Vous êtes sur la page 1sur 344

PROBLEMAS

DE

QUIMICA GENERAL

PROBLEMAS
DE

OUIMICA GENERAL
~

...

~,..
D R.

D.

...

U t.~

............
.. o--_...,...
roum-"''"'ilAPAV.l.

LACAL

.. a..i.o ..

011 .

0.

PA SCUAL

Jl (lf0

GRAC IA

rro1- Ad!oolo l k ( l _ I _ _ _ do lo

.. cs-i.o ...

1o~olvwtldod

..

,_lod

=.."::
... -... ---
--.. _
___ c. _,.__
_ ....
-::.:..:.:;
::-..=.
.......... -.

'
"'" ___ _

------

___ ... __ . _. _____ _

------______ ...___- ..... ,

_...,.,.... __

,..,

.......__

, ~.....

- - - - - - ........... - - - - - ..

l , I J - ... -

-~ -

: ~::"~'"".'."..~ ~ -~ ~ ~-- - ..
...
..
.
,.._......... ...............
,_,_

-,--..

t . I M - .... -

...

.... -

l.la0<1dlWo11oa-... ...... ..

t.-r.-ao.1r~1oa-

...... ...... .. .

1:: ~~-~-~- ... /-- ..


11 .

~.IL~--

lt.-= ~ -~ --~

...

11.0.-- .n .~

l f.

~ IY .r..

...

..

... - . - ...
~

=..=:::-l. .~ :.:.

...............

-.i.,_... .. ,_,

11 ..,..._.oofiptj-*lo>ollool-

:!. =..IMl6o~-~=~. ~
.-..i.-i;.w,,....,..._....,. .. .. ____
"

"'--=-,-..
,,

tl. 1- - ... - ..................... ..

-~-

----.. ------

____
___
____
____.......-.
_ ____
.

Prlogo

1.a..,..-_.____,.,.. .... -

.... . -

. ,._.
~---..........
,.._._..
-.. -.... - ......
... . .........
-pMM&_, __
,._. _
--~---,_._
... ....
. ,_............ ,........
-::::;-........... _..,. _..._
aloa,....,..-.. -_al-.- - - , .......
- ..,. .,..._.
....
_......,
.11,..,uoo --w..--,_.. --...
..,._ __ .....,.....
....
.....
, ..,_,..__...
.... -14 .....................
,,__
. . . . . . - - . , . - ...... qoo

-.---_
--.u-.-----__-._
..-.....----..----..----i_..,..
--...-a..,
-....
-................ _____
.____-___
.---------___
_.__---..--
-~----

__._.
.. -u
_____ ---------..--.
..... -.
.. .... ... . .___
1--_____
. .....................
____
- ...
lo&1ac<ltod1u-.......<Of 11!91o .... - ... -
. . .111 . . . ~ ................- - , . -

.. _1. u--._,..._
. ---.
--.---,...._,.

.- a1 -1oo
-...---.-- - .....,--.,_..-...-.
.--., .. _.
.,_
_......, ..
- . . . . .. -

~--

- - ..........,-<la-......
,,..--......-=-'=-....:.-..=::..-:...~=..":"':.--:::
~=--

oo

ol ...w.b -tllaei. . . . I .....Jo

_ _ _ .... _ , _ _ ..,. ... ....noo ..... _ _

"""'' -s.....

" ~ouoo.

L El modo de estudiar le resolucin de


problemas
Para1t1u<hol,ell"imucunodoqulmiao .. rli:uD&UperieaclA
n04v.. yalgu.nuv .. e1dillcl. l'arllo<>1p,..oderlaQu!mlcaooprecbo
l'OIOlvor lgu.1101ti<nLOo<l J>1Qbltmu:pAt&mucllo.Mludlani..la
partomale""U<ade!~eadillelJde_,....yloof&UofOlla1>

IDff'OKILSlmtt.lqu;u.""'"'loMriam""to,i..aigale-......... tMel"iilileomMelu\ol:
l.

Aprerida-'codo.C.plh1JotJ1i..de_.aJ~l.a

Oulaii..lie.. aoa...,,,dwanrtM:.L,oodec:ir,<9da110YO-P'O
M1t ... laciooa<lo .... .-~ ... lerioftL!foP"19Mdo.pao-aJ&o
eon ide&doa~rlo""-wdey1'0telnoeel Ml..:liobatbi StJ1i..deleu.mea .Xil.o.lll"8U'aldil..
2. Cc>mpn:...i.,bproble-ani..deinlent.&rl'OIOl"t1'I01. l.a
QulmlauUli,..l<\rmiROSy._.1,,..10..... qo;ep""en'".Unuevot7
may 1._11i..mo11te b Mh1diHltot llO o<>mp,..ockn bita el tlpifiu.
dodot&loo~i-.

c..ndoi.... ....
lo. Todo

Jl"lble-

1......,_......,

....alloeloaaleldeo<>,,......,a..,...iverpnedo . , _ . _ . e a parta qae patdtn coaoepuadu: () Q.ol iilfo.,....;6io to - da

::' ~~~l prab~-J


-

()'"'.lo q"

11..UV Mio pnocladiendo

ltDelllOO q ...

d._..,_

-Vw

q111"'"-", HJIOGP

i. prapODe et oiga.iente problema ' "Ua mucNd>o .-.. ea .,...


q"'"
hal'CAatmllaoporhc>r&,oont,. uD&o<>rri<n\.odoclnoomlllal

"""''

por hon., Dode encoatn."1cabodo 1,6


Prln1t.....,nteq"' 01 loq.,....._dieen loo daloolSl Lobr.r'OI
pOrttgi>& inm6vi1 .. <1e1plo.zloria 6 miU"' en lu 1,6 hon.a
Cc>nt,. la corieate, oi """ blcleM -io ea ooatn., el og111 lo.,.....
trvJ.hado1bl.joUmllluM1! ,6boru.

l>'lnU

<l"' ..

locroe-pidt;en-"'probleml'~eolcolor

loposic16odelo ....... Utilialildololllformaci6ioqdotlpt0W...... ~~ti-lohutaoo~7,611>il lu'-loabojo7


. ... ptua S miU....,..U..lo_..."1t, l""Afldeo"""de l.lbotu
.. ..,_1...,.1,6-l - U111illuS1"'..._IOdedoado..W...

Eo'6 pr<>bl..,.. pa:'OClO 7 ee re..lmonto moy ..,Dcillo. Ao:I ..,... La


!Uy<>rp&tt$do l"problonw'!""DC<IClltMen eM Cll~ si ust.edloo
oomprot>de aoleode inlentar ..-IVO<l"". !'fo oo""Ulle"' olproble11LO
b&bla deinolo., liln>louoVooi.lnnin011 nu votopo<IMliliami.por
que10nig;ialde oonoilloooom<>h.,,.,..Jmilluuna -lueloa b&7&
rompreJl([ido.
3. Ap .. odaareafuLatoponciollOlmal~i< .. '!""llflOOAito
palllroeol'<'<loo proble.,....Las matemiliao-~ enQubnica
Gooeral """muy ooooiU.. : 10lamento Aril.m6lk J Al(!llbr& mur Mm
plfdl.ApM&r d&eoto , li ust.edoo M laml\iarizaperfoctameole<:<>o
.U... onoool.rart pron\o difieu!tadoo. A, !, &Dt.. d o oomoozat con Lat
.....tioo01 qulmiaoooo......,.;.,q"'"apndanm&Doj&roonooU11.t&
olmalerial q"'"oolllliluyelooC.pUoloo2-4.
A mfldida qvayavioodoloopl"OlJemaa......,lioodesul.odo, Lat
leol\lnlllJOllelibro.roali<ela&Opel$ci(lo,. matomilicu.Si onwoo.
ttll.,.toDooo alguD&,... quo ooentioi>d&,llClelaaoloo de""@'llr
~laol.o.

2. Exponentes, Logaritmos y la regla de


Clculo

""

-pnreoie

Un ~poRMto
Diimlll'D q"" indica ouan\u
oomo '"''otn> ndmol'O {que oo donomina la booo) : loaupooeo\Cll
oooooriboo oobn:Lap&tt$auporiordela base.Ao!. l!l' equivalea
10><10- 100. Aqul. ol olDOIOdoototol up<>n.ml<; el o limerod(IZ
et La kse J oo Jioo q"" ilat&.., ODCl>Olllnl elevl'da a la ooguoda I""
! ........ Do igual modo, ';feqn:ivalo a2X2x2x2x2 32 yaqulci.Dro
oool u pooentoy doola b&oo.Ln base..Uelevodo. ala qnin\.o
potoocia.
E<> el o:lotemadecimalquoo........,,ompleamo1 .. oenciUo .. ~
oeotarllll omuoMI formaoxpo1161lci.alcomo produclodeo.lg6ool.ro
nmol'OporuoapolenciadelO.&i el """depotenciasenl.o.,.. doIO,
l<'Joemos!0 - 1><10'. 100- Lxl!l', IOO(h !><lll',do. Si m1 ollmol'ODO

_ _ ,._.... oaton1 do lO,podemoaep.....,loonmoelptoducto


- nnodoloacualooes unopolencia<nl<nido!O,qu<
, . - ..,..,,.. enlone.. enlormo. u po,..ncio l. P<>r <j<ltlplo ,2000
._.. ~ bi t < n lo k>rma2 ! 0001 puo.l>doo lolotDl0 0 poo01>

.,;,,i z.111. Un pooodooboervaclOOdom.-tnque loqoe homoo


.....,ba .;dodoopluuloro0>a<lt<:i.,,.l o indieoreln,,,.rodolo
cuo to Mdetp!.uodol >ou.porelnm<rode"11idod<sd<1
~to.l>or!o \anlo:
,.,,.

.,,..,;,.~

............... ,....,,....,,...........eo1or.,,...1a

_,, .,,... ,,.i.. poriri.S..d<1< o dd~moJ1ipliai..-,,.....10<1.. .


-M lapo1 ... <i.sod<<U4dap"""U""""'""""oderi"'4Jo0Np~;

-....:g;.w

C..OOO opon1dolltlododieho,ol oxponenton01d iooelnU,,,.ro


4ol....,qoe la conoado<iooaldebe._.....r doodo lopooicl6n ol6p!a pora ....: upon1 r upoo icin<>rigina l.Un ign<>pooili'."'~ "l

llp<>DOntorignifieo q oelo""'" d ocl maldebo movh.aciolaJett..


cM ;por olcontrario,un iDo oegalivooignilica'q\>O la>m&clobo
_,..,..IM.cisla i<quierda.lostiiuiontosprobloltlO iluoln1tMla
""'"' "'indon..,.rooolo k>'"' epoMncial

..

..

r11.oe L l!MA: l!ocf\bl3...lllO.OOO ... .. oimto.S


__
__
ologiMlo,.....,_bo_abojoflOO'd
~.,i..
-~-~ 1--

.. ..... 1oodlg1tooa

o. .,,.. _ _ ..

L.. ~ ..-.. clola-ckd...i..Uolo-clol""" IO -. .

..........
i ..........
- -... .....- .. ., .._ ..
1
_..-i.

1---~"""

-------

----..........

O.lpt.l - " bl
ol "loi
d - ..... l<O,JIOO'loq
:IO><l(I'
:IOO.l(l',0,:IO
IC,ol<.
T_p<>dlolo
__
_
..

..:--.:,

.....

~~. ::::.:::::~:::..:.!

Pll.OBLl!MA.: -..a..io._0,0000 .. 1..-.,,...._w.


~.,.,;,,...._to
<loopM tld l r.-

Solodh:

'"'-JIOO'" . . - - " "

lo.,._..,...,

,.,. ....... - - ... ,.-""IMI. .. ~~..

. .v..1_ _ _ 1Jq......
lxlO"' .~ ... -

i'orlold10.lo-~

..... -"hlO-',O.lxlO-O.<lc

Pan.utilizarlas~oponeaci&loldela.a\lluoteaopera

cio1101m&lemitiouaocosilamoo""'tdatoolamenlellMlpoC81Mglas
IOACillu(1uponie!ldoqt10lo<loolotn\llo"'" .. "xP"""""""""'P..,..
duc:to de unnOmero111na~i>eiaonleradelO):

1. ParomWtiplic.ar,oeoponoQ>nla>Ol"Ci6onum6ricaenlatonna
noualy oe wm.o.nlotupononlelde multiplioondo7multiplcedor
pan.obU...,roluponcnledelp:oducto.
P ROBLll~.1.,Kolllp&ltUl!Opot~IDI.

S.C..IH;loalblr"" _.. ..

,.,.,......i.l_do

h - is
J(l',!(ll - 1(>'"'.\(ll

Sial~dolotupo...,nlel .. nogalionobaydiforncio.algu.,.
eo el >n>e&d1mion1o: loooxpo110ntes .. ouma.nalgebri.iUUW1le.

P ll OBLP.M.I.: lhltlplieuUl!Opot O,Of.llO.O.

2.

Parodiidlr.o~coulaporci6nnnrnhicaenla!orma

noDAJy sll3\rall r el ex~nledeldiviJordelopoi>e.nledeldlYiden

dop&raobUuer el .. pon<nledel<Ocit nle

....

P ll O llLE M .t.: 111.w;,,Moc111,...o.10.


~,-

-~.-

...

0,0008hlll-'
0,01&- l.l lll-'

~- 10--0, - 10- ... .

10

Si oelrat& deadicino ..sl.raccin, COl>vu1<taaapri,,..n>lodu


... po,,nciude!Oeobt.ml1111&,aDflll.. entoooe11luporcionet nn
""6ri(617~r.-e l1J1i!Ull oexpo o n le.

Sol-
llodlkv...., ... loo-,.,. q . . . . . . _... ..
e1..i-.uorq..

el0<poneol&<lololro; .. -

~ ..

....... i..~

4. CuanJo elupoo..,.toNcoro,e!o ioroH l.EldetirJO" I


(6, m8"n&r11.lmento1'o.. I).

PR Olll. EMA; ll olll,olkv o,o:o

pot

s.ooo

El olgu iento ejeioplo il...tn. d empleo de Mla. ""lao en pt<>blf>.


muquoreq<lietflnl&ntomu!tiplieotincomo divioin.

PR OaL llMA : .......... _

.. ,...,__ .. ..,......

t.000.~=-=M. t
Solocl6o,:Primor&8ell ... M<rilllr\04ooloo11---~
' do<i-1"" 1..-- q"" _ _ _....10.
l'ttl<ttnt<-\o

_,.._lo -

t.CI00.000 -h \O'
O.OOOOl - hl ~

....

MhlO'

.-

IO-hlO'

h lll'd l&"" 1.Sxl0'

~,-;;-

1111'
IO'...,
lll' IO-'x lO'
- - - - - -100- 1.... .. 111"'".. lll'
ut*' lo-'
IO""xlCO
L&-'"~l&n t.lxJ (ll 6 MIAD).

U11 cifc11 Uliooenlreaadortoaliurf amenudo 0Bti'll!leione11Dent.alu


deret~11umMicas.pu11 evil.lo . . c6k<lloeoowpli!:9d<,<t111wwi
IKil;.:s.dq .. l"'raolnoiaielldoJIU"Cl&bordNt-lomi~.ReU

me11le, todo lo que"~ - rtdo9delor 11'1mtt'Dl y empleolr upo11e11I J*ra 11!ducir loe dlcuio. .... lonN m117 simpl8. A oaied
m117 6til aprender alOI n!!lodoe. f;mpWndoJoa, p....& uted ahorrar
mucho liealpoen la l'ffOl11ci6adeproblelllQ7realizaci4adeC0111-

le-'

pro~.

PllOBL EMA. S.-ollta-lopoll-do ... d..i.d


:.i&.100bt.bl1U... 7 q.. lopNpiododl<>W---<t111&1.811UIOOplo>.
- . ...................-

. . . ~potll&lilt&nLo

s.i ...... . 11ecdl_ ..........

o11-

~:;."' - 1

=...-::...:i..io:..:6::: :.:.a;:.:.:::::.=.

':':""do lu -

S.631!1111"!00

S,O
-; U

IOI
-;- lOI

4....,_,. .. lhlOl6UOOp!N.

_ _ _ _ _, _

puc1dY01c<ol>tuldo...U.U. .. oil<oloe1l.61f,Jilpt...
PROBLliMA,

-lrw..,.-Jl'.lr<l.i...lopon.loe~

1.133.0,l!Ol!IMx ~.-

~
Sol<l4>1:kfll>irloprl-.,lol0<90e._.,;..(_lu ......
.....-.io 1.... qo o - "-'t>-tu.prirt- a ..... -oo~)

l.78"hl(llx0,91Mxlo-"d.i!Sllt"'
l,Dh10'G.3dx!Olx0,ll01!0I
vo1 ... a ...ibl1loon6 _ _ _ a1 ...

Abora,llmolllpl--olo
3

"1 ~::\i;

Txlo-'w l.hl&-'

1erom~

Lo,,..U.-.
lll logaritmo (obnrado log) d e un 11me1"0 N"' la poteacia a la
quedebeelev....,IO(Uaimido\&tiqe)panqull(ld611!n\\olotol'I
Potlotanto el](lgaritmo u nnuponeote. A!l. logl .. O. log l0- 1.
1og100.. J,ete..
Co1DOqu.iel'llquel01logaritm011<111uponente1,tenom<11lao1i
guiHlel,.,.]&cioa:

logAB - logA+logB
1og{- - log.4 - log8
Jog,t .. ,.log.4

1og;.tA- ~A
El](lgaritmodo una6mo1"0lo'1not&dedotpart01 ,llnmadHcorao.
ler! slicoymantioaLa~iC001olnme1"0q uo n ntott<l&la

coma d echneJ y u valor vi<M determiMdo por la poo;ci6a de la mma


docim.al enN. Lamantioa,"q"" .. bt no<k uno.tablndologlll'itmoo,
elnoimo1"0qu.sigue l&1madtcimal
n:~ioc.ni-odu-

ra... haJtorl logori11DOde11.11.

l. f.acribirel nUmel"O n formo exponencal conslonndlgitoa


laiaierd&dolacoma docimal
2.~laai&nl.iN. 0 11n11&t.ablade loglriL11100. l:'.n e1laopera

clrioo .. aten&t\lalacotou.ciri<klaCl)Dl&docimalnlnUme1"0.
a. El exponent&oe la Ml'll<!risticadel logaritmo
PJtOBLl!MA: IWlordloprl.... ol<IOll.
1.foau.ood o*-o1111- 11,os ,>(JI
l. ll>lalalllt.olo~Moq-.l,0(610) .. laool_ . . .
~U...do'-tl..,.~ ... 1a ... -i-lllo.looll0
.._Joool-:J.l'.llO""loff,M. 0,3(116.

...~O::i~':. ~;-'" .. 1, .. - - .. l. Por

lo .......

c...doufl flilmol'O Mllle-quel1l logorilmoM aepli ... , PDM


.. ,._ elloglO.Pude-elogirenl .Ndollorlllal dillial.oldoe.

..... .. ....ti..,.
l.
2.

t. lllaU. M poo.lliq p&ro la ....-lltico. M Npliv. o


AmbN,u.raoleriltOJ"""'li toDi>eplivu.

_....,,_.._ . ,._-.
. -S,-tl--lof_
-o.llff-4_..... , - -

i ,1111'1.

... -

__

..............

.... >< 111"' ..........10"'-

l!..,....W..t.1ll.h1Mdolog arilmoodeesl6lib<o...-ala.o. ool&menlllNlclJcitc.para .V.Si~m..io1>1>: .. r 1l logaritmodo


'1mtrode-tr.>dlgi10t.ll ...tpnlciloiatupolar.l/a1je mplo
pro<elO. PaN bulCU logaritmo do ll.tm, proceder
c:omo sigt>fl:
logU132log2,03hll1
manU.204-a(Wl6(ponallotr arU....po, laoo ... de<lmal.,.1.0t
dola ... aU.oe<leja lro.&-.;de........,m"'ln o...._
l&ialerpolaci!la)

u-... ...

difeNncllll

monlilt. 2.m23016 + (-To-><2l ) 3076H:!07D


log2.0323,19

A-Ctll ... Elnm110quo0>rre1pond un lojari1mo dMlo

Mdeoigi>aoomoolanlilopril moontilo.

Mllltlfll< ...... ,.. ~ ... lejlo. - P.,.. .. allipliClr D61116tot. 116.q-1111 lop., tUme........ J MlqD- l utilogdo la ........ Por
ejemplo, para mulliplicar 16"7~0.00611:

Logl67
log (l,IJOl'jJ8

- logl,67><1(1' - 2,mi
Log6, 18~L0-':,714!1

ontilog T,11310 8,06~ 10-'

1,9300
- o.866

Dt.llJ6o ,.... _... d lolo. Parodiv;dirunnm<toporotro, o.,._


baerellogdel d;,.;..,,Jollog<lel<lMdondoybu....,. elaotnogdtl
l"MIOp&noont(lntru olcocionte. l'<1< 0jomplo, po.rodiKliri67por
0,IJOl'jl8
logl61
log0,IJOl'j18

- 3,114;!

. Paraobtonla ral>.deunomoro,ho llarou

ih.lceo 4ou u -

~~':,~:.;,.:: :.:~t~i~a ral>.dtoeado y bu0<u ol ootilot:.


lot:Ztt> - 2,3622.
2

Div;ditpor6: '~ 0,47(M


onlilot:

(l,Ufl.1 2,964~10' 2,95-1

Rog/,o de<dkulo.
TC>dn M h.diaotedo quCmi""ofkadeborlaemplo.otla~l.ade
cAlculnp&nolooc6Jculooarit~kt>o . Eouna>&nO ~r<lidadeti ompo

1 0.ruon:nha(iorm ultiplk11ci<>...,.ydiviion.. omooocuondolarogla


d o kulonoodoni""'pu..t ....lif ctoriaoon u11adkimadelliompo

""""'""'"""

f. ngoool"lll,uoatti;lo. <l oun<>030cm. H ~leribloaot.,,.tema-

~oo . Uoa n:g!a .. ociUa ron ...,.i., lo., 11, G, D, K y de lo@lorit""" ""
""licion!o po.ro looproble...,..ddcuqo do i:ulmioag<oural
lo.]oprondetolemploo douna rtgladocth:ulo os uMayudooomP"'nderquoo.qullaoo tt olt11COMque unateblado logariUooo grol.

fJt&.l.&t longitod .. dolas divilioaeadela-..laooD]>:Qporclonaloo


&l"*""'"tiMtde loolopritmoodeloon6""'""'de la-..ola.Pl>f lo
!&Dio, para.multlplicardoo<1""'""' ""lll&ttlll<>Slaslongilodeadelu
aco.lao rorTttpond ient .. mulliplioador y mulliplicando 1 para. di>idirdoo ntm<rOI ffll&ttmOO la longitud do bt.eocobt.doldivioorde
la..,,.,...poudintoaldivid<ndo.
Cntrwul+lllo'"fll <ikolo. AllMnipulornna.reg!ade
dlculo, oumuemoon,..Wl1$1<>t dislaaciu <lo...,.i.... ""-ral&I01 DporaciD,...la...gia1iuo t. . carectorl.ti""' - "ci.U.... Hayuoape.rto
r;.querontie,..lasHMlasD, AyK . Unapartomvil .denomi...S.
ro,.,...J.,,.ronllene la ~ C7otra1 delasquer>0nooocupuemot
h<>n..Pan.10llalorlasle<t'1J'80enla...,,.la .la,..gla!le'""UI1~r

do..;drioopr.t!!liroquerontleneunlnuoo!ndioo
LK!vo Ju es<alu. IA mulliplic&d<lnety d"ision .. IO ,...
mnrou 1as...,.1... c 1 D. l.aa dos oon id6nti..1. porom;enttuD eo
fij&C .. t.1. 10breloroJTe<lera.Anteade queromieaoouo&odempllr
una>egla,eo preciooqueapreodaa l..,r lao""""l"""'" "xactitl>d.
Tome111 pr<lpi4 rtglay locali<ellu-.ola1CyD. Potogelaro.....ien.
doformaqne elldolo.e-laCroiacid&ronell<\61&"""8.la D.1.a
roil>cidonti&deamb&a-.aladebeM rtomplela.
l.afignnZ.Jm...wadi.i.inlaale<:tu,....IObreunapo<cindola
'"!!la. Emplee 1u propia reglo.para 1ocon.. rlosmi..,....l<dura1. Pon.
poi lndiaoobl'8iaoeocaluC7Dtt1 la wioin 12, verifiqne por
romp&racioronlafiguraZ.l, yenl<ln"'" pMO&la ,.;guiont<o!eolu,.
Sip!Jl>dellMO<llooalizarradauno.delasledu ... delafigura21,no
teM!nidifiruli..d<sulte""-paral""renl .. -..J01CJD
Lu-...\QAyK '" ,,...,.J'M'boll"'looc.wlradooyloocoboode
k>o nm...,..Ot.s.-qoela...,.laA01unaaeriededoo-..Lu, oi811
dotada mil&dl&D~como la..,,.Ja D y la """'l a K M UDalOriO

detros. oie"':'<>codale,,,.,.parloigus!alalongiluddela...,,.laD
Yaq .. lulongitudl!Ob,...I01-alftlde uno,...gi...de cUoulo10n
propon:i<maleaa l"*ma<1tiModek>alogaritmos do k>anGme..,.dela
...,.la,laloc:tunt.deuonmtro M indepel>diootedelalouli>aciOOde
lacoma~imal.A ll.la lecturap11rtl2.20,200.0,C12,et.>.,.,. 10

mi ....... El usuariode~10 capudedorlacol~adelaroma


enla rospueW.;lartgladedlculodo10la.,.ntel<>tdigitoo do
&qu.!lla.

puo
MaJtlpllcac...,, Tome u.aled 1u p<0pia "'8la J tMlite cada
C(Mlt011llld.l(&..Prlmen>,mulliplicare11101dooporlrea.
l. : : :
3.

~ 1 7::.c:: ~~D.

Lea i..,..pvesl-.610br e D (debajode la fiNlfneadel llldice).

135

12

1695

Ef1111~ 1l~lu~I( l1 l;;ll ll{ni111J11 t11


31

505

355

gi~ ~"1;\t tt~ 11 f 111111111~111


995

652

1~1~
&1111!11;11!~111,111
,...._...., _IU_C, D.
rw.s.1. _

__

qae
U.u.!Aotari.qu.1he11101 1uma.dodo&oegmentoa da -la ;y1

,-llelDOI

Mtos-proportioaa1<$1"'Lopdeloln~.,_,,.

mulliplit.Odo loo Ddmarw .


Z
SlnlllO'ler lacomtdera,q1>1 1\ode.vlae&blpu estaconlaob"'CJ:
D.
IObre D, m....-. eL lD<ficea ( aobreC. Abare leo. el !Ddiceaobr'I

1.a .... ~8.He111011mu.llipliaido

2por4.

Maenellndioea4& 11>b"'C.Abon.le a911>breD,q11C 1et.elp,....


la
.. 9.
Sapnnp.i.o..q,. q11e-111ullipl ic:ar2x6. UlleducoDIRri
lot
qoe6aobreC_.m &sall!"queelut remode la..eolaD.CuAri<
ol
que
huta
;.quw.s.
Lo

m<Wifndc>la
di esto invierta la corredera
laladerocha enCooincideOO Gel2enD.Ea.-& .1pooM;;6am-d
indlces6uC.A bore.poedelee.... ..,...., ota ....plMlla : l2.

:ta"'90,
dudode2por~ . NoUiqi>e,aunqoeL&retpottL&corf'ei:

kdan.Hla~dedlcalo

....--u.

Suporipqua"-"'m11 1ultiplicarll pw
3 por4 . R.oalicolaaaiguioalno p<neioo11:
l . Ponp i 10braCH 210bre D.
2..

MoollllllMllc&~lloo hnC. ND1o&u D .

3. Moe,.. la_......,.. J*n Jl9Y&I" el la dertich& de C la


paoici6adel ladice.
~ - Mutv& el ti>dic& 4 11>bra C.
~. Lea la ""'pvMl.o. :U IObre D.
Dhlol6ol. l'aN il - la d ivisi6a, dMdirux. 21 por 6. \ "aya hacioodo loa tigule nle~:
l . Poapllllfodicoen:UOC >hraD.
2. 1i1 .... alacorrodorapN'llUe .,.,.el6oohraCM.jo ellridico..
M-aelladicoaloobn lC.
4 . Leal&l'Mpuaot& 4 oobnl D.
0,... ...,......-..... buna.oeriodt mulliplleociooeoy diviaio.i.on.- -imi<nto. al-..do loa prOcMCI._ PaN u - .
ilatoreoolY'Ol'VDO&ellipi<ataproblo.... :

476x~x~
~p,.;._..111ultlplicor476x720x273,..,,Lo~diYi<lli'

l&

""'Pl*I& por 760 J diftdir ad& u e.. ""'P...ta. por 298. Si mbugo,

nleorden:
u ~ft ribloUev...-acobol&&oporaeioa"'oaelalpi<

J. l'onuel !J>diceu4T611>bn>D.
2. Mover t. correder& JXW. llo.,.,.tl 7GO...i... Ct..jo el lodice.
3. Moverollodicoa720o obr.C.
1& co......&ors Jlll"' u...., ol 298 .,bre e bajo el Inda.
4.
6. Movertllodlce&273. ,bre C.
Lffr l&res1111M1& U 210bre D.
dan
~ .... -.Lo..........,..cs.i.r ocia.<1eollc:lo1o
nglu OlacillM Jlll"' dOWllli,.... !& s-id6o CS. J& COJll& deciJll&I. J>WO
geooralmonle""' .. ncillocolotar la porln1 ~o.d6ipl"Oblema.
Eneldllirnoprobl-.p oeiemplo, .. olaro q... 1& ,...p.,.....412
y ..04l,l64.l20.He-p utldode4l67lo"'"-1 1anltiplicedopor

M""

<bodflltl"Dll~1~~"""de- aoa1Nccin lipr&


meatalll&apeqDOllaq1 >el.

En pt<>hlemM m!o oompliCIKloo, pcn>dn moo 101 nmeros eo lorllll\


exponencialyobteodnmos una tetpu'"P"'"im"'1apor arl\m6\ica
mental para ooloar l&oom& detimal.
Pll.081.EM A:Em~l0&r lo "'f)o<lo"'1o~p&no"""1.,.

ooi::::.::~

_,

S,115xlO-OxUTx \O'xf lQ'


~~

Lo.reopueotoopro<lmodaeo

...

r....,. 1o to1Dd.olo.""""i-&.da .... ...,,_ ,.<1ouioo, <1 .uo.1o1c1o


oobfool&nglodooil<:ulo014.l80.

c .........

Ponor ol!odi oolO h "'elnUm e roenla 6$C& l&D . ~r

la l"C'l puest.a 1<>h"' la -.&la A.. O.term inar el logar de la ooma por
in peccin d""pob de MCri bir el n nw:ro en forllllO ~ponencia !

PQOUl.l!MA. :llallar lcal...io<lol.&00.


Sol1d6: -el~~
lo t.h lO'. d lodloo ..
' " """'l>.-lloD. l<oo' lo""'1'-$.iPiool>nl&....U. A. - o l
~.
da ( 10')' . 10'_ Lo. tu>U<l\o . .
O.lt!lx lO'

'""'""""lo -

..

llalctl aiodn4u. Eacribir <l"Umerod&do oomo polenciapde JO


mnltipliMdn por una potci;J numrica oompreodid4 ont "' l y 100.
S el nmero tiene W>digito, poner el !n<licede la,..,gla ""hno el n
mero en la primera parto de lae"""1a A. y lter l&f'O pu <SlallOb"' la
08C&la D. Si el nmerotionedo digitos, empl<>e la .. guoda parte de
la ..cala A..Paraohtener el exponontode la,..,.puesta dividid&el expo
nenla por2.

PROBLEMA :"-llu JOl$


Sol<l6 Bo<rllll .i . - . . u . 10-0. - " " .i !D<lloo.., '~-. 11
primon.MUl6odtlo....i.A.t.'""'1'-l<llloo D Nl,lill. El.._,.I&
oo-t+t - -l. J>wlo\UIO ll~ .. 1.os,10- -0.151.

PROBLl!MA: lldlat~

Sold,l'Mrihir<ld ......... 11ron..11&l...... -!!0 tlln"""""!lll


-.11~-dtll_,,l&A.Loolo-1& S-.1&--

1&B. ElJH>11tnle .. -t.lloloda"'"""-1&al.,... O,Oll

Col>o1. l'&rauRRmero de untolodigito(eo1re\ y JI)). p0nga.el


IDdiootob,..,ol nolmrodado t nla ....,.lo D. l...,.la""p"'otaenlo
-lK.Pan>ilus1rarlop0oga.ellndic:een3tob,.., la ueala Dylto
i. ...,.pllC!l&Zl""brela ..gui>daparle dola....,.!a K. La reapocWJ
tle116 un dgito oi esl~IObre la l"ime"' parl e, d03 oi 10bre la oegund.o
y treai 10brelato"""'
l'arahallor elcubode l03 nrueros noincluidoaen\ni lJIO,
OllCrihirloi en formade exponen~,nMr laregladecleulop1>rahallar
eltubod8lapon;i00 oumf tica ymnltiplicaroluponen~por3para
haU..r o l oxpooen~delo ,..,.puNts.

Soloc16a:rrll>o<lo'-totRl&l-hl0-'. luq .. o l c - d t t lo .. glodaolk"olo..l.&_1& .. 8. tlupoaed1odtl&_.,. ot


<-J --t.1.a~~

.. e.1n-o

R1l<t1d!>lcu. F..w-ibir elnmerodadoonfol"IDll. uponenciolcon


p1>rte oum~tica comprendida entre y 1.000 y roo un exponente
divisible por3. Ponga el lodit<l oobre el nmero en la !leCC<l ade

""

euodadola-...laK . 1-larosp......,to~laescala D.Paraomeroo

comprendidoo enl<e l y !O em plee!& prim era -..la K, la oegund


pan.nmoroacomprendidosentrelylOOylt~raparaloocom

P'"ndidooonl""l(l()yl.000.Dioida eluponenle porlrttp&"'bl&nerelexpononled8la ,....p11lla.


PROBl.l!MA:fllllor~

Sobo<l6a; Bo<rilllr el R~_,,, il&lll'.""""" ol lnOioo ... !111 lo 00l& . _ i . D .. t .llll. !l upoaedle a

pdol _... l". t. ""1'- -

:,,;.: :.lb.'::.~~IJ'R:!!:::::.':D.:.:! ~6:: :=:':


.,,~1o ..... .i. .. ~--

i....,..i...de<*l""'lotie~n1111a...,...,d&Jog,denotodaporL.

FTflcuenttmente .. ootocadeb&jc>dela OKalaD. Pa<aho.Uar ellogdll


un n(lmoro p0ngnel Indice ""hni el n~merode la OKalaD 1 l<o& la
manlisadel lo@artlmoon la eoul& L ; pan. ballar"" antilog>oritmo,
:"t::'.::.!:'t.ObrSelvelordelloge11la.,.,.,.lal.7lu elnmo10

PROBLEMAS

A --. .. 1o,.ig;.,.m.

l. ---<1oi..~1oo~

() lO'xlO'
IO'xlo-'

.. -<1o .... ,.......<1o10.

(l) 10' ' 10'


(<)10':10'
(~

----11p11oo11.. ,. . . ,.......11o1o(ej.O.-O-,tllxl0').
---11oi..~1oo.....--pro48<1o<lo

(o) -.-000

n 1.n1.ooo

{<)Bl.

(~

G,11

<o> o,w.:i
l/! O.OO(J:'IOOO.):'I

----------dolo&~~""
.,...~or1--1a1.

(J o:;;;

(<J .rt.m

4ThT31)dft

(~~

(t,M1xl.t

()~

!/!

~=:=:~::~=

(f) (S,hI0-'1x0,081ih(l.l1

{::;;x::;x:=Mhl~~o.~~

=-.. ___ ,. __. ,__


",..
"""
..
,"..,_
'~ ~....

1- - - - - - - - . . . . - - . . - . , (&) h l

(1) h h

(~

(<)

11,::;,:.u.1
'11..

(4).

(~! ~

(<ll.J U

(/) UU

!rl
11

::

--:.:.?&,

(.<)(tllll'
c.i (0,0lOllf

,.,.,
(p}

.ru

{.<)#'u:

. .......... . . ....._...,

.. -

..... . . - ...1 . - 1 _ _ .. ,... _ _


~

{611.l IO-
( ) t .71f
(/) l .-

(<)1.-

(li.-

.................
(.<)Llm

lll\trpolo<l6o,...-.....-..-~ .
~dol-- I .

::.:'.:-".,::.'.:~--

M. _

....- ollgllotloo-

... _ , . . _ ... ,

11-. ...... - - - " - " " " - - - - -

(<J7 M
C,) (0.4Xll60)(T1-IO)+Sl(T,-IOJ (O, IXIIOXIOO--f ,)
(lo)

()1--41-

(j) :i:r+ ... +3


(k)

ll.Poou--dolullolool<o~

(r+t)' - k+6

.. -

;!fi:.~illD&--.
(l):I'-

PROllL E M !<S

() 31:

w...

............, .....

(~)' -

-1u.._.....

" - - ............ gvloa. ..... _....,. ... , _

""""olicl' "'1uor ..... ~ .. ,o.

... _pOIMoio. ... 10.

(&)IO' :HI'
(1)10' 10'
()lll"'lll"'
(4) 111-"'.i0'.11)-

' '"--tm0dolooolpi<lo1<ooo1mtroo .. r,,.....i...-ae1oa6.....,


ohaplo1---10
() O.ll&TS
(l)O.OOOCOOlOOO
(o)ll0.110

(a)

{~

6M:l(l.OOB.tro

() Oll,5
(J)0.101

lllOTS.~

{l)Jli]ll5'"

() '"7:.:.~:::'

()~
(611Jo:Wii

<.J:;:~;.'.;
l,Ol!hlO-'O.- . . . .
{11,U1x(...hlo-o)'
(... I J-'(11,111

(/)~

u.

-...

-.--..-.
- .........1"""'-t--...--"""'.-...
_ , - .......
-....--~-

(l)(tf

( ) h l

~~~

tl h l d

(o)l:I

(o)(D,Olr&J

{4).

(1)

(f).,lii"

..... ,...
"'-.-.-

'" ""'

(6)./iJ:r

(l) :;:;:.:;{11

f[

.mlx lOl'xl.07xlO-Ox l..Qxlll"

...

./U

()3&. .t

(/)0.m'Clll,S

l\toolfftloopt<>blc-..dol . . . . . doll-1&,.Pdoolk ......

11.-1oo1-11i-o1o1Mo&plololoo-
(&) '1,4
(l)WI
(o) O,QOOI

. . . ._

~~ ~;;111-
(/) a..000.000

. . . . . lilopdoloooolpiooleo . . .

i:~ ~=

(o}{-

~=
(f) '.llO!IO

lt.

~!'"..:!~--

.. ---... --,...
........... . ...

to.!:!'.:'""...:::..~--

,1.

11o11oro1- .. 1o.""'6pl1o .. - - . . . . . . -..... -

."

(o)7"f

(oi.-

(lj

-;;;--1

{<)

(V,6}(1.fl) ( T, -Sl).O(T, -Sl)(O,OI) (!00)(100 -

.=::-

... . . . . .

ti! ' l' fk - lll'J(l-1<)

(~)

----

( - ,' -""

lo ..<loolpm,..._.
'~
------""
-~IO

TJ

~ ~:~::

"'

(J . , ... ..

3. Uso de dimensiones
Cando .. -.,. n.W.0- parllUpte1UJotrqn)lldolclo Jas -.:ii
daa,Mdebendlo<1*'>)l"6luo idltdolclolooo6a>ol'Of)otoe on ic.
valorea num4.rleoo. Coa .i...,..;,,.;i. fnlcoeocia eat.u u.oldadu, o dimen
oloi>e1, IO . . p<l"'ll~t&millleJ1>010iadl(ll.D.

v.,..,. ...., ........wreg1aspon111illlatdi_.,.i o,,.. enic.

><
l. c.dall4-qael'l-leau-. :lid&c\eeonHdi""'a

116". )>OJ'ejemplo, 12 hombrw, l&piel. ~millu.


2. lolndmeroo q1>e DO Implican u111 medida MNtriben aindi
lllflmi<lto. Son ejfmploo o: (rellicin d6 la tirnf~ del tfmilo a
dloell-o)7blogari1-.
3.EiilaHIDIJHlaratalo dooic. aUwtoodoboa it-laa

alam&9 di1Do111ioo ... Podomoo llUiaat 2 IDBDtMU y 3 mananu paro


... 2man.ZUBsy31LM1U1j....
4. 1!11 la IDultiplicacio yea ~divioio !Mdimeorio""*de Loo
'1n>t'' "" "'ulliplicBDysedivldwal1Di$moli61Dpoq""looodm~

lOllJ oel,...ultadofu>lllapareooolprodaclooel>cien\ode!Q
~=~:a".ii::' I producto de 6 bolDbru por 2 d!as .., expl"'M& como
Uoti;rmiooque ..,usa~uo 11\6111n\oconodm"1"01 .. por,~
Sgoi.fica "'dividido por", o "~ta11tid..ide uoa 1ulltallei&por-o.nidnJ
de otra". A81, li doci<DOI que 4,2 galo11"' pesnn 10,b libnis, expreB11101 oslo modiaote la relaocin

..

2b~

4,2gal
' pl
que '" ~P_.. como "2,~ libraa por galn"".

Uo<a~i>BDlolijmplolayl>danln aeot..,derelldOdeuoidad":"

P ltO BLl! MA : !lllu.......,..-13(!<11t1. lo4ooeM,1"'1llu


pDedta-p<Vpor ll(l ..... t

Solloclh:PIMl- lo..-OqMW. d - d o - .

m-1a
d.,...,do...,......----;,;;;-----xH--;;:--

--..---7"-$-;;-

Y.mpuamoop0<-l-oomp1cto.Sl>oplilbndo~

8oim-i-

Lo&Utmiaoolo-~

o...... do---;---xU_,,_IOUn mlodontam>uv"""" mAaii>dicado !"""' pl1.111Mrel problema


oouie\e u ulililar el expoM11to - l para loo nmOlOll qu. a]'.llU"t<)llo
<:oeldenomioador.
Aa! elthmillo"pordot:eoa" .., pudeewibirdoe""'
El.prohlcmbaoter;or..,puode planl6ara81

11(Lmorode owizaou

306:.:~':,.-, x12~

....
nmero <k ma11Qlll&I -

00";,~~doo 12 ""'""'" ...., .i~-

00

PROBLE M .1.: -.<1-llopiol ..... bayodUalllM.(lloo


IOIDa-UIOploo/.
Solo<l6a:.....,_,<1 "-".,.Pel..._olpthloiadioMkl .. lo

pi<o l.O-U80~
T.!Wpiol

o.o1n>-.~- -""'"""'-

pi<s l.6 ..!luM8Cploo!Olk"'


- 1.mpi.o

::-..=--,--1'1111>-'f#'J._do_ ...... _ . .
PllOB L E M A :U..... ol o"-todo~q1001M.1"'f,.......

..,~~ = :~
l l p..)3. - l plo

Solclh'

- - ., [~)' [" ~)'


"""'

pols.'

...

.::..

r<l

- 6~1'1~~ L-1'8~ ~
. UlQ p L (. - ...

_..P,doollclllo~

PllOBLB M A:.......V,..-. P, ,....11 ... ,. . - ...

, ~

..

S ol..iH: hrt.dod-IA<Wolo0>11...-opo.rtlr doo<roo-..

- molU ~looullM-1oe<ll._lol!Aolo q .a~

:.:::-.1&14<(-=--~-~~~"='"

"'" [[7 )' [";:")' . ::::..J-u.,

gi-.., ..... .. ......,, ...


P, coy~ olor .. u.;i-.

6oottoololoooot<b<ilel"""'~i.,.

.. r.&t

ParahacerconYfnlo.... deut&.._q.,._.Jlftnd aavarioltkiDosdilert1>I01 per&l-nle -en"""-ta-.ribir pri-.otkt IQ

ol
dimMl~yeomprobulQ:deilpv&: p0-looaloreoannt6ric:

propiadol7ho.urlooo6lcu loo.

. ...
... -_. __
- -..... _

PR O ILEM.l : l l o l o ; . . . o l e - - . . . . - - .......

........ .-..-,.,. ....

. - ... . . . - ..

1-c11o--11o-o1...-~

:::.:::.=-,...--~.--;;;:;- - --;;;-;;~

...

::.::..~--

~ - ~~~-'~

- ......... -.,._ .. ____..


- . ------1'{. .
- . ,......... -...
l' ROI Ll!MA :Sl ..

ollM_I0.,.,._111110 01.- ln-

WodM1.....,_ ,,__1oo_....,.. .. _

3 .. <loo,ja4leo"'"lo<ldod.. W..Jllon1

_,

=:i:.=."::".:=-,:::.::::~:~

C-l~~~~-~

' " " ' . . . . . , . _ .. _ _ .... _ _ _ 7 _ _ ....

1_ ....11'.

.ia..

76

..

...

-;;;;;- -;-;-;;;;-

,.-.. ..._

:-:::..: .':.:::.

~~ - ~.~-~.
....
l .HIJ<I
IO . .
....

1111.m.m-

-~- ..;;;;;-

PROllLEM AS

R'J"'W...... ,.,..W7 vM

.....

l .CU:toluola.i_...c1ooegaoc1oo..,.. 11eootJ-doiollo.

-,....1a.,,.....- ...
*tlWl10-eltarulo--ddo l&.OOOmlllupotbon. fQooo\

t. ""'oc1r ...
4.

dl&o ...... -

~"'F---

,....._...100 ..rn...

lll"'"Je<odo ... a"'6ol .......... q<>00AJO-dot-potGao'f'blu(do


llllillo- ..,.. 1c-.AllaYOlo<ldoddo loni<&jo"'mlllasporbonl
&. Uopla-do--ell.'lll.jcllilM ol _ d o ... pL!aO.(S3lpal&.lblcu)I

t.

Pwocod&oaodoloo~t<a-doonlo.doo.de!l...,...,foolordo

-vcnl6D. r,,....~--do -eaoaa oaidoddldlll1a.

l"41qtooloo<ll--q. . . . olllliu"'tlllbro. P<iomplo>.-rol


olordoP--enYW'llr..W..Ol!llku..,pulp<laapol.' - (-.IDN')(rJ

...... ,......, [(-~f(~)] -<-1 [ ~ :.;~ 1


...

r .r.M xlO''~!'

().,.....
(~) ptlip4N c@ku . .

l'&rdot-.

()ploopor-~ ... - - - .
(4) '"tladupot)'udo-onlibrupol"p..,._do
() ....... ,...litn ... d61an&pot....-.
l/)_doo .. _
(f)ploaOlililroopor~on-pormloalo.
(A}m1Dut11-.(1-- ep1oo~

(i) yvdutt

...w.. (l

P R OBLEMA S
f.

milla -

1/1000

p14.).

11... .,.,. ...._

....

""'" " ' " " " - ....... . . - - - ...... doloolipl<o>lao-do

uldodo&,porotro.osl..._,.,...mMldo- ... uaauldodcnotraaald&d


4iolhl1Ll!iplulattracdoaoodoo!oo ... tlf'r<ll>.&.

rar*--.
_
____
_,...,..-.m....s--_.._._,....

{ o ) , . _ .. . - .
(o)

e>
(ol)

_ , . . . , . . _ _ _ _ ...................

... ............

,...-.
(),_,...
(fJ-...,...11n .. o1q-,... ......
a.

(fo) --(l.U-1{1.0pol pdu).


vi:1 --..in.o,...11on c1 .... - 101,.i1oo,...-.....).
11._.,.. .. _ _ _ _ _ .. _ _ _ _ .. _ _ lplo
.......- .
.................... (1) . . - . . -

:-.::::=~~:-pr:-: ~J'"':' .. _,.,,


.. r.1""----- . . -...
.. &a--.i- l o - - o l tl oltloooo-ICI'- ....
111111oo -

t.

lll-~-dofl-to.loolOOploo-4...U ol

<iodd-.lol

__ ,..._.. noli.ol"""'-'""
_. . '--....

o--I.
-----660..ooi..-.

-..~

hlO-Opo!pdul
lL 11o.r.. 1. . . . 1 o - q.. _..1o.1 .. . . . . . . . . . _._,c1o

1'6.0GOIOllloo,.....-.,........

4.

.,io..i. .... -

Las unidades de las medidas cientficas

LA1medJdf.acie11UficN e.dieadendelde.valore1!.a11~11\a

~hw..va''"iDeniblementepeq1111lM>1yl.u11nM!ldelq1111,.

-"a11apftlpi.lldalpara11na1 11edidapuede11re11teram.n teinadecua

... ptirtloln.. Pa,.eviter eJ 111ane jode vari&1oerie.diftre11tMde

,,..._

...... ffl-1>e n\a v&riar la <Mgnilud de un& unidsd fundamM\al


aa.dio!Ddoleun prefijo. Lolprefijo&mo!lrl..,. frecuulHJ IOlvalorM

--

. - t.dieanpAtaclllllq.UerW1i< laddemod:ida-:

.....

"

10-

l.,...

~.,,....

M.l,u okilmolrolione l.OOOmolro1.unmictOgT&n><>I<><>el<r'gram<>1. y un nan<>-oegondo .. l<r' oogun<too.


SalvopualalemP"Ml.lu"'y elliompo,lumedidMciontifiCll8 ""
baM.n onl i1!!0mo.mtriro. A oontin ... ciri .. iridiulanlacin ui-

tentc enir. algu.nude lu unidadM

m~lriCll8

mib fomi!;..,... y t.. que

~"""ngeneralmonteen looJ"'IMl de h.oblainglOMpanomedKla no

c1enUfiC118

--

p olpdo.c610eo.

-(ooir)
W...(volt)

-_.,..,

- - (-J
- ( )

alu-lro{al)
lilro[I)

=(kit)

TTa unidodta mtriou "'"Y .....tu oon nnmbn.

t ,MOcm./ p...

Ul"/Jd

1.lllta/lM llol/""'41'
0,IHQlt/-

tM5 1/.....
<l>M1flb
t,toolll/ta
~&IN

..,., el

a11galtom (l<r'cm) l lormi rn-ern). y el gn.mma(T)omiuogramo


"""tumb"'a empleare.o. lu medida.
cionUfi<aado liompo""1l loodlM, ho"'" minutoa yoegtIIl<IM.
Al mlomo liompo q\16 .. ide oL si.tema. m~trieo oo intonL oimptifar l<>1 "'1culot otigiondo la unidad de 1W1M que te ~di
rectamenteoonlaunidaddeLongit<>d.Eoto-ulladinicta""'D\e&I.
definirlaunM!liddevolllU'.IOnyaquoolgramooslam...,doloentlme' "'oolbioodo"!""'3.98G, quo.,.latempe"'tlll"ado mayordensidod
Pooterior""'nte oo defini la unidad de volumen, litr... como al volumen del kilog,,.modoe.guo.a3,98'Coboo,...a!ldoque .. 0>m<llaun
(LO .. g). Lao 11Uidad.. quo

om><.ya que10Alug&rd<i '"r~on le l.000""1". olLitr..lenia

1.000,021 cm'. Sin embugo. e.te pe<ueno urw ao puedo de>pl'flcim"


en la mayorla de l<>1 -'lcul<>1 y "" pu&de ouponor que" 3,98'C un
nunnde egua ocupa un volu~ndo l oenlimetro cUbioo.
Laooonvusio-deunida.d6!i ""iluat"'nenloosigu.ienteaprohlem,...Oboerve queenlodooloo eileuloodeeote lipo oa i<oporte.n\etenor
en ouent&l.. dimenoione.you ompleoayuda a evitarHrweo.
PR OB L l!MA;Coo-U.li"polpdu .. - .

6p1:
~ ~.! B

I,~:, ':- B..,

LEM A: EldlMReodtl 6"""eo~A.

e.....- .............

s..a...i.i.,

--.4.~.~.~
-

t.M. -

"""''

-~i>ieo-0.llllIO-Opi<o

P110lll.2MA :-.o106-tollo _ _ _ _ ..., ..


anpl<ln<"llpo~

,.........:: (:.-r

s..i..... ,

(~)'

PltOBl.EMA :IWlard-llolpl<lollo-..,lbiru

Solcl6:

--1p1.~1~ ( ':1;.")' ~~
~l

(l.6'1

- - - - - S . : l i ! l b.

Tompo ....,.. l'ararnfumedid&ade tempeni.luradolHUllOlfa


milioctit8rno&oon m. direren\M """"las: oonligrada o Celol ... , ab$olul<l, l<lmbifollturu1d,.Kelvin y Fahrenhoil. En tn.bojodo ingenlorla
yenlavidadiaria.,.aoae.ehtolvam.oi..Ja...ulnl'ahrenheil,perotnd .. 1.. m<ididali eienU!icas do temper11t11r11 88 expreMD en gndoo oe o
Ugradoangnodoo Kelvin.
Ln t--i...uenenLOl oiguientespunloofijoodereferencia:
P!lntnde ohullici6ndelagua
Puotndeooogelaeindol"!"'"
D; fereocia(P.8.-P.I'.)

'

212

100

313'

32
180'

100

273 '
lOO'

&taromparatiom..ett,..q116l80Fcorrupo!ldoaaLmismoin-

lervaloq1>11\00'C<llOOK.All l'C l'K l,8' F 1lI' ~ -

+c-+K
.

Para coavwtir lempen.toru ecatlgtadu n !&a ,,.,..,..,.poadiea\M


lempen.tlll'U F&hreat..11,mnllipLiearemoslaluoporatunt.o11Ugrada
por el lactorde<ODveroiOO 1,8. Eoto ...,.&oL nm010degnodoo
l'e.hrenheil poroncimadel punto de MiOO o deco <1~l&d11 del
agua;en.toaoes.y&qneelpunWdelU1ia o132'F,..,marem0telv"1or
obtonido32po."'obt.aerlaalecturaa t"ahreaheit.
~~~1:.::~~ - 1,111oo

........ , . . , _ , _

....

U'l

' f-$0"C-;;-M'F
111o..,..,.~lanl!LO'Cpo<.,..;-dolp .. to .. ! _ d o l _
.,,.._...ll'' Fpo< oaci- .. _OUtoO.!-ilol ....... L o ponlanl............iloo...u.n.-.&lom-l

PR08LE/llA: Coo..nlrll&"Peal<mpuoto-con........ r.-o1o.


Solad0:1'11 pri.- l-.MOu--... gnilloohlU'eAbol'*"lo ....
puolanl-JIO"tadm&O.lolui6<o dologuo..
ll&'F-'F - M' P ptt - - 0.1 ponlo llo l -

del -

..,., .. ~ - "-c.
~.<lpooto

..

1""'6o cltl- oodo 0'C lo_...,._ ~

... :.i..;::.~ 1*.dponlol-<ltl-dotn'.8-

N~q1111Luklllper.l1'"1aCHl!graday..ii.o:Jn1'1lie..e111Mm.i ..

mu11ILidldel : ic - rx . Lt.6A;u.d;1eiuo..ostrib&eaI puto ch

"'""riele.

1(1.....SO <0mo """' El oero b9olul(I .. -~3c, decir,


O'K - - Z73'C.

P.i.t11111u ... v.. loa.N- it&11>mco l r-ecu<1nle 111tnleulc11lar'""""


1 vohimenM de tl~ do d i.ttlat.a-. forma geomltric.o1. Lu llgui
let l6rm11Ja1 pllf!don .. rde utaid"" :

A-delclrailoderadio r
A,..deld.li""" deloagihidL
ArMde la edcn. de l'lldio r

A - a'
A - 21<TL +2 ....
A - fa"

A-ditltribgulodehuaB

1 ali.,. H
Volo,...ndeJcilindroderadM!r
y loogit<ld L

A - llB/2

\'olumonde le e.fora da r..,ior

v ..

.}"r'

u..---.. --. ..-__. ..-. _,__..

P ROllLEMAS

A ,.,_.... .~ ... ~--

..:::-:-.::::.--..-::.::::..::-l.

I' - a'L

...

1 . llMl>ont.<1111ulri<0.ll<M,,...loolgli-dll,...du r u - l r 0
.. - ,

1 ... $.

voi-.

lotutpoo1&1 . . . . 611&1U-por...--o
Al """1- l'ICllllml Plfl01M..,...oo_lfV.I

' 1c..u . . . -

l - .4 ~

... 1ii....a,o1t10tv.i.i.n.

f.lhllabl6o...,._\lrlo .. _ _ ... _ _ _ . . . . .

Lo- - -ik. ~lo--

'"'____ ,o.) ___


qj::.~.=;.:.~.;:...-::.li9.1o
' ,.,_

...

.. _

. . D, _ _

,11,_ _

A;
:l.--
l,A73iNI A;...-:1.- A ;(c)--:0,70l&I
....---~--- =<>--=

( j ) - : o,.- A.

~ nluio.j![~ -dll--

1.

~llo,_J>tt* lot&dtllobonollo ,.fl"C.,cw.ioo1o_,..,.i....1...._...11

10.

~1o-=~=-~~--;.~::,,s11><rio.1q....,...i.r.o

u.
ll.
13.

El~ "'"s<'"-3il.B7"C.1l:""eoel1""'lodt~ -

IM- F"'"""h f-olol

..

1CMleo lo._..ll,,.l........... l\ ... e1.,...,.._,.1o111(lt

~":;U::,.~W.."'

lo-'-

lo<tu,.

~-o.IL

<O ... -

U .(a) l4oNl&olo..,<0bolOidol <>a.1 (;dl eou ..><""''!t-lSlel~

diYL<1otneoboo.,..poq.--..;.1a.,.1 ...... ,c.ioo1au.,.-

~~EJE::~: ::=&:~~-= ':7t.:

,q.--..

lll. !ll .. uU.. . . . . . .1.... _


l..._..<loa0&p<llc.lodo3A.S.-.
- - 4...... )
H. 14 mpttkM d< -L&rlt.1polttiudo .. do 100 d /p. tQolvol_ .
-oor-oquknpoto l....,. a .. p<U..lo.S.lOA .. .._ooliIO<lo

"

.........-,

17.

F;_~-::-.;::~:.::~~r-:delq:..-!:

_.,c...t ..

l&(oo) SlhorO.Olxl.,.. _ _ llml . . .


p&d.o,... .... - ... . ( . ) S l l M _ ... , ...... _

.i .... -

....

. ~~::~z=~~:~~1~
"

Si
por...,,,... - - .... ..,iacMll ""~ea
,...--. ........... <;-..&ol-1....1
s.i.o. ~

- .,....~

. .. . i _ i . ; . .......... _

=':.::'""""""- ......

.......... ""'

dt1 ...... t.&x10-

-pdoo ........ p o t o - -

.,_~..-~~=!~ :.,"bl<Wrl4o .. ..... porlllt0. C..Uat"

. . :~1~,1;-"'"!'.:.!. gr~:..::::.'=~~ ll:'"gr.~=


13. ............ _ { . , ) 00 - l p o l o o.... ............
upttl9MW-,., .i-... ol
(1) ,.. ... .i.io P""' ..,dorto ... _ ( O') .. llonl<k>.-... a ... aoloanb\>o'*""'do

lo-""......,

':"'~~Wd L -uar-l<lo f',do-6>_1&......._

~
- -;-

,c1tt- ... _..._. ....

....._'ll'-'

po1 . . . . . .
91.La.-glodo""c...l o d o l " ' . . _ . - . ' " - ( )dolo lm.
C.U..-IN-dolo-lonlodo~(l)ol

_r "-'"'4-n-""""'
,.. por .. ,,.-u...

r-1.11 .... _
..
. . 1:1<-.l<w'f"Oalp>da<lodol ... _

.. :-:==;::_____........,_, .........
....

Q. .

::::.:i.~~,~=-(;:!~':i'"o1~!'.!:.~~=
m "ll y(b)lo._.l.,..dol<UOobooloto"'pdoo ll l

D.=-~

c ..

,~NM!i:._..~!: :.:::4~::~~ol ';..'"~

kt.,..ja<lojab.s.llta<oodW-"<lo~p-olp<looylap<llealooolo
11

~~ ~bo"::a:.'.:'7.'"": ...o:.:~:;:~,';!,.~
PR O llLIDI AS

Bw
...

""lo ptllc.o.lo

.i..i......... ...

. Caillo_....., ...... _ ...... !>o ... 'f"0-1dot .... -


. . ,Cail .. .. ......-, ..... . _ ........... .....,,._
; ; - : ""'"'lroeollolpalp<lor ..

lonF""' ...., ..

21 . l . a d l _ a _,.,,.,,.loO A"3"""T!lon F'""""'por-_....,.

..

:a.

uo..ui.. . ~

...

~-.

vau,..,,..,,,"' .. """*'"o1""'-'*111...

=(:--:..:;.;:::::...:

1a..alld4ol ..

._c1o

t.637 A. JOo_, oolo loagl<od do

u.. -..llooo_...,dolcodmlo- '--"'-,..

::'t1.:..:.m:"r!.,ioo.!~:..-;,:::;, ~~ 1:".!:.: :: :!-.


-

. ,c,,,1 .. . . - ........ por_de . . ... . - .. .i..


..................., ... ~ ... ,(LavtlocWoddel _l<lo .. 1.ooop1eo...
P"""''"'--""lp-~

--------79'

. . . . . . . . . . . . . _ , . . . _ _ _ lo _ _

,..._,-.jQool l-

. . 11 ... . . - ... ,.._ .. 101-..../-.1C-'ld-docriool

-'""'-~'

:n.mo1.,...~..,..o o - llf.llC .i Coi11


IM- F~ t 1 o1ioo101a1
11t.

.. t1puLodo1Hklo6.

11 p11ooo~pq.. .i.,..,..1.TOOc1 1... . . .,..C.iC- ... ~-1u_.... hllm111<U1obOolo1a '

- S1m.,.. -.-a--t.1"'-1o1o1u. .. 1o

- - - - t o . I A' .i...Uloo-11dodo

.. ----

:::.:--lal.IF-1 -~--

-. . _J ________
.-1oo---.
. . . ,_.
. --.1a--.--.1.. --.,ni11 .. o1- ........... --,~11 ... --~(~111

. . . . . .., .. . - - _ , . . . . .

...... <lllil ..... dlMlodolO-dook<Wetlliol(llo<ll,..,....

~.

u..,........- - ..

- i i . . ... - . . . - .......

pol

go<ioo.COlllooM_ll'O .. -U...... t
p1po1a.,..i-10 .i.u.o-.-..<1eispo1oo1o1.,.d.. o.1oo1.1c..ioo .i -1o1orior<1o1o p1po1a1

u . u..

4. Uo1Mtieoa.. . . . . - - .......

,..._(J_... _

----loo)~------.-.

"'

"'-

.li
.-,.,.-.e-1111n.-lll-..-.O
.. a-.1oo-1o--1
--...1...u
.. . , . _ _..
.... _
...
11 .... .. --1(&.,_.. - ~
1C0111u.. ..... .. -polpdodo""-"""_ .. _,........ ... _.
.,~

~'"'"

llooo ! O.OIOl., do - . A~ol...iHllir1lol. l loalclo ... lopt'Obtlol


4&. Uoodlool _ _ _ 0.0&1"do'"IJ>Otl0lllll1tt1.,c.ioooolllll"""do
Nladlool_oo_loril>,.,.obkMrlOOp.<1<1'

" :":= ':' :" -

nlllrb/100 ... ,c_io. . .~~


... C1lilo10o_do _ _ _ _ _ o tmp ... _ , . . .
....

---1o-...._tos---'

Lo-,.---do~ o l>"Cl.t'ICIO

.... _
,,___,
_ _ _ - _....,..,

. ., _ (o)c.61

.-.i..

~)A

....
.. i. '-""
do . .

.... -

'!M lemptrol... loodr11 " " " - . i .

,.1oc1o1o4.io100.roo """""''

do~

-=

MI. :=:!:U":':"Hoa~':.~ ..-::'*-~..

1 6 -. . . Joag!Ladl(Deapndud_ ..... vtdto . . Yidrlo~


01. ,Aqo6_.,,....._ . . . _ _ _ _ l'""'"'"lt.-do"",....

111.

_.,..,_, _ _ _ _1'>'"..,.1o.--""*4<>'
.... 1o.r_...,..m. ...... ~,.1goo1., .

~1o...,..i.11.~

roq- -

olliplim.i. ... -'<"""6<1 ............. -

;~;.::=-...~-~:!.:.;.~,-

--

--.-e1-i1o- . --.. . --.


-u---

ai. u . ....... -~lO lltv lo lrUlcln ... lt. loordt.1 lodolt d lino
po .... .... lri<o.P&rt.i.---.o11p-Wdo<lol"i!lt."1b
doO.pm1 .. bdMdot11o ... -.-d4lu,llilldlu7-Roool
....... o(pen ... ~.(l"""""""'"........................ _ , . . . ~.1 ...... (b) ,llob...

.. -100,.,..

- -1 ro-otoo>(o) A<o""1&1al11N ... do<l ...

.i.;. .. - .

<10....,lulillt.>-O!Ooilllt.o/!l.oftl(ll)Cl'"lo .. kl<i<ildolllt.la

... ..u... ...

-11 .. 1.ooo.......,1...C>cai .. 1 o . -

"""'.,,.. .....u_,,,,.1a1cro111oo1 .. 11!1<1-/"'A'


5. La exactitud de las medidas

F.o Mole'"lio& punot<>do nme"'tl""" on significado uaeto: 14


cilm2. por<jemplo. llignif:apruom<..t<do&uoidadeay no mu
m..damm1<dooun;dadu.1'.atono .. ci<rtocuan<lonM0110$otili>alllOI
los nmero p&m .. p. -nt..r I re&ull3Jo de mod'<lo. por que oingu.
1111.modidauperf<'tl.on>enlo""aet&.Cuandonoootroo<lecimooquoUll
objototieno u1111.long;tud<lo doomttroo. quen:moo<lecirapn>c<imod&
me11te <los mdn>9. Si lo midi~ .. mM mM cuidadooam<nt.. la k>ngftd
qoedari&probabl<n>ento entn l,9999m. y2,000I m. r<n>ciorUunen
tenooen.2.00XMXlm.
{lomo lo.sme<lM!.Mno
e~acuio. ho.remoo .,.,de loo nllmon>odo
talmodoquoindiquomoo!agani.ntio.<l<!re1Ullado.Podemoailus\rar
ooto por u11a "' cilla upe.;oncia: l'od<mos pedir a dos pon.ooa
qU& midan <l diolmetn> J., una mone<l& COll un doblo doclm<ln>
Unopodriaenoonl,.,.,.q1>0el d i"'1elro l.16cm.y .,l<>ln>l,l6cm
4 nz.np&meetode.&eoordoeq""lalt.i""'cifTaO.lmm.61).0 l cm.

""

oo pllfldeMrdinietame11ta lcid.o li11o eolimada. Lo1 Mot11 ultadoodi


forut..odcmoeet.rao que tal estim&cin H iociertarq ... larespueola

.,. a,.,...=mod"""I

1.76 cm. Por to to.oto, Mria cometo dar 011111


quiuad8!osdool...turul.76cm.l.76C111. peroDO MJ"lacorncto
do. el valor promodiodo 1, 7&6 CID. puoo ta lti DIJl cifra implica qllll

laomodid .... M.o....ii>a<loh1tacltarurlugardocimal.


Si ,,., t11pilieM11lo.amodido.>scoouou.libreque.coo 1u ooni .... permita leer h.osto.O,GJ cm. loo doamiult...;Joa pudiuao ... l.762CID. :J
l.7b6 CID. dando uo valor promodio de 1,764 cm. Ahora ""ria ad<.cu.lldodarcomoreo.puuta l ,7&4cm. y"qM elter""' lul!"docimol
1'U<IDo.hlomentabieoconocido.O pc>drtaMroolar..p"""'4como
1.71>4 :!: 0.00\l<:DI. el oimbolo :!: .. lee "mbo mcnoo"" y oignifieaq'""
I011..,.ult...;!01 p-i.11 variar en 0,{12<:111. del ,atordado .
Cll rull.gnlfla.tlvu. Todoa loodigi~ de un~moroque10orazo :
oablcweota "'guros .. conocen como <1/nu ign1/i<11li"' Aol, el 11~.
mero 1,76 eoe\l'el cilra11ignifieat>&&: 1, 1 :! 6. F.I. n~m ero 1,76-l
tie ... cualJ"Oci frassignifiMlivu.
t..posicindo lacoma dotimal en elvalorde uM modidaootiene
o&da que ver coo cl omerode cifrq ligniliMliv&&. !;[ diAmetro de
uoa mooodapuod<i ..,rdadoCOlllo l.7f>I cm. 611.M mm. y en uoo
ootroCNO .. ulilim.ocualrocifnr.a signifieativ""
P R0 BLEMA : U . . . _ , . _ .. _dopl'Odpl"4ol"" ""
graoalorioJ""""'""...io.a.dofiO.:Bg'.,fi0,31g'.JliO,Slgr .

..,1-

--

ll...,_du.E>~dpooop--ll.-.-.t.>dodlru

Solaclll:i'u&obluttd~IU -loo-J divldirPoF I

E:E"
T....
l.IU,fl<
. . . - . eo.si&p

..... - - ....

Yqaolos_ .... . . _ ..... ~ <il,_lo_...<00111dodoocllru- tl p.-lo-...io""' <106muo ode<...io6o"1roollpll<t.Uvu ... eo.s1gr

R.... Noado olmor... En el problma pre<od nle el nmro


60.3133 !<>0upreaodo finalmeo1e eomo 60,3ldMp,...ftl>doJos d,,. 1illimood;gitos por que no,..,n oigniH.,.tivoo. F.a!e >rOCMOded.. p~
ci&rcilr"'i:"" ""'Pi6e&tiva>.., ronooeeomo"redoodoo deun
omro". Cu.ondo oo bate ..io debeo 01-Nuoe 1.. oiguieot....glas
1. C..ll<'lo te deproci un nUm<romayotqu&cinco, d<bel'Um<ntar11fl el lt.lmodigitoquepe rmon..,., <o unauoido.d; aal l,637 """'"
doll<'IM Al,64
2. Cuando .., de.precio UD ooimero meoor qll6 cinco, I ltimo
digito "" "'";.,,. ina1tomdo; &si 1,S:W "" redood&a a l,63.
3. S .. deopteeiAunt> oeguidodeoeroo, t..lt.lmacifraql&6pe
man""" "" " " 'tituy e po e lomcropo.m!ap~imo ; asf, 1.6350 ""
redondee.a l.&lyl.6260 .. redondeo. aJ.62
Crot..lcooio cllrotl[olllcoUn. C.roo fm.o/ud .. poo!o dei..
ooma decimAl oon cir,.... <15nir><11tivoa que .., e mpl&on po.,.., iD<licar
ell..gard.,. imal a quealcan>ai.. proeioind l<U medidao. As!l,Ocm.
con pt.isiOO d e J k imude eenUmetro
indica un& longitud
pero oode oeD\6'imM de oentlmelro, mion1,..,s que ),000cm. indi""'
uno loogitud eooocida ron proci<l n de mil6oim .. de """\hnetro. !!o
~;:..~: m u.{
:::t ci&r e$lOI .,.,... <:u1mdo i.. CAntidad me

""";da

0 0 vC::::..:0

P R OB LB MA:E......,. .. -c1o10-"""dod_,,, .....

='= ,:,::,.~=-: O~~


$olo-:

F.l -

"""

doobWoO,OOOJ.v.

oUU..clo .....

' " '.,_ 10,0000 v .

lo_.. .. --

...-1o.iar ..- .. ,_.

C... ndo nn DOl<to DO lie~e ceroo dupuls del !ugu de loo decimo
i ... 100-finlll<ioeo~doll..gard&lacomadllci111al pl>lldon .. ro
no ..rolguiHoati-.oegolOl...-.Sidecimosque " n oncolegio
ha.y matrieui..J.,. mil .audianteo, todoo IOl oe'' ooo oiguificativ<.
Pero oiH dicaquot..pobLoci6nde uDo.cioo..leode360.000ho.bil4n
i,,.1.,..~Ulmosdoso~ c.e roa<10.,o<lgui6oativoap ueo lo q uebu

aria<:ion.. d e m~caah aoe oquelapoblocioeounlllOlllontodado


oeo.incirto.dootrod&vvioociontoo~pe'"" ""'Loo""'"llnales e n

Mte ouo """'Plean.po.,.indi<&rlapooici60 J e lacomadocimal.UDo.


fo,......coneoionl<ld$indicll.r]&oxa<.1.ituddou0Dm..,,quelieD<1

_.,.ft..alel ...... delAcom&cloeilD&JC1U ......... eJ11"-Nn f<>ra>a

UJ>OflHC"'3eone\ n6mtN-d&cilnaoit;Dificati......... ~
ptHXpolOll...ial: por ee..plo. 3,60 10' n el n'-ero da habilula
de n11& ci...s.d ooDOrido """ la PNimaci\\d de UlOO habil.lntH.
Cttn ootos dou*-"' Sin Oo>eNn monor luel"unklMI.
lotcet'Olq1>eaip<ialnooma declmalyprececleaaatroo d lgi!OfM
oon ilpi&oali<>" ll nmoro 0,0032 tie,.. dot ci!rq 91gnlftce.tlvM,
3y2.Si11-nb&"0,0002m."enl&lorma"3,2 mm." I""-*'
~dotti!nooipi&cativ._Rooordar,linembl.rgo,q,...;aa..

. --

d i - 1U1 otro do.p..& del 1).lti- di(ito aql _ . aipiflu.YO.

ot --~ R OI LE.!I A: ._
, l'l' : S.1-: t.Ot7 : 0,l11'11100;l'l'#N.
dOlot___..,.._

l'l'Glleoootreocll,...tplbll... : l,l,I.
1.1 - - d l... ilpllbll .... :l,l,5.
o.mr-v.d(ruolfull<ollvu:t,1,6.
o1pllb11 ... :a,1,1,o.o.
o.mrooo ......

-o11....

l'l'-=.::::=u=-:.-;.~ -tur.ou....._
Dluthcw.-

ff1D01Mbt..do..,......dol11cifrullpl

~.~-:,,r !-~ti!'!~ 1&~~1a4~,:;""_.e!: '~ni:

clfn.l. S..uperiHcia indi .. q""gen.,al1110nta""un.11rled& ...


dldat . - . ,...,.. 11 >JMonlaa etrO<# muy~ Si"''"' Upa>:
dohace r uan~moroi n Hnltodellllida110b"'la m i....,.oonlidad,l(a.

m611101laX,0011oorp1Mderlaai.i"'~"lat'*1avolorobolitvMlo

de X frente o la "'""'ncia>n ~ffol mlomo 11 p"""nl.n, ohtulun.o.turvo1imlrloa .. moj&ntea lalndi0Mlaen l1 Vig. 6l. Uoad1 1&1
ealejude hatior"" admet0 inlln\tode modidqe1 que el promdlo
(J')dtJo.v.io..-i..~lal"verdadeF'OvOIM" (,.)"'p,_nt.do

por1'.llnavutimldepuoto.dih.do.t11elpioodeloco...a .Clomo
""'da11perv,uo valord&X11lullo-ftticaoaloCM11lol&
d-1& dt ~ EU ...,.... ea 9im4lr0 p0 ...... uiste lo. miomo probt.
bilidadpon.loo~+que.taloil- ; 100una....,.Mlflri-

6llri6rl....,,_.. Sihicie,. .... 1111idMobteD<lria""ai......da~


tribud\\dmparoci.do o ll.q<>elndicaHlari.f>.2, q""M""'ltOa

alta y mios ncha, J>l!l'O <:on Ja mismo. forma genual . Lo anohlll"ll d<
uoae1LNadodiatribucin . o - i.di1perail> do J01,..,ultndoo. et
una moddado laox&d.ituddo loa mlsmoo . Ooofutmas mtjoru de
=~b~ oota. dipen in IO n la d<1uiorin m dio y la <i<vi<ici6>o

D..lociomo.lla.1,odol\iandeoatla medida {X)rupectodel


valormedio (.i}dolo<lao l&amedidlls "" u cue nlno. par olmpkt ,,,.la:
tad .. v!acind11 la """1idai~ima. esX,-X. N03 iotereS&<:oooidelu magnihul<1 do l.. doavUociono1 in tener on cuenta i ..,D
+ o-;tot<>1. nos int....,.n oolamonlaktsvalore1abeolutoo de!s
~:':"::~,,)! ~I~.:: &sviaei6n media et 1implomeote lo meds
11Lr

dosviaci6n media -

x, -

X+

IX. - x + ~x,- 'l +

... x. -X

Las upn:sionos q11erolaci<>n&11 X 1 la doaviod6" media .. puedon eo-

~:::;~~~o

ol oimbolG l:, que i!ldiea. "la ouma" do

rual~ ui< r

X-~
de .. iociumod ia l: IX;X I

Eolodo.loe.,.,. .. u lablwo Lo 1umado!\&k>ru.Ee importo.nto,....


rordar"queX .. puedecalcul&rpua<1>&!quierdmero d e medHi&;i,
=~
olo~nl'X - ~. el

PllOBL.llM.l

"alor

~ro",

para un n{o moro infinito

Ciooo~ml<l<a lO loagl...,do.,....,,,._

... do.......,<lol0."'6.,lO,:ni ... ,10.31 .. 10.3!3. 1lO,i!Ofm.


e.le ....... - - . . . - -..

Soh&d6n= l'or& Mllu 11 _,. arh..,;U.. , . _ ""'"""""'......, r


dl.W,.p0ro.r..i...i.11 ... -<1<11_poro_n>oru....w..rw
<loip>.H<A<lo_do
__

u, - 51,llOOm

i-~-10.l:IOm

ff

O,rot .. - ItJ',-i

:zx,;x1_ 0 000 .

_ ...._ _

Lo 111edia a 10,300 m., con una d"'viacln media de 0,0IX> m , Ea

t<:HTe<:to eocrihirlamediacomoHl,300m .. yaqU8la.i...iecaafocto.


001& .... oU al lerra cirradecima!. No .. oorreclo dar ia longilod
como 10,32 m.; .. to impliwla q"" ia medida es ya iosegura en la guodacilradecimal.t..d.. viaci6nmedia .. 11Mdel.. .....w&,,1M,
oimplosdelauectitod(ladlpe,..;(>ndelolvafornuperi1H11taleo).
peroMpuodetenerultlleaHmacin mejor de laexocfod modionlclo
de!viacinllo.!ldard.

DonlacJ6011.. .i.rd .UdesviacinllU>daod eo la,.rc~de


lf.OGl'eld6ll (S').Uv&riacineo...,;laaU"111aqoe lamediadelotcu.dnod<>1delu de1viecio""1 de..., modklal rupecto de la media(X'}:
oedefineMJDO
miacin

~;~--:;,t/+(X.-Xf:~~- X,+

..

(X.- X,

- --;=--Pot .... ,,,o.. quenop<>demoadi1CUlir11<Juf, oeemploau eldell<)mio ...


dorn-lulugo.rden.Pot1upuulO, poraol..,...muygrsndeod o
n(porejemplolOOO)noho.ydifertoclaaptflCiabteent..,n fR-1 , J
pOreoopol'&unn~meromuygn.00..demediduMpuodedocirquela

v1Lriacio <1 lamediade lose....inodoldelaadu>o iacioues.Pueslo q-o


l&deJ\iaoinstaodo...i eo lal'&i!tu&dt&do.de lavllrlacin,lcnemos

'"

Ll. ~~lludani1todrl.lu111i-lllli<Ladcaqoelumod,.._

-.

origi...i..ylu111l-anid9clel (pen1 110elmismovalor)qI&


Yiacl6am.dla.

.... ...- ..

P ROll L E Jll.l : C . - . l o ' * - - ( S ) l o o - 4 1 d o o

-..

s.i..w..,r- ....
=:::.:::::.:.. ....-..Lo. .._ ..... ::::
~

1..1o1.......... p.uolo- loo

o...-.,

"'
11,3111

GI',- ~

Gl',-lJ

0.CIOI

0,IOXllll-"
0,(l(l(lOOO

IUIO

0.000

10,311
10.311
10,3'7

--0.Clll
--0.0lll'

O,llOOOl5
D,ODNll

&,ooooet

O.Olll'

&.(l0(11'8-"J:{X, - 7

d, ll,eoo ..
fIO,lllU

----~-~-

Oonobjeto<kMcerelftlotdeSUtilp11Nolnlldblot,u ..,.
lumbre ""rihirlo...,. mia eilradeei111&l mb q"" 11 ~lti.,. cif"' tipi
lcatiaclolumed;d,,.;~lo.,ilD>0<0<1X.
Dl1trl)1~

.. pra)llWa... ,.... 1i.,_ Cudo H -ldu.

Pani pr.eiu I& ulil"4d d8 lade1vlacllm 11& ndard com<> un1 m"'1ida
<18 la euctlt<ld dehemot ronidonir <18t<ni<lamonte la1 OUNQ <k lu
Figuru6-l y f>.2. Ll.ecu10i611 m.atemttica p&Nes1qcuNu, c..udo
~p.-olU un o6mero muy p!ldt <k medidl.1'" llama Eclllcia <k
DiJtrib.ci6ioclo0.-.7ta a,..de 1.. Jom1a1laftee11encioF,C011q

,. _.,.
1r--;::-

[ ...
prtoeltoUvalor,rllroedloda
F-

o(2tjl

(3)

cloade oS(desviaciallaltllaN)cllMdoanmu7po<k, 1l ipaJ


q1>11 I' l cao1Kk>,. es ma7 pnde. Ulilimmo. e!tw o!mbolot espe.

cillles paJ&SyXpan.recalcarq11<1 ut.o.<>e""cinde Cnu "o se npliea


n l&6011J'\a.q11<1enoontrarl&mo1 1i hlti6sem,,. un peq11<10o nmemde
modidu. Laa o:&1$derlsl.iCM""" impotl.nntes d e la eurvadedilltribu.
cio se diso~ enl,,.elguienie. aparl&l.l,,.:

l. Ln 1nagt1ih>d de 1 lo. <>rllla d e la tul'\a . F.n el pico de In


ouna X ,. ~ J
f . ..

<(Ljt

En otru po lnbra1, la ali.un> mxima d e la tul"/& d e Ga,... qued&d<:term illlld& nicsmeni.. por<I valord8y lnconai..ni..2o:. Sio .. peqQtfto porque JosCJTO..., aon n: lalivamente pequell<>ll, enloDOM F u
graudey lo.curvn eso.ll.n (Fig.6-1).Si o e gttiodeaca .... de quelos
relallvameni.. gninde1, F pequeno y la oUl"Vll es be.ja

"'"'"'"ton

(Fig. r..2). Pata cuelquier otro ,alor de X, el expooente

(X, ;;::'i'.'f

es

grandepora1111vo.lorpe<u efto de o ylutam&Bde la0<1TV&(40RCOR


uo& pendienl<> (como en In Fig. 6-1) mayor que cu.ando o ea gra nd ~
(como enlafiJl.6-2)
2. l!l t ignifieadodel eaeneamodnporlaeu""a . LllpequeOaou
perficie nograde la fi g. 6-l ealAlimilado.porun lado porlndil!l.anci<i
infiniteoimal d.>: y poreloll<> por el vo.lorde F pntawalqui<t velor
e!ogido deX. Esla 1uperficie f"4.r, repreoenl4eldm<n>de modida1
de Xquo caenontreX.yX +U. SitomaIDO!I Jasumacoo>eculi>ade
l<xlneou pequ on.. treao d o uoo.i<tn>mode Jaeu,.a al<>tm,t.eDdumoo
el !ru. total enCtmldapor laclltllayenellaelllo.rninoluida1 \odo
Ja1 modidali. El 6rea \0141 enc<tnid4 por la ouna independientemente
delvalor d oe;.mp te l ,000. f..slapmpi!ldadde q""eJ!rea eneerr da por la clltlla 1M. igu.o.! a la unidad .. earacterilt.iea d e tod ... Ju
<un;GJ do <Ilrib~ <i" dt pmbbili.d.od. Una ouperllcio mob peque~~
re p,.,..ulauon~~l .. medida 1; ol20 % d8 ellaai el AreaM0,2.
a. 1.anolaoio onlteoyelil'MooDemwlo.porlacurva. Tndepen
dienltmcnte de quo laa d..,iaciooe1 .. anrolaUve rnent.epequen ... (pe
<ue ~o valor jlo )o relativamente grand .. (elevado valor de o), lnJ
lirMs e""'lrreduporla clltllade distriblloin o011>1a;lqueoaeoauno
u olmlododel>"onlMmvaloren 1,263 .soo iempre igual"',como
oigue

1,....--...,.,.111 .......
O,W(s"'y>dafig. &-1)
O.lll6-l('rN."'Jodo f i!.1>-2l
0,9117

~- 1 ~ +.
~ -2 1.

