Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
ix^-.
M-^m
/"'..,>
r-
y 5^
J^
UNCANONICAL GOSPELS
AND OTHER
^V1HTINGS,
LANGUAGES:
Oxford.
PAR T
I.
D.
NUTT, 270
LONDON STRAND
1852.
PREFACE.
It is well
known
New
exist-
which profess to be the production of the apostles, their contemporaries and inmiediate successors. These writings appear to have been current among Christians,
of various sects, either heretical or orthodox, at a very
early period
and
it
is
the
false
at
some point of
time, not
who
For this opinion there is no sound written evidence, and we are not justified by history in saying that any express council was held for this puqoose at
it
much
weight in
New
Testament.
It is
The
opinion alluded to
is
probable
611745
vi
PREFACE.
would soon ])e given to the best histories of Christ's ministry and death and other records connected with his marvellous career, and that inferior and spurious works would speedily pass into
that a preference
gratify
curiosity.
their
power
and, as
several
of
the
Apocryphal
of the
Writings were
not to be wondered
at,
many
copies of
at
in his
of Christian
8vo, London,
page
:
xl,
note *, gives
" Almost
generally,
tics,
all
to
the apocryphal Gospels, Acts, &c. may be traced, the early sect of l)occta3, a brancli of tlie Gnostlic
Mystic philosophy into Christianity, said to have been a disciple (originally) of S. John, and who opposed these forgeries to the geimine writings of the Apostles, with the view of supporting the peculiar tenets of the sect, namely that Light and Darkness, Spirit and Matter, are coeternally and cocqually ojjposcd in hostility, that ]Matter is essentially corrupt and sinful, and Spirit essentially pure and divine, a particle in fact of the Deity that our spirits being in this life im])risoned within our bodies, the flesh must be crushed to impotence if the spirit would be free, that this depending on the will of man, an atonement for sin is unnecessary, that, as a means to this, celibacy is to be commended and marriage depreciated, that the blessed Mary was ever Virgin, that the body of Our Saviour was a body only in appearance, and that a phantom, merely, suffered on the cross that the
the introducers of
and
in particular, to
a certain Ijeucius,
PREFACE.
east,
vii
wn
the other
remams
of ancient hterature.
To
this cause,
no douht, may he ascrihed the preservation of so many writings, which evidently once were looked upon as
j);iiiis
tionasthe body
pureand uncoiitatninated,
rejecting the leading principle of the heresy, and condemning the heretics, sanctioned notwithstanding, or at least winked at the circulation
of tlie fables devised by
The
early Cluirch, in
them
in its snp])ort,
"^
of
Christianity,
uinversally credited
among
many
of the
dogmas which
they were grounded upon have, as a mitural consequence, crept The Gnostics, on the other hand, were
sound as regarded the divinity of Oar Saviour, wliich was fiercely attacked by the Judaizing Ebionites. Both sects, although as yet in the germ only, were manifesting themselves during the latter years of S. Jolui, who wrote his Gospel to vindicate the truth both from one and the other. Leucius is said to have been Greek, and was evidently a man of genius and taste, but his writings have been so disfigured and interpolated that it is very difficult to distinguish between his own statements and those of his successors. Many indeed of the pseudo- gospels, traceable to him in their origin, are, as they now appear, puerile in the extreme f, some of them even imj)uting
malignity to Our Saviour's childhood. The reader may consult the' Histoire Critique du Maniclieisme,' by the learned Beausobre, second part, secoiul book, torn, i, pp. '337 42 1-.
Note here
by
G.,
writings
letter."
" The condemnation of a number of the Apocryphal Pope Gelasius .seems to have proved (ultimately) a dead
Gospel of the Infancy of Christ,' Joseph was and whenever he made his chests or tables too short or too long, Our Saviour would touch, or stretch out his hand towards them, and they expanded or contracted to the correct dimensions."
'
* E.
according to the
vii'i
PREFACE.
genuine Christian scriptures, but now are only regarded as historical records, and are treated, as far as
religion
is
The
first
publication, in which
New
and Abgarus,
of
To this succeeds the work of Michael Nkander who published several of them together with the second edition of Cateclicsis M. Lutheri parva Lntlna,
Basil. 15()3, bearing tlie following title
:
"Apocrypha
apud
et
Christo,
Maria,
Joseph, cognatione
veteres
ct
necdum
edito hactenus)
ex Oraculorum ac Sihyllariun vocihus, gentium etiam testimojiiis, dcnique miiltorum veterum auctornm lihris
descripta, exposita et edita
Grcecolatine, a
Michaele
Neandro
Soraviejise.
A
with
second
tlie
was printed
the addition of Prochorus's Life of St John the Evangelist, as indicated by the additional words in the
title
page
Joanne
PREFACE.
evangelista et tJieologo historia Grcecolat'tna
ix
nunquam
Monumenta SS. Pat rum Orthoedita, (lojcograplia, a Gnjnwo Basil. MDLXIX, containing the work of Prochorus in addition to the
In
1.3()9
a])})eared
in
Barre labore
digesta,
et
industria
castigata
atque
per
ordinem
Parisiis
MDLXXXIII contains
Paris, Cologne,
and
Lyons
Apocri/pha
para'netica,
philologica
cum
versione
Ilamburgi,
MDCXIV.
This collection contains an extract from ChrysosStella
tom De
not
magis
visa,
been
previously
given
the
collection
of
Neander.
All these collections were, however, entirely super-
Hamburgh
in
third volume,
title
came out
in 1719,
collectus, cas-
testimoniisque,
censuris et
animadversionibus
illustratus
D. Professore Publ.
tio
Gymnasii Rectore.
Edi-
secunda, emendatior et
tei'tio
X
venali,
PREFACE.
aucta.
Ilcnuhurgi,
Cliristopli.
sumptu
Kisncri,
vidua'
Be/tjaui.
Scliilleri et JoJi.
Ao
\~\^).
The
tliird
work
of the contents
which
it
volume.
But
it
is
tliat
the
learned editor of
tlie
numerous
found
The
is
the Codex,
the
niXdrov, a transcript of
which was sent to Fabric! us l)y Gustavus Schrieder, chaplain to the Danish ami)assador at Madrid, and
afterwards pastor of
Tlie next editor
tlie ciiurcli
of (iluckstadt.
witli
who
occu]iied himself
the
Apocryphal
writiii;s of tlu-
Niw
'I'cstament
liis
was the
work,
at
publislit'd
at
Oxford
this title
new and
of the
full
mcihod
of
.s('f/l/u<r flic
canonical ausubjoined
thoriti/
Xcw
Testament.
To
xcliich is
Matthews
In
Mr
volumes.
:
Reverend
Jeremiah Jones.
Oxford
at the
Codex
of
Auctariuiu
Codicis
Apocryphi
Novi
Tcstamcnti
PREFACE.
Fahrkian'i, ah
xi
Hauivce, 1801.
Codex, l)ut tlie text is so inaccurate that the vohnne was thereby rendered coni]Kiratively useless. The same year produced also another work ])rofessing by its title-pa^^e to be more complete tliau any of
the preceding
Hadamaricc
in its
SO
but
in
this
its
volume,
text,
curate
contents.
In
1S23
a s])('cinu'n of a
edition of the
Apocryphal
fortli
New
Tes-
this title
S.
et
Joannes Carolus
Tli'ih, Phil.
Doct.
et
Theol.projessor P. E. in Academia
est nutitia uherior novce codicis
Fridericiana.
Prwmissa
Lipsice,
1823, sumpti-
Nine years however passed away before the learned editor resumed his labours and at last in 1 832 he published the first volume of a collection which was intended to comprise every thing that was found in
;
all
The
Ubris editis et
xii
PREFACE.
Gall'icams, Germanicis et Italiilluslratus opera
tlieol.
manuscriptis, maxbiie
cis, coUectiis,
iiot'isquc et prolcfromenis
et
doetoris
hujusque in aeademia
Fridericia
Hdlenai projessoris.
Tomus primus.
Guilielm i
Dr Thilo could
or
printed
editions
manuscripts
intention to puhlish in
two
otlier
E})istles in like
now
passed and
tlie
labours of
all
Dr
Tliilo
still
remain suspended
never,
in
proba-
Meanwhile the previous editions of separate portions, and also Thilo's own volumes have become scarce, in addition to their incompleteness, and it has, for a loiiu' time l)C'en impossible for a
bihty, to be resumed.
outlay
of
money and
trouble, to
form a com])letc
and
been gathered of these ancient records, the present volume is now j)ublished, with no
library all that has yet
contents
and
even
this
is
to
be
have appeared
in
exist in
manuscript only.
modern
1,
lan-
guages have
We may
2.
mention,
Collection
d'anciens Evangilcs,
Loudres 17G9;
PREFACE.
xiii
These remarks may suffice to point out what has been done before, and what has been the purpose of
this
voUune.
subjoined table shews the contents of Part
I
The
The second
ample notices and fragments of such other apocryphal writings as are supposed to have been lost.
De
vita, fatis et scriptis Jo.
Tolandi," prefixed to
Nazarenum,"
Hamburg!, 1722, ed. II. Collection of several pieces of Mr John Toland, Lond. 1726 vol. I. p. 350 103. A catalogue of books mentioned by the
is
CONTENTS OF PART
I.
I.
Thilo.
Fabriciui
II.
Evangelium
Int'antia: iScrvatoris
.4;-a)i/c"tf
12
03
III.
Fragmenta
Scriptorum
Apocryplio-
rum
1.
])nc sc fcruiit
....
in nionte
25*
p.
Olivarum
25*
i,
307*
2.
Salvatoris,
.
qua?
,
de
.
ccclo lapsa
.
Latint
P-
2a*
.3.
Fragmenta
llescriptum
tj)i.slol;e alius,
Latine
&:c.
4.
Cliristi
ad Abgarum
cum
fircece
V.
Marioe,
57
de
.
319
337
i,
19.
VII.
HG
90
Grrt'C(?
401
IX. Liber
apocryplms
Saiidti
.
Joannis
.
.
Latine
142
884
213.
i,
ThomK,
Greece.
Ab-
dia, secunduifi
Latinam interprcta. .
25G
387.
* Mtr*' ^V^'
'
*-*-'*^
JUL
aJ'^^
cU*-:
,_-..>r^,
.,Cj;^
J^ >
\^jlaij>"
.Url'^iA-^lJ
^j^
'^VJ
i^-'j
i^ A(!l
U>
j^Trr-rl-^^
t-Wj
iU!l
^^
iiy]^
/..,J^^ JU!^
t"r^
'^
I'j-r"-^
^^^
^^^jJUll
l\ki5l
^c
^a<^3
icL
LL^Ij
JU!1
l:J.
Jrr*^
jj-*
J^l? (^^
J-^
^-^
"-^^-^
- (*t:*.-^v (^'
^ U^
<)L)^
U^j
bl^
\f^
ji).?^.
^'^'^ ^^^
c^^^ ^*y^
i'jcs"^_j
^^ji^
^:>-\^
^^* J^
J--^^
1
cl/SJ^ CUU^^
Jcv.^
\~--^.
2
^
^J1
^<]
d:Ji
^^\
^i^l
\se, I/.
(*1
^l^
\j^
^.JJ\
j^,jc4--j
t_jijcij
^j-ls^t
^^*ii
(^j
\a^\ iSibj
^-iij\^ (j;^-'^
.V...-r^lj
j^^
(>d'-5^'^
ll5Uc\
^-r*'^
o
3.
^^
A^L<J^
^^^
(*:'.r^
ci^ilxi
JJj.X(3Ji
fcc-:J
(J-*/
^^
jj
ivT*
c->^\
ai^lsM
L^_jJi]\
'\jj>j^\
^Q\
^^j
Ul J-:-^
'-^^-^~~'
iiT"
'^^
nrrr.
"--^xJ /^^*J
')~''^
^-^ J^^ J
^^j.'^\
^]}i\
^tcj
J^
j^.y^
J^ cjy ^1
"^L-iJ^ ^^^jTsT
liJoi
4.^^^_^
l;\-j;^
VVl?
^
^"i
liiCl-i
^^
<^i^l
^ii'Ti
LiJj
icU\
uJ^ij"
Jj
1j^_
4.
iLJJ
As^a)^
d^xjy
\j,[ij
J-jL)\
l^'^*'^
<d--o ^i-ji
/Jj\
j^\ ^-^j
"^^^
iJ-:,'^^ '^-^^.
j^^ ^.^^
Ls*^*^
J^
(j^ Ai-
iJ*^j
*^-y.
t^
^L*J1
Jw
<^-
JL^ '^J'
'^.'T'*^.
^f"*"^ J^^'J
c^rT^*^
'^^
tJ>
^r^uSj'
I.
*^yi^\ Lli3i
^-y-:'.
Lrrr:'.J
/!
J^V.
/J
^J'^
Jfrr^j
"^i^J
^'
4^ji^\ iSl^j^
jci-lj
iXjliJl
*^^
J^f^^ '
4-?
^\
u_a^^
^ J^j
^_cJ^
^V A^^
<J
jjli
U>^
f-^'j "^^y
ivf*
^y.
(,_^ji>j^
^i-lkj
,^cr>rr~^j
(.jrrr*-
^^'^^^
t^jUi ^li^
i^^i^'
u-fl-.;^, ^^^-ri-lj
t^
^/'^^
^"^ U^'^^ji^'
jj\ ^JloJ^
j\ii
^^^ i^^jxXU^
(*:'.J^
^\Sj
L5^J^^5
^{
L5^^
jo-lj
J^l
>
v^*^^ ^yi^.
^^ ^r^j ^^
J^
JUJl
t/-^-*^^
t^r*^ J--*^
z*.;:-*
-4-j^ k.::-^
Jj
iaJi
<dlftij|^
s-^
J^ ^j^
0^ (^^
12.
Ijub
iUJxL' iJwa-
^.jJj
^cjJlyiJ^yL^ JU1\
* Lli
i^\
<-_jJl
JCa ^U
JL^,
^\^
i-j>J\
J<-Jb
Jl
c_j1
Jd^Jj
aj\
(^ir^-^^'ji
j...^ ^l^
i^j^ li\J\"
^l_jT;c
J^
L 13.
*-lil\
J/^-*
J-j;^ ^Ul^
JJi)
^^
(.j^vv^
*^^^
A^j jj
jL^iSl Jio
J^
\L=^^
joji.i)
;^ip-j
(*:r^
'i\j^ }^
'*?*' *^^
J^
^U^\j_j \j^
^ \A^ ^
"^-^j^
^
^
iU-j
^_e:J^
U-J\ <::^s^
^\
ijLlsH
\J^^
LS^^.
(*^.
t^ (^
Mi^
^^r^.
J^ Ji^^ 4
-^
lT^ ^-^
^y
J^"
I.
HisTORiA
-i^:?'^*-'
Jo.sEPiii
Fabui Lignarii.
-<
(JJ^^-i^
/to'
^^_j^l
tj
^\^^\
^j
^c"^
^)*-"V.
^_,
S-'S'^^
t_5^.iL-*h
jUll
^.^
^,-i;
j^-
^LJ\ Jl
c-^^aJ
^jSJ
Jt1>\^
^j
U JS^
^U^
cM
Ijjb
J^^J J^
^rfM'.S
i^Ull
<L.;Jc
ci
^^
J\
U-
JmJ
^l^_j
14.
^\
<j1
Lj,->jI
i'jo-^j
i!i*-j
l^"^ J*jj
l::^'1<j
**sio
uy*^jlj
^^1^1
^^\
^J\^ Jij
Hi
t\
^^"^^
^\
^j^i
jyl\ ^jL\
Ujcx
jUj
ir^Usni\
al*:^
IaL>-
Liu
If^jc
^oi
<L>jj
S-V'^ '^^j
*'^
-^^ ixjs::^
^J^^l
^\
^^jJ\
J:J\
U-U"^::^^
^\
Ti^ii
^\
^/
^yi j.=i^
Jj^n
6*
Jjj3\
i"V.l/*^^J
'-r'j^^^j
^-^Ij
cU-.
Jj_]\
l::-^^
^-iJJl
j^\ ^i^
i^_j5^
jrsT
U^
(^ U
JU
l^iiLi.
^5Jj!
<OJi
^^
-;i-:'.>^
j^=J^
"^^^^
ci^-iii
(..5--^
-k^!^
Jj^^ ^[J\
^\si ^j:i\j
JU\
cli^lil
Ul
i^
j^l
Jliij
U<A
Lli2lj
J,:J^\ Ji-,1^
i-a-:^.
^\
V.
tl^
(Ul
15*^ (5?^*
f^^:*.
is'*^^'*
f.>~V.
S:^^^
(*^^^
t T^-
^"
<-^-^j'>*
(*^
4j
>.i^
4 A^
^
-^
c--X-o^j ^-l^^
^^^ J J^
4 *^^
Jjlj
^ J^^r'
V.
^^'^
I.
c:-.vjjs?
ci:U-<^^
j^^r-*
(^J
i^i^l^
'i^-J^
uL^j^ ^^lij
j^j.^ Jl
ll^^
i^^J (Jjjuc
Ij^
^_5^.'5^j
^^-i^
uliiij'
j^X*i
%.Li>i,j
Ji^
Uj *'^^.
Lf^^
'^^
tJ'i^^
^j^
18.
iiVlil
*^-VjJ
-^'^^
*^iy^
^e-o\
c^jJ
^?jJ\ ^ICJ\
Jl cuUjj
<L-1^
i^Uall
^\
^^j^
cJ^io
19.
<i
jJluj
J\
<-^SV^^ f!:^^
t^y '^J
'^4;^
'^^'
l/^
'^'V-
^^*^y ^y^
cJ^
J^
>r?^J
J J^'
u^J
U>.j
^^
t::,.ws.^
i^Ju-.5>-
ifj^jb
l::-^Jj
^'^
IJjU^
Jj^'
IjJJ
uVi
<U^j
^rj^sl^
(Jy< ^^5
,^^,.^j J.J
Ls.-*
J-j^\i t->^_
f^.--^^
Sr
l^V^J
l5'V*^''
f*^^
^^P-^>11
J^ ^b j^ Jy\
l3^^"^^;i
J\ J^
l^J ^l::.^.
^1
1>aLj. *fi-^.
^}
\j-^)
^\
j._^,
(Jj
^r^j Jj ^"^
W^
y
.^
23.
Jj \\. A^j
JU\ ^^
^:'.^^
J
cjU
^.^1
^'j
Aj\
-^l;
'^'^'\^^'>J
^^j
*l*j
1^
<j
ij
t'.G^<4Jl
\^s^^
jJ
sSI^\
s>-\
^^j
<Ui^
J
Lc
J^
^;^^V-^
(id>^^
e"-^^
^^^
liT^^
j_/Aj
L::^*^;_ji
.'b
U.j_^^
aji
>-
^J^^ 24.
(Cj\
c:.?^^
j^l
Jt^
ci-^liij
LCJIj
^_j^r^ cute Si
ij\
^^a^
\^j^
tl53 J
irjJ_jl
^j*-^~j
Uli
Sii\
J\
i-jU\ ^.Ju^\
^Ull Jl
25.
ijA) )jC'j
A^^
\j\>- >jiUj
l^j*xij
Ul J4^\j
Sj^\i!i\
JJ^1
,^^_j
I^^.c Ax-;Ut
^iUl
(ij
^J^W^ icU\
^\
^^liJ^
icU\
I.
*
J, J
l
l^
*a-j^,
C^t^^
iJ
-f^^^^
<0
Jk*. ^^*^j
jj
^j
tij^l
aiarl^
CJJs. LL^.
c^Jj^.
26.
^^
V.
'-ii'^^^
^-ij
J^ ^:'.
^|j
CS-^^j
iSsA^
ijXJi,
jjusi
jji
ay cic^\
uii
^'li
^ ^^^
fc_>>^^
^jj\ ^Ki\j
jjuJi
^\
<d
^j,Jj^-Jii
^;Lj1
Jill
jc^r-^l
^<^^
(5^
^j
*-r^"
^
^ja^\
0*^5^
^lC*i^
^1
i;:^;x*]l
Ujj UU-
Uii
J^^ 27.
(J^\^
^:i^
^y
^^'^y
^^^ c;:^
i^jc>-^
*^^^
^>^
^^
j*.^
\j^ cj^j
^ \^.^
uy.^ ^^01
ij,
uj:a:j
*i2*J\
.jcjlj
j-a^
J^ ^^^ ^i^
^j.!^
j*^J^
Cl^yjj
^V.^"^
jJ:S^\
Tg\
^*-^
a:*i^
J^ jkJ2
^fjJ^
c^'^^
l^3
28.
10
Js^lj
J^AJ\
\jJ^
cL/lLc^ ^iJl
^\
JJJ^
J]
<Li
^-r^rr^t^
JUSl
jj&
J
til)
l^iU
Lljl
^^U
J*ij
^j
'-^^ J^
L-j^!l
(j^
cuyi^ ui^j J
(Jl
Jli je-\
*^^
UJl
dJl Jlj'
<L^\ Jl ^ij
<sJ.\
^sr ^^\
w^-'^l
Jj
^Ifi- c:-\^l^
ti^-^^ d-J.^b
<!uLc
j,Ls^
^\
lii:*-
<^-lc
(^_^..^ "^rf^
^,1
;1^
<uL:
J^ dJ^j^l
iJljy
^jT
JU!^
^_j-li:"\
jSi\
Li^i
..^1
^l^
|*jT
^U-
J=^m Jj ^,-JU-j^^
l)^
*-.<
J^^\,
^-ij lKIj
Jr^^*.
kj^^
^/^
^j-^^
u^^
L_jyUj
di-j
o\
wV
?cL-j
Jkii
<UJ
iji
5>"
\^L>a^^
x!
-Ji!i
(_->Ij
Iksaij
l::^<*]IJ
J.
^Ij:
j^s^^j
aJU
J.^
jjj
^lij
-^_j
^ 1j^ L^^
\ij^yi
l^;j^<
U^ Ul J^J\ ^j
-^^^
30.
(i^^
(r^v'^
y^'.l*
r^'*"^
^-*^'*
c;'*
V.
cr'^'*
jj
j^AjL^l
^y
^j J}\
J\ cLi[^\
oj^l
^jfe
^^ J^ ^
J,
y^.
^-'Lj
j^\}
L-j\
ui3
^U
jU^l ^--^.
fi^^^
T.
11
i^U
Cl.^^1
ULj^
^j^lij
'^-^1;
^=^f^)r*j^^
uu
Ji
ji
jojj
ji^^i
^^
uii c^^i
^^'^
cv^vj
jJ^
sA-.=-
Cjj:^\
^ Ui^o ^\
^\ ^i
(^J^
J^
^K]l
L*^-,
Ujcjo
li-jlLj
L^j
LL.^^
^^^^
t^^-*^^
12
aL-j
Ll^yiLil^
Jr?=f"^
U-Jiii'*. loj^j
dll ^^j1
^^_ yu
l;\
J1
A^^
*j^ JU^
j.^\
J,
^'^ ^!>.
cj3J\
^!b
^.j\ ^^j
^m
i^
<^-j
J.5)^
*.-e
^_o>:;iL!
*^
^-i^trJ
^^^ ^"j
^^AiUSl
'-^^.'^^
^^
jl
uJ3J
ti
y*
^'**rJ Ujcj:
^^'
i(]^l
LI ^.d'CI;! ii:>-lc
* jjj
^^r--*^!
,^^
Joy
s^j.<\
\^
i^\i
Sj\x^\\
i^
Ll^jl^
^'i/iJ^
Ji\
\^x^
t^-j^^J^^l
CL>1^^
3.
^}^^\\ Uj^
^\
j^\ *j^
yU
<hjjJ1j
J-i^
a!
to ^ij\
j^l
U^
*j^<;
ci^
ri.
13
J^js.*'!
Uli ^.--^^
J^l jL^
J^^jj
jes.-*^'
c:^l^ ^j^l^
CSj
ijjjlj
'i^Aj^x.\
)ys^\
Cl^'jo-^j iJljU]^ ti
CL^J^is-l
yy.^xjs.-'
i^a!^ ijl::^
ifjLsil
<^*^JJ Ji-?^^
i\-J^
^J^
yiJJ
^J,<;ly-b
"-^
t^*^
j'^ cy-'^J^^^
^r^:?^^ i'JJ^^
^"^ tr^"
J *-^y
fc^jJl
,^j|;"i^
"^^
V/^
'^)'^
'rf-^--
\J'^
kJ^
J^^
^^ ^^J^
(-l,<Jy
*^ill
C-^-^ ciJ^
V.
A^.
^^
^1
(J>^^ J^^
^_^\
\JtS
-^^^
j-:?^
L-il\
u*^
iLs-j
'-rr-^
If? JJ^l
Laj\
* *j^^
c^
Li-^^^
^^J
)iii^j^' e:->Mlj
I^Jes ^
^1j
cJ^r^l? i.^>J63J^
^J^>\;S^\ [*^*^
(^^
t::^-lj\;J LiJ
14
* t^Sij
IjLjj
1ju
lI^jJ
ljU.*i
*j^
'--V'
(*^
*2>*i^
i_fAS^
IsUijJt
uJ3J
iy^lj
*^Mv. ^jJ^
j^^
"^t
>j"
/J
(^^^ ^j^
^^ U
jjl^
i.
*
J_jAXi
U^Ij
J>J
u^jJS'*']
^\ ^\j
^^J^jA Uli
9.
c t.-^
c__>,!\
JdJ
ilij
U-i
L^iJ
^'
o-^-J
4_i
<sj
Ulj *A-J\
^-jj if^^
Li
^
*iXj
^-^^V
'*^*^'^
'^-^ {M.}^^
iiT*
lT^
'^^
^Ik^^
ul/! J
UK
^l^j
d^AsT
^
^jfe'v^
*i^l
ljJ^
i^^^
1^^
l^-,>.ly_. ^,,.0^
Jill
^\
<dsj
^jjil^^
JJb
^^.l^
(^^
(Jj3 J
dr=C
(j;^
^Ttr-^
^-"^ "^J^l^
A^.
i^'^J
j^^
Ijc*-
uli^i j^^.
^.. '^W
5^^^
\^]\'ij
{^\ IjiU
^l::--;UJl ui:) J
(Litf'^l
\^jjj
h/\
c1$3j
tc
id
^,;*'*^1^
II.
15
<dJ\
,j1
aj^
Sj^ Ju*j
<dl
^->:^
c'i?JLJ
j-'4::^'i
*i*3i^
Lli3 j Lu-J
L:U1 uil-
J,j
U^
jJ^JJ
a1
^_^ju
^li ^cjj'^
|^l$31
Jj3i
jJJ
^^*i
11.
ClJi?.**^
O-vi^
(*:!/*
*i^.-<
S'.V....)'
wC^jli^
(6'*-*
(***''*'
^SJ\A\ Jb.<.
J-ijii\
<Ul
^l/KJ
^,.<
^;;^_;^
;i;:?^'r^^
b*^
'^
J^* cJ/
-''-'
r^^ *y^ ^b
^'
''Ir'^
s''^^
'-^^^^
r^
'^'-^.
i'l;^^
iJi'bb
CL^Ai-li
'^'J^y u>'^^^^ J^ ^^^r-=* cJ^^^^ L5^>^^ k-^1 ^Jj: *i;jt.ijj <t.lx4j\ w-i i jJJj ^-<j V*^J ^^M^
L,.
j^Ls ui
^Nj
^^i^ c^uji
^^
^jji
^Ji ^^ ^1
^o^H ^^j1
J^
laiUj
^')\
i!li\
liUL,
U^
jb^
ki-j jj
^^\
tl^ J
>.^^^
*2-^t: ^-.-^
Jijj <di-l
^<. ^y^^
^_
u-i.^^y} ^^
uV.l;-'^
u4;^
^^
Si
^^J
dj J-^ t^><=
(^j-^^
J^
^A-'-
cLTU
^.. l:>-y^^
13.
U-liz
l^-sf^
1jJt/--i
Jti>^\3Jjj
f'^ify
h\A^ ^^
16
Uli
\j'2^j
^J^h
uli^JJ
c/^'*'"
'
^^ (K^ J^j
''^^.s-'^
f*^^^^
*^i^j^
*^
Jliij
LJ^j
b/y^
^'^
<-^j<^
0*j^^
*^y.
?r>^
A^^
c:^jl^
'^^rr^^j
J>-jUb
y}^\
\^\
lyl^^
jUl
iLii
\4j,\^
UM
.xo
^.y^^^lj
l^U c:^-Jj
c^NJj
'^i-c-
(J,^
(i^.'^J^
*jiiKi
'i^3i
Jk*.'
^-<!
15.
UjJj -ba-^I
Jk--Jl
^U^
J^,
hj^\
iJjCirJ
<)dl\
u^^sn.^^ Ul3 j\
<.i_-s^^_j
1^'U
c^liixjl
II.
17
ti -*sv^1
V.
C-J^
Uli
i"ju-JJ
(.Jl^jli-tt
jjils
^jjfe
fcfc^
l^i^i>-
L)\
^^:..V)r.^
S^-^^rr-'
f^.r*
t-j^j
J*j Jj
bjU
j^j^
^/} h^
iJ^^^:^^
t^Jj
U-^i-j)
l^
J_VJ L-k
il^^n
,1^" cijjcul
j.i!l
^^ J^ [^
V*
17.
l^Ju-xj U.l\
cI>jJ
^ ^^^
L::-.>-JL-i
(^^^
fj^
>-
L/^^
ajy
J'
\.L.j
^^
*^*^' t::,.^.^Ui
L!i3J
Jl b^U-li
18.
oW^
cr*
L.^
-^.^
^'^^ ^b
lL^
Uy
e^JUi
jjj
^:^
)J
Uj
iJjjl?
iss. ijf^
^j
^y-i^
J^
2^jj
t::-.or^
(.lA^
U\
JIjj
<t:>^
ioc-j^ s!j
\i\\j
d:^
^^^jj
^J
^^
c^i^liii
^ ^-^ ^-^
^>
*^^
S>XmJ1
^\
^,
o JJ^
^^ sl/^
^-tf;-^
d-i^
CJ--J ^i-Jvj
^_5J>!^
*^._^^^
<^^:'. ^<^j^^
4r^^
18
^
._
**j
(jl^llJJ
lL^^J
J^JjStJ
U CS^A
iXjUu'
d^U.^ -^
ti^lac-
<UwJ^
- ';.-:*
<J^'^L>
*^
u::->j\^:;,i>i'j
UJ3 L-k
jj^ a3L-j)l
U cr^jci-l^b
iz!i
^
\^\
M^\ uli3i
cLi'i^6>y^
jjtj
^l^ U)j
'V
JU^
J-*'.
Uj
cj
l^^
?^i
'^y-^^
Cl^^
iJJu-JJ
el-.vJJj
uJU
tU>^lag
s^
'i^
JJ
o'JJl
Ulj
L*^-
--'^
^|Xj
yj^
l^Xj-ij
Ali^
U&lj-< /J^
W VW. J
^;-^lj l^^A
l"^y^ ^^>>-^
h}
C/l:^ ^j^
y-tfjj
19.
-U^l
^\J1\
ul^
aj>i
lyb
L.J
J[iJj Ij]^
(_fj=^^
^. jJ j^-*
^y/
^^
^JJ^ "^^
iiT*^
^^*
t/jj^
c;d^
\j\
Uj ijf-^
(=^^
liTr'J
t:;^^^
(^f-r^"^
^^
^.^
^tr^^
j*^
^^
*-^^
^J^^^
JS
L^\
<Uij
tiT*
cA^ J^
U>-j
^rtt^
ijf^^
c:^Hiii
\^
JJJl
jl^l
si <0j
^^U *iJl
lybj lix^
tl^^i
l^.i&
i^liii
t::^-^!!
""^^rr^
ij^,'^^'^
L^jS^y-o
Si'^
II.
19
^\j^
Cl^lljj
i^t^-
ul>S<^
'^^'
l1>1j
l::-.^X/4.-j
l*li
21.
^^-J
|11
l^Jiri-jl^
A.<il
ftlj^
ly V*'
'^-^
o^^
W-*^
^^^J-*
liT"
*.\Sj
lij;>>\
^l^
<V.^;^
"-r*^^
'-'^*r^^
^'^^
'T^r^J
^^
J^'^.
e5-J^ Ij^-^
^A^.
'^"^^ *-:;^
L5^ ^5^^
^^l*o.-j
j^J^-*
Cl.^-0
c_jj
\f<j!
^V;>r^-i!l
c:^!lij
22.
Ic
liaxlLl
J1
^ixjlss-li^^^ lL^! J
*J^^
c:^
20
^.?*^-'-5
(*V^-^^
y^^
^
(^
(.^^
\,iS^\ Uii
23.
j^*^j ^^^-/wl
^^ ^,,)e
Ji^
4 u^.^
U3
^^^^
clrl^
^^jj^
^^^U^
J>^ ^^^\j
^\s'^\
^ ^yA h^
^-^^^
j*iLf-
uli3 J
*j
jU> ^j
l^j.^
jiia^
Uii
0
Si::j^
1^
^;j.l\
^^L^l
^^/*
^jljj Cilxic
(j:JlJJ
*^^
f../^
^-V-^^
CL^
hiSK
4 J^^
S^;r^.
\jr^
'^
o-*^
V.
**''
J^J ^}^.
J-t; c5^!^j
ij-AsIl
c.
c-JjUj
L::,.Jjij\
^aJ^
*fl^
J\ ^J0' jJl
J\
CiU
^^ ^^^ 24.
^~^J^
l*j>^
Cl^
1^:: 1
to
^^^
^.^;ia^^
4 U^-
tr^
-J
_.^
tl/lJb <OjJo
ijjj^
t^.--;
^\
4 4
4
^^J uyy
^^^ ^j\
^JLr^^
>r^
iJ^
y y
''^^
cT*^
^^*
U^J^
? r-V. '-r^^
J-^J ^jr^
^-^ y"^
,^^ ^\
\*u>^ Uiiy.^i*
1^
tf^>'-'
'^-J ^^*
II.
21
UWy
l^ l,^\ *J
e:^-j
Ly J\ !^J l^
27.
J\
<)sijl5>-li
^J
tlAi* l^
c:J^
<Gli
'ftr^^ ?
Ijjb
Ji
^j*
l^l^li J^^
^_^1
<o
Jojj*
^^ij\
|J\ i-i>^^
c^jci>
(^^ (^^^
/Jj-
i^z
<UiJl
^/jJl Ull
!jji
o--5l5j
ci-^
t^J
^
m3^j^
LiiJ
|*Uj
(ibj-Upl
^^ ^j^
ttJ^KS?
l^ijl
^So: Ai-jLjj
^j
<V
'^W'J
4^ W^ ^^3
28.
^\
8sib
!Sj\s>-
lJ/^^
'^\r^\
cJ\ui> ^\^j
^^ C^^\ <--^^
1^
wl^ij
i'l^ill
J'J j^,l^^
y ^\
1
\j\
Ll^SdA lo
CJ^
^1
Lz-^^x.*^
ifju-J\
JkXc
J^
^^lU^^
<^^j
irju-j9-
^j) ci-J^n
(.1X5
* JJi) (.::.^Uj
b^
\^i\
^\j ^^^
^^^^
\>j
Ul..vJ-j
lj*:s-lj
HjUj
<)J1jj
:>^laglj
Jjjc^\
^^:r^
f*^
V/*
^f^
l^'^
<t:iJlj
^"^rr^
^'iixlje.s^
JJ^
<^^
..Xj
lij-ii
\jui
l^^,
(^Is,
^-^^
.^asT jj\
t::-^.^j
22
jLll
ci
''^^-^
^e^J^
^fy^
u;^
''^^
c:-./Jje jlj
<<i^J^.
<iOli
1^
<u^
^jJ^
j_/Ui ijlp-
U.^!
\^
^\
l::>^^>^
-J\ tj
izs>~\:^
cljUJ
0J1
^^K (^ii*J^
^-r^^
*i^jo^^i
<GJo"lj
c::-^ll3j
<L^Ij
j-fi).
*j^
j^
<tJ
c:-v^j
J l^
l!J3
j*&sij
<dJl
*j _ *---'y*
c:->5Ui
aXl^ l^\ Ju
^^
Lfe^iUcj L.J
'^j^
J^.^-'^^
J^
^'}
(*-'}
)^
'^*-*
'*^^^5 l^Uac
U^
^toj
J^
<to1
(y J^\
f jW.
1^3
^^:;.l
i'^^^
tl/U J^^
Jc>-\^^
30.
(_*J
ilci/4.^
CJ^
-P'^l? I*^*^
Ll^tcj
C-^lirl
i_i^
JJJ
^-^1j
Jo-^^1
^f^
jJ^
CS^^ ^*^
l^
ciJIjj
^f>'*>>y
ki^ b\f"
^^^jLt^i
(*i>r*
'^V
Jk5
Ju<Jl
*>^J
^^j
tUi-x
j_^-4^
Cl->IUi
t./fl^j
fcikclj
V.
^.^^
*'^*^
lJ^
U^U
II.
23
y.\...]\
clZ-i c:^lj^
i"J ^j\
1.^:^^^
^Ji\
^>^^
cu^
<u\
c:Jl.-
U5>
^.:'r^'.
J j^.
ij^^
^V^^
'-^^"
^^'^ utr^
j*)^
cr*
l^
^i
<J*jlj
c^.^; ^uj\
J^\
^^
LLj
^^^-tf^
ej^
IfJj!
c^^
lXwr
J.C
i^Jj
U!i
Ua
^j^\
^\ d^U^
l::-'!-!^
32.
Aarjli
L::-wiJi-JlJ
.^/!^ Ji^
IJJi
y^^.
^j^\
\^.^:^
^
^b
^\j
h\^\ j*fJx
^j JUH
^ l^
Js.
'i\^^\
CJ^
j^
^L:
l^Ui
jX.U:;
^^_,
c^Ui
^ji^
c::--!lj
dj\j
Uls
^JOJ^\J\J
L^\
ijj\j
lfc_,^1j
J\ c:--^j
tl/Ljb
t::-v.l/
j-^^^^
^i
Lijj
c:^
l^J.;^^" lT^^ ^^ (^
i;^^ J^
L::^Uji
l::^,-?^;
As-U)
^5
.^^^^^
Mj^l
\^
V.W^
(*f^^
*^^
<-^>
U!1
^jj&
Ls^Ua1\
\JL^c\
24
J-.*
tcui
^\ l&^
^^i-^.-'.^
'^jlj
<^y^\
cj JJt ijjj
j^j
Jyii;^
^^j
1^5^ ^ix
l^,.X)
.xii*;
c:-^jl^
1^1
O^
tiy-*
J^
Vj^ f*:^J
1.::^^^
^J-^^
^^ U>^ ^!y.
(ji^^*r^ uJ!^^-
J^
V^^
c.^
jJp-1
l>
cJuJli^
\J\
U-J
t^^**^
V^
jjij
A-^b
1^1^
Afi Ujkj
ci^jJic
jcj
^J^J
1^1 Wi?^j
Ia -^'
Uli
l^ \:bjj>s>\i
i'^^i!^
\^
J^pi>.l
aj
vi^lUj t_*U
ijj:.3t^\
>1 l^ **)
* j^Jb
l^jj
Jljj
j^j
tlAj
c:^'>J
uJcuj^
al^l
c:^!Ij lfuia3
jv>^
ciy,
^^^1
^1;^^ ^h
^j^
^-^^
^^
Jr'^
^ ^r*
v>Ja:
1^1
'^Vj ^
j*-sw
<ij
l^lj
^^JJl
^ICiJl
^\
1^1
c^_
v.::.^
j_^jj^
d!Lj!^
to
\^:Jjlj
l^K
l>^i
o'j^
l^
i^lJJ^
cj^^
t_^\
JQa^il
1^
U:>-1j
UsUi
II.
EvANGELiUM
Infanti.t: Servatorts.
2o
^^l^
A\
Ujc^
Ai-<i
l::^U. ^.r^^
uJ^'
<i^JiiJ
Uii
(..:;jeii^
cl^!j
VrV
j/*.5-^ jli
c_->l^^ \sU'^\
uJ3j
-^
-rr^
^'^
^l-J^ lU3j
^ij
uil;^
^^.
juJ\ !^Ui
J^ ^^'-^>^
^^
'^^i
ili^'
^*
J^ ^^^ ^} ^y^l
CS^
^}\:.
^^j.s:^
j.!^.
l^^.
il^.l
jL!1 il^-
^i
clS^Lfc
^<Ju
iJ.i
j^
J ^\^
dj\
l)J
^^^ ^^^
\j.^^^
Is^
*^*A!
^^.
ajXl
*-r^lj
^^-^r"
"^^^rr^^
Mf*
^^*V^
^^
^^
^^-J t_>>^
'^b^
i^Ua-.!!! TT^r*"
^\^^ lLAj
^jy^)\ <Uis-
Ij^J
Ua
t_-Jl^\
JLo
(^lia-^^
^i_j
a.i^
TT/^J f>~^
<uLj! ^j^\
'-r'y'^
(-5^^
1j^^
Aj^
^j!i\
u^jsll
J^
*
^yij^'i\
<iU-*.'
ci;U
I^,
^^l^
aSL^ ^^-^
*^
4
cj.^_ c-jJ^
J.^ W^ 36.
26
y^Jall
1j*JtL
\y^j 3j\J\
*ft
^i^\
^^\
dji\ji\
Jlal?^^
c^j^_
<-r^^
J^
(>^j^\
^^^^^
i^; =5ri
c^
<t::j:l:JJ
ji^k^
*^.<i
Jo-lj
^i
j*Jii\i
t^'
'^J^
^^ c^^^
J
^;--aJ]^'
(j^^
k-::--jU
li^W^^
^Ix
J^ix.
cV5 j^l$\
UjUi *^
b^rr^.-:^
jjil
|;JCJ^
^U1 CJ^
sj^j^^^-
^
'V.'^.
W f^-^
^^^
(*^'*~?
j_-<i
L^X^j
jjjt>
*\Sf\
^j^iXi
y_j~J
<-r^^
^)
37.
fj^^^\
^\^
JL cLJ^
^'^^
Lli3 J
*-.lj cl*.tf
J^j
cLJjjlasT jli5>-U
lf<^,.=^
Jj^
iL-=l\ dJyls*-
^^ c^>
c-J^l
Isj-
Uii
tl^Jj
Jk^lj
\Ja>
^j
ui3 ^^
li^
aj
^^ ju<y t_jy
lT^ tV^^
'^^
J^)!
f
^*^.
J^ c^j
*-r;i;^^
t_-^l
<|J
J^ ^\^\ ^^\
cli^l J
j^^ z-/^l;
f^.
^'^b^
^"^^ lcUl
c;;^^
vJ^
sr'"'^^
<-^
'^^^.'.
'
^"^J^
U^
^^'
(j^
j^j1j
\/#ii
b^^l
*^
uU*^^
tt::.^^
ij^^-ds^J
!y\^ jj-,U^
tJ^
^""^
't^^
U^
Uljj
U^*^^^
\^j^\^
Ji^^j^Li
<ul^
^Jl> fcX^
cj^^ t_^^
\^
J\
jj\^
^!
^'..aivllj
^J
V.
i'xjc-:!
^V.^1
u^*^
c^^J
39.
II.
27
di.ck 'iS
*^^.
<)J
^'^
ia-J^ ^X^
L2.
.laj
U zj^
ujj\
Jliij <LJ1
J jj
Jj bjlL
cub CS^\
jij^^
f^\i
^^b
Ss-\j
'^
J^
j\i;;i
J^
e.r^.
^J\
^>
\js?
^:'
cj^
fjrrJ^
c^
^j
U!
40.
<^1/
lL^_;^^^
tela
<--?lj
^j:\
JO>i
^
^]\
^^_f^=^
^yixJjb
(U^JkJJ
ly^s-l il^J
^^l^--^^
^
1^1
^y^l jj
c
*a)
j^^iJi
4_5^jj!)
^^
J'ui
j^l LjtU
i^j-Jl
JUj
^^
t_->^\
Ji^ ^^L-Jl
clX-.^y
r/^ U^ \'}'^^ Sr^^'^ ^.-.iS^ <J ^^^ 1^>^ j.C-^1^ J\ UU J\ yr^\ y jJ\
'-'j^f^V
ci^Uy-Ji^ ?
>-*:'.
^>A^
(J/i;^J
^A^^;l^
ti;^'^!?
^'^
l/ij.
^-!;^^
(J
J^
^^
jii.\
Jj.^:^
c;t^^^^ ^^'^^
L^J ^-^
.c^^
Aj
-=-'*:?*-
^^V*
V.
^^
L>
ul^lLj
(^.^'j |_;-<1
tljcj;
IC--
J^
(J^
\jJuj
c:^\
cJ^lj (^J
U;--*l)
ifj-11
,^_5*'a^
J^
clAi' y^.n-v7
\jjU;
\^\
^)^AJ\ l::-^^!
28
^J ^l^
Ulj
41.
^^
iL^j,
aLsw <t;j^i
^x!l
Lli3
I^LmJ! ^iyjcs:^
A^i
jJ&
t_cjj\
L,<}^^
!1
J^^
^3i^' U'
^i'^.j^.
(*^
l^^i
*^
to *J
Jljj
c^^
t_>J^ jci
ljL>j
Uii >&jU;-l
(Cf-^^
^^
j^L-wuall
c j*j
^,^5
^-^^ J^A^
UUi
\^ {ji^^
si
liijl
^*aAJ ^^j\
i<^^
^-i^^
'^^^
^^^
Ij^^J
Uli
**^'1
^r^ <^^1
^^jj'ujj
^U^jillsr
^!j
^r-^^
jj-iii
lj*^^
l._^ks)^
^^\ ^^^\
S
^^\\
<JL't3j
\^i<>^
^*.S^
aSi
i^j]
tUJb
l.,,^liS.M
J-.4^
^Jc.'1
4*3
II.
29
* i^:^
*5(j
f_Sj^
^^^
^'^'
iCS.dii
tjJJl *->ay^\
^3
f*^'^*'^
^>^
v_5^J
^^'
|^^,a:>-
Uli -jkJl
^^JlC
iS^ c^_
?^^w.;
^-ir^ Li^-^
c;W^^
^i^j^
c_^^
J^l
^J^J*^i
1;^^
(^
^"^^
''^'^
^^^
(^^
J^
-jkJl
L:o\
*:ii^
^\
^^Js.
JUi
<drjj
^jJl
jjbj
oU
A^
tiyJ'"^
u^vij
It
V:
J^ ^^^^
c-^^
t.^,'
4_f Juj
\}\'i
JJj
\jX4>^\ ^j)^j>a[si^
^^
|yi
c:^jl ^_5^>V^ ^^
CjJ
cj^
*j)^^
CL?^^
i"A--J^ u:-JIj
(^'j
jJj 45.
CJ^o
<!Gyk)
Uli
<t-<l
SU.
)\ JjJO./J\
* V^^
Uil
t_->^l
^^l^
\^\
^\))\
t^
j^ij
46.
l;^j
J,j;
c^.-j
1*4;!
ljL* jJij
tijW'^
'^^^
*JS,liii
<^-^e^^
U^^^
y;J^
^?'
c:^*-s
j*jJ
uli^lj
,^'\^j
^:r^^
ii^J
]ssi>
j^{x3 ^\j\:>~
tal.3 to
^\ LdA U.' ^j^j^. ^^J^ (*^ ^/'^l Ji^ c^, i-jji\ ^ JlaJ UjU cjil^ ^^.-^ <-r^J\
*fi>j
<0
Jliij
^_5t*^!
uJ3i
^^
s/>^^^
v-^J
>i^-\j
^
30
jiii
i^j
^^
j[kJi ^x^
(4^
j;^
V.
^5i
^.^ ^^3
48.
*^^r
^o-V
<5J
^^:r^ ^* '
^ ^
j-Jli
jUi
J>
i-Jll
Jjj
i\
Jljjj
l::^ <
<d
fll^
iill
^^
i\j
Ul J^<J\
J^
^jJ:>
Jjj ^^--j
c>^\
jUi
k_a^J! a!
Jliij
^j^i, J^ *l*^^
l::-^.j
J^'I 'Vr^-j
^^^
^'^^
*^^_^
tuU-ib
d^'U^
^j
^j^j
\j^
*-^^^^j
^'^j
l^x^J J \^\
^-.>*rf^
j^^j
jJj
/JkA3
(Jjwil
c^_
L-jJ\ Jlj
C-jli^
j^
\i\ji
^j
*l*^^
^J
^,U1 Jo-
J\
J^
J
c^.j
^\
JyvJjcjl,
d^
JJ^
JJ
Ji^
ij\ Jljjj
JjmJ^
ui3i
j^-o^rf^l
(J^
^^ (^
JUi
^^'"^
'^^
(-J11
\J^
Ajjo-U 49.
il
^Uli ^.^^ Ji ^
CI^-J
Jli lJI
(->c!^^
Ji
JU
i^ UJi
J^l
i.li3j J^J^
^ LS^
^^
d-.-Jl
^^
TT-^^
*4^
J^
cT*"^
*
Ju^Jl
ULiytJ^
'V.^^:'.
J!
*Jji jjl
Jl
s^Sx^\
L^ jLx:j\ a jU
Uli
50.
JIa3 Jj^jb
^1
i\
y\i
_ji
^^^
^^j1
'^^
^^\ ^
^^j
JliJi
j*^!
<
^ i^r^^ i^J
<-r'J^
JIj
J^^
^i)^.
^y^-v.
II.
SI
L-t LJ^J1
S-=^^^
J\Jii.Ll0i^^
jjx
^y ysU ^I^
U; cJ^
J^^ 51.
\^^y^
^l.^_
V-c
^^^r^dJj
IfJjliUj
\i)jj\xJii
Ci^^^ ^J^
\^^^JuJ*
\JL
V^}^J!^
U:i<U:x.<iiU
Jliii
^.Ual^ c--i?
^_5J
*/>
Ac
*f-J^f..ii^ Ss
c t^^ t-r^^
ijl^U <_^1\
ic-rrf^^
V.
?^~i
't^
jj,yjl^
^UiiT^^j
UbiJl
UUil^
LiU-l'i^
ju-Jl
ci;^J^ it-Jall
j>.\ Lt^j
j1;=>-'^1^
JkjsL-'j
cU:is-i!tj
^i'j^^^ J*i^
(liii
<L--3i!l JjtJj
LikJl
t_^l \Sa
j*::^^ l1/! J
t:i^.<
ys>t
i^JuJ^ c:-?U-
<utUi>\j >K]\
jjb
^'L; u_-!^j
^^
*i.
^.-rr^
aj)lj
53.
>^^^
A>\
j^xj
lL's.^V-?'>
Jojoi
w-^jcj CJj^_j
Ijl
l^ ^jJ^ b
\j^
Ij
c::-Jjo
ijb
UUll yUi" j^
aJlj
"^'3^1
^1<31
U^.
jj
jU
UU ^f\
^^^
W^
lj* f*^^^
t^'*^
kiac^ <ul
(.::-Jl^_j
*i^J^ i'V'lj
'^'.W'^
ej^^
^'^
(*^^
tli3j
^^j 54.
32
\-.Vfg.,-j
ljU:^^j
Uj/
v^iJI
^i>
JfrJ
<^-U
oJ>J\ ^JJb
55.
is^1
l)Jk:5-.
Ail
III.
FlUGMENTA
PR^
SCRIPTORUM APOCRYPHORUM
QUiE JESUCHRISTIAUCTORISNOMEN
SE
FERUNT
monte OUvaruvi
. .
dixit.
..Solvere volo et solvi volo Salvare volo et .Generare volo et generari volo.. Can tare volo et cantari volo. Ornare volo et ornari volo. .Lucerna sum tibi, ille qui me vides. .Ja'nua
salvari volo.
sum
tibi
2.
est.
otiosas.
Die Dominico sedentes in foro, et causas judicandi Venationes in eodem die non collieere. ^ 4*
26*
Pecora
vestris
'
eodem die iion mulg:entes sed paiiperibiis aut comparibiis non habentes distribuere Boves tuos in eodem die non mittas laborare. Propter quod non custoditis diem Dominicum, veniat super vos judicium Domini. Et propterea lugebunt et. .generaliter periculum terrag et captivas animas
ducet.
citis
.
miseri quia
'"
tea Adam quae in eis sunt ornam bit de limo terrae plasmavi et edi Nihil omnis peccatus in terra, donee aliud operantes in die Dominico nisi ad ecclesiam concurrere, solemnitates Domini audire, et post ha3C* infirmos visitare, mortuos sepelire, tribulantes " consolare, discordantes pacii'icare, crucem Christi in onmibus venerare, deponentes nitidas vestes, in saccis et ciliciis et cinere versari, sicut Ninivita^ fecerunt, et sic liberati sunt ab ira furoris mei. Miseri populi cur non timetis, ut possitis evadere ^" iram meam. Corrigite vos antequam veniat ira mea super vos et omnes habitantes in terra, qui nolunt custodire mandata mea et diem sanctum Dominicum colere et venerare. Ponite miseri mortem ante oculos vestros die noctuque, quia nescitis ^^ qua bora auferantur a vobis animae vestrae et deducantur a Diabolo in gebenna ignis, ubi nidla erit Admoneo vos per requies nisi fletus et ululatus. epistolam istam ut custodiatis omnia quas dixi vobis. Quod si non custodieritis, mittam super vos lapides
^"
ignem et flammam producentes cum magno pondere qui consumant vos usque ad .... anei qui deglutiant homines aut velut passer triticum ita
calidos,
las et
''
.os serpentes pinnatas madevoret vos infernus. .tributio. pessimas qui devorent. Si non egeritis poenitentiam et. , .in quibus bibitis vos et
.
Ill,
Epistol.e Christi.
fidelis
27*
populi,
filii
vestri.
pernianeat in vobis gratia mea qui sum Deus vester, Vigilaudo et oraudo vel eleemosynas faciendo, facta mala relinquendo, homicidia relaxando, viduas et orphanos diligcudo, pro })eccato vestro semper orando, mala pro malo non reddendo, diem sanctum DominicLim custodiendo, compari tuo caritatem et fidem perfectam tenendo. Si hcec feceritis, in regno meo eritis mecum regnaturi in secula seculorum. Amen. Filii parentes non maledicant, neque parentes filios, quia maledictio patris et matris eradicat
'"
fundamenta domus
filiorum.
Ecce
fideliter
iterum dico vobis, ad ecclesias meas cum oblatione frequenter venite. Lectiones divinas intento corde audite ut salvi esse possitis. Qui dissimulaverit ad fontes aut ad arboribus aut ad petra f uerit inventus sacrificare, aut adsepulcramortuorum prffisumserit
incantare, aut in quolibet locis tergere anathemabo eum et perebit inferno inferiori, quia omnis incantator
''
qui
dimiserit
coluerit
ficos,
eum
in regno meo. Ille tamen diem Dominicum, et non oportet, anatbemabo eum. Alale-
'"
auguriatores fugite. Vestras decimas de (juantum habueritis, in Ecclesias meas })onite. Estote assidue " sine peccato. Recordate tabulas JNIoysi famulo meo et legem et prnerepta quce dedi ei ad praedicandum in populis ut timeant me et custodiant illam. Moneo vos per Epistolam istam ut in Ecclesias meas nuUus sit, non vir, non mulier, qui '" prgesumat fabulare aut verbosare aut sedere aut ante Missa egredere, donee compleantur sollemnia, anathema sit. Anima ilia tale non colligam in paradiso meo. Amen dico voljis, si non corrigeritis vosmet ipsos, mittam super vos brucus et locus- "
divinos,
incantatores,
Jejunium observate.
28*
tas, qui comedaiit fructus vestros, et lupos rapaces, qui conieclant vos, quia non custodistis diem sanc-
tum dominicum.
dictus
*
erit.
non caput neque capillos tondere. Qui haec fecerit, anathema sit. Si custodieritis mandata mea, avertam faciem meam a vobis et non mittam in domibus vestris omnem malitiam et amaritudinem et infirmitatem. Si quis tamen in die Dominico aut
causas voluerit committere vel intentioncs facere, aut rixas commiserit, mittam in eis pustellas, accessiones et languores, et omne genus infirmitatis. Et pro eo quod non concurritis ad ecclesias meas, sed magis ad mercimonia vel ad silvam vel otium, et per '' plateas sedere, fabulas vanas loquere, et me non timere et ecclesias meas non venerare, propter hoc tradam vos in fame et in manus gentium (et non pluam super vos) incredulorum, paganorum, qui Jam enim vobis Epistolam istam non custodiunt. -" ante legem meam mandavi, sed minime custodistis diem sanctum Dominicum. Propterea mittam gladium meum super vos quia non custodistis hrec omnia. Amen dico vobis, Crucifixus fui propter vos et resurrexi die Domiuica, adscendi ad dextram In Dei, et requiem dedi omnibus die Dominico. ipso feci caelum et terram, solem et lunam, mare Etpostea Adam de limo et omnia quae in eis sunt. terrae plasmavi et die Dominico sanctificavi et dedi requiem in ipso, ut bene agant et sine pressura sint ' Sacerdotibus meis et requiescant per omnia. legem istam fidelibros ut per e})istolas et prfficepi et festivitates meas narrent, die Dominico ut liter sunt in terra, qui pagani fideliter custodiant, quia si non custodierinon custodiunt legem meam. Et " tis omnia quae praecepi vobis, mittam super vos
'"
^'
Ill
Epistol.e Christi.
2Q*
tem,
et
non habebitis partem mecum, neque cum angelis meis neque cum martyribus meis. Amen dico vobis, si non custodieritis sanctum diem Dominicum mittam super vos fame et frigore et sestum gravem in messes et in vineas vestras sive omnes labores vestros, et ad alios demonstrabo et vobis non dabo, quia dccimas vestras de quantum babuistis dare noluistis. Inde ad decimum revertatur. Amen dico vobis, Die Dominico observate cum
'"
omni
dib'gentia, sicut
in
hortibus
Dominico coUigatis. Si base feceritis, vos mulieres, mittam super vos serpentes pinnatas qui comedant et percutiant mamillas vestras. Amen dico vobis, si non custodieritis sanctum diem Dominicum, omnia mala mittam super vos. Nam si custodieritis mandata mea et feceritis ea, dabo
vestris die
'*
vobis benedictionem
vestros usque ad
meam,
et multiplicabo labores
abundantiam et usque ad mes- '" sem, et usque ad vindemiam et pomiferum, et totam substantiam, et quagcunque petieritis dabo vobis. Amen dico vobis, si non custodieritis mandata mea, omnia mala habebitis, et addam vobis malum super quod babuistis. Etsi fuerint Presby- " teri aut Diaconi, ubicunque invenerint epistolam
istam, legant et aperiant illam ad
omne populum
frequenter admoneant ut recedant ab iniquis suis operibus. Et omnis qui hoc audierit et non crediderit
anathema
sit.
'"
ipsos.
qui crucifixus fui propter vos, ut custodiatis vosmet Per ipsam epistolam qua ostensi vobis, suscipite illam et toto corde sine dubio credite et audite frequenter quia non fuit ab homine scripta
nisi
de verbo
^'
30*
meo
supremo throiio transmissa fuit, ut credatis. Et si vos emendare nolueritis, parate vos ad poenam mense Novembrio. Sic erit grandis metus super vos vermis, focus et flamma, quatenus alios come;
'
dat vermis, et alios cremet ignis, et caeterorum ut credatis quia mundus iste judicatus est in grandi ruina. Juro vos per cpistolam istam, quia aliam vobis nunquam mittam antequam veniat judicium meum super vos. Educ epistolam istam per universum populum dcnuntiare.
3.
Frctgmenta
epistolce alius.
Arma
me
"
existens,
in
cogeretur indulgere.
feria serva-
Jejunium
pane
soloque boc contenti jejunio, in omnium pecccatorum remissionem, nuUam sibi scirent adjiciendam
'"
poenitentiam, et liaec servare sacramento firmarent, quod qui nollet, Cbristianitate privaretur, et exeuntem de seculo, nullus visitaret, nee sepulture
traderet.
HI.
EpisTOLvf;
CnnisTi.
31*
4.
cum
epistola
Ahgar i prcejixa.
'
AvTiypcifov
eTTKTToXri^
yga^eKTYjC
Otto
'A^yapov ToTrapp^ou
Tco
eJj '\spocr6\uf/.u.
^AByapo'^ ToTrdp-yrj^
dyadco dva(f)aviv/loi
"HKOvaral
ra
irepL
aov aov
Kol rwp
ercop
yivofxivQiv.
jap \6yo^
\e'irpov<;
TV(pXov<i
dva^eireiv
7rotei<i, '^oyKov'i
TTepiirareiv,
koX
KaOapl^ei^,
koX veKpov<;
iyeipL<i.
Kal ravra
7roceL<i
irdvja dKovaa<i
rj rj
Trepl
iOeiMrjv
on av
vl6<i ei
ei
ravra,
rov
eov
iroLOiv
Aia rovro
koi ro
'rrdOo'^
aKv\(ovai
jjKovaa
irp6<i fie,
Kal yap
rjn<i
on
KaKwaai
ae.
e^apKel dfKJiorepoL^.
Ta
ocVTiypoKpivTo. bit
'irjcroD
Sa
'A^yapco.
^
A^yape, fiuKdpio^
el
7rLarevaa<; iv i/xoc
fxt}
ew^a/cco?
fxe.
Teypairrat yap
Iva ol
fir]
firj
marevaeLV fioi,
Ilepl Be
ov eypayjrd^
iXdelv
Trp6<;
3^*
n]V
evravOa TrXtjpMaai
kol
/jiera
fie.
to TrXrjpcoaat,
ovra)<;
ava-
\rj(f>6f]vat '7rp6<i
rov airoarelXavrd
riva
Kal
fiov,
eTretSav avaXtjcjido),
airoareXSi
TrdOo'i,
croi
roiv fiaOrjTwv
Xva
IdarjTai
aov to
KOL
l^(07]v (joL
Koi
rots' crvv
aol "Trapdayrjrai.
IV.
PROTEVANGELIUM
JACOBI
MINORIS
CAPUT
I.
Ev Ta2<;
Kara to
ifjboL"
laToplaL<i
rwv SotSeKa
Wo<i,
\eywv, ""Ear at to
Ti]<;
iravTt
ew
Kal
ixov
eh
IXacrf^ov
5
"Hyyiae
Se
tj
Kvpiov
-q
OL
vioX
Icrpar]\
ra
Bcopa
avTwv,
eaTrj
KaTevavTi
ra
iv
rw
^Icrparjk."
et?
Kat
"
cr(f)6Spa,
Kal
arriei
rov
Xeyet,
10
eh ro
ScoSe/cac^yXoy rov
Xaov
tm ^lapat^X."
'Trarpidp')(ov
avearrjaav iv
rw
ev
^lapaijiX
Kal
ep^vijcrdr)
rov
A^paapu,
OVK
on
rfj
rah
e(T')(araL<;
avrov
rjpbepaL'i
eStOKev avrai
^IcrauK.
Kal
Kal
rrjv
yvvaiKi avrov
rrjv
epTjfjbov,
Kai
eirrj^e
aKrjvijv
avrov
cKet,
Kal evrjcrrevcrev
7]fiepa<i
eavTQ), "
ea)<?
Ov
Kara^y)aopbat ovr
errl (Spoirov,
fioi,
ovr
tj
eirl rrorov,
ev-)(rj
^pcofxa
20
Kat TTOfia."
5
34
CAPUT
'H
KoX
r)
II.
Be yvvrj avrov
"Avva Bvo
Bvo
KOTreTov'i
iKOTrrero Xeyovaa,
K6'\jrofj,ac Trjv
dreKViav
etirev
rrjv
fj,ov."
rj
r^^epa
Kvpiov
""Eco'^
rj
fieydXTj,
kol
^Iov8i]6
iraihiCKr]
;
avTr]<;,
TTore
r/fMcpa
Ta7rtvot<;
y^v^riv
aov
^ISoi)
yap
rjyyicrev
Kvpiov
rj
jxeyaXri, koX
oKkd
<J0V
\a^e TovTo TO
KOL OVK e^earl
et/jLi,
KecpaXoBea/xiov, o ehwKe
fxoL
Kol ')(apaKT)jpa
/BaaLXtKov."
Kal
elnrev
"Avva,
JO
iiroirjcra,
Kal Kvpio'i 6
0609 iraTrelvcoae
avTTJ lovBrfO
fie a(f)6Spa
'
fX7]7r(o<i
fie ttj
dfiapTia aov."
EiTre Be
TratBtcrKT] avTrj^
<pQ)vr')<;
"
Tl dpdaofiai
fieltpv
croi,
kuOoti
OVK 7]Kovaa<i
15 croL,
t?}?
fiov
Mr)
tovtov dpdaofiai
firj
tm
^laparjX
" Kal
avTrj'i
eXvnrrjOri
"Avva
avTrj<;
Ta
TrevOtKa, Kal
Ke^aXrjv
avTi]<;,
Ta
20
tov irapdKal
Beiaov
tov
irepcTTaTrjaac,
Kal
elBe
Bdt^vrjv,
eKaOiaev viroKdTCo avTrj<;, Kal eXiTdvevae Ta> BeairoTr) Xkyovaa, " 'O @eo<i twv 7raTepo)v fiov, evXoyrjaov fie, Kal eird-
Kovaov
Tr}<i
B7]aeco<; jxov,
TYfV firjTpav
CAPUT
25
III.
elBe
KoXtdv aTpovXeyovaa,
;
Kal
iirolrjae Oprfvov ev
;
eavTrj
" Olfiot,
''Otl
o'lfioc,
Uoia
KaTupa
tmv
Kvpiov
TOV eov
fiov.
01
fioi,
Ov^
d)fioid)d7]v
IV.
35
Oux,
ort,
Kvpte.
Ovy
OiJX
7roL'9
ot)fj,oL(odr]v
eyo) Tot9
rfi yrj,
Kap-
avrP]^
evXoyel, Kvpce."
CAPUT
Kal
tSou dyyeXo'i
IV.
Kvpiov
eVecrT?;
Xeywv
avrfj,
""Avva,
kol
oIkovin
oXy
tu>
t-tj
fjiov,
eiTe dppev
t^9
^o)7j<;
avTOv."
Kal
ISov 8vo dyyekoL rjkOov XeyovT<i avTrj, " 'JSou ' Jcoa/cet/i o
avTOv
'
dyyeXo^
ycLp
15
Kvpiov
IBov
KaTe^T)
7rpo<;
avTov Xeycov
Trj<i
"
^IcoaKel/J,,
^IcoaKel/x,
elcn^Kovcre
KvpLO^ 6 Qeo';
rj
ivTevOev,
"Avva
Kal
KaTe^rf
^IcoaKelji,
fiOL a)Se
Ovaiav
20
Kvplo)
Tft)
6a>
fiov,
Kal (pepeTe
/jlol
Trj
fiot
CKaTov
Xa(p."
ecrTTj
)(Lfjbdpov';,
iravTl tco
Kal
tmv
ttol/xvlcov
avTov, Kao
tov olkov
avTrj^;,
ep')(Ofievov fierd
ttol/jlvlcov
iKpe/jbdadi]
im
7)
Nvv
oiSa, otl
ISov
yap
rj
XW^
ovKeTL
Kal
dTeKvo<; iv
yaaTpl
XTJyjrofiaL."
Kal
dveTravcraTO
CAPUT
Tr) Se iiravpLOV irpocre^epe
V.
iv eavTcZ,
30
6eo<;
iepeco<i (f)avep6v
36
'IcoaKel/j,,
koX
eVl ro Ovaiaari]-
Kal
elirev
fiov Trdvra
BSiKaLco/jivo<i,
Kal Kari^r] e/c vaov Kvpiov eU rov oIkov avrov ')(alp(i>v Kal
avrr]<i,
^ETrXTjpcoOrjaav Be at /x^ve?
iv Bk
iyivvrjaev "Avva.
eyevvrjcra
10
"
'H Be elire,
OrjXv."
Kal etire rfj p,a[a, " Tl Kal elirev "Avva, " 'Efieyd
Xvvev
7]
ravrrjv
eavrrjv.
fiaaOov
rfj TracBl,
eKuXeae Be Mapcdfi.
CAPUT
'Hfiepa Be Kal
rjp-^pa
avrrj<i e^a/xTjvialov eariqcrev
15
VI.
rj
eKparaiovro
avrrjv
?}
Trat?* yevo/juevrj'i Be
rov
ireipacrat,
el
Lararat.
Kal
ov
TrepiTrarijaaaa
eirrd
^rjjxara
TjkOev
eh rov koXttov
6
Kvpiov
0eo9
p,ov,
irepiirari^crei'i
yfj
ae ev
ra> vao)
Kvpiov."
Kal
i)
eTTOirjaev
aKaOaprov
ovK
e'ia Bcep')(<j6at
Bt avrrj<;
^Eyevero Be
Bo'^r]v
evLavrb<i
rfj
TraiBl,
Kai eTrouijaev
Kat roix;
^IcoaKelfi
jxeydXriv, Kal
cKdXeae
rov<; lepec^
<ypa/jifjLaTel<i
Kal ri]v
Kal irpoarjveyKev
rr]v
iracBa
rol'i
iepevcrt,
lepei'i
euXoyrjaov rrjv
iralBa
avrfj
Kal
Kal evkoyrjcrav avri]V Xeyovre<i, " 'O 0eo9 rcov v'^cofidrcav, evirdpa(T')(e avrfj
evXoycav,
7]ri<;
ov^
e^ec."
rov
Kocrujvo'i avrr]<i.
ev rai dyidafiarc
eBcoKe
puaOov ry
IV.
