Kurtuluş Cephesi, Sayı: 135, Kasım-Aralık 2013

KURTULU CEPHES
Anti-Emperyalist ve Anti-Oligarik Mcadelede Zafer Bizim Olacaktr!
http://www.kurtuluscephesi.com
YIL: 24 SAYI: 135 Kasm-Aralk 2013
[25 Austos 1911-4 Ekim 2013]
Seim Sath- Mailine Girilirken

30 Mart 2014 Yerel Seimlerine Doru
Legalletirilmenin Manzara-i Umumiyesi Solda ve Solda Dayanlmaz ve Bulunmaz Seim Taktikleri Eitim Sistemi ve Dershane Sava V Nguyn Gip Halk Savann Askeri Sanat Sava ya da Bar Harp veya Sulh Tarihi Frsatn Vanas 2014 Ylna Girerken Trkiye Ekonomisi
KURTULU CEPHES Kasm-Aralk 2013
30 Mart 2014 tarihinde yaplacak yerel seimler ncesinde solun ve BDP/HDPnin seim taktikleri zerine ksa bir deerlendirme. 1990larn banda Turgut zaln giriimleriyle yrtlen soldaki legallemenin ortaya kard legal sol partilerin genel durumu zerine. Solun seim taktikleri zerine, 28 Mart 2004 ve 29 Mart 2009 yerel seimleri ncesinde Kurtulu Cephesinde yaynlanan klasik metnin nc basks. AKPnin Tayyipiler kesimi ile Fethullahlar arasndaki iktidar mcadelesinin glgesinde kalan eitim sistemi ve dershaneler gerei zerine bir deerlendirme. Halk Savann efsanevi uygulaycs ve kuramcs V Nguyn Gipn (25 Austos 1911-4 Ekim 2013) ansna.
3 5 7 16 21 24 28 30
SEM SATH-I MALNE GRLRKEN