+:..

~ - 3o

+ :i.

"""",.

h c.n un ndrnero muy var.d de mY..ilo ir.dlco q,..


dldoo, l>ay prob&bllidad de q.,. el 08,3 y. de ellu ( prn~imadla1eo1
lotdooWcloo)caigudeotn>deu1>1 ....,.i&oKHl...,od&rddetlde

.....

,.,q.,.elll&,Y,deellaa (J><Oi-'*"'ntel9decada~caip
-.-.~~d&J:2de,yq ... ..ian-1ee10.iy.

en... (a d e - . 1-000) ""'"" -

- ........, _,...

- ~deo-

4. lllialuT&lodeCOllf,.,...7 elai,..ldec:oor....... Si..._ q..


el80 Y,clt.,.,.....1r.o.so.a14c:o.,pm>didodeatrodocimosllm.ilel,
balriqu1ei><oo1rar loovoloraocltXUJ107otroledodeq<Mdea
""'-de0,80bt.it>letunadodistribllci6a.S.IJ'lal>a1.eft11e doen
e l 1p&rlMl03pnedevuqueeototlfmi~~nlocompN!ldidooentn

loy2.1uno70\r(lledod&,, l?n un ""'general lotlfmi\qMrf,n


~ - lJ + lo,doDdeelolordorqued&ridelu millldop)r el por.
ceol&jede..,.,lilm&'1"' doo&o. f.. el~ltl-periododele Table&-I
denloretdel(l;oen:pretele10110!1meroinlinilodomodidat)e1100
"*"alorN.derqplda11011111lmm>el.p!Ddeol"'l eedo
coalil"""ooovenlentet.Elintt,...Jodonlotes,_.preadiob Hlrt
~ -'1+ 1 11a-.ial~lo...;-., 7 1&prabahilMll.dclt
quoc ..lquio1m.edidaei.g;dt. l-red6deo1n>dem.iotenaloN
111.... ..;..1,._,.._,
'llOI L l! MA , C..tllo_6o _ _ ,.,.. _ _ _
1UOO-...pon1Ucoo1tollo790 "6o , . - i l 6 o d . - - dldo-t1 ... , .,..~6o- -\Mtt'Wol llo

lU,_
tlor...-.-l.IMJlo""'-ot.o6ord.-
tlw.u..,r..i.
......... _ ... ool _
....... -

-i----..

........ 11 ........ 1. (
.. .,. ...
-..--t1- 11io...-
-:.:-..~---..-.,.
" ,tl~__...

llo,... ..... _....

"----.i . . .

~-

1- ...............

... l.(l(l(l _ _ _ _ ...... lklill-t.ltll1lf.


... (1)

(' J ll90 " *'"'l.000-4ldouto"""'"okllo-l.11111.

.,..._

-...........

.. ,......_... ,.. ...-. ...

Fre<mnleinonte "" a pr6ctl.., _l...., un ole.-.io dmuo de medi

dae;lgwlaiVtt<11DO""'y1ulicienle.,.~l""'fl'"PUi..c.r..,...

poatmedidu. Elpriricipo.lol>jllti>'1>delulllfldiduu llall.,.u"volor


ve..i.der-o. pem con un n<ne"' peqoeAo dodolerm i11ocioooo oo u
tomandG la modiA. Culculo,. bo
P""ibla ha llo un valot
hodlolt.uperiel>cia do h a~ru n&urio do modidu <>ho!t'IHodoq""
tu medios de gn>JIOI ele;d()o do val-. difi~n u"'" do otn1 y d.
pendondolosvaloresqlMI M hH olegidc> po.nlosgnopoo. Ade""8
eobido q.o cuutao m delumiMcioae "" "->.mio probo.ble
qla-.lia -".........u".V..poolble haooralgu,...afi........,;oop
-depeq..11m nd-de-'iduqrrilejllll11... ritrtaconr11..... pe..,M1.&collfai,,.rimt_.'1.,.nlcuoya.U..Ulido
deelevado116men>dadelcmli....ao...
,,..1 di .. la$i00uli!i.. motn ... cunode distrib..drt. - a n
1.., puouH&ecuo1tOditpoo-deunacu,.,1rep,....nlad por
unaecuacl6nt1.noimplocomoladoGa.... E11electo,1tOhay""ac1>r'"! h&y m\IChu """ puaeodata.malk>do "'""'tra(d ifere11t.oo 116me-do llledidaa). No u r"dico dihujar u11& cut\"adilettnle ~
udl.tam&Aodem....tn., peropodtmoodotcrihirl&naturalnavariaaladeluw,.,.. dediWihvcirt. :allledida qlac.on\ida.ddetem-

-.td&de.,,

1.. ui..c."""Jl'lllll"""la~ie11tocwndedillri1Moela

"-"""baja 1 manchaq le loodic:ada tn la l'"t. l>- 1 pon. el milmo valor de S. t.mitmal.fitmaei6a uciorta.pan.la Pig. 6-! M lo
cu.Ju 1plica nn valor 1111yorde S. Ella uhoraLea varilote de lo
curvadodittrib""'iMlll.tenMloeacvontaenla Tahlat..ldeYloreo
do l.~"" poedo ntiliar tu l11p1 do lu c......1.
L.oprt<llloltodooumodW.hopl. F.l-'lculo dela<lo..;ecl6u1\an
drd (Et..2)eae lmismo t11el utodeltnunumo"'elev&dodomodiduquo en el....,dequo - un116D1ol'Opequllo ; oltam1llod1 Ja
m-.. tolamonlo afecta la oei->6n del volor de l . .,,.,. un& medi
da olmple lO"'-<la ol h.lrdo un ndmer-o peq,..r.c.do llledidu, .., I
in1e,.,..lodecon/iaampon. elni>-.J deconr...... ...,_,.,eo

1 J: IS

( 1)

r..aaeoleprecisiMdo.,..."'6didaliaiple.
Obtl!rvtquea!noconotttel valor-.rdade"'(notoma.m ~me"'
t lt..00 de a>edid&) dhft ulililor le media(~ d sm modid&1 . - la

meJorio.m&doo-'luil..alo<verd.dero.oi....... 1uoi.w11.qi,.rl
...iordoo1elegido<iepo..i.n.dell&lu6ode1&a1-,.,u 1-&1
11. i....,Jclo....r......._~ ......... r.Jini.tvaloclocoafiuza'""*"
yoramedid&qi,.eln<l..,.rodedlterail....,i<>an""~""' """"""

oquo elnieldeal nlian .. aumonle.

., -.. . ,. . .
.
.
-1. . . 1------
...
....
... ... -- - .. .. .
..
- .. ... --... - -- ---.... ..-.........
-- -- ... - - -- 1-~--

"'

~
.~

.m

.m
.Tll
.m

.M

\,!M

>.!'*
\,100

.~

.Q
~

,.,

.s
~

"~
~

,..
...... ""

o.m

'''
\.1IO

'
.~

~
~

l ... .

t.<T

>W

L.:11 1

l ,IMI

~
~

,.,

u,,_- ..

1a-lo. (;e"'rahnented principol ohioli1odo lll


otr uoa ouio do delenain&oioaetetonooat,..,. elalor,el'lladero1 u
&0011Mj&bloiridiearlaQlnli1.n1&q utpode""" 1uer enla11>":liado
n....iroonJ- . Puettoquelall:lediadeunn<l mroelo..ado dedelcrmio.acionseo""1COl"f'OCl&quolallledi&dou11Ddmeropequellodo,,...
didl.1, 11. -... inlff<alodeCIC>lrli&.uaba""'"""'"medida q..e
a........i.t111.6merododotenn~Eolo ~~-1e

de ...... bma -nlii.oliY11 11.ocimdo ........ ,.........,


" ' - " " ...... &r.....11

7: - der<iaci6-otai><Wdclola modia

.,~

QbM,No q"'" la.i-iacin llandllrd do la mediadi1111inuyo roo la


to!~...ctradadofl,11000nlaprimorapolellcia.EnronM<:Ut11ciano
puedornojotol'laee.lidaddelllmMiaonu.n r1M;tO<do~haciendo

IOOmedido.tu logardo4; oo 111<jonria oola111enta en un factor


J1it,6b.Una.atil111&CindoutilidadqnopO<lemosMeera.cercadela
deovi&cin standard da la "'"'ha e.o la oiguionU: para una .. nade
"modiduJ on ni1lderonf11U1ado\ormio<'do, el oal<>r~mlai<n>do
X esiart eompreodidodentrodelinllorvalo

E!ta n laupruindo lapreciaindol& modia

'"

PllOBL!l/ll A:Lo-!W olo .. ll<aido....,._..,_,do


bollatt.Soro .. - n.w ..... 1poo6a4olo.1oooo1--,...1oo

__
.. u.r1oi.,u;.rosi.1u;.710c.c.io.1or
......
" . . _.....,,.....,.u;,mi
.. _ _
.. _ _ _ _ e1111.....ioo1o1

::,! ..""::::::- ....... - - " " ' " " " ' l o c l d l N i l l d o !:~~':.":.==~==-~~ol~

......,.d ..... ---~ " .. _ _

:i:x, - 1ss.o111g :x, - r -o.OG11 ux,-X, - o.ooom rt


.'i

.=;:mrloclo-<tia - :i:JX,;r1

s-W
O,OHI !

Ealolalolodo ....... do 1 ....-o1perloolo--loo'-"'"'


... i...i..... p~ololw.ldo-dollill,oo-IN
.. ..io.o1or11o3, 1 n.1.o~ ... o1o<oopoo-""'lo '
<5,7'5:t(3.lnj(0,!.11$l) Cll,l1110,0&U1

11&7ooll0 1'do~ do<t"".-lqoi<r....,,.4d-oogldool...,

- - 1 n : 1 . i . - . . l o ........
bojodolll-.L&proolol6odola
_do0),0M3(.por-1por
_ _ por

<5,711:1*(3,IM)~ ~ o&&.tt:i*""""
Eelo~""''""'"'J""llO "dop.-i.!Udo~doquool..i.r..-...,

cltl-do60mJ .. dot110llqoldotsi.!<OlllpfHdidodutto&lloW>aJo

o&&.HO*ll.OllOO I

Ettorrclltl..,, Coovienoconlreouenciaepr.,.arolgradodeerror
IC>l>M una baloOr<' lativo.,meorqueoobreunobooeai.ot ul<!.t<)IIIO""
luihl!d>oaoteriorment.>.Unabooe,..Jativationola.,,nllljadohsoer
onadeducciniodopendienllldolnOmerodemedidaquoMroali.,..
ron. Por ojcmp!o, dtcirluo un olido cootiene ol 10 % d o plata o
una afinnocill ttlolion; """ ignifica que la dcima p.o.i dd ..Slido
"'plal& y Mluralmonte"" oomp,..od quo bolml m plllt& en unB
lraccin111ayordel'6!idoqueenuoalraccinpoqueli&.Elporoonlajo
l..:lka "po.rtn por ciento" yoeencuentnr. paral<! ejemplo multiplicaadol&lraoc.iOdol.amutttnr.q1>0espJ&lll(enesleo&aoO,l)porlOO.
lguo.lment.> .. r!com>Cto multiplieatl& fraccin por mil ydlr "100
~onmil omulliplicarla!rac:ci6nporl.000.000ydocir"IOO.OOO

parlelpor111 illn ". Eldecirp11.rtesporcieolo(poroon16je)opan..por


millu ttcueatindeoooveniencia.Si!alraceiol-moypoquefta,
porejomplo0,00006, 10ram..boon..,nionle docir6(1partoopormill6n
que 0,006 paz'llltporcienloo0,006 %
P ROBLE.\IA: b-ololvdl!olllll1'do-do111 ........
oi&o......i.tddola-ol>lUdolptObl- ..l o r b . - - l l l j o
-porieopormlly-po:lelpor""1l4o.
Sol..IN:EloldcltlllO lldottldfiuM do l a - llWldor<Sdolo

:!::' c-.111 -)o&&,m ,_

~,..:.,..-:;.":.!'",.': ;:: 1~":.""..

-
--por

ol&.ntlf O.OOOlll

n....,....iw><>..olrl. ..

(O,ll00&6}(l00) 0),0M-J101d<o"' .Oi56 "'


(O,OCJJH)(I0') 0.115-po<mil(p.p.mll)
(O,llOOl50!)(IO') Ml_por.,\lhln(p.p.a.)

C i l r u l l i - . . . F.nlodol klldlc..ao. ... liuldo.


coamtdiduuperimeml&IMeJreeu.llldoliNl ... bttlot.ftfll".,l&mea
leel116......,<lecifrassig11ificollvnq.,...U..joutifialdnpor eluperlmeato, t:.to quie11'decirq"'Jumedidq1:11,,,""P""'i... de1trai11u
el116-rodecilru 1iailico1lu J elarMp....t.a Si11treheja0>n
ari1:1meclid&o,al61100l&p~li6ti<leaod un&1rockiod6Ne1&

,..puat.a ~1 aa>ero de ci!rM liga; f;.ali""- que ..,,_poadea la


meaotpreci11deluoboen'&Cione1.

--u--.. . --.. . . -,.....,


PROI L EMA: llM _ _ _

1.i11.81)-.~

..

--d----....--~----~

....... -......tilllar_ ...... ,_...,.. _ ..

...i.. .. - . . .

......... ,...... llOO."'"'"""""'"lloptOcitl<lodLI:

"
"

'"flt.. : U-nlD . . 1.-IQJO 11.1.alJ


-

.... : e. 1 --10-'iO"IQJO Mp.p..U

"

-:t,l-l-6--lOOOlOOp.p. ...

.... -;o. ...


--'1"'lo,..a.IM1o..
i.....,1o...-...
... <il-.ol.pllloolivo-"'"""loo...urlooa-.""" .... 1<:W1,.,,./l.llOO,

............ ___ ____ .......


-----(ll'OllOllll-.

- - 1 . 0 . 1 0 ' -. lo ... ~-,..._ ..


.... _ 1 . I 0 ' . .. _
o.1 .. 1 1 to ... 1.ooo.81 .. 11100toMll.!o..;>r ....
""-~""1

,...,.. 10'.!ll oo lllap....._""-'


- - : N l . l . O lll'oopnllliioo6

-,.-R

Ame11odoeo-no....ioa.

dou-11~-pano-....loip<eclUa&<lec-1&.,.U.dehacierkll
cilckll.S..utiU......lusiguieat..ttglat (nttamb~ap6.36).

l . !)iedicio-otlN<cio_recloadM,..S.. 116mer<loalmi
mo11dm.trodedigilOldespu4odol&co .... decimal.

Origma!

2:r

2:i

270,~
ZiO,I
2. Knlamulliplitacin odi>'i1i6ol'fMlond6artodool01116moro1o.J
milll>O o6muo de digilOI q"" ~ """"MlrOI >Or& iodioar la prtci
iOOdel ndmeromoooo>l'Oci .. monLeoonoeido. Hjnlplo: Para multi
plioar 3,HIG >< ~.62 " l2f> x o.000768, pr:imermonLe ,.,.,.,_,.. .....
<:&M ol'imuo Mpan<iamenle. Kl """'""' 126 61 ol Dmero oo..,..;do
wn mCl>()rprtcioin . Silai11tuldumbrae>deu1111unidaddcldllimo
dgito, la prtcioin n 1/126 8/1.000. Por lo laoto ,..,onduru:ioo
\odoo loo nmoroo po.111 iodioar uoa precioi6o tao pt<'>~ima a 1/126

<:no!ltapooib!e,porono-norq""hta.

3,!U6""1ond.....SO a 3,H,Pratilli6D ffilll00 3.2p.p.m\l


6,{lllnomodillce<lo.Pracioi6o *x!OOO l,8 p.p. mil

~:: :~:: :::~:oi:~-:::t ~;'.ooo ..

2.6 o. p. mil
Utilllandoloonoimo'" rodood.adol.tuemoo
c .... n<1o ... utilimuna ... gladeetlleuloparamultiplieacionooy di
vilonoo, loo ndmoros M r<JOD<l'4.o auto""lioamoLea ncioi<>n"" de
L a2pa.Wpotmi!larpuutoq"""""JIO'ibleleerle. eocala d o una
ttgla do 26cm.oon mlloprecW6oqU86ata.
f-ala fitU p&rO! .,u,..io. PvaaqucUooq""ma"jon graod61
conl.i.d.odeoJe<lalOl""oonveoitoU>re.ogruporlaocuaoin2.quodefino
lad ..viaci6o11&..do..J,y"5Cribirla<!Rla lorme. :

'" v"''-'':'

--n=--

.... .....iajo.deeol.t. f- t . ......... -~...ic111ari. .......


~ti.IWIN~Sltiliz&.,..~decalallat
......-i-taoe>'11acwnnludol!X.1(l:.'CJ'enol-dlilc& lculo;
oe pMde dividi r l:X. por" (o el tegQndo *'-'121D
.t final .S.I
delnu"'o"""'delaKuaci6rilporl:X,)yoblener:i,1unq1 11DOH
hayaco.lo11Jado...,lalll0dian16ludoeoio.ci.,.....c.....dooo utll ir.llUD10
nWuln.11decoleular,bM1...tianlet111lnd&rlDcifnole1 1 a1,.
1nlt.doJq.,.lujllS!ifi....S..porlotd&too,oia>pl'""'"al6po tqnelM
obtitneii (O i.oilid.d. U. mMnU... Cllkulod<>ras"" p....S.a -o....
loi.e..uctil..iu~laly~1 .... .u1u1.....-...ic,...i-tl N1I

.,.....,

l.-:lofiul(Oaeln~odecu.lodecifl'utiflnificati-.

R.__. ..... ,._ .

).

6-(a)il7' (11)0,(1:11,(a)l.O',{t)G.O(I007.0(a)l.!.O(l)l,fhl0'(ll
11-(11)11-ro-..w--

.. _ . . ...

P ROllLt:MAS A

-ol- - ~-----~

----ol~----"-
---9plllall=
i.";;~::--0.Wll

(~

- .a.-..+Jln.lt.Mo.O

(4) ,,,S.Ml-"+l,O'l. IO-'+h l O-O +l..lthlO-O

(a)

(I)

1..11:""l,OhlO"<'~~..:lll"J.w

<11"""::1::'"10"<'_
~

..-i:.::-:::;::-- -

______

.....,
. ...._ .
l
~~z~~=:~....:..::
. .......,.,._,

.. -..,., ..,_ _ _ _ _ . . .......11dod

..

al.-oel-

_ __......., o. - .. olqool Co1UpoJ"ltopo<--

: : :":";':;"lo,....,. iDol " " _ , (llupoaor ,._lo 6oahlod del

. :::':"'""'~:'!:!:i..~-,...-............ - - ....
-""""'4"" '"
() S.O!ll""' """ _ _ _ .. ,_
(o)m ........
(lo) 0.0$18- -

- - - - .. 0,(l(J(Jll.

~ ~::~~-=-.E:~.C'
oloo- . . .
(l).s,78x\ll'00<1 ....

&

O&rdolohl0'.

~.~~=,~-:~;.;;'."",.:r.,i.;.:s.-: ~~

~~-=-la=rollaier-oloololW -4 <1<..,..n..n..,... .. ..io.

e.. uo ....diu1a-..w..v .... p1p<1a_...o1_..,..,..,u..


_
.. 1o1oo--..& ... q.;... ... _ , ... 03"'''""'*'"'''

-1U.- .

6,017g-.:6,0!0gr.;6,0l0gr.;l,Ol!V:6.atltv.c.ic.lar lo 0 o t l .. % o l o - .... lo-lo


T.1.1.....__lo_olooallqoldoal-doollleoopo- ....
qaoJ,0091.olollqvJdo_.... .......................... ~.. ~

1u11p1nw.-.-,3>ola.311,l"'. :3"'111.3U111.;3..i..

1.

3M .... :3-.35,l .... ;3mlo.3f.l .... ;3 ..... 35.3 ~;3mlo.35,f,..


goo.oloo.1Wlo.rlo.,..--, .. lti ........ dol10%d<- ....
._.i.1oo-.i'"""' ...
~. 1 _.gu....i..., ............
q- ........11 .... ~dolpo-ltt."""d<
. . orill<io. L o o - - - - . ,_ , \l7,7 IOI: 91,1 ""'' 91,1 otf.:

u.-.
'"'l- .....

... ..w-. .

""""''<'<nl0.
.....

~'":'~'..:l.!~\.~.:'~ 9!\~=~.;_!1!::
.... ....,_... 1oo ....i'"""' .. -""'m11

l.

Looltun. (lo)oloq .. ~- ..... ...., . . , . . . , . - - por la t ...... 1&groodo<l(l~elndio(<)d<l 1.11lio 1lo- o,_fklol
(y)flodoool .... (~ dol....-.lo ................ ~.Lo-

.. 1 .11.w,r.ua.........,IOdot:ldl6de-ooret"""' '""" cop11or


..W.do.,..,.--et-100.oc. r.. . . - 1aw.1oo i1
- u -. ;7J,8-.:TU ..... : TJ.S ....... ;7Umm.1Wlo.rlo-

---pOtll

- - - - o l - 1 e l l a i . n . l o 6 e l l l 0 "4 .. _ _ .io ..

.... 1a

10.A1&.oort1o-.ldod 1 . . . - .. pufl<lol ... s--o.Wflll<v.1..i.,

TI,tl

"""'/"" ,_,.;_...

Qool -

o1o ..... _ _ . . . .

-._....,.._,Joodoloodtl~IOIOfOllpon-ol

11.

:.o11o.::::::: ...... .-.i. .......

11o-..........1 ooi...111.
- l o m-<t1iddo7dopool.1&adool-.o1oc1ro11-io ....
--.lonolDuoo--llo

""'"""Lodo.!l_do ...........

.._
..... ..,.....o.mq. Lo.- .... u-.,,.-.. ,"""
<Ot>n. Qool-114oddo _ _ _

"""'d--obj<IO

:~: E-:;-~::.::. -;:-::::.i;!


P ROB L EMA S

8 """"'""....,...,.,.

lt. - d - d o c i ! n t l l p l b l l - - - .. Jooolploo ...


-:(o)IUllU(b)6,8111hlo--4{e)O,Sl{4)"9t(o)0,~(:1)8.llll0'

(1)0,<m9 ()o) lll-(1)1'17-(j)lll""'~ .....

I S.

~lo-

--dolooolloolooligaioll... .,,.,dol-

'_""_~
() O.OOP+93,77+0.:!1!h0,001111 .
rJ

"'5!.71-0.~ -

(<)

~l+tl,3+ M!, Oh0.0ll

(~

0 , tlxlO''+l.00.10-0+5'!0-0 1,~ll<I O"'

(ol

M,hi;061
6,6hl0-xt,Ol.l T,M><l0'

(J)

l.Hl~.:::06::.io-

5ltl,Oll><0,11h\O",T,'lllllt>-'
14.

Elle! aMlllladtl-.i..ln.Yodo lm>,,,_ .... _ _ _ lo


...,."porloopor--o-,pulooeo-do~_,poraoml

Mllllopuloo""pooo""--""'"aaplaolaadol040ll"""'lolb,dodoro--..r<d&llio.G""'tupuloopormll4ol<kdoro
llo7lopiodMl (lla-..-1o-do<!llel- to l1.IJ.

...

::::::.111.~:,:::~I'"<
(o)&.P
_ _ _ _ .. .

........ -.-- .....

"

(<)ll.ID
_
Cll,Sll_
I 0_
- ' . ._
.,.,.
. - . ...
. . - .. 0.000I.
(1)9
........
- ....
() 0._
__
...rlo<l6AllUduddoO,ll(lQ(JQ<

(/) 0.111 10'""' .... . - - . - . i .. .oo'.n


(f)G,015111"' _ _ ..... -.nllloG,C(M.,
IO.llDllm..W-"'dlolo.o...__... , ................. ,U!D;3,,&7;

-ca1>rv .... p1po>o_...., .. _q.. .,,....u..

3.1161'; 3.J!l6; 3.1167; ,,.,.,,., 3.1$1. Calt"1u- la ..... - -

1 .............

.ieos .. - - .. - .

11.u.COladlaa..

_.... ..........l<t'mioo<>oa.. dlolooalgaieo .... _

.. _ , ..\lllll;

_
_
_
_ ,_
..
..!l!IO; ,illl; <.Vllf; t , W 5 ;..
<
.W
5_
.-lo
- -.......
~JdiotonalodeJ70%

...

...., ..
.. ....i_.,...._
........
llqaldoo-in. .... ..,u...eo..-.i.;.u.,
...
..._,.-.9,1
.... ;

s.i .. -

. . .iocotil!od

.. ll<ai(lodo<lo.p--IOD&no .. -

otroOOOllponadool~-;,,.,-q

-lo

--q. -Pl<d<----
. . . . . . _.

. . . . . , _ . . . . . _ . , _ ...

~ ....

periodoo ..

'):. .. .-. . . . --- ~

tmio.o,& .... ; ...... lG,t ....;iala.U .... ;t ..... 9,0""f.llallu lo

!:'!'::.::'. . . =:~~
l~.

-~....,........_

11 - . . . ....

- - U $ u d l u l a q o o _ _ _ _ _ loool

""''- .... - . ......

galeoleoliompoO<lo-:l ...... "7,l .... ;lala..31.,6 .... ; lala..


3$.9'"1.;l-."7.f .... ;1.,;..,311,1-;1Mi.o.3$,7 .... ;llllio.31',Ggoo.doo.lbllotlo-mo!Jo1<1l.o..,....deJ'"'):.""----uptfMDdoloo.....iladooto .... lopordeoolo.
~

~-loltoal6o.aupoerllclolde""llqlli4'odo....,._lo&ll.ato

. . . . . . . . .. ... oop11u .. ,..U.,-1do.

... - . . - .......
1;11o__,,,
....

u ....-........

looli&alto

ooooplJU"_,.,.~--IO'f"" tl t.o.

lobotol<lrlo :Q,t . . . ;83.&-.:-:et.a-:


lft.7 .... ;otl,ma.ll&lloTla _ _ .................
.. ltll '):.llO _ _ ,.,. .. _ , . . , . . _ ................. ,..w

u.

,<I .. _

~~

7-dol.ooilluolb
___
&iplllcotl
_ _ ...
ComqOl!~~... -_
. ....
........,old~

cilnsJoo-"'"'""pt<lbi.-llmorotlll
!l.llnallar<lo .. oa!al>o<le.!4rlopMluoOoqaop<>olo~Yd.-

'

"

'

"

"

<

...w.io.1c.-dom1Uquldo.SllN-..,.bveeal'*<fdloo____
pora.-<1...i_ ... _ _ _ ptodtOllldo-puita/..UI

(R<ootdor'!"<--doo1tt1oru .. 1& barol&poraODMOttel


...io ..... .i.llqWdo.,.,,...i.)

6. Densidad y peso especifico


O.nsl<4d.Nlama..porn1udoddfiY(>lumen

den1idad "'

=en

Eneltnib&jocienl!fitolosdensi<lodea<lflo61idosyllqu;doji1Cu
prese.n ll!u<l.lmenteengr=osporcenllmetrocbieooon gralllOI por
mililitro; laadellSM!adeldeloogues'"""'~darongn.mosporli
lrO o u miligram,.. pot mililitro. En ingeoiorla, laa dellSidadude
o61Mlosyllquidoo1CexpnMn<1rTiontt..,.nteoalib...,.porpioe
bieo

Al dolermiMr upcriment.&lmeo1o laa donsidoda do '61Mloo o I[.


quidostuolooer frec...entemente eonven;eote be.llar la rel8cin enlre
ol pet0 do un&muflllrdada y e! peso do un volumen igual de al
gnl!qndodoreforencia,ql>O"""l&''tlagu.a.
Eolarelacin .. duigno.potpnonpedlito(p.oj.),

P. ..

peso do Ja mnnln.
peoo de 1111 volumen igual do agua.

Enloo~elJ"'11<1 eApeollieo '"1uolo ,.luir\a>re

P. o.

~~~l::.ua~aira

Doulilddoaall<llWo. Siunobjet.>'61M1ot;e11au11alormageo"'"lar, n denoidad <;alcula llloilm&11te de"" pet0 y 111

m ~lrka

Y(>lwnen.

PROBL EMA:VM_<ll!ndlb _U.O_lkao,...-

t.oolo9.0 - . y .... loqlledoloU..0-. 11>11or .. doado4.


~..!_,i;:':.; "'V V<ll-'"'-S.1' (1.._.:f ll..O

. - ::::: -0.liMAno/. ;.
-- - . .::..
Caaado11aobjelololllidatle na11a&.fonnairngular.aap ao.ible

-uio-.

~teUO>al<&tMVOl"""'nparmedid.t.directa.de..,.di

Un povcedia>lnolo c:orrienle nmergi el objeta "" ,.,.


1rq11idoydetetmln&r"'vol11" '""J'.IOl"medid.t.dl:IY<1l11m endolllq11ido q... .S..plua..
_ &.O""--.Doopoo6o
_ _ _...
....._..,.
,,.....,___
:llM~a.t
E MA
PROBL

doi.r-d---

..i:.-=::..oloi.... dol_ ........ at.t ... a..

::.~

!'~ ~-~'j":."

.. - ....,_

pOr

..,

, ..

...

.......

- - ..::. - -.;,:- -s.1 ,,...,...


!lvol11men en11,...probelaDOpuf!dIH raoonp-iaiio1uperior
a 0,1 mi. Por lo tanto. 9'I& mttodo Ueoe po< ptflCitiOO. El m~todo
da P""l""l6lidoendlllreyV (>lverloai-1u1pol>did oen 110

llquidofl0muchom.bpreclooporoloq"8oi.t..~de-'8modo"

elpeoopodliooy DO Ladonlidad.
_ _ _....,..
_
__ &. _ _ .........
, __
, .. U-11ona~
... _
...................
PR OBLEMA:

IOo---loo--

o
6"-<lt l0t- q oo\ollorft~IOW- .. o-sldot - d
.. -...~ol-oopocillo><lo\o- ..

..... :......."::"!:.'.-.-v. .
._ .... _ . 1-..iv.
..
~,i..-

ir. .. _

. . . . o1n, .. _

.... _

- ..............._-_<Id.::..-:::::

..

a.sn.-01_<1o1_....,.. ....,,...1o11ona.

-- ..

-~---- -

- i. ..

Sila111.....t.raconstade disll nt.aapattosquenopueden-"""


peDdldu dol bl"&Jl)deuDAbola....,,podemo.e.Dlpt.....el 111Modo del
oigu ien teojo111plo:

. . . -._...dd_, . __ .

l'ROBLl!MA:
_
_ _ , . _ .!:
. . ,poq_......,alorodo10-odo.
.. ....i.. a_,.s.-c1o . ..... c11ruoo

, .. ,._ .... 1a..-----Olllldo,ar..do"'"""'


_.mio.Cal<alud
-oapodlioo<lolo..in.o6liclo.,.~looololoo~IU:

Sollld6.o: t:z del . . . ~,.,.. .. _.,.. ..


B-AP,<:1r;.-'1.:n,..
t : z - clo(_+_"") .. A+C il7,lllgr.+fl,ttgr. <8,6'.(t.

-.,io,.

r:i pooo<1o _ _ _ __. ......,..,....... ldloon.nu.

- .. D-(A+f:) ll3.~P" - 61gr. 1 4,>P".


Y'fD"d-.ltUVl<loll<ao<a>O<ldU-1',\0p-.d<-1ol-
......... i. ..- -.. - - ... , , ,,..<lo_,,. _ _

pio..-.1ogr.- i<,Ol p . IO,llV,

_,.poctr.,. .

-<1o-

t!,tlp$.
-d<lg""1..,,_<lo_ IMOp. l.lllt

r ... ..,..-mco dU ~- f)pe10 e11p.ellicodeunUqn;doHde


le<minaporcompan.ci6adel posodeunvolumndado.U.Hquidocon
e lpeoodeun"Olumen~ ldellgUll.. l'llrab&eel'est&operaci6aco"
eucti tudompl~mooun~pi entequo .,, plltde llenarbasleune11

"'"" tal como un ma\ru &fomdo o no picnmello.


l'ROB L l!!llA: S . - - d o r o d o _ _

__ ,

a-.<loop"O!&-----U
--o.

.. ,.... ..

~1

ll&llul--91oDd<lllqlli6oagor11rclo

lootlpicool<ocloloo

-1------63.$1 ..,.a,
1.

A. ,_d<l-....-t&.Stgt
l.

c._dd_..... -

... e111oro1o1o

........_.. ___ ---A-..


-""..-C:-AIO.IS1.

- - - . , . . . - - : : : : O#ll

,.,.....,..._ .. ,....,..u;...~.r,,. .ion.del P"''


Olpflclf...,ea........,_tlagm a1m&IUDpenl.llrlde..,.i.. ..ia
-Yierteatftloteodo4ouidod~lllili-.5oW.i.c1e.i...

-.slollclelltl'Adi-ie-pen .W..Ll.i.bl&6-l ....iof,t.at.r..


.--de~cbdlllm11aialrocil1Mdeci..W...La.nloreo

de domidad Jl""'de11 -i;, oc111 much& piw:ioi6D 1 laa l.lblaa


oomp161atck111&11oaleldeq uCmialotclM0011""-clfntdeci mal

-.,..
--- . ......-----

., \.GOi)..._._ ......

TAlU lI -

- - (pe#

o -

v.1..i

P O ILEiltA '

11o-..,..-.." "'"'-

.. -.-.-U1i"C .Ro1Nlo-

-...

_ ..
c.--(VW,.
.

- _ . .... _
Sool-'M; ... - - - - " " 1)1.GOllml.<lo-P-.fml.
.......
-Ulh0.W:Ofl'4&
_ , . . _ .....
.. _ _ . , . _
e-_

---~

1--t1-..... ~Jadeteo-mi...at.delP"''llpedfio:llat
No-no

pll9dudolam-U.7dtl~bopm11&m.ioma""'ptnlan..S.

p.ede portjemplocalibn.r11.11 mattua11.111.ttmpereturacot1.-.1


11Uliatrlo cletpHt t 11.111. 16mpu11t11ra d;t.....,., para IDtldir ol puo npeclfia> d11111 llq11ido. Por ot0, -.imbn. 111ialar j1111Lo 1l valor
d1lpeooMpeclficio.lelempe,..111,..delem..et1""7letempu t111"'del

...

Afl"" La upretto

J>UOpec:w
11pm.. q ... 1am-...11midi6126'Cfreale11111volume11igl>lllk
agw. 16"C.Para.colc:u\arlldenoidaddelom....OU.utilizomoo ll
dtouldtddel~1WC.

t.a ...w. ...

.n7Mofoci.<1M i.1,....ia1. H.,....oi-r.ado


que ol aa objeto 11 pea en el &IN 7 luero111..sptode111..,.._ J ..
v<11lv1pettr.tmboo ..1orttdifilNnt111I peoodt!oguadnpltzodt
pMclobjelo(Prioeipiode Ar-qulwedet).
T1mbl~110!1iNtuofiuidoq ... 1jerceclmi$mocfecto10bre~""l
quier objelO 1ituodo en ~l. ful cioDdlcioll6t ordioariu 111 de,,.klad M

o.0012./Dll . 7e11culq11ier pMlda11--oconsideru1lel6do


del&iredMplaz6do, .. decir.<4kulurJpe90e11elvoelo,IY . F.alO
.. i.tc. O&lc:..U.Ddo el peoo del aire delplt.udo

p0r

el ohjelO. el puo

.i.lt1Ndelplamdopor1"'~7llWldoladileffociot11lNOllOI
.i.....iore.a1~obtuidot11et1irt, ll'~.Ul

w. - 11'.t{pelO deltlNdelpltza<loporelohjeto)(P"IOdel&i"'<IMPLuadopotllllpesu)
Co111idenodotll&upreti1111deduoof&cihue11Leq111laciotnecia
11 J1dilen111ci1e11\Nloadoope101do&ire. y11:111 el1ire elen:e 1l
mi1mo electo oobn ol objeto qua oe oncueotrs ou uo plat.iUo de la btlen.., qu.e oobre

loo~q1>11oeeliCuenl111nen eloll"Oplat.illo. Porco11-

1i3ul111t.atl hici6semoeclvoelo 1aelioteorde lacaj.a dollb&ll.iut


oerll D-"o .r....lir o q.Ular ~ para fflll.bleotr el equilibrio.
-

Para.U...UVloq<11aca..._dedecir1opoogam... quoaaobjdo
1111 YOJ11m1:n de HI mio . ...U eqoitlbndo e11 el tire por ~ quo

oca pan ua volmen d8 1,0 mio. Te.,..,... (tomalldo D-0,0012 J/.,I).


W,

w. + ( 1oml

M 0,0012-;!-)- ( 1,0ml M o,0012+i)-

- w. +O, IOll

:::=-..

PI Ol l. Efll .t.: U..-llolO.M1---ol ....

'::.;:--rJ~~~,.:e1- T-11--1.111-.

-~
..,.- .. - - ~-ro.oa1

1.0.;.

""-""---~
... ~ - ...

_ ....... _._,. .. _.m,o.i.o.oi:n.;.


.o,111101

....... ..,.....,,.. ... _ _ ., ..i.o,00117


-0.001 1

W,IO, CW 1~MOl0 1-0,(1(11(

:.0.lllill(

\'e1D01q1Mest.~depe...i.por61efocU1del&lr'lnde

0,063g 60g. o-aproxi.....i..mealede 1 .UI lil. UM oorreoda dt...., tipoM i111porW>le ea ciert.N meclidaa.
C.a.nM .. . , . . - - . ~ai-ato-deYidriopar-.
di<LNP&Ct-.devol"""'a ..W..- por~delaouitideddt
..,.oc..alquieroltoliqoidocooteo;.:toeob111iomolhu&au uearue
lijo. &! el i.iguloo\e J>l<lbl""" "'da 1111 ejemplo par-. o61ibtat ~a 111&
uue111ploadoeovoh1mot.rllo.

_ ___
__ .__

P ROBLEMA: Uo-.!ru"<>l.-.!oo<1ol0..i..--

:".:..i..:.::.:::.t
...,,
...... :::... -",.na.
,....,,., llo
_,_... ... _

... _

loo -

........

...e

......... 11i.t11 - to-'11P1

_ ... _ ... - ...... c---11,.--1

... _ .,.c .. o,-u-.

1o1on1111o-- -..... -

---e.:: .
""'
.,.,,_.'_
ff.,_....., .. "
..._...,.. .....____

111,01.i.

P ROJILBM AS

:\

300

lilllto&____
__
1.& -----l.M0/.._1c..i.1o

...... ,.,..._Ul.I,
...........

' L & - ... - - - I S , ( M p.Jml. Clolo...

r.

:a. .... _ _ _ ,.....,._,_ ..


.. -

l0 ..... 17,&p. -

.. . . - , ... Qwll Wll- - - -

~ol-<loloPf'Ol>t<o--10.i.'

i.

6.

,.,.

Coooillo-7,3Sllllp... dllro1l.-p.lllo-do..,ol
-'i''C.lloq..U-oloalllo.do0t<>(-dodID,IJf/l >J.)
o d o - . . ( - W l p / . i ,t

_- -._

..=:::-:.:.=-::.:
=---=
:--------...,...
... _....:....-==-.
.... ..- ....
::=::.~-:.:..-:

~-='".::....-~-=

,_.,. _ _ _ _ TMJf

.......

..

.......,..,.

....... - - - 1 7 . I O l ! p.

r..dtl-lru+-(Pm-..) .. ltl.9117p.

oadoUdoil. L&
_
_
11<"'i..olut.1o-...~
......_....,._ _
u.,....,...,q.......,.eo1oht.1o
t. _
4noldMldol-et0.8!tF/ml.oto'C.Doloo~ ...
, _ . , . _ _ _ _ Sl,llllp.

"""-<l-l)-la-.i4io1o . -

1.

----71.<11111-................ ----

--<-~--ll

-(-

u-.--(DOMlf-o-l5,ill'M1..,o1U ..-1 1 o - . Q o l l d - .. o1-t

-plotiM(ll .. _.l/tal'J---1-<iolro--

L L..

. l)ollol--ol-1

t.
10.

U---11.- 1 .. 11o1ro---.1Cw&1

.. _ o l ldot

. . __ ._,

L& doa~d<lapoaMCO.Wl'Otfml.QwlY<ll ....


-~-l

i,00001

11. u.....1uo1o~.........it.~11.i- ol olr"t- -


-ll--in<l<>O.Wlt ~-laollcwloot

lt.

1ll""--c._.. .. ...... __ .. ___ _

--dol-ol-tllo,...li<M-doo.t.,_
---piietado-.OO.it.ol--1< ......... t

u.

t"~-----uoa a C.4Caill-.W..t

11.. !:i.,.~1119do i,e{Nap/ml . aMC.C9'1<0h -J.11.

11o11oro1-]>looioo <loolroatic.,op..., . . "-"""4

tt.

(a) U-oopodlloo<lplloSll" UN;hallat,.p.. Sl'W.()


a p.. M 4 W - - Oa olqMI .. ._$00; !.llar,. p.o. M' /' (e}

O,OOllp/ml.la~ .

lll"" _ _ ... ___ , .,

n . a - i . c-

- 11,6'v/m1J.-,...._-,.. ..-

_a&._--

!.~:.:-=:;,...~o1-1110-...,...'-1Cota1o

ll.

....
__
wldrlo""""""
... - ... ..-

u..a ......
. - , ....-

......c. L&ampolo
1Cw&J 1o - . : i lld . . . . et
.i.. o1a 11. (a) Panlit.:wlo,,_ do..,pata_la_ll..,..dotatoo
-(okasl<lad.13.M gr.,....) o1om-.
ot
dlbooltol.o!<rio<.Catl-olol..-.ulo-ltnloloto.oltab
..
......
{ll)Qwl_ .. _ _ _ _ _

,_.. - - .,_

a1.......
-

1-.

..:-:::..:-.. ::...1- .. --

~
IO.

""'i.Ida ..... -

..

llllllo--llof--lol.,hl(ll~oojoa-mlll-

....... , .........
.. _.,_... . . . . ir..11 ... _
. . . ~...;.aa1,0Np./... 4~platudo_,.. _ _

1 . 1C----dt1-----o1----""~....,

-0MF/U

n . ta--c1o1oop1ooc1o--"'"""P''"Y"dull11M1
l/6doladol~La-tlololro
1.10 p./l..Cnl40~ll.ol-

.. Pftll*I

::"::r::':!.:t'~~<l":"!:'.:
1.... 1,.... ...

olrt~

2:1Uo.,._,6olovu(.... lldodS.lllv-/ml.)U.1'11p ... o1a1roa11unap.<0Udo10lo


...,....... o1~1!qoldoaloleoo!><"'tdo-li'&'C."1Mla<klW<IMl ddol!rip>o
llqo!dc>a -~J( Elln.,..,.tl<oaoo

""'""""1a<111dilalodlicl&Woomo1poq.t.o1
1a
..._
iooi6odo
6oioldMl.-ll1UDpora\ara
p_
.......,...
...... p;t<>blt-

PR OBLEMAS

R ..... -,.,_....

ts.Lademoldoll ... .,,.--olollldtd"'IMloo .. l.1689gt./Oll.OU<o

... a1:oo111-dloolid6ol

La-Wddlttradonlro docorl>ooo"' l - p . />llll . C:..UIOtmllilllr<lll


doltlndoro>od.of&tl>oDo-l&DponiltDullOOgr.I

ST.Uollqoldoll<M-oopodloo<lllO.-:&'C.C_.. .. doluldocU
. La-"4doDllqoldo .. o.1$tllgr./"1.2l'C.1ClllllnA_ ...

"""'"--

--1'"'-.. .... ,._ ........

. L o - ... - - Q , S l t p . / l.

_....,.,.. . . . . _p<OOl.i.do .... 11&.. _ t e , $ \ l l p . o - y


.-p.<1100do-<00p&OD00016'C. Lo u o p o k - .,..,..,ido<ldell'>.Ollll.cloopo.jCMllodetl-ddel-otl50CI
3l. Sloo_oo ... probolodollllal.IO-dolom<oodanaclo-

i!O.

::..:,~:::.i.:::~1:::..-:-:. ~,. - .. .-.. . . -

... .....-

:111.CM!ootl-"'librudoonplotclbioodool-l(doolidodt,TO
p./ml.~

... Lo'*"""4del..WDow..... . - ... _.....,.T8p.fW..


llollord_ .. _
... _ _ ... ,/fJIOl!ocloclo-lt01tploo

:i~;::~'"":i~,

...,....,c..u-. ..

...ii.c1o ....

:l<I.

U poodiolllo .,w;.,o l,<!11:111 ... _.ido "' d .ir.. s... r1c1o ta


-trC-l.ll!Olgr.1Co<J,.IO-doddelp<a<ll<nl<1

:1e1.

(lp.o.ww c!d,--u.m:..,,.,.p.o.w1<Jp. o. 1r,..<1<1


c;:::::..=.:.~:;:i=l>ollorp. o. lS"/!a ( < ) - - ...........

"7.-->nn0pllo(denol... - :i,,01gr0.,.,.,:i,,115 _ _ 1"'...


,c...1 o . - .. p1o<4!lkc1op11o1
311. AIO"''l-dollllllllltOoolOllNmo""-().).1:-~
-\o~>OqU!troloodicl<>do51M..,~od.oklclo-

:::!!!~~.;:!~'lf

!lo~tl

...,....~,c.;...,........,._ .. -

.. ,... m-in. - l l o l l u d o t l i--1o<11

=:~~==~::r~--=~=~::

.,....,._....wiooopor11tdoloo11>1ooo1s.i..1e1... pootl<ado'f""lodoooldod
..., _ .. 1 ... {IOL

:::::::::"'!"..:!':.s2.:.'si6(f.
,_,..,_+-""+- -63,3111igr.
'-"''-""'+-(olo

m-..) '8,!Qt;t.
40. {o) ~loo~dolo'-"><mplteoclooo..-..-poRlo

deolidodclol_(_IOTlbloll-l)110poni<odo ....

~,_do

1191.()to , o61----.nrermctoflpllooll .. d-dtl


---lo-do<ldol--dtl..ior.....,.t_.i,,clo

Igr./""- 1

.....- ..

41. IMlo. r-io _ _ _ _


_puolDool
_ _ _ _ f'orlo
_ _ to_Lo~

_.....-.!11)-.. . " "' ....._


u.~...-

""-0.135p.fal.

nc.

0o ..,.,..... ..__.... ( _

@fr:~l:!.~ .

'!.o.blor .. _"'l*flo> ... ( o ) < l - .... ~ -{)ol


Jl"O'i-q-dtlpr<>bl<IDoa~U.

<:l.

.->--....
. . . . . . --..,.--.i:.-. _
Loo~--oilolocltuldo<ldoon-.....i-doo

llq>ldoo ....... . . - ... - , - . . . . . . ... ....._

~ dootidoddolo-'""'1-. ......
................
..... c.....io ....-

lc""" ........

. . . _.. .... ...,_..oo1t11o(-10

~(--~-)
.. .,,,..,,._.,,.,._,..
__ ,_..m,. ---.J,11111'

c.tloolodtiadod""'""'"""*cal<llo>(m'"'.....- .. - .
lolempono ............. C).

... :-..:..:~~~::::.=:-.=.~~. .~

gi..,QM ....._ ............. v1t .........slo .. .. - l&.,ip./JOJ.

... ,c1o1W.....lodoli1o> H F')l>l<o-.p-lt.., ... bol6o."->Oldt&_ol .. .. do60P...l(lodoool<loddel ...... l."11f</l.


ylod<ooldod<lellll"'*"""d000l\Mp./l.).(l<l-poj<e1lootif<,_;.ootre
.. _
... , po 1 ... . . . . ._1p1<1eo1~.

"' ,QM-lo.jo<1<1u.......,.,(4e!>ol""".,...i-a 1.mpa1.) - 1 o


.... _

....... llo<olo<l<-1<loled<lf...

~-( ....

......idel

..,..-io.1.i~v/wJ.)>

<7 .()~onlo<lotf'Mt'llpor<lque"'l>onm &llipi;.;.-lullbruporpl<

dbioo - -.. .. -porw.ll'-"". !)Bollo. .. , ........


""''...i.do-por.OWi,,.. aliln1poroloc""""

..,, ,c-to- ... llltrod........... ..,,.. ... - . .

... doopolpdu(...
..,....O,IOy/JOJ.)..,Wlllllodolltn-odoJ p .. do-.01/<l<pol

:"'~..~:~::"'~""":'""~bl;:~
7.l)Op/al.s._...q..

1o_d<l_oalp /.i.~

D.Co"dlobllDo"~

plM ... -

.. ..,. ......... .-do..wrio"pored<&llol

....... d<a&ldo<I ....

~---

Uctn-to

por~. 1 p/al

.. .....,...noca ... -.a1 .. -..i-n""'"-'"o1

pa q.. ...ipor....i-dol_ ........

nm .. ...,.,n.,- .. .,...

ptlao u -7b-.C-001&......_1o~1o

llt.-olo711ob..S.aoo.U.. ......,<l<Yldrlo(6toololod-UOgr/ .a.)

~~= ':o~'-S.""IJ'()CM!oo ... . . - t (O)j CWI

"" ==:.:.."~~1":.~d.!-8!~=;-""- ..
:;.-..:::-.~:::~ :.&.'~,--- .. """'" """ pe-.
dolro

61.

"" :;:.':'~'""7c.!"::"".::.::.:.1~~.,!.~ 1- .. dl,. ron

.a.
6'.

r=."If:t:~2::eq:=:~~

s.------03 l>u10el ...... ..,...-.. -

::-:."'..;::...-=:-!"!."..""~:~1 =:.," ::::.

:.."..;':.~.:::...:.::..:::-::.=:-"""' ......
o..i - 20.oo.a.
Loc1 ....
Lodo .. i..lciol - 0.1111""1

~:::,::1 : :: ~~ ; _suoo e
7.

Frmulas y nomenclaiura.'

Aprimeraviotopa.--diffciloproOO.ulaafnoula1ynomhroo de
loscicotood<.oomp-tooqufmitoa que '" "c""ntran en ol prim"'
cunoodoqulmicagonc,..J.Roalmont.o. latar0&n0 H t.ondura 1i .,.toJ
oomic=P"ndiendoculllc1oonlaspiedre.!1deoon l!ln.>ecino\6mie11
dohuiquooeoomponcnl .. co mb;nacio,...Jloo rogl ... paradcnomiou
motwmpu..W..deunmodosill6mttico.
Al ucribir lrmuloa H uoaayudo utiforel co .... ptodon6mcro
do lel>Cio que puedo asignuooattomot oa losgrupot de tomo.

----;-j ,--"""'~--loollo- loP'f. -

llamadooroodiW...(Looroodioal.. ,queformM1partade111~00111pueetos, 10ngnipo1<k ,l<>m01<[1>$N OOlllJ>01'tanoomooif-nM<>mo.aiel&doa;MmOporejemplo,NR,+yNO.-).F.olenmetode,,._


lenciad&.laoapecid&ddeoombillacladel'tom11orlldical.
U.ied del>$ OODsoltar u tuto I> qumico. general en lo que ,_
pectaaloodelalleo delsipifieadodl>lavalencia.Paran-.....pr0p&itoo P""""lu .. eulieienta pt.i>o&r q11$ loa comp...,.,,. oon...,.
gacioneade,lomoaoombiaodoodelormaquela1<1me.delosn6meto1 devaleoei& poeili,,.,. ynegativoa eoum, eodocir, quelamol6oola 01el~cam entaneutra . .4.tl, siC:..oon on11111ff'Odevalencla
+ 2 .. oombi,..bon CI de n""'ro de valenoin.-1, la frmn14del
oompue41o .. CaCI,; si C:.. .. oombina oon Nde ndmem <k valMcia
-3, elocunpoMtoliene la ln>lulac..N..

NUmeo. J.. Wlknci4 pomi""

Lot&tom<>1oonnm.,..,.devalenciapaoitiv<>1incluyeuloametalu, el i6n hid~no n y el ,..,dical amonio NH. qne .. oomporla


oomo un me1al. A oonlinuaci6o d4m<>1 uoa listo. de loo 'lom<>1

,,..u..

liOOI mt.. oomun"' y""" nme'' de Vlllenoia. (Por oonveuiencla,


l<>1cluifioan>oaoegit11 sus nme,,.,. devaleneia;loo11Umeroo deva
lenci& de muohoa 'tomo. oon loo miomoa qU6 ol n~mero dd grupo
delaTabla Peridicaalaquepert.en...:eelelemento).
Usteddeborla apl'Mderlalisladomomoriadeformaqueoon.,..,...
Juego el oomi,,..,, smbolo J nmett> de valencia df. <*la &tomo. Al
a~nderlll.l iotaesli!loco.li""re~ntifioar l ooe lem e nt<>oen

tabla peridica
Al..,..tnJ<1alullerooHlllllcla""nN

~1~no

...u

=~~ ...
'"
"'"
E~io "'

NJI,

Berilio

.-

Efo~ ~
,.Cino

C&dmio

ru-

la

.l-<J<l-.W. . .laorio.,l.loomb<arlo 'lomoo


ctlJOO o6me""" d& voJen.ciu varla.n. la rol d o! oomhto d ol !tomo
vioMRgitidapor.ooopualaV<t.loociainforior7por -i> porola
voJ<oti& t u~rior. .ltl. elioforrolO .. ro++7olfrrico oo f o++.
S..onc~otra difi<u.lt&d
c""odo un oleo .. olo lieno milo do dos
eoladoodevalon<i&. P&r'l.voooor oat.a d/;eutt&dylOcl.....,.ol-d&t&llOI. la Uoio lntorno<ioi>&I d o QuJmico. Puro 1 Ali<;ado. (lUPAC)
h&
reciontomenlb la adopcin d e un oiotema implifio:ad<>. El oiolema IU PAC. a plicado o ;onc1 poJilivoo, ilDpoH ol nomh,..dol elomento inmedioiomut.o oogu ido por'" nmorodo volcnei&
M"'midoo 001.n> po.rt.Bloe&Ui. l'<>r ojom
eocrito e n nmeroo
plo,pon f o++ .. nolt i<>tro( ll) ypuate~...nahio..,.,,( ll l);que ..
leonoomo"bierrodos"7""hierrotrea"". 68reeomeodablequeoo
oopon ulili= omboo oiotcmao h&lll.o que oo ado)M un!oimcmenlb el

....,,,..Ddado

,,,......,"

::..mi;OIWP~~:~~~~~ C:::.1: ~~lc~~n~""~"!'.:;:


c upr
"'""' "' (i)
mangan-

/o,..
col>llll

~!":~.
Plomo (ll)y(I\")
Corio (lll)y(I\")
ArMnico(IIl) y (\')
Antimonio (lll)J(\')
Bi.omu!o (lll) y (\')

~;_mbarocn- (i)

~~::..":'-(i)

00-

,..
,..

~11~.-J
Mo ..
t"o-

o.-

..-Ni..

Sn

~-

"-

Bi ....

Nme...,.Jc"""""""'"gslivot

loo,..,....,.

Lo. ll>&yot!A d o
y tadiC61"" <n 11mroa do volei>cia
""atiV011forma nkidooc....io 10 combiaan0>nll'.Ea0>nvenioolb

prllnder loo nm61'()!d&vloncia oegativos


ynomb ..... doloscidoo

lnl.v~ d&

lu 16rmulo.

A<ldoo .... mo oaalloolen 011g... o. Loa nombru de loa oidos que


no ro olieoen oxigeno "" forman a!l.odiendo. I& ra.l.del 11ombt<o del
lemeolocaracterW.iwlatumin&cin.ldrn<>.
SaJ.!lpi<a(verpf.G!l)

"'l/Br
llCl

"'

llCN.
11$

C.F
o;d,,clorhldriro
kido bf'Ombidriro

FeCJ.
Fellr,

fluorumdll cesio
eloruf'Od&hi<!m>(ll}
bf'Omumfrrico

"" ::::m :::"ko


0

6cidotia.nhldriro
M:idoullbldrieo

HN,

NH.C.'i

""
KN,

Acldos u..,atiea iill

... 1rumdeeobr1i(ll)
uid&de polallio

C:U..ndooolamantehayun~

01lge11ado. 1u11ombr&e8el(llU'&Oterloticodelelemento .eguMlopor


el 1ulljoico. As!H,CO,eslllcid0Clltbnioo
Siexlsteodoa Acidoao:<igeoa.do&, el nombr&del queliene elm&yor
omef'Od& 6tomo1 d& oxigeno termina en i<o y el oombr&del que
tiene el menor omef'O dll 6tomn&de o:<lpno termina en..,..,. As!
HNO, ee llcidonf\:iQO y lli'i0, ee 6cidonitrosi.
Siuisteovarios6cidoaoxigonados, tenemDI uo&termioologiaei5'
tom6ti.., para indiCllt que ooolienen mM o mellOI 6tomos dll ndge110
lueolllcidoooyooomhretermina on-ico. Eotopuedeser ilust.nido
porlos6cidoooKigenados dolclof'O.

llClO,
llClO,

""idopotclrito
6cidoeloriro

""~
HCIO

6cidobipoclol'(l90

mso1!genoqne-i>
.. iea.djudicl&termio&cin
ico de forma arbitnri&

mooos o1lgeooque elico


m e o os o1!geno que o l ~o

t.lipiakliMd&bi6cid ooaxip....io.mbconie ntu:

A.ci<lo

U.00. Wdo catbolco

u.ao.

kidob6rioo

nso,

llcldonltrico

HSO.
11,SO.

kido nllrotO
"=idoaullUrico

H,SIO,llcldolilk:ioo

a.so.

kidolllll r...-

H,,SAllcidoUosulhirioo
HJ'(I, llcldololfolirico

11,,PO,

kido loefo"*'

s..1 1/ri<c
a rbonaloclnclco
ZnOO,

Cr,(BO.),~det10mo(II)

AlSi()J,lilico.loo.lam.loio o
a.ltrak> ..-4111ico
Ag.~0.
nllrito merwriolo
ng.~0.
Fe,(SO.),

1u l/&1<> l~rrko

A-.(SCI,.\ "'1&10<!.ani!11lco{JII)
liolulblO Mdioo
Na,S,O,
~

fotklOdlcioo

KJ!PO,

foolllopotioomoi>0-

::1<1e~=
de hid~
reem pla>ableo)

11,A.0,"=idoonlnico
H.A.0. Wdo at1elliot0
llCIO, "=idoptn:l6rico
(HIO, Maimilatal lolOOJ
llCIO, llcidoclrico
(1110. 1 HBrO, too 1imila,_

Ba,(A.0.),,..,11ia10birico
N...-..O, rwo ilO Mdico

lilg(OO..\percloralO~

Cd(Clo..\

doralo cidmioo

l\ bCIO,

dorilorubidico
llipoclorilol!tico

. uao_i

nao.
llCIO

i<i<l<>clorwo

Mlohlpoc ........

(ltlOy UBr0 1011 1im ilarel


a !ICIQ)

IUlllO, llcldope.-11gbico
llcldo...S..ioo
11.CtA"=idodioutioo
llOC!'I llcidoci,nil:o
llSCN Wdo tioci.lco
H.C'.O. '"*loax'1ko
kidotwico

11,Q(l.

u.e.u.o.

llQIA'eldo~tioo

LiOO

1:1oo- . l.a1 b&IOI inorgi~ conientes .. d1>0111inan \ambilin hl


dr6xioo. y o:me,..a ol nodle&l o:.Mdril<> 011-. Loa bldrfu:id<>o -.eonlt.11 <011 looiddoo pan lorm&r ag....y leo. Para nomhrarloo . a
lapal&bra-hHlrxido" sigue elnomhradel i<inpooitio , por eje111plo :

KOH
Fe(Oll),

NH,OH

hHlrxido po!Uco
hidn\i<ido !elTMO o hidrxid<>de hiem> (U}
bldrxid<>amnico

Cwu>d<>e l Jl de un oicid<> M ...,.mplazo pot un melel el ,..ult..i<>


u una oe.l.TMricamen1tdeb8 eiislir un.o....ide cedaun<>delot
43 >on .. !lll>t<l.lioo.dadooen lu li otaa con-ia noode loo374cidoo
A1r.-.io.mosabora eno.i\ueelnde.,..,.;brloon<>mb,...y
lnnulaodem.bde l.OOOmm pueotoo. RMlmnto, nol<>daolet co111binacionu quo pod&m""cseriblrOJ<loton pero de"""! pun!<> devl1i..
de lnn<>m nelatnr& eolocal'9Cede i111port....<ia.
f:lnnm~de unalqu&dadeterminlldoeegnque el.tcidod

que prodecontonga<>n<>contenp<>xlgen<>
Si el Mido no contlene<>xig.,11,.. la M l M ll()mbra ousfuyeodo el
1u!ii<> Mdrieo por t i sufijo ........ VU.. k>t oomb,.,,. de Ml"f Upic.,.

Mdoojnntoelo. do los4cldo.que oocontlenen<>dg< no.


Si el.icidoconlione odgeno 1.. ...ideriv&dadeil .., nombfacam.
bi ond<>!a tetminacin >enalo y laW111iM<in-ooeo.i10.A MIO
sigue , en todoo looca>01. el nombre del io md.tllco . V64"" lotnombrea de Mloo Upicujunloa loo de loo'cid"' qne conlienen odgeno .
Si eo posibki ~mplarM p:>run !lll>laldlfo,.,nto ndmorode ]Ofl
iont1 Jl+deu n 4cidn . ..to debe ser \enidoeocuenlapar&distingnlr
enlre lM difc,.,nteo...i.,. quepntoden formal'Ml.0..let diven&a formas
doupnsar f>Mn, la"" """"mend<>da e inequlvocacon1;,,1t en nomhl"llr d ndm oro de in,_ hidnlg<!nn "que no ho.n .;,,. oldutuidns en Lo
!::o-~n~.la .. 1. & poeden ulf,ar <:0111() ejeinplo la ""lea del
KIJ.A.O,

"'" n i&~ di.tc Hlodo pntuio.

K,HAIO, .neoiato111nnn.tcidode pot.aaio


l,A.0, ,.,..niatn de pola>Jto.
S i l .teidoconllene10lamenlado.H, -6looonpogible. d<>t ""lu
di!erenleo ;'-ta.aoe p"8denno1DbNrdo fnrmnad.......W.por el111Modo

P110 ...... ASDl!QlllMICOCNDAL

d<llCrito, pero un m6todo genet&lizsdo qua probabl<meoi.o coalinua


J11. cn oOOdl&J'6lli<>mucl>oo alloo <9 nombrarl.!t. sal .. mineut.r&li~

del k idocon e!prtfijobi, romo oigue:


llll.SO, bi1nlliltopo!Miro .
KHC.O, bi(n)oulolo pOl.hio:>.

K,SO, 1ulf top0!.hioo


K,C.O,ox letopotioo.

CompueSI.,. binarilJf q utJ " " " ' dml!On. de ciJlJf


l.o. itolDOl q ue .. &n nqufpu,,.Jen rombine,...oon muchoometa
lupoM1fonner romp.,..tol binerinsquelieoeol16111M1!c.ao&lin&poro
queno .. derive.nde4cidog.Conliooodononoend&lwa,esc:onvenie>l
teasignunmerosde valeoci&nog..tivosaestosAtomos.ExeeptO e n
loo nemb<e de xidos, no se emp\erm tol oufijo1 NO e .;... oon loo
romp.,.!ltosdeeote grupo oinuq 118los numbre1 d e te>dooloo e!cmonto.
n eaati~oo se h&on terminar un ~n> .
11Lili
hidtutolftioo
&<idolcm:HIO
re,0,6xidoMrrioo
N-Sn~; ,
nilruro ..i.. noioo
p--lleJ',
lol urobrioo
Ao- No,A1
"""" niuroodioo
Al,C,
carb!ITOlum!niro
s-- Mg,Si
oiliciutt>magoioo

o-

.o

e--

Lo!Joompue:itoe lo........ioo pordoonomelale1 .. d cnomin1.<16Ddos


ouaodo uno deelloo . . .1 oxigeno. S.. nombran oon lo. pal&hl'll xido
oeguidodel nombre del otro elemento, unidusambos por la prepo>i
oilifl a't . C....i>doningunodel0td<>1elemcnloleselox!geno,M ....
tituye la terminacin d<l olemento m e lectronegativo por el sulijo
t<n> 11tgt1idode l prtpooicilifl d< y el oumb<edcl ocgund<> clemento.
Looli.guieateo ejemplooi l11!lrarlu1 e l mododenombraraalgunooooo:n.

p-ooeorric ntc1 de.,.te ti po:

CO
O'J,
Cl,O
C!O,
NO.

SO.

mon&<idode,,.rbono
dixidodecarbono
mooxido d o cloro
dib><;do d e oloro
di6>:idudenitrgtno
dixidodoazufre.

SO,

lixidode11.1ufre
tet.raclol'Urodo""bono
di,.. Jfurodcearhono
l'Cl,IJ'clorurodefoloro
P.O. ponlidode l sloro
tJCI,

CS.

EionJeilM1qD10 .. ..,,,.....lotdtDOe\olloitM ....... i....&>p0t


(1rW.lu o libroodelelcto) ;lot

-e~idadeoMlall..

..U~-...,.ibea&lfta&l.~ qeld-"""

elecltoacpli.-o que el 11x1eno 1 t l cloro me"" elec:l.roi>opllYll q,..tl


"'~"'loo Wtidoxcom.pOl>di""lel debo eocribit NI CIJ) (m.oD6xldode cloro) y OF, (d inuorlll"Ode 01gtno).

PROB L &AS

A ,...,.._ .... ,.,... .. ,:1111.

-......
.
M._ol_
__
..M.--lo:!:~

'""''

~~.',

1.(l<ll,),M,

:~

~~

10.lleCO,
li. llo(OllJ,
ll.ll\(~

17.Ct.UO,

ll.-.
l:ff',

l,.

1(1.Pll()UoO,\

-.o...... _ O l l l
. io......,_
.. ..-{lll)
-

.....

tl.lla,llO,

... --. .

.: _ _

.. _(11}

ao.o.oi.1o-

ll.Doriloo6dloo
ll.Addo .. ..-(11)

:::.:....---(11)
:=:z..
- _ :--

~: =--{lll)

.
...... ..,.._.. ...-

--- ---

-(~

PROBLEMAS

N. ............,... .....

.......
. o

. ....
11..11,

....

--.
... _.... . .. .............. - ......... ...-1'" __ :
...

c.i;s_~

-~.

17.(;a(IC.',

:==11.0ulolo~

LOl.

.. Llkrfoo{lll)

Ull.............. _ . . ( T )

~~z~ ~~.-. (iiu............

, ... , . .111 .. --..(llj

\Lf. Tlooetlel'> .. plal4


1 1 : 1 . - - 1 o .. -

......... ,.._ol_(~r-ll
. U4.
. !Gal--11-(.1.~ ...-.i.-c.o.o.-i..
__ .. .__,_,. _

_..., w__ ..

,......<'l_ .. _(<>_ ...... (.,_

- ( ) - ...... a:i .... -

..........

8. Tamaos y formas de las m.olculas


E!l&bleciei>do 1 opliwido &lgu4ot ptint::ipiot SflnciU"" .., pnoden
rorm.. aproximadas, diotanoiu inle,.tmicn, J e neiglt.
deenl&c8demolkuluoiooes.

de~

FORMAS DE LAS MOLECULAS


E! lkil d ... <ueota al ptii>clpio da que h.&7 poco va lor precliolivo
eolos pri11d piQl que oe diOC11\enante"rmeole,eu&ndo Sfl lo1e111& ...,._
poBdu la ~ni& . " fquli molkula .. 'na cu&ndo reaccio""n do. o
m!>i et. menlos Mdos r . A ~de los mismQI elmeolot pero bo.jo
condlciooe1 di stio!M, f:w: ueo\emonl& pu!>denpr11poratdistin1&1 ,.....
!kulu, y11011M oolt..Sin embo..-go.n11estroo oonoeimienlos ""'rufi .
eieDlel paral'ftpondorlapregunta";qu& lormatieoelalllOlkula

cu ya l6=nla P 1 - ->"
Cual>dolos&lomQ1116 ll>alllie nnunido. media nteonLoees oovalente1. lamolkW& ro..,l1&11te .. muchomcolllpli....i..quelos'IOll>OI
a Wados a partir d o loo eU$1eo .. oblicno. Si hay varioo noiet - "61'gados J'O'itivamenta. oo t.tatadetahere<lmo oe oi!aotodoo loseltclrooeo olnidodorde elloo.LMprioeipi.,. hicos d etu conligutaeion..
eleetl"ll.io"""" los mismoo pora la1 molkul&1 q"" para loa 'IOmoo
aiollldo!;utoeo, Lo1olecttoneo owpanorbil&leo devolu,,..ny orien1at i60 rolriogidoo, empuondo por l.,. orhital.. d e meaoo energf
$iguior>do la rogla de Hund. Podemos $impli~
potencio.!
ear e l probtemo. 118.bieodo q 1>0 loa e loctroo .. qne oo oon de valel>Cio
(intcrnoo) on cada ~1 01110 d o lo 111olb::ula 116 di s><>ndnln probable""'ote
adquirieDdo la miomo oonrigu,.,.ci6n q ue on el "nmo aisW!o, o _oea.
loo electron .. intor11oop0scenlapropiedaddeloo flomolindividuala
y nolapropiedodde lamolkula.Loo que d<tum i11&1> l&l !ot-m4'de
1.. mol& ul"" IOD loo eleclrollu de ~.;., de IOl ilO"'' oompo,..,D
lal, c.iy .. conligurft(ionavlm01 oennsidcru oeguidalllente.
Mejor que ' IOmoo oimpl. . . . oooe.n.i... t ulilizar e l enneepto de
"'lOmocen\ ral"paradilcaalit la.o lormlldela1 molkula.o. Eou11&11lknlo dado. nnodoloo'IOmoo ugeoetalment..el"centro"delolD(>-

J "" l'I'"""

lkW.porejemploemCCl..elo-oe111r&leoC,alt11&1 .. e-11-

lt&ll11.udoolodo.ololo-6o'~-Enlpi..e.re111a1el-bredeli
,....io~..omhnrlolooootcrllltl.ri11.1>idotaJe>m0oe11ltal.
Loq,..1.,.,......,;Ddicatlhobl&tdelalotm~de111111111<>lkLoo

..-

~!~~~ Lo diotrib1>0i6n ~m,tri do loo lis-odot lredodor del '\Qmo

Pa,. elprop&i\Qdenueolradltcnsl6o , oonid.,.remooqueloo


ele<:tro,....devatenciadectlda"omooentr&ltie1><n Pi-pa"6dc>o
{lol i : - 't.omoo qff titMD "" n~mero impat de electtoat1 de Vll
lellcia IOll uoepcM>lleo), 1 ""' flllOl pare. de elocln>.,,. repelen
--dei. 1 -q,,.,o...pu~demmi ... ,.p111ai.6m.
o-.J>(l9icioorldemlimao...rg1&pol.o11cial . Lxp&rwde~

Mltjat.aDOdeotn;>tt..nlo_Je._pmihk.li~marclllnede

la molkDla. Do la m;.n. ~qua'"'"" COI! wp o,._ 1 om


dillrihllciaeaf6ricadecaipM.....,.tlenun11idotmediant.aJ NCCi6n
el&ctroll.6\ia,lollAlolllOld&11114moJknLo ... maatle1W1u11idotpor
pt.re1 deeloci.root1de~&le11cia.1l-01>"'dee!"'ln>""por

OM!e.ni..ee.Ca.dapat<>eupaninnorl>irol "'ol... la.


""'-pliearlos prii>elpiot.derepuloi6aenl.teJll"'"leclrai<Of.
d&be,,_hallarprimero elado>erode],....,, declectronelq11e n
c-1.te11e11l&capadevalenciadelMOlllOoe111tal.U.. 1o,.,,..ma1
.;..,ptedeMoerlo<OllSilleendihujarlueolrllcl"'*"eUtleo. l"""'"""
~a1e11lol"d<droll"'po;palol"7ajmwvenlopoeihloala

"reglf.deloe&eto" {o"rtgladeld6o"emet ....

dclll)~toclolio.

"""'"delalDOlkulo.t:.mplooUpicios-loooig~ ..... lel:

F - t e... ntoel'tomo...,,ln.lao.;g.1a,.g1odoloeteto" ; loo


llpll<loogeoeral....,.telaoipen .
l'odelllOIMoer esture..-nlacio,...den.,....,.nera.dec.,..
utilit..,do io. t il"i<Dlel tlmbolol :

P :..-::.l..U-davale..... ..........,. .. ilomo,...INI ea la

v . ..

11.011>ero d e eleclronuda valtnclaapottadoa la 1110Jk11la por I


6tomo..,olnl.l(M}.

I'. ndmero d e el&clronOI aportadoo .i 6l0mo u ntnll por lOl llpll


do(t.)pan. lonnarlOlonlacu
P~ que ..,,,_.ilandot eled.roo01parahaoerunpar,

P f{Y. +YJ
...,._dalednl-q11011emp....,e11.eolaool1'ull.a .apa
rwllbrel(l't.).7loaq,..t>iili11.e11.enl.oceHlla111.a11 .-dala.. (Pl).Doesto "'ded.-ue
rn ..uli,..mot primero la geo111e\l'la del par el<dnlnifJ3" del Alomo

O&fllnl.l7o:>mncon-.iencialndl~moo lafoM11onqueNtodeter

ml1111. la "8'J(lme\l'la m11lt1tular", o lorms de la molkula. Lot pe.rH


el<drnioo1 P H"'peleniounoo11."9ide un11. rormaoi m61ri.. alr.
dedordal , _ """INl, pan ocupar al pooicinna de mini"'* ..,orgk
pote1Klal.l'.llat"posici.ooeodoeqilibrlo"fl>11 ,.....,.,!...p,orbila.lea

di,..,.;.,11.H Hpecff.- ea el a))lllcic> a parlU- del omolee.luet mo omtnll. U..7 H&Jeriaeatldt'l'hlicadapnoi.eioaeo<laequllibrio,


0_11.,..a-elriaoaractert><ada".-miellr6ilicol", pan...S.
valordaP.
C...ndodeocribimool""pomer.rlMdol pareleeU'61lloopanlotoit<
"""""' molt1t11laroo con dol o m pal"N de elearo- .uponmoo q114
cada pu de e lectnli>e> Mtot uoldo al 'lomo """tral IOediul.e enlacfl
que penn ltenel moimien\o libre d e looextremoad&I miamo. E.! *

1&1oondlclo11eo11deb&eopervqoecoodotpa..,. deel6ct.ro"""deeate
tipo, \ol ca;pn d.._tro.Jmenl.e P""'l.OI <:OD relaciOO al ....11o M.
P'*laq'llencualquierotrapoticlnla1f\lenQrepuloivM Mrif.11.
MI, eu&Ddo P ll, la pometrla de loa pares electralcm
liempN lin.I, ooa.nplar (o- el "'uln. p-11 -p, oiem p,..
ll!llO'). L&lotrapindicallllpardeelec:ttona.
c..do P 3, ludcapomet.rlu qHdebeB eeperar para loa
.,.....t1clte6ai _ _ ,,,..pinimi<le1riaagularoo 11.Jf ~nel"'"b
perior o ~na eWudura plana lriu,g~lar en la que JI ...... en &I oea

-yoiw.

"""'" . . ~-llMero,-ll.om.oploDOq_loo_.
--del~lo.~-
plaM trt..- - - - ..-lodo<lodr IMll-lolt-

*'-"-"" ....

1o...--

plar-.,....S.a..,.._,..,...._o... loo - -

............. e. -.. .... 11p..-..


----"""'...,._
El~p - 11 -pdolllO" .

ea....do P - 4 , laadooeotruero"""""' o.oequHol.. oon .,.. ........,_


M en e l mlomo rl ono 1 u nLta<lo -pe.oto
l ora pl0no-c<IA<l'8do. loo-doelodn>1>00qo;ooo..,c... ntnaon loov.srtiGoo6ol_ ........
,.,..-.-.,,.lotrM<lriu...,allueloonlrO.S.l \ o l n e d r o "- ... , . . _
-loo.-tra-do-oomo~ilo"lioos.Do
lo<lfll..ddad&doulo<>o.loo-6oo _ _ _

""'"' ""

01 td>Mdn> . . <loodo 1oo ,..,..... , _ , , _ , d a 1oe .


..
q ....... -..-..... p - - - . cloed>ool qoolop - #_ - p ...
pn _ _ ....
~~.....!:o"."_

........

O....... P -&.oopio. . - l o -,,1omeo\oon Los-'2>1lldadeoda


( l)n_...,,......,,io...oponioaon-l <>OO u ... bipl-MlolrioAf'llor
.... -p<>rla-dooplnlmldeodo-lrianplar.0>0 /11
oooh.doHol p.....,<lo..:i..ooo""""".,."";.loolu-.Tlo n ,....,.
pon.un&l<>n,gll\Od <IA<lodo ""laoo.la,..putoi6o>et1..., l"'"olfl<lln1noo..,_
~tti ... de""""""'"""""" ,plo p - M - p do
locod,..
12-"'J' q "-lablpl-ldolriaoKUlar.-el'""lo
loo
da
p - Jl - p de DO". 120" t. 11111" . d opo..Ct;o<lo oloclrollflO couldo.-. Lo blp;nlmldo tn.oplllr doo oiom!'"lo~q-dobopo- .
i.a..pon.ol
~
<lo P - l.Soa ( 1) , - _ . ' " " - ' ("""' JI . . <I oHlro 6ol lo- ) . ('l , . - irioaplor (doo ...... -~---p<>ru

"loo

-'leo-

. . . .111--.. . . . . . . ,. . . . . . .

...,,.....
.............. --.1oo-...,.i.1o.,11.;1..,liprio- lri.onplar (lp&I q"" ol
de - - d o.,,,
,.;... 1rlanulo.r.perv"""""-;...s..oo.,,c-0-... c....
,~-do - . . . .
""'""'"""" l>lpl-klo - - rizt'-). (l)

~ o U.O.ldoopo1"lo-7ooolleoolON>t"'6oooLo-p~. Loo
mi.-.....,.....,.;,,,.,,,. - - aol ~ riormool<>c<>IMl- n o. que W&IWlo

P - l 0 lopo-doloo-ol-ioooq"' deb o _ ...........1


oa.o.od ..... o --..'l"etodoook>o'....,1oo'-"-Ppon.pooldoau
de,..i 1- ..... -110 ".1<>o-.l..,..tr-; ... .-1ao~

doparesolectr6ni..,. onoloetM<lro <"'equivoJe nlell,noontro.U.oon


lo.spool<:ooosno8quivolen lellenlabipirimidflt.riB11gul&r.
Habiendonlablecido logeometr!ado pa....,ekctrnito1 en lot D
me1"' oomun"' do loo mi.....,., di,..mos ahoraque paroel euo 111'8
comp1le&docuandoP - T. lgeometrfoq<>0deb& 01pe.,..... .,. nno.bipirmido pentagonoJ. con M eenll'lldn en l bue pentagoMl plau.
y P""' p .. 11, son igueJ de probabl.. doo geomotrfu; un cllbooon
M on eleentro, y unutiprillll.tlcu&dro.do(doopinlmidot dohu&c,..
dradn,unidai!Jl"l" e l,htice,oonlabueleunaginida46'wnreo~

toolaotra, yN11ilna.doenolpuotodown1aetOdol0t v6rflflt). El


~~~ -do wmp neslnl en qno M tiene P - 7 u 8 eo ..Wmonte moy

''""'"

wq;derar ahora l4a geometri&s o rottl!Q molecnlatM.


F.stu.vienondetenoinadaopor lo1pares doelectron""q"""""""comn
paresdetnlo:u(PE),do t.allonnaquoostnspareadeonlaeeeo\onlll
1itna.dosenorbitale1 molecul&re1 ent"' M y Len po:1icion.. detormi,...Ja1porP...gdn o.caha1D01dodi11<:utir. El nmerodo pare1d&e.ii...., Hnl geo,.olmenl.8 igual al nmero de ligandol uoidoo a M, y
cDo.ndo~ ......1,0 .... roaodoP - PE,lageometri& moleculllrlllri.
lami1=q...,lagoom..U-ladeloo1'41""dooleci.roD01.Enloo dibujol
queo.oomp&l!.M, IM lln""- dop11Dio> indioanlagoomotr!adeloop$~;~ioos y 1... llneao d e trazo continuo ropreM>n1.4i> pares do
Cuando P - ltenemoo11.D euoMnciUo{t&leo1J10UCI oadolldell
""wq;dera .. rtl,lomoeentrol) enoJellBl elUnioopar ._ """""'.
rill.meolb1u> porjloonlaoo paroqueuisto. molkula. ylaforma 01 U
molkul .. diMomiMll independientemente del nllH>pica. de toda
ro de pl.l'U el..aronieo1. - a lineol
Cuaodo P .. 2, como en HgCI.. la geomet.rill mnlecul&r eo linool
ya qu&owbntparesoon p1U"O&de enlaooropeli6ndooounn olot.roeo
uahgulodo 180". Ea eoteco.oo, r - 2porque Yw .. 2y Y, -. 2.

Ug -

Cl-----Hg----CI

El wmp0"3\o SnCl,.. luo simple vl!ta parece Hl"OI mi4moque


HA ,,. f'Mlaoate dlroreate puesto q"" tenemos Y. - 4 y Y, - 2,

\ocllBloondu...au1>11.gec>motri.o.planatriaag\llard& I 01 ~cleou-

DioooOOD P - 3. Sin Mtlbugoei> "*1$C&ICI, PE - 2y PL .. 1, 1 el

"'aull6douetoesquaSnCl,eo uoamc>lilc111&angular,ynolineaJ.

p~

U11a mo!ilcula truitmi"'1 oo ea""""" triangular o plana, MtA oiem linoal o angul<u". E:iotrocasolooW.Aloll103Me<lonenol miamo

plano,pues!JJQuatru pun!ood IN1ninanunplano.llCl,licna tarohiM

l"'"fl&l""SdeelecllOoe. yaqueV. - 3y v. - s. peroeo-Moo


'"t,...OOnP<U"M da enlaooylamnlilcula .., plll.natri&ngular

/ f\,

.k'.::'-~-~ "----
ca..

la

En et """"do
I' - 4 pueotoq"" v. .. 4 y v, .. ,, y
~m'i~::,ok<:ul<lrot..lra6driM oon Gen ol ,,..ntro, yaqoe PE

'

'['

' ' .,"11' '\

.~~
Toda,lauillleotmtlpo de mol6clilaporaP4;el~u n

ej<implo . Ahora,Ys .. 6.V. .. 2, Pll 27 PL 2.El~lt.lodo...to


a unalllOlkul&angolarylotdol!*""lib....,oeupanposiclon etl&tra6drl-tt1Ja~depareleelr6ni<>o.

'

'

l[i\

1'

1'

k:~i~'
"

.--------\

oi...... 1a~611q ... tle... lupTe.11Llgeometriamolee.lar~uprol6'o {H',ai elec:ln>-)elllaaa"""moMcW..de


NH, 6de ll1.0medif.ntaaaealac6-lea"'<OOrdi...dopt.rafcH'msr
NU. 6 H,O' ; uam&o...-..,.todavla P .. 4, pem el d""'rode pUft
deu.i.teha au..,.nt..do.

PC.u.umo~oomdn..,queP- 6,J&queV. - &7f, .. 6


Ya~\odo.lolpUC11011>amidenlo .. , M dedoc.q,,.1&geo,..._

t.ri.1110lec.ulor .. rilam..,,..que!ageo,..1tad&J>""Ollectruiooo,
uaabipittmidet.riang'olar.

QMuve q"" todu lM di!la.nciaa d e uleoe P..Q .:in igual .., p<to
q.,.taa diol&D<iMClCl [n.o nlal:adM)oonma,..,....puacuolqui"'par

de'to11>01Clen elpl&Doqueenlnlu..nrJde loo vlioeo1operior<>


inl<rior y un '-lom<>Cld& pW.O . Hoste ohon., no .. ha heoho diltteD
ciae<1la formo.moleoular,enqll6 d O electl'00<1 deulll> .. rie

deda .. uti!iMbonwmo-libru.Per<>ouiu><lo lM jl<Olioion dI


paroloct16o:iiwnooonoqnivalenl,Dlon<e1lu~cion de!par

libn> ton illlportanW puadettn11iD&1"i&fW"1DB molecular.