37
TraiBl,
Kvplw tm 0eoi
iireaKe-^aro
on
fxe,
TMV ^^(OpSiv jjiov, Kut eS(OK6 fjioi Kaprrov BiKatoavvr]<i Tt? avayyeXec rot? fjLovoovatov avTM Kol TToXvTrXdaLov." 6r)\d^L "Avva /' Kal aveiravaev vt049 OTi 'Pov^rjfi,
avTTJv
rj
fii'jTTjp avTi]<i
iv ru)
ayida^aro rov
Kal
K0i,TMV0<i avrij^,
avtol<i.
V(j>patv6fJ,evoL,
rov
Oeov
^IcrparfK,
CA.PUT VIT.
Tfj Be TTatSl irpoaeTidevTO ol
Sfcer^?
97
/xP]V<;
avrrj^;.
^Eyivero Be
lo
7rat9,
vau)
/jirjTrco'i
dirocTTeLkr) KupLo<; 6
7]fu,cov."
fjur)
eo? Trpo?
rj/jbd<i,
Kal yevr^rai
aTTpoaBeKTOv TO Bcbpov
ixev
Kac
etTrev
"Avva, "AvajxeivcoiraTepa
?)
TO TpcTov
eTO<;, oirw'i
eTn^rjTTjcrr]
fJbrjTepa." is
"
^A^irjv,
yevoiTO."
'fl<;
Be eyiveTO TpteTrj'i
Tratf,
euTrev
IcoaKelfx,
6vyaTpa<i
\a/uU7ruBa'i,
toov
E^paicov
eaTwcrav
rd'i d/jbidvTOV<i,
Kal
Kato/jievai, iva
rj
fM'ij
Trat'i et?
to, OTriao),
Kal alyQjbaXoiTLcrdri
KapBia avry'i
vaov Kvptov."
vau) Kvplov.
tm
Kal Kal
20
iBe^aTo avT7]v 6 lepev^;, Kal KaTa(f)c\7jaa<; evkoyrjcre, Kal elirev, " EfjieydXvve Kupia 6 0eo9 to ovofia crov iv irdaaa Tal^ yeveat9 T>}? 7/79
o
eVt
crol
K.vpio'i
25
0eo9 TO Xvrpov
avTrjv iirl
avTTjv, Kal
KaT)(^6pevae
avT'f]<;,
Kal
rjfydirifjaev
avTr]v
ird'i oIko'^
^laparjX'
CAPUT
KaTe^Tjcrav Be
Tov Oeov, on, ovk
ol
VIII.
Oav/jbd^ovre'i
et9
yoveh
avTrj'i
1)
Kal alvovvTe<i
so
eTreo-Tpdcpr]
Trat'i
Mapcdfi
ooael
irepiaTepd vevofievrj iv
38
%et/309
ajyekov.
TevofMevri'^
Ze avTrj<i
rw vaw Kvplov,
rl ovv
ttoc-^-
paav^ to
arjlacrpia
e(TT7]Ka<i
Kvplov
;"
Kal
irepl avrrj<^,
TTODJcrofiev."
ei9
Kal
eicr)]\.6e 6 lepev'i
Xa/Scov to ScoSeKaKcoScovov
ra dyia tmv
Kal
ISoi)
ayyeko'? Kvplov
10 eirecTTT}
criacrov
')(ripevovTa<;
pd^Bov, Kal
earai
T>}9
15
et9
yvvi'^."
Kal e^jkdov
tP]<;
irepi'^copov
^lovSala^, Kal
i^'^rjcrev
irdvre^;.
CAPUT
^I(i)(T7](ji
IX.
Se
pl-<^a<;
avvar/coyT]v
Kal
avva')(6evTe^
to,'?
tov
lepea.
^'EXaj3e Be irainwv
lepov,
20
eh to
tjv
Kal Tjv^aTO.
BcoKev evl
eKdaTw
Be
cTTjfielov
ovk
ev
avToh
'
Trjv
ea")(dTr]v
pd^Bov eXa^ev
^I(ocn](j).
Kal
IBoit TrepLCTTepd
i^rjXdev
e/c T779
cttI ttjv
K(f)aXr]v ^IcocTT]^.
TTjv
25
Kal
el-jrev
Sv
KeKX-^pcoaat
avTtjv
e'^ft),
irapOevov K.vplov
irapaXa/Seiv
7rapdXa/3e
eh
Kal
KaTdyeXa><; yevcofxac
Khre
rj
Be avTa> 6
ocra
lepeix;,
" ^Iwarjc^,
(f>o^ij.
e'Trolrjcre
AaOdfju Kal
Kope Kal
yrj,
Kal vvv (f)o^7]9'r]Tt, ^Icoar](f), Kal (f)o^7]uei,<; 'Jeocr^^ elirev avTrj, " Mapiafj,, Kal ti-jv TripriarLV. irapeXa/Sev avTi]V eh
Bid TTJV
dvTiXoylav avTWV.
fn]7ra)<i ecxTat
TavTa
IBoif 70)
fiov,
Kal vvv
IV.
39
KaraXifiiravw
ere
dirip^o/Jictt
jap
oiKodofirjaaL
ra?
oiKoSofjid'i jjlov,
koI kv rap^et
rj^co 7rp6<;
ae
Kvpto^ o 0eo9
Bia<f)v\d^et ere."
CAPUT
KaraTreTacr/jba
X.
^Eyevero Be av/ji/SovXiov tmv lepewv XeyovTCdv, " IIof)]<Ta)/xV rw vaa> Kvpiov." Kal etTrev 6 lepev^, " KaXejxol oihe
aare
Kal
Kal
cLTrrfkOov
Kal
e/xvijadr)
Aa^iB
icrrc,
Kal
d/itai>r6<i ecrnv.
Kal
elaiy^ayev
jxol
avTo,^ o iepev<i iv
rm
eiire,
"Ad'^ere
wSe,
lo
iTop^vpav."
Olvt]
Kal eXa^e
tt/v
rj
akrj-
eh tov
olkov
avT7]<;.
is
MapLafx, Be \aj3ovaa
to kokklvov eKXcoaev.
CAPUT
KaX Xa^ovcra
(f)(ovr]
XI.
yejxiaat vBcop
kciXtttjv
i^rjXde
Kal IBov
Xer/ovaa, "
ai) ev
XaLpe
Ke'^^apLTco/xevT],
evXoyqpievq
yvvaL^lv."
77
^covrj vrrdp^ei.
Kal
evTpo/xo<i yevo- 20
airrjXOev
et?
KaXTTTjv,
eXa^e ttoXlv
t7]v Tropcfivpav,
tov
Kal
e/c
IBov dyyeXo<;
evpe<i
Kvplov
eTrecrTr]
(f)o/3ov,
MapLap,,
yap
'
%a/3tv cvcottlov
avXXjjyjrr}
Xoyov auTov."
AKOvaaaa
Be
25
MapLap,
ovT(o<i,
BLeKplOrj iv eavTrj
o-vXX7]-\lropaL,
yew a
ar/yeXo<i,
"Ov^
Blo
'
aoL,
KaL TO
KaXecrL<i
dyLov
u/09
ii-y^laTov
kXtjO i}aeTaL
Kat
so
avTO'i
40
Kara ro
aov."
CAPUT
Kal
avrd
5
XII.
dnrrrjve'yKev
eiroirjo-e rrjv
TO)
lepel
koI
ecTre,
0eo9 to
ecrrj
6vo/u,d
aov iv
Trdaaif;
vtto Kvplov."
Xapdv
Be
^E\i-
10
TO iv )(ep(n, KaX Spa/juovaa rjvoi^ev avTy KaX evkojrjaev ainrjv, Kal elirev, " EvXo<yT]/jbev7] av iv <yvvai^l, KaX
v\.o<yr]ijL6vo'i
6 KapTTO'^
T7]<i
Kot\ia<;
aov
'
KaX 7r66ev
fie
;
fioi
tovto,
iva
rj
pir)Tr]p
^IBov 'yap to iv
Be eVeXa-
Mapid/M
OeTo
iri
TMV
Trj<i
fivaT7]pi(ov,
&v
elire
etire,
'jrpo'i
avTrjv
Fa^pirjX, KaX
otl irdaat at
firjva<i
" T/9
;
elfxi ijo),
7rpo9
TTjV
7^9 jxaKapLovaw i/xe " ^ETrolrjae Be Tpel<i EXiad/SeT, KaX aTryXOev et9 tov oIkov
^
avTrj^.
7]
yaaT7]p
avTrj<;
20
CAPUT
^EyeveTO Be
eKTO<^ firjv.
XIII.
^Icoarjcf)
Kai rfkOev
eTV-^e
aTrb
tmv
oIko-
BofiMV avTov, KaX elafjXOev ev Ta> oIkm avTov, KaX evpe ti]v
Mapidfjb oyKcofievrjv,
KaX
mXavae
;
Oeov fiov
Tl Be
fie
Tl<; 6
kfxov,
Xaut)07]
1]
KaX
IV.
41
ixoKeo-e rrjv Mapiajx, koI elirev avrfj, " MefiekTjfJiivTj tcS 0ec5,
tItov to
ireTTolrjKa';
Tl iraireivwa-a'i
t)
rrjv ylrv^V^
^^^
>
^Eire-
avarpa^elaa
%ei/309
tmv
a
eic
iv avroh."
'H
Se eicKavae
iriKpoi'^
elfjn eyo),
aov
CAPUT XIV.
Kal
Kpv-yjroi
koX
i^pe/jLT]crev
e^ avrrj^, Kat
\o
BceXojl^ero, rl avrrjv
^Edv
avrrj<i
rb
Kvptov
viok Icrparfk,
(po^ovfjbat,
alfia
dOcoov
Kplfia
Oavdrov.
dir i/xov."
vv^.
Kare\a/3ev avrbv
Tl ovv avrrjv ironjaa) Kal ravra avrov ivOvfiovKal IBov dj<ye\o<i Kvpiov
;
15
i^alverat avru>
Kar ovap
Xi'ywv, "'J&jcr?)^,
fjbrj
<f)0^r]6fj'^ ri]V
iralBa ravrrjv
dr/lov,
'
Kal
ebv
dvearr)
^laparfX,,
aTTo
CxVPUT XV.
"^HxOe Be "Avva<; 6 ypafi/xarev'i 7rpo9 avrbv, Kal ehrev avro),
*'Aia rl ovK
^Ia)(T7]<f),
i(})dv7)<i
iv
rfj
avvajdiyyr) rjfxlov
" Kal
elirev avro) 25
""On
KeKfji7]K(o<i ijfxrjv
iK
rrj<i
rjfxepav fiiav."
6yK(i)/j,ev7}V,
Kal
icrrpdcpT] "Avva<i,
7rpb<;
Kal elBe
rrjv
rrapdevov
Kal
elirev
o
3o
tepeu9,
"Tl
rovro ;"
Kal
Kal aTroKptOeh
42
iepeu<;
rovro
eTToirjcrev
Kal
Ka9(k><i
avTrjV.
Kat Kal
ciTTT^yayov
afxa
rat
^Icoarjcf)
ei<;
to Kpiry^piov
eiroirjaa';,
eiirev 6 lepev^,
Kac
aov
to.
avarpa^elaa eh
eK
')^ip6<;
ayua tmv
\a^ovaa
Kat
Be
;
Tpo(f)r)v
vfjbvcov,
'^opevaacra
10
evcoTTiov
Tl tovto
i7ron]aa<;
"
'H
eKXavae
elfjLi
7rt:pco9
kyoi
ivcoirtov
Kal
elirev 6
elrrev 6 lepeix;,
^I(ti(T'^(f),
"
^I(oar](f),
tl tovto e7rol7]aa<;
"
Kat
elfit
"Zrj Kvpio<; 6
0O9
fMov,
Ka6ap6<i
eyco
k^
avTYi<i"
15
Kal
'
etirev 6 lepev^,
Tov<i
aXKa Xeye
viro
TO
rot?
T7]v
d\7]6e>i
vioL<;
eK\e-ylra<;
Kal
ovk
ecpavipcoaa'i
KpaTatav
evXoyijOfj to airepfxa
aov"
Kal
^I(oar](f>
iauyrjaev.
CAPUT
Kal
20 e/c
XVI.
rjv
elirev 6 iepv<i,
7rape\a/3<;
vaov Kvplov."
elirev
Kal
Kal
tepev<i,
" TIoTico
to vScop
t>}?
i\ey^eo}<i
Kvplov, Kal
vjJLMv"
Kal Xa^cov
6 lepei)^ eiroTcae
tov
'Ift)cr7)<^,
Kal
eTrefi-
^EiroTiae Be
eirefXTre
Kal avTrjV
eh
rrjv opeivrjv,
Kal
evpeOrj ev
Kal eOavfiaae 7ra<i 6 Xao9, oti apbapTLa avToh' Kal elirev 6 lepev<i, "El KvpLo<i 6
Kal
irapekajBev ^I(oari<^ ttjv
"
30
Mapidfx, Kal
eh tov
'
IV.
43
CAPUT
A6<yfjba Ze iv
XVII.
e^?)\6e irapa Kai(japo<i
olKovfMvi]V.
et<?
rah
rj/J^epai^ eKeivaL<;
r-i^v
HvaykoI
Be
^Io)a-i](j>
cnrekOelv
i/c
Na^apeT
BijOXee/j.,
iralSa ri
iroirjixai
IIa)<i
avrhv
ciTroypdylro/xat
;
TvvcuKa
i/jir]v ; 5
'v4XX' ala'^upofxat.
^AWd Ovyarepa
'
Olhaaiv
ol viol ^laparjX,,
iroii^aeL, &>9
avrrj
7)
i]fj,epa
Kvpiov
jSovXerai"
etXKev 6
/jllXIcov
vio<i
Kal
rpiMU.
KalXeyec iv eavTM,
to iv avrfj ov
avrrjv."
Kal
irakiv icrrpd^-q
eiyrev avrfi,
" Tl crol eari rovro, ore to TrpocrcoTrov aov (SKeTrw " Kat
;
^^
fiol^ fiov,
Kat o)? dveBrjaav iv Trj BjjdXeefjb, elTrev avTw Mapuifju, " KaTdyaye /xe utto tTj'; ovov, ore TO iv e/iol eirelr/ec fjue TrpocreXdelv." Kal KaTtjyayev
va KXaiOVTa, Kal eva ye\a)VTa"
avTTjv aTTo Tj}9 ovov 6
aird^o), OTL ovK eaTLV
Ico(r))(f),
Kal
el-rrev
avTrj
" IIov ae
20
rjjjblv
totto'^
eh
KaToXv/ma.^^
CAPUT
Kal
XVIII.
%wpa
BrjdXeifi.
^Eyoi Be
^Itoarjcj)
Kal dve^Xeyp^a eh tov ovpavov, Kal elBov tov irokov tov ovpavov ecTTcoTa, Kal
tcl ireTeivd
Kal ive-
^^
^Xe-^a
avTMV
rjv tcl
iv
Trj
aKdcprj,
eh to aTOfxa ov
/3X.eso
dXXd
TrdvTcov avTOiv
TrpoawTra avco
Kal
to,
irovTa
'
Kal
elBov irpo^aTa
Be o
iXavvofieva,
irpojBaTa
rj
eiaTtJKeL
iirfipe
TroL/jLrjv
yelp
avTov
eaTT} avoi
44
ip[(f)ov<;,
tw vBan,
koI
/mtj
CAPUT XIX.
elTre
5
K.a\ elSov 'yvvatKa Kara/Saivovaav airo ri)<; " "AvOpcoTre, irov Tropevrj " Kal fioi,
6pivrj<;,
ei'irov
Kal
'
avrr},
10
Kal aTroKpcdetad jxoi el'rrev, " ^E^ ^laparjX Kal eiTTov avrf) " Nal, Kvpla^ Kal elire /not, " Tt^ iariv 7] yevv/jcracra ev ra> airrjXalw ; " Kal elirov iyo), " 'H. " Kal elirk fxoi, " Ovk eari crov <yvvr) ; fxefivrjarevfievr] /jlol." Kal ecTTov avrfj, " Mapiap, icrrt, {Kal iKX7]p(oad/J,riv avryv ei? yvvaiKa) i/ri'i Kal averpdcfiT} et? rd dyia to)V dyicov, ev tS
oXkw Kvpiov
'
dWd
" Eiire
crvWrj^lnv
fioL
TO dX7]9e<i"
Kal enrev, k TIvevp.aro<i 'Aylov." Kal elnov avrr}, " 'E\6e Kal ISe"
15
Kal Kat
Kal
elirev
r)
fiala,
" ^E/j,eya\uv6r]
on
elSov
on
Kal 7rapa'^r]/j,a r)
icfydvj]
fii]
Kal
'20
(^w? fxiya ev
tm
rj/xMV
(pepetv.
Kal
7rpb<i
okiyov to
<^co9
eKelvo vTreaTeWeTO,
T779 firjTpo'i
e&>9 icjidm)
to
^pe(f)o<;,
avTov
aTrijv-
Mapui/j,.
T7](je
Kal
fiata,
Kal
aoL
2.'5
)((o
?;
<l)vai<;"
Kal
elire
SaXdop.t]
0eo?, idv
pr) KaTavorjCO),
ov
pLTj
CAPUT XX.
Kal
l(T7]\0e
" Mapiap,,
(T')^rip.dTiaov
aeavTrjv, ov
yap
Kai
KaTevorj-
Kal
eKpavae Xeyovaa,
Oval
Trj
ttj
IV.
45
kol iSov
rj
Kal
elfxl
on
aTrepfia
firj
7rapaSecyfx,aTlar)<; fie
aXX
Trj<i
6\oKkripiav"
toU Kal
ISov ayyeko<;
Kvpiov
^dXcofMrjvXeycov, "'E7r7]fcovae
KvpLO<; 6 0609
Beqaeco'i aov,
eyytaov
'Trpo<i
to TratSlov, koI
Kau
Tvpoa-
tlirev,
" "Ovrco^;
IdOrj
]o
/8a(rtXev9
jxeya^; eyevvi^Orj
e/c
^Iapa^\"
Kal
v0e(o<i
rov aTrrjXaLOV
" ^aXcjofxr],
SeSiKai(o/jievr).
fjurj
iSov
(fxovT]
Xeyovaa
aurfj,
dvaryyeiXrj<i,
Kat oaa
toe9 irapaoo^a.
CAPUT XXI.
Kal
IBoi) ^I(oar)(f} r]roi[xd(j6rj
Kal
15
yap pAyoi
cnrb
dvaroXwv
;
6 Te'^del<; ^acrt\eu9
rfj
ro)v ^lovBaicov
TrpoaKWYjaai avrov^
Kal aKovaa^
Tat
"
01
Kal dveKpivev avTOu<; Xeycov, "IIov 6 Xpta-TO<; yevvahe cIttov, " ^Ev Bri&Xee[x T7]<i ^IovSala<;, ovtq)<; yap
tov<; jxdyov<j
20
Kal
ev
darepa
XdfMyjravra
25
Tot<;
darpoa
tovtoc<;,
Kal eiirev 'HpQiSr]<i, TovTO )]X$ofj,ev, irpocrKwrjO-ai avTov^ " IIopevdevTe<i aKpi^co^ e/c^7;T/;craTe Trepl tov iraihiov, Kal iirav
vpT]Te,
d'TTayyelXaTe
/not,
07r&)9
Kayoo
iXdcav
TrpocrKVvyjcra)
avTOv"
rfi
Kal i^Xdov
ol \idyoi
Kai IBov 6
da-Ty-jp,
ov elSov iv
eTrdvco
so
ecrTTj
tov
01
Kal
lS6vTe<;
avTo
46
Kal
drjaavpov^;
aurcav irpoa^veyKav
avrw
Xl^avov Kal
elaeXdetv
afjbvpvav.
rrjv
Kal
'^^prj/jLaricrdeure^
dyyeXov,
/xr]
el<;
hC
dX\,r]<;
oBov eiropevOrjaav eh
CAPUT
5
XXII.
vtto
Tvov^
he
'Hpco8ri<i,
on
eveiTai')(67)
tmv
puurjwv,
Ta
^pe<})7}
awb
8ieTov<; Kal
Karwrepw.
AKovaaaa
Se
Ma-
pia/x,
on ra
fiera
/Specfyt]
hlov
^Icoa-ijcj),
Kal
u'JTeSjjpbrjcrev
ei9
AcyvTrrov, Ka9(o<;
^Icodv-
10 e')(prifiaTLadri
avrol^.
rijv
'H
rjv
Se
V1JV
dve^Tj
eh
opetvrjv,
avrov
aTTOKpinlrec Kal
ovK
avToh
dTroKpv^i)'^.
Tore
Kal
ihe^aro
avTi]v.
Kvplov
ohrjyoiv avTov<i.
CAPUT
'O
yoiv,
20
XXIII.
^Iwdvvrjv,
he
'Hpu>BTj<i
i^rjrei
rov
Kal
direareiXev
vTTTjpeTa'i
eh to OvcnaaTi^piov Kvplov 7rpd<i Za')((xpLav, \e"Uov d'TreKpv^a'i rov vlov aov ;" 'O he eiirev avroh,
v'Trdp')(03
"*Eycb XCTOvpyo<;
TU) vao) avTov,
01
tm
'Hpdihrj
7rpb<i
Kal 6p-
e/c
hevrepov
Za-^aplav
aov
olhaii
yhp, OTL TO
alfj,d
aov
VTTO
Tiiv
%ei/3a fxov
eaTLv."
01 he Taxha. Kal
Kal to
TrXyv otl
avToh
6 Zaj^apla<i,
" EltraTe
tu) 'Hpoohrj, el
'
al/xd fiov
iK)(eei<;,
vib'i /jlov."
Kal
irepl
to hid-
IV.
47
Kal ovK
CAPUT XXIV.
^AWa
crav ol
rfi
copa
tepe??,
Kal
Kai eari]5
avTov iv
avTov
rf}
^VXV'
i^^^
XpovlaavTO<; Se
ecpojSijdi^crav d'TravTe^
diroToXfM^aa^ Be eh i^ avTUiv
elarjXOe, koI
7rrjy6<;.
elBe
Kal IBov
(pcovi]
/CO?
OVK e^a\ei(f)9)]aeTac to alfia avTov, ew? ov ekdrj 6 kBcavTov ! " 'O Be dK0V(Ta<i tov Xoyov tovtov e(^o^i'}6ri, Kal
dvy'jyyecXe
Tol<i
iXdoov
lepevaiv,
eiSe
Kal ijKovaev.
Kai
i/iaTia
Td\.firjaavTe<i elarjXdov,
Td
Be (pUTVco-
BLecr')(^iaavTO
ra
avTwv
pov,
diro dvcoOev
ea><;
ov')(^
ev-
is
dXX
Kal
evpov
TO
alfia
Xl6ov yeyevrjfievov.
Xaw
Tpei<;
(Tav
avTov
rjfiipa^
Kal
vvKTd<;.
MeTa
Be Ta<i
20
'ijfiepa';
ek TOV
6
KXrjpo<=;
Xvpieoiva
yap yv ')^r)fiaTLa6eh
IBeiv
vtto
iBrj
TOV dyiov
Trvevp.aTO'i,
tov
OdvaTOV,
e(U9
dv
CAPVT XXY.
^Eyo) Be ^IdKco/So^ eypa^jra ti^v laToptav TavTrjv ev 'lepovaaXi^fJL.
25
BeairoTTjv
Qeov,
tov drroirpeirei
KaXv->\ravTa
Ta
fxvaTtjpia TavTa.
"Otl avT^
afx-qv.
Bo^a, KpaTO^,
tol'9 alb)va<;
tmv alcovwv
V.
EVANGELIUM
TIIOMiE
ISRAELITiE.
CAPUT
I.
^AvayyeWo)
SeX^ot9,
rjfiMV ^Irjcrov
rjixwv
'
v/u,iv
<yvcop[crat
Xpicrrov, ocra
yevvr/del'i
ii)
rf)
%<wpa
01)
7]
ap')(y] 0VT(0<i,
CAPUT
5
II.
7rvraeTr]<;
TovTO
irai^wv
r]v
TO
iraihiov
^Irjcrov<;,
yevo/nevo'i,
crvv/]-
ra peovra vSara
vOe(o<;
yayev eh Xukkov^,
Xo^ft) ix6v(t>
koI eirolet
avra
Kal
rjv
Kadapa,
koI
I'jrera^ev avrd.
Kal
ifi'
ra
iv
iirolrjcrev.
^Haav
he Kal
clWa
irathla
iroWa
irai^ovra
ore
avv avTM.
iirolei 6 ^Ir]<jov^,
aa^^uTW
irarpl avrov
Kal e^e^rj-
\cocre
rb crd/3/3aTOv"
Kal ISoov
Kal eXOoiv b ^Icoarjcj) gttI rbv rbirov, dveKpa^ev avrw Xeycov, " Aca rl ravra "jroiei^ iv
iroietv
" 'O Se
^I')]aov<i
(TvyKporr)aa<i
V.
EVANGELIUM ThOM^
TOt<;
lsR.iEHT.1i:.
49
Ta<? ')(elpa<;
avrov aveKpa^e
"'TTrdyeTe."
^ovra.
Kal Treraadevra ra
crrpovOla
virrffov
Kpd-
CAPUT
"O Ze
'Ict)ar](f),
III.
03V
e(TTQ)<;
vlo^
"Avva
iypa/jb/j,aT6Ct)<;
KoX
7uxl3d)v
kXoSov
vhara, a avvrjrjyavd-
yayev 6
KTr]cre,
Tt^ctoi)?.
Kal
elire Trpo?
avrov, ""AStKe,
da-e/Srjf;
;
TjSiKTjadv
^ISoii
iviyKjj'i <J>vXXa,
ovre pi^av,
oko<;.
ovre KapiTov,"
Kal
vdio)<i
'O he
^Irjaov<i
dve')(oipriae,
Kal drrijXOev
eh rov ockov
^loyarjcf),
^Icocryjcp.
01
Se
rrjv veorrjra
rov
Kal kveKd-
is
\ovv avrov,
on "
e\^6i9 TracStov
epya^ofievov rocavra."
CAPUT
Elra
elirev
IV.
Kcofjur)'?,
Seeppdyr]
eh rov
m/xov avrov.
rrjv
Kai ircKpavOeh 6
oSov aov."
Yial
avrw, "
Ovk direXevcrr)
7rapa^^/xa
elrrov,
ireaov drredavev.
^IB6vr<; 8e
ri,ve<i
ro yivofxevov
"TI6-
,0
on
Kal rrpoaeXOovre^
" ^if roLovrov
rj
e')(L<i
r}fJL(av
Karapdadat,
ru yap
TracBla
$avarol"
2,
CAPUT
Kal
7rpocrKa\(Td/jievo<i 6
V.
to iratZlov
'Icocr?;^
Kar
;
Ihiav
ivovOeret
rl rocavra
Karepyd^rj, Kal
" Elrre
e/id
^Eycb oiBa,
on rd
pyj/xard
aov ravra
ovk
50
eicrtv,
aXXa ad
Kal
'
ofio^i criy^oroi
Bta ae
KoXaaiv avTcop."
Orjaav.
Kal
ei}^e&)9 ol
ol l86vTe<i i(f)o/37]d7]aav
a^ohpa, koX
rjiropovv,
on
Kal
trav
prifjua,
eXre
KaKov,
epyop
r]v,
Oavfia
iyevero.
oTt
TOLOVTOV iiTOirjaev 6
^Iijaov^;,
iyepdel^ 6 ^Icoaycf)
cr<j)6Bpa.
To
Be rraiBlov
" ^ApKCrov
(TO(p(o<i
Kal
evplcTKetv
;
'
jxakLara
on
e7rpa^a<i
ovk
olBa';,
on
a6<i
fi7]
yap
elfil."
CAPUT
Ka6r]y7]r7]<s
i]Kov(T
VI.
ev
fiepec,
Be
n<i
avrov, Kal
edavfiaae a<p6Bpa,
fier
15
on
Kal
no
'
^Icoar](p,
on
fxoi
" vovv
'e')(ei,
Bevpo irapdBo<i
&)? irpo'rrdropa'i
Kal Tra-
Kal
elrrev avro)
irdvra
eco^
rov
"
Sv
ro aX(f)a
;
Kara ^vaiv, ro
nrepl
/SPjra ttw?
dWovi
drvo-
BiBdaKeL<i
rare
crot
Tnarevaofiev
rov B."
Elra
ijp^aro
25 (Jrofilt,eiv
rbv BiBdcTKoKov
irepl
rov irpcorov
^
ypdfifiaro<i,
Kal
OVK
t(X')(yaev
avrcp dvraTTOKpidffvai.
AKOvovrcov Be rroKkiov
\eyet,
Kal
e;^ei
Kav6va<i
crvva-
Kol fieao')(apaKrr}pa<;,
30
ov<;
opa
^vvov<i,
BLa/3alvovra<;,
Kavova'i
rov A."
V.
51
CAPUT
'fl'i
VII.
ra'i
Be
-)]Kovaev
BiKaaKoXo^ ZaK'^alo<;
roaavrwi
ScBaaKa-
Tov
\iav avrov,
eiire
rot<i
trapovaiv,
"
Olfiot, ijTroprjdijv 6
^
TOVTO
'
ere,
aSeX^e
'Icoat](f>
ou
<pep(o
TO aifCTTrjpov rov
Twyov dira^
rovro ro iraiBiov
<y7]yevr]'^
Koa/xoTrouwi
i"
earl yeyevvrjixevov
/j,)]rpa
//.e,
(plXe,
e^?;%t
rjTrdrtjaa
ifiav-
rjyoivi^ofiTjv
e)(eiv p,a9rjrrjv,
(plXoi,
Kal ev-
ev6vfjt,ovfxac,
rj]v ala'vyvr}v,
on
09 ye'pcov
virdp-^ei,
viro
iraiZiov
ivLK)]9i]
koI
*
e%f
Bv-
i5
eKKaKyfaai
vafjbai,
iracSo'i
oJ
yap iv
elirelv
Kal
ri
Vdiv
irdvrafv elirovrcov,
;
on
;
^plk/jOtjv
vtto
TraiBlov
fiLKpov,
)(a)
mv
jjlol
elvre
Kavo20
Ay vow, w
(plXoi
avrov
yivwcTKoo.
ei<?
Tocyapovv
d^cco
drrdyaye avrov
?}
rovro ri rrore
{xeya iarlv,
06O9,
rj
dyyeXo'?,
rl
eL7ro3,
ovk olBa."
CAPUT
Tu)v Be 'lovBaiwv
VIII.
rrapaivovvrcov
elirev,
no
ZaK)(ai(p, eyeXaae
25
"
rfj
Nvv
Kapiro^opelrcoaav rd ad,
eyco dvcoOev irdpeifxi,
KapBla
rd
dvco KoXiaco,
Ka6d
Bte-
ra^aro
eiravcre
6 drroarelXa^ p.e Bt
vfid'i."
Kal
0)9
ro iraiBiov Karrrjv
so
Karapav avrov
opycaac
avrov,
dvdiTTjpo^.
Kal
ovBel^; drro
Karapdai^rat
kuI
earai
52
CAPUT
Kal
fJbeO'
IX.
eTrat^ev
7]^epa<i
Be
Tiva<;
^Ii]crov<i
ev
tlvl
tmv
Traitpvrcov /xer
S(t)/jLaTO<;
Kcirco airiOave,
^Irjaov'i
Kal IBovra
fxovo^.
oXka
^
TraiBla
e(f)vyov,
Kal
Kari^rj 6
Kal
eve-
eXOovre'i ol
<yovel<i
reOveoiTo^,
KoXovv
0)9
kKelvoL Be
hTrripea-
tpv avTov.
ecrrr)
l7]aov<i anro
tov
aTe'yov<;,
(pcovj)
Kal
TraiBlov, Kal
SKpa^e
fieydXy,
Kal
10
etirev,
ovtco
yap to
fioL, iyco
ae KaT6/3a\ov
" Kal
avaaTci'i jrapauv(TT7]aa<i.''
uWa
Kal
lB6vT<; i^eTrXdyrjaav.
iirl
01
Be
<yovet<i
tu>
yeyovoTi
a7]fiLa>,
CAPUT
15
X.
MeT
Tepo'i,
Bo<i
6\iya<i
rjfxipa<i
r)
a')(^l^(ov
Tt<;
^vKa kv Ty
uTreOvijaKev.
yatvia veoi-
Kal eireaev
Kal
d^ivT],
Kal
BLe(7')(iae Trjv
avTov,
6^aL/jio<i
yev6ixevo<i
Oopv/Sov
Itj-
TOV
veavlcTKOv
rco
TOV
TreTrXrjyoTa
iroBa,
vvv,
Kal
cr^/^e
evdeco^
idOt].
Elire Be
veavlaKo), "
^AvdaTa
Ta ^v\a, KaL
ivoiKel ev
fivqfjioveve /xov."
'O Be
6';^Xo9, IBoov
to yeyovo<?, irpoaeKvvri-
aav TO
Tft)
@eov
TraiBla}
tovtm."
CAPUT
25
XT.
avTov
o'Ikm,
7)
"OvTO'i
Be
avTov
e^aeTov'i,
irep/rret
TOV vBcop
tw
vBplav
Be
ixiaev
30
iv Be tco
avyKpovcra^;,
vBpia eppdyrj,
/3e/3Xi]fM6VO<;,
'O
iye-
'Ir]arov<i
d7r\cocra<;
to TraXiov, oirep
rjveyKe ttj
rjv
avTo
p'^Trjp
vBaTO<i, Kal
firjTpl
avTov.
^IBovaa
Be
rj
avTov to yeyovo'i
aijfxelov,
KaTe^lXtjaev avTov,
V.
EVANGELIUM TllOM.E
IsRAELITiE.
irot-
58
CAPUT
UaXtv
Toy Trarpo? avrov, tva
airelpr)
XII.
alrov eU rrjv
')(copav
avTOiv
5
ecrTretpe
Kal to ttui-
Kal Oeplaa^
nTdvTa<;
Kal d\a)Viaa<;
tov<;
Kopov^;
ei9
koI
KaXeaa<i
tttw^ou?
7^9
Kcofjurj^;
Trjv
aXcova,
e')(aplaaTO
avroi'i
tov alrov.
Kal
t],
'Ia)(Ti](f>
(f)epe
'Hv
Se ircov
lo
ore rovro
errolrjcre
CAPUT
XIII.
rjv,
O
Trapd
Kal eiroleL iv
avrd)
tm
Kaipo)
KLva>
dporpa Kal
Tivo<i
^vyov^;.
ottco?
'ETrerdyT]
rrou'jcrr]
Kpd^^aro<i
ifKovaiov,
avra>.
Tov
he
evof
evaWdKrov
/u,?;
eyovro'^ ri TtoLrjaai,
rco
'Icoa7'](f),
to TraiSlov 6
avrov
" 0e<;
\r>
Kdrco
fxepovi laoiroii-jaov
avrd.
Slov.
TTjcre
Kal
iTroirjcrev
"Ecrri] Be 6 ^Ir)aov<i
iK rov erepov
fj,epou<i,
Kal eKpd-
Icrov iirovqa-e
TOV dXKov.
ere
'
Kal
elSev 6 Trarrjp
avrov
^Io)a7](p,
Kal idavjxa-
20
MaKupio^
elfiL,
on
/j,oi
eo?."
CAPUT
^I8o}V Se
XIY.
i]Xt-
'Iwcr/;^
aK/xd^ei,,
rbv
Kiorrjra,
on
rwv
ttoXiv
i^ovXevaaro
/Li?)
elvai
avro
25
direipov
jpafi/jidTcov
TrapeSooKev
" Tlpoi-
erepw StSaaKdXM.
Elire Be 6 SiSdaKaXo<s
rw 'Icocr/jcf),
OlSe
yap
avro
SiSdaKaXoi?
Oyttct)?
ti]v
Trelpav
(f)oj3/]6j]
avrb
errl
51
Elire Be avru) 6
6l8a<i
Irjaom,
"El
oVto)?
ScSdcrKoXo'i
el,
koI
el
Kd\(b<i to,
croi
epo)
TOV ^PjTa."
et9 T7JV
'
TOV
Ke<pa\i]v.
To
avTov
(OTTOV.
arjcf)
TO Tvaihlov
et9
TOV oIkov
/jUijTpl
^Ico-
avTov, "'OTrca
6^co
10
6vpa<i
fJbT)
ol 7rapop<yl^ovT6<; avTov."
CAPUT XV.
MeTa
(f)i\,o<i
Se
')(^p6vov
KaOrj'yrjTrj'^,
>yvt]aio<i
Mi>
TOV
'Zfwcrr/^,
et9
TO TratBevT^pcov
av
Bvvrjdo)
p,eTd
KoXaKia'i
BiSd^aL avTO
15
Tci ypd/a/xaTa.^'
Kal
etirev 'Jcocr?/^,
"
El Oappec'?,
7)Beo)<i
Kal
'
to Be TraiBtov
Kal
elaeXOoiv Opaav'i
eh to BtBaaKaXeiov evpe
^i^Xtov Kelfievov ev tw uvaXoyUp, Kal Xa/Soov avTo ovk dve'ytvaxTKe to, jpd/xfxaTa to, ev avTo,,
20
dXka
dvol^a<; to cTTo/na
avTOv iXdXeL
7rtipie(TT0)Ta<^.
Trvev/juaTt,
dylo),
uKovovTe'i avTov,
Ba(TKCiXia<i
v/jirtov 03V
25 Or},
(apaLOTTjTC
r/}?
Bc-
avTOv Kal
eTOL/xaala
OTt
ToiavTa (pOeyyeTai.
^AKovaa<^ Be
i<po/3/j-
Kal eBpapbev
eh to BtBaaKaXetov
Xoyiad/ji,evo<i,
jxij
ovTO'i
Elire Be 6
""Iva
iBr)<i,
fiaOrjTrjv,
avTo Be
'^dptTO<;
Kal
(Tocf>[a<i
fieaTov
ecTTiv
30
eh tov oJkov
aov."
avTU),
Kal
eTirev,
Tvprjaa^i,
Bed
ae KUKeivo'i
irXijyojdeh
laOtjaeTac."
Kat
V.
EVANGELIUM
TlIOxM.E IsRAELIT/E.
55
^Icoaijcf)
irapavra
IIape\a/3e Se 6
avrov.
CAPUT XYI.
"Eire/jiylre
Se
^I(oarj(f>
Srjaac
^vXa kcu
avTov
'
rjKoXovOei oe
^
Kal
crvWejovTO<;
tov ^la/cco/Sov Ta
t'Sa/ce Ti]V X^^P^ ^laKco^ov. Kal KUTaTecvaavTov koI aTroWufxivov Trpoaijyytaev 6 ^Irjaom, kul
KaT(pvarja to S)]yp,a
xal
ev6ea)<i eiravcraTO
6 Trova, Kat
TO drjplov
ep'pdyrj,
^IdfCO)l3o<i vyii]<i.
CAPUT
MeTO, Se TavTa iv
vr'^TTLov
XYII.
lo
ttj
p^^'^Trjp
avTov
acfioSpa.
"H-
Kov<x 8e 6
Kal
eSpa/j.e a7rovSaLa><i
Kal
TjyjraTO
/HT)
TOV
aT7]6ov<;
avTov, Kal
l^rjcrov,
/3pe(f)o<;,
i5
dTro6dvri<i,
aXXa
Kal
Kal
Elire Se
TJ]
yvvatKL, "
Apov
ftvrjfioveve /xov."
Kal
ISoov 6 irape-
to Traihiov tov-
To
rj
0609
^]V,
rj
iaTlv
TOi/j,ovJ"
Kal
20
CAPUT
MeTa
fxeydXov,
lBoi)V
XVIII.
Be ^P^^^^ Tivd olKoBofirj'^ yevofxevrji; Kal OopvBov 'larTaTO 6 ^Ii](tov^, Kal diryXOev e&)9 e/cet. Kal
Kal
elirev,
iroiet
to epyov aov."
25
Kal
^IBd>v Be 6
0^X09
ecFTt
iOavpaae,
TToXXd'i
Kal
elirev,
Tovto to
iraiBiov
ovpdviov
ey^ei
yap
v^L'^a9 ecruxrev gk
OavdTov kuI
awaat
^0)9
avTov^
'
56
CAPUT XIX.
"Oi'To^ Be
ol
701/649
clv-
Tou Kara to
fxera
ei'9
5
tov
Trdcrya.
Ti]<i
TO Traihiov 6
epo/jLiaav
ij/uLepa^
fii]
Ka\ eh
'lepocroXv/xa
elvat.
Tol<i
01
Be
<yovei<;
aiiTOV
avTov ev
ttj
avvoBla
'
OBevadvrcov Be oBov
avTcov, Kal
jxia'i
e^7)Tovv
avTov ev
avTov
cnr/<yevea-iv
evp6vTe<i
Kal
evpov
avTov ev
Tut
lepco
KaOe^o/xevov ev
fiea(p
tmv
BcBacrKdluov,
<f)7]T0)V.
TlpoaekOovcra Be
/x7yT7;p
avTov
;
Mapia
Ti fie
ehrev avTU),
e^r]-
^IBov oBvvco/uievot
^ryreixe
fxe
;
ae."
6 ^l7]aov<;, "
"
Ovk 01 Be
Tovrov^
Xv el fJ'^TTjp tov TracBlov 'H Be ehrev, "^Eyco elfic." Kal eiirov avTrj, ''MaKapla
TOtavTi]V
tBojjbev
ttj
av
el ev
\la<i crov
(f}iav
ovre
^Avaard'; Be
rjKoXovOrjcre
25
v7roTaaa6fj,ve<;
Toh
yevo-
yovevaiv avTOv.
fieva.
'H
Be
f^i'^Trjp
avTov
BieTi^peu
irdvTa
to,
'O Be
7)
avT(p
Bo^a eh tou9
tmv
alcovcov.
VI.
EVANGELIUM
DE NATIVITATE
CAPUT
Beata
et gloriosa
S-
MARINE.
I.
stirpe
regia et familia David oriuiida, in civitate Nazareth nata, Hierosolymis in templo Domini nutrita fait.
Pater ejus Joachim, mater vero Anna dicebatur. Domus paterna ex Galilrea et civitate Nazareth maternum autem genus ex Bethlehem erat. Vita eorum simplex et recta apud Dominum, apud
:
et pia.
Nam omnem
: :
substantiam suam trifariam diviserunt unam partem templo et templi servitoribus impendebant aliam peregrinis et panperibus erogal)ant tertiam
:
10
suffi
Ita
isti
Deo
hominibus pii, per annos circiter viginti castum domi conjugium sine liberorum procreatione exercebant. Voverunt tameii, si forte Deus donaret
cari,
's
sobolem, earn se Domini servitio mancipaturos, cujus rei gratia et templum Domini singulis per annum festis frequentare solebant.
els
58
CAPUT
II.
Factum est autem, iit Encaeniorum festi vitas appropinquaret, unde cum nonnullis coutribulibus suis Hierosolymam et Joachim ascendit. Ea vero tempestate Isaschar ibi pontifex erat. Quumque in5 ter cagteros concives suos etiam Joachim cum oblatione sua videret, despexit eum et munera ejus sprevit interrogans, cur inter foecundos ipse stare pi^esumeret dicens munera nequaquam deo digna posse videri, quern ipse prole indignum judicasset, 10 scriptura dicente, maledictum omnem esse, qui non genuisset mascidum in Isrcel. Dicebat ergo, prius eum ab hac maledictione sobolis generatione solvendum, et sicdemum in conspectu Domini cum oblationibus esse venturum. Cujus opprobrii objectu pudore 35 magno suffusus Joacliim ad pastores, qui cum pecudibus erant, in pascuissuis secessit. Neque enim domum repetere voluit, ne forte a coutribulibus suis, qui simul aderant et hoc a sacerdote audierant,
: :
eodem
CAPUT
20
III.
Verum quum ibi aliquamdiu esset, quadam die quum esset solus, angelus Domini ei cum immense lumine astitit. Qui quum ad ejus visionem turbaretur,
angelus, qui ei apparuerat, timorem ejus compescuit dicens, " Noli timere, Joachim, neque in visione mea
^5
turberis
ipso ad
te,
annunciem
tibi
tum
30
ejus.
Videns quippe
vidit
pudorem tuum
tibi
et
objecfacit,
tum.
et ideo
Pcccati
namque non
quum
alicujus
uterum
ad hoc
VI.
Evangel, de Nat.
S.
Mari^.
59
quod nascitur, sed divini muneris cognoscatur. Prima enim gentis vestree Sara mater nonne usque ad octogesimum annum infoecunda fuit ? et tamen
in
ultima senectutis aetate genuit Isaac, promissa erat benedictio omnium gentium.
cui re-
Rachel
quoque tantum Domino grata tantumque a sancto Jacob amata, diu sterilis fuit, et tamen Joseph genuit, non solum dominum iEgypti, sed plurimarum gentium fame periturarum liberatorem. Quis vel sanctior in ducibus vel fortior Sampsone, Samuele ? Et tamen hi ambo steriles matres habuere. Si ergo ratio verbis meis tibi non persuadet, crede re, dilatos diu conceptus et steriles partus mirabiProinde Anna uxor tua pariet liores esse solere.
vocabis nomen ejus Mariam hsec erit, ut vovistis, ab infantia sua Domino consecrata, et spiritu sancto replebitur adhuc ex utero matris.
tibi
10
filiam,
et
'^
Omne immundum neque manducabit neque bibet, neque inter populares forinsecus turbas, sed in templo Domini conversatio ejus erit, ne quid de eaao
sinistrum vel suspicari saltem possit vel dici. Itaque aetate procedente sicut ipsa mirabiliter ex sterili nascetur, ita incomparabiliter virgo generabit altissimi filium, qui Jesus vocabitur, et secundum nominis etymologiam salvator omnium gentium erit. 25. Et hoc tibi eorum quae annuncio signum erit Quum perveneris ad auream in Hierosolymis portam, habebis ibi obviam Annam uxorem tuam, quae de tuae regressionis tardatione modo sollicita tunc in adspectu tuo gaudebit." His dictis angelus discessit so
:
ab eo.
CAPUT
IV.
:
Deinde apparuit Annae uxori ejus dicens *'Ne timeas, Anna, neque phantasma esse putes, quod
60
vides. Ego eiiim sum angelus ille, qui preces et eleemosynas vestras obtuli in conspectu Dei, et nunc missus sum ad vos, ut annunciem vobus nascituram filiam, quae Maria vocata super omnes mulieres erit sbenedicta. Hsec a nativitate sua statim, Domini
10
gratia plena, tribus ablactationis suae annis in domo paterna. permanebit postea servitio Domini mancipata a templo usque ad intelligibiles annos non discedet, ibi denique jejuniis et orationibus nocte ac die Deo serviens ab omni immundo se abstinebit,
:
nomine
15
et
20
que surge, ascende Hierusalem, et quum perveneris ad portam, quae aurea pro eo quod deaurata est vocatur, ibi pro signo virum tuum, pro cujus incolumitatis statu sollicita es, obvium liabebis. Quum hsec igitur ita evenerint, scito quod quae annuncio, sine dubio complenda erunt."
CAPUT
V.
quo erant promoventes ascenderunt Hierusalem, et quum ad locum pervenissent angelico vaticinio des25
ignatum, ibi sibi invicem obviaverunt. Tunc de mutua sua visione Iseti et prornissae prolis certitudine
securi, debitas Domino bumilium exaltatori gratias egerunt. Itaque adorato Domino domum regressi divinum promissum certi et hilares exspectabant. Concepit ergo Anna et peperit filiam, et juxta mandatum angelicum parentes vocabant nomen ejus
so
Mariam.
Quumque
VT.
EvANGELIUM DE NaT.
S.
MARINE.
CI
templum Domini virginem cum oblationibus adduxerunt. Erant aatem circa templum juxta quindecim ii^rnablactationis tempiis completiim esset, ad
psalmos quindecim ascensionis gradus. Nam quia templum erat in monte constitutum, altare liolocausti, quod forinsecus erat, adiri nisi gradibus non valebat. In horum itaque uno beatam Virginem Mariam parvulam parentes constituerunt. Quumque ipsi vestimenta, quae in itinere babuerant, exuerent,
duum
et cultioribus ex more vestibus se et mundioribus induerent, Virgo Domini cunctos sigillatim gradus sine ducentis et levantis manu ita ascendit, ut perfectag
tares.
ffitati in liac
10
magnum
ficio
quid operabatur, et quanta futura esset, hujus miraculi indicio pr^emonstrabat. Igitur sacri-
secundum consuetudinem
legis celebrato, et
voto suo perfecto Virginem intra septa templi cum aliis virginibus ibidem educandam dimiserunt, ipsi vero domum regressi sunt.
20
CAPUT
Virgo autem Domini
VII.
aetatis
cum
processu et
Psalmistam pate?' et mater dereliquerat earn, Dominus autem assumpsit Quotidie namque ab angelis fi'equentabatur, 25 earn.
virtutibus proficiebat, et juxta
omnibus custodiebat,
quotidie divina visione fruebatur, quae eam a malis et bonis omnibus redundare
faciebat. Itaque ad quartum decimum annum usque pervenit, ut non solum nihil de ea mali re-
prehensione dignum confingere possent, sed et boni omnes, qui eam noverant, vitam et conversation em ejus admiratione dignam judicarent. Tunc pontifex publice denunciabat, ut virgines, quag in templo publice constituebantur et hoc astatis tempus
30
6^
domum
inorem gentis et aetatis maturitatem operam dareiit. Cui maiidato quiim casterae pronas pariiissent, sola Virgo Domini Maria hoc se facere non posse respondit dicens, Se quidem et parentes suos Domini servitio mancipasse, et in super se ipsam
*
dum
10
15
Domino virginitatem vovisse, quam nunquam viro aliquo commixtionis more cognito violare vellet.' Pontifex vero in angustia constitutus animi quuni neque contra scripturam quae dicit Vovete et reddite, votum infringendum putaret, neque inorem genti insuetum introducere auderet, prascepit, ut ad festivitatem quae imminebat, omnes ex Hierosolymis et vicinis locis primores adessent, quorum consilio scire posset quid de tam dubia re faciendum esset.
Quod quum fieret, omnibus in commune placuit, Dominum super hac re esse consulendum. Et
cunctis
20
quidem orationi incumbentibus pontifex ad consulendum Deum ex more accessit. Nee mora,
cunctis audientibus de oraculo et de propitiatorii loco vox facta est secundum Esaiae vaticinium, requirendum esse, cui virgo ilia conmiendari et deLiquet enim Esaiam dicere sponsari deberet. Egredieiiir virgo de 7'adice Jessey et fios de radice 25 ejus ascendet, et requiescet super eum sjnritus Domini,
spiritus sapiejitice
et
intellectus,
spiritus consilii
et
fortitudlnis, spiritus
Domini. Secundum banc ergo cunctos de domo et familia David 30 nuptui habiles non conjugatos virgas suas allaturos ad altare prcedixit, et cujuscunque post allationem virgula florem germinasset, et in ejus cacumine spiritus Domini in specie columbae consedisset, ipsum esse cui virgo commendari et desponsari
eum
spiritus fimoris
prophetiam
35
deberet.
VI.
Evangel, de Nat.
S.
Mari.e.
63
CAPUT
VIII.
Erat aiitem inter c^eteros Joseph homo de dome et familia David grandaevus cunctis vero virgas suas juxta ordinem defereiitibns, solus ipse suam siibtraxit. Unde qimm nihil divinae voci consonnm apparuisset, pontifex iterato Deum consulendum pulavit, qui respondit, solum ilium ex his qui designati erant, virgam suam non attulisse, qui virginem desponsare deberet. Proditus itaque est Joseph. Quum enim virgam suam attulisset, et in cacumine ejus columba de coelo veniens consedisset,
:
10
liquido
fore.
omnibus
in
patuit, ei virgin em
desponsandam
celebrato ipse
more
quidem
domum
septem
15
suam
turus.
dispositurus et nuptiis
necessaria procura-
cum
aliis
in Galilasa
CAPUT
IX.
His vero diebus, primo scilicet adventus sui in Galilaeam tempore, missus est ad eam angelus Ga- 20 briel a Deo, qui ei conceptum dominicum narraret, et conceptionis vel modum vel ordinem exponeret. Denique ingressus ad eam cubiculum quidem, ubi manebat, ingenti lumine perfudit, ipsam vero gratantissime salutans dixit, "Ave Maria virgo Domini 25 gratissima, virgo gratia plena, Dominus tecum, benedicta tu prae omnibus mulieribus, benedicta prae omnibus hactenus natis hominibus." Virgo autem quae jam angelicos bene noverat vultus et lumen cceleste insuetum non habebat, neque angelica vi- 30 sione territa, neque luminis rnagnitudine stupefacta, sed in solo ejus sermone turbata est, et cogitar6 coepit.
64
"Ne
5
timeas
"
tuce castitati
Invenisti
enim gratiam apud Dominum, quia castitatem eleIdeoque virgo sine peccato concipies et gisti. Hie erit magnus, quia dominabitur paries filium. a mari usque ad mare, et a flumine usque ad ter10 niiuos Et filius altissimi vocabitur, orbis terrae.
quia qui in terris nascitur humiiis, in coelo regnat
sublimis.
Et
dabit
illi
domo Jacob
in aeternum,
uon erit finis. Ipse quippe rex regum 15 et Dominus dominantium est, et thronus ejus in seculum seculi." His angeli verbis Virgo nou incredula, sed modum scire volens respondit, " Quomodo istud fieri potest ? Nam quoniam ipsa virum juxta votum meum nunquam cognosco, quomodo 20 sine virilis seminis incremento parere possum ?" Ad hoc angelus "Ne existimes," inquit, "Maria, quod humano more concipias. Nam sine virili commixtione Spiritus enim sanctus virgo paries, virgo nutries.
25
superveniet in te, et virtus altissimi obumbrabit tibi contra omnes ardores libidinis. Ideoque quod nascetur ex te solum erit sanctum, quia solum sine peccato conceptum et natum vocabitur filius Dei." Tunc Maria manibus expansis et oculis ad coelum
levatis
30
"Ecce ancilla Domini, (neque enim dominas nomine digna sum,) fiat mihi secundum verbum tuum."
dixit,
.
CAPUT
Joseph ponsatam
igitur a
sibi
X.
65
jam namque
tres fluxerant menses, et quartus instabat ex eo tempore, quo sibi desponsata fuerat interea paulatim utero puerperae intmiiescente, puerperam se manifestare coej^it, neqiie hoc latere Nam sponsi more hberius ad virgipotuit Joseph. nem introieiis et famiharius cum ea loquens gravi-
dam esse deprehendit. ^stuare itaque auimo et fluctuare coepit, quia ignorabat, quid sibi potissimum Neque enim eam traducere voesset faciendum. neque fornicationis suspicione luit, quiajustus erat Itaque cogitabat clam dissolinfamare, quia pius. Hsec vere conjugium, et occulte dimittere eam. autem eo cogitante, ecce angelus Domini ei apparuit in somnis dicens, "Joseph, fili David, noli timere,
;
10
hoc
est,
ne
velis fornicationis
suspicionem
in virgine
15
habere, vel aliquid sinistrum cogitare, neque timeas eam in uxorem ducere. Quod enim in ea natum est et nunc animum tuum angit, non hominis sed Pariet enim omnium virgo spiritus sancti est opus. sola Dei filium, et vocabis nomen ejus Jesum, id est Salvatorem, ipse enim salvum laciet populum suum Igitur Joseph secundum angeli a peccatis eorum. praeceptum virginem uxorem duxit, nee tamen cognovit eam, sed caste procurans custodivit. Jamque nonus a conceptione instabat mensis quum Joseph uxore cum aliis qu^e necessaria erant assumta,
20
25
essent ibi, impleti sunt dies, ut pareret, et peperit filium suum primogenitum, sicut Evangelistae docuerunt, Dominum nostrum Jesum Christum, qui cum Patre et Filio et Spiritu sancto
est
vivit et
tum
autem,
quum
so
VII.
HISTORIA
DE NATIVITATE MARINE,
ET DE INFANTIA SALVATORIS.
Incipit Historia de
Joachim
et
An?ia
et
de Nativitate
et
PROLOGUS.
Joseph, conversaiis in timore Dei, perscripsi omnia, quae oculis meis ipse vidi fieri in tempore nativitatis sanctae Marias sive Salvatoris gratias agens Deo, qui mihi dedit sapientiam in historiis adventus sui, ostendens plenitudinem duodecim tribubus Israel.
filiiis
:
Ego Jacobus,
CAPUT
Erat
vir in Israel,
I.
erat nisi
gregum suorum, de quorum fructu pascebat omnes timentes Deum, duplicia perferens mun-
era in timore Dei egentibus et in doctrina laborantibus. Sive in agnis sive in lanis sive in omnibus rebus suis, quascunque possidere videbatur, tres
VII.
Hist, de nat.
Mar. et
inf. Salv.
67
partes faciebat
anis,
perogriiiis
colentibus Deum, tertiam partem sibi et omni domui sua? reservabat. Hrec aiitem illo faciente multipli-
esset similis
illi
populo Israel. Hasc autem inchoavit facere a quintodecimo astatis sua} anno. Quum esset annorum viginti, accepit Annam, filiam Achar, iixorem ex tribu sua, id est de tribu Juda, e genere David quumque moratus esset cum ea per annos viginti, i filios ex ea non excepit.
CAPUT
Factum
est
II.
diebus festis inter eos qui offerebant incensum Domino, staret Joacliim portans munera sua in conspectii Domini. Et accedens ad eum scriba templi Domini nomine Ruben
in
ait
autem, ut
i^
ad eum,
"Non
Dei con-
quia non benedixit tibi Deus, ut daret tibi in Israel." Passus itaque verecundiam in conspectu populi abscessit de templo Dei plorans, et non. est reversus ad domum suam, sed abiit ad pecora sua et duxit secum pastores inter montes in
sistere,
germen
20
longinqua terra, ita utper quinque menses nunquam de eo audire potuisset nee Anna uxor sua. Quas
"Domine, Deus non dedisti mihi, quare 25 virum meum tulisti a me ? Ecce enim quinque menses transierunt et virum meum non video, et nescio ubi mortuus sit, ut vel sepulturam illi fecisEt dum nimis fleret ingressa in interiore sem."
fleret
in oratione et diceret, Israel, fortissime, quia filios
dum
domo
coepit.
Deo fundere
so
Et post htec surgens ab oratione, elevans oculos ad Deum vidit nidum passeris in arbore lauri, et emisit vocem ad Deum cum gemitu et dixit.
"
68
"Domine, Deus omnipotens, qui omni creaturne donasti filios, bestiis et jiimentis et
et volucribus, et
gratias
10
ago, quia, ut voluisti, ita ordinasti, ut me solam a Tu enim, benignitatis tuas munere excluderes. conjugii initio meum, quia ab mei Domine, nosti cor Domine, dedisses confiteor, ut si tu, hoc vovisse me mihi filium aut filiam, obtulissem tibi in templo sancto tuo." Et dum htec diceret, subito ante faciem ejus apparuit augelus Domini dicens ei, "Noli timerc, Anna, quoniam in consilio Dei est germen tuum et quod ex te natum i'uerit, erit in admirationem omnibus seculis usque ad finem." Et quurn hoec dixissct, ab oculis ejus elapsus est. Ilia
:
15
quod talem vidisset visisermonem, ingressa est in cubiculum suum, et jactavit se in lecto quasi mortua, et per totum diem et totam noctem in tremore
autem tremens
et pavens,
onem
et talem audisset
20
nimio atque in ovatione perniansit. Post lia?c vocavit ad se puellam suam, et dixit ad eam, "Vidisti me viduitate deceptam et in angustia positam, et tu nee ingredi ad me voluisti ?" Tunc ilia in nuirmure respondens ait, "Si conclusit Deus uterum tuum, et virum tuum a tc abstulit, ego quid tibi factura sum ? 25 Et hose audiens Anna cmittens vocem cum clanioribus flebat.
CAPUT
inter montes, ubi
se
III.
In ipso autem tempore apparuit juvenis quidam Joachim pascebat gregem suum, et dixit ei, "Quare non reverterisad uxorcm tuam ?" Et dixit Joachim, "Per viginti annos habui eam, nunc vero quia noluit Deus mihi ex ea dare filios, cum verecundia de templo Dei exprobratus exivi ut quid revertar ad eam scmel abjectus atque despectus ? Per manus autem puerorum meorum, pauperi:
VII.
lIlST.
DE NAT. MaU. ET
INF,
SaLV.
69
bus, vitUiis ct orphanis et colcntibus Deiini partes suas libenter restituani." Et quuni lia?c dixisset, respondit ille juvenis dicens, " Angelus Dei ego sum, qui apparui uxori tUcX^ flenti et oranti, et consolatus sum eam, quia tu nimis earn reliquisti tristem, quam scias ex semiue tuo concipere filiam hvcc in tcmplo Dei crit et spiritus sanctus requiescet in ea, et erit beatitudo ejus super
:
onmes sanctas feminas, ita ut nullus possit dicere, quia fuit talis an tea aliqua, sed et postea nunquam lo et semen ejus erit ei simiiis ventura in lioc seculo erit benedictum et ipsa erit benedicta, et mater Propter quod benedictionis seternae eonstituetur. descende de monve, et revertere ad conjugem tuam, Et ad- 15 et referetis ambo gratias omnipotcnti Deo." orans eum Joachim dixit ei, "Si inveni gratiam coram te, sede modicum in tabernaculo meo, et benedic me servum tuum." Et dixit illi angelus, "Noli unius dicere servum tuum, sed conservum meum enim Domini servi sumus. Nam cibus mens invisi- 20 bills est, et potus mens ab hominibus mortalibus videri non potest et ideo non debes tu me hoc rogare, ut intrem in tabernaculo tuo, sed quod milii eras daturus, tu in holocaustuni offeras Deo." Tunc Joachim accepit agnum immaculatum, et dixit ad an- 25 gelum, "Ego non esscrn ausus offcrre holocaustum, Et nisi jussio tuadaret mini pontiiicium offerendi." dixit ei angelus, "Nee ego te ad offerendum invitarem, nisi voluntatem Dei cognovissem." Factum est autem, quum offerret Deo sacrificium, simul cum so odore sacrificii quasi cum fumo (angelus Domini) perrexit ad coelos. Tunc Joachim cecidit in faciem suam ab bora diei sexta, et jacuit usque ad vesperam. Venientes autem pueri ejus et mercenarii nescientes quid causae esset expaverunt, et putantes quod ipse ss
: : :
"
70
ad cum,
elevaveruiit a terra.
Quibus
(juiini
animo suo discuteret, si factnm est, ut a sopore tenEt eccc angelus Domini, qui ap})aruerat ei eretiir. vigilanti, apparuit ei in somnis diccns, "l^^go sum 10 angelus, qui a Deo datus sum tibi custos, descende securus et rcverterc ad An nam qui miscricordije, quas fecisti tu ct uxor tua, in conspectu Altissimi recitatae sunt, etlale datum est vobis germen, quale nunquam ab initio nee pro])het;e ncc sancti habli uerunt nee habituri sunt." Et factum est quum evigilasset Joachim a somno, vocavit ad se gregarios At illi adsuos, et indicavit eis somnium suum. oraverunt Dominum, et dixerunt ei, "Vide ne ultra contemnas angelum Dei sed surge, j)roficiscanmr 20 et lento gradn pascentes eamus." Quumqne triginta dies ambulantes cssent jam proi)e, aj)paruit AnnLU
Quumciiit'
Joachim
lia?c in
25
30
angelus Domini dicens ei, "Vade ad portam, qua? vocatur aurea, et occurre viro tuo, quoniam veniet ad tc hodic." At ilia festinanter perrexit cum puellis suis, et coepit in ipsa porta stans orare et quum diutius exspectaret et longa exsi)ectatione dei'iceret, elevans oculos suos vidit Joachim venientem cum pecoribus suis. Occurrensque Anna suspendit se in collo ejus, gratias agens Deo et dicens, "Vidua eram, et ecce jam non sum sterilis. et ecce concipiam." Et factnm est gaudium cum omnibus notis et affinibus eorum, ita ut universa terra Israel de ista fama gratularetur.
in oratione stanti
:
CAPUT
Post luec autem concepit
IV.
Anna
expletisque
men-
VII,
Hist, de nat.
Ma.
vrv
inf.
Salv.
71
sibiis
novcm
j)C})erit i'iliani,
ct vocavit
nomcn
ejus
Mariani.
Quuin autein
tertio
anno
ablacUis.sot
Domino
in
tradi*
contubernio laudibus manevirj^inum, qiuv die noctuc^ue in Dei QucU quum posita esset ante templum Dobant. mini, quindecim jj^radus ita cursim ascendit, nt pcnitus non aspiccret vetrorsum, et nt soliuim est inl'anIn (pio facto omnes stutiae parentes re(iuirere. pore attoniti tenebantur, ita nt pontifices templi mirarentur.
1"
CAPUT
Tunc Anna
dixit,
V.
conspectu " Dominus, dens cxercitnum, memor factus est verbi sui et visitavit po])ulnm sunm visita- is tione sancta sua, nt gcntes, qua,' insuigebant in nos, Aperuit Innniliet et convertat cor eorum ad se. aures suas precil)us nostris, et exclnsit a nobis inSterilis facta sultationes inimicornm nostrornm. est mater, et gennit exnltationcm et la.'titiam in 20 Ecce potero offerre munera Domino, et Israel. qnare mc proliibere volebant inimici mei. Dominus enim evertit eos a me, et dedit mihi gaudium sempiternum."
repleta spiritu sancto in
onniium
CAPUT
VI.
Erat autem Maria in admiratione onmi popnlo, 25 quia qnnm trium esset annorum, maturo gressu ambulabat, et ita perfcctissime in Dei laudibus permanebat, nt omnes stnpore et admiratione subjaquia non infantula ])utabatnr, scd magna ccrent et quasi jam plena annorum, ita in oratione consistebat. Etiam resplendebat facics ejns sicut nix,
:
so
72
ita
Hanc autem regulam sibi statiimane usque ad boram tertiam orationibus insisteret, a tertia autem usque ad nonam textrino
posita explicabat.
erat, ut a
se opere occuparet.
iteriim ab
oratione non recedebat, donee angekis Domini ci appareret, de cujus manu escam acciperct, ut melius
10
cum
senioribus virginibus in Dei laudibus ita docebatur, ut jam nulla ei in vigiliis prior inveniretur, in sapientia legis Dei eruditior, in bumilitate bumilior, in carmini-
in
caritate gratiosior, in
castitate purior, in
omiu
virtute perfectior.
Erat
enim constans, immobilis, immutabilis, atque quotidie ad meliora proficiscebatur. Hanc maledicentem nuncjuam ullus audivit, lianc irascentem nunquam ullus vidit. Omnis autem sermo ejus ita erat gratia
20
plenus,
lit
cognosceretur
Semper
nebat.
in
in lingua ejus Dei Veritas. oratione vel scrutatione legis Dei perma-
Et
vel in
ex
25
iis
in risii
sonum suum, ne aliqua in injuriis aut in superbia circa patrem suum aut matrem existeret. Sine intermissione benedicebat Deum, et ne forte salutatione sua a laudil)us Dei tolleretur, si quis cam saliitabat, ilia pro salutatione sua Deo graiias resexaltaret
pondebat.
30
Denique primiim ab ea
exiit,
ut
quum
Quo-
Deo gratias
dicant.
esca, qiiam de
:
manu
35
tantum reficiebatur escam vero, quam a pontificibus templi consequebatur, pauperibus dividebat. Frequenter videbantur cum ea angeli loqui, et quasi carissime obtemperabant ei. Si quis autem de infir-
VII.
Hist, de nat.
Mak. et
inf. Salv.
73
domum suam
CAPUT
Tunc
pontiiicibiis, ut acciperet
VII.
numcra
infinita
suo tradendam diccns, " Non ^ probibebat eos autem jNIaria uxoieni. cogncJscam aut a viro viruui potest fieri, ut aut ego ejus ct oniucs ai'i'ines cognoscar." Pontifices auteui " Deus a filiis colitur, exin in posteris dicebant ei, adoratur. sicut semper fuit in populo Israel." Respondens autem Maria dixit illis, " Deus castitate lo
filio
cam
Nam ante bomines, et iste pro ab eo autem, qui displicuit, oblatione placuit Deo Duas tamen coronas acinclementer occisus est.
})rimo
omnium probatur
fuit Justus
;
aut colitur.
Abel nullus
inter
cepit, oblationis et virginitatis, quia in carnem suam is nuiuiuam poUutionem admisit. Denique et Ilelyas quum esset in carne, assumtus est, quia carnem suam virginem custodivit. ILiec ego didici in templo Domini ab infantia mea, quod Deo cara esse possit virgo. Ideo lioc statui in corde meo, ut vi- 20 rum penitus non cognoscam."
CAPUT vni.
