Kurtuluş Cephesi, Sayı: 136, Ocak-Şubat 2014

KURTULU CEPHES
Anti-Emperyalist ve Anti-Oligarik Mcadelede Zafer Bizim Olacaktr!
http://www.kurtuluscephesi.com
YIL: 24 SAYI: 136 Ocak-ubat 2014
Bir Devrim Simgesi ve Devrim Arac: Kalanikov (AK-47) Biz bu dvizin belini krarz... TLnin deerini aslanlar gibi koruyacaz. Ekonominin Halleri Helal Para-Haram Faiz 76 milyon Nfusun 70 milyonu Kentlerde Oturuyormu! Ula Bardak lker Akman, Hasan Basri Temizalp, Yusuf Ziya Gne Yksel Eri Nedim Atlgan Mustafa Atmaca Kuvvetler Ayrl, Anayasa ve Snf Mcadelesi 7 ubattan 17 Arala Tayyipilerin Glencilerle Sava Seim Sath- Mailine Girilince
(27 Austos 2013, Erdem Ba, T.C. Merkez Bankas Bakan)
KURTULU CEPHES Ocak-ubat 2014

AK-47nin yaratcs Mihail Timofeyevi Kalanikovun (10 Kasm 191923 Aralk 2013) ansna. T.C. Merkez Bankas Bakan Erdem Bann dolar kuruna ilikin beyanatlar ve dolar karsnda TLnin son durumu zerine bir inceleme. TL karsnda dolarn rekor zerine rekor krd, AKPnin tm direniine karn T.C. Merkez Bankasnn faiz oranlarn ykseltmek zorunda kald bir ortamda Trkiye ekonomisinin genel grnm. Tefeci-tccar ya da feodal-tacir zihniyetinin sermaye, kr ve faiz karsndaki tutumu zerine bir deerlendirme. TKin Adrese Dayal Nfus Kayt Sistemi Sonular zerine bir deerlendirme.
3 5 7 11 15 18
BR DEVRM SMGES VE DEVRM ARACI: KALANKOV (AK-47) BZ BU DVZN BELN KIRARIZ... TLNN DEERN ASLANLAR GB KORUYACAIZ. EKONOMNN HALLER HELAL PARA HARAM FAZ 76 MLYON NFUSUN 70 MLYONU KENTLERDE OTURUYORMU! ULA BARDAKI LKER AKMAN HASAN BASR TEMZALP YUSUF ZYA GNE YKSEL ER NEDM ATILGAN MUSTAFA ATMACA KUVVETLER AYRILII, ANAYASA VE SINIF MCADELES 7 UBATTAN 17 ARALIA TAYYPLERN GLENCLERLE SAVAI SEM SATH-I MALNE GRLNCE
Ve yanndakinin kanl ba omzuna deince, ona sra gelince saysn sayd... Sz istemez Yal gz istemez elenk melenk lazm deil Susun Sra Neferi Uyusun...
AKP-Cemaat atmas balamnda kuvvetler ayrm zerine bir irdeleme.
21 26 31
Cemaatin 17 Aralk yolsuzluk operasyonuyla zirveye kan AKP-Cemaat atmasnn genel deerlendirilmesi. 30 Mart Yerel Seimleri arifesinde seimler ve seim ittifaklar zerine bir irdeleme.
KURTULU CEPHES
SORUMLU: Sezai Grr
Yazma Adresi: Postfach 1414 55504 Bad Kreuznach / Deutschland
http://www.kurtuluscephesi.com http://www.kurtuluscephesi.org http://www.kurtuluscephesi.net http://www.kurtuluscephesi.de E-Posta Adresi: kurcephe@kurtuluscephesi.org
Bu say LKER Matbaasnda baslmtr. Bask Tarihi: 7 ubat 2014
Ocak-ubat 2014 KURTULU CEPHES
Bir Devrim Simgesi ve Devrim Arac: Kalanikov (AK-47)
Mihail Timofeyevi Kalanikov

(10 Kasm 191923 Aralk 2013)
Dnyann neresinde bir devrimci sava varsa, orada ilk karlaacamz grnt Kalanikov olmaktadr. Kalanikovun grntleri sadece devrim mcadelelerinde grlmez. O, her trden gerici hareketlere kar yrtlen mcadelelerde de kendisini gsterir. Emperyalizm koullarnda seimle iktidar ele geirerek demokratik halk iktidarn kurabileceini dleyen Salvador Allendeye son dakikalarnda ve son nefesinde ayrlmaz bir yolda gibi elik eden Kalanikov olmutur.1945 sonrasndaki tm antiemperyalist mcadelelerde kendisini bir simge haline getiren Kalanikov otomatik silah, bu deerini sadece onu reten lkenin Sovyetler Birlii olmasndan almamtr. Tm emperyalist basn-yayn organlar, Kalanikovu yaln bir komnizm simgesi olarak lanse ederken, Kalanikovun gerilla
savandaki temel stnlklerini uzun sre grmezlikten gelmilerdir. Amerikan emperyalizmi Vietnam Savanda ibirlikileri iin zel olarak rettii AR-10 ve M-16larn Kalanikov (AK-47) karsnda nasl etkisiz kaldn grdkten sonradr ki, AK-47lerin gerilla savalarndaki stnln kabul etmek zorunda kalmtr. Tabii bu kabul etme zorunluluunun temelinde yatan, insan unsurunun deimesidir. Bir baka deyile, sava alannda bir kez daha, er, subaydan daha hnzr kt1. Vietnam Savanda grld gibi, Amerikan askerleri ellerindeki M-16lar bulduklar her frsatta Kalanikovla deitirmilerdir. Engelsin ak biimde tanmlad gibi, Silahlanma, bileim, rgtlenme, taktik ve strateji, her eyden nce, retim ve ulatrma olanaklar tarafndan, her durumda ulalm bulunan dzeye baldr. Bu konuda bir altst etme etkisi yapan ey, deha sahibi byk komutanlarn zgr zek yaratlar deil, daha iyi silahlarn tretimi ve insan esinin, yani askerin deimesidir; deha sahibi byk komutanlarn etkisi, en iyi du-
rumda, sava yntemini, silahlara ve yeni savalara uyarlamakla snrlanr.2 Engelsin bu belirlemeleri Kalanikovla birlikte bir kez daha tantlanm olmaktadr. Kalanikovun retilmesinin ksa tarihine baklacak olursa bu daha net grlr. Kalanikov otomatik silahnn tarihi, hemen hemen Sovyetler Birliinin tarihi ile zdetir. Emperyalist kuatma altndaki Sovyetler, tm zamanlarnda srekli askeri harcamalara zorlanmtr. Ancak bu zorlanma, yeni silahlarn tretimiyle birlikte asgariye indirilmeye allmtr. te 1921-1922lerde Fiyodorov ve Degtyarevin gelitirdii makineli tfekler, Simonovun gelitirdii tfekler ve Tokarevin gelitirdii tabancalar Sovyet Kzl Ordusunun sava gcn oluturuyordu. kinci yeniden paylam sava koullarnda Nazi Almanyasnn blitzkrieg (yldrm sava) adn verdikleri saldr taktikleri, otomatik makinal tabanca olarak Schmeizerin ve hzl tanklarn retilmesiyle birlikte ortaya kmtr. Alman Schmeizeri olarak bilinen silah, arjr kapasitesi 32 mermilik olup, seri atlyd. Bu ate gcnn stnln kullanan Naziler, savan ilk yllarnda nemli ilerlemeler salamtr. Sava koullarnda hafif otomatik silahlarn stnlnn bu ak grnm, gerek ngiltere ve ABDyi, gerekse Sovyetler Birlii ni yeni silah tretimine yneltmitir. ngilizlerin Stenleri ve ABDnin Thomsonlar, hemen hemen Alman Schmeizerleriyle byk benzerliklere sahipti. Sovyetler ise, ilk dnemde seri atl, ama uzun menzilli, 7,62x39 kalibrelik SKS (Simonov) retimine ynelmitir. 1941 ylnda retimine balanlan PPSch-41 ve 1943 ylnda retimine balanlan PPS-43, Tokarev tabancalaryla standart mermi kullanmaktadr, yani 762x25 mm kalibrelik bu silahlar seri ve tek atl ayar dzenei ile Alman Schmeizerlerinden daha gelikin durumdadr. Bu silahlarn yannda Degtya-
revin tam otomatik makineli tfei (PPD ve RPD) seri olarak retilmeye balanmtr. Bugn Dittiriyov olarak halk dilinde ifade edilen bu makineli tfek Kzl Orduya byk bir ate stnl salamtr. te II. Yeniden Paylam Sava iinde gelitirilen yeni silahlarn ulat en st dzey, 1947 ylnda retimine balanan AK47ler olmutur. Sovyet askeri strateji ve taktiklerine uygun olarak gelitirilen Kalanikovlar, 7,62x39 mm lik mermi kalibresi ve 30luk arjr kapasitesiyle dzenli ordulara kar byk bir hareket olana salamaktadr. Saldr ve savunma koullarnda kullanlabilme zellikleriyle AK-47ler emperyalist ordularn en korktuklar silah durumuna gelmitir. AK47ler, tm uzunluu 870 mm, namlu uzunluu 415 mm ve arl 4,3 kg.dr. Merminin namludan k hz 710 m/saniyedir. Teorik olarak dakikada 600 mermi atabilen AK-47, seri atlarda 100 mermiyi bir dakikada ateleyebilmektedir. Bu zellikleriyle AK-47ler, savunma konumunda dmann saldrsn youn atele durdurabilme zelliine sahip olduu gibi, tek atlarla nokta hedefleri vurabilme zelliklerine de sahiptir. Nokta atlarda 800 metre menzilli AK47ler, seri atlarda 400 metrede ldrc olmaktadr. 1959 ylndan itibaren gelitirilen AK-47 ler, sabit tahta dipik yerine, metal ve katlanabilir dipikli olarak da retilmeye balanmtr. AKM olarak yeni tip Kalanikovlar 3,14 kg. arlndadr. Bylece daha kolay tanabilir hale gelmitir. 1976 ylnda gelitirilen AKSU-76larla bir kez daha kendisini yeni koullara uyarlayan Kalanikovlar, devrimci savalarn yeni savalar iin de uygun bir silahlanma unsuru olmay srdrmektedir. Maddi ve teknik olarak gl bir dmana kar, politik ve moral stnlkle savaan (Giap) halklarn devrimci savann simgesi Kalanikov, uzun bir sre bu niteliini koruyacaktr.
1 2
Engels: Anti-Dhring, s: 282 Engels: Anti-Dhring, s: 277-278
Biz bu dvizin belini krarz... TLnin deerini aslanlar gibi koruyacaz.

(27 Austos 2013, Erdem Ba, T.C. Merkez Bankas Bakan)
Bundan aylar ve aylar nce, alt-st be ay nce, 27 Austos 2013de, AAnn Finans Masasna konuk olan anl-anl, zerk ve bamsz bir devlet kurumu, T.C. Merkez Bankas Bakan Erdem Ba masaya yumruunu vurdu! Dolar yl sonunda 1,92 ve altnda olursa armayn dedi. Bunu demekle kalmad, Bundan sonra en ufak bir sapma gstermezsek ve faiz tarafnda ok salam durursak bugn grdmz dvizdeki ykseliin birka gn bile srmeyeceini de syledi. Ve yle devam etti: Dvize kar bilano silahn kullanacaz. Satlabilir dviz rezervi 40 milyar dolar. TCMBnin net rezervi bitmez. Dviz kuruna defansif olarak oynakl azaltmak iin mdahale ederiz. Ofansif olarak ise dvizi deer kazandrc ynde mdahale edebiliriz. Ofansif olarak mdahalenin btn altyaps hazr. Biz bu dvizin belini krarz. Bana inann ve kazann. artmay bundan sonra dviz tarafnda yapacaz. Dviz kurlar ile ilgili TLye deer kazandrc srpriz manevralarla... Savunmaya almayacaz, hcuma geiyoruz. TLnin deerini tek silahla (dviz mdahale silah) aslanlar gibi koruyacaz. Faiz silahn hi kullanmayacaz.
Analistlere sesleniyorum, faiz artrm beklentisine girmeyin. Sabit faiz beklentisine girin.
Erdem Ba bunlar sylerken (27 Austos), dolar 1,998 TL olurken, euro 2,672 TL seviyesine ykseldi. 2013 Ocak ayna gre dolar %11,9, euro %13,4 orannda artt. Erdem Ba konuur konumaz, dolar 2 TLyi aarak 2,026 TLye ykselirken, euro 2,704 TLye ykseldi. Yl sonuna gelindiinde dvizin beli sapasalam yerinde dururken, Bann yl sonu iin ne srd 1,92 TLlik dolar kuru oktan unutulmutu. 31 Aralkta dolar kuru 2,138 TL olurken, euro 2,942 TLye ykseldi. Bylece TL, dolar karsnda deer kayb %19,7 olurken, euro karsnda %24,8 deer yitirdi.
Euro/TL 2,3565 2,3902 2,3603 2,3230 2,3528 2,4542 2,5183 2,5654 2,6978 Dolar/TL 1,7862 1,7633 1,7988 1,8120 1,7995 1,8876 1,9282 1,9343 2,0348
2 1 1 1 2 3 1 1 2
Ocak 2013 ubat 2013 Mart 2013 Nisan 2013 Mays 2013 Haziran 2013 Temmuz 2013 Austos 2013 Eyll 2013