Unp&rdeal!>eltoD&deerilsco ID&llOllnpt.ivoqllfl nDp&r!ih>o


po<que 1u wga .. ...i- por Ollar ollu'""" e ntro <loo od~ ~ti

""'""-10r.,.ntidood<;""eotandO rimple,...11tetuU<laaldcleo.E<>

a:)""""'""Dciadebo.mosNpuar q1'1>14"'P"W6iopar 1""- par libtoe mayor que Jaulllealeenlr6"" par libra 11111 pardee111-, 1 6da
vu hade .. tm&ycrl! I& repooloi6io uiatealeealrt pude.,.,.
' - 1 par de ui.o.;

al<>.

Pl-PL>PhPE >Pll-Pll
Par&ailllpliliC&tla&plicaci i>deeatudileftaci&de,.pllW l!a.,.I&
Oet.enninacl6oodeb-.-""O lec..iar..a:)afl... rictlcoa.~
deopteciarla-."'p~e a ltecp&1T1deeledtonelqge-"a9itoMSo.

a:)a'21gulOl"""J"'"deOO '.Apliq"""""'-priacipiOl&l mo16colade TeCI,, en donde v 6, v 4, 1P - 6; PB - 4 y PL - l .


Sonpooibletdot lormullloleculorea.L&q""re almenleuilt&oertl&
q111......,,.ponda ftpul1ionn adri.i..,...enU. p1oreaelecttrii-.

,--'4
.........1 / /

<-:_\/

l!lmodelo {-Jliene3 .. p"1aio-PL-PE llO'


3replllslo1>01 PE-PE &OO'
fJlllodlo(b)llene2 .. pnloioaaPL-PE&OO'
4ftpahloaetP&PE aOO
bi ambol . . _ la1<1e!1>61 "'poobio... tie..e topr '""'""' -JO"ll
qlMOO' yoepulendeop<eciar. P'lleatoq1Mla"'puloi6a PL-PEeo
mt.yor que la "'puloin P&PE. .., dod- q"" (b) tiM meno. repalol6a entno p&rt1 elecWni0ot que (e) y ToCl. tiene, eomo oe ha oboer.
Ido, Ja lnr... de oolumpio.

-llO<n:JllCaG__.,.,_

EllQY, doode I'. -1. V, -S 1P6.-IMw:ior11ut..iio


moompl~oi>mpreDdlMMlobwpooiblHMln>etaru.

1--;/ J'
L-"1' ~
1> 1
1
,,-'/,/
,--'o/
'--==--1v '--==--f ' ----11,
~

t.pllcal;l6adaloo m '-prie.ipio.me~ui..,;o<1;taq:

Elmodelo{1)1ie ... 6"'puloK:M>.


l!lmodelo (b) tieae l "'pu.Jsln
3"'pultioDOt
2"'pul1lol!lmodelo (e) ou4 "' pullloa01
2"'pul lioDOt

J>L.PE 1110
PL- PL allO
PL-PE a 90'
Pli:PEa OO'
PL-PE ellO'
P&.PE allO'

i.o. moc1oa(~J(b)tie ... a mQ .. pullio""<k,....oledl'6aicol qu t


elmodelo{e),porloel>OJeleire-~ClF,laeotnKtu,.d ell -

16c:ulanlormada T <0a>0(c),doac.miol:Onlal"Mlidod.
C..Jldo P 006, <0a>0..,ST,doodel'0 -6y l',-6.la.tnid.,.
0111i111p1eporq.,.todota,-,._,._ <kealaayla,-r1a
~~~ a la..,;,..,. "que 11 pometr'll de f"I"" oledrdni-: a..,..

Elproblemt.ao Mmlldi.o-'t dillcilpua11na-16ailflU.lcomo


IF,clondoPl.ambiofnigaal8p0<1M v. - 11 v..... Eii ..... ..,..
metrilo de puw elecWinicoa oda"1rica lodq Lu poAici<>n11 .on eqllivalontet y.., liei>e DiDg11na inn ... n.- Jr. po1ic.in ocupooda por el J)llr
libre. DeaqulM dod uceq1>11 IF, e111npirimidodebaMcUMl....Jacon
el ' tomo 1 oent.....io e11 la bue.

De11.,.o.yo. quetodu luJ!O'lcionttdeloctaedro.on1>quilenlu,


la lormadel i6a 1C1,-.., puO<ledele=lnar ficilmea\6. Abore, P - 11,
pUMl.Oq,.. l'. 7yl', 6(3delot36to""'"de Cly2deunCI- ,
d.ondonte6lti1>10elin lC1,- co11unacargade-l).Ludo.elln.oc1..,.1JIO"ihles-:

/t~~:r r /,r~J
rt<1~v/
J t<~/
w

00

Al ealc11larlamlnima..,p111sin,encontnun01que:
Elmodelo (a) tie,..8..,pullione. PL-PEa90'
41'!pul...... Pl>. PEa 90"
El.....O.lo(b)tieMl1'!pul1Mla Pl,.-PL a90'
8rtpiilaioaa Pl,.-PEa90"
61'tpult io<>e. PE-P:a90"

Apri~Yislt.,l&repolll6nm!Dilllf,9QlaldOlotltl>cturuporeo.

meiute.

poro hay o .S-noo t.u graDlle de replain hobielldo


ll!O"oomo
Oll (&). q... <!lto>M.iq.-fieitnl&~C1>11lpell .... el""-pe
quefto 1umento ai mult&noo do ,...
pu!oie.poodocidoalpuor<k ,,...
repalol6i>PE.Pfta90'oo..,ea( l:i)
,,,,,.,..,pa1.;&.f'L.P2tamb; i;n
00-oomoen(a).Comow...., .._.
molkula pla...,.
cia, 10.-.,.
illdict. en (a).
IF, " "" b11e11 e}tmplo<k uaa
m.oUQilaulormadebipi ido
pen1ACOllal.aqMP - 1l'. .. 1.

~IAr<pi.ulalul!f'L. PL dotlO"oomou(l:i)

""

"""'"""""' ..

!'::i!;...:odooloapar91110npareo

Sl>llr,-1ieno,,,,. 10,......parli<:;ular1SH1nU i~gularq"""Pll<ldede

ducirdelloecllodeqPl, ......, _ _ iadeqY f>J


&1.-.lorde notvenrpdel becloo ... q .. i...de loo ligudoo
~- C>lllltribuyea...., W. tloctro.w:s o;imo ~y loa""' lt9t
OOD\rihoye.nC>1111oel1 eleetrone1oomoioa.. bromuro.EtlelloC8$0,do
IMdOl l<ll11>Np<>liblu:eloclMdro ifl'tiUlar(b)"'la.,.adec11IKla

Y, "'"' '

como 11 ~dt<lucir dela11igui<ntn-oidendon01 :

h elmodek> {)
& "'l'nltloneo PL-PE 90

&"'pul1ioo .. PE.PE aT2


~ ,.pulslon.. P&.PE 90

Eaelmodelo(b)
2rep ul10inaPt...W.aT2
2repu.btoneo Pt...PE allO"
3,.puloio<1 .. PE-PP.aT2'
1 ,.pulsloon Pl'~ W. e 90

Llldilo.....,iaentrelooiomodeloteoLt.oiplente:
Modelo()
3,.palDooel Pt...l'& ellO
2repalsio.,.. PJ;.PE aT2

2repu.bioii l"L-PEa72"
a .. pui.;.-.PE-PEallO'

di lerioncl&que .. puede .S..eribirc...iilati .. menlacomouna,.pulll6a


pudal Pl~ PE 90' u el Modelo ()1 una ,.pulai6a pu1:lal PE-PE
llO enelModelo(b).Puet1.oq uel1repulsi6aPL-PE .. 1&1111.,.or,ekl
~ellllodeio(b).

c.n.con-IOCiadaladilllnlarepubiafllltreparwd eel..Vlibrea y pam de eru.ee. la d~ do la molkal& cla la .,,_


poDllilca pemci-<1tereptuq.. -~. Ea
t1"1ploCl-C-CllieMalnlot eopendopan..ilelrMdrocla
Hl9 28'. F..n l'IU..,,;.. ombu-go , el ilnt;lolo H - N - H eolOlunente
de11)8-lli, 1omal nti pr'Oducido enpartep0rl&"""yorrepulsi6o>
PL-PE,q1>toblipelot,1<1mc. U &sl\U8J'lflm'5 pnlxi....,.coalnl u1M1
reptolaio ""- .W.il P&. PE. Kl mi"" ft!oclo 10 p-io - ' " SnCI,.
donde el hsuloCl-So - Cl .. meaorq""l:ZO,eoel H,0,donde
e1 , ngulooolo.mMtelD4 ' 2r (enlll?'dal00"2!1),eo TeCl..donde
Jo.doo,tomo.d11 clorndtllol~'ll""'" ""totaiJnnola Hoe&l .. con
reopec10lll Tt 1loodoo61o-c1&cloroclal pla1>0!Mae11""'11f111lo

en..

Cl - Te-Clanpoc:ome...,,.q l 20,e n CIF~dondelamoUeulaen

- c l a T tieullna liere...,....atu"'""la ...... dtllaT;nla-lka


dondeloa&.....,dtl l ..U...1111pomp0rdebejoclalplaoodelcn
ejomploe.
""-de F . J ..W. poeclen citano No lodot ntot efedOI cla dbtoni6D .. puedM uigut e diferencial
derepulsl6n PL-PEy P&PE. i\ lglinadiWJni6D10dekdifttn;.,,

1&IF..

deeledlODep.tividademir.M7la.lipoodoo. SiJ011dooliemem l&mO...


maeled.ronoptl>'id8d,<i...i.l""11"lmp&reodeienlaoo10C1igW m.eale
.-partidoo ea1"' M 1 L. Si n embugo, oi :11 H """eLect~tiYO
q11eL, l011 pareadeenlaooulaMl.nlit""'1oilmcorcade :ll. Pernn
medida qao loo parea de onlaoo lih\an mb <:el'C& do M ilolan lemblto mQ <:el'C& uD01deioh<117 pan.~<>cit..V."'plllli/irlad!ciolllol
tienden umentulOlgul011eolreelloa. El l'Olull.ldo neto"""'
dltlonia.Oompanlaaivletn...,;.c1eiPgubdeoml&co ,I"",...
llejalllaadilerenciude"'pt11oioneoPL-Pt:7 Pf'r PE1Lo1dife,...0.,1
de electneeptividad enlrll JI 1 L ; M citan~ U - J l - H:
li"U,. ICMl46;pu_t360';Adl,.9J:ll!i';SbU,.9130';4mhi lo
11.0. 104 l!T'; 11,S, 92" l!ll'. Si,... tipndoo IOCI """olflettoneptiq11eJ1, bi-reodeienletellilM11mMl.,.,.ia..xr.de 1it 1, porle alo,
IDila~..- doOlnlo,litaacinq11ela........:eaLparlibt.,i.a

cie""el'oguLo L - M - L meooramedida q""""""riflcanle<lo\bi l


"'pul.ola. PE-PE. Compare por ejemplo, i'< H ~ 100 4'con NF,, !02 9'
1 U.0.104':n'eonOl'hl01"30'.
W. m\111>Wprinoipioo1argumeotn1queM>uliliram Pftt'predodr
l4a f~de1-mo~ .. que t i - oolemenleun pordeeledl'OMI
poreoilaoo.HpuodHaplioo.rlemblfoamoUcu1- qoetluendoblM
o tri pifia ealac:w (dos o !rea ...,.. de elecarona por ...i-). Para ilMll
........ plicad6a ... ~q ... ,. .. (O ....... el.:ODCeplo<k"MOcia"7Mheadibujard~ ..-i..dolectn>-pot
pnntoao...,..deielec:ltonnpotll-lineo~rvlepo...vlo

be

dibj.o.r i.. Mrm-.1"'"'"' p.... IOI patt1


Pot ejemplo, ha de
POCI,, N,O, 0.. ~ll..
" l!ldobleenleceeon""""'""'joreomoeonslituidoporune olt.
7uoonlocoo. Uneol- M>deh$con1iderv(:Omo on01bi\alJO(llecu!.,.quo..,.ulladol"oolapa111ion10fronlal"deidooorbit&lell mico1

oo..

di1linio-CU&l~uiono. TodoolotenJ..,..1i111pJ,,. qoehe.,...di9Cutido


~illorfl.oononi&i>os .Unenlaott<11edobe,,....liduveomoo.n

orhlt&l-i.culerq11e"'""!t&<kl".,lopamien10lt.tenol"deid ooorbi
t&lelatm'-pd'*'-inioo.Lose~en'"'""i...
...u...io..oo..u.ilit""'*eotr.bU.....111Llu.a 1..U..

....,.deitlo-

1ou....,.ni.MDcilMIOl.:011.M1Xtnanorbit&l..,..ponennelectt& i

'""lodndelelDlaceM - X1olottodO.-tr.h11enleopllello.U
..i....tripleeonsaadeuno.nlaoto1doaeDllicel"quofor""" ""'"
gulortctouoeonot.ro.

.QQ. --{~!?--
D1J --~
~

vi.1o 1.-1a1

P1>Mt.Oq11elosenloce1MIAnliemp"'on....ladoopanr.ltolame nte1

losn1-I 0011 los~ ..1.b uoci..ic., la k>nna molecal&r ve""ni


cletermi....i.\\aioamm>lepOreln\\me"'d6'11iacM0'1""10pOr le-1ito.
-oentral. Edoiodicaq"",.,_oo1ao1ar P,<llUi-lle,..c1llc

ll<l"'''"<lc..taoc:i......-...ri-cnol..inodoN..

,m,1u

"'",. ,.~ ... ..,.,.,. ..,_ - , . , . eluln>io< COf'>'UJ'O"oli.,.1<


, ......_ 1 aplic&rallor'A ~ priGCipioo ... mol6.
e11luelon.q..,hemos11ftaLodo-1dilc11tir lu fr'lllulure,,._.,t.ada1por pun1"".

al,- ik ...i...

f.llnOO,u plaoo~ng111&rponueCtien<1 1' .. 3,yPOCI, ..

tett-6tltie& pOtq\le el ilomo de loilom centrol lieM p .. ~. l'l,O ..


i;...,.1 JIO"l""!'tomo=trel N llene l' ,. 2, mient.ru q11e O, eoan.
11>larporque l' 3. Ql. ..,plall&porquacad&'toJDOC lieM P a
y11lo10lmloekgiru11anotto,lomodecarbonooo11W1ii<>mo"""tnl
&lor... queloodol,tomos ll ab-i.t...U11nidoyelOU'G~omoC
10&topla...,.ooa61. l.a 11\llloe~"'Hli-loodoopla

orlentaci611 eopluar.
P.nioQOlcomplejos(-Jihrodelutoyt.p.21)lol l;p...los..U..
poeralD1t111!1aaicloliaun i.S.de11a melaldel.taasici6G, qM..:t4"

como"'IOCllOoenlnl". Ko. -io8-complajooloop&tMde<leetr"'"


modi.onU.losc.ialM ..

11""0 lol lipodot..,n 1...,,.1a~porb

lipodoo, 1 no u<.1m poru lib"' Esto prop0reiooa una gnn oi mpli


lc&tiaparapredecir ... f<>Mll.l.f. El nmorodepa.re11clee~ron.. (P)
qoeoo prosentanatr..dedordeliadolme1&!de lr11neici6n"igual al

: " = " =o;

ndmro ele liga...io. unide>a, y oi ~lle eo 4, lo forma iaica .. ~tralidri


ca.,ooi e16.e10Cl&Mrica.7 ulu.,..iamente. /\re-delhbo de que
Mt&talinnaclone!ropro.. n~n\lllagr&n timplllleaclny q D60CUional
men\eunincomplojocon41igaod<>Alenga""'h"<nte unaconfiguracia plano cuadrada, l!'""""\mentc1aulilidMI en laprediccindoeo-

lrucl"""'esgnnde.
PROBL E M A:l!ibl>jorlol0<-doloo-ZnCl,-,.Co(!Ol,1.'-++

5olucl4tl:l'rlmoro--ni.r- ... 'fllllz.++ 7 eo-_,_<le_


laloodolrulld6o7'fll01.4Cl,7Co(llll,),+M .... i.:-oocmpltjoo.t: ......

--.-..""'z,i.++-t113U>i!oo1pot1.0DIO ....

do-""' . - n a _

tro-

1_C.-_&llpa<loo7.

l>Uw.t:Winw..im,:.,..

1J,...diola..ci& l11unl6ma .. .s.i..<kliniroomolalllfldi&do lad js.


\anci&lote,.,...cleareml"" doo"-enl&ddoo.Esbxdotil......,.'fl
i.r....7la diolaDCio.emU,,ell.-10&l&lp.J10aoorl&&ltenoli ...,,..mlae1

n1.p;ci.......,.,porooi10promedia.la d~d11rnlauacief1o

perlododoll&mpo.~pa...io.por d~~

ljo.!tl&1d;.tanciuim!... 16oni<al10p"""""edirpor~lodoldo
dif..-..eiol do loo:lr<l..a. Uno do loo oonocim;.,ntoo m ~tileo odqairidot partir do-. medidu a q"' ea eoi.oo. covaltni. de1 111iPOo
tipo (nci1lo.<lohleolripte)looilomc>1do unelt-nLOdado 1lempn
tienen 1pro~lmadam nt el miomo ...tio lio <0nlidenlrl010ll'Ol'lOm()lk>tque 10 eoeuontr&nunidoo.Algu"'doeslOlradi01deenloCe11
co.. 1en tes tlpicol 10lioolane11l1Tahl18-l. Pan.&l~'LOm0110
ftalanlamblblloorad;.....,,,ai.nteopa""dob!fty tripl,.eni.oe..
No .. oo~nte <ue 11 Mgon progreti.,..,..1111 ""1 cortoo . Por
ejempk>,ti_dol,_cle(ll.rbon<>coa~iw.Mrica

C'- ...,.
por""
e\ec\rll,_ r loo".....,.
do....,.de1p
cara
(..i-dobl&) fiaa]mute por
porn
~ruo.

pri-

dDo).

arill&

Da

(eai-triple)loondtoodotaltioaooil-X.. e"b('Ot>ltOldtoodt.
lelnledn! 11 inl.ri-.:alldc>P"'@Nli....,.nt..Pltesloqueoodt.'1olll0

"""""'11-tt&n1a b;.,n 011'9dio-.lootecaractet!Micouwalquler

__

"'""~1aea.-11~1e.~atilir&rlaTohla S. I JIU"detet

ml11&rllltdlltuciNi1>l""'lmi<aoleaooolkalaleio"'to1lt11te111tO
tt en~.

- -.... -.. .. -.. -...


'
..'"... ......... .. ....
-cc.:=,i..-------""'
_......,_::;;,..:,..J.1U
~- (AJ

l"t;,. A -

~
~

l .IT

l,11

>M
l.ll

'"

'"

1.1<

Pll OS Ll!MA : (";ale.lorlo--C.01!..._,..Q - C- Cl ..

=::.:.:...i-i:--t--=:
::-.:-:::.::-......=-....::
-"""_"_
.... 4_ ... _ _ _
-.<16op1o>Q - C- Qllrlo'1011
tol'IO en el 16" co,~, por jemplo. la. di1ta.nei&
i11\enll.wniCA1Ml&riooD1f'l"<Ddid.e111>ela. d iJta.ocido11l.au111\cillo

C11ando h17 ,._,..oci

C - 0 (1.'3A)yladisl&Dciadoeai.o.dobleC 0(L ,2l A) ; -1


-ttIAl.l.

r-pa. .,.,_
Loa!-dolol..i.c. (1...,P..deenlaot)11p..doiomedir

uporim...ta1 ... 111t..,.mModoilealori~. r..o. ....11...so.<1elakl


uf*leadu ........... DH la Tabla. a.n pan u ciotto D6-dl

.i.me11io.'1"formllllllllacffc:onlentet.Laicom~611lpleldol

m.edi<IM 16 oligi.et<111 de tal fonll6 que bllhle. 1111MM 111\A


...,. 6tomooicWntlcol(H- ll eall,,N-Noa N,H.,P-P"' P"S-S
enS,yul...ce.i>'o.me11te).f.llalea~donlaal11rofi6t!lnaea

l..... utri~ol<>oonl111to1 1!nolngdocar6i:ierinioo.lA utll iood


doeololv1~,..,.;,ioe n ell>echodeq110puedenutil~...,.
c.o.Jcular
ti~ .

w.o nerp;la <k 011lac:e ni.ro '1olllOI do id6ntlca eleclronepT.it. eomp-">o no m11 trocuo111e1.

s; lo."- ema-loa difieren ea kdrootgatividad, lo. eniJ ..... llltr"Ws, JI' q1M lo. Ulremol +111 b&cen puci&l.me111<>
delo.111i-11a1'M"l>U110l otto. C...11toma)'Oraladiltrtacia..,
electroHplMdod,m.bfntrtee11lenlKe..Siladilel'9Dciae11 eJec:lro.

i6G""*

neptividad 11 l>ae<lde........,.,grudo, elenlace..,_ocilolw1111&ioi


co J loo omoo se 1111<11~011 unidoo por rue ...... . towc.t1.tlca1 001DO
n 11n eritt.ali11ico;el<:011"ptademo l6cul1dcso.parece
Se....,n.,.sriot mtadoaopro.rim.ado1parac.o.Jcult.rl111aae~de
ea.l&otlcovalenlete nlnl&11><>1 q uedifirennelectro~tl>'idad. EI

!Mtodoqueutiliwnolpat1ealc11larlae11rg!adeo11lacaA - B1proitlmadl (l!,_.)noqober8elcoalmiulodela11fW'gl&doe11laooA-A


1B,...,)yl6e-Pdeei>laooB-;-,B (l1 ._.) .,.aJore1q""'"'"""""tnn
ulaTablall,yLlselectronepllvidlodeldeAyB (.. J.)q"'lllll
cuu.c.ro11eala.Tabla lll ; Lls1111idlodelesttat11kcal/ mol.

11, .., - t(t, .,+

s.J+23.06(1,-t,."f

=--.,_l=--.,_1~1~
o
!la

'"

t ,O

M
1.1

&

''

11

1,1

3,6

S
11o
Tt

1,0

1,15

t.

CI

Bt

t,I

PROBLEM A:c.ie......(o)loofutaado.C-('.l, ())ollio&QloC--Cl-0


, (<l 1o ..,p. c1o
po:.11-..... ca,

...-e-a

Sohclolo. : W.....-.a (o)J ()) - - ..

Pf""'llodo.P.,.(<),,__"'"''

olllltlooo~

.r_. - s>.ak<al/...i
- 117.lk<ol/-

~ ..

.. - u
..,.:i.,o
t....,. t (a.e +ll7.8J ~ (J:l.(IOj)(M-U'/'

11&.S +U N,Ot<al/- '

Ot..tt.omo1q1.10l< C7Cltuviuanidnt.ico1eleclron"l!at.Md ados.


La onergtado:l"JauC--Cl oeriaMllodeb8,2k<el/ moL
A.lgunuv:.e.llOOll.ombra r. docir<[l>Onnenlautieneunciorto
"p0n:nt&je de oo.rtoot inico" . Un valoraproximftdo del miMDO oe
puedealculumodian~Laup~n.

_(<.--<,)'

lraeeioda<attclor ia.ioo l -

- 1-10_(;-;"

::!~~ ll MJ. 1 ~d~

1o1-.,

1o1o1'&blt. w - - ..

..

-..-..-.o1-

- u, ... . u

1----1 - 10-~

...
---.... Ea=-..- ----,
..... . .-....-

R,.,....... .,.. ,.,.,:11)17*


AS
PR O BLEM
._ , __
_ _ . . . , , . _. . _
l. ......

___

ttt

1u Tob!N
~--.---v.._ Mbt<dodt.Kkllel ,_ _ _

..

ru.
~

P R OB LEM A S

l<o , . - l u , ._ _ _

9.

Estequiometria l.
~lculo1

bandos en las lnnula1

Como l>emoe vii.lo eo ol CapftuJo 7, uoa [rm ula qulm;C<O diuol


nmero y clue d e loe tomos <[PO lonoan ~ d <> una molkuLll.
Puestoq""unitomo u u.... eot id.M i:t1nun&m&Mcal"Octerlslioa, una
frmula proporci<>l>ll tambi~n un m<idi<> d e c&kul&r los-" reLlltivoo
do-18cl....,de "omooeo uoi:t1mpuOllto. Looctlou loaba....ioeonLll
muo 1 nmero d e ~lomoo en un oompueto o el nmero y ,......,. de
1.. molk ulaaporiicipaote.onoTU>,..otin....o<ben eloombt'<> d ectlcu
loe eo lequiom~ tricos. Co<1 id<>nu'tm011..,
Capit ulo la osloquiom ..
trladolaslrmulas qulmicas, yo.,..,pltulosposteriorM, l&erelacion ..
oot<iq ui o~lrica C<>mprendida 1 nreacciruietywdioolucioo ...
POM11al<lmkoy.,olo<lu. J., b&M d cc1>11lquierku!o M!bquio.
mftrioo Me l peoo d e looil<>mooC<>l"Cp<>ndienle&. El peoo de lol,lo
mosindividualeo'" p...,.iedotuminar ~pemeuLllhnento; ufa posi
bleuignarvalor"01&boolul.0S a lodula1 11..141a\mi ..... Sin e mbugo. tale nmeros u p.......io. en gramna
muy P6<(UC~OO. Por
ejemplo, uo lltou>o de hidrgeoo nico peM oolameote l.~7 x lO- M g.
Pot ...U. motivo .., moou <nie DU. logir valo,... ulativos para lo

le

""

l>""OSlmicos.l.01 ut.ili....ina d...ie196t oebuo nuuovalorde


JZ,0000 para o! io6topo d e OIU'b<>oo mola abuOO.oto
Uno.vuostablocido1 lospuos atmicoa relaliv"",.,. muy oimple
oalcular no peoo molocular oobro Lo mioma baoe ..,,]aliva . Para e Uo
basta onmu 10> ~ dol l0> Atomoo qoe oom><>Mo 1& molk11Lll. M l
I P""" molocul.llr de 11,SO. os (Z>< l.0) +(32. 1) +(4 x 16,0)- 93,1.
El <>l. P uea\<>'que lo1 pnoo atmiC<>o ooo omeros rolativo. M
oonveni nte ttprueot&rpor el olmb<>!ode un olem<Dl<>Ol& !<muLllde
unoompuuto, elnoimo.,,degnom0> indicadopor .,l p&o0&\6m iooo
moloc ulM.F.ot&tant.idad lOC01J(KlOCOmo~etmicogramo (&l<>mo

:ramo)cuaodo ..,a pl icaa6lo"'"1como peoo mol""" lagramo(PMG)


cuaa<k> .. 8pliuacomp.....tOll; M"I paooe11gramode6,02xlO"';;tomoo o molkula. El ooimuo e,02,.10"'"" 000000 como " noimoro de
~~og&dro". Un P:'>IG do 11,SO, M 93, l g. 1 u t;; foMllodo 100 2,(1 g. de

R,M,01. do073:2,lg.dooS.Se-.,.braa~elWaoi1DO

--*9largnomo.....:lianle1&p.i..m.!Ml(tambioln .adobft110DCI."""' an J>fllO aU1!lioo rruio).


O.lam.....,.lor,,..queM-elgramooo"'opoooo!lidedpo ra1I
mol,1tpod<leuti!i.zarcl>alqulero1Honidaddepeo<>. Debeeho,en
algunooallculoouooneo1enl6up.._rel pooomolocularoa\mioo
ond\.Uoluunidsd"' q""ol gn.mo,00U10lihroo,tonelad11 . .tn.C...aque 11
<lo ""'P'" I el t~""iao mol p,_,. la onidad do e"'pl.N.ohl.ulll()itonei.dadoff.S0. 0098, ltonel..i.t. Co.,........,COll
1.-.e......-caaltdo10tNtaC<H1~peq110bdomalflria!eo.uprew

pelOIM milipu>oo ... jorqlOO""pa-. C...Ddo lo'*-leculorea .,].......,. 1


111 u~ fnlcaoonluleal6 el ""'"*"lidlidle.....,.el90mb1dl .,i~moles(.,..,l).tl1 ,.1;..,1

rap19Wntaporllntoot.,;....,1dmtro<k miligru1oq""ul!lllldl
gromot:onmilimol doH,SO,ton98,lmg.
n.t-1u116oo _ . 16akl1. Loo ~ atmicoo ,..1ouvoo .s.
looele,...ntooooocantdoJeoquohon1idoeooontreduporm odlode
modidu experi-nla.leo 111 quo, do! miomo modo qn1> toclH I modldu. esUn 1.,et&o a,,.,,,... uperimento.leo. AlgunQI pelOI tmiooo
ooeouoon .m1pr9<i1i6nqoeol.,,.71oopet01a\6..,iooolnternacloDlll.qoe10e1><110ntn.nenloolibtoodetutooo11loo akll"OI
q1111jupado..UmnfianZ1enellitmpOqoeunComi~ln!Or

aaclonalloo""lo:c<:ion67"'g&r11tdloit.. i-.lice<laporold.....,,do
ciir.ooipiac.ti..._ lla cubiert.dteojeJibro11cloa,..litla.Jo..,_
n.dade~aldm.i.,.queMn.............O.alopri"""'"dtti ... t
por... loo-'lcloloodefllleC-GOtequit'"'""'J"'"prtCtl6a.
l'aral!uotnrol...odode 1111W.loo<r loovalotwdooloo,,._a\6"'ioot\Omartmos unc.o ..:> hip()\41iOl).S.be11101 q.,. laff"nloladel
6xi<lodpriOl)eoC..Oooeaquol'to<nodeoohl'l'l9"00D1hiMoo nlM<t.
mo de ulpn<> y 111bemoo quo el pelO olmioo del odtiDo eo 16. T1mbli!a Mbe11101q.,.1i c.olioi. cobn ea od1"no obt;.,,.. euo. P1r
b&Uar elr-1t6mic:odel oobrenooesil&moodel<""lrw el -deoo..
brt qua1111combi111oon l tlo&>gr.....,6lGgr.doodao.Eotoeopo,;;ble p0r mediodo n.. oxperi.,.10 oencillo. Calenla,..1B01 an I,..,...
de..,..P1"1iolll<li.u.lo\alWradoex1-1 10-po.-lr..Gfonnodo. Obk1-lotoigui<nteodatoa:
pqo ... oobtt 0,32gr.
pMO del 6"Klo lorlllM!o - 0.-Wgr.

Elpao<leO>'.~"qoombi11&ooa0,32iv.<1oCue10,.0gr

-0.Slgr. - O.Ollgr.F..llCOl!lrarommlotgn.mm<leoobn......trl....SO. ron un pmo do o~lplDO dividiolldo ol pao IOlfol de cot...


p0< el peJOl<>l.l l <k<,.fgt-nocon elq,.. bacombiudo

~.: : : ~" -

4.0

;.~ - ~.o

8'" Cu por gn.ino do O

l'J ~<looobncombiioadoooalllgt.(61&.tit.u.o'to""'gro.mo)

&oodpao .. nillimple....,.le lllveos ..to .. olidood

~.0:. ~

X 18,l)S"

"" 6fn. Ca

F.ote .. el paootmico.
ln ol Copftnlo 22 diotuten m.!lodoo p&r-. determinu el puo
a\6mioo patlir del pao medido lIM "' comhiM con 18,0 gr . de
oxl&eno. cuaodo la frmula del COIQ pu..to no .. p~Yiomonl o conocid&, fuodadoo eri la ulili,..ci\\Dde l rf!ilad.e Dnloos y Petltdol ealor e1peelOcode looelementoo.
~ . . -1u1. u... 16rmull qumia puede..,. uliH.ad&
p&n. talc<i!at !a <:<>m(MHic;(>a proo:ellt""'I de"" COD1p..\o. adoedr,
elporcent.ajeeapaode....:lallpo&o&mon.elcomp -.

PR OILl! /ol.1. '


-tl-(Jl,O~

c....... 1oo,.....1o)n"o"'-lold,...._

Sol<l4oo: i.. lr...lo m-ro Q"" 1 -<k 11,0 _,lleM W 61<k l - . oo


do ol-. lll <k bfd~ 1"" ' - 11, r .1o1-.i.1~ . . . . ...i .. 1.1p.-1.,.. 111-1a1o

. . ..

" "

"~

, ....... . 1{)0-11.1<

.-....-i..,. ..............0 - , . p. ... """"'


"

~-::!Cll-

..

t<

PitOBL!lMA ,ca>o:alulO&_..;.. ...


(C.~J.. SR,D.

ir. r. c."ra.<> .....

......... ... ,, ...

5o1<16a' ......... . .. , .....101oai<o<rMl-NJJ,.Ooo_,._


1 owol. de l,r. (QI), P"'* .... oo - - - - , ZI do
1 mol . .. ( h llll, l)+(~) + (l olS,O)+{hl<,O) + (hlS.~ - . . . . J'L/owol.

1' K- .;,,: :,100 - ll1,0 1'

-..:. - .:::: .100 - 1u"


l' C-.~.l:~xl00 - 17,11'
....

~-.~;~100-111.1'

l' lf,0 -

.:,,'::::-IOO -IU-..:.

Cll<ulodo l6n. .1u patd..c1o<lolosd.a!os"".dltl-.

Cll4Ddo .. pM-

puann<11npueatoqufmicon .. voootecol>O()ll011 frmullt.ypua


Mlahl..,dadetermioU10Suporimnlalmnl&lo1~ doloa dil
li.ntosAtom01eJ1<lco mpuOllOydeo!IOS~mlcu........,... olod.

meto r<lalivodeea<lo.cl...,de'lomoon lo molkula. IA f<'mulaMI


.,.1cu!adoe1lam6tsimplepetooo-~- ent&lavordl.dera1
IO u..,,.., por elln, lrmullt. emprico. Por ej<mplo, podemoo euC04
uarquo la frmu lo<D>plricadt l benoeoo01Cll 111ieotmslnlrmul&

vordade1"11 e1 CJI.. Paraob\uullt.frmula,ettlodadela !rmula


emplriea n..,sita1P<>1delermi""' el!-' moloculer. (&!<>puede [>a.
0rsepormtod<>lquediooutir<111<>1Ill.~).

Pa"' iluatrar el empico de ~perimontoa q\111 Ueven erlablooer


frmulM ompiou, ""'""""' ol siguiente tjemplo ooncillo: una,.,.,._
lnr.decob..,quopeM0.160gr.oooalientaenoxlgenoJooconvitrte
on0,200gr . deC..O. El pMOpnadocotte1po od ea l deo~lg<Jloto1Pn
do, edecir,0,IOOgr.doCu oocombioonoon0,040gt.deO. Si divi
d.imosOl>daunode .. toavalo1"'porelpMOt6mico,oh~mo1
el ndmoro ,..]olivo do itomoo gromoo d e cada elemento ou ~ com
ptlMlo:

" - gnimo do. c..

toltlOlpmodeO .,

r;.u

'"~::=~~:..,V lAi .. 0,00061

l6,0fl'. ~:::~gramo l) 0,002Ml

pOdrill.,......nblrlofrmulo

"'-"-

ptn) t1111tjor~- ....6_,.,,uletode6tomoo. Sidlvidi-lat-cihwil'Ol"0.002Mlobl....:l-

"'.""'

...,. ill frmula. (Lo lipN -ioM:l<>il <111,.. O,oret;I J O,OO:.ltiO M


d6bealoaol'flll'U .. ,.,ri.,.uw..t. l .a sdoo cilruoon1..,~;.,..
q.. podomotodmllir.....,.valordt011rt1"ciril : l).
PllOB L EM:

~---U...OO,O % doPb7U % 6oO

...a...1o ro1o .... . ~

:..=::~..=.:~~~;.=:~

... _ . . , . . . . . _ _ _ _ ""' .. _lllOp..

.,._..._1'F.,.--P111.v.-o.
........ - -...... ::-~ ...... - t.'31"
-..-<> -"'" ;;:---~-Q - 0.IP

,.,.,...olo<lr
"L.>oo..._o
_.,....-.. i_.,.,,...
_ :_
.... -..nro.'*3
.... _
~

.... .,i... ..............

---- --...~

=~=:.:.:..-:~-=-=-=
..... 0... - l"ofJ...
;:;;:s

......

!'.. ~~ ~:!""-."':":': =.,.~uq;.:~_"':


ml<l>1atp ..... ,...0Ull < > l l o p o n - l o l,..,ua.. l'oro)empl0.

l .rngr.lloUDllJdntodtl<lonuo dt-lloGi,.rfl,O - - polYO _..q . . .....

(lo),_,,.

la UpoioorlOdo<l - -. J!l

1.()l2g<.CalcAlatlo r.! .........1_io.

Solu<la:E1 ,..;d1>0qoe~~dtl_IMB...,IO'llo0,onhl

=~ d -

L,001 gr. ~ 0,Ial>gr .. eo 11,0. r..to

potdldo: l ,M gr. -

lloCI,

M. I;~ :~::a. 0.00.

11./J

18,::. :;,:::11,0 O,Q!O

r...oboer l o o - d t ll,O pot-<loJlt.Cl,oti_loo_"

11./Jpot loo-clolloCl, loo'l"" .... anlclo.iu.p

0::=~~ ~ 1=~
"""loq.. a.16< .. olodelbldnlO n lloCl,.JH,O.

PROllLE!.! AS "A
1.

11

,,,....,.. ... i. p1gi .. !00.

H O!l&tlo~,.._..taa1

(o l

uoodolooliplqilel-"':

""""to;.clo<&dt.d....,IO) dt

() 1<.p

(l) KO(<)llO,(I)~,

(o) Kt..Jl,O, (J)~,.lQt(,O (,J Kt..Jl,0,.611,0(-)C:.(Ol),(1) (1!H,).OO,


J ~(l,(K 0,\-1111,0 (t.} pealW... CJl.O,"/J

l . =l~~lpeoodol-<lo-'*"""cloloo"""-drlprolll<-.od
s. ~~::"::":i,

.., .....

libn . . . . . . . . . . . loo - - del ..,..

~..;.:.~<>:.~=::::-~ ... - - ....


<J11.1,; r .. a.s,; o
Cll 70.!>,; F.oo.o,; o

qoe -

-.s.. ...... ......._.

---:--t:;;.i""S'l lolofi -l>P,..,..i- ..


diloclo-'6o>l<oop>l-b_... ....... gi.c1oo.loD!1 htlt

n,"

Yo, 17,&" O
(l) .O,t" l,IM" Cr,31,1" 0
()ltl,6" 1,:lll,1. Cr.:ll!.01.0

(<)

IJ)W, "C,1,6" H
{r) 10,0,.C,M,O,. H
(~) 11,I" >11, ff,I" P, l!0,3" 0

(llSl."'A,g, lt.9" V,\T,S" O


ID M,I" Sa, "'" f,, H,OJ,C, 18.1" ~
o.11. ........ 1atodoadoloobldraloo""" '" """alioio .. e<l&ri1ar1_ ...
paltorolopo700.-._,.1oo...id--\11ot. ........ 1>1..
lbllu laa l.S...o!Mdoloobldmooputiendodoloodotoo olgW ...
(o) O.Mu.C.SO,- ~o.._

.. ...idao<1oo... v
() D.613 gr. H l!( ~O,J,- >ll,0 llloroti u .... , .. do 0,..,. V
(<l 1.1o&u.Pll(C,.U,(l,J,.dl,Ocli<l'oo""...ioo<1o1.Q:'l2v
(1) 0.llCllgr,o.a..ztl,OlliefOllonnoid-.o <lo\l, ... g.
(o)t,mgr.C.SO,.zU,O di<ron,,,.mld"'"do>.MOv.
l. CalealODdolD_....... _

...... _ ..........
... _ _ _ _ .........
r........

.... .i:... .. ptt;-

_ _

"6ol -1o ..

...

-.E1-

"""'~'"-....u'*'

_ _ , ... _

..... - . . .. tli..i .. M<11-1e.11<loo doloooip!oo ...


lolro111lu d o l o o _ p _ l o o _

_1n> ...

() O,M'fgr.Codi<""'""'B"or<oldoodoO,G&ll1r.
( )O,t7Sgr.ll.goliu<>A""'ll,umnoldoodo0.31Bs>(<)0,<0llF.Udlmro.,,.ll,oo-i.! ... do0,"'6gr
(lJ u,&1&SJ'.Al--CJ.,onttol"'" '* " 3lio!IV.
C) o.swv.1.o."*""-0.""""'"" ..
T. llo_W .....,_..tolm<aloo,..- 00 ...... ~ ..
<bo
-.O.&&gr... 1 1 - S,O::(t.doeio<un>'"<-lloOO-

-"

-Jl .

loMrmalod<l-.(<)Ol.l<olorloo~Ol-dolpoM>olmk<>do

;;-i:';:::::=~:=...t~."~11~~(~:.
1- Ua_tol_..,...._<i.U.loo.Elon!li>U.m_o_ ... _ , _
&&.7 " ""1"'....., "'' " ""c"'... -loo>OOil:iloo......,.dol
"lmioo..,_to1>(lloponeroooe1_0_dolCl"'Bl,O}.
l. _
Ea lo,()t><a
_do
_
WObl.,
... G - . . ....

"'"""

pol>lio:ado on l8IS,_
oo _
-

~100.Colcalorooi>ro..io_ol

War.sot!!Dp.

10.

u.. .... ~.,.pn1oo...,._.u-c,u.

<1o oapro1 s 1... oodioaiea1o1ooollllooo.C-<1oooouem6aao- .. ,.'311gro,0<obta0

-1uo-.C0,1Ut-. 11,0.
- u-.. -

--11o,11.,o1-..

11.01-.
..i.-_
_
..,...... . ._ , _ , . . . . ,, __ ......~-wo
...

::...::.-=..:.- ... - - . - ....

"-----(ol-lajo--)
. _., _____ ., . .
-libn. ___ . .
... ...-... ........_,
:n
"

_..i,,_ ...
_,....i_

~~17~iJ_!o~r.tj~(~I)~

u.

11.

=':".= ,~1

..

Dol>noloat .... , _.... ...,....... . . . . _ _ . . . .

.._.

i:;

1o1..,._.,..

~ ~-~~ ~

OOA.1'$ C. <l.DSO

:: =~: ::: :;: : ::: g


U)

aA"ll&..IUSS.u.DSO

i.l~TI.t-"SY.)U$ 0

(Jl.) . . .$P.T'lS,'1-""'P

(l) lt.l''l.U$.1U11
rJ 1',l":<l,r.i.l" t,l&,tl'N.,l" H,
11. H.., ................. bl4t&looq1&du&ll&joMO&loo.....,_..,.a.

..

~:,-~:::-w:..:-~~":~~ ~
wo.-v.111SO,..ii.,o -.-O.*F
<l .,.,.,,. IUJ.,.zB,D--uv

ll.

(<)
(4)

l,IMsr.MfMJ,Ap--0.-11'
l.llllJ'.&aOA0 _ _ _ _ .,_11'

(oO

o.mv.IAl(I0,),.>.11,0--o.urv

ir-.

--o"loo-

~---
r----1o - - ----..... - - ..

:-: ".".: =--=-= .= :!:..'":


=
....- :-.:
...---ttvlul-loo-l
~-:.-

() fJ.163gtCo--

H, .. noldoodoO,Tnl!J'

mo,8$1v. Alikt<Joo111Bon...id ..... L,70011J'.


{<) 0,Hl7g<.P~dimmIOBr,Odmld ...... D.N3gr
((1 O.Jllgt. ~ --o,oo...id..,doD."8gr

{e)G.3Gl'gt.C....,._ P . . mldotdo0.""1gt

....... -ca,

~,'';...:::!:,-i;..,.._o.,..11oro,._.,
11. l.lll
_ _ _ _ _ _ _ f;I _
11.

___ .........,

"""' -... " .. lt .

_ ... _ _

, ...... u,, s. - - .......... -

_ . . . . . . . _ _ . . .. ...-~---c.101-

-""Lo
dlf.-. Do-

... 11,13 - <llo:ll.11 - .. 00,16,ll&mg<. ll,l)al


or131_..1 .. - - ...
1n1 _
lo ....._
01- ...plri<o.

ld.4 ..
....
1o
1e...i..r

1-.......

..u.. ...

..
p... (C.CO~ 11&16 ..._lloi<Mla1>nldjol,OllOgt.lloOO,{... f-~ooo

to. u.......... clo 6.l3&11J'... plocLn.

_.. _."''""'co,. ......... ,__ ....

-Oll-1. ~-plocln.OllU.U&ol-
.
d<o . . . . . -

10.

Gases

Muth&s m..Jidu OOWJ>r.,1id-.n 1ulancin1 en e-1&do <le vapor. 1,.,


molkulu diornt.os de un gu"' m..vc11 li~n1 e de lorm que ...
dillribo y1on11nilo'""'c""nt..entlrecipienleq11eluconticnt11o s
im~delumolkuluoobtal111>11redelejo""'nun.opretl6o.Pa ..
monejl.rlupivpifdedeade bp_ta.........,rio"""""'rlurei.c;o..
""' prui6m-YOlumen-tc"'l"'.. tun deorrit.1 i - la Ley de &,le 1 IH
lAyw<k!Dlarlt1yGsy L......,. Eslasrclacio11t1oediw:11\uCOftdela
lle ea lodoo kll librw.S.. luto. por lo que - ~a limit&radar
laorelaeioi:>es""'tcawilia .. _rifotpenlare30luci6adollproblct11a1.

MMJ4offto,,..loUHIU. F.n gt utr llopleoi6'1 ejtr<d.tpor


111\S"' """'"" loo puedtidel ,...i pie<1to que lo CODlO.ue .. mm ....
diante unmanm<troounoolib..., do p-io '
U<>o lorma oill!plede "" man6motn> .. m....iraen lo l'ig. !11-1.
Conoile<nunlubouUconotladoalJ"O<ipientedeguyparciahnon.
te lleno <o<1unl[luido, g.:neralmente mer.:nrio. Generalmo11teoobaoo
o!vocloeoel <lrtmocem.:loddtubouU . C... odonoMyguODel
~pien! e<lniveldelmerourio < nlHdoor&mo .. <n<:.uen!n. a la
mi m altun1 . """"' .. ;ndioa e11 la l'ig. JO.IA . CuandolO introdl>U
un !!" ou prtoinemruj6al mer.:urio e11 lo"'IM.evacuadad<I t.ubo
enU,>1D010ir>di<aenlllFig.lll-!B.haotoqueel-dela>lum
:;mpe<1M la f"8ln<lol l!"tohreel oll'emoabiert11 dol tubo

. J

""' ){1.1.

11.~~.... .... "' - - ,......... -

"""""""'

Untalib,..,<lop,..,,i6n<X1notadeeualquiertipododia./~aque

oo p~'"''"""ndoooa plicaunap-op-enunllMlo.dis

pueolOdetal!orm& queclmovimiento<loldiaf"'!'M ctooOOro una

~queoeli&lotapM!eill.Talescalib''""uM.ogeneralmtntapo.ra

darloc:turudeplfllinoolibraaporpt1!gadacuadrada(psi).Cullrodo
el1iltematedisp0Mdo tal lormaquo<1 l!r.dodoldiafnlgma.esl6.en
oontaetoeool&&lmefon1.como1uelohac<"'9.l&leelur&ob\eo;.i.,,.,.
ladifeM!ooi&conl11ptti0inaunoefrica . E>lo !.$ indicanwli.tntela
notacin "psig"(lndlcaodopM!llindo calibM!).Une&lib"'Mt>t.tico
i.unbuenejemplo. C.....ndoporedemlodotenOillOlun.oltclure.do
2f>libraiigi>i8caque la prtsi00 i<1leriordelneumfeo n 2fl librae
por pulgada cuadrada mayor que la pl"UiOO atmoof6rica ede,...... Un
uumAticoblochadoalnieldelmarlodicat<iunopreoiinmayoren
elPicoPike. pneotoqn laprHlnexterior n menorquealniel
dollQ&I'.
el 1111bajo cientl6co mo.ne;..mo1 principolmente presioneo m..:Ji.
dq con m&nmttro. Se pueden exprnarde vari&1 loMI1a1 . La ms
eorrienteeod&rlaalture.dotacolomnademercorio(henlofogura
l~I B) ea O!otlm.i..,.. o milfmelr()e. La 11<1te.cin corriente p&r& la
111>sm& es "cmdo Hg"o"mm de Hg"" y en medidu oxocte.ste debe
dar la temperatura del m.,t.urio, putlltO q ue lo d enllid<>d d el mii.mo
variaeonrntemperatnre..

:n

Pm.16a11""1lorka. Cuandoel recipieotede la r\g.lG- 1 ,. al>re


al aire , lalect11n1obteoidamidetapm in atmoofnc.. ge<1erelmenle
ltamllda presio beromlrica. 1'1 nivel del ma.r
ta leetW11 de

y. oc

=~!'.:~: 1:.i..:i.:~""..!~!.~~:: :.~.,~ ~~~~- .,i:

dttdes de pr.,.in "" ilustran en loo sigulent"" problem.,


P ROll L E~1';

do.!0<111.,c..&1 ....
corlo lo 1o--.111n.
4U.A31111"/-").]

Vo1111.-tro11Mo"""-..urlo'"loi-lllo,.
~

... .,...,.,... ...., [ L l _ d t l __


.,,...i...s....1o l ' .6 gr/- ' ( 111c.

...-1o ..

SolKIH:~~ol-do lo <Ol.-""IDOrtorio1dhi

:r:-.. .

"i:':.~.....
~~:-:..~

_......_ ...

VO l a - . s . - i o - .iocalcm' .lO_..

P.,d.t.....- .!O<dx!Up/_. a p .
-a!orddopo<alpa-<d-do----11'"

- - - r--,iaope.ec;..aF/i..,.-lllllr;i/_..

.. ::..": :.:::-=...-:.:--

=-~~
~~ ':.!..r-.-lo ,._n. ooolU,..._,..
== p...,._(pol).,_...,loo ,........ __ _
ol -

....

PROILl!MA: Dor lo,,_dol ... 00.o.l.,..__0&-U

~~~~\~!pdo.

!:!::"' 1.o ,..- .. u...._,..,...._ .. _,.. 1o


,. _ : : . ( ';:'..:)' .:::: - ..11,.::.10.11~

__ ,. __ "l""_.

PROILl!M
A :,..
z.,._i.,.--.i......in-
_
___
... , . w . . . . , . . , . , . . _ - . (A. t'Clo

u.v1o.i..i--...

11.-v1o.i.).J

-11 ..-----"'fWliibn-lela

!:~= ~..~"Z.:=:-.::. :bolo =ir:

,.-.w ... - - - - - .

..--- "..:.:=.::.-.. - l-~

OltM aaidldet do ~ 11tA.l-ate atil;-lu ..,.,


Atm6trotn {r.)-16 ..... u, oc. n,1121 p..ig. ... Hg
32 f' 14,GM poi
Bo.r - 0,!18692&tm-l,000xl(l'diau/ca>'
TOTT - 1,000 ...., de Hg D'C

VROBl.EMA,~nh ol<1o1...-1o_

;::.:'""""'--"~~'Ca1J

~=-q:: ~;s:
~'" '''" ,::~

..

..,,.libft,.,_1o_

.. 1o....-P>"'""'tn-

:1:--: ]. .~.:;:.~

f.70 tm.

Rolado PTV .. i.. iuu. /l. t.:mperoluni OOolante 1 "Olumeo


deltDg&o&r!ainvetM-n'8oonl&prui6n.fato .. exp"'""P"'lu

P,V, - P,V,
1, . v,,~
/l.

prui6n """"ni<. el volomen v&r\orl i....;amenUoon l& tem

per&lutad1olulA :

_!':. _ 2
T,

T,

v, - v, ,-i,..!l. _ ..!i..
T,

T,

l', - P,+.

r..e&tipodllcambioelaeovol..,.,.n nlon-pn,;6io"
cdwlo del .....,,.anterior Gultlpldndolo por lo ..iec...i. .. laci6n
... pretiooel o tl:mJ>"ral,..... Pa,. uWileuer wil n lo ..1&ci6n ..i.cnada dcbe ''''"""" on caent. 'l"" "un aumcnto do tl:mJ>"ral"'11 proou. U-11.aumcoto d cl rolwner>", o bil'll"que "un aumcntoe11 lo....
li6nprovocaunadi.,.,inucl611dolo!un1u"orinalrnente," una.,_
rnentodt .. temP"notu,.pn)V1)(aelaomcotodo .. p<elidn".
m -.. saC..ldMOI - Ya que el volull1'ndll
niilo O> P 1 T .. " - O -ilicar "coadicioDOI -lel" pl11
.. lllfldidadll~.&hr!.ooltgdo-oondi<io_normaltl ..
preoidildol-.(100mm. ck"""""'rio)yunatemperatu.. doO'C
(m'K). F.mploo.'""" loo""~ Pl'T, walqlliou volurnea _ . u ooaditAo.- - i . . o I n pMda coa~rti- ea d
"'"""'~ el volu.moa u ooodi<ioDOI --1ao, podomoo QJcv..
Ju Pacuo.lquier Tdada. F..olollcl.Jcoloo .. Liintran H loo 1iple111tt
pn>bl -
PllOBLEMA :UoMLodlo.olO ..... o~-- 00,.0b

""

'111-

___ _

_
.. _
c. ..........
-.-----)1. -,..........
-.._.._
.
...........
... _ _..
. . . . _.. _....,._d
,c.'"""'
m.___. . . __ ...,..
_,
ll<M...t....
~,

.i.iO.i.dopoo-~do7aO-.(do

iv. -

.......

{Y).

m 11, -

....

__ _.
__
__
__
__
,,__
... -r.si-e.----1
.....-..-no_,
_...no-..-,.__..,
_
::::::~-::-1~
Y, k liO ....

g;--;o;;:- .. S>I.

...-

=_ ...._.- ,._

P llOBLEM A: 1<!o'""'-"''p.rio to .... .i. . . . . . - .

m11--11.11

- - - .... - -... Tll(l-.7t1


S..W.: ~~--

....

;.-=.:-=:;.
..... -......... .....i::
....... 'i.'":. ~::.
,.-mo ...

v . eo ... t;;:-"7ii)';;'""M.1.i.

PROBLEMA; llM loolollo--polo~d<IU.,1


1oio.pa.1arodoC.s...-io1o1>o1e1oa400"C.C1 .. 1o~>

Sol-:Como &qllllYOl...., ..

.,,.,...,1o_,~-..1o

1o...-.i..._,.1ani.1Ao-perotoralolcloloollllll'J:y lo flaol&13"I..
C-tli.tlole"l'tl'Wlroo....1alopmoi6"<1o1 pooi.ilipllto,..

_,.. ...-er.11111111.- ...


,. ~11

.....

-;:- ~ u11m1.

G,,_ ld..S... En ta. ..,1111cones moteo:ilicao de loo ge.. oe d etp.....,;o.n d oo [ado..,.. Se 1np01>0quelo1 molb;ulaonnlio11<nvolu.mon
propooqueel volnmcooenpedo por ungu ... t<>doe! Mpacio lib"'
yq,,.!.Mmolku!aa1>1> .. nb,..n enl"'[. Ninguude ..1&sd<iooupo1lcionot u ab.olutom<n le OOITecla y en modidu exactaa oon s...1.... oeqnie~n correooiono1 q.,. hogan d lid,,. Le ~ .. de
1,,.Jo:riode1Mgaoe1. Un gu qu eobodeooetMicto.mento l,,.flOaacion.ot
PVT anteriorn1ento<iada1Mdci>niunn ga.oidea!.Loo~l"!>&los

ptl<l<len&ureantalcompotWni.. toidc.11.I p"1'<) nolo oiguon iore<>m


pLeto.N-.Olraba)ocoop1e&enqu!mio<t.aeocral .. ni,inembar.
go. 1uflc i~ te1DOnte &<lo 1i 1uponemoo q.,. loop ... ..,romporlan
OOlllOpoe>id&&Leo

Vol- 111olouLu1rLmo. ~ ba e neonlt&doexperimcnt.almento


'!"" l lllOI <lec1111lquicrguen condicionco normaloa oeuan n voln
mende22, 4 !itro11. F.11tevalor "" nna00111tont.queempl&ar0moot....
ct101ttomeat.yque .. eol>Otfleonel~devolumenmQlat.Kote
volnmen<lennguconlione$,02 J(l"molkul.u .
l.oo Mh1diuteodobendanecuentode quelooDUme.,,.22.4 litro.
y 6,02 !(!"' molkul,,. no toDeD ligrii6e&ci6n mlalica alguna. Ambos
Mdeben a la eleccindelgn.mo<0molaunidaddemua.Si""prua
mo1l)l6t<>deo.nmolenlib"'8. por ejmplo, el vo!gmD 111<1lar10rta
4M X 22.4 lil.rOs J e l de Avopdro 4M X 6.02 X ](!"' molkglM.

EaaadH.-oldolHI,,_ Lunltcion.. P-V-Td IH"""ia.


n01 o.nterior"* oe pueden ""P"'"" modiant. una e<uacin oellcill&".
P....Wquefes prop0tcio1'11lsl /P(T eonllante)yf e1 pmpon:ional

T (P oonetante), se putden combinar !111 dos proport.iona!idldel eo


unaecuaci6ri6o ie&

El nlordo la ooiutante k depeodode la e&nlidlid <M peo M !.a


m... stni.peroemplean<lounmoldo m1"'lltra10pnedeobteoer"""
oonslanteuniversalmenteaplkoble queaedeignaoo1110RyM!dclino
oegnlarelociri

PY - RT (Jl'U'tl mol <Mgu)


Puestoque enCODdiciooea1><>t1Daleaunmoldeguocup&unvo]u111en
de22.4titrosal iUn. y21'3.K, laconotanteR tendr!elvalor

l.lmx2Z,4~

PY

R- y

273gradoo

lit.ros.tm

- G,082111olgrado

C...l>dohay11111ol.. degu eltrmiooconste.nteeA11v.,...Htevalot',o


PY - nRT(paranlllOles degu)

--

~-~?8LEMA: c.&1eoe1.,...do"1,0 ~lnlt dopiO, lfl:!..,.,1

::::..17:

::~:: ~i.:

.. -- . . -

do~

' - - 0.W,,l<I
10l~

~::::-pW>
Bootllll,__...,_"'looemd.lodoloo-7dcopejudo~

...

"-r -

lilm ....
M87....ip0o"fi3p;rodoo

-r.oo...,...
_

.... ~ - 1.00 ... i...:lll.0;;. - 6<.7~

p...,moloclllar, F.l he<;hodoqueunmolde nporocupa uoolu


~ndo 2'2,4 lit.rolN>C.' "" "tilupo!'&<klenninoc<>n"'experi menl<t
moloeularot. Un tecipieni.. do ~olumen ool>Ocido "" llena
loo do
oon vapor a P"'>io y l<>mperalura oonocidM. El peaodo este va por
permito ealeulorel pe10 n>olocular. veoo deZ2,41ilrooonCN.

""""

v, - ill601l

730.,,.

m;- . 700 . ,.: - 1s1 ml . Q,18llilmo

-..:=-::.i.n.u1mo .. c. "l -o.

1
1: :u:....

---;;;;----;;-~

.. po<do~la-11totn l
oo-. <1o- .._i..,.....,. _

P""- ........... ...

doloo-11""ll<llar,

"

Al m>l<v <Ola mt_oo .. boool<lotdo olilha""' .., _ _


_~

""~111""1o-.W.t.fl

---- o.... ,....


7tlO,;; : :.~ :~~. u- (,.. qU<f100<1otnll1>~U.. P"'mol~)

:-=.:::'--i.er&,_,_...o,00805-.oL-

_,.. __

o.::.::...-~

4ol " - El alnt p . . mw:la de aa-. Sm ""*'ita70llW


pri11eip11leaoonox!ge1>07oitrgo1>00)ll.....,OOmposicioip r0al.....i.
n ~olu~o do ~l " O, y 79 % N.. f.mplevemos esi.a cir.... de mm
po&icln ,,...,.caloulorel peoodec111 lquicr"'lumc n doiN.

o,,.,. _ _ .. :...,,.--..---. ":


..~='=i.i:...~..:.:~':*'~.::..o..:.:::..."
n-o, - tl"'"
__. ..........-"
711-11.-"'

:::=..::=~==~;:.:.::;:=..--:-e1'":'.i:.!~~
,_dotll,t ll'Oo .. olrota.lp.

-~-------""'"""

_ _ . .. ... , .... J>u.toq ... iade,..;daddefiMo:mtO ......


por anidld ele V<>IP-.., con,_.,... emploo. la~ P'*"'l
dabp-. ,,...,....ie..i..rdenaiclldNdas-.
PROILl!MA. , c.otlo-,...,.._no-. 1CJ

-lk'-.--'Cll.OtO.>-...t-n.t lllrw

...

.no-.,sna. .. -.010.'""--

,..._

--.01-tt.<...._~m--.Utr

-.ww-.7:.:.-. . -t,;;-

-, . ___ ,.... --.-

A _ _ _ .. ,_"'-.-~ .. - - .. lal

,,.,.. ...

- - - - -.. - - . S l -...... llrtlodde

l'V-f-'"

------;;: ..01/-

-~~;::=;,,~-- -us.;.

o.--..--..-

,_,.rdalMIMt...-. ComolaprMi:ndeun guM dtbo

1oo~01delao.....UC..Luoobre\Hpoiredeodolavui)o,lapn

..

~6; ts:.i"'!6..~ ;:~: : . ~~:]~ :p=~i ~':": ~

Jlap<Minl<)W n P,+P. [n\<!to1lnoapnero.l<0

\Jl ,oi te~-iroa.,,..M'Ui6alOlaldo700mm.,Lopro.oio


parcialdeloK~a21 S xlllO ,. JllOmm.ylaprMlll~

delnltrgeoloaOOOmm.
F..eltnhajodelabonloriode()ulmlcap--.l....,_.,.. ,p1;.
<*ci6almJ'Of'U!4delna~poin:iakia.C...q.,.(-IOd

muy aolahlu Al""....,.., ---~n ~


pi>0) ao deolpluamienl<) de ogi.a. Collfo.- Lu llluilllju g . - .

pot

Neie"""'

....... del af;M. . . .l...... COll""P"'JolpirecogidDUn... _


Mlf,
ckcltJ plorip;i..:J J Yaporde&gm. CuaiwlGl huto M laJ>"ll6DallDoolUrica.dtd,
l',.. + l'-.o p,...;n ....... ~tricf, .
Pan. ohlo...,t lll. Jll"'l'l6ripuci.al d1J p1 debemoonatardela p,.

9in~tri oaL& p ....,i 6'i del vpode""O", dada nla1'1blo JO-I

e,,f\>,,ei6ridelatemJ>'nl,....

=:=i ....
...'"'"

l'C

..
"'
. ..'"."' .
. .. ...,.....
,_-.

l"C

-lf-

~
~

l'C

,_-.
~

lU

'"

~
~

'll:O BL l!MA:

.,.,.
...,
..,.,....

,__

~
"'

..-......
1.

""

U..- .. l l l l O m l . - - - - 0 ,

::-.:.=:=:.:.~1.:.:-...:i--"'C.ll&llu
So1.-1 A illl'lo~--dd-M- . ("l"Ulo\O-l ~ l'ot
1110 - ,..1VO-.
~,.,.wo.-1o-

.........

1', .., ...

..

m *-x,_-;--;-;-m.._

P I OIL E MA. :

,a.uooo1---- . . -

- - .m-.7 WCI

~ , r.. --1-.._ t:t,<M.,.. , 8111

m-,.. ..

- - m -. ~

. . 00

r.o 1o r ...
porc1o1 ..
1>1o10.1--.-1opnol6oo,...0.1<1<1-:lll'C- I""'
-

'"'"""'"--'lll0-311 ....

LoJ la - 4 GoM. C...oclo11>.,.<lamosdoogo.Jet1


"""6cldu dirD<lt wv dol f*io de ., ,-..;. de -io q.,.
""""""i-lodeli&mpolo-1elalw:e l>o~...,.1t.eon

11111i..ti6a wiilo,_ u eodo Plllllll. Sin e .. bolo, ..., lodot .,. P


-di h11>den o1&.,;-.velocklod 7c,.. nloml.o lig.n>1tonou1a>Ol'culut.nlomUrl.pido01el pr011110 dedif"'in.
[ n 1829 Grabnm deocnbri lo relaci6a e n lu la velocidad de di
llllla 7la de11oidoddelaJD\Olkul01p- . M.!. l&nlelo~I

cl6a ha ll(]o deducid& letlcomenle 1 porlir de In teorl& dnitlCI de


loo gateo. Knform.omat.emi tlco

+ - 1~
do..S.r,yr,oon1*twlocidl.dq dedil111i6ndedo>tp>ec,...pe
-mo1ec .. i..mto1 ,..peclinmen1e/Jl,y ,W,.

:i! .!.1.! ~ ~

=.::-.

r.OllfO ...YfO&oOO .........

-lu -

~":..:'

..:=:::.-.. . -:.

orilicloo~-Wllo.

FJ OJ*f&l O OO

ootibn.'"1ill><IO<lll<mp0-ll040>o<ol..U-001.-ado 0,(!ll)pon1 ~~ o11. ,.,..1..i-orill<lo11N---l.

... _So_in,.,..O,"'-eo-.,-o1
--110.,..C&1<t11uo1 _ _ ..., <1t1 . . - .

===:;;. -i---:. . .
-....---.
hh<Moi :LoloJ' G- -

---ol~

~-,.,.. ..... dilolo...i-olo... EM~lo-IO

.._.....

..
..
.. :.:.:..,.......,-. . -.-'!..:::"-u~

~':.:!

_'i:,~..

-~

==d~ -J::::::::::::;,

ot1110,..llol<* Utpos-ldoo1.-hi..<1o

:-: -J:=::.:::::
+-J--=-~~

- l cwod..... _ _

'

-~

- - " ..l p- '11-1


l'RODl.E lol AS

A .,.,_.,.,,.roo,.,...,_, ...

1. ~ .."=.':::T1<~

... -.11&c,no-.,CwA1

1.,CW1<0d _ _ _ _ _ lO(f<0-.1C)

llO IOl "" P""'C. !f.t


l.

i.-------

~ao-m~;,,,,.;"- --- MC 1!3ll-.l!I

volaiooa to 1'15 O>l. 1CNI .. 11vol"" 10 C. !f. I

.... , c-. .... ,

<>10M~ - o<-""'O. MX1v. o,.n111

1.

oC>ollood-clolOO..i.i1,- TM>-.1c1

~-;i-...,.....i

..

1. ~,.:-.._..1.oov. o.--.-,.c,1111-

1. C...ao d - - - . . 11_.._ _ _ _ 0 111-.


r"C-1,t!lp.P
1

1c.61aolo-o101-.{Q,)alllr,;s:i--

l.~...Wlo

10.

dolloldo.ddo '!i/J ( ) o a -... () 73011UD. 1tll'C.

s . i . . - - .. ~i.t.olt'!""U$1ct.

do'"JIO<-r-

...i.-<1ot1111..i . 01oo c1 m .... HA11uoo--.


Jl. 1111 <Olllp-lo U- Jo lnoola CJI . Qo6 ...,- ocoput 1.00 p . <IO

.... pro<!Delo IS...,..1!111'C>


lS.Sobb.ooo - 10dop.,...o1o..., .......... 11o..'i"O,w.olUdoll.,,.
..... - ... :m,C11.-.gieodo-..-<l!f,do0preo4ido.l!IY01.<IOpo~6o r ..... (l67.llOlo o ..... po...ioo1ioro11>t1tl<odtm . . .
::..:::::..:.~ nc, Qoot ..1..,.. ~ ol ol~ _
..

.i-.... ._... -

--pollo

13. l)e.tol>ogr.<1- . - ..
do
olYol olo -..:lo ol UlrU>O WO<ioo. D \'ol- <1
'3_0ml.<000doololYOlolo....carioto<l_"' _i.UoO.Loproo06o - a 7 !Q .,.,CoJ"""ol o l - . . .doOlolffialo
,,,_illittl&q-IO.O ... ,.. _ . _ dolololdolll ,... otrndo! (lto..._'1""111~

.. T.,. . . . . . OObldoolo<Ol-d<........no).

14.Clllll oorio.loloclonlolo oot>oro-1"' \l<M""' ""llqvl<lo d<~

i.IF/ml . . . .dool-dom<r<orio0<6ola130.,., , l.&d<olld&ddol


~nl3.611ct./O>I .

11. :;,:_;:.i.~,::.O::.:.,..m.;-',.. polpoo ...

.inoo .... .so

ti

1&. u... ...i. ... . - ...11mo ....... C11,.1:io ... 121c.si .. 111 ......
d-laoo<. ... ,,..<*jo .. !rlodocoo" i>ldo -"(-7tC),ql0!~

i<r>"<l('Jl, ooIU--1
11.

l!lol~ llooido(p ..111do--lill.i'C}oo

.. . _ ttfrlfuu1<.

...p1oo ... ...-.


u .. noljoqooOD111i<A< lla o !Olibns/p.U.,do ,_.

d,.doo lll l<"'P<"'!.,.dtl-blro'iodoood<l..oltoplelt1oe<Glrlo


~- C"'1 ..t H p . - n p -

::::: :-...:!:"' li("oldo

Ja. C"'1 .. d-"""""""'"""'lo<l<OPO lll<Ulo -~<I<


20:ii; 11,.10:ii: m,11o:ii;l!l.,Ol(Sodoolpo>lajo .. ol~
I~.

u.. _ _ q ..

0011tleoto ~1 qoo lleoo-p-dolfla

..

-l&o.ocide<l<ll6olot0 .-rillopot0 <llalllordo"4->- ll< ..i.


-~-~1o-i.1o111&

.. S.<;ooolo.,.<loo1-.

Clllll tto lopsui6opotdold&I O,t11 lo.....,l&I

20.u........i. -

-l<Aldo"'""""uijoO.&ttm.U.oc .... _.po>ol.

ci<k1<11 YOl ..,odtlS<; l'l,,lO :V.l!f.,01M'); OO,. (o) C"'1<0lo~

potdoldo<Odopal()S..n.d<uoLrocl!odtJ:Oll oli<llporotlt.loor
.... lr.01o1 i.. p.-.pwelolol <llloo

dC(l~ (".alelllot lo~lol4l

pklq.. q -..

11. 11:. ..... .-.&o1o u1r0o .. -.i.no1oo u'""'&ol\ l '""s u.....


d< Jl, 6otm. 13U....,do &H, 9tm.C.. .. lo>nololo.,_,ll""l<I
,..;..,,.,.>'Ol..-.. .. - .o ...i.1ouro _ _ _ .. 13,&2l1p. +

n. u..

W1t.....,. .....- . .. - - . . . . . -

......... poeo14o ...

n&111111.1.,..,.m-Lo,.doli'C.8odn,....i., .. n..,.i. .... -.


po6<7..,.lp<kl plotlllodolo--.1'""'oq...w-no."'"<1 1tuco

::..=:~""~=.:~i:~~ =..!.>:~
&la..._ ... ioada eo >3,BIOll F + d !ruco el< i...do. C.. eo el .......... dol pal

A.DololrMmilill'""'doODllqoldo , ... hlo ...... -doliO'CO>locu


. . . . . - 1 n < - i - . l l o _ < l _ _ _ ..podopollootlftDo

U-p0t""tlaoeoplludo'1d>lo.l.4poo'Wdol-,_q.,.,_llooe
IP1-pp0t.._,e1<>o""lld<>do_hlt.lmdo , .... <0 1o

-<I

oltun lo q.,. ..
U'potl....,IO. hkr<oaW.f' C. ~ .i. u tlempo<lolnhool<So-ple...,..,.Npalaodooi...-dol<apllorood oomo
"""'""do llq,...... ._1oq... o1mouuq_U...O _ _ lo...,d
.,...ddtlquldo.Jt..alo_lo .. _ol_,,...dol_hlnlcmdo1
.. .s.;..tn1rior. lll qpor-llqoldo7otnvlodeleepllor..,1n1 .i...
q.,. o .... oimauudo ,,...,. 1:1 -tnu. w.c:to1-~4ll.:110l v
m1.. uuq-doop"Mldeloxperl--.1o ... _
.. <6.05l3F. l.apreol6n bo
.....el<bd"""'"'d
uperlmeo.lol
... _
do135mm.
lll vol-dol ..WU
hoN&<lolonab>odo pro..._,.
_
_ "f"&.poaleodoel
to;i61>et1

... pooi06o>~ l 7dojoD<lo..U..f,_,.e1 ...... - tn<Hdol


,.pilal'. lllol-""-""lelll<lo.,.11&3,lml.C.. I N d - ...,..,.dol11qol0o1
Elllquldoe01P*do..,olptObielDt."lulot f"'-lhodo-....,dttq"
-Wlit.M.6l(C.9.H)l( H 13ll," 0 1C.. .. 1o,..,......,. 1Moia1&-.
oolo doalollqoldo>
tll. Uaa _,....do u-.U liuo .,......... do ilS llb"" p0t pw.lpdo , ....._
<IOpo<-doloo'-*o!rieo.CH.Tllllrotpo<polpdo....itado) o lO""C
Ca&laloptt<l&o1llatea11'""'"'"-'" liO'CI
M.

1111.U o dol<nllloodool u -..<10<loN>(Cl,)-16u o lDlo u lo7$T~

po .. dlloodlolnllodoU<>tllldo<11""illdoDeo_do .... pon1.on


J~ ' "'U.0>po-torlodmbmool-doqpordo-
d~,,..<llr ... vffdel..i-oorif">e1<> ... 1po1ao--1
11. k oondi<>ouadtt<l'mlao.dosdei.mpo..1<u&7p...,;.lo,el AtPdllud< o
"""'""'"""*"'"""'velocl....,de;l.Qrula./.Uo. ,Aq.,...io.;dM!o11
1o o<Ld<l ><0"otnvffdel..n-~..,~-I

dif-, .... - .....

...
-~-""""'
.i. 1rt-t ...... .i. ........1o. Co1ou1ar e1
Weuloatodt.vloJ>l'<OOl>leo .... Pnooi4o10C..,..,Ldopo

. . Empl- ... -

u.u-.. ..,. prdl.io

.o_,,, o. -

to. m..i_ .. _, .. _,0_1o .. t1Hodtoo .. ..,..,. . . . p 1 o o -


.... pOl6'>dol.OOOIU><u1)91piloeilndt.(o10'P).ll"'-do""'-

:::.1!':.::.::.~dlln-{ll,...... "'"'~,.

..,.....,,.

30. s.~a"""P""''P.""''l"""""...,'*c. n.0111.c .. ..


.... m6 .............. o.01t10.,.pN>d..;.11.112-. . . co,(-do ..
oou.loodoool-llo)71.!IS"U.doll,0!-bl4om .. llll>ollo11g
tOO,;!. s . - " " ' - <1oo.001110 .,.......i.... <> co, r 11,0

rf<COSl<""oll',1..-.ioen"""kr<'"."''"''""'Col)\po

dcoplo>4 . . .-o1-1gw.1<1o...,....1oqaod>oan-dolM0.1v. 1.a


:::::..~ _,,.,;,, " 1M6 gr./I. o.loolar lo r-.1o <11plri<o o.i

31.

~~.:: E;::-J:~~:.~~s1:;;
..

::=~=.:-~~.::!~~.;::"r.;::-=.--:
,., ..,.,.. .. _._......... ........

......,, .. .,.._.11,rco..,.....

,~orco,

::-:,:;.,~00r,::;,m,..:::::"..,":!':'i':"~

co,r..--.. ..

co.

i..,, .... ~ ..
.i...i.11<1...i_ . . . . . . . . ..a ..... To001o ... ~
lo
- - 7 1 a1Wg<A<>-1<<o lom....,.
<><!lNl.t",.., ............ ...ie.1&rlooporot01*joo
:;.~;-""CO.. 11,.
11., ... i. ....,,,.

.. .._. .. ., ...,... ...........p-. ....


cor

3:11.

!'.!.::.""::"J.,.~..!...-.= ..

.r-..::.

-ll<>clo 11<Ltod(flc-I0.2). E l -,.1<>-lo

: ::,,.-.: ~ ';..""::.~:; :.::-...::"::

,.,..,. . . . i. ............. ..;. .. -..~-

do 11<L.eod .... -

lloju~do-

:::: .:!\:"::.:: : :"o1'::.~_n:_


~
tn<JDOlo""'polla Vq-...,.dopor ..

"'lleoooovolu-clopaValobojo.~I',.

c..:.r.... ,.,...,. ......,..,. ..... .i.odoo>aldott1Vr"'.-

_.1o,..-<1o n..ia-.. . . .. .,,..rriml<1o..,o1 .. pllardedio .Paro


h,....kcluralupoo_..,......,deloaolveleodeme=rio..U.l . .
por-jodt1 ..1tt. . aopttlo<del<apilar<en'ado1q.. elohol de-.:ozlo
<olaot<& n1DO.,.pllar..UA<111.poronci - d tl ol ..Jde_,,,,.;...,1a
pri...,. . El t> 00111pl'imldot1"allor'aoupolode~<.demm:oN
mbl& p.rodGo (PJdolg.i.> <Z1ol.U,._A, (J Dodoclruool61moloq.. de
,.,..,..roD<ldedeV, . 1,1t.(JSIYlll>lW o.s .... ,1 - 10 .....
yA :I0<.111.,0lleol&tlob&japnol(lo .. oJ ..........
:IS.1.alll~p.......diodeuoo""""'de!S o ftoo<U~ooeolll>odco<lo

"4 .

<J<ttid<>eode uoos:'IOO!Ol.a !lOty700=SV<IO<lllo.drupln\orlooode


onu!lOlllsplr.clonel/llllaalo. (o)ColJ .. <lolumtodeaiN,.,,.....W..a
""di<l.--leo, 'f""..,. _.,. de\8 ...,. lllaplno- &.{J C>lil
"elpeoode'"to"'lomeodeolro1{Sopooq,..lacompoOlti6ioeaY<>I._,,
deolro .. de2lf> deM~yNJ> deol~oo~
~_., 1o;.o1< co, .ia1re-ma1oaO,\llJ>vol.-..y ... 01 U.
<pjr.depor"""l><""""P....-ioeo deolrcde<lorde' f> ()IQo!-Olo_,,
deCO,.,.coodlelon<ooor-i..,fl'O(l ... <11m&mooto .... _ d o l8 .....,,

<J1 ColJ eo<lpnodeoolool._.<1oco,1


a&. [,a ......... de 1'L~0, lll>l- """pl<ade <O <I ptolil. - o.U.. 12
~.063 U - l.a~q .. t;..,.1_ ..
1<..~ o,+1rn,C1 ll,+NoC1+211,0
C..olot<lpor<nta)odeN..,0,<olom ..Ln<>ri&lool

96.

~ ll~.: ~=.&~<;.:.,~"':S.';;".

Po-

:=i:.."'~~!~::.:=

lo"<l globo(ll qMl&<kDoi<loddt! ol,.ool.fu-./lilroea 011U


, .. ~l<loael).
it.'. (o) A..,..dtrloolllobodtlwol>lo1DOontoriotoiooU.....,""'._...,,,

.''."....':\ ,,,i'-

~'!:!

-d-..,

m"" -

.n....u.., ,......,.. -

38. ,Coll,.. ... 1ooompoolcl6nllo-""od&llo H1 y0, ol0011tila"'hiacl>o.


UD IJobo de 16 polgadal ilo dU ... tro q .. 00 l<.... la jwlO"""I< - . la
globo -Ogr.11a pttlli~ 1
-1ol0 "'"' 1 :lllt.)

-(El

PllOBL[)IAS

""'I'"""'""'

/foKMRl"'"'l""'l&O

:lll.

:1:,e1..,:i .,. 130....,,1'17t .. Wlml . do l( , S e 1 1 -

"'

llDt.vuijo .. _..., ..

~':... 1~ 1:,::~r;..::,..';"

row ...

Q....

-.O,allOO-.yM"CJN

ollrlri<o. c..Ai .... la p<al6o> do

o4-.

1. C-"' J!B, ....... --~-- ,.t11111-.

<:.61- .. - - - - '

_
t1----..-.io.:111ij_,,....
" ,......-.
... ,.-.-c1uw.....P91Po1o....-J <Or.
t.11 -

-ta
,...-..w- .i..i ......- .
!IO PI

w pnoiOoo ol lo ... _ . _

...
01 "-""""'"llMt"""-po11o.ioo1
a. ...t1ol.olM>lf"d--
xi.o1..- _ .. 11.1.i.
_ _ _ .. ..-1a1.-.
1o ..poa.
t.11_ .. _

...............
. . . . _ , . . . . , _ .. .......... . . .. ...

_,..,. __ .. _, (Lo ,,_-- .....


- . .,.,.-._ .
"SI-----....
.l. . --_,..i..
tl-----...ijol
. . -
..._.,lll,;
- .~

.., .......

"1"~

.. ,i:..u_lo _ _

p./

1 . 1'

--,.,..--1...,no-.....-11i. .-

. , . _ , . , .. l.J.60.,..1.ii.

-. ..

1u1,.~

Ml11111 :\() ;cm1 .. 1o,.-

, . , . i . 1 - . . t(l) 1 1 t - ..

,..,..io r,o

.iu..-~o1

llH,,('.doolt<lo~ll.otlNlollH\oJIMp-pUdoleodoloo

.... t1..

-...

_.._,..,_U-l:O,l t&L .-il6lo- do ~H

pont!lml .... e1C0,.11t_.......... 1o - - - - l 7 ll do

oo, ..... __ ,i:..u .... 1o,.-,_i.i.iooo, .. 1 o - 1


_J_ _ . 11t 1 71IO-.
....
. .. ,,,,
_ . . ._
.. _
tl .. _ ......
" ,c...
_
_

1oo--.---

.... i:.&l-loB-n""loo_.._....,_11,\00p. .. M.

:::::.:r.,,.-.,,.co1 ..

...

laoo"oloolo...i..10 l ~

............

..

looJo.~1,,...._

.. loWI,..,_
..mir1o.---~

r..~

...

111tjt.aor.lc!ldool>ltner.t.l<ol&rd-do-olt1.-p o.-.
-lodt'1&.-llojopnoidlo.1alal.do ... a l7 ' G.

IO.

____

lll -<ltlll~ dll-v.doa"f"i<t'o (litjo-

......
-a.po..i.r.
__
""""" ... ..._...,.,_/-....j
:::::.:ii--"J~ )

lo ............, ...

.........

ll. U. ... _ _ llolD. - v . t p j o n -

,.

.... - . . .. a ... Jc-.._

..,.,,_,.,..~-.
--..-,~

-..,,,,, ...... -

..........,

a c.. . . - ... ..., .. ,,. __ 1,1 1. . . c. 11. ,c..u- .. - .. po.o1o,.-.,o.1 0... t

03. ,Qlll ..1. . . . . . . ....,u

,,.c1

o.o

I!'

olooll.ol ..unoo, c:a,ou. m . .

M.1c..u .. 0L-do0111J.doll ll, ~dooor.1&aa.r lr.''C


<0.t .. l-oc...,UUgr.dolXl atdldoo-.-olr.'c 1

6.11.

m-.

60. ,c..lln<l-IDOk<lat .. ups,till66aJ.do~l.-doo-.opo


o7117m ... y!IU"C,-ol,GV'
61. C..U .. lo-1"kd0t.lllU,guoT& F y7'1..,.. !
68.

~~.::..<l<llold&<l

..

lo;ti, (o)oa"""oticloMt...,_1<1;{~) 1"""".

ee. ,c..u n --1or-1a<1o ..... ....,,._<r.,,.,.,.idA


OO.

..... _ tll"llll,.~110yl5"'"'
l!I0,6Mrt.<lo00<olOO"CylMtit<0
.. Tol.-0"04al,
,cm1
...... _ _ le<oluddvoporl

111..C... otijo,<oro ..1,.... ..

li06,aa>J.y.,..r-""""" .. a,30llSg.+

.. r.- .. ior&.ll<oa""'""P"-lo~d01ooma.

rir.'"C.Loolljo10li<l>plo,.,...,._...,po1oyoo<oo1pt11olpklill<>
1ot>oi&o,.r ......_.,e<Dilll>no""'ollnocodo..,..-111.u..o

....... pro.--...... .......~.- ..

r<q-.l<to .... -

.. 1o1.... 1ooo1...... 1o bod.-i.l4o.Lo_...._,. .. a,uo..,..+


!f10ocod<..,.. ,cat1aol--rdelgul

et. &1 .. _ltu _ _ oop..i.n>11td3..r.doooli<oido_i.;.,,.


oolndodot<1oOOC. S.lop4<l !ruooooott0-<lo,.U..U....011"..,., - , . , . . .. Poo<aplludo"'4rio.Lo-Ot.1 -ltuqooo_,le!olo
t1 p<. .. -rs>6-.p1<1&mNtotA,.._do_idr<leodo,""oto
011.aro.., .,.,....r11<1e1porim<d..,lohodoa"8,8C.llooplo6o<lo""
"''"'~-elob'obal>lolli
tUllllaododel-.ltuotto.-dol.,........

