quod merito quifpiam mirari pofsit,curvox elonginquoacu. p r0D e m.i propinquo obtufius percipiarur ? cum contrarium omnino fieri dcberc iibi quis Cu r vox,'e perfuaderc r pofsit Nam ciim grauitas ,n tarditate.&acumen in celeritate fir : illa au- Jon S; nti acunus e ... vs r ,.s ten: tanto tardius moueantur,quanto aiuopnncipioremotiora ruennt, &tantoceIe- propinquo rius.quanto principiofuerint viciniora, vtinfagitt^ iacTiuapparet; Certetonuseminus <*.tu_usib net perceptusmultodeberet eflegrauior, quamfonus cominusperceptus ; cuitamen exi

tius, c

-r-o-T

".

perientia

repugnatjNamcominus ubtufius,acutiuseminus percipitur,vtdi.tumeft,

Soiutio
qii^ftiohjs

cuius reicaufa quasritur.

Refpondetur fonum illum in remotiori parte reuera non eiTe,fed tantum videri acuriorem,eo quod fonus in vicinolocoeditusob vehementiam motiaerisquailobtundatur,in remotiore vcropaitc atqueadeoobfuam exilitatemacufenfim debilitatur, c * _tioreflepuutur. QuasriturSecnndo. Cur aquafrigidadccodem vafeprofluensacutius, quamcali-

Igltur

te *

mutas.

Probi...

da obftrepat

Gjiraqua

Refpondetur

cum aqua frigida multo

,

ilt

aqua

calida denilor compa.iorque

multo

^lm aciituisqiia

/a rr , o r Acceditquodaer circumriuens vaporcaquscraihor reddatur, &coniequenter ionus rarior Cur vero aeftate acutiorcm vocem homo habeat,grauiorem hyeme partim di-fcum eft in prasccdentibus partim in fequentibus Iibris demonftrabitur Qu.trturTcrtio. Cur animalia,cum iuniorafunt acutamjadultiora grauem vocem cdant exceptis Vitulis , qui tum grauiorem voccm edunt ; quam cum boues iam effe-

acutioremfonumedctquam aquacalida,quangnerar-fa.a ,&in vapores tarditatem aliquam motus efficit vnde & confequenter erauitas rcfultat
J

difibluta_. feproflues
calicU ob ftrepat?

i-

'

*l

roc,.-j -

graukwein

ftifiint?

vocem
3
,

e-

RefportdetUl diff-"rentem IarVnis conftitutionem huius caufam effe > Cum enim_ . rr r n r rr larynx Vituhs Iaxior efie (oleat,&pauIatim lnanguftum (ucccflu temponscontrahatur-jmiium noneit bobusgrauiijs mugire vitulum. Coetera vero animalia contra, laryngcm habent ex angufto fuccefTu temporis dilatantem fe quam vox propterea_> acutlor, aut <?rau or confequiiur . Qu critur Quuto . Cur difficilius acuta quamgraui voce canretur? Reipondcrui Quodin voce acuta formanda voces vehementcr intendantur ; ex

"! u^r^ D0S CtUS?

ta

ProM.4.
,'

jntcntione vero oriatur difficultas. In voce veroeraui ceflat hsc difficultas;patet c " rdll!ic llus acuta _ , r n rr r i. ergo propodtum. Cur verofebricitantes itatimceflanterebrecantare nequeant, ex-. q(U m gra1 ,
. .

caufam effe aio Quaritur Quinto Cur afpcftus lupi raucedinem inducat ? Refpondetur. Id fieri ex vehementi formidine,quahomo concutitur dum lupum_. videt, calor enim,& fpiritus a fummis ad imaspartes metu contradtus virtutem moafperariones faircium
. ,

ui

voce_,
etllr

caR

p t0 (,i T Cur aipe.