1 Ekim 2013 1 Kasm 2013 2 Aralk 2013 2,7552 2,7249 2,7504 2,0402 1,9930 2,0211
%12ye ve politika faizini %4,5tan %10a ykseltti. Bylece Gezi Direniiyle birlikte tedavle srlm olan faiz lobisi hayaldi, gerek oldu! Ama dvizin beli krlamad. Faiz artyla 8 kuru den dolar bir kez daha ba kaldrd ve 2,283 seviyelerine yksedi. Sonuta, 31 Ocak 2013-2014 arasnda TL, dolar karsnda %29,2, euro karsnda %29,8 deer yitirdi. Bir dier ifadeyle, TL, dolar ve euro karsnda %30 devale edilmi oldu.
20 21 22 23 24 27 28 29 30 31 Ocak Ocak Ocak Ocak Ocak Ocak Ocak Ocak Ocak Ocak 2014 2014 2014 2014 2014 2014 2014 2014 2014 2014 3,0077 3,0392 3,0385 3,0612 3,1053 3,1751 3,2110 3,0990 3,0417 3,1058 2,2124 2,2425 2,2455 2,2591 2,2782 2,3184 2,3470 2,2699 2,2274 2,2837
Ocak 2014n son gnlerine gelindiinde, dolar 2,2 TL seviyesini geti ve 28 Ocak gn tarihi rekor krarak 2,347 TL dzeyine ykseldi. Faiz silahn hi kullanmayacaz diye kkreyen Erdem Ba, Yeni afakn Dik dur, artrma manetine ramen faiz silahn kullanmak zorunda kald. T.C. Merkez Bankas, 29 Ocak gece yars (24:00) agrasif bir biimde faiz silahn ateledi. Gecelik faiz orann %7,75den
Tm bu sreten geriye, faiz lobisi sylemi ile Yeni afakn manetleri kald.
Ekonominin Halleri
Birden bire, en azndan Recep Tayyip Erdoan yanls (yanda) medya asndan birden bire Trkiye ekonomisi altst oldu. Bu medyaya gre, ekonomide ufak tefek skntlar olsa da, herey yolunda gidiyordu. Bu medyaya gre, nce Gezi Direnii balad ve ardndan paralel devletin 17 Aralk yolsuzluk operasyonu geldi. Dolar ve euro rekor krd. T.C. Merkez Bankas, istemeye istemeye faiz oranlarn ykseltti. Oysa doada, toplumda, siyasette hibir ey birden ortaya kmaz. Meydana gelen her ey, belli bir srecin ve bu sreteki niceliklerin bir sonucudur. Ekonomide ortaya kan bunalmlar, krizler, her zaman belli bir zaman aralnda biriken nicel sorunlarn nitel bir dnm olmutur. Trkiye ekonomisini yakndan izleyenler bu gerei ok uzun zamandr somut verilerle ortaya koymulardr. Trkiye ekonomisindeki son olaylar (kurlarn ykselmesi ve faiz oranlarnn artrlmas), Recep Tayyip Erdoann teet geti dedii 2008 Mortgage Kriziyle balam ve yine Recep Tayyip Erdoann teet bile gemeyecek (27 Temmuz 2011) dedii 2010 ylndaki Avrupa Bor Kriziyle geli(Milyon $)
hracat 107.272 132.027 102.143 113.883 134.907 152.462 151.869
thalat 170.063 201.964 140.928 185.544 240.842 236.545 251.651
D Ticaret A -62.791 -69.936 -38.786 -71.661 -105.935 -84.083 -99.782
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
mitir. Mortgage Krizi srecinde, 2009 ylnda, ihracat %22,6, ithalat %30,2 azalmtr. D ticaret andaki klme dorudan d demeler dengesine (cari ak) yansm, ak 40,4 milyar dolardan 12,2 milyar dolara inmitir. Tmyle da baml bir lkede d dnyaya ilikin gerilemeler ekonominin klmesine yol amtr. Bunun sonucunda da ekonomi %4,8 klmtr. 2010 ylnda, yani Mortgage Kriziyle birlikte FEDin 3. parasal genileme politikalarn uygulamaya balamasyla scak para giriinde byk bir art olmu ve bunun sonucunda ihracat %11,5 artarken, ithalat %31,7 ve d ticaret a %84,7 artm ve cari ak 12 milyar dolardan 45 milyar dolara kmtr. 2011 ylnda ise, ithalat %18,5, ithalat %29,9 artm, d ticaret a %47,8 artarak 106 milyar dolara ve cari ilemler a da 75 milyar dolara kmtr. Bu byme sayesinde lke ii talep canlanm, konut sektrnden dayankl tketim mallarna kadar tm alanlarda talep patlamas yaanmtr. Bu da 2011 seimlerinde AKPnin oylarn %50ye ykseltmesi sonucunu dourmutur. Gerek FEDin parasal geniCari Byme Ak oran leme politikas, gerekse Suriye -37.781 4,7 politikalar zerinden Katar ve -40.438 0,7 Suudi Arabistandan aktarlan -12.168 -4,8 dolarla (kayna belli olmayan -45.447 9,2 dviz girii) sayesinde lke ta-75.092 8,8 rihinin bu en byk cari a fi-48.504 2,2 nanse edilebilmitir. -63.000 Bu durumun olas sonular-
n 121. saymzda yle belirtmitik: Trkiye cari an finanse edilememesinden kaynaklanan yeni bir dviz krizinin arifesinde bulunmaktadr ve d borlar eviremez hale, yani faizlerini deyemez hale gelmek zeredir. Bu durumda AKP ekonomi kurmaylarnn yapabilecei tek ey, ekonomist diliyle sylersek, ekonomiyi soutmak adna i mal, hizmet ve kredi talebini ksmaktr. Burada birincil dereceden tehlike oluturan ise, bankalarn verdii konut kredileridir. Dolaysyla ilk yaplacak i konut kredi faizlerini ykseltmek olacaktr.* Ancak T.C. Merkez Bankas faiz lobisine aslanlar gibi direnerek faiz artrmna gitmemi, bunun yerine bankalar kredi byme oranlarn %35den %15e indirmeye zorlamtr. Bu da konut sektrnde talebin dmesine yol amtr. Konut talebindeki daralma dier alanlara da yansmtr. Bu durumun AKPnin temel mttefiki durumunda olan mteahhitlerin zora dmesine neden olduu grlnce de, T.C. Merkez Bankas faiz oranlarn drerek yeniden i talebi canlandrma yoluna gitmitir. (Gecelik faiz oranlar %12,5tan %9a drlmtr.) Bu gelimeler kurlar zerinde ters ynde etkide bulunmu ve kurlarn hzla ykselmesine yol amtr. Yl boyunca 1,65-1,70 TL bandnda seyreden dolar, Ekim ayndan itibaren 1,85lerin zerine kmtr. Bunun zerine T.C. Merkez Bankas 2006 ylndan sonra ilk kez piyasalara dorudan mdahale etmi ve 750 milyon dolarlk dviz sat gerekletirmitir. Bu mdahalenin ardndan dolar kuru 1,80lerin altna inmise de Kasm ortalarndan itibaren, yani dorudan mdahaleden bir ay sonra yeniden 1,80lerin zerine ykselmitir. 30 Aralk 2011e gelindiinde dolar kuru 1,91e knca, T.C. Merkez Bankas bir kez daha (agrasif ) piyasalara dorudan mdahale etmi ve dviz sat ihalesi yoluyla piyasalara 3,2 milyar dolar satmtr. Ancak bu mdahale fazlaca etkili olmam, dolar sadece iki kuru gerilemitir. Bunun zerine T.C. Merkez Bankas 3 Ocak 2012 gn
bir kez daha piyasalara dorudan mdahale etmi ve 1 milyar dolar tutarnda dviz sat gerekletirmitir. Bylece iki gn iinde T.C. Merkez Bankas 4,2 milyar dolar satmtr. Tm mdahalelere ramen, Ocak 2011de 1,55 TL olan dolar 2011 yln 1,91 seviyesinde kapatmtr. Bylece 2011 ylnda TLnin deer kayb %23 orannda gereklemitir. Kurlarn ykselmesine yol aan en temel etmen, hi phesiz yksek cari ak ve bunun finansman sorunu olmutur. Avrupa Bor Krizi koullarnda d kredi salanmasndaki skklklar ve bunun sonucu olarak cari an finansmannn ciddi bir krlganlk haline gelmesi kurlarn ykselmesine yol amtr. Bylece Trkiye ekonomisi 2012 ylna giderek artan ve byyen bir kur ve cari ak sorunuyla girmitir. thalata baml bir lkede cari an snrlandrlmasnn tek yolu phesiz ithalatn snrlandrlmasndan gemektedir. thalat ise, dorudan i talep tarafndan belirlenmektedir. Dolaysyla i talebi daraltc politikalar yoluyla ithalat snrlandrmak ve bu yolla da cari ilemler an azaltmak olanakldr. Merkez Bankas da bu yolu izlemi, i talebi daraltmak amacyla bankalarn kredi hacmini azaltc nlemlere bavurmutur. Bu da, bankalarn munzam karlk oranlarnn** artrlmas yoluyla gerekletirilmitir. 2011 ylnda %8,8 olan yllk byme oran, 2012 ylnn ilk alt aynda %3,1e inerken, 2011 ylnda %7,8 artan hane halknn tketimi ise, 2012 ylnn ilk alt aynda %0,2 azalmtr. te yandan i talepteki daralmaya paralel olarak sanayi retimi ilk alt ayda ortalama %3,2 byrken, sanayide kapasite kullanm oran ortalama %74,3 dzeyinde gereklemitir. Bylece, kapasite kullanm oran, bir nceki yln Austos ayna gre %2,4, bir nceki aya gre %1,8 azalmtr. talebin daraltlmasna ynelik politikalarn bu sonular ve zellikle i talepteki
** Munzam ya da zorunlu karlk oranlar, bankalarn topladklar mevduatlara karlk olarak Merkez Bankasnda bulundurmak zorunda olduklar mevduat orandr. Bu yolla bankalar, topladklar mevduatlarn belli bir blmn kullanamaz hale gelmektedirler. Bylece bankalarn kredi hacminde belli bir snrlandrmaya gidilmi olmaktadr.
* Kurtulu Cephesi, Ekonomik Krizin Ayak Sesleri mi?, Say: 121, Mays-Haziran 2011.
daralmann konut sektrnde ortaya kard sorunlar (talep azalmas yannda Fi-Yap olaynda olduu gibi iflaslarn ortaya kmas) karsnda 2012 ylnn ikinci alt aynda i talebin daraltlmas politikalarndan (Recep Tayyip Erdoann dorudan mdahalesiyle) vazgeilmitir. 2012 ylnn sonlarna doru yeniden i talebi artrc politikalara geri dnlmse de, ekonomik byme %2,2 dzeyine inmitir. talepteki daralmaya paralel olarak byme hznn byk lde yavalamas karsnda zarar gren sermaye kesimlerini, mteahhitleri ve byk tedarikileri (AKP sayesinde zenginleen tm kesimleri) korumak amacyla 2013 ylnda i talebi artrc politikalar uygulamaya sokulmutur. Neredeyse tmyle ithal mallarna bal i talebin artrlmasnn sonucu ise, d ticaret ann 84 milyar dolardan 99,9 milyar dolara kmas olmutur. Cari ak da, 48,5 milyar dolardan 63 milyar dolara ykselmitir. Tm bu srete, 22 Mays 2013de FEDin 3. parasal genilemeyi sona erdireceini aklamasyla birlikte ksa vadeli yabanc sermaye (scak para) giriinin byk lde azalaca ortaya knca, cari an finansman sorunu birincil sorun haline gelmitir. Bu da kurlar zerinde etkisini gstermi ve TL hzla deer yitirmitir. Sonuta dolar, Ocak 2014de tarihi rekorunu krarak 2,30un zerine kmtr. Dolarn tarihi rekoru karsnda T.C. Merkez Bankasnn yapt ilk ey, 23 Ocak gn piyasalara 4 milyar tutarnda dolar satmak olmutur. Ancak 4 milyar dolarlk sata ramen dolarn atei sndrlememi, birka kuruluk dn ardndan dolar yeniden ykselmeye balam ve 28 Ocak gn dolar 2,34 TL dzeyine ykselmitir. Bylece 2013 ylnn son gnlerinden 23 Ocak gnne kadar yaplan mdahale sonucunda T.C. Merkez Bankasnn dviz rezervleri 11,8 milyar dolar erimitir.
06 13 20 27 03 10 17 24 Brt Dviz Rezervi Aralk 2013 Aralk 2013 Aralk 2013 Aralk 2013 Ocak 2014 Ocak 2014 Ocak 2014 Ocak 2014 114,8 115,1 114,2 112,0 110,3 109,7 106,9 102,4
Merkez Bankasnn piyasalara dorudan mdahalesine ramen dolardaki ykseliin engellenemeyecei grldnde, kanlmaz olarak eski yksek faiz-dk kur politikasna geri dnlmeye allmtr. Bunun sonucu olarak da 29 Ocak gn faizler artrld. Gecelik faiz oran %7,75den %12ye ve politika faizi %4,5tan %10a ykseltildi. Bu faiz artndan beklenen, yksek oranda scak parann gelmesi ve bu yolla kurlarn aa ynde hareket etmesidir. Bylece 2002-2008 yllarnda uygulanan yksek faiz-dk kur politikasnn bir kez daha etkili olaca beklenmektedir. Aktr ki, gemi dnemde yksek faiz-dk kur politikasnn etkili olmasnn temelinde dnya apnda kredi hacmindeki genileme yatmaktadr. Bugn ise, FEDin 3. parasal genilemeyi bile sonlandrmaya yneldii bir ortamda, byle bir kredi genilemesinden daha ok kredi daralmas sz konusudur. Dolaysyla yksek faiz-dk kur politikasnn etkili olabilmesinin koullar bulunmamaktadr. Bunlardan daha da nemli olan, FEDin 3. parasal genilemeyi sona erdirme kararnn arka plannda ABD ve dier emperyalist lkelerdeki krizin geri-braktrlm lkelere ihra edilmesinin yatmasdr. Bugnlerde krlgan beli denilen, Trkiye, Brezilya, Hindistan, Gney Afrika ve Endonezya krizin ihra edilecei hedef lkeler durumundadr. Yine son zamanlarda krlgan beliye ili, Rusya ve Arjantin eklenerek krlgan sekizliden sz edilmeye balanmtr. Yakndan bakldnda, ksmen Hindistan ve Rusya dnda kalan alt lke, zellikle de 1980-1994 yllar arasnda srp giden dnya bor krizinin en etkin olduu lkelerdir. Bunlarn en temel zelliklerinden birisi, dier geri-braktrlm lkelere gre grece daha byk bir ekonomiye sahip olmalardr. kinci olarak, bu lkelerde emperyalist lkelerin dorudan sermaye yatrmlar (joint venture ve portfy yatrmlar) ilk sralar almaktadr. 2012 verilerine gre, geri-braktrlm lkelere yaplan dorudan sermaye yatrm tutar 2,8 trilyon dolar olup, bunun 1,2 trilyon dolar (%41i) krlgan sekizlinin yedi lkesine yaplmtr. Dolaysyla FEDin 3. parasal genileme politikasn sona erdirmesiyle birlikte dnya apndaki likidite daralmasndan en ok etkilenecek
nemli lde krlgan hale getirmektedir. Bu durumda dorudan d borlanmaya gitmekten baka seenek kalmamaktadr. Bu Dorudan Sermaye Yatrm da bir kez daha IMFnin kapsn almak de(Milyon $) mektir. Daha dne kadar IMFye borlarBrezilya 469.360 mz dedik, stelik IMFye be milyar doEndonezya 194.029 lar bor verdik diyen Recep Tayyip ErdoTrkiye 150.595 an gibi IMFye kafa tutan ve bununla ili 109.453 prim yapan bir politikac iin byle bir duHindistan 108.178 rum, karizmann izilmesinin tesinde Arjantin 77.790 tm inandrcln yitirmesi anlamna gelGney Afrika 56.597 mektedir. Bu da, bir ekonomik krizle (ubat Yedi lke toplam 1.166.002 2001 krizi) iktidara geldiini dnen AKPKaynak: UNCTAD, FDI/TNC verileri, 2013. nin bir baka ekonomik krizle (belki de buTrkiye zelinde FEDin 3. parasal ge- gn iine girilen kriz sreciyle) iktidar kaynileme politikasn sonlandracana ili- betmesi anlamna gelecektir. kin aklamay yapt tarihte (22 Mays Gerekte ise, ekonomik krizler bir gn2013) portfy yatrmlar (hisse senetleri, de ve birden ortaya kmazlar. Gerek ekodevlet i borlanma senetleri/DPS ve repo) nominin ileyi kurallar, gerek kredi siste166 milyar dolar iken, 2013 ylnn sonunda mi nedeniyle ekonomilerde meydana gelen 51 milyar dolar azalarak 114 milyar dolara belirgin bir krlma, bir krizin balangc olinmitir. Ocak 2014de 7 milyar dolar yaban- maktan te anlam tamaz. Bu krlmann c sermaye Trkiyeyi terk etmi ve yaban- kriz olarak tanmlanabilecek duruma gelclarn portfy yatrmlar 107,8 milyar dola- mesi iin ay ile 9 ay arasnda bir zaman ra inmitir. gerekir. Bugn itibariyle, TL, dolar karsnda %30 deer yitirmitir. Enerjiden taYurtd Yerleiklerin Portfy Yatrmlar rm rnlerine kadar hemen her eyi Hisse ithal eden Trkiyede TLnin deer yi(Milyon $) DPS Repo Toplam Senedi tirmesi, kanlmaz olarak fiyatlara 17 Mays 2013 82.288 69.850 13.924 166.062 21 Haziran 2013 61.731 62.513 13.545 137.789 yansyacaktr. Bu da en az %30 dze6 Aralk 2013 58.327 56.022 13.082 127.431 yinde bir enflasyon anlamna gelir. 13 Aralk 2013 59.664 55.170 13.308 128.142 Dalgal kur rejiminde ulusal parann 20 Aralk 2013 55.510 53.832 13.256 122.598 deer yitimi, sabit kur sisteminde ya27 Aralk 2013 49.379 52.689 12.570 114.638 plan devalasyonlar gibi annda fiyat3 Ocak 2014 50.543 51.491 12.212 114.246 lara yansmamaktadr. Bu nedenle de, 10 Ocak 2014 50.766 50.355 12.317 113.438 TLnin son dnemdeki deer kaybnn 17 Ocak 2014 49.744 50.600 11.922 112.266 fiyatlara yansmas belli bir zaman 24 Ocak 2014 46.867 48.289 12.678 107.834 kapsayacaktr. Bu da kriz boyutunKaynak: TCMB. da iddetli bir durumun ksa dnemde hissedilmesini nleyecektir. DolaBilinebilecei gibi, gnlk piyasa dilin- ysyla da siyaset zerindeki etkisi zamana de scak para olarak tanmlanan bu port- yaylacaktr. Unutulmamaldr ki, ubat 2001 fy yatrmlar Trkiye ekonomisinin srd- krizinin siyasal sonular, ancak Kasm 2002 rlebilirliinin de en temel arac durumun- seimlerinde ortaya kmtr. Son ekonodadr. Cari ak, kayna belli olmayan d- mik gelimelerden ksa vadede siyasal soviz girii yannda, asl olarak yurtd yer- nular beklenilmesi, sadece beklentiye gileiklerin portfy yatrmlaryla finanse edil- renleri hayal krklna uratmaktan te bir mektedir. Bunlarda meydana gelen azal, deere sahip deildir. kanlmaz olarak cari an finansmann lkelerin banda bu yedi lke gelmektedir.
10
Helal Para Haram Faiz
Bugn, hi tartmasz Trkiye ok ciddi bir ekonomik darboaza girmitir. Krlgan beli ya da krlgan sekizli iinde yer alsn, her durumda d alemdeki olumsuzluklar Trkiye ekonomisini uzun yllar etkileyecek bir ekonomik krize srklemek zeredir. D alemden gelen kriz koullarnda ya da krizin ayak sesleri duyulduunda (da baml ekonomilerin yazgsdr bu) yaplabilecek olanlar da snrldr. Bir taraftan yllar iinde birikmi olan d borlarn evrilebilirlii, yani faiz demelerinin dzenli olarak yaplmas ve borlarn yenilenmesi sorunuyla kar karya kalnr, dier yandan varolan ekonomik ilikilerin srdrlebilmesi iin gerekli yeni d kaynaklar (taze para) bulunmas sorunu ortaya kar. Her durumda da baml lkenin d alemden gelecek olan dvizlere gereksinimi vardr. Bunlar da, ya uzun vadeli kurumsal borlanma yoluyla ya da ksa vadeli scak para giriiyle salanabilir. Birincisi, yani uzun vadeli kurumsal borlanma, dorudan IMF dzeyinde yaplacak stand-by anlamas ile olanakldr. kincisi ise, scak paraya verilecek faizlerle ilgilidir. Ekonomi ne kadar fazla dvize gereksinme duyarsa, scak parann talep ettii faiz oran da o lde artar (arz-talep yasas). Dviz ihtiyacnn yksek faizle temin edilmesi, dorudan lke parasnn deerine ve kamu btesine yansr. Kamu btesine yansyan yksek faiz oran, btede faiz giderlerinin artmasna yol aar. Bte an kapatmann tek yolu da yeni vergiler konulmasdr. Kanlmaz olarak artan vergiler tketici
kitlelerinin alm gcn azaltr, dolaysyla i talep daralr. te yandan yksek faiz oranlar bireysel ya da kurumsal kredilere yansr. Kredi maliyetleri artar. Bu da fiyatlara yansyarak bir kez daha i talebin daralmasna yol aar. talebin daralmas reel sektre yansyarak retimin azalmasna, pek ok iyerinin kapanmasna ve sonu olarak isizlie neden olur. Bu da i talebi daha da azaltr. ticaret, daralan talebin etkisiyle azalr ve ticari krlar, hem oransal olarak, hem de miktar olarak azalr. Ancak da baml, yani tm i tketimini neredeyse ithal mallarla karlayan bir lkede i talebin daralmas ister istemez cari an klmesine, dolaysyla da lkenin dviz gereksinmesinin azalmasna yol aar. Bylece lke ekonomisi giderek daha alt dzeyde de olsa yeni bir denge noktasna ular. Bu da ekonomik krizden klerek klmas demektir. Ama AKP iktidarn tm bunlar ve kapitalist dnya ekonomisinin ileyii hi ilgilendirmemektedir. Onlar iin, varsa da, yoksa da, i talebi canl tutmak, tketimi artrmak ve bylece ticareti bytmektir. phesiz tmyle ithalata baml olan i talebin artrlmas demek cari an artmas demektir. Dnya kredi hacmindeki daralma koullarnda cari an finanse edilemez hale gelmesine yol aar. Dier bir ifadeyle, cari a finanse edebilmek iin yksek faizle d borlanmaya gidilmesi zorunlu hale gelir. Bu da, bir kez daha kurlarn ykselmesine yol aar. Kurlarn ykselmesi ithal rnlerinin fiyatlarnn artmasna, dolaysyla enflasyonun ykselmesine ve sonuta i talebin daralmasna neden olur. talepteki daral-
11
12
