Algjebra Boolit

12/11/2012
Leksion 4
Algjebra e Bool-it
Per tu diskutuar
Algjebra e Boolit Funksionet Logjike Operatoret Logjike Teoremat e Algjebres se Boolit Ndertimi i tabelave te vertetesise Paraqitja me ane te portave logjike
1
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
12/11/2012
Algjebra e Boolit
Variablat e Algjebres se Boolit I referohen vlerave booleane
1 per True dhe 0 per False 1 per On dhe 0 per Off 1 per +5v dhe 0 per 0v
Lejon te trajtohet manipulimi i biteve si manipulimi i situatave te
botes reale
Operatoret Booleane
Operatoret qe manipulojne vlerat true/false quhen operatore
Booleane, per nder te matematikanit George Boole (1815-1864), qe ishte pionier ne nje fushe te matematikes qe quhet Logjike. Veprimet elementare Booleane jane:
AND OR NOT
Te ngjashme me operatoret aritmetike + dhe *
2
12/11/2012
Operatoret Booleane
Reflektojne vertetesine ose jo te nje pohimi te formuar nga
bashkimi me operatorin AND te dy pohimeve me te thjeshta. Ne pergjithesi themi: P AND Q Ku P dhe Q jane pohimet. Shembull: muaji eshte nentor AND dita eshte e Premte Nje predikat i tille eshte i vertete kur te dyja pohimet jane te verteta. Analogji me operatorin OR
5
Rrjedhime nga pohimet
3
12/11/2012
Terminologji
Porta logjike: Nje pajisje qe jep outputin e nje veprimi Boolean mbi
vlerat input. Mund te ndertohen nga teknologji te ndryshme, por ne kompjuterat e sotem zakonisht jane te implementuar si qarqe te vogla elektronike ne te cilat bitet 0 dhe 1 paraqiten si nivele tensionesh (volt). Njesia baze per ndertimin e kompjuterit.
7
Operatoret Logjike
Operatoret e thjeshte
AND OR NOT
Operatoret e perbere
NAND NOR XOR
4
12/11/2012
Operatori AND
Simboli matematik i AND eshte * (shumezim)
Psh : A * B shkurt AB
Tabela e vertetesise
Paraqitja me porta logjike
Operatori OR
Simboli matematik i OR eshte +
Psh : A + B
10
5
12/11/2012
Operatori NOT
Ndryshon nga operatori AND dhe OR sepse ka vetem nje input dhe
jo dy Simboli matematik i NOT eshte

Psh : NOT A = A
11
Operatori NAND
Tabela e vertetesise dhe paraqitja grafike
12
6
12/11/2012
Operatori NOR
13
Operatori XOR
14
7
12/11/2012
Kombinimi i portave
Portat sigurojne bllokun baze per ndertimin e
kompjuterave. Shembulli tipik i nje bashkesie portash njihet si flipflop Flip-flopi eshte nje qark qe prodhon nje output me vlere 0 apo 1, i cili mbetet konstant derisa nje impuls nga nje qark tjeter e detyron te ndryshoje vlere. Me fjale te tjera outputi do te nderroje vleren (nga emri flip-flop) midis dy vlerave nen kontrollin e faktoreve te jashtem.
15
Flip-flopet
Flip-flop: Nje qark i ndertuar nga porta qe
mund te ruajne 1 bit.

Ka nje linje input-i qe e kthen vleren e ruajtur ne 1 Ka nje linje input-i qe e kthen vleren e ruajtur ne 0 Nqs te dy linjat e input-it jane 0, vlera e fundit e
ruajtur mbahet e pandryshuar.
16
8
12/11/2012
Shembull flip-flop
17
Si vendoset output-i i nje flip-flopi
a) Si input i siperm vendoset 1 dhe input i poshtem vendoset 0

18
9
12/11/2012
b) Outputi i portes OR behet 1, rrjedhimisht edhe output-i i portes AND do te jete 1

19

Per aq kohe sa te dy inputet ne qark mbeten 0, outputi (qofte 0 apo 1) nuk do ndryshoje.
c) Kur inputi i siperm ndryshon ne 0, outputi i portes OR mbetet i pandryshuar, 1, per shkak te inputit 1 qe i shkon portes OR nga porta AND
20
Megjithate, vendosja e 1 ne inputin e siperm e kthen outputin ne 1, ndersa vendosja e 1 ne inputin e poshtem e kthen outputin ne 0.
10
12/11/2012
Menyre tjeter per ndertimin e nje flip-flopi
21
Perfundime ne lidhje me Flip-flopet

