VOORWOORD

In opdracht van het Ministerie van Economische Zaken, dat de hulp heeft ingeroepen van de eerstejaars studenten van Advanced Business Creation aan Avans te s-Hertogenbosch is een scenario ontwikkeld. In dit scenario, dat de samenleving in het jaar 2030 zal weergeven, staat de rol van de natuur centraal. Het scenario zal bijdragen aan de NatuurTop op 22 juni 2013, waar vooraanstaande personen uit verschillende branches bijeenkomen om de rol van de natuur in de toekomstige samenleving te bespreken. Het doel van het scenario is om de aanwezigen aan te zetten tot discussie over de rol van de natuur en wat daar aan kan veranderen.

INHOUDSOPGAVE
VOORWOORD ................................................................................................................2 1 INLEIDING .................................................................................................................... 4 1.2 RELEVANTIE ..........................................................................................................4 1.3 DOELSTELLING......................................................................................................5 2 TOEKOMSTANALYSE ...................................................................................................6 2.1 SELECTEREN GEBEURTENISSEN ...........................................................................6 2.2 GEBEURTENISSEN CLUSTEREN .............................................................................6 2.3 DRIJVENDE KRACHTEN ANALYSEREN...................................................................7 3 SCENARIORAAMWERK ................................................................................................ 8 4 BASISSCENARIO ...........................................................................................................9 5 HET EXPERIENCE PLAN .............................................................................................. 11 5.2 ACTIVITEIT ..........................................................................................................11 5.3 OPZET ................................................................................................................. 13 5.4 AFBEELDINGEN...................................................................................................13 BIJLAGEN ...................................................................................................................... 14 BIJLAGE 1 .................................................................................................................. 15 BIJLAGE 2 .................................................................................................................. 16 BRONNENLIJST .............................................................................................................17

1 INLEIDING
1.1 AANLEIDING Na ruim twintig jaar natuurbeleid is het tijd voor een herbezinning. Het beleid is in een nieuwe context beland. Ontwikkelingen rond klimaat, waterveiligheid, gezondheid en de leefomgeving creren nieuwe vraagstukken die ook de natuur raken, wereldwijd blijft het biodiversiteitsverlies toenemen, maatschappelijk verantwoord ondernemen heeft een vlucht genomen en ga zo maar door Voor welke toekomst staan we op het gebied van natuurbeleid en welke lange termijn keuzes brengt deze toekomst met zich mee?i Deze vraag staat centraal in het scenario dat is ontwikkeld voor het Ministerie van Economische Zaken. Door de ontwikkelingen in de natuur van de afgelopen jaren, is het nodig om het natuurbeleid op de schop te nemen. Hiervoor heeft het Ministerie van Economische Zaken haar handen ineen geslagen met eerstejaars studenten van de opleiding Advanced Business Creation aan de Avans Hogeschool te sHertogenbosch. Het resultaat van deze samenwerking is een scenario dat duidelijkheid moet bieden over de gang van zaken op het gebied van innovatie binnen de natuur tot aan 2030. 1.2 RELEVANTIE Dit project is persoonlijk relevant omdat er een bijdragen kan worden geleverd aan de natuur en de maatschappij. Met dit scenario kan het Ministerie van Economische Zaken geholpen worden om tot nieuwe inzichten te komen. Het is een mogelijkheid waarbij ABC-studenten zich op de kaart kunnen zetten bij de Nederlandse overheid. Daarnaast is dit project voor de maatschappij relevant doordat ontwikkelingen rond klimaat, waterveiligheid, gezondheid en de leefomgeving invloed hebben op de maatschappij in zijn geheel. Een goed beleid zorgt voor continuteit, verbetering en innovatie. Ook voor het Ministerie van Economische zaken is dit project relevant omdat ze zich afvragen of en zo ja, welke verandering van het natuurbeleid kansen bieden. Staatssecretaris Sharon Dijksma wil werken aan een gedeelde visie en een langetermijn-perspectief op natuur om de natuur midden in de samenleving te zetten.