ma da, retimin dmesi, isizliin artmas ve tketicilerin vergi yknn bymesi demektir. Bylece bir kez daha baa dnlm olunur. Bugn AKPnin yapmaya alt ey, seimlere kadar kurlarda meydana gelen ykseliin fiyatlara yansmasn (enflasyon) engellemekten ibarettir. Bu yzden Merkez Bankasnn dorudan dolar satarak piyasalara mdahale etmesi de, 29 Ocak gece yars faizleri beklenmedik oranda artrmas da bu amaca yneliktir. Feodal-tacir zihniyetine sahip AKPnin anlayamad ey, ekonominin tm ileyi kurallar ve mantnn kapitalist nitelikte oluudur. Kapitalizm koullarnda kr oranlar hereyin ba ve sonudur. Kapitalist (ister sanayici kapitalist olsun, ister para ticareti yapan kapitalist olsun) her zaman yksek ve daha yksek kr oran salamak ynnde hareket eder. Sermaye, kr olmad zaman ya da az kr edildii zaman hi honut olmaz, tpk eskiden doann boluktan holanmadnn sylenmesi gibi. Yeterli kr olunca sermayeye bir cesaret gelir. Gvenli bir yzde 10 kr ile her yerde almaya razdr; kesin %20, itahn kabartr: %50, kstahlatrr; %100, btn insani yasalar ayaklar altna aldrr; %300 kr ile, sahibini astrma olasl bile olsa, ilemeyecei cinayet, atlmayaca tehlike yoktur. Eer kargaalk ile kavga kr getirecek olsa, bunlar rahata drtkler. (T. J. Dunning. Akt. Marks, Kapital I, s. 779.) Faiz ise, Marksn tanmyla, kkeni bakmndan, faal kapitalistin, sanayicinin ya da tccarn, kendi sermayesi yerine bor alnan sermayeyi kullandnda, para-sermaye sahibine ve onu dn verene demek zorunda olduu krn, yani art-deerin yalnzca bir paras(dr). (Marks, Kapital III, s. 325.) Bu para ne kadar byk olursa, kr o lde azalr. Bu nedenle faizlerin ykselmesi, kredi kullanan sanayici ve tccarn (reel sektrn) krlarnn daha byk bir blmn para-sermaye sahibine (finans kurulularna) aktarmas demektir. Bunun tersi de geerlidir. Doal olarak, her zaman daha yksek (azami/maksimum) kr peinde koan sanayi ve ticaret sermayesi ile bu
krdan faiz olarak pay alan para-sermaye arasnda bir eliki ortaya kar. Bu elikide, kendi z sermayesi olmayan sanayi ve ticaret sermayesi asndan faiz, kendisinin krndan alnan hara olarak da grlebilir. te AKPli i dnyasnn zihniyet dnyasnda faiz kartl byle ortaya kar. Gerekte ise, faiz, z sermayesi olmayan sanayici ve tccarn kr edebilmek iin sahip olmas gereken sermaye (bor para ya da kredi) karlnda denen bir paydr, gelir ortakldr. Bu ortaklkta, ortaklarn hangi oranda kr blecekleri serbest piyasa kurallarna gre belirlenir. Bu da arz ve talep yasasna gre biimlenir. Eer piyasalarda bor verilebilir sermaye (para) oksa, yani para arz fazlaysa, talep sabit olduu koullarda (ya da arza gre daha azsa) faizler dk olur. Eer para arz sabitse (ya da talebe gre daha azsa), kredi talebi arttka faizler de ykselir. Dne kadar, FEDin 3. parasal genileme politikasna son verme kararna kadar, dnya apndaki para-sermaye hacmindeki (para arz) byk artn doal sonucu olarak faiz oranlar olabildiince dk olmutur. imdi ise, bu para arz azalmaktadr ve sonuta talep ayn kald ya da artt koullarda faiz oranlarnn ykselmesi kanlmazdr. te yandan cari ilemler a veren ve bu nedenle d kaynaa, yabanc para-sermayeye gereksinmesi olan lkeler asndan, gereksinmenin byklne (talep miktar) ve aciliyetine (ksa vadeli oluuna) bal olarak deiken faiz oranlar sz konusu olur. FED politikalar sonucunda dnya kredi hacmindeki genileme faiz oranlarnn dmesine yol at gibi, daralmas da faiz oranlarnn ykselmesine yol aar. Kapitalist sistemde tm bu kr-faiz ilikisi, doal kabul edilen ve karlkl kara dayanan bir ilikidir. Recep Tayyip Erdoann ok sevdii szle, win-win ilikisidir. Sanayici ve tccar, kendi z sermayesi, yani kendisine ait bir sermayesi olmad iin bor (kredi) alr. Ald bor para (kredi) ile sanayici retimi gerekletirmek iin gerekli metalar, tccar ise satndan kr elde edecei mallar alr. Bu bor para (kredi) olmad koullarda ne sanayici, ne tccar tek kuru kr elde edemez. Bu bilindii iin, kapitalist sistem iinde kapitalist zihniyet
hibir zaman kredi karlnda dedii faizi kendisinden alnan hara olarak grmez. AKP (ya da islamc) zihniyetine gre, faiz haratr, hara olduu anlamda da haramdr. nk para-sermaye, sadece basl kat paralarn ona-buna vererek, helal kazantan faiz ad altnda hara almaktadr. Para zerinden para kazanmaktadrlar ve bu kazanlarnda hibir alnteri yoktur! Kendi zihniyet dnyalarnda alnteri dklmeden kazanlan her ey haramdr! Onlarn ideali, cimri Yahudi tccardr. Bunun yerli dildeki karl Kayserili tccar olmaktadr. Cimri Yahudi tccar gibi, nce kendi parasyla bir sandk limon almaldr. Ardndan bu limonlar satarak elde ettii parayla iki sandk limon alp satmaldr. Bunu baarabilmesi iin, yapaca tek ey cimrilik yapmaktr, yemeyip-imeyip kazandn biriktirmeli ve yeniden ticarete yatrmaldr. Bylece allah yr ya kulum dedii srece, limon sandklarnn says artacak, bizim cimri Kayserili tccarn sat ve geliri ykselecektir. Bir sandk, on sandk, yz sandk derken, giderek kamyon dolusu, TIR dolusu limon alp-satmaya balayacaktr. Kamyonlar kamyonlar, TIRlar TIRlar takip edecek, kazan (kr) giderek byyecek ve nihayetinde baka alanlarda faaliyet gsterecek kadar paras (sermayesi) olduunda irketleecek, ardndan da holding haline gelecektir. Btn bunlar yaparken feodal-tacirimiz, hibir biimde kredi kullanmadndan hi kimseye de faiz dememi olacaktr. Burada bu feodal-tacirin limonlarn satn alanlar da, kendi alnteri ile alp kazanan insanlardr. Dolaysyla onlarn paralar helaldir. Bylece helal limonlar, helal para sahipleri tarafndan satn alnarak feodal-tacirin zenginlemesini salam olacaklardr. Buraya kadar herey dine uygun grnmektedir. Ama ne yazk ki, sistemin ad kapitalizm ve ileyii de serbest pazar ekonomisidir. Bu sistem iinde limon satarak birisinin zengin olduunu gren ve kendisinin de bu yolla zengin olabileceini dnen bir baka Kayserili kabilir. O da birincisinin yolundan gider. Bir sandk limon alr, satar... Bylece piyasada limon satanlarn says birden ikiye, satlacak limonlarn
miktar iki katna kar. Yani limon arz artmtr. Eer piyasada limona olan talep artmamsa, yani ayn kalmsa, bu durumda limonlarn fiyat der. Her iki limon tccar da fiyatlarn drmek zorunda kalr. Bunun snr ise, limonlarn al fiyatdr. Limonlarn sat fiyat al fiyatnn altna dt andan itibaren, her iki limon tccar da zarar eder. Bir sre cimrice harcamayp biriktirdikleri paralar zarar telafi etmek iin kullanrlar. irketleme, holdingleme, zengin olma hayal haline gelir. Ayn durum banka kredisi kullanan limon tccar iin de geerlidir. Dierlerinden tek fark, limonlar satn almak iin kredi kullanmas ve bunun karlnda belli oranda faiz demesidir. Dolaysyla bunun kr marj dierlerinden daha azdr ve zarar ettiinde krediyi deyemez hale gelir. Bylece kredi veren banka parasn alamaz ve kendi hesabna zarar yazar. Bu da bankalarn kredi riski dedikleri durumdur. Bu limon ticareti yoluyla zenginleme modelinde bir eksik nokta vardr: Limon tccarlar aldklar limonlar al fiyatnn stnde satarak kr (helal kazan) elde etmeleridir. Burada limon reticisinin geliri her durumda limon tccarndan daha az olmaktadr. Limon reticisinin kendi alnteri ile, emei ile rettii limonlar daha yksek fiyattan satan birileri bu iten kr etmektedirler ve bu kr da helal kazan olarak kabul edilmektedir. te yanda, limon alcs da, gerek retim fiyatnn zerinde bir pay ya da hara deyerek limonu satn almaktadr. Ama bu hara, bizim helal limon satclarmz tarafndan haram kabul edilmemektedir. Bu kazan, onun hakkdr, nk limonlar alm ve reticinin dorudan bulamayaca alcya gtrmtr. Bylece limon reticisi ile limon alcs arasnda buluturucu ilevini yerine getirmitir, yleyse bu araclk ilikisinin kazanc da helal olacaktr! Oysa bankalar da ayn ii yapmaktadrlar. Bir tarafta para sahipleri, dier tarafta para sahibi olmayanlar vardr. Bankalar (finans kurulular, hedge fonlar vb.), para sahipleri ile paraya gereksinme duyanlar arasnda araclk yapar. Limon ticaretinde yaplan araclktan elde edilen kazan (ki burada ad faizdir) helal ise, bankalarn para ticaretinde yaptklar araclktan elde ettikleri kazan da helal olacaktr.
13
14
Bu iki durum, AKPnn feodal-tacir zihniyetinin bir trl anlayamad, daha dorusu anlamamazlktan geldii eydir. Burada reticiler ile tketiciler arasnda araclk yapanlar kutsanrken, reticilerin kendi rnlerini kendilerinin satmas tmyle dta brakld da gzden karlmamaldr. Bizim cimri feodal-tacirimiz uyanklk yapmaktadr. retici ile tketiciyi yan yana getirmek yerine, birbirlerinden uzak olmasndan yararlanarak kazan elde etmektedir. Aralarndaki mesafe ne kadar uzak olursa, feodal-tacirin kr o kadar byk olacaktr. Tpk bir zamanlar gne batmayan imparatorluk olan ngilterenin Hindistanla olan ticareti gibi. Bugn tartmasz herkes bilmektedir ki, ngiltere, yzyllarca Hindistan ticaret yoluyla alabildiine smrmtr. Bu nl faiz haramdr masallar, bir bakasnn helal kazantan elde ettii parasal birikimlerini kendi ticari sermayesi iin hibir karlk demeksizin kullanma zihniyetinin rndr. Bu da ancak harcayabileceinden ok daha fazla para kazanan kiilerin olduu ve bu kiilerin vatan, millet adna bu birikimlerini isteyenlere ve ihtiyac olanlara karlksz olarak verdii bir toplumda mmkndr. Ancak o zaman da parasal birikim, kiisel olmaktan kar toplumsal nitelik alr. Bu da olsa olsa, Bay Dhringin yeni sosyaliter kuruluunda mmkndr. uras kesindir: Bankalar, para ticareti yapan kurululardr. Belli bir kr pay karlnda topladklar mal (paray) daha yksek bir kr pay karlnda ihtiyac olanlara satar. Bu ynyle, herhangi bir maln ticaretini yapan tccarlardan zerre kadar farklar yoktur. Yeniden gncel duruma dnersek, bugn dnya apnda likidite bolluunun sonuna gelinmitir. Dne kadar FED politikalar sonucunda dnya apnda ortaya kan para bolluu, faizleri alabildiine drm, ou durumda sfr faizle bor para alnabilir olmutur. Maln (para) maliyeti sfr ya da sfra yakn olunca, kanlmaz olarak maln sat fiyat (kredi faizleri) da o kadar dmtr. Bir dier ifadeyle, bor verilebilir para arz, para talebinden ok daha fazla olmutur. imdi arz azalrken, talep ykselmitir. Kapitalist sistemde her zaman olduu gibi, arz-talep dengesi bozulduunda fi-
yatlar da deiir. FEDin para arzn ksmas, herhangi bir maln arznn azalmas trnden bir sonu retmektedir. Bor paraya olan talep yksek olduu srece, para arzndaki azaln parann fiyatna (faiz oran) yansmas doaldr. Bugn T.C. Merkez Bankasnn faizleri ykseltmek zorunda kalmas, daha yksek faiz oranyla d alemden para talep etmesi anlamna gelmektedir. ster cari a kapatmak iin olsun, ister i tketim ve yatrmlar iin olsun, d borlanmaya gitmek zorunda olan her lke, kanlmaz olarak para arzndaki azala paralel olarak daha yksek maliyetle borlanmak zorunda kalacaklardr. Bu da daha yksek faiz demesi demektir. D borlarn (d krediler) maliyetlerinin ykselmesi, yabanc paralarn fiyatnn ykselmesi, yerli parann deerinin dmesine yol aar. kinci olarak, d borlanma yoluyla salanan kredilerin maliyetleri artacandan kredi faiz oranlar da ykselir. Her iki durumda da, kredi kullanan irketlerin faiz giderleri ve kur riskleri artar. Kredi maliyeti ykseldike, mevcut kredilerin evrilebilirlii azalr ve yeni kredi talepleri azalr. Bu da retimin dmesine ve hatta durmasna yol aarak isizliin artmas sonucunu dourur. Kredi maliyetlerinin ykselmesi (faiz oranlarnn artmas), kredili satlarn dmesine de yol aar. Bu da i talebin daralmasna, retilen mallarn satlamamasna, iflaslara, dolaysyla da bir kez daha retimin dmesine ve durmasna neden olur. te yandan, bte harcamalarn karlayabilmek iin borlanmak zorunda kalan devlet, artan faiz oranlar nedeniyle daha fazla faiz demek zorunda kalr. Artan faiz giderlerini karlamak iin vergiler artrlr. Vergi art dorudan fiyatlara ve tketicilere yansr. denemeyen krediler, retimde duraksamalar, iflaslar, artan vergiler birbiri ardna gelir. sizler ordusuna yeni isizler katlr. Kitlelerin alm gc der, talep daralr. Yksek faiz ve yksek kur nedeniyle artan fiyatlar, den taleple belli lde dengelenir. Tek sorun, bu dengenin ne zaman ve ne kadar srede gerekleeceinin bilinmemesidir. Her zaman olduu gibi, tm bu sorunlarn (kriz) faturasn alan kitleler deyecektir.
76 milyon Nfusun 70 milyonu Kentlerde Oturuyormu!
Trkiye nfusu 31 Aralk 2013 tarihi itibaryla 76 667 864 kii oldu Trkiyede ikamet eden nfus 2013 ylnda, bir nceki yla gre 1 040 480 kii artt. Erkek nfusun oran %50,2 (38 473 360 kii), kadn nfusun oran ise %49,8 (38 194 504 kii) olarak gerekleti. Yllk nfus art hz 2012 ylnda 12 iken, 2013 ylnda 13,7ye ykseldi. l ve ile merkezlerinde yaayanlarn oran %91,3 oldu l ve ile merkezlerinde ikamet edenlerin oran 2012 ylnda %77,3 iken, 14 ilde bykehir belediyesi kurulmas ve bykehir statsndeki 30 ilde, belde ve kylerin ile belediyelerine mahalle olarak katlmasnn nemli etkisiyle bu oran 2013 ylnda %91,3 olarak gerekleti. stanbulda ikamet eden nfus bir nceki yla gre %2,2 art gsterdi Trkiye nfusunun %18,5inin ikamet ettii stanbul, 14 160 467 kii ile en ok nfusa sahip olan il oldu. Bunu srasyla takip eden iller; %6,6 ile (5 045 083 kii) Ankara, %5,3 ile (4 061 074 kii) zmir, %3,6 ile (2 740 970 kii) Bursa ve %2,8 ile (2 158 265 kii) Antalyadr. Bayburt ili ise 75 620 kii ile en az nfusa sahip il oldu. Trkiye nfusunun ortanca ya ykseldi lkemizde 2012 ylnda 30,1 olan ortanca ya, 2013 ylnda nceki yla gre art gstererek 30,4 oldu. Ortanca ya erkeklerde 29,8 iken, kadnlarda 31 olarak gerekleti. Ortanca yan en yksek olduu iller srasyla Sinop (38,2), Balkesir (37,7) ve Edirne (37,6) iken, en dk olduu iller ise srasyla rnak (18,7), anlurfa (19) ve Ar (19,7)dr. (TK, Adrese Dayal Nfus Kayt Sistemi Sonular, 2013)
1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 2000 2007 2010 2012 2013
Toplam Nfus 27.754.820 31.391.421 35.605.176 40.347.719 44.736.957 50.664.458 56.473.035 67.803.927 70.586.256 73.722.988 75.627.384 76.667.864
Kent Nfusu 8.859.731 10.805.817 13.691.101 16.869.068 19.645.007 26.865.757 33.326.351 44.006.274 49,747,859 56.222.356 58.448.431 70.034.413
% 31,9 34,4 38,5 41,8 43,9 53,0 59,0 64,9 70,5 76,2 77,3 91,3
Kr Nfusu 18.895.089 20.585.604 21.914.075 23.478.651 25.091.950 23.798.701 23.146.684 23.797.653 20.838.397 17.500.632 17.178.953 6.633.451
% 68,1 65,6 61,6 58,2 56,1 47,0 41,0 35,1 29,5 23,7 22,7 8,7
15
16
statistiklerle oynama, istatistikleri maniple etme ve siyasal amalara tabi klma uygulamalar neredeyse her eyin milad saylan 12 Eyll askeri darbesi srecinde balad. Merhum Babakan Turgut zaln 1984 ylnda yapt mahalli idareler kanununda yapt deiiklikle Trkiyenin nfus yaps birden bire deiti. 1980 nfus saymna gre Trkiye nfusunun %43,9u kentlerde, %56,1i krlarda oturuyor grnrken, 1985 ylnda kentlerin oran %53e ykselirken, krda oturanlarn oran %47le dverdi. Bylece Trkiye muasr medeniyet seviyesine yakr biimde medeni bir lke haline geliverdi. Ardndan nfus saymlarna ynelik medyatik saldrlar balad. Bugn kullanl aptallar denilen kk-burjuva okuryazarlar bir gn boyunca insanlar evlere hapsederek nfus saym yapmak adlktr propagandasna giritiler ve etkili de oldular. Bunun sonucunda 1990 ylndan itibaren nfus saymlarnn yaplmayaca, projeksiyonlarla nfusun belirlenecei ilan edildi. Bu durum ancak 10 yl srdrlebildi. Yaplan nfus projeksiyonlarnn birbiriyle elimesinin tesinde, ekonomi aktrlerinin istemlerine karlk vermedii grld. Bu nedenle de 2000 ylnda bir kez daha nfus saym yaplmak zorunda kalnd. Bu nfus saym da, bugn iin son nfus saym olarak tarihe geti. 2000 ylndan sonra yeniden nfus projeksiyonlarna geildi. Yeni nfus projeksiyonlarna gre, Trkiye nfusu 2004 ylnda 71.813.000 olurken, 2007 ylnda 73.875.000 oldu. Ancak aradan bir yl geince, TK nfus istatistiklerini (projeksiyonlarn) yenileyerek, 2007 ylnda Trkiye nfusunun 70.586.256 olduunu ilan etti. Bylece Trkiye tarihinde ilk kez nfus bir gecede 3.288.744 kii azald. Ama garabet bunla da bitmedi. Yksek Seim Kurulu (YSK) TKin ilk verisinden yola karak 2007 genel seimlerinde semen saysnn (2004) 43.552.931den 42.799.303e dtn aklad. Ve bu nfus verilerine uygun semenlerle genel seimler ve anayasa referandumu yapld. 28 Kasm 2008 tarihinde YSK, TKin dzeltilmi nfus verilerinden yola karak bir kez daha semen saysn aklad. Buna gre, 2007 ylnda 42.799.303 olan se-
men says, birden 48.265.644e ykseldi. Trkiye nfusu TKin yeni verisine gre 3,2 milyon azalrken, semen says 5.5 milyon artm oldu. AKP iktidarnn raklk-kalfalk ve ustalk dnemlerinden gemesi gibi TK de ayn aamalardan geti. Nihayetinde 2007 ylnda Adrese Dayal Nfus Kayt Sistemi yaratld. Bu sistem sayesinde insanlar evlerine kapatarak nfus saym yaplmas klliyen tarih olurken, Trkiye nfusu her yl dzenli biimde birer milyon artar oldu. Ve bugn Trkiye nfusu 76.667.864 kiiye ulat. Nfus artt lde semen says da artt. Ancak gen nfusa sahip bir lke olduumuz iin, 2008-2013 dneminde nfus 6 milyon artarken, semen says sadece 3,2 milyon artla yetindi. TKin nfus verilerindeki bu garabet bununla da snrl kalmad. TKin 15974 sayl 29 Ocak 2014 tarihli bltenine gre Trkiye nfusu 76.667.864 olurken, bu nfusun %91,3nn, yani 70 milyon 34 bin 423 kiinin kentlerde oturduu aland. Doal olarak kentlerde oturan nfusun dnda kalanlar, yani 6 milyon 633 bin 451 kii krlarda oturmaktadr. Bylece Trkiye tarihinde yeni bir rekora imza atlm, yllarca Sleyman Demirelin dilinden dmeyen krsal nfusun %5e inmesi hayalinin gereklemesine bir adm kalmtr! Dier yandan TKin 15 Ocak 2014 tarihinde yaynlad Ekim 2013e ilikin Mevsim Etkilerinden Arndrlmam Temel gc Gstergelerine gre, Trkiye nfusu 74 milyon 717 bin kii olarak grnrken, kentsel nfus 51 milyon ve krsal nfus 23,7 milyon grnmektedir. Buna gre, Trkiye nfusunun %68,3 kentlerde, %31,7si krlarda oturmaktadr. Bu da son nfus saymndaki oranlara (%64,9/%35,1) yakndr. phesiz TK verileri tmyle siyasal amalara gre biimlendirilmektedir. TKin son nfus verisi, yani %91,3 kentlerde oturan 76,7 milyonluk nfus verisi, Recep Tayyip Erdoann ocuk, yetmez be ocuk slogann desteklemeye ynelik olduu kadar, yeniden dzenlenen yerel ynetimler ve bykehir belediye yasalarna uygundur. 30 Mart 2014 yerel seimleri yaklarken, genellikle muhafazakar-dindar olarak kabul edilen krsal nfus kentlerin ii-

