Actividades LATN I

TEMA 1
Fonologa. Sistema voclico y consonntico
Nociones de prosodia 1.- (sin solucionario). Separa las slabas de las siguientes palabras: foederata planitiem aureo partium dominos rosae omnia agricolarum Caesar proelio ratio poena

2.- (sin solucionario). Coloca el signo de la cantidad:

en la penltima slaba, aplicando las reglas

respondeo

inficio

ancilla

coepi

diligentia

tauros

magistra

eburneus

poenis

puella

aurum

romanus

3.- (sin solucionario). Seala grficamente () la slaba tnica y lee correctamente: aqula indignus vantas miltes singlis taurus tritcum errbant discipulrum turba natio legre

stipendium suadeo gentes habre

4- (sin solucionario). Completar el siguiente cuadro:

Indica la cantidad todas las slabas que puedas aplicando las reglas de la cantidad y coloca la tilde en la slaba acentuada 1. adulescentem 2. Evolucin a un trmino romance Fenmenos fonticos experimentados

antiqua auctoritatem bonum cantum casum constantia corpus coruus dubitare enumerare femina feram fortes honorem imperatorem incendium

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

incertum iuuentutem magno molestum mouerunt nostra nouum nullos optimum pallidam pastorem patientia patrem perniciosum populum praesidium quae scientia sentire spiritum

19.

20.

21.

22.

23.

24.

25.

26.

27.

28.

29.

30.

31.

32.

33.

34.

35.

36.

37.

38.

statum suppliciis temeritate terra uarietatem uerbum uictoria uenit

uidere

39.

40.

41.

42.

43.

44.

45.

46. 47.

senatum spatio paucos mensem lacrimas recentem poenam

48.

49.

50.

51.

52.

53.

TEMA 2
FORMACIN DE PALABRAS
.- (sin solucionario). Marca con una X la va de creacin lxica que ha experimentado cada palabra:

prefijacin

derivacin

composicin

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37.
38.

uerisimile aduenio
tribunatus

praemoneo aquaeductus imprudens pupilla amabilis arator pisciculus pigritia agricola architectura conficio erradicare paeninsula iustitia fragilis troianus deflorare incipiunt altitudo fatalis aquosus gladiator gladiolus aquarius romanus cultellus frigidarius paruulus sagittarius satisfacere socialis atheniensis allocutio absum
accipio

39. 40.
41.

acerbissimum adsensionem
amicitiarum

42.

amplissimos
5

43. 44. 45.

46.

aperte argumento auctoritas

biennio

47. 48. 49. 50. 51. 52. 53. 54. 55.

56. 57.

coercere cognitionem concursus confero coniurationem constantia conuocas deest defendere

deflexit disiunctum

58. 59. 60. 61.

62.

dissensione doctissimorum dubitare dubitatione

effecerunt

63.
64. 65.

enumerare
etenim excusatio

66. 67. 68. 69.

70.

explorate grauitate interfecit labefactantem

longe

71. 72. 73. 74.

75.

maxime maximus mediocriter minime

multitudinis

76. 77.
78.

munitissimus occidit
occupare

79. 80. 81. 82. 83. 84. 85. 86. 87. 88. 89. 90. 91.
92. 93.

patientia perdifficilis perferemus perniciosum perobscura philosophia pontifex praesidium praetereo proxima prudenter pulcherrimis quaestione
quemadmodum quocumque
6

94. 95.
96.

reipublicae religionum
redeamus

97. 98. 99. 100.

101.

satisfacere scientiam senatusconsultum superiore

sustinuimus

102. 103. 104. 105.

temerarium temeritatum turpius uarietatibus

TEMA 3 Morfosintaxis: Sustantivos y adjetivos. Pronombres. Verbos.

El sustantivo. Las declinaciones
1- (sin solucionario). Analiza morfolgicamente y traduce: caso 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. nmero gnero enunciado decl. traduccin

litteram villas vitae columbarum naturae tabulis matronae terris Romae invidia terras servos Remum puero locis legati filii viri agrorum campum vincula regnorum supplicio templis ingenium animalium hostibus urbium

29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. 42. 43. 44. 45. 46. 47. 48. 49. 50. 51. 52. 53. 54. 55.

montes classis mentis mari mare ignis capita itinerum pecus scelerum tempora civitatem hostem vi equitatu vultus exercituum senatui manibus cornu portus senatuum die rerum fidei planities dierum

2- Completa el cuadro colocando cada forma en su lugar: res, exercitum, insulae, templi, agrum, scuto, legionem, fide, mons, cornui, rei, manus, cornu, diem, templum, nauta, mari, peditatu, magnitudine, agricola, cupidinis, puellam.
Singular 3 DEC.

1 DEC.

2 DEC.

4 DEC.

5 DEC.

N.V. AC. G. D. AB.