1.3 DOELSTELLING De NatuurTop, bestaande uit (natuur)organisaties, bedrijven, provincies en overheden, aanzetten tot interactie en discussie met betrekking tot de natuur in zijn breedste interpretatie. Dit wordt gerealiseerd door een toekomstscenario rond 2030 op te stellen. Er wordt een experience gecreerd aan de hand van een rapport en Visuals.ii Het doel van dit scenario is dus het aanzetten tot interactie en discussie van de aanwezigen op de NatuurTop. Aan de hand van het scenario wordt in plaats van een standaard presentatie een experience gecreerd. Hiermee worden alle zintuigen van de aanwezigen geprikkeld, zodat de aandacht niet wordt verslapt. Doordat er een discussie wordt gevormd, stimuleren de aanwezigen elkaar om met goede ideen te komen. Op deze manier, en door middel van het scenario, kunnen er hopelijk oplossingen gevonden worden voor de problemen op het gebied van natuur.

2 TOEKOMSTANALYSE
2.1 SELECTEREN GEBEURTENISSEN Om tot een zo goed mogelijk scenario te komen zijn er als eerste 70 gebeurtenissen opgezocht. Al deze 70 gebeurtenissen hebben allemaal op een of andere manier met de natuur te maken. Deze hebben we allemaal op een groot A3 vel geschreven (Zie afbeelding 1 in bijlage 1). Hierbij hebben we alle 70 gebeurtenissen op de onderstaande manier geregistreerd om zo tot nieuwe aandachtspunten te komen. Ook zorgt het ervoor om een argumentatie te formuleren en daarbij ook specifiek en concreet te zijn over te gebeurtenis. Voorbeeld format registratie gebeurtenissen: Gebeurtenis De urbanisatie Domein Sociaal Economisch Tijdszone Huidige Toekomst ontwikkeling Bron http://www.marketingfacts.nl/berichten/trends-tot-2100-deel-52020-2100 Stakeholders Mens Natuur Planeet

2.2 GEBEURTENISSEN CLUSTEREN De eerste stap was 70 gebeurtenissen opzoeken waarna stap 2 is om de verzamelde gebeurtenissen te clusteren en met elkaar te verbinden. Hierdoor kun je de drijvers vinden die verantwoordelijk zijn voor de continu veranderende wereld. In afbeelding 1 in bijlage 1 kun je zien dat de gevonden gebeurtenissen in 10 drijvers geclusterd zijn. Elke drijver heeft zijn eigen kenmerk gekregen dit is gedaan door middel van vormen te gebruiken zoals: driehoeken, rondjes en vierkanten in verschillende kleuren.

Overzicht 10 drijvende krachten: Drijvende krachten Domein Biodiversiteit neemt af Sturen op MVO Educatie Sturen op wetgeving Natuurbeleving door bedrijven Biomimicry Initiatief zelfvoorzienend Trek naar de natuur Innovatie gaat door Natuuraantasting (rampen) Sociaal Sociaal Sociaal Politiek Politiek Sociaal Economisch Technologisch Economisch Sociaal Sociaal Economisch Technologisch Politiek Sociaal

2010-2020 Verandering Trend Trend Geleidelijke discontinuteit Geleidelijke discontinuteit Trend Trend Trend Trend Trend / Geleidelijke discontinuteit Abrupte discontinuteit

Onzekerheid Onzekerheid Pre-determined Laag Laag Middel Middel Middel Middel Controversie Controversie Controversie

2.3 DRIJVENDE KRACHTEN ANALYSEREN De 10 drijvende krachten die zijn door vertaalt vanuit de gebeurtenissen worden bij stap 3 gepositioneerd in het impact diagram. De drijvers met de grootste kernonzekerheden zijn interessant voor het schetsen van een toekomstscenario (groene vlak). De drie meest onzekere drijvers zijn: trek naar de natuur, natuuraantasting en innovatie.