licndi,qus in calorc cft,imminuit .refrigerataque vocalia inftrumenta,ad promendam vocemimpotentiareddit. Ita in fplendidifsimo illuftrium virorum confe(Tuitemin__.
pra?fenti_Regis,autPrincipis magni.multi obmutefcunt metu,obliti rerum proponendarum . Cceterum lupum nullam ex fe fundcre qualitatem vocis priuatiuam,hoc mihi

&"
i

'"P

n ducat.

argumento
erfantes

quod multos pafsim lupos.iam cicures, & cum hominibus amicc conviderim abfquctamen cffc.u illius abdito- qualitatis, quam lupis inefle volunt E 2.
eft;
,

Cu r iiomjnem( vocc
tihialiocla

Artis Magn* Confoni Dijfoni 6 tamcnidcmfemperoperari axioma Phyficum nosdoccat. idem cum J|unt Cur hominem, qui in tibiae morcm vocem efformat non Quaeritur Scxtb libenter audiamtis, quam tibiam ipfam ?
$
, , ,
.

tarn-j

Refpondetur

Qijia,

quod

naturaeeft, gratius euenit, qtiam

fi

quod

fimulationis.

iim

libcn-

Cur verbcantariteslibcntiiis audiamus,

q UO d tibia,cum
J' ut

ijsconfoncnt
fit
;

tibi.T,

quamlyrae, ratioeft,

ter audia-

flatu

ad fonum incitetur.vocis origini

fit,-potius

Sam

ipsS

tcgat.imb

eandcm
non

perficiat,finceramque cuftodiat

tiex elt naturae^

cnimhaec vocis

fimilior.vocifque errorcs mequod in lyra fqux heterogecrrores omnes detcgit; cum igitur tibias

Pfobl.7:

fonus melius mifceatur voci humanae, cur libentius cantantes vna percipiamus, patet. QuaeriturSeptimb, Cur in Barytona voce facilius diflbnantia,

cum

tibia libentius

quam "

in

Oxytona

^"vtp-cipiatur/
ce diffona-

Refpondetur
r j Sj a cuta
-

tiameliOs
?ona perti
piatur.

quam

Quia cum grauior,feu barytona voxtardimotus fit, plus tempoverb feu oxytona celeris ,& minus teniporisinfumat tardaautem melius, acuta pomprehendantur,apparetfaciliusin illa , quam inhac diflbnantiam no.
,

&

taripofle

P
Cur
ofci-

tantes minusaudiat.--

Curminus,quandoofcitamus, r.udiamus? Refpondetur .Quia torpidus flatus,quem a faucium finibus excutimus.auresfubit oppletque ftrepitumq. facit exterius aduenienfem , & ibnum obfufcantem Accedit, c jtando mandibulae diftrahantur, qua diftraftione , minus liber extrinfeco aeri q_j j f tranfitus conceditur ad aures
Qu.rriturOiT-aub.
.
.

ob!

Curionus
meiius in-

tra dojnurn perP

domum melitis percipiant fonum extra fieri lblitum-, extra veroconftituti minuspercipiant ibnum jntradomum concitatum ? Ratio eft, q UOCj fonus extra domum emiflus liberum lpacium naftus diflTpetur , ac flacefcat ac proptetea non tam bene percipiatur. Exterior vero fonus intra domum illapfus ibidem
Qtireritur

Nono

Cur

intra

recol!igitur,&confequenter firmiiis auribus

Quaerirur

fiftitur.
?

r?

p 'bi o Refpondetur, Varias huius aflignan pofle rationes; prima,quiaaudita faciliusdiCur audi^ domagis fc mns ,conferuamufque, quarn lecl:a;fecunda, quia vox alterius magis fua afficit IeJ J J s . quamleee ^. % , dodekcle ctione, quam mutus narrator Jiber . Deinde in narratione , vt plunmum locietas eft mur humanae natura* maxime confentanea, quod non contingit in lec~tione folitaria
j

Decimo. Cur audiendo magis deletemur, quam Iegendo

..."._...