El adjetivo. Flexin. Concordancia con el sustantivo. Grados del adjetivo. 1- Completa el cuadro:
masc. Nom./Voc. Ac.. Gen. Dat. Abl. fem. neutro. doctum

docti docta

2- Completa el cuadro:
singular masc./fem. Nom./Voc. Ac. Gen. Dat. Abl. neutro omne masc./fem. plural neutre./ omnia

omnis omnibus

3- Completa

el cuadro:
singular plural neutre masc./fem. neutre masc./fem. sapiens

Nom./Voc. Ac. Gen. Dat. Abl.

sapientis

sapientium

4- El

adjetivo concierta con el sustantivo en:.................., ......................, ...................

10

5- Declina en singular los siguientes grupos de palabras:

Nom./Voc. Ac. Gen. Dat. Abl. bonus/-e fructus nigra mens insctructa acies altum genu

Nom./Voc. Ac. Gen. Dat. Abl.

grave corpus

omnis spes

modesta ars

venerabilis dignitas

6- Declina en plural los siguientes grupos de palabras:

Nom./Voc. Ac. inquieti spiritus sapientes poetae dociles tauri temerarii hostes

Gen.

Dat. Abl.

Nom./Voc. Ac.

acres homines

veteres vici

longa itinera

ligneae naves

Gen.

Dat. Abl.

7- Empareja cada sustantivo con su adjetivo correspondiente, indicando el g, n y caso:

templa agni pugna consules puellae puerum 11 pulchrae veteres acri alta bonum docilis

8- Forma el comparativo de superioridad y el superlativo de los adjetivos: COMPARATIVO

Comparativo nobilis, -e: purus, -a, -um: potens, -ntis: facilis, -e: carus,-a,-um: Superlativo parvus, -a, -um: blandus,-a,-um: acer, acris, acre: eloquens, ntis: novus,-a,-um

SUPERLATIVO
Comparativo Superlativo

9- Completa el cuadro, indicando g, n y caso de cada forma:

POSITVO COMPARATIVO SUPERLATIVO

honestos gratior maiores duriora avidioris benevolentiorem clarissimum facillima fortiora doctis laudabilius prudentissimae pulcherrimi acer altiore

10- Relaciona el adjetivo en grado positivo con la forma correspondiente del comparativo y del superlativo:
COMPARATIVO melior, -ius maior, -ius peior, -ius minor, -us POSITIVO bonus, -a, -um parvus, -a, -um malus, -a, -um magnus, -a, -um SUPERLATIVO pessimus, -a, -um maximus, -a, -um minimus, -a, -um optimus, -a, -um

12

11- Seala la respuesta correcta, analiza y traduce:

1. Magister doctus erat a) b) c) a) b) c) a) b) c) a) b) c) a) b) c) a) b) c) a) b) c) a) b) c) Ac. sing. de magister,-tri Nom. pl. de " Nom. sing. de " Genit. pl. de puela, -ae Ablat. sing. de " Nom. sing. de " Genit. pl. de provincia, -ae Nom. pl. de " Nom. sing. de " Ac. pl. de voluptas, -atis Nom. sing. de " Gen. pl. de " Nom. pl. de mundus, -i Gen. sg. de " Dat. sg. de " Gen. sg. de manus, -us Nom. sg. de " Ac. pl. de " Gen. pl. de lex, -gis Ac. sg. de " Nom. pl. de " Ac. sg. de res, rei Nom. sg. de " Ac. pl. de " a) b) c) a) b) c) a) b) c) a) b) c) a) b) c) a) b) c) a) b) c) a) b) c) Ac. pl. de doctus, -a, -um Nom. sg. de " Gen. sg. de " Ac. sing. de vita, -ae Ablat. pl. de " Dat. sing. de " Gen. sg. de Sicilia,-ae Nom. sg. de " Abl. sg. de " Nom. pl. de virtus, -tutis Ac. pl. de " Gen. sing. de " Nom. pl. de artifex, artificis Gen. sg. de " Nom. sg. de " Ac. sg. de manus, -us Nom. sg. de " Abl. sg. de " Ac. pl. de interpres,-pretis Nom. pl. de " Abl. pl. de " Dat. sg. de homo,-inis Ac. pl. de " Abl. sg. de "

2. Parva puella magnam vitam sperat

3. Sicilia Romanarum provinciarum prima est 4. Voluptas est virtutis inimica

5. Deus mundi artifex est

6. Manus manum lavat

7. Legum interpretes iudices sunt

8. Homo res sacra homini est

Uso de los casos 12- Analiza sintcticamente y traduce:

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. Coquus industria cenam parat. Puer aratro agros laborat. Odium generat bella. Flectabamus genua in templo. Senatus cum magistratibus rem publicam administrabat. Rei publicae fidem debemus in prosperitate et in adversitate. Marcus in via gladio consulem vulnerat. Agricolae ex agro ad urbem fructus in retibus portant. Puer et puella Romae habitant. Nocte legiones locum deligebant ibique castra ponebant. Milites fossa valloque castra muniebant. Agricolae ex villa ad silvas ambulabant. Pedites tela in hostium equitatum iaciunt. Romani in multis1 oppidis praesidia habebant et gladiis et hastis et scutis pugnabant. Romani multos1 deos deasque colebant. Deorum dearumque aras rosis ornabant ibique columbas caprasque sacrificabant.

16. 17. 18.