Factum
retatis ei
est
dicerent,
jam pro consuetudine foeminam in templo Et inventum est tale consiDei orare non posse.
lium, ut prcTco mitteretur per totas tribus Israel, ut die tertia in templum Domini convenirent. Quum autem universus populus convenisset, surrexit Abiathar pontifex et ascendit in altioribus gradi-
omnes
bus, ut ab
omni populo
so
Et facto magno
silentio dixit,
filii
Israel,
10
74
Ex quo
sedificatimi
co regum virgines filiie et proplu'taimn et suinniorimi sacerdotum et pontificum, et magnaeac mirabiles exstitetamen venientes ad legitiman .xtatcm viros 5 runt in conjugio sunt adepta?, et sequuta? prioruni suarum ordinem Deo placuerunt. Nunc vero apud Mariam novus ordo placendi Domino inventus est, quve unde promittit se Deo in virginitatc peinianere 10 videtur mihi, ut ex interrogatione nostra et responsis Dei possimus agnoscere, cui debeat custodienda
in
15
committi. Tunc placuit sermo iste onnii synagoga% et missa est sors a sacerdotibus super duodecim tribus Israel, et cecidit sors super tribum Juda.s dixitque sacerdos in sequenti die, " Quicunque sine uxore est, veniat et dei'erat virgam in manu sua." Unde factum est, ut Josepli cum juvcnibus deferret
virgam suam.
gas
20
Quunupie
Deo,
et
in
I
;roga
"t
Dominum,
itromitte
et ibi
man-
eant omnium virgae et pra?cipe iis, ut mane veniEt ex cacuant ad te ad recipiendas virgas suas. mine unius virgjt columba egredietur et volabit ad 2s coelos in cujus autem manu virga reddita hoc signum dederit, ipsi tradatur Maria custodienda." Factum est autem, ut altero die maturius venirent universi, et facta cblatione incensi ingressus pontifex intra sancta sanctorum pertuht virgas. Quumque so erogasset singulas ad tria milHa virgas, et ex nulla earum exiisset columba, induitse Abiathar pontifex
:
Et effundente
35
illo
orationem apparuit
ei
angelus
nihilo
quam pro
VII.
lIlST.
DE NAT. MaU. ET
INF.
SaLV.
75
computasti, illaniqiie simul cum caeteris posuisti til duni taleris et dederis, in ipsa a})paiebit signiim, quod loquutus sum tibi." Erat autcm luec virga Joseph, cratcuie ipse abjcctus habitus, quoniam senex erat et ne forte cogoretur accipere earn, requirere nohiit virgam suam. Quumque starot humilis et ultimus, voce magaa clamavit ad eum Abiathar })ontifex diccns, " Veiii ei accipe virgam tuam, quoniam tu exspectaris." El acccssit Joseph expavescens, quod sum.iiv.s oof tifex cum clamore nimio vocasset eum. Mux mi:eui extendens manum, ut
lianc
:
lo
suam virgam
accip.^ "el,
slaum de
c:
cumMie
virgas
cgressa est coiumba nive candidio-, speciosa nimis, et volans diu per cmpli frstigium peti^it coelos. Tunc universis popuius cong.atulabatur seni dicens, w " Beatus factus es tu iu sereciue tuu, ^. Dcu.^ to
m." Quum idoneum elegit ad accipiendam autem sacerdotes dicereuc' " Accipe c m, quia ex
'
onuiibus beaais soUis tu a \Jcu electus es," tunc ccepit adorare et rogare eos Joseph, atque cum verecundia dicere, " Senex sum et fiHos habeo, ut quid mihi infantulam istam traditis ? " Tunc Abiatiiar summus pontifex dixit, " Memor esto, Joseph,
:
-'o
quemadmodum Dathan et Abiron perierunt, ([uia vohmtatem Dei contemscrunt ita eveniet tibi, si 2j Et hoc, quod a Deo jubetur tibi, contemseris.' dixit ei Joseph. "Eg^ quidcmnon contemno vohmtatem Dei, si cognoscere possim, quis eam possit
Dentur ahquae ex sodahbus ejus virgines, cum quib js interea degat." Itennu Abiathar pontifex dixit, "VI -^hies quidem ad solatium ejus dabuntur, quousque die;^ statutus
liabere ex fihis lueis conjugem. veniat, in
in
30
quo tu eam accipias. Non enim poterit ahi matrimonio copulari.'' Tunc Joseph accepit
jVIariam
cum
aliis
76
cum
quam quuiu acciperet ad vekmi tcmpH Domini acciperet, dixerunt ei ilia? virgines, " Quum junior tu sis omnibus, purpuram obtinere meruisti ?" Et
:
10
hoc dicentes quasi in faligationem sermonis reginam virginum eam appellare coeperunt. Quumque lirec inter se agercnt, apparuit angelus Domini in medio
eorum
et
dixit, "
Non
erit
scrmo
iste
in
i'atigati-
35
missus, sed in probationem veiissimam prophetatus." Expaverunt autem in conspectu angeli et in verbis ejus, et ccrperunt rogare IMariam, ut indulgeret eis et rogaret pro eis.
onem
CAPUT
Altera autem
ruit ei angelus
20
IX.
die
dum
Domini dicens, " Beata es Maria, quoniam in mentem tuam habitaculum Domino Ecce veniet lux de cuclo, ut habitet in praeparasti. te, et per te universum mundum resplendeat." Item tertia die dum opcraretur purpuram digitis suis, ingressusest ad eam juvenis, cujus pulchritudo non 25 potuit enarrari. Tunc videns Maria expavit et coninvenisti tremuit, cui ille ait, " Noli timere, Maria gratiam apud Deum. Ecce concipics et paries regem, qui imperat non solum in terra, sed etiam in coelis, et regnabit in saecula saeculorum. Amen."
:
CAPUT
so
X.
Quum
autem
liaec
"
VII.
Hist, pe nat.
Ma. et
inf.
Salv.
77
erat enini
versusque in doniuni suani invenit Maiiani prajgnanteni, et totus contremnit ; et positus in angustia cxclamavit et dixit, " Domine, domine, accipe spiritum mcuni, quoniani melius est niihi mori, quani vivere." Ciii dixcrunt virgines ilia?, qua? cum Maria erant, " Nos scimus, quoniam vir nou tetigit earn nos scimus, quia integritas in ea immaculata perse:
verat nam custodita est a Deo, semper in ojatione permansit. Quotidie cum ea angelus Domini loquitur, quotidie escnm de manu angcli accipit. Quomodo fieri potest, ut sit alicjuod jjeccatum in ea ! Nam si suspicionem nostram tibi vis ut pandamus, istam gravidam non fecit nisi angelus Dei." Josepli autem dixit, " Ut quid seducitis me, ut credam vobis, quia
:
10
i^
angelus Domini impraegnasset eam ! Potest enim fieri, ut quisquam finxeiit se esse angelum Domini, ut deciperet eam." Et boc dicens flebat et dicebat, " Qua fronte ad templum Dei iturus sum ? qua facie sacerdotes Dei visurus sum ? quid facturus sum ? Et luce dicens cogitabat occultare se et eam dimittere.
20
CAPUT XL
ordinasset in nocte exsurgere ut fugin occultis ecce in ipsa nocte apparuit iens habitaret ei angelus Domini in somnis dicens, " Joseph, fili David, noli timere accipere oNIariam conjugem tuam,
:
Quumque
2s
quoniam quod in utero ejus est, de spiritu sancto est. ipse enim Pariet autem filium, qui vocabitur Jesus salvum faciet populum suum a peccatis eorum," Exsurgens autem Joseph gratias egit Deo suo, et
:
so
loquutus est Marine et virginibus, quae erant cum ea, et narravit visionem suam, et consolatus est super
78
(JoUKX
Apocuyi'iius .\ovi
Ils^t.s.memi.
Maria
diceiis,
ali-
quani liabui
in tc."
CAPUT
Factum
est
XII.
autcm post lia?c cxiit rumor, quod Maria cssct riavida. Kt comprchcnsus a ministris templi Josc'])h ductus est ad pontit'icem, (jui uua
cum
saccrdotihus ccrpit t'xprobrare ci e'tdlccre, ** It quid fraudatus us nuptias tantiu ac talis virj^inis, quam an<j;cli Dti sicut columliar.i in tcm])lo Dei nutriverunt, (pni' virum nuntjuam nee videre voluil,
(lure in
le^ije
IV
'V\\
violentiam non i'ecisses, ilia hodie viri::() Jose])li auteni dcNotabat sc jiirans, perseverassct."
autcm
si ei
til'ex dixit,
t-'
cam. Cui AbiatlH.r ponDominus, quoniam nnwlo te t'aciam ])otare a(piam potationis Domini, et statim aj)])ar('l)it ])eceatuir. tuum. Tune con^reiraia est onmis mullitudo Israel, (pue diiunnerari non jioterat." Adducta est etiam Maria ad temj)lum Domini.
quod nuncjuam
'*
tetiirisset
\ ivit
20
Sacerdotes vero et aJYines ac ]iarentes ejus flentcs dicebant ad earn, " Conliterc sacerdotibus peccatum
columba in templo Dei, et de manu ani^eli." X'ocatus est autem et .Iosei)b ad altare sursum, et data est ei aqua ])otationis Domini (piam si gustassct homo 25 metuens, et seplie'> circuisset altare, dabat De.is sip^nuni aliquod in iaciem ejus. Quum eri,^o bibisset.Iosc])h securuset <ryrpsset aPMc.. nullum sii^nuni
tuum,
(pi.'v
eras sicut
accipiebas eibum
:5o
peccati apparuit in facie ejc4^. Tunc justificaverunt eum omnes sacerdotes et ministri etpojmli dicentes, " Beatus cs tu, quoniam non est i'lvcntus reatus in
te." Et vocantes Mariam dixerun<- ei, " Tu quam cxcusationem afferre ])otcris, aut quod siijjnum juajus ap})arebil in te, quam hoc, (piod ])rodidit con-
VII.
Hist.
i>i;
nat.
70
ccptiis vcntris
lit, (jiiia
tiii
Hoc
soliimnKHlo a tc rcqiiirimus,
coiii'itcaris, ([uis est,
.losepli
nuiiulatus est,
.sio
qui tc ck'cc'pit. Mt'lius est cnini, vitani tuani coiifesprodat, (piani ira Dei dans siiiiiuini in facieni
tuani in
Tunc Maria < te nianifestot." " intrepida dixit, Si est in me alitpia ])ollutio luit alimedio popidi
f lit
in
in^.pudicitiiu,
deti-^at
omnium populornm,
exemplum."
vit altare, et
denter, et bibit
aquam
non
]..'rsitaret,
conceptum
ventris, at
nullum
n in
-o
mea3
feci,
in
hoc mentcm
ii)si, (jui
definivi et
hoc Deo
meo votum
pcrman2'.
ut
in
me
creavit, in intei^ritate
eam,
confido ipsi soli vivere et ipsi soli sine ali(pia pollulione, cjuamdiu vixero, permanere." Tunc omnes osculabantur earn rop^antes, ut malis suspicionibus eorum daret induli^entiam. Et deduxerunt eam omnes j^ojnili et sacerdotes et omnes virfi;incs cum exultationc et f^audio usque ad domum suam clamantes et dicentes ei, " Sit nomen Domini benedictum, (pii manifcstabit sanctitatem tuam universae plebi Israel/'
qua
me
30
CAPUT
I*'actum est
XIII.
ali(juantum tempus, ut
aulem
])ost
80
10
ex edicto Ca?saris Aiigiisti, ut profipatriam suam. Usee professio prima facta est a prieside Syria? Cyriiio. Necesse auteni fuerat, lit et Joseph cum Maria proficiscerctiir in Bethleem, quia cxinde erat, et Alaria de tribu Juda et de donio ac patria David. Quiim ergo Joseph et Maria irent per viam, quae ducit ad BetliIcem, dixit Maria ad Josepli, " Duos po})ulos video anteme,iinuniflentem etaiiumgaudcnteni." Cui respondit Joseph et dixit, " Sede et tene te in jumento tuo, et noh superfhia vcrl^a loqui." Tunc apparuit puer
fieret professio
cisceretiir iiTUisquisque in
15
20
speciosus ante eos, indutus veste splendida, et dixit ad Joseph, " Quare dixisti verba superfhia de duobiis po})uhs, qua? audisti dicentem Mariam ? Popiduni enim Judoeorum flentem vidit, quia rccessit a Deo suo et gentium popidum gaudenteni, quia accessit et prope factus est ad Dominuni, secundum quod proniisit patribus nostris Abraam, Isaac et Jacob. Tempus enim advenit, ut in semine Abralioe benedictio onini])US gentibus tri])uatur." Et quum lia-c dixisset, jussit angehis stare jumentum, quia tempus
;
advenerat pariendi.
25
Et pra;cei)it descendere de animah Mariam, et ingrcdi in spehmcam subterraneam, in qua hix uon fuit unquam, sed sem])cr tenebra? fuerunt, quia lumen diei penitus non lia-
Ad ingressum vero Mariie coepit tota spesi)lendorem habere, et quasi sol ibi esset, ita tota fulgorem lucis ostcndere et quasi esget ibi hora diei sexta, ita eandem spehmcam lux divina 30 ilhistravit, ncc in die ncc in nocte lux ibi divina
bcbat.
hmca
defuit,
quamdiu
ibi
Maria
fuit.
Et
ibi })eperit
mas-
culum,
quem circumdederunt
dicentes,
angeli nascentem et
natum adoraverunt
Deo,
et in terra
>.'
VII.
lIlST.
DK NAT. MaR. ET
I>P.
SaI.V.
Sl
obstetriccm
qui
spcluncam,
Maria jam
Mariani, "
addiixi,
iiifantein ^cniierat.
Ego
tihi
quj\?
foris
splendore nimio hie iion possunt introire." Aiidicns aiitcm lia^c Maria subrisit. Et dixit ad cam Joseph, * NoH subridorc, sed caiita csto, no forte indigeas medicina." Tunc jussit unam ex ilhs introire ad se. Quumcpie ingressa esset Zelenii ad Marinm, dixit, ** Dimitte me, ut tangam te." Qiunnque })ermisisset se Maria tangi, exclamavit voce magna et dixit obstetrix, " Domine, domine, miserere adhuc lioc nee audivi, nee in suspicionem habui, ut mamilhe plenie sint hicte, et natus mascukis matrem suam virginem ostendat. Nulla poHutio in nascentem facta est, n\dlus dolor in parturientem. \'irgo con:
10
,5
Audiens banc
dixit,
vocem
alia obstetrix
nomine Salome
"
Quod
20
ego audio, non credam, nisi forte ipsa probavero." Et in^-ressa Salome ad Mariam dixit, " Permitte me, ut palpem te et probem, utrum verum dixerit Zelemi." Quumque permisisset Maria, ut eampalparet, misit maninn suam Salome quum misisset et
;
et tangeret, statim exaruit manus ejus. Et prse dolore coe})it flere vehementissime et angustiari et clamare et dicere^ " Domine, tu nosti, quia semper te timui, et omnes pau])eres sine acceptione retributionum curavi de vidua et or|)hana nihil accepi, et
:
23
dimisi. Et ecce misera facta sum propter incredulitatem meam, quia ansa fui temptare virginem tuam." QuunKjue haec diceret, a])})aruit juxtaillam juvenis spleudidus dicens ei, " Accede ad infantem et adora eum, et continge manu tua et ipse sanabit cam, quia ipse est salvator seculi et omnium sperantium in se." Et
:
30
."
11
82
confestim ad infantem accessit Salome, et] aclorans eum tetigit fimbrias pannorum, in quibus infans erat Et exiinvolutus et statini sanata est manus ejus. ens foras clamare coepit et dicere magnalia virtutum quae viderat, et quae passa fuerat, et queiuadmodum cuiata; ita ut ad prcrdicationeni ejus nuilti crederent. Nam et pastores ovium asserebant se angelos vidisse in medio noctis hymnum dicentes, " Deum
coeli
JO
omnium, qui est Christus Dominus, in quo restitueScd et stella ingens a tur onme regnum Israel."
vespeie usque ad mane sj)lendebat super speluncam, cujus magnitudo nunquam visa fuerat ab origine mundi. Et propheta?, qui fuerant in Jerusalem, dicebant, banc stellam indicare nativitatem Christi, qui restauraret promissionem non solum Israel sed et omnium gentium.
1.^
CAPUT
XIV.
Tertio autem die nativitatis Domini egressa est beata Maria de spcluiica, et ingressa est stabulum, 20 et })osuit puerum in pra^sepio, et bos et asinus adorabant eum. Tunc adimpletum est, quod dictum est per Isaiam propbetam dicentem. Cognovit bos 2)osscssorem suum, et asinus prcesepe domini sid. Ipsa
enim animalia,
25
scilicet asinus
et bos, in
medio eum
babentes incessanter adorabant eum. Tunc adimpletum est, quod dictum est per Habacuc propbetam dicentem. In medio duorum animuUum innotes^ ceris. In eodem autem loco moratus est Josepb et
tribus diebus.
CAPUT
30
:
XV.
Sexto autem die cum beata Maria ingressus est Josepb Betbleem ubi impletis triginta tribus diebus duxit ini'antem ad templum Domini, et obtulerunt
VII.
Hist, de xat.
Mar. kt
i>f.
Salv.
S3
pro CO par tiirturimi et duos pullos colunibaruir.. l^-at aiiteni in tcin})lo vir Dei })crfectiis et Justus, nomine Simeon, annorum centum tredecim. Hie responsum acceperat a Domino, qnod non gustasset mortem, nisi vidisset Christum Dei filium in carne. Qui quum vidisset int'antem, exclamavit voce magna dicens, " Visitavit Deus plebem suam, et implevit
Et fcstinans adolo
cum in pcdlio enm itcrum, et osculabatur plantas " Nunc dimittis servum tuum, Domine,
in
])acc,
quia
vidcrunt
mei salutare tuu!u, quod parasti ante facicm omnium ])0])uloram, Uimen ad revelationem gentium et gloriam plcbis tua.' Israel." Erat autem in templo Domini Anna, t'ilia Plianuel, de tribu Asser, quae vixerat cum viro suo annis septem, et hjec vidua erat jam per annos octoginta et quatuor quce nunquam discessit de templo Dei, jejuniis et orationibus vacans. Hoec accedens adorabat infantem dicens, " Quoniam in isto est redcmtio seculi."
:
>5
20
CAPUT
XVI.
Transactis autem duobus dicbus vcncrunt magi ab Oriente Hierosolymam, magna luuncra offcrentes qui instanter interrogaverunt JudiX30s dicentes, " Ubi est rex, qui natus est nobis ? Vidimus enim stellam ejus in Oriente, et venimus adorare cum." Haec opinio perterruit omnes et misit Herodes ad scribas et Pharisfieos et doctores populi ut inquireret ab eis, ul)i Christum prophcta uasciturum prasdixcrat. At illi dixerunt, " In Bethleem." Sic cnim scriptum est, Et in Bethleem, terra Juda, nequaquam minhnu es in principi/jus Juda ex te enim exiet dux, qui reget popu/um meum Israel.
;
:
:
2s
s"
84
Ck)DEX Apocuyi'uls
iS'uvi
Tlstame:*!!,
Bethleem diccns, " lie et iiiilii rotate diligcnter de puero, et quiim inveneritis cum, renuntiate niihi, ut'et effo ~ vcnieiis adorcni cum."
<i
... via
ui
a])paruit stella, et
ducatum ])rirstaict illis, ita antcccdchiit V'idcntes cos, quousquc pcrvcnircnt ubi puer crat. autcm stcllam mai^igavisi sunt piudio map^no. Et 10 ingrcssi donuun invcucrunt infantcm Jcsum scdcntem in sinu Maria'. Tunc aperuerunt tbcsauros suos et ingentibusmuneribusmuneraveruut Mariam Ipsi autem infanti obtulcrunt sini^adi et Josc])b. muncra unus oblulit aurum, alius thus, alius vero
qujr
:
isimvnham.
(juum ad Ilcrodcm rcu^cm rcvcrti sunt in sonmiis, nc rcdircnt ad Hevellcnt, admoniti rodcm. I Hi autcm adoraverunt infantcm cum onmi gaudio, ct })cr viam aliam rcvcrsi sunt in icgioncm
(^ui
suam.
CAPIT
io
\\
11.
25
Videns autem Ilerodes rex (piod illusus essct a magis, ini'lammatum est cor ejus, it misit j)er onmes vias volcns capcre cos ct intcrl'iccrc cpios (jUum penitus invenire non potuisset, misit ad Bctbleem, et omncs occidit infantes a bimatu et infra, sccundurn tempus quod exquisicrat a magis. Ante unum vero diem, (piam hoc fieret, admonitus est Joseph ab angclo Domini, qui dixit illi, ** Tolle Mariam et infantcm, ct ])cr viam eremi perge et vade in yEgyptum." Joseph vero secundum angcli die;
so
turn
ivit.
VII.
it ink. S.vlv.
85
et
(U*
ill
ca
vcllcMit,
descentlit
Maria
jmiKMito ftscMlens hahohat .)t\><u]]i in ixri'inio suo. Erant au^cin cutn Jost-ph trus pui'ii ct cum Maria piK'lla iter airentos. Kt ecce siibito do spclunca egrc'ssi sunt draconos multi, (juos \ idiMitcs })U(Ti exclainaviMunt. Tunc .Ksus descc'iidcns de i^ri'inio matris |H'dil)us suis stutit ante dracoues: illi autem adoravcruut tnuii, et (juuiu adorassent, abierunt.
proj)lu'tam
adiinj>l(.'tuni est, (piod dictum est jht dicentem, l.diiddh' Dnniiniiin dc terra dracoiu's. Ipse autem inl'antulus amhulabat ante ens, ct ])ra'cepit iis, ut nulli bominum nocerent. Sed Maria et Jo.sepb in uravi jjavoic erant, ne lorle iufantulus brderetur a (bac()nil)us. (^uii)us Jesus " ait, Xobte me considerari-, (piia infantulus sum:
Tunc
to
is
ego cnim
vir ])erlectus
sum,
Similiter
euni, et comitabantur
cum
eis
in deserto.
(^ua-
cun([ue Maria et Josepli ibaut, antecedebant eos i" ostendentes viam, et inclinantes ca])ita sua adoraPrimo autem ut vidit Maria leones bant Jesum. circa se venientes atque varia ferarum genera, e.\pavit in cujus faciem infans Jesus heto vultu aspiciens dixit, " Xoli timere, mater, non enim ad 25 injuriam tuam, sed ad o])seciuium tuum venire fes:
Et bus eorum.
tinant."
his dictis
Anil^ulabant autem leones cum eis simul et cum bobus et asinis et summariis, cpia? iis erant necessaria, portantibus, et nullum la3dc])ant, quamvis ipsi simul manerent, sed erant mansueti inter oves ct arietcs, quos secum de Judaea adduxerant et secum babebant. Inter lupos ambulabant
s"
86
(,'oDEX
Tunc adimpletum
ab aliquo lacdebatur. est per propheagfiis pasceuiui'; lea et bos sun iil paLiipi cum tam, Erant vescentiir. autem duo boves et plausleas
est,
quod dictum
CAPUT XX.
Factum
lit
est
autem
Maria
erenio.
Et videns arborem dixit ad Jose})li, " (^uiescanuis Josepli autem fesaliquantuluni sub umbra ejus."
10
de jumento.
pahnam QuuuKpie
et
descendcre earn
fe-
pexit ad
is
})almne, videnscpie earn repletam ad Josepli, " Desiderium milii est, si Iructibus hujus palm;r percii'ieri posset, ut ex ait ad eam Jcseph. " Miror te dicere Et perem." videas, (piantam altitudineni habeant hoc, (punn E<;o autem j^Tavissime de a(|ua rami palnue luijus.
comam
pomis
dixit
20
qucU nobis jam det'ecit in utribus et non habenuis, mule eos re])lere aut nos ijisos refocillare debeamus." Tunc inlantulus Jesus hi3to vultu in sinu matris suae Maria) virgin is dixit ad ])almam, " Reflecte, arbor, ramos tuos, et de fructibus tuis
cop;ito,
:
refice
clinavit
2s
matrem meam." Statim ad banc vocem inpalma cacumen suum usque ad plantas Mareferti
so
ex ea fructus, quos habcbat, Postea vero (piam collecta sunt omnia poma ejus,inclinata manebat, exspectans ut ejus imperio surgcret, cujus impcrio fuerat declinata. Tunc Jesus dixit ad eam, " Erige te, palmn, et confortare et esto consors arborum mearum, quns sunt in paradiso patris mci. Aperi autem ex
ria?,
et colligcntes
omnes
sunt.
radicibus tuis venam, quae occulta est in terra, et fluant ex ea aquie ad satietatcm nostram." Et
Vir.
lIlST.
SaI.V.
S?
statim crecta est palina, v^ c;cpcrunt per radices ejus e2;recli fontes aquarmn liinpidissinii et fri^i;idi
et (lulcissinii nimis."
\
identes aiitem
hoiniuil)us
i'oiites
a(|ua-
rum
Deo.
fijavisi
sunt
<;aiidio
cum
3
oninihu-i
junientis
et
gratias
agentes
CAPUT
XXI.
:
D"c auteui altera profecti sunt et iu liora, qua iter agere ca'})eruut, Jesus conversus ad palluaiu ait, " Hoc ex priecepto nieo tibi dico, pjduia, ut uiuis de raniis tuis transfcratur ah augelis uieis
et plautelur iu paradiso patris uiei.
"^
llanc auteni
alilis,
'
beuedictionem
iu te
Pcrveuistis ad })aliu;uii victoria'.' " llxc eo loqueute ecce angelus Domiui aj)])aruit staus super arborem pal- " mx et aufereus uuuui ex rauiis ejus et volaus per medium cieluui, hahcus ramum arboris p;dma3 iu mauu sua. Quumque lure vidercut, i'acti suut velut mortui. Tunc Jesus loquutus est ad eos dicens, " Qu ire formido obtinuit cor vestruni ? An uesci- -" tis, ([uouiam palma hive, (juaui feci trausferri iu
l)ouo certauiiue vicerint, dicatur
quo
iu
"
I
CAPUT
:
XXII.
ei
tibi
teueamus
25
maritimas requiesceudo trausire." Dixit ei Jesus, " Noli timere, Joseph, ego vobis mausioues breviaho ita, ut (juod per triginta dies vobis perpetrandum erat, iu hac una diei mausiuncula pertiugatis." Adluic eo lo- 30 queute ecce perspicieutes videre coeperuut moutes
civitates
88
TESTAMrrs'Ti.
/Egyptios
ultcmtcs in
et civitates ejus
et
miam ex
ea nuUus erat tiir, ingressi sunt hospitari, potuissent quern notus, a})ud
ingressi sunt.
Et quoniuni
tcnipluni, (piod i^'vgvptii ejusdeni eivitatis Ca])it()in cjuo iliel)us singulis honor deitaliuni vocahant
:
tis
sacrilegis
prabebatur.
CAPUT
XXIII.
Factum est auteni, ciuum beata Maria cmn infantulo suo tenij)hnn ingressa esset, ut universa loidolain terrani corruerent, ita ut onniia convulsa
et coniVacta in facics suas jacerent, ac
si
nihil essent
ne evidenlius ali(pnd ]ir:v(liceretur, quani quod inipletum esset, quod propheta Isaias pranlixerat, Ecce Donitnus voiict super uuhem Icvciu, et comnioij
iK'hunliir
ejus.
omii'ia
a facie
CAPUT XXIV.
tiatuni i'uisset,
Tunc Aphrodisio duciillius eivitatis quuni nuncum universo exereitu suo veiiit ad templum et cum onmibus eomitibus suis. Pontil'ices vero templi ut viderunt Aphrodisium cum
omni exereitu suo properantem ad tem])lum, puta-
20
25
verunt se vindietam videre in eos, quorum causa corruerant. Ille autem ingressus tenq)lum et videns onmia idola in faciem suam in terra jacere, accessit ad Mariam etadoravit ini'antem, quern ipsa in sinu suo portabat. Et quum adorasset eum, alloquutus est universum exercitum suum et amicos suos dicens, " Nisi hie deus esset, dii nostri
dii
coram eo
in facies
VII.
JllBT.
DE NAT. M\R. ET
prostrati
INI-.
SaLV.
89
in
ejus
conspectu
jacerciit
domimim
vero,
Nos
quod
deos nostros vidimus faccre, nisi cauti et solliciti fecerimus, onnies indii^nationis ejus in ]iericulum
incuiTcre poterinuis, et universi in interitum mortis cademus, sicut cvenit Pharaoni Ye<r\, qui Deum audire contemsit. Non post multum tempus dixit anp^elus ad Joseph, " Revertcre in terram Juda
;
(jui
quiurebant
animam
pueri."
libi:k
dk
imam
a Sai.vatoris.
YTIT.
EVANGELIUM MARCIONIS.
ETArrEAION TOT KTPIOT.
CAPUT
Luc.
via<i
iii,
IV.
1, ct iv,
31.
^Ev
TijBepiov Kaiaapo<; 6
BiSaaK(ov ev
Tol<;
cru^^a<ri.
32.)
Kat
r)v o
e-)(^u)V
ainov' ori ev
avvayayyT)
rfv
i^ovala
\0709 avrov.
33.)
Ka) iv
tt)
av6p(07ro'i
dveKpa^e
;
(JHovf) fxeyakr}.
^\6e<i
uTToXeaaL
i)fid^
olBd ae
rk el,
e^ avTOv^^
Kal
plylrav
avrov to Batfioviov
avrov.
(v.
^d-^av
iv
3G.)
Kat iyevero
Xiyoin-<;,
" Tt? o
rol'i
X6709
ovro<i,
on
e^ovaia Kal
Bvvdfiei,
;
imrdcrcrei
(v. 37.)
Kat i^erropevero
Av
^%09
irepl
avrov
et?
rrdvra rorrov
r)]<;
aard<i he iK t/)? avvaycoyrj'!; elarjXOev et? rt]v oiKiav irevOepa 8e tov ^LfiQ)vo<;
epcorrjaav avrov irepi
iTrerlfirjcre
rjv
crvve-)(^ofivr]
^lfj.o)VO<;
avrrj^;.
(v.
39.)
Kal imards
avn'jv.
aim}?
ru) rrvperio,
Kal
d(f)r}Kv
Uapa-^Qjri^a Be
Vlll.
EVANOKI.IUM MaUCIONIS.
'
91
avaaraaa
t^aper,
Bu]k6vi auToi'i
ei^;
(v.
16.)
Kai
rfkOev
KoX clcrTfKBev
rfj
Kal Trciinwv iv
avrrp.
Trdirre<i (v.
21.)
"Hp^uTo
(v.
Kat
tov
s
iOaufia^ov
to?9 iic7ropevofievoL<;
avrov<i,
<TT6fiaT0<i avTov.
23.)
Kat
etTre tt^o?
" TIuvtg3<;
rov
'
oca
(v.
rj/covcra/jLev
wBe."
2S.)
Kal
eirXy'^crdTjcrav 7rdvTe<;
(v.
avvayoyyfj
(iKovovre^ ravra.
efo)
Tr)<; '7r6Xeoi)<i
2 'J.)
Kal
dvaa-Tairre^; e^ejSaXov
efx)9 6(f)pvo<i
avrov
<j)
lo
rod
6pov<i,
ov
(v.
Tj
7r6Xi<i
avTMV
cjcrre
KaraKpTjfjLvlaai
avrov.
(v.
'30.)
Avro^
avrow
erropevero.
7rpo<;
avrov
6 Be evl eKaaro)
is
avrwv
;^eTO
rd<; ;^etpa9
eindeU edepd-jrevaev
rov Oeov."
ttoXXcov Kpd^ovra
Kal Xeyovra,
eta
on
" av el o
avrd
Tevo-o
42.)
yXOov
(i)<;
avrov rov
avrov^,
rrjv
fir)
(v.
'O Be
elire 7rp6<i
fxe Bel
on
" Kal
evayyeXtaaadal
on
etV
rovro
drrea-raXfjuau^
(v.
25
44.)
Kat yv
CAPUT
(Luc. V,
1.)
V.
ru>
^Eyevero Be iv
eara)<i
Tevvqaaper'
(v.
2.)
Kal
eTBe
Bvo "jrXma
01
3.)
rwv
TrXolcov, 30
rov
^ip,(ji)VQ<;,
yfj<;
erravayayelv
6)(\ov<;. (v.
oXlyov
4.) 'fl<; Be
erravaaro XaXo)v,
etTre 7rpo<?
'
92
urfwye
to ^ddo<;, Kal
')(a\dcrare
rci
BiKTva
vjxCov
ei9
arfpav^
(v. 5.)
Kal
avrw, "
^Ettict-
rdra, Si
Be TO)
5
o\t}<; T?}<f
pr)fjLari
aov -^aXdaco to
G.)
Kal tovto
iroLriaavr<i
avveKXeiaav lyOviov
(v. 7.)
iroXv' Bieppiffwro
Tol'i
p,eT6-)(0L<i
Be TO Blktvov avTOiv.
Kcu KuTevevaav
to. irXola,
toaTe ^vOi^eaOai
aind.
10
(v. 8.)
dvijp ajxapTfoXo^;
Kvpie."
(v. 9.)
QdfM/Bo^ydp
ttj
Trepcea-^^ev
avTov Kal
irdirra'i
'
em
avveXa^ov
(v.
10,)
'OfjLola}<;
Kal
to,
(v.
elrre
7rpo<;
tov XifKova 6
^Ir)aov<{,
(v.
" Mt)
(f)ol3ov
11.)
Kal KaTayayome^
p,in
TrXoia
12.)
iirl
tijv y))v,
u^evTe<i
Kal
avTov ev
l^u)v
20
tmv
XeVpa?
Kal
ainoO Xeycov,
(v.
l.'i.)
" Kv/ote,
iKTiva<;
0r)Ti."
Bvvaaai
ijyjraTo
1)
Kadapiaac."
eliroiv,
citt
Kal
%etpa
euOeco'i
avTov
Kal
XeTTpa uTrfjXOev
fiijBevl
avTov.
"
elirelv,
tm
lepel,
fiapTvpiov vpuv.^^
(v.
15.)
Kal avv)']p^ovTO
daOeveiwv avTcov.
ip7]/jb0L<;
(v.
10.)
AvT0<i Be
(v.
i]v
v7ro)(^u)p6jv
Taif
17.)
Kal
Kal
kyevero ev paa
30
TMV
rj/xepcjv,
BcBdaKwv
o'l
yaav
Ka6t)/j.voi
7r</cr7;9
ycrav Xt}XvB6t<; k
T^9
raXiXaia<i
rjv et?
Kal
'IovBaLa<i
Kal
'lepovaaXijp,'
(v. IS.)
rjv
to IciaOai avTov<i.
KXi'vr]<i
Kal
irapaOelvai
dvBpe<i
(f)epovT<i
iirl
dv6pco7rov, 09
XeXvp.evo<i
Kal
e^/p-ovv
airrov
eureveyKclv,
Kal
VIII.
EVANGELIUM MaRCIO.NIS.
93
6ict
ii'coTTiov
avTov.^l{\. ID.)
Kal
avrov
(v.
fi))
evpovre'i
iroia'i
B(o/jut,
inrX
to
Bia
TOiv
Kepd[xo3v KadPjKuv
aiiv
fjiicrou
/jL7rpoa6VTov'Ii]aov.
elirev
(v.
20.)
ei?
to
TrlaTiv
5
auTMV,
crou."
01
avru),
.
"''AvOpayire,
i'jp^airro
21
Kal
BcaXoyi^eadai
koI
l3Xacr<f>ri/jLLa<;
; ''
Ti<i
0eo?
(v.
22.)
^ETrir/vov<i'S 6^lT}<T0v<i
eiTre vrpo? auTov<i,
(v.
" Ti Bi.a\oyll^ea0 iv
evKOTToorepov,
'
10
23,)
Ti
icTTLV
t]
elTrelv
(v.
21.)
'
Iva
kXiviBlov aov
iropevov
eU rov oikov
15
Kal Trapa^)}/Mi dva(rrd<i ivdymov avrwv, apa<; i(f) u) KareKeiro, dirijiXOev eh rov oIkov avrov, Bo^d(v. 26.) Kal eKcrraai'i eXafSev d7ravra<;, Kal ^wv rov Seov.
<Tov"
(v.
25.)
eBo^a^ov rov
eiiBofiev
Geov
ort
20
TrapdBo^a arnxepov.
Kal iOedaaro
27.)
KaX
fierd
ravra
28.)
29.)
e^rfkOe,
iirl
reXxovrjv
ovofiarc
'
Aev'lv,
KaOrjfievov
(v.
.
rb
reXcliViov,
Kal
Kal
rov
'
(v.
Kal
i]v
b)(\o<;
ot rjaav fier' 25
avra)v KaraKeLfievoi.
30.)
Kal eyoyyv^ov
01
ypap-fxareh
Xeyovre<i,
avrov
"
;
31.)
Kal diroKptOeh
32.)
" Ov
e')(ov- 30
KaKW
OvK
rcoXov^
et<?
jxerdvoiav."
33.)
01
"Aid
<jet9
ri ol fiadrjraVIwdvvov
-KOLOvvrat,
bp.oi<o<i
;
Kal ol
rwv
^apicralcov
ot
Be
croi
35
"
(v. 31'.)
94-
Tov<i viov<i
rou
iwfjL(f)(avo<i,
;
ev
at
vvfj,<f>u)<;
fier
rj-
Troiyjaac vqcrreveiv
(v.
35.)
^EXevaotnai Be
avrcov 6
(v.
vv/jL<f>io<;,
rore vrjareuira-
36.)
"EXeje Be koI
'
i/jlutlov
iraXaiov
el Be firfye,
Ka\ to kulvov
kuX
(v.
tm
iraXaicp ov
crvfMcfxJOvel 7rt/3Xi]fia
to airb tov
et?
KMvov.
37.)
Kal
ouBei<;
^dWei
veo<i
olvov
olvo<i
veov
Tov<i
(v.
daKoix;
irakaiov<;
10
el Be fmyye, p^'j^ei 6
daKoix;, koI
dcKol diroXovinai.
3S.)
^AWa
dekei
olvov veov
eU daKov<;
'
Kaivov<;
^ijreov
Kal
veov
'
Xeyec 'yap,
'O iraXaio^
"
')(pi]crT6Tp6<; iarcv,^
CAPUT
(Luc. YI,
^'
VI.
ev
1.)
'Eyevero
Be
ara^^drtp BevrepovpcoTtp
avTov
tov<; ard-^^va'i,
Kal i]cr$Lov
;
^(ii-)(ovre<;
Tl TTOcelre, o [x. 2.) Tive<i Be tmv ^apiaaicov elirov avroU, ovK e^eart Tvoielv iv roU aalS/Saai " (v. 3.) Kal diroKptdeh
"
^Ii]a-ov'i,
"
OvBe rovro
dveyvcoTe, o
eTroirj;
ainov oWe?
(v.
elarjXdev
l<s
Tov;
p,eT
pei'i
25
TTj'i
avTov,
el
p,7]
p6vov<i
Tovi
;"
(v. 5.)
Kal eXeyev
on
(v.
'EyeveTO Be Kai
Kal
eh
i]
ti)v crvvar^coytjv,
BiBdcTKeiv Kal
7]V
rjv
x^lp ainov
i)
Be^td
^T]pd.
(v.
7.)
UapeTrjpovv Be avTov ol
ypap,p,aTel<i
Kal
ol ^apiaaloi, el ev
30
tm aajB^dTW
(v.
Oepairevaeu'
jjBei tol"?
iva
evpcoat
KaT7]yoplav avTov.
8.)
AuTb<; Be
BiaXoyia/jLOVi
tijv
^jpdv
Be
e')(0VTL
X^^P^
"^'Eyecpai, Kal
(TTi'jdi
dvaaTas
Ehrev ovv
" ^EirepwTi'jao)
vpd<i Tt
viii.
EvANGKT.irM MAitrioNis.
*]
95
;
KaKOTToiTjaai
"^v^yv
uiroXiaai
(v.
0.)
Kal
Trepi^eyjrdfieuof; 7rdma<i
axnov<i, elire
tm
aov"
co?
17
'O Be
dWri.
5
enoir}(Tv ovrco
(v.
koi diroKaTeaTaOri
7;
')(eip
avrov
11.)
AvTol Be iirXijaOijaav
ri av
Troitjaeuzv
aX\7;\oi;9,
tco
^Eyevero
Be
iv rat?
'
rjfiipai<i Tavrat^;,
rjv
i^)X6ev
iv
rj}
ei9
to
6po<; irpocrev^a-
adai
KoX
Biauv/crepeixov
Trpoaexr)(^
tov Oeov.
(v. 18.)
Kal
'
6t
kyivero
rjfiepa,
Ta<i
avrov
avroiv B(oBeKa,
ov<;
Kal d-
10
'7roar6\ov<; wi^ofiaae
(v.
J.)
(v.
1.5.)
Mardaiov Kal
'Iis
Scofxav, ^laKco^ov rov rov ^ AXf^aiov, Kal Sifiojva rov KaXovfievov ZrjXxort'jv,
crKapi(ori)v, 09
10.)
Kal ^evero
iirl
(v.
17.)
Kal Kara^d<i
6^o<;
fiaOrjT^<f
7rda7]<;
iv
roiv
avroi<i,
ecrrrj
roirov
rreBivov
Kal
avrov, Kal
7rXT]6o<;
ttoXv
rjXOov
<Twv
avrcov. (v.
Kal
01
aKaddprwv
i^tjret
Kal kOepaTrevovro.
19.)
Kai
avro<;
ird<;
6-)^Xo^
aTrreaOai
avrov'
(v.
on
Bvvafjn<i Trap"
avrov i^/jp^ero,
e7rdpa<i
rov<i
25
Kal
laro
7rdvra<;.
20.)
Kal
6<f)6aXfj,ov<;
avrov
ei<;
rov'i fia6T]rd<;
7)
ol 'Kroi-)(ol*
on
v/xere'pa icrrlv
*
21.)
MaKaptoL
ol
ol 7riv(ovre<; vvv
on
KXaiovre<i
vvv on
vfid<i
yeXdaere.
22.)
orav fMiai]ao)aiv
fia<;,
ol avOpwirot, Kal
VTjpov,
rov
vlov
roi)
dvOpatirov.
'
(v.
23.)
Xaipe-
re iv iKelvT)
vfjLwv
rfj rjfiepa
Kal aKtpnjaare
TToXy?
iv
ol
ru) ovpava>
7rarepe<;
7rpo<l>^rai^
vfiiv
TOt<?
avrdv.
dire-yere
UXrjv
oval
5
7r\oi/(Tt'ot<f
on
rrjv
irapdKX'qaiv vfimv.
'
96
(v. 25.)
vfjLiv, oi
on Treivda-ere.
(v.
Oval
20.)
iiroiovv
^
TOi'i
yjrevBoTTpoifyt'p-aif;
oi
Trare'^e?
avTOiV.
(v.
27.)
AXX
vp.lv
Xeyo)
xaXoy; irotelje
puaovaiv vp^<;
'
vp.lv'
2'.>.)
Ka\ TrpoacL^f'
aOe
<T
1(1
irrrep
row iTnjpea^uvrayv
vp^l^.
(v.
Tw
rinrromi
iirl
TJ)v
a lay ova
irdpej^e Kai
ti)v
aXpovTfx;
aov to
^/Twra
Ka0u)<i
Flavri Be
era
p,i)
tw
to,
cnratTei.
31.)
Kal
BiXere,
Xva
ttoioxtiv
(v.
vpJiv oi avdpwTTOi,
Kal
vp.el'i
iroulre airroU
vpa.'i,
ofioicoS'
32.)
;
Kal
n Kal
(v.
dyaTTare
oi
Tov<i
ayairoivras
yijp
avroV'i
(lyaircMTi.
33.)
Kal iav
'^(ipi'i
tov<;
ur/a0OTroioOvTa<i u/xa?,
iroi-
rroia vplv
ecrri
ovai.
(v.
1.)
Kal iav
nrap
<t)v
eXTri^ere
d-
iitvoXi'iISukji
ra laa.
(v.
35.) lIXijv
cnreXTri^oirre'i
'
nroXxri,
on
avr6<; j(pT}aT6<;
kanv
enl
TToinjpov'i.
(v. 3(i.)
Trarijp
vpdv oiKTippcov
(v. 37.)
Kai
oil
p.T]
Kpivere, Kal
pi]
KaTaBiKaaOi/re
(v.
3S.)
rov koXttov
i
vpiov
vpuv.''
'
ru)
(v.
yap aino)
3'.).)
p.erpw,
(p
perpilre,
dimp.rpridi']<Tera
;
Elire
Be rrapa^oXjjv avrol'i
oBijyelv
;
"
Mtjn
e/f
Bvva-
rai
rv(f)X6'i
;
rv(f)X6v
(v.
III.)
oir^i
upi^orepoi
vrrep
a)<i
(SoOvvov
BcStiaKa-
rrea-ovvrai
Ovk
eari
puidi^ri)'^
rrd'i
rov
Xov
;!'
airrov.
(v.
Kari]pnapU.vo<i Bk
11.
earai
6 BiBdaKaXo'^
avrov.
Ti Be
iSXeireif rb Kup^o^i ro iv
no
6<p0aX-
97
thito u(f)Oa\-
TJ)i/
5t"
So/t^oi'
t;;^
^i'
tw
^i'
fjM ov KaTavoeU
(v.
Ai.)
*H
7rwf
^S aov
fi(o
iihfX^^,
a<f>ei,
iKfiu'Xrk)
to
to
Tfo 6<f)0a\'
;
aov
aov
Borcov ov fiKcrrwv
/:dp(ho'i
to ev rut 6(f}0a\-
ToO
(iB\(f>ou aov.
(v.
'
l-'i.)
Or yup
oi-Se
nrov
icaXov.
(v.
\\.)
Kapirov yii'toaKerai
ov6
\n
15.)
dporrro^ ex tov
<f>pi
dyaOov Orjaavpov
rTp;
KapBia<;
TO nyadov
Tj/'f
ffjjaavpov
k yap
TOV
(v.
7rpiaaVfiaTo<;
Kap^ia<;
XaXel
to
arofia
ainov.
\s
46.)
;
Ti
he
X^a>
ra>if
fioio<t.
o<?
(v.
Xoyov,
(v.
iroitov
ainov^, inroBei^M
vfxii',
eaKayjre
'
koX
ifid6vv
Be
Ka\
tdi]K
OefieXiov
irrl
ti)v ire- 20
tt;
Tpav
TrXijp.fivpa'i
ya>ofx.ei^}<i,
irpoaeppii^ev 6 rrorapo^
TeO*;/j.fXuoTo
/ii)
yap
aa<;,
yTfif
errl
tjjv Trerpav.
(v.
49.)
hk dKovaa<; Ka\
ttoh]tj)u
>.%
ofioio^
)(wp\<;
iaTiv
dvfipcirrrM
fi
oiKohop.i']aai>Ti
oiKiav
iirX
OefieXiov,
CAPUT
VII.
(Luc. ^ II, 1) 'ETrel 8t' irrXyjpoiae irdma rd p/j/xara ainov eh ra? ukoo.^ tov Xaov, clarjXBev eh Kairepvaovp..
(v.
2.)
'EKaToindp-)^ov Be
of
r)i>
rivo'i
TeXemav,
aino)
einifxo'^.
(v. 3.)
30
Irfaov aTriareiXe
p<i)TOiv
(v. 4.)
7rpo<;
ainov,
otto)?
iXOoiV
hovXov
ainoii.
01
'Irjaoiii',
TrapeKuXovv
98
avTov
TovTo
Xeyovre^;,
iariv,
<f.
Trape^^*'
^AyaTTo.
yap to
I'jfifov,
Kai
t;i/
crvvary-
'O 8e
'Irjcrow itropivero
iiiro
(Tvv
5
avToW
i]87]
Be
Trpb<;
fjLi)
avrov ov /xaxpav
a7re-)(otno<{
Ttjt
oiKia<i,
eTre/xyjre
avrov 6 KaT6inap-)^o<;
<f)i\ois,
Xeycop
auTfp,
" Kvpie,
cTKvWov ov yap
elfii iKavo*:,
iva
irrro Trfv
(v. 7.)
^i6
oi/Be
i^avTov
ij^itoa-a Trput
ilWa
Kal yap
^
iyo) dvOpoyrro^i
inro
VTT ifxavruv
(TTpaTuora'^
kui
Kai
TToiel.
Xt^/fo Tovrtp'
TTopevcrai
liWro'
tp^ov,
Kal
''
tp'^ernr
Kal
jtj)
hovKtp rairra
fiov
6
TToiJjaoif
TouTo, Kal
(v.
9.) 'AKov<ra<i B^
'Iz/crouv
idavpxi(Tv
eiire,
avrov
"
(v.
Kal
aTpa<f>i^
tm ukoXov-
cravTt)i>
tticttip
etv
(v.
evpov.
Kal
t/j
irTrocrr^tS/rairrfV ot
TreficfyOan-e*;
top
11.)
oikov,
evpop
top daOtPovpra
i^fj'i,
BovXop
vyiau'oPTa.
TToXtv
Kai
Nal'v
eyepero ep
eiropevero elf
KaXov^epTjp
Kal
avpeiropevoPTO
(v.
avTM
'f2<:
ol
p^BijTal avToO
20 '/77'0"e
iKavol,
T//9
12.^
8k
Tji TTvXrj
ul'ov
fiopoyeptjf
ttj fitjTpl
avrov, koX
(v.
.*J.)
avrri x>}pa
/cat
6-)(\jo^
t/} 7roA,ea)
iKavo^i
^pctvp avrj/.
Kal IBwv
airrtjp 6 Kvpio<i
(v.
14.)
Kai
jjj
{ol Be
fSaoTu^ome^:
e<mj-
aav,) Kal
(v. 15.)
Kai
Kal
uveKtiOiaep
TV
ep
30
p.y]Tpl
avrov.
"EXafSe Be
<f>6f3o<i
oti
Trpo<f>t']TJ]>;
/xeya? eyi'jyepTat,
(v.
17.)
Kai
01
Kal ev
Is.)
Kal
Kai
rj
irpot-
KaXeaafxepci Bvo
x/re
^'
avTov 6
^laxipprj^, eTTf/x-
"
Sv
el 6 ep-^ofiepof,
7rpo<
dXXop
ol
TTpo^iBoKcofjLev
"
;
(v.
20.)
JJapayevufxevoi Be
avTov
VIII.
EVANOF.I.H M
>[aHCT0N1S.
?;/A<f 7rp6<;
99
dvBpei,
el-rrov,
ae, \^o)i',
"
Sv
aXKov
Trpo'iBoKWfiev ;'
(v.
21.)
'Ev avTjj Be
Kai
Tl/<^\ots'
TToXXofi
*
(v. 22.) Kal atroKpiOeh 6 'Ii]<rovs i^apia-aro to ^Xhreii'. (iirev avToU, " FIopevOevTef uTray/eiXare 'houinnj ti eTBere
Kal TjKoxKTaTC
Xerrpol
TTTtD-^ol
fii]
on
ru(f>Xol (ivafSXerrovai,
K(i)<f>ol
y^coXol
jrepiiraToiKn,
Kadapi^omai,
evayyeXitpmai-
uKovovai,
veKpol
eyetpouraf
(v. 2'3.)
(v.
Kai
2i.)
aKavBaXiad?] iu efioL"
rjp^aro
ATreXOumMV
Be
roiv
uYfeXuiv ^loiuvvov,
'
Xeyeii'
et'<?
irpo^
ladi'vov, "
xTTTo
Ti e^eXjjXvOare
uvOpoiirov
iv
tijv
;
eprj^v OeuaaaOai
ku.
Xafiov
(ivefiov
;
(raXevofUvov
(v. 2.').)
MXXA
ti t^eXijXv-
t^uTe iBelif
iBov,
fiaXatcoU Kai
ip.aTioi<;
rifi<l>iafiei>oi>
'''
ol iv
ifiaTKTfir?) ii'Bo^fp
(v.
Tpv<f>f/
vTrup-)(0VTe<i, ev toI<;
IBeii^'
;
^affCKeioiii eUriv.
(fujTTfv
;
Trpo-
TrepurcoTcpov vpo'^ijTov.
(v. 27.)
OvTO's
eoTi,
rrepl
ayyeXov
(TOV
^v
efi7rpo<T0v
aov.
(v.
2^.)
Ae^/(0
yap
vp.lv,
pei'l^fov
iV
:'
yewijTol'i yvvaiKoyv
St<?
'7rpo<f>j'iTTj<;
Icoai'vov
Ti]
eoTitr 6 Be p.iKp6Tpo<; ev
^a)v
avTOv eoTt.
''
(v.
36.)
^HpwTa
ainov
<PapltTaioiv, 7va
(fxiyp fier
ainov
Kai eixTeX6(ov
(v.
Kiav TOV
4'apicraiov,
/Tt<?
dveKXifirj.
37.)
Kai
iBov,
yvvt}
-'
ev TT] TToXei,
^jv
V
(v.
TTj
oiKi/i
3S.)
Kal
Tf)<:
avTov
BuKpvcTL'
Kal
20
TToSa?
avTov,
Kal
rjXetcfye
Tfo
fivpeo.
(v.
IBoiV
Be
Tfv
7rpo<f)/iTTj<;,
eyivaxxKev av,
'
tk
kui TroraTn)
?}
yvinj,
rj-
aTrrerai aiTov
oti
ap.apT(oXu<;
emi."
(v.
40.)
e-)((o
Kal
aoi
ti
^'>
n-iroKpidei'i 6
loo
etTreiv."
(v.
41.) "
Juo;^e(W-
el<>
irevTrjKoirra.
dfx(l>oTpot<i
(v.
12.)
Mr)
Tt?
i-)(6irrwv
8e
avToyp uTroBovvat,
s
k-)(api(jaTO
ovv avroiv,
etVe,
"
(v.
u>
43.)
^AjroKpidei^ Be o
6
T7ro\a/xl3dvco, oTt
to ttXclov ej^aplaaTo^
(v. l-k)
Kal
arpa(f>el<i Trpof
yvvaiKa,
tw
Hifj^wvc
etfyrj,
ywalKU
els^rfKdov
10
aov
e8(a/ca9
Tai<i
tov<; TroSa^,
koI
0pL^l T/)?
OVK,
nvrfjs-
c^ifUL^e.
i]<;
(v.
45.)
^tXij^id
fwi
eBcoKU^
juLov
el^fjXOov,
ov BUXnre Ka-
TcupiXovad
TroBa^.
{v.
40.)
avrij Be
fj,vp(p
ijXeiyjre
47.)
Ov
(v.
d(f>ea)irrac
al dfiapTiai avTfjt
w
o't
4S.)
aov al dfiap-
49.)
Kal
EiTre Be
7rpo<; ri)v
yvvcuKa, "
7rio-Tt9 o^ov
aeatoKe
ere
tto-
pevov ek
eipyjmjv.''
CAPUT
(Luc.
TO<i
VIII.
iv
VIII,
1.)
Kal
iyevero
tm
Ka6e^)']'i,
Kal av-
Kcofirjv Krjpvacrcov
'
Kai evayyeXi-
^6fievo<; T>;z/
2o (v.
2.)
Kal
at
i/arav
dadeveitov,
Mapta
rj
KoXov/ievr)
(v.
MayBaXrjvrj,
d<f)
i]<;
BaipLOVUi
eirrd
e^eXi)Xvdei,
3.)
Kal ^Iwdvva,
30
yvvr)
Xov^d
4.)
eTrirpoTrov
alLTive<i
Blijkovovu avTa>
dvo
roiv irrrap-
Xvvt,6irro<i
Be
6^(Xov
ttoXXov,
koI
TOW Kara
pov avTov
Kal iv
tw
aireipeLv
VIII.
EVANGELIUM MaRCIONIS.
koI
to,
101
tov ovpavov
kirl
'
Ttjv
oBov,
Kol KaTerrarijOT},
TrereLva
eirecrev
KaTe<f>cvyev
Tpaif,
avro
(f>VV
'
(v. 0.)
Kal
erepov
fj.7]
ti}v
(v.
ttc-
Kal
i^yjpdvdj],
Bia ro
roiy
(v.
e^ecv iKfidSa
7.)
Kal
eVi
irepov ejreaev iv
fiecro)
uKavOoiv, kcu
8.)
crvfj,(f>velaai,
at aKavOat
direTrvi^av
airro'
Kal
eTspov
hreaev
"
9.)
^ETnjpcoTWP 8e axnov ol
rj
avrov
Xiyome^, "
Ti<i elrj
Trapa/SoXrj aurri
he elwev,
'
tov &ov
lo
fit]
/SXeiraycrc,
i)
Koi
avviwoLV.
(v.
11.)
"EaTL Be
(v.
avrtj
12.)
ira-
palSoXi]
a-7r6po<;
01
Be
TTopa
uKovovre^
ttj<;
etra
<lp-)(eTai,
o Bui/3oXo<i
fiij
TrtaTevoi,
is
acodioaiv.
(v.
18.)
01
Be iirl
t/"}?
Trerpa?,
oTav
Xoyov
ovK
e-)(ovcnv, at Trpo?
(Tfwv d(f>icrTavTai.
(v.
To
Be
eh
Td<i
aKiivOa'^ ireaov,
ovTol
eicriv
oi
uKovaavTe<;,
Kal inro
/j,epifj,vo)v
Kal ttXovtov
20
15.)
To
Be
iv
Tiy
KaXy
yfj,
ovroi elacv,
ev
KapBia
KcCXfi
(v.
16.)
OvBeU
KXivrj<; 25
inroKuTO}
dXX
irrl
Xu^ylwi
(v.
iTTCTidijcrLV,
iva ol elairopevoixeKpvrryov, o oh
yvK)0'6'']o'ir:ai
vot (BXiiroyac tu
(f>avepov
</>&>?
*
17.)
Ov yap icm
o
yevi')<7(:TaL
ovue
(v.
dj.oicpvd^ov,
ov
Kal
ere
e/V
^avepov
eXdrj.
e^j],
18.)
aKovejQj, 30
09
ydp dv
BoKel
BoO/jaeTai tivru)
Kal 09
(v.
di>
/ii)
Kal
-)(^eu>,
dpOijacTat
drr
avTOV.
20.)
Kal
diro-
/^j'jTtjp
crov Kal
(v.
ol doeXc^oi
21.)
'O Be
KpideU
<^oi
;
fMJjTrjp
Kal ol
dBeX^^
fiijTtjp
jxov ovtoI
102
Tov
kol
ro)V
iroiovvre^
yjfiepcou,
axnov."
kol
avros'
Trpo'i
(v.
22.)
Ka\ eyevero
ttXoIov
fiia
eve^ij
eh
Kal
fiadyjToi
avrov'
koX
eiire
avrov<;,
(v.
koI amy^diqaav.
23.)
eh TJ-jV \i/jivr]v Kal avveifk-qpovmo Kal eKivhvvevov. (v. 2i.) UpocreXOovre^ Be Suf/eipav avrov, Xeyome'i, " 'EirKTruTa, itrio-rdra, aTroXKvfieOa."
TfS
\o
'
kXvBwvl tov
(v.
vBaT0<i'
vq.
25.)
Uoveariv
77
7ricm<;
vfiMV
(f>o^r)0ein<i
Xeyojne<i
dve'fioi<i
Th
et?
dpa
Barc,
Kal xrrraKovovaiv
(v.
20.) K.al
KarhrXevaav
Trj<;
PaXi-
Xaia<i.
(v.
27.) 'E^eXOuvri, Be
rrj'i
avrw
O'i
eirl
tijv yrjv
irrr/jmr]-
rroXeo)^,
V(OV IKUVOiV,
efievev,
dXX' iv roh
uvaKpd^a<;
ifiol
fi/]
2^.)
^IBoiv Be
tov
^Irj-
(Tovv Kal
20 elrre,
'*
Trpoaeireaev
vie
ai/rto,
Kal
(fxovTj
fieydXrj
;
Ti
Beofial (TOV,
Tio
^aaaviaj]^."
(v.
JJapiYfyeiXe yap
'TTvevjJbaTL
T(o
uKaOdprrp e^eXOeiv
uiro
'
tov
dvOpcoTrov
TToXXoh yap
aecn Kal
2s
7reBai<;
eh
to.^ epj'}fM0v<;.
(v.
30.)
^Eir;'*
Be avTov
6 Be
(v.
elire,
eh
airrov.
31.)
Kal
/xij
eirnd^i] avroi<i
eh
32.)
^Hv
avTov, iva
avroh eh
33.)
av-
Toh'
(v.
^E^eXOovra Be
TTov elcrrjXdev
eh
Tov<i '^o(pov<;
Kal
dyeXij
Kara
TOV Kpi]fivov eh
''"'
Ti}v Xi/jLV7]v,
Kal direirvvyri.
(v.
34.) ^\B6v-
Te<i
Be
o't
Kal dTreXBomes
VIII.
EVANGELIUM MaRCIOMS.
rroXiv Koi ei9 tol"?
dypoix;.
(v.
103
35.)
tiTTJjyyeiXav
i<i
ti-jv
Kot
d(f)
ov
ra Saipovia
av37.)
royv
rov
Tots"
(v.
36.) 6
'
Ain'jyyeiXov Be
(v.
Kal
ol
lB6vre<i,
irw
earooOrj
Baifioina6i'<;.
Kal
i)piorrjaav
avrov arrav ro
avroiv,
on
(f)6f3(p
p-eydXeo
avvei(v.
jfomo
elvai
'
88.)
10
^EBeero Be avrov 6
cri/v
ov ^eXi]Xvdec ra Bai/iovca,
'Irjcrov'i,
" 'T7r6<rTpe<f>
6 0e6<?
"
Kal drri}X9e,
Ka&
40.)
^jaav
yap
ir.
avrov.
v.
11.
Kal
IBov,
ifxOev
ovopa
Kal
'Ideipo<;,
Kal
avr6<i cip^oiv
'TroBaf;
'
rfj'i
(Tvvayoyyri'i
irKrip-)(e,
ireaiiiv
el<;
irapa
tow
avrov eiaeXOelv
fiovoyevTJi
rjv
42.)
"On
Ovyurrjp
20
avrco
^Ev Be
roi vTTuyetv
avrov
(v.
43.)
et9
Kal
larpov'i 7rpo(TavaXcocra<ra
ov-
Bevbi depaTrevdijvai,
(v.
TrpoaeXdova-a
'
o-madev yy^raro
ecrrrj
17 25
rov
pvcn<i
KpaarreBov
rov
lp.ariov
(v.
Kal
45.)
7rapa')(pt]/j.a
rov
aLfiaro<i airn}<;.
;
Kal
eiirev 6
^lT]aov<i,
" r/9 o
Tpo<;
dyp-d/jLevo'i p.ov
Kol ol aer avrov, " ^Eiricrrdra, ol 6)(Xot avve-^ovai, tre Kal diroOXi/Sovat., Kal Xeyei<i T19 6 dyfrdfjLev6<; fiov ; " (v. 40.) 'O Be ^Iriaov<i eiTrev, " 'Hy^aro /xov Tt? iyo) yap eyvcov Bvva
so
ifxov."
(v.
47.)
'IBovaa Be
rj
yvv?],
on
fjv
ifkOe, Kal
Trpocnreaovaa avro), Be
Xaov, Kal
''
(v,
4S.)
'O 8e
-
elirev avrfi,
QdpaeL, dvyarep,
Trt'crTt?
aov aeacoKe
ere
iropevov
eU
el- 35
104
prjviqv."
49.) "Etv
pa Tov
nip
(rov<;
5
up')^icrvva/y(o'yov,
'
rj
dirfd'Irj-
(TOV
jii-j
50.)
'O Be
uicovaa<i
51
.)
fiovov
rijv ol-
KOi^ov
/cat ^Ioidvvr)v,
(v.
Kal
fiT)Tepa.
52.)
"EKXaiov Se
*
Se
10
elrre,
Kal
T0<?
on
cnreOavev.
(v.
54.)
Av-
e</>c6w;cre Xc'^/on',
{v.
55.)
Kal ewearpe^e
yoveU au-
hod?]vaL (payelv.
(v.
56.)
Kal
e^ea-Tijcrav ol
CAPUT
IX.
errl
Trdma
to,
OepaTreuciv
(v.
2.)
Kai
"
diriareiXev
toix;
da6evovvTa<i.
el<;
(v. 3.)
Kal
elire Trp6<i
airrov'i,
Myhev
Kal
atpere
fii'jTe
apTov,
dpyvpiov
ft'i'jTe
kva hvo
dv
Kal
')(iLT(tiva<t
')(eiv.
(v.
4.)
ei? rjv
av ouciav
(v. 5.)
2.^
eiaeXdrjTe,
ocrot
p,i]
iKcl
p-evere,
Kal
kKeWev
e^ep'yecrOe.
Kal
he^wmat,
TToXeo)?
eKelvrj^;,
el<i
UTTOTivd^aTe,
p^apTvptov irr
^E^ep-)^6fi-
(v. 7.)
'HKOvae he
'Hp(i)&r)<; 6
TCTpdphtd to
veKpSiv
he,
TO,
yevop.eva
vtto
irrr
avTov iravra
otl
^I(odvvrj<;
Kal
hirjiropei,
30
XeyeaOai
(v. 8.)
tivcov,
kyiyyepTai
e(pdv7]
'Tiro
TLV03V
he,
otl
^HXia^
dvecTTrj.
dXXcov
otl 6
7rpo(f)7']T7)<;
eU
tcov
dp-^^aicov
(v. 0.)
Kal
elirev
Hp(ohrj<i,
tI<;
he ecrTLv ovto<;,
Mil.
irepl
EvANGELIl M MaUC'IONIS.
;
105
(v.
"
Koi
it,i]Ti
IBeiv avrou.
10.)
Kal
UTro(TTpe\lrai'T<i ol inrucrToXot
'
Bnyyi'jaavro
avTO),
oaa
eZ-?
iiroirjaav
Kcii 'rrapaXajjcJov
(v.
11.)
01
*
Be
6')(XoL jv6vT<;
r/KoXovOqcrav avro)
eXaXei ai/rot?
'H
St yfiepa
ijp^aro k\i-
veiv
'
"'AiroXvaov
Kat
tous'
r^s'
KUKXrp
KU)fxa<;
eTriairiafioi'
on
ij/xlv
o)Be
iv
"^
roTTcp iafiiv."
(v.
13.)
Elire Be
"
fx/)
7rpo<; avToi><i,
" Aure
TrXeiov
Ol
Be elirov,
el
Ovk
elalv
Bvo
i-)(^9ve^,
iropevdevre^; ^//xet?
(v.
ayopda-Qj^ev
14.)
^Haav yap
To,"
(v.
Q>a-el
elire Be irpo^
tou?
'*
Kal
dveKXivav cnravra'^.
(v. 16.)
Aa^cov
Kal
ava^ey\ra<;
KXacre
(v.
eh rov ovpavov,
eBlBov
roc'i
avrov^
Kal
rco
KareoyXco.
*"
fia6t]rai<;
TrapnriOevaL
'
17.)
Kal
Kal
^jpOrj
(v.
rb
ko^lvol BcoBeKa.
1^.)
Kat eyevero
iv
rw
elvai
Kal
eTrrjpdorTjcrev
If).)
avrov^, Xeycov,
01
Be ('nroKpt-
"
aXXot Be 'HXlav,
(v.
aXXot
Be,
on
row
up-)(ai(ov dvearr)''
/xe
20.)
Elire Be avroU,
Be 6 Uerpo^:
e7riri/j,i](Ta^
"'T/iet? Be ri'va
Xeyere elvat
aTTOKpiOeU
elire,
(v. 21.)
'O Be
'"
avroU
etTTcov,
on
Kal
airoBoKLfiaaOrjvaL drro
row
Kal
rfj
rplrrj
jj/xepa
eyep-
23.)
"EXeye
Et
lOG
avTOv Kad'
koX
aKoXovOeirw
fxoi.
(v.
24.)
'
0<;
yap av OeXy
S'
rrjv
'
09
av airokearj
(v.
ri]v
o-iirov
eveKev
fj,ov,
ouTOf
crcoaei
avrrjv.
^
25.)
Ti yap oi^eXeiTat
av6p(07ro<; KepB/jaa'i
i)
rov
26.)
KOCTfiov 6\ov,
eavTov Be uiroXeaa'i
e7raicr)(^vv6fj
[xe
^r^ixiwdel^
i/xov<;
(v.
'^O?
yap av
Kal Tov<i
\6yov<;,
tovtov
iv
(v.
i'iraia-)(yvdi'](TeTai,
orav
eXdrj
rfj
27.)
01
Aiyo) Be
*"
v/itv
aXrjdco'i,
elal
rive'i
roiv
oiBe
eari^KOTcov,
ov
fi.7]
yevaovrai Oavcirov,
(v.
co<;
av
tov
0eov."
28.)
'EyiveTO
Be
fieTo,
Xoy6v<;
tovtov<;,
'Icocivvtjv
(v.
wael
Kal
rifxepac oktoj,
^IaK(t>j3ov,
avi^rj
eU to
6po<i
Trpoaev^aaOai.
tSo<?