Probl. 11.

Quaeritur

Vndecimb. Cur audiendi

fenfus facile in teiKraa?tate oftendatur

Refpondctur.
ftumfuerit nimis

Cum interpotentiam,& obiedum certa proportio requiraturjiiobievehemens,&organum adhuc teneru,ac debile(qualeeftininfantia^

facile Isdi poterit.

Cur VrinaaquisVacile

perdatau-

dmim?

prae cceteris sefibus aqua abhorreat.ratio eft,quod aqtia frigiditatc fua nerpnncipale auris partem male afficiat ; hinc Vnnatorum fub aquis auresplerumq. magno rupturae periculo obnoxie funt ; Nam dum vrinatores ipirirum fubaquavehementius continent tympanum retentofpiritu vehementius inflatum nec irrumpenti a q US cedere valens tandem,vt rumpaturmecefle eft hinc oleum priiis auribus inftilquia oleum aqtiam cumimpetu ruentemcohibct,& tanquamincompalare (blent tibilemfecumrepellit. Hinc ratioquoquepatet, cur inter ofcitandum auris minime perfricanda fit , tunc enim diftenditur tympanum , quod facile eiufmodi perfricationc

Cur verb

uum

,-

ledi poflet
Probl.i*.
,r

Quaeritur

Duodecimb

Vnde
.

oriantur faepe varij

.

illi

ibni in auribus aegrotantium

Vndevani
illifonitus

..

Refpondetur. Eos fonos nafciex motu diuerforum varieque impulforum ,ac L

mam aurem occupantiumhumorum agitatione

elabente
:

;ita ubilus

/-i_-i

onturex natuleni

'...

inti-

exiliter

tinnitufq.
0111

dbus?'

eximpulfu valido ,fluctuatio ex humorisagitatione;hinc excitato externoftrepitu, ceflat internusjquiaminor expeltinnitus ex eius curfu interrupto/ftrepitus
lit

maiorem.
Quasrirur Decimotertib.

Probl. ij.

Refpondetur

Cur a natiuitate furdi, muti quoque fint ? Hocfieriobneruorum linguae,&auriscommunicationcm, dequa_.

cum

Lib
cum
in

1.

Anatomicus de Naturafoni

Anatomia fufius dilTeruerimus, eo Leftorem remitcimus. Atquehxcfuntqu? hiccoronidis loco adnectere voluimus quibus adhuc adiun gere lubct Appendicede Phonognomia no ingratam Lectori, vtfperamus,futura,&c.
,

&

vocis

Cur
,

a na.

tiiirtate

muti,furdi
Cjuoq. fiht?

P P E
D

N D
E

PHONOGNOMIA
S
1

V E
,

De

iudicio ac coniecluris qu^ circa cuiufuis corporis

propofiti

temperamentum ex fbno
eiufdem fieri pofTunt

6c

voce

CVM
;

ftitutione;

variavocis afTeftio dependeat a naturaliorganorumacufticorum concertumefthincartem inueniripofTe,qua ex vocishumanaiconfti-

tutione, in interiores animi inclinationcs, paflionefque deueniamus ; quam_, nos non incongruephonognomiamappellamus; &deeahoclocooportune tratan-

dumccnfuimus.

Notandum igiturduplicem hocloconoscQnfiderarepoiTefonum,animatum,& inanimatum Animatusiterum vel rationalis, velirrationaliseft. Sonus rationalis nihil
aliud
a
eft,

Dupi ex
nus

fo

quam vox ope afper?

arterie laryngis,
:

& epiglottidis ab animali prolata, cum

vocem humanam
.
.