Verba uolant, scripta manent (prov.). Cicero consul creatus est. Concordia, o filii mei2, erit uestra2 fortuna.
13

19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. 42. 43. 44. 45. 46. 47. 48.

Veritas odium parit (Ter.). Fortuna non mutat genus (Hor.). Ratio et oratio conciliat inter se homines (Cic.). Cornelius Mamercum dictatorem dicit (Liu.). Silent leges inter arma (Cic.). Multa1 itinera in oppidum ducebant. Ancum Marcium regem populus creat (Liu.). Medicus mortem regis ciues celat. Custodes tres3 noctes hostes uigilant. Puellae rus mane ibant. Catilina iuuentutem mala1 facinora edocebat. Duodequadraginta3 annos Dionysius Syracusae tyrannus fuit. Agesilaus Hellespontum copias traiecit. Cras Caesaraugustam ueniam. Locus ab hoste circiter passus sescentos3 aberat. Fundamentum perpetuae1 famae est iustitia (Cic.). Fannius C. Verrem insimulat auaritiae et nequitiae. Erat planities passuum CCC3 (Caes.). Manlius uir magni ingenii erat. Fortitudo est dolorum laborumque contemptio. Iniuriarum remedium est obliuio (Publ. S.). Puella nouercae meminit. Iudex reum absoluit iniuriarum. Vtinam periculi meminisses! Deo oboediunt maria terraque (Cic.). Galli ducentos3 obsides Caesari dederunt. Imperator insidias hostibus parauerat. Sagunti ruinae nostris2 capitibus incident (Liu.). Pompeio magna1 classis erat. Non uiribus aut uelocitate aut celeritate corporum res magnas1 gerimus, sed consilio, auctoritate, sententia (Cic.). Copiae tria3 milia passuum a castris distabant. Domi multi libri sunt. Romae et in Graecia iudices interpretes et custodes legum fuerunt.

49. 50. 51.

14

1 2 3

adjetivo calificativo adjetivo posesivo adjetivo numeral

13- El adjetivo. Analiza sintcticamente y traduce:

1- Alexander magna gerebat. 2- Multa mihi hodie dicitis. 3- Vilius argentum est auro, virtutibus aurum. 4- Quis me fortior est? 5- Omnium populorum fortissimi sunt Belgae. 6- Constantinus urbem pulcherrimam aedificat. 7. Nullum malum gravius est quam bellum civile. 8- Alba Longa antiquior est quam Roma. 9- Vergilius clarissimus fuit inter poetas romanos. 10- Omnium altissimi sunt montes Pyrenaei. 11- Mercator sua laudat, aliena culpat.

52. Veritatis simplex est oratio (Sen.). 53. Spes est ultimum aduersarum rerum solatium (Sen.). 54. Spectacula magnifica et sumptuosa Dioclecianus edit in Circo (Suet.). 55. Pallida mors aequo pulsat pede pauperum tabernas regumque turres (Hor.). 56. Poeta Homerus multa de bello Troiano primus scribit. 57. Diversis itineribus in castra se recipiunt. 58. Patriae salus, o duces legatique, et in pace et in bello suprema lex erit. 59. Alit lectio ingenium et studio fatigatum reficit (Sen.). 60. Concordia paruae res crescunt, discordia maximae pereunt (Sall.). 61. Germanis singulares mores erant. 62. Bonus pastor oues suas amat et infirmas cognoscit. 63. Multi Cannensi pugna cadunt (Cic.). 64. Existimo bonos beatos, improbos miseros (Cic.). 65. Omnia uincit amor (Verg.). 66. Iason, tyrannus Thessaliae, illo tempore fuit omnium potentissimus (Cic.). 67. Vir bonus semper bona et optima dicit, malus autem non semper mala et pessima facit. 68. Excellentissimi fuerunt Persarum Cyrus et Darius (Nep.). 69. Multo utilissima est temperantia in cibis (Plin.). 70. Nihil est ueritatis luce dulcius (Cic.). 71. In Cannensi proelio Poeni acriter at fortiter pugnant, sed Scipio, Romanus dux, magis dolo quam uirtute Hannibalem uincit.
15

72. Valetudinem tuam cura diligentissime (Cic.). 73. Vilius argentum est auro, uirtutibus aurum (Hor.). 74. Maxima in infirmitate sapientes et prudentes uirtutem animi maiorem quam imprudentes et nescii ostendunt. 75. Animorum morbi perniciosores quam corporis sunt (Cic.). 76. O fons Bandusiae, splendidior uitro (Hor.). 77. Effugit imago simillima somno. (Verg.). 78. Melle dulcior es (Pl.). 79. Magnus bello Themistocles fuit nec minus in pace (Nep.) 80. Inter plurima maximaque hominum uitia nullum est frequentius quam ingrati animi. 81. Nemo beatior est sapiente. 82. Milites fortiores quam numerosiores erant.