30 MART 2014 YEREL SEMLERNE DORU
LEGALLETRLMENN MANZARA- UMUMYES SOLDA VE SOLDA DAYANILMAZ VE BULUNMAZ SEM TAKTKLER ETM SSTEM VE DERSHANE SAVAI V NGUYN GP HALK SAVAININ ASKER SANATI SAVA YA DA BARI HARP VEYA SULH TARH FIRSATIN VANASI 2014 YILINA GRERKEN TRKYE EKONOMS
zm sreci, bar sreci vb. sfatlarla tanmlanan AKP-PKK grmelerinin ideolojik yansmalar zerine.
Tarihin tekerrr!
2013n son ayna girildiinde Trkiye ekonomisinin genel durumu zerine bir inceleme.
KURTULU CEPHES
SORUMLU: Sezai Grr
Yazma Adresi: Postfach 1414 55504 Bad Kreuznach / Deutschland
http://www.kurtuluscephesi.com http://www.kurtuluscephesi.org http://www.kurtuluscephesi.net http://www.kurtuluscephesi.de E-Posta Adresi: kurcephe@kurtuluscephesi.org
Bu say LKER Matbaasnda baslmtr. Bask Tarihi: 6 Aralk 2013
Kasm-Aralk 2013 KURTULU CEPHES
30 Mart 2014 Yerel Seimlerine Doru
Seim Sath- Mailine Girilirken
30 Mart 2014 yerel seimlerin sath- mailine girilmeye baland. AKPnin aday ovlaryla seim havas biimlendi. Her yerel seimde olduu gibi, byk kent, Ankara, stanbul ve zmir, seim ortamnn ve havasnn eksenini oluturuyor. zmir, eriatlarn pek sevdii tanmla, gavur zmir, hala gavurluunu yapma eilimini deitirmedii iin ikinci planda kalrken, Ankara ve zellikle stanbul, seimlerin odak noktas haline geldi. Burada bir yerel seim ngrs ya da sonularna ilikin kehanette bulunmak durumunda deiliz. Ayn biimde, seimlerin nitelii, 30 Mart 2014 yerel seimlerinin nemi ve yerel seimler zerinden siyasal iktidar mcadelesi verilmesini de ele almayacaz. AKP asndan, 30 Mart 2014 yerel seimleri, iktidarn onaylatmann ve pekitirmenin en nemli arac olarak belirginleirken, Recep Tayyip Erdoan asndan tam yetkili devlet bakan olma yolu olarak grlmektedir. Muhalefet asndan, bu yerel seimler AKP iktidarn devirmenin ilk byk adm olarak kabul edilmektedir. Burada ve bugn iin bizi ilgilendiren, sol adna ortaya kan legalistlerin, her seimde olduu gibi, dayanlmaz ve bulunmaz seim taktiklerinin son versiyonudur. (Bu taktikler konusunda Kurtulu Cephe-sinin Ocak-ubat 2004 tarihli 77. saysnda yaynlanan ve bu saymzda da yer alan Solda ve Solda Dayanlmaz ve Bulunmaz Seim Taktikleri balkl yaz bir eit klasik haline gelmitir.)
Elbette sol, legalist sol sz konusu olunca, ister istemez iin iine BDP ve onun yeni versiyonu HDP girmektedir. A. calann mraldan verdii talimatla kurulan ve bileenleri de, legalize olmu solun her trden ve cinsten unsurlarn barndrdndan, HDP ve onun seim taktikleri, solun en yeni seim taktikleri versiyonunun mihenk ta haline getirmektedir. Ve burada da stanbul, Gezi Ayaklanmas ve Srr Sreyya nder sahnenin n plannda rol almaktadr. Gezi Ayaklanmasnn mtevazi sahibi olarak piyasaya sunulan Srr Sreyya nder, henz HDPnin stanbul aday aday olarak ortaya kmadan nce, ilk snma turlarn atmaya baladnda Gezi Direnii zerine syledii u szleriyle dikkatleri zerine ekmiti: CHP trafikte hzla giden ambulansn peine taklan uyank taksi frleri gibi Taksimdeki direnie konmak istedi. Yemezler gzm... Bylece Srr Sreyya nder, Gezi bir yana, asl olarak stanbuldaki Krt oylarn CHPye yedirmeyeceklerini gstermi oldu. Seim sath- mailine girilirken, yine Srr Sreyya nderin azndan HDPnin, dolaysyla BDPnin seim taktii, her trl ittifaka az n giriiyle balayan, ardndan ilkelerde ve programlarda anlamak kouluyla sren ve nihayetinde CHP benim oylarm blmesin esprisiyle (yerseniz) sslenen bir taktik olarak belirginleti. Her ne kadar A. calann HDP taktii BDP iinde rahatszlk yarattysa da, HDP-
nin seim taktii, Batdaki Krt oylarn bloke etmek ve bu blok oy zerinden yeni ittifaklara ynelmekten ibarettir. Burada en nemli ittifak kayna, Recep Tayyip Erdoann tam yetkili devlet bakan olma isteidir. Recep Tayyip Erdoann bu isteini hayata geirebilmesinin yolu, Anayasada yaplacak deiiklikten gemektedir. Anayasa Uzlama Komisyonu almalarndan bir ey kmaynca, AKPnin ve Recep Tayyip Erdoann elinde kalan tek ey, anayasa referandumu yapmaktr. Bunun iin de TBMMde gerekli 330 oyu almak ve ardndan anayasa referandumunda %50 oy orann tutturmak gerekmektedir. Bu da, AKP-BDP ittifak ile olanakldr. te HDPnin seim taktii, yani Batdaki Krt oylarn bloke etme amac, devlet bakanl konusunda yaplacak olas bir anayasa referandumu iin gl bir pazarlk kozuna sahip olmaya dayanmaktadr. Bu nedenle, her trl ittifaka az trnden demagojiler bir yana brakldnda, ortadaki tek gerek, Krt gmen nfusunun youn olduu stanbulda Srr Sreyya nder araclyla Gezi Ayaklanmasnn yaratm olduu oy potansiyelini, geleneksel BDP semeninin oylarna ekleyerek, daha yksek bir oy oranna ulamak istendiidir. 12 Eyll 2010 Anayasa Referandumunda grld gibi, BDPnin boykot karar, AKPye %8lik bir kazan salamtr. BDP , bu referandumda boykot yerine, evet, ama yetmez karar almas durumunda bile, anayasa deiiklii %58 oyla kabul edilmi olacakt. Tersi durumda, yani BDPnin anayasa deiikliine hayr oyu kullanma karar almas durumunda, deiikliin kabul ve reddi %49,5-%50,5 gibi hassas bir dengede kalmak durumundayd. te bu hassas dengeyi gzeten HDPnin seim taktii, stanbul Bykehir Belediye Bakanln kimin kazanacan fazlaca nemsememektedir. Ama, mzakere srecinde elde nemli bir kozun bulunmasn salamaktr. zellikle stanbul byk kent belediye bakanln AKPnin yitirmesinin siyasal sonularnn ok daha arpc olaca da aktr. AKPnin olas bir seim yenilgisi, muhalefet kesiminde byk bir moral ykselie
yol aarken, AKP saflarnda dalmaya ve paralanmaya yol ama olasl yksektir. Bu adan, stanbul zerinden yaplan hesaplar, AKP iktidarnn geleceine ilikindir. Burada HDP ve Srr Sreyya nder faktr devreye girmektedir. Bugn iin aday aday olarak sahneye kan Srr Sreyya nderin HDPnin aday olarak seimlere katlmasnn, bir yandan BDPnin Krt oylarn bloke ederken, dier yandan AKPye (A. calann 2010dan gnmze kadar izledii ve ate-keslerle desteklenen grme/ mzakere politikasnn bir rn olarak) bir hayat pc salayaca grnmektedir. Aralk aynn bana kadar her trl ittifaka az mesaj veren HDP , Aralk aynn ilk haftasnda hi kimseyle ittifaka girmeyeceiz aklamas yaparak, standart sol seim taktiinin hala geerli olduunu gstermi oldu. Solda ve Solda Dayanlmaz ve Bulunmaz Seim Taktikleri yazsnda ifade edilen solun seim mant ve anlay gznne alndnda, bugn HDPnin her trl ittifaka kar olduunu ilan edii hi de artc deildir. Srr Sreyya nderin neredeyse tmyle CHP kartlna dayanan demagojik sylemleri standartlara uygundur. Ama kendisini solda gren halk kitlelerinin seimlerden beklentileri, yllardr seimin ertesi gn yaamak durumunda kald moralsizlikten kurtulmaktr. Sol adna elde edilebilecek kk bir seim baars bile bu kitleyi canlandracak ve hareketlendirecektir. Ne kadar kerhen olursa olsun, bu kitlenin oy tercihi yine CHP olmaktadr. Sol asndan CHPnin oylarn blmek, her durumda CHP tabann (sol kitleyi) kazanmak anlamna gelse de, AKPnin yeni bir seim zaferinin seimin ertesi gn yarataca demoralizasyonun, blenlere kar isel bir tepkiye de yol aaca kesindir. Gezi Direnii sol kitlelerin moralini belli llerde ykseltmitir. Bu nedenle seimler, sol kitlenin yllardr yaad demoralizasyonun sona erdirilmesi asndan zel bir neme sahiptir. Bunun dnda kimin kimden ne kadar oy aldnn fazlaca nemi yoktur.
Legalletirilmenin Manzara-i Umumiyesi
(Bu partiler) az sayda renci ve ii snfnn pek az tarafndan takip edilen ehirli entelektellerden oluan kk guruplardr. Hizmetlerini para karlnda deil, kapal toplantlar yapabilme, haber blteni veya sanat gazetesi karmak ve sendikalarda bir ka keyi tutma izni gibi kk politik ltuflar karlnda kiraya veren profesyonel politikaclar tarafndan ynetilirler. Bunlar para iin her eyi yapan insanlar deildir. Onlarn rml daha sinsidir. Onlar para ile deil, fakat sadece onlarn ve takipilerinin, proletaryann insanln kurtuluu iin verdii mcadelede nc olduklar hayalini yaatacak asgari koullar salanarak satn alnabilinirler. (R. Gott, Latin-Amerikada Gerilla Hareketleri I, s. 46.)
60l yllarda sendikalar ve renci federasyonlar vard. DSK ve TS (Trkiye retmenler Sendikas) bu dneme damgasn vuran sendikalar olurken, TDGF, ksaca Dev-Gen, yllar boyunca lke tarihine damgasn vuran renci rgtlenmesiydi. 12 Mart Muhtrasndan sonra 70li yllar, derneklerin ve illegal rgtlerin yllar oldu. 12 Eyll askeri darbesiyle balayan pasifikasyon ve terr yllarnda platformlar oluturuldu ve bir kez daha dernekler ortaya kt. Ardndan legal dergiler dnemi balad. 90l yllara girildiinde, Turgut zall yllarn sonlarnda terrle mcadele kapsamnda derneklere ynelik operasyonlar younlat ve pek ok dernek, zellikle Ankaradaki dernekler, dernekler yasasna aykr faaliyette bulunmak gerekesiyle birbiri ardna kapatld. Derneklerin kapatlmasna kar ykselen tepki karsnda Turgut zaln bulduu zm, dernek yerine parti kurun oldu. Gerekesi de, partiler yasasna gre, partilerin kapatlmas Anayasa Mahkemesi kararyla olmasyd. Turgut zaln gerek plan ise, eski sol (ve illegal) rgtleri legal sol partiler kanalyla tasfiye etmekti. Bu amala Mesut Ylmaz nabz yoklamakla grevlendirildi. Bunun rn olarak da, Haziran 1990da illegal TKP ile legal TP krmas olarak Tr-
kiye Birleik Komnist Partisi (TBKP) kuruldu. Hemen ardndan, 1991 ylnda bakanln Sadun Arenin yapt Sosyalist Birlik Partisi (SBP) kuruldu. Dou Perinek, Mart 1992de i Partisini (P) kurdu ve Pi SP (Sosyalist ktidar Partisi-Kasm 1992) izledi. 1993 ylnn legalizasyon birincisi Trkiye Sosyalist i Partisi (TSP) oldu. Legal sol parti kurma salgn 1994-1996 arasnda bir sre durdu. Ocak 1996 tarihinde, akn ve birann partisi olarak ve byk medya desteiyle DP kuruldu. Hemen ardndan illegal TDKPnin legallemesinin rn olarak Emek Partisi (EMEP) kuruldu. Yine 1996 ylnn sonlarna doru Sosyalist i Partisi adyla bir parti kuruldu. Legalleme furyasna 1997 ylnda Devrimci Sosyalist i Partisi (DSP) katld. Bylece 90l yllarn bandan itibaren derneklerin yerini parti giriimleri, parti platformlar ve bizatihi partilerin kendisi ald. Bugne geldiimizde, kapatlanlar, isim deitirenler, dnenler ve yeniden dnenler bir yana brakldnda legal sol partilerin says 15e kmtr. Halkn Kurtulu Partisi (HKP/2005) Emeki Hareket Partisi (EHP/2004) Devrimci i Partisi (DP/2011) Sosyalist Demokrasi Partisi (SDP/2002) ilerin Sosyalist Partisi (SP/2008)
Trkiye Komnist Partisi (TKP/2001) Trkiye Komnist Partisi (1920) (TKP 1920/2012) Trkiye Sosyalist i Partisi (TSP/1993) zgrlk ve Dayanma Partisi (DP/ 1996) Emein Partisi (EMEP/1996) Devrimci Sosyalist i Partisi (DSP/ 1997) Trkiye i Partisi (TP/2010) Ezilenlerin Sosyalist Partisi (ESP/2010) Yeiller ve Sol Gelecek Partisi (YSGP/ 2012)* Sosyalist Yeniden Kurulu Partisi (SYKP/ 2013)** Bu legal sol partilerin yannda, henz partilememi pek ok hareket ve platform legalist solun saflarnda yer almaktadr. (Sosyalist Birlik Hareketi, Sosyalist Gelecek Parti Hareketi, Sosyalist Dayanma Platformu, Toplumsal zgrlk Platformu vs. vs.) Bunlara ek olarak da, yine pek ok legal dergi adyla sol faaliyetler iinde yer alan, ittifaklara katlan yaplar bulunmaktadr. Bu legalizasyon srecinin en yeni bileeni ise, mral sakininin talimatyla kurulmu olan HDP (Halklarn Demokrasi Partisi) olmutur. HDP , Bar ve Demokrasi Partisi, Emek Partisi, Ezilenlerin Sosyalist Partisi, Sosyalist Demokrasi Partisi, Sosyalist Yeniden Kurulu Partisi, LGBT, Kaos GLnin bileenlerini oluturduu bir at partisi olarak kurulmutur. Tm bu legalizasyon srecinde hangi legal partinin hangi illegal oluumun partisi olduu, hangisinden hangisinin kt, hangisine hangisinin girdii, merak konusu olsa da, hibir neme sahip deildir. Eskinin dernekilii, bugnn particilii haline dnmtr. HDP (eer solda tanmlanrsa BDP) dndaki legalize olmu sol yaplarn partilerinin bir semen taban
* YSGPyi destekleyenler arasnda u nl isimler yer almaktadr: Adalet Aaolu, Ahmet nsel, Akn zer, Ali Nesin, Aydn Engin, Baskn Oran, Cengiz Aktar, Gencay Grsoy, Hale Soygazi, Lale Mansur, Mesut Yeen, Mithat Sancar, Murat Belge, Oral allar, Orhan Dink, Oya Baydar, mer Lainer, mer Madra, Tark Ziya Ekinci, Tuncel Kurtiz, Ufuk Uras, mit Kvan, Zeynep Tanbay. ** SYKPnin nl isimleri unlardr: Erturul Krk, Sevim Belli, Mahir Sayn, Kenan Kalyon, Mustafa Kemal Kaarolu, lhan Cre.
mevcut deildir. En etlisi-butlusunun seimlerde ald oy oran binde ksur dzeyindedir. BDP ya da Trkiyelemi haliyle HDP , PKKnin mcadelesi sonucunda olumu olan bir kitle tabanna dayanmaktadr. Bu kitle taban da seimlerde %6-7 civarnda oy almaktadr. Bir kitle tabanna sahip olmayan, ama her trl sol ittifak ya da g birlii iinde adlar geen legalize olmu sol yaplarn temel ilevi, illegal mcadelenin tasfiye edilmesi ve dlanmasn salamaktr. Bu konuda da olduka baarl olunduunu kabul etmek durumundayz. Bugn bu legalizasyon byk lde devrimci sol hareketin dnda yer alan partiler, platformlar ya da hareketler ortaya karmtr. Son kurulan sol partilerin amblemlerine bakldnda, bunlarn ne lde solcu olduunu bile saptamak olanakldr. Hereye ramen bu legal sol partiler, birden ok apkaya sahip olan ve her apkadan farkl tavan kartan illzyonistlerdir. yle ki, bir yandan kendilerinin kurduu z partilerde, dier yandan at partisi ya da ittifaklar erevesinde oluturduklar yavru partilerde faaliyet yrtrler. Bu da, eylemde birlik, propaganda ve ajitasyonda serbestlik temelinde oluturulan eski ittifak politikasnn legalize edilmi halidir. Bunlardan ne kar ve ne beklenebilir diye sorulabilir. Yant aktr: Bunlardan hibir ey kmaz ve hibir ey beklenemez. Bu oluumlar ile devrim arasnda hibir balant ve ilinti yoktur. Yaptklar tek ey, devrimci mcadeleyi terk edilerinin getirmi olduu vicdani rahatszl hafifletmek ve kara para aklar gibi, dneklii aklamaktan ibarettir.
Solda ve Solda Dayanlmaz ve Bulunmaz Seim Taktikleri
Aadaki yazda ska geen sol (trnak iinde sol) ile mevcut dzen iinde yer alan, tm varolularn mevcut dzenin varlna, varoluuna dayandrm olan, kimi zaman sosyal-demokrat, kimi zaman demokratik sol, kimi zaman demokratik sosyalist etiketleriyle ortalkta dolaan, ad CHP, DSP, SHP, YTP olan ak dzen partileri ile kimilerinin reformist sol ya da liberal sol olarak tanmlad DP, EMEP, SDP, P, SP (TKP) adlaryla anlan eski revizyonist, oportnist solcularn oluturduu dzen partilerini kastediyoruz. Sol (trnaksz sol) ile, deiik adlar tayan legal (yasal) dergiler etrafnda toplanm, yer yer illegal grlere sahip olan, kendi kendilerine platformlar oluturan, kltr merkezleriyle sosyalist kltr tohumlar ektiklerini dnen, ska silahl devrimci mcadele yanls ya da destekisi izgi izleyen, bir dnemlerin gerilla savas olan ve bugn gelien dnya olaylarn kavrayamayarak tmyle legalizme (yasalcla) kaym sol rgtlenmeleri ve yaplar kastediyoruz. Yazmzda yer yer ortaya kacak olan anlamszlklar, samalklar, ipe-sapa gelmez grler ve glnlkler bize ait olmayp, tmyle soldan sola tm kesimlere yaylm olan bilisizliin, pragmatizmin ve frsatln rnleridir. Tm sol ve sol taktikler ve politikalarn son kullanm sresi dergimizin yaynland tarihe kadardr. Bu tarihten sonra meydana gelecek deiikliklerden dolay sorumlu deiliz.
28 Mart 2004 tarihinde yaplacak olan yerel seimler ncesinde soldaki ve soldaki seim hazrlklar aylar ncesinden balad. Gazetelere bakldnda hazrlklarn yaz aylarnda balad grlmektedir. 19 Aralk 2003 tarihli Radikal gazetesinde Solcular Yerelde Birleti balkl haberde yle deniliyordu: Genel seimlerde ittifak kuramayan sol partiler, yerel seim platformlarnda bulutu. EMEP, DEHAP, YTP , DP , SHP ve SDPnin ile rgtleri 2004 yerel seimleri iin g birlii yapyor. Bamsz aydnlar ve ile sakinlerinin ban ektii Bahelievler Yurtta nisiyatifi 2003n Kasm aynda kuruldu. Ayn ay ierisinde 250 kiinin katld bir toplantyla kuruluunu ilan eden platform, ilk kaybn CHPnin desteini ekmesiyle yaad. DEHAP, YTP, DP, SHP, EMEP ve zgr Toplum Partisinin (TP) kat-
lmyla yoluna devam eden platforma Halkevleri, Tohum Kltr Merkezi, Haklar ve zgrlkler Platformu, ada Yaam Destekleme Dernei, Haber- Sendikas, PTTli taeron iiler ve kimi yresel derneklerin de aralarnda bulunduu 37 parti ile ve demokratik kitle rgt destek veriyor. ledeki 11 muhtarlk iin de alma yapacak olan platform, 400 akn ile sakininin katld son toplantsnda, Birlik, Demokrasi ve Yerel Ynetime Bak adl bir program metni hazrlad. Baclarda, 2003n Austos aynda kurulan Demokrasi Cephesinin ban DEHAP, YTP, DP, EMEP ve SHP ekiyor. Kendi adaylarnn desteklenmesi koulunu ileri sren CHP ise platformdan ayrlrken, Kristal- Sendikas, Baclar Cemevi, Atatrk Dnce Dernei, Baclar Kltr Merkezi, Radyo Bar ve Cem Radyo
ile Yaam ve Manet gazeteleri destek verdi. Maltepe Demokratik Yerel Seim Platformu, bir yl nce yayn hayatna balayan Katlmc Maltepe Gazetesinin 2003n Eyll aynda yapt ar zerine kuruldu. CHP ve Pin ilk toplantdan sonra ekildii platformda HADEP , YTP , DP , EMEP , SHP , SDP, Haklar ve zgrlkler Partisi (HAKPAR) ile Bamsz Cumhuriyet Partisinin (BCP) yan sra Tm-BelSen 3 Nolu ube, Genel- 3 Nolu ube, Eitim-Sen 5 Nolu ube, Birleik Metal- Sendikas ve Eczaclar Odas ubesi yer alyor. Bylece Radikal gazetesinin haberiyle start alan sol ittifak, neredeyse yerden mantar kar gibi her yerde kurulmaya baland. Genel sylemle sol ittifak yerelde yaylmaya balad. ttifak aklamalarn g birlii aklamalar takip etti. G birlii aklamalarn da atda birlik aklamalar takip etti... Ad ister sol ittifak, ister g birlii olsun, tm ittifak ve birlik giriimlerinin odak noktasnda yer alan parti phesiz DEHAP olmutur. 3 Kasm 2002 seimlerinde oylarn %6,23n (1.955.992) alan bir partinin bylesine sol ittifakta odak noktas olmasnda artc bir ey yoktur. Buna YTPnin %1,15 oyu ile D Partisinin %0,34 oyu eklendiinde, sol ittifakn oy oran %7,72ye karak byk bir g oluturmaktadr. Bir de buna sol ittifakn yarataca sylenen sinerji eklendiinde, 28 Mart yerel seimlerinde solun byk bir zafer kazanmas iten bile deildir! Oysa sol ittifakn, yerelde birleen sol sylemine, yarataca iddia edilen sinerjisine ramen, DEHAP-SHPnin 3 Kasm 2002 genel seimleri ncesinde kalan ittifak almalaryla ie balanmtr. lk admlar ve almlar, SHPnin sayn genel bakan Murat Karayalndan gelmi ve tm solun birlii sylemiyle YTP-CHPDSP-DEHAP drtgeninde sol ittifak almasn balatmtr. Murat Karayalnn sol ittifak almasnn amac solun tek at altnda seimlere girmesi olsa da, kendi dlarnda kalan sola (yani EMEP, DP, SDP) ve sola da aktr! Bylesi bir vizyonla yola kan Murat
Karayaln, DEHAPn antada keklik ittifakyla CHPnin ve DSPnin kapsn almtr. Bir yandan CHP ve DSPnin kapsn alarken, dier yandan kendisinin Ankara Bykehir Belediye Bakanlna, yardmcs Fikri Salarn Mersin Bykehir Belediye Bakanlna ve YTPli Ercan Karakan stanbul Bykehir Belediye Bakanlna talip olduuna ilikin bilgi notlar basna szdrlmtr. 1993-1995 yllarnda DYP-SHP koalisyon hkmetinde Tansu illerin babakan yardmcs ve dileri bakan sfatn tayan sayn Murat Karayaln tm siyaset tecrbesini konuturarak, CHP ve DSPyi keye sktrmtr. Murat Karayaln bu taktii ile, 3 Kasm seimlerinde Ankarada 363.483 oy alan AKPnin karsnda CHPnin 354.072 oyu yannda DSPnin 13.736, DEHAPn 29.597 ve YTPnin 14.058 oyunu ekleyerek 411.463 oyla seilmeyi garantileyeceini hesaplamaktadr. (1999 yerel seimlerinde FP aday Melih Gkek 541.515 oy alarak belediye bakan seilirken, CHPnin oyu 512.084 olmutur.) Bu saylar ve hesaplar fazlaca da nemli deildir. Solun seim taktiinde nemli olan CHPyi keye sktrmaktr. 3 Kasm seim sonularyla ifade edersek, Murat Karayaln, DEHAPn 29.597 oyu ile CHPnin 354.072 oyunu rehin almaya kalkmtr. Medyann sol ittifak, sol yerelde birleiyor trnden haberleriyle yrtlen bu taktik, aznln ounlua boyun edirme abasndan baka birey deildir. Bu dahiyane taktikle ie balayan Murat Karayaln, Hrriyet gazetesinde, ODTde bozkurt rozeti tardmla balayan, solun birlemesi iin emekliliimi yaktmla sren rportajyla yoluna devam etmitir. phesiz Murat Karayaln, politikayla ilgilenen, kendisini solcu ya da solcu olarak tanmlayan herkesin ok yakndan tandn dnd bir kiidir. Bilinen szcklerle ifade edersek, Murat Karayaln, bir dnemlerin Ankara belediye bakan olarak Batkent projesine imzasn atm, uluslararas kent dllerine aday olmu bir kiidir. Sol ve sol szcklerle ifade edersek, Ankara belediye bakanl zamannda Batkent projesi ile yaknnda yer alan baz kiileri mteahhitlik yoluyla zengin etmitir. Yine bilinen szcklerle 12 Eyll 1993-27
Mart 1995 tarihlerinde Tansu iller hkmetinde babakan yardmcs ve dileri bakan olarak grev yapmtr. Sol ve sol szcklerle ifade edersek, Tansu iller dnemindeki faili mehullerin, ky boaltmalarn ve ky yakmalarn en youn olduu dnemde babakan yardmcl grevini icra etmitir. 6 Mart 1995 tarihinde, tek tarafl olarak AB ile Gmrk Birlii anlamas imzalanrken Tansu illerin yannda dileri bakan olarak yer almtr. Murat Karayalnn ekibi, T. zaln Toplu Konut Fonu araclyla, mhendislik ve tencere-tava pazarlamaclndan mteahhitlie srama yapm olanlardan olumutur. 1989-1993 dneminde Murat Karayalnn Ankara Bykehir Belediye Bakanl dnemindeki Batkent ihaleleriyle palazlanan bu ekip, adalama, ynetimin genletirilmesi sloganlar ile SHP ynetimini ele geirmiler ve Murat Karayaln SHP genel bakanlna tamlardr. Ancak 1994 ubat krizi bu kesimlerin bymesini engellemi ve eski konumlarna geri dnmelerine yol amtr. Bunun sonucu olarak CHP saflarna geri dnen Murat Karayaln 1995 genel seimlerinde CHP Samsun milletvekili olarak TBMMden ieri girmitir. 1999 genel ve yerel seimlerinde CHPnin beklenen performans gsterememesi ve meclis dnda kalmas bu gen, ada mteahhitler ekibini yeni araylara itmitir. zellikle 2001 ubat kriziyle birlikte byk kayplara urayan bu ada solcu mteahhitler ekibi CHPde gelecek grmedikleri iin ayrlmlar ve 2002 ylnda SHP adyla yeni bir parti kurmulardr. Kurucu yeleri, devlet ve belediye ihaleleriyle zenginlemi mteahhitleri ve ilikilerini temsil eder. rnein SHPnin kurucularndan ve genel bakan yardmclarndan A. lhan G, merkezi stanbulda bulunan Bimeya Mesken Yap A..nin Ynetim Kurulu Bakan Vekili, Topkap Rotary Kulb Eski Bakan, Beikta Kulb Kongre yesidir, Angora Evleri mteahhitlerinden olup birok mhendislik ve mimarlk limited irketleriyle birlikte almaktadr. Ali Ekber ifti, Yeni Motor, iftiler Motor, Irmak Endstri, OSAD irketlerinin ortak ve yneticisi, OSTM Sanayici ve adamlar Dernei yesidir. Yine kurucu ye Mehmet Glcegn,
uluslararas nakliyecilik ve ihracatla ilgili irketlere sahiptir. Berat Sancar Ycel, Murat Karayaln dneminde Ankara Belediyesinde avukatlk, mavir avukatlk yapm, Batkent Konut Yap Kooperatifleri Birliinde hukuk danmanl, Bykehir Belediye Bakanlnda ve Belkoda hukuk danmanl, Ankara ofrler Federasyonunda hukuk mavirlii grevlerinde bulunmu ve bugn NVESCO naat. San. M. Hiz. Ltd. tide hukuk maviri olarak almaktadr. Atilla Kotil, ATKO Uluslararas Tamaclk-Tarm rnleri San. ve Tic. Ltd. ti. Ynetim Kurulu Bakandr. Yine kurucu yelerden Levent alkan ise, Kaaklk stihbarat Daire Bakanlnda grev yapm, srasyla, Tunceli Personel ube Mdr Vekillii, Erzurumda Kaaklk ube Mdrl, Terrle Mcadele ube Mdrl Brolar Amirlii, Ankarada ankaya le Emniyet Mdrl Yldzevler Karakol Amirlii, evik Kuvvet ube Mdrl Birlik Amirlii ve ube Mdr Yardmcl, Narkotik ube Mdr Yardmcl, evik Kuvvet ube Mdrl, nleyici Hizmetler ube Mdrl grevlerinde bulunmu, USA Adalet Bakanl DEA Tekilatnda Narkotik Temel Eitim Kursu gibi eitli eitim kurslarna katlm, Narkotik Hizmetleri nedeniyle saysz maa ve ikramiye ile dllendirilmi, Narkotik ve evik Hizmetleri nedeniyle 4 adet takdirname alm, emekli terr uzman olarak bugn gvenlik malzemeleri ve salk sektrnde faaliyet gsteren Gitem Gvenlik n. Tur. Salk Hzm. th. hr. San Ltd. irketi hissedar ve yneticisidir. Gaz maskelerinden ev alarm sistemlerine, belediye turnikelerinden enjektrlere kadar deiik mallar pazarlamaktadr. te 12 Eyll sonrasnda soldan saa srayan kk-burjuvalarn bir partisi olarak SHP kendi snfsal konumuna uygun seim taktikleri retmitir. SHPnin sol ittifak vs. adyla pazarlad taktik, tmyle mteahhitlik sanatyla ilgilidir. Bugnk amalar 2001 ubat kriziyle ortaya kan sektrel kayplarn yerel seimlerde kazanlacak belediyeler araclyla gidermek ve yeni ihalelerle bymektir. Kendilerine bal olarak alan, zellikle Ankara merkezli deiik mhendislik ve mimarlk brolar da bu sayede ekmek yiyebileceklerinden siyaseten SHPyi desteklemektedirler.
10
zellikle Ankarada mukim mteahhitler, mhendis ve mimarlar ile kk bir brokrat kitlesinden ibaret olan SHPnin sol ittifak syleminin en byk destekisi ve orta ise DEHAPtr. Ancak ikinci bir parti de DEHAP kadar SHPnin kaytsz-artsz orta durumundadr. Bu partinin ad, zgr Toplum Partisi (TP) ya da kendi ifadeleriyle zgr Partidir. 27 Ocak tarihli Evrensel gazetesinin haberine gre, DEHAP ve TP btn Trkiyede SHP ats altnda seimlere katlacaklarn aklamlardr. Bylece Murat Karayalnn SHPsinin oluturduu at altnda DEHAP ve TP birinci elden yer alarak sol ittifakn ivisini akmlardr. Yine Evrensel gazetesinin haberine gre, 50ye yakn il ve ilede kurulan gbirlii platformlar birlik iradelerini kamuoyuna ilan ettiler. Bu platformlarn hemen hepsinde EMEP , DEHAP , DP , SDP , zgr Parti ve SHP yer almtr. Bylece atclar ile emsiyeciler yerel seimler ncesinde sol ittifak ya da solda ittifak geni lde oluturarak, solun tek ve gerek adresi olduklarn ilan etmilerdir. ster SHP ats altnda seimlere girenler olsun, ister emsiyeciler olsun, ortak zellikleri solculuk ve yerelde iktidar olmaktr. Bu partilerden TP ya da kendi ksaltmalaryla P, eski HADEP bakanlarndan Ahmet Turan Demirin genel bakan olduu yedek partidir. HADEPin kapatlmas durumunda devreye girecek olan P partisi, bu ynyle HADEPin aynadaki grntsnden baka birey deildir. Dolaysyla SHP ats altnda seimlere gireceini ilan etmesi hibir anlama ve deere sahip deildir. Ama yine de solda ittifak sylemlerinde saysal bir fazlalk salayarak belli bir ilev sahibi klnmtr. Yine de ad partidir ve HADEP kapatld koullarda yerine geecek parti olarak ska adn duyurmaya adaydr. Dolaysyla parti de olsa, parti gibi deerlendirilmek zorundadr. P , son KADEKin fesh edilerek KONGRA-GELin kurulmasyla ideolojik srama yapan PKKnin yeni almlarna, yani demokratik-ekolojik toplum almna uygun olarak kendi programn ilan etmitir. P genel bakan kimlere hitap edeceksiniz? sorusunu yle yantlamaktadr: an temel elikilerinden biri-
si olarak cins elikisini gryoruz. Bu eliki gnmzde insanln gerek anlamda zgrlemesi nnde temel engel konumundadr. Partimiz insann gerek anlamda zgrlemesini bu elikinin almasnda grmekte bylece kadn 21.yzyln temel zgrlk gc olarak kabul etmekte ve kadn eksenli parti olmay hedeflemektedir. Dolaysyla hitap edeceimiz temel glerin banda kadnlar gelecektir. Bylece an temel elikilerinden biri olarak cins elikisini esas alan bir sol parti olan P , sol ittifakn ayrlmaz bir paras olmaktadr. ok bilindik olduklarndan DEHAP ile D Partisini bir yana brakrsak, sol ittifakn nemli partilerinden birisi de SDP olmaktadr. SDP , Akn Birdaln genel bakan olduu Sosyalist Demokrasi Partisidir. I. Olaan Konferansnda Krt hareketiyle stratejik ittifak karar alan SDP, Mihri Belliden Filiz Koaliye Ragp Zarakoludan M. Kaarolu na kadar bir zamanlarn D Partisinin gkkuan oluturanlarn yeni partisi olmutur. 9 Kasm 2003te yaplan I. Kongresinden izlenimler aktaran zgr Politika yle yazmaktadr: SDPli genler Krte mzik eliinde bir sre halay ekti. Enternasyonal ve Che Gueveraya atfedilen mzik paralarnn sk sk alnd kongrede, Devrim ve sosyalizm iin Blokla iktidara, partiyle sosyalizme ifadeleri de, kongrenin slogan olarak byk bir pankartta yer ald. Kendisini sosyalist parti olarak tanmlayan SDPnin programnda unlar yazldr: Sosyalizme giden yol Partimizin amac, insann insan tarafndan smrlmesine ve ezilmesine, cinsler ve uluslar arasndaki eitsizlie, doal evrenin yamalanmasna son verecek, insann ve insanln ortak kltrnn geliiminin nndeki tm engelleri ortadan kaldracak olan, bayranda herey insan iin ve herkesten yeteneine gre, herkese ihtiyac kadar iarlarnn dalgaland sosyalizmdir. Sosyalizme, bir dizi mcadele ev-
resinden geilerek, btnsel ve kesintisiz bir devrimci sre sonucunda; kapitalist toplumun devrimci tarzda almasyla, iilerin ve emekilerin z iktidar olarak sosyalist demokrasinin ilan edilmesiyle ve son zmlemede blgesel ve enternasyonal apta ulalabilir. Tekellerin Trkiyesinden emekilerin Trkiyesine giden yol, Trkiye ii snf ve emekileriyle Krt yoksullarnn ittifak, onlarn siyasal temsilcilerinin, erkek egemen sisteme kar mcadele eden kadn hareketinin ve dier zgrlk hareketlerinin, doal evrenin tahrip edilmesine kar mcadele eden ekolojist hareketin, genlik hareketlerinin, anti-militaristlerin, anti-kapitalistlerin, antiemperyalistlerin, anti-faistlerin ibirlii, ortak mcadelesi ve iktidar ele almalaryla alabilir. Grld gibi, bir yandan sosyalizme btnsel ve kesintisiz bir devrimci sre sonucunda ulamaktan sz eden SDP , dier yandan bu yolun Trkiye ii snf ve emekileriyle Krt yoksullarnn ittifakndan, onlarn siyasal temsilcilerinin ortak mcadelesinden ve iktidar ele almalarndan sz etmektedir. phesiz bu ittifak yeterli grlmediinden, (kim olduklar kendilerinden menkul) feministlerden anti-militaristlere, anti-kapitalistlerden anti-emperyalistlere, anti-faistlerden ekolojistlere kadar her kesimin (gkkua ittifak) SDPde kendisine yer bulaca sylenmektedir. Bylece SDP , Krt yoksullarnn siyasal temsilcisi olarak DEHAP grdnden (elbette yasal platformlarda) Krt hareketi ile stratejik ittifak karar alabilmektedir. Dier yandan ekolojist olduklar iin, A. calann demokratik-ekolojik toplum projesiyle de mttefiktirler. an temel elikisi olarak cins elikisini gren Ple de mttefik olabilmeleri iin de hibir engel bulunmamaktadr. 3 Kasm ncesinde DEHAPa at partisi nerisi getiren ve atnn kendileri olmasnn en iyisi olacan syleyen SDP, bu kez DEHAPn SHP ats altnda yerel seimlere girme karar almas karsnda ciddi soru iaretleri tamaya balamtr (SDP szcs M. Kahyann aklamas). Oysa her ey ne de gzel gitmekteydi.
Marksizm-Leninizmin komnist toplumu tanmlayan herkesten yeteneine gre, herkese ihtiyacna gre iarnn yanna A. calann demokratik-ekolojik toplum projesinden alnan herey insan iin iar ne de gzel uydurulmutu. Cinsler ve uluslar arasndaki eitsizlie, doal evrenin yamalanmasna birinci planda yer vererek ne de ok demokratik-ekolojik toplum projesine angaje olmutu oysa ki. Ama DEHAP , yerel seimlere SHP ats altnda girme karar alarak tm bu gkkua gzelliini bir anda ciddi soru iaretlerine dntrmekte bir an bile tereddt etmemiti. Ama ne gam! Demirelin szyle, demokrasilerde are tkenmez! DEHAPn sosyalist SDPnin atsna tercih ettii SHP ise kendisini yle tanmlamaktadr: SHP kendisini, Trkiyeyi emperyalist igalden, halk hilafet ve saltanatn egemenliinden kurtaran; ada, onurlu ve tek corafyada birok dilden, dinden, etnik kkenden, mezhepten insan bir devlet yaps iinde birletirmeyi baaran tarihsel ve siyasal mirasn sahibi ve srdrcs olarak grr. Toplumumuzu ada uygarlklarn zerine karmay hedefleyen Cumhuriyet Devrimleri ve kazanmlarn korumay, srdrmeyi ve gelitirmeyi ncelikli ve vazgeilmez grevleri olarak kabul eder. SHPnin tarihsel kkeni Mustafa Kemalin nderliinde verilen Kurtulu Sava ile Cumhuriyet ilke ve devrimlerinin aydnlna dayanr. Siyasal kkmz, solun (trnak kendilerine aittir-KC.) evrensel ve ulusal deerlerinde ve bu topraklarn yetitirdii en byk devrimci olan Mustafa Kemalde grmekteyiz. Bylece programatik olarak niter devlet yapsn savunan, Mustafa Kemali bu topraklarn yetitirdii en byk devrimci olarak kutsayan SHP , DEHAPn ats olmutur. at partisi SHPye gre, sol ittifak hereyin stndedir. Her ne kadar Murat Karayaln saysal olarak sol ittifakn at partisinin CHP olmas gerektiini ilk gnlerde sylemise de, ne yazk ki (!) sekter ve hizipilii ile nl Deniz Baykal bunu kabul etmemitir.
11
12
Ve yeniden baladmz yere, yani solun dayanlmaz ve bulunmaz seim taktiklerine geri dnm bulunmaktayz. Artk sahnede SHP ats altnda sol ittifak vardr. Ama EMEP gibi kendisini daha sol ve gerek sol kabul edenler bu aty ilerine sindirmekte zorlanmaktadrlar. Hele hele SHPnin smail Cemli rya timinin Amerika ve Doan Holding destekli YTPsiyle yapt ittifak grmeleri ii daha da zorlatrmaktadr. 15 Ocak 2004 tarihinde EMEP Genel Ynetim Kurulu aklamasnda bu zorluk yle tanmlanmtr: Partimiz, partiler arasnda srdrlen gbirlii ve ittifak almalarn, bu anlaya uygun srdrmektedir. Bu nedenle, at partisi tartmalarn doru bulmuyoruz. at partisi anlay, yerel dzeyde halkn birlemesini zorlatran ve yerine partilerin birlemesini ikame eden bir anlaytr. Sosyal demokrasi anlay, unvan ve ats altnda, sosyal demokrat bir programla yerel seimlere katlmann, halkn rgtlenmesini, aydnlanmasn, kardelemesini ve halkn iktidarnn nn amasn salayacak, halk glerini bu yolda ilerletecek hi bir zellii ve dayana bulunmamaktadr. (ab) Ama demokrasilerde are tkenmez! Dolaysyla EMEP de demokrasi iinde are bulmutur. Evrensel gazetesinde 27 Ocak tarihinde yaynlanan bir yazda yle denilmektedir: EMEP ve DP yesi belediye bakan adaylarnn olduu btn il ve ilelerde gbirlii yapan partiler seimlere partilerinin ismiyle girecek. Elbette EMEP ve DPden girilen yerlerde belediye meclisi ve il genel meclisine gbirlii yapm partiler ve dier demokrasi glerinden adaylar da bu partilerin listelerinden seimlere katlacak. SHPden girilecek yerlerde de EMEP ve DPli adaylar ve gbirlii iindeki gler SHP listelerinden seime girecektir. Sonu olarak, EMEP , Sosyal demokrasi anlay, unvan ve ats altnda, sosyal demokrat bir programla yerel seimlere katlmann, halkn rgtlenmesini, aydnlanmasn, kardelemesini ve halkn iktidarnn nn amasn salayacak, halk glerini bu yolda ilerletecek hibir zellii ve daya-
na bulunmadndan ne denli sz ederse etsin, SHP ats altnda seimlere girmekte saknca grmemektedir. Ne de olsa kaybedilecek belediye bakanl yoktur, oysa kazanlacak koskocaman belde belediye bakanl vardr! Ve tarihler 30 Ocak 2003 gsterdiinde, SHPyle seimlere girilmesini uygun bulmayanlar, ciddi soru iaretleri tayanlar hibir ey olmam gibi ortalarna Murat Karayaln alarak bir masann arkasna dizilip Demokratik Gbirlii kurduklarn ilan etmilerdir. Tm bu sollarn ve sol seim taktiklerinin (isterseniz buna ayak oyunlar da diyebilirsiniz) karsnda solun taktikleri ise, szel olarak, farkldr. Her zaman olduu gibi solun seim taktikleri, mevcut sol seim taktiklerinin eletirisi ile balamaktadr. rnein ESP (Ezilenlerin Sosyalist Platformu) SHP ats altnda seimlere girilmesini ruhsuz ittifak olarak tanmlayarak yle deerlendirmektedir: DEHAPla SHP arasnda 28 Mart Yerel seimleri iin yrtlen ittifak araylarnn seyrine bakldnda, eski pazarln kald yerden srdrldne tank olmaktayz. ki parti, kendilerini Toplumsal Bar Projesine adadklarna, Tek at, Ortak Program grnde birletiklerine ve Ortak Program Tasla hazrlamay baardklarna gre, demek ki SHP eski pazarlktan eli bo dnmemi ve bu arada dersini de iyi alm! Kendi deyimiyle iflah olmaz ittifak arays olan Karayaln, muradna ermi grnyor! Ne diyelim, eytan bol olsun!* Bu bak asyla Atlm evresi, kendi deyileriyle marksist leninist komnistler, seim almalarn kendi adaylar etrafnda yrteceini, ittifaklarn bugn itibariyle merkezi dzeyde olamayaca fakat zgnlne bal olarak yerel platformlarda gerekleebileceini sylemektedir. Onlara gre, yerel seimlerde temel ama ezilenler ile dzen partileri arasndaki balarn koparlmasdr. Bu gr asyla, SHP ve YTP gibi dzen partilerinin iinde yer ald birlikteliklerle ne merkezi ne de yerel
* Yeni Atlm, Ruhsuz ittifak, 24 Ocak 2004.
dzeyde bir ittifakn sz konusu olduunu belirtmektedirler. Bylece Atlm evresi, 3 Kasm seimleri ncesinde kendilerine ilk sralarda iki kiilik kontenjan verilmedii iin dnda kald Emek, Bar ve Demokrasi Blokunun yerel versiyonu olan Demokratik Gbirliinin de dnda kalmaktadr. Ancak bu kez temel ama ezilenler ile dzen partileri arasndaki balarn koparlmas olduundan, SHP gibi dzen partisi ile ezilenlerin balarn koparmak amacyla propagandaya arlk vereceklermi gibi grnmektedir. Doal olarak SHP ats altnda seimlere giren Demokratik Gbirlii ile ezilenlerin balarn koparmak da onlarn birinci vazifesi olmaktadr. Solun yllardr srdrd boykot tutumunun savunucularndan olan Ekmek ve Adalet evresi de, her sol gibi, Yerel Seimlere Devrimci Bakla seim taktiini aklamtr. Devrimciler iin dzen iinde seimlerin anlam nedir? Her seim dneminde her devrimci, Seimlerde ne yapacaz, neyi amalayacaz, halka ne yapmasn nereceiz? sorusunu sorar. Ancak bu temel soru doru cevaplandktan sonra seimlere ilikin teki taktikler, almalar doru biimlendirilebilir. ster genel seim olsun, ister yerel seim, temeldeki bak as ve ama deimez.* Dolaysyla Ekmek ve Adalet 28 Mart yerel seimlerinde ne yapacana, neyi amalayacana, halka ne yapmasn nereceine karar vermek durumunda olduundan, devrimci bak ortaya koymutur: Devrimciler iin yerel ynetimler temelindeki mcadelenin iki yan vardr: Bir; yerel ynetimlerin demokratikletirilmesi mcadelesi. iki; yerel ynetimlere gelebildiimiz koullarda buralar demokratik bir mevzi olarak deerlendirme mcadelesi...Byle bir mevziyi kazandktan sonra yaplmas gerekenler yle zetlenebilir: Halka kendi sorunlarna sahip kma bilincini vermek... Bunu mmkn klacak kurumlamalar yarat* Ekmek ve Adalet, Say: 93, 11 Ocak 2004.
mak... Halkn sz, karar hakkn yerel ynetimlere yanstmak ve buna uygun rgtlenmeler oluturmak...**
(ab)
Szn z Ekmek ve Adalet, halk rgtleyerek, bilinlendirerek devrimi gerekletirmek amacyla yerel seimlere katlmaya ve bu mevzileri ele geirmeye karar vermitir. Elveda boykot! Bylece solda rivayet muhtelif de olsa yerel seimlere katlma (birka istisna dnda) genel bir taktik olarak ortaya kmaktadr. Artk boykot, aktif boykot vb. aklamalar sol literatrden silinmi grnmektedir. Kk bir beldede, bir mahalle muhtarlnda seim kazanmak solun ortak amac haline gelmitir. Kk de olsa kazanlacak bir ya da birka belde belediye bakanlyla yahut mahalle muhtarlyla halkn kendi kendini ynetme pratii ve bu yolla bilinci oluturulmas seimci solun hedefi olmutur. Artk sol, Ekmek ve Adaletin ifadesiyle, bir zamanlar solun belli kesimlerinin dedii gibi, yerel ynetimler araclyla faist devletin yanbanda halk iktidarnn nvelerini oluturmak gibi bo hayaller kurmaktan*** kurtulmutur. Onlarn yeni hayali Porto Alegre olmaktr. Bylece YSK tarafndan yerel seimlere katlma yeterliliine sahip olduu ilan edilen 22 partiden 11i sol parti olarak tarih yazarken, sol da Porto Alegre hayalleriyle bir ka muhtarlk kazanma peine dmtr. Bundan bir yedi sekiz yl ncesine kadar yasal zeminde yryen ak devrimci almalara da olduka iddetli ynelen devlet ve devletin asker ve polis gc bugn bunu yapmyor. Yapmak bir yana, bugn bu alanlar alabildiine gevetiyor da. Ama ayn askeri ve polisiye g, gerillaya ynelik ok iddetli ve youn operasyonlar dzenlerken, ehirlerde gelien en ufak askeri eylemlerde ya da devrimci askeri glerin desteklenmesi giriimlerinde de ayn refleksi gstererek ak ve yasal alandaki devrimci almalar da kapsayacak tarzda operasyonlar dzenleyebiliyor.
** Ekmek ve Adalet, Say: 93, 11 Ocak 2004. *** agd.
13
Burada operasyon zelinde hedeflenen baardan te, rtk bir ekilde baars hedeflenen politika zerinde durmak istiyoruz. Devlet ve devletin askeri gleri, devrimci almaya bir krmz izgi ile snr belirlemeye ve bu snr ile halk kesimleri ierisinde sirayet eden arpk bilinci bir btn maniple ederek pekitirmeye alyor. Nedir bu snr? Devrimciliin illegal ve silahl olan tehlike hattdr; illegal bir zeminde silahl bir devrimcilikle savala soyunan ikence, mahpus ve lm beklemektedir!* (ab) Byle bir ortamda sola ynelen kuaklarn alabildiine legalize edilmesi, seim taktiklerinin hereyin nne gemesi fazlaca artc deildir. Porto Alegre hayalleriyle beslenen seim taktiklerinin tarihsel zemini bylesine aktr. Solda yer alan ya da sola sempati duyan, bu gereklerin farknda olan, devrimin tek kurtulu yolu olduunu ve bunun ancak silahl devrimci mcadele yoluyla gerekleebileceini dnenler yine de soracaklardr: Hepsi ak ve anlalr eylerdir, ancak seim ortamna girildiinde biz ne yapacaz? Ailelerden arkada evresine kadar herkes seimlerden, u ya da bu partiye oy vermekten sz ederken hibir ey sylemeyip olaylar seyretmekle mi yetineceiz? Silahl devrimci mcadelenin duraanl aamad bir ortamda, AKPnin adm adm yrtt eriat uygulamalar karsnda kayg duyan ailelerin ya da evrelerin kime oy verelim? sorularna kaytsz m kalalm? CHPnin konumu ak, SHPnin ats altnda seimlere giren blokun da devrimle, solla ilikisi olmad da ak, ama yine de insanlar seimleri konumakta, kime oy vereceklerini dnmektedirler. Seim ncesinde ne sylenirse sylensin, seim sonular aklandnda AKPnin ya da bir baka sa partinin seimleri kazand grldnde herkesin morali bozulmaktadr. Bu koullarda seimler bir aldatmacadr vs. trnden bildik ve beylik szler sylemek sonucu deitirmemektedir. Ortada gelien bir silahl devrimci mcadele olmad-
14
* Devrimci Demokrasi, Neden Devrimci Sava? Ve Neden Devrimci Sava?, 16-30 Kasm 2003.
na gre, yaplabilecek ne vardr ki? AKPye kar oylar CHPde toplamak ya da CHPnin depolitizasyon faaliyetlerine kar bloka oy vermek yahut blokun pragmatizmine kar yerel adaylar desteklemekte ne saknca vardr? Zaten her durumda seimlerin ve bu partilerin kar yol olmadn, devrimin tek k yolu olduunu sylyoruz. Bu sol ya da sol taktiklerin ikiyzlln, yalana dayal politik sylemlerini biliyoruz. Yapabileceimiz tek ey, hangi partiye oy vereyim diye soranlara bir ka ey sylemekten ibaret deil mi? Oy verilecek partinin adnn CHP ya da SHP olmas, yahut bamsz sosyalist aday olmas insanlarn ya da bizim hangi bilincimizi deitirecek ki? Seimleri boykot etmenin AKPnin iini kolaylatrmaktan baka bir anlam olmayacak mdr? vb. vb. Evet, solda yer alan ya da sola sempati duyan herhangi bir kiinin bylesine pratik sorular ve dnceleri her seim ortamnda ska ortaya kmaktadr. Bu sorular ve dncelerle, hemen herkes kendince daha sol grd kesimlere oy verilmesi gerektiini syleyerek, bu pratik sorular yantlamaktadr. Seimler hakknda, seimlere katlan partiler hakknda, seim taktikleri hakknda, sol adna yaplan ayak oyunlar hakknda yazlan-sylenen hereye ramen bu pratik sorular varln srdregitmekte ve yantlar da ayn biimde ortaya kmaktadr. Bizden beklenen ise, bu pratik sorulara pratik ve somut yantlar vermektir. Bu yantlar verilemedii srece, sylenenlerin gzel szler olmaktan te bir deer tamad dnlmektedir. Bir baka deyile, yaplan deerlendirmeler ne denli doru olursa olsun, proletaryann gnlk siyasetine pratik anlamda yn vermemektedir! Bu nedenle sylediklerimiz soyuttur! Demokratik hak ve zgrlklerin bulunmad, demokratik devrimin tamamlanmad, emperyalizme baml bir lkede devrim yapmann tek yolu silahl mcadeleden gemektedir. Bu nedenlerle ve bu amala, gizlilii esas alan illegal bir politik-askeri rgtlenmenin gelitirilmesi ve faaliyeti temel devrimci grevdir. Bunlar somut deil, soyuttur! Legalizmin alabildiine yaygnlk kazand, devrimci teorinin olabildiine kmsendii ve bir yana brakld, kltr mer-
kezlerinde kltrel aktivitelerde yer almann bal bana devrimcilik lt haline getirildii, dergi brolarnda oturann ve dergi brolarna gidenin kadro sayld, sol yayn organlarnn gazete ve alanlarnn basn emekisi kabul edildii, sol yaynevlerinin irketletirildii, kendilerine bal mzik gruplaryla yaplan konserlerin birer propaganda ve ajitasyon faaliyeti gibi gsterildii, sosyete pazarlarnda iporta tezgahlar aarak gelir salanld, AHMden ya da AB fonlarndan alnm paralarla parti brolar kurulduu... bir ortamda silahl devrimci mcadeleden ve rgtlenmesinden sz etmek hi de pratik olmamaktadr! Bylesine soyut, pratik olmayan zmler yerine, devrimin yakn ya da olas bir gelecekte olabileceine inanmayan insanlara daha gler yzl, anlayabilecekleri ve yapabilecekleri eyleri sylemek pratik olmaktadr. Bu pratiklik karsnda, devrimci mcadeleyi her trl amatrlkten uzak tutmak, devrimcileri profesyonel devrimci olmaya yneltmek abesle itigal grnmektedir! Oysa ki, bu pratik ortamda, devrimci teoriye sk skya bal kalmak, her trl oportnist, pragmatist arptmaya kar kabilmek, yozlamaya, rmeye, bozulmaya kar ayakta durmak bal bana devrimci bir eylemdir. Bu eylem iinde olanlar dmann her trl saldrsna maruz kalmann tesinde, kendisine sol diyen kesimlerin saldrlarna, kmsemelerine, alay etmelerine ve hatta ihbarclna da maruz kalacaklardr. Ama lkenin ve dnyann gelecei sadece onlarn varolularna baldr. Seimler zerine, seimlerde taknlacak devrimci tutum zerine sylenecek fazlaca birey yoktur. Bu lkede 50 yl akn sredir, geneliyle yereliyle, seimler yaplmtr, yaplmaktadr. Her seim sonrasnda bolca szedildii gibi, halkn engin saduyusu amaz bir l olarak 50 yldr seim sonularn belirlemektedir. Seimler kimi zaman 4-5 ylda bir halk kimin daha fazla smreceine, srann kime geldiine karar verme an olsa da, halkn dikkatlerini baka ynlere ekmenin, bo beklentiler iine sokmann arac da olmutur. Ve her zaman sol, seim kararlar karsnda nasl bir taktik izleyecei, ne yapaca tartmalar iinde, sistemli ve planl faaliyetlerini (eer var-
sa) kesintiye uratmak durumunda kalmtr. Bugn 28 Mart yerel seimleri sonucunda, u ya da bu sol ya da sol bir partinin yahut blokun kazanaca birka az ya da fazla belediye bakanlnn ya da muhtarln hibir eyi deitirmeyecei, kendisini solcu ya da devrimci kabul eden herkesin bildii gereklerdir. Seim sath- mailinde datlacak birka bin sol bildiri, aslm afilerin; birka on ya da yz kiiyle cemevlerinde ya da kltr merkezlerinde yaplan toplantlarn; bir masann etrafna oturmu -be kiiyle yaplan basn aklamalarnn, birka on kiinin i yapyor grntsnden baka anlam olmad da aktr. Herkes bilmek durumundadr ki, tm seimlerde olduu gibi, 28 Mart yerel seimlerinde de, sonular sadece psikolojiktir. Sa partiler karsnda sol partilerin ald her fazla oy insanlarn moralini etkilemekten baka bir sonuca sahip deildir. Sol ya da sol adna aklanan seim taktiklerine ramen, 28 Mart gece yarsndan sonra AKP karsnda CHPnin ald oylar izlemek durumunda kalacak olanlarn grnts, ister trajik bulunsun, ister komik bulunsun, lkenin gerei olarak varolacaktr. 29 Mart gn AKPnin yerel ynetimleri silip gtrd haberleri karsnda, kendi aldklar be oyun ya da blokun oylarnn birka yzbin artm olmasnn (kendileri bata olmak zere) kimseyi ilgilendirmediini grdklerinde aranlar, eriatlarn daha da pervaszlaaca tahlilleri yapanlar, sol ve soldaki dayanlmaz ve bulunmaz seim taktiklerinin sahipleri olacaktr. Devrimcilerin yapmas gereken, siyasi gerekleri aklama kampanyalarn rgtleyerek kendi devrimci izgilerinin gereklerini yerine getirmekten ibarettir. Kar karya olduklar tek sorun, bu siyasi gerekleri aklama kampanyasn nasl ve hangi mcadele biimlerini temel alarak yrtecekleri sorunudur. Sol adna seimlerde nasl bir taktik izlenecei zerine anlamsz ve bo konumalar yapmak yerine, Leninin Ne Yapmal? kitabn bir kez daha okumak ok daha etkili bir mcadele yolu olacaktr. Gerisi? Segui il tuo corso, e lascia dir le genti (Dante, lhi Komedya)