29.)
Kal
''
tov irpoa-
coTTOv
TTTQJV.
ifiaTiafiof;
30.)
Kal
iBov,
avBp<;
Bvo
avTM,
avTov.
'O Be
Tlerpo'i Kal
01
virvw
'"
Bvo avBpa<i
(v.
J33-)
Kal
eyeveTO
TOV
^Irjcrovv, "
ij/xd^i
wSe
elvai
Kal
rroii)(j(X)p.ev crKrjva^
fiiav,
Kal piav
'HXia
"
/A?)
elBo)^
Tama
Be
avTov XeyovTo<;,
Be iv
(pcovl)
"
iireaKiaaev avTOv<;
et? tI)v
ve(f)eXr]v-
icfjo^rjOrjaav
(v.
35.)
Kal
eyeveTO iK
t>}9
ve(f)eX't]<;,
6 aya'TT7)T0<i,
Tr]v
<pcovi]V,
avTov aKoveTe^
evpedr)
6
36.)
Kal
iv
tw yeveaOaL
ovBev
^Itjcrov'i p,6vo<;
"
rat?
tjj
wv
37-) 'EyeveTo Be iv
i)pepq,
KaT-
crvv^vTrjaev
avTut 6xXo<i
(v.
3S.
Kal
IBov,
avi]p
(v.
39.)
Kal
IBov,
Trvevpa Xap-^d-
VIII.
EVANUKLIUM MaRCIONIS.
107
vei
a^pov, Kol
(v.
airo-^^iopel
ai?
40.)
Ka\
ovK
iK^aWcoacv
tto-
avTO,
Kal
41.)
AiroKpideU Bk 6
(0<i
re
(T0/j.aL
7rpo9 vfui'i
(v.
viov (Tov."
42.)
"En
kTrerifirjae Be
^Itj-
rw uKaddpro),
irarpl avrov.
Kai,
'"
dTriB(OKv avrov
rw
43.)
'
E^eTrXyaaovro
rovi
vfjbow
Be 7rdvr<i eTrl
rfj fie^/aXeiorrirL
rov Oeov.
avrov,
{v.
44.)
o
" Oecrde
vlb<;
vfjueU
el<;
\6yovi rovrov<;
et? ')(elpa<;
yap
paBlBoadat
ro
fii]
dvdpcoTrcov.''
rjv
45.)
Oi
Be rfffoovv
avrojv,
I'va
"
pr]/j,a
rovro, Kal
TrapaKtKdXvfifievov air
ipcorrjaai
aiadoivrai avro
ptjfjLaro^
Kal icpo/Sovvro
(v. 46.) fiel^cov
avrov
irepl
rov
rovrov.
KlarfS-de Be BLa\oyiafi6<; ev
(v.
av
eir)
avrwv.
47.)
'O Be
elirev
^Ir}crov<i
rov BiaXoyicTfiov
rPj^ KapBia<i
avrwv,
48.)
e7rc\a/36/jLevo^ irat-
"
Biov, earrjaev
"'^O'i
avro irap
eavrw,
(v.
Kal
avroU,
eirl rat
B)(eraL
lie
'
Kal 09 edv
e/xe
Be^rjraL, Be^^^erac
rov dirocrreiXavrd
yap fiiKporepo^
(v.
/jieja<i."
49.)
'ArroKpideU Be 6 ^Icodwrj^
" 'Ettl-
"
ardra,
fMOVia'
/AWi/."
rw
ovofiari
50.)
Kal
elire -rrpo^
avrov 6
^Irjcrov^,
"
Mrj KOiXvere
(v.
ecrrt,
Ka&
vfiwv, inrep
v/jlmv
icmv."
r}fXpa<;
rfj<;
.)
dvaXr)-
^^
avrov,
Kal
at to? ro
Trpoacoirov
(v. 52.)
TTopevecrOaL
ew
'lepovaaXy^fx.
Kal
avrS.
direareiXev dy-
Safiapetro)V,
ware
eroi/xdcrat
5 3.)
Kat
'*
on
ro Trpoacoirov avrov
rjv Tropev6fj,e-
108
Codex Apockyphus
(v.
JN'ovi
Testament!.
fia6r]Tal aveiTrcofxev
co<;
5i.)
^ISoi^re'i Se oi
Tov
^laKco/So'^
KoX ^IwavvT]^,
elirov,
'
Xrpa^eU he eireTlpbrjcrev avKol 'HXia'ii'irolrjae ;" (v. 55.) [v. TOif, Kat elirev, " Ovk olhare, o'lQvrrvevp.aro'i iare vp.ei'i
56.)
'O yap
57.)
v'lo^
i^v)(a<i dvOpcoTrcov
el<i
CLTToXecrai,
(v-
dWa
crcoaat."
Kal
iiropevOrjaav
erepav Kcoprjv.
rfj
ohoi
enre
'
(v.
58.)
Kal
Kal
ehrev
avrw
OVK
6 ^Irjaov'i, "
Ai
TJ]v
aXcuTre/ce? c[)co\eov<;
e^ovai,
V(09
(v.
to, Treretvd
6 he
Tov dvOpcoTTOu
irov
KecpaXrjv
fxot,^'
KXivrj.
59.)
Elwe
he 7rpo9 erepov,
/jloi
" ^AKoXovOet
6 he eiTre,
yuov."
(v.
Odyp-ai TOL'9
eavTMV
veKpov<i
av
he direXOoiv
hidyyeWe
tijv
aoi,
Kvpie
Tot^
^
el'i
^Irj-
crou?,
rijv %et/3a
avrov
iir
dporpov, Kal
/BaacXeiav rov
/SXeircov e/9
rd
oTTiaco,
ev6er6<; iariv
eh
r))v
GeoOy
CAfUT
^*
X.
Kal
(Luc. X,
1.)
Merd
e/9
(v.
he
avrov
auT09
'"
ep')(ea6ai.
"EXeyev ovv
irpo^i avrov<i,
"
'O
fiev
Oepicrpo^
TToXv^,
ol
he
epydrau oXlyoi'
her'jdyre
ovv
rov
07r&)9
avrov'
(v.
8.)
'Tirdyere
v/jLd<i
dpva^ iv fieacpXvKcov.
irqpav,
fxrjhe
(v.
'
(v. 4.)
virohi'jpbura
5.)
ohov
dcrTrdarjcrOe.
^^
19
rjv 8'
dv oiKiav
elaep')(i]aOe, irpd-
rov Xeyere,
(v. 6.)
Vlll.
EVANGELIUM MaKCIOMS.
etvavairavaeraL
v/ta? dvaKd/Myp-ec.
109
rj
77
e/cet
u/o?
elpi'^prji;,
'<^'
eV
aurov
7.)
eiprjvr]
vfxojv
ei Be
fJ'>']ye,
(v.
'JSy
auT^
Be
rfj
avrwv
d^LO'i
yap
6 ipyuTTji;
'
juli]
/xeTa,3aive-
re
e^ oiKia<;
ek
oliciav.
8.)
Kal
els
rjv
S"
dv iroXiv
Kal
9.)
Kal depaTrevere
'
tou-j ev
vfj,d^
7)
aurfj
daOeveU,
Xeyere
(v.
avToi<;,
^'HyyiKev
e<f>
10.)
av ttuXlv
el(jep-)(r](T9e
Be)((ovTai
(v.
VfJbd^,
'
e^eX6ovTe<i
eh 7a9
vplv
TrXarei'a^i
avrP]^ efTrare
yfxlv
11.)
T)]<;
7ro\ew9
ijy-
v/jlwv dirofxacra-ofieda
ttXijv
yiKev
vfxwv,
ijxe
e(f)
vp.d<i
1)
/BacriXela
tov Oeov.^
IG.)
ep-e
'O ukovcov
Be
Tjre-
ifiov dKOuet
Kal 6 dOercov
v[xd<i,
dOeTel' 6
17-)
fie."
(v.
"
tco
ovop,aTi
co?
aov.
darpaKal
p,i)
^^
19.)
riiv
eirl
aKopiricov
vp,d<;
Trdaav
Ti]v Bvvap.Lv
(v.
tov
e')(6pov
'
Kal ovBev
ov
dBiKi]o-et.
p.rj
'^(aipeTe, otl
Ta
irvev-
y^alpere Be
ev
tow
ovpavoL<i"
21.)
^Ev avrfj
Tfj
""
\oyovpaL
aocfiojv
aoL,
d7reKpvyp-a<i
TavTa
airo
injtrLOL'i
vaL,
(v.
7raT7}p,
evBoKia
vtto
el
epurpoaOev
aov.
22.)
tov iraTpo^
pLVj
pov
Kai
Kal
ov8el<i
^'
yLvdxTKeL,
vlo'i,
eaTLV 6 7raTi]p,
6
irarijp,
6 f to?
Ta
vio-i
eaTLV
diroKapa9ijTd<i
el
p,>]
Kal
co
idv jSovXrjrai 6
Trpo'i
Xv-ylraL."
(v.
eiire,
23.)
KaT
IBLav
(v.
(JTpa<^eU
Tov<i
ol 6cf)6dXp,ol ol l3Xe7rovTe<i
TrpocfiTjTao
/3XielBov,
ireTe.
21.)
ovk
rt?
d vp^U
/SXeVeTf."
Kal
IBov,
vop,LK6<i
dve-
^'
110
aTTj, i/c7retpd^(ou
amov
;
(v.
TM
*
v6fj,(o Tfc
'yiypaTTTac
eiTrev,
''
7rco<?
dvayi,v(i^(7Kei<i
(v.
27.)
oe
diroKpiOeU
T)]<i
'Aya7T)]cret,<i
6Xr]<;
o-ou,
koI i^ 0X7/9
tP;?
layyo's
aov koI i^
aeavTov."
TTolet
77/309
6\r]<;
t>}<?
hLavoia<i
aov
;
aou
6r]<i
0)^
(v.
28.) ElireSe
^ijarj."
(v.
avTM
tl<;
rovTO
Kol
eavrov, elire
*
Kal
(v.
kut-
aev
'
01 Kol eK.Bvaavre>i
amov, Kal
TrXrjyd'i
(v.
einOevTe^
u'jti)X-
rvyxdvovra.
31.)
Kara avyKV
plav
''
Be
Kal IBcbv
avrbv dvTiiraprjXOev.
v6fMevo<i
Kara rou
tottov,
eXOoiv
Kal
IBcov
dvTcirapi'jXdev.
(v.
33.)
^a/xapetTrj^ Be Tt9
oBevcop
{v.
ijXOe
Kar
avrbv,
Kal
IBcov
avrov ea7rXay)(yia6rj.
3-1.)
Kal
TrpoaeXuoov Kare'
Brjae
^"
rd rpav/xara avrov em^ewv eXaiov Kal oivov im^L^daa<i Be avrov eirl to iBlov Kr7}vo<i ijyayev avrbv eh TTavBo')(elov
Kal
iTrep,eXi']dri
avrov.
(v.
35.)
Kal
eirl ri}V
avpiov e^eXdcov,
elrrev
7ravBo)(^6l
Kal
avru),
'E7ri/jLeXi)6r]ri
avrov Kal
0,
ri
dv
7rpoaBa7ravi)aT)<;, eYo; ev
(v.
rw
el<i
e7ravep)(ea6al
*^
fie
dTroBcoaco aoi.
aot,
3G.)
Ti<i
ovv rovrwv
roiv
rpmv
BoKel
(v.
37.)
'O
Be eirrev, "
'Ir]aov<i,
'O
7roLi]aa<i
rb eXee^ fier
avrov."
6yu,oici)9."
av
iroiet
38.)
avrb<; ela?]X6ev
^^
eh
rivd
MdpKal
(v.
30.)
dSe\(/)?)
KaXovfievr]
Mapia,
kuI irapaKadiaaaa
rrapa
(v.
rov^
rroBa^;
rbv
Xbyov avrov
40.) 'H. Be
Mdp6a
eiTLardaa Be
elire,
aoi,
on
rj
dBeX(f>tj
fjbol
fiov
"
Ifiovrjv
p,e
KareXtrre BtaKovelv
elrre
aw-
VIU.
avTiXd^rjTaL.'"
(v.
EvANGELIUM MaRCIONIS.
Se
elrrev
Ill
avrfj
6
'I-q
41.) 'AiroKpLdeh
fipifiva<;
aov^, "
(v.
Mdp6a, MapOa,
e'cTTt
iroXkd
42.) kvo^ Be
^tc<;
xpf/a-
Mapia
e^eXe^aro,
ovk
d(f)aiped>)(Terai cvk
CAPUT XL
(Luc. XI,
1 .)
Kal
o)?
e<yVTO ev
rw
elvat
avrov iv tottw
toov fxadrjTcov
Tivl trpoaev)(oixevov,
kiravcraTO,
elire ti<;
i]/jLd<i
avrov
^&)9
7rpb<i
avrov,
'n-poaev')(eadai,
Ka2.)
Kal
'I(odvi>r)<;
iBlBa^e
tou?
/xaOrjrd^
avrov'''
'
(v.
Elire Be avroU,
6
""Orav
'Kpoaev)(p)ade, Xeyere,
Tldrep
I'ljxoiv,
i]
ev roL<;
ovpavoU,
dyiacr6)')rco
ro ovo/nd crov
aov,
7)ficbv
eXOerco
eV
/SaaiXeta
aov
ri]'i
yevrjdi'jro)
rb
BeKrjfid
009
ovpavu)
Kal
errl
77}?
(v.
,'3.)
Tov dprov
rbv emovcnov
i)fuv
BlBov
i-jfuv
ro Kad'
I'j/iepav
(v.
4.)
Kal
d(f>e<;
ra?
t)-
dfiapria<i
fiiv
I'jfiMV,
fjii]
Kal
laeveyKT]<;
et?
rreipaafiov.
(v.
5.)
Kal
aov
vero
(v.
avra>,
(f)lXo<;
'
rpei<;
dprov<i
irpo'i
(v. G.)
'EireiB)]
fxov
e^ oBov
7.)
fM,
Kal
ovk e^co
TrapaO/jcrco
'
eXirr],
Mrj
fiOL kottov;
jjlov
'irdpe-)(e
riBrj
?;
/xer aoi.
Aeyo)
v/xlv,
(f>i\ov,
el
elvai
avrov
Bui
ye
rrjv
dvalBeiav
avrov
eyep9el<i
^*
(v. 9.)
'
Kdyco
kuI
Kal
Bodijaerai
valv
^rjrelre,
evpi]aere
'
Kpovere,
'
(v.
10.)
r(i)
evplaKet
'
Kal
Kpovovn
(v.
fj,i]
11.)
alri'jaet 6
fir)
dprov,
XlOov
eVtSo)-
?)
Kal
i-)(6vv,
dvrl
alrrjarj
vjxel'i,
l')(dvo<^
6(f)iv
fir)
avro)
(v.
edv ovv
wbv,
emBcoaei
avrS aKopTTLOV
(v.
13.)
El
dyaOd BiBovac
rol<i
reKvoi'i
112
irveOfxa
ayiov
rol^
(v.
'
14.)
Kal
eK^aXXoiv
Btafxovtov,
K(o(j>6v
Kco(f)6^,
i\aXr]crev 6
*
Kal eOavfiacrav ol
(v. 15.)
Tive^
Be
e'f
avTOiv elirov,
cip^ovri,
rwv
Baifiovlcov
iK^dWec ra
jxelov Trap
elBo)^
BaL/xovia.^^
17.)
Avro<i
Be
icf)
avTMV rd
Udaa /dacrikeia
Biefiepladr],
(v.
18.)
El
i)
Be Kal 6
Xaravd^
;
icf)*
eavrov
ttm^
aTaO/]aeraL
iK/3dXXeiv
^aaiXeia avrov
otl Xiyere, ev
BeeXt^e^oiiX
p,e
rd
Bai/xovta.
Batfjiovta,
(//.cmv
(v.
19.)
El
Be
iym ev BeeX^eiK^dXXov20.)
^ovX eK^dWo} TU
at
'^
;
avTol eaovrau
(v.
El
Be
&eov eK/SdXXco rd Bai/iovia, dpa ecfidaaev icj)' (v. 21.)"0rai' 6 la")(vp6<; Kadcov/jLd<i 7) ^aaiXeia rov Qeov. 7rXia/jLvo<i (fyvXacrar) ti]V eavrov avXrjv, ev elpj]vr] earl rd v7rdp)^ovra avrov. (v. 22.) Eirdv Be 6 la')(yp6repo<; avrov
ev BaKTvXo)
erreX-Ootiv
viKijarj
icf)'
fj
^"
eTreTTOiOei,
jjbil
Kal
ifxov
rd crKvXa avrov
BiaBlBcoaiv.
(v.
23.)
'O
cov
[xer
kot
(v.
epLov icrrt
Kal 6
firj
avvdycov fxer
rrvevp-a k^eXroTrcov, ^r]el<;
ifiov, aKopirl^et.
Or)
24.)
"Orav rb uKddaprov
Bl
diro
dvvBpcov
'
rovv avdrravatv
*'
Kal
fxi]
evplcrKov, Xeyeu,
[v.
'Tirocrrpe-^ct)
rov oIkov
fiov,
25.)
(v.
Kal iXdov
26.)
evpi-
cTKei crecrapcofMivov
KeKocr/j,T}p,evov-
Tore
iropevee-
Kal ylyverai rd
Trpcorcov."
icrx'^'
(v.
t<>
27.)
yvvr)
i)
Eyevero Be ev
(f)covrjv
rco Xeyetv
iK rov
ere,
o^ov,
MoKapia
(v.
?}
KOiXla
/3a-
crrdaaad
elrre,
Kal /xaarol,
i6/iXaaa<;."
28.) Avr6<; Be
"
Kal
'*
^vXdaaovre^
ol dKovovre<i rov
(v.
29.)
Tcav
"
'H
iari.
113
(v.
33.)
inro
OvSel'i
8e
Xv^vov
Kpinrriiv
ridrjcni',
ot
ovBe
Tov
TO
o
fioSiov,
dW
'
eVt
Tijif
\v)(yiai>,
iva
elairopevofievoi
acofiaTOf; icTiv
(f}6yyo<i
^eTTcoaiv.
{v. 31'.)
'O
Xi^^i'o?
tov
6(f)6a\/j.o^
orav ovv 6
(TOV
v(f)0a'\fj.6<;
<rov
inrXov'i
jj,
/cat
j],
'
oXov 70 aMfid
(pwTeivuv
icmv
(v.
7rav
Be 7rovr}po<;
fjH]
to
CTKOTO^ eVxtV.
/xrj
(v.
36.)
oXov
oXov,
(fxoTeivov,
tof
e^ov tl
ttj
fiepo'i
oTav 6 Xv^vo<;
^Ev he
<TTt]ar]
avTov ^apiaal6<;
Tt9,
(v.
67rw9
3S.)
nrap
ainco
elcreXBcov Be dverreaev.
'O oe
TOV dpioTov.
vfjLi<i
(v. 39.)
Nvv
15
01
/f09
KaOapi^eTe
(v.
to Be eawOev vficov
)
<yfMei dpira'^T)';
7ron'j(Ta<i
koI tto-
vrjpia^.
40
''A<f)pove<?,
;
ov^ 6
to e^coOev, koX
eXerj-
TO ecrtoOev
fioavvTjv
'
erroitjae
(v.
11.)
Kal
IBov, TrdvTa
Tol'^
KaOapa
otl
eaTiV.
(v.
42.)
rj- 20
'^W'
oval
vjJLiv
^apicraioc<i
drroBeKUTOVTe to
Kal Tt]v
d<yd'7T7]V
tov Oeov.
ttjv
(v.
43.)
Oval
(v.
vfiiv
djaTraTe
TrpwTOKaOeBplav ev Tat9
Tai<;
djopai<;.
44.)
2:)
Oval
T<i
vfuv,
eTrdvo)
ovk oXBaaiv."
(v.
45.)
^ATrcKpi6ei<; Be
ti<;
tmv
46.)
'O Be
elire,
(f)opTi^Te
TOW
evl
(v.
ov
irpocr^aveTe
toU
^opTloL<i.
(fyrjTMV,
ol Be TraTepe<;
direKTeLvav
avTOV<i.
(v.
48.)
Be
oIkoBo-
s^
15
114
fLelre
fiiKot<;,
ra
Tjpare
/jLvrj/xeia.
(v.
52.)
Oval vfuv
yvcoaeto^;
roc<;
vo-
rrjv
KXelSa t^9
avrot
[v. 53.)
ovk
iKcoXvaaTe"
Ae-
ypafx-fxa-
Tet9 KOi
ol
koX
dTrocTTO/xaTi^etv
avrov
vrepl
54.)
^Evehpevovre<i
avrov,
iva
koX
^rjTovvre^
<yopi]a(i)atv
Orjpevaai tl
k tov
arrajJiaTOfi
avrov,
Kari]-
avrov.
CAPUT
(Luc. XII,
10
XIT.
1.)
tt}?
rwv ^apcaatoov,
OuSkv
Be
avyKeKaXvfifievov
earlv,
ovk u'TT0KaXv(p6i'jaerai
(v.
koX
rrj
Kpvirrov,
15
ov 'yvwaOi^a-erai.
iv ru) (poyrl kv
4.)
rol<i
3.)
(TKoria eXrrare,
ov<i
dKovaBtjaeraL
Kai 6
7rp6<;
ro
i\a\j](Tar
(\'.
rafieioi^;,
Krjpv)(6y]aTai
<f>i\oi<i
iirt
roiv
(f>o-
Bcofjbdrcov.
fjiov
fif)
^rjOrjre cirro
/XT) e')(6vrci}v
rwv
raxna
rreptaaorepov ri iroirjaau
(f)o^r]6rire
'TiroBei^o) Be
20
v/uv,
riva
<f)o/3i]6rjre
rov fierd
ro drro/cretvai
vfuv,
rovrov
(f)o^rj67]r.
(v.
8.)
Aeya>
rcov
vfuv
rra<;
09
dv
vio<i
ofio\o'y)]ar) ev
ifwl e/xTrpoadev
dvOpcoircov,
Kal 6
rov
eov.
9.)
'O Be
rdv
]
dvOpcorroyv, drr-
apvrjdi^aerai
ivoimov
rov
Seov.
(v.
0.)
Kal
7rd<i,
09
dvOpcoirov,
d^eOrjaerai,
avrco
(v. il.)'
30
Orav
rj
i^ovala^,
(mt)
fiepi/uLvdre,
ttok
t;
ri diro-
ri etrrr)re
rfj
(v.
12.)
To yap ay tov
(v.
rrvevfjua Bl1.3.)
Bd^et
vfMU'i
iv avrfi
El-rre
Be Tt9 auTft) iK rov o^Xov, " AiBdaKaXe, eiire raJ dBiXxjxi} fxov
Vlll.
ilvANQELIUM MaRCIOIS.
(v.
115
fiepiaaaOac /xer
trev avru),
*'
14.)
*0 St
rj
eZ-
"AvOpccnre,
''
fx^
Karea-Trjae BLKoa-njv
fiepi-
cnrjv
i(f>
vfia<i
(v. 15.)
<f>v\daaa6 utto
TLvX
1)
tt}?
frXeove^la^
on
ovk ev
tu) TrepufaeveiV
^coT]
avrov icniv ex
"
(v. 1 6.) 5
''^AvdpcoTrov Tti/09
rj
^(opa
;
'
(v. 17.)
Kai
ttov
BieXoyi^eTO ev
auvci^o) rov<s
tl
(v.
iroujao)
18.)
on
ovk e^co
Kai
etVe
Ta<; d7roO)']Ka<;,
Kai avvu^oi
fiov
'
'o
irdma
to,
jevvi'^fiaTd
rd dyaOd
Kai ipco rf] "^0)^7) fiov '^/^I'XV' ^X^^'^ iroXXd dyadd eh err} iroXXd' dvairavov, (pdye, Trie, v(f)paivov. (v.
ire Bk
20.) 4'^v)(ti)v
avTO.
Seo^
utto
d^pov,
crov
ravTT]
rfj
vvktI ri]v
rivL
aov
(v.
dTTaiTovaip
a Be
7)rol/j,aaa^,
firj
earaL
is
et?
eov ttXov-
Tp."
22.)
Elne
firj
Be
tt/so?
"Aid
fieptfxvdre
ri (f>dy7}re
ri evBva-rjaOe.
[v.
28.)
'U
"^v^rj irXecov
(v.
Kai ro
ao)p,a
rev
iuBvfj,aTo<;.
21'.) 20
Karavo^crare
pl^ovcnv,
rpe(f>ei
ot<;
rov<;
K6paKa<;,
on
Kai 6 ^eo9
;
avrov<;
(v.
25.)
T/9 Be i^
p,epLp,voiv
;
Bvvarat irpoaOe'tvaJieTn
26.)
avrov
irij^vv eva
(V.
Kl
it
(v.
27.)
vr]-
ov Koina, ovBe
rrj
Xeyco Be
vfMiv,
6i<;
B6^
avrov
irepie^dXero
ev rovrcov.
28.)
El
Be rov ')(oprov ev
30
et?
KXl^avojf ^aXXofie-
vov 6
Oeo'i
;
ovrco^
[v.
p,ij
iroacd
p,dXXov
ri
vp,d<;,
6X1rj
yoTTcaTOL
TTLrjre'
29.)
Kai
vp,el<i
pLT)
^rjrelre,
(})dy7]re,
ri
Kai
perewpi^eade.
(v.
30.)
rd
eOvr)
on
35
XPV^^T^
31.)
nXrjv
^rjreije
rrjv
^aaiXelav rov
116
32.)
Mr)
v/mmv
OTt,
cuhoKijaev
33.)
Trarr/p
(v.
TlcoXijaare ra virdp-
\dvTia
pavoL<;,
(v.
fjbi)
TTdXaiovjJbeva, drjcravpov
/cXctttt;?
dveKkennov
ovBe
cri)<;
it^
Tot9 ov-
OTTOV
oiiK
eyylt^ei,
BiatpOelpec.
i)
ianv
{v.
Kap-
Bla
eaTai.
35.)
''Earcoaav
vfxwv
(v.
al
6a(f)V<;
i^yLtet?
3G.)
Kal
uv9pu>7rot<i 7rpoaB^n/j,evoi<;
e/c
dvakvcrei
6eo)<i
row
yufjucov
'iva,
dvoi^axTLV avro).
(v.
37.)
MaKupioi
ol SovXot
eKelvot,,
ov<i
on
KOL
15 v7]crL
38.)
Kal iav
(v.
v rfj
rpirr)
(f>v\aK^
t'^^?7;
^^PJ)
ovtq),
fiaKupioi
39.)
Tovto Se yivcoaKere,
6 K\i7rT7]<;
'ip'^erac,
on
el
olKohecnroTTjq,
iroia
wpa
iyprj-
d<f>i)K
40.)
Kal
vyLtet?
ovv jiveaOe
otl
&pa ov ho-
KiT, 6 vi6<;
(v.
Tw
7et9,
apa earlv
25
Tricrxov oiKovofio'i
eirl
Kal
(pp6vi/xo<;,
ov KaTacmjcrei
Kvpio<i
TT/?
;
6epa7reLa<;
(v.
TO
atTOfjieTpiov
43.)
MaKapio^
iroLovvra
44.)
KaTacTTrjaei avTov.
30
45.)
^Eav Be
6 BovXo<; eKelvo'i
ev
Tji
KapBia avTov
TVTCTew
')(povi^eL
6 Kvpi6<i fiov
ep'^eaOai
Kal
ap^rjTaL
Tov<i TralBa<^
Kal tcl^
(v.
iraLBiaKa'i,
iaOietv
BovXov eKeivov iv
yivcoaKei
3s
'
i)fji,epa,
fj
Kal
Bt')(0T0/j,i']aei
avTov fxeTa
6
BovXo'i
6
Twv
uTTiaTcov
Orjcrei.
(v.
Be
;'
vin.
EvANOELiuM Maucionis.
eavrov,
117
eTOifidaa<;,
yvov^
fi7]8e (v.
TO
OeX-q/xa
tov Kvpiov
to
Koi
ix^
'irou]aa<i
irpo^
fir)
48.)
'O Zk
yvov'i, 7roii]aa<i Se
rat
Trap
oXlya'i
ttuvtI
Be
(o
iBodri
ttoXv,
avTov
avTov.
koi
(v.
u>
aiv
49.)
ijBr}
IIvp
dvijcfiOr)
rfkOov
;
^aXelv
eU
ov
ti]v
yijv,
e')((o
Kol ri OeXco el
^airria-Orjvai,
(v.
(v. 50.)
BaTTTicr/xa Be
0)<i
kol
ttw?
axrve')(oixai
reXeadfj
rfj
51.)
AoKeiTC OTC
vfuv,
elprjVTjv Trapeyevo/x-qv
rj
Bovvat ev
(v.
yrj
oir^i,
Xeyo)
aXV
Biafxepiafiov.
52.)
Eaovrai
TraTrjp
la
yap
ciiro
(v.
58.)
^ia/j.pia6j']aTaL
eirl
vi(^,
Kal
vi6<i
iirl
Karpl
firjTrjp
yuTijp
eTrl fXTjrpi
rrevOepd
Kal
vvfi<}>7}
eirl T)jv
irevdepav avr?)^^^
XBrjTe Trjv ve(f)eX'7]v
(v. 54.)
^EXeye Be Kal
Tot<; o')(Xoi(;, ,5
""Orav
Xeyere'
dvareXXovcrav
Kal yiverac
cItto BucTfiMV,
evOeoi^
o/x/3po9 ep-^erar
ourco.
(v. 55.)
Kal
on
5G.)
'TrroKptral, to rrpoacoirov
oiBaTe BoKifid^ecv
(v. (v.
20
57.)
Tl Be Kal
'ifl<;
eavTWV
ov
KpiveTe
to
BiKatov
58.)
yap
vTrdyet'i fieTa
Bo<i
eV
ere
dp-
'XpvTa,
firjiroTe
ev
TTj
6Bu>
KaTaavprj ae
7rpb<i
Tra25
/SdXr} et?
^vXaKrjv.
ov
firj
e^eX6r)<i
"
eo-)((iTov
XeiTTOv
d7roBa)<i.
CAPUT
(Luc.
XITI.
BtBdaKcov
(v.
XlIT,
TOt?
10.)
^Hv
Be
ev
fiia
tojv
crvv?]v
so
aywyoiv ev
TTvevfjia
ad^^acrt.
eTrj
11.)
Kat
IBov,
yvvl)
rjv
e)(ovaa dadeveia^
fir)
crvyKV{v. 12.)
TTTovaa, Kal
Bvvafievr)
dvaKv-^ai eh to TrajrreXe^.
7rpocre(f)(ovr)ae
uTToXeXvaai,
r?}?
dadevelas aov."
Kal
iiriO-t)-
Il8
Kcv
Codex Ai'0(nviMiL>
airri]
N'ovi Tfstame!<t1.
avtopdioOt),
rh^; ')(lpa^
(v.
'
Kal
11.)
'
7rapa-)(prjfjia
Kal ^bo-
AiroKpiOeU Bk 6
iip-)(^i(7vvuyayyo<i,
TO) o-)(\tp,
* Tcu<i
aU
Bei eprfu^l^ecydat
firj
ev Tav-
ovv
p)(OfjLvoi
(v.
0epa7rV<T0e, kcu
rfj
^)fJ-(pa
tov aOfSiiTrev,
^arov"
avTov
(v.
"
Tj
outm
KvpuK, Kai
Xi'ft
tov fiovv
t7<?
(jxlrmj^;,
ICi.)
eBijaev
ovk
tdet
;
XvOfjvai
(v.
airo
ttj
17.) Kai.
KaTTfcr-^fyvovTO TrdvT<; oi
cttI
uiTiKd^evoi
ivBo^ots
Kol
ira'i
irrr'
6 o;^Xof ^aipv
Troc-t
tow
Be,
tok
yivo/xevoi'i
15
ainov.
(v.
;
IS.)
"EXeye
Seov
(v. 19.)
Ofwla iarl
t? Kipiov
KoKKtf) cnva-muhi,
'
%v
Xa^^v
at^pb:nro<i
e^aXev
/x-
eavTov
ya, Kai
Boi<i
20 Ti)v
TO.
TTfTttl'a
(v.
TOl<i
KXd-
auTov"
Kal
(v.
ttuXiv iJnf,
21.)
eiV
Xat'^i/-
Tpla,
><?
ov
(v.
22.)
Kai
BtZda-Kcov,
Kal
Ttj
-rropiiav
'lepovaaXtja.
(v.
25
23.) EiTre B4
TrvXrjf
^rjTt'jffovaiv ela-
eXBeiv,
25.)
'vl(^'
ov dv eyepOfj 6
-olKoBeaTTOTTif,
Ti]v
Ovpav XeyovTCf
'
Vifllv
OVK olBa
6iv iare.
(v. 2(5.)
tifxr/Ofxev ivunriov
i}iio)V
iv
toT? TrXare/ot?
iBtBa^af.
27.)
Kal
ipel
(v.
2S.)
'JE/cei
dB6vT<ui*t
otov
VIM.
KVANOF.T.IIM MaRPIONIS.
SiKaiois iv
tj)
110
toD Seov,
^(uriXt^la
CAPUT
(Luc,
XIV.
tV to)
XI\,
1.)
Kat eyertro
eXOclv aiTov
i<i
(v. 2.)
Kal
ri-i
(v. H.)
Kai
Ot
cnroKpiBd^t 6
*lT}(Toi"i cIttc
a-
\v<r.
VfiOiv
5.)
yj
Kat
tirroKptOel'i irpo^
avrov^
koX
;
eJ-rre,
" Tii'os
et^e&><f
lo
^MtK
ffois
i'i
<f>pap ifiTreaeirai,
ovk
aiHurrrd(Ti
avrov ti>
t/)
(v. (.)
(v.
-fj
Kat ovk
ravra.
\i.)''E^\ey
8^
ATot Tft)
rroirf^
dpiOTov
^Irrvov,
fii]
15
^xiiVii
rois
aov,
fj-i)^^
rots dB^Xifxiis
(rov,
prj^
Toi9
13.)
'ylXX'
orav
TToifj-^
'
Bo'^u,
1 I.)
xaXei
Trray^^ovi,
dvaTr^pov^,
)^(i)\ois,
TXf<f)\ois
(v.
'
Kai paK(ipio<;
cn}
on
kv
hovvai
(TOt
dma7roBo8)'f<TeTai
ydp
<toi
dvacrrdcrd
rdv hi-
20
tcaiojv."
(v. 15.)
*AKOv<Ta<i BTt<i
T&vawavaKifivojpravra,
rrj
etTrev axnio,
^acriXiia
ti<; 7roijj'
Tov Scov.''
(T
]G.)
'O
iKaXeae
rr]
7)Br]
17.)
Kai
(v,
7r25
OTi
vdvra,
IH,)
Kai
IBilv
rip^uino
diro fiid^
TrapaireiaOai
7rdi>re<;.
'O
[v.
Trparrof
avrov
ipoxrio ae,
e^e
fie "rraprfn^p.evov.
().)
Kat
30
erepof; ctTre,
^vyr] /3owz/
Kifulcrai airrd'
ip<aroi ae,
e^e
fie
iraprjrrjpAvov.
(v.
20.)
Kat
rpo<t
eiTre,
(v.
yvvdiKa
eyj)fui,
Kai
hid.
rovro ov hvvakKCivo^
fun kXOetv.
21.)
Kal
rrapayevofiepo'^ 6 hovXo<i
1:^0
Testamkntt.
Tore
6pyiadel<; 6 oIko-
tw SovXm
/cat
eU
(v.
ra<i irXa-
Teia^ Kal
pov<;
5
pvfx,a<;
t/}? 7r6\(o<;,
avairr)-
Koi ^&)\oi;9
'
TV(f)\ov'i
ehdyaye
oiSe.'
22.)
Kal
enrev 6 BovXo'i,
iari.^
(v.
Kvpie, yeyovev
to? eireTa^a';,
7r/3o<?
kol
en
rotro^
23.)
Kal
ehrev 6 Kvpio<;
tppay/xovt;,
/u,ov.
rov SovKov,
*"jE|^eX-
^e
et9
Ta<?
6Bou<;
/cal
Kal dvdyKaaov
l<;e\6eiv,
iva yfMtaOf]
ovSel<;
10
oIko^
(v.
24.) Aeyoi
yap
he
(v.
v/mv,
on
rwv dvhpoiv
"
(v.
Tov
helirvov.^
Xwe-nopevoino
avrco
20.)
6^(\oi Tt?
TToWoi' Kal
" Ec
TTjv /MTjrepa,
(j>ou<;,
Kal Ta9
en
8e Kal tjjv
(v.
eavrov
'^v-)(i]v,
ov
15
hvvarai fiov
^ei
fxadr]T7]<i elvat.
27.)
OTrlcrui fiov,
fiov etvai
(v. 28.)
yov
olKoSofj,)]aai,
ov-^l
irpoirov
KaBiaa^
;
\jn](})i^et
ti^v haird-
V7]v, b eT^et
rd Trpo? drvapncrfiov
Kal
/xt)
(v.
29.)
20 ro'^
avrov
de/jbeXtov,
6e(opovvre<i
dp^covrai,
efiiral^eiv
30.)
AeyovT<;'
on
ovro<i 6 dvOpcoTro^
(v. 31.)
et<;
yp^aro
olKoSo/xeiv,
eKreXeaai.
ereprp
25
^aaiXel
Bvvaro^
erai, el
ianv
eiKoac ')(LXuihwv
ip)(^o/j,iv(p err
avrov
(v.
en avrov
7rpo<i
rroppco 6vro<;,
(v.
rrpea^eiav
drroareLXa^ eptorn rd
ird'i
elpijvrjv.
33.)
rots'
Ovrwi ovv
e^
vfxojv,
o?
ovk
mrordaaerat irdat
30
elvat
fjbadi]r)]'i.
(v.
34.)
KaXov
;
ro dXa<;
(v.
edv Be ro dTuis
ei<?
fxoopavdfj,
ev rivi dprvOtjaeraL
35.)
Ovre
yrjv, oirre
e-)((ov
649 KOTTplav
evOerov eariv
e^o)
cora
uKoveiv, uKoverco."
Vm. EVANGKLIUM
Marcionis.
1^1
CAPUT XV
(Luc.
reXoivac
et
XVI.
Trdvre'i
2.)
XV,
ol
1.)
ol
koI
d/j-apTcoXol,
K.ai,
Steyoyyv^ov ol ^aptcraiot
on
(v. 3.)
(v. 4.)
EiTre Be
" Tit av6pwK0<i i^ v/xcov e^c^u eKarov irpolSaTa, koX airdXe<xa^ ev i^ ainiav,
epjjfio),
ov KaraXelTrei ra ivvevrjKovTaevuea iv ry
eirl
Kol
TTopeverac
to a7roX,6>\o9,
e(o<;
vpr)
auTO
;
'
(v. 5.)
(v. 6.)
Toij'i
Kal eiipcov eTnriOrjcnv eVl tou9 oi/xouv eavrov ')(aipo3V Kal ekOctiv eU rov oIkov avynaXel rov<i (ftiXovi koI
^iry^dpTjTe
(v.
fioL,
10
on
evpov to
7.)
Xa,pa eaTUL iv
no
oupaixo
eTrl
eVi
evvevriKOVToevvea
(v.
Bi,Kaloi<^,
tI<;
-^^pelav
e)(ovcrL
is
fjLTavola<;.
8.)
"H
ov-)(i
aapol
9.)
ttjv
VtyLte\W9,
OTGU
vpr)
(v.
Kal
evpovaa avyKaXelTai
Xirf-^dp-qTe
jjlol,
Ta<; (f)tXa<i
Kal
Ta<;
i)v
yecTOvat, XAyovaa,
airoiXecra.
(v. 10.)
Qeov
eirl
kvX 20
(XVI,
v.
1.)
"EXeye Be
7rpo<i
TOi'9 fMadijToi'i
avTov, ""Av9p(07r6<}
tl<; -qv
q><;
irXovcno^, 09 el^ev
BiacrKopiriijcov to,
OLKOVOfiov
'
Kal ovTO^
(v.
Bte^rjOrj avTcp
2.)
vTTap')(ovTa auTOv.
Kal
;
(f)0}V)]aa<;
avTov
elivev avToi,
rr}<;
Tl TOVTO
/Ltta?
cLKOvo) TTepl
aov
oIkovo-
25
(TOV
ov yap
Bvvt^a-rj
tl olKovofielv.
3.)
Elvre Be
iv iavTO) 6
olKOv6/jLO<i,
Ti> Trocr/ao),
ifxov
crKdiTTecv ovk
7roi7]aco,
"Eyvojv, tl
eh
Tov<i oucovi
avTMV.
30
Kal
fJbov
irpoaicaXeadfievo'i eva
eKaaTov
tcov )(p6co(j)ecXT(bv
6<f)elXei<i too
Tou
tm
Trporrw,
TLocrov
KvpUp
(v. 6.)
'
'O Be
elirev,
Kal
elirev avTco,
122
elire,
'
^i) 8e tto-
crov 6(f>eLkL<;
;'
'O Se
elirev,
avTu>,
'
8.)
Kal
on
<f)po-
5 vlfi(o<;
on
ol viol
(f)(i)T0<i
(f)povificore-
eh
rijv
Troirjcrare iavToi<;
rov
fia6t9
fKovd
dSiKia<;
'
I'va,
orav
(v.
iKkiTri^Te, Ze^oivraL
u/xa?
Tm
10
alcoviovi (rK7]vd<;.
10.)
'O
Trtcrro? iv e\a^/<rTft),
Kat
ian
(v.
koX 6 iv
iXa')(^L<JTW dhiKO^,
koX iv ttoX-
tw dhUtp
fiafiatva iri;
v[xiv
Tnarevaei
(v.
12.)
Kal
15
el
iv Tu> uXkorpla)
;
rf
ifiov t/?
Kvpioi<i
vfuv hdiaec
Bov\evLV
ri
'
(v. 13.)
Ovhel<!;
hvvaTai hval
fiiayjaec,
evo<;
Ov
Be
Bvva-
"Hkovov
Tavra
Kal i^ep-v-
15.)
Kal
'
elrrev
avToh,
"'Tp,el<;
iaTe ol
BcKaiovvTc;
eavTov<;
iv(07nov
tmv dvdpunroyv
(v.
rj
6 Be
0eo9
Oeov ianv.
'
utto t6t
vayye\L^Tai, Kal
28
tto,^
eh
avTT]v ^la^eTat.
TTjv yrjv
Evko1)9
TTcoTepov Bi
i(TTi
7rapeX6elv,
Kat o
fiiav
v6p,o<i
Kal ol
tcov
Kepaiav
irecrelv.
18.)
JIa9 o dnoXvcov
fioc'^evei'
p.oi'X^eveL.
yv-
diro
dvBpot
yafxHiV,
19.)
"Av-
dpcoTTO^ Be Tt9
yv
irXovcnoi;,
^vaaov,
ev<ppaiv6p,vo'i
Ka&
XafiTrpm.
(v.
20.)
ITT(y;^09 Be Tt9
yv ovopiaTt Ad^apo<i, 09
(v. 21.)
i/3e/3X7]T0 7rpo<i
tov
Kat
i7rt6vp,ibv ')(opTa-
twv
TOV TrXovaiov
dXXd
1.23
Tov
'A/Bpaa/ji'
cnreOave
he
kcu
ifKoixno^i
koX
eTa<^rf.
(v. 2.3.)
Kal
avrov, vnrKat,
ciprycov
ev ^a<jdvoL<;,
opa rov
Ad^apov
vt]a-a<i eiTre,
Udrep 'A^padfi,
yXojaadv fxov
eXeijaov
Kal
irefMylrov
Aa-
Karayjrv^T}
ravrrj.'
ri-jv
on
rfi
oBvvojfiai
'
ev
rf}
(pXojl
ort
10
Elire Be'A/Spadfi,
TeKvov,
^ootj
fj.vi]a6i]rt,
d7reXal3e<i
6fioixa<i
rd dyadd aov ev
rd KanA
(v. 26.)
Kalerrl rrdcn
vfiwv p^a-
<Tfia
7rpo<i
ol 6e7wvre<; Bia^yvaL^evrevOev
Bvvcovrai, fxriBe ol
eKeWev rrpo^
<re,
i)p.d<;
Biarrenrifj,-
15
pojacv.'
yp'r](;
27.)
et?
Elne
Be,
''Epojrio ovv
rrdrcp, Iva
{v. 28.)
avrov
avrol
fiov.
E^o)
fxrj
Bia/uiprvpriraL
avro2^,
rri<;
iva
Kal
eXdojaiv
^acrdvov.
rov<i Trpo-
'
(v. 29.)
(f>t]ra<i
'
dKOvadrcoaav
'A^padfj,
avro)V.'
(v.
30.)
'O Be
elirev,
Ov^l,
irdrep
dW'
edv
(v.
avrov'i, fMeravo/jaovaiv.^
'
El Mayaeaxi
e'/c
Kal riav
Trpocprjrojv
veKpwv
dvaoT^, rreicyOijaovrau
M
XVII.
7rpo<i rov<i fJLa6r)rd<;,
CAPUT
(Luc.
XVII,
fii]
1.)
Elire Be
"^Avevov ^PX^'
BeKTOv eart
rat.
(v. 2.)
eXOecv rd
aKdvBaXa
el
oval
Be,
Bi
tj
AvcTLreXel avru>,
ovk
eyevrnjOr],
\ldo<i fiv-
OdXaaaav,
aov,
(v. 4.)
rj
(v. 3.)
ITpo?e^eTe
^Edv Be
df^dprij et?
fieravoijcrrj,
ere
dBeX(})6<;
eTrtri/xtjaov
avrw
Kal edv
d(pe<;
avro).
Kal edv
el<i
ae,
124
Kol 7rrdKi<;
u(f)7](Ti<;
evrt
ae Xcycov, fMeravoM
ol
avTfp."
TIp6<i9e<^
5.)
Kal
e'tTrov
airocrroXoi
Be 6
ro)
Kvplw, "
pio<;,
5
Tjfuv
TTccTTiv"
&)?
(v.
6.) Elrre
Kvrrj
"
El
el'^ere
Tricmv
avKafiivcp
ravTT)
iKpii^aydrjrt
iv
rfj
0a-
Xdaaj]' Kal
V
T(ti
irrr)]Kovaev
av
viuv^
'
11.)
Ka\
(v.
iyivero
Biijp-
TTopeveaOat
fieaov
airrov et?
lepovaaXTj/j,,
koI avTo^
12.)
"Xero
Sia
Sa/iiapeui'i
Kal PaA-tXaui?.
KOi^rjv,
Kal
BeKa
ehep-^ofievov
10
avrov eh riva
\eyovT<;,
uTn'jvrija-av avru)
(v.
XeTrpot
rjpav
avSpe^;,
ol ecrrTjaav iroppoidev.
13.)
K.al avrol
7)/J,d<;."
(f)a)vr]v,
(v. l-l.)
Kal
e-
avToiii; rot?
lepevat."
Kal
eyevero ev
t(o
imdyeLV
avTov<?,
eKadaplcrOrjcrav.
15
(IV, 27.)
7rpo(f>7']TOV
fir)
EXiaaalov rov
eKaOapiaOr}, el
iv
Nee/xau 6 Hvpo<;.
1(107],
15.)
Eh
8k
rov
Qeov.
(v.
10.)
Kal
eVt
irpoawTrov
i]v
ev')(aptaTiov
avrm
irov
Kal avT6<;
(v.
Ov^l
Oiry
ol
SeKa iKa0apla07]aav
ol
Be
ewea
(v. 1 8.)
vpe07](Tav
vnTO(TTpe-^avTe<i
(v.
Sovvat
Bo^av
ru)
Oew,
el fi?] 6
19.)
pevov
25
'
r]
7rlaTL<i
crov
aia-ojKe
"
Ovk
ep-)(eTai
jSaaCkeia rov
Si-
Oeov
Be,
/jb6i)V
T),
(v.
tj
21.)
IBov yap,
v-
ea-Tiv."
so
aovrat
7']fiepai,
rov vlov
ipovfirjBe
rov dv0p(O'7rov
(Tiv
(v.
firj
23.)
Kal
vfiiv
'
IBov
(v.
IBov
eKel
rj
d7reX07]re,
rj
Bico^tire.
24.) "Slarrep
yap
rrjv
darpairr]
darpdrrrovaa
K
35
T>}9
inr
ovpavov eh
vl6<i
vtt
ovpavov Xd/X7rei
rrj
ovr(o<;
earai Kal 6
rov dv0pdyirov ev
rjfiepa
avrov.
(v.
25.)
'
VIII.
EVANGELIUM MaRCIONIS.
125
TIpMTOv Be
iiTTo
Bel
Tj}9
<yevea<i
Kal
Ka6u><;
eyevero kv
ijfiepai^
Tal<i
i]fMepcu<;
rov Nwe,
earai koX ev
27.) "Hcrdioi',
el<;ri\Oe
Tai<;
Tov
vlov
Tov avOpcoTTov.
a-)(pt
eiTivov,
eydrrjv
s
fww,
(v.
i^eyafxl^ovTo,
rj/xepa'^
N(oe
et<?
Ki^wTov
28.)
Kal
co?
iyivero
ii>
rai<;
i^fMpat,<i
Acot'
ifaOiov,
(v. 2U.)
eTTivov,
lyyopal^ov,
rjfj.epa
errwXovv,
i(f)vrevov,
u>KoB6p.ouv
*Hc
Be
(v.
30.)
'"
rj
i)p,epa
vi6<;
(v. 3i.)
^Ev
Kal
'
to,
crKeirq
ainov ev
rfj
oIkIo,,
firj
Kara/Sdro}
et9
's
apai avrd
6fiolo)<;
tt)';
eTTLarpey^dTW
Ta
'
oTTtcra).
32.) Mvrjfiovevere
ti]V
yvvaiKb<; Aror.
(v. 33.)
O9
edv
^rjT7Ja-r]
aurfjv,
i^tooyovijaec
avrtjv.
(v.
3i.)
fivd'^'
Aeyoi
o
v/j,iv,
TavTT]
rfj
KXlvr]<;
(v.
d(f)Ot']arat.
35.)
1)
fila TrapaXrjcjjd/jcre- 20
erepa dcfied/jaeraL.
el<;
(v.
30.)
Avo eaovrat
ev rco
dypu>
(v.
'
'irapaXri<^dt]aeraL,
(iTTOKpidevTe'i
Kal 6 erepo^
dcpeOijaeTai.
;" 6
37.)
Kal
Be elirev avT0L<i,
aeToi.
""Ottov to
avva-^d/jcrovTat ol
"
CAPUT
(Luc.
XVIIT.
7rapa/3oXr)v
fxy)
XVIII,
1.)
"EXeye Be Kal
avTok
(v. 2.)
eKKaKelv,
/X7j
Qebv
3.)
(po^ov/xetl<;
Kal dvOpcoTTov
TT)
kvTpe7r6ju,evo<;.
(v.
tt/oo?
Xijpa Be
yv ev
TToXec eKeivr)
Kai ypx^'TO
fiov.
avTov, Xeyovcra,
30
tov dvTiBUov
(v. 4.)
Kai ovk
r)de-
/xeTo,
Be
TavTa
Kal
elirev ev
eavTw,
El Kal
TOV
Qeov
ov
(f>ol3ovfjiat,
dvdpwirov
ovk
evpeiroixai.
126
(v. 5.)
Trape-xetv fioi
\ir]
ravrtjv,
"
kKhncrjaco avrrjv
(v. 6.)
Xva
et? TeXo<?
iiTrcoTrcd^rj fie,
Kpirr]<s
t^9 aBi-
KLa<i
6
Xeyei.
TOiv
'O 8c ^eo9 ov
fjurj
iroirjcreL
rrjv eKhUrj-
crtv
k\ktc!)V
rffxepw;
eV
auTot?
(v. 8.)
Aiyo) v/uv,
vlb<i
;'
on
(v.
'"
7roi7]at
T7]v
UXijv 6
Trianv
tol'9 ireTVOidoja^
eauttjv
Tot9,
7rapa^o\^]V ravrrjv
(v.
TO lepov irpoaev^aaOai
vi]<i'
eh
(v.
11.)
'O
^apL(Talo<i
araOeU
7rpo9 eavrov
ravra
'TrpO(T7]V')(ero,
15
'O
ort,
dhiKOL,
KOL
W9
0UT09
re\(avr)<;.
(v.
12.)
XTOop-ai.
Kal
reXctyvijf; p,ai<;
tov<;
6(f>da\/iov<;
rov
ovpavov iirapai
20
dXV
6eo<i,
(v. 1-1.)
Aeyco vfuv,
t)
Kare^Tj
eKelvo^
'
OTL 7ra9 o
eavrov ra7riv(o6i]aeraL
(v.
6 8e rarreLvSiV e-
avrov
{/yp-a>di]aerai."
15.)
JT/aoo-e'^epoy Be
lB6irre<;
avra>
kol
ra
25
I3pe(f)r],
Be ol jiadriraX iire-
rtfxrjaav
avroh.
'O Be
^Ir]aov<i
irpoaKaXeadfievo'i
fie,
avra,
elirev,
Kal
/irj
KcoXvere
avrd
(v.
ra)v
r)
^aaCXeia rov
Oeov.
17.)
^dv
fiif
fir)
Be^rac
ri]V
^acrCXeiav
3
rov
18.)
Oeov
0)9
rraLBlov,
ov
elaeXOr}
dp'^cov,
eh avXeycov,
rrjv.^
(v.
Kal
errripdirrjae
ri<;
avrov
19.) ElTre
Be avra> 6 ^Irjcrov^,
el
fir)
"Tc
(v.
'
fie
Xeyet9 dyadov
ovBeh dya6o<i,
oiBa<;
;
eh,
fir)
0eo9.
20.)
Ta9 evroXd^
fit)
fiot')(evar]<;
'
^ovevar]<;
fi7)
/cXei|r779
fii)
yfrev-
35 Bofiaprvpr)ar]<i
aov Kal
Vlll.
EVANGELIUM MaRCIOMS.
127
(v.
21.)
'O 8e
(v.
elire,
"
Tavra Trdma
8e
i(f)v\a^d/xr]v ix reoTT/ro?
fiov."
22.)
^AKOvcra<;
ravra
iv
'l7;aoi5<?,
elTrev avro),
Kol
^i<i
ovpavM
koI
Beupo,
clko-
\ov0i
vero'
/xot."
ijv
(v. 23.)
e^e-
<yap
'7rXovcno<;
^I8o)v Se
avrov
o'l
ra
tj]v
eheXOelv,
^ TrXovaLov
(v.
et9
tt]v
j3aaiXeiav
Oeov
lo
ela-eXOeiv.'^
(v. 26.)
;"
rat acoOrjvai
6p(t)7rot<;
27.)
'O Be
elrre,
"
Td dBvvara
^(v.
irapd dv-
Bvvard
etrri
28.)
Elire Be 6
IIerpo<;,
" ^IBov,
29.)
09
ijfieL'i
kul rjKoXovOy'jaafjLev
is
aoL."
Bei<;
(v.
'O Be
elirev avrol'i,
rj
"^AfMy)uXey(ovfxcv,6riovrj
eariv,
rj
d<prjKev oiKiav,
yovel<i,
dBeX<f>ov'i,
rj
yv30.)
vaiKa,
'^Of ov
reKva
evCKev
tt)*?
(v.
p.y)
iv
r(p
alcove
rw
ep-)(o^ev(p
i^coiiv
alwviov."
35.)
'exd20
avrov
Biairopevofievov, errvvOdvero, ri
rovro.
Airtjy-
yeiXav
Be
avro),
on
'Ir]aov<;
irapep^erat.
38.)
(v.
Kal
39.)
25
Kal
avro<; Be
(v.
40.)
irpo'i
avrov
avrov,
(v.
41.) Aeycov,
diXea
42.)
Kal
elirev avro),
"
'
Avd/3Xeyfrov
'
77
iriara
so
Kal 7rapa')(prjfjLa dve/3Xeylre, Kal Kal 7ra9 6 Xab'i lBo)V) rjKoXovdet avru> Bo^d^cov rov Oeov
(v.
43.)
'
tw
Oea>.
i?'8
Codex Apockyphus
Now
Testamenti.
CAPUT XIX.
(Luc.
{v. 2.)
XIX,
1.)
Kal
elaeXOcov
Scrjp-x^ero
Tt]V 'lepL^o).
'
Kal
ISelv
IBov, av7]p
koX
auT09
^)]Ti
riv dp')(LTekoivii<i,
Kal ovto^
rjv 7r\ovaio<;.
(v.
3.)
Kai
d'Trb
rov
OTL
'Irjaovv,
rfi
TiVeVri*
Tfv.
Kal
ovk rjhvvaTO
Tov
'
o-)(Xx)v,
t)\LKla fx,iKpb^
(v. 4.)
Kal
co?
TrpoBpa
fio)v efiirpoaOev,
iStj
abrov ort
rfkOev lirl
eiire 7rpb<i
hC
iKelvr)<i
r/^eWe
5.)
Kal
(v. 6.)
he^aro avrov
')(aipwv.
(v. 7.)
yv^ov, \e<yovr<i
Xvaat.
(v. 8.)
^radeU
tmv
c
"
^IBoi),
rd
'
I'liiicrri
v7rap-)(0VTcov fxov,
Kvpte,
BlBco/xt roc<;
7rTco')(ol'i
\',
Kal
Ttv6<i Ti
iavKocpavrrjcra,
7rp6<i
diroBlBco/jLt,
Terpa-
ttXovv."
fiepov
(v. 9.)
E'nre Be
avrov 6
'It/ctoO?,
(v.
on
" 5*^-
awrrjpla
vib<;
tm
o'iko)
rovrco iyevero.
^rjrtjaat
10.(
^HXOe
yap
\o9.
e'lTre
rov dvOpcoirov
11.)
(v.
^Akovovtojv
Be
avro)V
ravra,
rrpoaOel'i
20
BoKeiv avrov^i
dva(f>aivecr6ac.
on
(v.
rrapa-^^pPjfxa p,eXXet
rj
eavroi /SacnXetav,
Kal
iTToarpey^au.
(v.
13.)
/jLvd<;,
etTre 7rpo<?
aurov<i,
Tlpay/juifii-
revaaaOe,
eco<;
ep^o/Mai.
14.)
01
Be rroXlrai avrov
mreareiXav Trpea^elav
rovrov /SacrcXevaaL
Oi)
OeXofjiev
-fifza^;.
(v.
15.)
Kal
Xa^ovra
rrjv
^acnXeiav,
ot?
Kal enre
avrw
ri<;
eBcoKC
ri Bterrpayfxarevaaro.
rj
(v. 16.)
aaro BeKa
Xe
'
/jLvd'i.
(v.
\7.)Kal
elirev
on
iv eXa-^^tarw
marb^? iyevov,
icrOi
VIII.
EvAMOKLiuM Marcionis.
(v. 18.)
l29
Xe'7ft)f,
i^ft)
BeKa
i)
TToXecov.'
fjLvd
Kal
r/Xdev 6 BevTpo<i
(v. 10.)
Kvpie,
'
aov
eiroirjo-e
irevre fivd^.^
E'nre Se Kal
(v.
TQVTW,
Kal av
<yivov iircwco
'
Trevre iroXewv.^
rj
20.)
Kal
avo
Kvpie, IBov
(v.
crovhapUp'
el
21.) ^E<f>o^ovfn]v
yap
ae,
on
OpcoTTO^ av(ni}po<i
aipef^
o ovk
WrjKa^,
Kal Oepi^ec^
ovK ecyiretpa^J
(v. 22.)
aov
flBei<i,
on
aTi]p6<; eifii,
pa
(v.
(v.
2o.)
Kal
dpyvpiov fiov
rrjV
Kal
'
rtjv
fivdv,
BeKa
/jLvd<i
'
)(ovtu
(v.
TTov avT(o,
Kvpie,
e^^ei
BeKa fivds
2C.)
on
iravrl
rw
ej^oun BoO/jaerai
avrov.
fii]
diro Be rov
(v.
e^omo<;,
e-)(-
15
27.)
TIXtjv Tov<i
fie
fiov
eKeivov<;,
roix;
6eXt)aavTd<^
^aatXevaat
/xov.
avTov<;,
dydyere
eliriov
oiBe,
28.)
Kal
tt9 'lepoaoXvfia.
47.)
Kal
tjv
20
ru> lepat.
Oi Be
dp)^iepet(;
01
Kal 01
irpoiTOi
tov
Xaov.
(v.
tS.)
Kal
ov^ evpiaKov to tI
avTov aKOvoav.
iroo'jacoaiv
XxiO'i
yap aTra?
e^eKpefjuaro
CAPUT XX.
(Luc.
XX,
1.)
Kal
eyeveTO iv /xia
twv
yj/xepoyv Ki- 25
tov Xaov iv
tm lepw
Kal evayye-
Tolf irpea^vTepoi^,
(v
2.)
Kal
eiirov Trpo?
7roiel<;, rj
avTov Xeyovre<;,
rl^ kaTiv 6 Boixj
elire Trpof; 30
/jloi.
" Elire
rjfiiv,
iv ircla i^ovaia
tuvtu
(v. 3.)
'AiroKpideU Be
Kal eiiraTe
i]V,
7)
To
e^ dv6po>^
TTcav
(v. 5.)
01
Be
avveXoyiaavro
17
7rpo<i
130
avrw
(v. C.)
^Eav he
e'iircofiev,
avOporrrcov, Tra?
'ireTreia/xivo^
yap
iariv, ^Iwavvrfv
eivai^'
(v. 7.)
Kal
0v.
vfilu,
(v. 8.)
Kai
OvBe
(v.
iyco \iyoi
19.)
err'
kv
TTola
i^ovala
ravra
iroiM.
Kal
av-
i^^Tijaav 01
dp'X^iepel'i
&pa
Kal
et?
\6yov,
TO irapahovvai avrov
(v. 21.)
rrj
npxu
Kal
/^ot^
^^ i^ovcria
Kal ov
rov
i'yyen6vo<;.
Kal
i7rr]pa>T')]aav
avrov Xyovr<i,
8t8acr/c6t9,
on
6p66i<i \e^/i<i
^tt'
a\X'
Oeov
i)
BiSdaKei^
'
(v. 22.)
"E^eartv
i)p,lv
Kalaapi
(jiopov Bovvai,
ov ;"
(v.
23.)
(v.
Srj-
vdpiov
80
eiirov, O Be elrrev avroU, "AiroBore Toiwv ra Kaiaapo<i Kaicrapi, Kal ra rov Oeov rut 06o5." (v. 20.) Kal OVK \'a)(^vaav eTriXafSeadai avrov pi] fxaro<; evavriov rov Xaov Kal Oavfidaavre^ eirl rf/ aTroKpicrei avrov, ealyr}
rivo<; e')(eL
crav.
(v.
27.) TIpo<ieX66vre<;
Be
fj,^
rive^
elvaC)
row XaBBovKaicov,
eTrtjpMrrjaav avrov
'
{ol
S5 (v.
dvrtXeyovre'i
dvdaraaiv
edv
TLvo^
uTToOdvj}
')((ov
yvvaiKa,
unroddvri,
rtjv
avaarrjarj aTrepfia
dBeX(f)ol
30
rw dBeX(^w avrov.
6
TrpCoro'^,
(v. 20.)
rjaav
'
Kal
Xa/3cdv
yvvaiKa,
dTKvo<i.
ovro<i
(v. 30.)
Kal
aTreOavev
'
drKvo<;.
.31.)
Kal
rpiro<i
eXa^ev
koI
i)
avrrjv
drreOavov.
yvvrj.
05
32.)
(V. 33.)
;
^Ev
yvvr]
34.)
Kal diroKpi-
VIII.
EVANOELIUM MaUCIONIS.
"
181
tovtov yafx\^p
OeU
ovo-c
01
(v.
viol
tov
Ou<i
alcovo<;
KoX
eKya/xio-KovTai
35.)
Be
Karrj^uaaev
{koI)
Tr)<i
avaarrdcrea)^
(v.
'
Tr]<i
iKr/afil<TKOVTai.
36.)
Kai
39.)
elat
TOV Geov,
t>/s"
dva(rTd(Te(o<; viol
oWe?.
(v.
^A7roKpc6eirre<i Be
Ttva
40.)
Ai^daKoXe,
Ka\o)<; elira^i"
(v.
Ovk en
Be
;
ovBev
(v.
41.) Elire
7rpo<? avTov<i,
(v,
XpioTov
viov
Aa^lB
elvai
ev /3t^(p yfraXficbv
Be^ccov fiov,
(v.
eJirev 6
e'/c
aov
vttotto-
Biov
T(x)v
ttoBmv aov
i/to<?
(v.
54.)
Akovovto^ Be
(v.
ttovla
TOV Xaov
diro
avTov,
46.)
"
Upo^Kal
e'^ere
TOiv
ypafifxaTecov
tmv OeXovTcov
ev
TreptrraTelv tv
aTo\at<i
Kal
(piXovvTwv
da7raafiov<;
Ta2<;
dyopal<i
TrpwTOKaOeBpia^ ev rat?
Tol<i BeiTTVoi'i
'
(v.
47.)
Ot
p^?;-
pa)V,
Kal 7rpo(f)daeL
aaKpa
7rpo^evji(omat
oinoc \i)->^ovTaL
ire- 20
piaaoTepov Kpifxa."
CAPUT XXI.
(Luc.
lepov,
(v. 6.)
XXI,
\b6oi<i
5.)
Kal
Tcvcov
XeyovTwv
irepl
tov
elTre,
OTi "
Ka\oL<i Kal
OecopeiTe,
dvadi'jixaai, KeKocr/xyjTai,
Taxna a
eXevaovTai
i]fiepai,
ev
aU
ovk
Xldw,
o->
ov KaTdXvdrjcreTai^'
(v. 7.) 25
ra
ecTTai
Kal tI to
elire,
crr}fj,eiov
orav
fit]
(v. 8.)
'O Be
" BXiireTe,
ovo/xaTi
pi]
TrXavrjdrJTe
ttoXXoI
eyco
yap
elfiL,
iXevaovTat
eirl
t(o
p-ov' XeyovTe<?,
otl
[w
0.) 30
OTav
'
pbrj^.trTorjOrj-
Bel
yap
(v.
Tama
10.)
yeveadai irpuiTov
dXX
ovk
evdeco<i
to
TcXo?."
e9vo<t
132
eVi
Koi iSacnXeia
Tu7rov<i
iirl
^acriXeiav.
(v. 11.)
^ia/jLOi re
fieyaXoL
Kara
Xoc/jLoI
eaovrai, <p6^r]Tpa
(v.
12.) 11p6 Be
vfia'i rd'i
^etpa? avTWV,
ets"
/Miprvpiov.
(v. l-i.)
GeaOe
ovv
v/jlmv,
/jli)
TrpofieKerav
a7ro\oy7]6f]vaL.
(v. 15.)
10
(to(I>uiv,
^ ov BvKat
vrjaovTai
vpZv.
(v. 16.)
IlapaBoO^jaeaOe
Be
kol
vtto
jovecov
(iBeX(f)c!)v
KOL
avyyevwv koX
cf)i\.cov
koI davaToxrovacv e^
vfiwv
6vop,d
15
(v. 17.)
Kal
19.)
(v.
p,ov.
(\.
^Ev
rf}
virop,ovfi
'^v^d<i
vp.MV.
20.)
"Orav
Be
tBrjre
KVKkovp,evi]V
irrro
rj
arparoTreBcau
tijv
'lepovaaXfjfi,
(v.
eprjp^wai'i avT?]<i.
23.)
OvaX
'yi)<i,
raU
ev
yaarpl
'
e')(ovaaL<i
Kal
raU
24.)
0tj\(i^ovcrai<;
eirl
ev e/ceiWt? ral<i
tj}?
))p,epaL<i
ecrrat
<ydp
dvd<yK7)
20 (v.
fxeydXr]
Kal
TreaovvTai
aropan
'
Kat earai
eirl
25
(rr]p,ela
ev
rjXiw
Kat
aeX^vjj
Kal
a<rTpoL<;,
Kal
edvoiv ev
^
aTropla,
r]-^ovar}<;
6aXdacn]<i
Kai adXov,
Kal
'7rpo<iBoKia<; tS)v
7rep'\^op,Vcov rfj
vdfiei<;
TMv ovpavMV
7roX\}]<;.
a-aXevdrjaovTai..
27.)
ve(f)eXr]
p,erd
Bv-
(v.
28.)
'
Ap-)(op,iv(av
Be
tovtwv yiveaOat,
Biotl lyyi^ei
t)
iipwv."
ry-jv
^jBrj,
29.)
Kat
elire
irapa^oXijv
av-
""IBeT
rd BevBpa
(v.
SQ.yOrav
tjBtj
irpo^dXcoaiv
^XeTroma
[\.
d(f>
yyv<i TO depo<i
53
eariv
31.)
orav
iBrjre
TavTa
yu'6p.eva, ycvcacrKeTe,
on
eyyv<i eaTiv
(iaaiXela rov
VIU.
EvANOELIUM MaRCIONIS.
\ejQ)
civ
13"^
0ov.
(v.