^" mat lis

.

intentione aliquid figniricandi qua vltima particula diftinguimus

tus

qui prastcr intentionem fiunt Animatus fovox brutorum ad pafliones anime fignificandas inftituta Inanimatus verb fonus, eft corporum quorumcunque non animatorum collifio, cuiufmodifunt tonitrua, tormentorum explofioncs.lignorum metalIorum,aliorumque corpornmcomplofiones,&c.Cum itaqjfonus vnius corporis fuerit acutioralterius corpo,

brutorum j

& inanimatis fonis, ijfqu e

nusirrationalis eft

ris fibi

squalis fono,

tum

neceffario concludetur, acutioris foni corpus rariori fubftan.

prredominiumque aereum, vel igneum importare curiusprocedas, hoc cape expenmentum_

tia conftare,

Verum,

vt in artc fe-

EXP ERIMENVPM PH ON O C RJTICVM.

Circanaturam
diusrfi generis

lignorum }

ojfium-,

mineralium

perfonum indagandam

& fenties omnesarqualesmagnitudine, caque , aut triditonum alia enim femitonum, alia tonum tontim, alia diatcffaron diapente, aut etiam diapafon aut aliter fonare reperies ; habitifque confonantiarum proportionibus,faciIe de corporum naturali conftruftione_^, quantonimirum vnum altero (it compalius,quantumue rarius,&porofiusaltcro,iudicabis. Cum enim dcnlitas alicuiuscorporis ex maxima terreflrium aqucarumque partium conff ipatione oriatur, tanto vnum altcro erit dcnlius, quanto partes habuedri

Flant ex omni lignorum prius rite exficcatorum genere parallelopipeda

filofufpenfa pledro percute
,

vel cylin-

dilparatiflimasfonorum fpecies,
,

E * ono

defitas vel

raritascor
P orlim
-

fitconlfipatioies:

&

quantocorpus

fuerit conftipatius

tanto eritgrauius ,-quanto

grauius

Dtfoni CotofoHi, deniquctarditisinoiuebitur, brayius, tantbtardiusmouebiturjquantb

fbnabit.
-

$8

Arth Mdgn<e

&

tafttb grauius

Perro grauiras foni corportim duplex

:
:

eft

quedam enim fonUni grauem habsnt

vc-

bementem alia grauem, &obtufum llle terreftris, ficci te.nperamenti indicia praemale corrrpaclii . Raritas verb ciim ex maxime porosa bet: hic aquei, & humidi, fubflantiaoriginemhabeat:, multique aeris capaxfit> tantb corpora erunr rariora_ , conlequcnter alquantbleuiora ^tanto celerius mouebuniur, quantoporofiora,

&

&

&

&

tiuSj

acutiufquefonabunt.
Ioqui de corporibus mollibus
folidis,
,

Nota tamen hic nos non

lana, pluma, Iiquores,

&

liquidis

cuiufmodi funt

fimiliaque non compaita, neque

folida fubftantia conftantia_,

alia

de quibus poftea; fed de corporibus

:

durifque .-quorum

fonum quoque ha-

bebuntacutum,vehementem,&penetrantem: alia acutum quidem, fed obtufum_,, & debilcm vti autem ille porofitatis, Ieuitatifque ita hic poroiltatis quidem, at flac:

argunientumprebet :idem dc olfibus metallicifque corporibus aureis, argenteis, cupreis, ferreis,plumbeisdicendum. Qlis omniain noftra Mufurgia organica fufiffihleexpiicata reperies. Hie vero exiarri dic-K formamusfequentes Ca*.
cidioifis fubft&nti
.

oonesphonocriticos.

--;...... ,
i

",..'-

Canon i Phonocriticus corporum fblidorum.

.

corporis alicttius fonus ad alterius corporis aequalis fonum grauis fuerit & SI obtufus,is manifefta aquei prsdominijargumentadabit, vtinplumbo v.. confolidi

gnofcendi tingit

ob mercurialis humidi tatis copiam

,
.