15
Eitim Sistemi ve Dershane Sava
16
Kazan alttan alta kaynyordu. lgililer ve bilgililer kazanda neyin kaynadn biliyorlard. nce Milli Eitim Bakan sahneye kt. Eitim sisteminde reformdan sz etti ve ardndan dershanelerin kapatlacan syledi. Ama fazlaca kulak asan olmad. Kasm banda Recep Tayyip Erdoan kesin konutu: Dershaneler kapatlacak, geri adm yok! Tarihler 14 Kasm gsterdiinde, Fethullahlarn (nam dier, hizmet hareketi ya da ksaca cemaat) merkez yayn organ Zaman gazetesi, Eitime Byk Darbe balyla dershanelerin kapatlmasna kar cemaatin kesin tutumunu ilan etti. Bylece dershaneler evresinde yanda medya ve yanda yazarlar saflarn belli etmeye baladlar. Cemaatin gazeteleri (Zaman, Bugn ve Taraf) ile Tayyipi gazeteler (Yeni afak, Star, Sabah gibi kdemli yandalar ile Vatan, Akam, Milliyet gibi sonradan olma yandalar) dershaneler zerinden manet savalarna giritiler. Birinin ak dediine, dieri kara diyordu. Sonuta, Taraf gazetesi, 28 Kasmda Gleni Bitirme Karar balyla 2004 ylndaki MGK kararn yaynlad. Artk dershaneler deil, Fethullahlar ile Tayyipiler arasndaki iktidar sava konuulur ve tartlr oldu. Tayyip ne yapmak istiyordu? Kendisinin mutlak iktidarn salamak iin, cemaati tasfiye etmeye mi karar vermiti? Yoksa dershane tartmasnn arka plann-
da Recep Tayyip Erdoan yeme planlar m vard? Yedirmeyiz/yeriz trnden st dzey tartmalar srp giderken, her iki kesim tm medya olanaklarn kullanarak kendilerine taraftar toplamaya giritiler. Bu tartma/karalama kampanyasnn ortasnda kalan Blent Arn da, Recep Tayyip Erdoann Kzlcahamam kampndaki konumasn tevil yoluna gidince, Recep Tayyip Erdoan tarafndan ters keye yatrld. Fethullahlar ve Tayyipiler arasnda kran krana sren dershane tartmasnn, giderek iki kesim arasnda bir iktidar sava haline dnt ak hale geldi. Fethullahlar, dershanelerin neden gerekli olduunu olanca gleriyle savunurken, Tayyipiler, dershanelerin birer rant kaps haline geldiini, snav maduriyetlerinden kar salayan kurumlar olduunu hararetle savunmaya baladlar. Bu iki dinci, islamc kesim dnda kalan medyann genel tavr, Tayyipilere biraz uzak, Fethullahlara biraz yakn durmak eklinde biimlendi. Solun, legalist solun (HDP hari) tavr ise, yiyin birbirinizi syleminde ifadesini bulan bir izleyici konumunda oldu. Sonuta dershane tartmas, yaln bir siyasal mcadeleye ve iktidar sahipleri arasnda bir hesaplamaya dnt. Bu arada dershane gerei ve bunu yaratan eitim sistemi, sadece bu iktidar mcadelesine hizmet ettii srece sz konusu olabildi.
DERSHANE GERE Dershane sistemi, dnyann tm lkelerinde olduu gibi, eitim sisteminin ortaya kard boluklar doldurmak amacyla, zel kurum ve kurulularn okul d eitim destei ad altnda yrtt faaliyetin sistematik hale getirilmesinden baka bir ey deildir. Ancak bu okul d eitim destei, dorudan eitim sisteminin bir paras olan elemeci snav sistemiyle birletiinde, elemede daha st sralarda yer almak isteyenlere zel hizmet sunan kurumlara dnmtr. Trkiyede deshaneler, niversite girilerinde uygulanan ve testlere dayanan merkezi snav sistemiyle birlikte ortaya kmtr. Eitimin dorudan yazl snav sistemiyle yrtld ilk dnemde, niversite snavlarnda uygulanan testlerde baarl olmak iin test tekniklerinin retildii kurumlar olan dershaneler, giderek tm snavlarn test snavna dnmesiyle birlikte, elemede st sralarda yer almak amacyla gidilen ek ders kurumlar haline dnmtr. Bu dnmn temelinde, lise eitimi gren renci saysndaki art ve blgesel olarak eitim kalitesindeki farkllk yatmaktadr. Bu saysal art ve niteliksel farkllk sonucu, ortaokul ve liselerde uygulanan yeterlilik snavlar (bitirme snavlar) niversiteye girmek iin ilk ve tek eleme dzeyi olmaktan kmaya balamtr. 1958 ylndan itibaren baz niversite ve faklteler (ODT, Ankara Tp Fakltesi, Siyasal Bilgiler Fakltesi, Dil ve Tarih-Corafya Fakltesi) kendilerine ait seme snavlar yapmaya balamlardr. 1965 ylndan itibaren, Ankara ve stanbul niversiteleri merkezi snav sistemine gemitir. 1974 ylndan itibaren merkezi sistem, SYM (niversiteleraras renci Seme ve Yerletirme Merkezi) tarafndan yaplmaya balanmtr. Buna paralel olarak da lise bitirme snavlar sona erdirilmitir. 1974te merkezi sistemle birlikte, test snavlarnda baarl olmak isteyenler iin paral dershaneler yaygnlamaya balamtr. Ancak dershaneler, elemeci snav sisteminin rn olarak ortaya kmsa da, zel ilk ve orta eitim kurumlar da (zel okullar) ayn elemeden kurtulmann ara-
lar olarak yaygnlamtr. Milli eitimde grev yapan deneyimli retmenler, nce zel okullara transfer olmular ve ardndan snav say ve trlerinin artmasyla birlikte dershane retmeni olarak yksek cret alan zel eitmenler haline dnmlerdir. Bylece dershaneler ile zel okullar lkenin bir gerei haline gelmitir. Bugn dershane gerei, uzun yllar, niversiteye girme hakk olan renci says ile niversitelerin renci kontenjan arasndaki farkllktan beslenmitir. 1980 sonrasnda yeni niversitelerin almas ve ek kontenjanlar yaratlmasna ramen, bu farkllk ortadan kalkmamtr. Ancak 12 Eyll askeri darbesiyle birlikte liseden mezun olan renci says ile niversite kontenjanlar arasndaki farkllk bir anari ve terr sorunu olarak grlmtr. Bunun sonucu olarak da, ncelikle ak renim kontenjanlar alabildiine artrlm ve giriler kolaylatrlmtr, hatta snavsz gei olana salanmtr. Bylece eitim sistemi, ak biimde siyasallatrlm ve siyasal amalara gre belirlenmeye balanmtr. 1993 ylndan itibaren nlisans programlar ihdas edilmitir. lk yllarda sanayi ve hizmetler sektrnn ara eleman talebini karlamak amacyla oluturulan nlisans programlar, giderek akta kalan rencilerin bir yere girmelerini salayan ve bu yolla niversitelerin lisans programlarn kazanamayan rencileri anari ve terrden uzak tutan bir nitelie dnmtr. Ardndan, neredeyse her kasabada bir niversite almas aamasna gelinmitir. Ancak lisans programlarnn kontenjanlar, artan niversite renci saysna karn snrl kalmtr. Bu da elemeci snav sisteminin daha da pekimesine ve buna bal dershanelerin bymesine yol amtr. 2013 ylna gelindiinde, yaklak 180 niversite 908 bin kontenjana sahiptir. Bu kontenjanlarn 423 bini lisans programlarna, 328 bini nlisans programlarna ve 102 bini ak renim programlarna aittir. Her durumda iyi bir niversite eitimi (yani mezun olduklarnda yksek cret alabilen ve i bulabilen) alabilecek olan renci kontenjan 200 bin civarndadr. Bu da, dershanelerin eitim sistemindeki yerini glendirmitir. Bu nedenle de, dershaneler, artk yaln bir biimde niversite snav-
17
larnda baarl olmann anahtar olmak yannda, daha iyi bir niversiteye girmenin yolu haline gelmitir. Dershaneler tmyle yasad ilan edilmedii (yasaklanmad) srece, yerlerini ve ilevlerini srdreceklerdir. Burada en temel sorun, herkesin niversite eitimi grme hakk ile bu hakk kullanabilecek olan renci saysnn (niversite kontenjanlar) eitsizliidir. Liberallere ve neo-liberallere gre, asl sorun, herkesin yksek renim grme hakkna sahip olmasdr. Dolaysyla liberaller ve neo-liberaller, ncelikle yksek renim grme hakknn ortadan kaldrlmasn talep ederler. Bunun yarataca toplumsal tepkiler karsnda, liberal zm, niversite eitiminin paral hale getirilmesi ve belli gelir dzeyine sahip ailelerin ocuklarnn bu haktan yararlanmas eklindedir. (Hemen belirtelim, tm toplumsal ilikilerde olduu gibi, alt gelir grubunun yetenekli ve zeki ocuklar iin burslar yoluyla frsat eitlii salanr. Bu kesimin en aydnlk beyinlerinin bu yolla sttekilerin arasna transformasyonu gerekletirilir.)* niversite eitimi, sosyo-ekonomik sistemin gereksindii nitelikli personelin retildii yerlerdir. Ancak niversite eitimi, ayn zamanda alttakilerin ste kmasnn, yani snf atlamasnn da bir aracdr. Bu nedenle de, alttakiler, ne kadar dk gelirli olurlarsa olsunlar, niversite eitimini aa durumdan kmann yolu olarak grdkleri iin, varlarn-yoklarn ortaya koyarak ocuklarn niversiteye gndermeye alrlar. te bu durum, dershane gereinin bugnk siyasal atma alan haline gelmesinin temelidir. 12 Eyll askeri darbesiyle birlikte din derslerinin zorunlu hale getirilmesi (ve Sovyetler Birliine kar yeil kuak projesi kapsamnda), dinsel cemaatlerin gelimesini ve toplumun her kesimine yaylmasn
* ... ortaada katolik kilisesinin, toplumsal durumuna, doumuna ve servetine bakmakszn, kilise hiyerarisini lkenin en iyi beyinlerinin oluturmas, dinsel egemenlii kurup salamlatrmasnn ve halk ezmesinin balca yollarndan birisi olmutur. Ynetici snf, ynetilen snfn en nde gelen kafalarn ne kadar fazla bnyesi iersinde eritebilirse, egemenlii o denli salam ve o denli tehlikeli hale gelir. (Marks, Kapital, Cilt: III, s. 532)
salamtr. Fethullahlar, 1980lerde Anadolu kasabalarnda kurduklar yurtlar araclyla eitim sistemine el atmlardr. Genellikle kyl ocuklarnn kasabalarda okurken karlatklar yer ve kimsesizlik/ sahipsizlik sorunu, bu cemaat yurtlar araclyla zlmtr. lk yllarda bu cemaat yurtlarnda orta ve zengin kyl ocuklar ounluu oluturmutur. Bunun temel nedeni de, 12 Eyllden sonra dini cemaatlerin orta ve zengin kyller arasnda etkin bir g haline gelmesidir. Bu yurtlar, giderek ett merkezlerine dnerek, kasabalardaki rencileri de kapsamaya balamtr. lk yllarda cemaatin ynetimindeki bu ett merkezleri, ayn zamanda niversite snavlar iin bir hazrlk dershanesi ilevini yerine getirmitir. Giderek bu dershaneler lkenin her yanna yaylmtr. zel olarak laik devlet tarafndan desteklenen bu srete cemaat, kendisi iin gerekli kadrolar yaratm ve islami sermaye iin gerekli personelin oluturulmasn salamtr. Fethullahlarn bugnk gcnn kayna budur.** Artan nfusa paralel olarak orta renim gren renci saysndaki art karsnda eitimin kalitesinde nemli bir d ortaya kmtr. Bu durumda daha kaliteli eitim veren okullar (Anadolu Liseleri) alm ve bu okullar iin giri snavlar yaplmaya balanmtr. Bylece niversite snavlarna hazrlk dershaneleri, ayn zamanda Anadolu Liselerine giri snavna hazrlk dershaneleri olarak genilemitir. Sonuta, dershane gerei, orta renimden niversiteye kadar uzanan tm eitim alanlarn kapsayan bir yapnn ortaya kmasna yol amtr. Bugn AKP tarafndan SBS snavlarnn kaldrlmas bu yapy fazlaca etkilememitir. Burada en temel gerek, artan renci says ve bu sayya uygun bir eitim sisteminin yaratlamam olmasdr. Eitim sisteminde nasl deiiklik yap** 90larn ilk yllarnda esnafn (ar esnaf) fatura vb. iler iin bilgisayar kullanmna yneltilmesiyle birlikte, cemaatin yeni kadrolar, hemen hemen tm kasabalarda esnafa ynelik gnll ve cretsiz bilgisayar hizmetleri vermeye balamtr. Bu da cemaatlerin esnaf zerindeki etkisini artrmtr. Bu etkinin ilk sonular 1994 yerel seimlerinde alnmaya balanmtr.
18
lrsa yaplsn, okul says ne kadar artrlrsa artrlsn, eitim sistemi lkenin sosyo-ekonomik yapsyla uyumlu hale getirilmedii srece, elemeci snav sistemi varln srdrecektir. Bu da, deiik biimlerde ve adlarda dershanelerin varlklarn srdrmesi demektir. rnein, sanayinin gereksindii ve sanayide istihdam edilecek olan teknik niversite mezunlarnn says, her durumda lkenin sanayisinin dzeyine baldr. Sanayilemenin da baml olmas ve giderek sanayi rnlerinin ithal edilmesi karsnda teknik niversite kontenjanlarnn artrlmas, daha fazla isiz mezunlar ordusunun ortaya kmasna yol aar. Teknik niversite mezununun snrl lekte i bulabildii koullarda ise, niversitelerin eitim kalitesi belirleyicidir. Bu durumda da, daha iyi eitim veren, dolaysyla i olana salayan teknik niversiteye girebilmek iin elemeci snavlarda daha baarl olmak gerekir. Gemi dnemlerde nl baz liselerin mezunlarnn niversite snavlarnda baarl olmas, bu okullara ynelik talebi artrmtr. Bu okullarn kontenjanlarn artrmak, bu dzen iinde eitimin kalitesini drmeden olanakszdr. Klasik iktisat sylemiyle ifade edersek, arzn snrl olduu koullarda artan talep karlanamaz. (Benzer durum hizmetler sektr iin de geerlidir.) Her durumda eitimin yaygnlamas ve renci saysndaki art, eski dnemlerle kyaslanmayacak yeni sorunlar ortaya karr. lk dnemlerde, yani eitimin snrl bir geliim gsterdii ve renci saysnn ok daha az olduu dnemlerde, eitim grmek (ki baz durumlarda sadece okur-yazar olmak bile) yksek cretli i bulma olana salar. Ancak eitimin yaygnlamas ve renci saysndaki art sonucunda arz fazlal ortaya kar ve fiyatlar aaya eker.* Bunun sonucunda da, eitim grmek
* Szcn gerek anlamnda ticari ii, emei vasfl emek olarak snflandran ve ortalama emein zerinde saylan, daha yksek cret alan cretli iiler snfna girer. Gene de bu cret, kapitalist retim tarznn gelimesiyle, ortalama emee gre bile bir dme eilimi gsterir... Halk eitiminin yaygnlamas, kapitalistleri, bu gibi iileri, eskiden bu ilere giremeyen ve daha dk bir yaam dzeyinde bulunan snflardan salama olanana kavuturur. stelik bu, arz artrd iin rekabeti de artrr. Pek az istisna ile bu kimselerin emek-gc, bu yzden, kapi-
tek bana snf atlamann arac olmaktan kar. Snf atlamak (ya da daha iyi yaam koullar) iin, elemeci sistemin mant iinde, st sralarda yer almak bal bana ama haline gelir. Bu da okul d eitim desteine (dershanelere) olan talebi bytr. Sorun, nitelikli igcnn retimi ve bu igcnn istihdam sorunudur. Ancak burada ikincil gibi grnen, gerekte ise sorunun temelinde yatan olgu ise, ortalama gelir dzeyinin zerinde gelir getiren bir ie girmektir. Byle olunca, eitim sistemi ve buna paralel gelien elemeci sistem, eitim gren rencilerin hangilerinin daha yksek gelir dzeyine ulaacan belirleyen bir semeye dnr. Niteliksiz igc ile nitelikli igc ve kol emei ile zihni emek arasndaki gelir eitsizlii ne kadar byk olursa, eleme/seme sorunu da o kadar byk olur. Trkiyenin da bamll ve bu bamlln sonucu olarak sanayinin geri kalml istihdamn snrl kalmasna yol amtr. stihdam ne kadar snrl olursa, burada yer kapma abas o kadar youn ve iddetli olur. Tm st dzey ve yksek cretli iler snavlardaki performansa bal klnd lde, snavlarda baarl olmak ve st sralarda yer alma amac hereyin nne geer. Bylece niversite kaplarnda byk bir renci kitlesi birikir. Bu birikim, bir yandan devlet iin gvenlik sorunu yaratrken, te yandan sandksal demokrasinin gerei olarak byk bir oy potansiyeline sahiptir. Bylece niversiteye giri, orta renimi bitiren gen nfusun pasifize edilmesinin arac olduu kadar, oy avcl iin de nemli bir unsur haline gelir. Bunun sonucu olarak, niversiteye giri alabildiine kolaylatrlmtr. Uzun yllar lise birinci snf dzeyinde niversite snavlarnn yaplmasnn nedeni de budur. Bu durumda yksek gelir getirici bir ie sahip olmak isteyen herkes, niversite giri snavlarnda daha st sralarda yer alabilmek iin okul d eitim desteine daha byk oranda ynelmitir.
talist retimdeki gelimeyle deer kaybna urar. Emein kapasitesi artt halde bu iilerin cretleri der. Kapitalist, gerekletirilecek deer ve kr arttka, bu iilerin saylarn oaltr. Bu emekteki art hi bir zaman art-deerdeki artn nedeni deil, daima onun bir sonucudur. (Marks, Kapital, Cilt: III, s. 264-265.)
19
Bylece niversite snavlarnda baarl olmann yolu, daha nitelikli olduu varsaylan dershanelere gitmekten geer hale gelmitir. Bir de buna toplumsal ve ahlaki sorunlar (ahlakszlk, yozlama, kt yola dme, uyuturucu kullanm vb.) eklendiinde, dershaneler sadece okul d eitim destei veren kurumlar olmaktan teye gemitir. Bu da dinsel cemaatlerin dershanelerine olan tevecch artrmtr. ZM Da baml olsun ya da olmasn tm kapitalist lkelerin sorunu, kapitalistler iin gerekli nitelikte igcnn retimi ve yeniden-retimidir. Burada en temel konu, igc retiminin maliyeti sorunudur. Maliyetlerin olabildiince aaya ekilmesi ve hatta tmyle topluma yklenmesi kapitalizmin genel eilimidir. Dershane sistemi, nitelikli igcnn tm maliyetinin toplum tarafndan karlanmasn salayan bir sistemdir. Bylece kapitalistin (iverenin) cebinten tek kuru kmakszn nitelikli igcnn retimi salanabilmektedir. Gerekli maliyet toplum tarafndan, yani renci aileleri tarafndan karlandndan, kapitalistin yapaca tek ey, bu nitelikli igc iinden kendine en uygun personeli semekten ibarettir. Toplumsal eitsizlik (dar anlamda gelir eitsizlii) varln srdrd srece, eitim sisteminde yaplacak deiiklikler mevcut sorunlar ortadan kaldramaz. Niteliksiz igc ile nitelikli igc ve kol emei ile zihni emek arasndaki cret/gelir uurumu, eitime ilikin beklentileri ykseltir. Daha iyi eitim, daha nitelikli okul diplomas daha yksek cret/gelir anlamna geldii srece, elemeci sistem ve bunun ayrlmaz paras olan snav yar alabildiine keskinleir. Bu keskinleen yar/rekabet ortamnda, herkesin yksek renim grme hakk, en ak biimiyle arptlr, idi edilir. Yasal olarak, kat zerinde herkesin byle bir hakk vardr. Ancak bu hakk kullanabilmek iin belli bir masrafn (maliyetin) karlanmas gerekir. Yani bu masraf karlayabilenler bu hakk kullanabilirler. Yine de bu hakk kullanabilir durumda olmak tek bana yeterli deildir. niversiteler aras nitelik farkllklarnn yaratm ol-
20
duu cret farkllklar da ikinci bir yar, rekabet ortam yaratr. Burada kiinin (rencinin) yeteneinin ve isteinin (sevdii i/meslek) hibir nemi yoktur. Kiinin kendi yeteneine ve isteine uygun bir meslei yapmasnn salanabilmesi iin, ncelikle meslekler arasndaki cret farkllklarnn en asgari dzeye indirilmesi arttr. Dier ifadeyle, toplumsal eitsizliin, gelir dalmndaki bozukluun ortadan kaldrlmas gerekir. Toplumsal eitsizlik varln srdrd srece, daha fazla para kazanma (ve de toplumsal stat) amac, kiinin yetenek ve isteinin nne geer. Bu koullarda uygulanacak her eitim sistemi bir sre sonra ayn sonular retecektir. Bugn pek ok lkede, zellikle Bat Avrupada elemeci eitim sistemi yaygn biimde uygulanmaktadr. Almanya rneinde grlecei gibi, elemeci sistem, ilkokulda balamaktadr. Tm ilk ve orta renim sreci, deiik biimlerde rencilerin elenmesine yneliktir. Bylece niversite dzeyine gelindiinde, elenmeyenler (kalburun zerinde kalanlar) snavsz olarak istedikleri niversiteye girer. Bugn dershaneler zerinden iktidar savana giren AKPnin eitim reformu diye sunduu ey de byle bir sistemden esinlenmektedir. (Unutulmamaldr ki, AKPnin pek ok kadrosu Almanya temelli Milli Gr kkenlidir.) Ancak Bat Avrupadaki, zellikle de Almanyadaki eitim sistemi, toplumsal consensusa ve toplumsal dengeye dayanr. Toplumsal dengesizliin egemen olduu, dengesizliin devlet gcyle dengelendii (suni denge) toplumlarda bu eitim sisteminin toplumsal atmaya yol amakszn etkili olmas olanakszdr. Tm yurttalarn insanca yaayacak dzeyde gelir salayan bir ie sahip olma hakk gvenceye alnmad ve meslekler arasnda byk cret farkllklar ortadan kaldrlmad srece, elemeci eitim sistemi ortadan kaldrlamaz. Bu sistem varolduu srece de, dershaneler, deiik biim ve adlarla varlklarn srdrecektir. Bu nedenle, yaplmas gereken, eitim reformu deil, eitim sisteminin bir btn olarak deitirilmesidir. Bu da toplumsal sistemin topyekn deitirilmesini ngerektirir.
V Nguyn Gip
Halk Savann Askeri Sanat
Askeri sanatmz, silahl gleri tehizat ve teknik olarak hala zayf olan, ama maddi olarak ok gl bir dmana kar savamak iin ayaklanan kk bir ulusun askeri sanatdr. Bu, zellii, maddi gc moral gle, ada olan ilkel olanla, gl olan zayf olanla, saldrgan emperyalizmin ada ordularn halkn yurtseverlii ve devrimi tam olarak gerekletirme kararllyla yenmek olan bir askeri sanattr. Askeri sanatmz, gl bir dman yenilgiye uratma bak asyla, strateji, harekt ve taktiklere ilikin pek ok sorunu baaryla zmledi. Silah ve teknik yan nemli kabul ederken, insan etmenini, siyasal etmeni belirleyici kabul ederek, insan ile silah arasndaki, siyasal olanla teknik olan arasndaki ilikiyi doru biimde belirlemitir. imdi halkn silahl gleri daha iyi bir tehizata sahip olma, maddi ve teknik olarak daha gl olabilme olanana sahiptir. Yine de askeri sanatmz, silahl glerin sava gcn en yksee kartan siyasal ve savama ruhunu temel etmen olarak alarak, siyasal yan ile teknik yan birletirerek yukardaki klavuz ilkeleri hala sk biimde korumaktadr. Askeri sanatmz, tm halkn ayaklanmasna doru evrilen ya da halk savana doru gelien devrimci iddetin diyalektik srecini tam olarak kavramtr; bu nedenledir ki, silahl mcadelenin siyasal mcadelenin devam olduunu vurgulamakla kalmaz, ayn zamanda, stratejik bir sorun ve zaferin en nemli gvencesi olarak siyasal mcadele ile silahl mcadelenin birletirilmesini hesaba katarak, silahl gleri ina ederken kitlelerin siyasal gcne byk nem verir. Halk sava, genel olarak, bizden maddi olarak gl olan bir dman
21
22
zerinde mutlak siyasal stnl saladmz koullarda verilir. Askeri sanatmz, savan devrimci niteliini ve somut gler dengesini gznne alarak u stratejik ynelimi belirlemitir: Tm halk tarafndan yrtlen bir sava, topyekn ve uzatlm bir sava gelitirmek. Siyasal stnlmzn egemen olduu uzun bir sava yrtmek durumundayz. Bu uzun savala, glerimizi giderek artrabilir, zayf konumdan gl bir konuma geebilir, bizim ile dman arasndaki gler dengesini deitirebilir ve zaferin bizden yana olmasn gvenceye alabiliriz. Halkmzn gemi dnemlerdeki devrimci mcadelesine dnp baktmzda, kural olarak, her zaman uzun sreli mcadele stratejisine bavurduumuzu ve bu stratejinin nceki kutsal direni savan zafere ulatrdn grebiliriz. Ama bu, belli somut tarihsel koullarda, siyasal stnle sahip olduumuz ya da baka nedenlerle gler dengesinin hzla lehimize dnt zamanlarda, halkn devrimci mcadelesine gl bir itme vermek ve kesin zaferi kazanmak iin frsatlardan yararlanmayz demek deildir. 1945 Austosunun anl gnlerinde byle oldu. Tm halkmz, partimizin arsna uyarak, siyasal mcadele ve yerel gerilla savandan, dorudan genel ayaklanmaya geti ve anl bir zafer kazand. Askeri teorimize gre, biz dmandan siyasal olarak, dmann da bizden maddi olarak stn olduu srada halk savann zaferini gvenceye almak iin, giderek gerilla savayla birlemi bir dzenli savaa doru geliecek olan yaygn bir gerilla savan ilerletmek gerekir. Dzenli sava ve gerilla sava birbiriyle skca birlemitir; her biri dierini gelitirir, dman glerini zayflatr, imha eder ve nihai zaferi getirir. Halkmzn baarl olduu silahl mcadele dnemlerine dnp baktmzda, dzenli savala birlemi olan gerilla savann stratejik roln tam olarak grebiliriz. lk gnlerdeki gerilla sava olmakszn, ne Austos genel ayaklanmas ne de direni dneminde muzaffer dzenli sava olurdu. Bugn Gney Vietnam sava alanndaki ksmi ayaklanmalarda gerilla sava ok byk stratejik role sahiptir ve artan oranda yksek bir dzeye doru gelimektedir. Dier taraftan, eer gerilla sava dzenli savala birletirilmemi olsayd, halkmz daha nceki kutsal direni savan nihai zafere ulatramazd. Gerilla sava ve dzenli sava, halk savanda vazgeilemez sava biimleridir. Ama bu, her koulda, halk savann gerilla savayla balamas ve daha sonra dzenli savaa doru gelimesi zorunludur demek deildir. Dmann lkemizin Kuzeyine kar saldrgan bir sava balatt bugn, bizim ve dmann somut koullar hesaba katlarak dzenli sava ile gerilla sava ezamanl olarak yrtlmelidir. Tm savalarda silahl glerin faaliyeti, saldr ya da savunma faaliyetidir. Devrimci bir sava da bu biimlerin her ikisini kullanr, ama saldr faaliyetini en nemlisi olarak grr. Devrimci silahl mcadelenin somut pratiinin bir sonucu olarak, askeri sanatmz zgn mcadele biimleri yaratmtr: Gerilla sava, hareketli sava ve mevzi sava. Tm bu biimler, saldr ve savunma harektlarnda, halk silahl glerinin dman yok etme, gl olan zayf olanla yenilgiye uratma kararlln, yani devrimi tam olarak gerekletirme kararlln en st dzeye ykseltir. Askeri sanatmz, silahl glerimizin tm sava faaliyetlerine yol gsteren doru harekt ilkelerini de belirlemitir. Bu ilkeler, halkn silahl mcadele srecinde giderek biimlenmi ve geliip en st dzeye kartlmtr. Bu ilkeler, bizim btnsel bir devrimi gerekletirme kararllmz gsterir; dmann insan gcn yok etme ve kendi glerimizi koruma ve glendirme kararllna byk nem verir. Bu ilkeler, ayn zamanda, bizden tehizat ve teknik olarak daha gl dman yenilgiye uratmak iin, her muharebede zafer kazanmann, silahl glerimizin her muharebeyle daha da glenmesinin gerektiini ve savata zafer kazanmay akldan karmayarak, saldr harektlarnda inisiyatifi kazanmak iin hereyi yapma, byk bir hareketlilie
sahip olma, siyasal stnl ve savataki kahramanl gelitirme dncesini iselletirmitir. Askeri sanatmz, devrimci grevlerinin ve gnmz koullarnda bir halk savann gereklerini yerine getirebilmesi iin srekli olarak gelimelidir. Sava, bugn Gney Vietnam sava alannda olduu gibi, dmann ada tehizat ve silahlara sahip olduu, bizim ise geri tehizata ve silahlara sahip olduumuz koullarda bir sava olabilir. Gneydeki yurttalarmz sava geleneklerini gelitirdiler ve dman yenilgiye uratmak iin direni srasnda kazanlm deneyimleri yaratc biimde uyguladlar. Sava, dmann ada tehizat ve silahlara sahip olduu, bizim ise, greli olarak ada olsalar bile hala dmandan daha geri tehizat ve silahlara sahip olduumuz koullarda yrtlen bir sava da olabilir. Bu koullarda, askeri sanatmz, yine de savan halk niteliine, siyasete ve kahramanca savama ruhuna dayanr; bu temelde, tehizat ve silahlarn etkinlii artacak, harekatlarn rgtlenmesi ve ynetimi daha st dzeye kacak ve silahl glerimiz giderek daha byk sava gcne sahip olacaktr. V Nguyn Gip
Nhn Dn, 22 Aralk 1964 Vietnamese Studies, N 7, s. 147-152, 1965, Hanoi
23
Sava ya da Bar Harp veya Sulh
24
Herkesin kendince anlam ykledii pek ok szckten ikisi de sava ve bar szckleridir. Herkesin kendince ykledii anlama gre, bu iki szck kavram olarak kullanlr. Tek bana sava kavram, bir eye kar (sigaraya, koleraya, obeziteye, lsemiye, alkole vb.) yrtlen mcadele anlamna geldii gibi, dmana ya da hasma kar silahl glerle yrtlen mcadele anlamna da gelir. Sava kavramnn bu ikili anlam nedeniyle, Trke askeri literatrde sava szc yerine Arapa harp szc kullanlr. Bar kavram ise, bir anlamda anlamazlklarn karlkl anlay ve hogryle zmlenmesi, uzlamaya gidilmesi anlamna gelirken (sulh), dier anlamda sava durumunun bir anlamayla sona erdirilmesiyle ortaya kan savamama durumudur. Ancak savamama durumu, ayn zamanda ate-kes, yani karlkl silah kullanmnn durdurulmas anlamna da geldiinden, bar kavram, okluk bir sava durumunun, yani savan sona ermesiyle ortaya kan durumu tanmlar. Ancak her savan, mutlak anlamda bir barla, yani sava sona erdiren bir anlamayla sonulandn ya da sonulanacan sylemek tarihsel olarak yanltr. Genellikle, sonucu kesin olan savalar, yani kazanann belli olduu savalar bir bar dneminin balamasna yol asa da, bir bar anlamasyla sonulanmaz. Bu tr savalardan sonra ortaya kan bar dnemi, sava kazanan tarafn belirledii koullara baldr. Yenilen tarafn bu bar dnemi
zerinde ve koullarnda herhangi bir etkisi sz konusu deildir. Bu nedenle, yaln anlamyla bar yapmak, bir savan kesin ve mutlak bir kazanannn olmad durumlara ilikindir. 20. yzyln iki byk emperyalistler aras paylam savandan birincisi bar anlamalaryla (Versailles Anlamas, BrestLitovsk Anlamas, Sevr Anlamas vb.) sonulanrken, ikincisi, yenilen tarafn kaytszartsz teslim olmasyla sonulanmtr. 1950-1953 yllarndaki Kore Sava sadece ate-kes anlamasyla sonulanrken, Vietnamllarn Fransz smrgeciliine kar yrttkleri I. Direni Sava 1954 ylnda yaplan Cenevre Konferansyla lkenin ikiye blnmesiyle (Kuzey ve Gney) sonulanrken, Amerikan emperyalizmine kar yrtlen II. Direni Sava, Vietnam Kurtulu Ordusunun Gney Vietnamn bakenti Saygonu ele geirmesiyle (1 Mays 1975) sona ermitir. savalar ise, genellikle taraflardan birisinin mutlak zafer elde etmesiyle (spanya Savanda olduu gibi) sonulanmtr. Devrimler ve devrimci savalar da benzer zelliklere sahiptir. Baz istisnalar dnda devrimci savalar, zafer ve yenilgiden baka seenein olmad savalardr. Bu nedenle devrimci savalarda bar anlamalarndan sz edilemez. Devrimci savalarn bu niteliine ramen, Latin-Amerikadaki baz devrimci gerilla savalar (El Salvador) hkmet gleriyle yaplan bar anlamalaryla sona erdirilmitir. El Salvadorda ortaya kan bar, FMLN glerinin baz demokratik hak
ve zgrlkler karl gerilla savan sona erdirmesiyle gereklemitir. (Bir zamanlar Trkiye solunda en fazla gnderme yaplan bar anlamas da El Salvador rnei olmutur.) Tm bu ve benzeri tarihsel gereklerin gsterdii tek ey, savalarn mutlak olarak taraflarn karlkl barmasyla, bar anlamasyla sonulanmaddr. Yazl tarihin ilk byk bar dnemi olarak tanmlanan Pax-Romana, yani Roma Bar, Sezar dneminde Roma mparatorluunun tm Avrupay fethetmesiyle balayan ve Romann mutlak egemenliine dayanan bir dnemden baka bir ey deildir. Pax-Romana dneminin temelinde, Romann byk askeri gc ve Roma hukuku yatar. zcesi, Pax-Romana, yenenlerin yenilenlere dayatt ve dikte ettirdii koullarda ortaya kan bir bartr. Bugn Trkiyede tm bu gerekler bir yana itilerek, mral sreci ad altnda bir bar sylemi ban alp gitmitir. mral srecine kar kan ya da eletiren herkes sava istemekle, sava yanda olmakla itham edilmektedir. (Benzer durum Suriyedeki sava iin de geerlidir.) Terrle mcadele paravanas altnda Krt ulusal hareketini yok etmeye ynelik devletin zor glerinin yrtt haksz (ve kirli) savaa kar kmak ile her trl savaa kar kmak birbirine kartrlmtr. Genellikle PKKnin yrtt sava hakl sava olarak tanmlamaya dilleri varmayan, ama devletin PKKye kar yrtt kirli savaa kar olanlar tarafndan gelitirilen ve liberaller tarafndan yaygnlatrlan bu sylem tipik bir kk-burjuva oportnizminden baka bir ey deildir. Bu oportnist anlay, Krt ulusunun kendi kaderini belirleme hakknn tannmas yerine, blgesel (topraa-bal) ulusal-kltrel zerklik erevesinde sorunun zmlenmesini ister. Ancak bu istemini aka ifade etmek yerine, ierii olmayan, ne anlama geldii bilinmeyen bir bar sylemiyle (silahlar sussun, analar alamasn) gizlemeye alr. Bu, Leninin deyiiyle, gerekte demokratik kurumlar getirmekte umutsuzluu kaplan, ulusal kavgalardan kurtulmaya alan kk-burjuva aydnlarnn oportnist dnden baka bir ey deildir. Bugn Trkiyede bar diye ortalkta
dolaanlarn, mral srecine toz kondurtmayanlarn A. calanla yaplan mzakerelerde nelerin kabul edildiini zenle gizlemeye almalarnn arka plannda bu oportnist d yatmaktadr. Bu oportnist d, Krt ulusal kurtulu hareketinin yaratm olduu anari ve terrden ve bunun bir sonucu olduu varsaylan anti-demokratik dzenden kurtulmakla snrl deildir. Barn koullarn ve gereklerini gizleyerek, genel bir sava kartl dncesini yaygnlatrarak ideolojik bir amaca da hizmet etmektedir. Bu ideolojik ama, Trkiye gibi srekli milli krizin varolduu, dolaysyla devrimci mcadelenin gelimesinin koullarnn varln srdrd bir lkede devrimci sava kavramn tahrip etmek ve deersizletirmektir. Bir devrimci savan olmaz-sa-olmaz koulu olan, kurtulua kadar sava, zafere kadar sava slogannda ifadesini bulan kazanma iradesi ve kararll bu bar syleminin temel hedefi durumundadr. Bu ylesine aktr ki, byle bir bar istemeyen herkes sava istemekle sulanmakta ve sava bir su, cinayet, katliam olarak sunulmaktadr. te yandan, Suriyede muhaliflerin yrtt sava meru ve hakl grlrken, rejimin kendisini korumas ve savunmas gayri-meru ve haksz ilan edilebilmektedir. Devrimciler, burjuva ya da kk-burjuva pasifistlerinden ve hmanistlerinden farkl olarak, her trl savaa ve terre kar deildirler. Hakl savalar ile haksz savalar birbirinden ayrrlar. Haksz savalara kar karken, hakl savalar desteklerler ve iinde yer alrlar. Pek sz edilmese de, ayn durum terr ve iddet konusunda da geerlidir. Devrimciler, ilke olarak iddet ve terrizmi asla reddetmezler.* Dev* Lenin, Devrimci Maceraclk yazsnda yle yazar: Herhangi bir halk hareketinin sonsuz biimlere sahip olduunu, srekli yeni biimler gelitirdiini ve eskileri attn, deiiklikler yaptn ya da eski ve yeni biimlerin yeni bileimlerini yarattn akldan karmamalyz. Mcadelenin aralarnn ve yntemlerinin oluturulmas srecine etkin biimde katlmak bizim grevimizdir. renci hareketi keskinletiinde, rencilerin yardmna komalar iin iilere arda bulunmaya baladk (bkz. skra, N 2), ama bunu, gsterilerin biimlerini nceden kestirmeye kalkmadan, hemen bir g aktarmyla, zihinlerin aydnlanmasyla ya da zel bir kvraklkla sonulanaca vaadinde bulunmadan yaptk. Gsteriler pekitiinde, gsteri-
25
rimcilerin kar olduklar terr, bireysel terrdr, kar-devrimci terrdr. Herkesin kolayca grebilecei ve anlayabilecei gibi, bugn terrden, iddetten, savatan yaknanlar, emperyalizmin ve egemen snflarn terrnn ezilen ve smrlen kitleleri yldrmak, sindirmek iin kullanlan bir iddet eylemi olduunu gzlerden gizlerler, grmezlikten gelirler. Emperyalizmin ve egemen snflarn terrn, ezilen ve smrlen kitlelerin terryle merulatrrlar. 1968-1980 dnemindeki devrimci silahl mcadele ile devletin ve faist milislerin terrn bir ve ayn kefeye koyarlar. Hatta faist milislerin terrn, solun silaha sarlmasnn bir sonucu gibi gsterecek kadar ileriye giderler. Hakl ve haksz savalar, devrimci iddet ile kar-devrimci iddeti bir ve ayn kefeye koyanlarn, analar lmesin edebiyatyla her trl savaa ve iddete kar klar, silah tekeline sahip olan ve her trl iddet (sava) aracn kullanan emperyalizme ve egemen snflara kar ezilen ve smrlen kitlelerin elini kolunu balamaktan ve silahszlandrmaktan baka bir amac yoktur. Biz, Kurtulua Kadar Savatan sz ediyoruz. Kurtulu, emperyalizmden, baskdan ve smrden kurtulutur. Emperyalizmden, baskdan ve smrden kurtulana kadar savamak ve sava srdrmekten baka are yoktur. Onlar, emperyalistler, smrcler ve egemenler, kendi egemenliklerini ve dzenlerini kendiliinden ve barl yoldan terk etmezler ve etmeyeceklerdir.
lerin rgtlenmesi ve kitlelerin silahlandrlmas iin arda bulunmaya baladk ve bir halk ayaklanmas hazrlama grevini ortaya koyduk. lke olarak iddeti ve terrizmi hi reddetmeksizin, kitlelerin dorudan katlmn getirecek ve bu katlm gvenceye alacak iddet biimlerinin hazrl iin allmasn istedik. Bu grevin zorluklarna gzlerimizi kapatmyoruz, ama bunun belirsiz ve uzak bir gelecein konusu olduuna ilikin itirazlara aldrmadan, bu grevi yerine getirmek iin kararllkla ve sabrla alacaz. Evet beyler, biz sadece hareketin gemiteki biimlerini deil, gelecekteki biimlerini de savunuyoruz. Biz, gemi tarafndan mahkum edilmi eylerin kolay bir tekrarn deil, gelecek vaadeden uzun ve g bir almay yeliyoruz. Biz, basmakalp dogmalara kar lafta sava aan, ama pratikte g aktarma, byk i-kk i ayrm teorileri gibi ve elbette tek tek arpmalar teorisi gibi gvelenmi ve zararl basmakalp grleri savunanlar her zaman tehir edece iz.
26
Onlar iktidardan indirmenin, glerini ortadan kaldrmann tek yolu, onlara kar devrimci sava vermekten geer. phesiz devrimciler, mutlak iddet ve sava yandalar deildir. Onlar, her eyden nce ezilen ve smrlen halk kitlelerine dayanrlar ve halkn ncleridirler. Egemen snflarn ve emperyalizmin iddetine kar halk kitlelerinin devrimci iddetinden baka bir ara yoktur. Emperyalizmin ve egemen snflarn bartan anladklar tek ey, halk kitlelerinin onlarn Pax-Romanasn kabul etmelerinden ibarettir. Onlar iin barn anlam, kendi egemenliklerinin srmesidir. Savatan anladklar ise, ezilen ve smrlen halk kitlelerinin kendi dzenlerine kar mcadelesini ezmek ve sindirmektir. Tarih, snf mcadelelerinin tarihidir. Bu snf mcadelesinde, egemen snflarn egemenliklerini sarsan, tehlikeye dren her hareket devlet gcyle, zor aralaryla ezilmeye ve yok edilmeye allr. Kitlelerin en masum ekonomik ve demokratik talepleri bile, onlarn karlarna ters dt her koulda devletin meru zor gleriyle engellenmeye allr. Ezilenler ve smrlenler, her yerde ve her zaman nfusun mutlak ounluunu olutururlar. Egemen snflar aznl karsnda her zaman okturlar. Tarihin gsterdii gibi, genel oy hakkna sahip olan halk kitleleri, her zaman ve her yerde iktidar barl yoldan ele geirebilecek ounlua sahiptirler. Bu gerek karsnda egemen snflarn yapt ey, karmak seim sistemleri uydurarak, gerektiinde rvet ve adam satn alarak ounluun iktidar barl yolla ele geirmesini engellemektir. Satn ald aydnlar yoluyla halk kitlelerinin bilincini bulanklatrmaya, arptmaya alrlar. Bunun yannda, halk kitlelerinin karlarn savunan aydnlar, sudan bahanelerle etkisizletirilmeye allr. Tm bunlarn etkili ve baarl olmad durumlarda, devletin zor gleri devreye girer. Kimi zaman ksmen, kimi zaman tmyle demokratik hak ve zgrlkler ortadan kaldrlr, skynetimler ilan edilir, kitlesel tutuklama ve ikencelere bavurulur. Bu nedenden dolay, insanln bask ve smrden kurtulu mcadelesi, er ya da ge egemen snflarn zoruyla kar karya gelir. Egemen snflarn kendi dzenlerini srdrmek iin zora, iddete bavurmas
kanlmaz olduu iin ezilen ve smrlen kitlelerin bu iddete kar hazrlkl olmalar ve mcadele etmeleri kanlmazdr. Bu, bir snf savadr, insanln kurtulu savadr. Bu savata, ezilen ve smrlen kitleleri silahszlandrmak, onlar bar masallaryla uyutmak tarihe ve insanla kar su ilemekle zdetir. Biz, mral srecine ve bara kar deiliz, ama... diyerek balayan szlere ve deerlendirmelere de karyz. nk mral sreci ve bar edebiyat kesinkes Krt ulusal sorununu zmeyecektir. Yaplmaya allan, Krt ulusunu oyalamak ve baz kk tavizler karlnda mcadele edemez hale getirmektir. Bir taraf (T.C. adna AKP) bunu yaparken, dier taraf (PKK ya da A. calan), daha uygun bir konjonktr ortaya kana kadar durumu idare etmeye almaktadr. Kaytsz-artsz Krt ulusunun (ve tm uluslarn) kendi kaderini belirleme hakk tannmadka Krt ulusal sorununun zmlenemeyeceini sylyoruz. Baka uluslarn ve halklarn zerinden ve onlarn aleyhine ittifaklar kurarak ya da bar anlamalar yaparak Krt ulusuna belli haklar kazandrmaya almak kabul edilemez. Krt halknn otuz yllk kurtulu mcadelesinde katlandklar zverileri, ama biz de ok aclar ektik diyerek, insancl bir grnme brndrmek, neden ve hangi amalarla mcadele edildiini nemsizletirmekle zde-
tir.
Biz iddia ediyoruz ki, Krt ulusu kendi kaderini belirleme hakkna sahip olmad srece, demokratik zerklik ya da blgesel ulusal-kltrel zerklik trnden zmlerin, sadece gn kurtarmak ve sorunu telemekten baka bir anlam yoktur. Krt ulusal uyan gereklemitir. Bugn iin kendi kaderini belirleme hakk telense bile, gelecekte yeniden ve yeniden ortaya kacaktr. Kanlmaz olarak, bugn zm ve bar sylemleriyle ynlendirilen ve aldatlan kitlelerin hareketi ve istemi, ayn sylemlerle pasifize edilen Trklerle ok daha kanl ve iddetli savalara neden olacaktr. Bilinmelidir ki, sava ve bar kavramlarnn ieriini boaltarak, anlamlarn bozarak, ideolojisizletirerek inandrlan kitlelerin d krkl ok daha byk ykmlara yol aar. mral sreci ad altnda, bar sylemleriyle yrtlen gizli grmelere ve mutabakatlara kar oluumuzun temel nedeni budur. Savan mutlak galibinin olmad koullarda yaplan barlar kalc olamaz. Btn bu gereklerin yannda, bar ad altnda Ortadounun en byk askeri gc olma sevdasnn ve syleminin nasl bir sava kkrtcl olduunu da unutmamak gerekir.
27
Tarihi Frsatn Vanas*
2 Haziran 2009
Trkiyede Krt sorununa ilikin tarihi frsatn yakalandna ilikin tartmalar olanca hz ve bereketiyle srerken, 2 Haziran (2009) gn Erbilden petrol boru hatt al trenine ilikin haberler geldi. AKPnin yanda medyas bu haberleri u manetlerle duyurdu: Talabani ve Barzani Trk vanasn seti (Yeni afak) Irakn kuzeyi Trkiyeye petrolle baland (Zaman) Bar vanas (Sabah) Irak petrol artk bar iin akacak (Taraf) Ayn haber Mehmet Emin Karamehmetin Akam gazetesinde de Bar vanas manetiyle yer ald. Sz konusu olan, Kuzey Irak federe Krt devletinin kendi topraklarndan kard petroln Kerkk-Yumurtalk petrol boru hatt zerinden Avrupa lkelerine ihra edilmeye balanmasyd. Blgesel Krt ynetimi babakan Neirvan Barzani, trende yapt konumada bu durumun olaand bir gelime olduunu u szlerle dile getirdi: Bir baka lkede bu olay tipik bir ekonomik ve teknik bir baardr. Krdistan Blgesi iinse bu, yakn gemiten dramatik bir ayrlk.
28
* Bu yaz, Kurtulu Cephesinin Mays-Haziran 2009 tarihli 109. saysnda yaynlanmtr.
Ayn trende konuan Doal Kay naklar Bakan Ashti Hawrami, Irak tarihinde ilk kez Krt halknn, blgenin doal kaynaklar hakknda karar verdiini belirterek, Petrol lanetini ardmzda brakyoruz. Snrtesi ibirliklerinin ve istikrarn hkm srecei bir dneme giriyoruz. Artk birbirimiz iin tehdit deil, partneriz diye konutu. Mesut Barzani ise, daha yaln ve protokol kurallarna uygun szlerle, Blgemiz ve dnya iin tarihi bir adm atyoruz diyerek Krt petrolnn Trk Kerkk-Yumurtalk petrol boru hattndan ihracnn balamasnn tarihsel nemine vurgu yapt. Bylece Abdullah Gln tarihi frsat adn verdii ve bir ay boyunca bu tarihi frsat nedir, Cumhurbakan aklasn diyerek youn tartmalara yol aan frsat da aklk kazanm oldu. Mehmet Emin Karamehmetin sahibi olduu Genel Enerji irketi zerinden Krt petrolnn Yumurtalktan ihra edilmesine ilikin anlamann yaplmas, Globalist sylemle ifade edersek, Trk devleti ile blgesel Krt ynetiminin karlkl bamllk ilikisi iine girdiinin ak ifadesidir. lk etapta 2 milyar dolarlk ihracat gerekletirilecek ve giderek ihracat miktar 20 milyar dolara kacakt. Taraf gazetesinin ifadesiyle, alan vana, 2,2 trilyon dolarlk petroln vanasyd. hra edilecek olan Krt petrol gelirin-
den, bata M. E. Karamehmet olmak zere deiik yabanc irketler %30 pay alrken, kalan gelir Krt federe devleti ile Irak merkezi ynetimi arasnda %17-%83 orannda paylatrlacaktr. Trkiye devletine den pay ise, Kerkk-Yumurtalk petrol boru hattndan yaplan tamacln creti olacaktr. te bylesi paylam iinde ortaya kan tarihsel frsat, Kuzey Iraktaki Krt ynetimi ile Trkiye devleti arasnda karlkl bamllk ilikisi yaratrken, ayn zamanda yakn gemiten dramatik bir ayrlk ifade etmektedir. Bylece petrol zerinden kurulan bar kprsne dayanarak Kuzey Iraktaki PKK varl da barl biimde sona erdirilebilecektir. Tarihi frsat, bylesine bir vanalk olaydan ibaret grnmektedir. te yandan Krt petrolnn nce kamyonlarla Kerkke tanmas ve ardndan bo-
ru hattndan Yumurtalka aktlacak olmas da anlamann ve aln ne denli aceleye getirildiinin bir gstergesidir. Sz konusu olan tarihi frsat olduundan, taraflar alelacele vanay amaya almlardr. ABDnin uzun sredir zerinde alt ve Trkiyeyi ikna olmaya zorlad Kuzey Iraktaki federe Krt devletinin hamiliini stlenmesi olay da, bu vanayla verilen rvet ve vanay her durumda kapatabilme olanayla ksmen salanlm olmaktadr. Bundan sonra olacak olanlar, karlkl bamllk denilen eyin nasl bir zorlama ierdiinin yaanarak renilmesini salayacaktr. Elbette bu vana al, her durumda PKKnin blgedeki varlnn sona erdirilmesi ynnde atlacak admlarla yeni sonular da ortaya kartacaktr. Bu vanayla ortaya kartlmaya allan tarihi frsatn Krt sorununu zemeyecei ise, tarihsel bir olgudur.
28 Kasm 2013
29
2014 Ylna Girerken Trkiye Ekonomisi
ncelikle Trkiye ekonomisi, adylasanyla tam olarak tanmlanmaldr. Trkiye ekonomisi, ezberden sylenirse, 50li yllardan itibaren tmyle da, yani emperyalist lkelere baml bir ekonomidir. Emperyalizme baml bir ekonominin durumunu tahlil etmek, her eyden nce emperyalist ekonomilerin tahlil edilmesini gerektirir. Baml lke, kendi i dinamikleriyle hareket edemediinden, ekonomik durum da lkenin i yapsndaki gelimelerle saptanamaz ve anlalamaz. Aksi halde, ubat 2001 krizinde olduu gibi, sorun ya da kriz, babakann (B. Ecevit) cumhurbakanna (N. Sezer) anayasa kitapn frlatmasnn bir rnym gibi sunulabilir.* kinci olarak, ekonomik durum tahlili, verili bir aamada o lkenin kriz dinamiklerine ne kadar sahip olduunun saptanmas olarak ele alnamaz. Aksi halde, ortaya kan manzara, ekonominin ne kadar iyi ya da kt ynetildiine ilikin bir saptama olmaktan teye gemez. Byle olunca da, ekonomik veriler, ekonominin iyi ya da
* ubat 2001 krizi, 1999 sonlarnda balam ve Kasm 2000de belirgin hal almtr. 1 Aralk 2000 tarihinde MKB 7.977e dmtr. (1 cent) Bunun yannda, dviz fiyatlarn denetlemek amacyla Merkez Bankasnn piyasaya mdahale etmesiyle 6,2 milyar dolar piyasaya verilmitir. Ardndan bankalar dviz satmaya zorlanmtr. Bu yolla dolarn deer kazanmasnn nne geilmeye allmtr. Bunun sonucu ise, repo faiz oranlar %1700lere ve 20 Haziran 2001 tarihli bonolarn faiz oranlar %67,32ye, 21 ubat 2001 tarihli bonolarn faizleri %189,35lere ykselmitir. Tm bunlar 1997 Asya Krizi ile 2000 ylndaki dot.com krizinin Trkiyeye yansmasnn bir sonucudur.
30
kt ynetildiine ilikin deerlendirmeler iin kullanlr. Oysa da (emperyalizme) baml lke ekonomilerinin iyi ya da kt durumda olular, tmyle sisteme baldr ve sistemin ileyii tarafndan belirlenir. Bu nedenle de, baml lkelerin siyasal yneticilerinin tek ilevi, her durumda, kendi lke ekonomilerini bal olduklar sistemle (emperyalizm) uyumlu halde tutmaktr. Dier bir ifadeyle, baml lkelerin siyasal yneticileri, bal olunan sistemin verili bir aamadaki gereksinmelerine uygun kararlar alrlar. Siyasal ynetimler, bu gereksinmelere uygun hareket ettikleri srece, sistemin egemen unsurlar tarafndan desteklenirler. Ancak emperyalist sistemin ekonomik krizleri, kapitalizmin ayrlmaz ve kanlmaz bir rn olduklarndan, her durumda tm lkeleri etkiler. Sistem iindeki hibir lke bylesi bir krizden kanamaz. Sistemin ekonomik krizlerinin tekil lkelere yanssnda ortaya kan farkllklar da, o lkenin siyasal yneticilerinin marifeti ya da ustal sayesinde deil, her lkenin sistem iindeki yeri ve konumuyla ilgilidir. Bu balamda, tekil lke ekonomilerinin durumu, bir btn olarak emperyalist sistemin iinde bulunduu durum tahlil edilmeden anlalamaz ve kavranlamaz. Bugn Trkiyede, ABDnin 3. Parasal Genilemeyi (QE3) ne zaman sona erdirecei izlenmektedirler. Bunun sonucu olarak da, ABD ekonomisine ilikin her trl veri byk bir ilgi grmektedir ve tekil lkeler bunlara gre pozisyon almaya almaktadr. Bu da, tekil lkelerin pozisyonlarnn