..

yti"""doll\qvldollalilooalldopot-.....-11-- ..i.-.... <I Y>pot do! llqoldo; ... . _ . .. el - - .... do


- I UrYitotor .. 6<-)6llltlu...,lo""<l'"P"'""'daloolyotto.-del
.-p11u .. wattoq..o~el
El _ _ . . . . , , _
bol>loi-doi'8,51ellF.;iltopofodde_..o..,poM.0,3183p.lo,.....
__
... ooma.BJY<11.-.o1t1-ttoo

-"""""",,_.i..

d.,..1oel~1<>1

- - l'0'-1<io del q .,.. _,t<olo, l1>0 13$,G ..r. c..ll oo


l-....i-luddllqaldol
113.

M.

El uiol&delu.,.ddo-pl- .. t.1 ..,...i-io..,ltrior,dioM.t"C,


y 11,1% CI. Co61 <0 lo - - . , . 1 -ola _ . . . , . do ....

::!,,

::~od~t;n"'~,el.?:.:":!;.:.~::. ~~lo;~

=~~:!<""do':"",,..."'.!'~:'"~ do U l 111./ala.
M.

Cal

l!.,.Olotl<lod<ool>r<1<1ao l .. ODalll&dt.puo.d<tttmiA&t ol l>Of<"l'l&J<do

:.

<1"<.r..dloodoado_,do DCl1.._i.a.<1<>ool>ro-ol D, """"o<li<1o.

~-==LI<&-."~ ~"':!"..~~~':~=:

1...... ooopotlotlD,t11C.ll . ooco>


IMI.

4m-<lottlbt<y<laodtlpt'O]l.,...,, l <tlor~).000t:'.4

.....

<lodolol'OOlnq"" tlenolopr ..
Z.+~HCI

:ioCJ.,+ 11.,

t.i<.iv<I porotajodo<iDOH lo m""""'origla&I


~T.

c........ -

.......

_"''"1Proei,..,--..ooa~

porelompoj<cldoint qoo .. di>UnlO puod obj<l01lll_p_

o.rnl>oo

uptt\a><otaoadt"'P"ioqnovita<-por dpooodel o.lro'l"'"'P'*-'


t:o ... ira.""""""'u.n.""vo1omen o l-1.S .ml.puo ooelo!t<:l7,62lllt:'.
olMoWW.0-doll<oAoomy-do<l ,. l,3gr./-.J.Ool<olort!pooo
- c l d m a t r u . .. 0oc1r.co-.1oqoaellmooopoou1><.11tlva<1o.
(L&d....idlddtloint<D lu--dollpt>Odo ... 0.0012.,...i..~
$>. 1:1...._do l Gp.,.,.. deooo\QQ\vU..U .. milltoodopoo!ioollo..,

porotD<ill .. .._dr<_

q.,. .,c.a,,.!;;loL<mponw.t.doltaoooo-

do'6'Pd....,toload<heo!IO"P d"""toddlo,ellellq "...ai>I'""" dopoolloo.(),(j oi!p<90d< poolloo .. pttd.<.tdo--poti)llo l


(!) lllloptr<lido""'llti<looodo dll1""onloo.n.. .. perdtrt oopl6o
dopooliAt.l (L&donoi<loddolc.a,,11qa1c1o eo o.11111gr./lll.Bo....,<rqoaol
volllm<llM "'po< t11<ltat>q o o - IAOliu.dod"'*"to ..... pttlodo
dollt"'P01,,...lop,......J'O'<lolp..-i.ddc.a,,eoo.Ho11).
tllil.

Uobo1611.dl _

q.. ptMl0p."-111 Polpdlt<lo_lrO._.do ..

hiD<l>oCOtl 11.tlio Tlil! .... y TrP. 1C"'1""' lo r--oioaol del (lobol ( S - qut lodtooldldde! o!t<,.UOgr./litro<D <>ios""

70. AO<ftl-tli>ll6oo!<IP.,.,i-10oolerior oiM llcaUo_,_,...,CH,.


:..::,....""";.,~i6' PIS!lorup ....... .rirm.11 ... 1...ul<elo .. lo<no ...

U. Estequiometra 11
Clculos basados anlasecuacionas qumica1
UM6011ad6nquhni0&11narepr ... ntacindclhoc.h<>uperimen
tal. Se dan on cll...Soiquier<lo!os mcll,.,,.1 n ll&do d recbo loo
pn>duclos d o lo.iuocin.Pu<$!0qtteoo "" producenni .. du1ni1on
.ito<Dolenun,.....ci6nquh11 iC10nonucl""r,l116011acindebeaju.
buw d e tal forma q1>e todos loo tomos inicialmente pr.,.onteo en lo.
roacti>'01 .. oocuenl ,..n enloopn>ductos.Eotooignifl0&quo o!pooo
de lO'I pnxhictoodo lare.cciOO eaoxoctamento iplal peoo do lO'I

l'Mcli-inlelales.
La Dllly<>rla de 101 clculos ..1equiomtricos en la. ec:uacioneii""
bOCIOD &\rav,,de lreiJJ)lltOI
l. Det.erminarel nm10 d omole1 que cone.ponden a una.,..,,.
t idad dodo do !tima uWmci& incl uido en la ,..,,ccin .
2. llacer""" dcla ee<>11cin quimiMajustsdapa:adelbn:o inar
e l nmemdo mole1 de l& t11S...,,oio p<didaen el clculo a >Mtirdel
ometo do la111$t&nciadW.
3. Oonvertlr el nmero de moles de lo oust&ncia p<dida e n 1ao
onidedeii requerid .. enlaproguntadeJ problcma
E!IOl~po,.,. .. ilust.ran enlosoiguienl.. problemas.
PROBLEM A: Elol -" ~P<N"mklllAaioolOdolCIO,.
(<) Q..lpooo .. O, ,.oblieao!'"'li<dtS1.at.ICIO,>
()1 C"'1 eo olvolomood<ICl,,lllOC!i<lo"'""'llicloooono,_..,,
';),.C~QM volo..pori do, li .. . _ .
iM ..._ 1

'"'"" -

Soloclo\a: .tl.~ --toaUYlo~o.l--'" .

(li""ood<.),r.1o..,.o1....,,.,,,.,.,,..loo_e.,...i.....i. .... 1:ao1......,


-"" tllCIO - - P<N"<:alcatu.ieolo,loopt<I...,.
ooo l C11 0,;at. ..1a lot1110-moolooc.ICIO, - Jl(J +o,

r:.oj<f,i:\:t;:.~6'""'-'>d<l001 .eo-n.poe<<--IOO, - la+---O,

....... ..-- ......-----,--~---,..,,_

tKCl(l,-DCl+llD,

Abono, o. . .1.. -o1~:.....-doopoa1N:(l)da7


v. _ q"" (\ ) M da I peo<> do lCIO, . - 7

(1) ~., .. Ho<o.

.........

(l)--lrwooa.UdodcloO,prod-.--

. . . . . . . . _ _ i..soo . .- -...

-100,--

l:~G.:::

- a.OS..-100,

..._ ... _ .. o,_

,,_, ____ ..._


. ..-.1- ... 100,..-...1.-.v.--.
-~.

.... lulo.

,:.::~, O.OIU-ICI01

-O,prohd<loo -

-o.OllOl!- O,

......,,.,.,.._,.,..uc1o<10,1""..i_..,._..... .... _
S-1'dd..-(o)

-0,-0.IJlllll-O,.o

.:.::.o.

- '"

<>---- -o, .. .. - . . -.....- . .


VllGB. llnL l'w~

""-o, ... a

. o,OllOl! ..... O,

:.iw:,o.

- 0.lllUtrooO,

. . ..
----t1m
-t11c.. ....

<ol_,.., .... o1oo,ooc.<( .. . uu..,.,.'*'<...,.d...i._ ..


(..,.po11 . 11.-.

"'. -m----.,._

""-o,-o,111Mtroo.

1u

i... p - n w

~m;-- o.w~

PR OILEMJ. :lll~,.........-1a1a

tlloCl+llJI0,+51,S00 -lia!O, +llWl!IO, -+ C,-+ft,O

....

T QU I OllTau

,,

~:=-,1,,.,~=--:-------a.

....

!::!"'..:;: ==..-...:.:-:::-.::.: '! =:: ::...-:


doropo...... ,.i-.............. - - -

v,.aoo.ia,~~ - ..o..i - o,..ou.,..

-o.-o."uU:::::-0.011111n.t ~

... ,. _ _ _ _ ,,_1-o.-llolloCl1l-ll.o,.Pot-.-...

.., .11.0, . 11-:..;;; l.910--o,


.1.1111.10- -11.o.
-~
-!'>Q:,.~-:1~::~10-0-0.

, ......

~----1oo-.0,1llo0.

-:c.o-us. 1o->-:c.o.-..;,.~
-u111:c.o

,.... )lo0, - 1,1111.o--11.o, .....

;:~,

.. 1,1ll f liO,
probl ~""'" ilust,..,, Ir. formado operar en cualquior ciloa
loN1equLomMricoqueco111pttridtpeto1dt~VOIJ"'Mm-do

EllOtdol

S- Sia ombugo, oert 6til couiderv ou.. dol problell>M que o


prime,. Yistll ......,...,, dii.1t11i..., uaq -1 ......1. ao lo - -

PRO l L l! M A.: lllll6.W011o-,n,...por--llo


... , . - ..... <Pr- _ _ _
pl>o-.1.s,.
dOoo), l . o . - ..
a.s.~uo.-m.fJ,"'<

(o) 1Qo!i-dol!(l,-portildolO'-tlodudoP.S,>
!) 1"6..,..... d<olr<,..,llioo<i-ltm.175'r... ..
poroloolotlO-dudoP.S,ISvpoaerq.. loin-Oltlp>rtloolo

doO,volSol-; (o) l.&-lodi<a

~ JI0"1fd<t-dol.S, .. obtkG""S-doS0,.lleoot..,._olpt0t.i.--vilt10DtloluiiOloGclo

<1uo.r.s, ........ 1_..._,...dhporoM1<111orloo-doSO,


~ptrOMlol'O\)ll<rirtllll&pooWlot-v....i6oi

.. -duporo

i..llMOl-d<llO~C.,..doloodoloooodoat<111111dodtodlallolu o loo

.....,.1oo .......

1o
oaldoddo--{.., ..... _
.....lodu~"-1oq"'3-llo P<ll,
du5-doSO, .. p-<ledtom-q""3-loa<bodo<loP.S,
don..5-kmelododollO,

- - ... -]>f<'llol<mo ..................

mo~tM.1'.S, ,:=~~
- ur.mol too.Fdl,
- i... toa.

so, - :=::~~, 0.16; -..to<>. r.s,


- o.331.-...1... so,

()l.&..,-.lo-q.. t...ie.dofdl,oe>lla.oll_O,._
t<llWpioo"'

llmolu-ioo.o,
f&Olr>-..,. . O,...,...r<>ll . -..1o<> P.S,'O,!G;-.1oo.Pdl,

- 0 ..00 ....... ioo..o,

--""'. 1. .11&1. .

M1<nM1pi........t--<*letdor elYOlu,...d<olro(eopleocdbkoo)

a1or11''"'-q""10"_,;,.po,.1ooL&rl01oo.olo<ll.1doP.S,."""'1o
qoe ... --.i~
..,l-aiarS-"'peo--oomol
"""'l&dodo . . . . .

Joo1lnla.rtaoooportildoloodo-

looq"'y--.o-,q.. nlMlldogoo ... po.onvo!oolott,


ll""eoG. . H a<leodo-"-ioor.eto...docon ~roio"-lol"ll! . 18,L<

. . . i - - - ......

p1o1 ......... C!I .

.:;.... 1:.~. ~ 11.0=-. ( 11 ~ ) -

.....
-1.11. 10'-:>I-

...i-11oo,ooc.,-o.--- 0.7.1110'

.:::.":o,

UOl0' ..... 0,

""''''""'1.ir.-u..o111,....i..to ... o, .. ........


ICll'.lpl-'ol'""

ffl-dooL,.. ... c.,.11,:io. 10''"'"'"

11oo1-11,

po-

11...i-

,1,....0,

---.

rr r

11 lWi.

Codlnlondo76'PonpadooC.

f(-licndoJ(Wf-tl"'> (-f.i-)

~R OllL l!MA:

1o.l ... _doO,ollrCr1J0-.11-1 opora

;i....::.!!':',.. p- 41,. , mc r no .. ,
c,11,

~o, .

s ro, 11.,0

WIH: ~- .. -~,...pri-n---

loo_
4ilklllo .. ,..liolod. -M1oaLOOpl.oa.a_IO
.....
--too;..ddoo .. -

-- ........ -- -
------------""'---~dod

1oododvolo-d<Pl"P""'C!< .colcoloadool""l-<loO,,..C 111

.......
..................
__
--lolll,._..ol ............
... do A_..._ ....-,
~-o1u. u

.io1~-...i

lp

: ::::.11i:....""":'..:......!..~ - - "IOit -

.i- o, ~-91.. ,'u~"";,11~

~-
=::":..::-'..'*'.::: :'"..."".:.."":::.:. _.. .-. 16

P ROB l,E MA S

A R-- ..........

$0!.

l .A;........ o l p l n 1 0 t - . q ... ,,..,loo1-...io.loidold 1lood - .. '"""""' llo-noofoa4lr OI0,6D ...ctiYG ol l'J'O'loclo.


(<)IL~UCl,, +0,
(t ) Pll(,'IO,\, - PM) +"'.o,

<)

:i..a,o - ~

.,

(<l) r o+ ll,0 ..0,0-11,

~f;?:!~:~w.o

w
(l)

11.0,+HCl ll,O + ll.O.a.

Z:.+IOll ~+ll.,

(JlC+ll,!IO, ll,0 +90,+C.SO,


( ) Al(ll0,\ + 1111,+R,OAl(~,+lo"ll~'OO,

( l)Al{~\+ lloOR -lla AIO,o-Jla.'IO, +ll,0

t. ~-- ... ,.... .... ~ .....


..... . - - . . . , . _ .........

1.o1oon- .... -

1 u - . . - i . : uoo4i."""

q.. '"'1oluo .....1"t Eo-oliml.oarloi<Oilo looopo...,., .. 1..

._-<1po.llqol<nq --,.o11oparuor 1J:- .... ,,__d


pt-o1&4of"'" -'"'-
(l ) F<9 + 111Q IJl+ F..c._
(l'.I C.CO,+tHCl CO,C.0, 11,0
(IJ rlff,CI. eao1:111,+c.o,+u,o

i: :~a.":'..:o, ~~o ;"":!. ,..,o


('1 "'1+31fo'0, "1,(IO.l,+31la

(7) C.C,

+ 11..0 C,11, +

r""( OH ~

()

<!lM-cloYellK....,..l&ponpttJVat(Q,1-...S.ll.Jl>(~)lll

bra<loll,S>

r ,eau................

plod.....,.,...(C.C0,)11-.l""""'"~r~;~.,:--(COJ."-""""-".._,......,:!0%<1o100,

(<) ,c1oo-~N.a1c.o
((1

<J
(/)

.u...---pro<1-

.. -

~e:;::.::; ""G1<1o!l5 %

....

_~u-.iomi,.1

Qalffll....... N c 1 - . (M % <1o NG1oa po00, .,,......., !caof


1,1S- /IJ y q a l - .. p......-(GO % .. P o . . _ - -

:-:'.:~:-:.,;:: ,~. . .~1;.. lkidoooll6ric<>~clo.....,_,

-Ue..

l.!.<gn./...i .
115% dotll,S(),.(l)fi;t.6peoocloldda-
.. ....... . . 0!)5 . . .. . . llOl(ll) f l/'>6 ... _
.. _
Moootail&-ptOda<irilMVo. . . HCI>
/1)ht.lop ..... - d o lf,pord ....,._ .. 1 a . . - ( 7 ) , . . atillooli<ldo
M>Hllrioa.......cl&l .. l .... Vo./'"1..yql>O""'ti<noM,l'!C.doll,S(), ..
-(IJ.i;t.6-yfli)'!"lol
. . . . . . . . . . - - .. . .....
......
_ _ ..
,,.,gn.do

. . :e:

~po

(~) E:::-:=~~.~~::!et~~:: ~
(i)

Uofobri<o.oLo-.ptOd..ol 5JO~

~-;~'~~~=,:i.::.::-

.. M,Q.!:Ml .. d - ... IQl,GI

.. - --

por r.." .. UIXI y


(JJSode.........i1&p....,. .. ""''"...,..c1oo,N6grs.<1oooli.ot.1a>pan.,por
q. . . . "" ... _
_ _ ,,_....,., ...
"4>ol4ocloll,S(),
.. _
- ._
. R(:l-oo""ll>o"'l&-('I).""""'"

__..., _fdro _

_,.,. .... hl.., ....... . ......... .,.. ........ (.... -clolll4l<ID<loo


dooodloyoololo>)q"'obootbo.ioo_.El-da"'1_aa_'6clo
_
... 0,3lllgrs.,()o>'>000\1Jodooola<0111 .......... -...~,
(~)

So"*""""'l&r-dooaam-.. .. Ml7grs.doYelllmpuo,_...
doolllJl-....ioloporllCl- ... 1 a - ( l ) p o r .... ao1-..41.
l.W. do A~~o, El p-.lpl!Ado .. ~"' lflnl. lo"6 y ..,._.._
tlpeoocloA~p .... otldol . . . . Utigrs.,C..U h" l o - d o l& lraO<tgf..i . . FoS>

a.

!.~::'.',-

..

cm.----au. . .

Z..+ll,90, a z..l!O, +D,

(J1C""'""'-.. - ... ,.,_,,.._ ..a ~ll,i!O.


......Olilboa
u,._.
g100o-._,,,,.,,...,1111c1(l""'""'

1-

oa..t...io-6" 0, .-loo&ri-S lilr<IOdo ll,. _ r - _ d o o o


f:io ......

.,:111c

e..,Q..tolo_do .. porl-O(l(t"C7,....tm... . . -.. ...,.1opt0dnool6'>


do\O'ploocdl>Looo<lobl~-1ao..i-.-- 1

HJ>+:W Y.>, +211,


T. ==""Q,-<loo731.l"'-"'1r.-"C-oon~rr.do

; ll<>O. - lllloCI
5-(o)oC"""... st-dololo0,---~51-do0.
100 ..... 771'C( )< CoblOo-do flGl -laa-lo""""6<1t
lldO,+<llClKoci_+ci, + 211,0

t.

, c..u.io11,11iaom ..... 1zc .. -

dol.5gr.doCoS001
Co!IO. +llJl Cll!l+ l!JIO,

..

.,.,..--.-.i-.

IO.() Q>o<IW>l-... do O, oT.J0 ..... 71r .. ....... q_OODp.do


001aaoc,e.,,1() 1Q>o<IY<llumeodooln(tl"'do O, ..,..,......, . . , _'"
po.no.....wi.itbvo1.. _Udodole0,1

CJl.O, - C0,+ 11,0

u.11o-.-.-...--.i.1a-..

fillloO, +l611GlilllCl+lllloQ,+:J..+SU.,0

e"'

(ll<IO<! .i. QlnO, .. . -.. P.. _


2.61. ci. ...
( JoC""" ... """"* 6" 11C1 .. eaop&oon{)1Q11t...iumm<1eool.n0t

==:-~:-do

HCI P"'" UllOI ('lt<lt>' -

doll.A(;l,

----o r

oo

11.Se.....,.....-l<loa!lricopor_dol_

3Cu+f>Hl<0, - 30o(l<O,\+t/IO +.HJl

() QO<!-do..-1(J - I O o - d o H."IO,OM1o. _ _
.

130 .....
'6"CI (<) 81 lo
<liooh:l6odolddoa!Lt!coooolieMIOlllOleo/ll""'q"6YOl""""'dolaoolo-

p._,v lOO mi. do /10

elilnooompl'"'

Cl.l.oo000>p-10odo..-.&lloop .......... llo _ _ ....... e1 .....,.,

:..-::..:.~-::;. ~ ~= :---=.~ ~,::;;:


--"""'-A.U,.qao~__....,.P"'"oloolor.,.,.<lor ..,

"Ofpejodoontnl<o"
Ua +

11.,A>O, + 811ClU.OO.+ Aalf,+-01,0

Q"6Y<i1UllloOlldo Alll,oTIG""".JZ'C .. c1oop..-porT~IO--'gn.do

=-=.;,.:-:.......:. -:::::. -

p<>;ue6t. ... ..-ioo -

_ . . ...........

U.lll0,S 11"'~

.... ,....ii.i...i......xim1t111o>lll-..................
- . i . .... _poorailoaYOl-. (!<olpooodo.P.6_._

- - .... - - .. .,pieo. J5ploo9pieo- B,S - -


--l(Lopt<Ololll-lrloo .. ,60 ..... 71a1<mpono ...... 80'P)

l'ol:!+:lllGl. F.0,+ ll,S

1&.

~= ;,:::_d.::::;.T.1q~::=.1a1eoiar!":,oo.,.".:;:..:
.....\il (olqaol"""""1lo)q ..... -

.. orftllrodopoorlo_ .. _

lll +<CO l<!(C(I),

io-$--

=':.,1:.,~:;:,3"""rwr-...-,.,.,__
11. ~.,,.,_,,._to ,..,,.i .... 100r.... .i.oe .....

"'"'"'"m,:.s.c.oqooPf'>'""'~"plodn..iu..
~, - c.ct+IXI,

:.:::::';';...:..::;:!l!l'F .. ......_o .. o.-.,.<Odo ....


:::i-;::;;:::--..................

J1. Jll......-do(lot"'"1d-IOJo-doJl,00 11..o-.Jgolo OI"'"'"6oo


p1ol!Do.Loo<1o<O,.i.....-

...~ll, + w, - eii,o +(!<O


t.'W+O, - r<O,

,c.u...,.p;.. ,6-<lool,.(tl"l';olo0,. .. ..io-)17'tr

1 """'"
--'""'"-olo601"m.dol!H1 oll0,poor_,,,_,

=::-.. .'"i::::lld."""IV- ..

1a.,"""""i*o""*""""W.(11,: .. o, ...

. . i . - ) ..

-1ao"""''"

,..,,.i-.i.1ll'plootk>oodol<0,<4 I N " " - - - - -

19. LoGompt.!lolhl ......

i..-..- ..

e l p - - . , , llloa

.u._t.... .. - - " '

=::l~ :,,~!:."'"~:-;,....i~:.!...~=.::
u.~o,+ll,ll0,+ 3Rl' K/l), +m,!'.SO,+U,O + ~

.,,,_1..-~o1o--.e1J10 .. ...,,.. .... _


......
-good-710..t. . . . . ..i _ _ ....,.......... , , . - . ! l o tmt.Jdo.
"""ua-'f"Oml<Dlo ... _...,,. L'IO,

- .....,.,....m_,.

71,SOv~--"7.5ml.olo ll0 oJo~do.t3'Cr

:io.

pttll<lodo7almm.C.klllorel-lojodoillO, ... i. -..ori&IMI


(o)JC..O.loalil>oaodo>aoo_i.o _ _.... 11, r-..onbololo
-do&ploodo.-T30 . . . rzc.(ll!a'-nri et

-dol-..

llol6o011eolN_<liclo<l.. ,(Lod<noldoddel ...... l.2pt.fl.IA<l..itl


d-loleltloYodo.)

IJ.() S__..q,..logMOtmo oo <><lt.Do(C,ll,,)do-ololodO,f. f7-/ml

,Cut.o"'

.ir. (11~

.seo, ..

vo1->- .,,.""" .. ""

,.,i.-..a.1o,

, ........ C(ll<ID&uapl6odoruoll<>al(Supo<>Uquoelolrt..Uo7W-.

:;:::~)::;;;,~=~~=~,...,
21.

W 11K1Alduoaando I> pr<-

Ualabor&IOrit> .. morcl&lq10e--..Uripldoua""'1iolo..,...i.
<1o1L~o. . . --Lodo'<:ldo<,uWlla.odoolo.Ltt<-Ll'o.....-11o . . .1

=:

;:::-.....:,;.;~~aod..:,~:-:--~~=-.~~

"'"""' ' !l<obogn<l-OO""t<"""'"'"lli'G7baclotodumtdldu


dop.-730..,..Eltul>o-pi!uodo-1 00 .,..~poood
.,-~-tOJDOFM llt mp<'Oponq ...

.._,,

....... -dldoneo <li-

SI.

lole<larado,.baro\a
... 1o . . . ..,,.

41 ....._,. .i ,.,........""mm,

na.-

&.d-.S.llumUpon .. llde...,;aecl6'1delo.lb'6-IOlal ..
~ .......... mo&e1odO>C>>10<0lo0011Gu0710..i;.,,,. ....... .,,_

niedladoCO,p_,,Todot loo po<>d""'oo--lRY&deua

to1'ooolulodo'1""tia>e_d_ .. _ _ ml ..... IOdooloohl.............. 11,11Rvhdouno<liool-do lOllpon""-ber<IOO,


7ol opo.. Elll,..,.-bldo7M>Y<ll""""ood<lumlao_...,.,ol.,.,.
(de"'1<0od - 13,66 pt./ml-~ q"" d""'*"" el 11., ..,...i apuolO. (o) llD&
............ !ll,llllfl:........ . . . -Cllr~ll,OOOll76ddo1*>
oolcoql,O,ptt>d-ll.,013Dom.71l'G.Eo10 11.,o1oop-6.13i5pt.de
"""'uto.Go1c<11u<1porc<n1ojo<1ogti<o1o. .. 1am-..ongUMol.(~)U""
romp.....,qao0011tieDoG. 11.0,7/l"luo -
. . . . . . .--dolniWpl>oP'l'tolll>llOdodol>aau.Ell\
135mm. 771Gc1toplo'6IO,lii53llp&-do~. Un-.itd<<*rbono
o hld~-wq .. .. 1a"""ll....io-1eo1a ~ ,llO%do H 74'!,TI1 % <1oG.

"""

.._.,,,a . n.,, .....

l)e-...,.,.lnda,...,p!rlcodoloomp-IO.

PR OllLEMAS 8,,,~
2' .

.....ftw ...,,_,.,

~ ....... ,..~ ........o1 ... ..,qaodo.oluoaole:>ciNlo.lciol<o7loo


prWl><1oo <lo~- 11<> .. .........io o6a4if-alagda .-<!o ni

pr-od-.

(o) H,JIO, H,B,00 +B,O


<)C,11,,0, CA,OH+CO,
(o)GoG,+l\ GoG!l,+ G
(lGoG.\+ll,O - GoG0,+!111,

C*JW+C+i\9'"(C.'ll. CO
r/J c,,O, - C0,11.,0
.
[IJt,Jl.0, - CO,H,0

:S,:K~:'o.P~~~ ::'
~(~)CO+r.:'f.'.,~.co,
(J)WO,bO+MJ,

~- r roc-1oop-i...-_.-

...1 1.o11onlO<iop0r-

: :..,..&=-:..--:-...'.::: ~--=--. ..:i:: ,_ ..


---...~1odW.to1.,...i.r"'--- . i ..

---1o-1o- -

:~:;~~:ia~~~":O,'::o
(W)""-0,+-,0&lloOll+

(4) 1iO, +-.,,,ll','lfl./J

:: :;:ar:. ~:.:::~;~l<l,SO,
(l)Wl!l4oOa+lll,Or.la AI0, +311,
(W)lol,C,+IJll,03Cll,i ll((*\

(.

1Qool--..SO, ~

___

_,._...

(1) 1~-so,

(ll)IW... ... 8001


plroln l1&.XoO, . . .....i... ,.,.prqoorv(l)IOO v>.

m.""'... -.. ...


O,r {ll)t.-ci.
<o> 1Cio1o ... w...-.s;o,. -... ,...

.__,,_.
..... .
,_lolo -
, :=w...w.6.w..o1- .. PH<1--11_..... c11,
:"~:~~ ,;

(4)

~~.:..~:-

,.......,1ow...

11000............... -

p<9dodt

f/Jc.&oloo-!Ol ,Cl-... ,_.,..,.....1,D-ll, p0r

d,._ .... -{t),

-*1--.. _. _. .,. ._

fll1C.U""-""i!ft'6rl olo6<oodlo:<.,o,1 0Sdo_,......


--t.1-0,t
{l)

.. ,....._ .. O l ) p o r d _ ....

..-(1)--s

, . . _ ...
- - - - _ . . . i ... "'' .._ .. Jl,30,. (U'"'
<lole0 ...... 00 l(ll)1Qw.\""-6do1oo-ro.,...1o~

_,..aeo.,..001

(i)

--<1--..
... -...-.. -,..11-.. .-.. -, .

j{IM ... _
, .... -

.. 00 .. ,i.ol-

(lit" 00 -

(91" llaO,.l .. -

-.i-1.11, ., ...
,....._. l p . ..

lo-(l)P
.. !!0,,.....ol- .. l o - (l)M 1.,,_6cl
r1q ....
l,Gmp./ ... , _ -

(f)hnlo~

.. ...u _ _ - - - ..

.i.et " doll/!f'. .. _.,"'-''o6ol-do .... - -

-W<l,..... ..
. .... dlool ...... , ...
.. ....io ... -.._ .... .-1o..w11ooS0,1NI
e_""
1........ c_.
-u..100.,....i.!'leOR,,.. ,.... .....
.. ...- .. llo.UO,-'
.. -..c
...,...-11...
...........
-. ,c..i...,._
..
prod-donJ .......

tJol ..

ti

1o .. _ _ ....

,...i.~do l.I U1'M

a, .~iu

t.ll + -,SO, - "\(SO,l,+:111,


...... ,. _ _ . , _ ..
(llll,\11(), c.(OHJ,-C.SO,r.lll,+'Jll./J

17. ' "'_ .. (Nll,',S0, .. -

te. 1<1"'ol-<k O,O.t1i..,1rr ..

11.., ...,

-1oo>,.,..-1iu..., ..

Jl"Oll'60Plc,ll,"'!a1ml-<01Ul-I

(;,R,+8'1, - 300,+ ill,O

.....

.. w.(91,: o1oo, ..
s . '""'""-"'110..--.-1ooui....
... , _,....,.,.,
)
_

....

--. ...-

r.!O+O, - ll'O,

....... v- .. 11 ... .. . .
t ' t l i . _ ..,.._... .. llo&IO _,...._,,..._ .. ( l l H J P A - l m l d o r l o - - - .
ok .......
lllldM&,
V -

lo,.___
.. .. - .,.__._

i..,.w.,..,~----

r;;,p~

(llUJPA l\+d./)+C;,P,
~--<kl\:3Claa.yll'tptO!hloodol,l-dodia-IO

3! , j Qo6..,omt11do ll,ll a N:l11111>.1IW l' .. ..,,.,.W<l-P"<lpl""l

lliolOOoto>!"okJliCI.

MIC,+~ - Jtt..+11110

a.

. -, .
.... ----1--.
___ ..

1<1"' .... _llo

Jl,SoHO-ylO'Coo--pt'Miplto t olo~

...... 111 ......

ll\(l'O,\.- T11/>- ..

:USI

_ . _ _ _ .. _por1o{lf.000
r..w ...
,,...... ...........
111~
D.

.. m

- - - - - ..
.Q w i - O o l l o C l l -_"""1100001

,._.~,_.

,,.__IK:ll,

(4,..-- .. 1 . 0 - , .. IL'CoC!'+R,SO, -Ko,SO. +llllt:'I'

.........1'.)

... o) ,c""'"'"_ ..... _____ loJ""d-Ool.eli::'..!!'..,~-m

..... 1 U1c1 <)1c.1oo -

o. ll,90, -

,Qa6...,_<lo0,"""81do-.0-735 1''CpM<loJl"Off. . _ _ , llllru<lopundo<lo-11>,0,


2:<>,0 ,+:!Hp<."'!&Ofl+(),

311.(o),Qo>t..-o<lo:<o."<O, .. -

- - -1"1'C>

.. _prododrfli-Ool'!/)~

!IH,Cl+llL'I00 lloCJ+l'!/)+m,()
.. - - ,

<,eautoo..i.. 11o1111,c
'.11. (o) <Qo>6ol- <loll ...

0T00-.1l!O'C 1o -1&-~6-

o1&(1Ul,l}'O,
:i.~11,

+ 11,ro, . (l<Q,\f'O,

(<)10o' ...-doll,PO,(-l.Flml.1 .. "dolicido"'


pMO)OO"'I ..... ,.... _

311.

_,_,

(o),Qa6<0l....,. do ll,90, (doollllod l.ll~r./l .1 116"<1olicido..,..

~1~1&-fll""locltB.lll-<lo O., rocogl<loo-- UOma.

,:.!:.?.:..:."!':.~ -lo&a

(<)
311.'"'""""'"'" ... oi..('l"deO, ...
ll-q--lil!A.depo ......... ,(Aj _ _

"<d.-)l!0-.1-Jo_

aow~~~;~~l

' !':'.!:":"..:!':,oi".."",.:;.:.,":.,~ .un.u 00.1- un,o+uco, .

Jlf'OChdr

CJl.~+lll,

(o) 1"'6..io-<1oCO,a:iorc1m ... oo_""'_p1u1o ..

lol'f'l'l-d&oao. lil!A.de.....,_t.,/J,,0,,1(<)1"'..i._.<1oo1ro
~lilwodon_...., ...
ea1o-1(11oi..""'.:,:,!.!..C:-.."..,~~-s._...
Jl<oli6<o-d&1l!Oma.1

_.., oo, ...

...

";:.;:~::-1,F!'". .":!'":..'7:.:~...'1.~r-=
l+t!loOH+fll,O tlloA\0,+311,
- - - ! l o O l l ! " l" deltoOB ... _ _ _
llod 1.:uv./ml.)oo-(<)1Q.1..-<1oa1_1o_AJO,l(ooo

(b)

.o- ...

--oobpooduelol

:ai.!:"...""':.=--C/f..OIJ,.. ..
C(!.0, -

_..w_

'JC,R,Oll +:IOO,

,o-...i...... ;.oo,.nomm. 1 30'c .. 1.._...,....... ,.,,._ ..


100...,.doolool>olOll'%c.J..Of1Mpeool(Lo-dod0doloobol
..,_

:~~.. O d - .. -P""'.-lonoml>Cl>o f""

:=..:.==:::..:: . .

:-!..-::'.:Z.!:.:'
ll,O+C - ll, +00

_ P_lilbatof._,
oo1:..,. ___ {oJCaia""'pld-"""""""ll""no . .

.,._.,.00111,00IHl<ldooomo "" ..
.... - _ .. ....._,.__port.oo.luW.i
7e8'FM_,_.., ..

o.<11....i.i.o.totm.do_.,._,..,.

~~:,!..!!.:"
U.

- ()c..t................ - { -

,QalW>l_ .. 1"' . . _<CO+llJ~pe<pOIWM""UOOli._

..

.""- ............

~-~.:~-==-:~::=:.
l.!.()<C"'"'-""ootr()..,....., .......... _ ........,.'"""
-~ .... m!D.)O. . .

,i.......i-c1o11,010 ..... 91iF1

R,O~+CO

CO+R,0 S.,+CO,
(BIOO, .. _...,.,s.,-...i.1o

....... _

.....

.. -..-.)

"6.(o)1C.U.1oOmln.- .. pioo<bleo&{l<>Lm.786"F)do ... 1:\ .. _


ollupon1loprod-"6odo\OOTmo.do!lll,,...iJ'l'OO'O'lllabl.Elll,10

:'::..1:.i'".i..~-:."'.:""-"ll,,..

ll,+311.,-:11111,

.. -..-1.-......

(ll)<C"'""'--.0 .. ploo<f.J>looodoa'< (Tl".dol\)a0.1150111.166' ~

.. .......... -.....iaio .... o11t, ...,....., ..


<l.

-~,

Bo.i-"""'"""'poniw,n.,,..11,SO,oeq-s""" .i"-d&r
...... i..i. ..... tA11w1or ..

S0,1 -io......oo_ .. _

........._ ... so,.

,.,o, q... ,.

8+0, - l!O,

lllO,+O, - l80,
() 1Qal.,,,_._ . . olro(l> 1'do o,Ja'7'C1lotm.oetoqoi<report.
..,.,.,._do 1 T-. dootolto l!0,1 (r...p- .. 1G1' . . .. . _ .. ''"""'~
(11)1Cak10o~do-oalfOrioo(ll61' . . llJ!Q,-d<a>i
4od-l ... gr./mt.) potdtopMd..U..""-,.,."""'.rr.'

'3.l!J>a-~-

...

i.<WDl~ck

.......... _

-~ - -porol...il<l<bdoVMIBl1b""ol'!MloO

gropoo ...... (- l<H,.l .....


<1u~pa,0010...i-

-l<II pn>le!oloo -

.. - . u. . . .-w

HllO,,.,.

... o,lillgn.d.o=-lulol

biol6poqoo<00U -gllcocolo Cll,!Ul.OOOBp<odoJo:W_i.ml.d.o~par.

ooa!Oo"""'"- T37m. 1il!" ' C. C""elJ>OfOO'lloiock~

m lom-or\glNJt

Cl!,(!111,l C0011 +

12.

u..~o.

Cll.,( OllJCOOll + U.,O + ~.

Eslequiometria IIl
Clculos bll.111.dos en las concentraciones de les
d.i1olucione1

iandolo.~culo1eatequiomtticosde los""'ioo""" oomprenden

dioolucione. hayq"" oonid1'31' doo cootidt>d que oo .. handixu


tidohoot&ehora(l)laconoenlracin y{2) el"<>lumode ladioo!nci6d.
Looon .. ntz'llci6nde ooluto enuna dioolucin M p11edeexp~rde
muc:Ms formas.A efctosdeelculo e. coneniente rel&cicnulllcon.
oool....,in yel "<>lumeode llldiM>lucin 1 la unida<lqulmir.a, l mol
Mol1ri41d. Una diooh1cio quecontlne l molde ooluto por litro
de diooluc:i<>n MCOnooo oomodioo!nci6nl M.Losnl0<"" de o:i0<>eolra
dndi5linU>J de lllunidad llf>OxpreMn pot el vsl0<numbio:i ""goido
delolmbolo. As, 11,S0,2.'ol indir.aunadiooh1dnque o:iolieoe 2mo!e1
2x93,1 g. de H,SO, por litro de d ioo!uciO.
F...t.1doliniciu ck mol1da<ldellls dioolucio oeo.., u p. - medi1n
te la t<:uaeia.
moleo de ooluto
molaridadde !ad\ool,:.,in !i~de di ool ucidn

Dl! eiito .. ded i=que


nmero de molos de ""luto - molaridad (M) ~ volumen ( Y) en litro
'!que el puo de ooluto en unadOOl ucin .;eae dado por la relaci6d
gramo.detoluto - M ><Y x

s::oa

M-. Eu moh.. medido.o ea convenie nto ex~ l volu


meo de Jadioolocio eo mi!ilitroo mejori:U<I eo litroo. !'Ole}omplo,
c1>11Ddo 111 ..ca una dloolocill de una hu.et.a, el volumen 111 mido en
mi!ili\l'ol. Siemploo.m.,.,una porci6nde4S,OOml .. llO<)tam(l1 elvalor

,_,

como4.'>.00ml. y 110comoO.l600li\l'ol(de lll mismafo.....,.qU<I"'


f"'""moA ol pr&cio d o 1111 mn'"""" e n cent1. por libt& y no~
Pu..toq.,.nna di ooh1ti6o!Meo11tie""u11moldooolutoporlitnJ
& dioolocin, un mi!ililro de 111 mi1ma contiene """ milimlo d o un
mol, o nn mili mol (m mol) d e ooluto. &to e1 un peo<> frmula de
>Oluto exp~oomiligramot.Sedech.ceq""

;,'1 i'::~.d;: :: ..
1

molllridad de 111 diooluci6n ...

oil"""ro de milimol"' d e 90!uto molllridad (M)x volumen en mililitros

Aol, el peoode..,lu\ovieno dadopot


mg.deooluto - M

xY(enml.) ~ m"'!al

Enlooeilculot q ,..compreodcn molaridad .. yvol.me1100d.11dioo.


ll>cin e~romootaauni<lll<l<ltmM ad ecUl>das aeadou.eopartieulat.
Si loo vol~m eDOO 111 dan en lii.roo, ge""ralmen l<! proferimoo utilil.IU"

molell,8J"lllOIJli\l'ol,perooil.. medidat111don enmililil""""",..,.


neoonfrewoneiautf11&1"milimol... miligromooymililit""'
l'.,.alldd. 11.. i..1honl,quiM>,hay1mooemp1Mdosi11cuidado
L<>palahn1 "mnl". Cuaod.o 111 tn1t.a de unoompuestocovalen\e qllflno
111 diootia endiM>h.,in e l U!rmh1o"mol"'oerolioN1 e unpoonmoleo.o
tarquolllpuede"'tacionorconlaeoln>ctunt.denna molku!o simple
e n ollado d e vaporo ea di..,!ocin. El t4rmino sin embo.rgo, reoult.a
amb;gu<>c1>0odo10apliManna 1uolanc,,111comoNftCI. quo DOu i..
t.a e nlorwndemolkullto cneluiot.a.lnicnlltdioohoin,sinooomo
ion.,.N1yct-. Panle,it.arutaembiglledadmoohooquimi<:Ollp,...

fiere11,_,...arllpolahn."'PloL"pon1 1011.\nc,,qoooxiole11<0mo
molk ul"" d~. y u gonoral nlilizAlr ~! U!rmino "'poso fr'llll"
po1&d -.en gramooquocortt1pondoalltlrmnllt mol..:nlarm

oimp\ode ""4u!l.ancia.Enestatenninol<>j;io.un~ f<tllulade

;>;aCI M68,6 gramoa 7 no !M> baoo menoiOO o. que La ... sto.ncia uita
comoinoleula&oco1DOlonu .Paramaoten0<esl.anM>uned ioohlci6'o
q ~contle.no uo pe10 l6rmuledouooolukl por litJ"Oded iooh>ein !M>
d.. ignac:omounadiooluci11formal.7 .. iodi""J>O'"l mbolol".
Envisto. do9_Ul>eltnnino"mol" "" n111con 1.an\agen<>ralldsd pars
up.......,.un ~ ln:uula7 que nleW!Opel"Ssle <omnch01dolM

m1""'nteolibn)ldetex\o,contiouartmMompleandoe1tapo.lahno.
1 emp!MremM la 1DOhuidad como lB concentnicin

:~~rvu,

Molali.S.d. En cl.lculoa ~ulom~tricoa.,. gen<>rt1.lmeo\e mb con


enionlerelneionare] ollm eJ"Oklle.ldomol"' de un oo\ul<Jconelvoln
meo d o la dioo!uoio. Pnrel contrario en oier"IOlcl.loulM \ennodin!
micos, coovieo& rela<:iooarol nmero de mole1do 1e>lul<Jcon la can.
1idaddo diM1lvenleprHt ol e. ~lt.!nninomolalup,..,..,unadioolucin
V<

que contle.ne un mol do Mlulo por ki logramo de dioolvenU.. Se


P"'"" comodiooluc:i6o 1 m.
Froe<l<lm mol.u.
porlarolaci6n

Lo. frfl.ccin molar de un contituyonte to <kfi ne

lrain molar

do ~

omoro : : : : :

:.,1:'."~: l~d~oolucia

Dll e>\edofiolci6o to doducequolaf1Um&de la1"'ccionet molateS


t:~~~presonteo enuna dillOlucindeM "' riguola
Prebl<ma> Qiutnllv01. En los oiguienteo pl"Oblemao "' il"'t"' la
propo.raoinde dioo!uoiooeoyi&llconveroio...,. deuna""'ie d e unid&.
d es deoomoentraei<lnenotru.
PllOllLllM A:

~-=:.':!.i::::''

i;..

<ll>otocl6c>

do 6ddo 10Uilrioo do -.ldod


dofl,SO, pot

ee.o 11. daft,SO, .., - RaDuel -

Solo<lti: L.."""old&d.do11DO<lilolodo .. unalo-do l&<GD0011IR


t1611 6:loelolo.P-<001&denoldadMlllUlpr-opOed6d<!"<- ll<il
0><rleo\o b l - " ' <I Nllolo do OA huoo A -.ldod (o -

-I& ..

- - ) d o l a d l o o l - r o l - t . j o m - - d l.. t.4ooolm
..,1o.d!oolodo!o..

-4o1Utrododlool- l.Uldl:- x1.000-i,;;>-1fuolod0opU1'0


-x;o, ...

~1n> - 1...:u'~100-:~~
l.li!lll1 JJ./IOJl!ttv

P ROBL 2 11\..l. :~olut.~{l "'Olldod)

.. lodl>o1-clo

11,i!O, <l<l,....,..... ..- .


Sola<i llo"''doll,!IO,-!M.11.Jo,oolodlooloci4<>-li<oo
l.Mltl 1 .. ff,!IO, ... Utto..

~ - ::;: -H.holeo/Utro
PRO BL 2M ..I.

~-':""'"'-

<Qulvolo-dolo<lid-dol!JI0.16,"'(I")

............ _

.. ..,.. pttpofW

'u....... - -

::!.":::.::::pi:::;: :1:: ~:.==-~=::.

~~:JE1=;r~:::.p~.i!:-::rr:
moleodoff,!IO, - Y..il - 3,011""6,P~~'
- B.O-llJIO,
vo1 . ....

-. _

"""'-''"" - ~

10.-:,:-W

.. .,.. dlhotlM ol p>d.....,,

_,..,,,.,o-Jl,Y, Jl,Yrel<

--.

vo1.-. p < , . _

PROBLEMA: 1 e u . l " l l - doll.diocl..d6o do 11,W,H,2ll


<lllootjompl.. .. t<rloroo.
Solo<l6oi:C.:- b o - ....-......,., .. li.,.. <ll ladllol-l.llOO g 1-lle<>oU88 1do ll,llO,.Lo.~.11e1 . .. e1-do
_
.... ll.... dodllol.>elcki.i.....-. . ...... 11,SO,l_do_ .. q,
:-iool~~doll.,90, .... ~ ... - _ .. molt.Jhlod do lo.
-llcl&d'" 1

-11,SO _ ,&_ ll,.'l0,

o.'1e1 11,o

qn,o

PROBLf!MA: Coeo10<11&a rr.erioo ..


~l&dlool-doloopt<ll>lo_

~dol~01 11J!O,

...........,

el

Soloda' ,,.,. ...u.. i.. i.-..-...,,, o....i~ _,,.do_, ... . , . . . . , . _ .. _ _ llcl&d_dodiool-.Por

.. - ~""
n,so,
1 i1e g<1o J1,.0.

ll""' dO <liooh:l<lo, ~ .. <ili>< 16,1 -

_,:. "/!

H:e:; ;

dO

. u,o-

-lo....oco.. mn :"Z -..


1'. -a,so, +11.0- 11,0 - 211.t - .
11,0-s.u

- - H , 0 1$,t .... loo lolfJ. 0,Ul!

r..--.P,SO,::==:::-o
~ ... Q. .

11-.i.111 "-loDoo-. .. 1.000

P ROB LE MA: ~ .. dllolot:!Oodo..,..yo .. elbolon.iorioba<ll-


..,....,o..,o1o116o-ulicl<>por"'1lilltrod0dioclad.6.o. 1
c.so,.91,o .. 1o"""'propuor1,ooouuoo c1t.11 dllol_<11_,..

Qaol-

""'eli<llllcilp<lool1Go&l .. llnolotldoddo_<liool_I
Solll<lh:l'Dedoqu< _ t o _ t .OOOmL dodiaoloola,

..

-t.oi.IC-i.OOO ml.10-;r - ...000 '"1! 1ll,0001

-~

=~ .:::: 0,31''""'''"

000

~c.90,.-,0o.lll'<P

... - - ..... ,...i- . . . . . . . .

_c.so_.si_o .uu- xMJ,~

o1--:.:=-o.a1,_uvo
-.i.rt.wc1o1r.&-~
Yol.....-7~thlo:rdi.Jol..OO.-ent...~
~lm
C....lldoe11uMrMCCilli11terviell811udimluoin,t'lllot
mue. ~...i-111a el ...,1_,, 1 la aoacralra~""'*"-

ci6<i do la d;.olucin t 11 vN dtl pMO do la ""'la.llci& dltllOlla.

:_.1!!,.L,!!,!'..:.:!i.::.:":.:.T-~--11lcu1H:w, -c.r~o,i.+~+t11,o

,....,,

1QoOIWll-cloll.' IO,Nl.....i1&pon .-l&,03flkc.(NO,)

,I

-Cll(ll(I,~
\117.I

fCo(llO,),

-o.-:.c.coo.\
-lll!O,I=~

xl.--C-<!11),).

l,Ull-ll!O,

___ ....,...... ___ ,_ .. ll!O_,...._


....
lorio<.--.....

. . . - . - t l - d o H l l O , - - ol oopllaloulo-llo_Nl.llo_...,_

........

_
<&l<olor-1ao1 ..i-11ooliool- por'lii'MI.._. ..

.... _!00, .. - ~
1-.11.'fO,

-;;;-

Y4lonici6i> La cantidad de di.,,lucin o - n a P6f"' ......ccionar


con11D&...,lidodd&otn. s"'lanci... det et111 i1111.~ueo~en\em e
dian\e un proceoo conocido como c"''11t:i6n. La ..,lucin d o react.iv<>,
v&lnranle, oea6-lodu:k uD&bu"'"'"llldioolucindo m.....tro hs1a
quo Mlie11on conlidodetqufmicamonto~iv&lon! .. do ombossust&Dti .... COO&quooe pono do lllllDfit!to pot ol .,.,mbiodecolordo la
~~~-w:inoporomp!t<> docu&lquittotrotipodoil>ditadordel punto
Lasv&loradooesMtmploaof...,,,.ni.,ment.. ooonlJlis . .l!lpro<U<>
Olnlbdoy lamodidadel v<1lumeododiooluci6'i <:<>ll!umidoMpl>Odo
tta!izarconb!i91anleexaotitud.Si osl<lmtodo .. uliliu enuD&dolcrminacin analltica, .., debtlvalorar(det..rminar uaot.smn\e ru conoenlrati6n) primero po r o:1mparaci6n
on mu.. tro coo<>cid& de nnn
ao!olanoiadop..,.,,.tan>bifoCOJlOCida.Laalonw:iOOdodieoluciol>es
Mpuodohaoer doO\IOlquierodoeal.os lrnlorm"":
l. Siolreaotivoqo!mico .. puroyoeco,Mdiuelveunatantidad
po$&<la y e diluyo a m1 "lumen ~o """"14men\e en un matrn

""

afonodo.A.partirdoll'O""Ydl""l~ooeoalculalllmo!aridad

2. S..pegaUD& mucstn.do unl'90divoputoy oeco qU$"'6Ccione


conladiooluci6nqu0Mqu;... v&10.,,rydespu6adodi90l,..rlo ""
valoroconllldioolucia.Apartirdel1""'d!l'9Sdivo,o:1no<:>do"""''
""""""'primaria, y el "lumen do la dioolucin valnran\e co11.1umido, oecalculalamolaridaddol miamo.
a. Un volumen modidojlo llldiooluci6n <[118oequiero valorar ..
=.:~
~ eotuci611 de 0>ncenlncin <ne>oida de un l'MC!ivo qu&

':: 1

E$t.oot,.,..m6to&s<le..Jorardioolw:i<>n.... ilu!tranonlos iguion\e1 probl<1DU.


PROB L ~ M A

1.'560s.do Ag.,(),~...,1 """'"dbaol..., 1

.. dl

1.,..,_,._.i.atrooda..., an -i...sofondo,d<op'*oe-.pan.
~. C"61 eola~doladilolotl6"'

Sobl<l4

-~. -

,:7k ~~ -

o-- -

-..tdad""1adbol.oo1o1o.-o;m-;;;--o.IOl.!u;;-

PltOBLEMA ,C o U tt~ dt RClopN -ta0.1Jl

..

J11....,.

1!111.. doS.lo:il. d o - - l l ll - l l ltN o p - L o


l.aOlooloMo ..
m_ "" _.. Oo ~OO, pU<OJOOCO

...,...>& ....

peoo!<o.,C(\ - 0.11761

""',00, + 2llGI - 2N.tl + H,0

,...,,_.110
Soludh:

co,

.S)!llll.

Pototo q.. l volo...,

""''.-Ido .. do <IU

o:il. mo!car<-

mlli-., <a lop. do -

., .... ~. -'76 .. l<.,C0, _ 1.., ......

uis.o,.'":..i
lmOK>lKGl

...... HCl: :::::!<O.,OJ,


6

Iaol~o.,ro,

-~<1>~ 110 . ":'. '""'1'"" . G,!Ql"mmol/ml


1

'/..,l'ltOllLf.MA : l..diloloololo dt H00.107.ll dtl P"'l>l<"" .,,......,


<m>looponoa!o<w .... diloladdodollo(OH\.
O.iOllJ,+'110 - BoCl,+~O

s.--""'f"031,& ml. dolo(OB\""'"".,."'!!""-6t llCl. CN l .. la


-..!deddolo-dollo(OR\)

mmolllCl 0. 10! "'~-

,'3.8 ml - t , ' 6 -

:,.:ie.:::\

1
D>l1lo(Ofl),, Ulil "'aol HCl

l.:14"' .....

molutclo<llla(OB\ ~ - o.o:m.mo1ml O.o:m.ir

Volwuklan llplcos 4oollsll.

Lo1siguiMteiJ >l'Oblemaa il..UU

IOl&D" i i o q uo.,.,..... JimouLHlu.ndadi ooluciooMval~

PROBLl!M.1. M llO cdoC.CO,oo- llO Ml. dodllol


- d o HQO),\lllN,11. llOOpo6odo _ _ .,.._....lo mol:!.'!:! OO ..U--1,00ool. dodi>ol- dollollHO.lllllO.ll. Lol ,_..

t;AOO, +llla . c.o,+11,o+ m,


KCI + ~- ICeCI + 11,0
... ...
~HClolooallollH

c.m, .. .. __...,
...._w.. ____

a.loolar .. _

Soluln:

.. - -

_.._q .. ponod<I KCI _ _ _ .. .. _

::.:.=: !e:::"!..=:!".......=..--..

1a -

.,..

,._...W.. BCl - .0.00mlO.Oll85---;--

.. ..i:<.ou - e,oom1.o,111110--;;-- - o.ll"ll.. - B C 1 , _ .... 1<o0H . O,MO(-laotm<l6ool

-IBCl--C.CO,= ~= ==- ll,Mll-

_...,........

*>I

o1 B Cl"-~-1o.-ooalo

~ - 4.M-BCI

12::1=-

-c.m. - 1.1.. . - . )00,l~

'"""

,..._"""(;&CO =:oo-n.o~
PROHLBMI.: Uoml.....ido_.,..,..,.. 11e .... -<1<h,O,o

~Ndi.;:-;.,:.:~=::.::~=..:.:::=

dloole<lndel:MoO,<l<""""'--do ..

-lidd<>. ll -

pNloo;,i.<ll4& 1...,_ o!h-riooOl~O>Rlo-

11o0,-+1111+w... . x... .,..rn.o+PA~011ooo1~ ...

,....,.,_.....i_...o1oblono.-J'o.

... 1a ..-v.

r.,o,.

..

~s.p

lld.. : .... _

..... -e1poroe11..J<doblerTo-

llh0, - '5.(1(1 ....

~.:\:- =~ """
mm.otllh0, - se.eom1.o.wioo .. ,..,1..1 -11.s10 .. ...i

s .. - , .-,.~ : ::(l m:KllGO~

- re++ - 4.0l!IDOlM.8~-Zlllms

-~
,.._..;. r e-""'"'loo
- w.1:

=. . . . .

l ' o n e . _ o 1 _ . , ...,,,_ r o,o, - . - q o o l - l d o FoJJ.


do , _ .. <11o..t .... 1o .. - . . . , ..

r..i.-"

m-ir.,o, - 4,111<,.-Fe++ .

~::',~

- l.OllS-r.,o,-1,011S10-.e~
-mq

P"..,..,.. ,.,o, - : : .100 -n. i;


P ROBLF. M AS

R .,........ .. i.,...g;..llOll

Dlp.V~-P~Oldo.,..dolu""""'oLdi>ol-.
(e)SlilroodoAgll(l,0,t61fp<J1iea<lodoAs."IO,o61do
(6) ~ml.doCo.'lO, llfoporii>dellDMl, Mipldlido.

(<)I80ml-dollo(ll0,l,0.1Foportb'<lolo.(llO,),o61hlo,
(ol)lllllroodoIOllO.<llfpotllmdodoIOHld<IOO.

(<)730ml,doPo("O,),O,OfF pOrllmd<>doVo(NO,),'iff,0"6Udo.

t.

lllpVd . -~-DD&dolu~t..

dloolodooet :

.; l6ml.dofl,SO.O.Vporllrdoll.,llO, M f'.
() ten mi. el< Coa,

O,tlill" a partir doCoC~ $.11

() 6,7liln>tdoZl>SO,Olf.W o wtl<doZllllO, t.611.


{i)tolll.doK,f<(Cll),0.0006llp&rlioddodoK,"<(Cll),0,6M
() :le;ml.doOO,(llO,),t.7:lllaporllrdoUOp(),\ U#.
:J. ::::..~ 11'.IOIUlddM f --iidacko do -

(l'".f""l
() JI.OH
(Jlll'IO,

.""'"
() .11.,SO,

(4) )10,

....

~
~

(J Jl4,Cl,O,

""~
l,l&O

{f)~,

1.100
1.113

(~)

A~,),

"-""do lu oi~IOo -

..
......
..."'
~
~

10,0

(l ttolml. doCdCl, G,(1611

() f6ml. llt AICJ.,O,llW


(fll.1 1. doAlll(l, l ,Oill.

() lml.lltlqS0,0,115.11

C.) t.01.do f .SO,O,:mll .

(o)ill!Oml.doCaSO,O,\ll.11.

(i) 60"".dolf3S0,0,(11611.
1.

h<l".. ""'"'""

m., vd.-~--<1o1ut1tU ..1eadi..


--dololfintWloodol,01113'.porml.dodhol"'*'.
(1 6001.d< A!o"IO, i*'\ll"ckdiool..:lndoA!o'IO,UJI.
()

600ml , d<Al'l'O,~do~O.o611do.

(o) llilrodoC..SO,pU'llondo do Co.'IO,llo . ' ~do


(o!) 1 ~""do Co.'IO, l*fll<Gdo .s. diool<><ln caSO, o,Oll.ll.
(o) tro..i.doAJCl,diool'*'doAl11611do..,HO
(/) lli1n>tdo!f..{i},putlttidodol14,C0, 16ti<lo
e. Lodoo>ldo<ldo.,...diHl-doHClfll oo l ,113p./ ml. H Uud><>rne0
lojoai-dollQ.
f. Sl oo-lltllB litroodollCl<Vl ot litroodoBCI L.Ml.<MJ oo loooo
;'::;:"' nnltu\ol (So- ...,. d vol- 11""1 ,.

---

-to

l-1Qoo1...i.....,.4oH.'IO,l61100-o.ILadli'a l .li>Oml .61 BllO,illllpan


~1'll"""doH!f0,1J11(hn.-e1...io-r!Ol" I&li1n>O

. 11-.00 ... - - . a - - '6,00 ...


.:.c::.i':.!.,-

,Cllllo,_ - ..

lloOll

JIQ i..,
iloi llQI (t)
~U:,,!:!
10. h-1111,'6ml . . . _ _ _ .. IWJR,... ...... _ .. _

..to~'!!.~~~ -

ll. CMl

lo~

JIC,ll,O,.

.... - - .. ..

o11o,... . - n.eo ..i.

C.l .. lo - -

cp, o100-...l1M lWl,OOal.


- - DbO, o,_,

1111.o,-+oc,o,-.11111-nto... uo:i,.u.,o

,...i.. _ _ .,..,.,.. .. ,.so.'rll,01

ll.~..!Wlroo-----ii.a.,-..IOloO,

JloO,+o-+811 - 11. - .... -


U.

.m.,o

-10Ro.1600ll.-.-OO.oo ...

i....-.-u...._. ..

6o--ll/O,

ll,PO,-- - llP0,+211,0

u.

,c.&1 ..
11o -

11-.i<lodlo-<lo~,'

1111.:in..i.

ii,so,

o. ~

o,'6llO gro. .... -n

..iu..u1<ao.-<0alulo.te,; to"/ltpJ,.

Q..i v o l - "lloOH

O.>ON-llri~Yalontll...-iddol

_
. ...
al C..U
.. lf.75
u....
\). '3,
_
d .
O.-,
. . . 1<oOll
. . .-...

- l,Olll.
-......
_ . . . . . ._ p.{m.

e Fi.:'::-~o.:c: ~""= ~oo~.~~o.-:.:.:


. . . " ' _. . . . . Oolll), . . . . - . . . .

C.CO,tRCl-C.0,+11,0CO,
. . . . . - . . .......... lfQ - - G , t Q l l po.
-C.OO,.l!oloidolol0_... _ , . . . - - . . . .. 1"1.... ,..
<llOIO .... .._....tok(Oll),.d<l-alpli<>IO:

11....Oll ,..

::-..:.lo..-;::.:.:o:'\.~.-

O,:IOll gro.

~=-=-:~.T.:i:.::.oi.~,..-1C.Uol-lajo~ .... -

11 ...

.. ,

... :-:;..(::=:-.:~::: ~: !r..::.=


,... _ _ ..._ _ _ _ 0.11 # 1() .. ...... _

...

::::"'o.::,-""'"'--llC . . - - - -

-......--lo'a"IO ...

tt. (o)Qol_ .. ~ .....


Af.W,o.1t(t)1o-f.-lloCl--..-.i-o1~1

(o) o-f.ool-.O Cl,tllll--pl"Mifllarol~I


tO.. 1o-i ... -11C. 1.- ......... _ _ ..4 _ _ .,..

1111-. ,r1c1

roll+lllOr.0,.+11.,1
ti. "'ool- i'loOH IUN ooo1Uo1pon.poqiuvl!iHlr<llH,

Tat-.7ll'C-dollllgoloolo.-1

W+t!WMl+lll,Oti<.AIO,+M,
a

--.1'11-

Q.l-dol'll\o1 ...... _,,.llll0,Woo_ ... ,...,,_


,,;io.i."""'''1111,()oolooi-IO(l.........

Jll"'C. o o - . i

ll.+WIO,M&.W,+1'0+-,0

sr---

-- -11_ . . . ..
.. ..
__
. . . . IOll .-ooo _ _ _
. ._do~-...

-in.

1.57t:1gn..oool1oo\oo..-ooliedolt,OQ""" -

- 10Ko,~.-.~ doqwll~ oo_,....oo _

oool1ot.'8ml.6eJl,SO,O.tml.Wpon.t1<111tolbo.rol<..-dolOll.C .U
ooolto<lloodo~doooltoetllOllt-!
_ _ 1 _.. _ _ _ doH,l!O, JSO,.U..-
,... 11

11oC1a1.1111c.iu .. o1-1o11 .. ~-1o.-t

uoo-----1&-41.U
.... -0.l(l(.l)_ .. _____ ...
"'._..,

,.:.:.wT::

::..~"!" ::;,~?&.i'"':. :00::,.:PROBLEMAS


11.

N. .. ...

1o1...,.......

m.,.v.---- -111..-100--.

(o) llllll."" l!B,ao,m11,.n-.. doim,C106lhlo.

t)l.75atroo .. lCl()IOJ.1.mi,...- .. 1ll(llOJ.811,0.o61Wo.


(o) . . . . . . .U[!W),\l,:JMfO'tltIJ(llO,),.lll,0. -

(4) m.i... UOlo,dll,.,- .. , _ _


(o) T$ l1rOodollCl"(!I0,),.1ro,..,.. .. IO(!IO.\-Ull,01'. 1ca..,.....-vo1..--doloo...-W--1
(o) TI0 ... 11,.P0,0,Wdoll,l'O,l.lf".
do lf!l,Oll UI o ,..,U. .. ~11,0ll l.W.
(l) lt

"lrw

(<)ll!lool. PT,(80J.O.ll2ilpot1lrdo l>T,(SOJ.O. ....


(1)005ool.dolr,Fo(Clfl,0,flflll"Jl*'tioo.dodol,Po(Cl<),O.W".
11!1.

l)ip.Vd . -prq>0!Vlf.OM!&,,...dolaool~1$o0iool-(looio,._
...
i... _ _ ... _ ):

(!..: I~~ ':/~~ 0.-

pot1lr do """ dhohd6o. I lll{

(>
1.~ u...,. .s. ~11.~o. '........... .. , . . . gt/..i.
~'.l.~/:

por11<o<1o do ......

c11oo1-..

""> ........

o1 " ..,.

do R,PO, 3,7.V do ..... - - ol S5l{ <oyo <kaoldod ""

...

~"!..i~~.im v~~ 1.161' pWooodo c1o ....

<11ooi-..

~5 ::,:; ~-1,S.W l"rli<ado de,,.... di... -

00

o1 "" " , _ ......


I

1'11 % coyo -

'" !::'.i!..,~dod."" lu dllol~ orlglaslM cmplt&dM .. OI


:!O. Lt. -llllod ......

dlool- ..

lioHlllO -

3,e&ll. . . 1.-

p.gt/ ..i.

~':.!:."""''"'"" pooodd ~..,,,o,. CJ1C.U .. i. ...aolldod. do


!l. Lt.to1ol>illdo4d<IUg,O,on ...:uo ~C. <1dc 1xlll" ' l!l"por lOO grdo
- ~opoole.odo
-.idod cid (1 gt/al) oo
~
...., .. &loclodo por lo P"MOcio do ulo cuUdod do HA,0,. (o)
oott.<1;..,oel6<> ....,. .... C) 1Coi1 .. 1o molslldod .......

:...-::.'!""&o

..-1o

q- ll<-...,

M .Uo-10oolor:l..urlood<loobsl\o,""""" do dolO<IO lpot10doW.:...,.


11o11o ... w:1.oooponeoc1odlto1-.ouu.. 1ooo13o1toL<o.-U,,. :(o"
llbolod6ol . . 1Uollll'l{.( )dloohdl<1 ol l l{doonl"-".BD&lttrl..,..,..
..,.. (eo loru do-){<) dloohclo!o ... _.. .....,.,. . - . (1) dlaolo
~::.....dli:~llldod.dolo-0.M p./oll.Cd""'~

Sl- U!oallnoo l..--..!otloo _ _ .....,sl>l"" ....i.taolnitooloa.


hra_o1r ..... """"o1...,..,..,u,,, ........ c11ooi-...u......-
q DOM ~la- .odioo olO,\l(l%.1Qu6 ... U - . do -lorlol
......iw.1.11- p....iodrB.OOC1pi......dodllol--1cm- llno - 1 " 1 ooatdp 0.l l{ ol -l<otll..,I (Lt. <l>lldod do lo ho:lo .. ~.ci ol0.llCI% .. 1.001;p / ool~
3 ' . 1 C o i l l o - - d o 1 & _ . . . . n . ... 11 .. .,,._li00al

c1ou,so, 1111a1.su...,.c1ou,so,o.Y11
il&.

(hllYOlo....,dol!H ,0Dl 6Moo-..aod!Jo .J.S ~"""do l!H,OH llll

po:aoll-..dli"""do!lli,OH6Md<opefo dodll.W---I

._

- .&---

1.a---.-~A,,..f.,..(<llWlor

....

d-IOJo--~P,.(tJ9l
.. _ _ _ _ .. _
_..,.

:i.'"1o~=dl=.:::..u

"",c... - 1 o - - .....11o.o1o ........... :1111111. . . . .


olOOml.doAl(NOJ,U.1&111

:11.

~,:i,0.611

..::.:-:=. ..,.

~.:!i"".~.::;::~:(:.~:loim~-

1!1oo'Y01-do lloOHW .. _olodlrail1rOalloOllOMI'


,...-u~1rOa.s.!Wlll 1 .011.,.... dW--1

tO.

La-.--f.OlCol(100,:i,w1.p1... S1 .. ..__
...._.,._.no ... --.(<l<<*"l_ol_
_
~--ColO<O,,\lo--'(t)

_ _ _,

" lllN--lll{!lo-H.o,"6111..,..... ___ _

..........
_, , . . --.0. . . . . 11., . . __ . .
,~_..... v.. --11po..--..,..,o. o,...-,..

.... ~1.00 l....

n.so. "'" .....- - ...oo

1m.0H.CMJ. .. 1o-..<lod<1o11(n,OIO

D>I . ...... - -

"IC..p}, ~00_,_ do
.;.,. 1CM111-----
n1.o,11. .. -,oo.i.
,...1o-.u.oo..i.---llaf.}J,O.l-1(Y<
OS. ;C""'IOI Hl.........

llO 0 . - 1

------ .

.. _ .. ..- ..
.-.....,.,............. ,,,

.... ,CM! .... _

1o

.. _ _ _ _ _ . . . . . . . . ...

.. .

..u.. .''::::;.c;';~,~ic.;-~--- ...... ,....1


11.io..-.o.o.i.

...

.......

..-11 ~

.s.dllol-11.o,.

N.o,-+w...... u-11... .. .w....... .ii,o

1i..aa.1o-*<1dodlodlool-1MoO,.
..... -......ico1- --
11,8(1.1()---

"~1oo-....-

- - - - H(!Ql,).0,-0.-S'L

...

v-----o1(1Q,,,1110,-- ...

11-"' ..""9.JI0,-111,M.a.KQll.

11o----.CaOD,--~11C11W.-..

....... _ _ _ o1a:i,.11u..--Ya1on----

l _ _ _ _ bo _ _ p<O_la _ l o d i o o l - -

(loloalulo _

d ... (o) l a - - l i dllo 7 ()) lo

... _l& -

1,lll!Otgr-.

diaol-

Wob-

vo1- ... e a . - . i . 01aoU<11a - i.5,00 BI.


V01 ...... doll<oOHotllindo011la-6opo<..U--la.'3BI.
~llokldo7-:30,lllllDl .... k hlo -ill,li&Bl.clo-

a .

u... ..... o.t10gro. do 11,BO,. .. dllo~<1o,sm700..io.o


:.:.,:c1o1<.oeo.ioov.11a11or.1-io. .. _.io 11,B0. ... 1a

ao.u.. ...-in.tnou<-&.Msr-.rooo... ..,,.,.ion.ci6oa,i.5...i


<1o !W)R0,1QlllW.!Wlor ol,.,._llio<lokldo '"""'tioo"ol ........

11. s. ir.1uuoo ,.... ..... ..i.-6olot.c1o...u...i-._,i<.oH_,.

;::.in:,~edu=:

::,,1a,: =..: 3~8(00,:d....1<!: : :

Cal<Wuel-tojodollll, .. la-i...
11.l)Moi-clo0,600gr-.<loC.Olmpvo,oo V..lo_,6Q.O.i.<lo HCI
0,100ll.!lu,_ <1o HCl _ _ ..,1a_MIO.i.0e1<.oe
O,l20ll'.ll&Dotolporcoolljo6ollll0"'1a"'....U..

CllO+llHCl - llllCl,+11,0
Oll.S.,....,.....uadloolod6o6o olltol<> ckplo10dlaoM"do811,lgro .... "8/IO,
p-.7dllo1a1do o8Xl ml.(o)<Gooolamolulck<ll()) U ia- wdo
CoCJ, pOl&..,la- "3.00lllLde-dioolod6o<toJ.&ll0~1C..U

o1_ ...

c.o, .. 1a ..-

H. (o)Qool- ... llo(l,>7())Q<ol'<>l-"'llCIIUI .. .....,... _


1a~o1o1ro.i .... >t>Q,U'l(<JQatvolo- do C I , . - .

,,. . ._, 13c, .. 1- 1

lloO, + lllCl - llo.IJ,+Cl,+m,o


66-

l!l "l<Mll<odol'(>llllbd6o"doo.. sr-o-it<, dol!n&potol o6-ro


<to...wan- 6o llOll'DO-"""*""poolli<ttoa-ckff. A
....... ... 1,80lll gr-.6o..,.. 1a ~ . . . .....,_~oo..i,6odl
0110. U0011. 1>oOp""~ ... 1o .. poallloodnfooo<>mp1o1a
M00111om-:l,611Dl .... HCI0,6i06il' -o,.........,.el......, ... IOHt

oo1- . .

Gl ol l-<lo~clooola..,.laq<lall

116. f (loolvol- ...

D Cl1'il10-lapuo~ 3 Hlrw <loCJ.,-.io.

ol301111L7111i C pw-doloOl~la_..,,

H>loO,+HIDCl - illoCl,+00.,+tJl.,OilCI
67.(o)"'vol-do Dli0,61t7qo6-<looobreoo-.i...,-1o
p>'Odood6odol,6lllt'oock..,.dllOlod6o6' Ga(!l0,),0.SWl() Qlo6 vo::=.:..:~O, ~do oobn opo o 1.. .,., J 1BC, oo - - 11.aol

!1Co+umo, - scai:>10,>,+r.<0 +11,o

~.

~..:~,; HCIIOM oo -lopon~lt,Tli ........ 00, o

C.CO,+RICl - C.0.+ 00, +ll.JI

-.. --.1 . . . . .

- ................. to.OO ad . ... _oli001""6a"ll&."0, 111&.~0, 1oooidalo


l!JI0. 1""1o.i..p.i.- ... ...-c1o 11&11, (Wdo<1o-i a
kidoallrl>ldlloo Oll l- - 1 - . . r po<-ldotl ll!IO,

IL'<,+ ILW1 - ll.Jl+ll, +)\0

EI YOl-clo)\1 "1!.,0for- ooW<looobn-1....WI0-"'8,6 IOI.


:..~..... 1'7' C.,C"'1 dlo _tncl<lol_t dolWIO, oo 011odi-

13. Equilibrio qumico en los gases


Cuando1M oisl maaqu!micoareeocio11&<1\et alt1111Z&11ui>a >Mioi6n
deO<fui librio dininlco, quedandol.orltlin&doop0ru1UOrelaci6n c11$<1li
tativ&.Pa....lateat.ci6ngono,...I

Mlarel&ci6o.(q11& M1enc""t"'onloslibrosdot.oxto)os

"'
K, M1 C0<1-comO<mUl<rtU d.,.,Uiffi<>,yOlldauoadoi&tc:.anlida
deo e noo1Tadu ontreooretie\eo a lacone<nlracinda equilib.;0<1e la
1u1ta"cia como1p0ndionle. ll valor de K, <iepondo de tao unidados da
<X1<1C<<1t raciOO~p l lld u.P&ts l ooga>os,oo mo H dixuloen eoto GOpl

lulo, oo ..,..\umbra a

dar "'"'" oone<ntraciOON "",,.., preoiio""3 (P"

upre...U.1ena\mafo,...,. Asl.la..,uaci6n (l) oe e.ctiblnioomo

'"

K,varlaoon l&lompo"'I""' poro a uM l.omporalura det.rm ill&daoa<la

l'MCCi6orevorsiblotienounvolordoK.l:...,p1tU....,_(JOndlln\eta11
to si el equilibrioM>&lcanta mezclando A, B yC..,.,,o N yN," illdo
pendleotemeote do 111 proporcin eo qu o.., wettlao !Q urtaociu.
Dot rmid 116n do K,. Los v&Joreg d o l&(JOootanlo do equilibrio .e
puedenco.lculardejaodoquo !o1 ......aivosalcanoonelequilibrioau11a
kmpeBturad"'1a,anslimndolam"1.claon equil ibrio, J l llStituyendo
laa(l0ncenlrlloioo6 deequilibrioen !aocuaci6o (2)

--tr. . .

PROBLEMA:

A porilrdoUD&moult.S:l<lo ll., rll,..OC,IO

1o-... .... ~--UluiolapwU,Ol1l'lll,.ft,O"

- J'l,.10l7,& ll ll.,..,olum1.Lt.p,.i<>Lolal ttl!OaL&Caleolat K,.Lt.


,....,,;6neall,+llll, r.<ll.,.
So11c.l1: u. oc .. rdo1111&LoJ"dolup.-.Op&rdaloo<lolll.l'",1&
p,....;.o..wdoldoooll""'.. ......ia.a~al& l na:l4n<lo..,.
l__,,ddpt..,l&mooda.Lt.,.,..i6n<looq\lll1brlodocodapt-

P~::: ~.EHE::: ~=

~ Tola!

rqu;;i..u.
VP
C~ -ICI

I<,0, -

illl>,

211.,0 - tll., + I>,

--

r....,..c

1.o:'m-
1,.u;

10-'

0,1<11

O.O'i'l
o.u~

.. ,

JO-
10--

ll!llllUOIOl)<IUU<Oll.~t.ailJS88

'JI!,!! .... ~+~

>m

t,&lxlO'

11,+CJ.,- llllCI

SO,+IO, .... SO,

00,+0. .... CO+ll,O

.~
0,111

El!odla,....Uot.>tal...,bnK,1lafOlkq,.do'olll-.EJmil1DO OXperiIIl<nlooonll,yN,ruli.adoa460yauD&preli6ntoto.lde
!OOfdmda
m...,Jade eqoilibrio ouyoant lili1 proporciona el li
guienl<lresultedo: !6,36%NH,.~.96% N,y62,68 % 11,.Siguiei>do
el m;smc> ""'mlonlo que en ol problema anterior e l>Ol>nlnm<>O q.,.

""

~:. ~:~!,i~!;!":."':,.i;;;..:i~6~3..6 .:::.,.,""..~:::';'o-r

Oboervo l[uI doblst la plll&i6o Lol<ll"" .e doblan W. presiollOlde


cada gu oomo s<>O<ldula 011 una meo:lo de ~ no .....:cionM!ell. En
oulogar, e loquilibrioqulmicoproduum.Asrm,auJl"nAUdeN,yll,
del<I! formaq,..Jq ouen pu.too.. dee.qu;libriodanencio.monlo
elmiomovalordeK,.
Podem040 gen&r111imreotecprobl<W&yd&cirqnepanicualquieroqui
librio qu!mico que oonlie~ diloreolo ndmno do mol .. do P on cada
miembl'9dela oc:uaci6oojustad&,unaum.entodelapreoi<loltot.ald...
plaz& olequilibriohacie olmiembroquetieae un ndmerom&pi!ql*
ftodemo1""~;elvalordoK,11<>votla.

Elt<to dol ...,mblo do la pre<l6a parcial .. oa .. ~,. K, y la pe&klH


do .. oltibrlo. ~impotl4nlooon lrecuencl..co"""rol rendimieotoda
on&rtao:inl!ulmiolt.,o .... olpor<:enl<liedortaeti-q"" .. ~,...
man en prodnetoo. El liguie nloojeirlplo indi0&c6mo oep....io baw
~.~~~,!;.~
pueden modificar laa oondiclon.. poro. aomu.

..

P ROB LEJl\ .l;

1t, ~ &1.o>M"Cp<Blo.-ll.,+J, ....

l:Bl.

1ow,._Jojo&J,oo...,,.nir<i .. m llO,t_<lo_...,,ll.,l,

::..i~&!:", d<io""" .. 5ol<i6:c-ll- .....

:r:---11.,i. -e1

....,u;r.io. ui;c. - pr-.

poB-eloqollLbrt.o1prod_1l_dolP..do--lo

: . . . -__. . . - . . . ,. _. .w.--..
- . . - 0 . 1 - / f _ _ _ _ ., .,. ... ,......,._ ..

11, ol"'!-G.l-JC

= ~1 :~:=:0,t -~

- - .. <l .. olll~U+IXO,I

..

. -(-:;.)( )

..

,-. -(:~')( - )
[(-:;.)(u)J'
"
.-' :,., - [(':;')(.. )J'

------1.1

O,l~JC

x .. ..D.167- P., r,--.ioo


,.,_1e)<<lo01111--

..

(-.i..IO)-~

x 100 Tl.11'

_...wt. 1- -

Pll: OI L l!.M.A 1 0 - _. . . . .. ..
olou-t1.,..ilibolo o M & c o 1 o o _ U _ i . - 1 . 1 -

..........,

.,._,.......~
, . . _ , _ _ _ l&jooo _ _ d _ _ _
~

:rx"::';!::....:...:!.i...:=~~=:":i

9ll<llUDlO Q<lll<fl'O a<

UI$ CASD

-"'"''-U' 1,._.. t-u-1,1 -

1-(0.l-/CJl ,l +X.la-mol~

.. ....,.

11,. -1,1,.x ... u

-1.,...1.. .111 - u-sx ... u

------

'.- (7,-)("-)
' . - ({,)(... )

'- (* )(... )

"

i(*lHJ'

(-iY)({,)(u)'

"Tii"

...

x-~0.110<-1,--

o,2-o,110<-o.tt1_1.,.......,...
,_..,.1.,.~-o:;oo100-u"

.e&tt problmtih1"ltt l hecho doquen11<08olvalot de l\,nov"'


ti& .i eamblar la """""ni.racin, la f'Oicl6io Q ~quilil>rio cambia t'Oll
oumioi>do portodolu,,...,de...-divoft""ido. Ea.nt.ceioeJg:r-.a
u - d o ll,detplasleqoilibrioha&laderecho.haci....ioq1'"oo
conaW11leN"""' l, (118,0\'ljcompalfldoa>n111.6S)q""cuaado ll, el,oo
me.ckbanu ....... pn:>p0n:"'-.l'.ol6 priiocipio10pgedet~
pAt&tn.nslorlDAl'l&mhim. ..ntldaddt ... smtaacitdoda..,,..
prodl>do d--00. utiliundo aa gran ucao do un l"O&Cl.ivo bulilo.
En H16-ll, n mnchomtlou.roq'"'d R,

0-..,..ldola U ,..... Mud>oo gaaos oe de0<:0mponoD .., otroe


mlimploo &ll>mp&ttlLu.-.. ole\'ado.a y can/....,ve<1c;,. Nlulta 1.mpor
CODOMr la oxlen i<ln o quo tiene l~o.rdicl'la de..::om)lO'ici6o

\6lllo

PR.OBLl!lll/l.: K, - l.111 0 1"0'C...., 1 o . - ...

PC\, -

loof>Cl,PC\,O,.
,..... Colcslo.r<l
...

llio l'Cl,q.... -

o1 0.011 .....

-._...,,...., sro cy1 01oo11o~.

Sola<i4oo:

~ -- -X - doPC\,

.. PC\,yX -

..... duX - .

.. GJ,q -<lo .. oloqollilirio0,06 - X - c l o l'CI,.

_...clo PC\, eo <l~ - 0. 06 - .l

- " ' PC\, ol oq"'1ibno _


.. GJ, .. d..,.wtirio - . ....... .. . 1 ... om,,...,

X
X

-~

i.n - (O,Oll +;:os- xi - o. :- 11'

l!lo<1oo lltom,....1on .. b,.K,r llpotJcl6o do .. altibrlo . Lo,_.,.

ci6ode oln\eli1 de NU, Mi>aMludiodoadio<Ktt..mpe"'luru .Auna


preoi6D\Otalde61lat.m loo valo..., K, 00<> i ,T3xJl'.r"'a3bO' C.i.69><iO-<
a '1-00C, ~.22~10-' a 41i-O'C, 1 ,b~ 10-' a l>OOC. F.st.e doocenM>conlinuo

do K, &l &umonlarllt.tompor.tu"' """rad.orl!!licodo tod&0 la. IM<do.


11M q1>11oo n u otilrmi.,...Puetloqu o unvalorJ""IUOftodoK. oe into,..
P"'l& n e l oe ntidod e quo<mol ~ uilibriouiW> un a peq ueft&cantidild

~J::~
d": ==~ :'u~m~ra re:;::;:;;;: :~:ii~::~:=~
contemper11.t.or11.cnclente. S.. ptl9da d8Ci rtambin<u11un aumwtodc
tem~r11.tur11.

deapl""' 1iempr11. el eqnmbrio ,ie una r"NGcin

exot.rm~ra

hacia i.. i7'[uien:la. Para ,_.,,,;onH eodot.rmicaaouoode loeontrano.

tWlsll. Unratafadoralteta .,lo.mentelavalocidadleuaar-eae-

cin qumica : DO tiMo ningUn eledo oobre K. ni sob"' 1" condicin


deq uilibrioaunatemperatur11.determinad&. No ... pued, por tanto.
aumenl.aral"'ndimientodoural'MCcillaunatempor11.1Ur11.dadaalladiendo un catali....ior a la mw:Lo de IUio. El catalu.ior"" ~lil
par11. ba<er illfl una !"M<:cin imptaet.icabte por su lenlitud &le&noo
unavelocido<lndOQlada.opare.conoeguirqUfluM,_.,,,iutn.MCu,.,...
a velocid.&d ndeouo.da a temporatur11. mU baja. a la cuL oxialc nna
condicindee<uilibriom1 Lovorable
11........ EL Principio de Le Cbate!ier ,....ume 1.. cooc!usiollff
<JUll "'" honded1>Cidoda loo ejen>plosiluW"atiM deaok rap!\Wo:
"Cuando ... ejerai una..ecin .,b"' un tlstema en eqnilibrio. el o<oi
Librio ... do1plau.dotellormaquetiondeaCOn>po118C>r la &<cin
ejercida".

PROB L EMA S

A.

11

.,,....,,., ,.. i..,po1,i-tlJ5,.lQ6.

l . ::.."'!":~ :Cdolo oi1-lolabla0<"'1<..,."'""'l"llilltloo-


~.

:1,0, -

'1'!0,-E

B. C0,+11., -

C.S0, 10, -

00 ... 11.,0 -B

SO, ... B

..

==-~~::::.. =~~;.::::~
..oalodotalo.,.t.i.-.K.1-lo.pooidolodooqollillrio. ~-'I""

<&<lo<amllloaleclao,._<lo..etio . . . . . do ... W.."1*alouua


dooloqaill-.&Dploolooliuloaloo~po.n_pl<,.,.lo. ...... : ....

1o.-......

- .O.lt.y/,quoladlola.....
11oo1oc1o. <1eop......W.lo la
duttboy,,..,..... mltolo lo.Wuittd<,_.1.,.,.01<

1.

~i':':'i:.:".':!.~~""'!r.:ii...~!.."'.'::1:':..:i.m..:~
U..<1.l,.;doO,.Col<lolarK, .... ,_p<tot.,....,.1&-dodl.,..

clodOo>llloCl, .... SbO,+CJ,.

a.

!.":!.! ~ro~c ~o1.'!.-~':'1~


~...~= ~ ~~
/l,...,.lo-. ..
UM10-011: .. 0,. Cai<olar<1YOJor ..

dlood&tlolo

tCO, .... tCO+O, dta ...,.pent....


' Col<lolar<lporcenlajo do ff, ' { " ' - ... ~--~tol.&l
O.l ollO. . . 11,y (a)\OOO ' C~) llCOO"C.

. ~.~~~nto.odell,St0<"'-napreoldo>"'l""1(: ll30'C

o. ,o..i-1a;o.i..so, .. ,.,...,~ ....

so,auroc....,1oondo()"""_..

<l&l'l"'S0, 0,7 .,..p<Ul6DLol.&ldoO,loU117(1o).,..-.1,,d&


&1, 0.. ... proolnLol.&l .. tM olollo
7.Cokol&rl&<OODpooklOnde,._,l & _ ... <qallil>rioq.....o11&cug..

do(o)0..5_"''"'""""00,,.., .. ......... ,cooc, .....

1o1&1"' lt.y(lo) l-<1<00y6mola"'ll,0,....,1&nICOO'C7a


... p>'dl6m1o1o1 .......

PRO B L EMAS

.vo,.4.liu,..,,......,_

'- !:.'.;'~::...~.::.:::..~"'"blo .. .-.. ....

"1-111'"

... 11, .. ci_ .... 1111C1+ .f


'- 1111,0 .... Sll, .. o, - 1

c..u, .. c,.u, .... c,.u, .. i

!lll-111.,.in.. q M l a _ .. _ , _ , . . . . . . . . , ,....

- ....-.Do<lr .... <..io.- .. _ ... _ _

""*-'' ...... - . 1 : , 1 - .. polloMlldooq"<IWirio..Bo,_,.,.


..... -w..r..................

.-""'....

<l "lll!klo. !lo>kw loo~ ... -

-, 0. ByLqMla-

~-i..,. -.-

-"'lo.--."' .mto, _ _ . . . , ,

.... ,,_plo<or ...........

---,-""*""' ,

""""'" o....i.o 1 -i....loolo- lo b q - ropoeti..-io.

--P'"'l....

pooio1611
-rr, - ---- - -----

----

.!l<-.... .....0.~"'""""-C<'ICl,1<a11oo
........ c
...1-lib<loelanllo-loP.-dol
..... 1a.-11odlooclod4oo
~C:+!:...""::::-~qoo ...llllaol ......... 1 - d o

'lll,o " "'oo ..

IQ.

1o--. . ~"

l<OCl0-~m.nrc100DOprtll6o

i u .... 1o_1a_

.. ~.O

lll'<OO 11 .

.. lordOK,1'""'- lo ..-<la d o -

,; O<~O-Cal<o ..,.d

O!<O + CJ. - - -

~ ~~)7o:~~~ ~)~C...

41- ... "'- . ...

prool6o

"'"! ..

11.(:ok..... l-"l<""ll,Q.... dlooci& ...... l"'eoi6<1d 6L1&1(&)


lOOO'C1(bJITOO'C.
Il. , Qmpor<1"Joclo ll., .. ""'_._ .. eC! o1eoocoapi....c1o(o) ... -..
<.lotqau.oloo ..... clo ll.,1C!.,o"""orooia">l&l do 0,9-.1(bJ ... .,.,.
<.lol:ldOCl, H, o -~lololclo0, 9o lm

l4.Cde-o..,.looompooi<l6<>clolo...,..._oo""'lllbrioqao,..l"-<"""
do() .......

,.,,1- .. so,1 e -i.oo.o,.1oooc1 """Pl"flli6a

~:.~!~lm..J.?1""o.~1 -

do

80, 1 l moko . . llO, o IOOO'C )

111. DodO<ir ....... --lom61kapualq1'0rdodoa& ll,,pteol6aclotq1'1librio{f'),1l- (o)O. A - c l o ... doquilib<\<> A - a +C.

=,. . -

So>oDU<p0B1C~-IO<lolod!...i.tl6o:ido A1q d&lo.._

;-.~ ~ ";i':'1:

14.

':!!. ';'.',"::! ::""..

Oxidacin-reduccin

l. Ecuaciones

Ccwoo .. uplicaeoonlibrode led o. unaroaecindo oxKlu i,m.


redueeln (frecuonll'm.nte &hrevi&do "redoxl "" la que"" veri liOll
con un cambio do a!encias de lo "W'nleo ""ido~l y ""'-uclor. FA<>&
011mbioo do volen~io $O deben a la ~r<ldo doelectrooes por parto d el
agonte reduclory a l1 gana11ci&doeloctro neo p0r eloxidonto.
Poca iratorde 101 e<:....clone redox OMeoit..moo conour \reo"""
{l)lofor11>&do....,,.; bity&jut1&r!&cuaci6n; (2)1al<or11>& d o predecir
oih!."'""inlrano<:urtiril.olcomo ""eocribo, y (3)enqnio.>:ten3in
.. ,..,r.,..,,J>lll&&lcomotuoeoliidodo equilibrio. Enestocap!tnlo
'" "' vono.,.alimitoroverlalorrnadooscri bir la ecuocin yen oleo
pftulo olgui~oto veremoo lo di .. uoin d., la direcein y edeooin eo
q1N>lran"1tt0la-Wn .
~

... ,. . .pro.1-.. ,..,... ....

,,,_.-.u.i...---.u,,,,.,,, ....,,,_;,.,,
Hay .... uettio_ q..

toa.uclalM~~bir~te

.,....,Ollcl6coqul'"ica . Pri~ramen!e.debe-...twq111bslaltc:i&1
re&eclo11an1~lel08for111&n . N"90tl'Ol_,.bimooestoob~e.o.for.

""'de11naeei.oaeinnoi(ll&la da. EnM6Undolup1.i'oalUD01 te

..,....,;mde....,.,q... ~ .. ~_..."66to-de<*"'claoe-el 111i$llllO


::e.,am..=.,~~bn>t.F.llaipo.Locin es,..Optnoei6n1111cilla1m

Alo<\11....i.ment&poiraeleot odio.Dt1pri1ttipi""t1,lat...W0 1..


ndoxdiocotidaoenQu!mico0 .8'raL i111plic.ntol8-llte<111pequo6o

n~mero de readiot- c..tJa ....,ocin redo implico u1i 1iemp111 do.


1ubW.flciNy..,.corrtlllpoi>dlent etproo::etC111:(!)1111 agtntertdactor
qHce<le t lectro .... y(2)llllOXidantaq.. bupta.Co .... qu;u.q.,.

,,....._llteear&CU"riaa pot$Udoliptorladi9li11Q ,acon11t.11tecoDsMlerara~menteloop...._dooxidociny reduc

:~;..:.:~~~:ron>id.,.r ""' reaecioi re<lox romo 1i c:on.u11 de dos


l.

Redl>dor -lonD&oxM!odam&..i.ocu.:.n...

2.

0.idule..W~-lonnaftldoei.s..

L1....cci6at<>l&!~Gd"UJ1111.DdoluOO._i_._

..

venta.. do etlft ptottldimlenlo " que '6lo M prflci11 1preDdu <>DBI

1--- . . -

J>OC'-l l ..>ir-.ccion<11J, un.a,... conockL\i


&mixholmodoodiotinlot.

...ta.""""'" mmbinatte

)l uchudelaa,...,..,ae1ndox
qlifonH!upr..,ditoloei n-.-clo111i6aica1. P11rejtmplo,
PoS0, 101un l'edlltb>rpeF'O oll6nSO.notoltlsparteenter eacci611

c......doMtn.teunatoludad efSO,coa unoiduteelio t'o..


te&Otiou.pe.., <IS0."Mt>::perilllellt.t.cambio J.lgui>o. LMec..aeic>-

-""'--...sox,......,.aim plitica,...iMtottiben ooll


meootelooioo>el-..a.i.d elld;.,Jlltldoo- ... looloae11(111
patticiponn llreacel6a- 1Mpttttllldedelooiooneaq1 11nour>trimntonmodillcaoin. lecl1Kione1acrilude ..\emodo,pan
mottraroola~n~looioncaW' nciol .. ,KdenomiMDeeuacionei&>i
dot nglu :
IOOiou
aa: JJ ecribir - -

""..,,,_

~-

Noclebtneecribiralooioaaq" """'uporiment.t.modlfica.

""

2. Lu 1ubstar:iH que
ele<:trlitot d6hil .. deben ettribirM
en for ma. molecular "f" que 1& mayor porte de lH molcul ... p,..,..,ntet
oa encue nlBDen0$tMlonodillOci..do

,,. To.bl& !4-1 de uM breve li!!I& de


l<>11 1"f!duel0-~amplia me<1teutiliuod<>oe nl ... re&cciont1q""OOD
1iderem1>1enestecu-. LaTahla pre.. nl& elrcductor1lot Pdnetodel& re&i6n
S-lnlIHN d rcdat .. ru..

T J. BL Al 4l R.,i..,,..,,..,_.,,W'"'PIWM<l<><<l<.,.;..,;,s..

(ro,..-,..,-4cido o"'""")

l<O, +H
l ~A.0,

CO,+ H
O,+ H+

:o;;.""'1'. HS0,-+ 11"1

:::(kit-loo)
~

"'

(CI,. Bt,l

M~{kit9o..- _.,i.1oo-- <1<doo l&P'.1181&

::_-:._a-, F++.rb++.

Rr I<. ""'

oxldo<J<lo ..

""'l'i<tt< ...

1o

.:.:=-Jo-\oo<J<m<nlOl-WioooqMp--o:dda-

Con lot d&too dlldoo> 1111 lb Table 14- 1 podomoo - ribir oem~
cioD.. po.ra cada uno do l<>otcdl>Cl.oteS morttadoo. Los m6tod<>o pan1
;guolar est.u .. mil"tMC<:ionM ... dioc11til'I'I m.l.Wde
PROBLEMJ. :_,.1&-...-doo>ldocl dol.

Solaolh

~ p--M ~(l"illlaUl~ - .. ~-

l'O' l&~( ....

lpt.lu)

- - ~

Pll:OBLEMJ.: llocril>l<l&-- dood-<l<> IL,O~


!lolad6o= l!ll!llO, . . . . lkldoUl>li7,,._ lo l6rmalo ea l..-mo-

_ _ _ ,... _ _ _ _ _ _ _ ! _ _

.
____
lo
- - ,_
-1o-11110i.....-1o
- . - ... -IOI0.-1"'"
.......

-lo--"* - ...

olloolodo!o.. C-.
<loll o _ .. _ _ _ 10 ol
-.. lo ,_...,.._

..
O: _-

_.. -lo.- ..

"' "-'" ~ ---

- 1 - - l o - l l lp lH
l!l{(l,+H,0 1'0,-+ R

_..__ dtm.

LaTabla lt D do u,.. liot&<kboxi


daateo111A1rr..e..otay N pl'Od..UO.<kted11Ctio6a. Laillfotmac.i6G

T.t.U 1..11 0 - . - , , _ . . . , . . . _ . . - .

.....,

Pb*+Jl,0
11o- + H/J
11o++ + ll.fJ
~

!IU, +"/J
~

o-+"fJ
o- .. -.p

Cl"+"/J

~""

"'

Jl loA(IOt--) -

o- cr-.a.-. 1-)

ool- <111-

) 11o1oo, .... i i - _ ... _ , _ . ...... c11oo1.-<11hll<lol1


11""1-_,._....
ol .....
<lo-IL'W~
.....
_ ll0
_ _ ..
,.I.'ll),,_
- N-Q ..
1

... ..,.-. ..... _11,,u: : ......-loo-

. ::...i------.. . . . -

1-

.. - -}

1<1

Jl lOo.(lot-._)_.. _ _ _ _ _ ........ ...

:~~----,,ic. -----

do.da e-.. T.i.it. empl 1.1 ..uiblr m~-

dt

uidula

delmi-lllOdoquou61...odeluoeroi-~detttdl>Clott$.

PROBL E lllA:

klo<" '

_ l a _ * _ ..

1!I prod- .. _

ci,-ci!.~!!,.E,:::

.... ....,,,, ..

--

ci-.

a,.

Lo - - ..

.._1o-.-.i....:1-1o1UO,-

-""' i...Jlf'llOl---,rtp.llMo_.__
.- ....
..........

... __

11 o0,-.11-1&o-~

Uaa .;1....;611oimil&r11 pnMOll con IO<ioo loo 01idaoteo q.,.


contienen odgeno. t.o~ como M110,., : CIO.- ; ~A": ~ Coaodo M
reducenes!M1us\<locia1n oolucinAciM. 1lgu11111otodoode1u1
W.ir100 do oideno pood<n formar 11,0 lo que requiere el t in pleo de
looloao1 H'del"'ido,uceptoealoo ..1111011quelpn:1plotttduotor 1ami11Wra 1&1 .,.nt.idad requtridH de 11' iri. Al eocribi la
-""""""6n, no t1pecllk"'J1101 I red\IClOr empie.do, por lo q1111
1Up0o.dre11101quelooiont1 H*n-.ioop.-lndelmodio'6do.

1-. -.u..

-...,;1a111111i......no-para1otpr0dlldo9 da leo Tabllo H-1 r H-D ol priimo puo a~ io.clo~ loo eledrooes q"" puticipH H l& .-lo. Ba1 ..r>oo proco:limic nl.OI do conottt el nlia1<ro de electron. suminlst""'' por
un16aomo16culadelredoctoro\<lO>MloapormniOOomolo!c :al&de l
OMlaoLa. tJ ~ oMdo qul .. mU 1mpliame11La. H determl1111r
l1vorioci6!1 delod icedeo11daoiOO del'1<'""' q111pierdeoga,..
electroneo. lll!ndic:eo olimorodeoxidacl<ln, eo uo 11Gmeroqusro-

P""*"lllaoorgaelktnc.quedd>.lea.uun'lo""'cuanclo "'8
nao loo ei..eu- de 011 modo delhido. Para ..i1o 11 emplea 111 tlgoielltao Nglq:
1. LoougaelktricalOl.Olde ... mol6c:ull....,,.l.o1 ..... de
luoup1pooiti-eo;....!1ladeluoepti.,....
2. LI CllP~da ... ole.ionlOeoooro.
i6a~.El lodlc.deoxidaci6adeuni611m..-lmi<o"''carp

t . P.l lodicecdlluidacl<lnde H
111.uJl..,.eo.lo.qve-l.
doo&.io!.~:" ~ oidacl6n del O

+ l iuooplom bhidna>oo

-2. uooplo en

loo perxl

&. Et!ndiee<llloxd&cindoloo'IOmoooomoWicooonlotH "


cidot J oi;imp....io. similartt"' la ""'"R" q"8 .. ..-1ita p&l"t. q,.., 1A
""'11teu!a - ~lktri<&men!e neull"t.. dlllpu& de haber uigudo li>diOIO!tlirlOll. Por ojompJo, t n el
cu dll oxidacin a. O. H J loo
11,,S O,el lndicedetuidacin<lllS + SdebiOOal!uela mollcula
-lM!oet.C-11+ 2{+l)<arp>tob<.looOlrOl'IO-.

'to"''

PllOIJLE/llJ.;
Mm<IM:

~o1-c1oo.-11aU.O,.

..
u-. ... -1.+11o-O
... *"t:MolMl--p.+f.

(-IJ -...... -

Pll01JL l! M J.:C:.-.ollDdloooloo-C...,CrA hlll<IN1 G l6o""'ll<M""'"'clof(- IJ-l<. _ 1 _ \ l .. o.

-"1--. . --.
,,..,,op..
0------CWodMc
...............,. .. _._ l'orl01Uloloo60-cloCr--)'t

PROLEMA:"'ot lO ...... . . - ...


..

i... ...... -

~--clohl&cwpclo--+l/l'lrlfl.

f.Mproblanliil......,.la11M.......i..aarbit,..;.<1otlndioo doH;.
daclnq1Mno6"uDa~al<nclavotdadt"'oino u,..a1<n<it.pt00>e

:: :.:J~~:::. .u::

dio...,,.loo\..,.,I01D01 dehierrv. En>Mlid<>d. eo eo!er:omp.-.