3 SCENARIORAAMWERK
Uit de ontwikkelde toekomstanalyse vorm je een raamwerk. Het raamwerk vormt de basis voor het ontwikkelen van scenarios. De assen van het raamwerk worden gebaseerd door de drijvers met de meeste kernonzekerheden: factoren waar de organisatie geen invloed op heeft. Met het onderstaande assenkruis kunnen vier verschillende scenarios geconstrueerd worden. Dit doormiddel van twee kernonzekerheden:
Trek naar de natuur (Back to nature) Innovatie <-> Technologie neemt natuur over <-> Geen resources, geen innovatie

Trek naar de natuur - Pamper planet - De-urbanisatie - Urban farming/agriculture - Groen in grote steden - Vooruitgang: de moeder aller trends - Meer dan natuur alleen
(waardering voor natuur als een op zich staande kwaliteit neemt af )

Innovatie - Biomimicry - Infrastructuur 2030 - Idle sourcing - Woningmarkt

Wijze benadering:
Perspectief

Raamwerk als ruggengraat

Assen beschouwen als Scenarios Kiezen als

Ruggengraat

Aantal drijvende krachten relevant voor raamwerk 2

Harde waarheid

Onderling vergelijkbaar

Klassieke benadering om het behapbaar te houden

4 BASISSCENARIO
Terug 2030: terug naar de natuur Richting het jaar 2030 zijn er een hoop veranderingen waar rekening mee gehouden moet worden als burger, de overheid etc. Er zijn een aantal trends die hier op in spelen. Die verder uitgelegd zullen worden in dit artikel. In het jaar 2030 zullen er in technologie als natuur een aantal grote veranderingen te zien zijn. Woningmarkt De trek naar de natuur zal sterker worden. Naarmate stress toeneemt door allerlei economische factoren, willen mensen de rust en ontspanning vinden. Hierin kan de overheid een bepaalde rol nemen door de richting van bouw in de natuur te bepalen. Namelijk biomimicry met betrekking tot de huizen. Op deze manier blijft de natuur behouden omdat de huizen een natuurlijke vorm zullen houden. De burgers zullen hier ontspanning en rust vinden. De bedrijven zullen zich hierin moeten laten zien door middel van duurzame bouwmaterialen en het ontwerpen van de biomimicrysche en wellicht CO2-neutrale huizen.

Infrastructuur De toekomst van de infrastructuur hangt in de lucht. Verwacht wordt dat de infrastructuur de lucht in gaat om de grond en de natuur zo onaangetast mogelijk te maken. Naarmate de toekomst vordert wordt verwacht dat al het verkeer in de lucht zal plaatsvinden. Zoals er nu al autos zijn die kunnen vliegen bijvoorbeeld de PAL -V, een Nederlandse vliegende auto. De overheid kan hier als stakeholder een grote macht in hebben door de infrastructuur te blijven bepalen. Hierdoor zal de natuur ongeschonden blijven en zal er meer leefruimte beschikbaar zijn voor de samenleving.iii

Urban farming Het fenomeen Urban farming zal naarmate de leefruimte stijgt steeds meer en meer gedaan worden. De ruimte binnen de steden zal toenemen naarmate de trek naar de natuur doorzet. Zo zal er uiteindelijk een mooie spreiding ontstaan in de samenleving. Rustigere steden en een natuur die er nog steeds als natuur uitzit en door wetgeving nog steeds als natuur aanvoelt. De burger zal hierbij zelfvoorzienend kunnen worden. Daarbij ook uiteindelijk de rust in de stad vinden. Bedrijven kunnen gebouwen bijvoorbeeld aanpassen zodat dit mogelijk wordt voor de burger.

Duurzame schone energie Om de wereld zo leefbaar mogelijk te maken moet de overheid toesturen op een schonere en duurzame wereld. Hierbij moeten de bedrijven ook hun steentje bij gaan dragen. Momenteel is het maatschappelijk verantwoord ondernemen(MVO) een grote trend. Hierin dragen bedrijven hun steentje bij aan de maatschappij. Een gevorderde vorm hiervan is uiteindelijk gebruik van duurzame schone energie. Een voorbeeld van duurzaam en schone energie in 2030 is om onze eigen energie uit algen te halen. Er zijn nog veel meer technologien die ontwikkeld worden momenteel en uiteraard zullen het aantal zonnepanelen en windmolens toenemen.iv

Er kan geconcludeerd worden dat er veel belangrijke veranderingen gaan komen in de periode tot aan 2030. In het scenario lijkt de toekomst in veel opzichten niet meer op de huidige tijd waar we in leven. De natuur staat centraal in de samenleving en wordt in veel opzichten gebruikt om de mensheid te helpen. Energie wordt steeds meer op een duurzame en vaak innovatieve manier uit de natuur gewonnen. De mens past zich ook steeds meer aan aan de natuur op diverse manieren. 10