GSYH Cari Fiyatlarla Sabit Fiyatlarla (1998) (Milyon TL) % deiim (Milyon TL) % deiim 559.033 22,9 83.486 9,4 648.932 16,1 90.500 8,4 758.391 16,9 96.738 6,9 843.178 11,2 101.255 4,7 950.534 12,7 101.922 0,7 952.559 0,2 97.003 -4,8 1.098.799 15,4 105.886 9,2 1.297.713 18,1 115.175 8,8 1.415.786 9,1 117.675 2,2 Kapasite Kullanm Oran 2004 81,3 2005 80,3 2006 81,0 2007 80,2 2008 76,7 2009 65,3 2010 72,6 2011 75,4 2012 74,2 2013/9 ay 74,2
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
kendi iradelerine deil, tmyle da, zellikle ABDye bal olduunun ak kantdr. Burada emperyalist ekonomilerin bugn iinde bulunduu durumu deil, bu ilikiler iindeki Trkiye ekonomisinin genel durumunu ortaya koymakla yetineceiz. Trkiye ekonomisinin genel durumunu saptarken ele alacamz ilk veri, GSYH ve ekonominin byme dzeyi olacaktr. Tablodan grlecei gibi, 2004-2012 yllar arasnda Trkiyenin GSYHs, cari fiyatlarla %153 bymtr. AKP iktidarnn vn kayna olan bu byme, hi phesiz ekonominin gerek durumunu yanstmaz. Ekonomide gerek byme oran sabit fiyatlarla yaplan GSYH hesaplamalaryla saptanr. Sabit fiyatlarla GSYH, 2004-2012 dneminde (9 ylda) sadece %41 bymtr. Bu byme, 2008 ylnda belirgin bir dn (%0,7) ardndan, 2009 ylnda %4,8 klmeyi kapsayan bir krizden gemitir. Dier bir ifadeyle, ABDdeki mortgage krizinin Trkiyeye yansmasnn bir sonucu olarak 2009 ylnda Trkiye ekonomisi negatif byme gstermi, yani krize girmitir. (Recep Tayyip Erdoann teet geti dedii kriz.) 2009 negatif bymenin ardndan, 2010 ve 2011 yllarnda, ortalama %9 byme kaydeden TrSanayi retimi kiye ekonomisi, 2004 9,8 2012 ylnda yeni2005 5,4 den klmeye 2006 7,8 balamtr. 2011 2007 6,9 ylnda %8,8 olan 2008 -0,9 b y m e o r a n , 2009 -9,6 2012 ylnda %2,22010 12,4 y e d m t r. 2011 9,7 2013 ylnn ilk alt 2012 2,5 ayna ilikin verile2013/8 ay 2,6 re gre, byme
oran %3,7 olarak gereklemitir. IMF raporlarna gre, Trkiyenin 2013 ylnda %3,8 byyecei tahmin edilmektedir. Bu bymede, stoklardaki ve kamu harcamalarndaki art etkili olmutur. Her durumda, bu byme oran, 2008-2009 krizi ncesinden daha dktr. Sanayi retimine ve imalat sanayi kapasite kullanm oranlarna bakldnda, 2013 ylnda bymenin %4n altnda gerekleecei aka grlr. Trkiye ekonomisinin en tipik zellii, ithalata bam oluudur. Bu nedenle de, dviz kurlar, zellikle dolar kuru, ekonomik gelime asndan zel bir yere sahiptir.
Dolar Kuru TL 1,429 1,347 1,438 1,308 1,299 1,555 1,508 1,678 1,801 1,890 2,020
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 11 ay 2013 Kasm
% deiim -4,7 -5,7 6,8 -9,0 -0,7 19,7 -3,0 11,3 7,3 4,9 12,2
2011 ylna kadar uygulanan yksek faiz-dk kur politikas sonucu, dolar kuru bask altna alnm ve reel olarak TL byk lde deerlenmitir. 2011 ylndan 2013 Kasm ayna kadar dolar kuru, 1,678den 2,020ye km ve TL %20 deer kaybetmitir. thalata baml bir ekonomi asndan TLnin deer yitirmesi, dorudan ithal mallarnn pahalanmasna, dolaysyla da i piyasada ithal mallarn fiyatlarnn artmasna yol ama eilimindedir. Enflasyon verilerine bakldnda, dolar kurundaki deiimin s-
31