~~~~:~1~tri:!:i:,.;: :~~:n:

o.lotern1i,..rolun.ttai<i11onode!iporfldox.
PROIJLl!MA;C.._oo_q!IO,
_..,
Ea _
. aso... ap_
&0, _

.. . .

..

_,IO_

WodM: Loo--rO--

~=-~

.:-...-..:.:~.l~~

P'\iOBLl!M.1.: m-~-c,ir. .. tnn.ior- .. c,n,o.i:.::.:..r..u-do-pond<ler1olMrllllal<nl<lo logor ... ....,.


5olo<IH'

mlMl<odoo-d<Cd-t-anodoloo-

""'oocl6n.

P - po< lo 'fllO oo .. tenido IQU o<ld&dold o!


Slo .. --.
...... .,. .... 11po. .. Jl(>4tlo ............<lo.dodt 'fl'O)'Ofl'Mlr.-

..

:;.~='.'" .i::..""..i~""~.:.ro.I -.
ltHiulH do Mmlnaloon. La ariaci<I de lodi.,.,de O.<idacio
de un itomo "' """tra al omero deelectrones q~ MgaDOdoo pe-

dido. Podemos "'"''" uso de oote o mu<> de eleetrooes par& igualar

Hmlrre&ccioou. yo qoe o.ando la .. mir........,i6n .. ~ igualoda, lo

;::: ~ ~:I =b~~':'1a" ~.~";:!~mbro de ro iuuie rdo. iguol a


P ROBLl!MJ. :

F o l l ; . , . 1 r . - - d l t o 1 < l a od

... 11/!1!.

5ol clo\o: i . . - ... 1gualado ..


11,SO,+ H,0 - SO," H

~~~oil::=::: !.:.~~~;:.<Ido>~~~:.:\~~:
H,SO, H,0 -

so,- + ~

.. te-

lpolatt-obon.olai .....,do"-d< K 10.1l0<- o l l l& 0<


d6"1plelt.do)&~

llflO,+ B,O- !IO," <llt.-

llod...,.,_..._,...,.,.... - , . 1 a . . - . A lr.ltqulordo..,
..1a1ao.1nguoo.1 o loderochoW..- - f(..,.,OO,") (.,. loolond
bld>fl"'O) T - f(<ololk-~ l'".., _ .. 1o .. blh.<0.

PROB L EMA. : ""7lblr la ...U....eel.)a <0<_...llln1o ia ...


d-""'d<t lilo0,-..,6iooh<lkl
Solod h : L o . . - l i o lp lar .. (Tabl&Hll)
!lo(l, K-><o-+ 11.,0
E......,.,..,.ido<iOn.s.1 11 . .. . 1 .. J1o0,- 1 +r ... 1110++.c... 16o
111.0.- - - 1 1 . - . Eoio ..

ll.O,-+ ff" +1Sr - 11o++ H,O

~---"-"""'
llM),-+ &11+6<- X. .. + <H,O
:-~....:::::bqaiotdo,-l,+81-l-aototalolo+t.

QoiM h&7a Vd . nolado qno no "' necuari<> oalo"lar lol !ndi08I de


oxidBci6npat11d ei..,....;nar e ln Umero d oel~o""inl ercambiftdoen

n1111 .. mirueci6n ,porqueostopll&liehacene t.o.m.bif:najuota...X.primero la .. mirrea.cci6n y a nftdioDdo en\oll081 el n~mero d o el~""


requerido pata igu&1Br l oargu inlcu. Por <jempk>, lo _.,.,oo
1inigua!.ordo 1areduccindol MnO.-Mdioohicin,tida eo
)lnO,- + H' - Mn - + U.O
Jgualand<>t<:ncmos
)foO,- + Bll ' - A1n - + 411,0
\'a qlMl 1& nmado lu oargu i6nioa1 a !a iqoierdo"" + 1 y a la
d <recha + 2, p<>dem" igualar 1.. cargos d&tliondo 6- al miombr<>
~'!t.:: Y Olla conduce a la mioma otuati6n nl<riormonl<
)1n0,-

BH

6e - Mn..

411,0

Siblene:stom~lodonodesll>Gaelpr<><e""'qU<>e:slAUinie""" lu

gar, como I<> hace ln con1idu11.ci6n d o lo! lo.dices d o <>xidatin,"'


""m.bi~n oa tiolactorlo cuando l<> <uo $t pretaodo "" 1& igualacin DIO
tAn11:ade Juee,..d<>nos
laH<iMl<..,.pleto la-loonndo. Laocnacincomp!elad.o una tll&r.cin redo~,"" obtlono 1umand<> lo o doo ""minu<:<:iOno1 qucticnen 1111!" Poraello, es necallrioigua!.orl.u<loo ..,mi.......,_
ciun ... defom111. qu o e ncodaunado e llasM prodn= I intu~mbi<>
d e un nolmoro igualdo dectr<>noo

PllOB L EMA : l!o<ribtr lo oc...-Jdo


101<>0, .. oi1ohrilol.ddo

"*~>!<*In

::!?- p;=.:.,;..

.., H,00, por

is::.:.-=;:::.:-:=."::~=

1.u,so, + 11,.o - so,- + R+s.t. M<>0,- + 6ll +&o- - 11o+< + K,O

l'on'--ll-.Odo--l~(lj-IJ{2/por l.

l.loll,llO,+gJ f!llO,+IOll'+>o.+ 811,0


.. DI.O,-"' 191' +

IOo --w

1.~,+ Rl,O+ ll!f..0,+ 1df/ll0, + 10f1++111 -+ P.,O

"""do lu - - 1 . , . l o y o H 1 Jl,.O. oJ -loo


lo.M4<1 lipo ipl. >Ot lo q.. , ...
,,.,_.,. IWI r W,0 do cado ...- . , \t o ~t< -

C- -

- l n l - a \oo

otp<rieo-

611.J!O. + llloO, lill0,"<4 N' lll .. +511.,0

pora _ _ _ _ l o _ p _ u . . . l o o - - . Alola-

- -

- l 1 lo -

E<u . - , - -

h (- 1)+h (+ IJ+h(+1)-I..

IJ ... ~H que belllOI igu.olldo la fC:IMCidn

ift lca.,.,..,.,.po..Jie n Ua,.........., i o,.~, a .,..,.tamaoco nn'11"n

ciau1ocerlasmolknlHqueuill.onu las10luc:iooeo.etdecir, Lu
tntt&nc..., que .. puirnn u Ja djlOJuc:in lnidl.,..nt, y aqnelJa1
qne .. obll non dp""-dohabetlenidolusrlareacciliD.Neceoitamolec:ulaiu oicmpre que l n?"'OO q"8
lllOI ulilivir Ml-I
hacreol.lcolooe.Uiquiomlricoo.
Podemos nlili.. r la tcu.ocin iliDia f'I"' eocribir la ecuacin molecu.lu dt la mi~......,;., , re~nieodo en l mo1nori q"8 <Ada

.,.uac;""'

l6Ddola11uoUncl. origin1 IM, ~iadoalgn6cido ,~o I

7que-i.i6n ... loapn>dl>Ct0oraullanletdbolormarp$rtedel


.. e>1'po"'.. ladi90hoc:i6o

l,.,.Mo6cido q ..e l~aolMn.e,.oi

11q-s.d.

;:::'~~!.~.=~~"!":.:-..~..:: !
s.i..iaa: L&ocMll<ll6ol<olodo<loddo<oolprobl.-ao1<M..L<.o

:=t.~:::.o~i:::t3l.1: ~"\.~=
"" JI )

- . . . .. dlool _ _ _ , _ " " 111o- -

.-u ...o,_ ....._____ ,_ill_, ____


......
&-. -_..
,_do&Cl."- 1.o<liool--u... 1o.-1-o1o .,.ori~ ..

-. . . . . . - -

. --

.......... i.;.o~.11aS0.11l,IO~- ... - - -

=-..--~. --..6".,l!O,+tUlo0, ~ 111..SO, rH.,IO,+J.J!0.+ 311.,0

crlbUIY..--1---"'--

l!l~-'lrioodlh1ldoo.W...i..-..w1oo.1>

PROIJ LE lllA ,

Se>hod6C: '. ::"..~..~,,.__ -

,.., 1

1'11)

110,-+<11+""" - !IO+ftl,O
~~i:-;;~1

......11o1ooc1oo--. ... _

tl'Ot+ S11 +t1o t.~OHJl,O

:!Co+t.,0,-+gJO - l!Co .. +tl'O+<Jl,O


hn ~i...,-., -olor, . .p...,._8HIIO,l'""'-.WUW

..,.llll.....,mc1oo,i:..1oo,...i..,... n..i..c.-- .. r-11o


Co{llO,J,11<00....,,.
:1Co+Ol~W, l1Co( ~0,',+ l.W+Off,O.

A 11_

PR OBLEMAS

......

i..po1r-m,1m

l. =tllodio<ll<o\- .. ~"-"'*quleo"'-.'"'

\, CO,

P,(SO,\

7, C,0,

! ::.\

!.

n.

:1'

10, 00, ..

~-

l!Kl>l r ...i..-lolooolg..,.ouqoo OI ~oloo.-do-

..,. .. looolgoka1 .. ...,.,..... . . c111oh"'l6o6cl<k

u. a.w,
11. IV.O,

rn.

1',

1ll

F.octlblt....i.-.-1....

H. 11,0,

.,.,1'"'" 1o""O<d6o""--""

loollplm ... oJ\don ... e o - - k ldo

:! ::!

~: ~7

!3.

....

IV. Hoo<rllirt<-~!a"Mi&du!'"'"IUoipico ... -

l!l..Zll+Co++
:16.Cr,0,+1- + n -

~!~::::R~ :

31.lO,-+ H,O, + H 311- Nll(),+ll +Q-


.a."-+ R+ + !IO,- (dlloldo)

!!: ~..

no ..........

D QllU<IC.. G,,,..U.U.

Y.llomblr~-~puo.lq..:..a.....llMO.l!mploo<
~do1oo...i.-a,1oooollo100dolooct.lloa<Ott>a>0loo.....ti ...

VI. ~lal..!S:.."':'!::~~~17'W.::
'1. Cll,0+.1.8,0 Ag+HCO,-

C,S.,+MDO,- CO,
&3.CJl.OCl+t>,O,CO,,+CI,
d.

(icido)

(kidl)

W.4('..A.U, . ... + H,...0.


(kldo)
45. C.,-+fe(C."<J."l C.W+Fo(C.~"(Mlict.)

"'CJl,0+110,- - 11o+c,ii,o,

(6ci<lo)

VIL llociiblr - - lp&l&du,.... IU ,_.,,..... qU< ~ lopr "'codo


-1oo11p1m1noo..:
'1 .~lkoykldonll>IDodlloldo""-",OQlf<_pro<!_olto.lo
48-

&.~oi1..._U,.t1..., .. tmpltolloonl!.olo-~~pon.volonrol
.....--~,o,.

1oo1o 7 anoololooprod!Kloodolo.- ..

u.

lod:. .":"..e::."':::::.,"t ::..io::::

::.,~~..

;:.:

.. pro<1 ... lodo.eo- .. ,,..,........ w1..topwt1oo1or ..-o1 ..... _

:::..~poco <lo dloolnc14n do 11ml<16&. ~,. ocoodn do

w.c .....io .. oo.lioo,.<Ohrt-iei<lo1ollolrl<G...ctall'ld<>. .. oollolor


dlhi<lodouolro.
UOI op<roddo eli<t. 6ol ....w.!1 .... u,.Uo, tt el <aploo do"" r<dO<lo<
do JODK, .... oolU1111dociO<gn>1alodo.U.. dloo(ocl6odo-ltrr\<U
-lnlvodo-oolUllll ..... do...._ ..
"""Dot,.O<llOodoll"'90ci.6nq1'01ieaclopr"'llooloOlll&.

61.

..,.ptt_......

9. :.:.=:1:=16d~y~p=:.:=~=do...~
_

_........u. . . .

111..-11oH11orodob~oodolo<lo.llll

............ ~k~do--.
6:1. ~::::.!::::::"'do lpoclorlto l<ldko. Uoo de loo pr<o<IOCIOI do

PROB L BM AS

lloot_i..,..,....,.,

11. ---.....-.-110"<-""'"""-""
Jot ........... > f l d - ... dlool-kldo.

.... .

".C,0,

es.

fll..

!la

l.

r..riblr- -~-

811.

1oo~1oo-1oo

ri:~~llo

~:~-

. . . -.,.--.,.

B,.-

.. -6cl....

i! :f,'

1.1 . &critii.--lpoll.,..puo llo ~loo

:: ~:~:

tlJ.Cd+B+llO,"
11.0,+moo, .
n. lln0,- + 11,S +B .
113.Q01- +S.++ +H"
M. - , ... .

M. fl.,G, +11.,9(1,
"' a,o,+oo,- .
87. B,.<oO,+C.-- w

!1o.. +oo,-+e 811. 11t>+<+111 .


llO.

PbO,+MO, +B

u. c.,o,- +11,c_o,+e n. o,+1- -

ID. ---laroo~poralM-~<lo I.I

~i::."":".,.r--""1oo""-11oooalfaloocloloo--

Illl. :::..:<0-:--~~':'::.::...U::. 1:s:.:


4',0+w.IJ,- -co.
Clf+JUO,--CllO-+llnG,

~:/.'!o~:a,~c:,,Hro,~i:::t'/:::X,,'

=
(kl6o)

(6cldo)

.................. ______ ._.


....---..---,

:uv. - - i c - - 1 u _ _ _

1_ _ _

---11. ___ 1_. . ___ __....


______
. ...
-~

LOO. .. .. _ f i n o l . 4 o l o - - a poottlt 6o ....... _,Mlftlo


101 .

la.._

-.
~- -----,..--lo

m!u<>qufiol<o , ..,plo& UMI- do ooi!a>lo ( .. Old

::.:.~'...-=.mi~.::::::~~ :i...-i.:.:..~..; ';:

IOL c . M o -l& dK _ _ _ _

,,_,..,.._..Uoro

,_,,_~ & --

.. -............
....
.-_,....__
..- -1$o

IOll. !Ce ....... - - - - - - - - l - l & M , . . . . _ & l p ..


~:--.-.

\Oil. \llporoionk> Mdl<olO p..,..,. ,.. ...... l&Ml<Gto<llli!Uoodo<lonk>

10::..

-~~

1Qoaoo,odo-porolol<loti~<to1..-ioo,l- lo

-do--.-<l iy..CI~- --

-l<Mo, poro , . o d - . - A.a_.

15. Oxidacin-Reduccin 11. Electroqumica


Co1110h omot vllo, ona l"f<:cl6d~~"'vori li""conwiat.n1110-

lon:ndade oloctron.. do on agonte reductorn un !!'"Ote oi<l$nte.


Cuantloam bolruclivoo .. ontuentran t ol&miJm&di010h1dnlotr&n ..
fe~nct. deoleclro o.. 1iooalugardirecU1mnledo un 41(1moo in
a\ otro. Sinemhllrgo, podemOlliolar el r"':h.ctor yel oddantooa roe.
elrloalet HJ'l'....io. 1dl1poD<r ol oitlema dotaLk>nli&q1111IOll tleo>
-\ellplll"" Oolr aln..- ... M11mnductorque o... i..doo0Jeo.
lrodo9. 4 f-....oloctromotria(fe,.)oen:ledonanim11lo!Mdenc:ia
~-"""'"'6nt .. uc....-y-loconslntode"""ilibrio dodi<h
Una pila eler.UoqulmicaUpica(boterle)H m.....U.t11 I& l'ir. 161.

r.t!consliluid4 porZn 1t1elal comoageole roduetoce i<>n cprico


Cl<lll>GO~te.LatMeei6v. t1

Zn + Cu++ - Zn >+ +Cu

Lao d,.,,'"'8tcionu d oemipilaoon:

Zn ., z. .. +2c
+z.- - Cu

Cu ..

ED la Fi,g. l l>-1 ob..,Nawoo q1>111&sdol .. mi.dlu!Motl!n .. parr.d-., de La! forma q1>11 Jos elec~ro n e1 llbe""""' par el agenla rodl>CW,
Zn, langan queOuicBlnl,~1~uncolldu ctor h..t& el elutrodoCu,
endondetMeeion~oonCu ... All , el Zn 10 di.,.l ve y <lCu 10 depo>
oila.Pll nltru1n!ener )a neulralidod elklricaen to1 d 01 d iool<>Ciont1
~ .. enc<>Clllnnunida1mediante un " punte oaliM". quefl1 UD
lubo enUquerontieMuno di90Juoinde un e loclrolilo.E:&1<>>1>rmilfl
quelooion..,pOtlli>'<>s fiuyuh&cia la d ett<hylosot.getivooMcia
lai>quiord&enlao!lolailldi....:I&.
En oolac6dula looeleclrodooeoMn co115liluidolpor1us1&ncl.. que
patticlpan en lareaccin. f.o olroseilem.o. puedonointo tvenltun
reactivomeWioo. Por ejemplo, 1i elagnto roductor uel in fel'l'MO
Jla lOmi"'"'"""'D M

Ml~"""'""<ledrododec1>0!qnier11U1tf>rialinert.oluooirvpon.

,,.,,,ducirlo. eleclrollM libet&d0&en l&dillOlucin. GMvalmeni.. ..


omploa pl&lino mola! y M d MCtiM la .. mi"'"lul& romo

VoltajoPLuldu.

El voll&iedelcl....,iioftbi&ttnde unapilB

"" l&dilerenciadepotenei&len~looelodrodoa,gene...iment6moiido
&0$l<I

modio.Die un potonci6wetro. E.!& i.m bt.dllerell(.ll.

en~

~~eialetdolo:o 10mi..:lemento. del"'1ln1e recl<>Ct<lrydel ogen-

"'
.,.._..q111>un& .. mi-pilationeJOlament6un elodtodo, noo poolbl& nadir ' " potencial. S. pu.ode. in embe.rgo. medir potencial< r.
l&tiVOB<leoeml-pilMoligiendo unaco""' refe,.nci&et&ndlud. o.lo.quo
"" ..ign& llll v&lorett0 y midie...SO JO& potencio.1.. d e l.aadem en
n!l&ci6nc:onl&pi!.ade ,.fo .. ocio.Eotnnos penrii1$ignarpotcncio.
les,.lativoodestmipilas queM puede nretecionart11nfllSte..JenciM eacluarcomoogenl.. reclnclOrealiberendoelodron01.
Antttde di.tutir l<>11 pot<acicolM ,..la ti<>11 delu1t111ipiludebe
moo definir Ju condioion.. be.jo l.aa cuales"" roalin 14 medido.
4femd&c1111.lquiorpiladtpe..Je do(l)l&Sconoonl.tacionotdetodaa
l.aa 1ul&nci.u rMCciont1n\n 1 (2') la 1<mprnotuni. TolD!l,.IDOo, por
14nto,oo~ll&ndAl"dpo raloo,,.. lo ttS d e poteneial.Potoonv e n

cln. el "eolado nonria l"" oe dcfin6 a una J.empenilura d e 26"C. con


IOdosl<>11..,.Cv<1<9eo"&Ctivi&dun;&.d" . Unllquidooo6lidoplll'OO
tieoonunadivi<ledunid&d.Lo.acl.ivi<leddeonlfquidoo..Slidoque
no .. p....:> Ol eetocia!me nte u fraccin molar. Al, el agua en una
<liooluci6ndiluido.li<ne -ru;ialmonteunao.clivid..duni<led,yaque
llraccinm<>lo.rMM>i launi<led.4 uni<led doactivido.dparaun
gM perfecto eo u.n& p""9ind8 I alm. Para IO&gaaea rea!Ol "'P,_.
mot Is aclivi<led como la prttii> pon:ial eu o.lmsf11re.1. U11& "'1114u
ciadi1uo!ta l iene u1111.activid8d UJ1ide.d eu&ndo"" comporta como,;
fuera un& dltoll>oio idoo.l molsl (la oonMntrac.n real n!<UOridll
pora prodncir
activi<led u~idad vllrfa ooooiderablemulo d8 uu

""

-~-. IL~

otra: Ha, por ojomplo, U.. - actmdod ulclod ....,.


di>lt.dloolDtiGl,2....a.J).Elo-a.ptt..loempleuuloo lu..,,,.
"""'
-~....,...,,.do loo oolulOI m di10l..;6" . . . - -

dl.,loicl6a

ptO~imaciD

do actlYidad.

c..lldololpoi.ncio.!Mlupll"'ooemipilutodall.,..11~

~:~ .i<>dial

modia.o!oel lmbolo a", q110to loecoaio

1.-ie111i-pilad1ro1<.. ac&. o~com<>sland&rd,C>Ot1 uov&lorar


bitnoriameot1 asipado&O,OOO..,lliot, u ladohldr6geao
Pt, 11, (1 ot.ao). ff" (.ctMdoduid9d) , - o.oro
Pano hallaro"doc.alqoiuolt&Mmlpilt., -.dimloo (eael-.6o

..._

~tlYOltaje&lt.pilolorlllld&porlt.mism&1lt.clehw..sp.

ao. Enio-

.... ---.-.,

Si el .g.tel'tld'""'dolt.OIBMmi-pil1 .. m6aluon.1; ... ll,.lt.


l<m modid-.upooltivayelvollajtMdo"""signo t. Pore!con
~;o,uoligno-sigifica q"'Olatolel'f>.lucto>li<n 1m11>01 i..a

dol>Cilt.odu1loclrol>elq1100! fl. pt,

lolv.io,... ...1oi;...,.do-l-pllueaeot..ionorinalMdonea
lt.Toblt. IC..I. Todu lu--da-1-pilu~ comooxl

~<lal&....tanei&q"'"""elmiembtodolt.;.qmerdt.dtla

.....:i\lo9.i\ol,looogo>oleored_NbJlodoo ... lt.paOUperiot


bqulerdt.dolt.To.hla- ... mf--.m;p1naqmlu_.....
IJOl~ult.po.Nialoriorderod>a..,.,lu""'oxldao

ta F.n el_.....-1 eoalquiff...,tered-nid-""alodctt


... 1&1ablap.,..J ... emplear (l)~..ic..i.r
Mmipi!M, (2) p&rt hidlcat lt...,.e-

loa~ldanlfllq ............."""pordobajodo1

too nlotudo -ipllu

to

o',..doeuolq~iortombia&ciodt

_____

~,:'~~~ 1;!1~..~~~=.!~d=-6;'. dela .-in W&lldo

... ___

l&a

PllOILl!MA1 Ulillool& ToM&U.l_-..W,,lo,U.Do-C..

--,u..1,......--
_,...
..-
.. ,... ,._u-11_.. _.,_
,...
... _ . . _
.w
....
.........+... ,,_,,.o,,.
.....,..,,i,
- .. ..
, _ . , eo,.i... ... -_
,.. .................

C..e.-++...

- .l+-

c. -

t,W
1.(11

~!:iE.:E~

~~

"l,+'~:a~~;.-

1,"7

'IBr" Br,+to

c.+++ t.11> - 11&+ -

0,16

,.

~c.:~:~~~)
~ : ::.1~:i- +s.ll, IH+-

::,S.;! ;.,~~
~ :oc-.~:~

...-

~: ~.~::~A;

~ g++c-

O,i!

ll,+:IH,O+~'!-Yf<211,0 0,.+W+W-

~.

- 1.0ll

4 .00

- 1.n

Sff,.0+11.o..:.i:.~

iiCJ - et,+11<-

_.. m,o+.:;;,:-..~~
:Jil,O+B:;.U:Oi_.. ~+Cl~;~;e:.
0,00

~o,- - s,o,- +t.-

21.- - J, +s.-

..."

H! H!., +1<"
llg,++-ri1i+++t.--

-0,1'
-<l,l&
~~

~.
~ .

-'"
~.-

..

ll,0+11:~: ~Ml"
211,0 11,0, +!H'tc-

- l ,T7

'll'" .r~ poJ +k-

~.

- .... ,.....,tr.<ldcldo H..,,1 ,.... p.....


Bltlallo>uodotlo<"""'"ol .. 1 u c 1 o o - ..,.., .. - ... .-110>0Cl6o.r"~''al-dtl1apcrl.or.11<lodo
Zll+Co.... z. ..... c.
...... - 1.10....i

~:.:::-: ~....:..- 1.,...

..

11po+lodito Q ....

Oboe.vo que p&m ueaar a la ecuacin hlll-00 rWMo u11a oemi-r....,.


ci611do La otra, pu..to q11<1&mbueatl\b&11 03Ctilae (:(In loae leclr<l nM

en el miembro do la defflclia. Ob.enoe lnmbi~n lzu 1i el omtro do


oll<:tron.. noeoelmi&mo enl ... doatemireaaion ... '" debtn ajut&r
antea do hattrlarerta. Sin emborgo, esto ooal60taa 1.,.valomdel
potoociaJdeJa .. mi-pila.

C... odounaMmi.pil&tieoanr>a.oolM)Ontracion"' di.Uot.as la del estado ...,....,,1. la r~m veno da.da por la
'"'"'"'irldoNemst.(I.adednocirldoestt1 eco&ci6n .. d;..,.,1e encuroo1
mbavo.omdol)
E<11.. lolol""N-1.

"'

o"- -;;;-lnQ
donde/l es laoonotanlo8oneraldo l""gt1...,. eo unidadH el&:tricu,
8,314 vol!s-roulombo por mol grado. T .. la \em><,,.lu"'abooh>la, n
.. elnmel'"l) domol.. dee l'"'lto-p"""l<>f;enjuegoenlaeco&cin,
F eo laooiutanlado Faraday. 96.619o lla->ulombo po< moldeeloolnln , y Q .. un trmino qne Homamoo eociente deacliidadet. F.o
olprodl>Clode laactividode1 dolau.Unci11Sdo lade,.,,.hadola
Mmi-reaccin. elevando cada uoa a una polenc;,, iguol al nmero
d o mola da<l<H1 e n !hecuacin, dividid<> )l<lel produclooorreapondicnte paN !os ~uM&nci.ao de la i>quieM de !o ecuacin. O.. ""la
""'neraQtienola miomo formaque laexpl'<">iiindc una constante d e
equllibrio,perola, &e1ividod.. (o roncentracion ..)nott1<resp<11>don
noceoarilt.lllentoa loovalorcsdooquilibrio. l.af'<lacindo Qconla
tt1n1tanl.edeoqul ibriopara lareaoclnoo dioculinim.btorde.
Suslituyondo !o.oonotonl"' JJ'l>Mndoalog. , . ohtiene,026"C.
, _ .. _o.~9i 1ogQ

<2>

~.~!!+,.;..1;.,MotA~!C,."';,,..":.:,~l

5otoo~: ~ :~b+'"'.': po1-~


...... -

lo

&

;:;~!.~I

...,;.p111 I"''"

I ,,...,.

;:li;_ ,.s. lo ru.. 15-1

. ...11.-11 .. pttOid&oloQ

(~:;1-0

--tal

Bn11i1n,_..,,,..,~.i.Qylu-1'wloo.toclldui--(,._

:.::-:1.:::;:-~

dtl -

-~ - (

'p- q"' .... preo<Oln

'';"' )-

- 0.3'+\l,N\l,16'1>1t

Alf e1110tquo roduciwdo l&"""""nt:aciOOdll6ne6.prieoenl&


diooluei6npodem""eon..guirqu oe leo~ oe eomporteeomounmetal
~ro,eonunpot.oci&lm.oyorqu..oldolhidrog.no en el eetado

Par&dlltorm in&r'l&lemdet...pila1aeonoonlraciOJ1e1 di>liula9quo


l dlll ootaOO normal , ealcuhmos loo potencialude semi.pile. me.
dianl81e. ecoaci6ad$Neml1los eombiuamosoogdn taOC111oia (1)
paraoblener.,...r..to ta,
..... ... ..... - .... -

,.

~9llog~

Pualapila Zn.cu ..Loda

'~ 1og ~~:=~


91

.,., - o.rG- (- 0,34)-

i.-..

PR08LEM.+.: 1CM1 .. 111<mdo lo pilol


Zi>,lA.,.ftlll l o.>"(lO"'lf),Co.Wt.ut.o-(IJ!a<lbo.
loa- - d o l o o .... pilu.
~~~\oyoodo \oa -lo -i6o -

-\oooliM- . . .

O,OWI

.,...1.10----,---Jot:n:;

- 1.10- ( ~.~l ) (l,i!Oj


Dlnib do la rt1<dilo.. Elempleo defo11 c.tkul<>l!do lafemdola
pil&para p....i..oirla direcciOOdouurniccinrloxse ilu>ltaonel

1iguionl8 problema.
Pl!OBLEM.+. :u..

--.,,.u....r... (0.111),f-(G.lll),

..

1 - (0.111)1 ooll\orodo- ~ - Q.\--'

~~ =-~=1n.1!!.--\oadoo

...+,.-

~~~+::

111-+tl'- - ~+2F-

.~: ::iio::;,t
, ,.. +0,1'1YOIL

-pl\oa'!91.S..

Modiulolo""(I)
O.OOP1

ti.llP++J'

..... . O.M------Jo.- [l'-1'(1-l'


SUbll"""dolu......,.lncioo<o<lldN(.....,deqao(l,J'-"'"'"
-~l-"4lldoJl"'O)

O.OOPl

(1)(111"" 11

.... O.M------lot;~
"-lo q <11lu _ _ . ,. . . . . . . . - - . . . . ...

e 1 o i . - . ..,. ....

,..-m11o. 1

c .,.1taa t.. dt111lillkio1'11.. 1rooloa.. twdo . Cnandounareaociorfldoxalco.nm.unaooadiciade61(11Hibti<>l4temdolapila ... hace


cero. Ct1ai>d<> e.to ouoede ~l Urmino Q ~ la ""11tWl\e d e equilibri<>

penllareacci6nredox . Podemos. pOTWllo, ulililarlosvalol'"Ol P"'"


~".:'",."P""'Ll<s l'fllleciOn!'t redox.Eneltquilibri<>lF.c.(3)""
0,~ 9 1 JogK.

0 - ,._ _ ,,_ _

0 . ..__ o.~91ogK.
Reool~iei>d<>,

(4)

--

logK, -""""O,OOITT

o' O.Teoott
. . . --0.:11.ooi.1

,,.. -

ti""blJtodoalaf.>.(O)da

ios. - :~~:

- ri.3

K. - 10"-r ,10"

l.IOoll

rltOll.E /11 .l :

s.,_-,u.~.c.-..i.u

..... 1oo1<1o1.

-1o...-w .. - - t . 1 1.11o-1ot - 1 * 1 &

':.""..':J:.:=

ti oqoillbrio. jCMleo""" IH - - - l!Mloo

!.obi<IM ! l & - " " " 1 ( '.. <l~"-l

,---~O".

::~

h '"'

-.oi-. r.o-tioa ......

IAolt (I - ~
..
-t c.-+J
~~
01o _ _ _ _ U.. dl1l4o
*"""Jllo,__ , . . llln>

:..:,,:;.(~::!r::i!:O(I-~ ' - !..Ut-llo <110o ... _

...
---1-

0,M ol<

, . -<),TI.ni<

.....

..s ......

:-:-.:..:...-"'tifo'lt*'" ...- -,..1-o.,..

..... .;.:::-l,11
.... - - 1 , 1 .10"

~ -l'

....llo-

O.l; ' .z. .. ] IOl[Zo++](F .. ]'

K, ~ - Ml'1"

s .. ~'"f '" 1<oi<o<1o .. . _,. ~ .. , .. ,.., P"'I_

...,. _

0,1.

(O,:(G.lf - &,hl'1"

T10~ojt elklrico. Ceda ou1tand11 li<i>e Ullll cantidad de <Bergif.,


l\&mods 1u <...,.gl<i lilwt (G) que oe putde ulili2J1.r oom<> u.>ojo til.
Si, oomo rHullftdo de una
la ..,ms<leloo producto:o ("e11o.-

'''"'"in.

'lo2")~ unacantit>dde<n .-glalibre Ch

mi<nllUqUlllosre&eli
,.0$("tsladol"')ti'" "unron!nidodo e n rl111ibreC,, enton ... el
""mbiod< e n.,g lalibi"e (<IC) p&ralarucoill te r

E~ffol d<<>doc ne.-glaliMo (........\O)quoacompo.ll1111una

...,e<:in quo rorrnpOnde .,,,ct11m<mlea la mbi1MC11Dlidad de\no


IAl.joq\lt e l siste ma der<iac<:iopuedepmd..:ir, pto1tindinldodcqoie
, , ~1ili
Mil.

,...,.,,,u ..,,,.. '"'""i<>

- 4G - deoc:enoo de e ne.-gla libre - mhimo lrtblljo u\Ui>Jl.ble.


fnunabater!.lo. laenuglaqulmio&M c:o:niuteenone.-glaolklri
ta. quedando la ..,,1idod determiu,.da por l producto del voila~
y la C!Orp elk lrio& to\.tl qllO .,.lo de la bal<rla. Si bllJ n molto de
e leclroD01 pormoldeog<n te redotlortMulift ridooaunvltajedopila
~~il~;,Jloll\l.;,019 cul<>mbios por mol do electrone . ol m:imo tn.bf.jo

- 4C

(mol";:l::.:=:~)( moi.:U:.:..,.,)( '1>1\ioo )

(,v1t:2:'::".,hiJ

Enn.-trapilaZn -Cu*(Fig.Jij.l)concon.. nt.r&cion"" deacH


v;do;:I u11idad, a" l,l(lmltiol, y
-

M; " (23.060) (2) (1,1(1}

~.7

n1~::n

l .... _ttolltku. llaai<lahora, bomo.0011!ldondoi...re&OOi.,.


""' redol:<01D01111on"g.,.doenorp;i&olklrit&;ID<l&10Uu ... utiliz&n
enpil.. gal'oiou.E.n...t&oeooiridiscuti"'m"loq"" """'1ecuan.
donplica enorglaolkUica& una.MI lundid&oenn&diooluci6n
ecuosadeim.oll!dr'Olito.Laclulaendoadeoe produce laoxidaci6n
yreducci6Dporapliaci6Ddeenvlae!klriea ... namaclul e lectrclltica; e lproooeoM<>0noceoon elnombn!deel..,t.roli i.
c..a..do paa la oloctricidad a trav6" d e UD& MI fondid&o de una
dioolucin, la corrie ot.o
transportado. por el&ct.ronu libreo, oomo

" ..

1uideen \lllcoodoetorm e !Alico;en e.te eaao,eltn.""portedola ~

m.nt.o l ienelugvpormovimentode ion"" pooilivot haeaeleleetmdo


negativo(dlOdo}ydeionunegaH01haci&elet.clrodopoo.ilin ('n"'
do).CuaDdolos io11e ll"6"11loselectrod<>t.lieoenlugarl'MCcion"'
qumiou.Ea elt.itodo, lnlri.ri~o e!ottron01 alook>neopot iiivo1

on l& diooloci611p1rane uln\lit111loc ;enet&oodo,loo eleetn>nes :wau


d~klllk>n.,. negativooenladl10 hx:in(odolmi!lllom11\eri.oldel

~::'_" oomo "" explica de1puN) a l electrodo 1 al hilo que lo

Paraoomp.. nd<reolepl'OCMIO,OOOsideraremos loquaaucedeen


Ja eledrollo.is de No.Gt fundido, q1>1> "" ,..,preaenJa O&q<>'mtieamente
e n l& figura l f>.2. Colllideraremo1 lo q"" 8Ucede cu&Ddo un e lectrn
ah&odoneelpolonegativodel&bo.lcrJa .Cuando eleloetronentneo
elhilocooductor,otro e loctrndeje. eldtDdoJ>"raOD trar e11elhlndido,donderuecionaconuni6nNa.

En elm~<1111<>111eatou ae.loclnlnabal>do11&elfnndidopo."'p4

...,..1'1>odc>,debidoalal'MCcio
a -_,-,. CJatcnico

t! 'tomo d e cloro"" une coa olro

""'

P""' formar una mol6eul

Cuondo e],nodoeaptaunelcdrodolfondido,olroeloclrn
llegaporelhiloalp0k>posilivodo 1'>baterl&oonlo1ue .. 00111ple\a
ol cireuito, lluyendooorrienladeode ololodrodonegativool pOoiliv<>.
~ 1imil.utt ocum:n e n todM lH rMccion .. de ol'"'1rolis.io,
pom!oo""8CCion.. que lienen!ugaren eldlodoy'nodo, no oon
IM miomu en dioolucionn acu"" 1 en e!ectrolisi1 de .. les fund
dao.toJ&oloctro!ioio de diooluciooeoacuo1u d eelotlroli109,pUfld n
p,.....n\anloalu1iguie n\eaoitll&ciooe1.
l. ~tndomot.ilioo,CllLi61'.1do u.nmotaloletl lioooalealin<>-L6nw;
e n olc.6tod<> R lil>0.,. ll,.
2. ~Indo meMloo, oall61'.1 do un metal que no
e l.,.lioo ni
Bletlliao-tr!<>; eu e lc.6\0do .. dcpos.illlcl metal.
3. Ua !DW] inoctivooomo,oodo, talcomu P\, carbono n olt<>o

""

conductore1 inerle1;
enla electtolis.i1dota.dioolucionMdeanic11e1queconlieHa
m.!. o~lgcoo, tales como so,- 1 NO,-"" libenl O, (debido a la m6o fA.
(a)

......

cil o..eo.posici<r.<kl

'111$del Nlia)<k......i COll 11. 1emi

211,0 - 4- .... 0, + 4H

(b) Sil8nin .. rM1Uril.,.ni.01&OOquelagua. co""'llOn


loo ioneo CI-. Br 1-... libera ,1 elo"" n\o li lm.
4,

Un,nodo-Witt1~ronol~ 1 ;ol"'6dopua11f.d i110h>

cl6ntt1""' i6a, mi1111Qq"" ' "'"loctn>neopaoan 1travWd1I hilo


.....ductor, pottjomplo,

S.-l:W:l,---. . - . . . . -...
--.n.r
1----r.--ea

Ag - .--4'

,IOILl! M 4:

w.. ...

w..l6oi
...
Ca

~-o1"_(...,

I -

,a-. 1.ooloMo
_ _ Uo) 11ooi.o.a-

(ok<Vodo pool~1~ Lu . -.. -

f.oel"lodo'Co- C.. (_,.lloollldo:


...,,,_ , !l':i- - Q,{la>~

:.'!.!!. Ln!t"~~.:.::.-Jlo0-
=~~~--- o1 -.io,--a- 1oo<1o

.r.o o1 r i - =Jl/> r l/f .. 011-

~ ~..-==':..-:" .."":Jo:-.::--:.~
::"'~o!lo0.v..

vd. ,. lillro1U1o-1oo-

1oo1-:a- t/IQ,{pol
....... -,..,.~o,-.so,-1""9ulo~

. . - ......
.-...
....
:"::.::..:.."'!:""Atl, .. 1a----1'o!IO.,
""~....,..

-~-1--0,,

--11-00..
- . . --1oo. . . -.. . . 11o----C.S0,-11,0 - lr - l/tO, .

'R O I L l!M 4 :

!:'.:"'S.:.:-..--: -- ... -

Go .. ' 80,. la -

.... _,ca-.r.c..noQ

l!llool-:'VJ - k" l/t0,(pol'

!,.R2!.!:..l!:, 1.:.~,..,..--c1oCo&0, ooo-lro-

:: ::,: ~;.-~ ~ e-o

::.-::.': ::"::'

...,._.i,,_,._ .. -. .....-.o1-1

u ......

=~

.:.::,w~"1e':1o~

ro11 .. . . . . _ clol

L&loyFu"'J C...DdopG"""U j""ll"imoJ,de~611W1&.......a6Gndwrt&oloH ...... pilap.l"1icacomot11-0l!li l


t&electn:>llliet., lo ce.qael6clrioa loWqoo-ponde. <kllUl9 ca
lo111bi01. f~lagrancantida.dde(&lpol ~ril'& .. Uamalvada1 (P).
Mediallla t& Tabla i r.-1 .. H1odeeDCOatrvl6ci!111en161& u nt;daddo
,......,.p...,..em j""8Qe11u,...,,_.riredoK Cll&Ddo pualr...
da7do okdriridad (1 ll>Ol do decl.-..}. Se di>ido siillpleuwot&el
ooelieeot&do...i..c:o111por ienlfldola-i.......a6Gde.la T.i,laif>.I
porol 0~111erode moletdt electloande la oe111ir1'1acclri

~ Al ..... ~ Al... +c

...i. . . . +za~ +
...s......... +Sn-+"""'1aoemil'MCCioplu leoda.- qm.o.ua r . os;.:1u

(o nld aeeo)~ Al o A l'-.+100ld8Zn e Zn .. o+moldo Sn"'o


So ..... FJ puodeam.ta.o.~loMlodoo
U.-petc>oquialeatoredt>X

nlducidoporunflU'OodaJ

puoeqinleote...Sox .. 7omo1ts8:'7'kiclroneo.

....... rJlllllimo
._ eq,.inJeat.e re<lox

- (zi -;!-)(j-7)

69

mo1ot!edn:>11eo

M1teh.uut&nciu lio11011 mQde u11 pe.o equfralonte redo~. Por


eemplo,eo lal"MOcioa"'

Cu.. + Z1t--O. +

z,...

c..-+21-c..1 +11.
olCutieM11a._eqoivalenlare<loxdof:J,f2 .. 31,lrJFenl&pri
_,.flO"luel.nl.nsll....,o2moleldeelectrooespormo ldeO....
mle,.1,.. q"8 ea la "'!1111<1& el Cu 1;.,.. "" J>"M equl ..lefote da
f!tJ.6/l 63.6 g/F porqlll..:>lameal<I 1t1lnm afiu1 l molda elect,....
,..,.por mol de C.....
Lt. t.anlidaddec.arpolklric&ohteoidavionod<t.ermloodapo rla
ocmienle ( mperioo) y el tiempo dur&11l1 el cual pus Ja corriente.
Pordefi11ici6a

ampeno

culomhio

---;---

cukwnbio - (amporiol) {9tl)

Con """ informocin podemo1 ealculer {1) la eaatidod de -1&ow.in


leclroli.iad.a por una corrie11t. dade.durant.e un licmpodet.erml...00,
(2}eltiompo~""'ido p11ra electrof&ruMC11.Diidadd.ooldo llllt4a

ciacoaunacotrie11t.edotennlnoda,0(3)lacotri111torequ uida l"""


oledtolizar uaa eanlidOOdotulancladeda en uo tiompodelioldo.
PROILEM,l : h - - - - t < d o \ 0 -.& ft.... olo

~::F.?.io~~..:...-:a::J::.
5ollldK: boloi_ _ _ _ _ , .... -

M-+r ll!I (..-

ta-9r' 0, (~

......

,.::

i--.. . - . . . .

-dt-PMlo1tmmoldtCt,.
""- -

H~.

l'OqlUtll11'ponlil>u&rtm"--

1& mili..

eo...i~

9.000 calo..W..

9.000..,lomho

10...i.,. . M.lllfcoloJDboll...my 0.093 P


Como11'1Lb<.....OD,IOIOOIJ'*IDOO!U.3g.-..dtlll.-I&-dt.11( 0.0ll3P lol.$:: lll l.l3l'f.)I,;
"""'"""""le,ffl!enultmD>lcloCJ.,711".
-cloCl, O.Oil3F 1l::Cl, :l.,3 l'f. Q,.
PROBLEMA.:

CMololies>O-lollo~dopooll>rt.0

r..

:.~,~=~=-:o. ~.)-:==~_:,o,

..

....

::i..::::.;.11tdiu.. <lpooo>do<lo .. dtt..noi&.ool~,_..dt-<lotd.

-Cd -

11

U~ l,7910"""moloo

L&1"MCCl""<lctlo<lon

.... 0,llliuipuOO

0,"5 <11'-llloo

JM'.lf ....

t.111<--

(MS.lU'-)

J _,......

-(-~;(:-
!:'.,c~::::i;:::,:;

.. u'"'..i..i.Si"""'bl..........

211,0-+0,+<11+ ..-

.. oltd""''"'JM'.lf-(l, .., , ... r-., .. -..~- ....


m-.. . 1

.........

""""""""-.h ...... ;,,- ... -

[.

1,<11<1<1= . .. 67. l O'"""'ltlO<loy

u o1.100 - , -

PR08LEM.+. :,Oo1-n.o,..,...,..;,....,...,po<ltu0.0 1 -

::=.i: ::"..:.:.":':";:'.. ";, ~~.:..:..~" '"' ~ ....


Sobi<lolo.:i..r..-del"lo<lo ..

IM>ll' - "''""'... .
...YJ""...,.A1
_..,.,.....,;..,,.,,

uoo ..g.lolmero

.....,.,_2.90xlO'eolombloo

..._..., _----;;;- - ~ M mpo .

l!.nf!......... ..n.

........ Otuo ....

dl&b- ................... - . .

votlloo - (o:or;.01<)(oul1l<Ado) - (..."""'"'){..... ioo)

ApU.-olo ato loyo o...,..,,pllo - . - ""


vnltloo-rloo(<H1po.)(5oh1U.) -

P/lOllLEM A S

IOTO!l''

A. ,..,,.....,.,,. ,p1,l'IOS.

)1<4Joo1<lal<lllodopol....,11s...dode<tN><lo11A<>""11.<0 ....... elTO!loj<


.,.. .. - ........... ... 1io...... .... - - ...... ~ ... -

=~=~?~~ :i:u":! ;"'=.z~li..~': .~.::.


()
((J

~-

ru.r.- - ~r.-

a..... u., .s........ ,_

......,. ..,<0q .... q.. 10dlq11<- 10 dlsp<elltlw> ... . . . . - q... _

..
11t .,o ,.. tio1< ....... P....,.1.loditso-lomblfo1 .. p01.. y11dl""""'5o.del

noo c1o.-. -

............. ,

. .,..
c.&<1ar"'_,,,..,.. .......illbri<>,..... -

... c1o1urtOtt1onn..,..1o

='io!.:':,..,":'~'.7 olo"""'q.. ocompoll.o codo ... do"'


.

. ::::..."":1:=....

Lopllodolldl- .......... - ... .....

=~:~ ~:

~~-:::.: ~~.,! ~'! .:..~

d<op~cle

........ . -.. 0ro

~-3~~-

..

:~~~ ~ll<t&d

Fo2:U(OllJ, Fo(Oll\ r.<l(OR',

=:,::::,1... - " ' ....1-pii....- 1oo .,..,_,pt po1o .....1


.,..; , .i;.,1oq..... u.......
.... 4....... 11
""""'T",_"" 1o ~

*'~~- (~ ;"~."W ~et.' i!lo o l - - . :

(o) No,PO,. ()

Cd~

1.

'"'""'_ .. __ ..

loooipiooo .... _

... _ _

llbo<arloJ>O d - .. lr.ndo)'O(o)O()Cl,.(<lll,.
,_,Qat_
.. - ...... 1oo......,... ,..,........_lillot&dopotol-

'

:A ~....~~~~i:i.~t" (t)O, .. A!Cly (<) 11. . .

:.:i"'-':".::~

.. - ....

--1'""'-....iia..1,.._ .. ... ...

10.

,c....wa..p.--1'""'~1o1......., .. w ...... _

11.

dl>Ol- ..
...... .... 1.11-
,CMJ_
.. _ _ .. lld(ll.\""P
..

CdSO, O.:W.~

-~ por

llOOml

...... dloohd611orlll..._,.o.""".l,5 uipo.d.,..10l-(3" 11U


..... . - .. piou...).

'-'" pot-dlool-1).W
u"""'"""''" .. ._,.__....llJCl,
_,,..,.,.,.,...,.....,
................ . 1qoo1
. CoNl_.,lo _ _ .. l'lQ,t.l

----1'""'- . . . .
s---

-<1<1.. 1..,...S_q.. oolioo<m l_ _ _ .

1.1.

s,._.... _ _ ..

11oa.1...,. .

cu~--J'"ft

::'":::..u,::.:.,o....-=,--na .... ,,.c. .... .-.

11. ,c..i.o ..........-.-.. ..

!:::':!!.~:::-:.:::-

10.11o.....

1o-... .....

.. -~-1~

-o1_._.no.doliddo..UllftM
.. 1.-..1.Ja.Colc....-ol _
.. _ _ _ q..... r.-

~=~~(ol~oi:~:=~'.~:.:.w!!u.::

;':.!:::.:

6dolo>.

PR OB L E M AS B

d .. ,. _

1<11 ..

_ _ . btftriolllo . . . . . .

-i.. ..._....

::.= : ".:.=-oai::. ... . . ---..


:::::..:::.:::--o-_,

H. Modloa .. lolelllo<lopo4cocloleo- .......... -olooll0.jo 'I"'

~~..::..,"=.. ~::.iro::

(11)1.o+Kr' v lo ... + PI

(d)Fo O, v P.-.ICI

... _ _ ..,. _ _ btd ..... -

......................- -

- ..,...1u,,.........." ".,._
""'.16.lo-..-loo,....1lo-

del Oojo .. tle<1.- 1


IS.~0.... _.... .....

"'1..,._l'""' ... - - . ........... ..,tll'ro-

- . -- .

"' =.-.::::......"":""""""~:-w---....
_1 __.. lt._

Eo . . . . . . . . . . . . . _

.........

~-----

.. PI. ()4-"IO,. (l) C.Sr, (<):r.,aJ. (<IJhCl,.(JU,W.

11, 1UM_c1o_...,c1o1oo...-...
. . . . ,....... >(o)P1.clol'<Cr ,,

K,l'(I~ (o)

r.o ..

~-6o>ool- ol pooo
(l) 0,00A l {llo,J,..(<)Bo.clo~(<lj l~ clo

.....-1-._ .. - - .
,...__ol_
.. _ _
,.i:..-.. U-,O<lop10i10R
_ .... l , l _ l o , . . 1 o - 1.al!O

11. llMWll- .. - - .....


91.
...

0.-_JOl(4)Fp (l)0..(J"-"

lllllml. clo _ _ . . A."l(l,o,sll1

~Qoojl~

. . - -.... - - ..........IM" ...........

c. ..

.. &l---o.-ll90
...1-,...u_
- - .. .....-.11
.. _..
-oon...... u & - . -..
_,,_

... {.6
. .
,. . lll$0.o1-c1o-u..,.1s-l o i . o - .. - . .. _ _ _
looclo
-
"""'"..
:"e=.~.,:~'!:.:;"""'"

__.... _,
.. ::::
11.

....... ,c...,_.--

:::.:..1::.,:.._i:c. ....v.u...... -

jc.loolOliempo-'1--poooloclttl6K.,.,.cloH ,.-dlool0<!6- . .

yo.........

-:::-.:..:...~...r:;::::::.....-:

" --1t.-..
... - - .. -~*l--1 o - c e 1 _ _ .. _-1""l,moo .. ar.011
-

. . . . . ,271.l,1.N.O.-ol_ .. _ _ _ _ _ _ _

:it'"a!',!.~~we1'"~....!.~..~::."::-1o 1 ::::..~

16.

Estequiometria IV.
Peso equivalente y normalidad

i.o.dlc.,.,.911eq,.ioCDQrioofdtlC.plt.a1o12 .. r......u.imo1
""~ qlllmio& loltllame111fol "' 1U11 -'todo di.
U..lo .S. ~lo utiliza el cMi...U..le oomo u u~ fuDd&-tal. fo.
depeudleri"'rnentadel mol hl.ydotei-dooqnivalellteodep.aodie1>

"""""'-.

d<>do l!!.claMdol"6a<>ci6o;b&lilllNilllOldtt e U<>t1""'pecl.ivamonU.0>mo


"'luivalnltololcido-baHy~nivalonteondc>x,

Bl<qui<>olm.l.-.kid<>.l>G.fe""deliMoo~olpeoo,on gramoo,d<1

utanciaqoe proporcio,.,,, ......,cioMooqmvI 1 mol U., ~""ndo


.., t.omaotro P""" ooD>OunM!ad, eloquivdenu. .. debo 1"$fenra61
o:imo. t.onoJt><la.oquiv&leo\.o, lih.a-eq11ivaleni.., milioquivaleoU. y asr
snoe&ivawen\.o como.., hAoe ooo ol mol. A1f, 1 mol 6 9!1,1 p. de ll,SO,
conlienen 2+ y tu Jl"G equiv&len\.o olcldo.t.a. M 49,06 gn. Un mol
(171.4 gn./moJ) de fle(OH), ooution& 201r y ..Wona oon 211: MI
pe10oquivalenl.6olcido-bueM port&nt.o8'i,7Gp/oquiv. Pit."' unt.
al tal oomo La,($0.), ha.y 6 eqo ivaleut"" pot mol pues!<> que loo i<>llOI
2I..a+++ proporcionaa la miom&eara po!lfaaqoe 6Jl+;o1 J>"Gli<[ui
valoni.. ... 1 /6dolpeaomol~olat.
O.ha ""idano do .,..14r laambiglk<Lod q ue Ml"fl'e cu.ando..,..,.,.
t&noia pllOde\.ooorrnde uo petO oquivoll>ol.6. Poroj<mplo, No,CO,
p Qf>der&&cionatoooHCldedool<>rmu

211Cl+Na,00,_,.2."i'..cl+C0.+H.O
llCl +No,CO,-+NallCO.+NaO
En la primMI ......,cldn, Na,CO, acta oontenimdo 2 oquiv&lonltol

por mo!; e n la oeguoda acta oolamenl!!. ooo u oo. La ambigllodad

1'&

eV'ita u t.ablecioi>doqucl...., deroaoci6oM>vorifica


Qiaodopteparemoou..adisoluoidoq11e oontie11eunpet0 equiv&
leoU.potlitro,111oonoenttaciOO "" Uamalnotmal,yM>i!ldlcaooD10
I N.UMdiooluci000,20Ndo l:la(Ol~oonlio""0,20oqoiv , porli!.rno
0,20

e;:~~- ~

8'i,7 eq:iv "" 17,14 gn. por litro. Lo

l&diaoluci00 10 dica quo e1 do0,20oq..Uvo.lenlu

""""liJoa' d o

porlltro.

Loo olculoo que oomp .. Dden oquivale nte:o, miliequivalente:o,

"''

malidades y volme nes do disoluci<>n<1 oe hacen lo miomo que los


que m.onojan molaridadOI do diaolucien 01. Lo Unica dife .. ncia til
..,,,..,,. Jo los e<ulvalan lflo OI quo P""" ""41q.,;.,,. re&oci<l quimica,
cuando UD reactivo J. h&co.,.um;.!o u o.ct&meale otro<MGtivo B,..,
pu<tde decir
e quive.lent<1de lo. - ,;quivalonlMdeB

~.B. Por ojemplo. en

puto

r.11111 d6""" qjon,ci6"1,

pOde-

tqulY&leolosen l P"Dlo fiil&l (N-l (V-.)- (N-:l (V...J

olt1 e1>11.;dorarqff 6cidoob&Mi M'mp!Mra. 0. d6 !orma ... mojarilt,

:.~lorunamueatrapeoad&dolkidoe1>11unadi9oloci611v&lorad&

equivalenl11 elp11ntofi""1 ..

fll"UIO':M:ido - ...!i-- -

- (fl....J (V...J
PltOILE)IA' So _ _ _ _ .. llCl , _ . -

--<MO<iolo'"'ll>./,,....llolm"llCl.
...i. oo . n.i-

-11.,oo,.o,t11gn .

........ lla,CO, A,~O.OOtClll

- o.::""=.

......
To .-1o0..,o...i...1oo.1.-1oo.i-.-looo1tl.Ol.I
o _ ... _ _ .. ...,......., ..- . _ . . . . ....
a

....... -..
11 .

O,OlllO

~=

_..

_...... :<o,00, ~- .0I

--"-

-""'.llCl ...OI
11

'

ftCI .

~-= O,OMt -.:- O.Cllll&.~

PROBLEM A:

S.dlt...i,.....,_... ...

0,6001.doC.CO, lm
Pot<><ll0.001l.doll00,"6M.0to9oMdo>mplolanoolo.reocd(onva
lorael0>-dtHGIOOC16.0ml.o!loOHO.lOM".IWlo.rd1&11lopw<kmlo
dopw<oadelCoC0,(--~ ........ .. --.1.opaotro

""-'"~-- llCI~
.;:i~:. Ea nlo JWOl>I<-. pula

do HCI , _ _ ooo C.00, J <I ....io

oqui. dt HCI - oqolv. d< C&CO,+"l"lv. dt

~oQH

<qolv.dt HCl - NV - O,OfiOBtroo.O.Oil85~:- o.00<9Meqol.

<qo\v.do:<.0H - 0,0000llLt""lOli~: - o.OOOli3eq91


oqolv.doC.C:O,eqol. d<HCl-eqolv.do!l.011
- o.ooo~ - o.000013 - o.-

,oo.1;!;;
uo eql1. do

c.oo, ..

-::

l>O,O 1 /...,.I

-c.co, - w,o<'l.~'O.rolw.soqul. - o.r1& 1


lOo\opo<d<">C.CO, : : :

lOO j.!j.0 1'

PROBLEM A:llllq.,mloo~~----.x.

oomprople<loolootlclokl.a.......-11oo.rwo p.-il<l:IO.OOml. do
llo{Oll),O,!IOOOollponMl-.Caoll .. <1 -oql ......\o doXI

Solocio\11 :
..............

&(OH~ - (uooo

)(1-::'.:") ((l.OOOOOUll<IO)

Paoeq"1-1oc1ox-1 - 0 _0:=.:i;~:r-eo1/1-'
&lalDl ~,Jwolo-Mll<mo.i.omp!tlolJd-- olo 4'0X,orado

1'11olcplmlcooo" " - l o . _ d o l _ , . . .....

l!l eq..;ookn.lo ro<hr ..,dabedfi"iroom<> ol _,,eogram<>0,de


unaBt1stanciaq1W1GXM!t.ored-almol doH,oaouequialen\e ,
Una definicin m6a pnktka .., baa en el - " que impli"" La i"n:lids
<>pnanciado l moldoolecll'<><>e!J. Porejomplo, r e piorde3olectronc1
~nod~ 81> oxM!t.aFe>++,p<>rlo.Ilto,olpuo oquivo.lenlepara .. t&reae-

r.5,8 ~
E -

.. 18,6g/equi.

Pan.uoa --.ci6"direrenle, Fo pen:lie..do 2 eloctrone pllrti.p&N r


Fe++, i<cnounpeoou.ivalenle mayor.

E -

M~; - 27,9g/uiv

F. eviden ~ qu e

cua od<> M.-i fico.""'* un peoo uivalanle red<>x


paro una 1u.U.nciadodll.debem1>1e.lahlocer La ""turalMado larMetineoqueinte...viene.
l.os1'nriin<>1 normalynonnalidad M ddi""n yaplicandeLam i...
maformaque en ol co.M deoquivalentes "'id<> - . Dflll<>"v<>,La6nico.pr<>p~delan<>rmo.lidad .,. q ue parti.cualquio r ,....cci<>redox.

cuando ol 116"01& reductor ha con1umido onctamenla a! agenle <>xi


dantoM eumplo:
equivalooltodoraductor - ~ivalente. do oxidanle

100.pei>dio.mento del nmero de mole do cada ustancio. Ademts,


IOdo!odiApueat<>aoen:a.de!puntofina! e11valorocio11e.&eido--...
aplii:a i,.mbi~n al punto fioal en valoraeion"" redox.

=:'~~"~=~0.z::a-r~~"~:i:::
~1%;;~~"

Slla0,-+1&11.+~, - D .. .,_lll,O+IOOD,

""'-.... ..

........-

131.,0~

l._ ..,., _.11>,.C,O, -

t~

07,0IJ.. ol.

_,_.,.,.,,O, po.roO,l80t0.- - 0...... 1


11.........

,..r:.i. -

11. .. .. o1

st:-......

- uom..-.

~. -o.00<11oqo1

U.O, = :::::: O,!'=


N
11 - .. llll.O, - - Oqhlt - ........
''~:
ok

-luklld -

11 ..

or.o. -

' : '' - o.OIUl-Jlltto

.. . -:....-::

:: :$.=~tS.:-"::i~ ~
0

~..~:?.b~?o\:

...-.....

....... llloO, - - - l-

-u......

,...liu-ox0.-1"'-

.........ollO,t.CIOMB

:ciR~ !~.!'..:.':.:~.t.~-!" ..~"' ...::.:


=~ ~-=.=o':!i.;;,o,~ el*'"' por ........... llttr<> lo
_

.......... o."6 1

-:...~~!8~1:
Soll&Cl: S.bl ... ilo lo --u"'~ 1 ol -.olam<t1, pode-~ loo

<qolva;~: :::.~ O.IOll ~ O,OOM Mlr<>t O.OOOOll oqah


........ Fop, O,OCMOI

'~~::::::~-:~~:~.~t:::.
~=~"'""'-"" 'd-oqol_

........ _ .... _

~: ;,:~..~::.~; :: .~:: ~

T"' :-

ru

P R OBLEMA: Uaqolmlooolol<llU...,__(,J"" tktoro

do~ll-olOmioo - ll(Wr).-<lqi.Dolo-llpCJ.. la

.... i.adolooDorloo~-""..i-.w11p.-~-lo

ilo<odo--...""a.e,,,_.,_ ,U<.........U1r<>t)<1o~:~':""N c1o illoO,.,., ..i .... o1o""vaka<ia"'o.<1M<111p>

)'3,:'.~

-o.=-llp(l,

molllp(l,

( o.Q(lll~' ) (3'.6 l) 0,llV5 .-<qW<lo M..0,~ - a oqvl


0,(U--

mol

r...-<1o11p-11<aJ.oo0o ... <ambia<1o- a ...

.,,,...- o1o ....--+1.

-1tDO,-.o1 . ..

1oo~

P ROB l. E M lt.S

11 .,....... ..

i..,..,...._, __

. ..

l. D o o l r - - - - - I M o l p i o o l e o (o) t10-.--o.1Nop&r11rH(llllJ!O,tollldo.

.;:::::: ===~~ ~

Bo~~~~~~-

1. Doolr_ .. _ _ _ . . . . ,q,,ieoleodiool-.
(o) IM .... llo(l)ll.l,O.OllCWo'""llo(~l.-

r.:

~:,i::..':.~::W-~....:~1.ioo.~.

.. 10W ... _<1oll,S0. . . --01Wooll,SO, "~


tl)H1roOi1oll,50,3lll~--

.... -

.. - - . 4 0 W - - .. .i.-1oo~ .... .
. . . .ou:o,UN(l) oMllt-

----ll,50,0.1"'l(o).alU

10H(o)llill&n-4ool<o,OO,fl) oolllfr-4ooC.O (o)mill~<1oZ,, .

a.. i~=--

llo(Olll,O.OUOll -

~e: ':!"i.~f.::::~~

ta,oo.io.

yo,

- ...00 I ok dlooluci<lo do l<H,Oll.

==i;...-=--.:..~-~:..~=.s~oc:=~io.;-

-. .
.1CMl-----111
.... "-
l.

- .- ac:.o.-1611-ao + IOCO,+O.,O

-llL----o.J3&11~
teo+++<+C,0,- ICo-+IOO,

. ~=. =:."(.!'..~..::r:.:~..:.,r.. -o:i.


.-:
~..:.~=-:i:r:"".~;<;-:~~~=~-:
,...,

LO.

lo-

Ct,0,+8Fe'"'"+1'.1! . !IC< .. +tll'o.._.+711,0

"

~ ~....i;-c! !~~lo.~.";)'~:;::~:::

dol I<o(llll
_ _ . . . . o "-S_. l<oOR j..&I
1lt. QW-MllCllOl>'-lo-,.........11.fU.... do001 o

n.-r-<=

O.OO, +ma - c.::i,,+OO,ll,O

1:1. Col

Qoofo-ao1 1 1ll ...

-eau.~

.. -1u,.,.1o

~....:=lbCl, ~ll0 (o) QW ... _ M 0 , o l " - '

M..0,+<HClllaCl,+0,+111,0

1t.,CaAotoomlWl11WMIOn o.w .. - p o n o .. -oo.O(l1111<1e

=o~=. ;:,.::.::.;-,.!',":."~"'~
...

=~2>..:~-;irn-

1~

....

--1""' . .
311.t'I ..1 c1e

o .. m-d&<alood&d&"""U-M"de1WlllJ13"doC.0.(&) ol
&...lvul,&gt<>OJ1volo-donlle"'1eola--.lldod\oi.1 " 1&

... a,so,o.lilJXJN

1.o.....-.i...n.. . . . . . _ , , . ..

~.,.-..,dlool.ilcilol&J

~~~~~~~~~~?i.~.u.:r~:
1.a<liool..w.....,,.... - ..

u.eo1111.i.lllQO,n,1oocwpara . . . . .
1 - . ,lll>lllu elporRlojo"C.CO,.,.lom....,.orlsiMll

PROB LE MA S

B ,\~ ....... i... ... _

.....

17.llOelr-oo_...,ood&o.. .i.1.. o1p1<o.us1111o1(alUUtmodoOllO.er<apottltdoi.;oRolldo

t.~ ~!i"":.":~c:.i~..~'~.U.~~:.i~~

18. Dotlt_ .. _ _ .,..,..i..q-.1ea10odloohock..


() &,!lllli'-doCdCl,l,to.tfpwllrdoCdCl,d.86.\'.

1~.

!i ~l2~a.i,~f:F:Z..E;~ua: IN.