Los pronombres
1- Analizar morfolgicamente y traducir: Ego Tecum Nostri Nos Vestri Nobiscum Sui Se Tibi Me Mecum Mihi Te Sibi Tui Mei

2- Analizar morfolgicamente y traducir:

Illius Haec Ille Huic Istorum Eam Idem Ipsi

Isti Illo Istae Illis Illi Ipsius Eorum Iisdem

3- Analizar morfolgicamente y traducir:

Nostri Suorum Tuis Nostra Suus Nostrum

Mea Nostro Vestrum Suis Mearum Nostram 16

4- Analizar morfolgicamente y traducir: Alicuius Quid Nulla Quisquam Alterum Alterius Quis Alias Unum Quemque Utrique Nulli

5- Analizar morfolgicamente y traducir: Quos Quod Quae Cuius Quas Quarum Qui Quibus Quo Cui

6- Traducir al latn: ella misma para este cnsul en este lugar de ese poeta con el mismo general Quin eres? Qu estudias? de stos al mismo para los mismos amigos con el general mismo nosotros mismos Qu libro lees? con vosotros mismos

7- Declinar los grupos de concordancias siguientes: Singular tua navis N V Ac. G D Ab. N V Ac. G D Ab. N Ac. G D Ab. N Ac. G D Ab. N Ac. G D Ab. 17 Plural

meus ordo

is fur

ipse consulatus

quis homo?

nullum horreum

ista auris

N Ac. G D Ab. N Ac. G D Ab. N Ac. G D Ab. N Ac. G D Ab. N Ac. G D Ab. N Ac. G D Ab. N Ac. G D Ab.

idem factum

iste versus

hoc dictum

eadem manus

quisque vir

8- Analizar sintcticamente y traducir: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Caesar in insulam se abdit. Aliis consilium, aliis animus, aliis occasio deest, voluntas nemini. Eum tibi commendo. Vir sapiens omnes res suas secum portat et ego omnia mea mecum porto. Ego multos video fortiores te, tu autem paucos vides diligentiores me. Haec placent mihi et tibi. Hostes ipsum ducem occidunt et milites eius occidunt se ipsos. Hae arbores suis foliis hoc tugurium tegebant et in illa umbra viatores quiescebant. Ille sibi non vivit, sed ventri, somno, libidini.

10. Tecum ero omnibus diebus vitae meae. 11. Homines pigri et sibi et ceteris sunt molesti. 12. Haec erant clariora sole ipso. 13. Ad rivum eundem lupus et agnus veniunt.

14. Tu praedia mea possides, ego misericordia aliena uiuo (Cic.). 15. Natura semina scientiae nobis dedit, scientiam non dedit (Sen.).
18

16. Iuppiter, haec regia arma tibi fero (Liu.). 17. Quis es? Quid dicis de te ipso? 18. Suum cuique: haec uerba culmen iustitiae sunt. 19. Epistulas tuas accepi, aliam alia iucundiorem (Cic.). 20. Iste se aliquem putat (Sen.). 21. Quot digiti tibi sunt in manu? 22. Ille ferro uiam faciebat (Liu.). 23. Rex ipse in dextro cornu erat (Liu.). 24. Praedia aliis colit, non sibi (Cic.). 25. Cicero in litteris saepe dicebat: Si uos ualetis, bene est, ego ualeo. 26. Quid ego oculis aspicio meis? (Pl.). 27. Quis me fortior est? 28. O dii inmortales! Vbinam gentium sumus? In qua urbe uiuimus? Quam rem publicam habemus? (Cic.). 29. Quo uadis, Antoni? 30. Pompeianus miles fratrem suum, dein se ipsum interficit (Tac.). 31. Cuius ea culpa fuit? Militum, an imperatorum? (Liu.). 32. Roscius patrem occidit, afirmas. Quomodo eum occidit? Vtrum ipse percussit an per alios scelus commisit? Ipse, arguis. Romae no erat, respondeo. Alii fecerunt, dicis. Qui fuerunt isti, seruine an liberi?

El verbo
1- Analizar y traducir las siguientes formas verbales:

sumus est laudas delebam manebamus eras facis mittunt agebam audiebat duco

eratis ambulas estis pugnabatis ridet laudant legunt capiebat ducebamus audiebas audio legis

19

2- Conjugar el futuro imperfecto de indicativo de los verbos:

1a sg. Paro: Amo: Moneo: Deleo Dico: Defendo: Capio: Rapio: Advenio:

2a sg.

3a sg.

1. pl

2a pl.

3a pl.

3- Conjugar el pretrito imperfecto y el pretrito perfecto de indicativo de los verbos:

sum pret.impf pret.pf. pret.impf

laudo pret.pf.

deleo pret.impf pret.pf. pret.impf

mitto pret.pf.

venio pret.impf pret.pf.

20

4. Colocar cada forma verbal en la columna correspondiente: laudaveritis, fecit, egeris, miserunt, habueratis, audivisti, fecerant, spectavero, spectavit, egeram, amaverunt, paraveratis, duxero, legerat, fuerimus.

Pret. Perf. indic.

Pret. Pluscuamperf. Indic.

Fut. Perf. indic.

5. Conjugar el pretrito perfecto y pluscuamperfecto de subjuntivo de los verbos: Paro plcpf. Moneo plcpf.

impf.

impf.

impf.

Defendo plcpf.

impf.

Advenio plcpf.