D Ticaret % hracat deiim 63.167 33,7 73.476 16,3 85.535 16,4 107.272 25,4 132.027 23,1 102.143 -22,6 113.883 11,5 134.907 18,5 152.462 13,0 112.493 -0,4 Dengesi thalat 97.540 116.774 139.576 170.063 201.964 140.928 185.544 240.842 236.545 187.623 % D ticaret deiim dengesi 40,7 -34.373 19,7 -43.298 19,5 -54.041 21,8 -62.791 18,8 -69.937 -30,2 -38.785 31,7 -71.661 29,8 -105.935 -1,8 -84.083 6,0 -75.130 Cari lemler Dengesi (Milyon $) 2004 -14.198 2005 -21.449 2006 -31.836 2007 -37.781 2008 -40.438 2009 -12.168 2010 -45.447 2011 -75.092 2012 -48.505 2013/9 Ay -49.000
(milyon $)
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013/9 Ay
Kaynak: TCMB.
Kaynak: TK
nrl lde fiyatlara yansd grlmektedir. Bunun temel nedeni, dk kur zerinden yaplan ithalat, tketici kredilerindeki art ve devletin enerji alanndaki subvansiyonlardr. Ekonominin dviz kurlarna kar hassasiyeti ekonominin ithalata olan bamllndan kaynaklanmaktadr. Trkiye ekonomisi, 2011 ylnda tarihinin en byk d ticaret an (ve dolaysyla cari ak) vermitir. 2012 ylnda cari a snrlamak amacyla Merkez Bankas tarafndan alnan kararlara (i talebi daraltmak amacyla alnan kararlar) bal olarak ithalat %1,8 azalmsa da, 2013 ylnda cari ak yeniden ykselie gemitir. Bunun doal sonucu da, 2012 ylnda azalan cari an yeniden bymesi olmutur. 2013n ilk dokuz aynda 49 milyar dolar olan cari ak, yl sonu itibariyle 60 milyar dolar civarnda olacaktr. Bu da, bir kez daha cari an finansman sorununu gndemin ilk srasna kartacaktr. Avrupa bor krizi ve FEDin (ABD Merkez Bankas) 3. parasal genilemeyi sona erdirme karar, doal olarak cari an esD Bor TCMB 21.410 15.425 15.678 15.801 14.066 13.162 11.565 9.334 7.088 6.395
kisi kadar kolayca ve dk faizle finanse edilemeyeceini gstermektedir. D borlarn en temel zellii, zel kesimin giderek artan d borlanmasdr. Bu borlanma, arlkl olarak bankalar tarafndan gerekletirilmektedir. Bankalarn salad d krediler (d borlar) byk lde hazine bono ve tahvil almlarnda kullanlmaktadr. Bylece kamunun d bor gereksinmesi, zel kesim tarafndan alnan d borlarn i borca dntrlmesiyle azaltlmtr. Btn bunlarn sonucu ise, artan faizler ve faiz oranlardr. Bono ve tahvil faizlerinde grlen ykseli, ak biimde yeni borlanmalarn daha yksek faiz oranyla gerekleebileceini gstermektedir. Burada faiz oranlarnn dmesini salayabilecek tek etmen, FEDin 3. parasal genilemeyi sona erdirmekten vazgemesidir. Bunu da Trkiyenin, zel olarak Recep Tayyip Erdoann hatr iin yapmayaca aktr. Dne kadar, yani FEDin 2008 ylndan itibaren srdrd parasal genileme politikas sonucu global lekte ortaya kan
Bor
(Milyon $)
32
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2
Kamu 75.668 70.411 71.587 73.525 78.306 83.482 89.081 94.281 104.035 108.595
zel Sektr 63.932 84.663 121.096 161.070 188.726 172.447 191.274 200.814 227.894 252.353
Toplam 161.010 170.500 208.361 250.396 281.098 269.091 291.920 304.428 339.018 367.343
(milyon TL)
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013/11 Ay
224.483 244.782 251.470 255.310 274.827 330.005 352.841 368.778 386.542 406.888