gc Durumu (Ekim 2013) Trkiye Kurumsal olmayan nfus (000) 74.717 15 ve daha yukar yataki nfus (000) 55.862 gc (000) 28.391 stihdam (000) 25.648 siz (000) 2.743 gcne katlma oran (%) 50,8 stihdam oran (%) 45,9 sizlik oran (%) 9,7 Tarm d isizlik oran (%) 11,9 19,3 Gen nfusta isizlik oran(1)(%) gcne dahil olmayanlar (000) 27.471
Kaynak: TK, 15.01.2014.
Kent 51.011 38.287 18.988 16.806 2.182 49,6 43,9 11,5 11,9 21,4 19.299
Kr 23.706 17.575 9.403 8.842 561 53,5 50,3 6,0 11,9 14,6 8.172
ne alnarak semen haline getirilmitir. Bu, yaklak 17 milyonluk bir nfus ve 8-10 milyon semen demektir. Tm bu tutarszlklaryla TK, tam anlamyla AKPnin istedii verileri reten bir kurum olduunu bir kez daha kantlamtr. TKin verilerine gvenerek ve inanarak yaplacak her trl bilimsel inceleme, aratrma ve tahlilin, daha ilk andan itibaren bilimsel nitelii pheli hale gelmektedir. Ya-
plmas gereken ey, AKPnin bu paralel yapsnn tmyle lavedilerek yeni bir istatistik kurumunun oluturulmasdr. Bu yaplmad srece, Trkiyede yaplacak ekonomik, sosyal, siyasal vb. aratrmalar batan l domu olacaktr. Son olarak, TK, enflasyon sepetine hac ve umre seyahatini de ekledi. Bu da zurnann zrt dedii yer olarak yeni bir milad oluturacaktr.
TKten Son Haber Tketici Fiyat Endeksi, Kurumumuz tarafndan 968 madde eidi iin 27.432 iyerinden 389.944 fiyat derlenerek hesaplanmaktadr. Tketici Fiyat Endeksi, Ocak 2014 haber blteni 03 ubat 2014 tarihinde saat 10.00da yaynlanmtr. Ancak, yaplan ileri analizler ve teknik kontroller sonucunda 022 Ttn alt grubunda yeralan sigara fiyatlarnda sehven hatal veri girii yapld tespit edilmitir. Hatal fiyatlar dzeltilerek Ocak 2014 Tketici Fiyat Endeksi yeniden hesaplanmtr. Bu dzeltme ile genel endeks iin aklanan yzde 1,72 aylk deiim oran yzde 1,98, bir nceki yln ayn ayna gre yzde 7,48 aklanan deiim oran yzde 7,75, on iki aylk ortalamalara gre yzde 7,51 aklanan deiim oran yzde 7,53 olarak deitirilmitir... Ocak 2014 Tketici Fiyat Endeksi haber blteni dzeltilerek 05 ubat 2014 tarihinde tekrar yaymlanmtr. Bu hatadan dolay kullanclarmzdan zr diler, konuyu kamuoyunun bilgilerine sayglarmzla sunarz.
17
ULA BARDAKI
1947 Hacbekta 19 ubat 1972 stanbul
Hele Ulaa Ulaa Ula benzerdi gnee Ula garda can veriyor Yreim dt atee. Ulan elinde mavzer Mavzeri trkye benzer, Bizimkiler byle lr Byle lr bizimkiler Tohumlar dt topraa Donand yeil yapraa Kurban olam kurban olam Seni yaratan topraa.
18
LKER AKMAN
1950 Ankara 26 Ocak 1976/Beylerderesi
HASAN BASR TEMZALP