D&d..- !"'po.nu!l<0d&uaa .. lao,;p1..,i.tdi&olodoo,.(oodoelpor

-.... ... -~
(&)

rol/lllldo llQO, U,\'apottltdodi&olu<\6adellill "

~;lor~i:i~

Cl>J'&deoll.d&d ..

d< llj'O, l,Oll pal1lr do di&ohoddo del M"

"")'&

.s...olll&d

l,9gJl&l

(<)11Ol&ldeCr,(SOJ.0,11611'a pwllrdodi>ol'>Cl<odcl:lll " co1'~

00 1,4111/l&l
!O.

~~~milml<Ol,,,.llo OD O.Ol!OOll,.....lolw.lo<01130, 00 l&ldt ll,llO,

''-

:::.=:i~,

.. .-.....,..oo,rom1 .i.ir&0110,1.~1.-i .. 1a_..

w.s......i... 31,<&ml de..,.dloolD<ldo<lo:<&Otl para..-....,...,:i.,1. ::i~ii;kldo-HC,S,0,. 1C"'1

.. la-'ld&d<lolodhol

,:,, Qo6culido<l<looadt.=oolelooolpioni.t.-ti--1&pono......io.
..,..,.1&1 ... ll,SO, O.llil(o)ah .do llll,OUO.lllN(ll)~do
!WlB(o)W~doCoCO,(d )~ do ll g.( o) ~<l<&O .

...

~...~,~":::".;:'...::!f\1:i:~.=~ ""00ml

fol.

j C"'1~-.:::::::.: i:.:.'::~~::
:;."w~~,.-

oiCo...,.. +A s,(),+61~()

ta.

.. -11 .. il< P
... _ .......,. ... o.3't-doAfJ,

oeoes1...

olCoo+++i!ll,A.0, +H

s._,..i1t.oM, OO ..to t; ooloclloldo H Clpon.-"'Ol"7~do

..

...

~~-~c.:1.i. ~~~~:~~) ~4:0:: o1e1-.


71. ~O:-t;::,::.!.~=

..

Jl&""P"p&n>"3 li-doCJ, 30 -

n:l"'O,+IOHCllllnCJ.+6CJ, +8H,0+"

..

~- !li;E;~.;;.~*:~ ~~ti ~--t:-.r, ~"'!


llC>+ BB.~O, ~O,',+rl(l . 11,0

-~~t~~~~~
17. Propiedades coligativas de las
disoluciones
S. <J.nomi11an propied&deo ooli3"-liva1 d e lu diooll>Cio1161, aqu,,_
!las propi&do.d.. q... dpenden del nllmero M moleulH o ioneo d i
uelloo.W&IMCJU iraqU1>-1d ciaoe.f"41&s propied&do100111:ol
dMcoenoodtl& p""'inde vapor. eld""cenoo delpuntodeoongelacin,la levtin dol puntodeebullici6n ylapl"Mi6n,,.,,6tico.Pue

!:'oi=':i!::1:.!:!''t,::~
Pr-

l&dtl<!rmiucin dopoooo

do H ,....C...Ddom111lUot&oci.o.llOVO!Alil10 di111tlvo e11

;;: ~:~i:r;.~~6-::.::::;:,~i"!. '. fquido qa&d& d~iodidl. La ley


P - P.X

dondeP a la prundevap0 dela di!Olucin, P,l&prHiodeva


p0r dol d ioolventa. puro y X la rl"fle<.in molo.rdel diaolven!e en Lo.
di>lncin.Eldesoonsodelaprelin devap0rnoadetanamplio
<111pleo como otras prop~ coliga.livu vi la dctermiucin ex
peri""'n\al de peeo. moleeulatti p<>rqne re1ulta. diHcil l"Ollliw 1111
medid& con sufieien\6 preclsio>
PROBLP.M A:Lapnoi.lodovopo<doaollqaidoA(pooo..,&o.
..1u1w.i .. 10-..zc.1C..Ullpl'OOl6rido._..11o .... dbol ...

-doIOgn.<loC,U,Cl,i!Og.._<loU
Solo<l6oi: Paft..,,..,.ll loydo"-",-ookolullrr.cd6o
-..11o A .. lldbol..Jeo(-p(.llll~

...... A .110:::;~-0.21 ~
-CJl,CJ, mgn./lllOlO.OM-.oleo
o.1111-.

--oloA ~0."1811

PROBLEMA : 1C""'toogruooo <1o[,K,flr,--.otoo4iroi!O


-OoLlqol<loApon.<lu..,.Jlftll<loOoqJ>O<dfl<lma. 2ll'CI
Soloclb:Aplioondollltydoa-.J( 65-.TO''" h-.:d.. _ 4 t A

IO<ol---;;:m
~ 0.3!8- t , H,Br, - 0.311--0.Z- A Mll!I ---CJl ,Br, -~ Vo-/lllOI

pMO C.R,Bt, Wgt./mol 0.161-.. IOgn.

Pt01fffnl6oyt1111lkl6offloo.tlsolo.-.E1de,.,.1100
deto.p<elindova>:)provoc..dop0run ooluto,lle.. con>igotamb~o oll'Oll e&111biot: el punto de congelacin queda ,.bajado y el pun
tode6bull icin queda ele,.odo '. 1:1 \'l.lor do to. modilkacin t.T, n
~:~= -:1 rmiM<lo pOr la molalHbd ("') Je lo dioolocin. Les

00

t.T, K,m
t.T, - K,m
Qw:ladiool>ulo~eno1usJ>"Opi&>yco.raoterl stico.o con""-nl"" mo1-1.,....de d"""""""""l puntodeoongelacilin, K,ydoele-ecindl
pu.ni<> do ebuUicili<i K, que "'P'-"l<m lu 1oriaciones provocod.t.
p0rto.prMOnciadeunmoldet0lnto enmilgramoo de diool-.nle
A.lgu.,..oonotanl0110leocionadao, 10p1WOnl.onen taTobto. lf.I

TA.8;.~,~. C....<n1<t t~ 1 <~ot ' '

Ml

f tln<lonfOdo"""'-

,_
~

..
...

...
~

ut

--

"'

PROBLE/llA..

"

o1,,_. .--

~"
100,00

M,

~"

,...~.,

..

...

'"

Cal<oli<olpm10do~do-dlool.

'!M-U..Ot.Olf".do9',ll<t11Zgro.do_(P'*>_lu

""CJ",h, .'311).
e1.;..,,_v.,,1u1>to<1t1U0>-~do

.... 4i0<..W.-do"--do .....

!:":.=:-..~el

do ootulO q .. ..,

... 1000 -

-oololo<nl .OOOp.llit;:---m.:::1aI.OOOart- llOgrt.

oooloo ool.llOOp.- - ~~= - o.ai.


El>JoT.i.11-l_l<U<_q.. Jo K, dcl-.oodoolt.lo<llmla
-clolp.,,lodo-piadOoop..,._...p<>< .. oooldotololoOiaaollO to
l.OOOpo. 00 6,U"C.
-dolpwnoclo~ - 6.I" / ooolO,M- I,1 ..
C.-. qui... q .. o1

P"""'

do-~ dol -

pat<t<0

s,.isc.

(Ttl>lol71)olpo.t11<><1o~clolodlool- 00 5,"8' - l ,T< 'Ul"C.

LQo 001U1ta.ntu mol.ale. cri...epiee. y e buU"""'6piee., puo:len utilirMM

al hacer detctminaciones e:xperiment&les do pesos

DIOlc>cu~

Aunqueelprincipio solm imloon&111bolee.80I, 81! ntili ... mf...,.

c ...ntemen te la diominucindelpun\Odeoongel&ciOO, porqllfllucons.


ta.ni... cri09Cl'ipicu oonmayo....,y tambin porque u mMcil hMlllr
modkla!p..,.,.....de puntosdeoongelocinquedopuntos de U...UiciOO.
ElsiguionteprOOlemailuslnlla.determinocinnperimontaldeun
peeo molec>ll&r,
PR

08Ll!MA.:punl0

clo

~do.,..4*>1

_ _ __

- - - clol - - l l O B I O - d o - " " o l l o - t . i f l"C.


Calool&rd--clo/I.
Solo<l6G: EDoooV.-.., Jo Tol>lo 11.l q. . <I _.,..,~a 5,t&'C
Y0"" ""-.W.lacno.:.!picall!Olol oo l.12.l&dlomlo-clolpunl0 do
_pla<lolo>. .... - . . . ....... 6,"8"-t,ts -$,llQ' .l&molalldodclola
,...IJXIOJl'&ID"'lclo-.....)oo

oliool-(-

a,llO'

-1ldo4 l.U' / - O,IDS


Ta

0 .,.-.~ .. o1.o.i- do -<1oooio10 ... 1.ooo"".clo

diool-lt,--ol.-dol<MllOlllelldrlazll.OOO p . d o - .
tslooerf.mll ol.-clol,...p.do-

~ - 1JXl(I.~ - ~
l.OOOp.--..

lO"""-

l.OOO p . -

_... _...

:::.:. -:::

_ ...

El.,.iploo d&Je.olovacl<ladolpunlodoobu llcloponod<lenoi....,,.


moleeule. ..... M oo o) mi.- tip<> do .,._,ul<> J"'l'O uti!Uando
K.eo--.d<IK,.
R.ec<>n;lkt<>mooq"".co""'vi""'"'""leo.plfulot.p_b_ooo
d&l<Mporoenlajoaonq.,.ont..,nlooolomonlooonun<lo\.ermincomp.-"> pata ooJ~ola r Je. frmu loi ....._ oonclllo. ,...,.. ol 1mp...,ol<>.
eo.ndol o u ola ncio. oooo lublo<aolg>lnl!~uid<>...i .. ""'1<>.podemoo
rombi....,.el"'6lculodela!ftllul&omplri<aron t>no.dol<l""iMCin<le
-rnol..,..larapulirdolo.diom;n ueJ<)ndolpunlodoooogol&ciOO
-obt..oorl.olrmulavo.""""'ra

_.. _,

PB O B L l! M A, .. _

. . . . . , _ . . . . _ _ lo.ol

c- ... o,,

.,. _..."

r ....16.oosm.!ltl<o . C...ndo oldioolvonto7ladioolooinq....:i..n""""'"""'"""'"'"rubraD&"""'iporm-1lloquopoodo .. ra""v"'"""'4


por laomolkulaodoldioolve ote.en Je. dioo h,.,;nM-rollao""
p1'0<9in oom<lliC9.. >:.t.. pro>l<ln" .. dolilM romo la p,...ln q,.. debo

apli- a laditoloci6n,puaimpedirq11el0>ol6oul.. delditolv..,


la, difui>daabl>cill eliJllariorUJa dl10loci61>
P&n.dil0l8cio_ac..,...lanlaci6nol"""1JaC>Onoeotraei6n
mol&l"' vienedadaporla e<uaci6n
dond6vienedadaen-6"ftr1sy T .. lalo111pttaotaaboo!ula.
Unadil01oci6'>1molal&OC(273K)tleoo unapniol<Jomitica de
" '" (0,082)(1)(2'13) .. 22,4Al.m

Un&diM>luciOOO,OOOlmolal &26Ctond"unaproai61>,,...,61ioo.de
lf-(0,082)(llo-')(29!!)2,44><10' ''tm
,. 2,+ldO"" Almx 760 mm. llg.f'tm - 1.M m.,, , Ug,

l.&_.- -

PllOBLllMA !
15 .. '!"'
""'titMl,311t1",6o ... proltlmporlOO .... do-......it...,UI

-. n1.eue.i.ro1---

7'<11::1:-

Lo . . : : . : :

., ..

(O,~(".I ..

H1.

por"'" o.111r

ii...

(O.:'(JllS) .. u1. 10-- - . i uo:i F"

11,0

uo.,. ... ,.,,...__,oo"". H.poqo1..i..1u.,.....-por


um---iu.,.. .._dr6_,..
~---.~>!r'
.. _
-porlo<1 ol _ _ .....

-- - l;:~,;= f?m1

-::-

Prepl.Ulloo<0Ugatluoonoln. Si ,. disuelvee11l.OOOgre.d&
"8Ul'on"'oldo N&Cl, ol punlod&t<1npleo>6<ino -l,86C<:eIIIO
,.r11t.pua unmoldea<OOJ'odeotro no el""1rol ilo1iooquof'Olulla
,.rair,,d<dorde-3.bc . .. decir, une..S.pro1iolricu doble dola ...
penoda.Lal<oriodelaionimcin "'iniottaune.ei:p!icoci6ndoooto

.-;-;;-----.
. ---1 . . . . . .
~

looolo<CNllt..o.

io.,.. -

.. -

le~. C...0011d;..!veelN.0. 11 diooc:iaealolloaeoN& 1

a-..,.1o ... 1&diool...U...<OAtleneU.Oradoblon.i.-todopattlc.


luqtMol" h ~di-a.ein. Potlo<MrMp<dalaaprop.do

deocolialivea, t lft81111MdiocivMoilaapaltltitlasdiwe!l-.llOD
r como por CM!& mol do NoCI disoo lto, .s.fli>I
molk111M o
liv .. lienendoomol.,.dopartlcul.o1on lo.di110h>cla, obltnomoo
""'di...,inu.oin """'mal del puntodecoagoi.ti<I .

'"""

.. !..e~to":!:~-i::!':-:t:i:t:;;~!:
ll'), e ldoll0en10dolpw1todo~ .

..,;D<lioaq""lo. di-11cla

~-..i:.~..:i:~\od.~~::-:..:.~=-l&Elo~
diJOl.ei6aloliones..,..u..aml-nlOyporlaaloac>o omp0r~ tot&LmonlO i ..... pe..:llenlH . ......., --S.ti. ol
lu r- a DOolficttolitoo.O.aq11rq.,.dolaopn:1piododootlO!ipti .......
=~~ :i:-!'..,~~-gr..:lo do di.,.ioein ap..-eolO~ do un
Tenp.mo1comoej6mplo 1l -qU11-S.cu&J>do d;ool..,mos wi
:z!deN.0 ID l.OOOgn.do.,.... E1 No;Cl .. dioacif."1'1n 1.o ec-

SiPp011t1D01q11l&lracd6odo...,lka!MdeNaCl ..e 11
dioocao11 - .1&tt-l6Dqm 11 comp<1r1&-oi...-ieoecom,..-..,io.-<1o....ue.1us.01 o1 t.e1D01putidodo,.mo1Mde
rfaCI, le<ld.........
n(l - )molood6inolkulu110diD:iadaa
,. ......1.,.& io...,. Na
llmoletdeione.CI
TOl.oldolDO!Nea J&di10lucin (l-+2-) ,. (I +s).

Po<le--"""""""'"Wcl6oparacalailarel ...1otdo.
p&rtlMldodol""""""del .,....1o.i.coacei.ci6n. eo.... hlmm dldlo

aa~ioa.,..dillOlDCle.q<ODl.ieM""mo\dol'(aCle.1 .000
~doH,Ocoapl&-6"C.A(Jld,.11 l , do -.qm~

onl&dioolocinl +o mol.,.. Eld"'""" dol.Jl'llnlodoconplacin


D<l!dicequotone10013.6/l.86 L,88molu. Erloi>Oldo

l + - 1,88
- 0,88

o. ...... tdnconotlll

ooodidao o lgradodo dioociacina~l.ode l

N.O 1 molo!, oo 0,88 f> 88 ".


Sitooemotoaolec:Uolilo comoC&Cl,llllll""'Jl109nna"'ptoti6ad;,,.
\inl&parso.SopopmDOquoboll>oo pl>OOlon l&dionlncia11nll>ol
1quo10com port&comooi o ""'lotN hubi.-di..o<:iado.Enlo,,.,..
L-o

2..

c.o. - c.... +oc;-

!lo eot<=tlato y lod;..,,;nucia dd pl&Illo do c:o<>g<lo<iOO m..t;.i..


pode1DOO.,.lco l&ro co1110lo hici1DOO< O <l cuo do!N&CI .

A ~-14> ..
l. ::=..----l.

PFI OB Lt:M AS

()

,.,....Xlll.
gn.do..i.._ C,,Jl, d l0,0-

(.!)

..

1Co&lt1d-...,oodo<pao 10do ~ do<-)

: :~::::: =.....:=:6",,,:.:, :''~-

.. _
.. _ _ _ lo. _
l&~-dtl--_... C o&llo~

(<) cCM1,. <1 poa1o .. ebolll<l6o .. 1odiool->

_...,.,
100 - .

l. ua -1001lll>a- "" -o1""",--~.1o

....

='.:

::::..r..~ ~ ~=-~:
... _ .. _ .. ... _ .

- -..... 15.0pt. .. _ , _

~tlo-UC.CM1ooo1--1o-

1. 1CMl-ol'"*1o ... _,..._ .. _ _ _ al IGS .. _

c.,r..o.--
'

AIOeo. -(- 0.INVo./.i.~oeollo .....

-.,c..u_ .. _lodoobDDCl6odo---

lO'". do .. ha

"":-: :. .": :
. .==
... __._,_ir.._.i,.... .. 1- .... 111.rc.

. ......... - - ... -

..... p.. 1odo~1<1o1o

~.:.::--::-...:.,- , ,. _

~-

- - -... u.--o.1os,... ..

...!i..'""::' .:.="'"..:::!.~ :.:-

... m_.c.

1CMI ..

et

~~z.;-.=:.~c:u"'. :~el~ ~c.z


1o-.-o.-----orpo;.o...-..
1u.,.. ..
1.

_..,..11'111\odo _ _ .. ,IO'C.EIJH111taodo lollolodolodtool

...

1o~
--~"c. 11...w.i.,--..i,
t>tttta1ou
1
:..:=-:-..:.;.:::.!.~

__

,,." n

.so.

.. Alllool-Cl.W . . . . . . . _ _ . ......... -

1o '-'"

.. 9.1, ... ....... .

=..:=-=~.:."'U-~.!::':.r'"..::=-..:.:

" c.61n1 o - '


"' ...-.."c.1.n.1S.1"'''
...

l. I M _ .. ,... _ _ _ _ _ _ _ _ 10 1'N0o l -

...,...._ .... ,...

ol11"C-!naloplolo-l-olllll'C.<Coll .. .. _

10. c.l<*rlo l, _ _ , .. _ . . . , . . . . _ _ ..

==:;

_pri_
.. _

- 1 o ... --c1otullpioo<lliol-

~:: :'!:":t!:.:..~

(o}l.O-doC:0,1- <;.lf,Oll

C.00.lp. C<Jl.OI- -
(o) l.Opo.doCB.pllSl.On.ct.,.

1L 1c.m... - . . , . . - 4 1,o, c--1.u1p..i.. -

:.:
::,:.,~..,::.-i.:...:~.f.:.li:-.-"-:
.... __.... . _.... J

.. - _

11. u.----100,... .. - - .. io" .. _,..,_

-~uo--...,._o1110,;...-o1o-(C.JJ.r>,.i

,.._._
..-....,... .... -. .c1 ....
.-.i-..
_ _
_
'IM ..........
~.Qooi-&o1..w.

_ _ ...,._tleqllllibriol

1l.

Ea"""'-i0t..W-..,.q-r<kjo<lt.lll~4ol._o1o.,...o,"l'"C

11-..llOp. do-&O-olo.,.CH,llpl

H. U-6cido-1111,11 ,;c.1,os 71 u" o. u.. -...


o l o O , U O l l - - - - . . . . _ - } ( I O - - - -

. . . .,.. ....... -plio:b. ... -o,lllSC.u..-dol,u. 1-


~bonooloollO--c.,a..-dlool..W.

..,.palo

O'"
11lodo-1ol-dd.._JHl"
<lel_r..auiioo _ _ doodbo..il:l ' C.Do1-laorlt.l_ _ _
tdo~.,_,,116C.EIJ><1
..-,..,.._~,.,......---

16. s . . - . - Tl -olosl-CJ1...AllO-o lo-o'1C.OIMI

_ .. ,...w.- .....

~,

1e. l:DOdioolodoo-liooel.3'11B Tt.doclwlop<ololat.mI()l)gro .- 1

.......
._.....Jl*la
_ '"""""""
Calcolortl _ _

pnolo.~,,.~.1111

u.
11.

...

o1o.,...... c.

u..-o1us,,.-~ ,..-_.....,._,...Wil

- ,._ _
-_,,._

"'"40 ... ""'-

J'l'C. D o -

CAu-~-~'

Siuodltol--tlo-~OJU....-,...U.
Oell.llila.0'3C.c.Al...._to.~Oe-do"""dllol_..ISC~
dllol""'6ol0.l-*i"tcld.>octdoo-~-O,lllYC.Cob

......

1'. U..

.. -oltl __ _.._......

.._ u..4lool..-u-0t-se 1t.a - 1.ll&liC.1CMlol,..._1"jo

""~-ta--....-'

fl . UU.<llool.-O,mmololdol'll J,OR_loo>l_tlf,11 ". jcoAJ-I


,........ - . . - .. - - . c i d

. ~~:!::!.i."'dol~~-:-:...:.:;

o.ie.w

S!I. U..Oioolodoopttfl0n.ilo,...4 ioolod6iodou...-c1oa.OB,.8 1l,O


li<Mn P11Dlodo-gt*i<kl de-0,llm' C. Col<1llud
1(1) 871.

do-.

,.......lajo,,.kdsad<lo.,,.,...to dolllt.lOlfl,--P<"taro.

PR OBLl\MAS
U.

B !1... - i . . ...........

c.- .. 1._i.i._, ..

~doloooomp ...

1oopn-.. _ ,.

.. .... .i.i.o...-... diool-.


(o)!lol-olH1'dogti<ol.- C,U.0, .. _
(~)!lol-oll(do-ttilddo-

i ~08;..dedo~-~:~ ~Q~"':"'-=tii.C:-"

(JWgro.o1o-...io1o m:;o1ui, 1 6l>gro.doopo..


:t(l.C"'1-olp.. \odoooagoloololado-dioola<lokiolll01'dogl-

C,H,,0,en-1
... s......i. .............

doilOgro.do~ G,11.Cl, llGal.do

::::::..=:,dad - 0.8711F/mi.). G"'1-dpoo\odo~do


t1.

11&.

::;;=;uIr...

l] oa..-.do--IOl(

-~

L.08&C. ,c:..u

to_

>:&780 1( Ca7laado..,.~lo

,c.-i .... ...,.......ba111<>6<1..,..

lo _ _

.ioo.1<><1<1odo1>e'V""q--

'-dUen11oCJ1.1:iopo.< . . - c,.u,mMgro.<1o-
. li aiolb>do_.., , . . . _ , , _ l o p o , . . . d o o o - -. .. - . ..
poo\odo!Mio.-,.q .. ....iq-.w11op .........- - . . . . ....Ja-poot.o
.ie r..i 6o..,C"'-l'*--_.,i..,~ .............. 11 ...
P"""'""""""' .. .1c1
ao. c..- .. - .... 1.&&&gro.dollf,,.., ... eo11.1.<1oC1,(<leMidocl -

; .:;:..~;:!. ;_ ":":!:.~~~~ci:::,":"' o1a,Pll"'111orvo

H.

El ..o.JioQdo ... ---t.o..poiooolill<lodio.j(l,0 1( C, e.1 ,r, H7

su ,. o.c...<1ooedlool"'6,....,-.o1oo.(ll)Op.do....,__..,
::1..;!:'~ ':'~:'~"'..,""....
1.wc

-=.:.""""-.-..

31.Uoo.-OFP"""'olldt.tololoo111'1>lodol&.3%C. o,6J l( Hy
&l.9 1' 1Lr.Coondooo"'*""' ""0.Mgro.doeolo"""P-lo"' 1'.8')ml.do

=:;::;: ~~!""eo~':~c~:!l..-;z;.:,~~.:!!.,~

:13.

,c... 1ooe-<110oo.ie 8 1kollil6nlooC,U.O,(.ie-tl"~. 1.11tgr./.ml.)

!:":!.:.-:u:::.::: ::...~..<.i:.::.i:.! :.'~.~~"';:


eti!Mioo . . . . . . . . . . . . ~ .. - - \ o " J

M. c..I01io.,.-doYop:><ol5" Cdo uodiool_ac_q_ooa_


1oov .llosiioerioo c,H,O, ... iw p. olepo>

. '""
....
- ......
c.;.o,. ... uop.olo-ll"C/
~

J&.

4iool- d o $ p o . d o -

11 .... ---"'&l-(C,ll,,O,)llmo ... , , _ . _ ...

$lloo.0"5"C.1Co11 ....... ~.i.---i.n.


'IR. u.. 4ilol-q.. ..,.u-1,tliQp.o1o<1u<o_c1o,,,_.., ..
c.loolN"ol
lOOpo.o1o-__
....,,. ~-t1oodol,M.-.<1oo,...ol!l"C.
..
_.~

38. u.. 001-oJM ,; olo<1enopoli-'rido(MOl<uoicplojo4eplulao)-

.,..,.,__polioodri..
u.. ....,. _ _ 0/11_ .. ....,,_ HC/J.All._..

... ,.--11oM&.,.._...,.,ll"C.<Doc.lo1N.-

ao.

olo-c.A,0

......

-O.-C.Eilocidopitri<ooo_>_

llC,ll.(l,11, - H +c,BA!l,
lloicoalorolporoe<11&jocleloWodolodol6ddopb-looo_._....,.

OO. :!:!""'~.::::.iia.'ff.l,

........

~.~c.1c.ioo ..

poroe<1

11. ~"",..~0:-~:=-:..=-~1'\oWodooJM,;.,c.iom
d .

lltood!oolod6o0. l -i.14e!!l(llO,l,~ ~.181c . Co.lculorolporoe<1

1&joolo-op&f'0010dol!l.i(~O,J, o _.._........

A. !ll---u....ic1o~.---.,,..... c1o111 ,; .
oqMIOlapttOloltt.-IMl-dloOhd601
... !lieWo _ _ _ _ _ doP,S,; C,3,t,; 11,IO.i, O

:::.:~~~=~=-:~~~

:--,:::::6tl~~
=. '!"~":':";
cW--.-..... ..
uplicorooolq .....

1oo .....i1alloo

18. Concenlmcin en iones hidrgeno y pH


Llui....,.,io1>Hqu!mia.oquolin.. 1ug..,cndiooluci6nocwu,nclul"'ndolaqul111ioadelospn>te10t vil&leo,dope"'n rnuy a muudo
de lnconuot.ra.cin nio,..,. hid..ig.nodladi oolocin.Camovc ...
111oo m&s\alde, teoc111osq ue tzai.reoneot1centraciono1 doioneo hidrit-

geno que pued<n variar en lodo e l inlerw.lodesle m.bde lM b..t&


meno d e JO""M . Por lo tanto, .. t:OilMiM\e ""presar estaa t:Onoen
tnociooe1 e nforma]ogo.rllimic&yp&ttt. elto, .. ha ent:0ntl'edc>adeaiado
la intmdoccin de 1,,. trmil>Ofl '"pH" y "pOll". que di&elltittmoo <n
eolec&p!tulo.
c ..c.,tuclo\a do1Hltn1t.,0016o.o.ldriloolpo. El agua
:.:.~~litodlhilque se ionizoaligettt.men\ede ac,,.rdoconl

n,o ..

11"+011-

En &gll&plll"ll& l&le mpemtur&&mbiente, I& C011oentracin111111


ts d e li)""'molN/litro.Normalm nte, Oilo N escri],.deotromodo
(HJ .. 10-'.lf
dond eel~nt ..i1 tll&drodoiodie&qne nosftlerimoo a l&oonoontra
dnenmol01 porlltrodel inomolcnlaooyo1lmboloo lnDul&OO

""" ri be dentrod el>!ln!n~ o

Comoladioociaci6ade u1111molculade aguadaunlnH'yun

inOH, .. dodnoe q 1>0 e neloguapu,..


[011" ) .. lO"'.lf

Como ve,.moo en 11>1 capllulOll oigulen lN, oe puede demootr...- que


en elagU11h&JUi>&ftl&ci.OO.delerminadaentno [ ll ] y[OH"].F... ta
r-elaci.ndelamayorimporlancia,vene dadaporlaecU11cin .
[11) (OH"]

1cr~

.. K.

~n<>1dioequ e 1111..,.lquierditol""i6n & c uosaa lalempe"'t"'e

ambiento, el 1)11)duetode loo mole1 porlitrode Bportoomol.. por


litrodeOll " "" "'"'~ 1e 1ti en e elvalorlO- ".E$1.ocon.W:.te

.. ,,...

pruent&con,eaoionalmente por elofmboloK. Do acuerdocoado,


1 in ot0 trot. a ftndim oo un k idoa lagua,conloqU& a umen~la

e<>noentracii>Mll',debe leoer1"8Uulllt.col"l'Olpondient&disminu
ci.ndel a conuot raci nenOH o,inv e ~ e nte,sinoeotrot.aum e n

t&Jl>Oo[Ofl] ta[H ' ]di$minuini


Po.r&aclarar..W,couoideftlllOlun&di$0lueinde llCl,O.LW.Como
yaoabemoo,el llC1 .. un4cidoluert.8y eotldisociadooaoito1.o!m&nte,

::.::.-=.::.~
-==~~ !'::;!'

..""::.t:

eo dotir, oaailodat lu tnolkuluda HCI Mha.n eoeii>didoan io,...


uudisolucinda HCl 0,IM

e Ja-. Ellt.oqui<redecirqU6en
[ll'] IO-'M.

ho!'ll. yo qua [11') (OH") lO", t.ndretnoo qua [Oll-J IO-M.


0.l
miomo modo. en 1&11&dioolucin O.!MdaN&OII , l&conuntracin en
OU- "' 0,lM 10-'.W ya qua N..011 e. un lecUolito fuertf. l'llt lo
\anlo {ll'J Ol IO" M en llM d ioooeinO, l JeNaOll

es declr.ulill miUon Mi rMeloco....,ntracinen el~pura.

O.llal<lbdt pH ypOH. EJ.empliof9Jlgode1,..conoentnciones


deinhdrstnoen t0hicion .. aooot110,Moodif1cil ,.,preoantaree1Q1
valo,.,1 ullMesceloli""'1.PotconveniPcia,utiil-ni>a01C&
l&l~tmi<11q..elueintJOducidaporSo,.,n..,nh&ee11111Cbo."1101.

La&""'nl,...,ioo.. daiOObidnlfeno MreptMOnl&npor"pll" ylu


dainoxbidtiloporpOH,d<finidMoogllnlutei.cion..
pH -Jos. [ H']
pOll - -log. (011-1
pK, -

logK,

Ullede1 reco>d&nin qoe log AB log A+ log B J pOr lo !&DIO,


tendremoopan1 [11"](011"] K,
pll +pOH pK,. 14
llelacion.,.entrep ll ypOllparadi>lucion""de llClyN..Oll Mdlln
ul&l&.lilo l8-l.Obooln-- quaen cado di ooludnl&uunadelosv"1orMde pllypOll e1 l4.Enl&di..,lucinneutn1.nocont.niendoni'-'idonibftM elpH OIT

TUloJS-l. 11.-,...,,._,_,_,
-dplf.r. .. oliootw>.!.

1~-""

~-.-lloOa

JO)-,.,...

' '

1.S

11

.r.1<1.r.,., ,. ,~-,...,.,

. ~."'~. "1
'~

llr'
'

'

~""''"" ........ [" 'J.N.-il.omOloabor c6mo..ic:.1at


"1pllde...:lq11Mr..,...,.,tneio10i6o idt6gello<>ll<>hklrUo.

r..to .. ~por.....iiodelaroelatldo
pH - log[H' ]

u ...,.i-oj..1plototi..ran.11 elm<Hk>deproood.,.
PROILl!lllA CMlol p l l - l l l m l e - - -

dolaa...._do lt""t

SiMMp.Ok .... <*bleelpUde la dioolll<i&noclfl11D6cidofuelie.

~q.e el6ci<loMticuiwniplflWllf1lte ioaimdoy'l'"'la (ll'J

laml-q1JOla....,c:wlncidodel Kido..,ladioohJCi6o

PROILl!MA' llollottlpll dt_dlool_O.l do llQ


SolM16111 IH'l O.-.lllOorlWr ( l'l l.._.,, . . _1_ 1o,_

-~ ..... 1,10.

sH:~:~+ .. lt""-- -s.-1.10


"'",a .. .. _ _ ..,......_
=.: -,.-.o1,o11.1._
- - :<.:.0.-1

PROILl!!llA:

[Oll-Ja O.al h l pOlla - 1"1! (h l<l-")a -(0,30 -ll)a-(-l,10) a l 011)


pH - 1' - J(lll 1' - l,101f.$!1.

__

=~0 ~LJ::, :,,~ ol pll n...i o1 . 0

_, .
..........

111 .ido lloOll

-.

~=-::.=~~1.::...~:=-:::-...:
- ' - .-.-..-

. ..,......

...

llClaV O.OIO-l.l-/li"'" 0.oat-.


-lloOl!lah l aO.Ol&M-0.lf-/lilr'oaO,IOI-

eo-~-b&J'-

... - . .. - - ..

-.(Lo.ool

s:-:;;-~~ ~,..:n..;1:i"..~,:,.:..a:i:i.!~::'.i
0.005- llCL -

O,OCN-lloOll - 0.00!fl>Ol .. llCL

,.....,...,., .. _trod6a .. HO_,,Mo ...e.<11r1o1to011 ..


o.do..ie.
0,001
0.001

- - - - - - - - - - - 0.01.nv
vol
O.Ol!O+O,Ot&
O.OH

eo-t.-. ..

11 - 0.0133 - !,'53.!0"'-/llll-o.

pK - loll (\,ll.hlG-')-(G.li- t ) - ( - 1,M) U!I.

ao - o.oeo.0.1 - 0.000.
-11.011 . o,wo.o,1-o.0011.
'r q .......... lld .. -

.. - . lodloohd6<1 ... tra. ll pB

...
1...i.-o1t1-1,0.(lolo
....
.....
llddo!_7 _ _ f _
). -

..

- -<1o -1o..i

KCl O,Ol!OO, l O,OO!iO


mololll.OU - 0.0lh0,1 - 0,0M

...,... 11.011 - -

.......,,_o5c1 !Wlll

uo - o.~-o.OO!i0 - 0.000'1

o.:O':.<m ::

0.:~:. - 1.eh 1o-<J1


~l:l.;--~.::,~.l:>

- (O,d -1) l,fil!

Lo!,aoluio,.,. proble111Uhanoervklo1"'"'iluolrar elcollculoda


pll endiooluciooe.4cid8s b6iieaayneulles.N"""itamos0>mprei>der
l&mbifoeldlculofoveroo, ttdecir, como pa....del pilo pOllala
0>noentn9cin - ldo ~cidooha .. eoladiooh1ci6'1.
PROBLEMA: 1C-'ltolooo"""olnclo.., ..... "'drpoodo.,..
4iooloclo.<01opu .. ,3>
Sal.ei.o,

P....

h ... J>lllofll H'J

podo>~-t.IU1Lllopri_

-lo

.. _ttualoniulopor<odo<I

d o - ............... on ~-poo!UYO, I""' oj<mplo.


,.i.1o,_1.;,..10-. m ...111og11oo,1 ... , .... 11ou1 - 1.1&-'.11

:.!~!i.~:'B.t l1C-'l .. to,,._o-ODl<\0MbldrllodoSolodff:

eo---.o-1ocou- 1._._~. p00

p0U l4- pll MIO


lOH " ) w l&-.,. l-l<r<'Ul<r<'.11

PROl!JLEMA: ,c"""... _

... HCl-Olloollia100ml

... _ _ ob ..... . , . . - - d o pllt.10

Solod6a:
(R) l......,.l<r<'llT' ll&-'.11
l UCIJ ' lOT'.11
. . _ .. . v .11-0,tu...... t.10--Jeofll "'>

PROBl.F.i\I AS

-1""'

R.,,....,.,.,,1up1,n-Mv 3io.

1.(Al<alor<lpH<locliool....i.oo.. OOIDLull1olmlel-"""""-olo H' m

U1> :

(o) IOT' (~)ICl-"(<J 10""'(~10()0,0lt{/)B.hlCI-"

(rJ$.1>< I<>-' (A)B.h l<r<'(i) U(J10.6.

t.OL1<o1&reJpH <1o4loolodoooo""'1ullgoalooa1e1 .......- e o oa - ..


mo1oo por ~In>: (o) ICI-" Cl ti>-' (<l ICI-" C~ 10 (o) O.O'Jll {/) 1.~i. 10-0 (9)
"(161<>-'{~)l,e&xlOT'(')l,&(J)O, n.

1 .--.... -_ .....
... IOHaaU'.1.00...0 Y)S

a. c . - . i . - - ..
.--. - . ' pe, () 1,11

(6) T,m (<) IS,O (1) 0.17 (o) 1,'6 (/'J t.R
(l)O()l,l(l(i)-U(fJ H ,I.
4. CalcallrolpOH <lo--dolold!ool-oldP.-.... l .
l. Uo-1o&MpoaollOml.doHCIO.l.llm011 .... 1-m-<&A
ll-dt-d!oolod6adol(.0UO,l.ll.CU:oluelpH dapo6odolood:I
ddoodtloo ...... lmvol-doll .... od6adt!!.otl:
()llO.a.do!Wlll
(o).~doKol'.lll
(/) 11..i... lfoOll
(6) 10.-1.llo!W)ll
(1) &e.a.do!Wlll
(tl . . . . . . IWlll
(4) . . .. .. IWJI:
. _ . . . . . . - . . ... - - p H o l t f o 1 1 -~ .. JC.ou.o1.ojolt.

...

t. ------MllOool.dooolodilo!Wllilt.l.llo 6&loo"'-"~ <lo HCI 0.1.11: O .i, 10 .i, .i., .i,

m..i.6l..i. M.a.Co1e.w-e1p11....,_--""11C11,.
~Wpllmeleje.Ty'fOl-Ot HClol<jo.J;_lll_..
l'&Otpll<ODla~dolllol~

P ROB l. ElilA.S

..!<rlor.

B w.,. ,..r.....,........

1. Cokolllltolplldo _ _ _ . . ..__ _ _ _ _ _
. . . . ,...Ml>o:(o) ID-4mlD-4(11jM1""(4)0,00l!l(o}IOf/lf.t-(I)
6.hlD-4(~ l,h !D-4(i)UfJ)o.at.

CU..WLpl<lo~-lllo...-IM._- ..
..........
l.

~ln>:( ) 10- ' (6)10"4( o )10'""(1)10(o)O,OTl(/'J

oa-

... ID-4

~? ~-!. ! ... dbolodoMo - ... ol


~~o:.:.~:o:
>11 : (o) 1,15 (t} 1,Tt (1) 11,Q! (4) OM (o) 10,'1 (fJ T,
ploot. ,.._do

_(lll--

(l)IUl(A)O,ff(i)0(/)--0.31.
IG, Calcollate!pOil*--<loloodlool-dtl~il&T,
_ _ _ _ ,...ailolocl6odoto,ero.IL
~olplldo

_..,.H(~J~

.................

c..olotoLpll---,_1111-110.i.- UI. !Dloo----oLKI).


l -doU..'IO,(MS-1--is-IU&l.,._/lll.) ot,Tilk-.

19. Equilibrio cido-base en disolucin


F.nelC..pltulol3 ... aptic61&expn11i6nfuntl&""'"laldeeqllilibrio
a lu.-ccionMdeoq uilibrioo~.F.ntsl.oco.pflu.lopl.........,.oo
Lo.mii.mauprninak>lequi librioo quecompr1:nd o llc~ybltel

d6bilMOD d iloloti n . -,sllldoLo.d i!e""oci&mimponu.1.e,que


toduLo.too""""tracioGooooupraarUen ll>Olosporlitroe l..pr
dt1lm6'fezaoo""'oohacJapanalm..-.. TodQ \,qoood""""""p.
llft&lel q"'dodo;..oi.<1101 Capltnlol'y<{11""'....,_Hol
Prillcii"ode LeClia\elior,....,1pti<il.blt1aloa<quilihrQenditolutilloo
cltLo.m ...... fotm.llH""S-
C-tulo .. lo.luclM. C...lldod;.ohelllOlw>elodtolito lnerto,
001110oJ llCl.cuitodulatlllOlkuluoo di..ci&Dpanadar lo-,ea
W y a-. ~'"""'"" dioolomo. w> olocttolito .Ubll. oomo

""' -

ol'cK!o~lioo HC,llA (qu eucri.birell>Olabr$iado U0Ac).slo una


l*l""lla l..W6ndelu~lu .. d~ Paraol kido""ko

1&.....,ia ..

Coaont......::ein .....

-U.dtequilibrie>,ap~ Lo.

....

prMill~

[B~J~~-J " K.
Lo 000111.e.nte do equilibrio pana la looloaci6n de un electtolito d~
bil. M deslgnaUSU$1me11te poc K,, y .. denom ina 00111tMlede loni

...:in.

lM oonllo.nlel de <>ni.a.tin M de\enn iD&D "'ldiaoie Ja medido


upe.;.,...i.,!del&a.........,lncio-dooquilbrio.l'ol'"ojompl o,pon

detorml...,laK.de"=idoaoMioo,P""~,...dilol.:iildt
-..u.ci6a~y~i ~"""'potalgdnmo!lodallOD11ttntroci6adt U oel pH. Elm6&odombam~i.utililacloM1

Mceo'1110de1U1.pU llNltoqda direcl.-ni.lalectunidolpH.


Eaoonttaremoauperi....,,talmenl.equeolpll dou11&di1ohoc:i6"0,IGlf
de "=Ido oo6tioo os 2,88 1 de- talcul&r-emo. Jss oo-nlrado- de

lad;.ihicin y lutmpluromoo paracalculo.r ol valor de K,del modo


iguion\e:

[H] ltr"' HP'"ilO-' l .32xl0"' molo1/ litn>.


Yaq""ead&molkulaq110 aoioniuprlooouninllyuni00
Ot.c. la roncentr&ein d Ot.c"" t.unbin l.32xlo-'. Como po,,.
mmO,lO,..olet/litn>deHOAc.qllfldar&n0,100-0,00!32 0,($868
mol.,./Jitn>do mol6oul&11in d;.ociar y 1ustiluy0Ddo ...a..1 ronconln.
cionMmola,...eolaecW1cinmatem!te&pat11l ~uiliblioleodrtmoe

(l ,32.~=x!O-') ., ,SxlO"' "' K,


EnlaT&blalll- 1 ..,dan,al~ experimontal"'doalgunascoo

t&nteadeiooiMCio. I'llniutilizardiclioo valort1 ha1tuetenerp.-n


te-que, o.unqu&&lgul>Olde oUot, t&leeromo la oonstante pat11 ol olcido
&Ctiro. tienen por lo menos dos cifl-Q signifiutivas. oln>s p<>t<len
llevar algn error qu& puedea1"41'.11A1" haslll ladfrlt.do la1deconoo.
Por ejemplo, la roos\&nte de di!otiacin para o! in us- IO ee~ala""
dilliotatabluronvalo,....do !0-11.os1a 10-.t:at..orror{lt debido
a!adificullllddedeterminuluron .. nt....,onee de looion"',ta!ea
(:OlllOS-,q" "'"Presen~ o nroncentt&cioo .. muypoqu<ftaa.
Kagoneralla 110gllllda ronst.anledodiooc:i1u:inparaunicidodi
prtiroaooonoceron1111><>0SexactitudquelC(llTellpondlen\ealapri
mora diooc:llci6". Util""""" tablas de ronstan\ef de dil!Ociadn,""
deben \enor preeeoles por tanto. lu Jimit.ocion"' de D1ucbol de los
c!lcnlos b&Modosenellas.Sodebolambinreeord&rque a6oronocien
dounaronsl&n\eroo&xaclitud.loscA.lcnlos baMdos en olla 1<>nrMI
men\e oxac:tos, olocuando """ mpkanactividadea, en lugar de ron.
centt&cio11e1dolos dive,.,.,.ionee.
FJempeodeluro11otant os d e diooc:i&cinparacalcularron~ 11tn1

ciones de los ionet p.-11t01 en la di10h1cio y el pi! do la misin oe


iluotra u lossiguientee problema.o. Considen~mos primero ladioociaciodo1111.W.fomonoproeo, tolilMdooJjc;do&Ctiroromoejem.
ploydeepllsladiooc:iaci6ndeun 6cidod iprtiro.Jl,S, enrelaciriroo
laptt>cipil&ei6ndesulfurosmeWicos

J.a l0)-4

.S <r

\ -:::/::.
1.~.

10-0

1,,.,,,...

K, - 1,0>0-'

K1 - l:a.~

~=Ji~lE

K~-~:~:

:E

~,,::::::

e,o - H +on-

:.~~BLEMA:

Sola<l6.o:

GDlll .. dpHdo.,,.dllolod4ado4ddo>oolll<o

llo<rlb!rla-~ponleooloeR<inoodo-IUmlao

dolaO<MCl<l--ta-Lnd<l-.Cqo>o ..... _

o 1 o 1 1 1 u - . . - ... 11 10Ao-.)'t.q.. --~,..,.._.


~do .... - - do (0.05-~) _ ,

YOlor"""

Ulrodo90l6:olluoill~ llO A<,_'l"'_loolitol

o,ot1-do'<ldo,o-do r -

dioo<lo6oo

D,otl-r r
r
HOAC H~()A-

0.otl-r l.lxlO-O

Pon,_..,,,....-.

'"I''"!-

do-Upo, - - l o
quo
r
peq..i>o q"" O,otl- pou - - ,,_ O,otl (o ..
-polabtu.q. . . . . ...,,_..b'o,,...loo0,05).llolo.,..doloocao-

'"'

c16'1<1~.

~ - 1.110-0

c . - - . . - - . . . , . < l - d o pB,eocoavealeoloiwlopri'-ol...,...ooolo,_,1o ... ,.. <1o....,.1&..i.o-11t>.... lopri-~.

..

""" .- - -e,ot1

......... . 6,otl

-q. . .

-ioc - - - - , ' ' pB

lnopR_-.,.,..._"'""'4ci .. 16a~6ol0-0--ll .
dlnWO!ilta,__1o.io"""'do-dollOAc'!""

..... -.-....q............

-~ ,

.. .. _

411-

"9<16oorl,!laol,O.OYl , 7 . . . .1o r o""'q-JUlillcodol&~do


O,Ofl - H.. O,otl (cloopndudo ti nlol' do z .. lo
o ... d
_.,-.yM~Ea_.

.......... Cflc........ -

.. . .............

"""'0 '4 dolo6mt,..,dol ....1 .....1ooal<Oa10<0..d o , -

q..

~--~

Efoc10 4ol l oo"" Si &r...dimo.lllgodeacetatodeoodiouolro


compueoto""po.zdeduion.. OAe-a la""lncin& ll OAe,~p!&zoro
"'"el equlilihrioh&eialai>qulenl
esdotit, gasl.atvno. p&rlede 10!! iones W en lormarmM "'olCIJJ..

dll llOAttin di""iv.L&ecu&einmalemAtie& dadauribo,o01Jl"r"' Uoalculerel pH dela"' ..cl& llOAe-NaOAo.

P OILEJllJ. :1CwollolplllMl . . . . . do-l,Opo.do


dollOMo,oul>

~].llf) ...

Solooci6il: - - ,..... ... - - . . . . .__..

:.1o.a:.~~~~.1;..1=.-;.:::.-:.;:::: ~

----~coloo>lulodolo ... lldoddo-


dloo.e.ldooloooloclolo,ol,...._qol !<oOAoeooOOl'l'I'

... _

..1.1,..1oi..to-1tlo...1 o - .

-lloOA<.:.:;...

-0.0111-

-llo(l.k-~D.Glllll

'--~-,..uir.llOMI

..

[Olor/ O.OSll + ~

=-~ ~=.--...;.=--

...... - ..

G,Ol-z z z+G,Gllla
llO.. . H+ OAo

.)::.:
...
~

l.I

.io-

=--zt0...,,_---l,llliJl,Gllll,<(ll.Gllllj

- - - 1.1 . 10-0:

C..odoO)mpen....,. .... pll t'Olleldeladitolucl6<i0,06.ll'de


UO.\cnelproblemaaa!erior.taW1tqaola9dici6adalal S.OAc,
ret...,..S. mKloo t.iont.aeioidel icido. modificaadG i. e
... .il'!ldtdor de 100 ~~ dttrle 10- 10'"', El dNplaalaitfllO del
equilibrio prov-so por la adicin da """ 1usl.,.cilo qu& (Ofllit"' ""
io 01>mdu, 11edtoom i1>11 "elettodtl i6n com6n".

.lortlp.I- & deno1Dinaom<>11iguadotaauo.ad;..Jncinq1H1


tQDtienannicidoobaMdbiljunloU11Aldel!cidoodelabeao
EaleDOl2'.lbl'8 pl'OCl>demlaacci6n""f!UladOraq..eunamezdaamorUguado"'tleneoob"'lpHde ladiooluci6Dyq""""P""de "'"".
fielo porqlHI la lldicin de un !cHlo o baM"" refleja. oota.wenle en
un peque~o cambio de pll .
-

l'artl iluslr&r uto, ron1ideremoo una diooluciD ""'rtigolldon de


1.&loodio7kido a1iro.

(U~~l~~;-J

K,

mos'':.!";:';,la may<>r parte dt l iOO O.l e pro<Ne del NaO,\o., podo

[!~:~~~]

K,

[ u+J - K, x

[~~]

u""'

Si alllldimot
pequo~a co.n\;.!lld de MM a ...ta oolucin amortiguadon, aqwllla~ionaronol4cido1*"'fornl&rms Ml , pero
la "'Lacin Kido/Ml, DO "" modifica oignifice.Livamonle. Del miomo
modo, lia6ndimoo &cidor<>Mcionaron lal&ll*"'darms!cidolio
di1""iu.Enningdnca.. elpll cambiaapreciablemonle.
PROBLEM.l:

i;. . dl>ol O<io.~>11 1kG<laool / lt1tt1d,

kido..,IM>o7do-talo -

llalluolpH.

s..1.,111oi ,
{"-Ido)

n) 1',-;;- L.8 l0-'

.8xl0-'.ll

pB -Jot(U x ltr'J -(O,lll! - 5) Ul

PROBLEM .l: C..U .. t1pH!lMllL .. ....

,,..,o.s- c1ourJ

S:..:':,t:o7".:!'o1o~~:01::'
~A:"

1,2 -

c1o uo~.s.. ,. d;oo1-.

1- n.s- o.s

IHJ l .8 xlo-' x0,S J,ll0-'ll


pll - log (!,l x ltr>) -(0.'"1 -5) - 1,67

.mo1n

o1o

PROBLEM .l:
::,..u:,;/:s~-

,c.u..,_d.o_..toool4i<od<.......,at.&4it

o,w

s.locliki:

.i.

ROA< ""'"....,., ...... -.~

,_,

[H- J l .lIQ-'--;!.-..ci:"'*'"""-ljoil<> oo pB do6, [Ht ] l0-'.lf.S ..lllo>pO<b

10-' Ulo-<

l~~~]

ec-~ ..... ... liltO do<liaolod.611,- 0 . 3 6 ... !W)Aoporo-.r .......... lndlldoO.-.

Es1& ..J&cloprocededeaplicar!acon1to.nte deequilibrioa.,.


ioni>.acio del&gu&

u.o - u + ou-

[H~11~r1 -

K.

Laconceo\racindelagua 1>0di10eiada, [ ll,O],eseoaimism&11n&

oomtarl\.o que tione el v&lorde 1.000/18 - b6.6 molos/l itro. Pl>r lo


tanto, si DQll(ltrolcombinam1>& ludo1 oou..,.nt..,obtendrem1>&

[JI+] (OU- J - K, " r.6,6 - K.


l'oomoen ~&gu&pura [ 11') y fOU- J ton 10- moltt/ lit.ro,
(IO"'/ .. 111''& tempe,..tura ambiente

K.os

tfldlollob".El og1>11purn\H!noun pHdo 7.Sin....troo o.lladimo11


unaMldobue fu&Roy,M:;,loft10rte,tnlromoolNnCl,081onotieu
influencin oobtee lpHp""810 q\16ni eli6nNn' nie!i6nCl " puodon
r1.1aetiOJL11rronlO! On.. ll 'uOll " dologu<1 .
Si aftadimosal llglJl>. uoa$1.lcuyos lonM pl'OllllCUn de un Atido n
MM d~hil, Lo. ...i _,,.ion& ron ol ogu& hidrolid.nd"'. Uno de k>I
io11Mde Lo. ...!,retiooe unode l<>1 dos ion.. d eJdioohnte, dejaodo
alotro e n e xcuo.A ron lin ~i6n .. mu ostraln _,,.i6ndelllg<llltoD
olMt&totdico.

!\"a0.4.c - 0 Ac

+!\"a'

llOAc

Sl\(in rMccin)

Porlot&ntn.a!fijor los ion.. 11<1e1ogu11.Lo.dloo!uci6nquedaoon


U11 exceoode ione1.y eoporlotantnMi<A.
Similann enle,l a hidrolia i 1 de lNH,Cl .da un& ..,l~l:l.M:ida.p uet

~n ".':~ i;:~~~ ~n - pan. formar Nll,011 poro dioocia<ic d ejando

Nll,Cl oo Cl-

..Nlf,+

SR

NII,011

llemoseoeritn laou&ci<>nMo.ntetio'""'de modo!!"""" ponga d e


relieve cdleo ..,n .,. ioneade Lo. M1 que foju io11n del agua, pero
<>rdinaN1J>iente oo esc.ribirem<>1..,,( WecUllciones de hidrofiA. La
forma ordinaria de CICl"ibir Jaa ecuacicnc1 ant.erioteo,"'
OAc- .. 11,0 - llOAc.. OHNll,'+ 11,0 !1"11,011 .. u
Confo1"tllO uno de l<>!.ionMaliendooliminandodelogua.elincr
montn en oonoentmcilindel ntro i6n. rebaja lo. roncoolracilin d el in
~on&Dleb.u taobteneruo ""tadode6<[uilihtio.Colllifo0nentomeale.

_ _ pode...,.aplitarlatelatMklmatemitic:aliguienle{IO-nd o
comoeju1plo labidrolili1 del i6a-.io)

1aq11e ll,O e1oonttanle, combl...,.,,Jnoo1u

[11~~~.~~H-J

~lotcon

/(, puaobttnu

- K. {ll,O) _ K,

Como puede ~ ...... u loo libroade le>:IO, K, pueii.Ml'c&lc:ulld&M


luncl6ndeK.ydelaOOC1SLOnledeioamti6adel":ido~bilK.ode
Lati.M~blK, . A.ol,p11,.Labldrolill1deOA.e- lne11101

[ llO[~~c~~111

*-

,,;.1~:.

6,6io-

111ienl r111 par& lmhidrolisl1del Nll,', \ On omOI

(Nl~::.~~H'] - ~ - K,
Sl L&lllO kido

" -

:;.

como La

~ q .. OOHliW~D

La I

tQ.-

t:Wbiloil,

F.mplM.. mo. La oonrlanle de hidroli1i1 pua oa.lcular el pll de u11&


dl110lucl6n.,.lina, delmodoq11e 1ell u11"'gnel ligu icn\eproblema.
PROBLEMA;

Calcol&rolp Hdo ua&ool-0.0Mldo~~

!:'!'~=.la..O.llli-~

..-.._.,

lu _ , , _ -

o.o.e- 11,0 - """ +"c- .. ~ ... . _ . - - i . - . - -


d OHe. .. ~ OH- 1'0"~ eo- llOMloo

--la-

1 ..

,...lldod..,._, .. _ _..,,, .. w...w,,z.i._.,..

ri6o .. 16oO.l<-t10.0& - zyeoloda

o.or."'- z

-lof ,,o

" t ,'.s,':: - u.io-~

-(0,.. - U) - ( - 10,&6) IG,66

- locZ - lof[OO) pOO&,

.....,,,io...

El ptt 4
ocuo..,, (ll:-..). f.A!&m00 ohora eo pMi
cindecoooiderarl<>svari09t.ipnsdediooluci<>n01..::,_CODloaque
\ratamoo on ()Dfmiu, y ol modo de calcular el pll d o cada UllOdO
de t U... Eo ootos"'-lcul.. utilizartmotla.con otantt1doionidci6nde
l&T&bl&IS-1.

L Aguapura. LoionizatiOO .,,


11,0 W +OHyolomp<!ratura ombiooto [ W] .. l >< 10-w. esd:ir e l pll"" T,O.
2. Aci<k>lurte . Como elcKlol""rte ""toiouicomplet&IMot..di
ooci&do, l& COll""Dlr&cinninll" esigualal&molar;dodde lodi
ooluci6n O.:klo . .1- 111, para llCI 0,06.lf, [ 11'] .. O,IK> .. 6 ~ lo-'ypH
- -lag (6 >< 10-') - - (0,7-2} - - ( - l,3) - l,3
3_ Baoe fuerto. Aquf (011"] .. lamolarid&ddel&buo.CalculorenlOI pOll del mismo modo como homot h0<bo con ol p ll on el r'T'afo
aotorioryoblendromooelalordelpll hacieDdo\IOOde lrolacin
pll l4-p011
~.

Acidodbil.C..lcull.rornM e!pll c<u><>nl&f)ligi11&n2

~. llaao <Ubil. Caloul&remo1 ol pO ll del misl!lo modnq~I p ll


en el problemaanw;or y d01paM del ..iorde pOH cakularemos I

vak>rde pll
6. Acidoo b&Md<lbilmllsuna..tcoo uni<>coa>(in . bto .. un
prohlomadeincomlinigualalq""yaheioot di..,..tido . . terio11'1enl o.

PROBLl!MA :l!l .. . - l l O ... llOll'>OllO,t.lfliO ml <k llOMI


O,lJl.,C..U .. dpBI

Solo.cl6o:Tn>e1D01 0.0lOUllo0,l mol./lilnl O,OOO- H0Ao1


...
..,........ ,._,,oo otttaliurl- l&llaOH po.r. f.,....,.0,00l oool ..
<l&N.O...._ q-.<1<>.-U0,001...i.odtl<ldoll0At. 1ia D<11tnlbu
O.~li....,. , o,2.,.i.. Ulnl O.OO<-!<eOH.Ja<p>0oL6tlc1<>00

0.001
[ HOAe] o:om-- ~
[O>.o- j : : : + z
[K]

Eooooml&l:it<urulrv t1 ...i._..<1adloolad6",0,010lii.r0t,..,1&u
, , _ ...... - -..... kldo ..,,11oo. ic-o oul&lo -Jo< q ...
OflOIU,p_<p>O ..

~npJ'laitd<oplllotlYO]O - .

s..u..,..oo ..1a1--.ooa1&upnoldodoloooo11&n1<4o
"'1Uittbriopo>9.tl"1&>- .. ohti<M

'" ( ~)

(~-) _ ,,.,~

Doopreciaocloz._.d o _ . . . _ , - . s . o o.. ll'Mclo,cloaao-.0


;"'~'"'.iJ~.::~
1,,....0,0'Xl- <l - -

....

(~'.~~ - 1.&xlO"'
z O,<!ix 10-' U lo-<
pH - J.Ji!(U lo-<) -(0,etl -&) 8,36.

7.
...1.i.
8.
culido

S..lde ,cido l""rle y baSll l ue~, t&l comoN&CI. Y&que una


eototipooo.., hidrof,., elpll ea eldelagu&pur&7 ,0.
Sald&4cidoot.a...dbl1. Aqulh&yhidroliois,COJDohemo.dia.
onteriorment..,yelpll 1&caleul&como eola>Ag.228.

PROBLEMA: SI ooall&.S.olllml llON.OHO,IJl & liOml<loHOAo

o.1.11.,c..u .. o1""'

So&.i:lo:T-O,Olillltrooporo.J-/li"" 0,005-IW.lll
70,0l!Olil""xO,loool/lltro O.OOl-llO~o.foiMulotool.i.-

:"...:"::. .d<o.~..:::: ~<~ :::.::::.: ::-9~


0,006

1 lo

0.005

. . - o;;;o D.057.11

..

10-"

0.057 - , -;ro:- U

lO-"

.. 0.""'110- 3,el x lO-"


-lotl .. - (C.66 - l!)I0,4'

-loi pOH O,!:I


pll 1'-S,ll S,Tll

c ...... d&lo<<1611. Cuandounadioolucin&uolcidoou!MI


iw.... .. ,...iore..cada&diei6n&reecti,..,prOO_nne&mbio&pH.UoB

~~~=-~~~\i~:I ~u...i~:~ 8.!,;:

ooromounacnrv11.dovalore.cio.
&Jo.Fig.191 "" indiGBonojem
plo.quetslaalonlci6n&2fim l
& 110Ac0,1MrooNa011 Cl,lM.Lo
punto1 empleBdos p111&r<presen
Jo.r eal.lo tuf\a.eeralwlan po>r loo
lDMOOoodo laoeccinaolorior

~Jr:~O:~cu&1rotip<>1diferente
l.

Punl-Oinici.al,Bnleadoaila

-B

....... -.ui<o,a,,....,.

1"'.11-1. y ..... ~ -
1nlM>ente llOAc (.. ra!cula CO'lm~
. ..r. o1t!l.011
enclnm.4).
2. Regl6nintetmedi&.Ladilioluoiocontieoo o<n0de&eidoyH
Ml( .. ralcnlaromoenolndm.ll).

dir base. La diool..cin oootine

3 l'llnlodetq.U,al<llcia.l.adioolucinwnti1n1 lo10l deun


un&bo .. tuorte (.. talcu"'oo"'o enl nm . 8).
4. Deopnt del punlodooq ui1lenci1. Ladioolucinoontieuun
nOMO dfli>aM fuflrte(Mcalculacomoenelndm . 3)
Cn&odo .. utili=unilldic&dor pt."' dotermiMr olp1111\olinaldo
una,aloraci6D.i<ido.-.elegi1DOO.uMcuyn C1IDbioderolor teng&

itido~bllcon

l ugarenlo;oproxim~d<lpunlodotquivalentia.S ilov1loraci6n
oohaooutilitandounp ll motro, e l puntom!!diodela~ inverlical

dolacun1,.toDU1<00>0 puntoinol.

P ROBLE M AS

R.."",.,., ..

,., ,.,...,,.ow ,11

l . Cal< .... lo100011Ult1dololWod.ololdo--doloo-IOOd'biloo


doloTolil&ol~- ... -loodolooo'Jl,.;...llJ,.dollol.

(<J KCll
(l) llOJ.t
(o) MK,OK
(l) llO
(o)BCHO,
l.

1,0 !0"'

Uf

0.001.11
O.~

0.111'
11,211

1.hlo-'
&. ><10-'

Ulillioo<IO .. pB -'"<ltoo po<_.-d<l<Olorcooln<lloo_,., ,,.

=-~~= ~~":".:.:-do

pH .,.. 11

(o) BOAoO.GUl ........ pHdol,117.


(l) llG!IO.OOll ...... u pHdo0,36
(<Jlllt,OBO,Olll'*""'pBdol0.113
(l) HCllOMDilli-. pH dol.TO
(o) Cll,"11,0BMl.lllieoo oa pH dell.:M.
il.

c.Qluolpll olo""-""'~\eol di"' ........ '(')

llC'IOO......

(1) R.'1, 0,Ul, (<J H,IO, O.OIM.('J llOACO.IO.tf. (o) D0,M"",[/)"11,00

~ ~;:;t~e.oe

"" lil i;e,~eoe o.u. (0 mi,oHo.OOOll. w(CH,.\

' C&lcalor<l-l&jodoloab&d6odo--do ... llf:olealel-..- () HC.'IO,aN. (l) llCllO,O,elf, (<}(Ql,l,.'<ll,Oll l.Jiloll. ('J H,S
0,06.v,(o) f.,R,llllOlt.O,OOUf.
6.(1) AW:1 . . i d o - , 1 0 - 6 p o . doll04<. Coll 01pH do lo

!':'.a"'!:'~~..!.~""
&.

.. .-lgro.Oo!<aOM.t,.,<0

=:..-:..":.:":~"t.:'-

...........

t. A 30 . . . . 11.0Ao UI' .. .r.od<d 10 mi

Oo

diool-0,UI' ...

KOAe lll. C,.,j "" .. plt .. lo

l.

~c::,"":<11 , 0 K O,Ul''" o ,.._lgt.olo l'IH,l'IO,.,c,.,<0o1p H dolo

l.

C-loogro-dol'ID,C l - - - - ' O o l ' lll,Oll O,til poro.,...


i.dll.ol-.ilooppK doT,U

10.

~:...
~:-:..r:,

ll.

!C:..~oi:,i,~A:-0,~~ool- 'f"" .-ii. ... -""" liO -.l .. lWlll 0,UI'

lt.

! c::i.:::f::r-i:.:,o11oh><lli<>~

..,.._1&1.....

ltlll I de 1111,CI UI'. ,e,., .. ol pH do

......1....

.a.dlli0-.l dollH,OH O,UI'

13.!loddull>IM ..
.rp11 ..... dlool- o l 1................
-..:.':'por--~oolor.t.>:.o,..,._....,..,,..ltldf<llblodo

!.,"...

~:\ :O:c.~i.:i::i;:::!:.:O
(o) Cfl,.'11,GIO,l.11-""pBdo&,ll&.
{#) 1c110,o.1.11 u.oeuopH doa.M.
(<)l.I0-'<.0,01 .. tleo>o,..pH .. 1.,,..

u.

Co1e.i.ro1 p11 .. _...,..,..,...rp;..1oo<1ioot-,()ll..~,o.w.


{l) .'I H,.'I0,1,...,,() nO.Ul', (#) l<oCI0,1611 , (<(f.ll ,),lliy;I0,1$V,(/ U<O,
0.Ul', (r) LICHO, O,lilf,(l) llCl\(>-0.11

~"'" "!.~:'.:~~- ~

......,...................

olgalm ... ""'"

(o)liO..r .. 0.1.ll+OOmldoll.ouO,UI'
(l) . . ldo RCIO.Ul'+li0,.1 .. llH,Oll0.0!>.11

(o) 3Sml .. llCllO.lll +Mmldol.IOllO,t.ll


(#)30mldo HOA<O,l.ll +!Omldo l<>Oll0,311

16.

:,.",.';:t.:.:O.r."::..::=::

<lo i'laOA< l l <I<. H(IAe U <. \:.. I

11. 1 e-,._...,.vd."""d"''uclliadoi>ll l .""l'....," "~0, 1 1rn,oo


1$. Vd _ U.....,..dlool..._~----olol'I D,Clr""
molda !lll,Oll potll,,,,.()Clol""'"'"'pB"" .... dlaol""'611.(l)C.lao ....1
pll clo llldlloh><l<la .......... . - ...,utro,0,LIOOldol'loOH oli<\o.
(c)Colc"""olpROe ....,dioollclf<Opde""*ollro""U1,..dei.diool

d4o ~ 0,1 mol do BCI pt. {ol)Coleol&rtl pH do.,.. d:ioolo


ddo-.pot-do0, I molhllo0 H ~lldoo l 00mldo0j!uo.()Col

..1u<1pH dolo<llool-he<hoporadidi>doO,l-ldo UCl3'11&


~~Ooll,0. (JC...puvlurup....,,

... ,....uiataoera.Oooo''

19. OtJool&rolplldoedolUH>doloopootooooblodooonlol'lg.li-1.Lo ol ..

ndM .. haooporadido.-nOo 0,5.10.!0.M,M ,~.15.0,!5.1,t!IJ


:llml dol<>Ol!O,l<lll115_0mldo HOAe0,IOll

11).Coa!or looYOl..,.OopD 1"""""'""""""''do-pan.llCl<00


Ln lloOll. Sopootr ~M 10 ompl .. n
. . , - i<>iciol o1o 11&,0 ,.1, do BCI
o,iw 1 .. ,'olon<00:foOllO.lOM.n......1oo~oloopan.odidoHlck0,6,
IO,U,\ll,9,'l6,0,lo&,l,W130ml.llo<Ulo._nla<l6ouilomism&ri

=..,q";!.:;,; ::~=",:! 11~ que 1u

PROB L EMA S
l!.

dol ..,_. .__. oola

.v. .. .u.,,,._.,.,

:..:.:=q..

Po mo410up<rl-.loleloo_q.,.oad&llDOdolootiplcolcodo<l>'oU
<0olgn<lo.iodo. Col<olull..,.1t. . todoiool....W..

(o) llY O,Ulooioni.<&8,61'


{} UllO, 0,$11 oo 1oo;,. 4,75 1'
(e) UOAe0,1111oe loo.ilaU1'
(d)llh,0 H O,llMlooloaboU4 1'
(1) llA.O, O,Wooloaha0,00ll61'
D.UW!urHlooopll ...troopor>~do-<00lndi<adoNo,""

=~.::-=~~~':.,_loo

..1<1,..do pH lo.U

u.,.. .. pK dot,n
() Hll, O,OOUI 1.itno "" pll de ~.811

(1) 11."<0,o.our
(c)

ll C.~O.OO&Jl,ti<D<onpKdo6,llil

(<l)(CR,'J'll.Oll0.2.lf i;.M .. pH dolS.Oll


(o) c,tl,llll,OUO,OO'l.Wll=ounplldo1,!1$
n . c:.1<"1u<l pU dooad&o .. do luilplonlel dioohcon: (o) HC.~O.OO'l.W,
t) RCH0,0,7&11,(<) Hl' l,IDll,(d)ll,eQ1 0,001Jl,(o) Il,llO,Ul,(/)CB,llB,Oll
S,&11 , {f) 1ill,OR O,t.11, (~} CJ(,:l'Jt,Olf 1.1611. (1) (CH,\1(11,0ll 0,16.11,
(j) llH,OllO,W-11
M.C&lnl&r <l -loi<do1-deood&-dolooilgnienlooe10<tr<lll
looon<lloolll<i6a-0(1JC,H,M!IOllO,OOMl',() H11, 0,entl,(<, llC!IO
0,66Jl, (ol)" U,OHU6.11, (o) ll.l' l,lilf.

2".(o)A200llll.do- .. obdooo1ugr..do6cldo lc\rmloo.CoolleoolpU


ooa.dloot-()Alodboh>tlo.OD_ .. _IOgro.<lolo<llllolO
"6<1>. 1 c...,eooLpH <1oa.OLoo1..ii1oo1>cn.1
to!. 1 c"'""'"-""11o.~o,ood<beo.r.adlr3JOllll.de Nl'I01 o. 1.11pan
ol>\l<W' .... d.iool""6adopll',1!
H.

~~ml~,l<t.~0,0.Woo&A&dec>IOmldo UllO,l.11.C..Uetolp U dO

te.

~-='Sllgra.deliH,Oa200mldell'.lf,O U O.&lf.CM.looolp H lloa.

w.,c ...... ,.._dol<lf,NO, .. ddl<atl&4lrIOOmlllollU,OJl !lllpan


q .. 1adiool-.ionp. ... pll llot,51
30. :.

i: .:!::"~~.!:..~ &A&dec>

76 mi do !(11,110, IM.

,cl

ol pU

81.,C..U<&dpU d&l&4ll<locioqaaraoll&del&adidll.lloilllml.dtKOU
O.!WaliOmldtH."IO,O,U..V>

~- ~.r;.":.~''.J." :u~i~:""qaa

... u11a11t1&&dl<l811t1111...ido!Ul,OU

$1. S.delormlndopor......,W-IO-nopB..Wopor_.- ...


- o l p l l d e - .... delNdi>ol- ............ :calwlula--.. olddr6llu.pan<&d&a&I
()llU,CIO,LllU.... . . pUo&.13.

(t )LICtlcJ,O,O!.llligooo.plldo7.811
(<) N&0Ao0,LllU.O.""pllo8,M.
(<t)(CllJ.llll.,CIO.OlJl'titD.O""PHd&&,'3
(l l!oCl<O,I.VU-onpll lloH,r.
$1..C&IooluolpUdooodoonadoJN>l.e;ai...... oll10l-:( )N&G.'<OO.l.ll
()l'IH,!!00 0,<Wf (<JUO, l,6(Uf (lj l<al<O,O,Mlf()C,U,NB.GIO,l!Qll
(J) J[Q O.OLll (1) ~OAol,&11 (-')l!.OU !0)-'JI.
$&.

........ - . . .

:::.m:.::.~~~--11

c1o1oo~ ... p-

(o) Z6 ml. do UNO, o.t.11+1111 1111. de xou O,!W.


(l)<Oml.do UCHO,O,LJl+llOmldo!W'.1110,9.
(o}35ml.dell.'l'00 0.IJl+ 3'1ml.dol1H,0UO.IJI.
{<t)!Oml.do JIOA<:O,ll&lf +lOml doKOU 0,6.11

:1$.1C..U-olplldoloolloolot:io ,.1ollto.o1&do&6&11irlO"'lclellllO,UI
o 10 mi 00 l'l.t.~0, 211>

Sl'.IA!"'l'f"l"l!1'1'41 Vd . . . . dl-.l-O.pU$~doU0Ao1lloA<I
$.

Vd.ll<nt..,.dl-.lD<i6a~"""-U-""IDOIO.!<aOAo700
IDOl<lollOA<:portilro.{l~olp ll doHt&dlaoloclli.(l)Colctllarol

pB<lol&lll-.lod6iidnpl>Ndoollodiro11DlllroD,IDOldollaOlll4lldo.

(<)Caklduol!lll .. -----liltool o lodlool


_.,.,.._.1,1-!W .lB-ll'ID.i.-oCol .,.._ ... .............
-ol,a---,,_.
---1-

-~G,l

. . . . llCl ....

(o(~

d,.

__

IUMaClllM

:~~.(/~-

.
40.

~-_...,.._ .... -oo.noo1o1oMoOHG,IO lll-llO


~-":;-"'-111-11,1,I0... .1. 00.11, 00.1.
~-

..

,.y ____ .. __ ....

llll,OBUOll -11Q0.1011.-....-,....1 11-o.1.>0.to.


M,tU,ts.O.tl.l.tsrao..i.

20. Productos de solubilidad y precipitacin


Ea el .. plhllouleriorhe,_dilcWdoluaplicacio""1~1a
o:i1UtUt.deeqlibrioaldk lodelpRdadi1oh1c:io--.. Olno
Plitaein impewtani.deaq..ellooprii>ei pioo,eot:..eat,.en lco.,.
podelMl'M(:cio,...do pteei pitaciD.
AMllurnbra.mooapentarq1>0 loopreci pil.odolq1>0 10pata1D01<n
aal.LioiJ,"'3iunlubJea.pe,.., H,..,.lidMl, lodook>lprecipi'"""* \ioo.
ioe11aJeo"'"-'hd>ilidad . c..r.Jo-te.. mooprecipiladode
A&(2 por ejemplo. u ..... ladoo:iet llquidoque .,brenada, -tl:i~HU ""luradocoalotio .... .i..l l""""iPi.....,.Ag*yCl" . Lo.oc...
AgCl 1,, Ag*+ CIEl olmbolo () til;.

po,:...,.;p.r

..,tlido. EIO laHpemc:ie

dolpnciplado,loo~A('yC1-..UnpAsoU>do)con1laa~e-le

ladilolucia f IObre la 1operlicie IO NUia deplllitaado co...wit..


meote k>t milmoo ionto proce<lnt.. de la dilOh>cin. Ccn>0 esto ..
ua,,...,...&iequilibrio,podtmo ooplioor lartlaciamlto"lieo..

[~~~~::

.. K,

Laconoon\racindecridal.. de.1.gGlo61ido, ot OOnl!lantoypodm"" oimpl ificar la ocu&ci6n a nterior oombinaodo lal d"" t:nnotante1

{Ag] [ CJ-J "' K,>< [AgGI <!] "' K_


Cno.odo la ooostao\e K,."" ....:.'ibe d11 osto modc>, ... 1acion.tndola
aolamento eoa e lprod...todel ,.. ooo..,o\~n d e l"" ion,

.. d e-

nomioa"oon$lao\11 del produetodo .olubiHdad".


CtlcBlo do K_. Experimenl.ahneo te "" eoe..eotn. q..e en una diooloein d e .l.gCI lurad&atempo"'tu... ambieote, laoooci&nt.,.dOO
de u ! diuell.a "" 0,00182 gn. / litn> o l.27 >< 10.. = IM/ lilrD. Cu.s.ndo
.., di uelvo una m<>lk ulado AgCI , .., d illOCiJ>U'f'darWl iOO .1.g"' y
en la di
un i6nCI . Porloi.nlo, IMoonMoln.cioDM deAg'"

:'!U:~..,~~~."":n~ igual"'

al,2h 10..

,a-

JI . S1>$1 i\.uytndo -

( Ag+j (Ci ] ( l.2T xl07 ,,. ,hJO"" K,.

'

ctlcolo do 11 MIUUl4ad rl1lr


J[,.. La To.tila 20-1 davalo,...
d e K... pora algunos p,....,p;t..i,.. oorrieDU.S. Eatoo valo,...
u t ili ~p11.n.ca!cular lalao lubilidlld e1 engrem oo

PROBLEMA, lll .......

""""" ""'

do .("'-~lfJ1u><P--...1 er

..

l l O-O. H alll r lalOl ~bUldod pr<>.W. do oa - porlOO ml.

Solocl6n'

s...--

..,. en ....

diool~

6 - porli1n>. C-1o ..... tl _plt _

......... do ~A<. boy


lo_

{Ar;'"] - S

(O!u>] S
Bolo _

...

( Ar;'"J[OAo-] l lO-O
{Sf hl0-1

{11) - .rr."F- ,r;ro::r. . .........


Po.1o ...1o,por .... l i l r o t o -.......hlD-'OIOlol do AgOAo. df>.
<lt, O.h ,hl0-' 4... ID-' - J IOO..i. lll peoo < a _ , .
.hl0-. . !e:l 1!<h l0-0 . 0,13 J"

Ca(OQ\

.l.CET.l.TO!I
.,,~

ixlO-O

CAROO:uros

.,,w,

,.,,,
=.

--.
~.

~.

@,

hJO'"

UW'
hlll""ll

hill""

hlil""~

~.

ILU.OOE.~allOS

""'
:::"
w,

!,~::~:

SrP,

h lil"""

.
""'"

HIDROX!OOS

"'"I,

""'"
~

S(OII),
l'.1>(011\

hl(I-"

ldll"""
1<111'"~

OULATOS

"""
.,,

llleC,0,

..,.,

hllr*
hllr*
tx>il""'

-.
..,

l,hlil""'

~.

All,CrO,

'"'
"''
~

~'""
""'"

SULFATOS

~"'
~.

&lll""

11.f(O ll~

~.

....

"""
'"'"

hlll""ll
hlll""
1.1xllr*

,._
l,hlll"""
lxlo-*'

....,,

CaSO,tlJ,O

r,<xllr*
h>ll""'

M,

l ,hl(l-'

SULFt:ROS

::
~

::::

,..
~
~
~
~
~

,..

T-OOlld....,._<!leo>.. potllll>odt'"obto.CoilopClwolsil)"lolb.o
Lolxln">'1,D6.m. S. doLloydl.JIWm1ll&fJl<"W.!'n.llll(W . ll ,,.__,,..,~

Compo111,S...l'nD<Uoo71.ondHo)

l'<>d"""'

Prwlpl,.<U.n..
utrn ... los valoreo de K,. po.no oalou lu , ;
"" formar! un p"'ip;todo ooando a UMdi..,luci6n .. . ~..U.n C8.Illi
<ladeo dodao de Ag' y Q - . C..lcu]&rem<HI""' OOD<)enllaCi(ID.. molatft
delo o io11 eo ymultiplieo~m <H1 6"tq p&raobt<ner 1u producto y oompo.rarui&valoroon el ronocidode K,. po.raunadiooluci6n M1u.....ia.
PllOB l. EMA: ,lkto<..tt.upNd>ila<l<> .. ~ ll r..di...,.
o.01 .. _
.. ~ 1 Ct1100mt .. Ag."ll, o.00002111
Soi.d6a: c.l<..,_ri-'O lu _._dolooloaooAr1
c1 -. eo..qo1<n.q ..
-i.. q - - - 1 o d l -

._,..,,.._.i.. ..

"""'""'-..,""''" 11eo'"1a..i- ...............,q... 1u - .

14'J - o ,ooo.mll - lll>"'M.(4-'"<ido~"la"1ootoda<io

Ag.>;01 . . . . . . d probl<mo~

ci- -

l~oCI J

- 0,00001 ...... """100 mt. o 0.00006 ......, 11 ....

::: -liO~';

UhllMll.

DprodU<1olArJ1C11 - t1xll>"'J(O.BSxl>"'1 - 1.1,10-".oo-

:".."'p;:"'......~r-"'.'" diootoci6a ........ (l ,hlO-"J. Sof~

PltOB l. BMA :
l.0 ......

..

..

'"'"

pndpli..dodo~kllooat.odt

doAf.~0, o liOmt.

Sol-:

doll<JA<O,OIWI
Ellf,.pota>.,;!IJ.oMlxll>"'. C...... - - 1 . 0 l l " ". <i<

A1M,1fiO,.,,. .._

_ _ _ ... l,hlOOO/li0 - 10gro./ llllO,

=:u:~:~:PE:: F4:i~~:
0.0ll

"

UO.-..K*+Ol.co:oo- 1,hll>"'

,, _ .or;:.-_ 9,hl<I-'
11oW1111...-.-aboroot..ior<111p<Od-...-OAo-] - (O,\l) (l,hlo-<) - l,hlO--

.,....,.. .. _

,q_ddolf,.pon..,..cliool<><Llooo\ArOO&!l ll-'l

7P""~'"""""""'lop<pr<d>i._.

, ...... tosM-Mllob4pan.pndpltr.duHbtbtlunlomdu. Alo


larodo6Sl.ll r.&pll11loh.....,. d i.oculido ooi..meoto cal0i1imple..onqu.o
amboo lonn dol p-.i plado ti~M n 1& mioma Yolencl.. Loo milDlOI
pri11cip;o. M aplico n Qt&ociat te.lea como Mg(OU), y Al(OU), pero
1.,. e<11tuloo "'"'algo macomplicodot. Di$eut.ir<>moo &lguno.~jemplos
tlpiCO!I
I' ~OH l. l!MA 1..o "' oblli<lod d<l 11.(0 llJ, .. 0 ,CJOOij g .. 100 "'1
uo;:.o.1< ..,.,. ......... 11 ..

=.,.<IM..;,.::,:i.,,,..,- "" o.QOOll

1 100 ..1 oo O,(l(lll 1.rn1n1. Lo IOI

0.(l(lll
110.ur
.-- - . - - 1.s.10-

111!0ll\.,-wr .. oou-

:i::':..-.;:,.."" llA(OH\qao oo m...1..,p>d"' l..., do llr '

1 t -i..

llls'""J U lO-(OD) h l ,OlO-- l,0.10-'


i... - . s . 11,. ..

!llr ' l (OR-1' " ,.


(F.n lo t< lodolo--lloapoAlo- to do oq~.1o--

,..,...,

.. -111o ...... . . . . _.....1n_illlporMooolldool&mlo0<-

(l ,h10-') {:).0x l0-'.'(Ux10-')(9lo-<)


l 3,hl0- l,3& x !O-U.11

Pll:OBl. EM A .o;i ..ior .. li,. panAi,.CrO, ool >O-.l:al<lorlo


ool..wldoddel~,

!:"",.!.".'J:n~Sa106-r<Jdo-d&Ai,.Cr0, .. o... dl&ol.-

!'-'"l "8(<ada_..dolio-. A.. )


((l.(l, ]S(--do l lllo CrO, ~

f0,1"10 ~- f- 10- " 'h l.,..._ll

.. _ ... "....

.. -

....

-~

... "'-

_,..&i.. . .,a .io----at-G.Orlsl-

Plt08Lli.!llA: 5iot-Cl.l lf&ll0,1l 1 lill,09'!I ..


liH,Otl 11, IJI oc ,.-W. ......... lll((m},1

s.i...i.. :
.. ..
,_

.. ". 1--.i.....--.i ..... 11...

- ' " - - - - 1 1 . f - 1 0 1 1 - . -...


~

0, 1 -
~""

0.16+

'

:>u,

.ou-

,,-u,CMl l o O,UI . [OH ) ..

l .

[liN, J ........ ,....... " ' Ml,Cl.

t1"11,o .. . , . . . . , 11ir.

_.,,,,-11,a-~e..a1 - 1..-u:1
IC,,...,,-11,0lln l )lI.... .........

(V,;/_:t-) l.lIO''

~,_,.._,IJ0.1.l.

l,8 10-0

"" .. .. - -
La_.,,_"'
.. , . . . . . . .. . t.01/i .....

"

JlllO,

-111,ij!O, -;-l.Ol:M l!l s' .. /

1..a..-11... ..

[ JIS-J[Oll-)'ll. l .M. 10-

('D.O!T)(l.lHr"l(l.1\0"") (Ulo---! U -

.!
=::-o1::.:::._~o1~:-~~~::.-:~
_ .. mr,c:i. - - ..

011--..o1.. _,._,._.

..

...... pndpl...... llS(Oll),.

l'Ndpiwin-..,Jf-.<N~-

, .. &Ulilil,..l&li.., ............ 1oo-....wii:oopndpltu


-ltutooporodici61do ll.S-diool..aoo.....Eo&c~loo

oldou--..JaeuipleldoJ'O"ll ........ ooalrolulat...-


..... ...wic1o1a ........11"M:ie.cltiMki<Wguocltlo.di..ia.tl6ti.

H.S ... ~dlpnllioo1loclmudoortopu


1r.s- H +es
11s- H+s" "'

[H[~~-1

K. - [B~~r.;J

... 1.

ur

... 1.S x

io

!ll-1-..-princi~leporlaati<i<do,....diooloril>a

doH,S~..W.....JaK1 porq ... el116-todeio- Hpro.


ducidoo.,. Ja oogn ...... ela)>fldeopt..:iahkoo Cl)m!*""in ""lo.
primen1.Si11embargo,panpNclpltarftlll"""'mtticoodebemo o..,

lideretlaoogoodael.ope.yaq1>111 L nicoon,;.n~iono1S . :nuM

dlooloela&CuOMoimpladell,Sloi"l"UJl&Ollaltltalleiaqne do
H1is-. 11 .. u s1""""',.11.a<1o<1e1a pri-n. 10J>f><laioi
"""6n ;[S]acelculaapattircltlo.expreoi6DdeK,.

rs-1- (IIB1c;:.; io-i ... u.