Si

verbfonum habuent g-auem

'

quiderru>.

fe dvehementemj tunccertb de te rreftris Ieuis, ac bene compacli corppris temperar r _ . nia quah, tatumin-, mento pronunciabis, vt in rerro, ac chalybe videreelt . Si porro lonusaucuiuscorpocorporibus

pr*domi-

uim

indicia dabit, & porofe quidem, Sideniquefueritfonusacutus, & vehemens, &penetratiuus, tunc certe concludes corpus elfe inei temperamenti, fiue_ tenuis, maxime leuis fubftantia;, vtinigneis vidcmus. V,g. inexplofiohibtis fclorjs

(blidi

acutus

fuerit

& tenuis

aeris

is

temperamenti
.

acflaccidiorisfubftantia:; vtin ftanno apparet

&

porum, &c.

EXPERIMENJFM PHONOCRI? ICV M.

CinA temperamenwm liquorum
Ccipetres, quatuor, auequinque calices v.itr-eos,omnesforma , magnitudinc ajquales, quosomnesdiuerfisliquoribus v. g. aqua, vino , alijfque ftillatici/'s aquisrep!ebis,ita tamen, vt omncs squaliterrepleantur :Hocperato limbum feuora
,

&

Dhierfili-

madefa.tO tam diu p^rfricabrs, donec fonum perceperis, qui quidem fonusprodiuerfitateliquorum diuerfus quoque errt . Qub enim fubtiliorfuerit Iiquor ntshabft 'aliquis, tantb acutiusfonabit, & quanrb crailior, tantograuius. Hinc oleum ctim_, compac.ius(it, &lentltis, tantb grauius quoquefonabit; aquagrauiusfonabitaqua_,
quoresdi. calicis dig.to
, ,

vitae,

& hsec grauius fpiritibu s

fiue

qmnts

eflentijs

Nota interim

qubd

cleaginei

liquores, etfi aquaelementarifintquoadfubftantiam multbfubtiliores-fvt poteaereae

ob lentorem tamen, vifcidam fubftantiam alrquantulum maiorem foni grauitatem caufent. In reliquis verbliquoribushoc Ientore carentibus, de prsjdominie elementari facile iudicabis, fccundum fcquentem canonem_.
natura?)

&

Canoii

Ltb
H

l-

Anatomicm de NatiArajoni

(cf vocis

j p.

Canon a. Phonocriticus liquorum

l

Slfonuscalicisfuerit erauis, & obtufus; aqueum temperamentum [iqaorisiofufiin. ..*'-..'> roiuodo j ij J j rde concludes, vtin aquarontana, qu.s tamen ad aquam pa.Iud.oiam, vt pote ter- ,^ lonunl \w -mn rei,fa:culentiquc tcmperamenti acutiusfonat. Sifonus fuerit acutus & tenuls aerei temperamenti indicium habebis, vt inomnibusaquisftillaticiis qu*femper acutiore tempc ionum habentaquaelementan quacunque . Sidersiqucionus rucrir acutiuunus & <r, nofci fubtilisacpenetrans; ignei teniperamenti id tibi argumentum prsbcbit, vtiin fpiriti- pofi.t. bus, & quintis effentijs apparct qus cadem quantitate in vitreis calicibus xqual.bu* acutiorcmfonumcaufantreliquisliquoiibus. Quanto igitur quifquc liqtioiimi afteroj fubtiliorlit.ipfcfonusindicabit. Sieuim quifpiam iljorum ad a!rerumf;:>riu?!'ie duuv.fon,-certum eft illum duplo alterofubriliorem efle Vemm de hifce cpofyje .Ylufurgia. confoni& diflbnifufiiiime omnia h xc pertraciantc>n_, noftram de masia a

.O
.

Canon
gnificcat,

3.