32.)
i)
'AfiTjv
7>},
v/mv,
ircivra
on
oi
ov
/u?;
TrapeXOrj 33.)
6 ovpavo^ Kal
etu?
yevtjrac.
(v.
O
/xij
ovpavo^ Kal
7rape\.d(0(Ti.
>)
jfj
TrapeXevaovrai,
31-.)
Be Xoyoi fxov ov
fiijirore
fieOrj
-q
(v.
Upoae-x^ere Be eavrol^,
/3afie>
pvvOwcnv
v/x(ov
ai
Kol
pifivai<; l3uoTiKai<i,
d<f)ViBco'i
(f)
vixa<;
eTnarfj
i]fiepa
eKelvrj'
(v.
35.)
irayi'i
yap
TOv<i KadrjfjLevov;
^
eTrt
Trpoacoirov.'Trdcn]';
t^?
yij<;.
(v.
36.)
I'va
Kara^icodyre
(v.
iK<f)ir/iv
ravra
ircivra
ra fieXkovra
yiveaOai.^^
37.)
^Hv
lo
Be
Tci'i
Jifiepa<i
fjbvo<i
Kal
auTov.
7ra?
Xao^ copBpi^e
avrov iv
rco
lepco
ciKoveiv
CAPUT
(Luc.
\eyofiev7]
XXII.
r]
XXII,
I.)
(v.
^Hyyi^e Be
2.)
y
i5
7rci<T')(a.
Kal
avrov
i^ojBovvro yap
rbv
Xaov.
puoTr)<i,
Kal
avve-
XaXrjcre TOi<?
Kal
Toi<i
arparrjyo'i'i rb ttw?
avrov
20
irapaBu) avrol<;.
Tft>
Kai
i^cipijaav, Kal
awidevro avi^'qrei
(v. 7.)
dpyvpLov Bovvai.
(v. G.)
Kal
i^cofioXoyrjae, Kal
o-)^\ov.
^H\Oe
cr^^a*
Be
Tj
rjfiepa
roiv u^vficov, iv
eBei Ovecrdai
rb
ttci-
(v. 8.)
Kal
direareCke
Uerpov Kal
^Icodin^v, eiTTcov,
(f)ciycofiv.'^
" Ilopev0evre<;
9.)
erotfic'iaare ijfxtv
rb Tracr^a, 7va
(v. 25
01
Uov
'O
Be ehrev avroc'i, " ^IBov, elaeXOovrcov vfjuav et? rr]v iroXiv, avvavTijcrei
'
ukoXov-
(v. ll.)
Kal
'
0iKia<i
Xeyec
croi 6 BcBdcrKaXo<i
30
(v.
12.)
KuKeivot
vfilv Bei^ei
dvctr/eov
fieya
134
13.)
pov
diroarokot
(v. 15.)
Kal
elire 7rpo<f
Ov/jLtjaa
Tovro
[(v.
to 7ra<7^a
17.)
(fxiyelv
vficov
irpo
rov
fxe
TraOelv."
o-a<; eiTre,
Kal
8e^dfivo<;
iroTrjpiov
eifx^apiarrj(v.
"
Adhere
v/xlv,
aiiToi<;.
18.)
Aeyo)
yap
on, ov
t)
nrlfo
dfi'TTeKov 0)9
10
OTOf
19.)
V')(apiaTt')aa<i
jjlov,
"
TOvro
(v. 20.)
flaavTW^
tto-
Kal TO iroT^jpiov,
Tijpiov,
15
rj
BeiTTiniarai,
Kaivrj BcadiJKT] ev
(v.
tm
a'l'/xaTL
to vTrep
vficov
eK'XVVOfievov.
B6vT0<;
fxe
21.)
i/xov
UXrjv
eirl Trj<i
IBoii,
t]
y^elp
(v.
tou
22.)
TrapaBi-
fieT
TpaTve^t]^.
Kal
fiev vl6<i
TrXyjv
oval
TM
ov TrapaBiBoTai^
avTov<;,
(v.
(v.
23.)
e'lt]
Kal avTol
20
r}p^avTO av^ijTclv
tt/jo?
to, ti<?
dpa
21.)
'EyeveTO Be
avTol^:,
to,
25.)
'O Be
26.)
0)9
elirev avTol<i,
o'l
"
01 3a(nXei<i tmv
ovTco<i
tdvoiv Kvpiev-
i^ovaLd^ouT<;
Be
ov)(^
(v.
'Tfj.el'i
aXX' 6 fiei^wv ev
6j<;
v/jIv
yeveadco
(v.
vecoTepo'?,
pLeitfiiV
;
Kal 6 rjyovfxevo<;
dvaKelp-evos'
i)
BiaKovoiV.
;
27.)
Ti<i
yap
;
Biukovmv
ov^i
6 dvaKifjLevo<;
(v.
fieT
e/Mov ev Tol<i
TreipaafjioU fiov
80
(v.
29.)
Kdyo>
BiaTlOefiat
(v.
vfuv,
31.)
Ka6a)<;
BiiOeTo
fioi
7raTi]p fiov,
/SaaiXeiav."
Elne
8^
6 Kvpio'i, "
!^ifj,Q)V,
^Ifioiv, IBov, 6
'
aaTavd<i e^T/jcraTO
vfia<;,
TOV aividaai
<rov,
0)9
tov ctItov
rj
(v.
52.) ^Eycb Be
'
eBe)']6r]v irepl
Xva
firf etcKeiirr]
7ricrTi<i
<rov
(v.
'O Be
elirev avTco,
aov
Odva-
VIII.
EVANGELIUM MaRCIONIS.
'O
Be eiire,
trpiv
1-35
TOP iropevea-Oat."
fiT)
(v. 34.)
" Aeyo>
f)
<tol IleTpe,
ov
/at;
^covrjcreL
fjue."
<T)}/xpov
(v.
'i'.).)
uXe/croyp
Tpl<; uTrapi^crr}
elhivav
et<?
Kal
k^ekOoov tTTopevOr]
Kara to
eOo<i
fj,a5
rjicoXovOrjcrav he
avTa> kol ol
0i]Tal auTou.
tO.)
Tv6p,evo<i
he
el<i
eirl
tov tottov
elirev
avToU'
'Trpocreu^ea-de
fxi]
elcreXOeiu
Treipacrfioi'.
(v,
tl.)
Kac
0el^
auTO'i
aireaTrdcrdrj
air
ainoiv
(v.
ai<il
Ta yovuTa
Trpo^i]v-)(eTO.
15.)
Kai avaaTa^i
46.)
TTpo^ev^?]^
eXOdiv
airb
;
irpo^
t?)^
tov<;
\(nrri<;,
KOifuofievou'i
Kal
elirev avTot<i,
fiij
lo
" Tl KaOeuBere
etsr
i<;e\6T)T
Trecpaa/jLovS
Kal 6
Xey6/jLevo<; 'lovSwi,
eU tmv
48.)
'
O Se
'
Irjaov'i
is
"^lovBa,
(v.
<pi\T)/j,aTL
pa^iBo)^
;''
52.)
ElTve Se 6 'Ii]aou'i
toi"?
irapaye-
vofiivov<i eir
lepov, Kal
Kal ^vXwv
T(o lepu),
(v.
53.)
Kad'
ev
v- 20
ovK e^eTeivaTe
7)
ra-j
rj
hr
i/Me
'
a\X
avTov
avTr}
(v.
fioiv ecTTiv
copa Kal
e^ovcrla
tov aKOTOv^."
SI.)
SvWa^6vTe<; 8e avTov
oIkov
(v.
ei?
tov
tov
'
dp)(^ipe(o<i
he
UeTpo^
rjKoXovOet
fxaKpoOev.
55.)
A-^dvTwv
56.)
25
Kal
aTeviaaaa
avv avTm
r/v."
'O
58.)
Kal
1."
/justo,
^pctyy erepo^
Ihoiv
avTov
e<prj,
'O he JTerpo?
dtael
elirev, "^'AvOproire,
ovk elp,i"
59.)
Kal
30
hiaaTdar)<;
&pa<;
fiui<i
"
'.Ett' dXrjOeui'i
eaTiv.'^
Xeyet"?."
(v.
60.)
Kal
(v.
7rapa')(prifia, eTi
XaXovvTO^ avTov,
dXeKTcop,
61.)
Kal aTpaxpeU
6 Kvpio<i eVe/9\ei/re
tw He-
35
136
Tpo)'
IIeTpo<; rov
o)9
elirev avrui
(v.
otl irplv
uXeKropa
(fxovPjaai,, aTrapvijcrr]
rpt?.
G2.)
ol
Kal
G3.)
Kal
5
iivhpes
(v.
rov
'Itjctovv
eveirat^ov avro)
8epovTe<i'
GL) Kal
eirripcorcov
ere ;"
avrov Xiyovre^;,
(v.
''npo<f))]-
eariv 6 Traicras
e\f:yov
"^^
65.)
(v.
^\,a(T(f)T]fxovvr<;
et<f
avrov.
Kai,
a)9
eye-
vero
10
r)/j,ipa,
a-vvt'jx'^V
ap-)^iepet'i
eh ro
crvveSpiov e-
G7.) Aeyovre^,
v/jlIv
"El av
etVo), ov
el 6
fiij
Xptaro^, elTrey/MV."
Trtarevatfre
rj
(v. ()S.)
'
^Eav Be Kal
(v.
15 1^09
ipayrfjao), ov
fit]
airoKpiOrire aot,
liiroXvarire.
69.)
KaO/j/jie-
eK Be^iMV
"
{v.
;
'
70.)
Elirov 8e
rrdvre<i,
Xv
ovv
vi6<i
rov eov
6 8e Trpo'i avrov<i
"
(f)7},
'TfiL<;
(v. 71.)
01 8e
elirov,
en
(xr6fjiaro<i
avrov."
CAPUT
20
XXITI.
livaardv dnrav ro
irXr)6o<;
(Luc.
XXTIT,
avrov
1.)
Kal
av-
rwv
rb
(v. 2.) ^'Hp^avro 8e rov UiXdrov. Kartjyopelv avrov Xeyoi/re?, " Tovrov evpofxev Karaarpecfiovra
i]yayev
eirl
edvof, Kal KwXvovra Kaiaapt ^opov^ BLBovat, XeyoV' ra eavrov Xptarov jSaaCkea elvai." (v. 3.) 'O Be UiXdrot
25 c-TTTjpcorTjaev
avrov Xeywv,
"Xv el 6
e(pi],
'
"
Sv
Xeyea''
(v. 4.)
'O Be
Be eiri-
rw
^
dvdpcoirM rovrw."
01
on
FaXiXala^
eco?
wSe."
(v. G.)
uKovaaf TaXiXalav
'
e7rr]p(orr]aeVy
el 6 dv0pcoTro<i
tt}?
TaXcXalo'i ecrn
(v. 7.)
Kal
emyvov^;,
7rp6<i
on
ck
e^ovalas
' '
VIII.
EVANGKLIUM MaIICIONIS.
iv ravrai^i Tat<;
'Ii]crovv
^fjbpai<;.
137
(v. 8.) 'O 7p OeXcov
avTov iv
St
'lpo(To\v/xoi<i
iScop
'HpcoS}]<;
ruv
^X"PV
^<'^
'
V^'
TroWa
irepi
avTOV
(v. 0.)
s
iSeiv inr
ainov
ywo/jievov.
^Eirripwra he avrbv iv
Xoyoa
lKavoL<;,
KpivoTo avTcp.
ypafifx-aTei'i
dev/}cra<i
(v.
10.)
^E^ov-
Ka\
ipnra'i^af;,
avkrvep.-
^Eyevovro 8e
(fiiXoc 6,
re
lo
yap
ev
eyj)pa
ui're<;
irpb'i
kavrov^.
(v\
3.)
dp)(iepe?.<:
(v.
Ik) Elire
co?
diroarpecpovra rbv
Xaov
(v.
1
Kal
is
IBov,
evcomov
vfi(bv uvaKpiva^i
S)v Karrjyopelre
dverre/jb-yp^a
Kar avrov,
vfjLd<;
b.)
^AXX
ovBe 'HpcoBrj^
'
yap
16.)
el')(^ev 20
'AvdyKrjv Be
'
Kara
eoprrjv eva.
18.)
AveKpa^av Be
tj/j,lv
7ra/j.7rXr)dei
rbv
Bapaj3j3dv
rfj
eh
20.)
UdIr]2:,
7rpo<;e<j)u>V7]<j,
01 Be iTre^oovowXeyovra," Sravpcoaov, aravpQxrov avrov." (v. 22.) 'O Be rplrov elrre 7rpb<i avrov<i, " Tl erroirjaev ovros ; ovBev airiov Oavdrov evpov ev yap KaKbv avrS' 7roiBevaa<i ovv avrbv dTToXva-o}." (v. 23.) Oi Be err(v. 21.)
eKivro
(fioovaU
yu,eya\at9,
(ficoval
alrovfievoi avrbv
aravpcodfjvaL'
{v. 21.)
(v. 25.)
zo
Kal Kario-')(yov al
'O
i<i
^e^rjp^evov
ru)
.-,
bv yrovvro
(v.
'
fieXj}p,art avrcov.
2<k)
Kal wc dm^yayov
IS
emXa-
138
^ofievoi
(iTr
dypov,
iTreOrjKav
(v.
axnu)
top aravpbv,
27.)
'
yvvaiKcbv
s
kuI eKOTTTovTO kcu tOpi']vovv ainov. (v. 2S,) XTpa(f)ei<; Be Trpo^ avTa<; 6 ^Irjaov^ elire, " 0vyaTp<; 'lepovfir)
(Ta\7]/ji,
KkaieTe hr
vfjboiv.
ifie,
ttXijv
i(f)'
eavTas
AcXai'exe
7)p,epai,
Kal
iv
eirl
Ta TeKva
(v. 20.)
a'l
aa
ipovai, MaKcipiat
T6t6 ap^ov^ovvol<i'
'"rat Xeyeiv
KaXvyjraTe
Tol<i
yfui<i.
opeat' irecreTe
(v.
.'il.)
(f>
ijndt
Kal
toU
"Otl
el ev
tw
(v.
ir/po)
^vXfo
TavTa
Troiovaip, ev Tip
^pco
tL yevrjTai ;"
32.)
"HyovTO Be Kal
(v.
33.)
Kal
e/C6*
OTe
^'
(iTTi'jXOov
ov fiev
e/c
Be^iwv,
ov Be ef dpixTTepoiv.
(v. 31.)
O
tL
a^e?
avT0i<i
ov yap oiBaai
Kai
eicTTt'jKei
6 Xah<i deuipoiv
e^efjiVKTt'jpi^ov
Be Kal ol ap)(0UT<;
eaxrrov, el ov3().)
(Tvv avT0i<i
20 TOs"
ecmv
Xeyoma, " "AXXov*; eacocre, aaxTt'tTQ} XpiaTO'i 6 tov Oeov eVXeAcrof." (v.
(v.
^Eveirai-
avrrp,
37.)
Kal
XeyovTe^, "
(v.
eir
EXXi]viKol<i Kal
6 ^acrtXeif<i
twv
31).)
EU
Be Toiv KpefMOcrOevToyv
KaKovpywv
atoaov ae-
e^Xaa(f)>)fMet
El
^
ai) el 6 Xpia-T0<i,
avTov Kal
?}//.a9."
av tov Qeov,
/j,ev
el;
(v.
11.)
Kal
i)p,el^
BiKaico^i
d^ta yap
(av
eTrpd^ajxev d7roXafi/3dvo/jLv
(v.
42.)
Kal eXeye
Tro 'It/ctoO,
eXOrj'i
tV Ty /3aa-iXela crou."
(v.
^Hv
Be wael
o)pa<i
wpa
eKTt},
Kai
"'>
(TK0T0<i
1').)
eyevcTO
e'c^'
6Xi]v 6
Ttjv
y^jv
e&)<
ei'vdTr)<i.
(v.
Kai eaKOTiadi]
ijXiO'i,
Kal
a'}(^icr6i]
to KaTane-
l-J^
Kal
(fxovt'jau'i (fiMvij
/xeyaXij
6 'Ii]aov< etire, " JJarep, et? X"P"''' ^^^ TrapaOqaofiai to " (v. 50.) Kat Kol ravra elTTwv ^^eirvevaev. TTvevfid fiov
ISov, dvrjp ovofxaTL ^Iwai)^, ^ovXevrij'i irvrdpxbiv, avrjp
66<;
I'Os"
aya-
KOL BiKato^,
TTJ
(v.
51.)
[Oino'i
ouk
ijv
avyKarareOeifie-
Xtox?
TMP
'lovSaicov,
o-f
Kai
'rrpO'ieBe-)(ro
kuI
(v.
TO
<T(OfJui
Tov 'It]aov.
ov
?]v
ovK
?]v
ovheTTCo
ovBei<i
Keifxevo^.
(v.
1.)
fiepa
(v. 55.)
Kal tjKa-
raKoXovOqaaxrai hk
Ovlat
ctK
yvvaiKe<;, airive'i
tjaav
o-uveXijXv-
avTfo eK
TJj'i
'TiroaTp^-^acrai
yutj/
St"
1]-
15
Kat to
ad/SfSuTov ijau^a-
aav
CAPUT XXIV.
(Luc.
^a0eo<;,
fjuiTa
'
XXIV,
Tivc'^
1.)
opdpov
dpdi20
rfxOov eirl to
(ftepovaac
(v.
'
d i/Toi/xaaav
Kai
avv ainals.
2.)
Evpov
(v.
he tov XiOov
fiVTjfjLetov
3.)
Kai
el<;Xdov-
ov^ evpov to
iv
croifxa
tov Kvpiov
^Irjaov.
(v. 1.)
Kal
eyevero
tw hunropeiadai
avTd<i Trepl
E/x(po^a}v 8e <yevofia>cov
ti-jv
avTOiv,
Kal
"
KXivovaoiv to
25
irpo^coirov et?
ytjv,
e'lTTov
;
irpb^i
airrd^;,
Ti
^7]T6ct
tov
^(oina fieTa
drj
'
tmv
veKpcov
ft)?
taTiv wSe,
o)V iv ttj
dXX
r/jip-
fivt]adriT,
TaXiXaia,
(v. 7.)
Ae^/cov,
oTi
Ael tov
v'lov
vac
t9
TTJ
^etpa?
dvdponroiv
djiapTwXwv
(v, 8.)
Kal
Kal
Twv
f/rjfiuTQyv
avTov
'
(v. 9.)
Kal
v7rocrTpe->\raaaL aTTo
tov
fjivr]fjLiov
din'ffyeiXav
Trdcri
140
Toh Xoi7roi<i. (v. 10.) ''Hcrav Se i) MayBaXrjvr) Mapia koX Iwavva Koi Mapia ^laKco/Sov Kai al 'KonraX crvv avral^i
al
,
'
eXeyov
7rpo9
Tov<i
aTroaroXovi ravra.
(v.
11.)
Kal
'qTriarovv avTal<^.
cttI
(v.
12.)
to
,avT)ficov,
666vui Kelfieva
fxova
Kai
dirrjXOe
ISov,
19
(v. 18.)
rfj Tjj
10
Kal
'>']/jipa
Kcojxrjv
14.)
Kal avrol
d)fML-
Xovv
roiv.
TTpo'i
(v.
rwv
avfi/3e(3i]K6TO)v rov-
Kal
6
eyevero ev
^Irjcrov'i
tm
Tiv,
(v.
16
Kal
avTo<i
iyyi(Ta<i
avveiropevero
avTol'i.
eiri-
16.)
01
Be ocpOaXfiol
(v. 17.)
avrcuv
eKparovvTO,
irpo<i avTOV<;,
tov
p,rf
yvwvai avTov.
yoi
ElTre Be
"Tlv<; ol X6-
Kal
icne^cTKvOpwTrol
;''^
(v.
18.)
^A7roKpi6e\<i
Be
eh,
u>
Sv
/jl6vo<;
TrapoLKel^ iu
ravTaL<i ;"
Kal ovk eyi'w? rd yevofjueva kv avrfj iv Tat9 (v. 19.) Kal elirev avroh, " Tlola ;*' ol Be
elirov avTQ),
dvr-jp
"
Td
irepl ^Itjaov
7rpo(f)rJT'i]^,
BvvaT6<;
&eov Kal
avTOV
25
TTiivTO'i
TOV Xaov
(v.
et9
Kpifia Oavdrov,
Kal eaTavpaxrav
ain6<i i(TTiV
<ri)v
avTov
(v.
21.)
'H.fiel<i
Be rjXTri^ofiev, otl
6 /xeXXoyv
XvTpovadat tov
^lo-parjX
dXXd ye
d(f>
1)*
ov Tavra eyevero.
fiMV e^eaTi](Tav
30 (v.
22.)
Tive<;
e^
r]fid'i,
fivijf^eiov
23.)
Kal
fill
Kal
(v.
oTTraaiav
ur/yeX(i)v
2k) Kal
evpov
elBov.^'
drrriXdov
uvv
rj/xlv
errl
ro
'
fxvrjfieiov,
Kal
ovrco,
(v.
Ka6oi<;
avrov Be
OVK
35
25.)
Kal
IX.
LlUKR Al'OCUYPllUS
(v.
8.
JoANNlS.
eSti
Ill
eXfiXi)aev
vfxip.
26.)
Ou^t
rijv
Tcivra
TraOeiu
;'
(v.
tw
28.)
Xpiarov,
Kol elaeXdelv
et9
ew
Bo^av aurov
ov
Kal
ijyyiaav
ryjv
Kcofirju,
iiropevovTO'
(v.
koX
aino<i
TrpoaeTTotetro
Troppoorepco Tropeveadat.
29.)
rifXMV,
Kal
OTt,
irapeTrpo?
fjuel-
(BuiaavTO
fied^
77
lai]\6e rov
30.)
Kal iyevero
AvTSiv
iv tu> KaraKXiOrjvaL
avrol^i.
31.)
oi
10
aif avrSiv.
Kal
KapBia
rjjjLwv
Kato/jLV7]
yv ev
eKuXei
ijfMtu
ttj
(v, 33.) Kal dvacrrdvTe'i avrfi rfj a>pa inrkarpey^av oBcp ;'^ eh 'lepouaaXi]^, Kal evpov avpijOpoLcr/xevoi"; tou? evBeKa Kal
Tov<; (Tvv
avToU,
c6(p6ri
(v.
^"'^
ovrw^, Kal
TO, iv
Tjj
^ifMcovi."
fo)9
35.)
Kal avrol
ev
ttj
k^rjyovvro
6B(p,
(v.
Kai
iyvcoaOrj
avToi<;
KXdcrei tov
avT6<;
aprov.
3G.)
Tavra
Be
avrcov
XaXovvrcov,
6
^^
" Eip/]vr) v-
pZv^
(v.
37.)
IlT0i]6evT<; Be
Kal
efX(f)o/3ot
yevo/xevot eBo-
(v. 38.)
Kal
etTrev
avroh,
" Ti
rah
rov<;
KapBiaL<i
vfjLtov ;
"IBere
elfzt
TToSa? fxov,
on
avro<i
iyco
adpKa
(v.
Kal
oarea ovk
e'%ei,
Kadoo^
40.)
-*
Kal rovTo
Sa?,
(v.
eiTTcov eirkBei^ev
avroh
rd<; ')(elpa<i
Kal
tov<; tto-
41.) ^Eti
Be
dmarovvrwv
avrco
avrcov diro
t/}?
yapd^
Kal
^^
42.)
01
(v.
Be
eireBcoKav
(v.
I'^Ova
oirrov
fiepo<i,
43.)
Kal Xa^cov
iipZv,
(v.
evooinov avrSiv
ol
44.)
Eiire
Be
6)V
iXdXtjaa
7rpb<i
vp.d<;
en
Kal
avv
(v.
Kr)pvx6qvac
eirl tc3
6v6p,ari aurov
eOvr]."
sj
eh iravra ru
IX.
LIBER
latione, et in
S.
JOANNIS APOCRYPHUS.
frater vester, particeps in tribu-
Ego Johannes
quum
Jesu Christi et dixi, " Domine, quis est qui tradet ste?" Et respondens dixit; "Qui intingit manum mecum in catino." Tunc introivit in eum Satanas Et dixi, " Domine, et quaerebat, ut traderet me.
10
antequam Satanas caderet, in qua gloria persistebat apud patrem tuum ? " Et dixit mihi, " In tali ego gloria erat, quod ordinabat \ irtutes coelorum Ipse erat autem sedebam apud patrem meum.
:
ordinans omnem imitatorem patris, et descendebat de ccclo in infiiuum et ascendebat ab infimis usque ad thronum invisibilis patris. Et observabat glo15 riam, quae erat moventis coelos, et cogitavit sedem suam ponere super nubes coelorum et volebat
altissimo
aeris,' et
similis
esse.
Et quum descendisset
*
in
20
dixit, Aperi mihi portas aperuit ei portas aeris. Et petens deorsum invenit angelum, qui tenebat aquas, et dixit ei, " Aperi mihi portas aquarum," et aperuit ei. Et transcendens invenit universam faciem terrce
coopertam aquis.
25
ram
invisibilis patris
ad arandum, tenentes totam terprsecepto ab occasu usque ad Et quum descendisset, invenit nubes
suum
ossop,
genus
ignis, et
sum
propter
flammam
IX.
LiBEU APOCRYPUUS
S.
JOANNIS.
143
ad angeluin aeris et ad eum, qui super aquas ' Wxc omnia mea sunt si audieritis me, ponam sedem meam in nubibus et ero similis altissinio, et toUens aquas de superiori firma- 5 mento isto cictera loca maris congregabo, et post hoc non erit aqua super faciem universas terras, et regnabo vobiscum in sccula seculorum.' Et ha?c dicens angelis ascendit ad cncteros angelos usque ad quintum coelum, et ita dicebat ad singulos, ' Quantum debes domino tuo ? Ipse dixit, Centum coros tritici.' Et dixit ei, ' Accipe calanumi
ivit
,<,
'
'
et
dixit,
aliis
'
respondit,
Centum cados
olei.'
Et
dixit,
'
Qui Sede n
et scribe quinquaginta.'
Et ascendens ad omnes ad quintum caelum, blandiendo angelos invisibilis patris. Et exivit vox de tlirono patris dicens, * Quid facis, negator patris, seducens angelos ? factor peccati, cito fac quod
coelos ita dicebat uscpie
20
pater angelis suis dicens, 'Tollite vestimenta eorum.' Et tulerunt vestimenta eorum angeii et thronos eorum et coronas eorum, [ct ha?c er'ipucriuit] omnibus angelis, qui eum audierunt." Et interrogavi Dominum, " Quando Satanas cecidit, in quo loco habitavit 1 " Et respondit mihi, " Pater mens transfiguravit eum propter superbiam suam, et ablatum est lumen ab
excogitasti.'
Tunc
praecepit
25
et facta est facies ejus sicut ferrum calefactum, fuitque facies ejus sicut tota hominis; etso traxit cum cauda tertiam partem angelorum Dei, et projectus est de sede Dei et de villicatione coelorum. Et descendens Satanas in firmamentum hoc nuUam requiem potuit facere sibi nee iis, qui cum eo crant. Et rogavit patrem dicens, ' Patientiam 35
eo,
144
habe
me,
et
omnia reddam
tibi/
Et
misertiis ei
requiem et his qui cum eo erant, quodcunque vellet, usque ad septem dies. Et sic sedit in fimamento, et praecepit angelo qui erat
pater, et dedit ei
super aerem, et qui erat super aquas, et elevaverunt terram sursinn, et a})paruit arida et accepit coronam angelus, qui erat super aquas. Et de medietate fecit lumen lunas et de medietate lumen stellarum, et de lapidibus fecit omnes militias stellarum. >o Et dehinc fecit angelos ministros suos secundum ordinem format altissimi, et pra'ccpto in^isibilis Emisit patris tonitrua, pluvias, grandines, etnives. angelos ministros suos super ea, et praecepit terras ut produceret omne altile et onme reptile et arbores 15 et lierbas et pra?cepit mari, ut produceret pisces Et praeterea excogitavit et fecit et aves coeli. hominem ad similitudincm ejus vel sui, et priece})it angelo tertii coeli intrare in corpus luteum. Et tulit de eo et fecit aliud corpus in formam nmlieris, 20 et praecepit angelo secundi cceli introire in corpus Angeli vero ploraverunt vidcntes in se mulieris. formam mortalem, et esse dissimiles forma. Et praecepit o])us carnale facere in corporibus luteis, et non intellexerunt facere peccatum. 23 Sententiator malorum ita cogitavit cum ingenio suo, ut faceret ])aradisum et introduxit liomines. Et praecepit adducere et plantavit diabolus arundi^
:
nem
suum
30
in
medio
paradisi, et
ita
celavit
ingenium
diabolus nequam, ut ipsi non cogno:.cercnt deceptionem ejus. Et intrabat et loquebatur ad eos dicens, * De omni fructu, qui est in paradiso, comedite, de fructu vero scientiae boni et mali nolite comedere.' Verumtamen introivit diabolus in serpentem nequam, et seduxit angelum, qui erat
in
3"
forma
mulieris,
et
effudit
frater ejus
concu-
IX.
Liber apockypfius
S.
Joaxnis,
Hi
piscentiani
siiam
filii
cum Eva
diaboli et
seculi.
diaboli patris
eoruni usque
ad
consununationeni
5
diabolus in j)n;el(), qui crat in Adam, venenum suum et concuj)iscentiam, quae generat filios serpentis et filios diaboli
hujus
Kt iteruin
el'Fudit
ad consununationeni Inijus seculi." Kt Joannes interrogavi Dominum dicens, postea ego " Quomodo dicunt bomines, Adam et Evam a Deo
usque
10
creatos esse et in paradiso ]K)sitos servare pra'cepta patris, et morti traditi sunt ? " Kt dixit milii J)omi!uis, ** Audi, Joannes, dilecte patris mci, insipientes bomines ita dicunt in j)raevaricatione patrem meum sed spiritu sancto omnes corpora lutea t'abricare virtutes c(jclorum fecit, et sancti propter prsevaricationem inventi sunt babentes corpora lutea mortalia, Kt iterum ego Joannes et ideo morti traditi sunt."
;
1,
bomo
Et
inci{)it
esse
20
dixit
Dominus
ad me, " De caducis angelis de coelo ingrediuntur in corporibus mulierum, et acci})iunt carnem de concupiscentia carnis, et nascitur spiritus de spiritu et caro de carne, et ita consuramatur regiumi Satana^ in boc mundo et in omnibus gentibus." Kt dixit mihi, " Pater meus permisit ei regnare septem dieKt interrogavi bus, qua? sunt septem sascula." " Quid erit in tempore hoc?" Dominum et dixi, Et dixit mibi, " Kx quo cecidit a gloria patris
diabolus et suam gloriam voluit, sedit super nubes, et misit ministros suos angelos ignis urentes ad
25
30
bomines infra ab Adam usque ad Henoc, ministrum suum. Klevavit Henoc super firmamentum, et ostendit deitatem suam, et pra;cepit ei dari calamum et scdens scripsit sexaginta se})tem et atramentum
:
"
19
14G
libros.
prascepit, ut adduceret eos in terrain et eos filiis siiis. Et deposuit Henoc Et ca^pit libros in terram, et tradidit eos filiis suis. eos docere facere formam sacrificiorum et mysteria injusta, et ita abscondebat regnuni ca^loruni ante
Et
traderet
homines. Et dice))at eis, * Videte, qnod ego sum deus vester, et non printer me alius deus/ Ideo misit me pater mens in mnndo, ut notum faciam hominibus, ut cognoscant malum ingenium diaboli. 10 Et tunc quum cognovisset, quod descendi de coelo in mundum, misit angelum, et accepit de tribiis lignis, et dedit ea ad crucii'igendum me Moisi, Sed ei hie nunc praequae nunc mihi servantur. nunciabat deitatem et jiopulo suo, et pra^cepit Israel, et eduxit eum per siccum 15 legem dari filiis maris medium. Quum cogitaret Pater mens mittere
nomine IMariam, ut
20
angelum suum ante me, me. Ego autem descendens intravi per auditum et exivi per a\iditum. Et cognovit Satanas, princeps hujus mundi, quia
in
me
mundum,
misit
acci})cret
descendo qu^ercre
et salvare qui
})ericrant, et misit
angelum Heliam prophctam baptisantem in aqua, qui dicitur Johannes baptista. Ilelias autem intcrrogavit principem hujus mundi Quomodo pos25 sum scire ? Tunc ipso Dominus dixit, Super quem videris Spiritum descendentcm sicut columbam, et manentem super eum, ipse est, qui baptisat in Spiritu sanxto in remissionem peccatorum ipse poteris eum perdere et salvare.' " Et iterum " Potest homo so ego Johannes interrogavi Dominum salvus esse per baptismum Joannis sine tuo baptismo ? " Et respondit Dominus, " Nisi ego baptisavero in remissionem peccatorum, per baptismum aquae, nemo potest videre regnum coelorum. Quia
:
'
'
3>
vitae
descendens de septimo
coelo, et
I\.
LlUEU AroCllYPllUS
S.
JOANNIS.
147
qui maiuliicant carnem meam ct bibiint saiiguinem ineiini, isti t'ilii Dei vocabuntur." Et interrogavi
Quid est manducare carnem sanguinem meum ? " Et^lixit mibi Domiiuis, " Ante ruinam diaboli cum omni militia sua a gloria patris in oratione orando sic glorificabant patrem in orationibus, dicendo, Pater noster,
nieam
et bibere
*
Dominum
et dixi, "
eorum ascencecidissent,
in
quum
Deum
oratione
lo
Et interrogavi Dominum, " Quomodo Joannis baptismum omnes recipiunt, tuum vero baptismum non omnes recipiunt?" Et respondens dixit Dominus, " Quia opera illorum mala sunt et non veniunt ad lumen. Discii)uli Joannis nubunt is mei autum discipuli nee et ducuntur ad nuj)tias nubunt nee nubentur, scd sunt sicut angeli Dei in Ego antem dixi, " Si enim est peccatum ccelo." cum muliere, non expedit homini nubere." Dixit autem Dominus ad me, '' Xon omnes capiunt 20 verbum hoc nisi hi, quibus datum est. Sunt enim
;
eunuchi, qui de utero matris sic nati sunt ct sunt eunuchi, quos eunuchisaverunt homines et sunt eunuchi, qui se ipsos castraverunt propter regnum coelorum. Qui potest capere, capiat." Ego autem interrogavi Dominum de die judicii, " Quod signum
: :
25
tui " Et respondens dixit milii, consummabitur numerus justorum, scilicet numerus coronatorum justorum caducorum, et tunc solvetur Satanas de carcere suo, habens iram 30 magnam, et faciet helium cum justis, et clamabunt ad Dominum voce magna. Et statim prjecipiet Dominus angelo, ut tuba canat. In tuba vox archangeli de cuelo audietur versus ad inferna. Et tunc obscurabitur sol, ct luna non dabit lumen suum, et 35
erit
adventus
"
Quum
148
stellte
mare
et
Kt treniebit statim coeluni niontes et coUes siiiml. et obscurabitiir sol, qui liicebit versus ad quartani
5
boram.
Tunc
omnes
cum duodecim
gloria) sua?.
10
IS
Apostolis super duodecim scdes Kt apcrientur libri, et judicabit universum orbem et tidem quam prnsdicaverat. Et tuuc mittet filius lioiuiuis angelos suos, et colligent electos ejus a quatuor veutis a summis c(rlorum usque ad terminos eorum, et deducent eos (jUcerere. Tunc mittet filius Dei malos dicmones, ut mitt ant omnes gentes ante se, et dicet ad eos, " Venite, qui dicebatis, Manducavimus et bibinuis et recepimus qua^stum bujus nuuuli. Et i)ost hive iterum indu-
cuntur, et statim stabunt omnes ante tribunal, timentes omnes gentes. Et libri a])erientur vitac, 20 et manifestabunt onmes gentes im])ietatem suam. Et glorit'icabit justos in patientia eorum et o])era servantibus bona gloria et bonor et incorru})tio ita et obcdientibus injuste, angelica et mandata eos. angustia apprebendet tribnlatio et indignatio et 25 Et deducet filius Dei electos suos de medio peccatorum et dicet ad eos, " Venite benedicti patris mei, ])ossidete paratum vobis regnnm a constitutione mundi." Tunc peccatoribus dicet, *' Discedite a me, maledicti, in ignem Lcternum, qui paratus est 30 diabolo et angelis ejus." Et cneteri videntes novissima abscissione projicient pcccatores in infernum Tunc exient spiritus de pra^cepto invisibilis patris. carceribus non credentium, et tunc vox mea audita
:
erit, et
33
erit
imum
ovilc et
unus pastor.
Et exiet
IX.
Liber apocryphus
S.
Joannis,
liO
gchcnna; ignis, et comburet universa usque ad aerem firmamenti ab inferioribus. Et evit Doniiiuis in finnaniento usque ad inferiora Si homo habens tiisrinta annos levaret terra\ lapideni et niitteret deorsum, vix ])er trcs annos 5
est tencbrosujii
funduni attingeret tanta est prot'unditas laci et peccatores habitabunt. Et tunc ligabitur Satanas et onuiis militia ejus, et mittetur in lacuni Et deambulabit filius Dei eum electis suis ignis. desuper firmamentum, et claudet diabolum b'gans 10 cum insolubilibus vinculis fortibus. Quum peccatores plorantes et lugentes dicent, Absorbe nos, terra, et operi nos morte et tunc fulgcbunt justi sicut sol in regno })atris eorum. Et deducet eos sedem patris invisibilis ante dicens, Ecce ego et 15 pueri mei, quos dedit miiii Deus juste mundus te non cognovit, ego autem cognovi te in veritate, quia tu me misisti.' Et tunc respondebit pater filio suo dicens, ' Fili dilecte mi, sede a dextris meis, donee ponam inimicos tuos scabellum pedum tuo- 20 rum, qui negaverunt me et dixere, * Nos dii sumus et praeter nos non est alius deus qui prophetas tuos ceciderunt et justos tuos persequuti sunt, et tu persequutus es eos in tenebras exteriores ibi erit fletus et stridor dentium.' Et tunc sed- 25 ebit filius Dei a dextris patris sui, et praecipiet pater angelis suis, et ministrabit eis, et ponet eos in choros angelorum, ut induat eos indumentis incorruptibilibus^ et dabit eis coronas immarcessibiles et sedes immobiles et Deus in medio erit. so Et non esurient neque sitient amplius, neque cadet super illos sol neque ullus aestus. Et absterget Deus omnem lacrymam ab oculis eorum, et regnabit filius cum patre sancto suo, et regni ejus 35 non erit finis in secula seculorum."
:
ignis, ubi
'
'
'
X.
EVANGELIUM
I)
MI
R^C
E.
iiPOAoron.
^Eyoi ^Avavia<; TrporlKTwp airo
6i]<;
eireyvuiv rov
Kvpiov
7)fxcov
^Irj-
irpocreXOoiV,
ipevvrjcra<i
^airTia^aro^
Kara tov Kaipov eKelvov irpa-^Oevra eVl tov hecnroTov ijficov a KOTeOevTO ol ^lovSaioi i-Trl TLovTiov JTtTavTa evpov
to, vTrojMvrjfiaTa iv 'E/3pa'iK0L<;
ypafifiaat
fj.66epfirii'evaa<i
ypafi/xaaiv
'
EX\7]ViKol<; et?
'Irjaov
XptaTov,
errl Tf]<i
fjbtov
^\a(3lov @oSoalov,
eroi'?
/ctov,
eTrTaKaiSeKaTov, kol
iv ivBiktimvl
eiv
^\a-
0.
IIdvT<;
/xeTa^dWeTe
Tal<;
eTepa ^c/SXla,
TX.6<; fioi
iva
ye-
VTjTUt 6 0609,
Kol IXdaarjTai-
dfxapTiai<i fiov,
a<? tj/jiap-
Tov eh avTov.
Kal
TOL<i
uKovovai
oiKeTaci avTOV.
'Ev
riyefiovUi<i
Tt^eplov Kait?}?
'Hpoohov jSaatXecj^
X.
151
avrov,
T/7
KaXavSojv ^ATrptWloiV,
firjvo<i,
ijri'i
Tov MapTLOv
htaKoa Loar?]'^ hevrepa^ ^O\vfi7na0o<^, Kol etri dpxcepi(i)<; rtav ^lovBalcov Kald(f>a /cat bcra fieTa tov aravpov ical ro irddo^ tov Kvplov laTopijae NlkoBij/xo'? kul
u TO) reTaprq) eVet
t/'}9
irapkhwKe
Tol<i
dp^tepevai koI
Tol'i
dX\oc<i 'IouBaioL<i,
'
avve-
Ta^e Be 6 avT0<i
NiK6Br]/j,o<i, ypdfifUicrLV
E^patKol<;.
CAPUT
^Avva<;
TajMaXiifK,
ol
I.
koI
Ka'Ld(fia<;
/cat
Novfxrj<i
kol
AoOaij,
kol
^^
^IovBa<i,
Aevi<i,
Ne^OaXeXji,
'Idetpo^,
XoLTTol
TOiV
^lovBalcOV
[olVil/es']
" Tovrov
utto
olBaiiev elvai
avTov
kol
v'lov
TOV
re/croi/o?
v'lov
Maputo
yevv7]divTa,
Xiyec
15
eavTov eivat
ov fxovov Be tovto,
aX\a
XeTai KaTaXvaai.
depairevaai Tiva,
Kal yap
ovto<;
vofiov
e'^oyu.ey
ev aa^/SaTO)
fir]
Be
20
Aeyet
avT0i<i 6 IIiXdT0<=;,
KXrjiriwr
Aeyovaiv
vfieTepov ixeyeOos,
6ew ^AaUiXutm, " ^A^iovfxev to (oaTe avTov irapacrTrjvaL tm ^I'jjxaTL aov Kal
01 ^lovBaloi. tco
25
dKovcr9)]vai"
Kal
;
jjlol,
mv
(3aai-
Xea e^eTdaai
avTov
elvai,
ov Xeyofxev /SaaiXea
7rpoaKaXeo-dfievo<i
uXX
'
Kal
X^^avTov
^^
^EK^d^
Be 6
TrpoaeKVvrjaev avTa>, Kat eXaBe to KaTdirXcofxa t>;9 X^^P^^ avTOv, Kal ^Tuoaev avTo x'^M'O,'' i^cu Xeyei toi ^Irjaov, " Kv-
152
pie,
^iBov-
tm
UtXarw
r>
Xeyovre^, avrov irpalicoova ovK vtto eKoXeaa'i iXdetv, d\}C vivo Kovpatopa; " [KaC yap 6 Kovpacop
6eacrd/jLevo<i
aurou
irpoareKvvrjae,
Kol
to
(f>aKewXiou
ireptTrarrjcraL
avrov
avrov
TrerrolrjKev.)
'O
aov
rov
Kovpawpa
rb
Xeyet
uvtm,
"
Ti rovro
iirl
t>}<?
i7rolrj(ra<i
[Kai
i^irXwaa^
<j>aKe(i}\i6v
10
7^9,
Kal
tV
avro) TrepiTrartjaai
TreTToirjKa'i
rjye/jbcov,
^Iijcrovv ;)"
fie
ore d7rarei\u<i
Spov,
v\oy7)fivo<; 6 kp-)(OfJievo<i
k\u-
avrwv
Kare-^ovre'i
aXKot Be virearpoovhrj,
6 iv rol'i
!
vyp-t-
6 ip)(Ofivo<i iv ovufxurt
Kvpiov
Aiyovai
Se
ol ^lovhaloi 7rpo<;
ro E/dpaiarl
;"
KdKelv6<;
ypfi/jvevae.'^
;^
Aeyei
avrol<;
IIiKdro<i,
"
IId)<;
eKpa^ov
avrol'i 6
'E^palarl
IIi\dro<i,
Aeyovo'iv
avru>,
"'flaavvd^
Aeyei
" To Mcravvd ri epp-Tjveverai " Aeyovaiv avrw, " Xwcrov hrj^ Aeyet avrol<; 6 TIc\dro<;, " 'T/jb2<i fiaprvpeire rd<;
^(ovd'i
25
\e-)(6eiaa<i
'
rl
y/xaprev
Kovpawp
he 6
01
he iatcoTrrjaav.
ot(p
Aeyei 6
rjye/jitov rep
Kovpacopi,
"^'E^eXde Kal
'Ek^o.^
KOvpawp
'Ij]aov,)
iTTOitjae ro
(tw
30
" Kvpie,
{eheXde,)
i)yep.(jiiv
ae KaXel."
rdv o-cyvo(f)6p(ov
rb
Kare'^ovroov
rd
al Trporofxal
rrpo'ieKvvrja-av
rd) ^Iriaov.
^Ih6vre<i he ol 'lovhaloc
Trpo?
rov<; ^lovhaiovi,
"
Ov
X.
153
Aeyovaiv
tm
'Irjaov;"
uvtm.
Xeyet
lIpo<;auTot<;,
s
" Tl TOVTO
avTOV
iTroLija-are ;"
Aeyovaiv aurol
Kal yap
Kal
Kare-^ovTcov
rjfjbcov
ra'i
Trporofia'i
eavTai<i
el
eavroi^ Ku/jLTrrovTai"
^E7nXa/3op,evoc
ret
rov i)yep,6va.
UiXaTO'i
TU)
KovpawpL,
""EK^aXe avrov
tov
is
TrpaLTcopiov, Kal
^ovXet rpoTTW.
Kaiaapo<i,
on
eav
alr/va
uveXdovTO<i
KaBiaa'i 6
20
rov
Kal
rjyefuov
Kal Kat
25
eTTOirjaev 6
eTrl/Sr] eirl
Kal
i<iT]X6ev.
El<ieXd6vro<i
Be
avrov
eKdficfidijaav
TToXiv
ra
(jirfva,
CAPUT
II.
O
crrr)vai,
Be
IlLXdro<;
lBa>v
dva-
urro
r)
rov
^r^jxaro'^.
"En
errepi'^e
Be
avrov ev6vfiovp,evov
avrov Xeyovaa,
dvaarrjvai,
yvin)
avrov
7rp6<;
rm
avrov vvKr6<i"
Xeyei
so
T01/9 'IovBaiov<;
7rpo<; avrov<i,
on
1)
yvvi] piov
OeoaeBri^
ean
Aeyovaiv
20
154
avT(p, "
ylrev
rj
Aji avroh
Xeyovaa,
eire/jb-
<yvvrj
fxou TIpoicXa
StKaloi
OpcoTTtp
Tu>
Tovrcp
TToWa yap
avrov
vvKToii."
5
on
<y6r}<i
rd irdvra avrco vTrordcyaeraL ; IBov ovetpoTrefMirra eire^-^e irpo^ rrjv yvvalicd crou." 'O he TLCkaTo<i irpoaKaXeadixevo'^ tov 'Iijaovv Xeyet avrrn, " TocovroL aov
SatfMovLcov,
TMv
Kara/jiapTvpovaiv
10
{Ouk aKovetf,
'O he
tI
ovrolaov Kara^aprvpovdTreKpiOr),
atv
'It^ctoO?
"
El
p-r) el')(pv
eh
eKacrTO<i
e^ovalav
e'^ei
tov
<jt6-
avTov,
avTol
Toiv
oylrovrai,.^
^A'JTOKpidivTe'i
Xaov
;
^lovhalcov
i/c
Xeyovai
15
Ta>
"
Tl
rjjxel<i
6-^6p.e6a
rj
irpwTov ozb
7ropveia<; XeyivvrjaaL
hevTepov otl
mjirlcov dvaipea-t<;
Kal
T]
fiTjTijp
(TOV
Mapla eh
ev
e^ecv
avTov<i
Trappijcriau
Xacp,"
Aeyovai
" ff/xet?
Twe<i
TOiv ^lovhaicov,
ov
Xe-
avTov elvai
'Icoarjcf)
e'/c
iropveia^,
aXXd
aaTO
ttjv
Map lav
Kal ov yeyevvrjTai K
tov<;
uXr]67]<;,
OTi
25
opfiaaTpa yeyovaai,
eOvoi vjjioivr
TrXrjdo'i
KaOd Kal avTol Xeyovcnv 01 avvAeyovai tm JJiXdTW "Awa^; Kal Kald^a^, " To
Tai
Kai
7rpo<;-
KaXeadp.evo<i 6 IIiXdTo<i 'Avvav Kal Kaidcfiav Xe7efc avToh, "Kal Tt9 eaTi irpoajj/XvTO'i ;" Aeyovatv avTm, "'EXXyvcov
30
Aeyovaiv
on
^AvT(t)VL0<;, 'IdK(o^o<i,
veh, Kplairo^, 'Aypl7T7ra<i Kal 'lovha'?, " 'Uywet? irpoarjXvTOi ov yeyevv/]p.e6a, dXXd TeKva ^lovhalwv eap^ev, Kal aXtjOeiav
35
Xeyofxev
Kal
ydp eh Td 6pp.aaTpa
'Icoarjcf)
Kal
Mapla<;
X.
155
rov<i
'Trap(vyey6vaixv.''''
Kal
7rpoaKaXad/jbeve<;
IIt\dro<;
8aj8e/ca
on
ov
yeyevvrjTai'
eK
7ropveta<i,
Xeyec
am oh,
el
" 'OpKltfn
vixa<i
Kara
Tr,<;
awT'rjpla^ Kaiaapo<?,
7ropvela<; ;"
6/j,vvLV,
on
avroi he
6fxo(r(ocrtv,
on
ov/c
ecrn,
Ka6u)<i ecTra/xev
evo')(ol
eajxev Oavcurov."
Aeyei o
IIiXdro<i
irpo'i
7rpo9
;"
diTOKpivecroe
ravra
aTTav to ttXt/^o?
eK Tropyeyevvrj-
lo
rai Kal yorj^ earl, Kal Xiyec kavrov vlov &eov Kai jBaaCkea,
Kal ov Tno-revo/jueOay
TrXydoii
Tore eKeXevaev
JJiXdro^ aTrav to
eiTTovToov,
15
e^eXOelv
kto^
eK
OTL ov yeyevvrjTak
^((iipLaOrjvat
'
rropveia'^,
KolXeyet avTol^
;"
on
ev cra^jBdTw depairevei,"
Uepl KaXov
20
airoKTelvai ;"
Aeyovcrtv avTM,
CAPUT
ILaX
OvfjLov
III.
TrXTjaOeU
6 IItXdTo<i
e^rjXOev
e^co
jjXiov,
tov
otl
MdpTvpa e^w
Tjye/xovL,
tov
^
ahlav
AireKplOrjrjv
tm
"El
fir)
ovto<;
ovk dv
ctol "rrapeScoKafiev
vfiel'i
avTov.'^ El'jre Be 6
Ul-
25
\aT09,
''
Adl3eT avTov
vare ovtov"
irpo'^
Tov<i
diroKTelvai,
aXX
efioL"
3o
K.aX eUeXOcbv
eh to
TOV
Xv
el
6 /SacrtXeu?
TMV
'lovhalcov;"
dXXoi
croc eiTTOV
'Ane-
156
Kpidrj 6 TltXaTO'; 7rpo<; rov ^Irjcrovv koI ehrev iyoi 'Iou8al6<; el/xt
;
o'l
irap-
ehoiKav ae ifiol
\ia
s
rj
efiT)
t)
ovk
epi-j
eaTCv
e/c
eK tov Koapbov
tovtov
^]V,
'
f3aaiKela
01
ol inrrjpeTai
av
ep,ot
r)
rjywvL^ovTO, iva
rj
irapahoOoy
Toc<i
^lovBaLoif
'
in;i/t
Be
^aaiXela
epurj
etirev avToy
6 TlLkdT0<^, "
^Irjaov^i,
OvKovv
av
;"
^ATreKpldrj avTa> 6
eyco
e/c
elp,t
et<?
tovto yap
"
10 'y<yVvr)p,aL
koI i\7']\v9a,
Ti]<i
<l>(i)vrj<i."
Iva ira^ 6
cov
t^? a\r]0ela<i
aKOVT)
pov
Akyei ainm
6 IIt\dTO<;,
Tl
ecTTLV
aXrjOeca ;"
CAPUT
Kal
15
IV.
" ^Eyay
" OvTO<i
elire,
rjpuepcov
Aeyei b UiXd-
Uolov vaov
6
20
XoXopcov ev TecrcrapdKOVTa Kal ef eTeaiv Xe7et KaTaXvaai Kal obKoBop,i]aat avTov Boa Tptcov
ovTO<i Be
rjp,epwv.^^
ndXiv
piaTO<i
Xeyet 6
UiXdTO^
avTol<i,
TOV BiKalov tovtov vpeZ^; o^Jreade." AeyovaiV Balot, " To alp,a avTov i(f)' rjpci'i Kal eirl to, TeKva
Aev'iTa<; elirev avTot<; XaOpalco^, "
Kal
lepeU Kal
Mi]
ovto)<; ttowJ
aaT
'
i)
yap
Xaov Kal
ol lepeU Kat
AevLTai
T(p
HiXaTtp, "
KaTa
rj
Kataapo'i edv
Td ^Xaa^iqEl
ei9
OavdTov eaTlv,
eaTi OavdTOV^
Aeyovatv
Kalaapa edv ti<; ^Xaa(p'7]pi]arj, d^LO^ eaTi OavdTOV, ToTe eKeXevaev Be KaTcL TOV eov e^Xaa^i]pi}aev.^^
ovto<;
6 i)ye-
X.
EVANOELIUM NlCODEMl
e^co
QllJECE.
157
Trpo'sctcl
;
fioov
KaXead/xevo^) rov
Xejei avrco,
Ti
Troujcro)
Xcno^, "
(^rjrai
aeco<;."
Aeyec 6
dvacTTa-
napaT7]p7]aavT<;
t&>
8e
ol
^lovBacot
e;^et9
Koi
uKovaavre^
[Trepi] r?}?
Xiyovac
uKovaai
l3Xaa(f>T]fx,ia'i
^lovBaloL^;,
"
El
10
ovTo^ 6 X6709
(3Xcicr(j)T]/j,6'i
nrepl
TT]<i
/3Xaa(f)))p,ia<i
Xd-
^ere avrov
u/Aei?,
Kal dircuydyeTe eh
vficov
rrjv
avvwydyyqv vfMov,
Kplvare airrov^^
v6fjL0<;
"'O
rjfioou
irepLe-^et,
Tvapa
fjblav
el
TlLXdTO<i,
"Adhere avrov
QovXeaBe Tpoirw,
15
tm UcXdro), " 'HfMel<i ^ovX6/u,eda I'va aTavpcaOfi" Aeyet 6 TlLXdro^;, " Ovk ecrrtv d^Lo<; Tou aTavpaydrjvaL.'^ TLepLJ^Xey^diievo'^ Be 6 ntXdT0<i eh
dfJLVvaaOe avTov.^' Aiyovaiv ol ^lovBaloc
Ov wdv
to
7rXrjdo<i
8ov-
20
Aeyovatv
Bauov, "Aid rovro I'-jXOa^ev dirav ro jrX?]6o<i, 7va drroOdvri^* Aeyet 6 TlcXdroi;, " Atd ri tva aTroddvr] ;" Aiyovaiv oVIovBaiot,
""On
eiirev
CAPUT
NtK6B7}/xo<;
V.
rov
6X125
Be
Tt<i
dvi-jp
KeXevaov
/ze eliretv
X670U9."
eiirov
'O ntXdro<;
Xeyet, "
" 'Eyo)
rai<i
roh
7rpe(Tl3vrepot<;
Kal
roh
;
lepevcri
rfj
'O dvOpcoTra 0VT09 TToXXd aijfieta rroiet Kal TrapdBo^a, a ovBek eiroiriaev ovBe rrotrjaei. "A(pere avrov Kal urj /3ovXeade Kar avrov irovrj-
Ti
^T]retre fierd
pd
el
[Kal]
K Qeov
icrrt
ravra rd
aTHJiela,
iroiet,
ara-
158
Kal
Mojctt)?
et?
Aljutttov
iirovrjae arjfieia
iroWa,
a
5
etTrev
avrw
0eo?
(TroLyaat,)
X,ea)9
AlyviTTOv.
'IaPvPj<i
Kal
rjaav
iiiei
^a-
paoi,
KoX
''laixjBprjq,
ouK
oXirya,
6eou<i,
iiroiet Mcocrrj'^,
Alfuimov
arj/iela,
w?
Kal eVetS^ ra
dircokovTO
iiroirjaav,
ovk rjaav eK
eov,
iTLarevovTe^ avToi<i.
10
Kal
oh 'yap iariv
KoBtjfMcp,
d^co<;
Oavdrov."
"
^v
fxa6r]Tr]<;
avTov
TTOifit?."
Tjye/Mcbv
fj,adr]T))<;
TTOiei
15
Ov
Karecrrrjcrev
rov
d^i(i}/xaro<;
e/x/SpifxcofMevoi,
Kal
rplt,ovre<;
avrov<; 6
KoSijfjLOv
;
avrwv Kara rov NiKoSrjfxov. Kal X,e7ei Trpo? UcX.dro'i, " Tl rov<; 6S6vra<i rplt^re Kara rov Nid\i']6eiav yap Xe^/et." ArreKpiOrjaav ol ^lovhaloL
^
TO)
20
NiKoBijfifp,
X/3?7<?
Kal rb fiepa
eiTrare"
avrov^
Aeyei
"
CAPUT VI VIII.
*Ek Be rwv
'qyefxova
eiTre."
(
^lovBatcov
aWo9
irapa'Trr]Briaa<;
i)ypLd)V,
y^lov tov
6e\ec<i,
\6yov
elirelv.
Aeyei b
ecfyi],)
" E'i tl
Be ^lovBalo'i
KareKel/jiTjv
25
ev
rfj
eOeparrevOrjaav
rrapovro'i
avrov.
/j.e
Kal
fxerd
rive<;
Tricrro<;?
Tarot Kare\e7]aame<;
drrriyayov
')(yla6ri,
fie
i^dcrraadv
rTj<;
k\i:
Kal
fie 7rpo<;
avrov.
elirev,
Kal IBmv
/xe 6
^Itfaovi tj-rfKay-
Kal \6yov
30 /cat
Trepnrdrei
Kal
'irapa'^r)[ia
Kal
drrripa
rov
rrepLeTrdrrjcra."
Aerpvatv
ol ^lovBaioi
rw
^Epw-
Utkarov
X.
EvANGELiuM
o'l
Nicode:^ii Gr.ece.
159
eZt^u^ajJiev,
j3dTw."
Aeyovaiv
'lovSatot, "
on
Kau
TTOV
'
eKpa^a
(pcoprj fieyd\Tj,
'E-
Xerjaov
')(eipa<;
vie
AavtS.
Kal
eiTre,
rjX.ei)ae
fxe,
Kal
fxe
dX\o<i 7rapa7n]B)]aa<;
KvpTb<i
yfJ-rjv,
Kal lopOwae
Xoyo).""
[Kal dXXo<;
Trevae fie
Xbyw.y
CAPUT
Kal
elTTev,
YIl.
Kpd^ovaa
'))y\rdflip
>)
" Ai/xoppoovaa
iffirfv
pvaf^
ToTe Xeyouaiv ol ^lovSaloi, Tov a7fiaTo<;, Bt eVcof 8&)Se/ca." " Nofiov e')(Ofiev, jwatKa et? fiaprvplav firj vTrdyeiv."
is
CAPUT
Kal dXXoL
T69,
YIII.
Be Tive<;
earl, Kal
rd Baifiovta
avrat
on
(TKaXoi vfiwv
"
OuK
otBafiev.'^
AXXo^
Be eiTre rep
e'/c
rov
Xeyet
dirav rb
7rXi]0o<;
Tl OeXere eK^eetv
CAPUT
Kal
Tou? " Tl
T<3,
IX.
25
elirovra';,
rrotrjao),
on ov yeyewjjrai k rropveLa<i, Xeyet avrol'i, on ardaiv ylverai iv rw Xaco ;" Aeyovaiv avtmv lovBalwv Xe-
"'HfLel<i
160
<yeL,
on
crvvt'jOeia v/jliv
tcov a^vhecrfJULOv
/jb(ov
va arroXveLv
eva KardhiKOV
iv TO) SecTfMcoTrjpiq)
Xeyofjuevov Bapa/3/3dv,
vfxcov
kov tovet9
top ^Irjaovv,
OeXere
ov ov-
Se/jiMV
airoKvaoi v.
avToc<; IliXd-
fuv /'
T09, "
jovcri,
01
8e Kpd^ovcn, "
7rot/]croi
Tl ovv
^Irjcrovu
tmv
rov KaUrapo<;,
{idv tov
TOV
d7roXv<TT)<;,)
on
elirev
eavTov viov
evepyeTai^ vficov
dincXeyeTe."
Aeyovaiv
ol ^IovBulol,
TO^,
"
'S2'i
uKovco, 6
0eo?
aKXr^pm
i^^jyav/j,d<;
yev
ft)?
v[id<i
eOpe-yjrev
vfxd<;
f^,dvva,
Kal
6p-
Tuyo/j,i']Tpav
fMci^;,
vpZv,
20
yicraTe
tov
0ebv
iifxcov,
Kal
'^covevTov,
Kal
vfiotv,
Kal
i^i]Ti]aev
dTroKTelvat
v/j,d<;.
vaTcodrjTe.
Kal
25
/3i']fiaTo<;
e^eX-
6elv.
fMt<i
Kal
UiXaTcp
XeyovTC'?,
" 'HKal
^aaiXea
Kal yap
drj,
w? ^aaiXel
Be
tmv
tov
diroKTelvai avTov.
rvov<;
ainov 6
30 TTaT-tip 'looaycf)
ttjv fxrjTepa
avTOV, Kal
ecbvyev
TTolBa'i
ew AtyvTTTOv.
Kal
T0U9 iv Bt]6X/ji."
koI KaTaair/y']-
6 niXdTo<i
TO? eaTLV, ov
kt^rjTei
'HpooB7]<; /"
Aeyovaiv
Nal,
X.
l^l
ovro^ tariv."
'X^elpa<;
Tore Xa^cov vBoup 6 TICKaTO^; aireviyp-aro Ta<; avrov oirevavrL rov tjXlov \eyuiv, " 'Ado)o<i Lfic airo
rovrov rov BiKaiov,
^'
Tov
alfiaro<;
xjp.el<;
oyp-eade."
Kai, iruXiv
i(f>
Kput,ovaLV
7rl
01 ^lovBaioi,
Ort to
al/j.a
avrov
///xa?
Kat
5
ra reKva -q^wv^
irrl
Tore iKekevaev
^tj/jLaro'^,
'
6 IIi\,dTO<i rb /SqXov
ol'tg)? uTre-
eXKva6P]vai
rov
ov iKadi^ero, koI
( A7r6(f)aaL'i "
UiXdrov)
o)?
To
edvo<;
TO aov KaTJ]\y^ ae
"
eirl
^aaiXea
Kac Bia
rouTo
direcfyTjvdfMTjv,
deaaop
10
kt)-
OTTOV eTTidadr]
'
CAPUT
Kal
irov,
X.
avo rov
to,
vdv<; i^y'p/ayov
rov
^Irjcrovv
TrpaiToapiov
irrl
Kal
ore
cnriiXOov
tov to-
15
ifiaTca avrov,
Kal
avrov Xevriw,
rfj
Kal
aricpavov
i^ aKavdwv
cifia
TTepiWrjKav avrov
Be
K6(f)aXfj
Kal
TOV<i
Bvo
KaKovp^/ov<; iKpe/xaaav
aw
avrw.
'O Be
ttol- .q
^Ir)aov<i eXeye,
ov yap olBaai, ri
ov<TC."
Kal
Kal
arparicorai.
Kal
crT7]KeL
Oeoipoiv.
Kal
e^efjL,vKr7]pi^ov
avrov ol
dp')(Lepel<i
Bvvarai
acocrat
el
vl6<;
earc
rov
25
Oeov,
eh
avrov.''
^OfievoL
Kal
av
Xpiarh^,
6
awaov
30
aeavrov."
^EKeXevae Be
rtjv
UlXAto^
rirXov i7nypa(f>}]vac,
KOL^,
alrlav
on
^aacXev<; icrri
EU
(f>rj
Be
rt<;
tmv
Kpefxa-
21
I<j2
"El
Bet^i
^ArroKpt
Be
erepo<;
Arj/jid^;
avrto Xeycov,
el
;
" OvSev
yfiel^
'
(po^fj
fjuev
5
av Tov Qeov,
otl ev
rm
avroi Kpi/jLaTt
Kal
8tKaiu><;
a^ia jap
Siv eirpd^aixev,
aTroXafx^dvofiev
^Ir]crov,
ov-
Kal eXeye tw
" Mvrj-
orav eXdr]<; ev rfj ^aatXela aov." Elire he avTO) 6 'l7]aov'i, " ^Ajxrjv \e<yco crot, Arjfxa, a^jfiepov fxer
e/jbov ear)
ev rep irapaheiaw."
CAPUT
^Hv
10 eet)9
XI.
'ytjv
he &)9
&pa
eKrr},
wpwi
evvdrrj^;,
Kat
ea-)(^i(T0'r]
Kat
pa<i
^(avrjaa^
(fxovfj
"UaTep,
el^
')(el-
aov
Kal tovto
elircDv irap-
eScoKe
15
TO TTvevfia.
^Ihoov he 6 eKaT6vTap')(0<i
to yevofievoi
ovTo<i
hLKai6<;
Kal
inre<XTpe<pov.
'O he
yvvr]
avTov
eXvirijOrjcrav
a<p6hpa,
Kat
ovk
ecfiayov
ovhe
tov<;
7nov
MeTa7re/ji-\lrdp,evo<; he 6
UtXaTO<?
i'^
" EOewprjaaTe
^
to,
yevofieva
01
he
el(t)66<;."
El-
avTW
airo
Tr]<;
TdkCkaia^,
ySofXevrjv
opwaat TavTa.
KaTaTeOei[ikvo<^
Kal
tjj
Ihov dvi]p
ovofiaTi
hiKaio<;,
ttj
'Jcocr^^,
{ovTO<i
d'ya6o<i Kal
ovk
crvy-
^ovXfj
Kal
irpd^ei
ainSiv,)
utto
TO atofia tov
aoifjba,
^Irjaov.
uTTohoOPpaL TO
Kal
KaOeXctiv
avTo ev
fivrj/jieiq)
ovk
ovheh
Kelfievo^.
X.
EvANOEUUM NiCODBMI
Glt.ECE.
163
CAPUT
rjrrjcraTO 6
el'JTovra'i,
^I(ocry](f>,
XII.
ort to ao)/jLa tov
AKOv<TavTe<; 8e ol 'lovBaloi,
i^/]T0vv Kal
e/c
Irjaov
on, ov 'yey^vv-qrai
kul tov
NiKoB-q/j^ov KoX
T<i
aXkov^
itpavepcocrav
ra
ayaOd.
avTol<;,
iO(pdr}
dvqp dp'^cov twv ^lovBauov r]v, Kat \eyei afTot? 6 NLK6Brj/j.o<i, " ITw? el(rt]\dT ei? T7]v away coy t]v ;" Aeyovaiv
01
^lovSaloc,
"
Sv
^9,
otl
i"
crvvlcrTwp
avTov
KaX to
fi6po<;
auTov
" "
fieTo,
aov eu tm
Nt,K68?}iJ.o<i,
7rapeKl3d<; elrrev
avToZ<;,
Ti
;
e\v7n]0r]Te
kut
ku-
OTL i]Tr)ad/j.riv to
/j,vt]/jbLa)
aoj/xa tov
Irjcrov
(MOV
edrjKa
avTo,
imvXl^a^ avTO
tt]v
6apa,
Kal
CTreKvXtaa \l6ov
eVt
Ovpav tov
jjuvrjixeiov. 15
Kat ov
Xj']drjTe
dXXa
iSaXere."
vdv<;
fJiiXP''
Tama
KpaT7'](Tairr<;
''"'}?
(/^ta?) r)fjLepa<;
ainov CKeXevaav d<7<^aXLa6r}vaL avTov tov aa^(3dTov, elirovTe^;, " 'H copa
^^
KaTa^Lcod/jarj,
dXXd
Aeyec
Bcoao/ieu
to,'?
adpKa<; aov
" Ovto<;
avTol<; ^Icoaijcf),
6 X0709
09
diveiBLae
Blcl
eov
irpo25
AavtB
Elire Be 6 0eo9
avTairoBcoaco,
twv
^EjJbol
iKBLKTjaL<;,
iyo)
ttj
Xeyei KvpL0<^.
ttj
Kal vvv
uKpo^vaToq
aapKL Kal
7repLTeTfxr)/jLevo<;
Td<;
yelp
a'iiiaTo<i
tovtov tov
IlLXdTO)
el-
6y\reade.
Kal
e(p
d7roKpi6ivTe<^
7j/u,a<i
rw
aL/xa
avTOv
KaL
rj
eiTL
ra TCKva
Kvplov
e(f>
rj/jucov.