10 Yllk Devlet Tahvili Faiz Oranlar Brezilya Trkiye Hindistan Yunanistan Endonezya Gney Afrika Rusya Meksika spanya Maleyza talya ngiltere ABD Fransa Almanya Japonya
(30 Kasm 2013)
Konsolide Bte Gelirleri 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013/11 Ay Gelirler 110.721 137.981 173.483 190.360 209.598 215.458 254.277 296.824 331.700 290.080 Vergi Gelirleri
(Milyon TL)
12,90 9,18 9,06 8,92 8,69 8,01 7,81 6,06 4,12 4,07 4,05 2,77 2,76 2,22 1,69 0,61
Dolaysz Vergiler 27.997 32.673 43.258 51.844 59.023 61.133 66.566 82.057 92.520 80.429
Dolayl Vergiler 62.080 74.256 86.971 92.560 100.040 101.788 131.263 156.833 169.147 167.533
Kaynak: Maliye Bakanl.
90.077 106.929 137.480 152.835 168.109 172.440 210.560 253.809 278.751 260.215
byk para miktarna dayanarak lkeye akan scak parayla (dk faizle borlanarak) AKPnin i borlar evirebildii koullarda bile, bte gelirlerinin %13 i borlarn faizlerine gitmitir. 2012 sonu itibariyle i bor faiz demeleri 48 milyar TL iken, 2013 ylnda 53 milyar TL olmas beklenmektedir. phesiz almadan vermek Allaha mahsusmu! Dolaysyla hkmetin i ve d borlarn faizlerini deyebilmesinin tek yolu, halktan bu miktarda vergi geliri salamas gerekir. Bte verilerine bakldnda (2013/11 ay), vergi gelirlerinin %64,4 dolayl vergilerden salanmtr. Bir yandan i ve d borlar artarken, i ve d bor faiz demeleri ykselirken, isizlik oran da, baz ini-klar olsa da, hemen her zaman %10lar dzeyinde olmutur. (Burada TKin istatistik oyunlarn bir yana brakyoruz. TK, AKP iktidaryla birsiz Says
(Bin)
likte srekli sahte veriler retmektedir. Bu sahte verilerin en yaygn olduu alan enflasyon ve isizlik oranlardr. Bu adan gerek isizlik oran %10larn ok stndedir.) sizliin en yksek olduu kesim ise, gen nfustur. 2013 ylnn ilk sekiz aynda isizlik oran TK verilerinde %9,8 gzkrken, ayn verilerde gen nfustaki isizlik oran %18,7dir. Ancak AKPnin seim yatrmlar olanca hzyla srmektedir. Daha dne kadar devletin klmesinden sz edenler, enflasyonun en byk nedeninin kamu harcamalar olduunu iddia edenler, AKPnin devlet kadrolarnn saysn srekli artrmas karsnda seslerini karamamaktadrlar. 2013 ylnn ilk dokuz aynn verilerine gre, kamuda kadrolu personel says 2,6 milyona kmtr. Kamu personelindeki artlar, her durumda seim ncesi dnemlerde byk lde atmtr.
(Bin)
Kamu stihdam 2.927 2,948 2.958 3.013 3.099 3.215 3.296
Kadrolu Personel 2.077.699 2.073.070 2.092.626 2.159.013 2.416.159 2.528.123 2.635.647
sizlik Oran 10,8 10,6 10,2 10,3 11 14 11,9 9,8 9,2 9,8
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013/8 Ay
2.385 2.388 2.328 2.377 2.611 3.471 3.046 2.613 2.518 2.806
Gen Nfus sizlik Oran 20,6 19,9 19,1 20,0 20,5 25,3 21,7 18,4 17,5 18,7
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013/9 Ay
Bir yanda %10 (gen nfusta %18,7) isizlik varken, dier yanda cret ve maalar yetersizken, insanlar cret ve maalarnn artrlmas talebinde bulunmak yerine, kredi kartlarnn limitlerinin artrlmas peine dmlerdir. Bunun en somut kant grev
33