6- Analizar morfolgicamente los verbos siguientes: ornamus laudant videmus ornabatis delectabimus amavisti pares dederant amemur aperiebamus venisti aperuerunt cognoverant vulneras laudabar erant dicantur ducitur amaveratis 21

miserunt misistis audiebamini vicerat moveatur moverentur iaciet

7 - Indicar las formas que pertenecen al sistema de presente y las que pertenecen al de perfecto: damus venissem paruit vidimus mittam dabatis parebam paruerat miserit docuisset videtis ridebitis miserat vincunt docerem videremini dedi mittitur veniet, vincas manere docebunt vincerem daretur rideatis vicerunt docuit dabo misero misereris

8- Escribir el enunciado y el pretrito pluscuamperfecto de indicativo de los siguientes verbos: Verbo orno Enunciado P. perfecto P. pluscuamperfecto

doceo

sum

venio

tego

9- Traducir al latn: darn ensears estudiaron rais escuchados has enseado hagamos 22 am obedecer dijeron Ser dicho abriris desearan

Hubieras deseado ella era enviada dieron amaste Haban enviado Sean escuchados 10- Poner en voz activa y traducir: PASIVA amabantur audiebamini ducerer auditae erant factum est dicentur suadebimur amatus essem captus est. scribebantur TRADUCCIN

hiciera l era obedecido Habrn conducido Hayis hecho Es dicho Fueron enviadas

ACTIVA

TRADUCCIN

11. Analizar sintcticamente y traducir:

1. Caesar oppidum diripit atque incendit, praedam militibus donat. 2. Agricola in silva multas feras videbat et magnis sagittis necabat. 3. Amicitiae verae concordiam augent, inimicitiae discordiam inter poetas creant. 4. Hostes populi Romani acre bellum movent. 5. Multi ovium greges in montibus optimas herbas invenient. 6. Nulla consilia audis. 7. Vtinam hunc librum legeris. 8. Imperator in castra omnes copias duxit. 9. Ista iam vobis praedixeram. 10. Romani milites in oppidi opugnatione magnos labores tolerarunt. 11. Adulescentes senum praeceptis gaudebant. 12. Romani obsidione oppidum liberaverant. 13. Ipse fortasse erraverim. 14. Statuae albae dearum a puellis domi ornantur. 15. Amemus patriam, pareamus senatui. 16. Romani multas res utiles in Hispaniam importaverunt. 17. Fili mi, in rebus secundis adversisque omnia tua mihi dic. 18. Haec contumelia non fregit eum, sed erexit. 19. Cras obsides prodidero. 20. Vtinam milites cum hostibus proelium commisissent. 21. Vtinam proelium cum hostibus a militibus commissum esset. 22. Caesar in Hellesponto pontem faciet. 23. Auxilia Romanorum sociis missa sunt. 24. Auxilia Romanorum sociis mittuntur. 23

25. Auxilia Romanorum sociis mittentur. 26. Graeci a Themistocle liberabuntur. 27. Cras revertar. 28. Xerxes in Asiam reversus est. 29. Hannibal itinere gravi morbo oculorum adfectus erat. 30. Populus Romanus et adversus Gallos et adversus Hispanos bella fecerat.

31. Amici, obseruate historiam, nam uitae magistra est. 32. Hae litterae a te scriptae erant / scribebantur. 33. Multi alumni in schola studuerunt, pauci studebant domi. 34. Este impigrae, o alumnae, et philosophiam scientiasque obtinebitis. 35. Meis consiliis, meis laboribus, mei capitis periculis interitu rem publicam liberaui (Cic.). 36. Romani contra Poenos in Sicilia et in Hispania et in Italia pugnarunt. 37. Et in Graecia et in Italia puellae et pueri deorum magna templa ornauerant / ornabant. 38. Superbi in rebus aduersis non adiuuantur. 39. Nihil recte sine exemplo docetur aut discitur. 40. Hoc uobis polliceor. 41. Caesar, bellicae tuae laudes celebrabuntur. 42. Numquam amicorum obliuiscar. 43. 44. 45. 46. 47. 48. 49. 50. 51. 52. 53. 54. 55. 56. 57. 58. 59. 60. 61. Maxima debetur puero reuerentia. Vi uentorum et aquae magnitudine pons interruptus est / interruptus erat. Romae fuimus ibique magna deorum templa uidimus. Tarentini contra Romanos auxilium poposcerunt. Hostium magna pars peruenerat ac breui tempore proelium commiserat. Vtinam meus pater uiueret; domi meae eum haberem. Illos clarissimos uiros laudemus! Neminem tota urbe inueni. Ipse respondebo. Media nocte a captiuis fuga temptabatur / temptata erat. Vtinam uxorem liberosque uideres /uidisses. Haec Romanorum uictoria a legatis consuli nuntiabitur /nuntiata est. Hostium impetus a nostris non timetur. Amicorum uerba semper bono animo audiemus / audimus /audiuimus. Vtinam omnia pericula a uobis uincantur /uicta sint. Vobis a patre magnae diuitiae relinquentur /relictae erant. Themistocles Athenis erat expulsus (Nep.). Aurelia via profectus est. Horae cedunt et dies et menses et anni nec praeteritum tempus reuertitur (Cic.).
24