........

llr"JI'

-lnicl6.q,.dupreciable110111puad& .... 1ac1tus c1o1a<11&1

La vori&eio y <Onlrol do [S J p>"<ODttol del pH M calcul& mjot


ap&rtirdol&iooizaci<ltotal.
cuya<0nol&otedoeqo ilibri o ea o l~ueto<klas<0osta oteopua lu

dos otapas. q1>1101

(H~~r]

( l~;~~~]-J

"

[H;i~~~-]

K, " K, - 1,8 " 10--

Uay uoa forma Mpocial im~\c d o esla upr"8ia <k oquilibtio


para d io<>lucioneooatu.....iucon ll,.SdoOO.. ln<0noeotraciOOdeH.S ..
aptrurima<i,.meote0.Llln26'C.Eotocaootcoomoo

( H*][S] - (O. l)(l,3" JO-")- 1.3" JO-a


El ligu iooleproblemailustralamaocrade .. pe.rardooioneo<0n
ltollodo [S ] Ollianteo.j...Wd<lpll .
P R OB L E M A

u..

--.--tlmoloaeolh-1Cd*"*

:(:l"'l':;.':!:.'"'"" """ 11,11.Ca1<..iu1a-o!n<lolc>do loodoo- ...


Solll<l6o;8 Utot"'"O.lltpuo[ H* ]la~"'ll.._puo

00&dloot-l"'""'do1J./11,_.-puo(S )

[! 1 1.3;1'"';" U IQ-"#
Lo_,,lnddoo do l4oMOWi<"'iollibrio""' oo'*[S ]1<<0k:otoa
,...U..doloOY&lo<el._,;... .io11,,,.......

(Cd**J

[11.. l

!.t:':"o--

ot1..,,. _

UlD-'JI

- ~- 'O'JI

F.oio.volorotindiconquoK.~MnSnooo&lcan"'ouncaool&di

IOl<>eiay po<<n iguien\c""pnlci pitaMoS. Sin emtwio. lnmayor


potto<lelir1r.d++en1&di""lucinprecipitacomor.dS1t&ot&quo!a
coooen\Aein final q1>11 qucd ~ en la diool11Cin e 3,! >< 10"*.V. Si d o.
~ospnlcipilarMn++d"'p~doelimioarolCdSdebomooaumenl&r

l&coocont.ratiodoin1ullurodiomiouyendolacoo""nt.ratindeln
hidtgtno.F.atoooconsigD8ha.cieodoMaieal& dlooluci<I.

Cnondo unin metAlioo oe procipitaoomo sulfuro, <n la dioolucin


oe fonnalnhldl'S'n<>- Poro}emplo, en ta-c<:i<ln
Cu.. +H,S - C..S+2W
oe ronnM2molM<lo inbidt6t!enoportadamoldeCuSl""prttiri14.Arnedid&quetr&rU1;urro laprocipitacin, ladiooluoinoehac.por
tanlom okidaylaooneentra.::indo in ulluro oe hfl<e mbpequefta. En algun"5 pttcipil4ci<>n8fl "" ,._.,,.;,. nsotener com.lanl4 ta
conoentroci6odeinbidrgonol4mponandoladionluci6nparocon..
guir oepo.racionet compl<lll. de loa oulfu""' mctAliOOt.
Olsolo<i4ol 4eOG P""'lplldo. Cuondo un p:d pilado oe trol4con
on& IUSlll.ncia que re&toi<>na con uno de ou ione. ou oolubilidad &u
meola,pueotn q""e ld<30! ooodo la conoenl""'inde uninproduee
uo aume otodelaconoen1raci6ndelolro.Sepllf!den empleardoolil>""
do ,... ccin poro di ooh~r precipit..SO..
l. F.laniodolp~pit...SO .... cciom1conun ill aftadidnp<traforinar un okldo o una baM d~bi!
2. F.1C&tind lpttcipitado ......,ionn ronuna oU11llliloia anadlda
paro lormaruni6ncomplojo(v6aoeC.p!tulo2L)
Ele}emplomocomdn<lelprimor tipo tt la..,lubilid&<lde.._l .. do
4oldoodbi1Men<:idoofoertes. Muoboocarbonatns, ou lfllros, fo.Sato. ,
borot.oo,oxalat.ooyo&!"' deo\tookidoodbileo"" puedoodiaolVf!ren
4oidoofuertffaunquela10lubilidadeo ag""""" "'"Y baja .Si lacoootanl4de ionimciOOdel~d~bil yel pnlduclode10lubi!idadde la
.. 1 oeconooen,podemoooonolde"'rlaoolubitidodcon Mli-andolM
dooeq ui!ibri,,. que .. dd,.o .. ti$1&eeren !adi"lucin
PROBLEMl<'t lllprodo<10<1<1ohobllldad,...._1a ..111A t1 10-0_ El

~..: ~ -:i.~-: i"':i: ~~~Ro.~,=.':".!..ioo:::~~- SI oo


llA,., +H ll+HA
yl&-ll.rllaojo0<tolJlkio-->o<lordoclo

111;~~~] - 11,
::::-:..q=~q"",._...L<,

..

IDtloyc '"<l'oJordcK,10000

...... .....,_ .. .......,lndd<ld.oll6o. X+ t11lldioolocl4o .. - olY1lorcloll-.IUIO . f.oleooi-o;lo~ .. poni.. <1oio.. ..1oreooldooclo ll, J K,.. y a q " l u " " " " " ' - . 0 - .. lo.<ll>ol-dtbtcl

.uo1...,..-eq..uu.;.,o. r . , _
[X+J(- ) K,. 111-'
[Jl+j(- )
----:;:-- K, 10-0
DMdioado K,. por K, - l l r & d 6 o -

~ - ~ - 111-
K,

[ BJ

llop - z -ltA.ioodiMol-eo p lllftlclodlool-. &o[ ll] Z

t] z
[B '] 0,1-z

o.1"__,, - i11-
l.o.~laddoool>01111iJl&nloDOO-~-OO~"'"dorzf
.... loO. l . , _ _ _ _ ll...-U.ooadniliot..g,,loolo
Z U.Oll<'molto / ~tro.

P R OBLEM A: S. ,,.1oc.s...,"" tilftldt dloolocl. dt llCI UI


d!ooleri'

l ....... _dol&Ml

c.s + 211 - e~ ....

11.,S

1 K,ea

[C..;J_i i;sJ

K,

Para<>ll<~llrK,01111si.i.n-k>oeqollib<lootlmol lio

ICo .. JIS) K,. lD-"


(HJ'[SJ

~ - K, 1.3 1 0--

Dh1-dolf,.porl(,-.ot

~ - 0,11.10tH]

11apmooi
-<1oC.S...,.olitoollloloo<>:ai
- [C++) -[U,Sl
y \ - i -! U'J.S..ill)'
_ _ _ ..
_
- - 0 . 1 1 .10- - 11.1,,_..
(1 -i1

- .

, .;~8.810--~inoloo/Uln>

-C..SMI0--"-;:;-~.6-;;j

8.lll'""g/blr9

Ko1oollclola4iat.queC.Seo1&11i-l.W.q0<1>0"dioolnri-U<loO
oprocloilleen..,j,clilo f-.""""d!ool<flo do-.Utiarlld "f;U'"
=~~:.i:-:lo,qDOollmi..oell<\Otoll.,,,oomp-ltpor
Looanll.,.....,,....-...deK_.,,_........._.....Y"l'i"" <I
<loC.Sdl>o!Y<rillen--Potoj<mplo,oi<lnlor""K,. ..
-co.>JO-y oo repi .. ol-<lol&..,.,.,.,~lo,loot1D<JO

'~

--=;- - ~ O.!TxlQ-'

_.. .;~ - &.1 111'"" -/bln>


Lo.d!oolO<io. ... ~p!l&dotporl-daW>olo<ll'ol!lodllllDO~
o61ort11triqld&oool<lckkidoodo'Nloo.Lo.-po.rlodeloo6d""""
oohlbl.. 1M:i.SOO-l..-O<IOHp aP. - - Loollldnl>ldot"Jlll
potto.o<lo-onilop.A.,.._hlllt6!ddoo"P-~iooLYuen~IOla

-d&llOL<aOlll<\Blcu,P01'<itmplolq;(Oll),

Kl(OllJ, +

2~ll ,+

MF' + 11:\'IL,OU

PR OBL EM AS

l.

R .,..........

i...~~u,ai~.

:".e~ i~~..:.":!;':=.~-:."::

... __... """'"""'"""''--

:.:::i=.::
... _

Lo oo1ol>ili.i..i .. u

l"'flOOml .. -ocLiloo.(0)'3).t.8810-'.() ll<S0.2.ID-'.(o)C<lOfl),.


2.0. . ur, C'l !Ir>"~ us.10-. ll Ag,PO,. S. hl~. [J) l'llll. 1,e.10)..".
Uf.10-'.(~)S.CO., l.hlO-'.
i.
oi.-... .......voLidlmtato ..... . . - ... 11(:1
llll (o) ABI . (1) lloOO (<) B.C.O,, (6) Z.(Oll),, (o) arSO~ [/) Boe,0.
(1) ,..,.

a.--
. . . ----....... --. -
.......... .
,c.... ......

~-

(o)S.t.So.dolml .. ~0.UlIU"" ... l<&Jl0,0.0UI


(.,s. ...... .. J'"-do "'fl<O,J,100 .ml"llQO,OUI
()!lo ....... .._.m1do:<111111LWolU"""llf(llO,J,lO-'ll
( l ) S . . - ... .mldol'IU,OHlllolUlrOdo Nr(llO,),lD-'.11
(o)S. ... i!o<oa.mli!o<St(Ml,),O.LWlllln> .. llJ'0.0UI
.mi ol< llo(l<O,J, 0.0UI !U"" do ~o>:,0, 0,UI.
(l) !lo<bad.._,. . . u..., ..
a.ci,11"" ..

(/) s. ....... ""

O&UO.,,,-...

"lt..f..O,.

.Co1coluloooloblll4o~

p;.o....

... .. - , . . . u1n1.<1< ""'""doloo,..


_ D o o p t - . l o o o f....... llldt<lblo.( o) lld.( JllrCrO~

(<)~0,. (6)~.(<)Pbl,.(/)Zo(OIQ..

6.Dtttt..i.u<Mo ... _o1or..,cp, 0011ioo1""' .. .. uw .. : ( < ) - .


(l)ll>;.C/J,0,lN,(<)a.ci,oplJl,(<l; No..'OO, O,UI
e.Oe1U.m1nu06o"" - " " Pl>l, diool- ... ..., .m1 ... :(J -

. ;:.:~=~:: .. - .. -~-top><dpl

......... _ _ ..... ......., ... 1ooo.. 9tWlooo-dloolodolo.-""'ColJ,O.lll, (l)AB!<0,1o-<.11.(<)Tl."'O,O,ll'lM, (6)Bl(!IO,\


10"11.(o)Hg(!IO,),Io-<lll

.....u... 1(0)

"- .. - .. _q.......- ..
=-~'7:.~~s:~;.~)-::..;;~);:- ~ ~

l. j(!-.o""<i~ . .

~.

pndpllo<lo

A ... dlool-"~o.\D . Ollll111o(!I0,),0 . 02lf-""-'*

~~~~l:a::.:~":":?)<Cllil-'H - - -
10. Si oo . - 1 .mi . .

Pb(~ 0,\0,UI

!00 mi do ono dllolodo!o

llrCrO~"""'""'"'u-""PbCr<l,P'"'il'I-'

-do

.. _ _ _ _ lloO.SO,
ll. do
<Oai--MCfJ,-'*!IOftoialdulop.,cipU-ololool
ll.

Uoooall ... -6'-.....oolclopo<~--- ...........


8i lo-""-~-u...oo-

.. eo-ootoo..i11o-.

10ai--c.++-----.
.. .

::..1,;o;.::..:::-11.~..::=n.'=:"'::-""'-

u.
"

=::=:c'::-1~~

..

w.i. 1o_.

floot- ..,....,..

u---O.C1t11~1.1J1 ~11,110,. 10ol_,,_


IOl,00-~!IOfto --lo>ndflloolOo

..

.. llle:(Olll,1

..

_ _ _ _ _ _ 31f'doll3(llO,l,161f'.llo1<ll,poroi.podlf
11. ..
1C""'"--""~""lill,o,.i..,,
.-..ooom1

loproolpil0ci6ollollf(ORJ,'

,o(Ull),

,c... .. ..

ll. C--6'/qf!Aodioolor.,.tfiOmldoll.'iO,G.IJll
11.
p11 .. _ _ _ _ _ _ _
11. (o) ~ . . pH hol

=~:

-.-.. .... dl&ol- 11 - - )l"OdfjlU

.:::.,-..~: :,_.iw:;.~,!!:.:-:::..~

----~.tZ.++1

11.

,c.,..--.ap111.M1---11,SO,poropo<1or--

. ;::-::i=:.7:.:~::"~"'::".:...u_ .. __

llolo&-ll"'""'""ponjoodo""'"'"-oclilo ll>''llt-B,!l(&) PJo++, (.)Bi .... (<)Co++.(4) Jln++.

11. 1s.....,.-.....u..4/l

....
..
.,,.._..
li_ .. ____,......_ RfllllOod-.. _....~~

1re11JM .......... , _

ti. C.....

:::;,.,,7-dlo-..

IOollf'"'>( ............ l o _ d d ...

---- ................. - ... .-..,. ....


~..... .~~..:....::..:..i&ol..-::..~~~:

. . . . . . . .. _. . . . . , . _ .i.1 OOllan> ..........

,c..i-'

lo

'"'ho<IM .. dlool-. . . , _ 0,1.ll-K}l>lJ C ... (.!

r..s..._..... ....
.... .. llOA.

r-.(<)ZD++.
&oo1_0.0IMdt:raC1,-s-do11oOAo 1 ..

po<l~.

,c... -

<lesll9fodotaru-llJll

1111.

u.. dilol-tondt.-00,01

.. _ _ .. z... - -

..... , c..._ ....

_,,_.,.

. - ........... {1} ""'1rillil" ...... ~ ... ~ .. . - .


H

1 00'

q~~ lo

_ _ dt.._....i11<oo ... 1.....

,.. _ _ k>op<><--Ol,.()Aq ....

pJl.....0 .....,..i.-.

l - ........ . . pnoe1p11oflo(l),olo ..,.. <hool-O,OP'olollo(l'Q,l, ..

:~--. ':''.~~::..pi!"'::~(~::::= .:.-:1",...:


op11car,..,_
.... --ll.,!l
prodp1"""6o.,...OO,a1&"pon<l6o o1o1oaeo-

l.lllm ..1 .olomo-..


111. e-4'> .. ~ ,.... o611olo,
ololl.oSO,. 'f"llprodpllulpo;-ro11oBol..IOH),t

""''"-'" ..... - - 0 ,0111

117. ::.-::::::.ir~olo()P1>1!1(J TIJl .. _ . (Jlo""-'"'lollldro-

PROBLEM AS
211. !I&
-

8 .,o

.r-i..,.,,....,.,

M.o........,_
por\....,W-01& i.. oolobiU6o&o&.,. do loo ptO. - du. .U obojo. Cokolu o po.r<lt do _ _ _ _l&loo

"""""""""'<lienleop<O<l_ .......... lidod.Ldoolobill ..... - ... p<>< lOO tol . . dlool w< ~. (a) H$8'. S,hio-<: ( )AgC~. l,f.lQ-';
(<) c.co,o.~xio-<; (4) Plll,,. h\Q-'; (o) A,S. 1.e.10- : (/ Ag,l'O,.
UlQ-' ; (r) CtP, l.Tl()"'; ( ~) ll gN H,f'O, ,f,MIO"<'.
llO. Cm>ololooolpi<d... ..U-oodlool"""llclJ111<<llo . . . . <.._ ..
HGllJfl (o )CtPr ( ) A$B"(oJ ~,.(#)ll&Cr1l,. (o) Cd(OUl,.l/)Bo&I, .

(1) 11~,

.... . . ...
( )

... ,

.. oo["tdpl...,n lu ooo<H<lon""'en

!IO.De-ol oo l~o

- ~

i!o-ongro,..doSr(~O,l,lllWdoK,00,0.00lJI .

() E S o - - ..i doPl>(NO, o.olJlolli""doll,S0,0.0111


(o) 11<.....i."" 1111 do ~&Oll O.lll o l ll""do IISO, ltr\11.
(<l)S.-"" llll do!Ol,OQO,lllo!R""dollnSO,lo---<11.
(o)lk ....... ... 1111 .. Co(.~O,l, O.Olll o llllr<>doHFO,Olll
(/)

lk --ml do Co(!((l,~O,O)lll o llltrodo'oJtC,0,0.IJf

(r )l!o&llo<l& .. llf ..

Bo(~ O,l, a llilro olo ll,C>(l, 0,0111.

3I.CokoLor1&oolobiilil&4 0. - o o - i - l i " " "" --""loool


pi<oleo .,.,.._... . ~looof"""""~ldfoliolo . (o) BoC,Jl, .() PbllO,.

()lfl!<', (4) "-JlO,. () c.(OH),

_ _ _ ....... _

() No,80,

0.111; (<)

... 11oSO, ..

11& ( ~0,l,.

c11001Y~

..... 11iroe1o()-.

0,111; (#) n:1 , O.OlJI

3'!.-..W...- .... t.>o doCd(OIJl,1odlool .. ""' ...


( )IOB, 0,0lll;(<lCdCl,.0.0IJf.
iM.

"""" '"(4)-.

~-doAg<oo_,...po,.'f"O"""'*"'lo~""

1o1 ... _ _ _ _ dolodl>ol- .........

........ q. . . . -

.... . i - ... 1 u . - - . i g.oo.. ()ll&lbO.Olill,()l,OO,O.LW.


(o){llH.\Ct(l,O.OOIJl.(1)11,l!(J,l.llM,(o) BOAo0.6.v.
.-..poniq""""-<1op..<1pi\od.6a
ool011110dobidr611doodooodo00>o<loloo,.._l<o_ ..... o1 .. -1rOD

M. ,Qi>o1 - - 6 0 on- ..

~)~!'.""""lr9d6adolooi1/..rl(o)Cd++.() F,.... (<} Fo+>+, (l) llo.

38. e..-1eo1-1oJ10 ... dloolociOn"'"' .. o.O!lll Pb(N0,\10.U2M


.. A1M.. (<){hol;6npr.,;pl1ert~I t) 1C"'1..., 10_.lnd6o
---1op..apllo<b><l<l0<p!do~'

m . 1 coA1 .. .tpH do .,,.01..r10C1M-""'4o<llk(OIJl,.I


3(1. Al00 al<lo ... dioolocl6o ,.l=ndo<loPllC!o .. , . _ I ..,<lo l,C>0, 0,6#.
<C"'""""" de Pt(l,pndpllorio>
3P. ,Q.><1 ....... l:o<l4dol- .. -lopon100-lop~IO<l60 olelo
plo,.deooodioolU<l(.a a tuWodoAtCi
..O.UoU>Ollolt.-~Pbp0tpttdpiladolo<0moHllolo.Bioa"''"

:..,"';u=~~o.""u*!."':.:.,~::"'~~...~ ~.,!

... ....
~

q- ..

LCl>'IO<rilo-lnd6o<loRr"q ..
diool-""""doolT1
oom1otmoopndp11u .. r.... c1eT1,!ldo.,..diool_q,,. .,.orifloo-'"IJl"' H~yfl+I

'2. AlOOmldeuoo-O.O'l.lfdollo(!l"O.l,oootwloo\llOml<lol<H,Oll
O,MJl.Cllll<loo!...,...w.l"'de-<lo lm,Clq,.. ..._aaodlr
poni lmpoollrlopndpilociolodel!llo(Otl\'
43. <lto' YOl.-n de l'IU,Oll U .. - O - . . o 100 ..r do DOO 111..racloo q"
"'li<no l udoW.(rlO.l,y16gro.l< H,Clponiq - l o p n d
pl-del!llo(OHJ.'

... C-loO-<lofloC., .. -aaodir&IUtrode!ll8(!10,J.O,Ol!llpon


q.. -loprttlpll*tUado !ll!(OllJ.1
~
,C"'l<r6lo_.,~-Mlo0ol1oleo1<> _ _
Mldlool_.w...do_H.lyaj ......._aoa p.llllaol do U(o).or,
(J & .... ,(<) 111..,(l) llo ... () Tl
... , Eo,,...;i,iopndpllArPb!!do.- o_.o.do Pb(, .. llClWpot IUfa.
<l<\l>- ll,3 1 B<plloulo.
<7.(o) ,A <,.!pll bol - o j luOllOdioolo<:IM.ll .. - p n dpllAr
~oS ola qDO pndpl!ll l"dl> (Lo. diool- .. . . t p i -01< 0,lJf ~ ...
....i.~-WX...J ()C..U ""So++qoodoritR lodiool _ _ .,,.

,..,_,

.. i-oip11uo1r..,..,

.ia.ic""-""""pllllnoldo ..... ddol-""11Clponidiool=-

-1oo.1 ...... .,.ro11porutro.i.dlool""'611

G.C..Uol J>llmlolmoqM p<raltolo-Lp\i.d<looddlU llorodo--

.... -P*'tlr-dlool- lo-'lf-- .... ,


....
(>n, m et-. ll 111, <'1 a.a ...
~

IO.
61.

:.o:.=.....~,c.::;::~::,::;-

!0Jllldo-dlool _ _ _ l0&1'f,doll&OA.c,6111MllO ... e.ily

110-. .s. -.1c""'"" ""'"" 111.. """"""'1adlool-<9'>11o

Jal--11,51
ti. !Sotani-11,' _ _ _ 0,outCol ... O.or.#Ea.,.yO.LW

- la-
11. ...-.(llt ...........,e.a-1111--,......
--..-(lobW lo - - ..

63,
M.

=.

1:,ti:bl~~..=~

....

q.-

Ea ...

do ()

MoS

1 (l)

~ (l!o - - lo

c-do_ ..._ " ' 1 ' 1 o o ' - - - M ! l l d o C d l l , , .


1...U~Pfl-r.daOl;OllJ,I ~

21. Iones complejos


Ea el61timocapfluLooereulc tleonll"Oldelaprecipllciloe on.
trolandolaf<>rma nquel0tionea n+ rta:ionaoconel..,.;6rldell6 o
lido. :n emea pltulodirlgi ~mos n11tt 11t.c11oin ft In forma en
q uelNull&oe;,.arta<cionanc onelcallnparaformar11oiOO C0<11
plt;o. Unejemplofnmiliat ea l&.......U...dtl/li"ll,eonol.g'o nAgCI
para Jormarel...,,.complejo Ag(l'\"11,\' . \'O.ea <"1 Ct.pltulo 8 lndi11e111i6n de lae"n>dun1de IOl ioneo eompleo..
TodostotioneaeompleJ0toe d i110Cinn en nlgunnut&111in.Elin
diammino plau.(I), por ej.eruplo, ttl.i t o e<111ilibriocoo Ag' yNH,

Jl&toJUlllotedeequilibrio

~:~~:~~)'.. K. .. K_
HCODoa!COlllOCOBlll.antede i...W.ilMla.d(HJ>-""oble rvvJa.,...
l<Jlia con la"""""' do lon1-i6o para" kido d6bi1). A-~

luta a.m bienlo ta .:onotant.e


ta (1) "" 6 ~ lo-'.

d~

diOOGiACi<I para el iO di o.mmion pla-

La.:oniMJ>t.f>doineotab i!idad .., utili.,.~aleulor.:ooool.ra

eionoodft io1101170>0lkul11$0D di110lueln,ooruo""indico.eneloiguioot.f>prob!ema.


PROBLl!!l\J. :ic.61eolo--doMap1&1o.,._dloo1 - q..

_.t1enoo,1-do~enuoll1<odo_...,,,G,o:JM>

Sola clk: l' -C[l>Oba)'~ tt, ..... 000011(._eo~.-


~lo todoolllocl plolooo__,,l<a.,. ol""""'jo. " Z [Ar) J 0,1 - r [A~(l<JI,\] . " - C[l>O _,,. cooooo l - d o Jm,

do <>:mlplOjo

[~U,J M- S (0.1-z)

,....io ...,. . - .. 1oupf'tll.lndo111llit>rio-

... u ...

zfM:.~'z-~l' ~~lo-<
=:--do ~

..

lo <lil........,U. a u -

(z~~-'1 - ~ ~

modo<> _,,_ . . - olmplill

10..

Algu1>8Adft1Nooostaolelt:kinestabi lid&dulili-i.r..oonmgener"fllidad , b&3&du en medida. ""J"'rimentalOll, "" dan en la Tabla


21-1.F-.:onstantN , junWoo"l"oo""spondlentesvalorM<M K..
~ los precip i la&>o, .. puedo<>ulilizorpDn1 C&ICular 110lubilidadea

de precipila<lostn dioulooionu de ogeoteo rormadorude romplejoo.


Pll08L l!MA: C.UdoMlnlo.A!!Ci<011uoadUol _ d o _
ootod.iwoloJ19r\odelpndpi\odoponro.-t""l6<.-toj<o.Qu6
i-doA.,::.i .. d:loot........... 111rOdodlool.... do:'<l!,IJ"
Solucl6:i...-.io oo
Ag("J , +1:<H1 .. g(Ntt,J,+Cl11

i... -

""lodo e<rollibri<>pon-..-d6o.eo

[.<t(~li;;~[CI ] li,

Tal>lo! i.I .

C....U. 1<1 M"",.~""4-.....,i;o.1!i'C.

--pla<l(I)

Cd(IUl,),... - Cd.. +<llH,


Cw(Jlll,).... - C..+NH,
Ag(llll,), Af'+VIH,

,-....._,.,..,i.uo(D)

, . _.. - u

hlO-'

Z.(l!H,\.. - Z... +llll,

T<i.luuol .. <11.<(HJ

:~=~~I)

H g(:l. U ~ -UCJ

Ag(:l." Ar +OO
Cd(Cl<),- u-+oc.~

~==:..:~ (11)

Co(C.'l), - Co+4CIC-

lxlo-<'

U !(Cll), H ~+ OC.~

r1e.~

lli<IPoO'fltDllto(l)

.1.t(Cll.',"

t - . . 0.....1111 .... (111)

M10&\- A1t0HJ,,,, osCiiOll)," CiiOO\,, ,+ Oll-

T<lnhM><<-l<>(fil)
T-..,,<0pl ...... 1<> (11)

1,hl0-1
l \(I'

Pl>(Oll),- - Pb(OHJ,,,,OH-

=: : ~~:t:: -:;_

~====~(HJ
= d l q : ~~.'f"OO

t1 .,...... ..,

..U ID<loldl .. ol -

t.10'

11< K,

...=:--~; ::.!:":' 0:.~"'..:-1!'::.!" :..:


eaiddo& l ..,.... . !lo.W...-do&-leodl~lilrio

("t" )(Cl")N:,.l.&.10-

11:~;:i

11- & lt"'

lhidildoll.. p o t K _ , _

1.1.t(~~:~Cl-J

l::I;."

l,&7 xl0-'

Eut1..-.11<loo-..-plojoo<lo"-ro .....,.ea1Npo.

tto1<dt<loopoMdtl-ladQlo..i.nc;.d<lla ..Wl<o..P<,;.,.,,.,
ti - - .. . ....,... ,.,. ..i - - <I .~_,,, .. lipDdoo unldoo

ollolo-wil -INl.!iiollolooomplojoU... ......... pool~el


- i ! <l la...wloo_INl_lol_lo, llA...rljo.!!lellolo
~ .............. -~ ... tl-i!<!lolo..iitioooe111N1 .. dl

::. ~ '!::.::"r!!i:"'..::.:r:.::.-..~:.i:-.::
-

.. ~H, <l>JO- ...- .

------.. -----eq....,......(Af(1"',).. ): z ..

....wtolo-ln<lo!olkl4oG1 - 10~ot

"'-[lUIJ - 1-tr.

-r=;- - o.am
- 0.0<7 -

AgCl-l<>O

p<>0J.0 - 11.ot1~.1u; - u 1/li""


S.

"'"'""lra expermienLol....,n to

11"" Agl cuyo valor d e K,.

llO"n<> '8 di1...,h~ablf;lll ODlo e nuoadi"'lnci6odeNll,.La

apli.,..,i6nde k>oM!eoloodeequilib<inindi<& q"" e lCG11>plejo


Ag(NllJ, n<>eliU>iM. Ag' 011 """tidad oufociento eomo """' d; ..1,..
Agl.
P R OB ~ f/llAj C- ...

r-doAgl M &lolverio.,. .. Hlrolk

1"',i.-1
"~1 ,. +rrn,

A1(!<11,),~+1-

1~:.i 111. 11.

u.m.- -- ..
1~) -

i:::: ~o".::~ - '-"70-

41 .... .. - -. ..... ie.<1-

11-J -
:m,1 - 1- tr

(1 ::..., - l~h!O-
-.=-;- -

4.0! . lo-<

oi.10-0
G-d<A g l porUtro .'11 lD-'><l::r& ~.6hlG-4p;n.

t. oomparaei<lri do eolo valor oon lo ool 11bilidad dol Adl obtenj.


d,. en e l ejemplo nterior, m"811Lra q"' Agl es "'tativom.. te illlO!u

bloen!i!l,.Potlol4n1<>,po<l<m"" .. pa"'rAglyAgC1 .,..;oomplta


m.,.tepordiooh>cindolAgClooni'i!I,
Alguo.,,,hidrxidooinoolubl" """l!ua, .., di1o;e lveonooloen
kido 1inot.&mbi6n nnoexceoo debuo l uorto,por loq1>0oe ln
donom1na,,,.61.~.Un ejemplodoe'1o eselAl(OH),.

Al(OHJ.,>+ au--+Al .... +311,0(<n"-i<l<l)


Al(OHJ.,., +ott- .. A1(0HJ.-(n bPe)

esta"""'""'

Loo oomplojoo hidroxil...i"" formll<k>odo


tien.., 1u1
coo1tontdo inesl<'bilidad como loloomplojoo 0JI10nia.tal<1 oci&nn
rodoa.E>tAaoonotonte1doineetabilid...i,110ndo1111lun!1ltmo.lgoeope.:~

ponuounode l.,,,prod11<1oodeleqnilbirio ""olhidr6xidoanf6\uo


inoolublo.Aol,enolcasodelhidrxidodooluminio
Al(Oll)," Al(OH). ,, +0H1

" - ...

1 ~~<~;~-r 2.6~10..

[n laupl"Uin omitooo1110do cootumbre (Al(OUlt,,J OCllllM


do .. runl61ido.Com<>quioraquolo.161idosformanJl"rl.odoloqui
librin,Joooon""'leodo ineol.o.hilidftddoo.t"" innesoo1r1plojoshidro.
xilt>do., puedenoplicaroe..,lamooteadiooluc:ioonaaturadoorespectodol *61idn.

PROB l.EM A:S. .... PlojOlf),t<llldoolUlrollo.i!ooi-llo


NoOULlll.t...loq .. oodiAool"""'l"6-llolo!U<lo1<bodi>O<llo
l'b(Olll,., ~ Oll - -

Pb(Oll),-

lo ooaOl&lllo ilo oq.00..io (Tobl& IJ.l) n

~~~--""'

zO,Ol-

- Plo(Oll\~O.Ol=t.<L; .ts/litto

PROll l.Elol 11. s


1.

R..,...........

i. ....,;..

,c..., .... ._...,,_,..Go ......

:Mt.

- - 1w<L11Pot4illdo!llclo

ll.l-cloOol!O,rt-clo:'<K,O llaliOO.i1

1 :r.::!!.1~ :=".~ ~...~.' .!~..':: !,~:..:...i:::


o
-.do(o)ll(ll H,J,. (l)~ ll,. {ol Jl '.(<0JIO,".to)Jt .(J) Oll -

~. ~.,.:.:-'"~'!'~:

...... ta

l lit"' do dlool- de !\K,0.&11

. ,c-..1.. _do-'l!llr10-orioli0 0..t_ .. llN.Oll UO

...c.i11- ...

1 o - 1 . - 1 M 1 ..
Ag(":ldWIO).i. d e - - 1

o. ,c..u- ...

!\11.011,.,,.-t,...

--6o-oiioo1..w. 11a,.,,.d1-1"'1!

do AgCl.., lO(llllldo<lloo!-1
1. ~"':_~_: 1~:;~., .. ,. 100

1.

..i.,

uo (n.....-

8
_ o. ...
:~~
,.,,. q_ .. ___ aq _:::-:~O:.:..~:...""
!!!6':::.-i.'";:;;:.

lo--""

1.11o 1....,..Loom1.c1o ... 01oo1"'"6o. Q..


:.:!"..~ llK,(lH l&tl. ~..Lar

...,l<o'"""'. doc.to+..,.

10. 10olllo---c .,- ....


~

Cd~ .. lo

diool-

'-<ll"l<o,..clpila6o< . .

,CaAt_i. _ _ _ _ _ _ Ar>
8'"" do A&(.l to p.__ ... 3 11"
- . , <llool..,

11. Agldo_<ll_O.l l -10,01

!<oCJI

*~ lr,Oll

oilOO..i

.... _

do Aa.,0, '
tidt614oo 00161<'' Urlooo. rb(Oll~

.. PI... l"ll(Oll},0 1 OH- "" - ..


loo_,__

11. L.&a olpl<tol<I Jlll'll'l&I


1 Soo(OllJ,. (o) Cokolor

----~(l)c.i.. r loa_,,_
n~1'1l(011J,-

.. - - . . - - ' 1 l ( 0 1 1 , n 1 0 - -

do~oollMllll,<*.\<)Cablu"

... _ d o l ! o ... 1

s.(Oll.),- qaoreouJIAl>a1llodk:l6o .......c.o .. 8o(Olll,o611do8lOOll.


dol(oOll0,611.(4)CMl d - - d o 1 W I B 0 . 6 1 1 pon. diool>U 0.1 mol .. Pb(OIC.),'

P ROl!LEMAS B

l<oMlllW-u

ia.;~

.. 11"""""1nddodoCd........ 4i>ol-q. . . . -1111.,....


doO,l...idoCdSO, y t - d o llH, alGOOlll

l.

}:'".,.!/Co.<r-~;.1:1~'~~~(:;-~, .::
~~--do()ll(/!ll,),* .() 111\.(<)ll*.(4)!00, . () ll .

l.S..Sl1oo6odtl!//Cl<llido (. - Prob.l4) a&OOOll.dodiool-.6ol<ll.,ill!I

,...uioo.,..... .. di>ol...U!

l~

1c.&o10o-do"f;llroo<lbol- ... 2e<1ml.do - a . o lodololW


do llll,OH>
l7. l : M l - .. r1o.,...,...-b&l .,. 11H,0Hpon.4i>ol"6.,...do

Ag(l.,..OOm1.dodl''od6a>
l& , c . . 1 J - - 1 o - - ....... --do~-- .. "'
....i.... a~.c1o"f;Q ... @m1.doo11to1od.o!ll1
lj . Co/.n"*""""' doc.(Olll, .. dloolverU IGOml.do/111,0lllolll
, c . . u d d > o r i - 1 o - . - .. 11e,oufl""'~llfl"0<4>l1Ad611
doAaQll1&-ocl6o .. Q.S5oll ... AglllJ,72lloalloCU
t i. 100ml.do.,..dloolO<l6oqao-tleD&lOm:r.doCo** tn.laa...,
1111,011 Sil. Colcollr 11 - - Co** do Ja - -

.o.

::1...;:.

hll-

do Cl< qM lmpl.... ll""4>1- do


llg(Oll),6o - - - ~,..,.o,611.., OH y O.Uf 11*""1 (A",. <1<1

. C..U

llt(Olll, - tJo-.
1.,Qatl'Ol-dollll,OHlll!/oodol>o&Aodir & IGOml.do~,l),lJI ......
~llpr<dpllod4mdo/.g(ldo1o....-<F1.d<:w:;n

~- CoolO&lu ... .is-1o& _...... q... - - bl<lr-d<loo --''*""'


llpl<oo.Zo(Olll,7Ct(Oll),.(o)Colcalulu--6o!a**.l&{Oll!,y Oll ....... c11 ... _ _
~-Zl>(Oll)..(b)CAb>l&tloo

_,,__do~yCt(OtQ.qaoreoulWt.---

.. Ct(ClllJ, o6ticlo m .... do !!ol)ll 1,611. ()o .. ..doZo(Olll,O...... :t.011.0lle$t ... """'""-do1oO-:ta**
y!a(Off),. (4)So -aa.-do!a(Oll),16l\dolOl'lml .. lloQllUI.

:,;-:.1oo!UI-;-; =:to:=.:.. (~lc:r: ~~-;.":1;


lA(IUl,.\----<lo1'o(llllM _ _ _ _

0,lmol<lola{Oll),poto ... Za(Oll),.


M. lk p-poo"!nlomioolo""'lomlnimo--<lo"H,OR-i.poto
diool-elAgCl.---olldo<lo0,60s~10.71(<11

l.gllr. (-.) ,c..u - - ... _.....- ... !111, lo l!nol 1111


-wlol-olA&Cl'"'""-IOlal<lol00111U()1a.l>01-<lo

1111,ooor
.. -aa..u..1ooo611doopotodl0ol
.... _
o1rCu(<J
CaM>\oo
_
... ,cBrdlool--llllo
__
__
... (J
M.

S, (XO) S<1t "".....io6oollllooqMooo-ll&.'<O~lloO.J-dl

oolri6..,_1C11B..-ool'f"ldplloroll0001u- .. 41"0,... IMJ...,. .. ploa.qMpoo61,GllOOJ.lnl6-IOOml. . .


!Ul,ORO.q.. -ri0o1~111-.i........i""'1o .. 1.g11rpooo10.li'C001
()c.i......1U.1o>PQrcioll"><lllloCIJll<Breolt.-ll'IPl.(JQ,.
_lojo .. ...,,. .......... - - . .. (. _ _ _ .. lo

~NOlplledo

dlool_do....,doA38'J10<oll'lll,OU

22. Termoqumica
Lo.Tormoqufmi.,.. oao!estudiodeloscambi0tdoant .-gi&Mla111&~- L<>tcambi0tusuo.lmeote di&eulidol oQulmiMG.n'"111l 1011
(1) ariecio""" do tempel"fl.turo.. (2) v&riacioneo on &l OOl.odo flsioe> y
(3)1'M(cionMqalm.lcu.

i-,...,.,..

Varia<lff d
Al apilar adora una 1us\ancia,.
aumont&outelllperatura oinveraamenle iH lll quit&ulor. 1utempo.
l"fl.\u"'"'""b&ja. Lo.uoiodadde <.11l<>r <1 lacoloria(cal)que .. deline
romolaca.atideddecalorrequerid&pa...,aulllOnt.v enungro<loeeoUgro<lolatempont.iuradoigr. de-.gua.Enlrab&joodeprecisiaH11tili>&laMlorlado n.etdeoir, t l(:&)orn<IOWtadoparaolev&rt& tempenllu"'do l gr. do l~Od o H.6"C o 15, 6"ColacaJorla medialUfl ..
l /IOOdecalornwo ... rioparat11lentarlgr.do JIJ)de"'10 0alOO"C.
5"U1U11&1pstiJGoftolorl/indo uuobjOW.alnmerodo <.11loriu
~ridoparaolovar 1ut.om>61"!UlllllMl'C. Lo.1poci.dad"lli>rlfi1

....,i.r eo ol n~11161'<> do cal<>ri.u u-.io para au016lllar en J "C la


temperalnr&dounmol. Lo.1poci.dad"""'1;ri{i.- A16mica eo1tloalor

_ . . , . , . . . . , ... 1c1a1em,.......,.deu"'3-gramocle ...

..i-nio.EIW....~de...alquierHW-Dci&tl allm-ode

...ion..-nopaiamemi.te111t1&lemJl'ftl..,.del F - de
Ja"""4Dcl&.O..n.o01Uadelialciadolacalorio.ded11C1q.. el uJor
peclficodolaguo..eou""caloporg:ramo..grado.
PROILllMA :l!l<alot--lldF<fJ, ,.O,L6l r:ol/F.pa6<>.

1C..i.10<a1ot-1o--1o_.._..
!11111 ,... .. r./J,
11110co:11rc1 4C..U _...... _ _ <11h/J,1
,._....,,.... o,w..i-1oo ..

1c_,_1on .. 1v-

""' ---.. . .......-<-~


111 ...

---

D,Ul ool.

-;:-;;;-IO" U ..i.

l.ooo.pod<ll.d _ _ _ .. ,....i ....

..,..."'4 __ - -1::

<111---<1.0;1;;, -::. :..

""""imol

EJ<porimtai.imemle
i.mpe..i..,.. 1,,.... J de lqUI cal
cal&llOOlcaJoriot. latllMMlldu Mll&oaaMlllllcalori-.1111.w.loq""<0alioe""a,..citrl&nti&MldeUq11idGq... _lootr.,....
ElpriDcipio1tDciUo:den\IVdelcolorf-1"0pone1111,, -oo...,.
ddodeJam-ltmperatun""'alt.&7mide~ ..... letl
aui1161110de.,mp..-at.wa..Sielcalorimotll'oo.Ubi0Dtislado ,ba7po-~,..,i;dudetalo<7e l col0<ptrdidoporl&111....,.,,.le11frioneM

~,.;;1,~~tSo~

por el O!llorfmetro.

Los 1igu ie11teo probltmu

__ .. ___

PROI Ll!M A:Lo io.p..._.do .. - . - .... -

100 ...... _

....

,uc.s. .....i.aa.-("loprolol

_,. .. _-...w.rcio ...

..

-1-~

._.._
,"(;).
:~~~'":.!..C.:-..:-.-=.::
_ . . ,..
. , _,
11 - ___
. . - ... ti - ....-i..
,...
,_ - _
_..,...__,....i_,
____
~11wol

_...

...

Worpttdldopote!-(Jl<eo ll,OJ(eal.<0p.)~
~

B>gn.lv. .,.o1o .cw.1 - ...r) -

lom.).

u1&..i

Worpood<>por<l -BDe!oolorimolfO
(-ll,O)(...J.<Sp.)(......... ....9.)
lOOgta. l ~(

..,r-n.1 . u 1oea1

Wor _ . , . . . .. ,.,.,.,_...., (varlo<.-p.).

. 1 ,-;;'; x(...

(~

.......u. dtl . . - - .

l ' - "''") (2i.l"x ll) eal.

!:::!"::.=:--~1"-i*"<lo H~lo..,,..,u.d
Ul&eal. UIOeal+('l. l " x ll) ea!

" . cu;,~;:.: ea1. ~.3;;;


PROBLEMA: Lloollu.e!~olelproh""""u.-puo
-..i-~11o
-..-wio.. (1Coo...,l'l<Mollllar

......

.i ....i .. 1..... c1opoqoo11upulillooi->11\dlll- <lo oolor


-o1 .... 11o1..--.op1<1o.L1oei-~-
~
<loM.l'C. Llo ODtobodo-10...,.
..
_ go ..... ..

. . -.i. . -.

oo-11,0.........
.. :111.,._.,.._,,
.....
____
.. ..

s-~--- -=.:.:::
=~:.::::=~:.lo!.."":!"~ .:'ie!:
'-"'i....-...... ... """- '7.rc

-1n>

c1o
t1 _ 1 0 , p-qoo ei
lrrollio -ie-lo~<looo!Ot). Co!<alu d oUot-'llco<lol -W
i -... cpo 11
P"" <lo 001op01o _

=~~""!7:~":..::._...""-'"'l...i
c.kltgoMdo,...d-1- ll,IJl(""1."'11.)(YOrio.<.1<mp.).
l00gr>.--x
~ (t7.S' -1',1 ' ) 36(1eal

.....

Oolor~JIOl'el..-W {"'11.<&lo<it.)('uloe.1-p.)

l!!l:.1~"1.1-IM.l.)llO<al

T- - p a . a d o (l00+'90'"'l 43Ucal.

c.i...,.r<11<1oporelmei.l colo<P"*4<> 4"0otJ


~~.

C.lorpordldopor--...i ~ t.WotJ./,;r.

Colo< "'l'IMoo

I'"~ :~ .-_',_p.

- :~ii:v 0.13.'lotJ./f'V""
Ya h""" muchO!I ~e>s q,.. lhllon y Pctl\ n<>taron q,.. la capeGi
da.dcalorlfica&lmlca.paralamayorp&rtodclol clcm~tosolidOfl,
.. a proxim&damente 6,2 cal . ..,.. ~tomo-gni.mo y gnid<>. Puede utili...,.,., .u ,..,1,..;oo pa.-. h&Uat~&l<>reoo pro<imadoodelM~at<'>
miooodcl08elemeotoooHd08. F.l aoli i1qulmicopuf!dedsrol pMO
de un el<me nto q,.. oombiM. con 16 gro. d o o.leno pero t$l.o
.,eoo no.,. necesario.menteolp"' "tmioodelelemenlo .Sila ftmul& M I xido a MO. el peso que combina oon 16 gn. d o O es
el potO atmioo, pero si la frmula u M,O el ~ ue oombina
oon 16gno. doo .. oo.~ece1cl ~&tmioo. l..amodid.&delulor
opecifioo y el omplw do lll 1'lgl& do lhllong y Pc lil. n<>1 c.>pacil.&
J>"t&detormin&rcu.ilde los p09iht.. ,a lo...,analf\ic01"" cl venl..Se.

TOpe!Oalhmioo.

""

P 110 B LE MA : J:d ""nt~oio ;ulmico oe OA<Onv.l


1.110 !""
mei.l 00 - - -0.'8 grs. """''- S.-tnlHfl"'"
ri-1a1...,.1e"""<1ca1ortt>O<t11co11tl-1o ,.o.11oca1.por

"""

:i.= ~i:.':

.i.idd:.- at1Lorioo-J.

Solod6n nm_.,,,..,. <1-ro

~Ulizon<lo

leo""'" ....iltioot - ""'..'

"*to&

loo ...

-pooit>ltt""l -ot6>olcollo Jl.CoGio.l.ll0V".de ll M IOObiD&n


-O.<Sp-a.de0 '3<no,tl-"* ll;..,,."""11iaa,_181".deOd
,... . - ... <loporlal'Olad6o

11
1: : . . 0 ,

~.::::.

l&FO. o, .,..37,fl". ll

Ulilho>aoo--p&r0-liupoOIWoo-ot6oolcoodo ll
!.Bllol.tnHlooollO, o l - - 8 1 ' , I .
1. ~~~.':"Mj>.81',l~p<Odta.dot'-~'ol3.

::...i..:....

1:~111.1sn...-

... _"__ , ..

f.S11o ro. .. o1o .. 110,o.1,_ _ .. oomb1Ao<0048.,....ts-l/3<1o11omopmo .. ._-..,.11gn.0oo.._


r --~ 3:1.t - 611.S

6. Sllo lolrmuloMj>,. 3 " ' - 1 1 ' - - " ' p o . . d o o....


... , .. _.-ioo .. th81,t-"9.6.

~~:::r:~=-{J~~I
u

p&rOODOOOWf-

do-

----OOj><dlloo - o:;o 611.

!;. . blollkeotodo.

Cualldol,.. l oailtJH;i ... luodeno Mvapo.U..n,

o.b>0rbe<1 e ne~oincambiarlat..cmP"talnra.Esl.e.Hugla M empl

onvencerlaatfacci6nmu1... deLun>0lku1Moioneapormlti~odole1
mo.oro.a eoD m.oindependoncia<(lleen ouse&ladooprimitivo.; el
n~voestadoconla e nuglaaJl.odida 1iompre tienemeD010Jdenmole

cut.v. Por jemplo, elaguo.lfquida a o eo tllleoladomenoaonlenl>do


quelauacrfalali"""1a a O'y elvaporde agua.lOO" "" ""Olll&do
e&tico en 1uorgaDimcin mol:1>!.v D comparaci61t con el agua lf.
quid&a!OO".
Podomoth"""r...tQ&lirm&eion.. cuanlit&tivasdicieodoq1>0anna
t em perfllur&y~nd&d a&laa molkul.,. n nel"Ol(.o.do2""(.. decir,
vapor)lienenuneo<>tenM!odee&lordeH,yMel"eotadoi"(.. decir,
llquido)t.ie.neDtlllCOntenidodecalorde H,.yqueel"c.olordeti.onsi
dn"(en..ta<:a10, vap0rizaciOO) "'imp!eme<1te"elcamhioen el con.
~D;dodeealor"(MI ,)

Ml, lf, - ll,ealordetran1ici<1

,,.,,.

"""L:>oc&loreadelr'Moiei6autili>Ml<>1enqulmie&con.mM~...

.w, - ...to.de fn>l6a del 11;.,10,. o - n,a cal/g- 1.436 cal/mol


611. ealot de npori,.ei6n del 11g114a IOO"r.311, 6 ealfg

- u1ac&1/11><>l
Tambi6<>tie11eal!liV<aI11bi<>1deeoorg!ao11lasltusieio11,,. deuu

to....... olotr6plct.aotra.Para\ransfosmar1111moldofsfororojo e11


lsloro amarillo, hay que n.miniAnlr 4,22 kiloct.lorlas (.W,
+4,2:2keal/mol). yeaandounmol dedim lforodelil;e;o.....,;uo
tolnl48!0,.....,ondi1uU11rode1ilicioblsocotod<top~o3,llkcal

(flJl, - - 3.llkct.lfm<>l).
Eo elsi6uieotoprobl-p1ict.remos l<>sprincipios q""""m p,......
dnealoree; O$poclli"""yealore.,de\nlnlici6a.

jo_..._,

PR OBLl!/ll A: jC..Uk.._...... 11oa11100...,_1111.._


dollltloaO'CooH)l)pw..dol!,OallO'Coo1111& ....

Sol...iM:

m-""""1ow.:i.i-1o....._ .. _..._"""'

fuillrOllilolok-...- .. U . - T lo . . _ ...... fui&I.


Calor -

por

F.o.

d liloOo al luoollr ll:l Jl'.Tf.Sv. :J.WO ool.

CalorLo-alcaloo..,ll:IJl'.do-O-a..._.....

IOOJI'. P'P"'>
11-ll<llot _

~-1J'100(90-1J<al

_..,,,....i,.._

s.woc;i:.+ :,:,.t, lo:lill0-1Jool.r_i1c>_


Uaa fol'ID!ldedeKrihlr ele&mbiodoordoomolocul.or-que tie""lugardoni.ntolab'1U>aiein fl. diridieodoelcalorde\Bneiei&.lporla
Woperatura abooMa & Is cual tieoo lugar. !\'oo .,frimOI a oato OIUO-

bioenotden molular oomo "cambio de eotropla" (AS,) o la "entro.


pl&de tramici6<>"

e.s. - ~ ..

mo1:"1gra<10

Pan.el&gu&

1 .4.'lb~

t.,S, ..

t.S. ""

273 ~ -6,26

:::= . .

26,1

mol~""~

- eatropl&defuoi6<>a0'

mo1.:'~ ..

entropla de vapOri

Pan.muchot llqnidl>S laenlroplado vap0rimci611 on el pnnto de


ohulliciooo~l e. aproxillladamenl.o21cal/molx~;elogu...110
Lu~para ~eamhi1>t d e entropf&llOn la. mi"""'

e1normaL .

!;:6.,.i:! ~~orea e1pec!li001 mol&l'Oll. pero oo d ehon confnl>dil'M


C.-~ """"" C&li lodu J" ,.,.ccionoa o lihorMI o &h110rhoo
calor.Decirquooo lihoracaloraignllieaquoloo'lomoo eol&dispoai
cl6omolecuLordel1>tptoducll>Sdohen ~rmc1101 eDe..g!aqueen

ladi1p0Aici6<>mol<iculardoloo,...oti-. yquo ostadirerencill de ener


gfa.ood.. p,..nd<icomocalor; J&me<:in e$oxot.!rmiea. Cuando inltr
""oa indicar Mtec:amhiodocalot,noa lo~deh&ccrlo os incluirJo

romo p<Utado la ecu.a.eiu qulmica, como .. h...,. eo !a comhullio


del gaamttaoo

Olra/otmam.blil, .. decirque elroDten'odode calorde losreaeti-("~ol").,./l,.quo e lconteni<lode0&lorde k>o produ.e\OI

("eatoodo 21"" 11, r Q\1$ el "calor d o reain" .. i111plemeota al


"camhioeneloootaoido<i<i0&lor" (!Jf)

r.R - 11, - /1, .. <:&!Qrdereaccln

LA co.a.lidod i.i do oalor -1~ experime11tt.Ime""' pen un.a


......aadldadepeado ... (a>lo.temperat..,..tltlauptrielt eia1(ll)q""

_.... .. .,.preoioi-.11&.Laa.. -fuo


.....nc.1oot _
duleat.i.J*1.io-.- ca)....S.rt1efo7 prodadolitM""oo.kw"apedfioo~q_...ia.dMd...i-1eooalllemptt1

hn7(ll)al)Nli6u.oo-.. port.delC1lordol'MCCi6nm pleo.e


laexpoml611ooomptMi6ndelo .l!*MlllllOM6IICaf,Oltaaen"" """'
..... .,,,. .... ftjo.Evitarn>ooaqu.!.i.OlGlp lieacio-ditiloldoq ..
g ~llllameatea<lllllbioaqoolio-1..,a2r>'C71prai611

:::i:,.~.~.:;~c=

'' ..-;- ''' prodDdOI .. _ . .

Allmlltitmpu..,goiivo,...."""l'(atei6tl~,,,..,,,. pol'qut
losprod~l.ie11e:oenoo11i..itounoo11te.OOde ..1ormpeq..e1<>qoolol.-i-.Pvo.i.~c1eJW.

wa.-,,- 11_.,, +a...,

Si_,....._ ..

ecuci6u. .. ttrioria--elliglodo1J f
rlluegatiYO. Ellipopotil.iYOMniliclqmb k.laltaaporiareaergt>
pend..,.,...poaerllCl ,yellipone@l'l.iWtipifiC1qM MJilJ<raenerglaeuU>do r..,.a HCl aportlrde lotlemento. I~ 7 Cl,

111 ..oi + lC .-.r ua.-.,


O.u.dolo.._.,nprodoo.llll oomfH*loawlitdelole..._\O t
e11snewtlldon.lo>ll0tlllala 2r>Cy lalm.,elvalorde411' .ua.m.
oalor1~clalorm6ci611 . Elcalor 1tand&rddoform&cilldslmnl

de llCI .,. tJI' - :!'l,06 \oal/mol. Se bt.11 deWmi-io e&lorM ...


lotmoci6ildo<e1Woatoids_,~Y~tahlaa.Alp

--...... aqlll T.W..Zl-1.ElcalorMio.-w;,, delO<lol


los<k-..u1<1brma-112f >'C11wadeptMi.S.1<1 poat

qa'*"

Eapoolhlecalclllarelcalordeu na-...;J(ioaportirdoloecalot e
delonllaci&lcomolipe:Se.... ;be11.......;&1qu!mk:a.Dtbo jode

.. llltip&.doporel
muodo.,.dela......_ia,... ..SO.eai.tc..oa a...tada. Elcalor

c.lo.--.:ia..mbe ncalordo~ .

de......ci6De1Jad;fuencia~nnl&11>1>1&doklo.UO....de lotma.ci6D

delooprodDC:tm1 la 111madeloocalo..,. do lonMci6nde l0111wti""'-

c.l<>r<"' ~ - i..

ToWa n-1

::J-)

,,"'

~-)
~~)

- 1118,1

"'"'"'

- :::;; ~.
~

.,""""'
""

~-)

M,

~.

:1.t6.i..)

!<{ - )

0,.00

toc(AA' .. ~!_..

--_,..u. ,,
-
1-- ~::
[ -
m,1

-111.t

g-(-.)lo<Q _ _ _ _

__,.i;1-.

PR.08LEM.l <c.Al .. oolo<do_Ml_tlllloo.

o,.oo

s.i .. 169 ,
1 ......

---.-.

s . _ ... _ _ .. _ . , . . ' " " ' ..'

c,a.oa~,. .,,
( 1)(-,1)

......

(11)(0)

~. +

:W."'

(1)(-, 1) (1)(--U)

1>11 , - .. 1oo,_i"""":(l)(--Oi,ll - l ! U {3)(~()--toU

~-(--3111.') -(~IJ--=. -

( l o - ..

L<ll~de~- ....... i-i.IOllciUo.dtdele<mi.., 1 ......, .._.._'- s-tt.BCOlllrar -v~df.,,.tgl&


qne-ma7diflcilf!oimpc.ib ... dt.W..n:ni1Wdi-.ii..Por
:i";,\:lcalorde f0<maeirldel -1cobol mrilieocorrnpoodelll

2n.,<1+c,.,+~ o.,. 1 -c11.011,.,


poro .. 1111potlblelormuCH.Olldlrectu>talllpulirdelooelemu lOLSiauabargo,liquemamo.CH,Oll e111111uc:emde<\ov.aOlloti
c;alor prodlltido (611" - - 173,4 k(al/mol) t<I la

=! mMi"""' I
cu,on,.1

+ 3120o:oi (312XOJ

(1)(611',.,..)

oo'<., + 2n,o,.,
(IX-tt, 1) (2'J(-4S,4)

t.ll' ,produeto. - (1)(--IM,1)+{2)(-4S.4) - 230,9 ke&I


t.W.recalioo -(i)(t./1' 00 ,o.J +(3/l!XO) 411' .. ,..
411', .._n - - 113,4 (-230,9)- 411...
6H" 00, . . . . (-230,9)+(+-113.4) -li1,6 kca1 /mol
-calordefontlaci6DdeCH.Off,.

->

!!a..,... ........

E1Wmiao~"~-de6

... _

..

para fotmu ""enS- etnodc>1ilo"""'.,.,... -16mi.


~' -~
~o.ialada.Apri_..,.;.u,.,.podriopou..-"q.,.elvalor

611 ' - - 22,08 kcal/mol .S.betla ttr i. e~ de n i - 11-Q pero


" "..i.f.l..ior-zi.06reP19"'nlatadiluencio.entnol&ene rgto......n. po.ra d~ r lao u>ol6cl>laade ll,, 7 c.r,,7 La..etgl& libonod&
e""ndotecom binan loo'"'"'"'do ll yClpan rorm&rHCI . i.. energ1&deenl.ace 6H <0nupondea!aN&cci6o
11r,, +Cl 11-

HC1,,,

Podrta.o.co.lcal&rM/al~pualool.-nlOloloolor
do~delooil......,a...,Urde . . mol6culu.Alp-eie.e.-

.,..i..i.. .-pOtDUll como P"' modillcil detr111U... ld <&loreo de tdbli-16micoo y 110


maela.. Alp-elemenlOI taleo- O,,(\ y Bt, ..n e:a-diatlalC01q1101&dil'Ociari e n U<>mOl~peno1~rMle.-edal;--slu
lot criotali- (upecillllmut

de.....-..

~~:~~~!:..,~~:r.:"~:01:.~::0.;~r.::

enla lor111&fflianormaldel elemen\oaU"C.P&ra HC1 01>COnl"""a.


411,to~6nde HCl 1.,,.
/JI', formacin do H ,_,
t:JI ', formacin de Cl. 1,, -

-22,06ke&l(produclM)

+ 62,1 kca!
+ 29,CI

+81,!lte&!(l'MdivM)
t:J/, onergla enlaco .. (-2"1,00)-(61.1) - -100,2 ke&I
enl~~ en el Capitulo 8 """ ~rior di0<ni6n de eneTa do
ll_,lulibtflM,..<<16. Cuandodi,;.,.,timooJao rcatcion .. redox
oa 111 Captulo 16, v~ 1& forms do calcular Ja e&nlided mhin16 de
Lrab&joqu& .. podrJaohte.neren unal"Mllci6nffiio~. Estot.rabajo4ti1
m!ximo, Uo.aiado or>ergle libre de .....,.,in (4G)."" puede e&lculer
l"'f'&Jal"Mllcin

nMndo los ~toreo , .. oal&Joo en la Tabla 161, y ouponie..do q~


H, yO, .. onc,..nlt<1naletmyll,O~en aclivid...iunid&d

1",.. - ",-"-",o-o,0-(-l,23) l,23volt


40 " -(23.000)(.-..J - -(23.0QOX2):l,23) - -b6-600C&l/mol - er>erg1alibrettai>darddoformoocin
Tambio a ~ndima.enelC.pllulol6quet:J;

.. ..,1acionaconla

conl.antedoequilibrio mediante la oc ua.:in


4G" .. -2,3/IT logK,

C..alquier mftodo 1>J<p<rimenlal pa"' do!enninar K, proporciona un


mlodopa,...u.lculart:J;
lliro,IU 4 rco"'6o. Alguna:o..-o looproducloldeunaroaccin
representan un m11.yor gl'8do de d-r<len moloenlar '!"" loo reaclivoo,
ydocimo3qucomoresu!l8dodela_..,ioo ... pro<1uoennumento
d oentropf& (4Seo+);oua i>dolosproducto 1 re~nlanunll1"yOr

ordenmol..eular, ho.yunde.centodeentrop!o.(.4S es-). Paro Lu


rMC<:i<1neoqulmieose11oonlramo que 1111&mMidaooovenie11te delce.mbin e11 el <1rde11111<1lOC<Il&r" lo.dil~ enlreel cal<>rde l"MCcio
(t:.11) y la energ!e. libre de la ._.n (40). es decir, a te111paraturo.

wnstante(J)
T4S .. t:Jl -

AG

oto!:..'.:i ~ ~in H.-0, y oon tod&111&11 ""'lanciM en 1u est&doo


AS ' .. t:.11 ' ;
..

AG' .. (- 68.400)~ (-66.000)

: --4(),!

11

mo!:"~ 0 -entropfo.otandatdde-celn.

Estevo.l<>rnegatlvo 1ignifico.quounoi1to:1110.oonteniendohidttigeno
yoxlgeno e11formo..deaguallquidae un .. tadode 111ay<1r<1rdenm<1lecul&r q"" u11siote111aoo11tonieodo loooo11otituyente1en el est.odo ga-oomomolku!Mde ll, 70,.

PROBLEMAS

11..1....,.. .,..p1;.. 311.

So_.,.., looo!~lu~ ""la-na.\&do Dllkq J Potlt...i.


.t ..... ,~-"""' pdo...... Ju t i . a l ! . - .i. .....p
11p1........... - leo:

-loo

laol 4.lll5J~.

ljallo - lxUJ'orp.

:~~ = ::::'f.:,.:~-"1~
lo.mp. lo.lomb.foeg.

1.CakllluoloUor......,ulooopro:riJDododo-""doloolltpieo""el<m<o
loo: (4)

(~)

;g,, ()l.& (ol)

u ()

Pb

l.C'Akula<l&.._,.t...., bol.....,do-.lul8lp.do-7S'C
:;:!:.f'~':.';'."1ilO"C.(Su-q<><DObaJ-6o-11&1
0

:J. c.Joolula-llool-.do-li0gn.dopl&1&""'161b

l(iO'C 1 (;0p-o.do-1110'C.(llopoouq""""llo7oool4'>dooUor11&
....i;....io1....-1a).

._ llo ......... lliOBl.do-llllC,lllpo.dol>lolooO"CyH)(lgn. ...


c...1ooc.~ 1o .._........ .....iw.1o._i.,..io.,.....,1io.1 ,,..._
oolor r oUJUa<lo,.. Nor ~ 11""' el

colo<.,_..

!."e:"

&.llo_..,.lliOBl. d o _ _.C,liltpo.clobloloaOCrf<lpo.do
Coa1ooc.c.ic.1u1o_por.....,.11no1oupoo1<tidoq110DOboJi*<tidoo
clooolo<yoUliaudooloolo<--~ dolC..

e . .1:toplooDdooomo..-.....,.,..,.-11o...,(uljo""'doblM,..-_

u..i.._ .. _

..

_),oblo.-looodoloa..,.. . . . . . . -i;,, ...

d<loo.1Ao"'""1idoo_ .... , . .. ...... -locepodllo.dooJo.


= . . : . . . . - 1 I N - 14ooll""'""'""-.1

() m--..-u-1moo1.c1o11,o.._,....,. ... 1uc


() 1 1 o . - o l - 3 6 m L d o ll/J oilll.6"C""'IO'fMeldooolcu>6 _
_,......,..l!DOldo36,G'C.
(<)l!l..-..,..160"'1.do ll,0 """"11111.lompon ..... dol:l!.T'C
(<I) llo_...,..el_llO,J_clo_.ollll.6"Crot-do(<)
oi<uM11111.lom~liaoldoM.3'C.

Coleuluel-taioo.,....i-.iodolmtlol.(!10--el-dllcodel _
... _oc.1. /v.v..io~
1.

Zllol~oolibn.do

...

el~d10.8. puium l0Dpo.do

gllwUlomldltodooo\aol<ntun....,..,..I0.6'C .Soda4iuooolt.~

.,...._,.,.,.11m1

-~1 gn. doblono a !MC.-.&odo


Si'.4 C.c..i..1uelooloo---dolt.sn-ia&.(&opkarolooloo-00pod
!loo ......,..U.Odo .... lllo<no~

B. 1l-~lri<o-!OololOOgt0 . do-.llolDllod-.P>ello

ptquduo-Odaolh:\ri<o.do-iltfpooelolllo,Joobllo-i-.U.
-nlo111o c1o1.oo .... po. aii0,0vol1t.d"""'1o6...,,o"'" . .1.1noo1c1o ..1o
lltmPolo...t....,..del--10.0'Cll>f.aq.,.olpri>ocipio
~lt.~<Olorllooclol- .

P.

Uo-l.eo)'<loolo<._::ilooO.ll\13a>J. / v.~!-=hldo

q1>0-llonooo3',00 1'clo 0. (o)j CUJ .. ll l-oloomplricad<IOddo l


(J 1C"'1 .. elpoooal0mko..-del...W
IO.Uolol'reoto<0lor......,mco .. o,050lool./gr.~-doodooWN
quo""'U...... .._i..,....1o'8.n1' del a yllli'.4 1' doCl. (Jllolllr Ju
~oludolOo ............. ()1C-'l,.tlpoooot&ioo .. oelodel...W>
n.Jll oolo<dooombootl4odel....t.-nl<olii<o .. 10,ll0\tml/-.Jll-do

..

::::"'de~ ~...:::::..:.::. k<o.I/ ...... C..U N

ol ooJw de

-----...--:

l l . . . - .. -

...

(Ji)

... - . . - ... - . - ........

"11+,.o F.+ R,O~I


11 ....

(t) ....
,. 00 ,..., - -.0,.1+~,.
(o)zo 1,,+ tClll ,.ll..-. +z.a,..,.

1
1
((llf.Ori +i,;i,.., 1 . ro,o>cJ
() 3.'IO .. ,, + S.O~,- ll!JOo,...,1+ll0 1, 1

oow,o,.,-11\.,+o,...,

.c.u ........... _

u.

Colooloo-lu . . . . . . . -

1f.

- o 1 o - CA'-ro1

11.

...

~l(no.11-~

....

. . . - - - - -;()llO

(t)l/) () iu.. ((l ra.. 11--PO..-ll-+~loool/lllll

..

'C llll'-a., - i -. c.i..

- -. ..P,a-.1"""'""~ -cJ.f1///o t.

1.& -locll~ a C,.,.1o.- 11 ,..,+ IB ,- ~/!

~IO'<------

IJJl'. o!.0'1l>S'- - - ! O ' C .

P ROBLEMA S

--i.a........

B "' - - ..-....

11.~

:(o)Pl.
t ) P.(<Jlr,(4)
(o).... - - - - . . . - - .. -(- - -....
1'. O o l e * t l o - - l l M l - - S l l O F & . ..
-IOl)p. .. _ a l ! O ' C . ( 1 - . - - - 1 - - alo_,.
..Sal-"').

_'C

lt. Calcolul&_.....lla&J_M_ IWIJ" . cll~-

... _,..1 ..

at(IO'(:- t(l() pt..<lo ..&90'C.{llopoMtq"""" ..1 - c l l ....-1o~

10.ilo_....t(IOl&l
hloloal)"C7lt0pt..<lo
_ , _ _......_a60C.Mgra.
_ _ _ _...
_
olella.
laalOQC.Cabdorlo.-i.rallaal__..,..,...., .., , . . - . ..

""' ___ ,, ... ....._. __


---,.,.-.
--.. --u.-.

11. k-1W1&1-lf'C.pt..11Woaoc1gra.d tc.t


_ , _ .. _
_ , _ _ _ dolc.t .. 1...-.W
oll5C.~1&~-....-i-.-

.. o . - - ( . . . i . _ _ , . . _ _ ....... -

..

'"~-

clol....,.._....JJu- .. <J4reolll&rol>""'a - lOL-....dcio,


()El..-....,, _ _..9:JO-.lcloJl,O ololompua""'clos.!,<"C
(S..a..u-&LoolorimMro!IOml<loB,O lle,3' CJ OL -doloporio
(<) &lcou6"""'""'""'""'1la&ldo <U ' C..
(<)Elooiori..tro-9:JOmldo- ...1ou.. -poroluno<lo,,_.1"C.
(4J ~~~~fts~~.w.~ c1 L -<1o (l
~L-o!.Dlltooo....,.._dol-.J . So_,.qMeloolorooped

llooclol-lo&l/gr.gta(lo.
"3.toOL <o lori-...w:w..iom ol ~o4.aLltp -...., UIOgn . do

'"'""'"""'q"" ...

... Zaolo.._.1.aroclola:l"C
111.rc.s...a.11i<""'
igt1oo1.tll6o!>mL&.c1o
llooldll6oloo1S.lpa. do
_ _ _ "'
............... 1Ml clo31,<' C. Cal<ul&tol....,.. oopod6oo dol gtltol<ll ... ioo,
(UUlharol'*""~~cloldD<).

" S.o&Lllri--1o ...

-1ro ....

-1oo1aJ.rooddo-,.,.hl

m<nl6ocloooo.JIO'foollo,..i..odo-<lo-~pOrlOqM

l>lao-dlll'U.. 7 m l o - y l & , . . - .... ...m..1oc1o1,3llU1po.

o l U ~.AlllAaldo-llo&opoJ&-....clollt""6m<11"0mt.l5,& ' C

mb olloq . , . - -looopoddodo&Lo<Ulcoclol--...

0 ~...!'~m~!.;::i-..'::';:!:,':

: , : :;,~~

1Ca&1lof6'.i.<1o1.s.i.1

'5.Uo-i.i f <UJO<aloroopocllo:> O,OOJ.so&L fgr . ~- - ~


qoo,_11_
~VUDOD lo !lll,10 " cloQ 1 H,115 " <loQ. ( )c..41

::.::::.,t6mk:o

._.,,cid - . JI {)1Caoo..., Ju lrmolu do loo Ooo

w.

Elo&L ... <1o oo...,_c1o1_1ooo g.U61to&L/ mol . El calor c 1 o -

:11!1.

U -clolOW>lo<lo..i-_c1o_,-..,tfo&L.or clo
. - ... ....... 1uo1u1eo.... _ :

ti4Rclolf!A,filo oo lM,031to&L/- . car.OL""""'<lo...._clol~


-..>loo~lo

_,

<o}

e,., +e,o,,, -

H" , 1 .. oo,.,

(l c,e:..,,+ 7IO'f! - er::Q,,-,1 +:111,0rJ


u 1.,+11,!1Qor.,- ..,,0".. + HorJ
<41 !<.,0 1,,+n orJ- e,or1 +11,,.,,

{<)

(o)

!<ll"''- l/l~ ".,+ 1111"''

OOllll.,S,,,+oo ",,- 211.,or1 +11SO"''

Coilo."1...io.<1o....i.ltlll6oo<1o1111>raoo.C,11 ..,.,11(11oorihitl>..-

311.. tMni1u1oo-p.oo1o-. _ _ ....,.... _ _ ( )OO.

~~!<) 1111_. (ol;lloO. lll-- .... IWl~-"'

a1. 111 ..... o1o 1..-1o111 .. c,11 ,..,,c ..

....

~---.k.ool/

l u l -. ...,.Pli"'"J....... d o . _ t - - C ,11,, 'C.

.o,.,,-110,.,,

:111. 1"'-''""'"*ioilito<lo'<:pon1o.-110,,1

"'l.911. 1 0 ' ( < - - -.. - _ . . . . . . .t.).

euc-,....

AVJ"5"""'--'tl!C.

23.

Ouimica nuclear

Too.lotcioopnw::t"oooqulm;..,.1111oochoodelos~fltlcooq""'
~"-lt udiodohHl4alul.M lundan e11alletfl<:ionadellleottuc1.ura
ele<h-6<1ie&de l,..6!omoo.A1l,la1,....cl"""deoxMllM:i6ri-""1uccl6n,
looeopectroodeemiin yabton:in y lo1ra1"-X p..,.,.,.;l.en\klmovimientode e~lronade un niveldae...,rglaa otro. E111odotelloo, Joo
n1klo9deJoo 'tomo.P"t,,,_...ni""Htl"Mloil 7loodir~renteo i~

delmil..,..elo-.i1<>1i<nen lami-ldi""1adqulmica.t..Q,llmica
aucleat difiere de otru rama1 el& Q,ilmiat. en qM ..Dflla ...wdioo
Jqvariacloi>eoimpO<tanlesq..atieDt l """""io."~~i

y - reatdoaos ......... _ .. Jllft"BIU \ambifn por .......... d e -


cioDMqulmie&1peroneU.. eo preciooNpllCifiNtc..aldelotio&opo.
deuaelomentottelqDeffMKCion&pOn;Hlotdi.tinto .i.lopo.de
une]e ..,..ntop~nleneru,..~ivid&dmu7dileren1j>detdeel

puntodevlrta nucleo.r.
F.l llmbollll1IO nuclear p...,..indc de la valenoia y l<>f e leatOftfll
Pl'"irn:luir1iemp<e(l)ollndicede ru1110 tlel il6top0(q118fSel116Doem.h p..Uimo al po>11Il!licodel iotop0), (2)el 116mero
l6mico del ele-1110 J (3) el tlmbolo dtl elemento. El Indice de ma
pone11conliou>11dnyenla.,.r111 oupoPrM>rdel llmboloy cL a6ro tmioo oe ioodio::a co- M1bll0d~ onreo dtl 1!mbolo. Sirvu como
ihlll nw:i6n loo """ienlel ~;.mpl<>f:

'" ""tero

,lt' nnpt'Dla,ou 'lomo<k llid~noco~lndiced&-1


1n~meroalmico1

,ll'Uadeulerono~deli.idn1geDo"""ladiooade.,,..!.'

J '-'>at6mico l
"''noulnloopo.rt.lcokaonlodiooademualJ..., <arp
elo!driol.(~a16a!iaoCJJ

p0r medio do slmbolol 11.mlt.res,


otrulrMpMtienlo. qu& .. p,_.La11 e11nacclonnouel..,.,"n'uo
no-partlc.i.lu no>cloareo;W..IOn

& poolblo deocrihir tambi4o

_,<f., ...,61ed1'6omn!odicede-07a.mflfDIU>miao-l
,<f Upolilroaoolndiaede-OJll'-1>.U.ioo+L
,..' U-ltino(Mllld.i0td&maa07dmero&t6miaoO
t.-roeldo,<l'J_,<l' .. ~olal /1.M61adelpn>
*' 11a .... c1s.~ .. w - q . e w . . .
En lollpri- dludelf,Qalmlclo o......,.,anleodeq.eh
bi..e..iabloeidouo Qtemadeslmbololl, .. util>.&ron ..U...lroll6rmi1101: (i)putlculaelf&o; (2')putlo.11labela/J7(3)"')'0f&lllm&r
l'l<*l>OINtl piffn!mottodal& Mtol "'l"lllinot peNP""'podoreoeriblr ..CiOnet n'ldoartt~ precltoao..ocer

o JJ~ (ua in lkl")

p .. _... (.... elodn!oo)


r1*ii""'4oo-julalo."'yo.Xip.-demua.
l'N'ligwai.rec.acio-11~pncilaoblen'atlatD,.

,r.......,te.:(l)la111111&d&lolll..iiceode-&llldoi1q 11ierdo
delr.ecmci6a,debe ... ign&lla ....... delo. tnd' - d o - l
11litmbf'odelf,der&d>l.y(2)lr. nma deloll noimorwallom1&
loquletdadebo 10rlgualalatwr1adolotnllme""at6mlcoaallldo
derecho. lol tiguiente> 1.m plffilu11"onMla$reglao:
~ - ,Jln+JJ'

.Th ., _n.+,ue
.Np ,J>.-+_,<f

11"-.r... +~

F.il-=io.. il...UUtambi<611lollpriDCiplollge.....ie.oipit...
elemenloO ...iil!CtiYO omila.,.. patilculo o
~ nidadM -q11t tl dolP9'1re y.a 116meNat6miaoq.,.dol"oldadeo"""'oor
q.,.el del pMlre. (2)Cuaodouelemento...ii.;ti.oomli.o ur>a pt.ttl

i .: (l)coando

''

-to reonlW.le (hijo);...., .,. 1..iQ ck ..... que

cuk fJ .uhijotieD11ua ladioe.de lllMlliguo.lque eldel f*l ro 1 un


nmeroat6miooq"" "' """""idad"'-)'W<rneeld6l.podro. Yaq1>0
noexiSonelec:WoMai.i.oo.en eloeleo de!MAtom<>1, l\Oqueda
claro a prllleraviola,elporqU<!lapbdidadeunapsrticul&fJdobe
provocaran aumento en el nilmero atmico. Lo joeeuead"" que la
-.:cin nuclear "1adam&l:ital que tieoe lugv, ea k d1J1inlegreci<ltl
dounneull'n.
,:n' ,11' + -~+,v

F.J _,t!' ..

doopnondidooomopartlculafJ7elprotn,H'a~en

!',,;;,~:,>.: ~'fu:.!"~i~::!";,,1f ~pooiliv

eodicion&l pn>"""4 el

Lupsrtlcu1-lfade m.-.Uradiaci.iva.s olotionM llo'""acekradDS en un ciclolrfl. pUfl<len 10r u\ilizadoe psra provocar 01.r&
reaodo""" nucl..areo . Por ejemplo. pueden empl..a'"" para bombor
durunblti.aoooonltituidoporberiliomel.Uioo
,lle' + ,.lle' ;;J'+,n'
Lo-oneutrooeoprodocidosportaleo bom~.puedoooerem.

plf>adoeaouv.,para llevaracaboO\ra.reaccione nucl...,.... Por


ejemplo,oon ellDOpuede bombai-deane \itio.

,Ll' +,n' - ,lle' +,11'


Otras psrtku la.s empk>od&s oortientementll, despuM de le aoe.l~
radu,para producir reaccione. nuelMJ'e3,""D losprotooea(,H')y
\ot;deuteroneo(,H').
~~+,11' - .c"+,11'
.Fe"+,IP ,.Co+,:n'

C....ndollBOdeeeos prodootofabricadopor el hombropormo


dio d&eO&SrMOOiollf>SMioee&able7M1 de1inlegraeoponluoamonle .
.. di oe. q11e "artificislmeote radiadiV1l". F.n k ec.....ct<ltl anterior,
por ejempln,el .,O,pro .. ntara<li.ocliv;.lw;larti fieia l yoe deoin tegra
comu 1isue:

F.o toduluewacio1H111nucleares que hemo.eocritohaslaaqul.""


ve que no hay variadOO en laouma de loe lndicsd& m,...., Sin em

bugo,...i,,.,..., i..7Hr..i;.;i.dMP"'1-v..n..:ioonlo
.... importe.111MdoLutta...

_ , ...... .... delupropiedo<les


fula nud<iu de ltidr@e" 7 trillo
nocleo-. Ell
...._;,o.n.,,,
i.

,11' +,ll' .. ,lto'


la....,..dloo~(po<mol)dolooproductoodela~.H

O,i:ru&gn. """'q"la111.... delo.,-dek>otMct.I-. 09! mi ..


...,...,.,, ... el,idodeileU...(llde.-..ccioDtlq ... ti. .... i....
pre. I Sol 7 - ...po ......... de 11 prod...,OO,,,de..,...fllo.90!'4
4-tndepmi-q..,i-n4.0022:8gn. prod-nl """"doheli~
q .. r - 4,!Xn.'IGgrs.,..,,. .... pbdjdade Ootll9215". Etilo lisitl
nocltw6'1.IJ"'
.,tl"'+ ... .. .....,........... fili6<1+263"''
lilyuMpmlidllde0.20615". pOrrnol . J:nlodoo k>ocuoo.1&""'111
po...tidn o&ronvier1oell0rgl!ide ...:<11:nlocool..,....iad l'J n llin .
dond$1leolo. .,.rgla,11ergiol, H1..,...S..aJcon,rttnela-n

.....P,eolamaso."1'1"-.COft~rtid,.,ea"'rt!laJ<""lave

loddaddellh,3x\O"cre .. /~.
Lllo erp. p-S.0 .....,_,. \.llQb&I H ..b"lal li _ . . _
q.,.Leal .... 4,1!16x Ul'rga..
(1) Ea lo luoin n......., 0.0046 gn. dan &.3 x IO" cal
(2) EtiolddodeS.CM0,028P'<lgn. dan &.8!1x lO" .. I.
(S) F.n la fllin nudeu 0,2(J6 gq_J.\n 4,4><H,.cal .
l.a1 di.Unt.u1u.tonciu....itocllvu,varlann 1u actividad , d1><lt, <o la,,./oridO<looo q"" o&Jui n1.tgr&o. !Jod& iotopo ,...iiactiY<J
'"deli ntopa una,elocid&d ~ ue .. 1ndepo.dien16delottmpnalllla,
prffi6nytu0kuftanlracon<licillutrria
La v<loeidMldadt-tinl<gnd.S. (- 7) &. umiotopodaJo lil

,_,...,q.., .. propon:;or...talnG......,da.__ (,\)delittopo


q..Uptn0alH-nlododo

'"

L&oonlllao\c>do proporcioonlidod(k) e> dife..,nlep11racadaialopo


yU.nelo unidadado(tie1Dpo}'. Pode111Dtteagrupar 60t&<>&'Cin
fundanoentaldoelocidad""I
-

""

---- - kili

Mediaot lntenw:in """'poo.i bl<> eJ>OOnlrat I nmerode itoDIOOquo


qnedandesp,.de un lape0 de tiempodado, t. Te"""'" N,,to....,.
01 - 0yN,,l.,.,,e>oal - 1,entoo"'

-f-;- - k[d
1n--i,- - k1
o upreoando eo \i;rmine>o de Jogarilme>o vulgareo

(~

10) en lugar de

l"l!"l"lt""'8011lutaleo(- )

2,a1og--i,- - k1

'"

A ol,&ltledid.o.g,..t-~Jadeoint..graciOO, q ....ian ea<lave.

1wu1os ,toruoo yl8>'elucidaddecdeslnlesraclndi...,iouye .


Cuudo oe han doai n~ la mitad do IOll 'lolD<>s, N, .. f N, y e l
tiempo \nl.nocurrldo Nl ti empo d o rcd"""in a Lo mitad 1 A1l
1

k - 2,31og2 - ~
I

"'

L&fonllllmooniente deco.racterimr un iscltopor&diMctiv<> ea


datout.lempodercdwrin&Lo.mii..d enluprdel nlordo k. En In
Table.23l oe da11Mlio1adeUemposde....Suin & Lomii..dcaraele
rbl~juntoroo1-pe.rl.lculaoemilidaa.

En un >roblema ooncretode li mpode rcdU:in o.la miteddo un


iWtopo, el tiempo dado y el ialopo po.r1icWardeterminan.; oe MI
pl.,.Loecuacin (l)oln(3). Si el ll m>0 qU6\nl.111:.. rre, dado"" el
problema, insigoioco.nl8comp11,...o oonel !lempo de rcdl>Ccin
lamit&d, 60 ...i.cu&<1Alaewacin(l).pero 1i elUompo ea uno.lraooin

.,~p>-

uo.~.-

..P..... ll.t.11..
..10'.....
~

f1

111,llllido"'"
..JY'
P<I" -

- "":":!.... ., -

.t-

.,Jla"'

1.$1(1-

,6hUJ' Uhlll'81,lolloo

,,,.

A'.,

1.3boru

f1
f1

&pn:ciablo(o m~lllplo)delliemp0droduccio&l&mil&I , .. ~
~ m ple.o la e:i1acin (3) romo"" lndiat. e n lot prohlo'"a oiguient.eo
PllOBLEMA :QM_do_m_dolKdo.JJ-M-
.. ~ .. -~dol0 o&oo 1
S.hiclo\a:.!'.a .... ...,, 1 0 - . . . . ~,.._.,.ID!lal...i-i

...

:m= .::.: '::"'~~:::.:.:...1111 ~

.. do UL 10' o4oo. 8l

w.-;;- --i-; - ;'.:':; - ~~:~(:.::.1 - ~~

..