Grevde geen ign 93.161 176.824 165.666 1.353.558 145.725 209.913 37.762 13.273 36.073
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Grev sayisi 30 34 26 15 15 13 11 9 8
yeri 47 57 44 793 38 34 37 26 19
i says 3.557 3.529 2.061 25.920 5.040 3.101 808 557 768
Kaynak: alma Bakanl.
istatistiklerinde bulunmaktadr. Tablodan grlecei gibi, 2004 ylndan itibaren kamu ve zel sektrde gerekleen grev says srekli dmektedir. Son ylda kamu kurulularnda tek bir grev gereklememitir. zel sektrdeki grev says ise bir elin parmaklarn gememektedir. te Trkiye ekonomisinin 2013 ylnn son ayndaki genel grnm byledir. imdi btn piyasa aktrlerinin gzleri ve kulaklar FEDin 3. parasal genilemeyi ne zaman sona erdireceine ilikin haberlerdedir. Daha bugnden 3. parasal genilemenin sona erdirilebileceine ilikin haberler dolar kurunun hzla ykselmesine ve
Tketici Kredileri 12.731 29.599 47.520 67.628 83.219 93.319 129.081 168.429 194.034 239.117 8.909 21.974 33.046 51.703 64.064 60.012 85.597 100.375 107.737 126.517 Kredi kartlar 13.717 17.227 21.466 26.352 33.419 36.465 43.652 54.999 70.435 82.010 9.599 12.789 14.928 20.147 25.727 23.450 28.947 32.777 39.109 43.392 Toplam 26.448 46.826 68.986 93.980 116.638 129.784 172.733 223.428 264.469 321.127 18.508 34.763 47.974 71.850 89.791 83.462 114.544 133.151 146.846 169.908
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013/10 Ay 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013/10 Ay
(Milyon YTL)
2 TLyi gemesine yol amtr. thalata baml olan bir lkede dolar kurunun bylesine ykselmesinin kanlmaz sonucu fiyatlarn artmasdr (enflasyon). Artan fiyatlar, i talebin daralmasna; daralan i talep, ithalatn azalmas yannda i retimin dmesine, dolaysyla isizliin artmasna yol aacaktr. AKP, seim dnemine (Mart 2014 Yerel Seimler, Temmuz 2014 Cumhurbakanl Seimi ve 2015 Genel Seimleri) girildii koullarda byle bir gelimenin kendisinin iktidar kaybetmesine yol aacan varsaydndan, tm propaganda olanaklarn kullanarak durumu idare etmeye, olas bir ekonomik krizin sorumlularnn faiz lobisi vb. olarak sunmaya abalamaktadr. Oysa ortadaki tablo, da baml bir ekonominin hemen her zamanki genel grnmnden baka bir ey deildir. Bamllk ortadan kalkmad srece, bu grnm, u ya da bu lde varln srdrecektir. Bundan en byk zarar ise, her zaman olduu gibi, reten kesimler, emekiler ve kyller grecektir. nemli olan ekonominin iinde bulunduu durumu ortaya koymak deil, bu yap iinde en byk zarara uramak durumunda olan halk kitlelerini uyarmak ve bilinlendirmektir. Ama u unutulmamaldr ki, kredi kartlaryla, tketici kredileriyle, konut kredileriyle geni halk kitleleri uzun vadeli olarak dzene baml klnmlardr. Bu bamllk, mevcut durumun deimemesi ynnde bir siyasal tutum ortaya karmaktadr. Geni halk kitleleri mevcut dzenden umutlarn kesmedikleri iin de, mevcut dzenin srdrcs ve gvencesi olarak grdkleri AKP iktidarn her koulda desteklemek eilimindedirler.
(Milyon $)
34
Kaynak: BDDK.
ER YAYINLARI
nternet Adresi: www.kurtuluscephesi.com www.kurtuluscephesi.org www.kurtuluscephesi.net E-Posta Adresi: kurcephe@kurtuluscephesi.org erisyayinlari@kurtuluscephesi.org
MAHR AYAN: KESNTSZ DEVRM I MAHR AYAN: KESNTSZ DEVRM II-III LKER AKMAN: MEVCUT DURUM VE DEVRMC TAKTMZ *** TRKYE DEVRMNN ACL SORUNLARI-I *** OLGAR NEDR? *** MARKSZM-LENNZM BR DOGMA DEL, EYLEM KILAVUZUDUR-III *** THKP-C/HD VE 15 YIL *** POLTKLEM ASKER SAVA STRATEJS VE DEVRMC TAKTMZ *** GRAMSC ZERNE *** REVZYONZMN REVZYONU *** ULUSAL SORUN ZERNE *** BDS: BR PRAGMATK SAPMA *** YEN OPORTNZM ZERNE *** ZAFER BZM OLACAKTIR! [Ankara Davas Savunmas] *** DEVRM PROGRAMLARI *** RUS DEVRMNDEN IKAN DERSLER *** ESK BR GERLLANIN EMEK *** PASS VE YEN ZMN FIRSATILII DEVRMC MARLAR VE EZGLER DNYADA VE TRKYEDE EKONOMK BUNALIM [Kurtulu Cephesi Semeler-I] DNYADA VE TRKYEDE EKONOMK BUNALIM II [Kurtulu Cephesi Semeler-III] LAKLK VE ERATILIK ZERNE [Kurtulu Cephesi Semeler-II] TARHTE, GNMZDE VE DEVRMC MCADELEDE KADINLAR