1950 Mara 26 Ocak 1976/Beylerderesi
YUSUF ZYA GNE

1955 Ankara 26 Ocak 1976/Beylerderesi
19
1951 Tekirda/arky 21 Ocak 1977/Trabzon 1951 ylnda Tekirdan arky ilesinde dodu. Devrimci mcadeleye, Ankara Gazi Eitim Enstitsnn Mzik blmne girdikten sonra aktif olarak katld. 30 Mart 1972deki Kzldere olayndan sonra THKP-Cnin yeniden rgtlenmesinde etkin olarak alt. 1974 ylna kadar lkenin deiik yerlerinde rgtlenme almalarn srdrd. Trkiye Halk Kurtulu Partisi-Cephesi/Halkn Devrimci nclerinin kurucularndan olan Yksel yolda, lkenin deiik blgelerinde rgt ve ynetici olarak grev yapt. 1976 ylna kadar srdrd Gney Anadolu blge yneticiliinden Karadeniz blge yneticiliine atand ve kr gerillasnn stratejik hazrlklarn ynetti. THKP-C/HD Merkez Ynetim Komitesi yesi olarak 26 Ocak Harekt iin bulunduu Trabzonda 21 Ocak 1977 gn ehit dt.
YKSEL ER
1959 Uak/Karahall-25 ubat 1981 Selendi 1959 ylnda Uak ilinin Karahall ilesinde dodu. Kk yata ailesi stanbula tand. lkokulu bitirdikten sonra ii olarak almaya balad. 1979dan itibaren THKP-C/HD yesi olarak rgtsel faaliyetlerde bulundu. 1980 Kasmnda gzaltna alndktan sonra hibir sulamay kabul etmedi. Bir sre sonra zorla askere alnd. Halkn silahl devrimcilere ihtiyac varken, oligariye askerlik yapmak olanakszdr diyerek birlikten firar etti. Profesyonel olarak rgtsel faaliyetlere katld. 1981 ubat aynda oligarinin kuatma ve imha operasyonlarndan kurtulmak amacyla ktklar Selendi-Kula dalarnda, bir grup yolda ile birlikte embere alndlar. Bir hafta sren kuatma sonunda 25 ubat 1981 gn meydana gelen bir atmada ehit dt.
NEDM ATILGAN
1948 Sivas/Kangal-29 ubat 1992 stanbul 1948 Sivas/Kangal doumlu Mustafa Atmaca, ii olarak deiik iyerlerinde ve fabrikalarda alm ve 1976 ylnda Sefakyde metal ikolunda alt fabrikada ii olarak alan Mehmet Yldrm yoldala tanarak THKP-C/HD rgtsel ilikileri iine girmitir. Bu tarihten sonra sendikal faaliyetlerde bulunan Mustafa yolda, 1978 ylnda bamsz ada Maden- Sendikas Genel Bakanlna seilmitir. 12 Eyll askeri darbesiyle birlikte, tm sendikalar gibi, ada Maden- de kapatlm ve Mustafa yolda ve dier sendika yneticileri hakknda deiik davalar almtr. 1981 Mart aynda rgte ynelik bir operasyonda gzaltna alnm ve birbuuk ay sonra tutuklanarak Alemda cezaevine gnderilmitir. 1983 ylnda tutsakl sona erdikten sonra iki yl Tekirdada zorunlu ikamete tabi tutulmutur. kence ve tutsaklk koullarndan kaynaklanan hastalk, etkin bir biimde devrimci faaliyetlere katlmasn engellemi ve her trl olanakszlklar iinde srdrlen tedavisi baarl olmam ve 29 ubat 1992 gn yaamn yitirmitir.
MUSTAFA ATMACA
20
Krallk iktidarnn olduu bir ada ve lkede, aristokrasi ile burjuvazi egemenlik iin arpr ve burada egemenlik blnm olduu iin gler ayrm doktrini egemen fikir olarak ortaya kar ve ebedi yasa olarak ilan edilir. [Marks-Engels, Alman deolojisi, s. 60]
Kuvvetler Ayrl, Anayasa ve Snf Mcadelesi
Feodal aristokrasi, bir kraln (monark) ahsnda bir btn olarak devlettir. XIV. Louisnin szyle, LEtat, cest moidr (devlet benim). Bu yzden hem yasa koyucu, hem yasann yrtcs ve hem de yargtr. Kamu hukuku diliyle ifade edersek, yasama, yrtme ve yarg gc, bir btn olarak feodal aristokrasiye aittir. Krallkta ifadesini bulan ve kraln ahsnda somutlatrlan bu btnsel devlet gc, siyasal iktidarn paralanamaz bir btn olduu dncesini ortaya karmtr. Kendi meruiyetini dinden, din adamlarndan ve kutsal kitaplardan alan bu durum, her yerde tanr birdirin dnyevi yaamdaki edeeri olarak kabul edilir. Kral, tanrnn dnyadaki yanssdr; bu yzden kutsaldr, iktidarna kout getirilemez, iktidar blnemez, yarglanamaz, eletirilemez. Osmanlda olduu gibi, padiah ayn zamanda peygamberin halifesidir. Din tarafndan kutsanm ve kutsallatrlm bu feodal aristokratik iktidar (mutlak monari ynetimi), aristokrasi dnda hi kimsenin ve zmrenin (etat) siyasal iktidar iinde yer almamas demektir. ktidar bir btndr, asla paylalamaz. Bu feodal siyasal ynetim koullarnda gelien kapitalizmin ortaya kard nc tabaka (tiers-etat, burjuvazi), her durumda feodal aristokrasiye bir hara demek durumunda kalmtr. Din adna dettirilen, kutsal kitapn yasalaryla denen hara, kapitalistin krn aristokrasiyle paylamasndan baka bir ey deildir. Kapitalizm karsnda feodalizmin gerileyip gszlemesine paralel olarak, feodal aristokrasinin tm gelir kayna, kapitalist iliki-
ler, doal olarak da burjuvaziden zorla alnan haratan oluur. Ve burjuvazi, kapitalizmin geliiminin belli bir aamasnda, kendi sermayesinin krn hara olarak alan feodal aristokrasiyle atmaya girer. atmann z, krn paylalmas aristokrasi iin ne kadar kutsal hak ise, sermayenin de siyasal iktidar paylamasnn bir hak olduu iddiasdr. te anayasa hukukunda ak ifadesini bulan kuvvetler ayrl doktrini, bu atmann somut program ve burjuvazinin feodal aristokrasiyle siyasal iktidar paylama isteinin ifadesi olmutur. Tanrnn dnyadaki yanss olan kraln yetkilerinin paylalmas istemi, hukuki ifadesiyle, yasama, yrtme ve yarg yetkilerinin birbirinden ayrlmas ve buna bal olarak burjuvazinin siyasal iktidar paylamasdr. Bu doktrin, dnyada burjuvazinin siyasal iktidar belli snrlar iinde ilk ele geirdii 1648 Cromwell hareketiyle ngilterede ortaya km ve Montesquie tarafndan doktrin haline getirilmitir. Bu doktrin, Magna Cartayla balayan bir srecin sonucudur ve formle edildiinde aristokrasi ile burjuvazi arasnda bir denge durumu mevcuttur. te bu dengenin ifadesi ve kabul olarak kuvvetler ayrl doktrini ortaya kmtr. 1789 Fransz Devriminin eitlik-zgrlk-kardelik iar gibi, kuvvetler ayrl doktrini de, o gne dek olumu burjuva ilikilerin, burjuva kurumlarn meruluunu salayan, nndeki engelleri kaldran, ama burjuvazinin karlarn toplumun ortak kar gibi sunan bir burjuva ideolojisinin ifadesidir.
21
22
Kuvvetler ayrlnn ilk uygulama alan, yasama olmutur. Yasama gc olarak parlamentonun olumas ve yetkilerinin yrtmeye gre daha fazla olmas, geni halk ynlarn etrafnda toplamtr. Bylece 1648 ngilteresinde balayan kuvvetler ayrl, gelien ve glenen burjuvazinin aristokrasiyle birlikte feodal siyasal ynetimi paylat bir dnemi simgeler. 1789 Fransz Devrimi ve 1792de kurulan I. Cumhuriyetle birlikte burjuvazi, feodalitenin yrtme gcn ortadan kaldrm, yasama ve yrtme gcn tmyle eline geirmitir. 1792 Fransz Ulusal Konvansiyonu, yasama ve yrtme gcnn tek bir kurumda merkeziletirilmesini salamtr. Burjuvazinin egemenliinin yasama ve yrtme gcnde ortaya kmasna paralel, yarg gc de onun eline gemitir. Yarg gc, burjuvazinin hukuk ilkelerini (yasama organnca) yasallatrlmasyla birlikte denetime alnmtr. Burjuva hukuku, zde burjuva mlkiyetinin, kapitalist mlkiyetin bir ifadesidir, ama yaln anlamda burjuvazinin karnn deil, onun zel karnn ortak kar olarak yanstlm bir ifadesidir. Burjuvazinin egemenlii, yaln bir biimde yasama ve yrtme gcnn tek bir kurumda merkeziletirilmesini getirmitir. Bu da kuvvetler ayrl ilkesinin sonudur. Ancak kapitalizmle birlikte, burjuvaziyi bir glge gibi takip eden, ayn zamanda kapitalizmin mezar kazcs proletaryann (ii snf) da tarih sahnesine kmasyla, burjuvazinin mutlak egemenlii dneminin de sonuna gelinmitir. Dn feodalizme kar zgrlk, eitlik, kardelik sloganlaryla mcadele bayra aan burjuvaziye kar proletarya, tm snfsal ayrcalklarn ortadan kaldrlmas iin mcadeleye balad andan itibaren, burjuvazi siyasal iktidar baka snf ve tabakalarla paylamaya zorlanmtr. Ve bu zorlamann sonucu olarak, bir kez daha kuvvetler ayrl retisi gndeme gelmi ve siyasal iktidar buna uygun olarak ayrlmtr. (Proletaryann mcadelesinin yenilgiye uratld ya da zayf olduu dnemlerde ve lkelerde, hemen her zaman kuvvetler ayrl ilkesi bir yana braklm, yeniden yasama ve yrtme gc birletirilmitir.) Genel olarak serbest rekabeti kapitalizmin tekelci kapitalizme (emperyalizm) dnmesiyle birlikte kuvvetler ayrl ilke-
si deimez olarak kald lde, siyasal gcn yrtme organnda toplanmas abalar ne gemeye balamtr. Devlet gcnn ve ekonomik grevlerinin alannn geniletilmesinin yan sra parlamenter kurumlarn etkinliinin azalmas da grlr. Otto Bauer yle diyordu: Emperyalizm, yasama gcnn yetkilerini yrtme gcnn lehine olarak azaltr.... Parlamento merkezilemi monarilerin ellerindeki gc istedikleri gibi kullanmalarn nlemek iin kapitalist snfn verdii mcadeleden dodu. Bu durum ada dnemin ilk zamanlarnn zelliiydi. Parlamentonun grevi daima hkmet gcnn kullanmnn denetlenmesi ve kontrol edilmesi olmutur. Bunun sonucu olarak parlamenter kurumlar, devletin zellikle ekonomik alandaki grevlerinin asgariye indirildii rekabeti kapitalizm dnemlerinde glendiler ve prestijlerinin en yksek noktasna vardlar... Emperyalizm dneminde kesin bir deiiklik olur... Parlamento gittike artan bir lde birbirinden farkl snf ve gruplarn karlarn temsil eden partilerin sava alan olur. Bir taraftan parlamentonun olumlu eylem gerekletirme kapasitesi azalrken, dier taraftan, uzaktaki topraklar ynetmeye, donanma ve ordularn faaliyetlerini dzenlemeye ve karmak ve zor ekonomik sorunlar zmeye hazr ve yetenekli olan merkezi bir devlete olan gereksinme artar. Parlamento bu artlar altnda elinde bulundurduu ayrcalklar birbiri ardndan brakmak ve gzleri nnde, genliinde iyi ve etkin biimde mcadele verdii trde, merkezi ve denetlenmeyen bir gcn ortaya kn seyretmek zorundadr.* (ab) Yasama organ ile yrtme organ arasndaki ilikilerin deimesi, o gne kadarki snflar aras uzlama abalarnn da sonu olmutur. eitli snf ve tabakalarn temsilcilerinin yer ald parlamento ve bunun denetiminde ve bundan kan hkmet (yrtme organ) snflar arasndaki gler den* Sweezy, ada Kapitalizmin Bunalm, s. 90.
gesini en ak biimde yanstyordu. ou zaman ortaya kan koalisyon hkmetleri bu dengelerin da vurumundan baka birey deildi. Ama sermayenin hzla younlap merkezilemesi ile ortaya kan finanskapital iin bu koalisyonlar, her eyden nce krlarn bakalaryla paylamak anlamna geliyordu. te yandan da sermaye ihrac, kuvvetler ayrlnn ou zaman finans-kapitalin karlarna ters durumlarn ortaya kmasna yol ayordu. ve d koullar kuvvetler ayrlnn gereksinmeleri karlamadn ksa bir sre sonra gsterdi. Bylece yrtmenin glendirilmesi sreci balad. Gei sreci lkelere gre deiiklikler gstermitir. Gelime doru bir izgi izlememi, yer yer geri dnlere sahne olmutur. rnein, Fransada deiik zamanlarda ortaya kan anayasa bunalmlar, bu gelime evrelerini net biimde ortaya koyar. Fransada, 1792de kurulan I. Cumhuriyet bir sre sonra Napolon Bonaparten imparatorluuyla son bulurken; 1848 devrimlerinin rn olan II. Cumhuriyet, Louis Bonaparten kafa darbesiyle sona ermitir. 1870 Aralnda kurulan III. Cumhuriyet, ksa srede Paris Komnyle "ii cumhuriyeti"ne dnmse de, Komnn yenilgisi sonrasnda, finans-kapitalin ve tekelci kapitalizmin gelime ve glenme yllar boyunca varln srdrmtr. III. Cumhuriyet dnemi, 1875 Anayasasyla olduka uzun bir dnem olup, srekli deien bir gler dengesi dnemidir. III. Cumhuriyet dneminin anayasas iki meclisten oluan, yani senato ve temsilciler meclisinden oluan bir yasama gcn temel almaktayd. Bakanlar, yani hkmet yeleri bu meclislere kar sorumluydular ve Cumhurbakan iki meclis tarafndan 7 yllk sre ile seiliyordu. Genel oya dayal seimler, meclislerde tm ulusal snf ve tabakalara temsil edilme olana tanyordu. Yasamann yrtmeyi denetlemesi, karlarn belli bir dengede tutulmasna bal olan hkmetler kurulmasna olanak salyordu. Bu dneme koalisyon hkmetleri dnemi demek pek yanl olmayacaktr. 1877-79 yllar arasnda be babakann grev almas bunu gstermektedir. Olduka uzun sren bu III. Cumhuriyet dnemi, yasama organnn ezilen snflara
salad avantajlar ortadan kaldrmak iin burjuvazinin pek ok giriimine sahne olmutur.Burjuvalatrlm ya da satn alnm aristokratlara dayanan bir senatonun oluturulmas, dier snflarn temsilciler meclisinde tek meclis saysal okluklaryla elde edebilecekleri gc engellemeyi hedef alyordu. Bir bakma yasama gcnn yetkilerinin snrlandrlmasnn, yasama gc iinde bulunmu bir zm idi. Ancak bunun finans-kapitalin iine yaramad bir sre sonra grld. Bu dnemde pek ok hkmet bunalmlarnn patlak vermi olmas ve zaman zaman sol hkmetlerin ibana gelmesi (1930larn Halk Cephesi) bu dnemdeki istikrarszlkn grngleridir. Fransa, bu dnemde emperyalistler aras iki paylam savana girmi ve II. yeniden paylam savanda Nazi igaliyle III. Cumhuriyet fiilen ortadan kalkmtr. IV. Cumhuriyet denilen yeni dnemde yasama gc yrtmeyi yine denetleyen durumundadr, ancak greli olarak snrlandrlmtr. Bu da, iki meclis yerine tek meclis oluturulmas ile salanmtr. De Gaullen yrtmenin glendirilmesi ynnde tm klarna ramen, sava yllarndan gelen Direni Hareketinin gc ve burdaki koalisyon buna olanak tanmamtr. zellikle Fransz Komnist Partisi kitle zerinde byk bir prestije sahiptir. Bu nedenle yasamann yrtme zerindeki grece stnl bu dnemde de srm, ancak cumhurbakan De Gaullen kiisel gcne bal, fiili bir gl yrtme ortaya kmtr. Ancak Fransz emperyalizminin smrgelerde karlat sorunlarn artmas yeni bir bunalma yol amakta gecikmemitir. 1954 Dien Bien Fu yenilgisi ile Vietnamn yitirilmesi, 1958 Cezayir Kurtulu Sava ve General Salann darbe giriimi, kamuoyunun merkezi ve gl devletten yana olmasna yol amtr. Ve bylece De Gaullen kiiliinde ifadesini bulan finans-oligarisinin kesin egemenliini salayacak yeni anayasa hazrlanmtr. Yeni anayasayla, dorudan seilen cumhurbakanna byk yetkiler verilmi ve cumhurbakannn meclise kar sorumluluu kaldrlmtr. Bu anayasayla balayan V. Cumhuriyetle, yasama organnn gc snrlanm ve yrtme cumhurbakanl kurumuyla kesin bir stnle sahip olmutur. (Cumhurbakannn meclisi fesh yetkisi en
23
tipik maddedir.) Fransada olduka uzun sren bu gelime, dier kapitalist-emperyalist lkelerde, lkelerin zelliklerine ve kitlelerin bilin ve rgtlenme dzeyine bal olarak deiik evrelerden geerek gereklemitir. ABDdeki gelimeyi bir yazar yle anlatyor: 19. yzyln dengeli toplumunda ekonomide kk-giriimci en nemli eydi; siyasal hayatta ise kuvvetler ayrmna tam olarak uyuluyor ve ekonomi-politik alannda siyasal dzenle ekonomik dzen birbiri karsnda olduka bamsz bir durumda bulunuyordu. Geen yzyln Amerikan toplumunda kk-giriimcilerin her eye gc yetmese bile kendisinin iktidar dengesinin oluumunda nemli bir yeri vard. Bugnk Amerikan toplumunda ise, kk-giriimcilerin yerini, en nemli alanlarda merkezilemi bir avu irket alm; kuvvetler ayrmna dayanan siyasal hayatn yerine yrtme organnn stnlk kazand bir siyasal dzene geilmi; yasama organna orta dzeyde politikadan baka bir ey kalmam; yasama organ soruturma ve denetleme yetkisini kullanrken, artk kendi inisiyatifinde olmayan siyasetlerin izleyicisi durumuna indirgenmitir...* (ab) Trkiyede ise, Kurtulu Sava gnlerinde yasama ve yrtme gc tmyle Meclise aittir. Babakandan Bakumandana kadar tm yrtme organlar meclis tarafndan seilir ve meclise kar sorumludurlar. Bu temelde Cumhuriyet Trkiyesi kuvvetler ay-rlna gre deil, kuvvetlerin birliine gre kurulmutur. Ancak cumhuriyetin ilanyla birlikte hazrlanan 1924 Anayasasyla M. Kemalin ahsnda cumhurbakanna yasamann stnde bir g ve konum salamtr. Bylece 1920-24 dneminde yasama ve yrtme gcn elinde bulunduran Meclis, yetkilerinin byk blmn cumhurbakanna devretmitir. M. Kemalin lmnden sonra cumhurbakan seilen . nn dneminde (Milli ef dnemi, 1938-46) yrtme, yine yasama organ karsnda mutlak stnln korumusa da, II. yeniden paylam savann so-
24
* C. Wright Mills, ktidar Sekinleri, s. 359.
na ermesiyle birlikte Amerikan emperyalizminin zorlamas sonucu yrtmenin gc azaltlm ve yasama organ (Meclis) gemi dneme gre daha fazla g sahibi haline getirilmitir. (1946 anayasa deiiklii) 1950 seimlerinde DP , yeter, sz milletindir sloganlaryla seimleri kazanrken, ayn zamanda yasama organnn yrtme karsndaki mutlak bir zaferinin ifadesi olmutur. Menderes hkmetiyle ibirliki burjuvazi/feodal egemen snflar ittifaknn iktidara gelmesiyle birlikte, yrtmenin glendirilmesi ve yasama organ karsnda bamsz bir g haline dntrlmesi abalar bir kez daha younlamtr. Cumhuriyetin ilk dneminden farkl olarak, yetkileri artrlm ve glendirilmi yrtme gc, cumhurbakanl yerine babakanlk olmutur. 1954 ve 1957 seimlerini ak ara kazanan Menderes, giderek babakanlkta birletirilen ve glendirilen yrtme gcn mutlak bir g haline dntrmeye ynelmitir. Bu dnemdeki anayasa tartmalar ve yeni anayasa hazrlklar, snrlandrlm ve yetkileri nemli lde elinden alnm olan yasama organnn (meclis), tmyle yrtmenin basit bir onay kurumu haline dntrlmesini amalamtr. Elitlerin ounluu oluturduu CHPnin muhalefeti etkisiz kalm, arkllarn ounluu oluturduu yasama organ (meclis) kendi yetkilerini, kendi eliyle yrtmeye devretmeye balamtr. 27 Mays darbesi, 1924 ve 1946 anayasalarnn resmen tanmad kuvvetler ayrln, zellikle de yasama ve yrtme organlarnn dnda zerk kurulular (anayasa mahkemesi, zerk niversite ve zerk TRT vb.) oluturarak anayasal bir ilke haline getirmitir. Seimlerde milli bakiye sisteminin uygulanmasyla kuvvetler ayrl daha da glendirilmitir. 1961 Anayasas, nfusun ounluunu kendine yedeklemi olan ibirliki burjuvazi/feodal egemen snflar ittifak karsnda, kk ve orta burjuvazinin liberal ve reformcu kesimlerinin yasama ve yrtme organlarnda gl bir biimde temsil edilmesini salayan bir anayasa olmutur. 1965-80 dnemi, ibirliki burjuvazinin artan gcne paralel olarak siyasal ynetimi bir btn olarak ele geirmeye yneldii bir dnemdir.