Se pari, pajisjet mund te ndertohen nga portat. Ky proces
njihet si Projektim i qarqeje logjike (Digital Circuit Design), fushe e rendesishme ne Inxhinierine Elektronike. Ne te vertete flip-flopi eshte vetem nje nga mjetet baze ne inxhinierine e kompjuterave.
Se dyti, flip-flopi eshte nje mjet per ruajtjen e nje biti ne
kompjuter. Flip-flopi mund te vendoset te mbaje nje vlere 0 apo 1. Qarqe te tjera mund te ndryshojne kete vlere duke i derguar impulse inputit te flip-flopit, ndersa qarqe te tjera mund te perdorin vleren e ruajtur te flip-flopit (output) si input te tyre.
22
11
12/11/2012
Shprehjet Logjike
Tabela e vertesise : E = AB + (A+C)B
A 0 0 0 0 1 1 1 1
23
B 0 0 1 1 0 0 1 1
C 0 1 0 1 0 1 0 1
__ B 1 1 0 0 1 1 0 0
_ AB 0 0 0 0 1 1 0 0
A+C 0 1 0 1 1 1 1 1
_____ A+C 1 0 1 0 0 0 0 0
_____ (A+C)B 0 0 1 0 0 0 0 0
E 0 0 1 0 1 1 0 0
Funksionet Logjike
Funksioni : F(x1, x2, x3 , x4....xn)
ku x1, x2....xn jane variabla Booleane X1 0 0 0 0 1 1 1 1 X2 0 0 1 1 0 0 1 1 X3 0 1 1 0 0 1 1 0 F 0 1 0 0 1 1 0 1
24
12
12/11/2012
Funksionet Logjike
Llojet e Funksioneve 1. Plotesisht te specifikuara 2. Jo plotesisht te specifikuara
S 0 0 1 1
25
C 0 1 0 1
T 0 0 0 1
S 0 0 1 1
C 0 1 0 1
T 1 0 1
Teoremat e Algjebres se Boolit

Identitet A+0=A, A.1=A Idempotent A+A=A, AA=A Shoqerimit (A+B)+C=A+(B+C) (AB)C=A(BC)
26
Elementi Zero A.0=0, A+1=1 Zevendesimi A+B=B+A, AB=BA Shperndarjes A(B+C)=AB+AC A+BC=(A+B)(A+C)
13
12/11/2012

Absorbimi A+AB=A, A(A+B)=A Komplementi _ _ A+A =1, AA =0 DeMorgan ____ _ _ A+B =_A B ___ _, AB = A +B Komplementi _ A=A i dyfishte
27
Minimizimet (thjeshtimet)
Shembull: Thjeshtoni shprehjen duke perdorur teoremat e Algjebres se Bool-it xy + xyz + xy
= x(y + y) + xyz [Shperndarja: xy + xy = x(y +y) ] = (x * 1) + xyz [ y + y = 1 ] = x + xyz [ x * 1 = x ] = (x + x)(x + yz) [Shperndarja] = 1 * (x + yz) [ x + x = 1 ] = x + yz
28
14
12/11/2012
29

x + xy = x xy + xy = x x + xy = x + y xy + xz + yz = xy + xz x(x + y) = x (x + y)(x + y) = x x(x + y) = xy (x + y)(x + z)(y + z) = (x + y)(x + z)
30
15
12/11/2012
Mintermat
Mintermi eshte nje produkti i vecante ku secila nga variablat e hyrjes
merr pjese vetem nje here. n Nje funksion me n variabla ka 2 minterma Psh : f(x,y,z) ka maksimumi 8 minterma xyz xyz xyz xyz xyz xyz xyz xyz
31
Mintermat
Mintermi Kushti i vertesise
xyz xyz xyz xyz xyz xyz xyz xyz xyz = 000 xyz = 001 xyz = 010 xyz = 011 xyz = 100 xyz = 101 xyz = 110 xyz = 111
Shenja
m0 m1 m2 m3 m4 m5 m6 m7
32
16
12/11/2012
Mintermat
Cdo funksion mund te shkruhet si shume e mintermave, qe eshte
nje shume produktesh