^
Kal vvv
Kal evl
(po/Sov/jiaL,
fxijiroTe
(pOdajj
opyrj
vfj,d<i
TCL
reKva
v/jlwv,
KaOco^
eiiraTe.''^
^AKOvaavTe<; Be ol
'^^^
^lovBaloL Tov<;
164
sKpaTTjaav avrov,
fcal
eveKkeiaav
avrov eh
oIkov,
ottov
6vpl<;
ovk
rjv
koI
7rapa<pv\aK<;
d,p')(L-
irape/u.eivav rfj
dvpa.
ol
Kal
i.epeh
tco
aa^/Sdro) (opiaav ol
ol
fju(,a
crvvdyay'yoi
5
Kal
iv
ttj
Kal
rfj
Aevlrai,,
ware
iravraf;
evpedP/uaL
avvajcoyf}
tov aa/S^drov.
Kal
irolw
opOpiaavTe^ anravTe<;
Oavdrcp
diroKrelvwcn
tov
^loycnjcf).
KaOrj/jievov
Se
rov
Kal
10
dvol^avre<i rrjv
dupav
ov-)(^
evpov avrov.
Kal
i^earr}
evel-
on
rrp KXelha
Kal
avrcov
errl rov<i
Ui-
CAPUT
"En
fia^ovrav
ov<;
XIII.
rfi
Be avrcov KaOe^ofxevcov iv
Sea
rov
'Jojcr?)^ ep-^^ovrai,
yrrjaavTO
ol ^lovSatot
'Iva
Trapa
rd(f)ov
'ylrcoacv
20
rov
^Irjcrov,
yu^TTore
avrov.
Kal Tot9
'
lepevtji
aei,afi6<;
Kal d7rr]yyet\av Xiyovre^i roL<; dp^oavvay(ayoi<i Kal roh Aev'lrat<; rd yeyovora to ttw?
eyevero
fiev, 7rw<?
dyyeXo'i KarejBr] i^
r)]<i
ovpavov,
\l6ov diro
avrov.
S5
6vpa<;
tj
rov
fjivij/juelov,
''H.v
he
avrov XevKov
uueOa
foael
oo^el %tcbi'.
veKpol.
Kal
rw
Kal
Mr]
(po/SetcrOe vp-eh'
olBa yap,
on
^Irjaovv
^rjrelre
TOV
J.
iaravpoD/Juevov.
ip/epOrj
yap,
Kvpio<i.
KaO(o<i
elire.
Aevre,
'IBere
Kal
rayv
vfid<i
eh
rrjv
TaXCKaiav
Aeyovaiv
ol ^lov-
X.
165
Aeyovauv
ot t>}9 Kov(Tra>Sla<;,
"
OuK
oiSafiev, TTolai
iKparrjaare ra? <yvvaiKa<i ;" Aeyovatv " 'fli veKpol eyevofjueda utto rov (f)6/3ov,
t>^9
Kovcrru>hia<i,
i\7ri^ovTe<;
ISeiv
TO
<f)(b<;
T)}9 r}fMepa<;,
koX ttw?
ei')(oiJ!,ev
Kparrjcrai
aura?
;'
Ae-
youcriv ol ^lovhaloi, " Zff Kvpio<;, ov Triareuo/jbev vfiivy joucTLV ol T^9 Kovara>Sia<;,
Ae-
" Toaavra
(J7]p.ela
elhere
eh rov
dv0p(O7rov
eKelvov,
;
koL
ovk iTriarevaare,
e^ere Tnarevcrai,
TTLarevofjiev vfuv.
on
Kvpio'i, ov
lo
Kal yap
eKeluo<i
on
rov alrrjad/LLevov to
acbfia Tov
^I-qtroi)
A ore
Kal
7]ficv
tov
'I(ycrr)<^,
SlSofiev
vjjlIv
tov ^Ir]arovv"
Aeyovatv
v[xel<;
ol 'lovSacoc,
" Tov
^loyarjcf)
rjfjLel<;
BlBofxev, diroSoTe
tov ^Irjaovv"
v/j,eL<i
is
Aeyovcriv ol
arjcj),
T7]<;
KovcrTcoBia^,
SlSofiev
tov Jw'
Kal eW^
ovT(o<i
tov
"
^Irjcrovv."
Aeyovatv Aeyovatv
ol ^lovSalot,
"'O
^Icoarj(f>
eh
^
ol
Tf]<;
KovaTwhla<i
T0t<;
Iov8alot<;,
Kal
eh
6 ^Ir]aov<;
eh
ttjV
TaXtXalav eanv,
Kada)<; '^Kovaa/nev
ciitokv- 20
TaXtXalavT
6
AKovaavTe^ he
acj)6Spa
ol ^lovBalot
Orjaav
ovTO<;,
XeyovTe^,
uKOvaOr}
'
X0709
eh tov
Irjaovv.
Kal
av/jt/Sov25
\tov
dfiepiixvov^ Trotrjaofxev."
KaOd
ehthd')(drjaav.
01 Kal
he \aStecpr]- 30
irapd lovhalot^
CAPUT XIV.
^tvee<; Be
Aeu'tTr]<;
Tt<; lepei)^
KaTe\d6vTe<i diro
Ta\t\ala<i ev
'
lepoaoXvfiofi
106
Strjyovvro
AevtTai<i,
Kat
Tol';
lepevat
koX
Toi'i
on
elSov
tov<;
fiadr]Ta<i
avrov
Kade^ofievov^ ei9 to
opa
Mofj,(f)r],
kol eXeye
rol<i fj,adi]TaL<i
irdcrr}
KTiaet
Be atna-Trjcra^ KaraKpiO^aeTat.
aKoXovOtjaeL ravra
jX(ocraaL<i
ev
rw
XaXijaovat
Kaivai<;,
o(f)et<i
apovcn
'" CTTt
Kav Oavdatpiov
iruoaiv, ov
avrov^ jSXdy^eL
appu>aTOV<i ra^
')(elpa<i
"
"^En
avrov
01
i8op.V av-
rov avaXr](f)6evra
poL KOL ol
lepc<;
rov ovpavov."
Aeyovaiv
irpea^vre^laparjX,
elBere,
rw Oeoi
airep e^rjyijaacrde"
Aeyovaiv
rjpbcov,
ol e^r}yr]aup.evoi,
eoc
on ravra
rjKovaap,ev,
et?
rov ovpavov."
Aeyovaiv
Eh
01 Be Xeyovaiv, aOai, rj ijXdere ev-)(riv Bovvai rep Sea> ;" " Ev-^r}v Bovvai rw &eco." Aeyovaiv ol ^lovBatoi 7rpo9 avroix;,
"
El'^ ri ovv
y)
direvavn irav-
T09
rod Xaov
Ayyalo<i Aevirr}<i
25 lepel<y
rov<;
Kal Aeviras",
"El
ol
Xoyoi ovroi,
eXaXi]aap,ev, d-
Kara ro dyadov ev
01
fiov
topKiaav avrov<;,
p^rjBevl
e^-qyrjaaaOai
en
rov<; X6yov<;
rovrov<i.
30
"EBwKav
e^o)
rl]<i
Xov avrov<i
Xaiav.
dpyvpia VaXi-
rrjv
Kal
iv
etropevdr^aav.
HopevOevrwv
Be rcov
dvBpwv
Kai
o
jSvrepoi
35
rrj
avvaycoyfj
arjfjielov,
X.
EVANGELIUM NiCODEMI
^Iapai]\ /'
?;
GlJiECE.
167
Kaia(f)a<i,
iyevovv iv
*'
tw
Tl
7rept\i/7ro9
"^^X^
6upa^
TTtaTevcrac,
on
eic
airetcvXta-e
rov \idov
fiadyjral
rJ}*?
rov
fivriixelou
Kal
7ravTe<;
ot
5
avrov eScoKav
^Ii^crov.
^pucriot'
TO acjfia Tov
Tr)povvTa<^
Kal avrol
TavTa
iBlha^av rov^
TOV
tuc^ov
elTrelv,
otl ayyeXo'i
Kupiov
fjbVTjfxeiov.
*H
{t(ov)
ciKpo/SvaToyv TriaTevcral tl
prjiju
tL he
ij/xcov
lo
CAPUT XV.
^AvkoTri he 6
eSplov Xeycov, "
Tov<;
NiK6h7)fjbo<i,
Kal
ecTTT]
'Opd(J!)<;
eiTraTe.
Ovk
oryvoeLTe, Xao<i
Kvpiov,
av8pa<;
tov<;
(bo/Sovfievoi
opKov, OTL
to
opo'^
MofMcfifj
fieTCL
'Twv BioBcKa
naOrjTwv
rjKov-
crafiev Trap
TOV
[xaTL
ovpavovT
ave\i'](})6r].
Kal 0^^619 rjpcoTrjaev auToi/9, to tto/w ^X^' Kal yap KaOo)^ BiBdaKeL to ayLov /3taveXy'](f>0ri el<;
"^^
E\L(Tcralo<i
eTrdvco
fieyuXr],
Kal
ttjv
firjXcoTrjv
'Iepi')((o.
TOV ^lopBdvov,
rfKOev
ei9
Kal
TLov
25
elirav,
Kal
elirev,
otl dveXr)<j)6T]
eh
TOV
ovpavov.
Kal
elirav
7rpo<;
icj))
^EXLacralov,
evl
Mrj
;
Trvev/jua
twv opeov
Kal
Kal
^AXXa Xdavav30
'>)fMCov
fie6'
rj/xcov,
^rjTi^awfiev
[xeT
Kal
eweia'av
tov 'EXLcraalov,
ri/jLepa'i,
dirrjXOe
eyvocxxav,
dveXi]^dri.
fxov,
Kal diroaTeLkbijJiev
irdvTa Ta opea
av-
168
TOf.''
Kal
etp'jTrjaav
tov
^Irjaovv,
koX
Evpov
KparijaaL avruv.
Kal
avr]ve^Kav
roi<^
rov he
irepl
^Icoaijcf)
evpo-
et?
Apip^aOaiavS
AKovaavre^ he
ru>
prjaav, koi
ehwKav
Bo^av
Oeco ^Icrpa/jX.
Kal
crvnj3ov-
Xtov
7rou]aavTe<;
ol dp')(iepel(;
Tw
irdvra, o<Ta
'
croi].
OX-
Bafiev,
on
ij/bLdprofxev
etV
rov
Gebv Kal eh ce
ciKka ev-
^dfj.evo<; ro)
15
diravre^;. Avol^avre<i yap rrjv Kal Ovpav ov"^ evpofiev ae. olSafiev, on ^ovXrjv KaKi]v ejBovXevadjxeda Kara aoi), uXXd 6 Kvpio<; dvreXd^ero aov,
Kal reKva,
on
e\.vm']6rjpLev
ri-
rrdrep
^I(oa)]<f)."
Kal i^eXi^avro
^I(oar}(f>, ov<;
Kal avro^ 6
'Ia)crj)(^
Xlav
20 te/jei9
icplXei,
dp-)(iavvd'ya)'yoi,
Kat oi
T)fMwv
'
El
Be^d/xevo'i rrjV
v/xoiv
imaroXrjv
rrpo<i
r)fjLd<;
dvayvM,
he
on
p.e9'
eXevaerat
f^y]
eav
he^dfjLevo<i
rijv
eTTcaroXi^v
rjfid^
rj/xoiyv
dvayvco, othare
on
KeKdKwrai Trpo^
Kal
daTraad/xevoL
avrov ev
eiprjvrj
Kal
aav.
Kal yXdov
Kal eiirev, Kal elirav, " Elp/jvri aoi, [/cat irdvra, oaa trot]." " Elpi]vri vjuv Kal rravrl rco Xxko ^lapaijX.'^ 01 he drrehwKav
avrco ro ^i/SXiov tj}? iiriaroXr]';.
Kal
he^dfj,evo<; 6 ^Ici)ay](p
0eov, Kal
elirev,
o<;
eXvrpcoaaro
jxe
avrov"
Kal
Kal
Kal
*
e(f)ar/ov
Kal
eiTLOv,
iK0Lfxi]6r)aav
Kal
opdpl-
aavre<i
rjv^avro.
Kal
'Icoarjcf),
X.
169
r^iv
a'yiav
Kal VTrrjvrrjaav
elirev,
7rd<;
Kal
i^cnrdcraro
KaT(}>lXT]-
Kal Kal
aev avTov
<T7]<h,
ira-s
6 \au<i.
(i'jri)
Kal
ttj
tm
lay-
Kal i^icrrairro
Beoipia avTov.
vTreBe^aro
^o-)i(i]V
avrov NiKoSijfxo^
jjLcy dXrjv,
ei9
Kal
eirolrjcre
Kal eKuXeaev 'Avvav Kal Kaid(f)av, Kal tov<; Kal rov'i iepeh Kal
rfcrav Tp(tr/ovT<s
irpecr-
^uTipov<;
roifi
oIkov
<>
avTov
Kal
^I(oa7](f).
Kal
oiov,
v/jLV)'}aavT^
'O
{Tjj 8e erravoi
ojpOpiaav
et9
dp-^iavv-
dycoyoi
SyjfMOv
)
AevtTat
6
airrot^
iVt:oS7/uo9,
elirev
is
" Elprjvq
Kal
etirav irpo^
avTov
ol dp)(^L(Tuvdj(oyoi,
'J&)(T>)rf>
Hal
OL lepel^
Tft)
Kal
olKfp
oi
Kal
et?
TTavrl
Kal
eKadeaOrj
elai'jveyKev
avTov^
TOV
K)]'iT0v
avTOV.
Kal
iv
irdv
to
crvviSpiov,
Kal
20
^Io3(Trj<j)
eKadeadr]
^ToXfj-a
^Io)cn'](f>,
avTOi XaX)]aaL tc
fie ;"
B/)fi(p,
^Icoai'jcf).
Kal Kal
htevevov
tm Nlkootl
oi
25
uvol^a<; 6 NiKoSrj-
/i09
TO
aiiTov
01
elire
Tea
^Ici3cti]c^,
" OZSa?,
TifiLoi
BiBdaKaXoi Kal
lepels
pa
(TOV TL pf]fia''
Kal
ehrev
^I(oa7]cfi,
" 'EpcoTrjcraTe
fie."
Kal
Xaj36vTe<; ol iepei<; tov vofxov wpKtaav tov ^Icocrrjcf) XyovTe<;, " Ao^ ho^av TU) eco ^laparfX, Kal 809 avTO) i^o/jLoXoyrjatv.
7rpo(f)7]Tov
tov
fir]
ciTroKpvyfrai
yficov
fii]
ovTCt)^
Kal
avTcx;
fii)
u7roKpv\lrrj<i
dcf
eco^ 30
pr]fj,aTO<i.''
yjro} d<f>
Kal
Zfj Kvpio<i, ov
diroKpv-
Vfioiv tl prffia.^'
Kal
" ^EXvirrj-
drj/iev
KaTCL aov, iv
on
r]T}]<7(o
to acofia tov ^Irjaov, Kal iveKal e6riKa<i avTo [iv tco KaL-
TvXL^a<;
vu> (Tov)
crivhovL
Kadapa,
fiVTjfielq).
Kal
Blcl
tovto rjachaXLadfieOd ae iv
tw
22
170
oi/crjfjLaTi,
ovk
rjv,
kol
KXelha
Koi
(r(f)pa'ylBc
eTredyjKafiei',
Kal
$vpav
7rapa(f)v\aKe<i
rf)
fjbia
iri'jpovv.
Ka^'
TO
ocKTjfxa,
OTTOV ^9
iyKK7^t(T/jLivo<i,
ro)v
aa^/Sd-
ere,
koX iXvirrj-
orjixev a(f)68pa.
Kal
'^^'^
Xaov
Kvpiov
<yova<;.
f^^XP''
%^^^"
rjfilv,
rl yi8e-
Kal
eiirev 'Icoarjip,
fxe,
wpav
KaTrjv
aireKkela-aTe
tj;?
Kal e/xeiva
to ad/B/SaTov
7rX?}/3e9.
Kai
10
/jLeaova-'r)<;
vvKTOf,
e'/c
eKpefiacrOr) 6 olKO<i
uhov
Q)<i
fiov.
Kal
Tt]'i
fi(f)o^o<;
x^''P^'*
ye-
eireaa xajxai.
pue
i^e^aXe
(''"^^)
TreTrTW/co)?
Kal
iK/j,a<i
15
pov
piov
'
ocrprj
puvpov rjXde
irepl
TOV<i
p,VKT^pd<;
pcov.
el-
Kal
Tre
(70V,
iKp,d^a<i
pov
to
TrpoatoTTOv
^loiarjcf),
KaTe<p(Xrjae pue
T0v<i
Kal
piot
Mr]
iSe,
(po/Sov,
Ti<;
dvoL^ov
6(f)6aXp,ov<i
Kal
iaTiv
XaXcjv aoi.
Kol
dval3Xeylra<;
<f)dv-
Kal
tcl a)9
VTpopio<; yev6p,vo<i
ivopiicra
Taapba
elvat.
p,0L.
avveXeye
dTravTi](Tr}
<j)evyei
Kal Kal
Kal
irpoaTdypaTa eXeyov
koI avTo<;
tlvI,
UKOvari
irpoaTaypbdTwv,
eiirov
^vyfi
'HXia.
25
Kal
Kvpte
elire piOi'
;
Ovk
elpil'HXla<;.
'
Tt9
el,
Kal
elire
pot
'Eyco
elpLU ^Ir]aov<i,
aivBovc Kadap,ov,
T7]V
Ke<f>aXr]V
Kal
ev tco pvrjpbel(p
7rpo<i
aov
tco Kaivw,
00V pueyav
30
tijv
Kal
p.0L
etira
eyo)
Ael^ov
pie,
tov tottov,
p-oc
TedeiKd
ere.
Kal
dTn']ver^Ke
ttjv
Kal eBei^e
tov
aivBova,
y TrepceOrjKa
p,ov
Tov
35
'Irjcrov^;
iaTi.
Kal eVeXa/Sero
Trj'i
pie
twv dvpdv
XI.
171
Kai
eirre
otKov
fiot
'
fjbov,
Kal aTTry^a'^k
et? rrjv
KXtvrjv fxov,
Elpi]VT] aov.
Kal
yap
Xeycov
Tov
o'lKov
'"Eco^
reaaapuKovra
ISov
i^eXOrj^
iic
aov
'
Tropevofiat
T7]v
TaXcXatav
7rpo<i
^
T0U9
aSe\xf)Oii<; fiov.'^
CAPUT
Kal
Aevlrai
aJcov(ravT<i
XVI.
Kal ol
lepeif;
ol
ap'^iavva/yoiyoL
Kat
co^el
to,
p/jfiara
leoaijcf)
eyevovro
ij/juepa^
'Io)a)](f>
eco<?
ev-
Kal TrapeKuXeaav
" AvdarrjTe
^
tov
iq
Kal
aT>]T
eh
to.^;
avpiov
Kvpiov
e(f>ayov
i(TTLV.''
Kal
Kal
Kal
eirtov,
dvrjp
ol
Th
avTrj
tj
opyrj
rj
(^ddaaaa
avTov Kal
Tr]v /MT}Tepa.'^
Aeyei
vov<i
Aevh
TOV Oeov,
Kal
Td<;
ev')(a^
firj
20
Kal
OTe eyevvy]6r]
tco totto)
6 'lT]aov<i,
TOVTO),
dv7]veyKav
dv(rla<i
avTov
01
yoveh avTov ev
eScoKav
Kal
Kal
oXoKavTcofiaTa
t(o
0e(o.
Kal
Nvv
aov,
25
prjfjid
aov, ev
otl elBov
01 6(f)daX-
eh drroKoXvy^nv idvcov, Kal Bo^at (f>(o<; ^laparjX. Kal TjvXSyrjaev avrov<i Xvfieuiv, Kal aov Xaov
Xaoiv
'
Twv
ecTre
Trpo? Mapca/j,
ti]v
/xrjTepa
so
6t9 TTToaaiv
arjfieiov
dvTiXeyofievov
Kal aov Be
avTr]<i ttjv
"^v^yjv BieXev
aerai
'poix<^ala
07r&)<?
'
172
8ia)V SiaXoyia-fjioC
ra 7rw9
Trap'
)']Kovaa<i ;"
Aejet
rov
avToc<; Avt<i,
"
Ovk
otBare, otl
avTU)
efxadov
vo/xov ;"
Kal iirvvOdvovro irap avrov, el ravra ovKal elirev 6 irairip avrov irpb'i avTOV<i, " Tc on OVK eTnaTevaare tm vim /jlov ; 6 ^e<ya<i Kal SiKaiO'i Svfiecov
repa avrov.
T(o<i e')(ei.
avTo^i ihiha^ev
"^Apa
10 TTpo'i
hi] aXr)6<:
rovro, o i\dXi]a-a<;
Elire Be
Tore
ol dp')(^i,(Tvvd'yo)yoL
Kal ol
et?
Kal ol Aevlrai
7rpo<;
elrrav,
" Aevre
aTroarecXoifjiev
rrjv
raXtXalav
t^<? StSu'xfj'i
ttw"?
Kal
rr}? dvaXtf^ecof;
av-
rov
15
'
Kal
eiTTcoaiv
i'j/jlIv,
elSov
avrov uvaXrj^devra.
Kal
rpel'i
7]peaev
A0709
ovro<i
rrdcnv.
Kal
cnrecrreCkav
et<?
rovi
dvSpa^
rov<; r^hrj
d7reXd6vra<i fxer
avroiv
rtjv
Ta-
Kal ru> pa/3{3l ^Lve<i Kal rco pa/3jil 'Ayyaiw Kal rrdvra, oaa
20
elprjvrj
vjjlIv
vfilv.
rS
'
lepovaaXijf/,."
Kal
erropevOr]-
crav ol dvhpes
^ofx,evov<i
rr/i;
ev
25
elpi']vr].
Kal Kal
el<i
rrjv
raXtXaiav) Trpo?
rom
rw
Xaco
'Icr-
pw^X."
Xovaiv
"
Elp7]V7) v/uv."
01
Be rrdXcv eliravrrpo^;
avrovs, " Tl
v/jid<i
on
rfXOare ;"
Kal
Ka-
ro avvehpiov ev
rfj
ay la
iroXei 'lepovaaXijfM."
lAKovaavre<i Be ol dvBpe<i,
30 TO) deco, Kal
avvaywyfi, Kal
ra
rov<i
X.
173
ra
;"
Kal
Bo/Mev
via<i
avTov
Kal
etira/jiev."
Aeyei,
Ava-
Xhoi[Xv, el
Kal rjpav avTov<; air dWrjXcov. 6 \6709 avTwv." Kal KaXouai TrpMTov'ASSdv pa^/3l, KalXeyovatv avrw, " JTct)? elSe? Tov 'Irjaovv dvaXrjcpdevTa ;" Kal Xeyet auTot<; 6 'AB8d<;, " "Etc KaOe^ofjbivov aurov ev tm opei MofjL(f>r] koI BiSdcrKOVTO^
<Tu/x(fi(i)vei
Tov<; fjbadr]Td<i
avrov
elhofxev vec^eXiiv
'
eTna-Kidaaaav avrov re
r)
Kal
Tov<; iJba9r)Td<i
avrov
Kal
eTrrjpdrj
veipeXr}
ea rov ovpairpoacoTrov
ripcorrja-av
^^
avrov
i]V'^ovro Kei/xepoc
^ivee<;
em
Kdkovcn rov
avrov
Kat
Kal
'O
v6fio<;
Mcois
ev rat vo/xfo,
drjKev
Kal
jxerereOr)
Kal
oi);t^
"
Tov dyiov
ecBofiev.
20
JVfo)0"eo)?
Odvarov
rjKovaafMev,
Kal
avrov
ovk
Terfparrrai yap
Kal
diredave Mcoiiar;^
ravrr)^.^'
IBov ovro<i
evov."
Kal pa^/Sl
rS
v6fj,a>
23
rod Bta<f)vXd^ai
ere
iveyKaraiy
Mcoaeco^ iv
vo^w,
on
30
ovBel<;
elBev
e'lBofjuev
avrov
Kal
parricr^ara
ol
Xa^ovra, Kal
on
e^
eXa/Se
on
arpanSirat
are^avov
aKavOwv
VLOV
TreptedrjKav
avrw,
Kal
on
(f)payeXXcoaav
avrov,
Kal
on
'
eirl
rov Kpa-
avrov
Kal
on
6^o<i 35
174
eTTOTicrav
rrjv
koX otl
6 6
^djXV
irXevpav avrov
(Tcb/jba
e^eKevTrjcrev 6 Aoyylvo<;
TfTricraTO ^loxTrjcf),
dvicTTr},
arpaTKorrji;
TLfi,io<i
Kol OTi TO
rj/jLMV,
5
avTov
irarrjp
Xeyei,
koI
fcadQ)<i
Xeyovatv
tov ov-
01
TpL<i
et?
pavov.'^
CAPUT
Aeyet
07)
;
XVII.
et
6 ^I(oai](f),
ecTTL
ovfc
"
Kal
ri 6avfidt,eTe,
^Ir](TOv<;
rjyep-
OvK
OTi
rovTO OavfxacTTOv
rjyepdr]
iJi6vo<^,
haTLV,
10
dXX
Tov>i
dXkov^
'
ttoX-
Xoi/?
fiOi<i
veKpov^ ijyeipev,
irpo<i
oiTive<i
evec^aviadrjaav ev
dXXov<y
lepoaoXv-
TToXXoix;.
Kal
6(TTi<i
el
ov yiV(0(TKT.
Kal
rov'i
reo)?
TOV
Xvfxewva,
vlov<;
Bvo avTOv
dveaTrjcre,
rew?
avrov<i yivaxTKeTe.
yap
"
701;
vvv he oi fiev
Be
eicri
kcvoI,
avTOi
^covt<;
Kal
hiaTpi^ovTe<;
ev
ttj
^Apifiadia.
ArreaTeiXav ovv
^vewyfieva Kevd."
fivij/xela
avTOiv
el'i
Aeyei 6
^Icoa^cf),
" ^AireXOcofMev
t7]v
Apifxadlav Kal
Jo
vpi]cro/u.ev avTov<;.^'
ToTe rjyepOrjaav
^IcoaTj(f>
01
ap-
Kal NiK68T]fxo<;
dTrrjXdov
et?
erepoi
01)9
fier
avTOiV,
Kal
6 ^Icoarj^ eXeyev.
'
^ETroirjaav ovv
rjXOov fieT
ttj
eWa
av-
Twv
25
et?
'
lepocroXvfia,
avvayroyfj,
Kal ria(f)aXlaavTo
tcl^ 6vpa<i,
avTov<i 01
dp')(^ipei<;,
t))v dX-qdeiav,
'
ttw? dvecTTr}-
aavTe<i
dvacrTdvTe^
dvOpwiroi
aTavpov,
Kai
elrrov
irpo'i
A6t
r}fuv ')(dpTT]v
ovv Tavra.
Kal
KoOicra'i
eU i^ avTcov
X.
175
CAPUT
" Kvpie ^Irja-ov Xpurrk,
afxov,
rj
XYIII.
dvdcrTa(n<; koI
rj
t,(or}
rov ko<tov
Sov
I'jfilv
')(apLV,
uvuaraaiv
Kal rd davixdcnd.
7]fiV
crov,
a iv
'HfieU ovv
ev TcS
dSrj
jxerd Trdvrcov
twp
d'K
amvo<i KeKOLfxruxedvereis
vcov
rd CKoreLvd eKelva
Kal
Xev
Koi
eXa/jLyjre,
i(f>o)TLadr)fjiev irdvre'i
iBo/jiv
Kal evdv'i 6 trariip rffMcov A^paap, Kal tmp TrpocjyrjTcov vo)6elf; Kal %a/3a9
dW/jXov^,
7rpo(f)7'}Tri<;
Tovto to
(jio)^
diro
\n
fieydXov
el-rre,
ecrriv.
'O
'Hcratas eKeiTrapcov
Tovto to
(f>a}<;
Tov dylov
7rvVfxaT0<;,
Xao^ 6
Kadt']/jLevo<i
iv
aKOTec etSe
<^co9
/xiya.
EtTa
rjXdev
eh to
7rpo<;
fieaov Tepo<i
ol iraTpiis
Kal elnov
avTOV
Ti9
el
O
o?
Be eiirev, ^Eyco
eiroirjaa Ta'i
elfii,
^Ia)dvvr]<;,
to TeXo<i
rSyv
7rpo(f)T]T(bvy
6hov<i
deov
evdela^i,
XaS
Tiw^.
Kal
ihdiv
eU
Oev
avTov
Xaov
dfiapTiav tov
Koa/Jbov.
Kal
fieTa t)}?
/xov i/SdiTTLaa
avTov ev
tco ^lopBdvr]
iroTafia),
Kal
to Trvevfia to djiov
(f>(ovy]<;
eV
ainov
Kal
rjKovaa
t?}?
tov
Oeov
Kal
iraTpo^
at 25
ovTco XeyovTO^;,
TjvBoKTjcra.
Ovt6<; eaTtv 6
vl6<;
fiov 6 o/yaTTT^ro? ev
fj,e
Kal
Kal irpos
vfjLd<i,
Tva Xva
ttl-
KTjpv^o),
tov
Oeov
vl6<i
u>Be,
ocTTLs
TTiarevaei
ov
(TTevaei, KaTaKpiO/jaeTai.
vfid<;,
Aid tovto
Xeyco
7rp6<i
dTravTa<i
KaOoo^
IBrjTe
7rdvT<;
oti
.g
rjfiapTy]KaTe
iv
dXX^
Be
Kaipo)
tovto yeveaOai
aBvvaTov.
17G
CAPUT
Tov
aSrj
XIX.
ovTco<i tou<?
'Icodvvou
roivvv
BiSdaKovro^
ev
ra
avrov
'
Tie
eiirr)'^ toX<;
TrpoTraTopcn tov
*
'yVov<;
tmv
7rpo(f)7']Tai<i,
itov ae aTreaTeiXa.
'O he
'O
ifio^i
^7)6
<prj,
uTTeaTeiXi
T?}?
10
fie
Trou'iaaaOaL
Berjatv
dx;
Trpo?
tov 6eov
/le St
eyyia-Ta
7rv\i)<;
TOV irapaBelaov,
BevSpov
dv
68r]yi']a7]
dyyiXov
(Trpo?) 'to
t//? eXe-qfioavpi]'^,
iXalov,^
Kol
Koi
dvacTTfi
fxeTo.
diro
t>}9
daOevela^.
eX6(bv
'
Oirep
he
Kal iiroirjaa.
jjloi,
Kai
Ti,
16 ?;
Ttjv
ev^rjv
;
6 dyyeXo^;
tov<;
Kvptov Xeyet
tolovtov
^y]0,
aiTel^
eXaiov atVet? to
dipalov
dadevel<; dviaTcov,
TO
SevSpov
TO
{to peov)
;
to
eXaiov,
vvvL
"AttiOc
Kal
elire
tm
TaKoaia,
20
TOTe
KaTeXOr]
'
ev
ttj
yfj
fxovoyevrji;
vlo'i
tov
deov evavdpeoTDjaa's
iXalfi),
KUKetvo^;
'
dXeiyjret
avTOV tm tolovtw
Kal
dvacTTy'jaeTat,
TrXvvel Kal
avTov Kal
tou<?
Trao-?;?
voaov la6)jaeTai
dKOvaavTe<i
25
TavTU
oi
\a)9.
CAPUT XX.
^Ev
ToiaiiTj) Be
TMV d7rdvT(ov
%a/ca rjXdev 6
XaTav,
KXrjpovofMO^i
tco A'lBrj,
IIafi(pdye Kal
uKopecTTe,
aKovaov
Tt<?
Ek
tov yevov<;
twv
lovBaicov
30
ovTo^ Be
crav
oiv
r)p,eTepa<; icTTavpco-
avTov
ol ^lovBaloi.
TeXevTr]cravTO<i ecro
r)TOLfjiaafxevo<;, 67r(o<i
^Eyoo yap
'
X.
177
oiSa,
ore
avOpooTTo^; icrri,
Eiroirjcre
Kal
TToWa
Kocrfxw
rot?
^poTot<i
cruvavacrrp(p6fMevo^
ottou
6crov<i
yap
p^cj)\ou?,
\7rpov<;,
Kal
ec
rt tolovtcov, hid
Xoyov
et<f
fiopov
IcLTo
auTOLx;.
Kal
7roX\.ov<i
eToifidaa<;
to
Ta(f)P]vai,
Aeyec o
AiSt]<;,
Kal Toaovrov
Toiavra
;
;
fiovov TTOieiv
"H
au avnavrco
dv(f)0-
lo
arrjvai avru)
ovn
ovhel<;
Ticrr)]vac Bwijo-erai.
El
8e Xyei<;,
on
i']Kov(ja<i
avrov
/3ovfX6vov
TOP
ddvarov,
irai^wv a Kal
yeXwv
(f)r]
rovro,
Kal
eh TOP
vov
uKopeare
})fj,cov
roaovrov
;
uKovaa^
Trepl
rov kolevrjp-
i^dpov
^
(f>ol3i]di]V,
dXX^
yqaa
dovra
rov<;
avrov Kal
')(oXi]v
Kpar)jcn]<;
avrov la^vpd,
t?}?
20
pov6/jL elrra^,
8ta/3oX,e,
vvv
/xoc
rroXXov^
rovrov<i
ttoj?
;
av
rotp,daa<i
ro
ra(f)i]vai,
avr6<;
ra(f>ri^
y)[x6)v
25
X07&)
/j,6v(p
dve^cioae
Kal el
iroia
erepov<;
T779
ijXevdepoiae,
Kparr)d)']aerat
avro<;
Kal
iv
Bwdpiei rrap
ovofiarL
Ad^apov,
jBia
Kal
e/c
fzer
Xoyov fiovov
Olfiai
Be
rwv eyKuroiv
crv
(f>iJ^.
elvai
avrov, ov
/i>)7r&)?
Be^Ofieda, BeBoiKa
fiev.
koI Trepl
Udvra<i yap
ov<;
I'ou?
Kal
a-rj/xeLOV
ovk
dyaOov
7r' ifjLov
ov
yap (09 veKpo<i dW' w? dero^ air ep-ov e^erreraaev ovrco yap avvroixm^ r) yPj avrov e^o) ep'pty^e. Alo Kal ookI^o) Kal
ere
eh
rd<; crd<;
'x^dpcra^;
firf
drfdyr]<;
avrov
"s
23
178
ivTevdev.
o)Se
Trapaylverai.
el
Kal tovto
e')(pfiev,
whe
ar/ar/y<i
avrov, oiihei^
'7roXL(f}6i]aTai.
CAPUT. XXI.
5
Trpb'i
aX-
\eyovaa, "Apare
^AKOvaa<i 6
el,
Al'Srj'i
Xe7et
TM XaTava, "E^eXde,
10
el
BvvaT0<;
Elra Xeyei
toI<;
Bal-
la")(ypQ)<;
ra^
7rvXa<i
ra?
')(aXKa<i
fjLOv
Kal rov<i
p,o')(Xov<i
tov<; atBrjpov^i,
Kal ra KXel
6pa
1*
[opOoi')
rai.
edv
yap
eheXOr)
oi
avjo<i
u)Be,
oval
i)nd<;
Xij^yfre-
Tavra
oirco'i
dKovaavre<;
7rpo7rdTope<;
rip^avro
ciKopecrTe
7rdvre<i
v/3pl^eLV
avTov Xeyovre^;'
el^^eXOr]
TIap,(^dye
Kal
AiBr],
dvoi^ov,
6
Aeyet,
AaviB
7rpo(f)^rT]<;
Ovk
ol,Ba<;,
on
*
rrjv
roiavTTjv
(f)Oi)PJ]v,
;
to
^Apare
elnev
irvXa^,
ol
ap-)(ovre<i,
20 vficov,
v(f>'
7rpoe(f)}']Tevaa
'II(Taia<i
^Eyco
tovto irpoiBcou
dyiov
7rvv/jbaT0<i eypayjra,
eyepOi'^crovTai
ev)
dBr],
25
Ty
Kal TIov crov, Odvare, to KevTpov ; ttov aov, TO vIko^ ; ^HXOev ovv irdXiv (fxoin), apare TrvXa<i, Xkyfj,
yovaa.
Oi]
fo)9
^AKOvaa<i 6
BfjOev
Ti]<i
/U.7]
A'lBjj'i
yii'coaKcov
Kal
Xeyec
ol
Ti<;
eaTiv
ovro<;
j3aaiXev<i
B6^rj<i ;"
Aeyovaiv
Kal
30
ev6eco<; dfia
ra Xoyfo tovtw
^r)aav Kal
fievoL
Kal ol BeBeTjfMet<;
twv
Beap-wv, Kal
fxer*
avTcov.
TTO'i,
Kal
So^t;? cofTrep
avdpw-
Kal irdvTa
X.
179
CAPUT
Kal
fiiv.
XXII.
^EviKrjdrjfxev,
evOix;
ilSorja-ev
A'lhr]^,
oval
i)-
^AWa
irolo<;
Ti? el 6 6
')^cov
Kal
fievo^i
el
xcopU
Kal
fieydXa
Bvvd/jLvo<i,
raTreivo'i
Kai
vyp-ri\o<i,
6
s
BovXo'i
rwv
iXevcrv el
Ev
Kal
tu>
cipri
aravpo) Trpo?eyevov
[kuI ev rco
rd^w
0epo<i,)
r)fi(ov.
^Apa
Xardv,
on
lo
KXripovofirjaat,
oKov tov
tt}?
Tore
TOV
6 ^aaiXev^;
t)]<;
B6^<; KpaTJ]aa<i eK
ko-
dp')(^L(Tarpd'Trriv
Xardv
dy^/eXoi'i elire
SiBrjpoU KaraBea-fMijaare
Kal
Toi)<;
Eira
irapa'*
TovTOV TO)
A'lBr}
e(f>7]
'
CAPUT
Kal
T(ov
dyl(ov,
A'lBrj'^
XXIII.
tov
TTapaXajSoiv
XaTav eXeyev
Trjq
avro),
KoXdaew<;, e-)(6pe
aTavpcoOrjvac
r)fj,d<; ; 20
a>Kov6/j,r]aa<;
TOV ^aaCXea
B6^<i
rj
ovBeU
dXXd nrdvTa
X^P^
7\xov
ere
ere
^vXov
Trj<;
yvuiaeco^, Bid
rj
diraiXecrai^
Xvirrjv
6e25
ydp TrapeXa^ov
ocra
uxrre KaTex^iv
BiaTTpd^ofiai.
Ti)<i
ev Trelpa
/jLa6)']arj,
7)
Tl
[Kal]
dpxi'Bid/3oXe,
pi^a
et<f
TOV 'Irjaovv
eyupeucra?
rrjv
avrov;
so
Tr5i<i
tt&j?
roiovrov dv-
Bpcoirov ev rut
ifieXerrjaa^, Bi
ov
180
CAPUT XXIV.
OvTco Tov ahov SiaXeyofievov
/SacrtXeu? t/}? B6^}]<i t7]v Be^iav
Kat, rjyetpe
tco
^arava
'^eipa,
rjirkwaev 6
avrov
koI iKpurrjcre
Trpo?
TOVi XotTTOv^
*
Aevpo
/Mer
i/juov
hva
vp,d<s
tov
Bta
^vXov ov
ij-y^raTo
ovto<;,
edavaT(ii9rjTe
ttuXiv
IBov
yap
dvtaTM.
TIpo<i
TavTa e^ej3aXev
diravTaf; e^co.
Kal
Ev^apcaTco
ttj
o'l
XpicTTe,
^(orjv
acoTrjp
rjpLOiv.
Kal Tavra
/j,eTC07r(p
awTijp tov
'
ABdfjb iv
TM
TO) arjpeup
tov aTavpov
tovto
Be
TTOtrjcra'i Kat,
15
Tvpa<i
Kal
Kal
tovtov<;
dvedope.
ev
KvpLov
'
dXXrjXovia, avTrj
7)
CAPUl XXV.
Uopevop.evo'i
20
ovv
e/c
et9
t?}?
TrpoirdTopa
'ABdp,
tovtov
to.
El<;ep^op,ev(ov
avTol<;
01
iaTe
vfiel^i,
o'lTive'i
OdvaTov ovk
Toi<i
Kal ev
to.
aBr)
ov KaTTjXdeTe, dXX' ev
;
aco/j,aac
Eh
e^ avTwv diroKpiOel^
avTov
fiev
so
01
Kal peXXo-
^ijaac
X.
EVANGELIUM NiCODEMI
GlliECE.
ti)v
I8l
fipa<i dvcuTTtivat
irpo'i
aov
Kvplov
d7rdvTi]cnv.
CAPUT XXVI.
Tavra tovtwv Xejovrayv r/XOev eVepo? Taireivo^;
fiaard^oyv eVt tmv wfioov avrov koI aravpov,
avOpoyiro^,
7rpo<i
bv
(f)r]5
aav
Kal
ol
rl<i
dr^ioi
izarkpi^,
Tl^ eVt
eZ ax),
ov
i7ri(f)epL<;
AireKpldr}
ovTo<;,
'Eyo),
Ka6oi<;
vp.el'i
rjv
Kal /cXeTrr?;?
ol
iv
Tu>
KoapiM,
fie
lovZaloL
aravpov davdrw TrapahehcoKacnv dfxa tcS Kvpi(p rjficbv Iijaov XptaTM. 'EttI aravpov rolvvv Kpe/xafxivov avrov ISoov rd
'yevop.eva a^jfieia iirlarevaa etV avrov, Kal
10
TrapeKuXeaa avrov
fxov irriXdOij.
p,r]
Kal
yXdov
15
ifiov ear)
iv T&i irapaheiaw.
et9
fiov
rov
irapdheLaov,
rov dp')(^dyyeXov
Mi-^^^arjX
fie
elrrov avrai'
'O Kvpio^
d'^a'ye fie
i]/jLO)v
iaravpco/xevo^ a)8e
ri]<i
drrkareCXev
IBovaa
1]
rolvvv iv
rrvXr)
^EBifi.
Kac
(f)Xoylvr] po/x(f)aia
i']voL^e fioc
Kal ehljXdov.
fjLLKpov
Elrd
<f)7]aL
TIepliieivov
20
on
p')(erai
Kal
vvv IBmv
v/jLd<;
rfXdov
el<i
aTrdvrrjaiv vfiwv.
Tavra
dKOvaavre<i
Kvpio^i rj/xcav
Meya<; 6
Kal
fie^/dXi]
rj
la')(y<i
avrov.
CAPUT XXVIT
Tavra irdvra
Xov,
elBofxev
Kal
rjKovaafiev
r\p,el'^
ol
Bvo
25
Kal
ird')(67]p.ev
Kvplov dvdaraacv,
Kal
BaiTrLaOrjvai'
rrporepov
OTTov
Be aireXOelv
ra ^lopBdvr)
ardvrcov vcKplov.
Elra Kal
t/}?
et?
30
ireXeaap,ev rb rrda^a
dvaardaea)<;.
Nvv
Be
p,rj
Bvvd-
182
IxevoL
Codex Apocrtpbus
ivravOa
rj
IN'ovi
Testaminti.
Stdyecv
')(api<i
direp'^ofieOa.
I'jixwv
Kat
rj
dyaTrr)
rov
7TaTpo<; Kol
rov Kvplov
etrj
'Irjaov
Xptarov Kol
Tavra
5
ypu-\lfavTe<i
rol<;
'
kol da(pa\iad/jLVOi
rd ^t^Xla eSooKav
rut
^I(ticri]<j>
rd
rj/jblar]
dp-^tepevcn kol
rd
-tifiiarj
Kai ru)
NiKoSr'ifxo)
et<f
ho^av
rov Kvplov
aldivoiv.
'Irjaov
Xpiarov,
co
i)
Bo^a
XI.
EVANGELIUM
NICODEMI LATINE.
pRiEFATlO.
Ego Emails
Hebraeis, in divinis scripturis perscrutans, divinitates legis scriptiirarum Domini nostri Jesu Christi
in fide praesumens, dignatus sacri baptismatis, atque
perquirens quae gesta sunt per illud tcmpus, quae s apposuerunt Jiidcci sub Pontio praeside Pilato haec inveniens gesta litteris Hebraeis conscripta a Nicodemo, quae ego interpretatus litteris Graecis ad cognitionem omnium nominis Domini nostri Jesu Christi cultorum, sub imperio Flavii Theodosii, anno lo decimo octavo, et Valentiniano Augusto. Omnes autem, qui legitis et transfertis in aliis codicibus Graecis seu Latinis, oro ut dignemini intercedere pro me peccatore, ut propitius milii fiat Deus, et dimittat omnia peccata, in quibus peccavi. Pax sit is
;
Explicit PRiEFAXio.
Factum
est in
184
ris,
et Herodis filii Heroanno XVIIII pvincipatus ejus, VI II Calendas Apriles, quod est XXV die mensis Martii, consulatu Rnfini et Rubellionis, anno
dis imperatoris Galilaege,
fi
Romanorum,
quarto ducentesimse secundae Olynipiadis, sub principatu sacerdotum Judasorum Joseph et Caiet quanta post crucem et passionem Domini phas historiatus est Nicodemus acta a principibus sacer:
dotum
ifi
et reliquis Judaeis,
mus
litteris
Hebraicis.
Gamaliel, Annas et Judas, Levi, Nephthalim, Alexander et Syrus et reliqui Judceorum venerunt ad Pilatum ad versus Jesum, accusantes eum de multis actionibus malis
15
20
Istum novimus Joseph fabri filium de Maria natum, et dicit se esse filium Dei et rcgem non solum hoc, sed et sabbatum violat et paternam Dicit Pilatus, legem nostram vult dissolvere." *' Quae sunt, qui agit et vult solvere ? " Dicunt ei Judaei, " Legem habemus in sabbato non curare aliquem, iste autem claudos et surdos, ciirvos et
et dicentes,
*'
paralyticos, coccos et leprosos et daemoniacos curaDicit eis Pilatus vit in sabbato de malis actibus."
;
25
" Quare malarum actionum ? " Dicunt ei, " Maleficus est et in principe daemoniorum Beelzebub ejicit dasmonia, et omnia ei subjecta sunt. Pilatus dicit, ** Istud non est in spiritu immundo ejicere daemonia,
"
30
Rogamus magnitudinem tuam, ut eum jubeas Advoadstare ante tuum tribmial et audiri eum."
cans autem Pilatus cursorem dicit ei, " Cum modeExiens vero curratione modo adducatur Jesus." sor et agnoscens eum adoravit, et fasciale involu-
"
XI.
185
torium, quod fcrebat in manu sua, cxpandit in " Doniine, super hoc anibulans ingreterra dicens Videntes autem dere, quia praeses te vocat."
;
Judaei, quod fecit cursor, exclamaverunt ad Pilatum dicentes, " Quare non sub voce prasconis jussisti
eum
dens
in
introire, sed
per cursorem
Cursor enini
vi-
eum adoravit ilium, et fasciale, quod tenebat manu, expandit ante eum in terra, et dixit ei, *' Domine, clamat te prasses." Advocans autem Pilatus cursorem dicit, " Quare hoc fecisti ? " Dicit 19
ei cui*sor, " Quando me misisti de Jerosolyma ad Alexandrum, vidi Jesum sedentem super asinum, et pueri Hebraeorum clamabant Osaiina Jilio David, ramos tenentcs in manibus suis alii autem sterne:
Salva ifritiir, nomine DomiClamaverunt Judaei dicentes ad versus cursoni." rem, " Pueri quidem Hebrffiorum Hebraice clamabant unde tibi, quum sis Grsecus, Hebraica ? Dicit eis cursor, " Interrogavi quendam Judaeorum
(in via) dicentes
:
is
20
et dixi
ille
ei.
Quid
est
et
mihi discernit."
"Quomodo
autem clamant Hebraice ? " Et dicunt ei, " Osanna." Et Pilatus, " Quomodo interpretatur ? " Dicunt ei, " O Domine salvum fac, sen O Domine Dicit eis Pilatus, " Vos autem attessalva igitur."
tamini voces, quas pueri dixerunt quid (ergo) pecEt tacuerunt. cavit cursor Dicit cursori praeses, " Exi, et quovis (ordine) introduc eum." Exiens vero cursor fecit sicut et priori schemate, et dicit ad eum (Jesum), " Domine, ingredere, quoniam vocat te praeses." Ingresso autem Jesuet signiferis ferentibus signa, curvata sunt capita signorum ex se et adoraverunt Jesum. Videntes autem Judaei signa signorum, quomodo curvata sunt
;
25
30
ss
24
186
capita ipsoriim et adoraverunt Jesum, magis clamabant adversus signiferos. Pilatus vero dicit ad Judaeos, " Non laudatis, quomodo ex se curvata sunt
5
capita signorum et adoraverunt Jesum ? sed clamantes (clamatis) ad signiferos, quasi ipsi curvaverint et adoraverint/' Dicunt Judaei ad Pilatum,
"
et
inclinaverunt
signiferi
10
Advocans vero prasses signiferos dicit eis, " Quare sic fecistis ? " Dicunt Pilato, " Nos viri pagani sumus et templorum servi, quomodo habuimus adorare eum ? Etenim nos
tenentes (tenentibus nobis) signa curvaverunt se et adoraverunt. Dicit Pilatus ad archisynagogos et seniores plebis ipsorum, " Eligite vos viros potentes et fortes, et ipsi contineant signa, et videamus, si ex se curventur." Accipientes autem seniores Judaeorum viros duodecim fortissimos (et) potentes, senos et senos fecerunt continere signa, et steterunt ante conspectum prsesidis. Dicit Pilatus cursori, "Ejice Jesum foris praetorium, et intromitte eum iterum qualivis ordine.'' Et exivit foras praetorium Jesus et cursor. Et advocans Pilatus qui tenebant signa priores, juravit eis per salutem Ccesaris, quia " Si flectantur signa ingrediente illo, prascidam Et jussit praeses capita vestra.'' ingredi Jesum secundo. Et fecit cursor eodem scbemate sicut et prius, et multum deprecatus est Jesum, ut superascenderet et ambularet super fasciale suum. Et superambulavit et ingressus est. Ingrediente autem Jesu curvaverunt se signa et adoraverunt cum.
15
20
25
30
CAPUT
coepit exsurgere
II.
Videns autem Pilatus, timor apprehendit eum, et de sede sua. Cogitante autem eo
XI.
187
exsurgere de sede sua, matrona ipsius Pilati nomine Procula misit ad eum dicens, " Nihil tibi et homini niulta enim passa sum propter eum hac isti JListo (Pilatus autem hoc audiens dixit omnibus nocte." Judagis, " Vos nostis, quia uxor mea pagana est, et s ipsa mihi multas synagogas vestras sedificavit nunciavit Jesum hominem justuin esse, et propter eum multum affhcta est nocte ista/') Respondentes Judagi dixerunt Pihito, " Numquid non diximus tibi, quoniani maleficus est ? ecce somnium misit ipse lo ad uxorem tuam," Pilatus vero advocans Jesum dixit, "Non audis, quid isti adversum (te) testantur ? et nihil dicis ? " Jesus respondit ei, "Si non haberent potestatem loquendi, non loquerentur sed quoniam unusquisque habet potestatem oris sui, loqui bona is Respondentes autem seet mala, ipsi videbunt/' niores Judieorum dicunt ad Jesum, " Quid nos vidimus ? primum quod ex fornicatione nasceris secundo quod generatio tua est in Bethleem et tertio 20 infantum interfectio propter te facta est quod pater tuus et mater tua Maria fugerunt in i^gyptum, eo quod non haberent fiduciam in Dicunt quidam de adsttintibus benigne ex populo." Judasis, "Nos non dicimus eum esse ex fornicatione, sed scimus, quod desponsata est Maria Joseph, et 25 non est natus de fornicatione." Dicit Pilatus ad Judagos, qui dixerunt eum esse ex fornicatione,
;
Hie sermo non est verus, quoniam desponsatio Dicunt facta est, sicut ipsi dicunt ex gente vestra." Pilato Annas et Caiphas, " Omnis multitudo clamat, 30
'*
quod ex fornicatione nascitur et maleficus est. Isti autem proselyti sunt et discipuli ejus." Advocans vero Pilatus Annam et Caipham dicit eis, " Quid sunt proselyti ? " Dicunt ille, " Paganorum filii sunt, et nunc facti sunt Judaei." Dicunt Lazarus et Asterius
35
188
et
Jacobus, Caras, et Samuel, Isaac et Pliinees, Crispus et Agrippa, Anines et Judas, " Nos proselyti uon sunius iiati, sed filii Judacorum sumus, etenim in desponsalia et veritateni loquimur Mariae interfuimus." Alloquens vero Pilat\is duo-
Antonius
et
"Adjuro
10
15
vos per salutem Caesaris, quod non est natus de Dicunt illi Pilato, foniicatioue, si vera dixistis." " Legem liabenuis non jurare, quia })eecatum est ipsi juient per salutem Ctesaris, quoniam non est, sicut dixinuis, et rei sumus mortis." Dicunt Annas et Caij)has ad Pilatum, " Duodecim isti credunt, quod non est natus de fornicatione et maleficus, et dicit se esse filium Dei et regem, et nos non credimus." Jussit ergo Pilatus onmem ])opulum exire foras
absque duodecim viris, (jui dixerunt, quoniam non sed et Jesum jussit est natus de fornicatione segregare remote, et dicit eis, " Qua ratione volunt Juda'i Jesum occidere ? " Dicunt ei illi, * Zelum
:
20
Dixit Pilatus, habent, quoniam sabl)ato curat." De bono opere volunt eum occidere ? " Dicunt illi, " Etiam, domine."
"
CAPLT
dicit
2'.
111.
50
" Testem habeo solem, quod nee unam Resjionderunt cu]j)am inveni in liomine isto." Juda'i et dixerunt pra'sidi, *' Si non esset maleficus, non tibi eum tradidissemus." Dixit eis Pilatus, "Tollite eum vos, et secundum legem vestram judiDicunt Juda'i Pilato, " Nobis non licet date eum." Dicit Pilatus Judaeis, " Vobis occidere quenquam."
eis,
dixit
nn'hi."
Ingressus iterum
Pilatus in pra^torium vocavit Jesum solum, et dixit ad eum, " Tu es rex Judacorum ? " Et respondens
"
XI.
189
Jesus dixit Pilato, *' E\ tc hoc dicis, aiit alii tibi de me dixeiunt ?" llcsj)oiidens Pilatus dixit ad Jesuni, " NunKiuid ego JiuLtus sum ? gens tua et principes (piid fecisti?" sacerdotum tradidcrunt te mihi '* Kcgnum mcum non est Respoudens Jesus dixit, rcgnum si ex hoc nuuido esset de hoc scculo
;
:
mei resisterent, et non traditus essem Juda'is, " nunc vero regnum meuni non est Dixit Pilatus, " Ergo vex tu es ? " Uespondit hinc." Jesus, "Tu dicis, (juia rex sum ego. Ego in hoc natus 10 sum et ad hoc veni, ut testimonium perhihcam veritati: et onniis, qui est ex veritate, audit meam vocem." Dicit ei Pilatus, " Quid est Veritas ?" Dicit Jesus, " W'Htas de co'lo est." Dicit Pilatus, *' In terris
meum,
ministri
ergo Veritas non est I " Dicit Jesus Pilato, " Intende, veritatem dicentes in terra quomodo judicantur ab ? his, qui habent potestatem in terris
,5
CAPUT
Relin(picns Pilatus
IV.
Jesum
eis,
ei
ad Judjcos
et
dicit
"
inveni in eo."
Dicunt
possum
Dicunt
10
templum
illud."
istud
"
ei Judaei, " Quod a^dificavit Salomon in quadraginta et iste dicit dissolvere et sex annis fabricatum est YA itcrum dicit ^^ et aedificare illud in tribus diebus." " Innocens sum ego a sanguine hominis eis Pilatus, istius, vos videritis." Dicunt ei Judaei, " Sanguis ejus super nos et super filios nostros." Advocans (autcm) Pilatus seniores et sacerdotes et Levitas dixit eis nihil enim accusantibus 30 secreto, " Nolite facere sic eum (vobis) dignum mortis inveni de curatione et Dicunt sacerdotes et Levitre et violatione sabbati." seniores Pilato, "Super Caesarem si quis blasphe:
190
Deuni blaspheniavit.
Iste (autem) ad versus maverit, dignus est morte. Jussit vero praeses Jud^eos
foras exire de praetorio, et advocans Pilatus Jesum dicit ei, " Quid faciam tibi 1" Dicit Jesus Pilato,
5
10
15
20
" Sicut datum est/' Dicit Pilatus/' Quomodo datum est ? " Dicit Jesus, " Moses et prophetaj praecinuerunt Audide passione ista et de resurrectione mea." " Quid amplius [ab hoc] Pilato, dicunt Judaei entes ? '' Pilatus, audire Dicit eis istius vis blaspbemiam "Si iste sermo blasphemia est, tollite eum vos (et perducite ad vestram synagogam) et secundum legem vestram judicate/' Dicunt Judici Pilato, " Nos volumus ut crucifigatur." Dicit Pilatus, " Non Intuitus vero praises in populum est bonum/' circumstantem Judaeorvmi [et] vidit plurimos lacrimantes Judaeorum et dicit, "Non omnis multitudo vult eum rnori." Dicunt seniores ad Pilatum," Ideoque venimus univcrsa multitudo ut moriatur." Dicit Pilatus ad Judaeos, "Quid fecit, ut moriatur?'' (Dicunt illi,)" Quia dixit se esse filium dei et regem."
CAPUT
Nicodemus autem quidam praesidem, et dixit, "Rogo,
dicere paucos sermones."
V.
vir
Judaeus
stetit
ante
misericors, jube
ei,
me
Dixit Pilatus
dixi senioribus
"Die."
25
Juda3orum et scribis et sacerdotibus et Levitis et omni multisynagoga. Quid quaeritis in tudini Jud<Eorum cum homine isto ? Homo iste multa signa
Nicodemus
dixit,
"
Ego
faciebat ct gloriosa, qualia nullus fecit nee facit. si Dimittite ilium et nolite ei aliquid facere mali
:
30
ex Deo sunt,stabunt signa ista, si vero ex hominibus, Quia et Moses a Deo in ^gyptum solventur.
missus fecit signa, quae dixit
illi
facere
Deus ante
ibi
Pharaonem regem
ifegypti.
Et erant
curantes
Xr.
191
et JMambres, et fecerunt ipsi signa, Moses, sed iion omnia, et habuerunt eos Et quoniam signa, quffi fecei^gyptii sicut deos. runt, non erant ex Deo, perierunt ipsi et qui crediderunt eis. Et nunc dimittite homineni istum non enim est dignus morte." Dicunt Judaei
medici,
Jamnes
quffi fecit
Nicodemo, "
Tu discipulus
ejus
f actus es,
et
verbum
pro ipso facis." Dixit ad eos Nicodemus, " Numquid non constituit eum Caesar super dignitatem istam ? " Erant vero Judtei frementes et stridentes (dentibus suis) super Nicodemin-n, dicentes ei, *' Veritatem ipsius accipias et portionem cum ipso." Dixit Nicodemus, " Amen, accipiam, sicut dixistis."
10
CAPUT
VI.
autem
"
is
Qui
dixit,
Ego
annos jacebam
in
dolorum jacui. Veniente autem Jesu multi daemoniaci (et) a diversis infirmitatibus detenti curati sunt ab eo. Et quidam juvenes portaverunt me in lecto, et duxerunt me ad eum. Et videns Jesus misertus est mei et verbum dixit mihi, " Surge, tolle grabatum tuum, et ambula. Et sine mora sanatus sum, et tuli grabatum meum et ambulavi." Dicunt Judaei Pilato, " Interroga eum, qualis fuisset dies, quando curatus est?" Dixit, " Sabbatum." Dicunt Judeei, " Nonne sic docuimus, quia in Sabbato curat et daemonia cjicit." Et alius quidam Judaeus exsiliens dixit, " Coecus natus sum, vocem audiebam et neminem videbam. Et transeunte Jesu clamavi voce magna. Miserere mei, fili David. Et misertus est mei, et posuit manus suas super oculos meos, et vidi statim." Et
parturitione
20
25
30
192
alius
Cnrvus eram, et corItem alius exsiliens dixit, " Leprosus eram, et mundavit me verbo."
quidam
rexit
me
verbo."
CAPUT
5
YII.
Et mulier quaedam Veronica nomine dixit, " Sanguine fluens eram ab annis duodecim, et tetigi fimbriam vestimenti ejus, et statim fluxus sanguiDicunt Judaei, " Legem habemus, nis mei stetit."
mulierem ad testimonium non
venire."
CAPUT
Et
10
VIII.
(viri)
alii
et muliercs
pheta est, ad illos, qui dixerunt, Daimonia illi subjecta sunt, " Quare et doctoribus vestris non sunt subjecta?" Dicunt Pilato, "Nescimus." Alii autem " Quia Lazarum mortuum susci15 dixerunt Pilato, (juatriduum de monumento." Audiens tavit post luec pricscs tremefactus dixit ad multitudincm Judaeorum, " Quid vobis prodest effundere sanguineni
tus
clamaverunt dicentes, " Iste homo ])roda?monia ei subjecta sunt." Dicit Pila-
innocentem
"
1
20
nicatione,
seditio
fit
dicit
et duodecim quoniam non est natus ex i'orad eos, " Quid faciam, quoniam
in
ipsi videant."
25
inem
dixit
populo ? " Dicunt ei, " Nos nescimus Iterum Pilatus convocans multitudeis, " Scitis, quia vobis consuetudo est
per diem azymorum ut dimittam vobis unum vinctum. Habeo unum insignem vinctum in carcere homicidam, qui dicitur Barabbas in Jesu nuUam Quem vultis dimitti culpam invenio mortis.
:
XI,
193
" Clainaverimt autem omnes dicentes, ? " Barabbam dimitte nobis." Dicit eis Pilatus, " Quid ergo faciam de Jesu, qui dicitur Christus ? " Dicunt omnes, " Crucit'igatur." Itcvum dixerunt Juda^i, " Non es amicus Ciesaris, si hunc dimittis, quia
vobis
regem
ni forte vis
hunc
Caesarem." Tunc repletus furore Pilatus dixit ad eos, " Semper gens vestra seditiosa fuit, et qui pro vobis fuerunt, contrarii Responderunt Judjpi, " Qui sunt pro eis fuistis." nobis ? " Dicit eis Pilatus, '* Deus vester, qui emit vos de dura servitute ^"Egyptiorum, et per mare duxit vos sicut per aridam terram, et in eremo cibuvit vos manna et coturnice, et eduxit vobis de
esse
rcgem
et
non
10
petra
his
aquam
et potavit et
irritastis
et in
15
omnibus
deum
Et deprecatus est Moyses pro vobis, ut non moreremini. Et nunc dicitis, quia regem odio/' Et exsurgens de tribunali voluit exire foras. Clamaverunt autem omnes Judaei, " Regem scimus 20 Nam et magi munera ei C.Tsarem, non Jesum.
occidere.
et audiens H erodes a magis, obtulerunt sicut regi Hoc quia rex natus est, voluit occidere eum. autem cognito pater ejus Joseph tulit eum et maAudiens trem ejus, et fugerunt in iEgyptum. autem H erodes perdidit infantes Judaeorum, qui Audiens Pilatus verba nati sunt in Bcthleem/' ha?c timuit et facto silentio in populo, qui clamabat, dixit Pilatus, " Ergo hie est, quern quaerebat HeroAccipiens autem des ? " Dicunt ei, " Hie est/' Pilatus aquam lavit manus suas coram populo dicens, " Innocens ego sum a sanguine justi hujus : vos videritis/' Et responderunt Judfei dicentes, " Sanguis ejus super nos et super filios nostros." Tunc jussit Pilatus adduci ilium ante tribunal, ubi
:
25
so
35
25
194
sedebat, et prosequutus est his verbis dicens sententiam [Pilatus] adversus Jesum, " Genus tuiim comprobavit te ut regeni. Propterea pr^ecipio te
primum
5
flagellari
secundum
pum."
Deinde praecepit
allevari
eum
in
crucem
in
eo loco, ubi tentus est, et duo maligni cum eo, quorum nomina sunt haec, Dismas et Gestas.
CAPUT
Et
60.
10
X.
15
Golgatha, exspoliaverunt eum vestimento suo, et praecinxerunt eum linteo, et coronam de spinis imponunt super caput ejus, et dant arundinem in manu ejus. Similiter et duos latrones suspenderunt cum eo Dismas a dextris et Gestas a sinistris ejus. Jesus vero dixit, '* Pater, parce et dimitte illis Et diviserunt sibi nesciunt enim quid faciunt." vestimenta ejus. Et steterunt populi et irridebant
; ;
eum
principes,
scniores
et judices
eorum
inter
semet ipsos dicentes, " Alios salvos fecit, nunc se 20 ipsum salvet si Dei filius est, descendat de cruce." Deludebant eum miiites, et accedentes acetum cum
;
25
cffcrebant ei bibere dicentes, " Si tu es rex Judaeorum, libera temet ipsum." Accipiens autem Longinus miles lanceam aperuit latus ejus, et exiit de latere ejus sanguis et aqua. Jussit autem prseses pro sententia titulum scribi litteris Hebraicis, Graecis
felle
secundum quod dixerunt Judasi, Hic est Uuus autem ex his latronibus, JuD.EORUM. REX nomine Gestas, dixit ei, " Si tu erant, appensi qui
et Latinis,
30
ipsum et nos." Respondens Dismas conturbavit eum dicens, " Non times autem nee tu Deum, qui in hoc judicio es ? Nos enim
es Christus, libera te
Iiic
XI.
195
Et postquam conturba^dt nihil mali fecit." socium simm, elicit Jesn, "Memento mei, domine, Respondens autem Jesus dixit ad in regno tuo." ilium, " Amen dico tibi, hodie mecum eris in par-
autem
adiso."
>
CAPUT
factae sunt super
XT.
Erat autem quasi hora sexta diei, et tenebrae universam terram usque ad horam nonam. Solo autem obscurante ecce velum templi scissum est in duas partes a summo usque deorsum. Et circa horam nonam exclamavit Jesus voce magna dicens, " Hchj, Helij, lama zabathani: quod est interpretatum, Deus mens, Deus mens, ut quid derehquisti me ? Et post haec dicit Jesus, " Pater,
in
lo
manus tuas com men do spiritum." Videns autem Centurio quae facta sunt, glorificavit Deum dicens, quia ' hie homo Justus erat' Et omnes populi circumstantes, turbati ad spectaculum, ccnsiderantes quae facta sunt, percutientes pectora sua revertebantur. Centurio autem retulit praesidi, quae facta
et
is
Audiens autem praeses contristatus est nimis, non manducaverunt neque biberunt in ilia die. Convocans autem Pilatus Judaeos dicit eis, " Vidistis
sunt.
20
quae facta sunt ? " Responderunt praesidi, " Eclipsis Stabant facta est solis secundum consuetudinem." autem omnes noti ejus a longe, simiHter et mulieres, quae sequutae fuerant
tes.
25
Ecce
curiam, vir sentiens voluntatibus et accusationibus Judaeorum,) ab Arimathia, civitate Judaeorum, et ipse erat exspectans regnum Dei, hie rogavit Pilatum, et petiit corpus Jesu. Et deponens eum de cruce
Jesum a Galilaea, haec videnquidam nomine Joseph, agens vir bonus et Justus, (hie non fuit con-
30
196
involvit
positus.
eum in sindone munda, et posuit eum in monumentum suum novum, in quo nullus fuerat
CAPUT
XII.
duodecim
vivos,
10
qui dixerant, quia non est natus dc fornicatione, et Nicodenmm et alios multos, qui steterunt coram OmniPilato et opera ejus bona manifestaverunt. bus autem se occultantibus solus Nicodemus ostendit se illis, quia princeps Judaeorum erat, et dicit ? " Et eis, " Quomodo ingressi estis synagogam responderunt ei, " Et tu quomodo ingressus es
illius sit
synagogam, quia consentiens Christo eras ? Pars tecum in futuro seculo." Respondit Nico" Amen, Amen, Amen, Amen." Similiter 15 demus, Joseph ostendit se, et dixit eis, " Quare contristati estis adversum me, quia petii a Pilato corpus Jesu? Ecce in monumento meo posui eum, et involvi in sindone munda, et apposui la])idcm magnum ad 20 ostium speluncas. Non bene egistis adversus jusne eum crucifigeretis, sed recogitastis, tum, et non Haec audientes judices appreet lanceastis eum/' henderunt Joseph, et jusserunt eum custodiri ante diem sabbati usque ad unum diem sabbatorum, 25 Et dixerunt ei, " Agnosce, quiahac bora incompetit aliquid agere adversum te, quia sabbatum inlucesScimus autem, quia nee sepultura dignus eris, cit. sed dabimus carnes tuas volatilibus cceli et bestiis Res])ondit Joseph, " Iste sermo similis est terrir."
80
Deo
vivo adversus
sanctum David. Dixit autem Deus per pro])hetam Et obstructus Mihi vindicta, ego retribuam. corde Pilatus lavit manus suas coram sole dicens.
XI.