Bu dnemde, bir yandan feodal kalntlar tasfiye edilmeye allrken, dier yandan ibirliki burjuvazinin karlarna uygun olarak yrtmenin yasama karsnda glendirilmesi abalar younlamtr. 12 Mart dneminde 1961 anayasas lks ilan edilerek, kuvvetler ayrlna uygun oluturulmu zerk yaplar etkisizletirilirken, bunlarn yetkileri yasama organna aktarlmtr. Bylece bir yandan yrtmeyi glendirmek iin giriimlerde bulunulurken, dier yandan yasama organnn yetkileri daha da artrlmtr. Bu eliik durumun temelinde ise, ibirliki burjuvazinin feodal kalntlar tasfiye etmek iin laik, reformcu, Atatrk sloganlarla kk-burjuvaziyi yedeklemek zorunda olmas yatar. Gelien devrimci mcadele karsnda, kk ve orta sermaye kesimlerinin gl devlet ve istikrar beklentisine girmesiyle, yrtmenin gcnn mutlak bir g haline getirilmesi ynndeki abalar younlatrlmtr. Bu elikiler ve atklar iinde 12 Eyll askeri darbesi gereklemitir. 1982 Anayasas, her ne kadar kuvvetler ayrln tanmsa da, cumhurbakannn yetkilerini artrarak yrtmenin glendirilmesini salamtr. 12 Mart dneminde yetkileri kstlanan zerk kurulular, yelerinin atanmas yoluyla, meclis yerine cumhurbakanna balanmtr. Bylece 1961 anayasasnn zerk kurulularnn yetkileriyle glendirilmi cumhurbakanl bal bana bir yrtme gc olarak ortaya kmtr. 1982 Anayasasyla cumhurbakanlnn babakanlk karsnda gl bir yrtme gc olarak ortaya kmas, smrc snflar arasndaki tm siyasal mcadelelerin cumhurbakanl kurumu evresinde ortaya kmasna yol amtr. zal ve Demirelin cumhurbakan olular kadar, Refah-DYP koalisyon hkmetinde Erbakan cumhurbakan, Tansu iller babakan forml de, A. Gl cumhurbakan setirmek iin yaplan tm giriimler de, gl bir yrtme gcne sahip olma abalarnn rndr. Bir ka yl ncesine kadar AKPnin ortaya att yeni ve sivil anayasa, 1982 Anayasasnn getirdii gl cumhurbakan ile gc azaltlm yasama organ karsnda, tm yrtme gcnn babakanlkta top-
lanmas ve gcnn daha da artrlmas giriiminden baka bir ey deildi. Bugn ise, 1982 Anayasasnn ruhuna uygun olarak cumhurbakannn gc daha da artrlmaktadr. Her ikisi de, 61 anayasasyla anayasal ilke haline getirilmi olan kuvvetler ayrlnn tmyle ortadan kaldrlmasdr. Kuvvetler ayrl retisi, ne denli egemenliin blnmlnn rnyse, o lde snflar arasndaki g dengesinin durumuna bal olarak siyasal iktidarn paylalmas zorunluluunun da bir rndr. Tm smrc snflarn AKPde birletii ve toplat bir dnemde, kk-burjuvazinin laik ve ulusalc orta ve sol kanadnn siyasal ynetimden dlanmas o lde kolaylamtr. Bugne kadar kuvvetler ayrl erevesinde siyasal ynetimde snrl da olsa yer alabilen bu kesimler, bugn siyasal ynetimin tmyle dna itilmektedirler. Bu kesimler, yeni-smrgeciliin rn olan orta ve hafif sanayinin elit personeli olarak belli bir ekonomik gce sahipken, bugn tketim ekonomisinin egemenlii ve ticaretin stnl karsnda elit personel olma zelliklerini de yitirmilerdir. Dolaysyla siyasal ynetimden dlanmaya kar direnebilecek gce ve nicelie sahip olmadklarndan, dlanmlklarn engelleyebilecek tek g olarak orduyu grmektedirler. Yine de egemen snflarn smrc snflar ittifak olarak ortaya kt her yerde ve her durumda, yrtme gc, ittifakn yapsna uygun olarak siyasal iktidarn paylalmasnn zgn bir biimini oluturur. Bu nedenle, smrc snflarn kar atmalaryla birlikte yrtme organnda balayan ve giderek tm topluma yaylan yeni atmalar beraberinde getirir. Bu atmalar, bir kez daha kuvvetler ayrm doktrinini anayasal bir ilke haline dntrme potansiyeline sahip olsalar bile, geici zellie sahiptir. Esas olan, burjuvazinin (kapitalist burjuvazi) egemenliinin, her durumda gl bir yrtmeye ihtiya duymasdr. lkemiz somutunda ifade edersek, ibirliki-tekelci burjuvazinin mutlak egemenlii de, tefecitccar sermayesinin evresinde oluturulan smrc snflar ittifak da, her durumda gl bir yrtmeye ihtiya duyar. Bu durumu engelleyecek tek olanak ise, alttaki snflarn siyasal mcadelesidir.
25
7 ubattan 17 Arala Tayyipilerin Glencilerle Sava
26
Kendisini solcu, marksist, komnist ya da devrimci olarak tanmlayan herkesin ok iyi bildii gibi, devlet, brokrasi ve militarizmiyle bir btn olarak egemen snflarn bask aygtdr. Brokrasi, yani devlet/kamu ynetimi dorudan devletin yrtme gcnn asli unsurudur. Militarizm ise, ordusuyla, donanmasyla, emniyet gleriyle, zel silahl adamlar araclyla basknn icra edildii kamu gcdr. Bu nedenle brokrasi (devletin sivil memurlar) ile militarizm (devletin askeri-silahl memurlar) devlet gcn olutururken, ayn zamanda devletin yrtme gcnn temel unsurlardr. Parlamenter cumhuriyetlerde bu devlet aygtnda bir de parlamento yer alr. Gler ayrm doktrinine gre, bu parlamento, devletin yasama organ olarak basknn merulatrld kurumlardr. Bask, yasama organ araclyla yasal nitelik kazanr. Devlet aygtnn nc gc ise, yasama organ tarafndan merulatrlm ve belirlenmi basknn somut ve maddi olaylar dzeyinde uygulanmasn salayan yarg gcdr. Gler ayrm doktrinine gre, organ, yani yrtme, yasama ve yarg erkleri, bir arada ve yan yana faaliyet gsteren devlet gcnn bizatihi kendisidir. Devlet gc, bu erk arasnda belli kurallar ve ilikiler iinde datlmtr. Monarilerde ya da krallklarda (ki buna tek adam iktidarlar olarak diktatrlkler de eklenmelidir), yrtme, yasama ve yarg gc dorudan monarka ya da krala aittir. Kral, tanrdan (byk yasa koyucu) ald bir gle lkeyi ynetir. Bu ynetimin-
de, yani yrtme gcn dorudan kullanrken, ayn zamanda yasa koyucu ve ba yargtr. Parlamenter cumhuriyette, yrtme gc hkmet tarafndan kullanlrken, yarg gc dorudan bamsz mahkemeler ad verilen yarglar brokrasisi tarafndan yerine getirilir. Yzyllarn snf mcadeleleri sonucunda, yrtme ile yasama, yasama ile yarg ve yarg ile yrtme arasndaki ilikiler gler ayrm doktrininde ifadesini bulan bir denge oluturmutur. Bu denge, somut tarihsel koullara, zellikle snf elikilerinin ve mcadelesinin geliimine ve boyutuna gre deiir. Her durumda icra, yani yrtme ya da hkmet, devlet aygtnn en etkin ve belirleyici unsurudur. Atanm ya da seilmi hkmetler, mutlak olarak yrtme gcn kullanrken, bunu dorudan sivil ve askeri brokrasi araclyla gerekletirirler. Bu nedenle, yrtme gcn kullanan her hkmet, iktidar olmann tesinde muktedir olabilmek iin sivil ve askeri brokrasi zerinde mutlak bir otoriteye sahip olmak ynnde hareket eder. Bunun yolu da, dorudan hkmete bal, daha tam ifadeyle, hkmetle zdelemi ve hkmetin her trl icraatn kendi icraat olarak kabul etmi bir brokratlar grubuna sahip olmaktan geer. Her hkmet, kendisine bal (biat etmi) kamu grevlilerini en etkin ve en yetkin konumlara atayarak, kendi icraatn pekitirir. Bu ise, en ak ifadesiyle, yrtme gcn kullanan hkmetin kendisine bal bir brokratlar kadrosuna gereksinme duymas demektir.
Kapitalizmin emperyalizme dnmesiyle birlikte, eski dnemlerin gler ayrmna dayanan burjuva devlet yaps, giderek yrtmenin yasama ve yarg zerinde egemenliinin pekitirildii, yrtmenin her trl denetim mekanizmalarndan arndrld ve yrtme gcn baka hibir gle paylamad bir yrtme imparatorluuna dnmeye balamtr. Bu da, giderek yrtme gcn tmyle hkmetin elinde bulundurduu bir oligarik yapya dntrmtr. Bu dnmn en u noktas ise, hkmeti oluturan oligarklarn tek bir kiinin egemenliine biat etmeleri ve bylece hkmetin bann (devlet bakan ya da babakan) her trl icraatn tek belirleyicisi haline gelmesidir (tek adam diktatrl). Parlamenter cumhuriyetlerde, hkmet ya da hkmetin ba, anayasal olarak yasama organ tarafndan belirlenmi yetkileri kullanr ve icraatlar ayn yasama organ tarafndan denetlenebilir olmakla birlikte, bu yasal sreler, yrtmenin hzl karar alma ve icraa etme olanan da snrlar. Bu da, globalleen dnya koullarnda, tm parasal ilikilerin k hznda yrtld bir ortamda hantal, icraat geciktirici, zaman kaybna yol aan vb. bir brokratik mekanizma olarak kabul edilir. Bu yzden hkmet (yrtme gc) bu brokratik mekanizmay bertaraf etme ynnde hareket eder. Bu hareketinin ilk hedefi, dorudan yasama organdr. Yrtme gc, yasama gcnn elindeki yetkileri az ya da ok hzla kendi stne alr. Kanun hkmnde kararname vb. aralarla yrtme (hkmet), ou durumda yasama gcn de kullanmaya balar. Sonuta, yasama gc, kendi yetkilerini kendi iradesiyle yrtme gcne devrederek ortadan ekilir. Parlamenter cumhuriyette, hkmetin parlamentoda mutlak ounlua sahip olmas bu devir ilemlerini kolaylatrr. Bu andan itibaren, gler ayrmna dayanan yrtme ile yasama arasndaki g dalm ortadan kalkar, yasama gcne sahip bir yrtme egemen olur. Artk gler ayrmndan geriye kalan, yasama gcne sahip yrtme ile yarg gcdr. Hukukun stnl, yargnn bamszl vb. ideolojik-hukuksal sylemlerle yrtme gcnn stnde ve ondan ba-
msz bir g olarak tanmlanm ve konumlandrlm yarg gc, yasama yetkisini stlenmi (ya da yasama organn etkisizletirmi) yrtme gcyle uyumlu hareket ettii srece, yarg ile yrtme arasnda bir atk ortaya kmaz. Burada yargnn yrtme ile uyumu, hkmetin icraatlarna engel oluturmamas ve hkmetin icraatlarna engel oluturan unsurlar bertaraf etmesi kouluna baldr. Bunu yapt srece, yarg gc ile yrtme gc arasnda atma deil, uyum sz konusu olur. Ancak tarih, snf mcadelelerinin tarihidir. Dolaysyla tm tarihsel sreler, deiik snflarn kendi konumlarn glendirmeye altklar ve iktidar olmaya yneldikleri snf atmalarna sahne olur. Kapitalist toplumda, iki temel snf, proletarya ve burjuvazi, ezilenler ile ezenler, smrlenler ile smrenler arasndaki snf mcadelesi belirleyici nitelikte de olsa, dier snf ve tabaklarn kendi z karlar iin yrttkleri snf mcadeleleri de tarih sahnesinde yer alr. Bizim gibi burjuva demokratik devrimini tamamlamam, dolaysyla feodal toplumdan kalma iliki ve elikilerin varln belli lde srdrd toplumlarda, dier snf ve tabakalarn hareketi ve karlkl atks siyasal mcadelelerin nemli bir blmn oluturur. Her eyden nce bylesi toplumlarda, egemen olan, egemen snf, tek ve homojen bir btn oluturmaz. Bu toplumlarda egemen snftan daha ok, snflar ittifak sz konusudur. ktidar, yani yrtme gc, bu snflar ittifakndaki gler dengesine gre deiik snf ve tabakalar arasnda paylalr. Egemen snflar ittifaknda yer alan deiik snf ve tabakalarn glerinde meydana gelen deiim, er ya da ge, yrtme gc iindeki g paylamnn yeniden yaplmasna yol aar. Yeniden g paylam, kanlmaz olarak yeni siyasal atmalara ve mcadelelere neden olur. Bu durumda, egemen snflar ittifak iindeki atk, her bir kesimin kendi dndaki snf ve tabakalarla yeni ve geici ittifaklar oluturmasnn nn aar. Burjuva demokratik devriminin tamamlanmad, dolaysyla geri-braktrlm bir lkede, egemen snflar: a) birliki-tekelci burjuvazi (sanayi ve ticaret burjuvazisi olarak); b) Byk toprak sahipleri; c) byk fe-
27
28
odal-tccar kesimlerinden oluur. lke geri-braktrlm ve da baml bir lke olduundan, ibirliki-tekelci burjuvazi de tek bir emperyalist lkeye baml bir burjuvazi deildir. Dolaysyla deiik emperyalist lkelerle ibirlii yapan deiik kesimler egemen snflar ittifaknda yer alrlar. Bylece d elikiler (emperyalistler aras elikiler), lke iindeki egemen snflar ittifaknda etkin bir unsur olarak yer alr. Genel olarak egemen snf ittifakn oluturan temel kesim, sre iinde kendi gcn artrma ve pekitirme ynnde hareket eder. Her biri, bu iktidar mcadelesinde, kendi gleri yannda dier toplumsal snf ve tabakalardan mttefikler salayarak etkin olmaya alrlar. zellikle temsili demokrasi oyunun oynand, sandkn kutsand, parlamentoda ounlua sahip olmann bal bana iktidar olma anlamna geldii lkelerde, dier toplumsal snf ve tabakalarn niceliksel gc, bu ittifak araylarnda belirleyici yere sahiptir. Bizim gibi lkelerde niceliksel ve niteliksel olarak etkin ve byk bir g olan kesimler kent ve kr kk-burjuvazisi ve aydn kesimdir. Bu nedenle, egemen snflar ittifakndaki atmalarda (iktidar mcadelesi ya da g mcadelesi) bu kesimlerin yedeklenmesi yaamsal neme sahiptir. Bu srete, kk-burjuva aydnlar (son gnlerin moda szc ile kullanl aptallar), kent ve kr kk-burjuvazisinin yedeklenmesinde en etkin g konumundadrlar. Feodal-tccar kesiminin has partisi olarak AKPnin kullanl aptallarla, yani neo-liberallerle ittifak bu amala gereklemitir. Kk-burjuva aydnlarnn ikinci zellii, eitim grm kesim olarak, ayn zamanda devlet brokrasisinde grev yapabilecek niteliklere sahip olmalardr. Bu ynyle de, neo-liberaller ve onlarn ideolojik ynetimi altndaki eitim grm kesimler, feodaltccar kesiminin brokratik kadrolarn oluturmulardr. Kk-burjuvazinin sa ve orta kesimlerinin feodal-tccar kesiminin saflarnda yer almas son on yln en tipik olgusu olmutur. AKP , bu yolla, eski (ulusalc, kemalist brokratlarn oluturduu) brokratik mekanizmay tasfiye etme srecinde onlarn yerlerine geecek kadrolar salayabilmitir. Bu ynyle AKPnin temsil ettii feodal-
tccar kesiminin kk-burjuva aydnlar yedeklemesi klasik bir durumdur. Ancak burada gzden kaan nokta, AKP zihniyetinin, yani dinci kesimlerin ayn srete kendi kadrolarn retmeye balam olmasdr. Kkleri Kuran kurslarna, imam-hatiplere dayanan dindar kadrolar retimi, zellikle 12 Eyll sonrasnda sistem ii ve yasal bir konuma ulamtr. Burada en etkin kurum Fethullah Glenin (cemaatin) okullar, yurtlar ve dershaneleri olurken, imamhatipler geleneksel olarak eriat kesimlerin kadro kayna olmay srdrmtr. Bu kadrolar, bir dnem mslman burjuvalarn kendi iyerleri iin gereksinme duyduklar eitilmi personeli oluturmulardr. AKPnin iktidar olmasyla birlikte, bu dindar kadrolar, giderek devlet brokrasisi iinde yer almaya balamlardr. Bugn cemaat devlete szd vb. propagandalar, gerekte cemaatin ve imam-hatiplerin rettii dindar kadrolarn devlet brokrasisi iinde yer almalarndan baka bir ey deildir. Bu dindar kadro retiminde, cemaat okullar ile imam-hatipler egdml hareket etmi olsalar da, cemaat okullar ile imam-hatipliler arasnda nemli bir farkllama ortaya kmtr. mam-hatip mezunlar, okluk meslek eitimi zerinden ara eleman olarak dindar kadrolar olutururken, cemaat okullarndan mezun olanlar, yksek renim grm dindar kadrolar haline gelmilerdir. te imam-hatipliler ile cemaat okullarnn mezunlar arasndaki bu farkllk, dindar kadrolarn devlet iindeki grevlendiriliinde ve konumlarnda ayrma olarak ortaya kmtr. Cemaatin dindar kadrolar, yksek renim grm olduklarndan devletin (yrtmenin) kilit noktalarnda grev yapmaya balarlarken, nemli bir blm yarg organ iinde yer almlardr. (Unutulmamaldr ki, bugn Recep Tayyip Erdoann vnerek syledii 160a yakn szde niversitenin neredeyse tamamnda hukuk faklteleri ilk blm olarak almtr.) AKP szclerinin yargy cemaate verdik szlerinin gereklii budur. zcesi, cemaatin okullarnda retilen dindar kadrolar, AKPnin (dolaysyla feodal-tccar kesiminin) devlet iktidarn yne-
tebilmek iin gereksinme duyduu brokratik kadrolar oluturmutur. mam-hatiplilerin ara eleman olmaktan te bir niteliklerinin olmamas, kanlmaz olarak cemaatin dindar kadrolarnn boluu doldurmasn salamtr. Recep Tayyip Erdoann imam-hatip liselerinin nn amasnn, imam-hatiplilerin niversiteye giri koullarn kolaylatrmasnn temel nedeni, balangta baml olduklar cemaat kadrolarndan kurtulma abasnn rndr. Bu ynyle, Tayyipiler ile Glenciler arasndaki atmann ya da savan bu noktada baladn sylemek pek yanl olmayacaktr. Cemaatin dindar kadrolarnn yarg organlarndaki gc ve etkisi, ayn zamanda yasama gcn denetime alm yrtme karsnda nispi ve ksmi bamszln koruyan yarg gcn bir iktidar ortaklnn arac olarak kullanmasna hizmet etmitir. Bu iktidar ortakl, zorunlu olduu kadar gerekliliktir de. Recep Tayyip Erdoann (dolaysyla AKP) kendi iktidar gcn pekitirmek ve yaygnlatrmak iin, eski rejimin (Ancient regime) kadrolarn tasfiye etmeye ve onlarn yerini dolduracak dindar kadrolara ihtiyac vardr. mam-hatip kkenli dindar kadrolarn niteliksizlii karsnda cemaatin yksek renim grm dindar kadrolar kanlmaz olarak baat rol almalarn getirmitir. Bylece AKPnin iktidar yllar iinde yasama ve yrtme gc tek elde (Recep Tayyip Erdoan) toplanrken, yarg gc cemaatin kadrolat ve denetime ald iktidar organ olmutur. Bu iki g, birbiriyle uyumlu ve birbiri yannda (paralel) iki iktidar gc olarak eski rejimin tasfiyesinde birlikte almlardr. Bu uyum srecinde, Recep Tayyip Erdoan, imam-hatip kkenli yeni dindar kadrolar retimini artrmak ve hzlandrmak ynnde giriimlerde bulunmusa da, cemaatin gcn ve kadro retim kapasitesini ortadan kaldrmadan bunu baaramayacan grmtr. Dershaneler olay, dorudan cemaatin dindar kadro retme gcn ve kapasitesini ortadan kaldrmaya ynelik en nemli giriim olmutur. Devlet aygt iinde bu gelimeler olurken, AKPnin kullanl aptallarla, yani neo-liberal kesimlerle olan ittifak, medyann denetime alnmas lsnde bozul-
mu ve yklmtr. Bu ana kadar, kk-burjuvazinin sa ve orta kesimlerinin AKPye yedeklenmesinde nemli bir rol oynam olan bu neo-liberaller devreden karlm ve yerlerine denetime alnm olan medya konulmaya allmtr. Bu giriim de, beklenilen sonucu vermemi, neo-liberallerin yerine devirilen medyatik unsurlarn cemaati unsurlar olduklar bir sre sonra ortaya kmtr. 17 Arala gelindiinde Recep Tayyip Erdoan iktidarnn genel grnm yledir: Eski rejimin ulusalc/kemalist olarak adlandrlan brokratik kadrolar nemli lde tasfiye edilmi ve kalanlar etkisizletirilmitir. Tasfiye edilen eski rejim kadrolarnn yerleri, zellikle st dzey brokratlar ile yarg kadrolar arlkl olarak cemaatin dindar kadrolar tarafndan doldurulmutur. mam-hatip kkenli dindar kadrolarn nitelikleri eski vasat dzeylerinin stne kartlamam, ancak brokrasi iinde grevlendirilmek zorunda kalnmtr. Niteliksiz ve apsz imam-hatip kkenli dindar kadrolar her ne kadar Recep Tayyip Erdoana kaytsz-artsz biat ediyor olsalar da, yetersizlikleri yaamn her alannda ortaya kmtr. Recep Tayyip Erdoan, bir yandan kendi kiisel iktidarn pekitirmek iin cemaati dindar kadrolar tasfiye etmeye ynelirken, dier yandan imam-hatip kkenlilerin niteliksiz ve apszlklarnn getirmi olduu handikapla yz yze gelmitir. Bu kmaz karsnda Recep Tayyip Erdoann asabiyet katsays artm, cemaate ynelik saldrgan tutumu iddetlenmi ve cemaatilerin tasfiyesine hz verilmitir. Ancak cemaat tarafndan doldurulmu brokratik kadrolarn tasfiyesinde ne kadar muktedir olursa olsun, onlarn yerini dolduracak kadrolar konusunda o kadar kifayetsiz muhteristir. te bu noktada Recep Tayyip Erdoan ve kiisel mehteran takmnn bulduu forml, eski rejimin tasfiye edilmi kadrolarnn bir blmn yeniden greve getirmek olmutur. Recep Tayyip Erdoann ve kurmaylarnn son gnlerdeki orduya komplo kuruldu sylemleri, yeniden yarglamann nnn almas giriimleri, tmyle tasfiye edilmi eski rejim kadrolaryla yeni bir consensus yaratma abalarnn r-