5 HET EXPERIENCE PLAN 5.1 HET IDEE Om een beleving te creren tijdens de eindpresentatie is het idee bedacht om de eindpresentatie in de vorm/sfeer van het journaal te weergeven. Dit omdat het de mogelijkheid biedt om over te schakelen naar de toekomst. Hierbij zal de presentator twee verschillende personen te spreken krijgen die beide hun nieuwe levensstijl laten zien in 2030. Deze twee beelden worden weergegeven in de nieuwe natuur en beelden uit de nieuwe stad. Deze beelden worden vooraf de eindpresentatie gefilmd. Met dit concept wordt geprobeerd om een experience te creren door de luisteraar mee te nemen naar de toekomst in 2030. 5.2 ACTIVITEIT De scene van NOS nieuws: NOS nieuws - opening: (Patrick) Goedemorgen/middag. In s-Hertogenbosch is vannacht lang doorgewerkt aan een technologische ontwikkeling. Deze ontwikkeling houdt in dat we contact kunnen hebben met de toekomst. Onze verslaggevers Niels van Weerdenburg en Jorrit Bezaan staan nu in het jaar 2030. We schakelen door naar Jorrit Bezaan. Jorrit kom er maar in: Samenleving in de natuur: (Jorrit) Ja, bedankt Patrick. Zoals je kan zien sta ik in de natuur en staan hier wat mooie huizen gebaseerd op biomimicry. Deze is in de vorm van een opengebarsten ei. De woningmarkt hier in de toekomst wordt in de natuur steeds aantrekkelijker voor de burger. Maar deze trek naar de natuur wordt wel sterk gereguleerd door de overheid. Naarmate de tijd zal vorderen zal de overheid er steeds meer en meer aan doen de natuur zo goed mogelijk te behouden. Zie die weg daar op de achtergrond bijvoorbeeld. Deze weg is een aantal jaren geleden aangelegd. Door de nieuwe wegen in de lucht te bouwen is het zo dat de bodem van de aarde zo min mogelijk aangetast wordt. Zoals te zien op de oprit van dit huis staat er een nogal aparte auto. Deze auto kan rechtop de lucht in. Waardoor het wegennet op de grond dus is verdwenen. De grotere wegen in de lucht zijn behouden vanwege het feit dat de auto goedkoper rijdt op een wegennet. Naast het huis is een mooi tuintje te zien, waarin dus gezien kan worden dat de mensen in 2030 zelfvoorzienend en gezond willen leven. Hier in de lucht is de nieuwe vorm van transport en openbaar vervoer te zien, dit gaat onder de naam Hydrogenase. Deze vorm van transport wordt gepowered door zeewier. Vandaar ook de vorm, gezien het verticale groeien van zeewier. Deze luchtschepen zijn langzamer dan vliegtuigen, maar hebben minder infrastructuur nodig, gezien ze kunnen landen op het water op een verplaatsbaar platform. Het leven hier in de natuur geeft rust en ontspanning aan de burger. Dit was Jorrit Bezaan voor het NOS nieuws. 11