Phonocriticusvocisanimalium
natura inditaeft
,

^~7 Oxanimalibusbrutishocfinea

vt per

eam

paffiones fuas

(T-

authominibus, autfiii fimilibus. Experientiaenim conftat aues,c_V nes.fles, bou.esaliamformare vocemdumcholeramoucntur ,aliamdum rnelanchoIia,autphlegmatc,aliamdum amant& blandiuntur.aliam dumcoitumappctuntaur ^t^I^; timent, aut aiiquid vehementer defiderant;Dumenimcholeramolienrur,certumeft voce. ani, "'^ acutiorcm fonum ea edere , quani dum fame ftimulantut ; cholera enim rara fubtilis tenuisvoccm acuit;quammelancholia,&phIegmaobtarditatem humoris remit- nienja ..>
, ,

&

tit

fanguinis verb ebullitio reddit

erit,

tcmperatam

Si igitur

paftio fuerit cholerica

eft:

vox
coi.

S" uki ur -.

concitatior
alio igitur,

&acutior;vt

in

canibus ,&felibusrabieagitatis videre

dum

tumappetunt,vocememittuntacutam,&gemebundam, fanguinisferuentisindiciu: & alio humore agitata aliam & aliam vocem edunt Ex qua not tia fcisntiaformari pollet, qUa vocem & linguam animalium quisintelligere poftet, quemadmodumde ApolIonioThyaneoIegitur & nos horum animalium Iinguam fuuiTinie
,

r>

explicamusir\opere noftro,quodTurrim Babelinfcribimus, vbifuo tempore miilt__. noua Lector curiofus reperiet rara,

ausTnrris
B..be
i...

&

Canon 4. Phonocriticus vocis human^

varietas &mu[ttudonon fltminor varietatehumanorum vultuum; affe&us tamen interioris hominis faciliusfor fan, & ccrtius peTvocem .quamex vultuumdiuerfitate indagari poffunt. Hinc Platonem dum_,

Vamuis inhominibusvocum

e,'rj'"

indolcm cuiufdam adolefccntis cognofcere cuperct, dicere folitum Iegimus ; Loquere, vtte videam: quoquidem nihilaliud, niii modum quopervocem animiinteriorem indolem cognofcere poffet, innuere videbatur. Ifaacumquoque noa taftu fed voce Cognouit & Galenus capadifferentiam fratrum cognouiffe Sacra; Pagina? teftantur
, , .

n >enu>in_.
c

i."

Fer

no
f-i pofllt,

citatem thoracisper

vocem,cumdixit eos qui vocemfortemhabent, quam

;
. ,

finein-

terruptionepoflintcontinuare.magnumhabcrethoracem tum loquitur de voce forti cuius caufa cft thorax amplus ,
differentiae.qua:
;

Verum hic Galenustan.

& vaftus cum

,

grandi,&amplo,&mufculis validislaryngis, &epiglottidis non tam a thorace, pulmone, & epiglottide quam or ginem fuam fortiuntur Cuiufmodi eft vox tarda, & velox,dulcis.,
:

pulmone__> Sunt tamenalix vacu

a

tempcramento
quas

afpera, diftinita,

confufa, ftridula, acuta, grauis,

& balfi, mediocris & remperata, &c.

omnes vo-

cum

40
cum
differenti.ie

Artis

Magn<e Confoni

&

Diffoni

diuerforum tem^ cramentoruro incftcia fu nt,'& facile cum coloribus componipo(Timt,vtin Artc Magna Lucis,& Vmbraedxtum . Hic verofubiungcmuB adhucaliquod coniedturascircapafsiones.ac atfectnshoininum, qui cum aliquaprobabilitatecolligi, acconi/ci queunt ex corum diuerfavoce,

I.

De voce intenfa

6c graui

q:
r?.