62. Vrbe Neapoli nihil pulchrius uidi; a multis pulcherrima urbs Italiae putatur. 63. In terris calidioribus homines uere et aestate semper sole splendido delectantur. 64. Numidae plerumque lacte et ferina carne uescuntur (Sall.). 65. Viuite fortes fortiaque aduersis opponite pectora rebus (Hor.). 66. Paruo numero nauium magna classis deuicta est (Nep.). 67. Labor uoluptasque societate inter se naturali iunguntur (Cic.). 68. Caesar beneficiis ac munificentia magnus habebatur, integritate uitae Cato: ille mansuetudine ac misericordia clarus factus erat, huic seueritas dignitatem addiderat; illius facilitas, huius constantia laudabatur (Sall.).

Formas nominales
12- Poner cada forma verbal en la columna correspondiente. Identificar y traducir: inveniri, redire, dictu, possumus, praestitisse, agendi, fugatos, praestitissem, invenire, moderentur, appropinquantibus, comparare, opinor, dormienda, redirem, inveni.

Formas personales

Traduccin

Formas no personales

Traduccin

13.- Analizar sintcticamente y traducir: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Dulce et decorum est pro patria mori (Hor.). Hostes ab equitatu fugati in silvas sese receperunt. Pueri territi multitudinem nauium ad litus appropinquantium uiderant. In pugna ad flumen commissa Galli a nostris uicti sunt. Nostri facultatem sui recipiendi hostibus non dederunt. Legio ad multitudinem hostium repellendam non sufficiebat. Pugnantes eos inuenit. Haec memoratu digna uidentur. Nostri tela iaciendo hostes a castris repulerunt.

10. Legionibus appropinquantibus, alii, abiectis armis, ad Caesarem uenerunt; alii, necessariis rebus coactis, in siluas sese abdiderunt.

25

11. Themistocles Argos habitatum concessit. 12. Diis iuuantibus, nobis uigilantibus, populo Romano consentiente, erimus profecto breui tempore liberi. 13. Hominis mens discendo et cogitando alitur (Cic.). 14. Catilina opprimendae rei publicae consilium cepit. 15. Caesar iubet milites pugnare. 16. Difficile est dicere bene; difficilius est operare semper optime. 17. Est magistri alumnos docere; est discipulorum audire magistros 18. Homo sine uirtute beatus esse non potest; iustitiam colere et custodire debet (Cic.). 19. Crudelius est quam mori semper mortem timere (Sen.). 20. Aeneas, Troia deleta, in Italiam nauigauit. 21. Romulo rege, Romani multa bella cum finitimis gesserunt. 22. Magna tempestate orta, nautae in mare altum nauigare non ausi sunt. 23. Eo cubitum. 24. Hannibal Carthaginem Nouam ad hiemandum uenerat. 25. Consul obsides ab hostibus traditos accepit. 26. Caesari magna spes erat oppidi capiendi. 27. Omnes ad haec audienda concurrerunt. 28. Omnes mori maluerunt quam pedem referre. 29. Nihilne te, Catilina, nocturnum praesidium Palati, nihil urbis uigiliae, nihil timor populi, nihil concursus bonorum omnium, nihil hic munitissimus habendi senatus locus, nihil horum ora uoltusque mouerunt? (Cic.). 30. Obsidibus acceptis, consul profectionem parauit.

26

DEGRADACIN Y DESCOMPOSICIN DEL SISTEMA CASUAL

1.- Analiza sintcticamente y traduce las siguientes oraciones indicando, en el marco del proceso de evolucin y descomposicin del sistema casual latino, por qu sintagmas seran sustitudas las palabras resaltadas: 1) Exploratores Caesari nuntiaverunt hostes castra mouisse.

Caesari: a) ad Caesarem

b) a Caesari

c) de Caesare

2) Obsidibus acceptis, dux Romam legatos misit.

Romam: a) de Roma

b) ad Romam

c) in Roma

3) Parvo numero navium magna classis summa audacia devicta est.

parvo numero: a) per parvum numerum navium: a) de navium summa audacia: a) summam audaciam
4) Athenas

b) ad parvum numerum

c) in parvo numero

b) in navibus

c) de navibus

b) cum summa audacia

c) ad summa audacia

missi sunt qui Themistoclem proditionis accusaverunt.

Athenas: a) de Athenis proditionis: a) proditione

b) in Athenis

c) ad Athenas

b) de proditionis
27

c) de proditione

5) Nemo Romanorum

fuit Cicerone eloquentior.