29
ndr. Bu da, Recep Tayyip Erdoann 4+4+4 formlyle tm okullar imam-hatiplere dntrerek dindar genlik yaratma planlarnn, en azndan ksa vadede bir ie yaramadnn ak itirafdr. Recep Tayyip Erdoann dilinden drmedii 2023 vizyonu, imam-hatipler zerinden kendisine mutlak olarak biat etmi yeni dindar kadrolar yaratma projesinden baka bir ey deildir. Ama 2023e on kala, yani varsaylan amaca ulamadan cemaate bal kadrolarn tasfiyesine girimek zorunda kalmtr. Bu da, ister istemez eski rejimle yeni bir consensus arayna girmeyi kanlmaz hale getirmitir. Eski rejimin kadrolar denilenler ise, en bilinen haliyle kk-burjuvazinin radikal ve sol kesimidir. Bunlarn en temel zellii, anti-emperyalistlik ve laikliktir. Cemaatin uluslararas balantlar ve destekleri gznne alndnda bu kk-burjuva kesimlerin anti-emperyalistlikleri kullanl grld gibi, laik olular da cemaatin zerine yklenilecek eriatlk karsnda etkili bir ara olarak grlmektedir. Ama, 2023 vizyonuna ulaana kadar kk-burjuvazinin radikal ve sol kesimlerini kendisine yedeklemek ve bunlar araclyla cemaatin devlet iindeki gcn krmaktr. Yine de Recep Tayyip Erdoan ve onun kiisel mehteran takmnn tek kadro devirebilecei kesim kk-burjuvazinin radikal ve sol kesimleri deildir. Ayn zamanda kk-burjuvazinin sa kanadnn iinde yer alan ve belli llerde feodal-tccar kesimlerinden uzak duran milliyeti kadrolar vardr. Bu milliyeti kadrolarn bir blm (BBPliler arlkta olmak zere) 2010 Anayasa Referandumu srecinde AKPye devirilmise de, ounluu, iktidar alternatifi olduunu dndkleri MHPye daha yakn konumdadrlar. Bu yeni kadro devirme kaynann, ayn zamanda kk-burjuvazinin radikal ve sol kesimini dengeleyecei varsaylmaktadr. Bylece Recep Tayyip Erdoan, cemaate bal dindar kadrolar tasfiye ederken, onlarn yerlerine eski rejimin solcu ve milliyeti kadrolarn atamann kendi-
sine bir stnlk salayacan hesaplamaktadr. Ama bu hesaplar karsnda Glenciler (cemaat) bo durmamaktadrlar. Onlar da, tpk Recep Tayyip Erdoan gibi yeni ittifaklar ve mttefikler peine dmledir. Recep Tayyip Erdoan gibi onlarn da ittifak kurabilecei kesimler bir ve ayndr, yani kk-burjuvazinin sa kanadnn milliyeti unsurlar ile sol kanadnn solcu unsurlardr. Cemaat, Recep Tayyip Erdoandan farkl olarak, bu kesimlerden kadro temin etmekten daha ok, bu kesimlerin siyasal temsilcileri ile belli bir consensus arayna ynelmitir. Yani cemaatin mttefik aray, bireysel deil, kurumsaldr. 17 Aralkta cemaatin gerekletirdii yolsuzluk operasyonu, Recep Tayyip Erdoann kendilerine ynelik tasfiye hareketine verilmi bir yanttr. 17 Aralktan gnmze kadar gelien olaylar dizisinde, yolsuzluk operasyonlar, brokratik tasfiyeler ve yeni mttefik araylar n plana gemitir. Bugn Tayyipiler ile Glenciler arasndaki sava kimin kazanaca tam olarak bilinememektedir. Medyadaki genel eilim, iktidar gcn ve olanaklarn elinde bulunduran Recep Tayyip Erdoann bu savatan muzaffer kaca ynndedir. dnyasndan medyaya kadar pek ok kii bu eilime uygun olarak kendisini konumlandrmaktadr. Bu da savata g dengesinin Recep Tayyip Erdoandan yana ar basmasn getirmektedir. Gerekte ise, sonucu bilinemese de, bu savan ilk byk muharebesi 30 Mart yerel seimlerinde verilecektir. AKPnin, doal olarak Recep Tayyip Erdoann yerel seimlerde alaca olumsuz bir sonu, tm ilikileri ve dengeleri deitirecektir. Bu, hemen herkesin zerinde anlat tek ortak noktadr. Recep Tayyip Erdoann, %50 ounluk sylemi yerine birinci parti sylemini ne karmasnn gereklii de burada yatmaktadr. Ama seim sonular ne olursa olsun, asl sorunun, yasama gcn denetime alm olan yrtmenin muktedirliini srdrebilmesi iin yeterli kadrolara sahip olup olmayacandadr. Bu nedenle de, seim sonular bu sorunu ortadan kaldracak zelliklere sahip deildir.
30
Seim Sath- Mailine Girilince
Seimler, geni halk kitlelerinde bir eylerin deiebilecei beklenti ve umutlarnn artt, bu yolla mevcut toplumsal-siyasal sisteme (bir sreliine de olsa) baland ve sistemin kendi ileyi kurallarna daha fazla uyduu bir ortam yaratr. te yandan seim ortamlarnda ortaya kan olumlu ya da olumsuz beklentiler, kitlelerin politikayla daha fazla ilgilenmesine yol at gibi, kendi ilerinde blnmesine, ayrmasna ve hatta uzun sreli kutuplamasna da yol aar. Olaan zamanlarda siyasetle fazlaca ya da hi ilgilenmeyen insanlar, seimlere katlarak (oy vererek) lkenin siyasal yapsnn biimlendirilmesine katkda bulunurlar. Oy tercihleri de, siyasete ne kadar uzak olduklarna gre belirlenir. Etkili bir siyasal reklam, ho bir mzik klibi, siyasetiye ilikin yaratlm olan alg, oy tercihlerini belirleyebildii gibi, hasmlar, tekiler vb. sylemler de oy tercihini belirleyebilmektedir. Siyasetten uzak insanlarn oy tercihlerini deitirmeye yol aan en temel etmen ise, ortaya kacak seim sonularnn o gne kadar srdrdkleri ve fazlaca da honutsuz olmadklar yaamlarn alt-st edebileceine ilikin bir beklentinin yaratlmasdr. Recep Tayyip Erdoann sert, uzlamaz sylemleri, bylesi bir beklenti yaratmak zere kurgulanmtr. Kimilerinin toplumu kutuplatrma siyaseti olarak tanmladklar bu beklenti yaratma yntemi, apolitik kesimlerin seimlere katlmn ve oy tercihlerini birincil dereceden belirleyebilmektedir. Bu da, sistemi sahiplenme, sisteme aidiyet ve sisteme bal kalma tutum-
larn pekitirmeye hizmet etmektedir. Seimler, dier yandan iktidar olmann nimetlerinden yararlanan kesimlerin varolan karlarn korumalar ynnde bir harekete yol aar. Muhalif kesimler asndan ise, seimler, varolan iktidardan kurtulmann somut ve gerek bir arac olarak grnr. Bu da, sisteme btnsel olarak muhalif olanlarn bir sreliine sisteme tabi olmalarn getirir. Bir baka adan, seimler, mevcut toplumsal yapdaki deiik snf ve tabakalarn siyasal dzeylerini lmenin bir aracdr. Marksn deyiiyle, bu da seimlerden beklenebilecek tek eydir. lkemizde seimler, ister genel seimler olsun, ister yerel seimler olsun, her zaman siyasal iktidar ile toplumsal muhalefet arasnda bir hesaplama ortam olmutur. Bu nedenle de, sistem toplumsal muhalefeti deiik yol ve aralar bertaraf edemedii, pasifize edemedii koullarda seimlere giderek, toplumsal muhalefeti bir sreliine sistem ii deiim beklentisine yneltir. Bu sistem ii deiim beklentisi, sol yaplarn ve rgtlerin deiik gerekelerle (rnein, taktik hevalm mantyla ya da geni halk kitleleriyle ba kurmak iin legal olanaklardan yararlanma adna) seimlere katlmyla nemli lde meruluk kazanr. Hereye karn seimler, mevcut sistemin siyasal gleri arasndaki iktidar olma mcadelesinin sahnesidir. Bu nedenle de, seim ortamlar, hemen her zaman sistemin kurulu siyasal partileri arasnda kyas-
31
32
ya bir mcadeleye yol aar. Seimlerin nicelie dayanan yaps nedeniyle, her dzen partisi daha byk bir nicelie ulamak iin deiik politikalar oluturur, vaatlerde bulunur. Bu mcadelede en etkin ara ise, medyadr. Medyay, zellikle televizyonlar bylesine etkin bir ara haline getirense, yaamn her annda ve her yerde insanlara ulaabilmesi ve etkileyebilmesidir. Yerleik kurallara gre seimler belli lde siyasal iktidar belirleyebildii iin, deiik snf ve tabakalar seim sath- mailinde boy gsterirler. Hibir zaman ve hibir koul altnda tek balarna ya da koalisyonlar yoluyla iktidar olamayacak siyasal gler, temsil ettikleri snf ya da tabakalarn kapal kaplar arkasnda yaplacak pazarlkta ellerini glendirmeyi amalar. Numan Kurtulmuun HAS partisi rneinde grld gibi, %1 oy bile alamam bir siyasal g deiik hesaplar ve pazarlklar sonucu iktidar nimetlerinden yararlanabilecek duruma gelebilmektedir. Btn bunlar, kk siyasal partiler iin, birka milletvekillii ya da belediye bakanl kazanmak, bunlar olmazsa birka belediye meclis yeliine sahip olmak iin yaplr. Bunlarn ne kadar yeterli olaca ise, temsil ettii kesimin niceliine ve gcne baldr. Byk kitle partilerinin seimlerdeki hesaplamalar, her durumda seim sonular yoluyla iktidarn el deitirmesi iin yaplr. Ancak Ukraynadaki Turuncu Devrimde grld gibi, bu mutlak bir durum deildir. Uluslararas glerin devreye girmesiyle seim sonular ne olursa olsun iktidar deiiklii yaplabilmektedir. Bu da, seimlerin eskisi kadar belirleyici olmadn gsterir. Yine de seimler umutlarn yeertildii, beklentilerin ykseltildii, sistem ii deiimin olabileceinin dnld bir ortam olma zelliini srdrebilmektedir. Yerel seimler (genel seimlerden farkl olarak), kk kar evrelerinin kendi karlarn realize edebilecekleri seimlerdir. Bu nedenle de, yresel lekte kk kar evrelerinin etkinlii artar ve sonu zerinde belirleyici olmalarna yol aar. Kazanlan belediye bakanl ya da belediye meclis yelii, dorudan ar esnafnn ya da kk sanayi blgesi iverenlerinin karlarnn yresel lekte realize olmasn salar. Bu nedenle de, yresel lekte
kk siyasal partilerin ya da bamsz adaylarn seilme olaslklar yksek olur. Hereye karn seim mcadelesi dzenin byk kitle partileri arasnda yrr. Ancak yerel seimlerde yresel etmenler etkin olduundan byk kitle partileri, her durumda yresel kar evrelerinin istemlerini gz nne alrlar. Bu da, yresel dzeyde birbirinden farkl ittifaklarn kurulmasna yol aar. Seimler, dmanmn dman dostumdur anlaynn alabildiine geerli klnd bir mcadeledir de. Bu mcadelede, her partinin kendi bana alaca oy kadar, kart partinin alamayaca oy da nem kazanr. Bu da, oylarn blnmesine ynelik deiik siyasetlerin ve taktiklerin retilmesini getirir. te yandan da, seimler, ortak dmana/hasma kar ortak mcadele ad altnda yeni ve geici ittifaklarn nn aar. Bu durumda, ortak dman/hasm da, kendi kartlarnn bir araya gelmesini ve ittifak kurmalarn nlemek iin kar hamleler yapar. zellikle aday belirleme koullarnda bu karlkl hamleler olaanst boyutlara ular ve nedeneyse gndemin ilk maddesi haline gelir. Bugn lkemizdeki byk siyasal glere bakldnda, seimlere ilikin tm siyasetlerin, mantklarn, zihniyetlerin, taktiklerin alabildiine kullanld grlecektir. Kendisini solcu olarak lanse eden ya da sola gz krpan siyasal hareketler de ayn ve edeer anlay ve yntemlerle seim almalarn srdrrler. Bylece neredeyse amaca varmak iin her ara mubahtr sznde ifadesini bulan Makyavelizm tm seime katlan partilerin temel felsefesi haline gelir. 30 Mart yerel seimlerinde bir iktidar hesaplamas yaplmaktadr. AKP, seimlerden elde edecei baaryla, gerek 17 Aralk yolsuzluk operasyonlarnn yaratt tahribat bertaraf etmek, gerekse Recep Tayyip Erdoann devlet bakan olma hayalinin nn amak istemektedir. Kkburjuvalar lkesinde gce tapma ya da glnn yannda yer alma toplumsal zihniyetinin egemenlii hesaba katldnda, AKPnin ve Recep Tayyip Erdoann seim hesaplar iinde, kendi gcn koruduu sonucunu almak nem kazanmaktadr. AKP , seimlerden muzaffer karsa, bu sonular yoluyla cemaatle olan hesaplamas-
na bir nokta koyabileceini ummaktadr. CHP ve MHP ise, elde edecekleri belediye bakanlklarnn salayaca yararlardan te, siyasal dzendeki arlklarn pekitirmek istemektedirler. Tek balarna AKPnin %50 ounluunu alt edemeyeceklerini ok iyi bilmektedirler. AKP , kendi iinde paralanmad srece CHP ve MHPnin tek bana ya da koalisyon yoluyla hkmet olabilmesi imkansz grnmektedir. Bu imkanszlk karsnda, CHP ile MHPnin seimlerde yapacaklar bir ittifakn yeni imkanlar yaratt da ak bir gerektir. rnein, 2009 Ankara Bykehir Belediye Bakanl seim sonular byle bir imkan ortaya koyar grnmektedir. 2009 seimlerinde Ankarada . Melih Gkek 940 bin oy alrken, CHP aday Murat Karayaln 764 bin ve MHP aday Mansur Yava 668 bin oy almtr. Bu sonulara gre, olas bir CHP-MHP ittifaknn Ankara Bykehir Belediye Bakanlnn kazanmas imkan dahilindedir. (Hemen ekleyelim ki, 2011 genel seim sonular asndan benzer bir imkan olduka zor grnmektedir.) te bu imkan 2009 seimlerinde MHP aday olan Mansur Yavan CHP aday olarak 30 Mart seimlerine girmesinin nn amtr. Ayn durum deiik kentler iin de geerlidir. Bunun zel istisnas stanbuldur. stanbulda, Ankara gibi bir zmni ittifak tek bana yeterli grlmemektedir. AKPnin karsnda CHP , MHP , Saadet Partisi ve BDP/ HDP ittifak bir imkan yaratabilmektedir. Ankaradakine benzer (Mustafa Sargl zerinden) zmni bir CHP-MHP ittifaknn, 2009 yerel seim sonularna gre, SP ya da BDP/ HDP katlmakszn baarl olmas imkanszdr. 2011 genel seimleri asndan ise, bu drt partinin ittifaknn baarl olmas bile tek bana yeterli grlmemektedir. Ortada bir imkan vardr ve ilk kez iki
stanbul AKP CHP MHP SP DTP CHP+MHP+ SP+DTP
2009 Bykehir Belediye Bakanl Seimi 2011 Genel Seimleri
3.105.555 2.568.710 348.269 337.014 314.229 3.568.222
3.931.210 2.492.910 747.666 129.030 425.417 3.795.023
parti seim srecinde gayr- resmi olarak bir ittifak oluturmaktadr. Ancak kat zerinde bir imkan olarak grnen ey, somut gereklikte farkl sonular da retebilme potansiyeline sahiptir. Hereyden nce CHP kitlesi ile MHP kitlesi arasnda tarihsel husumet ve doku uyumazl vardr. Her iki kesimde de bylesi zmni, gayr- resmi ittifaka kar olan pek ok insan bulunmaktadr. Bunlarn bu ittifak protesto etmek amacyla oy kullanmamalar beklenen sonucun alnmasn engelleyebilir. Bunun yannda, AKP medyasnn ve demagoglarn, CHP ile MHP kitlesi arasndaki doku uyumazln ne kartarak bu gayr- resmi ittifak ilevsiz hale getirmeye alacaklardr. Bu da, CHP-MHP ittifaknn, AKPyi siyaseten zayflatmak ve giderek iktidardan indirmek olan temel amacnn ve nedeninin ikinci plana atlmasna yol aacaktr. Btn bunlara ve AKPnin kar-propaganda ve demagojisine BDP/HDP bileenlerinin, zellikle de uyank taksi ofr demagogu Srr Sreyya nderin CHP kartlna dayanan seim propagandas eklenmelidir. (Medyatik bir haber olarak, stanbul adaylarnn twitter karnesine gre, Srr Sreyya nderin tweetlerinde en ok yer verdii kelime CHP olmutur.) Bunun dorudan AKP tarafndan desteklendii de aktr. Srr Sreyya nderin yeniden mral ziyaretisi listesine alnmas da bunu gstermektedir. Yine de seimlere ilikin ve seim dnemleriyle snrl deiik parti ya da yaplarn seim ittifak ya da seim blou oluturma taktiki sola ya da sol grnml partilere ve yaplara aittir. Ancak bu kez baz eyler biraz deimitir. Eski seim dnemlerinde sol medyada bolca konuulan, anlatlan ve sylenen seim ittifaklar, bu kez fazlaca dillendirilmemektedir. Bunun temel nedeni, BDPnin Trk versiyonu olarak oluturulan HDPnin daha ilk andan itibaren sol parti ve yaplarn ittifak olarak ortaya kmasdr. Bu da soldaki ittifak, blok, at partisi vb. sylem ve tartmalarn bir kenara braklmasn getirmitir. Bugn iin BDP/HDP formlnn ne kadar ie yarayaca belirsizdir. BDPnin (doal olarak HDPnin de) baz anketlerde oy orannn %9lar olarak grnmesi, ilk ba-
33
kta bu mral formlnn tuttuu biiminde deerlendirilebilir. Ancak BDPnin oylarnda meydana gelecek artn temelinde, Trkiye Krdistannn artk kanlmaz olduuna ilikin Krt semen kitlesinde ortaya kan alg yatmaktadr. Bu algnn, daha nceki seimlerde AKPye oy vermi Krt semenlerinin bu seimlerde BDPye oy vermeleri sonucunu dourmas beklenmelidir. HDPnin, zellikle de Srr Sreyya nderin kprtt olay ise, hi tartmasz Gezi Direnii ve bunun Srr Sreyya nder tarafndan oya tahvil edilebileceidir. Apolitik bir kitle tarafndan gerekletirildii zerine vgler dzlen Gezi Direniine katlanlarn bylesine antada keklik olarak grlmesi, Srr Sreyya nderin sylemiyle, olsa olsa ambulansn arkasna taklan uyank taksi ofrnn algs olarak dnlebilir. 30 Mart yerel seimlerinin dier bir gncel konusu, AKP-Cemaat atmasnn seim sonularna nasl yansyacadr. zellikle dindar kesimlerin blok halinde AKPye oy verdii yrelerde ve semtlerde alnacak sonular, cemaatin niceliksel gcnn llmesinde kullanlabilecek bir lt olarak grlmektedir. Tm bunlarn yannda, hatta stnde
olan olgu ise, sol kitlenin her seim sonrasnda yaad demoralizasyon ve tekil aydnlarn yaad kiisel bozgun havasdr. Gezi Direnii, ksa bir sre iin sol kitlenin moralinin ykselmesine ve kendine olan gveninin artmasna yol amsa da, Direniin geri ekilmesi ve snmlenmesi, Direni ncesindeki moralsizlik ortamna geri dnlmesine yol amtr. Bu nedenle 30 Mart seim sonularnn yarataca olas bir demoralizasyon karsnda, moral bir g olarak Gezi Direnii Ruhunun fazlaca etkisi olmayacaktr. Bugn, yani seim sath- mailine girilmiken, solda konuulanlar, tartlanlar, zellikle de CHP-MHPnin gayr- resmi ittifakna ve Mustafa Sargl Vakasna ilikin saptamalar ve eletiriler ne kadar tutarl olursa olsun, sonuta seim sonrasnda ortaya kacak olan demoralizasyon karsnda fazlaca da anmsanmayacaktr. Tm bunlardan sonra, gerekten devrimci mcadelede yer almak isteyenler, hatta kendisini yle ya da byle devrimci olarak tanmlayanlar u soruyu (her seim ncesinde sorulduu gibi) soracaklardr: Peki, ne yapmal? Yant yalndr: Kim ne sylerse sylesin, sen bildiin yolda ilerle!
34
ER YAYINLARI
nternet Adresi: www.kurtuluscephesi.com www.kurtuluscephesi.org www.kurtuluscephesi.net E-Posta Adresi: kurcephe@kurtuluscephesi.org erisyayinlari@kurtuluscephesi.org
MAHR AYAN: KESNTSZ DEVRM I MAHR AYAN: KESNTSZ DEVRM II-III LKER AKMAN: MEVCUT DURUM VE DEVRMC TAKTMZ *** TRKYE DEVRMNN ACL SORUNLARI-I *** OLGAR NEDR? *** MARKSZM-LENNZM BR DOGMA DEL, EYLEM KILAVUZUDUR-III *** THKP-C/HD VE 15 YIL *** POLTKLEM ASKER SAVA STRATEJS VE DEVRMC TAKTMZ *** GRAMSC ZERNE *** REVZYONZMN REVZYONU *** ULUSAL SORUN ZERNE *** BDS: BR PRAGMATK SAPMA *** YEN OPORTNZM ZERNE *** ZAFER BZM OLACAKTIR! [Ankara Davas Savunmas] *** DEVRM PROGRAMLARI *** RUS DEVRMNDEN IKAN DERSLER *** ESK BR GERLLANIN EMEK *** PASS VE YEN ZMN FIRSATILII DEVRMC MARLAR VE EZGLER DNYADA VE TRKYEDE EKONOMK BUNALIM [Kurtulu Cephesi Semeler-I] DNYADA VE TRKYEDE EKONOMK BUNALIM II [Kurtulu Cephesi Semeler-III] LAKLK VE ERATILIK ZERNE [Kurtulu Cephesi Semeler-II] TARHTE, GNMZDE VE DEVRMC MCADELEDE KADINLAR