107
a sanguine justi hujus, vos videritis, et respondentes dixistis, Sanguis hujus super nos et Et nunc timeo, ue quando super filios nostros. veniat ira Dei super vos et super filios vestros, Audientes autem Judrei exacerbati sicut dixistis." sunt animo nimis, et apprehendentes Joseph tcnuerunt eum, et incluserunt eum in cubiculo, ubi non Signaverunt (vero) ostium cubiculi erat fenestra. super clavem Annas et Caiphas, custodes (quoque) posuerunt. Et consilium fecerunt cum sacerdotibus et Levitis, ut congregarentur omnes post diem sabbati, et cogitaverunt quali morte occiderent Hoc facto congregati jusserunt principes Joseph. Annas et Caiplias praesentari Joseph. Et quum congregati esscnt omnes in die sabbati, toUcntes
Mundus sum
'^
'^
signaculum apcrucrunt ostium et non invenerunt Joseph in cubiculo, ubi eum posuerunt et incluserunt. HcPC audiens omnis congregatio admirantes obstupuerunt, quia signatam invenerunt clavem cubiculi. Annas et Caiphas abierunt.
20
CAPUT
tibus, qui
XIII.
gogam dixit, "Quia nobis custodientibus monumentum Jesu facta est terrffi motio, et vidimus angelum Dei, quomodo revolvit monumenti lapidem et 25
sedebat super eum.
fulgur, et
Et adspectus ejus erat sicut vestimentum ejus sicut nix. Et prae Et audivimus timore effect! sumus velut mortui. angelum dicentem mulieribus ad sepulcrum Jesu
:
Nolite
timere
Scio
quod Jesum
prsedixit.
:
quasritis
cruci-
30
Venite et videte
198
in
vobis."
custodieraiit
monumentum
illae,
Jesu,
dixerunt
eis,
10
ad quas angelus loquatus Respondentes est ? Quare eas non tenuistis ? " militcs dixerunt, " Mulieres nescimus quae fuerunt et nos ut mortui facti sumus prae timore angeli, et quomodo potuisscmus a])prehendere mulieres ilDixerunt illis Judaei, " Vivit Dominus, quia las I " non credinuis vobis." Respondentes milites dixerunt Judaeis, " Tanta miracula facientem Jesuni
15
non eis credidistis, quomodo nobis crediVivit Dominus. turi estis ? Bene quidem dixistis Et vere vivit ipse Dominus, quern crucifixistis. Nos audivimus, quia ipsum Jose))h, qui sepelivit
vidistis et
:
corpus Jesu,
inclusistis
in
signantes, et aperientes
non
eum.
Date
20
25
30
ergo vos Joseph, quem in cubiculo custodistis et nos dabimus Jesum, quem in sepulcro custodivimus." Respondentes Judaei dixerunt, " Joseph nos Joseph autem in dabimus, date nobis Jesum. Respondentes milites civitate sua Arimathia est." dixerunt, " Si Joseph in Arimathia est^ et Jesus in Galilaea est, sicut audivimus ab angelo dicente nmlieHaec audientes Judaei timuerunt, dicentes ribus." ad semet ipsos, " Nae, quando audientes sermones Et congregantes istos, omnes credent in Jesum." dicentes, mihtibus dederunt pecuniam nudtam " Dicite, quia vobis dormientibus venerunt discipuli Jesu nocte et furati sunt corpus Jesu. Et si hoc auditum fuerit a Pilato prccside, nos satisfaciemus MiHtes vero ei pro vobis, et securos vos faciemus. accipientes sic dixerunt, ut a Judaeis, moniti sunt,
et diffamatus est
XI.
199
CAPUT XIV.
Quidam autem sacerdotes, nomine Phinees, et Adda pra3ceptor et Levites nomine Aggeiis, isti tres
venerunt
de
Galilaea
in
Jerusalem,
et
dixerunt
5
principibus sacerdotum et omnibus in synagogis, quia " Jesum, quem crucifixistis, vidimus cum
loquentem, sedcntem in undecim discipulis medio eorum in monte Oliveti et dicentem eis Euntes per omnem mundum prasdicate omnibus
suis
:
nomine
patris et
et
filii
et
10
sancti.
Et qui
erit."
crediderit
baptizatus
Et quum bciec loquutus fuisset discipulis suis, vidimus eum ascendentem in coelum. Et haec audientes principes sacerdotum
hie calvus
senioreG et Levitae, dixerunt tribus viris illis, " Date gloriam Deo Israel et date ei confessionem, si vera sunt, qus vidistis et audistis." Illi autem respondentes dixerunt, " Vivit Dominus patrum nosti'orum, Deus Abraham et Deus Isaac et Deus Jacob, sicut audivimus loquentem Jesum cum
et
discipulis suis et sicut
15
vidimus
eum ascendentem
in
20
coelum, veritatem diximus." [Respondentes tres *' viri dixerunt,] Si verba, quae audivimus ab Jesu, et (quod) vidimus eum ascendentem in coelum, si tacemus, peccatum habemus." Statim exsurgentes principes sacerdotum tenentes legem Domini conjuraverunt eos dicentes, " Jam nemini amplius adnuncietis verba, quae nobis loquuti estis de Jesu."
25
Et dederunt
eis
pecuniam multam.
Et miserunt
30
ut deducerent eos in regiones suas, ut nnllo modo starent in Jerusalem. Congregati ergo sunt onmes Judaei et fecerunt inter se
eis tres viros,
cum
magnam lamentationem dicentes, " Quid hoc signum factum est in Israel ? " Annas autem et Caiphas consolantes eos dixerunt, " Numquidmilitibus,
200
10
qui CQstodierunt monumentum Jesu, debemus credere dicentibus nobis, quoniani angelus revolvit lapidem de ostio monumenti Forsitan base discipuli ejus dixerunt eis, et dederunt eis pecunias multas, ut hcEC dicerent et ut sinerent tolli corpus Jesu. Hoc scitote, quia nou est credere alienigenis ullum verbum, quia et a uobis acceperunt pecuniani copiosam, et secundum quod docuimus eos dicere, sic omnibus dixerunt. Aut nobis babuerunt tenere fidem, aut discipuHs Jesu."
.'
CAPUT XV.
Exsurgens vero Nicodemus dixit, " Recte loquiVos audistis omnia, quag loquuti mini, filii Israel. Qui sunt tres illi viri jurantes in lege Domini. dixerunt. Vidimus Jesum loquentem cum discipulis
15
suis super
montem
ccelum.
Oliveti, et
vidimus
eum
ascen-
20
Et docet nos Scriptura, quod beatus Elias propbeta assumtus est, et interrogatus Helispeus a t'iliis propbetarum, Ubi est pater nosEt dixeter Elias ? dixit eis, quia assumtus est. Forsitan spiritus runt lilii propbetarum ad eum ilium rapuit, et posuit ilium in montibus Israel. Sed eliganuis viros nobiscum, et circumeuntes montes Israel forsitan inveniemus eum. Et deprc-
dentem
in
cati
2'^
sunt Helisaeum, et ambulavit cum illis tribus Et nunc audite diebus, et non invenerunt eum.
: ;
me,
30
et mittamus viros in montes Israel filii Israel ne forte rapuerit Spiritus Jesum et forsitan inveniemus eum, et agenuis poenitentiam." Et ])lacuit et miserunt omni populo consilium Nicodemi viros, et quaerentes non invenerunt Jesum, et reverCircumeuntibus nobis non invenimus si dixerunt, Jesum, sed invenimus Josepb in civitate sua Arimatbia." Hasc audientes principes et omnes populi
;
*'
X.
201
tus
est Josepli,
quern incluserunt
in
cubiculo
et
non invenerunt.
nam
Quo
ordinc
5
possumus adduceie Joseph ad nos, et loqui cum eo ? " Et tollentes tonuini charts scripserunt ad Joseph dicentes, " Pax tecum et onmibus, qui tecum sunt. Scimus, quia peccavimns in deum et
Dignare ergo venire ad patres tuos et filios tuos, qui admirati sunuis de assumptione tua Scimus, (piia mahgnum consilium cogitavimus adverin te.
10
sum
te,
et
liberavit te de
et ipse
nostro.
domine Joseph, honorabilis ab omni plebe." Et elegerunt septem viros aniicos Joseph, et dixerunt " Dum perveneritis ad Josepli, salutate ad eos
:
eum
viri
Et pervenientes in pace dantes epistolam." ad Joseph, salutantes eum, pacifice dederunt ei libellum epistohe. Et cpunii legisset Joseph, dixit, " Benedictus Dominus Deus> qui hberasti Israel, ut 20 non effunderet sarguinem meum Benedictus Deus, qui protexisti me sub alis tuis " Et osculatus est Alia eos Joseph, et suscepit in domum suam* aut(:m die ascendens Joseph asinum suum ambulavit cum illis, et perrexerunt in Jerusalem. Et quum 25 audissent haec omnes Judaei, occurrerunt ei obviam clamantes et dicentes, " Pax in introitu tuo, pater Joseph!" Quibus respondens ait, "Pax Domini omni populo " Et osculati sunt eum omnes. Et suscepit eum Nicodemus in domum suam, faciens 30 magnam susceptionem. Alia autem die parasceue Annas et Caiphas et Nicodemus dixerunt ad Joseph, " Da confessionem (Deo) Israel, et manifesta nobis omnia, quae interrogatus fueris. Quia contristati insumus eo, quod sepelisti corpus doniini Jesu
!
!
.is
26
202
cludentes
adiiiirati
cubiciilo
non
iiiveninius
tc,
et
sunuis niiiiis, ct })avor iios coni])relien(lit, usque duni te juscepimus pra'sentem. Coram Deo ergo manifesta nobis, quod factum est. Respondens Joscpli dixit, " Quando me reclusistis in die par-
asceue ad vesperum, dum starem in oratione, die sabbato media nocte suspensa est domus a (piatuor angulis. Et vidi Jesum sicut fulgorem lucis, et Jesus autem tenens pric timore cecidi in terram. 10 manum meam elevavit me de terra, rosque perfudit me. Et extergens faciem meam osculatus est me, Noli timere, Joseph, respice in me et 'dixit mihi Et respexi et dixi, Uabljoni et vide, quia ego sum. Elias Et dixit ad me, Non sum Elias ego,sed sum 15 Jesus Nazarenus cujus corpus sepelisti. Ego autem dixi ad euni, Osleiule milii moiunnentum, ul)i ])()sui Jesus wvo tenens niaiiuni nieaiu (U'duxit me te. Et ostendit mihi in locum, ubi sepelivi eum. sindonem et I'aseiale, in ([uo caput ejus involvi. 20 Tunc cognovi, cpiia Jesus est, et adoravi eum, et dixi Benedict us, qui venit in nomine Domini. Jesus vero tenens manum meam duxit me in
: !
:
domum meam,
in
et dixit mihi,
Pax
2"'
Quum
veluti
so
luec
et cneteri sacerdotes et
Levita% stn})efacti sunt et mortui ceciderunt super facies suas in terram, ad se dixerunt, " Quid est hoc et reversi signum, quod factum est in Jerusalem ? Scimus enim patrem et matrem Jesu." Quidam Levita dixit, " Ego cognovi, quod pater et mater ejus erant timentes Deum, et cum orationibus semj)er in
XI.
203
Israel.
Deo
Et (iiunulo
siisc-ej)it
emn
iiiap:nus
sacerdos Simeon,
tencns eiiin manibus dixit ad eum. Nunc diniittis servuin tuuni, Doniine, secundum verbum tuum in pace quia viderunt oculi mc'\ salutare tuum, quod
;
parasti in
lumen
ad revelationem
gentium et gloriam ))lel)is tuae Similiter et ij)se Simeon benedixit Mariam, Israel. matrem Jesu, et dixit ci, An nuncio tibi de puero isto hie positus est in ruinam et resurrectionem multorum et in signum contradictionis. Et tuam
:
10
ipsius
animam
pcrtransibit gladius,
dum
revelentur
multorum cordium cogitationes. Tunc dixerunt JudcEJ, " Mittamus ad illos tres viros, qui di>cerunt se vidisse eum cum discipulis ejus in monte oliveti."
15
venientes ac interrogati, respondentes imo ore dixerunt, " Vivit Dominus Deus Israel, quia manifeste vidimus Jt^um cum discipulis ejus (in monte oliveti, et) ascendcntem in caelum. (Tunc Annas etCaiphas segregarunt eosab invicem et inter- 20 rogaverunt eos sigillatim. Qui imanimiter veritatem confitentes dixerunt se vidisse Jesum.) Tunc Annas et Caiphas dixerunt, " Lex nostra continet in ore duorum vel trium testium stat omne verbum. Sed quid dicemus Quia beatus Enoch com})lacuit 23 Deo, et translatus est verbo Dei, et beati Moysi sepultura non invenitur, et Helire prophetae mors non invenitur. Jesus autem traditus est Pilato, flagellatus, sputatus, spinis coronatus, lancea percussus et crucifixus, in ligno mortuus et sepultus 30 est et corpus ejus pater ho lorabilis Joseph sepelivit in sepulcro novo, et testit'icatus est eum vidisse vivum. Et tres viri illi testificati sunt vidisse eum cum discipuhs ejus in monte Ohveti ascendentem " in ccelum.
facto
.'
Hoc
204
CAPUT
XVII.
Et surgens Joseph dixit ad Aiiiiam et Caipliam, " Vere et bene adniiraniini, quoniam audistis, quod visus est Jesus de morte vivus ascendisse in coelum. Vere plus adniiranduni est, quia non solum rcsui'rexit a mortuis, sed multos alios mortuos de monu-
mentis resuscitavit vivos, et a multis visi sunt in Jerusalem. Et audite me nunc, quia omnes scinms beatum Simeonem, sacerdotem magnum, qui susEt cepit manibus suis Jesum intantem in tem])lo. 0 ipse Simeon habuit duos filios, germanos iratres, et nos omnes in dormitione eorum et in sepultura Ambulate ergo et videte monumenta fuimus. eorum aperta enim sunt, quia surrexerunt, et ecce sunt in civitate Arimathia.simul vivcntes in orationi> bus. Quidam autem audivit cos clamantes ad Deum cum nemine autem loquentes, sed sunt ut moitui silentes. Sed vcnite, ambulemus ad istos, cum onnii })erducannis eos ad nos. Et si moderatione honore et adjuraverimus eos, forsitan lotjuentur nobis de resur20 rectionis eorum mysterio." Hiec audientes onuies gavisi sunt et euntes Annas et Caii)has, Nicodemus et Joseph et Gamaliel non invenerunt eos in sepulcro eorum, sed amhulantes in civitatem Ariniathia ibi Et osculantes eos eos invenerunt flexis genibus. " cum onmi veneratione et timore Dei perduxerunt Et clausis januis eos Jerusalem in synagogam. tollentes legem Domini posucrunt in manibus eorum, conjurantes eos per Deum Adonai et Deum Israel, qui per legem et ])ropbetas loquutus est
: ;
''"
patribus nostris, dicentes, " Si ipsum esse creditis, qui V03 a mortuis resuscitavit, dicite nobis, quomodo adjurationem mortuis." resurrexistis I lane a audientes Carinus et Lcucius contrcmuerunt cor-
pore, et conturbati
corde gemuerunt.
Et simul
XI.
"^Oo
respicientes in caelum fecerunt signaculum crucis Et statim sinuil loqunti dii^itis suis in linguas suas.
'*
quod vidimus
dedeiunt
dicentes
:
eis.
CAPUT
tio et vita,
XVIIT.
"Jesu Cbriste, domine dens, inortuorinn resurrecpennitte nobis loqui niysteria per mortem crucis tua?, quia per te conjurati sumum. Tu enim jussisti nemini referre tute divina^ majestatis secreta, qua^ in inferis t'ecisti. Nos (punn essemus cum omnibus patribus nostris positi in profundo in caligine tenebrarum, snbito factus est aureus solis
color i)urpureaque regalis lux illustrans su})er nos.
lo
Satim onmis generis bumani pater Adam cum omnibus patriarcbis et pro])betis exsultaverunt dicentes:
ista auctor luniinis sempiterni est, quic nobis promisit transmittere lumen coaeternum. Et exclamavit Jesaias et dixit H;cc est lux patris, filius dei, sicut })nedixi, quum cssem in terris vivus Terra Zabulon et terra Nephthalim trans Jordanem, Galikea <rent'uim populns, qui sedet in tenehris, videhit hicem mafr/iatn, et qui sunt in regione iinifjra? mortis, lux fulgehit super eos. Et nunc advenit et illuxit nobis in morte sedentibus. Et quum exsultaremus omnes in lumine, quod superluxit nobis, supervenit nobis genitor noster Simeon et exsultans dixit omnibus Glorificate dominuni Jesum Cbristum, i'iliuni dei, quia ego eum suscepi infantem natum in manibus meis in templo, et compulsus s})iritu sancto dixi ad eum confess us Quia nunc viderunt oculi mei sahitare tuum, quod prceparasti in conspectu
:
15
Lux
-^
25
s*
revelationem. gentium
: :
206
et
Codex ArocRyPiius
IS^ovi
Testament:.
10
15
gloriam popul'i tin Israel. Haec audiens cmnis multitudo sanctorum plus exsultavit. Et posth.Tc supervenit quasi eremicola, et interrogatur ab omnibus Quis es iu ? Quibus respondcns dixit Ego sum Joannes, vox et propheta altissimi, praevius ante faciem adventus ejus pra?parare vias ejus, ad dandam scientiam salutis plebi ejus in remissionem peccatoruni. Et videns eum venientem ad me, conipulsus Spiritu sancto confessus dixi Ecce agnns dei ecce qui tollit peccata numdi! Et baptizavi eum in flumine Jordanis, et vibi S])iiitum sanctum descendentem super eum in specie columbie, et audivi vocem de C(elis dicentem Hie est filius meus dilectus, in quo bene complacui ipsum audite Et nunc prneivi ante faciem ejus, et descendi annuntiare vobis, quia in proximo est visitare nos ipse filius dei oriens ex alto, veniens sedentibus nobis in tenebris et umbra mortis.
: ! :
CAPUT
20
XIX.
25
Et quiUTi ba?c audisset protoplastus Adam pater, quia in Jordane ba])tizatus est Jesus, exclamavit ad Enarra filiis tuis, patriarchis filinm suum Setb et prophetis, omnia, quag a Micbaele arcbangelo audisti, quando te misi (ad portas paradisi,) ut deprecareris Deum, (piatenus tratismitteret tibi angelum suum, ut daret tibi oleum de arbore misericordia', ut ])erungeres corpus meum, quuin
essem
infirnuis.
patriarcliis
et propbetis
30
])aradisi, ecce angelus Domini Micbael apparuit milii dicens Ego missus sum ad te a Domino, ego sum constitutus super corpus liumanum. Tibi dico [enim,] Setb, noli laborarc lacrimis orando et deprecando propter
essem orans
Dominum
ad portas
XI.
207
oleum
patrem tuuni
pro dolore corporis siii quia inillo niodo poteris ex eo accipere, nisi in novissimis diebus et temporibus, nisi quando completi fuerint quinque millia et quingenti aimi. Tunc veniet super terram amantissimus Dei filius Christus, qui facit rcsurgere corpus Adne, et conresuscitare corpora mortuorum. Et ipse veniens in Jordane baptizabitur. Quum autem egressus t'uerit de aqua Jordanis, tunc de oleo misericordiie suje unget [ex eo] omnes credentes in se; et erit oleum illud misericordia? in gcnerationem (eorum,) qui nascendi sunt ex aqua et Spiritu Sancto in vitam asternam. [Amen.] Tunc descendens in terras amantissimus dei filius Christus Jesus introducet patrem nostrum Adam in paradisum ad arl)orem misericordiiu. Ihec autem omnia audientes a Seth patriarch^e omnes et prophetae exsultaverunt magna exsultatione.
Adam
lo
15
CAPUT XX.
Et quum exsultarcnt sancti omnes, ecce Satan, princeps et dux mortis, dixit ad inferum Pra?para 20 temet ipsum suscipere Jesum, qui se gloriatur Christum filium Dei esse, et est liomo timens mortem et dicens, Tristis est anima mea usque ad mortem. Et permulta adversatus est mihi male faciens, et multos, quos ego caecos, claudos, surdos, 25 leprosos et vexatos feci, ipse verbo sanavit et quos ad te mortuos perduxi, hoc ipse a te abstraxit. Respondens inferus dixit ad Satan principcm, Quis tam est iste potens, quum sit homo timens mortem ? Omnes enim potentes terrae mea pote- 30 state subjecti tenentur, quos tu subjectos perduxisti Si ergo potens es tu, qualis est homo tua potentia. ille Jesus, qui timens mortem potentiag tuas advcr:
208
>
satur ? Si tantum potens est in humanitatc, vere dico tibi, omnipoteiis est et in divinitate et potentiae Et quum dicit se ejus potest nemo resistere. timere mortem, capere te vult, et vae tibi erit in sempiterna seciila. Res])ondens Satan, princeps
tartari,
dixit,
Quid
dnbitasti et tinuiisti
susci))eie
,'
Ego ilium Jesum, adversarium tuum et meum meum antiquum tentavi ilium, et ])opulum enim Judaicum excitavi zelo et ira ad versus eum. Lan10
ceam exacui ad pereussiunem ejus, I'el et acetum miscui dare ei ]30culum, et lignum praeparavi ad crucii'igendum eum et aculeos ad configendum, et in proximo est ejus mors, ut perducam eum ad te,
subjectum
tibi
et mibi.
I'i
Tu
mibi
(pii
dixisti, cpiia
i})se
ait,
me
traxit.
Multi
me
a
bic
detenti
preci-
sunt,
dum
non
me mortuos
tulerunt,
potentiis,
sed
divinis
bus, et omnipotens
20
Deus eorum
abstraxit eos a
me. Quis est iste Jesus, qui per verbum suum mortuos a me traxit ? Forsitan ipse est, qui Lazarum quatriduanum fcctentem et dissolutum, quem ego
tencbam mortuum, reddidit vivum })er verbum imperii ejus. Respondens Satan, prineeps mortis, dixit, Ha^c autem audiens 2' Ij)se est ille Jesus. inferus dixit ad eum, Conjuro te per virtutes tuas et meas, ne perducas eum ad me. Ego enim tunc, quando audivi inqierium verbi (jus, contremui perterritus ])av()re, et omnia oH'icia mea in>pia simul 50 mecum Nee ipsum Lazarum conturbata sunt.
tenere potuimus, sed excuticns se ut aquila per omnem agilitatem et celeritatem salivit exiens a nobis et ipsa terra, qua^ tenebat Lazari corpus mortale, statim reddidit vivum. Ita nunc ego scio, quia ille bomo, qui hive potuit facere, deus fortis
;
ss
XI.
209
est in
omnes
in insolutis vinculis
ad vitam
CAPUT
Et quum
haec ad
XXI.
loquerentur Satan vox ut tonitruuni ct
iiiviccni
princeps et inferus, facta est spirituals clamor, TuUitc jwr/as, pnnc'ipcs, re.s/ras ; et elevamini porlcB etcrualcs, et iutroibit rex gloria'. Holt autcm audiens inferus dixit ad Satan j)rincipem, Recede a me, et exi de meis sedibus foras si potens es praeliator, pup;na ad\ersum regem
;
i"
glorias.
Sed
(piid
til)i
cum
illo
.'
Kt
ejecit inferus
Et dixit inferus ad Satan foris de sedibus suis. sua impia officia, Claudite portas crudeles iereas, et vectes ferreos supi)onite, et fortiter resistite, ne Hacc autem captivemur tenentes ca))tivitatem. audiens omnis multitudo sanctorum cum voce increpationis dixit ad inferum, Aperi portas tuas, Et exclamavit (divinus ille ut intret rex gloriae. propheta David) dicens, Nonne quum essem vivus in terris, praedixi vobis Conjiteuulur domino
miserienr(U(
ejfts,
is
20
et
quia eonirivit portas (creas et vecles jerreos eonjregit. Et post haec ISuscepit eos de via iniquitaiis eorum.
similiter
dixit
in
Esaias
ad
omnes
sanctos,
Nonne
quum essem
gent mortui,
monuinentis sunt, et exulfahunt qui in terris sunt, quoniam ros, qui est a Et sicut iterum dixi Ubi domino, sanitas est i/lis. est, mors, aculeus tuns ? ubi est, infere, victoria tua f Hiec autem audientes omnes sancti ab Esaia dixerunt ad inferum, Aperi portas tuas, nunc
et resurgeiit qui in
:
so
27
210
rVjoEX ArocRYPHUs
Novi Testamenti.
Et facta
est
vox
magna
gloiicB.
rex Videns interns, quia dnabns vicibus base 5 clamaveiunt, quasi ignorans dicit, Qnis est rex glorias ? Respondens David ad int'erum ait, Ista verba clamoris cognosco, quoniam ego eadeni per spirituni ejus vaticinatns sum. Et nunc quas supra Dominus forth et poteiis, (loutinus dixi, dico tibi. 10 pot e?is in Ijello ipse est rex '^Ioria\ Et ipse dominits
veairas, et elevam'un porloi 'infcniales, et introihit
(le ewlo in trrris prospe.vif, ut andiret gemitum vinculorum et ut solcerct Jilios iufereniptorum. Et nunc, spurcissinie et t'cetidissinie infere, aperi Ha^c dicente portas tuas, ut intrct rex glori;r. David ad ini'erum snpervenit in forma bominis dominus majestatis, et ieternas tenebras illustravit et invictcC virtutis et insoluta vincula disrupit nos in profundis tenebris sedentes auxilium visitavit delictorum et in uml)ra mortis pcccatorum.
;
-.5
CAPLT
20
XXII.
et imi)ia officia
et
mors
eorum
ex]Kiverunt in propriis rejinis airnitam tanti luminis claritatem, dnm Cluisturn repeute in suis sedibus viderunt, et exclamavcrunt dicentcs, \'icti sumus a te. Qnis es tu, qui
crndelibus
ministris
25
cum
a domino divigis ad confusionem nostram ? Qnis es tu,qui sine exitio corruptionis, incorrujito argumento majestatis, fnrore condemnas potestatem nostram ? Quis es tu tarn magnns et parvus, bumilis et cxcelsus, miles et imperator, in forma servi admirabilis prasliator, et
30
portavit occisum ? Qni uiortuus jacuisti in sepulcro, vivus ad uos descendisti. Et in tua morte omnis
commota
X.
211
sunt ; ct mine factus es inter mortnos liber et Qiiis es tn, (jui illos, legiones nostras perturbas. qui originali ])eeeato adstrieti tenentur, absolvis captivos et in libertatem })ristinam revocas ? Quis es til, ([ui ])eeeatoriini tenebris excceeatos divina et
sj)lendida liieii'era(iue luee perl'iuulis
t
Similiter et
omnes
legiones
dinnonum
es tu,
simili perterrita}
pavore,
et
lo
voce
clamaverunt
Unde
Jesu, tarn
t'ortis
bomo
macula
a crimine ? Ille enim nunuUis terrenus, qui nobis subjectus fuit semper usque nunc, qui nostris usibus tributa persolvebat, nunquam nobis
mundus
nuiupiam talia Quis ergo es tu, qui sic intrepidiis nostros fines ingressus es, et non solum nostra supplicia non vereris, sed in super de nostris
transmisit,
15
onmes aufcrre conaris ? Forsitan tu es ille quo princeps noster Satan diccbat, quod per mortem tuam crucis totius mundi ])otestatem accepturus esses. Tunc rex gloriie majestate sua conculcans mortem, et com})rebendens Satan ])rinvinculis
Jesus, de
20
cipem
Adam
ad
suam
claritatem.
CAPUT
XXIII.
23
Tunc inferus susci))iens Satan ])rincipem cum nimia increpatione dixit ad eum, O ))riiiceps perditionis et dux exterminationis, Beelzebub, derisio angelorum dei, si)utio justorum, quid ha2c facere voluisti ? llegem glorire crucifigere voluisti, in cujus
exitu mortis tanta spolia nol)is promisisti i Ignorasti ut insipiens quod egisti. Ecce enim jam iste Jesus
sua3 divinitatis
et t'irma
f nlgore
30
212
solvit vinctos.
En omnes, qui sub nostris solebant suspirare tormentis, insultant nobis, et deprecati-
onibus eorum expugnantur imperia nostra et regna nostra vincuntur, et nullum jam nos reveretur 5 genus hominum. Insuper et fortiter nobis comminantur, qui nunquam nobis superbi fuerunt mortui, nee aliquando potuerunt lasti esse captivi. O princeps Satan, omnium malorum, impiorum et refugarum pater, quid hiec facere voluisti ? [Quia] 10 qui a principio usque nunc fuerunt desperati salutem et vitam, modo nuUus eorum hie jam solito mugitus auditur, nee uUus eorum personat gemitus, nee in alicujus eorum facie lacrymarum vestigium invenitur. O princeps Satan, possessor clavium inferorum, 15 illas tuas divitias, quas acquisieras per lignum praevaricationis et paradisi amissionem, [et] nunc per
lignum crucis perdidisti, et periit omnis la^titia tua. Dum istum Christum Jesum, regem gloriae, suspendisti, adversum tc et adversum me egisti. Amodo 20 cognosce, quanta tormenta aeterna et supplicia
infinita
passurus eris in mea custodia sempiterna. princeps Satan, auctor mortis et origo superbige, debueras prinuun istius Jesu causam malam requi;
rere
25
et in
cognovisti, quare
eum
30
ad nostram regionem innocentem et justum perduxisti, et totius mundi noxios, impios et injustos perdidisti ? Et ({uum luec loqueretur inferus ad Satan ])rincipem, tunc rex gloriye dixit ad inferum, Erit Satan princeps sub potestate tua in perpetua secula in loco Ada? et filiorum ejus, justorum meorurn.
CAPUT XXIV.
Et extendens Dominus manum suam dixit, Venite ad me, sancti mei omnes, qui habetis
XI.
EVANGELIUM NlCODEMl
LaTIN'E.
213
imaginem et similitudinem meam. Qui per lignum diabolum et mortem damiiati fuistis, modo videte per lignum danmatum diabolum et mortem. Statim omnes sancti sub manu domini adunati sunt. Tenens autem Dominus manum dexteram Adve dixit ad eum, Pax tibi cum omnibus filiis tuis, justis Adam vero genibus Domini advolutus meis.
et
cum obsecratione deprecatus magna voce Exaltabo te, Domine, quoniam suscepisti me, nee delectasti inimicos meos su})er me. Domine i" Deus, clamavi ad te, et sanasti me, domine. Eduxisti ab inferis animam meam, salvasti me a descendentibus iu lacum. Psallite domino omnes sancti ejus, et confitemini memoriae sanctitatis ejus. Quolacrimabili
dixit,
niam
ejus.
ira in indignatione
15
omnes sancti Dei genibus advoluti ad pedes Domini una voce dixerunt, Advenisti, redemptor mundi sicut per legem et propbetas tuos
Similiter et
;
crucem tuam,
disti,
et per
mortem
ut eriperes nos ab inferis et morte per majestatem tuam. Domine, sicut posuisti titulum gloriae tuag in ccelo, et erexisti titulum redemtionis crucem
tuam
in terris
ita
25
extendens dominus manum suam fecit siijnum crucis super Adam et super omnes sanctos suos, et tenens dexteram Adae ascendit ab inferis et omnes sancti sequuti sunt eum. Tunc sanctus David fortiter clamavit, Cantate domino canticum novum, Salvavit sibi dextra ejus, quia mirabilia fecit. et brachium sanctum ejus. Notum fecit dominus salutare suum, ante conspectum gentium revelavit justitiam suam. Et omnis multitudo sanctorum responderunt dicentes, Haec est
;
so
21
I
Alleluja.
fijloriii
Sanctis
(.'jus.
Amen,
ad
salutem
])()])uli
tui,
liberandum
sancti onnu's rcspoiulcrunt dicentes, Benedictus, qui vcnit in nomine domini deus doniinus et illuxit nobis. Amen, Alleluja.
electos
tiKJs.
Et
Similiter
))()stii;vc
dicens,
(iuis
deus sicut
domine, aut'erens
ini-
10
quitates et trans^rediens peccata ? Et lumc contines in testimonium iram tuam, quoniam voluntarius
fi
Et ipse averteris et miscreris misericordiae es. et nostri, et absolvis onmes inicuiitates nostras
;
omnia
mortis,
15
pristinis.
nudtitudine sicut jurasti patribiis nostris in diebus Et onmes sancti responderunt dicentes,
in
Hie
est
deus noster
et
in
.internum et in seculum
seculi,
Allelujii.
ipse
Sic ct
i^
laudibus sacra rel'erentes et onmes sancti Amen, AlU'liija clanumtes secjuebantur dominum.
C'Al'LT
.\XV.
Micliaeli archanj^elo, et
Dominus autem tenens manum Adic tradidit onmes sancti sequebantur Michaelem arclian<;elum, et introduxit onmes in
^ratiam
i^loriosam.
paradisi
25
Et occurn-runt
Interroicali
eis
obviam duo
a
Sanctis,
viri vetusti
dicrum.
et
in
autem
(^ui estis
mortui
r.ondum
?
tuistis,
corjjore
collocati estis
so
res])ondens unus ex eis dixit, E(o sum Enocli, (pii verbo J)omini translatus sum Inc. Iste autem, (pii mecum est, Elias Tiiesbites est, qui Hie et uscpie nunc non curru igneo assumtus est. adventum ^Anticbristi sed in gustavimus mortem,
reservati
sumus, divinis
XI.
215
cum
ct
CO, ct
ab eo
diiiiidiiun
dici
assnmondi.
CAPUT X.WI.
Et qnum Invc locjncrentnr Sanctis Knocli ct Elias, ccce sn|)cr\cnit alins vir niiscirinnis, ])()itans InnneV'identes cum onuics saucti ris suis sip^uim crucis. dixcrnnt ad cum, (^uis cs tn (jnia visio tua latronis est. Kt quid est, quotl portas siirnuni in
.'
hunieris
quia latro
Quihus rcspondcns ait, \ crc di.xistis, i'ni omnia mala facicns super tcrram.
lo
Kt Judiui ciucil'ixciunt mc cum .Icsu, ct vidi creaturarum mirabilia, (pnv facta sunt per crucem Jesu
crucilixi,
et credidi
creaturarum
ct rc'i;cm
:
sum cum
veneris in
diccns
cum
regnum tumn
cationem
mcam
dixit nnhi
Amen,
dico
til)i,
liodie
Kt dcdit milii hoc sij^mnn diccns, crucis Hoc ])ortans and)ula in ])aradiso, et si non dimiserit tc ini,n-cdi anuclus custos paradisi, ostendc illi sipunn crucis, ct dices ad cum, (piia Jesus Christus, filius dei, (pii nunc crucifixus est, transmisit me. (^num lioc fecissem, dixi ad antjelum custodem paradisi luuc onmia. Qui quum
cris in paradiso.
mccum
20
hiec a
me
me
et
25
collocavit
me
ad dextram
])aradisi
diccns,
Kcce
hu-
modicum
sustine, ct inujredictur
omnis
filiis
p^eneris
mani pastor
Adam cum
domini
omnil)us
suis Sanctis et
justis Christi,
latronis audientes
crucifixi. Ha^c omnia verba omncs patriarclue una voce dixerunt, Bcnedicrus dominus omnipotens, pater aeternorum bonorum et pater miscricordiarum, qui
30
et in gra-
216
('oDEX Apocryphus
Novi Testament!.
tiam paradisi reduxisti et in tua pinguia pascua : Amen, quia haec est spiritualis vita certissima.
Amen
CAPUT XXYII.
5
et audivinuis,
Hrec smit divina et sacra mysteria, quae vidimus ego Karinus et Leucius. Amplius
caetera mysteria dei, arcliangelus dixit nobis,
if>
Euntes cum fratribus vestris in llierusalem [etj orationibus clamanteset glorificantes resurrectioncm doinini Jesu Cln"lsti, (pios a mortuis Et cum nemine hominum resuscitavit secum.
eritis in
eritis
dum
I'
veniet liora, ut permittat vobis ipse dominus referre Nobis autem jussit suae divinitatis mysteria. Michael arcliangelus ambulare trans Jordanem in
locum opimum et pinguem, ubi sunt multi, qui nobiscum resurrcxerunt in testimonium resurrec(piia tantum trcs dies pertionis C'ln-isti domini missi sumus, qui surreximus a mortuis, celebrare
:
20
in Hierusalem i)ascha domini cum vivcntibus parentibus nostris in testimonium resurrectionis Cliristi
23
30
et baptizati simuis in sancto Jordanis Et post fhnnine accipientes singuli stolas albas. tres dies celelirantes pasclui domini rapti sunt a nubibus omnes, qui nobiscum resurrexerunt ]ierducti sunt trans Jordanem et jam a nemine visi Ha^c sunt cjuanta nobis jussit dominus referre sunt. vobis. Et date illi laudem et confessionem, et Pax vobis pcenitentiam agite, ut miscreatur vestri. ab ipso domip.o Jesu C'hristo. Amen."
domini
Et postquam complcverunt omnia scribentes in singulos tomos charta?, surrexerunt. Karinus autem quod scripsit, dedit in manus Anna^ et ('aipha? et
XI.
EvAN(iEI.irM
XlCODRMl
L.VTINK.
217
Similiter ct Lcucius quod scripsit in Gamaliclis. tomuni ch:irta^, dedit in nianus Nicodenii et Jose})li. Kt sul)it() transfigurati sunt candidati niniis, et non
Sciiptjc auteni eoiinn invent;e sunt visi atnplius. sunt aequales, nihil majus aut minus vel in litera Ista onniia adniiranda Karini et Leucii dicta una. audiens onniis synagoga Judaoitun ad invicem dixerunt, *' \ ere ista omnia a domino sunt facta, et Amen." benedict us dominus in secula seculorum. ma^j^na sollicitudine, onmes cum cum Et exierunt ])ercusserunt pectora sua, et timore et tremore, et Ihec omnia, ahiernnt unuscpiiscjue in ])ropria sua. quit dicta sunt a Judiuis in synag()f^a eorum, statim
*
lo
Joseph
et
Nicodemus anmmtiaverunt pnc'sidi, et omnia (juje <^esta et dicta sunt Judaiis, et ])()suit omnia verba in codicisui publicis.
is
CVPUT
XXYlll.
Postha^c ingressus Pilatus temjilum JudjT?orum congregavit omnes princi])es sacerdotum et scril)as et legis doctores, et ingressusest cnmcis insacnn-ium templi, et jussit, ut omnes janua' clauderentur, et dixit eis,"Auditum habemus,quod quandam magnam
20
hoc Kl (pnnu rogo vos, ut ante nos prasentetur." deportassent illam bihliothecam magnam a quatuor ministris, auro et gemmis prctiosis ornatam, dixit Pilatus ad omnes, " Adjuro vos per Deum ])iitrem
bil)liothecam habetis in templo isto
:
pro]:)ter
2s
vestrum, ([ui fecit ac jussit templum istud ledificari, ne verum milii taceatis. Vos nostis omnia, qu;e sed nunc dicitote, scripta sunt in ista bibliotheca si vos in scripturis invenistis istum Jesum, quem crucifixistis, esse filium Dei venturum pro salute gcmeris humani, et in quantis annis temporum debuisset
;
-^o
r2S
21S
Ita coiijurati Annas et venire, manifestate mihi." caeteros omnes, sacrario exire de jusseruiit Caiphas
qui cum ipsis crant, etipsi clauserunt onnies januas templi et sacrarii, ct dixeruut ad Pilatuni, " Conjurati sumus a te, judex, per aedificationeni templi istius, veritatem et rationem maiiifestam tihi facere. Postquam crucit'iximus Jesum iguorantes Dei t'ilium esse, putantes per aliquod carmen facere eum
virtutes, fecimus synaji^oiram
mai^nam ad tem})lum
10
Et conferentes ad invicem signa virtutum, quae fecerat Jesus, niultos ex genere nostro testes iuvenimus, (jui dixerunt post ])assi()nem mortis
istud.
se vidisse, et duos testes, (piorum corpora (^ui nudta Jesus a mortuis resuscitavit, vidimus, 15 mirabilia, qux fecit Jesus in mortuis, annunciaverunt nobis, quae in manibus nostris scripta habcmus. Nostraque consuetudo est, quod omni anno ante nostram synai^ot!,ani aj)erientes istam sanctam Kt inbibliothccam testimonium Dei excpiirinuis. 20 venimus in libio primo de Septuaginta, ubi locpmtus est Michael arcliangelus ad tertium filium Adiu, primi hominis, de ([uinque millibus et (punjjientis annis, in tjuibus venturus esset de ca-lis dilectissimus Dei iilius Christus et adbuc considera\ imus, 25 quia forsitan iste est dens Israel, qui dixit ad Moysen Fac t'dn arcam testament'i in long'itud'incm cubifonnn
vivum
duorum
cubitis
30
In bis quinque
co<^novinuis
(juia
et
semis
inlellexinuis
et
in
35
veteris testamenti, ann( ram et semis venti.rus esset Jesus Christus in area corporis, et sic Scripturje nostras testantur, ipsum filium Dei esse et dominum et regem Israel. Quia ])ost passionem ejus nos principes sacerdotum admirantes signa, (puu ])ro})ter
fabrica area?
in
quinque
millibus
XI.
i2l9
eum
rentes
Josepli
omnes
vt
jjjeiieratioiies
usque ad
iji;cMK'ratic)nein
Maria', niatiis Jesu, coniputantes ex David semine esse, inveuiuius ea, quvs fecit dominus et quatido fecit ca'luni et terrain et ])niuuin honiiueni Adam us(jue ad diluvium, anni duo millia ducenti Et a dihivio usque ad Abraliam anni et duodecim.
nongenti
duodecim.
Et ab Abraliam usque ad
10
anni (juadringenti triginta. Et de Moyse usque ad David regem anni quingenti decem. Et a David usque ad transmigrationem Babylonis anni quingenti. Et de transmigratione Babylonis usque ad incarnationem Cbristi anni quadringenti. Et et sic apparet, fiunt simul quinque millia et semis quod Jesus, quem crucifiximus, Jesus Christus Dei Amen. filids est, verus et omniputens deus.
Moysen
15
Et post Ikvc
Pilatus; scripsit
:
epistolam ad nrbem
Romam
Claudio dicens
20
Nuper
accidit et &c.
XII.
nEPIOAOX
{KAI
MAPTTPION)
TOT ATIOT
'
iravre's oi
uTruaToXoi ev
'lpoao\vfMoi<i,
Xifiayv 6 \ey6fivo<;
'Ja:&)/So<j
a8eX(^6? avTov,
dhe\(f)o<;
avTov,
Ocofidf koI
MaT0alo<i 6
vavaio<i,
T)}?
T\(t)vi]<i,
^luKco/Bo^
A\(^alou
fcal
kcli
XifKov 6
Ka-
SieiXafiev
rd KXifiara
aurov
cItto-
olKovfiev7]<;,
eKaarof;
i)/xci)V
Ka-)(ovTi avTo),
c5
6 Kvpco<;
77
areWet,
10
iropevOf].
Kara
^Ivhia ^lov-
ha
ycov
KO<i,
BvvacrOat
/x'jre -^copelv
aap-
dvOpoi'Tro<i
oiv
vat ev
roi<i "IvBot';
Bid
T^9
ei<f
vuKro<;,
r-l]v
(f)o/3ov,
Ocofid,
direXde
Kal Kt'jpv^ov eKel rov Xoyov, y yap %/3t9 /xou earai /xerd aov." 'O Be ovk eTreiOero Xeywv, ""Oirov
IvBlav,
fiovXec uTroa-reTXal fie
dXXa^ov, uTroareiXov,
ei<i
TvBovs yap
Tho.m.k.
221
jjiivou
t'/cet
Ii^Bt'a^
eX-
Trap"
avrov
ei\r](^6Ta,
ISoyi^
reKTova
rfj
>
dyayeli^ ainco.
'O
8e Kvpio'i
avrou iv
elirev aura),
" BovXet,
6 Kvpio<i
"
Nau^ Kal
Xrjcrai."
Kal ravra
ecTroiV
uai'j-
^^
'Ivhutu."
TP]^ 8e
wi/^'}?
reXe<76eiar]<i 6
ij
^A/S/SdvT]'^-
Kal
diro-
Nal,
'O Si
-"
"
Hyopaaa
Tfi he
ere
Trap avrov.
Kal
6 d7rocrroXo<; rjavyaSer/^ets"
^ev.
^r]<;
rov kv-
piov 6 d7r6aroXo<;
^Irjcrov,
etTrev,
Kvpte
ro
6iXT]fi.a
ro aov yeviaOo).'^
^dvT}V
vo<i
rov
r}
e/jLTTopov /x>;Sey
a\V
ro
rifMrjp.a
avrov fiovov
/xera
yap avro.
rP)<;
6
95
Kvpio<i Xeycov,
"
'
Hro)
aov Kal
t)
aov fierd
ttXoIgv
yd-
dTTfc'p;^/;/'
KareXa/3e Be
6 d7r6aroXo<i rov
eU ro
ijp^aro
aroXov Xeywv.
fxev ^uA,o^
" Ho lav epyaaiav oiBa<; ;" 'O Be e(j)r), "'Ev dporpa Kai ^uyou? Kai rpvrdva^ Kal irXola Kal kod-
zo
ev Be X/^ot? ar/)-
Xa^
Elire Be
avrM
rey3')
"XP'-lciv e)(Oixev
Be eTTin/Beiov dve-
222
fLov,
CouKx
Ai'ocKYi'in's
CTrXeoi',
Xovi Tksiamenti.
eoj,
KOi 7rpadufico<i
ttoXlv
opdiroXtv,
ttXolou
^acrCkiKrjv.
^E^eXOovTe^
'
tov
ei'^tjecrav
ti)v
iroXiv
e^r'jTa^e
r)
Xei ravrr}
tyyayov,
"EXeyou 8e avTM
rfj
ol
iicei,
on
" Kal
6
<xe
oi Oeol
Zva ehw^rfiri^; ev
eyei,
iroXei Tavrr]
yap ^aaiXev'i
avhpl
iartv avrr]
cnreareiXe
duyarepa ^ovoyevq
irpo^ ydfiov
Kal
r)
vvv avrrjv
i)
eKhihaxriv
%apa Kal
Travr/yvpi'i
'O 8e
/3acrcXev<; K>)pvKa<;
ovi Kai
7revi]Ta<;,
iraparv-^r}
ei<;
tov^
yd/j,ov<i, virev-
^A/3/3dvr]<i he
//yu.ets',
uKOvaa^
firj
ouv Kal
iva
Trpo^Kpovcrcofiev to)
elirev,
" ^ATreXdcofMev."
Kat KaTaXvaavTe<;
(7avTe<i cnrfjXOov
el<i
rou<; ydfiovi.
Kal
lh<ov
d7r6crToXo<i
/SXeirov he
e/s"
avrov
7rdvre<i
&)<?
et?
eXdovra
y?}^
^A^^dvq^
deKXidrj.
eh
aXXov roirov
eyevaaro
25
Aet7rvr}crdin-(ov he
avTMV Kal
ol
evOdhe,
fJLTjre
eaOlwv
firjre
Xeyo)!/, "
Aid
ivOdhe,
KrjpvK<;
tov
/3aaiXeQ)<; reXeao)
ol
yap
firj
aKovar}
Kpicrer
Tcov
^"
KTjpvKdiv,
eaTai
rfj
TOV
(3acriXco<i
fJLev
ti]v
oyjftv
avrov
he Kal
dXXovi
Kopv(pi]v
6 he d7r6aToXo<i ri]v
eavrov
/ce"(/)aX?/9,
xiT,
Acta
Sa.ncti
Tuom.e.
23
tiji'
ra
irepl
Kapotav
kavrov
<TVve')(piaeu eTTi/xeXws"
'
^ve-^Odvra
I'ov
uvtm
k pLvpaivrj^ koi
rfj
uWcov
dvdicov
TTeifKeyiie-
\a(3o)v eiredeTO
eavrov
K(f)a\f},
kXc'iSov Se Ka\d/j.ou
aurov KoX
Acarei^et'.
'H
6
Se avKrjrpia
Karexpvaa
ra?
kuO' ov tottov
u7rcaToXo<i,
earr)
iiruvoi
Karavkovaa
t>]v
irpo^ r>}v
i)
Ke(f)aX7iv
avrov 6)pav
eKelin).
TToXXyjV
rjv
avX/jrpia
ei^ Tt>
Tov
lo
he (iTTOcrToXov
dyopMi'TO^
tmi^
olvo^owv
iKTeiva^
Ty)v
X^ipa
rov<:
aurov
"
eppdincrev
avrov.
ETrdpat
Trpo^e^wi'
he 6 diroaroXo^
T&>
6(f)0aX/iiov<;
avrov,
Kal
rvyfravri
avrov
elirev,
'O
aoi
el<i
rov
e/9 he
ri]V
X^^F^
etTTcev
'^
Kal
ravra
"
'H
Kopr) rov
(f)a)r6<;,
j)
{ravrr]<;
20
KdXXei Karavydt,ovaa,
rd evhvp,ara
avrow
hcarfj
Kal
ev
rfj
Kopv(f)f}
e-rr
kavrov dpi(3poijia
avrt]<i rf)
(f)aiveL
'
rov<;
avrov
thpvp,evov'i
eyKeirai he
aur))<i
ep,25
Ke(f)a\f]
t;?
Kal rpui1)
ravrrjV vp^voXoyovvre'i,
t/}?
mv
yXcorra
el^iov-
TrapaTreraapbari eoLKe
rj'i
avxw
^''^
hrjp.iovpyo^ ehrjpiovpyjjcrev
al he hvo avrrj^;
T^et^e>
arjpLal30
vovat Kal VTToSecKvvovai rov x^P^^ '^^^ evhatpiovcov alcovcov KTjpvacrovaaL, ot he hdKrvXoc avrr]<; rd<; TrvXaf tt}? 7r6Xea}<i
vrrohetKvvovcnv
p,ov
^9 6 rraaro'i
dpcop,aro<;
(f)(orivo<i
d7ro(f>opdv dirb
^aXcrd-
Kal
iravro^
hiaTrvecov,
dvahthov<;
he 6ap,>]V
pvp35
acvai
Kal
ctvOr)
rrdpirroXXa yhvirvoa, a I he
/c\et<?
ev
KaXd-
221
/JOi<;
01
raurr]^
mv
'
l^eXe^aro
oi
ep.-
irpoaOev
auTi]<i
vTrtjpeTovvre^,
Kal
aurfj
inroKeipbevot,
rov
vvp.(j)lov
auTov
cf>u>Tia6o)(TLV,
kaourat eU eKelvrjv
Ttjv
o) oi
/)?
Kal
Kal
iTapap,euoucn
rrj
eucoji^^ta,
ol
alcovtot,
Kara^iovvrai,
Bo^dcrovai
rov warepa
tmv
ev
oXcov, gv to
Tr/
(f)<i)^
top aTavpov
dwovalav
Kal
e-)(ov(Tav,
p,Tj
Bl-
iBo^aaav Be
^Mvri, irvevpaTL
t>}9
6ela<i,
20
Kal
tIjv
prjTepa
<To<^ia<;"
Kal
eTeXecre
av-
Tov
ivaXXayev,
avTo<i
Ta
Be
vir
rjv,
eTreiBl]
'El3paLo<i
Xe^OevTa
vtt
avTov
povrj
'E^palarTL
25
eXe-)(6ri.
rjv
'H
'E^pala yap
Trdvv
TjV
to yevo<i
avTOV
rjvXec
'
avTov Be Ta TroXXd
Kal dire^Xeire
avTf)<;
yap
dvOpwirov opoeOvov
Kal
30
OTe eTeXeaev
r;
avXrjTpia
avTov KaOeaOelcra
Be
6X(x><;
dcjiepooa
auTO'^
tlvl el
/*>)
piovov
eh
Ttjv
e^cov
tov^;
6(bdaXp,ov'i
avTOV,
7rpo<iBe')(o/j,VO<;,
'O Be
Trrjyijv
olvo)(^6o<;
eKelvo<i
pa7ri(Ta<;
avTov KaT?]Xdev eh
s.'s
tIjv
dvTXrjaac vBcop
eTv^e
Be
xir.
225
Be
ev6v<i
rrjv
avTou
el<i
Kvve<i
eXa^op ra
avfiTTocrlou
ixeXrj
aurou,
otf
koX
^eKa<i kvcov
crrofjCaTC
Kparoyv
8e
eh
^I86vTe<i
e^eirXdyrjaav
e^erd^ovre^,
'/i? Se (fyavepbv
arokov,
Kol
7r/309
i)
KaTeci^acra ppi"^e,
^eo? ecrrtv
rj
aTTocrroXo^
iyoi
yap
I'fKovaa
avrov 'Ej3paicnl
ti]v
el'Kovro'i
tm
fie
olvoInro
lo
^ow,
KvvoiV
etirev,
riv<i
OTL yBi]
rvi^aadv
avpojMevrjv,
eOedaaade vvv
ft)9
yap
oi/rw?
nal
Kal
rivef fxev
eirlarevov avrfj,
Se
oy."
'O
Be ^aatXeu<; uKovaa<;
ravra irpoaeXOcov
ifxov,
Kal ev^at
e'%<w,
is
dvyarpo^
aurco
puov
p^ovoyevrj
yap
CKel
avTTjv
ical
<jTi]liepov
avri]v
crvv
iKBiScofj.c.'^
aireXdelv
ovBerro)
yap
irrrep
r/v
avrco 6 Kvpio<;
aTTOKaXvcfydeh.
'O
Be
TOV
vvfM(f)(Ji)va,
OTTCofi
avrcov.
diroo-roXo^i i'jp^aro
20
fiov
Kal 6 Oeo'i
/jLov,
avvoBoiTropo<i rcov
avrov BovXwv, 6
Kararre25
oBrjyoiv
<^vyl]
V)]r(iiv
avrov
rrL(Trevovra<i,
r;
Kal
eXirh row
Kal
row
al^jJ^Xcoroiv,
tarpo<i roiv ev
-v|ri/T^a9
evBvvafiMV,
av
errlcrraaai
ra
/juiXXovra,
Kal Bi
i)fMcov
reXeco2<i
ravra
av, Kvpce,
dTToppyjrov?
6vra<i
av,
Kvpce,
(jyvrovpyof;
rov
dyciOov
so
av, Kvpie,
eyKelfLevo^
Tvaaiv
o)v,
Km
rrdat
roh
'
epyoL<^
povfievo'i
Irjaov
Xptare, 6
vie
rP]<i
eva7rXay)(yia'i
^o)vro<i
V(b<i,
7)
Kal
35
rXeLO<i
acorrjp,
Xpiare,
Bvva.
29
aino-qro';,
r)
to
e-^dpov
KaraaTpe-yjraaa,
t)
Kol
UKOV-
(xdetcra
(f)(ov>]
toI<;
ap'^ovcrw,
avTO)v
arrdcra'i
Trpea/SeuTrj'^,
rov
vylrou^
avTol<i
Ta<i
airoaraXel'i, kol
>
eco<;
rov aSou
icaTavT/](Ta^,
o? Kal
6v-
pa<i
')(p6vovii
TOVToa
Beofiai,
ti]v
dvoBov
Irjaov
to
vyp-o^;
dvdyovaav
avToi^
'
Kvpie
Xpiare,
rcov,
U'
iKenjplav
iva
rd
/3orj6ovvTa
Kal
crvp-^aXKofieva
Td<;
Kal
aufx(f)epovTa
7rot>/cr_>7S'.''
Kal
e7n$ei<;
auToU
^eipa^ auTov,
Kal
ev
eliTOiv,
"'O Kvpw^
Kal
rd) TOTTft),
aTrrjXOev.'^
'O Be 8aai\eu<;
vvp(pdn'o<i.
rj^iov
rou<i
7rapavvfM(f)ov<i
Ildvrcov Be
TreraafMU rov
vvfji^Covo"^
eirrfpev,
'Iva
rijv
vvfj,(f)r]v
Trpo?
eau-
rov dydyr].
Kal
elBe
avrwv
diro;
crrdXov
20
7rco9
el/ii
avrov
elfii"
Kal
eKadeaOrj
KvpLo^ eVl
errl
rol<;
T?}s"
kXii>7]<;,
vai
Bi(^poL^
fiov,
kol
" Mvt]-
fjbovevere,
2.')
reKvui
wv
Kal
rovro y voire,
ravrrj^;,
on,
edv diraWavaol
dycoi,
yrjre
r?]<i
pv7Tapd<i
K0tva>via<;
yiveade
6Bvv(ov,
KaOapol,
drraXXar/ivre'i
7rXr]^eo)v
Kal
(pavepcov re
Kal d<pavd)v,
V03V,
:.o
Kal
(f)povrlBa<i
S)V
rb
reXo^
drrdiXeia
Edv
Be
Kri'^arjaOe
rralBa^
7roXXov<;,
Bid
rrXeo-
rip.wpla'i KaKiara<i.
01
rj rj
yap TToXXol
p^evoi,
TTttiSe?
d^T]aroi ylvoinac,
oi
ol
p,ev (f)avep(b<;,
))
Be Kal d<pavcb<;
ylvovrai ydp
i)
3? <jeXr,viatpp.evoi,
yp,i^7]poi,
y mipol,
i)
Kcocfjol,
aXdXot,
XII.
~~1
haov-
irapaXvTLKoi,
?}
ficopot'
rat irdXtv
TOfievot,
'
airoiijTOi,
a')(^pi]ara
rj
evpiaKOvrac yap
i]
eu
(f)ov(p,
rj
kXottt],
iv
TTopveia,
v/xel^i
avvrpi^^vx^'^
(bv
^
fSeaOe.
'Eav he
wyva<;
ro)
7reLad>]creaOe
6eu>,
ra<i
vfiMv
yev7]aovTat
vpuv
iralhe';
^c!)vt<?,
al
^Xa3at
avrai
ov
Oiyydvovai
Kal
eaecrde
d/nepi/xvoi
daKvXTOv Buiyovre^
BoKMure';
/3ioi>
%wpK
eKelvov
diroXi'^-^eadaL
top
yupbov,
rov
d(f)0opov
lo
avvei<;ep')(o<f)co-
rbv
vup.(f)Mi>a eKelvov,
rov
rij'i
dOavaaLa<i Kai
vecorepoi,
T09
7r/V;//97;."
'/29 Be rjKOvcrav
ravra
eKB6rov<;
oi
eincrrevKai,
aav
TfS
KvpUp,
Tij<;
Kal
eavTOv<;
eBcoKav
avT(p,
d7re<T')(0VT0
pmrapd^
eVt^u/i/a?,
'O Be
avrol'^,
ovto)'?
karat
"Opdpov
r^]v
vvp<pr)<;
tj}*?
Kal
TrXyjpaicra'i
(f)lov
Kal
tt}?
evpe
Be
Kadet,op,evov<^,
Be
vup<f>rj'^
ri]v o^lriv
daKerraarov evpev.
Be P'7]rr]p 7r/30<?eX-
20
Kal
ovK
IBlcp
'H
dovcra
elrrev,
"Aid
&>?
aiBj],
XX'
ovrco<; el,
dvBpi
r
rj
Kal
7rpb<i
"Aid
ri]v ttoXXijv
25
dydirrjv
ri)V
Kpidelcra
Be
Arrorov dvBpa aov ovBe aKeird^r) ; " ^AXi]do)>;, rrdrep, ev rroXXfj viip,(f)i] elrrev,
dydrrrjv,
f)V
rjadup-rjv
ravrij
cnjfiepov.
t?}?
rfj
vvKrl, Kal
airrj(Top,at
A to
Br]
ro e<;o7rrpov
alcr)(yvri<^
drr
eireiBi]
ro epyov
paKpav
direarrj
Kai
on
Kal
T?}?
OVK
eK7rX7]crcrop.at, eTreiBi]
eKTrXrj^l'i yxoi
ov rrapepbeive
t)
on
ev
IXaporrjn
Kal
%aprt irKdp')(w,
Kal
errecBi]
r)p,epa
3^
on
228
/xou,
iirethr}
erepov ydfiov
a6r]v
fieTu
5
Kal
on
\a^fveLa<;
eTretSij
dvBpl
\eyov-
dXrjOivo)
a7)<i
(7Tft>
crvvel^ev^dijv."
Kal
ert
irXeiova
tovtcov
T^?
vvfi(f>7j<;
aTroKplverai 6
6 Bid
i'v/j,<f)io<i
aoi,
Kvpie,
Kal ev
rjfuv
vpeflei<i
fiaKpdv
^corjv,
(f)dopd<;
fie
7roi;cra?,
Kal
(T'Trelpa<i
10 T/79
iv ifiol rrjv
rfjf;
voaov
dwaXkci^a'i ravTrapafievovar]^
/xoi
T^(?
hv^uirov
aloiva,
fioi
KoX hvcrdepaireuTov
vyeioAf
crcocfypova
Kal
19
TOP
Kal
eyKaTaSifievof
aavrov
Kal
irrrohei^a<;,
Kal
irdirra
rd Kar
ifie,
iv or?
et-fMi,
dnroKaXvylra'^ p.01
et?
crea>9,
15
to
Kpetrrup
Trapcuyar/ayv,
irpo^iKaipodv
d7raWd^a<;,
KaTa^i(o<Ta<;
Be fie
Kal
efirj'i
del
ovroiv
aeavrov KarevreXiaa'^ u9
iva
efie
rrj
Kal
rrj^;
(TfiiKp6T7)T0<;,
fiyaX(0(rvPT}
fii)
jrapa<m'](Ta<i
evu)ar]<;
aeavTMTi9
Ta
iBia
cnvXayyva
eTricr-ywv i^ ifiov
V7roBel^a<i fioi
^rjTrja-ai
'iva
efiavrov Kal
yvMvai,
fiai,
cra<^,
rffiifv,
irdXtv yevco-
0)9
^firjv
auTo^i Be iire^qTr)'
ov OVK
jjTrioTdfiTjv, avTo<: Be
Trpo^eXd/Sov
ov
1)
rfadofi-qVy
Kai
ifiol
j5
vvv ov
Bvvafiat
'
dfivrffiovelv
fiev,
tovtov,
Bet,
ov
dydTrrj
iv
^pa^ei
Kal
elireiv
to9
Xoya ov rvy^dvovra
Be
fie
7rpo<i
ovk alridrai
olBa' Bui
Be
yap
6
rrjv
av-
^AK0V(Ta<;
/ScwtXeiw?
t}9
i^fKpr)^
ravra,
ryjv
iadfjra aveXeyev,
rov
BieppTj^e,
Kal
rol'i
" E^eXOere
crvXXa^6vre<;
ra-^e(o<i,
rifv ttoXiv,
Kal
(fiepere
dvBpa rov
ravrrj
(f)apfiaK6v,
iroXei,
eyo)
yap el^
yayov avrov
35
lBiai<i
avru),
'iva
ev^frai
09
S*
TiiOM.t;.
2^0
alrj]l^rj-
ijiniv
av epyaaiav
8e
Bi^cofxi
avr(o.
A7r\66vT<;
irepirfKOov
rovvT<i
avrov,
kul
TrXevcra?
oirov yv
yap
tjv
'
ei<;
KaraXvaa*;,
uvicofjLevrjv, s
Kal
evpov
Ki
rijv
avXtjrpiav
Kkalovcav Ka\
eavrov.
rcov
iireibr]
ov TrapeXajSev avrijv
fied^
E^rjyTjcrafiivayv
vecorepcov,
i'^dprf
Be ainfi
ro rrpdypu ro yyov6<;
cttI
"
Nvv
ev-
avdiravatv, Kal
dvaardaa
drr^fxde irpo^
avlo
(Tvv
eo)?
ov Kar)']^T]aav
d8eX(f)cou avvrjdpoL-
^ovro Kel,
etu<
ore
rac^ rruXeai
t/)'?
'Ivhia^
Karj'j^Or],
on ev Kal
6
is
aTreXdome^i
Kareixiyqcrav
avrco.
rtj'i
Kal
ore
elcnfxOev
rov
uTTTJXOev 6
TovvBa^oKOt
pov rov
vo<;,
/3aaiXe(o<;,
ov fxer
avrov
'E^dpTj Be 6 /SacrtXeu?,
7rpo<i
EicreXdovroq ovv
20
avrov elirev avroi 6 /SacnXeix;, " Uoiav re^vrjV erriaraaaL ;" Aeyei avrco 6 uTroaroXo^;, " Ti]v reKroviKt)v Kal r>]v oiKooop,LK>']v."
olBa<;
ev
^vXoa
fiev
^Ev
^vXoi^
Kal
^vyov<;,
rpo^tXla^;,
crri'fXa^,
Kal
rrXola,
Kco7ra<;,
koI tcrrou9,
ev Be Xldoi^
vaoii^,
Kal
25
rrpairaypia ^acriXiKcL"
Kal
6 /SacrcXev-; elirev,
" OlkoBo/j.6i^
'O Be aTreKpldj], " Nal oIkoBo/jLO) Kal reXiyap r/XOov olKoBo/xtjaaL Kal reKTOvevaai." Kal TrapaXa^oiv avrov 6 ^acriXev^ i^rjXde rdv ttvXmv ri}<i rroXecoi, Kal yp^aro BiaXeyeaOac avrio ev rfj oBm rrepl rq^ OLKoBo/J,y}^ rov Trpairoypiov Kal rrepl rdv BefieXlayv rb
fWL TraXdriov."
'
aKco
Btd rovro
30
TTcbi
red(t)(TLV,
ecoi
ore rfxOov
eh rov
roirov eKelvov, ev
elirev,
rrjv oiKoBop,tjv
e/BovXero yeviaOac
yevecrOai."
rorro'^
Kal
6
"^flde /SovXo-
fiai
rrjv
oiKoBofirjv
Kal
dirocrroXo^,
"
Nal"
<b)]aiv,
ovro^
iiriry'jBeios
230
Testasienti.
vSara iroWa
"
'))v
Aeyei ovv
"
6 /SacrtXev-;,
"^'Ap^at ktI^eiv
6 Se
"
(f)>j,
Nvv
tm
;''
KUtpo) tovto)"
Kal
6 (3a-
Uore
ovv,'^ (ptjac,
"Svvr]
'O
Be
ecfiti,
Alov, Kai
fMdaa<i
rekicTKOi iv
tm
'B,av6tKa}"
'O 8e
e'cTrev,
" Hacra
oIkoSo/jLtj
6epov<; olKohofiGlrac
av 8e
;
iv TO)
')(eL[jbo)Vi
Kal 6 ciTToaToXo^ eiirev, " Ovtw^ 6(f)el\ei yeveaOac, Kal aXXw9 ovK e^ei." Kal 6 /BaatXeu^ ^'</"7' " -^^ roivvv tovto eBo10
^e
aoi,
Bi,aj(apa^6v
fj,oc,
ttco'?
yiveTai, to epyov,
eTretSr;
Bca
Kal
6 aTrocTToXo^
Xa^cbv KaXa/MOv
fierpcov
KaTa Bvatv
7rpo<i
tou?
dve/xou<;,
to Be dpTOTToteiov
7rpo9
T09,
iSobv
croL
fJuea-rjixlSplav
eirolrjcrev
eivat,,
TOV
etV
to dpKToov."
"
'O Be ^acriXevi
el,
elrre
tco aTrocrroXo),
Kal Trperrei
/3a(TiXeuacv e^virv^peTelaOai
dirTfXdev.
20
KaTa
Ta re
Be
Kaipov
tijv
direaTeXXev dpyvpta
t,(0}]v
Kal
Ta
eiriT^Beia,
TO)V.
da-TT)
TOL<;
Trpo?
Ta
'ycopla,
Kal
Te0Xi/j,ju,vot^,
XeyoiV,
25
" OlBev
/SacriXev^ jBacnXtKOiV
Tev^aaOai
d/xoi-
MeTa
rj
fxoi,
tl 7r7roi7jKa<i,
Tiva
aoL dirocTTelXo),
tlvo<;
XPV^V^" '^ ^^
d'rrocrToXo'; dTrocrTeXXec
fxovrj
Be
rj
aTeyr)
TrepiXeLTreTOL.
'O Be
ypd^a'i avT(p,
otc,
ei
'O Be diroaToXc^
Kvpie,
diBlco<i
7rpo<;
eiTrev,
7rpo<i
fxe,
" E-vxapiaTw
iva
crot,
KaTa irdvTa,
ev
crot,
otl
oXuyov,
7va
eycb
^ijcrco
Kai
TreirpaKd'^
iroXXou^;
eXevdepoi}ar)<^
Bi
f/xoO."
Kal
XII.
Acta Saxcti
Tiiom.e.
rov<i
ii3l
ovK eTravero
vov<i Xeycov,
ava'\\rv')(eLV
TeOXi/Mfie-
on
"
Tavra
koX
avro<i
6 Kvpio'i (i^Kovo^rjaev
rj/Jilv,
Kat av~
T09
(f)6u<;
Trapi'^ei
eKucnu)
r^iv Tpo(f)i]v
avro^
rcov
avecn<i
rwv
6p(^avoiv
oiKov6p,o<;
Kat
iraat
'
Tot9
'
TdXi/x/ji,voi<;
ylveraL
Kal
avdirava-t'^.