VI igitur voce magna vociferantur grauiter,tefte Ariftotele.refemntur ad Afinos, vnde,& colliguntur efTe iniuriofi, contumeliofi, & petulantes. Na afinos couiciatores efle, & contumeliofos,natura eorum petulans, iniuriofa, & contumeIiofa_,,
concludit
:

Conieftuab Afi-

dum benepafcuntur.fatisdoceu 'Vnde Ariftorelesita

Ratioaffettionis.

magnamvocem babet,& grauem,& afirtus indifcretus eB,petulas contumeliofusiergo, quorummagna,& grauis vox eil, illifunt petulantes,indifcreti,contumeliofi.Sedr^t\onem Vocem magnam ijs animalibus inefle videmus.quae mahuius,vt videamus,reflat gnam habetafperam arteriam, multumque inde aeris emittunt:grauem habent,qua? tardeaerem multum extra arteriam pellunt. Magnam igiturvocemhabent?, flkx magnafunt animalia quoniam &his magna adfunt inftrumenta Sunt igitur probabiliter etiam homines tales qui magnam habent vocem & amplo peftore funt & magna arteria,& collocraflojid enim docet in i/s dominari terram fecundtim molem. Siautem cum magnavoceiunftam grauitatemfquamtarditasfrigorisfobolescaufat) percipimusj temperamentum id frigidum,& ficcum,hoc eft terreftre, indicats-qui vero tale temperamentum naftus eft, ille auarus, ac timidus quidem eft, coeteriim ia.
,

&

Afinus admodurrL-*

difcretus,

& abie&i animi, & tales infuper in profperis infolentia funt intolerabdes, in_
:

aduerfis vero lepufculi? timidiores

quam naturam

in Caligula notauit Cornelius

Tacitus

II.

De voce graui in principio, & in acutum

definente

Os,qui initiograuivoce incipientesin acutum definunt,tanquam queruIos,iracundos,& mi-eftos adnumerant Bobus.quorum haec natura eft Nos ve&f i-atioreipaucisexplicemus. huius nem Conie 3 u ra abouiCertum eft mceftis,& dolore fuppreffis calorem a circumferentia ad centruttt circa

na voce
.

cor vn ^
uifque,

cum fpi r itibus colligi,fuperioribus confequentermembris calore deftitutis ,

eo in loco praedominans vox tarda
:

&
fj

in frigore relictis, propterfrigusigitur

elTe folet gra-

vnde mcefti multum attrahunt aeris, qui rediens tarde, multum aeris externi mouet: vnde confequenter initio crafla grauifquevoxemergit, & quoniam loquendo, conquerendoque , vt cum Poeta_j
cor calor copiofo eget aere

& copiofus circa

dicam_.
Egeritur lachrymit
Fit,
,

egeriturque dolor

,'

vtex querula garrulitate calorcircacor motusfolutufque egrediens magna ritate moueat aerem, qucm motum neceflario acutus quoquefonus lcquitur

cele-

De

Lib.l.

AftAtomkuideNAtura foni
.

&

'vocis

41

III.

De

voce acuta, molli,

& rupta.
Vocamus autem_,

OVicumque, dum loquuntur,vocem quandam acutam,mol!cm, & fraftam emis-.

tuntJllosconijcimushominescfTemolles, &effa:minatos.
hic vocem mollem, qux tum tarda eft, tum remi(Ta,pammque aeris mouet, qualem... audimus in mulieribus & pueris blandientibus dum loquentes in medio verborum_. deficiunt, quad magn.-e circa corexiftentismotionis fignumefTeteftaturPoetahoc
,
,

vetfu.
Incipit effari
,

mediaque in voce refiHit

Caufam huius rei credercm caloris effedefe&um,humorifque excrementi/ exceffum quando enim calor deficit; tum molliter, & interrupte mouet,- deficit autem, Ci compa.returcumnimiohumore, aquopeneobruitur. Ita ergo ratiocinamur,- Vox acuta_
mollis,

& inten upta docet humidi fupra calorem dominium; hinc temperies
eft,

in qua_

hocaccidit, effaeminata
:

ac mollis,& propenfiones ad mollitiem

facit,

,&ad abie&ionem
,

animi docet Ergo vox huiufmodinon muliebrem.

fed indicat animi mollitiem

&

naturam

IV,
,

De voce graui

& perplexa
.