Kurtuluş Cephesi, Sayı: 136, Ocak-Şubat 2014

Transféré par

Informations du document

Copyright

Formats disponibles

Partager ce document

Partager ou intégrer le document

Options de partage

Avez-vous trouvé ce document utile ?

Ce contenu est-il inapproprié ?

Droits d'auteur :

Formats disponibles

Kurtuluş Cephesi, Sayı: 136, Ocak-Şubat 2014

Transféré par

Droits d'auteur :

Formats disponibles

KURTULU CEPHES

Anti-Emperyalist ve Anti-Oligarik Mcadelede Zafer Bizim Olacaktr!

YIL: 24 SAYI: 136 Ocak-ubat 2014

(27 Austos 2013, Erdem Ba, T.C. Merkez Bankas Bakan)

KURTULU CEPHES Ocak-ubat 2014

AKP-Cemaat atmas balamnda kuvvetler ayrm zerine bir irdeleme.

http://www.kurtuluscephesi.com http://www.kurtuluscephesi.org http://www.kurtuluscephesi.net http://www.kurtuluscephesi.de E-Posta Adresi: kurcephe@kurtuluscephesi.org

Bu say LKER Matbaasnda baslmtr. Bask Tarihi: 7 ubat 2014

Ocak-ubat 2014 KURTULU CEPHES

Bir Devrim Simgesi ve Devrim Arac: Kalanikov (AK-47)

Mihail Timofeyevi Kalanikov

KURTULU CEPHES Ocak-ubat 2014

Engels: Anti-Dhring, s: 282 Engels: Anti-Dhring, s: 277-278

Ocak-ubat 2014 KURTULU CEPHES

Biz bu dvizin belini krarz... TLnin deerini aslanlar gibi koruyacaz.

KURTULU CEPHES Ocak-ubat 2014

Ocak-ubat 2014 KURTULU CEPHES

hracat 107.272 132.027 102.143 113.883 134.907 152.462 151.869

thalat 170.063 201.964 140.928 185.544 240.842 236.545 251.651

D Ticaret A -62.791 -69.936 -38.786 -71.661 -105.935 -84.083 -99.782

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

KURTULU CEPHES Ocak-ubat 2014

Ocak-ubat 2014 KURTULU CEPHES

KURTULU CEPHES Ocak-ubat 2014

Ocak-ubat 2014 KURTULU CEPHES

Helal Para Haram Faiz

KURTULU CEPHES Ocak-ubat 2014

Ocak-ubat 2014 KURTULU CEPHES

KURTULU CEPHES Ocak-ubat 2014

Ocak-ubat 2014 KURTULU CEPHES

76 milyon Nfusun 70 milyonu Kentlerde Oturuyormu!

KURTULU CEPHES Ocak-ubat 2014

Ocak-ubat 2014 KURTULU CEPHES

KURTULU CEPHES Ocak-ubat 2014

Ocak-ubat 2014 KURTULU CEPHES

HASAN BASR TEMZALP

YUSUF ZYA GNE

KURTULU CEPHES Ocak-ubat 2014

Ocak-ubat 2014 KURTULU CEPHES

Kuvvetler Ayrl, Anayasa ve Snf Mcadelesi

KURTULU CEPHES Ocak-ubat 2014

Ocak-ubat 2014 KURTULU CEPHES

KURTULU CEPHES Ocak-ubat 2014

* C. Wright Mills, ktidar Sekinleri, s. 359.

Ocak-ubat 2014 KURTULU CEPHES

KURTULU CEPHES Ocak-ubat 2014

7 ubattan 17 Arala Tayyipilerin Glencilerle Sava

Ocak-ubat 2014 KURTULU CEPHES

KURTULU CEPHES Ocak-ubat 2014

Ocak-ubat 2014 KURTULU CEPHES

KURTULU CEPHES Ocak-ubat 2014

Ocak-ubat 2014 KURTULU CEPHES

Seim Sath- Mailine Girilince

KURTULU CEPHES Ocak-ubat 2014

Ocak-ubat 2014 KURTULU CEPHES

3.105.555 2.568.710 348.269 337.014 314.229 3.568.222

3.931.210 2.492.910 747.666 129.030 425.417 3.795.023

KURTULU CEPHES Ocak-ubat 2014

Vous aimerez peut-être aussi