Kurtuluş Cephesi, Sayı: 135, Kasım-Aralık 2013

Transféré par

Informations du document

Copyright

Formats disponibles

Partager ce document

Partager ou intégrer le document

Options de partage

Avez-vous trouvé ce document utile ?

Ce contenu est-il inapproprié ?

Droits d'auteur :

Formats disponibles

Kurtuluş Cephesi, Sayı: 135, Kasım-Aralık 2013

Transféré par

Droits d'auteur :

Formats disponibles

KURTULU CEPHES

Anti-Emperyalist ve Anti-Oligarik Mcadelede Zafer Bizim Olacaktr!

YIL: 24 SAYI: 135 Kasm-Aralk 2013

[25 Austos 1911-4 Ekim 2013]

Seim Sath- Mailine Girilirken

KURTULU CEPHES Kasm-Aralk 2013

SEM SATH-I MALNE GRLRKEN

http://www.kurtuluscephesi.com http://www.kurtuluscephesi.org http://www.kurtuluscephesi.net http://www.kurtuluscephesi.de E-Posta Adresi: kurcephe@kurtuluscephesi.org

Bu say LKER Matbaasnda baslmtr. Bask Tarihi: 6 Aralk 2013

Kasm-Aralk 2013 KURTULU CEPHES

30 Mart 2014 Yerel Seimlerine Doru

Seim Sath- Mailine Girilirken

KURTULU CEPHES Kasm-Aralk 2013

Kasm-Aralk 2013 KURTULU CEPHES

Legalletirilmenin Manzara-i Umumiyesi

KURTULU CEPHES Kasm-Aralk 2013

Kasm-Aralk 2013 KURTULU CEPHES

Solda ve Solda Dayanlmaz ve Bulunmaz Seim Taktikleri

KURTULU CEPHES Kasm-Aralk 2013

Kasm-Aralk 2013 KURTULU CEPHES

KURTULU CEPHES Kasm-Aralk 2013

Kasm-Aralk 2013 KURTULU CEPHES

KURTULU CEPHES Kasm-Aralk 2013

Kasm-Aralk 2013 KURTULU CEPHES

KURTULU CEPHES Kasm-Aralk 2013

Kasm-Aralk 2013 KURTULU CEPHES

KURTULU CEPHES Kasm-Aralk 2013

Eitim Sistemi ve Dershane Sava

Kasm-Aralk 2013 KURTULU CEPHES

KURTULU CEPHES Kasm-Aralk 2013

Kasm-Aralk 2013 KURTULU CEPHES

KURTULU CEPHES Kasm-Aralk 2013

Kasm-Aralk 2013 KURTULU CEPHES

Halk Savann Askeri Sanat

KURTULU CEPHES Kasm-Aralk 2013

Kasm-Aralk 2013 KURTULU CEPHES

KURTULU CEPHES Kasm-Aralk 2013

Sava ya da Bar Harp veya Sulh

Kasm-Aralk 2013 KURTULU CEPHES

KURTULU CEPHES Kasm-Aralk 2013

Kasm-Aralk 2013 KURTULU CEPHES

KURTULU CEPHES Kasm-Aralk 2013

Tarihi Frsatn Vanas*

* Bu yaz, Kurtulu Cephesinin Mays-Haziran 2009 tarihli 109. saysnda yaynlanmtr.

Kasm-Aralk 2013 KURTULU CEPHES

KURTULU CEPHES Kasm-Aralk 2013

2014 Ylna Girerken Trkiye Ekonomisi

Kasm-Aralk 2013 KURTULU CEPHES

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

KURTULU CEPHES Kasm-Aralk 2013

Kasm-Aralk 2013 KURTULU CEPHES

Kaynak: Maliye Bakanl.

Kamu stihdam 2.927 2,948 2.958 3.013 3.099 3.215 3.296

Kadrolu Personel 2.077.699 2.073.070 2.092.626 2.159.013 2.416.159 2.528.123 2.635.647

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013/9 Ay

KURTULU CEPHES Kasm-Aralk 2013

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Kaynak: alma Bakanl.

Vous aimerez peut-être aussi