x 0 0 0 0 1 1 1 1
33
y 0 0 1 1 0 0 1 1
z 0 1 0 1 0 1 0 1
f(x,y,z) 1 1 1 1 0 0 1 0
f(x,y,z) 0 0 0 0 1 1 0 1
f = m0 + m1 + m2 + m3 + m6 = m(0,1,2,3,6) = xyz + xyz + xyz + xyz + xyz f = m4 + m5 + m7 = m(4,5,7) = xyz + xyz + xyz
Maxtermat
Maxtermi eshte nje shume e vecante ku secila nga variablat e hyrjes
merr pjese vetem nje here. n Nje funksion me n variabla ka 2 maxterma Psh : f(x,y,z) ka maksimumi 8 maxterma (x+y+z) ( x+y+z) ( x+y+z) ( x+y+z ) ( x+y+z) ( x+y+z) ( x+y+z ) ( x+y+z)
34
17
12/11/2012
Maxtermat
Maxterm
x+y+z x +y+z x+y+z x+y+z x+y+z x+y+z x+y+z x+y+z
Kushti i vertesise
x+y+z = 000 x+y+z = 001 x+y+z = 010 x+y+z = 011 x+y+z = 100 x+y+z = 101 x+y+z = 110 x+y+z = 111
Shenja
M0 M1 M2 M3 M4 M5 M6 M7
35
Maxtermat
Cdo funksion mund te shkruhet si produkt i maxtermave, qe
eshte nje produkt shumash.
36
18
12/11/2012
Problem Shembull Minterma

Te ndertohet qarku me porta logjike qe realizon kontrollin nese nga 3 votues
kane votuar te pakten 2 ose me shume votues pro, ku pro shenohet me 1 dhe kunder me 0.
37
Per te ndertuar tabelen e vertetesise shenojme: A votuesi i pare B votuesi i dyte C votuesi i trete V rezultati i votimit (1 pro, 0 kunder) Nga 3 votues mund te merren 23 = 8 kombinime te ndryshme te votave dhe duhet te perzgjedhim rastet kur te pakten te kemi 2 votues me vleren 1.
A
0 0 0 0 1 1 1 1
B
0 0 1 1 0 0 1 1
C
0 1 0 1 0 1 0 1
V
0 0 0 1 0 1 1 1
Mintermi
Termi i pare : A = 0 ; NOT(A) = 1, B = 1, C = 1
Termi i dyte :
A = 1, B = 0, C = 1
Termi i trete :
A = 1, B = 1, C = 0
Termi i kater :
A = 1, B = 1, C = 1
38
19
12/11/2012
Mintermi
39
Mintermi
40
20
12/11/2012
Detyre 1
Tregoni cili eshte outputi qarqeve te dhena kur dihet qe inputi I siperm eshte 1 dhe inputi I poshtem eshte 0.
41
Detyre 2
Per secilin qark te dhene tregoni kombinimet e inputeve per te cilat outputi eshte 1.
42
21
12/11/2012
Detyre 3
Duke u bazuar mbi inputin dhe outputin e dhene per qarqet ne vijim, tregoni nqs portat e perdorura jane AND, OR apo XOR. Dihet qe secili qark perbehet nga e njejta lloj porte.
43
Detyre 4
Supozojme qe te dy inputet ne kete qark jane 1. Shpjegoni cfare do te ndodhe nqs inputi i siperm ndryshon ne 0. Shpjegoni cfare do te ndodhe nqs inputi poshtem ndryshon ne 0. Rivizatoni skemen duke perdour portat NAND.
44
22
12/11/2012
Leksion 4
12/11/2012
45
23

Algjebra Boolit

Transféré par

Informations du document

Titre original

Copyright

Formats disponibles

Partager ce document

Partager ou intégrer le document

Options de partage

Avez-vous trouvé ce document utile ?

Ce contenu est-il inapproprié ?

Droits d'auteur :

Formats disponibles

Algjebra Boolit

Transféré par

Droits d'auteur :

Formats disponibles

12/11/2012

Lejon te trajtohet manipulimi i biteve si manipulimi i situatave te

Te ngjashme me operatoret aritmetike + dhe *

Rrjedhime nga pohimet

Paraqitja me porta logjike

Paraqitja me porta logjike

jo dy Simboli matematik i NOT eshte

Paraqitja me porta logjike

mund te ruajne 1 bit.

ruajtur mbahet e pandryshuar.

Si vendoset output-i i nje flip-flopi

a) Si input i siperm vendoset 1 dhe input i poshtem vendoset 0

Si vendoset output-i i nje flip-flopi

b) Outputi i portes OR behet 1, rrjedhimisht edhe output-i i portes AND do te jete 1

Si vendoset output-i i nje flip-flopi

Menyre tjeter per ndertimin e nje flip-flopi

Perfundime ne lidhje me Flip-flopet

ku x1, x2....xn jane variabla Booleane X1 0 0 0 0 1 1 1 1 X2 0 0 1 1 0 0 1 1 X3 0 1 1 0 0 1 1 0 F 0 1 0 0 1 1 0 1

Teoremat e Algjebres se Boolit

Teoremat e Algjebres se Boolit

Paraqitja me porta logjike

Teoremat e Algjebres se Boolit

nje shume produktesh

eshte nje produkt shumash.

Problem Shembull Minterma

Vous aimerez peut-être aussi