Terug naar jou Patrick. Patrick: Ja bedankt Jorrit, wat een wereld daar in 2030! We hebben ook nog een verslaggever in de stad staan. Niels van Weerdenburg. Niels waar sta je? Samenleving in de stad: (Niels) Hallo Patrick, ik sta momenteel in Utrecht. Zoals hier te zien achter mij zijn de straten begroeid met allerlei verschillende prachtige natuur. Er is hier nogal wat ruimte om goed te leven. Veel gebouwen worden dan ook niet meer voor de originele doeleinden gebruikt. Zoals te zien achter mij staan er 2 flats, de ene flat is een prachtig voorbeeld van urban farming. Dit is een oude parkeergarage waarin elke bewoner in deze regio van de stad een deel heeft. Zodoende kan er alles verbouwd worden en is iedereen in deze regio zelfvoorzienend en gezond. De flat aan de andere kant van de weg daar is een zogenaamde Pods flat. Deze flat reguleert de Pods naarmate waar de zon is en waar deze zo optimaal mogelijk gebruikt kunnen worden. Om het even goed uit te leggen, De Pods zijn de witte blokken aan de zijkant van de flat. Hierin groeien zeewieren. Deze kunnen verticaal groeien, waardoor ze dus op deze manier gebruikt kunnen worden. Uit het zeewier wordt energie opgewekt. Die flat is door de optimalisatie met de robot armen volledig zelfvoorzienend qua energie. Hierachter mij staat ook weer dezelfde auto als in de natuur bij Jorrit te zien was. De wegen in de stad worden ook niet meer gebruikt zoals vroeger, alleen pas nu wel op in de lucht voor botsingen! Dit was Niels van Weerdenburg voor het NOS nieuws. Terug naar jou Patrick. Patrick: Bedankt Niels voor deze inbreng. Zo te zien gaat er de komende 17 jaar behoorlijk wat veranderen. De natuur staat namelijk centraal in de samenleving. Ik denk zelfs dat de natuur gentegreerd is in de dagelijkse samenleving. Iedereen gebruikt de natuur voor allerlei doeleinden en de natuur helpt ons ook weer voort. En dat was het, het volgende NOS journaal is om .. Een fijne dag nog. Het filmpje wat hiervoor gemaakt wordt is op dit moment nog niet beschikbaar. Deze zal later toegestuurd worden.

12

5.3 OPZET Het doel is om het idee er zo echt mogelijk uit te laten zien. Dit door middel van de intro en andere uiterlijke kenmerken van de NOS uitzending over te nemen en dit als begin van onze presentatie te gebruiken. 5.4 AFBEELDINGEN

13

BIJLAGEN
BIJLAGE 1: BIJLAGE 2: Afbeelding 70 gebeurtenissen Overzicht relevante informatie basisscenario

14

BIJLAGE 1 Afbeelding 1: Overzicht 70 gebeurtenissen

15

BIJLAGE 2 OVERZICHT RELEVANTE INFORMATIE BASISSCENARIO Externe stakeholders - Burgers - Bedrijven - Overheid - Rijk en provincies - Gemeentes Keyfactors - Woningmarkt - Infrastructuur - Technologie en natuur meer in aanraking met elkaar (of worden gemengd) - Wildgroei aan gebouwen - Vastgoed - Technologische vooruitgang - Leefruimte - Samenleving - Duurzame schone energie - Urban Farming Scenariokarakter Verandering: 1/3 trends en 2/3 geleidelijke discontinuteiten. Tijdhorizon De scenarios richten zich op een termijn van tien jaar (2020). Wildcards - virus uitbraak - natuurrampen

- economische crisis

Drijvende krachten / kernonzekerheden - trek naar de nature - innovatie Raamwerkkeuze en beschouwing - een assenkruis met daarbij de kernonzekerheden als assen; resultaat is 1 scenario. - raamwerkbenadering: ruggengraat.

16

BRONNENLIJST
i

Modulebeschrijving project blok 4, 2013 Modulebeschrijving project blok 4, 2013 iii http://www.nu.nl/auto/2779256/nederlandse-vliegende-auto-maakt-succesvolletestvluchten.html iv http://wisdomofthecrowd.nl/2012/10/29/samen-slimmer-in-2030/dia14-2/
ii

Algemene bronnen: http://www.ivto.org/uploads/files/web_files/handboek-scenarioplanning-d2definitielijst-lowres.pdf http://www.ecodorpbrabant.nl/html/wat-willen-wij/ontwerp/huizen/Aardenhuizen.php Artikelen voor benaming basisscenario: http://www.dezeen.com/2009/10/02/eco-pods-by-howeler-yoon-architectureandsquared-design-lab/ http://www.duurzaamgebouwd.nl/society/20091221-drijvende-stad http://www.nuzakelijk.nl/innovatie/2656968/omarm-technologischevooruitgang.html http://environment.nationalgeographic.com/environment/photos/urban-farming/ http://www.emerce.nl/nieuws/groene-mobiele-mashup-finalist-tele-atlas-wedstrijd http://www.skyscrapercity.com/showthread.php?t=1149547 http://www.ecodorpbrabant.nl/html/voortgang/publiciteit.php http://www.wikistedia.nl/2011/06/vastgoed-2030-vereist-synergie-tussen-stenenen-mensen/

17