=..:~-iTu~-..:i.-:.:.:;-~!'!. !111&1>...~:.~
-<l.\' 04-to do ll_,. (o p . - ) q100,. <lotlotq,.., ~ ._.,

"

._.1o_....1e

""-(-)prue1>l<O,..,.tldodquo.,..._ .in..
.. 100Joor" 'U doo ,pcriodobo.lini_._o1o~oa-~

~---
-i.'' {u1::.,,.. ) <1.Ul) (lO-)
Uhlll-"-doll"'dOolole~

PllOl:ILEMA: UMedU..<0,IOOgn. ....P<l",.,..._liemw~,.

:::: ;,'".::~~31!-~.::.."!().i.= .. q.-..i . ~.:::-~~~.!.1..:-

,.P<I" - _,.....+., .,,

q- o! ..P<l" ...i.. , , . _ .; po<

l!ln .... ~ .. -

...... 1-~<1<11iempodorelllKICl6-

1'-.IW, Jail4'M.1 .. - ......loatlliou ll ~(.s).hMloq,,.ol


oO....,,&o'10-oo~ala6-odo~'""-

log~ logT.-ii-~7,; - ~:i::: - o.-

tllogeo.-lado&,i-

llol&~lmoa!ulu.lo-""J'OA""""_"".._""\op

r i L D > l - T.-.do d ..

~
,

--1,11

... . :.~-0.1938
PROBLEMA! Coilolotlolllpo-tnaoc=irpoA<JM'""'
t<gra1looll /1.lldo..,. ,.~,,..A.,- 1S otitmpo""rl-I&
mll&d.(Talilo~l)

.. '1,7o6oo

: . : : : ; ' lll,la&oo

PROBLl!~IA : Cofl .. dll<topodof'td"""6nol&ollloddo-..


\o6"'90 1.! 00&m_.,. .,. 61pr<>ol-eo a _.todadolO.CW<11tol&&
porm,olo(ep.1")J3Jl/tbonomUl&nloOo-,.S."311ci-
Saluol6o:!;omo lu...., ... por 10IHIO"""'~al'-<><lo
~-<llo<opoullt<ool<,~-

10.000

hl,I

""ii6 - --,t,S
iu.ooo u xo.m
k'i& log'iiM ----;-- o.0619 .....-

log

~~ IUllbono.

1,

..

i:.allll<..-n-...
~.-u--

l.

poroloo!NIO~dolootlaoopri_,..

,......si-1.
Loo~-<00~0-lleoearUio<ll<Wodoriillclol1..t ... 1o.
pol'lle4lollqooooAo,.llOpor'6oltOl.llo<rlbl o o : - - q o o t <
ll<tlolegn<l6o el< ~- (' ,,;~ (,<*)()
<..,<'l

_..,1

-"'""la

(e) .r- (,'J (d) ~!< L,"l (o)"' (,'J


l. c...i.o.._ ..... . . . . . - . - . - .. .. _ . . . . . o1p1on .. i...
.,.,....,.so,,Bfl(o.~l'.ololl~lllcaq ..

t1-.""""'""
""'"
.. at._,..Uti>mo

-<Ollporll<olHo.Jlo'f~""oepro<l-

6olooglooporol"'"''"..-..,"udeoreo-~'f""

,.pt04-/7'.i>u"looo:-'---pido__.,o_
OD&d<luUU.olociooeoprodoc<lupo<-qoo""du~

"5o

-1. .

. . . ,,,.1111-(.. lo.r<p<t000ta<l6o.obr<vlodo.,,..,.._. .. l'f'O"

r' ...,......... <1<01m.. (<),!<" (, ,) ()..-~(. o.)(l.Co" '' ,l('J

~""'(o.,)(J .~(jl.).

' (o) C.-..lo-Pliboftdopw"-~doLi ........

laliplenlo~n-(q,..podolea..-la go r ..,<lttlollpodo

llo ""' ............~

,W+,11' 1 /W

l.oo-016ai<oN ...... ~"' - 7.0!818gn.;,ll' l. OOl!\3gn .;


,llo'- .001!8111- (t) ,c............-."" <Ofbolo -11 p o r o _ .. ...__.pq"'prod"""'toorro.do.-....,.io.,..
eW . - 1 (l!I. cuWn p<'Od- M.I kcal/- , ...... q - o 00,).

ll~-p-oer-'Ooo61op01"...-i-IOlott11d&lood

llo-.0.l'.ota -

... boreoollo6o-dlllporotl1N-...... - .
tooll,...<looj__,doll!IU1&ll-p-oal!!,.0010gW.odol& .. I

--qoolo~tl-.Sloe .. miloillro1000,..._o ... o...


od.olo. _ _ _ _ ,..,_.....,O.LmilliN"'olooA<"'<tuo!

""'lldod~ ...... -~ ... , . - ,


e. Uoom-nporilicodod<"".-p ... lOrodil<U.o ... 1.3111!quoo,..!O
dolo-do6oriodloporo-Loll3t<1,,loo l 3 - d d ..i..
.,..,._,CaA1 10tl ~do...,0M:molomlltddo1&11-1

!li lo plooi(mdo--~

..

<llopt. . . . . . . . . . . .....,. . ..

(ll)rro.doplulocllooo,.. .. qnooofrieMnlolloloodoo.<"*""lOq lo.,.loo....W,..~--do \OOO o!.oo!(S~11.,""""1o~1o


<onUdtdol~doplotoelo~

l . l ! I V d . - o a .. rotipl<olOoogn"'_"'_llOd<ICQ,ro.d<otUio

mllfpo..,,o,.. ..,aofo....,.,ltjuol--i.r..51por"""-Wl<oq.O.O,
ll ~ ............ """oooL<nlo 0.8 ~ de-""""""'"""" o6oo

::-:~i::-::-:i:: :i~

:=!: :=t "

r-1"""
D. Ubl>y1 -,,..-Lftdoqao..,._,lidldmo1poq-olol
CO,<l<la1tt, .. rediod,..,-._ilado<So1111Uaoo-......qoo1.i..
01o.;~delolltaolm6ol<,.porloo ... .,_dtlooB,..~
p rediho ( 5.M allot) .. olittrlboJ'* 0011.,_,. oon - Ju
,,,._ ... _.bon<>q-.."""'<0oqolllbrioooalo 1l-""'I"""""""'.,..
ndiodivlWdoH,6-pot6'""'"dte&r-.-r-.Juplioo ... .,.........,
00.,ponM"""1miool<>1- oqolll-""Jo a....

""'""""'"'

~~"i:.,:: =~.Z. ~..:'"....... :",,J,,,.io~u::

-oglxlo dt !J,..,,,tt1Jl<)"d....

-.---rl<l d ..

6,96q1 /Jf'OIDO<lo

:-=~.~-<lo--dua(-dtllooet-IO!pllo
10.

llo""""''&R
.. - .......... - ... ,.,_ ....,o1o1"""""'
do....SOq ... Ju po<li<olM o..;ll<lolporol,.dk>,1 .., r-!U<t<>odo<lo
tlolqtl<i6o,

tn.-

1 oor _..... ... ...,,,_ _ _

dotlial.Ge&l-lopreolo>"'b.Uoolll'Cr-1_.,,.,,. ... ,oo


06ool ( lr.lola~n~<lolr&<lo>at0doroo!Ol)lopodo~-.
-~5,..ue.loao).

U.

Dotmnlnu..,..tooall_do .... . . - . d o
dollloL<gr&rf. ... :!O:i dloo.

PRODLEM As
11-

1<. .. .....

lOO a l ~dollo.oo

i.. ....,,_,..

lll<rihir--,....
.
i..1---"'""""'",.......$3.-I.

..unL<gn<:lokldtlooc!D0061U-

po.rtleoolu<UO ll _ o _lln_,U-ro.<llooUvModortlkill7
...... , . , . . _ . _ _ ,, _....
_
_
11. Loolo6lopoo_
1'aJu

p,_too 1o deoin~ do-~.


(<) ,.F'(,o'){4} ,.ftll'(_,o') () ,ll"(,o').
lf.

(oJ Jl'L,o'){~,.A~

c.m..-..
- - ... - - .....

C ,"l

1aoipi<n1ef....
_ _ ... ,Bd
.. -..,..portlco>Ju,, ;e.,. 1or-!-,t<!. Utilbandc>Ju
...,,m1c1a :

~dl
....
..
pood ...

ponlf"*l&t-0<---. -,"'1( 0 . ~

r.lb olp.l !l<o""""_""

p.11or1o..-o-oc1oo<.-p1c1&...,.__........

OD&do loo U-U.-jm>dotldupor-rdooq110


-

.. . OOlllh>- ("' .. . . . _ . _ . -

dal>akMI&

.... ' , . . , _.. pro-

tolo7,_ladnlarolo).(o) ,&<1 (7,l)(),r:l'(4,.)('),.M'{... .)


(l),_A.(M,,)(o)~(o,,).

15.

()

Colc:o>lorlo-sk~JIOl'Momo-doBo-llonol"'*'

1o11~1o.-

,lf',B'/fo'+~

..... ---~-, ,Jl' - l. 01710gn.;,B' l,01<1l).,...;


,Ro' ,,OORl.,._.:,-'I.l)(W1gn.() 1 C _ l a l _ d o _ ...

""~-,.....--..... p.--lilndobi---)IOl'---l(n_b6o.,..,.._Q&,l-/mol<9Udo

IS.

-C(I,).

ELualrorodlodl..,bool<lo _ _ _ _ ..,oL..c.4iodolo..,

t"
....dd~;-91"':.=".:;.~o":; :'")..~.=, ~":
pofodoooU_do-..,IOI

11.

u... -P""'"""--"'&aho,dol.61ii!-Lools.IOl>oru
r..:.,lu181>oru.Ca&L .. oL~dored-la all*ddo ....

==

l8.91Vd, ...,.,,.,....,.,.....,;p;.1o_ .... .,_.,.dolOOgB.dolorio

;:' ,!"'~d;,; l~~O:

:;:..'.:.""'~'::i.'...'7.""o:";..i.a:

.._Ylr,j<alOlollolloll,..__..,doo<lo'f"OV~.ponl<!lo - t

~=

dpr~cllocloflneleolololodolo-do-.~rodiocd ..

19. L l b b J 7 n 1 - - - - - ....

-tldod .. .,~
l'Odlodi ...
1... o1nl~lkloollaolm6olen)IOl'loo--dolo<r&J'OCl

4eLOO,doloLn ..

-,_,laodd1C>l!n.,.-..-'f"",..

tw.,C"n.4LM:ll--0 ( 1J, 5.moftoO)oo4L~ulf.._,...,ll'Cllo.

ci.. 1oorora.a&.-..--. .. ~ .... 1oolmi!oloA..cpo"'"'


.... . - .odlacth1dM!doll,5<p1DJJIOl'l!f.do-.Toduluploolao

......-c:o, ........

.....-1<>7- ...

~-

...- ...

mico.U..vlC-do loo plulum...,..,.- .. oqolllbrioooaelolro


- - - piorc1o...kcl&mttllo
radloclhlclad.
IDOd<ro
lk
_J oL ........
, _ ... a.a..r.
_ _La_
.. <loddo

l,ID<pmJIOl'pu><>cle-.Col<alulaododdo_ ....... ('f"0_


. . . . _.1<!..,.iolo dololemM).
s:i. 1:00..-do.---1"""'dobtlic>JIOl'a"111100.,.,_ dolorio
(J, l,,,,. .11".-).o.lolllulaecladmlnl-do-~lodolorlo
(C.-oLloriooo-l<g1aoGD.1>6'1'0-do~'"~

otltp&rUcalooo.6-'f"O.,.bo...,.poolooLJ.odolo-do,_,.
11. ~c:=doTlioo-.t.gro.o"'l,O.-oLoolkDtal,008Clo

n. 1.o0pHLv...11~<1o<oooL<Hlodokll>o(el-clopn>d.-clo

..... s1ooo1at~- ...

..........

-puap~odr...tlod&ll1

.-do.~"-

.. ..!':.:::::=::..::

~~::i~-:::~ do..

(l:l-&ldmloo-do,lf' l.COlll.!l).(~)81m-~00Jlftl'"

:::..=..:'s':1:.~.:.:""'""~ta4dooa.doporti<ololo..-

_-=.!'

! : ::-i
:;-.:::
:';!""....
r...-do1o...i-. ........ -.
~(~~':;:-1o1oatt.loGIJl.Gddo001do(ll.ooioddod(l1-

24.

Reacciones: Prediccin v:sinlesis

Ooocu01\ion,,.importanteoq""oop~ntanen qnlmieflO(ln:

(1) "Qu6""'1<><i6ntieoolugarcn1u>dc>""mezclo.nreaclivooA 1
Br y (2) "1C6mo P"'para "" oompuesto dado U".
Lo.pr>me"'p~nta..,..,fiel"l>elo.yrediccikyla""6\lodll.O.La

dnle1is. Ambo.s e.Un "'LocionadM. E:ll la primero."' do.d loo react'ivooi


(el miembtQ d<I la i>quiel"lito da IA ~uadn) 1 "" p;da pndedr loo prodnclol. Enla ..gund&H<laun p1'>d11cto(etmiombro da 1Adel'flcl>ade
la ecuacin)y..,pld<>ongerir!"MC\ivooadt<:nadoo.Par& lalllnie.lo ..,
<kbtlutilzatun&l'M.('.cinqna..,pttldi""qua"tranoc"""'"cof'l"l>Apondieolecauo& lllo\eaisqu[m;,,a,ElltaC..pfluloda oom.!todoordanadnl"""
conteolareotasp~ataa.lnclu)'<!ndo l aewituni.dol&oewacioo.es

qulmie&1pvata......,.,;o0Mcol'l"l>Apondieat...

Fundamenla\o>elltauo.a....acci6""ltan9curl"l>"oiv&acompar...d&de
undMce 11oodee.netglalib,...(l>Gea-), como..,d iOCDtieo eLC..pltulo 22. Lu toodielnnot ""P"IDfH>WM QU<I conduoao al cump\imiwto de principiO M ,....umon cn l&o oiguienlel afi~-

Uu ........

l.

"ll'U_.. <ulollllon

loo...,._,._,

.....,._....,..,_rtd<>s , oielpole..:illldee~todo ( o)pani

~X~~ rodoo:il\ol M . . ywq

poi ..

la ..., ......,.;,,. de

1. Paraecu.acio"""q""DO-orod oxtl
() oeformaun produc1oiuolubl8(J,>! p:>rq111 K,. <I).

(b)

oei-naeledrolitoM bi l(o110 e ~rolilo) ( A'.,> l porque

K.<1).
{) .......... gu .............Uieria(lap&dida-lin111d ,,
an prodlltlO p-.o doopiuo. el "l:Uilibrio ba.o:ill la dt<e<hlt)
Oriooto.-

Algui>aaorienladoneo ncillH lll.. l mpleode

..io.pr;.,.;p;o....,lu~0>lllin-i611.

1.

,,.,.~dtro<lop&n1.-i~""i<ltto

mardela-rblarodos~(P'f.

lormorpa ..

lra} ;tolotpol<' ..... ~oedtben ba,....


nmbiosmon:adoodelOleon1oontr..:iM.lie1-~

(P'g. 119).
1.1... .. ,w ,.,..,..i.,,,..,s,.~io.andool~""""' di!!OI
vu1&,111debH.fllll&bloot rtr1dciaparltt.,...l.....io-n to.bo
iooesnop1i-de1M ..... r1aw...p.i..;,,-pooi 11-. indio. aoonti-'A.
(t.)

Todotli>t aitnlot,~,pf!<"Cloniot,h&lat111(Cr. 11r o 1 /

y011lf&tooon<>llll>l,(OftlaaoigWeatetucop<iouMimpot!lln\el
(l)loobtJ....,.deA",lf&... 1 Pb .. fOnill!IOio.bltt.

,Pb- ....

i..su11atoo<1oa.i-t..i.i...
(b) Todulu ..... 7tiu.d&i..111eta1eoo.ka1.i- (Li,&, K,
IU>' rC.')r-io (lill.")-..nli/<1. ll&(O~qM ..... Moe
lm>:>rtlul\e, tamhi~n et batla.ote ..,loblo.
(c) En 1"1>0l"l.l,\odot)OfdoqQUpo tcofrienlHde<0111p!IOJg#.nicN10GitllOh1bloo.
3. s....1.dn>lil...
{loo~--ioa.ian ......).-oJg.(2)

,..nt..

...... pr:>oo ;
(o) Todu lu Mlef. IOlublta (eoto llO incluye &cidot 1

tia..~

(b)Todollotlilooluerift.lla yoiol6q\I000aloo""' utili>a<loi

HCI, llllr, HI. IL'>'O.. HCIO. 11,SO,. U,P0.('61o por ptf'dtt l&cilmenW

Ollprillltt H").

cq i;:odaa1MbuN1.m..o.s....i c.;dr6.;i<l<lldea-ao1.

...i;-,c1e11o...

4 f,.. loclro/ilo dlbilu oom~n toda 1... ~ IMciu quo


no .., olHlli!)ll.ooom<>lWrolitoo fuerte. . Un o!<rlrolitodbil particulormonlllilllportan1oMe1<1g1>a.
~-

f.o9"""'"'''.,,,~t<mpent uraombienlllooo: ll,.O,.N~

00,.00.NO.N,0.N(),,ClbNll,. HCl , HCN. ll,S.Ol"'""'lllnciu,prin


~~..::,,oro H.O .,. p~n t<oer n forma g&000M o t..oiperaturu mAo

.l}ultdo .......... 14aku

Una0<U&Cill<ulmiraad0<ueodomente oju.u.dadatodo loiok>nn


oinquova.,.,.,&d ii:utir.IAaMlesoolubl .. ylooelod.ro!itM l'uMi..t
on diooludnawoo111. "'"""riboon olempni<n for ma iroica, por ejem.
plo. NA +ci-, en lugar de NaCl. o W (11,0-)+ CIO,-, eo !IJll&r de
m :io,. Lo o .. 1.. inoolubl.. ylooet..:trolikls Mbil.. no .. -.ribenen
formailini"",&unq UO u110poqueft&fra:inde loo mion101MeDCUen

Ira ""'hnenl& <D l& <l i3o luci6n, por ej<mplo , C.00,. u l~ot de
Ca"+CO, oNH,0 11 ,enlugardeN H,+OHl,os produW>t. inoolubl.,. ,.,,.., ~ n era hn< n t.o .. guMkiod< l oigno 1
yloogqodOlp,..ndidos,o n .. gu>dC>A <lol 1i:no l . Lci ooiguienteo =
doneo india n mtodoo oo.....ct"" d" rep,.... nlacin

BaCO,t2'llO.\o-->-U.... +20.\e"+ ll,O +CO,I


&co, t211" +SO, -+ lloSO, I tH,0+00,T
llaC(),+W ' t 2Cl"---+llo ... t2Cl" t ll,O+CO,I

i.U"''""'

Cl>ond<> bo,y eoptci.. qufmiC<1o<n dioolU<in quo oon


on
nmbo1Latio.delo 0<:....,in, w,,.,.C1eneJ Ultimo ejemplo. no i>"rli
<ipon<n lll,.,.<dny M omiten en lot<ua< in njutado
llo00,t2Jl -+ !!o+++ ll,0t00,1
eo.. 1,.,.,uenointo.letff!W>:ionu po,..ndomanif,,..tol&generahdoJ

da uM ""0.:ill. En lo ooAalAda .nluiom><nlll e.U <la"' que.,...


<llKrioidoruern. diooh" r' l!&CO,pot8da.-C0,7!1,0.
AlguM v1>eeslaorondiciooo1de un x~rimontodderminonil&

Min lran"""'" Eo el oiguienloejemplo


CdSt2H .... Cd.. +H,St

~CdS .. di1uel"flflnUll&X ....,~ 11nt.cidoluorlopOnU8l"'J:u!ibM


eot.idnp~n4ci& lad<ll'f!Ohay&!U,S .. dospro.i><ieala~.

Sinombargo,o 1&1&\ lll'U!I C0>1>il,.Sllllf.di>hoei6na<:""'doCd..


(lin a.diein d<I Wdo) .e <>bleodda re&lmMI& ua p....,;p;tado d<I CdS.
Un.allcidetrodl>Cid.a dnplua l equilibrio hacia la Uqnitrdaal ig1lll
que cuando "" mo.nliene una prflOin eootante olevodada B,S.
Reeuerdoqu01111&!6Cll'Olitod6hilnohado - un.amolkula; pued&
.. ttambi,nuni6nd6bit...nt&di10eia.do. Porojemplo.Co,(POJ. .. di
....Jvecou11ex....,d0 Wdofuortoponuo .., lormo.&! i6aicidudllil
UPO, (ul tt1mo u,PO-.) en la .......,;n.
c..(POJ, + 211 -+3Co... +2HPO,En ~nen1ldobenp"'"'" 'l"" la1t.lin.olnblodo 11n"-idod6bil

H diue!vaenun oK....,do kidofllfll"lopor lunzo11H ""llalod&6


(111ot&11ci,..oodl"tmadament& inoolublntal0100m<>lotulflll'"otmoWi
cot"""ucepcionee)
Loodotllimosojomplot ihnlranD61110lap....,;pitaei6"o dioollleindanncompuestoi....,hlble , .. pllfldott111trolarn>ediaDt&eo<>tn>I
d<llpH .
R11<mt11delo1m.i!odo1de pr<d;.:ci6R

Primero.d.odlteir i oKiolouna~nredox,u...OOp01Meia

ln aproximadotdflla .. mi-rM<ci6a. EA decir, ""ligue&! m' todoeeBal&do u & C..pllulo 16. En lu.-ioa.. ndoxdoben ..W- p,....11t..
uaag<111"'rodoctor yot:ooxido.Ilt&; unodo ollotp0reep&.....io no 01
:~~ ~.Siunod<l ell<>s 01 unme1&L eacoalquier ONOdob haber

lil,!6't~i la reaoei611 - - : . rulox oo In.la do Ullll l'MCCi<ln d e

ru.-

(a) Se_.ibeun..acin molul.v P"'iamente aju>ladaea


que los tt1mpoll61lt...,. iat.orcamb;.a
A,B+2CD....,2AC+BD,
(b) Seetiudiacada coa>p,...toon laeeuacin moJ..,.,Jar y ee decid e li .. un 161ido in oo lub~. un &leetr<>lito d , bil (o no ol6Cll'Oli\Q), o
nngu. s., .,,e lveaoocribirla 0<<111cinenlalunna"'1etuodo.. Si A.,B

S. 1oprimoalod.. Lao .. Jl"cies que1eU1~olicue namboomie.m


b""',p&l'&O~ aerl& 0<:uaciainiebfia&l &juN&da
(c)

La......,,,6nt.ranxutTir ai ~.:....dek>aproducloo es U11

d~bil. En el c.uo de que h&ya tlidos


ioool!lbleooe!eclrolitosd~bilaea aml>oo mi<mbroo .. deblloollliderar
( l)oi 11IlOdelOl l'OllCliv,,. ..,emp16aenncoaooooaooa""olraci6n

8"'J, 1lll tlido o na eloctn>lito

elowad& f*"'l&YO......,r el dollpll>l:&mi811toh&<l1La d~.1(2)Lain

aolnbilid&d..,laliv1de l<>s'61idosy !uel"l&"'Lativadeio. loclr<>liloo.

P"1ap..,JNU*r(;Ottlpneol<>l""deboo empl...,.,.......,net q""de


acoerdoooaloo priacipioo .. il&Lado101> p""'1&predecirque"lnt.Ilocunea".Sioombargo,aotodaalasl'O&Cci<>a"' q""lr..,.,.,.,.,...ato.n..iecllOduf*"'la l<itasii,li noqoe M doboprealaralti>cioalap........,
dolproduoto,oostodel<>o....ctl,,.y facilidaddola p"'par&cio.Se
donoomenlbrioo 10h"' 06todl~o n las'" pu...t.ualooproblelll41

Ayl01l"6"'""'":"queaiuenf*"'lapropo.nocladeX.PM!.elMtudWl.leC11yolraModei&bonltorlooompreode elaaili.si1cualitilativ<>.
eonveniutoqueeoaoido..,o..i..gaa d ..p...OOido ycadt.precipitedo
a>mOWIA p..,po.raciaqolmie&.nnqoee!fin pr:iaoipal para~l ,IK
l 01>p11.1acici e idenlificaciri.

L X""J'"
A""rpooibi.. .. an..io 11111'Mdlvooob<e elotn>deu.,.for..,,.ooolrol&d.,1W.v6t de unmbudocu10piooq1Hldepwdeblojodel11ivelde
La mot.ela liquida "" La VMija de .....W6n. Se <eli...,1.a li -.ario.
Se~elprimerolumMdegaaproducido quo "" puloael.aino

~iv:"'::1:u~~ !~ ~~~im~~n!'\~:"~i:7..:0 : ~=

--~ pll9l>l'Olgu&lrads do un"41"nle d....,.,.le.Larocogi


mQ '"tisf&ctori.a li el gu no "" l'Mdivo; La

d& aobra mercuri<>

roc:ogi<la aobu agua no posibJ.. 1i el

gM Ot

muy aoluble y en ue.l-

tu~r CllllO, "" produce I

gas a lul"llO de humodod. No "" debe lot.nlar


la pttpo.raciod&138""' lal"' oomo 00,o SO.,porcomhutio de Co S

en u en~dea ire,porquel prod..:toesl&Jtl muylmp11tilitl>dopor

N, yolroloompooen1tt de l o ire.Un~todomejor ttafta<lirun 1>:e<MG


de locidoauncorbonalooaun 1ullilo.Los<lemrnl0 ~1se

prod..:inln t ie mprtmediante reectione redo- .

( ) X eo in,.,luble.&debenelegirdns l'Mdivos""lubln qU6 por


ilite..,. mbiodenunprecipiladodeX ;elolroproducto debeoer110lub~

Nohacefaltatenercuidl>do eu lamodidade<&nl~ponU8X H

pue<lelillrarde] e xceoo<ledt..olud6n , laaroonogU11de.tiladoyoeica1'.

{b) X wlub!e
(i} .. neuttalim e xBClbme nteel&cidocoolaba1e ll<leeuada iamboll.c n 110lubl.,.,y .. e'"pon1eloguadela Ml m ullanle. Se pueden
ulilil.,r un indico>doro un pll metro ramdde rmin"' el punto fina l.
(2) Seall&decidoinolllicie ntea labaM inllOluble(o viCfl'~"'"'ol
es msB<lecl>ll<lo)perala~in co mpletcon!abaae, 1e liltray ..
de""d"' el e x"'"de b!i..,, Mevaporael aguadel f>ltntdo para obtener
X, En relacin con e.lo. unab!i,,., .. deline como un xM!o, un hidrxido o un ciirbo.meto. El cido se oon~ume por w mpldo y no impurifica
e l filtrado.
(3) Seaft~oleidoin ufici ntea unmelalcuyopotenci&lde ""mi
reeocin M encue nt"' por nci ma d e la oemi.rn1cciOO 11,u+, "" f>llzft
y "" de"""h" I uDelO de metal,
el ogua Jel fiUMdo pani
ohl enerX.Sita .. mirMctiodelm elal eo!Al~mento: por eneima
del ,alo r n~n , la reaccin .. ra Ienla y ..1e m8 odo no 11er prAetico.
(4) &aftade on ex~sode Hi'iO,a unmetal (tualquierm.tal e-tep.
to Al, l't., Sn y A~) JlG"' prodllCit e l nitmto metlico 110luble. A W..

"" "'-"f'O"'

di""l11Ci6n ~cida ..,d...Je un exc:eoo "8unaba9eadeeuoda(si elmelal

fotmA un complejo de i'i ll, toluble no 111 ul'I rrn,Oll ;

~"' anftero

y formo uoromplejo d e OH- ooluble, no "" UM.N..Oll)>araprecipilar

el!1idnhidom.til ico.Setl'f.la esle hidr6idooomoen(2'.

Algun,.,, i<;id'"' ""n"'lliament..vol!t.i~yooouocalor .. poodeo


oonC<OIJ'&do y
expulsar oomo 110 gu, euoodo "" &ftado un icid<>
no vol~ til (ta l >D>O H,SO, n 11,PO,) a. una. oal adecuo.da . Lol haln rno d o
h;drgenollo.',ll,Sy ll1'iO, .. pUl>den pttpo.rardeo1ta lor1110.,pero
Ullr y 111 "'quiorM 11,PO,quo es un ogent..oxidante mh dbil que

'"""

ll,SO,. L<t.p...,~nuUpi..,do11n a1ub:stanoiaga-,tomaDdol._.

P"""'llr ione pll"' larproblemO!l<ieCOl'T'Oain yntaquo

Comn .. ob ..,.,.6 enlli roef!l""'dooolubilidad,l&""'Yrtade k.hidrid"'"" inoolublo y "" p"'po.ro.ocomoen2 ().Frecuentcmcnto


.. ompl""n loa hidr6xidoldo ood io, potaoio y amonio, pero"" debo
tener en cuenta la pogibilidaddo f<>rlll&cinde complejo1oo!ubl.. do
on- y NI!,, El !l.'11, .. propo.m fcilmente como un gu por calentamiento
de cualquier oal do Nll,' con un OXCNO de NaOll .

(<>) o~idoa meWiro1, Con ucepcin d o lo8 ....w.. alcalino.,""


propa"'n pOr fuerte Clllcnlamiento do hidr6xid<> me~li co pll"' olimiotirelagua. ll'o .. doboprobuaquomar elmetal en olaino.
(b)Slll furosd e l01 m etaleoalcaliRO ~ydeA !ySr. Sopro

poranporcalentaoiiootodo lu.lllOtal""pu!veri...io.woun exco""


de N uf"'Y OOD<>Xclu indel airo. No M p-1eo precipilatco1111,Sen
di.,.lncin; "" """"""'pOnen&lcont&ell>dologuo.
(e) So.IH.icidastalM oomo N&JICO,, KH,PO,oK,HPO,.Entamay<>rtsdo lo:!.....,., l&di"lucl<l&eid&(defuene.de!!OOoooida)que .. utiliza, .. divi<lo eopar1eo odOGtudu,unado l"'c""l"" "" "ttaliaoom
>let..yu&Otsl!lOllW. J ODlonoeo""""""l&nLv.pvteonout"'liz&du J
no n ul"'1izo.dOlJ. So ovape>ra el"!"" Por ojomplo, (1) oe divido uoa
di.,.!ucl.DdadadeU,SO.endoapen.. igmoJ.., (2) oe ,..uu,JI"'"""""
t&111MtennapartewnN&OH (oohaoel&lto.oooooer111 fueru ,1imple menle"" ~hMl&al ca n>11r ol puot.ofinaldoliodieador)po."'

dAr una di.,.!ncln do No.SO~ (3) .. mezclan amba parW y "" ,.,.porn
elru&P""'Obt.cner ol "" idooN&lJSO,.CooU,PO., .. oeutroli..,rla
ozaetameoleun&ten:eraudos ten:erooparte1 d epeodi oododobl oal

<11610qt1iieraproparar,oom!lldanyooevapora.elaguo.EnelC&SOdo
N&llOO.,NoHSO, yN&HSbaolaMtura:r11oe.dit0luciadeNaOllconel
gueorrespoodieale(OO.. SO,oll,S)yladiooluciare$UILanteeonten -

dri lt. .a:i Acid& .ia-la. Mochaa ..1.. Wdol olid&s sin'<!n como ....

:=::..

::i::

tao"'"*dopart;da~lapropatacindemelaypiro-so.leo parqH

~':,

fuertemente. Poc ~.mpl<>, Mleo

Nall,PO,-Nal'Oo+llJll

2Na!ISO,-N..S,0,+llJ)T

Fn>eoonlemenle oo pntiden IO)lftr"&c me1clao <le llUet&nciM crlM.li,,... poc medio do un proet>denomi....SO cristafacin l,....,;ooe.da..
Eatem.fu>do10hu>daend~ociao.enlaV"Olocidadl)Onque e&mbia

la oolubi!idad de Loo ""notit11yen1M<le la mezclacon latempenr.Ulnl,


El oiguieDle pmbll>ma il U$lt&ea11>m~IOdo.

_,_

PROBLE MA: l4ool~lldod<IP>U-O,o 100 c .. Ngto.l'O"


IOOmLdo-Jlodoll!oCl4Ugto.pwl00_,.M_i.IO'Clo
1ohiWldo.ddoD'.l),M'1-pwlOO ... ylo<lollloCl!l8gt-.pw
100..,.o.. ....- .... -ooo.,. . .s.oo, 1 1o-out1do.ddo
!Wl. Qoolpoooodolu_p_~- .. - - -

.....

__.

Selacl<i:Solrololo-"""looulldoddo_j_p&n.dl>ol
erolOOllotila1'!01a-ooh>blo(IIOO,.lll....,...Lon.doIOO' C.Uao
poriodoll<ICl10dlal>tl.. ------tldo.d~
- d.. DO &.tllo, q .. 10 _,-por
C-... 00 Jo di
ool-IO'C:.8fU.l*f10ddIICO,olioaoltopreclplla.
......
. _ _ _ _ .,. ... _ _ _ .. p....
plladooMealdo
1G"C.0016odo-...... tldod.<lo----ol~.cldolo

lil-.

-uo,pu...
i'No l. l'rolaltlll<>IOMlo-iaortglml_,1allcieolo"'"tldoddo1lOO' Cp&n.di>olYor""'olOO,

Voht_,, ...,.l"-"'diool-800gn.1<!<01 -

800gn. Ill"O,x :::.::: _ ....,...,


"-ll&Cldlo...itol00'C ..

lil09 ..... <lll_x

lil09"""-

~~~

100"" " ' - l ! l l p .

111J(oCJao<liH<lto.800n. - ll93"0. 4lBn...u.iao,_lil_


Pooot. l)llul<lolllool-tJY111---~ .. ... pndpl ...
... Dgr<.do;(aCitJ""'riuoU)' C.6lDO .. --olpttdpl!Od.ol.,..

-....o1...rnu..---- ..... o1po1o11.ct

Volo....,<111--dlool-Dp.ll&CllO

etp.ll.Ox"::do= ft7"".
Vol--tJl><llllo Wl'.,.-ilOOml. ll'IOl

;;:;_s.Kn1t1ulodl>ol-..01oc. """<1otI!I01 !""':lpl'""""""o1


"-U0,.,.1oe1to ... "'7...t.do-ourc -

t27ml.do-~1:.::--.s.~ '8gn.
-~--i..quoeopOOll>lo""'""IDOl!iu>,...,..ooloort.loil

to<ll:>-gn. ... L'<O,r""'Y IB~.dolloClpuro.leO.,.._,_


......,'8p.d<Ill"0,yl!llp.ololloCtq.- ...

diool-.pot<O-

poolblo ......... ptn<OoooH<rlo<poo---<llllo"*"""""1"'"


p<ll<id.odolll"O<UOdol-o.:rilo eoelpro....__

PROBLEM A: QM_do ........

p..,..p _ _ _

dNl'O'"Ollerior<ri>~dolodioolocldodolrroi>-UWi .. I

a.. ._... i.. diool-..,.... ..,..,.._."'a 1ooc


Y111"-:o1~:;:-:.:=;.11..,;:,o1b10,.100-c -

Sohidn.:

'8gn.L'<O,x:;.::, wlOl l .

o1

P.,llo(:I ... - - lll .... do-1::::::-"-l<oO~<Odp;1o11o - --

.... - 1 gro.

s. 1 11rae1pm:1p11.odo~

...... w14ll-!odllol-o1...i-""--._,.<!iHelw.a gro. do!laCI lll'C

lpt.lloCl ::=f"lOlL
Altlllrlor WCoo-uaooec-por<i4odolllO,cri~

P.,L'IO,q.. __,.dl....ilO

IL:::.

\lilml.do- , : : -...

6 grl

PeooDIO, pncipilOdo .Sgn. - l g n . '3gni.


Do loo600-do-<OGOlll"J't<>IO~,_.ld<Alo-uk~.IU

... tldodtop<rdldupor_.._. . . dllol-.-""""' .........


$gto.doll.cl1&gto.dolLW,.!l>kiricU<a,loroc"l"nlo"'t1,..
---.;...io......iwio.--olodobldoq.. ~dok
--q-~porel-'P'"""""

__ ... 1"opuo<l6o..

Ecil<>1pn:>blemasaot.eriore1N ba deecritola11e>Bl'&ein & K!'iO,

yNaO . Si to mezclao KCI yNtt."';0. eo ptt1pon:iooesoqoimolocul"""',


lasMloo.......,ionanot1IMdiooh1cio<1.. oaturadooaJOO'C.

J'la+NO.-+ K +a- - NCl,., + K+No. .,...mde q ... olN..O 011"1llllancia menos oolubk. l'O<"modi<1dol
prooooodeeri1taliacinlraccionad&deserito.podemo1re<uperw
NaClyL..,0.plll"OI.

P ROB!.Ei\IAS A

,.,.,...,,.,.,.,...,.g;,,,.,$i 3 o 31!.

Ju..............,

l . llU!.po& do
q .. N &.o bolo U....., lopr. b>li<ar pO<"
(o)KllO,+Zo.B<,fltllr+Zo.(!W,).
(b) ll&Gl + ll,O :'f&()ih HCI
(<)

8r, + :r.<oCI

2!1>8r+C~

(4)C.C0, + it.'l.Clll<,CO,+Go0,

(o)lo+ tR,P0, 2AuP0,+31l,


(})

t.

Du0, +61't(ll O,).+~IL~ O,

llo(ll0,),+6Fo(llO,),+Il'll,+H,O

~ ~::~:::: up~ !;::""~~~-do~*:


1

(o) Ml{OH ',+~:< H,O llgO,+tllH,OH

(l)AgCl+l.,11, A!(llll,)p

(o) A@,l!+ll:C.~ l.,l!+llAl{CNJ,


(4)4Q+D Atl;l+'lCI

ti(fl =::~~\_;_i~;~:,so,+~11,0
11np+:'<>OH - 1m,ou +!<oCl
(l) I&+ll,PO,(*-) llllr+H1l'O,

(i)

3CoS +W.W, :ic.(NO,).+:llHll,0+!1.~0

(/) Aa(llll,l,Cl+D Al!l +lu::t+ll'IH,


a.P;oc.ll>lr~idnkulruoJaduJ*t&lu-lll4ol<otooq .. 11t-

~!~:: :...~l:;~....,7.:.,:.:.H:::.:.. ':':bl":~. -:.:;:,


por-todolo-doprlpi..00.1por-dollol......
cl<\odop""
(o) Pl>(ll,). +:l&Cl a
(l) C.S0,+11.ct (<)Aaf!O,+ll,S
(4)Gd+ H,PO, (o) BoOO, .. Hl<O,

(/) h+HllO,(f )

llo,(PO,).+HO

(l) AIC~+llH,OH (i)Po(Oll',+ HCI


(/) Pol!+11"&Cl (k) C&,(P0,). 0 11.LW,

(l)C.O+llJIO, (->llH,OH+HCI

::~~~ (p)AgOAo+HCI -

(9) Po +Co(llO,).
(rJ CuO+l<oOl! (o)

Dlll0,+11,AOO,

(~t =~~~. -

(1) Z..S+Jl.,SO, ( ..)U>SO, +:'ta,S

(o)a_+uir -

(o)'lCIO,+l + l!Cl
(o) ..., + ICI

.. _ _ ..,.1a..._- ... o11o11ot1t.tor1o7cloioamlil0do


1 "" -
-'"'
1 boroo. (o)

oodo ODOdolooeo&p-IOO ligul<lll<o, 111 lor-. """'"' ULll!lar prod..:loo do p&rll6o ~lo

Pb60,(l) l[QA<l() CdS

(~1[1100, (<) llll,(/JCo(Oll),.

(r)"&llSO,(l) Al,11,

(i)fo,0,(J)~(~)OO,(l! Br,(.,)AJ(~)li .0~

&.

--ponlapro~ ... oll&borolorio7ol_I<> ... _


uoodoloooigWo ... ooap- .. r-p,...J""'1-o,...d.!.oenlO

Emploor~pn>d0<10t pu1Wamctaleo porw. () M{ll{J,l,{l) C"o(l'O,J,


(<)lfl(OIJ\(~ll&O.(oJ W

=:-.:.

&.DMeriblrolJl"O(l<dlmlenl0<0 ...1M-lijon<1o ,0 1 _ , _
1M.q.. nlilliarloVd. ponl&MpUario.1""'crislali...:loo,_ ...

":-~.! ::-:,,..: ~t:~~..

...:.~

lafWlta!IM,ponoblOntrlolIOOdooolu~ilidodqoo-la.(BIEIO,

\lono-oolol>i.lldo<ldo"6g .. _po<lOOpo."l""IOO"C).
()U ...tllo--do1a& ...... KC1 7HCIO,.
lOOpo.doKp,0,71iOgn.del[CI.
(<) li0gto.dol[!I0,7!10gn.dell:Jb0,.

( &)

PR08L E!ol A S B .~&


1.

.. ,,_,..._.....

-'1"' ... ollolo.-...... 1'>:J>lloor .........

~ ......
()&,!IO, +C.0,-Ca!IO,+l!loCL

::; ~:.::.-:~ :.u(l(l

(1) 111,.0+EJIO, - HOll+ll.,!SO,


{) 11,S0, +1"1! "&,SO, +".
(/)~~~ l<l!llO,-llWI0,+6111!(JIOJ,

(f) C.+"'80, -C.SO,+Zll

.. :::-...'7.:"~.i!~.:._~':':-=

"'",.
"
'~"

(lo) l'OSO, +:l!ID,OAo - i'ti(O"~ +( l!ll.),llO,

(1) 3Ell!l +f!L. O,+eaQ -3HrGl,+..0+3IS+ <11,0


(/) W, +2'1H,US - (llR,),So&,, +ll,S
l. l!o<rilllr --~ -lu- ~loo'f"'llo.-

7-- 1. . .

;::,~: ..~-~-~!Ullooll::.'::"~.=
:::.i,.-:::..;. .. - ...
poodpl .....

(<)

lloOll+HllO,-

:~ ~:~~~-
~~ ~~~!<~

~~
-

(/) c.ci.+ "".l'O, (f) Ca,(l'O,\+ DQ (llJ

{a) O.C:,O,+ llCI -

:<t.,00,+K(l -

::o::::i-_

~~ ~':tt!.SO,+llJIO, () 41111,+u.(1) "'30 + :'<11, -

(,.J<a,c>O,+c.90, -

~ ~'!'~~ -

(~; =::~:

(!!l ~~e.O. -

~ =;..No: -

( ~)

IlbO,+llCL -

(~)

1'1+11.,SO, -

lO.Dilel&rmi!t.:MlolpoAlo~

mio do

... dlaboratorloy el&lolomleDlodo eaoa

1oteomp. .1oo elplmlef., .. forma P""' 1""' boea rm4iaiea\o.

UlilbarprodllCloldopvddol6cilmeat..uoqalblol y bon.lol. (o) S0~(6)AJ(ll,

(o)~,(l'lloS,(r)IB$0~(JJCd(OllJ,.(l)ft,0.(A)lllll00r(i.IBIJI,

(1)11.0Ae.(k)lloSO,.(l)C.,(m)O,.()J..,P,o,.
11.

DIWll"IDl!l<>dotponlt.~n..,olW.0..loril>y~IOdoc.da

.... c1o1oooomp-olplonlel.f....,.puny00<1boeil.rtndlmiol1<>.
bnplovOOlllOproclllCloldoJ11rtidamtlakop11tt11.()l'b(OAel,.()MSO,.
(l4J'tfl,,(l'Cd$,()SaCJ,.
1!.Deocrihh-d.""""'1imienlO>arlotpuoo.fijudoYOld!DonaylUllJ)tnlti:ml,
<111utlliaria'Yd.ponlal0p0rooi6aporcrialllizl.cl4n~de ... da
lll>ldolu-.l6tlduqoo .. donlb&jo.C&Jculaelo0.,.rod8P'"""
do..i. puruquoobWldam.i.-.Utilioo lCW"VUdoodaamla
~M-1pon.-ulotdo1<11doool1'blll.i..!q11<neoetlta.(El~O,U...1
""'IOlulidaddoM~porlOO~do*S"" IOOCj.
{)IOOgn.do...i.1111&&lqllle91CI01 J~J,

<)11)1(1!do-11111delullle9Pb(!IO,),JINI),

(o)l00gn.dtl,Cr10 1 y60gn.dol.,SO,.

Respuestas a los problemas de los grupos A

1.(<)l(I'
(<) lll-' (o)IO-O
O.(o)O,t<M3
() JOllO(l)lO' l(/)lO' lO
(<11 !,hlO-'
()i.-8,--10
() 1,21hl0' () l,61xlll- 1
(<)3,2hl(I'
(j)8,hlQ-M
:~~18,9'17-llO
3, (o) l,hlO'
(J) h lO'
(J) 11.2100
() hlO"
(f)
(<) U
(~) lx!OH
(ol) ,h !O'
(o) l.6xlll- 1
t.() $,?ihlO'

'"'..

:.,~.,': t .~.~(l- )!jEi rn;::

' ;::::~~JQ

1, (l 1.1110'

~~s

t;.,

~ t~xlO-'

(!)

u.o

(~: ~'"10'

~ fE~::
() ""'"'

.,. ,N W:.

lO'

(f) ..:;.10..
() ~.H
(~) l.~h !(l" ~
(ol) <.lh\O'
(1) l.131xl0-'
()l,l:Jx I O

l. l,'ll'&hlO' "I!
t. ' 8 ,81.x \O'oq/<lll

~ ~:r:ll>I

9_

10.

~~,)QD
(J)UhlO'

!~ ~~~~ ~ ::::~~

li Etc: ~~ U!:::::
:

=~ 0:,

(J 3l

(<) ~ - 9
(lj l' . U3
(o) ll S,oe
(/) l' MG
~)

r, . t:i.8

11 .(o)f'

(J I""():!"

.. " - (~J( .::.J - .~~-1-

,., -c::n.;-;-r-.. .. .., ....


~

"' - ( .:.~.)(~)(~) -~.::.::


-(-.;)Hf.)'( ,;;.:.J--:.:;;:
'" - (~)(-.;) - '::::

- (~".'.;l( ~:. x ~: ::: l - ~:


..

"' - (~)( '1)'(,;:;n ,;::.(,~:~J-m~


(~l
(ij

' ("* : ){1sb;:) -seo :'*


' - (1 ~~ )(11 P: )(1~p:. } M l0'~
9.1111,8.1'

1.ATtcm',Y - :lllcm'
1- A IV7,Scm',l'll&,8"'1i'

10. -u.sc. =.l

.4'1,llb
6.1&,6mlllu

:!: .::::;{

6.13,e&ca.

"

ll .-31'1,ll" P,1134,lll

1. () UOOA,l,1W "'
( ) O,OTp. 0,31 ~
e.() l ,637311hl<>-'cat

)!~ =~~~::

(ol) t,Ollehl0-'<111

()8-"
(t )llO cm'

f ft~~;::~:.::6o lu~
18.

~ ~:::..10- ~1/-.i&

111.0... ....
. . ....... 100 11.u.101
~

. ~-1f - ~~~-~-p-

...i--;:: - ~- --- ttp-lnl>ojo

111. () 36,l'll

::

() - .111

~!8~1::,- 1

l.~ !
l . (<)

l&,IO

...
(<)

"'
"' '

( )

w'

(<)1.3118,t

(~

() Tll,11

O,Oll!I

' t )l.llC.lQI

(/) ,110.lOI'

(r ) $.t0I

() 1.Tl <>!t""

$. 0.l~H .>O..

-t.

(l Mp.p. .,1 - 0,63 ,;

()6.3p.p.mll 0.63 ,;

~i ~:~:::/: ~~,;

6.""'- U1SM

lolerYalodoooafl&,ua- . . . --11<) '.(. - 1.NlJ~U),6

O!. ~.,.!~;::-i.-io w ,; ~~6.


1

=:~~~~!C~-:.V6:"' :::.~:0CQ

........ -

- 3,lp.p.mll

llmii<ado-....,.!a-W '.(. ~

.. lp.p. mll

~.-.ooodlo- t,l p.p.mll

llmi"'"""-""' ..
IO. l O.!Mg/ml

11. r; 1J,O-.""

....,.'"-'"' ~1.p . p.m11

,..,...........

l.bldrOo.ldO . . <aldo
~-

:l.tlo<l&o&to .. pl&ta

' '"'"''~
T.el&n.,... .. ood .....
&. lodotodollo.rlo
1 - olllto .. prioo. ..Wto .. oobn ( U)
10.1oc1 ..... -.1oc1 ....

11o..-ro

:~: :==-=~=w::
............
13.-~

-ia-

..,,,.....,{I)
l '- ...- ........ _ _ .... - .....

(Ul

15. bldr-6Udo--.bldMl<l<lo6o-ognooo(111j
16. blpo<lorito.q .. lol0.blpod orito<loolq9"1 (1l)
)? .

-iato~-l&todo.....- ( 111 )

' "'"""'"'""'~btomoro<lo..W.O(IV)

'' n-..,,, ..,,... """"""

<1o...- (IQ

:': :":.::i-!:t- "'.......... . ._ - (!~


:::::...~~<lo-oto (V)
M.

- l & t o -. o<rl&to.S.-teano ( ll)

10<_Loo_. . . .

Lf'an.<luM1.U-1op..ma.6u1<11o 10 "'oldtf'lalu l......,cll,_


P*"<lo<lrioloo...... .-.. .. 111aololldl
~ojH.IOdooto.loo-..,.eninp<ltolHU

(e) O w C w O
(l) - - ( 1 )
(<)~A(J

:.;;;-;;)'

..'"
1,ll

IOlltll'
< 1(111'8"

'"
"'

(/) aapiu(I)
(r)O l'f - 11'

-1.tll

> l iO"

U!O'

ll-f'

<Jooplu(l)

L.3<

ll O l,13
t, !G

\,91

ll--Cl l,tll
l'f-0 - -1 ...

c;....-0 - >...
c:-i. - 1.u

(oi:r. . .

a.a

- 1.1111
r.-o-1.m

0,1

M- l'f - 1.tO

.O,o

(t)blpl<Ui! .. ,,... .
!'f (I)

l<-(1. 1...

()~/>(!)

(..) - ( 1 )

Cl-l-Cl -!IO'

0-6-0-< uo
Q-&-Cl > IUll'IB'

{.o)pla&

-'

:::::..::!'

(r) H

/
/c - c,a
8

c- 0 - 1...

o;....a .1,0:

"'

. ..

11.

...

(f) ploaaA( I)

::)=:~r

e-e-e.

ito

1,:1:t

&--0 - 1,70

a--e-r.o:i
e-c
- 1...
C-H - 1.0f

e-.--a-1 .0:

c- c - 1,.,

C.--0 1,TII

u.a

"''
""

!le.' "

l. () .,, "11,
(l) -lll.I S ll. 63,8'.(0
{<) ICl,&SH,llU S O
(IJ

at. & S"*.2U'.(S,~L'.( O

{o)W,O S lla,40,& S S,$l.ll" O


fJ)

U, S Jlla.~.tSll. OS ll, llUS O

(J) l.UJ~ IMJS,&,O J H,51,a" O

(A) 4MS Clo, M.I J C, $l.&J H


(~ W.S y; H,l,S J K,IU"C,ol(l,O S O
~) &1,6 JU,1,llJll,U J ll,'4.1 S O
(~l 08,IJC,1,11 $ 11, 11,t J ll,U '.( 8, 111,l '.( 0
t. Ool6odeo"' (<) "

() 1611,1

: :: :~

(IJ IG,L
(l) lit
11.0oklodot{)
(l}
()
(t
&.(<)

10,a
!U
U 6
3, 1~

1.0
{l) Po/},
(<) Po/},
(IJ r,ero,

() 111!

{~

:;

(} CH,
(A) Ml/,0,
(~

() C.S0.-611,0

:~ =.'};J~

{IJ Coel.,611,0

(oJ C.SO.-lfl,O

(JUl'
(QUI
fJ) t,&I
(i) 0,$05
(J) 1$
(~) l,3'
{~) ..g.a
IJ)CK

(<)r.p,o,

~.

~v,o,

'1J !!D,h(C."EJ,

e.(<)

C.,S

m .llf..'\
(o} LID

(t AlCL,
() La,O,
l. (t) ~. 111, l'I, 311
(l) Mil,
11, 111.1 o ol,golo m~IU plo do Wle

t. &llt/mol
10.c,11yo

\.11(1 ...

10.!ill,1 4/mol

S. IOOm

l l.#lllCI
111. ft,OICI

&. (<) Q,.


(l) ll!lim

::1'. ::9.!
l!GJ/mol
l.t,IS g/lii,.,
f,(o)l,llMl/lllro
{l) l ,ISOg/lltro

::::::.::
....

:!~:!..

....,_1oo.-pr0iik-. .... _ ... ___

-------&1-

' 1.o

lto_pon1

!larloooc---"<leo1to oocloa ..,<l...- .. q .. 1o1,_


('Ja..1.
{o)l,l,l
(o)l t.4
(l)l,t, ,I
IJ) l,t,1,
()t,t.I. !
t . (o)(l)1
{ll) 1.110 1
(1) lf..t(o)i.f llll,Q,t,IICoO
(4) l.lhlll'1

lJ r.1_.a..,on1c.co,
(/J 1.11111 , {ll)Ml
(fJOJ t ,<llll1 (11}MllUlroo
(~ IMI
(Q t3U6...,1l!H,CJ, U l,Dl

, .....

~o110,

(~ ::~~

(1 ) 1,1,1
(i) l, .. t ,l,l
(0 1, l, l,l
l 0.(o) l .$leliltoo
(I ll.'10 ~ll . (o)f.051
(IJ G,:SV ...
(l.I
14)u1 1
ll. {o)l.&1 1
(0)1,hl<>-' ...
(0) 1,l-i
13. t,t l l<>-" ml

w 1.1,1,1.1
(i)l,1,1,1,>
(Ol, ,1,1,t

::
)j,

~.

s,si.111',_.

~~~l~U=
l,lhlll'plM'

c.; r, 1

11.
11.

1.1,IUIN&
.. hlll'....
1.l,lli'Ulnlo

(l)Oef1
llO.(o)t,1'1111
tl.(o)l,Ohll l ' (l) t,Oxlll'Ulnlo

.. {o) ll, t
f, ttlool

J, .., . ,

(1)0.llM...

>l.1t.S

'"'
(o)ll,<llS

(llc,tf.,.'\/',

00<11!1---.. .--.. ,.-.


.. -

l... _

(0Jlilll1

..... . _ _. . - - - - - . , .......

mtt,1

(o) .. Tll

(~ & .0001

(oJll0.11

1. &o<lll 1-----"'-".-... - - ... -

rt~nr-=
&.{oJ l.fll
(1)0.l'otf

( )1.ot1
(/)-1&41

ll.(o)1tt.1.i
(l ) .W-Mlml

(<) o.1er1

{rl"''

11.() o...... 1
~) 0.30.!01

(~ 0.0tll1

6.

o)l.lllml 411,.b liOXlI


(1)0.1171.W ....... olOOml
(o)Ul1-01111no

(O}tll.OOml
1111. IUI
91 . . . .0ml

:~::.::::"~\u'.:;.

n . =~

~~:~~:.:~,

! r:.~

:- :. :::-

:::~=~

"
" ,._
" ........
,_.
~l~I~

- . - -, -

"

"

o
o

"
o

o
o

- . - -,- , -- -, -

---,
-

o - , - -,-

S.
L

!1<1 1'
co. - 11.,-'11'

T. (4) Q) U,O

l ,08
1,hl0-

4. 004.1110-'S
{t ) . . . S
L(l.S-

():-:~;'

{t)M,< S -

gE~~~~-~~-

::::).-. -.,.~:::
lT. - .. .. . ..-

... Pi.o_+<U+ .. -

P~+++ tllJI

lt.:OO,- +.--J00, .. 11,1> <- - ! A d o)

IO.

~::~:~llC)+tllJl(-.il-)

11. ao.- .111+ ..--a- +.t11.,o


::

~~~~~~: -

Br+ ll,O

:: ::.:.'".-..:~s.
.

Za + ~ -

.. ..... c.

'7.Z. +!11+1111,- -:ra .. +llO,-ll.,


fjA ...- .. u>1 - ..:r-+Jl,+TR,O

... "

.. . ... "

L(o)M,OS - Cl - . O S - -

. . 00+ 10C1- ... 1111 n:a.O.,+ &a,O

00.-+1111r+-a-.,-.O
111.0,-+lll,O, +lll'l* "'-**IO, ...

~~~:~-::':r+:~~o

PllO.Sa**+-lll' Pl>**S.-+iltl,O

tll<>0, 611,C.,0, +ell'lllo**+ IOC0,+ ...0

::~:~:.;.~:...1:!-+fl/J
,,...... 11--tl'.-+ I,
00,+"""1 .Q+ll.,A.0,

11,SOO-l+O-+l,O

'

{tt) Zll+c.&O,-r.so, + c.
(lfJ

Zlll,&0.--i....

:; :t.~.:'i!~~. '!-':3.~i:-~~~.

: ~~a~~;.:.~:a~~i,so.

5 ::~Sio~::S:9~1~':tal\~.
(lf) ll,O, +Rl!O. K.~...

a,o

~l"~:=. l,+K,90,

(lf) 100, K,.AoO,IO+.UVOO,


(t(I) 11,S+ICIO!l+KO+ll,0

"

ti.

C.,O+A~OlltAHllQ\"+llJ)

!::

~~:~p~:;u?.:~;'~!~-.1&11,0
:r-:;.':_~;;~6A_.~~'?o;:;'C~\+ u,O

:::

Ol.Q,O+llllO,-+tll' l40+~,0,+llJ)

l. (l)(o)l.H

(Llj(o)S,1111

!irn:

!ir~:

1.

1.oo-1p-leOlinM~- ... 1af1.i&-J.&oaplto.ll


diool""'-1--oipo:
(f.) - d o l l1m diool-dolia+' .. olYUOd.ol& laqalcnl&.llloo.
(~)

.... - .. i.-.

"'"""""'"'-1-do~
_
............................... o1-do1&i><ol<rilo.do Rg oodiool!Klodo llr+ ..... _

{<)

.. ,. ........

::.:..:.i:"'!:",!:..':-;.:..o1...":!.lodo~t.loo-

(olj _

.. Pl ... dlool- c l o 8o.+h + e . - ... e1-o1111oi..

!.~~~::.::..'"'Br, llquidoen111taclo..,.<lilol-do&3.

(a)hlO"

(<)Uhlll'

t.

(o)'8,0lil<oo

m~~~~~"":!:~s.oo ,. :~:~E.=?~:r a+toB-l'o(Olll,+S.Nl(Ofll,+OH- . N;(ORJ, u-

8. ;~r-~r
(<) 0,

..

'"'

11,

{)0,

',.:::,'.;~f

~~i~=

.--

l l.1,.WAaJIU- a lldiool-

:1:~~;-kd-

(ol} lUliq
(o)Ul(I,, ...

ILL\1 <1.

ll. . .

.a , ......

11W.& 1 oot1

l,.Bl
ia11.1 _
....
_ _ lodo

~ .. .i _ _ _
lll ,l t o . _ i. .i..-u,...

1oo.. 11enaoo1o1R+.E1_,_

:-::=:~

to.

u.o':.!''-olo(4'.Cl,.\.

~~~-

mnr
{~

U ,M

(~~

IJJll,W

.ffl.' 0
WJ ..
.. IO

.. ,_,

t.

v--.. sa- 1<.01. ,a

/ttl """"/ro()ll.

t.

r- -.o-.a.,.

,..u ..i BCI.

.,.
l . UI

:r:m

13. (<)MlIO- (<l)',ThlO'""


(~J l, h lo-<

()l.hlO-

11.~ ~o-

..

'"

(<Ji,71
(f)l,10

(-) l.l.a{ll'Jdol q 1-'"".......... llD.

'"

{o,l J
(t )UI'

{<) 11,I
(l)UI

\1.!lopn.poralodlool-olol0<~---o1o11 H,l'IO,

o/IH,Off -11,

l . (o)UOMlll-"" {o) .. HID-"


(6) 1.0 h l - (// 1.-.10!<J l.lhlO-" C.) ..4hlll-""
{"ll,lh\0-0 (A) 6 , 0 h -

~- ~.J{<l)-oloo7 (//"

{<)UTll)-'-/lilfo
(l)U L~ -JH!to

()l,S\x !O-O-../ lilnl

'

()l,Shlll-'J
(<)l,Mxlll-'I
('Jf,l'hl0--1
6.(o)(l,un 1

1.

l1:?iil~Hlto

<)JxlO--JILlnl
()l,hlO--/lllnl

~~=:==~':

l . (o) l,gj:xlo-o-flllro
())$,13-1~-{liln>

(<)l.M lll'"""-/llro
(l)l,Olhl~-/Ulro

t.

~r.=!lro

l . t,hlo--<'11
S.(<)0,111

<Jl,1111
(<)l!,h l!l""ll

~~~~:

'-"'3&'
~!SI
1.

:,.'":.":.:: !~.'\\.<,:"',!
~~

~: ~9.itl

... ()-1.M
(t)-'l,11

l,lhlll""'I

('JUi.

11.Aglooo..ni.. .. , , . , , _

~~,';:WA~~:l
n. 1~:!-P*"""'
SS.

(o)l!,otx\0-11

,.. t~~~2!F!

115. ()(H)'{OO,Jt,lhlil-"

~~)IP~!!'-/lllnl

()1xio-o.oi ..11Ltro
10.!ll,I''
11.1,0hlo-'-flllro
IJ. hl(t"'"

:::

llJ.O,Wi3!7.l'lplfl'po<q.. tL--lftbo;,._Ofl-] l&-'-/11

<~i~::;,-rtilnl

(1,,,7'
()hli)-'11

~~::.W:,"..:!.~=

~~:.:::::"-'"'"

2f_ (<)!,hl&-"11
(Jl,lhl(t"'.11

a.

~. 3.W

9.t,3lliil-UJI"
10.1,0. lo->.ll
11.(1,27.11
lf_ ()I Pb'"+l Uh IO-'M
OB-J - UlhI0""'.11

IMo(Ol{l,J - 1,1r.1o-'.ll
(t){~J-hlo-.il

IPl:(Oll),-)O,OSll
()[So++J-1,e.1&-11
l~o(Oll),-1 - u.10.11

(l)l(l,IU""

u.u....- .. ..ii-=

1. (<)o.1n..i111!1'9<1o

(o)-Uu.J
41-.0..i
(l)-tlG.u.J(o}-#.k...i
(fJ-.m.J
......

())0,- ool/ ........

f~~:ra

{<)-M.lk<o.I

\3.~ +fo,,.,,

l~g~~~=-

~:~~-:,~

l&. ~!;,;~!...-1...-

t.() 1.,0, (l)6l.O


ID. ~: ;~$< TCI,
11 .

10. ::::~;lf"do

..ii--1""//ltl -G.tll""I- .....

/ltl' +IMool/- ... do

(l) oCll'+,K>-+,D'+Cil'
(lJ/!"/W-+l",IY'

~ :~~:i. . . ~)~
~ ::~:""'3

:-:i:.,...

JO.~-

11. :1,!ihl0-0"'3

l.

&> (o),(l~(lJJ(f) lu-

fl"Od ....... _ _

... -loptporqNOiapDodoloo

..,.loahodo,llloo~--()7()

loo~--_.i-,i.--_..w--

- . lllr/J_ loo_... _

..

... o111.i.. ... , ... ...,. ..............

... '"'...... ,.... p'f"'d..codo

':.!7~ ~~::::

HOUDlAll D QllJ>m'.:A CX><DAL

' lf-

O.lu.nn...ci......boclluulorior_.lo """"""" -

.. 'llllta

:.:.":..""..':'.""'.mplo,Nll, ... ).&16<-tlolpluatloq!tl


() ll S(Oll},+t!lll,+ -~+1:'111,0B

ou- .. ~ ..o.p0r l!H,q.. porlfr+

(t) A&CJ + ~'lll,-+As(irn;,+a-

r ..

e11-mojorp0r!l'.U,..,,.potC1
(<} Ag,ll+'Cl'l--+ t.\g(C!l),-+ 11 Ar .. <li.ollaod<> -jorporCll- qMporB
(dJ.l(l+ l - ...... "3l+C1.. , , .. -.IDoolabk q110gQ
() SrllO,+CO,- -+ llrCO, +!I0,11. - .. elimitlo<1omojorpw OO, qMpot SO,l/) Jr+ +Jl,8 +10fl-_,. Mll+'Jfl.,O
:::.ie:lntoloblo(lr..-W.backla-}ol _,.U,oel>ojo lr.
/.l) lfB,+ +Oll--+ llB,OR
11H,Oll 01ufllttlrolllodfllil
{A)ll<"+ HfO, (..,..._i-+ 11&- 1 +ll,l'(l,llB<

oloopftcldo.._ ... _

M>O<iolmt:o\oal ..i..to.r.

[/)3C11!1+M++~W,--+3C+++:!S

1 +t:IOT+ tll,O

ll - o-l""YUaib-loll.1/I0...,_,,.,..10,.._.
()Ag(l!HJ,'+ 1- ...... Agil+lmt,
1- .limlnr. ro.1r.~oo1-

.. -. ....udldq

s . ~ :;+JCl"-+Pb0.,1
(c)IUK'+ ll,l! -+"3,1!1+ 1H +
(IJ3Gd+ fi1+ +11l,l'(l,- -+3Gd+++tro." + 311,I
(<) lloOO, +tH_,.s.+++ H,O+CO,

"~

it\~!!!~~'::o-;~~"1(!~,B,+
(l)Po(Oll},+36' -+ P. - +11,0
() l!R
l!R
(l)C..O+ lH -C+++ H,0

(~)

(~ !t+B'-+ftll/ +11,0
(p) Ag()Ao+B +Cl"-+"&Cll+ BOAo
~ ;:+c..++ ...... Pr++C..
o

!lllii0,-+~,+1111 _,.11too+++~,+m.o

( l)l!H

l!ll,

lJ rt..++ .. 80,-+ lloSO,I


() Zall+llR-+Zll ... +11.,!11

(.. z..+++5- -+Zalll


(r) Q,+---+Br,+ICl::~-+<!l-+~ -a-+m,+311,0

'

()lk1DOO<ludlooloci<>nK (kPb(NO,\ Jllo.,!I0,1 .. fil .... elpndpltodo.

Pt+ +SO,-+P11SO, I
(t)S..,...lnllao llOll""" DOM, <loopo4 . . .
ll+Oll-+DOM-+ll+0....-+11,0
{cl S . - ll,!lporo.. dlool-dlloldo <loCd(lf0,\1 nl1n olCdS.
Cd .. + 11,11-+Cd!l+OH
(~ s. ..w... .... dlool-doX.OlloooC0,,7 .. . . . _ d _

.._...i_

1t + OH- +CO,, -+ J +eco,()S.meodo.ooJ-""""' tu1,a1 .. '*1l<D'". s . - . i gw. 1ndo<1o


ualobollenollo"oOlloCoCl,-pon .. _..<lo

~H,+Co(OH~.! illlll, t

+ <111,,0

IJ)S.olladol<>OH o.,..dlooh:l6'1doCoS0, 70011J'""dprodpllodo.J<ooo

p-oWl...-l'IH,Oll.

c:.+++10u- .... c..olll,1


(r) s.111- ... vo1 .......

u,.so, ...

-l*l"1oo1~...i.o.11o

.....u.iu. ....

:.::."""'"""l'll<>OH JoooilodolaOU..mllOddo llJIO,. S o . . _ d

illo;it.!':~:~;~~;,:: ~~~:~;.k!
c~lSooo.li<toAl_..,..,, ,.. . _ ... s , .. d<allJo.<1o1.- <1o ...""".
A.l.Jl,l>OP..,.rl'"<loo .. dloolad6'1l..,..da'" llJI

tAl+:l!!.!..A.J.J,
rus..-...,... ... 1m,oo .. .... dito1-oo v.ci,.s.t11'"lpn><ip11a<1odPo(Olll,1 .. oo.1<:1M
Po++> +$0H -+ 1Po(OB),I

IPo(OBJ,.! r ..o,+311,01
(J)So a ll& ... HCl """dioohd<loldo Hg,(110,\. lloHllndp..,.pltodo.
llCl-+11g,++->-11g,Q,I
(l)So&A&<lo DCl a eaco,,700-dp.o a .... ~ ... Jl.,SO,"""I"""
P,O,pora......SO

c.<:o,+:111--..c.+++oo,1u,o

;2.~

=:".!~.:.~~~8:.'!"'.::.-:-.~1 .... .....

lln0,11+!1Br -. >1o++lll,O+"",
(.,S......,_doZa..wiooa ...

-odoloo ..

Ag.~O, ,.......,....,

Ac'",clelpo!o .. .-.,."""do ll:<O,dlloJ ....... diool"'oJ".-doZD.

(Ag"" M-lvo~ !lo!d~:';..':.";tAg l


illo+"''llll0,--1Jo+++...01"1J./J
('llllooolieo1* 1 -IODJ,Ar1J,~<io.

IB,-lrlJ, ..... L<J(l,+ll,(IT


L( )Aloo_dl....._to.,,.IL'l(l,o,...IUlo>dl-l"..,llCI
5ooeo....._..tlli0do-1'11,0ll
A~OHJ,
l<o oa poodo oliliut !Wlll - .. a lo l...-d6G clo AIOJ'lo~Olool ....
s. ... f""'

7.._.- ....._ ..............

o1:::........ .-.... , .. _....._.._""...........


tAl+"'+__,.U,...+ 311,1
Al ..... +31111,otl-Al\Oll\1+"'-'0I,
Al(OHJ,+311 +a.~O,--+A,...+:l!'I0,-+...,0

(l)S.-0CoIDI0,1ab1Woo-&.OU,....pnodpl10t(A(OJI\.
S.r.l,,.7oadtoool'1olproclpl10.. _llJ'(l, l)oRoeo1n .._.-1e~

3Co+IL'0,-+1111--+X.... +,llOT +<11.,0


Co+++t(lll- -.(A(Oll\I
i!C(Oll\+tllfO,-o.po.1. 1 +GH,O
(<)hdl1...i ... 1110011G17ol<Uiolu-:'<oOH,...,...;pl... lll(Oll,J.llo
p-->lelrlm,Oll.

llloill - lll"+ll,I
!llo++tOH--+R~Oll\I

..-:.:::!"o1': 11B,OH.S.dW.....

<"'lk_...
::::~,!<o

..

u.~o.......

1 .. oloollI4a""'lloOll'""peotlpl'"'
;m.._1o dpt<dpl1eclo

11, .a+H10,--.ar+r<0,t11,0
llr-'+IOll---+ llS(OllJ.I
U (OllJ,+til+>Cr -~:iCl- tll,O

.s.<111..r.. z. .. ua... - - -.. ..i.. 1odbol"'"6o""' !<ll,011


, ............. y.s.ru....o1z.s
z.+111-z.-+11,1
11o+++ll,ll->ZllSl+:tll+

ll+ JIH,Oll-1111.' +ll,0


L

........ _ , , . _ otifuodoo<oloooigol<o.leo.,- .. i.u,,,,ooelP

pm.e.10lclool-U--Wbladmopttl-..S.peo<1_.......,,

Jlf<'dldudtbidoola~do.ddo<00""""1&.._,....,...perl0<.._to
d"""'tolalll..-.,7dtbldoa.,..1oocristoleo7laolleol-~ .. 1oo
~doloor<dpleoo ...
( o ) A p a r l l < d o l u - - .... la oolobiUdod do l.Cl .. .. 10 \00'C
110-C1.,..1&doJ.CIO,tt"''(.J()>Cy 1 0'C.Lo-holdol
-ll<K 1',S1do J.t:1y1111.S fdo l.OO,

( l ) ! l o -.. lomolo

oc y M lllr&

l(IO M

'""' - (<><MS)"''

m l 6 e - ...U..1<.8ooolrioo

"J.CIOr

(S)!locv_.,tlHllndoltlodoto_.-lo-;-lOO \Mmly

lllln o H.loYC.J!.olovot._.cllaotl ..

....._.. _.,lc:JO, .. qoodo7

M.W.dr 1'.S-~(M) M do 1't:I


(S ) 8 o - IO.lml do l!Jl ollll""" dol0.,._

2 7ool<ioO'C.

S . --:.S.Omlfl""dlooher.lo&lo,trdtJ.t:l,....looorC.
.. -.."""' 10.s - , . .1 . u 1docn.1a1oodo1.00,.

(4)~ ~7:.::.":.do

la "l""'od6a

3~\00U

ml 7

llllro

10, -....;..(M) Ugdol.t:I.


(S) ::;:::.."."

:.:r-u:::-.z.::!'-

IMl po<M. . . . . ,..,."'

ll<,1+9.t ~ l doKt:lp.,.

Ut.O+U ltl. l 1do lCMJ,.poro


(' ) A pa11itdtlu <orvM M - q .. 1aoolobWdo.ddol,Cr,0,<0aLo lOO' C
11 1o oc,, ... 1a..iobiU<1o<1do1.C1 .. !18 1 '00'trll8 1 0't.

(l)So.-.....-lOOM.lmllf,.0.oo<olieotoolOO'Cy lO fil...,..
100-0,1181.&1 30,t 1do l,f'..,O,.

('J S."""""112 " 1 .. u,o.fl""-..,. ,,_.....,dolT!lml... ..


l - - - i o p o r o -n1<0tt<alliool-O"C-ellC!.8o
to<riooll'C7ooflJ"* *.S- T(l.1a) Bl,1doKPf!..
(SlS.e._,1n1lftdc><1o1&-- tbulo._, 100 - 1um1.

quo <0ol YOl---JIO"clloofflr-elipP, IOO'C.


11e .. u..1oo 1roc , . . ....... 60 -(0,l&IXMJ " Ido ICI

()S.o6odeoH,l.idoll,Oolllln<lodoola--lpon...,~100
.. . ,s ... <ao .. ol>Ol _ _ _ p... _ _ _ diool
<lo.oO'ClodoollO .S. ..1r1ooO-C1 l ltn.lU-(0,3')(1)

-1o.a r do Kp,O,

(lls......-e111......,t1o1a~ 7 ioo - u.i.""'"'


el>01....,mhllloo-n.pon....,ie-t11"'"'oelaolOOcel KpfJ.. 9ooolioola olOO "C.1 IU1rUt-O,O'Jll)(lill) M 1 <lo lQ
(6) llo10pri<tleo_Un..,.,,.,_,El,.._dlaltll10

ao.t +67,S+ IO.S W.lrdoK[.IAP ...


l ,0+7,l IM 1 .S.Wporo
(o}A,.,U.doloo-IOOl>-'f"loool,.,doddoUI01 oodol<ll
ur c 1 1.1 1 oc 1 ~ .. 1o ootol>illdo~ do J/IO, do 1111 1 1ooc

(1)~.a:.!.~. 100 . w.1.i. q <i ......... - - " '


poR<lioolYCrlodo<IU<0,0100-C.S...,....,. o lOO'C1ooll1rU
!IO-(m)(O,IOl),tdolJIO,.
fl)S. dllJO ollll"-<lodolo--l -7--<>:1 - 13.i._ ....
l'Oi-odolD:>-pon.lliool .. ,oll,SO, oO'C.So-o O'C
1 oo lllrU30 -(0.13)(U)l.11dol!llO,.

fl) S.o._ollltrododolo-- l o.;.-.100 .1,s.~quooo


oll'Oi ...... .ia!ao-pon.dlool..,.elPO,oIOOC . S.'*lloo.lo
0JOO"C7 00 11tn.o6.l - (O,OIMJ(1111) .2 rdol,SO,.

(-OS.dilo,. .. lltn.do11o1o--3 , _:;..-,1o:i.1u.i.1 .. ..,


lll&o O' C.i'loPf"dpltol,S0, 1 0 0 - . . e,a- (O.llll>)(ll) 1,ll

(6):.~:-"'l!m._..c1o.1:1 ....- ....


'1,l+U <a. r.i.oL'IO, P"""
"-f+U U1,Jr<lol,SO, Pttt0

Pesos atmicos aproximados'

Antimonio

~~~itO
~

....

BiomulO

"'"

"

121,8
~.
H,Q

....
~"

131,4
10.~

79,9

11n.2
19,n

~~~no

3\,0

P!a.tino

r.otnmcio

"oo

..

'""'"

"

~~~

'""

138,9

=.:'"" ""'
M.O

"

Cob&lto

M,<
M.O
M.O
M.O

6e.o

200.~

~"

Molibd.no

Tota.nio
Torio

U,9

"""

Nquel
Nitrgeno

1oo--.. . - ..... .

i..1111a ..... 11tt1.oo1o................

...1o ....

Sodio
Talio

Xog .... io

"'"'

e,o
101,9
195,2
20'1,2

~
~"
""""'
''"
~"
'"'
"''
u.o
'"

Helio

lolok~ de- l4-

.... ; ....

~~~~~~~~

-------------------------------------------------------------------- -----

--- ''" ""


"

....
""
'"

..

..............
......
...............
...............
........
.. ... ......
................
...... ................
...........
... ..
. .................
...
...
.. . .....
........
.
...
. . .......... ..............
. .......
. ...

"' --- ' --- ,.,


.,

---

,..,,.,.,..,,.
,, , ,,,. ,.,,,.,.,
, ,. ,. , ,,,.,
""'"""''""""""""'""""""
,,. ,., , ,.... , ,,. ,,.,,,.,..,,.,.,. ,.., ,,,
,..,,,.,,,,,.,.
,,,,,
_, ..,,_,
_, ,. ,,,, ,.,..,,
,. ' ' '
,, .,
,,,
.,
.,, ,,, .,
,,.,,,............., '"'""-""""
'"'""""'"'""""''"'"'',,'
.,
.., .,, "" , ,,
,, .,, .,.
,..,, .,.,., ,,,, .,,, ,_..,,,, _,_
,,,,..,,,
,,
,,, ., .,
.,,,.,,.,,., ,,,,.,,,
.,,..,.,
,,.,,,.,...,
, ,,,
,
,
..,, ,, ,,...,
..,
,, ..,., , ,,
, _,....,
_,
,.,.,., ., .,,, ,,
.,,.
,,
., ., ,,,., .,,. ., ,, .,,.
.., ,,.,,..,,,.,

___ __

........ ..........................
...................
.. . .........
..............
........
.. ........
.....................
.. .................... ..................
... .... ........ ... .....
.................

............. .......... .... .. . ...


.......... ......................
............
__.......__. ..................
. .....
....... ...... ....... ................
__
......
_,_
...
.
..
.
. ..... ...... . . ........ ......
.. ...... .................
........
... .
........
........
............
.....................
...........
. ,_._ .....
.,. ..., .... .,.........
.....
_
.....
............
,, . .... ,. ...................
.
.,........... .
...............,. .........
. . .. ,.,. ......
................
.............
.,..........
.... ' ' .
........
,........ ,,_,_,.,,..,,
,. . ,. ......
...................
....,_
,
...........
.,..
...
.
..........
.,.,........ . ........................,..,, ,,,
.,,,, ........
.
, .......................
..,, .,.,.,.,
_,_,........
__, ...,,_... .......
......
.....,, ....,,,,..,,..,
..............
......._,_. ... ... ' ' .
............
..,...,, _,
----- --. ' .....
, .. ,, ,

_- ___
___
-_
_-,
__

Indice
f!"u~111tloctrollllou, 1114
Cibullpili<all_:ll, ,7
CollpU-,Jl1'0Ple<lo4oodolu-

1-..,o;-,9:17

C>oip>tjoo,loooeo,ll!l;tGalut<odo
KIO'IO!lilldo.1-~.

--ddpo<

z~

" " . ':.::::;


.

......, 1111
~... blnariot,-..O<lo

c..~- pon. loop

C.:..,-'1;""'""1o-.i.dpo<
~, -ddpnlodo,

~~: ~~~~=-;,:
:E:=:~d-

Colomblo,1$8

Deaaldod:<1o-.111;ype0o ...

o:::=-...~~ :.::. =~::


~d<IP"lodo--.

~t~~
Oll-clo - 1 1 1
Dil1'<id!>de<liool-..,lMI

V.~.-t.o<lolpuoloOe,

=..~::.\~~:=.'.1'1:lS'I:--~

~---.110

::::~~;::&;

R r

""''

l!lo<trolill<u,otl"",IM
Elow<iliioa-loo,l!0,1815
~.m

(lo-(,~'6

:~;;:'"'"'''..,.

.. " w,,Ra

:;::;~:=::.-. c - - ,...

,_0e_.

~dolp .........
~,,,0e1.1

~.

...i<laloo,l(lll

(l-L<l<f>l<ol. 1(111

ll<W>dl--to,w;
~::=:-iel<T Oe di.luo1611, H

..

Eo-...W...,.-o,ido
Bo<rgloenlooo,ll0,11111
r.nwgia 111- (G~ 193, 111!8
--'<ole,~de,llO

t::olftlpla (!l~ . .
llq11.1Ubrlo,..,_ 1611;doloooba
doo,tliO;<loJl"'dpllodo,131

~...::::~;~=

-6ddot,ftt.prodO<totdo

oolubiUdod,nl
!qlll.......... - 1 ..<glo,'78
11<11.i>'aloo>le,pooo,11113

:=!:u..... .ie
--1.<W"..,;.;,,,de,116
!l.leqal-1r1a,o1J<..,.1>o..- ..
- . 1 S ' l : l -ulu,IN;

en.....-udod1-"flliva1<111B.
lll);eovolo . . . ,-.lndo.do

:::~~iJ&150&do,W
Hld.-W,61

::::::~:::. (=~:.

1114l<otdo-.117

~"l.arori
I0"-00<0~.-old,na
kNooa.,,mpleioo,!ll)l:C011olao1es
..... i.bllld&d (lo""'~ illlill
1oo.. .....i.i.. ... 1o1oc...n-,1&1
1-000.0'-'>tc(loblu),m
K<Mo,"1
1:, ..... llldrtiol1
~i

."";s""'... '..... _

~...:"'~"":.:""...t.:"..11m<11o4

No ...... . . - . 1111
llu1utoo, ... a..i1ooc1Mdod

!fl,.1""-
11--11&

-'"

1<ot-"-111o-.1a
l l . . -. - . 1 7 '

11--.m
11-. .. A....... M.IOS

'--.. .
Obo,loJ,ltl

-.~

~ ....-(lalolo),LTI

~,w::=...~poN,

ful<loo ... , O<l<I, Hll

- .

......._
-.....i..-.17', .......
-~ !1-

:r~Oo-

_.,

'!:.";0..1a11o,.....__,...o1

.....,.,......... ......_...,........
---br<doloo,1111
-p11oo, m

"'='"'allo,ll'i, ..... - . i.

""='-. .... - - r~::::=--:,.,--....-""_, ,........ -.n

~=~

- { LAWo). +I

T,..W.obooln.,11'
T-bn0.trsn4o, ll'
T---r......it,11'

----

T~-:....ii-no..adt

.-,IW:m1'"dot,tf

T\ompodo..O""'"'t.d.117

T01T,llllldad<1oprooi6a,lllli

~ =do -~1:11;

-.1111:....-.MK.mJ

U. .;!

z.::

2,a&

;:3~

!U[

~01 u~ ro-~ 12 :.i ~

e~;

, ~ " !~"'!u~ 111i! ~:


!i: ~"' ! ~"'i :;.:; 2 ::,;~~ni

i!I,!!.

!!id
s:;i!

s.:i; af;,
a ., .. ~ ~'": ::i<!~ ~.e~ ;i:::i

IO:~

2.0 ~.:;~ 11.:;~

.. .. ~
., ..,~

;o:;:

u~

si<ZI

ll.!'~ s~i
~!!; S;il!

:; 5142 ~8~ !il~j

: " !:,.:'~ ~.;~


u

Si,3;

;i:- :ii ~I
d;ad
.:,!!! sd:

l'!d

.. ;

~ ti,~ ~d :::;

~i ~

~ lH1i ~~: i'!:.t~

111.1:;

;;.u

ll"t

it:;

: b;

~'i

:!4

~ llr:;~ ~~~ ~;~

;g;g ~ sa~

l'!.r;
~;:!~ (::"'

1:il:i

, liO::~ ~.:!i

UI
U!

; -=.s~

; ~ .!! ~:2

$! .. :

11

;.j~ 11.:ili

~~~ ~,!~ ~1 11

si": u~ u~ fll.2i !i

-=! !i ! "' ;:!! ;:,!~ ~ S;;l!: :S-'~ !i.t !


..

!J

d il

1.o~

.\IU

Lo~

DEL \:\

\1.1~1, IT.\YflT.~Tl\O

Vous aimerez peut-être aussi