Romanorum: a) in Romanos

b) de Romanis

c) a Romanis

6) His

rebus ab hostibus gestis, Vercingetorix promisit se Caesari obsides daturum esse.

ab hostibus: a) ad hostibus Caesari: a) ad Caesarem

b) per hostes

c) ad hostes

b) a Caesari

c) de Caesare

28

TEMA 4 Sintaxis de la oracin: Parataxis e Hipotaxis

1. 2. Veni, uidi, uici (Caes.). Aquae magnae bis eo anno fuerunt Tiberisque agros inundauit cum magna strage tectorum pecorumque et hominum pernicie (Liu.). 3. 4. 5. 6. Auaros homines non solum deprauatos sed etiam miseros existimamus. Lex omnis aut tribuit aut adimit, aut punit aut iuuat, aut uetat aut permittit. Horatius et uenatione delectatur et gaudet equis. Heluetii fere cottidianis proeliis cum Germanis contendunt; aut suis finibus eos prohibent aut ei in eorum finibus bellum gerunt. 7. 8. 9. Nam mihi ante oculos dies noctesque uersaris (Cic.). Vel imperatore, uel milite utimini. Aristides aequalis fere fuit Themistocli. Itaque cum eo de principatu contendit (Nep.).

10. Habemus enim Senatus consultum in te, Catilina, vehemens et grave (Cic.). 11. Iniuria fit duobus modis: aut ui, aut fraude. 12. Caesar et Antonius non modo non copiosi ac diuites, sed etiam inopes ac pauperes sunt. 13. Siue iracundia, siue dolore, siue metu permotus amicus meus haec fecit. 14. Num Metellus deis offendit ? 15. Nonne Caesar equitatum in omnes partes diuisit ? 16. Totam domum num quis alter praeter te regit? Minime uero (Cic.). 17. Nonne prudentissimus omnium erat? 18. Venitne orator in forum? 19. Quid est tam iucundum cognitu atque auditu quam sapientibus sententiis grauibusque uerbis ornata oratio? 20. Liber quem legis meus est. 21. Dux urbem deleuit quo ciues fugerant. 22. Vir cuius filium nouisti in urbem uenit. 23. Consul militibus quibus praemia donauerat terras reliquit. 24. Quod discis tibi discis. 25. Hic mihi dixit quae tibi dico. 26. Qui multum habet plus cupit. 27. Dic mihi domicilium quo tibi litteras mittere possim. 28. Ille est uir cui patriae salus dulcior fuit quam uita. 29. Hannibal capit coloniam quam Fregellam appellant. 30. Amittit merito proprium, qui alienum appetit.
29

31. Loquamur quod sentimus; sentiamus quod loquimur. 32. Tu non adfuisti, qui semper solitus esses obire. 33. Qui nescit tacere, is nescit audire ea quae amici eius dicunt. 34. Quis est homo ille quem uides? 35. Quid illo faciemus, stulta ? Quid facias rogas ? (Ter.). 36. Tarquinius ut regnum sibi esset cupiebat. 37. Nescio utrum sis albus an ater homo (Cat.). 38. Accidit ut hostes iam maiores copias haberent. 39. Caesar per exploratores intelligit hostes in siluas se recepisse. 40. Quaero num tu senatui causam permittas. 41. Quanta multitudo conuenerit uides. 42. Ingratus est qui beneficium quod accipit negat. 43. Interrogas me num te ire in exsilium iubeam (Cic.). 44. Fieri potest ut errem. 45. Ad Apii Claudii senectutem accedebat quod caecus erat. 46. Vt hunc audias ueni! 47. Credebant se in altis urbibus solitudinem inuenturos esse. 48. Loquor ut opinor. 49. Piratae maria infestabant ita ut Romanis nauigatio tuta non esset. 50. Vt desint uires, tamen est laudanda uoluntas. 51. Hi qui in insula erant, mirabantur classem regiam, interrogabant ab illis qui cum Alexandro uenerant, qui essent, quid uenissent. 52. Caesar exploratores praemittit qui locum idoneum castris deligant. 53. Dicunt Socratem iuuenes philosophiam docere. 54. Qui sim scies ex eo quem ad te misi (Sall.). 55. Tibi stultus uideor qui sperem. 56. Peccatum suum, quod celari posset, confiteri maluit. 57. Consul timebat ne Galli, priusquam auxilia uenirent, impetum facerent. 58. Tecum loquor ut me audias. 59. Caesaris milites, cum in iniquo loco pugnarent, hostes tamen uicerunt. 60. Si Romam mecum uenisses, templa deorum uidisses. 61. Tam acre proelium fuit, ut pauci superfuerint. 62. Romam ueni ut antiqua monumenta uiderem. 63. Bellum scripturus sum quod Populus Romanus cum Iugurtha, rege Numidarum, gessit (Sall.). 64. Sic respondit, ut nemo loqui auderet.
30