QVicumque, dum loquuntur,vocemhabent,grauemmagnam,&perpIexam_>,

Dicimus autem_. illi,Philofopho tefte,audaces funt,fortes,& manu prompti _,perplexam voccm,quando videlicet di&ioncs pras nimia loquentis celeritate interfeconfufkfunt, &inarticu!ata?,&adeo excreloquentisedunturraptim , vt alteraalteramfuperueniens fyllaba audientem confundatjquomodoloqui folent vt plurimum.quicumnaturaliteraudaces fint magnaanimicOmmotionepercuiTifonare potius,quam loqui videntur Caufam huius rei hancdanuis; Ciim enimfortis temperamentum habeat vehementercalidum,$ ficcum; rerreftre autem & ficcum grauem fundat vocem: calidum,plurimum mouet atris; vnde vox mogna,& perplexa nafcitur: dum enim calor vehemens rhouet aerem, qupniam eiiispotfcntiae , & vigori quodammodoimproportionatum e.ftliQcmobiie, yehementius jquamdeceat, illudimpellit vehementerautem propul&pofterior voxpriorifuperuehit,&cum illa pccne & quo, . , ,

Ratio c ur homines
'

p er p ie XM votis audU
ees funt f

dam modo mifcetur

& fic rx;p.etpiexa iiedditur

;

Quicumque igitur
"
'

habuerit huiuf
>

modi vocem, illum audacem,p*r^ipJrfSgV& Yehmenreg3,"faec noncorpore validum -<' acrobuftumciTe coniicimus. "Z

v.

De voce molli
voce HI, quimanfueti enim
pollent

& fine contentione.

molli
funt,

bus,

& fine contentione, oppofiti funt praecedenti& referuntur ad oues,tefte Philofopho; hanc in pueris,
,
.

& virginibusdum hilaresfunt fine perturbatione.&fecundum naturam difpofiti, percipies:

ilne afFectu,habent
naturap,ficu,ti

Vndchoc formamus ratiocinium Quicumquedum loquuntur naturaliter, & R at io vo vocem paruam.mollem & remiflam: manfueti funt,& timidiufcula* cis mollii
oues,qus huiufmodivocem habent,easdemquefunt manfucte,& timide. Hinc F

4
mcnti humidi,&

Arth Magn<e Confoni

& Diffbni
vna cum voce accommpdat

Hincquifacilepatiunturiniurias ,mcdiocriterirafcuntur, neque ad vindi&am inftugunt ;huii;fmodi,vt plurimumouina vocc vtuntur; vnde colligimuseos e(Te tcmpera
frigidi,

ad quod fe,

& habitus animi

.

VI.
,

Devoce

acuta 6t intenfa

QVi,dum loquuntur ,vocem emittuntacutam, &intcnfam,annumeranturiraRftHo vocis acut* .

cundispetulantibus,& libidiniofis,Typhonique,ac Capris comparantur . Eft ^, enim Capra animal tcmperamenti calidi ad ficcitatem vergentis,melanchob'amque pituita mixtam habet; qua? ciim non bene concordent,nefcio quid corruptionis humidi in ficco indicant,& graueolens atque hoc odor, quem exfpirant fatis deVnde quicumque hanc habuerint naturam ; vocem habebunt capris fimiclarat cofdem nos inclinationis impetus nemo hoc loco inclinationcm_ lcm, Verum putet, non accipere vt virtutum aftibus violentam oppofitis ita corrigi poffit ; cum nomo adeo malitiofus,& peruerfus fit, qui virtutis capax efic non poflit. Concludo igiturcum Poeta. Inuidus, iracundus iners , uinofus , amator , Nemo adeb ferus eil quinon mitefcere pofjit, Si modo cultura patientem accommodet aurem
, , .

&

&

,;

'

".....

)nti
'

'.

i!:

<

"'
-:
:

...,:..
.

AR.TIS