65. Vt Caesar finem loquendi fecit, surrexit Cato (Nep.). 66. Cum in fines Heluetiorum peruenissent, castra summa cura muniuerunt (Caes.). 67. Athenis, ut hic, Romae, summi oratores fuerunt. 68. Romani post cladem Cannensem timebant ne Hannibal Romam oppugnaret (Nep.). 69. Pater multa fecit ne domo filius exiret. 70. Milites dilecti missi sunt ut Thermopylas occuparent (Nep.). 71. Tantus tumultus est, ut non audiar. 72. Antquequam uerbum facerem, pater abiit. 73. Sed tamen rogo ut scribas ad me. 74. Quantus labor, tanta gloria militibus fuit. 75. Quamquam multa scis, tamen non omnia scis. 76. Socrates, cum facile posset educi e custodia, tamen noluit. 77. Vt aeger sim, tamen tibi scribo. 78. Bibulus, ut supra demonstratum est, erat in classe ad Oricum, et sicut mari portibusque Caesarem prohibebat, ita ipse omni terra earum regionum prohibebatur. 79. Non tam insolens sum, qui me Iouem esse dicam. 80. Cicero ut perorauit, surrexit. 81. Caesar ex captiuis cognovit auxilia a Gallis exspectari. 82. Fuit fama Themistoclem sua sponte uenenum sumpsisse. 83. Censeo Carthaginem esse delendam. 84. At hostes ut nostros equites conspexerunt, impetum fecerunt. 85. Dux effecit ut copiae flumen, quod multis imbribus creuerat, saluae transirent. 86. Ibam Via Augusta, sicut meus mos est. 87. Quid sit futurum cras fuge quaerere (Hor.). 88. Germani neque Druides habent, ut Galli, qui rebus diuinis praesint, neque sacrificiis student (Caes.). 89. Romani Cincinnato copias dederunt ut bellum gereret et uictoriam obtineret. 90. Vt intraui, salutaui. 91. Vt ignis aurum probat, sic miseria fortes uiros. 92. Pater mihi suasit ut Athenis apud doctos magistros litteris studerem et bona disciplinam acciperem. 93. Adeo stultus est, ut hoc non intelligat. 94. Vt primum potui, domum contendi. 95. Gallia est omnis diuisa in partes tres, quarum unam incolunt Belgae, aliam Aquitani, tertiam qui ipsorum lingua Celtae, nostra Galli appellantur (Caes.).
31

Apndice de Textos

1
C. IVLI CAESARIS COMMENTARIORVM DE BELLO GALLICO LIBER PRIMVS
[1] Gallia est omnis divisa in partes tres, quarum unam incolunt Belgae, aliam Aquitani, tertiam qui ipsorum lingua Celtae, nostra Galli appellantur. Hi omnes lingua, institutis, legibus inter se differunt. Gallos ab Aquitanis Garumna flumen, a Belgis Matrona et Sequana dividit. Horum omnium fortissimi sunt Belgae, propterea quod a cultu atque humanitate provinciae longissime absunt, minimeque ad eos mercatores saepe commeant atque ea quae ad effeminandos animos pertinent important, proximique sunt Germanis, qui trans Rhenum incolunt, quibuscum continenter bellum gerunt. Qua de causa Helvetii quoque reliquos Gallos virtute praecedunt, quod fere cotidianis proeliis cum Germanis contendunt, cum aut suis finibus eos prohibent aut ipsi in eorum finibus bellum gerunt. Eorum una pars, quam Gallos obtinere dictum est, initium capit a flumine Rhodano, continetur Garumna flumine, Oceano, finibus Belgarum, attingit etiam ab Sequanis et Helvetiis flumen Rhenum, vergit ad septentriones. Belgae ab extremis Galliae finibus oriuntur, pertinent ad inferiorem partem fluminis Rheni, spectant in septentrionem et orientem solem. Aquitania a Garumna flumine ad Pyrenaeos montes et eam partem Oceani quae est ad Hispaniam pertinet; spectat inter occasum solis et septentriones.

2
M. TVLLI CICERONIS ORATIONES IN CATILINAM. ORATIO IN L. CATILINAM PRIMA
[1] I. Quousque tandem abutere, Catilina, patientia nostra? Quamdiu etiam furor iste tuus nos eludet? Quem ad finem sese effrenata iactabit audacia? Nihilne te nocturnum praesidium Palati, nihil urbis vigiliae, nihil timor populi, nihil concursus bonorum omnium, nihil hic munitissimus habendi senatus locus, nihil horum ora voltusque moverunt? Patere tua consilia non sentis, constrictam iam horum omnium scientia teneri coniurationem tuam non vides? Quid proxima, quid superiore nocte egeris, ubi fueris, quos convocaveris, quid consilii ceperis, quem nostrum ignorare arbitraris? [2] O tempora, o mores! Senatus haec intellegit. Consul videt; hic tamen vivit. Vivit? Immo vero etiam in senatum venit, fit publici consilii particeps, notat et designat oculis ad caedem unumquemque nostrum. Nos autem fortes viri satis facere reipublicae videmur, si istius furorem ac tela vitemus. Ad mortem te,
32

Catilina, duci iussu consulis iam pridem oportebat, in te conferri pestem, quam tu in nos [omnes iam diu] machinaris.

3
C. VALERIVS CATVLLVS
V. ad Lesbiam
Vivamus mea Lesbia, atque amemus, rumoresque senum severiorum omnes unius aestimemus assis! soles occidere et redire possunt: 5 nobis cum semel occidit brevis lux, nox est perpetua una dormienda. da mi basia mille, deinde centum, dein mille altera, dein secunda centum, deinde usque altera mille, deinde centum. 10 dein, cum milia multa fecerimus, conturbabimus illa, ne sciamus, aut ne quis malus invidere possit, cum tantum sciat esse basiorum.

33