Ore
0tXoL'9
6 Kal
avTov
cop,d<;
irepX
rov Trpacrooplov,
ov
eKTcl^ev
IovBa<i
eXeyov 8e avToi,
on
ovT
aXXo
eTrolrjaev,
o)V iTrrjyyelXaTO
'yiopa^;,
dXXd
ire10
pLep')(eTaL
SiSoicri
Kal
eln
t'%ei,
Trdvra
T0i9
Kal ZthdaKei
6ebv
k'va,
Kal
vocrcvvTa^
Troiei
dXXa TroXXd
irapdho^a
Kal
vofii^o/nev
t)fieL<i,
on
/udyo<i
eanv
dXX! al
eua'TrXay')(ylaL vop-evac,
avrov Kal al
Be
iuai<;
tn
to
Kal rb
ti}9 is
wiarew^
avrov
arjfjiaivei,
on
8lKai6<;
ianv,
'
i)
drroaroXo'i
cryi/e^&)9
yap
elre
vrj-
Kal
ev-)(erai,
Kal
Kal
rb Torbv avrov
e'lre
vScop,
ev
Iptdnov,
iv
20
evSiq,
ev
')^6ifi(ovi,
Kal
ovStv
dXXd
Kal,
e^^et,
dXXoL<i BIScoctlv.'^
Tavra
uKOvaa'^ 6 ^aacri-jv
avrov
ri]v
oyjnv 'iTpo<ierpL-^,
Ke(f)aXi]V
&pav 7roXX7]v. Kal pier err epL-^aro rov ejxTTopov rbv dyaybvra avrov Kal rov arroaroXov, Kat elirev avro), "'EiKnau'i fioi, rb iraXunov ;" '0 8t ecprj, " Nal, eKnaa.
avrov KU'0)V
eVt
25
'O
Be /3aaLXev<i elirev,
avrb
r O
Be dTTOKpcOeh
/Stov
dXX
drav rov
rovrov
e^eX6r)<^,
avro.'^
'O Be
^aaiXevf;
rrdvv
opytaOeh eKeXevaev
dvaKpiva<;
p^dOy,
vrrb
Becrfibv
yeveaOai
69 (f)vXa- so
rivi
eBoOrj
rd rov
/xrjBev,
e/xov Kripvcrao/Mevo)
6e(p,
'
23
iXevdepcoOrjcrr], airo he
KO/xtarj.^
'O Be /3aai\eu^
''Hi Se eSo^eu
iaKeirrero, Troup
Bavdrw
avTco
irvpl
KaraKavcrac
6
vov^,
5
avrfi ttj
/cat
vvktI
FaS,
tov
/3acrtXea)9 d8e\(f>o<;,
KOVTO,
Koi rrjv
iTrlOeaiv,
i]V
o (3aai-
koI p,6TaTrefM\lrdfjivo<; tov Xeui eiraOev, i^api]9r) acjyoBpa ^aaiKea el-rrev avTM, " 'ASeX<f} ^(urtXev, tov oIkov fiou koi
TO,
T6Kva fxou
crupL/Sdcrdv
irapaTidrjiJbi aoi
croL
'
iycj
yap Bca
t)jv
eiDjpetav
/xtj
TVjv
10
eXvTn'jOtjv,
KaTo,
tP]<;
ovK
aBov."
'O oe ^acnXevi
eBo^ev tv
AC
6\'q<i
TO TTw?
avTov
OavaTcoao)
tovto Be
jrvpl
15
avTov
Kol
KaTaKavaac
efMiropov
?/
tKBapivTa,
ov jxovov Be
avTov,
dWa
TOV
tov
dyayovTa auTov."
Kai
&)<?
difjitkovv,
i^rfkOev
FdB
acjjoBpa
'
irdvv
yap ainov
'^xr)^^]V
kul irpoaeTa^ev
eh
/3aaiXi/crjV
KrjSevdPjvat
auTov.
Tovtcov Be yevop-e'vcov
20
oupavov
dvi'jyayov,
viroBeLKvvovTe^
avTw tou?
eVet to-
TTou? KOI
oiK)]crei<;,
"Eh
ttolop tottov
^ovXet
oltcqa-at ;"
"OTe
fjv
Be {f/yiaav
eh
TOV drroaroXov,
25 elire
eKTLcre
tm
FdB
tmv
olfCqcraL.
ttj
Oi Be
"
Ov
OLKoBop^rj.
'O
30
Be elirev,
"
Aid
tI ;"
Aeyovaiv
avTcp, "
Tovto to iraXdTiov
eicelvo<s
tm
dBe\<^(p
aovT
p,ot
'O
Be
eJ-rrev,
p,ov, avy)(Oip/)(TaTe
direXdelv
Trpo'i
tov dBe\(f)6v
p,ov,
I'va
dyopdaw
dBeX(f)o<i
irap
p.ov,
ov yap oiBev 6
p,oi
Kal TTiirpdcrKei
'^v-)(r]v
avTo."
Totc
oi
ayyeXoi
avTOV<i
rj
d(pfJKav
^''
T)]v
tov TdB
Kal
iv
tm
evBveiv
avTov
avTco Kal
'^v)^']
XII.
233
fioi
roU
Tov d8eX(f)6v
fjbou,
aurov alrijaiv
[iiav.
on
*
'O
dBeX(f)6'i
aov dvet^yjaevy
rip-)(ero
'O Se
TrXy'jdet
ecrrr]
/j,vo<;
TroXXro
Trpo'i
T7JP
Svvd-
XaXijaaL
uvtm.
EcTre
Be
6 dBeX(^o^ avrov,
j]rrjcre
"
OlBa
Tr]<;
Kal
7re7ri(r/Mai,
ere
ro
"jimlctv
(3acnXeia<i
aov,
dv virep
kfiov
ere,
paayelv
airovfiai
iva
7roLi]crr]<;
/moi.^^ lo
'O
Kal
rl eanv, o alTt<i
TTonqaai
pi)(eL<^"
')(Qval
'O Be
ecfyr],
''"OpKrp
/xe TrlcrTcdo-ov,
on
fiot ira-
Kal
jJboi,
Tore X^yei,
"To
irai,-,
rot<i
ovpavol'^
O
6
Be
o)i>
"
^pL^Ttavo^ ixuuo;,
croc o
rjyayk
d/j,rj-
efjLTTopo^
dyopdcra<i traph
Tov
Be
)(avi'-jyav-o^
Xkyst
Tov BovXov
&>>
Xeyco iKelvov
20
iTrlOeaiv
nva
Kal
irap dvecrvv-
avrov
^Tjaa
7]KS
TraOoiv,
icj)
bv Kdyoi
6
Xv7rT]9eii
el<;
direOavov
vvvT
Tore
/SanXevi
eTTLcrracriav
eXOoov
avno
Kal fieXXovrcov
alwvlwv
croi
dyaOoiv, Kal
Bvva/jbai,
ov
Kal
2.'>
ev)(op.aL
avro,
Kat
oiKijcrai,
av Be
dXrjdco^ el ^ov^rj,
\ei
Kal
Kal
ev9eo)<; 7refiyp^a<i
^i]yayev
GK rov
Be(TfM(iir7]piov
rov
'o
di^ dvOpcorro'^
"iva
ev^rj
'iva
virep
jjlol
ep.ov,
dcp/jarj
Kal
Kal
eKelvov, ov BidKovo<i
vTrdp-^ei^,
TraplBrj,
('? ere
Bierrpa^dfJbrjv,
Kal
d^tov
ixe
yevsadai
olKqropa
t>}?
ot/c/jcretos",
^'
30
234
rjairep
ovSev
Kri<Ta<;
fx6vo<;
KUfiav,
cruvpyovaT]<i
aoc t^9
rov 6eov
crov,
Kol
rw
deo)
roxnw,
Kal
6 aSeA,^09
avrov irpoaTreaoov
tovtov
tu> airo-
aToXw
0eov
eXeyev,
" Aeofxat
ci^lo^
aov,
aov, iva
yev(op,at
hcaKovia^;,
koi
VTTijpecria^;,
tmv
ocpdevTfov /xoc
\rj(fidi<;
avrovT
'O Be
dirocrToXo'! %rt/3a
'Itjctov,
" ^E^o/moXoyovfMal
croc,
Kvpie
on
a'TreKa\w^a<i
aov
TTjv
aXijdeiav iv T049
d\T]6ela<;,
avOpcoTrofi
tovtol<^
ical
av yap el av el 6 to,
6 iv
Trdvra
elBco<;,
rd
rol'i
ttoWoc^ dyvcoara
irXdvrjv
av
el, Kvpi.e,
dvdp(07rov<;
yap
dvOpcoTTOt
ae,
Bid
tt)v
ttjv
ovaav iv
avTOi<i
irapelBov
fievov fiov
av
Be ov
TrapelBe^i
avrov<;.
TOVTOV
Kadaplaa^ avTov<; tm
avTov<;
XetfMcoaL
7rr}yP]<i
(pvXa^ov Be
iv
toi<;
Kal
*
diro
tcov
Xvkcov,
(pepcov
ti)^
auTOV'i
aov aov
dp,/3poai(oBou'i
t/}?
TedoXcofxevrj'^,
/J->']Te
Xijyovaiji;
BsovTaL yap
aov Kal
25
Kal
BidKovoi
Biw^^di^vaL
fiiarjOfjvai,
r)/jLa)v
TOiv
i-)(9p(x)v
aov,
Kal
Bid ae vir
o)?
avTwv
Kal
av
virep
Tav-
Ta irdvTa
dX7]dd)<i
7ra6e<;,
'iva
r)/j,di
7repi7roL)']ar]
Kvpto^
wv Kai
iv
TTOijjiqv
dyad6<;.
Xv
e-)((oaLV
KoX eXiriBa
fiovov,
ti}^
aoiTi]pia<; avTcov,
ei<;
eKBe^^ovTai irapd
/xvaT/]pia,
aov
Kal
TO)V
iva /Se^aicodcbaLV
Ta ad
Kal Be-
^(OVTat
aow
-y^apia/jidTcov
Trj afj
Kal TeXea<popi']-
Udvv
cvv BiaTdevTe<i iv
tm diroaToXw
re /BaaiXev^
'
XII.
235
avrw,
firjo
PaS
e'lTrovro
i7rapKoOin-e<i
roh
Seofj.evoL<;,
ehenjOricrav he
avrov,
Kol rrjv
cr<f)pa'yiBa
Xeyoz'res"
uvtm,
kol irpo-
Ouficov rj/jLMV
ovTwv
t]ijZv
Tijv acfipaylBu
rjKovaafiev
T77>>
yap
ec^rj
crou Xeyovro^,
avTov
Trpo/SaraS^
'O Be
lo
aTToaToXo^
avrot<;, "
Kal
Kal Koivcoinjaac
ravTTjv
ovTO<;
yap
^Ii-jcrov^
Xpi(7T0<i,
v/u-a?
tti-
bv Kypvcra-o), Kal
et9
bv
arevetv iBlBa^a."
iva Bia
eXacou,
Kal iKeXeuae TrpocreveyKelv avrov'i eXaiov, tIjv cr(f)paytda. "RveyKav ovv to 15 Be^wwaL iXai'ov rov Kal Kal Xv^vovi dvfjyjrav iroXXou'i vv^ yap i]v.
direKaXv^Orj Be dvaaTa<; 6 d7r6cnoXo<; ia(f)pdyi,aV auroix; avTol^ 6 Kvpio<i Bia (l>o)vrj<; XeyoiV, " Eip7]VT] v/xlv, dBeX(f)oL"
01
Be
'
(jicovtj^;
fjbovov
rjKovaav avrov, rb
rjcrav
Be
el,Bo<;
avrov ovk
t?;? 20
elBov
ovBiTTo)
yap
Be^dfjuevoi
rb i7na(f)pdytcr/jia
a<^paylBo<;.
Aa/Scov
"
^EX6e rb ay tov
iXde
t)
BvvafjU'i
tj
reXeia
iX6e rb
'
-^dpicr/jia
1)
eXOe
25
fii^rrjp
rj
77
evaTrXay')(yo<i
eX6e,
eX6e
iX6e
rj
pbrjr-qp
r]
rbv oyBoov
voo'^,
'"'
oIkov yevqrai
evvola^i,
fjuera
eXde, 6 7rpe<;^vrepo<;
ev6vfi^cre(o^,
rwv
rb
rrevre p,eXa)v,
(j>povr]aeco^,
XoyicrfMov
Kotvcovrjcrov
rrvevjJba,
eA,^e
dyiov
Kal
KaOdpLcrov
a(f)pdyicrov
TTvev/xaro^.'^
via<;
ve(ppov^
avrwv Kal
rtjv
KapBiav, Kal
em-
abrov^
eh ovo/ia rrarpo<i Kal vlov Kal ctylov Kal cr^payiaOevrcov avrcov oi^Oq avTOi<; veadvrifxfxivrjv
XapurdBa
Karey^rov,
(o^
Kol
rov<; Xv)(^i'ov<;, C5
23t>
CODKX
rf)
Al'OCRYrilL'y
XoVI TESTAMLNTf.
ainoix;
Kat
i^e\6u)u
7rpb<i
avroi^ i'yevero. Ehre he 6 d7rocrToX.o? d(f>av't]'i TOV Kvptov, " A'^copyjTov I'lfilv, Kvpce, to <^co<; aov iaTi,
'
KUi
5
ou Bvvdp,e0a
o'v|rea)<j."
cfyepeLV
avTo
p.lt,ov
yap tan
t?}?
////ere-
pa<;
aa<i
dpTOV
Koivcovov'i avTov<;
KaTeaTi]ae
rP]^ ev^apicrTia<;
rov
Kvpiov.
TOV
10
acoTi]po<i.
Be
d7r6aTo\o<i
ovk
eiTaveTO
K'i]pvaao)V,
<yvvalKe<;, iralBe'i
Kal Kopac,
oi re Bov-
Kal
irapOevoi,
aKp-aloL Kai
tPj<;
yr/paXeoL,
oi re iXevdepot, dire-^^eaOe
ipyaala^
yiveTat
rfj'i
yaaTpo'i
iv
Ke^aXaioL<;
rraaa dvo/nia.
TTIjpOL
TOV
VOVV,
Kal
e/jLTToBiov
yiveTuc
tov
crcop-aTo^;
TroXiTeLa^;
el<i
el<;
aade-
veiav
fieTaTidovaa
oXov
acofxa).
/3dXXovaa oXov to
ala-)(yvriv
20
KaOlaTijai Tip
\^v)(i]v,
Toh toO
aoi)/jLaTo<i
^ovaa, Kat Bcapird^ovaa to, dXXoTpta, {Kal TavTtjv vTroy^riav e^ovcrav i) diroBlBovcra aXXoTpia TOi<; BeaTroTai^i). 'H Be epyaala
TTj'i
fiepl/j,va<;
e/ji^dXXei
Tyv
ovv
Kal
croi-
\^v)(l]v,
evBei]<i
avrcov yemjTai,
Kal
25
t6)v
OeaOfj),
Endv
dXvTTOo
uTraXXayrjTe
d(f)oj3oi,
tovtcov,
d<pp6vTLBe<i
Kal
Trjpo<},
" Mi)
i)
yap avpiov
/xe-
pip,vt']aeL
eavTi}^.
*
irpoeiprip.evov
3.0
^Epi^Xe-y^aTe
eh tov^
dirodi'iKa';,
eh
^ec,
Tcb
oi/re
'
avvdyec eh
Td<;
oiKOvoueZ
avrd
TTjv
AXXa irpo^Be^aade
eX7riBa<;
-)(eTe,
Kal
6v6/xaTi
avTov
avTO'i
ydp
ecTTiv
evl
35 KpLT7]<i
Kal
veKpoiV, Kal
avTO^ diToBlBwaLv
eKa-
XII.
:i37
ar(p
Trpo'i
rrj
to*? irpd^ei'i
ainov Koi
Oi yap
uttl-
(f)arei'a
vcrrepq,
ore
ov8e\<i
Xoyov
uTroXoyia^;,
k7]-
/xeXXcov
pvKe<i
Trap"
avrco Kpiveadai
et9
ox; fn)
uKovaa^;.
t)]<;
avrov
ra reaaapa KklfMara
kol
olKov/Jiein]<; ktj-
pvacrovcTL
ttj
eirar/yeKia, Kat
i\a(f)pbv,
Iva
^r;-
Koi
firj
aTroddvijre.
Tavra
6vt(o<;
KTi']aaa6e,
I'va
ravra
v/j.a<;
(f)v\a-
^aa9e, i^iXOere
Se^T]Tat
ri]i'
to
</)a)9
Trpo?-
uyaOov,
arj/xeiov
I'va
Trap
avrov
lo
eyKarad /)<T7]a6e
avrov
rte?
ral<;
Tavra
" Kaip6<;
elirovro's
diroXal^elv ro p^eo9."
vpt'ou?
ciel
'O
Bk elirev
ro heov
15
avro)
S(b/jivy
Kal
ev\o^/t]aa<;
avrov<;
eXaiov Kal
'}ui)(avov
Kal
d\a<;,
auT09
piaKi]
ro<;
8e
rrapifjiztve rf)
kv-
iwKfiaiveiv.
T/}?
Kec^aXff
avrov
Xeyoav,
fiera Tt)v
dvaara^ opOpov, kuI ev\oyr]aa!i rravra^, 20 Kal hiaKOviav aireXOe Kara rrjv dvaroXcKijv
Kal
eVet
Bel^co
6B0V
Bt
aikca Bvo,
iv
aol
rrjv
ifiijv
So^av
yap
d'irep-)(ri,
iroXkol
Kal
eXey^ei?
Be
Tfo,
ry-jv
^Avaard'^
l>5
drro
dBe\(f)0L<;
rol'i
pov
ifiov
Btarrpd^acrOat
Bei^Ooijxev
avrov,
d)9
aXX
rrdvrore
Bt
yevrjrat
avrol'i
aa<;
vfxlv
Kal ravra
eiTrovro'i
avrov
eTredrjKev oO
Ta9
')(elpa<;
rrj<i
77
dprov
avrr)
ev-)(apicrrla<i fzereBcoKev
avrol^
elrrcov,
ev)(apLcrria
et9
et<?
d/xoL^rjv, Kal
firj
Kpl/xay
Kal
" ^Afi^jv."
ottov
Kal
avrov 6
35
2o8
Kupt,o<;
fic-
Xiov,
Kol
oXvyov
eKKXiva^
Kal
elirev,
fxopcpov
Kelpbkvov,
" Kvpie,
tS&j
769
5
/xe
iXOelv
ivddhe,
'Iva
Tevecrdw
toiwv to
Oekrjfid aov,
^ovXet.
Kai, rjp^aTO
Kal BiaTTora
irdvrwv kol
{Trarijp
Se ov
ciWa Kal
77
rcov
e^e\-
dovaoiv
10
'
roiv
yap
Ka\
hLKa(Tri]<i
iXde iv
copa ravTrj, iv
iTTLKaXovfiai, Kal
KaraKeifievov
.''
Kal
TO
Kal
15
arpa(f)el<i
eiire 7rpo9
dpy(t}<;
TTpajfia ovK
dXX^ 6
ev
i'^Opo'i iv)]pyrjae,
Kareipydaaro
ore ovk
rovro,
avroj
'
irpoa/SaXf],
evyjpyrjae
Kat
Bt
Spare,
e')(prjcraro
dXXo
elZo^,
ovhe
dXXov
<f)coXeov
ovpdv Kararivdacrwv
20
7rpo9 rov diroaroXov elrrev, " ^Epco ep-irpoadev aov, hid iroiav
alriav eOavdrwaa avrov, eTreiBr) eh rovro irapeyevov iXey^ac rd epya pbov^ Kal (f)T]aiv 6 diroaroXo'^, " Nal elrre.'^ Kal 6 BpuKcov, " Twi] rh iartv iv rut "^copio) rovru) copala acpo-
Spa' Kal
25 T'}9,
Biep')(^o/xvr]<i
avr7J<; rrore
aV'
Kal
dKoXov6rjaa<;
avrrjv
iTreri'^povv
Kal
evpov rov
veaviav
avrfi, Kal
rovrov
Kara^iXovvra
aov
avrip',
09
Kal eKoivdivrjaev
dXXd ala)(pd
Bieirpd^aro /xer
avrTj'i
KUfMol fxev
evKoXov
r)v eirl
eK(f)dvat
avrd
olBa
ri]V (f)vaiv
Trpd^at
Be
ravra
dXX^
p-r)
/SovXijdeh
rwaa
Tirv|ra9
avrov,
e7rirr)p^aa<?
avrov eairepaf;
KvptaKi]
rat,ev
35
'O
avrov Xeycov,
virdp'xei'i ;"
iToia<;
y^povi
Kat
ecTrev
avrco,
" ^Eyo)
eprrvarL-
XII.
239
elfxt
Kri<;
(j>vae(o<;
yevvrjfjui
Tov<i ar(ora<;
vi6<;
ifit
eKelvov tov
errL
dpovov
dirco-
Xet'a?
KaOe^ofjiivov,
tov
to,
vei^ofMevoov
v/69
et/it
a^alpav ^(ovvvovro^
'/2/ce-
>
avov
6vto<;,
ov
rj
ovpd
eyco elfic
l<;eX6d)v
iv
tm TrapaSelaM
Kdh',
I'va
Kai
/xeTo,
Eva<i \a\i')aa<i,
avrf)
TOV
IlSlov
kol
hi
ep-ov
aKavdai
kui Tpi/3o\oi
i(f)vrj<Tav
pi-\lra<i,
kv
Trj
<yfj
Kal iv
iva
Tai<i
tmv
yvi>aiKOJV avTov<;
KaTa-
B)']aa(;,
yrjyevei'i TratSe?
Xripbd
fMOV iv avT0i<i
hiairpd^wp^ai
Xva
to,
6 t)]V KupSiav
(f>ovevarj,
ip,i
i5
^apaoi
<JK\ripvva^,
eiroi-
r]aav
irvpoocra'i,
e^dylra<; ev ttj
y^evhrjyopia tov
yjfevdov^ eirl
JJiXdTOV
e^dylra<;,
'
tovto
20
yap
(70V
e'/xot
eTrpeirev
eyd) elp.i 6
tov ^lovSav
Kal e^a-
XpiaTov
TrapaSoy
aKOvrd
yeadai,
^SiKrjae,
Kal tou?
ihiov<;
e^
e^eXe^aTo
avyyeviq^
eifii
uvaToXrj<; ep-
25
c5
7roii]crai, oirep
avTo^ ^ovXeTai
Kal
TOV
(f)aivr]v
TavTa
avTOV
elirovTO^;
tov
hpdK0VT0<i
6
eKelvov,
7rdvT0<i
ttjv
6)(Xov
KaTaKovovTO<i
et?
;i|ro9
e7rdpa<;
diroaToXo^i
Xoiirov,
ecpOacre
elirev,
dvai8e<r- 30
veKpovfievo^
ydp aov
Irj-
TO TeX.0?
hid TOiV
T>}9
(TO)v
diT(oXela<i,
Kal
firj
VTrrjKOcov
/u,e';^pt
arov iKelvov
tov
v/xd<i
7roiovvTO<; hid
T0U9
Ihlovi
dvOpdnrovi,
tov
lov
aov,
bv
e^aXeq
ei<; ^^
210
Tov
kul
aveXKixraf;
Xa^fj'i
rjfj.wv
e^
avTov.^^
SpciKOiv
elirev,
rov
T\ov<i
Ka6w<^
av
e'</>r;9
o
5
etf
TOVTOv KaT/3aXov,
e/i,09
kul
Ken
yap
piyfre rf)
avrov
i'jSrj
yein'jaerat."
rijv
Eiire ce
Kal
7rpo<;eX6(ov 6
hpaKwv
'^(poia
eiredrjKe
to aro/xa eVi
rijv
ti)v %oX/)i'
t^ avrov,
Kal Kara
<^vpd
rrrdaav
repo<i
ovcra,
tXevKaivero,
Se
"Ore Be
veco-
rijv ')(^oXi]v
dva7n]hi'](Ta<i
eh eavrov dveairaaev
earrj,
6 BpuKcov, 6
rov<; 7r6Ba<i
Kal Bpa/xcbv
7rp6<;
rov
uTToaroXov eireaev.
\:'
'O Be BpuKwv
6
ib<i
(f)vai]$ei<;
?/
\aK)]ae Kat
ev Be roy
direOave,
roTTcp,
Kal
6
e^e')(ydri
lo'i
avrov Kal
%oX?;
ov
avrov
e^e')(y6v,,
Adhere
BpdKcov
pcoaare
20
rov
roTTov,
o\'kov<;
Iv
to
Kal
Oere
OefieXlov^,
Kal
oiKoBofiycrare
ol'Krjcn^
O
ae,
""H/xaprov
eh
dXXa
to?
Beofxai
aov
'
dv6p(07ro<;
yap
Boo
v'lr'
/jiop(f)d'i
e-)(wv,
Kal
oirov
av
deXr}<;,
'
eKei
evpicTKr)^
KoX
ovBevo^
d)<;
eire'^rj,
eyco opoi
eOeacrdfirjv
yap rov
avBpa
eKelvov,
7r(ipecrri]Kd croi,
IIoXBid.
Xa
t'^6)
aov reXeaai,
t,)]aac,
30
fxiadov
ev
X/]-^!)
Kal
eaovrat
uvaTravaet
Kal
(f)0)rl
aloiviw,
&)<>
reKva
yoiv,
Oeov
av ovv
^cooTroi'rjaov,
cfyrjal irepl
avrov yevov.
tt/dov
KaXco9 ovv
Kal
irdXiv
KaXo)<;
avrov uireXevarj,
avrov
dTToXenrofxevov aov.
oveiBia/xov
Kal
eTritpavac
ydp
fxoi
diro
rf/s^
(ppovrl-
xir.
241
3o9
T?}? WKTpivrj<;,
Tov Trapo^vvaiTOfi
TOP rd ivavria
vvicTo<i avyyei'Tj,
fie
/ie
ravra TrpaTTeiv
tov dvayKa^ovrd
evpov
8e
e^afxaprdveiv
rai<;
av*
Tov irpd^ecnv,
(Tvyyevrj
eKelvov
rov ^eyyoeihrj,
ovra pov
da py
yvcoatv,
d BiaTrpdT-
koX ev
Tol<i
evpov he eKello
vov,
01)
Ta epya
<p(i)<;
ecrri
KaXvppa
ei9
irpoij-
evpov Be tov
to \a-
pe tovtcov, tov
Kal Taf
t>;?
avyyevP)
ovTa
eavTOv ktIctiv
(fxarl^ei,
77X77709
OepaTrevwv
KaTa<TTpe<f)i.
<t6v
^AWd
pe TTuXtv
6edcraa6ai, Kal
iva Kal
Kpv(f>6v
pot yevopevov,
(f:Q)V)]^
auTov dKovaco,
T779
(fiv-
o\.k
eaTi yap
X09
7r/309
TOVTov tov opydvov tov aoipaTiKov." 'O Be uTroaTOavTov ehrev, " Edv tovtoov ttjv yvcoaiv, mv iBe^o),
yvu}<i, TL<i
6 Taxrra Biairpayevrjarj
eKelvov,
.5
ov vvv Bid
Kal
6yp~r]
aov
dyd7n]<i
eat}
7rc^r]Tel<i
ttjv
6eav,
avTw
eh tov
69
ttjv ')(cipdv
avTov
ear],
*Av
X09,
aoi,
pel<;,
Be paOvp^oTepov
BiaTe6T]<i
(TTpacf)r)<;
to koX-
^o
Kal TO (jiaiBpov
Kai
BiaXddrj<i,
t^^9
ravTri<i aTeplaKrj,
aXXa
'iXer/e^
3,
Kal
T?79
p,eXXovar}<;,
diroXtoXeKevat
Kal
ov eXeye'; evprj-
242
Kevai.
Kal
ravra
elTTovro^;
rov uTToaToXov
rjp-)(ero
et?
tiji'
%et/3a CKelvov
\iyo)V
avTU), "
kcrrlv otto
twv
ttoWmv, mv
s
Oeb^ e^ec
jxevcov
evayyeXi^erai
i^pZv
rj/uv,
dWa
jMeitpva
Xerac
e<^
baov
he kv aciyfiarl
ecrfxev,
Xe^ai Kal
eKcfydvat,
/xiXXec ral<i
iqfj,LU
-v|ry^ai9
rjfMcai'
Eav
Kal
10 Tft)
eiTTOJfiev,
on
^co?
irape^^et,
e)(o/j,ev
avro
avrov
eVetS?) elprjraL,
tmv
ol
ovpavojv
'
el
Be Kal
dp.7re)(^6vr)v
ea6?iT0<i
el'rrcop.ev,
rjv
rpu(f)covT<i
ev ra
^ia) tqvtq)
dfjL(f)cevvvvTac,
otKoc<i
e'iprjrai,
on
ol
el
rd fiaXaKa
15
<f)opovvTe<i ev rot?
twv
/BacrcXecov elalv
Be
Kal
BeiTTva
eiXi'](f)a/u,ev
TTpoae^eiv uTr
Kal rai
'
avT(ov,
firj
jBaprjOrjvaL ev
KpanrdXr} Kal
p-edr)
etpt]
jjLepLfxvai^
y8icoT</cat<,
Ka6d>^ Kal ev
tw evayyeXiw
rj
Mi]
Tco
Trj<i
rl TrlrjTe
/j,7]8e
acopan
Tpo(f)i]<i,
vp.(bv,
rl evBvarjade,
on
rj
'>\rv)(rj
irXelov
20
ean
TTjii
edv Be Kal
Kal rav-
avdiravaiv
ttjv
irpoaKatpov ravnjv
eiTTcofiev, Kpl(ri<;
copiarai.
^AXXd
deoxj
Kal
dyyeXoiV,
dp,/3pocnd}8ov<;
p,i]
Tpo(f>7]<;,
irepl
oiv
evBvp,dT(ov
25
irapap,evovra3v
Kal
ov<;
iraXaiovp,evQ}V,
irepl
6^6aXp,u's
dvOpdoiTOiv
ovK
elBev,
ovBe
ijKovarev,
ovBe
eirl
KapBlav
toi<;
dpaprcoXcbv
dve^tj,
6eo^
rjToi'paae
'iva
dyaircocriv avrov.
t,i](rT]^,
K(d
OvBe
ireirolOrjaiv,
Ifva
Kal ov
p.r]
diro6dvT]<;.
TreiOerai,
avra>
irpo<ieveyKr}<i,
ovBk
avrov,
so OvcTLOiV
Xva
avrw
6var]<;.
^AXX
Xva
dirtBe irpo'i
Kal ov irapa^Xe-yjrei'i
Xo<;
/;
yap rovrov
evirpeireia Kal ro
koXdXX'
KazeiriOvfxiov
ere
iroi/]aet,
avrov
dyairi'iar)^
Kat ravra
35
elir6vro<;
rov diroaroXov
oyXo? irpo^eriOero.
avrov<;
XII.
243
t6'itov<;
'O he aTr6ard\o<i
ro
crvveSpcov
""Av8pe<; oi
deX.ovre'i et?
iXd6vTe<;
et?
Tov
OTt,
Xd^ere koI
iBere,
5
eav
/xrj
v'\^u>dr]re,
ifie
pie
ovra
ovv
epe
tov
vpuiv
op^oiov
ovTa ov
'yrj<^,
SvvaaOe
ISecv,
idv
vyjret
cKeivov tov iv
ScaTplSovTa,
ISetv,
Kal
el
p,r]
TrpoTepov
eavTov<;
t^? 7rpoTepa<i
koL tmv
lo
Tro\LTe[a<;
dv(o<f>e\a)V,
eTTtdvpiMV
7rapevo')(Xovacov,
t^9
e/c
t?5<?
<yrj<;
Kal
tmv
evhvpdTwv
Kal
twv
(^OeLpopbevoov,
yrjpoJVTO'i
06
d(pavL^opevov,
eTi
he
'^
oXov, iv
Kol iraXaiovpevov
(pvaiv
K6vi<i ylveTai,
ttjv
eavTov
TavTa
el<i
<ydp
^AWd
ov
fMoXXov
TOV
vpuv,
dvOpcoTTOv
Xva
97
^Irjcxovv
XpicrTov,
ecrTai,
K7}pvaarop,ev
avTov
Kal
20
iv avT(p TYjv
BocTTopof;
vpbd<i
Ti]<;
tforjv e-)(r)Te
'yevrjTai,
eh
iv
aldtvwv
tjj
rfpuv
TavTij
\(jopa,
Kal dnraWd^r)
cl<i
7r\dvr]<;,
tuvttjv ttjv
Oopv^diBrj
iv
ddXaaaav.
Tjj
irriyr}
jBpvovaa
TavTJ}
iv
xdipa
Sfv/raXea,
Kal arjKos
TrXr]pr)<; /3p(o- 25
aeo)<;
too
tmv
irecvdiVTcov
tottm,
koI
avdiravci'^
Tal<i
'\jrv)(ah
TrXrjdo^;
vpcov,
laTpo<;
Be
Kal tcov
crcopdTwv"
ToTe
to
tcov
avva')(devTOiv
ukovovtcov
""AvOpcoire
ToXiicopev
tov
ov
av
KrjpvTiapuev, so
ecrrt
ov
Xeyeiv,
otc
avTov
OTL TO,
fjbT)
epya
-qpoiv,
dpeaKOVTa avTU>
rjpd<;,
el
Be
(XTrXay^vl^eTaL
icf)
r)p,a<i,
Kal
eXeel
^ei9,
T<;,
Kal pveTat,
Kal
iXevOepol
Kal
ov^
viroXoyl^eTai
rjpuv,
ovBe
s*
244
VTTOfivrjaiv
tmv
irpoTepojv
rjfiwv
ajxapTrjfjbdrayv,
fyLvo/xeda
auTov
depdirovre^:,
koX
to
OeXrjiia
avTov
et?
reXo^ a^op.evr 'O he a7r6aTo\o<i uTreKpivaro avrol^ Xiyoyv, " Ov /caTa-v|r7/0t^eTat v/j,lv ra<; afiapria<i, a? ev TrXdvr) 6me<i
5
BieTTpd^aade,
dWd
Trapa^eirei
v/j,(ov
ra irapamdiiiara, a
rov
Travro'i
ireiroirfKore^;.''
Elarfkde he eh
6'^ov
*
aKoXov6ovvTO<; avTa>
iaKeTrrero Be direXdelv
7rpo<;
tov^ yovet'i
hpuKovro^i
Tov
10
vecorepov,
Vvvrj he
TL<i
^
irdw
6 eXOuiv
fjLOVOv
15
aoiT-qp
eh tjjv ^Ivhiav, kul hovXe rov dyiov eiceivov Kai dyaOov 6eov hid aov yap ovto<; KrjpvcraeraL, o Twv ylriry^oiv tmv 7rpo<i avTov ep-)(^o/jLevcov, Kal htd aov
laTpeverai rd (jdtjxaTa
Kal
(TV
el
tcov
inro
avTov
iirc-
a-Tpe(p6vT(ov
KeXevaov
to,
fie
d')(6?}vat.
fiot,
d^yi'jaopuiL
83
avfi/ddvra
oi
Ov
fj,iKp(o<;
TOV ivavTLOv
^]hr)
')Q)6vov irevTaerov'i
6ev
25
'Repiel)(e,
Tivb<;
Kal
ovhev6<i
fiepifxvav eTroiovfirjv
oifhe
yap dXXov
7]/jiepcov
(f>povTiha e2)(^ov"
ETV)(e he ev
fiia
/jloi
TO)v
0)9
XovTpov d7n]VTr]ae
oiv
i)
he
TOVTOV
Kal
diroKpiaifi
ehoKet fioi
fxov,
elvai
dfivhpd Kal
dvTiKpv
^Eyco re Kal
dXXr]Xoi<;,
av
(U9
V
aa
firj
fica dyuTrr]
eao/xeda,
Kal
Koivoiv/jaofjiev
Kdy(o
aTreKpLvdfirjv avTcaXeyov-
Tu>
yrjfjbai,
TrapaiTovfievr] tov
fioi
diXovTC
KoivcovfjaaL
7r&)9
3}
e/xavTrjV
Kal
eiTTOvaa Tavra
hirjXdov dir
avTOV'
XII.
24<5
alSeadel<i Trapprjcria
fioi
8te-
'H
fiou
Be etvre /moc
he
aoL.
o/ru^;;
Tevofjbkvrj^
(etv)
fxov
OLKia
koI Benrvrjadar)^
fxoL,
77
Koi fjuaXiara
e)(ov5
OTL Bual
fj,op(f>al<;
aa
fxoi
vTTvcoaa.
iv
rfj
Kal pmrapa
Kal
iXdcov ev
fillet
vvktI
eKelvrj
eKoivcovrjae
avrov.
r)/j,epa<;
ovcrrji;,
e<f>vyov dir
avrov
'
ev Be r^ avv^dei
avrov
opd^
vvKrl
fxe,
ep-)(oixevo<t
irape-^pdro
/jLol.
Kal
vvv,
o)?
10
avrov
eyco
ei^o)(Xov/xevr],
Kal ovk
aTrecrrT)
dir
efwv.
AW
olBa
Kal
TreTrecafjLac,
on
Kal
aoL,
Balfiove<;
Kal
irvev/xara Kai
dXdcrrope^
rP]^
vrrordaaovrai
'
^^X^^ ^^^
^^^^^ ^^^
/xot,
virep
ifiov
rov Bi,evo)(\,ovvrd
1^
dp-^aioyovov
jjlov
(bvaiv,
Kal
Be^coi-iac
rb
^dpicr/ia
TO T0t9 avyyeveval fiov BeBcoprjfievov." Elrre Be 6 drroaro\o9, "*/2 7rovT]pla dKarda)(^ero<; ! w dvaiBeia rov e-)(6pov ! w
o ^dxTKavo'^ 6 p^riBeirore
VTTordacrcov
T)
ripe/jbcov
!
0}
ai
6 7ro\v/j,op(l>o=;
cu^
av ^ovXr>dr, ^alverai
ov Bvvarai
'
2o
&>
drro
rov
rwv aXXorpicov
!
o)
diro
dvaiBeia
o)
r7]<i
!
ep7rovaTj<i,
0)9
6<f)t<;,
25
"
Kal ravra
elrrov-
Bva/j,ev7]<;
earT) efxirpoaOev
yvvai,Kb<i
elire
avrov
rov
fxr}Bevb<i
avrbv,
(pcov^
el
fiy)
Tr}9
Kal
drroaroXov
aKOvovroiv,
Tt r]pZv
Kal
" Tt
/jbeyia-rr)
)(pr]crd/jt.evo<;
Trdvrcov
; 30
rfplv
Kai,
aot,
Irjaov
;
Xpiarov
re
rjfjbtv
rjfj.d'i
Kal aol,
diroXe-
(TVjjL^ovXe
Bed ri ^ovXec
;
fMrjBeTrw evear6)ro<i
rivo<i
rjucov
rrjV
i^ovcruiv
"Ea)<i
yap
rrj<i
iXTrlBa
xal
Kaipbv
TreptXenro/jievov.
Ti
246
crol
;
Codex Apocrypuus
INovi
TOi<i
Testamenti.
aoi<;,
Sv
^i<;
^^ovaiav
evsKa
iv
koI
rj/jLl<;
iv
Tol^
X.PV'
qfierepot<i.
Tlvo<;
7]fxcbv
aWov<;
StSacr/ccut' fMt]
'^^pijaaaOat
Beet,
&)?
rvpavvlci
3 roi<i
Tivo<;
pLTj
ovv
eveKa
;
L8ioL<i
i7rapKoufievo<;
e^ofMOiovcrat, t&>
Jjp.d<i
EoiKa<i yap
i^ avTOv
diroKvrjOel^i.
^Evo/xiaa/xev
ttuvv,
vtto-
tyyov
T}fjLd<i
TTOiijaai,
w? kul
tov<; Xonrou'i
6 Be arpa(f)e\<; (j')(ev
inro^eipiov^.
T7J
fxop(f)f)
Ou yap
jjBei/xev
ainov
rjircnr^Ge Be
rrj
10 rip.d<i
irevia
av-
Tov,
Kal
TT)
evBeia.
fiicafiev
elBore^,
ort
auTO?
eaTLV 6
dvdp(i}7rov<i.
(o
"EBcoKe Be rjpXv
e^ovaiav ev toU
15
7j/j,6Tepoi<;,
Kal ev
ea/xev ')(p6vw,
'
ra
rj/xe-
Tepa
\et
rjiid<s
fiT]
idcrat,
dW'
Beov
ev auTois' dvacrrpec^eaOav
av
Be /3ou-
virep
to
Kal
to
BeBofievov
crot
KTt](TaaOai
6
Balfioiv
Kal
KaraTrovrjaac."
" ^A(f)d]fiL
ere
Kal ravra
ttjv
'
eiTTcov
eKXaie
Xeycov,
KaWLarrjv
ev
TToWov
20
evpcov dveTravOrjv
KaraXifiTrdvo) ae ti]v
fj
dya7rT]Ti]v
TTon'jao},
Kal
^ejSaiav fiov
olBa,
1]
dBe\(p7}V,
TjvBoKijcra.
Tl
ovK
fivvT).
Tiva
rC
hriKaXea-ofiai,
OlBa,
i)
(f>>']P'Tl
TTOujcro),
direXevcrofiai
Tiva<;
tottov;,
evBa ae
25
rrjv
ifxr]V
Kal
eirdpa's
ainov
Meve
ev elpi)vr] ro KaTa<f)vyLov
Be,
Xa^ovaa
ae
elf
TOV
jxeii^ovd
fiov
eyco
Kal
^TjTi'jO-o}
'
(TOV
ofioiav,
Kal
edv
p-l]
evpco,
rrrdXiv eirl
7naTp(f>(0
oiroia
Kal
rj<i
irpo
fiev
eTTiXijar],
rai,
Kai
ravTa ehrwv 6
viadeh
JJ5
'fl<i
Be fiovov d(pa-
direaTT),
irvp
Kal KOTrvo^i
eKTrXrjKToi
a>(}>dr]
eKel,
Kat irdvret
'iBcov
ol
CKclae
7rap6vTe<;
yeyovaaiv.
Be
XII.
^47
aWorpiov
ev
edet-
^ev
Saifioov
eKelvo^;,
dWa
yap to
ti]v
(^vaiv
avrov,
y Kat
KaraKavO/jaeraL
6
Kal
Kal
ijp^aro Xeyeiv,
7]fMLV
aire-
'
au
/xe
el
CKcfxiva'i
i]/jLiv
fivar/jpia Trd^iroWa, o
jjlov
d(f)op>')aa<;
Kar
ihiav
iic
twv eralpcop
ttuvtcov,
Kai
elirelu
i'Kpe,
avra ov
avOpwire
'jr(f)ovevfiev,
10
T0a/jL/j,ev,
'Irjcov
dee
veKpov<;
^(ooTTOLcbv,
Kai
Touf
voaovvTa<;
Ii]<tov
hriSufj,vo<;,
(oairep
Kal
aco^cov
w?
uvvhe)]<i
6 rov<;
o
i,-)(6va'^
drjpevcov
TrXtjafMovfj
fxevo<;
eh rb apiarov
KadicTTOiv ev
Kai
el<i
to helirvov,
7ravTa<;
ev
fj-iKpu)
aprco
'I-qaov
co^
"
eiravairavoavupa)7ro<i,
KapLUTOv
Kai
is
eirl
Tot'i
<j>0)V7]
KVfiaaL TrepnraTOJV (09 ^eo'? dvaTeikacra inro TOiV aifKari^wv tmv TeKeiwv, ttuvtcov
7)
Irjcrov
v^icrTe,
a(OT7]p,
Be^ia tov
(f)vaei,
(f>(OT0<;,
7)
ev
T7]
IBld
el'i
(}>ucnv
a-vvaupoi20
^ouaa
eva tottov
TToXKoiv
dBe\(f)(hv dee
eo)^
6eov
v^^iaTov, 6 dvOpcoiro^,
p,7]
KaTa<ppovovp,evo<;
TTwv, ev
rfi
dpTt
Irjaov XpicTTe, 6
irapapXeTrdat,
oU ae
eiZLKaXovp^eda
^wj]
6 yevop-evo^
Trpo^aaa
dv6p(07rivr]
6 Be
cpvXaKL^ooecrp.ol<; 25
fievo^
ev
Beap(oT7]pi(p,
6vTa<i' 6
Ka\ovp,evo^
Tr\dvq=;
irXuvo^;,
Kal tov^
IBlov<;
\vTpoup,evo<;
diro
Ti]<;
tmv
iaTcoTcov,
Kai oeo-
fievcov crov
BeovTat jap
af]v
tmv
^0/7''o
Oeiav, to KaTacpir/Lov
1/77.
Toi)^
aov KaTe^ovTe^ ev ttj crfi p.eya\ocrvTd<i aKpodaeif; avTOiV vTre)(ovcnv dKovaai irap rip,o}V ^ExOeroi aov rj \a\ovp,evov<i avroU. \6'yov<; tov<;
Kal crKTjvcoadrw ev avTol<;,
oTTco^i
elprjin},
KadapiaOcbcnv arro
^^
TOW rrpoTepwv auTOJV rrpd^eoiv, Kal dTToBvcrovrai tov ira\aiov dvdpcoTTov avv TaU Trpd^ecnv avrov, Kal evBvaovrat
248
Kal
"^EcrTac
vfid<;
r)
')(apL<;
tov Kvpiov
enrov,
i)fioiV
aloiva<;r
5
Kal avTol
^
" 'A/xjjv."
auTOv
ii->^[(ttov,
So?
/u.ot
ttjv a<j)pa
eVeti'o*?."
inroaTpe-yjrrj
et?
e'/ie
TrdXiv 6 e;)^^po9
Tore
CTT
eTTOirjcrev
auTt-jv
avTp
Ty]v
IIoWol
Se Kal dXKot
avTrj^.
'EKeXevcre Se 6 dirocrToXo^
Tpdiret^av
'
tm
TrapaOelvaL
TrapeOrjKav Be
(tv/jl-
o evpov eKel.
Kal
uTrXcoaa^;
cnvBova
eV aura
rjfjid'i
Tredr]KV
eiTrev,
13
dpTov
Tf]<;
iiXoyla<i.
Kal
T>)9 V)(api<rTLa<i
aifiaT0<; KOivoovPjcraL
e7rt/f\/;cre&js'
ISov KaTaToX/XM/jLev
T)}>?
vy^apiaTla<; Kal
vrjcrov ij/mIv^
Kal
?}
r]p^aTO Xiyetv
^EX6e
to.
cnrXdyyya
/;
tcl
TeXeia,
20
iXOe
KOLvcovla
eTriarafiivrj
Ta
fjLvaTj'jpca
tov einXeKTov,
eXOe
))
KOLvcovovaa ev
t)
irdai
dirot)
T0i<;
eXOe
rf(rv)(^la
t)
to,
y lepd ireptaTepd,
25
rj
?';
eXde
d7r6Kpv<po<i
fxy'jTrip,
eXde
/;
(f)avepd
ev
Tal<;
TOL<i
irpd^eaiv
crvvr}/j,/jbe-
avTt)'i,
voi'i
avTJj
rj/jbiv
ev TauTr/
tj]
ev-^a-
piCTTla,
fl
r)V
tu>
ovo/jbaTi
aov, Kal
elirdyv
ttj
dydirr),
Bie-
Kal
TauTa
M)
Kal
ei9
TTpwTOV
t/}
yvvaiKi eBwKev
elircov,
""Earac aoi
TOVTO
dcpecriv d/jLapTuov,
fxdTcov."
Ty)v
J.-,
Kal
Ti9
/xeT
toU
a(f)paylBa
Be.
Be^ap.evoL'^
^Hv
vedviaK0<;
Bia'rrpa^dfjLvo<;
irpdypu
dQepnTov,
'
XII.
249
rov
irpo'^ekdoov
he
iSi'ft)
tm
o)?
cnroaroXo)
v)(apt(rTUi'i
aprov
TO/
arofiuTL, al he
yu.?)
hvo
ert
-^elpet;
abrov Trapa'jra
e^rjpavdrjaav,
IBio)
hvvaadat
7rpo^ar/{.yeh'
avrwi
to.
aro/iari.
Oi Se
7rap6vT<; ISovre^;
avrov avipp/eCkav
to,
5
elire,
Ae^ov
fioi,
TeKVov, koX
rj
fir)
alSecrdfj^
oihe rj\de<;
Tovro
jap TO
Sea
TTto-Teo)?
Kol
ae Be
aTre^i'jpave,
Se
lo
eX.ey^Oel'i
vtto
t?)'?
V)(^a pi aria's
Trpo^erreae
roU
iroal
rov drroaroKov,
poi,
"
KaKov
Trpayfia
ireirpaKrai
ivo/xi^oi^
rt
KaXov
Be
BcairpdrreaOaL.
AKOvaas
>5
on
rrapd aov
fillet,
aw
&>
rol<i
dWoa
Kal
'
eXeye'i Be
'
K0Lvu)vi]ar)
piapa
fidXiara
Kfj-jo
iv poi^eia, ovro<;
rw
6ea>,
pvaaw.
^rrecdov,
iva
avvoiK6<i
rjv
fiot
yevriaerai ev
reia
Kadapa,
av
avro<; BiBdaKei^;
rj
e/BovXero.
Mr)
^i(j)o<i
idavdrcoaa avrrjv
'
ov yap r)Bvvdfir)v ^eireiv avrr)V fier dXXov fiof)(^6vofievr)v. Tavra dKovaa<i 6 d7r6aroXo<i elrrev, "'12 fiavtcoB'r)<; fii^i<i, 7r&>?
ei9
25
dvaLa^vvria<i
iviKTjaa^
!
')(wpel<i
ct>
eTndvfiia
!
uKarda'^^^ero's,
vreos"
rovrov
ravra
"
rroii)aac
to
hpyov 6<^ews,
rrco'i
ev
^EKeXevae
XeKdvj).
St
6 diroaroXo's
vBwp avru>
rtov ijMvrwv,
so
ev
Tov
Be vBaro<;
rrpo^ieve'^f^devro'i
" ^EXOerw
Kal drroaraXevra
7ri]yy,
r)
r)filv
r)
diro
dvarravae(o<i drroardXeiaa
7)
r)fiiv
Bvvap.i'i
rrj^i
acorrj-
Bvvdpewi
vBaai
rd rravra
eXOe Kal
3>
VLKOiar)'^
Kal
viroraaaovar)^
rev
IBi'w
I'va
6eXr)fjLarL,
<7Krjvo)aov ev roc<^
rovrot<;,
3;^
250
TTvevfiaros
avr ot<i
aov
avrov
t\Ico6o).
veoiTepw, ""AireXOe,
T0fc9."
vi-<lrut
vZaat tov-
K.al
I'Lyp-afxevov
KareaTudrjaav.
Kal
elirev
avTw
5
eh
toi'
TTOiiiaai ;"
'O
Be elirev, "
El koX
TriaTevw
uXXa tovto
yap
6
fievos
Tt
(TOL,
KaXov
7/
Trotelv
iSeofirjv
aiirrj^,
iTQV
he
fxoi,
ha
eavrijv
(jivXa^T)
10
aji'jjpy
etV
avrcZ
aircaToXo^,
" Aevpo
Bie-
u7re\6cofMv
TTpd^co,
to 7ravBo')(etov, TO yejorof;"
Tt)v
ottov
tcvto to epyov
KoX
iBfOfiev
IIpoij'yeiTO Be 6
yevofievoi Be ev
veoiTepo<i
rod
u7roar6\ou
etV
uBov
tm
ttuvBo-
Kei/u.evrjv."
KopT]
yap
yv
eu/iopi^o?,
koI
exe'Xevaev
avryv
evej(6?ivaL
eiridevre'i Be avTi]v
fxecrco ri]<; auXij'i
rov
'iTavBo-)(eLOV.
09 irdvrore
(f)aivT}
rjpuv
y^lv
eBcoKa^
dWa
Kal
ro
ev-
^aaOac
7)jj.u^
eBida^a<i,
rot's
Kols 6(ji6a\fiol^,
KpvTrrofievo^,
2''
Be
Vf^H^^ ovS"
6Xtu<?
diro-
Kal
rfi
'
fxev
iBea
d7r6Kpv(})0<;,
roi^
ral<i
Be epyot?
<pavepovfievo<i
ij/xiv
Kal
raL<i fiev
irpd^eai aov
rroXkal^,
Kado)'^ Xf^povfiev,
Ka<;
vfilv,
e7reyvd)Ka/j.ev ae,
avrb^ Be
Alrelre
dfierp(o<i BeBco-
yfuv ra Bofxard
^Tjrelre
aov,
elirdiv,
Kal
BoO/jaerai
vfiiv.
'
Kal evp/jaere,
row
d/j.aprrj/j.dro)V
i]fj.(ov
al-
OVK
dWo
rt
Kal
TrdXiv
ira-
paKa\ov/J.ev,
rr]v
s*!
ev
tw
rav-
Bvvd/xet,
el<i
Bo^av
Kal
iriariv
e'nre
rcov
Trapearcorcov."
251
t?}^;
tmp
ral^i
ifj,at<;
^epalv
Tov Kvpiov
ovv 6
i)ixoiv
(76^
IIpo<ie\6<hv
ere,
vo<i TTcipecTTT]
Xp irrjv
Kai
elirev auro),
''^'Eirev^ai
I'va
eh
^oi'jdeuiv
Tr]V X'^lpcL
fiov
eXdjj,
rfj
ou
koI
eTTLKaXovp-ai."
Kat
e7rt^ei<?
avTov
"^EXde, Kvpie
'I?;ic
Xpiare, ravTij pev irap^x^i' '^W i^'^h^') ^P-ol 8e rrj'i 7ri(TTe(i)<; aov rov dppaScova.'^ Kal u9eo)<i eXKvaavTO^ av(Tov
rov
eL<;
Ti)v
xeipa
avTp}<;
elSe 8e Kal
rov cnro-
aToXov dvTiKpv
Kpd^is
^aTov
kaTiv
K7rT]B}]aaaa
7rpo<>
avTOv
'iireae,
Kal tcov
ovk lyKaTeXiire
yu,e
p^aXeTToi^,
rtWa
(70 1
pe irapeScoKev
Kal
p^eTct
(prjCTL
eliroiv,
Xv
TeXeicoOrj,
ravra
ei?
tov
avTr}<i
X^P^^ crvvaxd{}"
rjp^tv,
20
Se (iTTocTToXo^
ttov
irapeyevov."
'H
Be direKpivaTo,
"Xv
6 cruv ip,ol
oiv,
ro
Kal
trapeXa^e
ia6r)<;
p.e
direxOi]^ tj}
pepv7rQ)p,evi]
elSia,
p,iXa<; oXo<i,
pie
1)
Be
25
TOVTOV
TOTTOV,
irdrv
dinqyaye Be
'^^^
elV
TLva
iv
CO
TToXXd
x^'^^l^^'^^
^^IPX^'
TToXX))
BvacoBla
Be
Kal
et<?
diro^opd ex^^o-TV
i^elOev
dTvehiBoTO.
^EiroLeL
pe
Be
so
eKaaTov
^acryiia TrapaKvyjrai,
^Xeyopevov,
veKpep,avTO
p^evac
Bel<;
'
Kal Tpoxol
ev
tol<;
7rvpo<;
eTpexov,
^jrvxal
/Sot)
Be yv
ai
EXeye
Be p.ot 6 dvjjp
e/cetj/o?,
AvTaL
yjruxal
p,ov TrapeBodijaav
eU KoXaaiv Kal
eKTpi'xjri.v,
zj
25 ;J
Codex
avvae-
Kal KarcTTTevaacra
elire
elBov /3pe(prj
eV aWr]\a
/Bpiifrr],
'O Be
Kal
'^tti;-
fioi
Tavrd
elai
et?
ra tovtwv
Sia
Toino
jxe
ivOdSe iTi$)jaav
-^^da/xa,
/j.apTvpt,ov avrcov.
vejKe
eU aXko
fieyav
6
CKelOev
e^ avTwv uKovopLevov.
'
Kal
etnre
77^09
10
fjbe
dv6pco'7To<i
iKtvo<i
Avrai
at
y\rv)(al
yvvacKMV
etac TOiV
KaraXei^aaoyv
tou<? di^Bpa<i
fjL0f)^ev6elaai,
/J.OL
TrapaKv^^aaa elBov
t>? Be
Kpe/jLafxiva'i
Bca
tF]<;
yXcorrrj^;,
Bia
twv
irXoKajicov,
Ke(f)a-
dire-
Kpivaro
avv
t?;9
efxol
oiv Ai
puev
-yfrvy^al
elcri,
firj
avKal
yXcoTTT)'?
Bid/3oXoL
Kal
alBov-
fievat,
20
al Be
Bid Tcov
KpefiaaOeiaai avrai
elcriv
fii]
al rd
dXXorpia
firjBe-
iiriBovaai
TTore
fMTjBev,
fitjBe
eirapK/jcraaai
toI^
TedXi/j,/j,evoi^,
dXXd
/xrjBe
TOVTO
eiroLovv
Ti'i'i
Kal
bXwi
2s
BiKT)^
(ppovrlBa iroirjadfievac
avral elaiv al
Kal
Kov(f)co<i
Kai
7rpo6v/j,(o<i
rpe)(ovaai
p.i]
oBoi<i Trov7]pai<;
Trovrjpiai'^
aruKTOi^, voaovvra<i
eTTiaKeTrrofxevai, Kal
rovs
e^i6vra<;
rov ^lov
/jL7]
TrpoKO/jitXovcrai,
^V)(7) aTrdXafi^uvei
30 y(,v
rd ireirpay^ieva
UuXiv
diraya-
vireBei^i fxoi
rov
depo<i
ri
pberaXapi^uveiv,
Be
rovrcov
(fivXaKe<;
ovk
Be
avvcov fxoi
'yjrv^^^cov,
eiire'
elBe<i
Tovro
irrdv
wv
fii'a
yap TrXrjpwauxTi
rd<;
KoXdcrei<i
avrwv,
cov
kKaart] hrpa-
XII.
253
8e
^ev,
vcTTepov ttuXlv
aWai
Kal
Kal
ei9
aX\a<;
KoXaaea
fxe
irapaSlBovTac.
rw
irapcCkaf^ovTi
ovaa<;
iv
tu>
irpo<i
<tkord<i
5
avTf]v,
'iva
eUaydywfiev
eh
KoXacrtv TrapaBoOrjvat
hihcopLL
fMoi,
Ov
vfilv
avT7]v,
yap
(})o^ov/jbaL
rov Trapahovra
avn'-jv
e/xol
ov yap
Be
iKeXevcrOqv
(f)^po)
crvv
dva-
avrrjv,
dv evroXrp
fie
irepl
raxnr}'^
Be^oo/xaL.
Kal
lo
TrapaXa^cov
OpoiTTOi, 6l
fie
dv>)yayi
eU dXXou
ravra
i/SaaavllovTo rrLKpw^.
'O Be aoi
ofiOLO^ Xa/Scov
UapdXa^e
ravTrjv,
eTreiBi)
Opefifidrwy
earl
twv
eU
irXavifQevToiv.
Kal
is
Xrj(f)Oelaa
vtto
aov vvv
fxi]
efiTTpocrOev
crov eifii.
Aeoaal aov
roix;
uTreXOco
iKelvov;
tottol"?
etSoz^."
'O
fjLovov
Be
diroaroXo';
7rp6<;
toZ?
irapeaTOiaiv
rj
o-yXoL^
elirev,
Bi-qy^craTO
yvvrj avrt]
ovk elai Be
rovroyv. 20
avrai al
KoXdcrei^;,
fiTj
')(eLpove^
Kal
TMV
pi,ov
vfieli Be edv
7riaTpa(f)TJTe iirl
Kijpvcraco,
Tavra^ to?
et<?
IJiarevaaTe ovv
d<f)Lr]aLV vfiiv
rov kv25
Xpicrrbv, Kal
rd
irpo rov
vfxd'i
rfj
diro irafievov-
yfj
Kal Idaerai
vfid^i
rav
TrapeTrof-U-
V(ov,
evptaKOfievcov.
30
TToXireiav KaraXei-^aTe
Tcoaav,
fxoixpl
firjKert KXeirre-
dXXd
fjLrjKerL
Kuuvovre^;
^qToacrav
01
Be
Tropvevercocrav,
firf
1)
yap
irapd
rw
35
254
ra
dWa
KUKa.
^Atto-
Koi to
'\lrvBo<;
T7]v Bia/SoXrjv
TavTa
fjievM
Kot
dWoTpia
ttj
dWa
koi
vtt
ifiov Kripvaao-
ttj Tr/crret
irdktTev-
aaade kol
27
deo'i
^(aipei,
jivrjade
o'lKeioL
'irpo<;Be^d-
/jievoi
Trap
avTOV Ta
-^aplcrfiaTa,
a oXiyoi Kal
Kal
eviOL
Beyov-
rai"
10
i7a9 ovv 6
'midi]VLOVi;
Xao<;
iiricrTevae,
Td<;
kainow
Kal
tco
'\\rv)(a<;
7rdpe(T')(ov
tm
Oeoj
tm
^mvti,
XpiaT(o
^Iijaov,
evXoyrjfA.ivoi'i
Kal
TT]
BcaKOvla avTov
ei9
Trj
dyia.
'
^Ek6/j,l^ov
Be
'^^pijfiaTa
TToXXd
15
BiUKOViav tcov
Kal
')^7)pd)v
eZ^e
yap
ev Tal-i iroXeai
lB[o3V
crvvTjdpoiafxeva'i,
'7rdaa<; avTo.^
Bid
rwy
BiaKovcov
Tpo(f)rjv.
direaTeXXe Ta
AvTo<;
Be
i7riTy]Beia,
Td re evBvfiaTa Kal
Kal
ttjv
vTToBeiKviKov,
ov
al ypacpal iKrjpv^av,
20
iXOcov
a-TavpovTac
Kal
iyeipeTat
Bid
Tcpov
dp^dfievo<;
eBec
cItto
Ta
Trepi
TrdvTU Ta irpoXe^^devTa
t)
irepl
avTov.
Kai
Ace')((t)pa<i,
TOVTov
(pyp-r)
et9
irdaa^ Ta^
rj
TroXecf;
Kal
idepaTrevovro
BieXOelv,
'
01)9
Be
Kal ev Ty
ev
Trj
oBd) eTiOovv, ev
e/xeXXe
Kal
elirov
TruvTa<i
7rdvTe<i
Tort
4)0)rr/,
6/uoOu/xaBov
"0
avTOV
la6evTe<i
fiia
" Xol
Bo^a,
povTe<i
Xov aov Kal aTroaToXov Ocofid. Kal vyiaivovTe^ Kal yaiBeofxeOd aov yevecrOai ti)^ aT]^ dyeXrj<i, Kal ivaci9
pidfi'7]6r]vai
Ta ad Trpo/SqTa
Ta
ev
Be^ai
ovv
i]/J.d<;,
Kvpie.
acf)aX-
Kal
35
fii]
Xoylar)
7)p.(ov
TrapaTTTUifjLaTa Kai
Ta TrpcoTa
fxaTu,
a Bieirpa^daeda
dyvoia 6VTe9."
Be diroaTO-
XII.
255
Xo9
Tft)
etTTe,
"
Ao^a
rcZ /xovoyevel,
tS
ciZeX^MV,
So^a aoL
to)
CTra
fi
iv
ra>
davdro)
KaraKeijjievov^
vie,
^ee,
^Irjaov
Xptare,
rj
Ka-
tmv
Bid
to aov ovofia
irayerov
t^?
">
to ^dpo<;
Tf]<i
rjfxepa^
koX
tov
vvkt6<;
ilpZv,
'
aov
')^aplafxaac hoOelaiv
rjp,lv,
Kat
kol
rfj
OLKOvo/jLLa
aov
eh
eiw?
i)iid<;.
TeXeaov ovv
Tov<i oiKov<; r'lfxwv,
Tavra
reXov^,
I'va
)(oifiev
)]fid<;,
on Sid ae KoreXe'fy^afxev
?}(?
koX eKovre^;
'^
on
evrtSe e^'
Kvpie,
on
rrj
Kara
yevo'i KareXei-
y^apLev,
iva
Tov<{
eViSe
ec^' ?;/ia9,
Kvpie,
KaraXei-ylravTa<i
tov<;
20
pi,T]repa<;,
Kai rov^
rpo(^ea<i, I'va
Kal KopeaOcapuev
Kvpce, Bid
XeLyjrap.ev,
vcovi'iaaypbev
rr}?
aurov
rd<;
errtZe
'<^' '))pLd<^,
ae ydp
au^uyov<;
rd<;
awpLariKd^ Kare-
rj/Moov
rf]
rov<;
KOivcovla
irapapLovw
(bv
tj
Kal
<f)vai^
dXT]6tvy,
25
diroKvrjawpiev,
dvcodev
diro-
cjv ov8el<;
huvarat d<^eXeadat e^
7]fj,o)V
rrjv
Xavaiv,
oU
XIII.
HISTOKl^ APOSTOLICJl,
AUCTORE ABDIA,
SECUNDUM LATINAM VERSIONEM
JULII AFRICANI.
LIBER PRIMUS.
De rebus
a BEATO PeTRO, PRINCIPE APOSTOLORUM,
PR/ECLARE GESTIS.
Post coiporeum Dominicae nativitatis adventiim, quum i})se Dominus Jesus Christus, vera lux
I.
mundanis inluxisset tenebris, amlndans juxta mare Galikea?, vidit duos fratres, Sinionem
muncli,
5
10
15
qui vocatur Petrus, et Andream fratreni ejus, erant enim piscatorcs, et mittentes retia in mare ait illis, -'Venite post me, faciam vos fieri piscaAt illi continuo relictis retibus, tores hominum." Et quum venisset in partes sequuti sunt eum. Caesareae Philippi, interrogabat discipulos suos dicens, "Quem dicunt homines esse f ilium hominis?" At illi dixerunt, " Alii Joannem Baptistam, alii autem Heliam, alii vero Hieremiam, aut unum ex Tum Simon Petrus constanter et prophetis." intrepide respondit, " Tu es Christus, Filius Dei Respondens autem Jesus, dixit, " Beatus es vivi." Simon Barjona, quia caro et sanguis non revelavit Ego vero tibi sed Pater mens, qui est in coelis.
:
"
XIII.
Abdle
Hist. Apostolic/E.
257
dico
tibi
uon
adversus eain
et
tibi
dabo claves
s
regni ca4orum, et quodcuuque ligaveris super terram, erit ligatuni et in coelis et quodcuuque solveris super terram erit solutuni et in coelis." Contigerat forte eodem tempore, ut Cbristus oratu:
abiret, adsumptis carioribus, Petro, Joanne, et ex Jacobo. (^uumque adsumptus paulo altius, solisque lo lumine circundatu?,in medio Moysis et HeliaSjClarificatusa discipulis videretur, "Domine/'inquitPetrus, " bonus est iste locus ad habitandum itaque si placet, tria hie tabernacula faciemus tibi unum, et reliquum Helise ac Moysi." Sed nihil tum Jesus is respondit verum ut surgerent ac timorem exuerent admonuit, reliquumque de passione sua sermonem protrahebat. Quae quum postea ante Paschatis solemnia instaret, sciens Jesus, quia omnia dedisset ei Pater in manus, et quia a Deo exiverat, et ad 20 Deum vaderet, surgit a coena, et ponit vestimenta sua et quum accepisset linteum, pra^cinxit se, deinde misit aquam in pelvim, et coepit lavare pedes discipulorum suorum, et tergere illos linteo. Quumque venisset ad Simonem Petruni, dicit illi 25 Petrus, " Domine, tu mihi ne lavabis pedes ? Respondit illi Jesus, *' Quod ego facio tu nescis
rus,
ex more
in
montem quendam
discipulis
tribus
modo,
scies
autem postea."
Tum
Petrus, *'Non
30
Respondit Jesus, " Si non lavero te, non habebis partem mecum." Ad quae Petrus, " Non tantum pedes, sed etiam caput meum, et manus meas." Quem sermonem
exciens Jesus
ait,
258
II.
Post resurrectionem auteni diccbat Domimis ? Jesus Petro, " Simon Joannis, diligis me " " Etiam " quia amo te." rscis tii Domino," inquit Petrus, " subdit, agnos meo^. Et Pasce Turn Christus, ? " Tii " Dicit ei Petrus, 6 Simon Joannis, diligis me "
scis
quia diligo
te."
ait
Jesus.
Et
dicit
Petro
" Simon
Joannis,
amas
quod ei tertio dixisset, amas me, et vespondens ait, " Domine, tu scis quia amo te." Et Jesus, " Pasce
ergo oves meas. Amen dico tibi, (juum esses junior, cingebas te, et ambulabas quo volebas ; quum autem senucris, extendes manus tuas, et alius te
15
Deum.
quo tu non vir,." Hoc autem qua mortc clarificaturus esset H^ec autem facta sunt eo tempore, quo
proecepit.
Quod
ubi
lii
fecissent,
et
Petrus se in mare dimisisset, rete plenum piscibus Atque ex eo miraculo attoniti, Domiretraxerunt.
25
cognoscere cccperunt et appcllantes ad littus, prope eum pisccm subjectis carbonibus, et panem Quumque centum et quinquaginta invenerunt. pisces numerassent, quos ex reti colligcbant, invitabat Christus discipulos ut sederent, pisccm que et
num
30
Et Iikc quideiu dum adliuc ederent. in terra is degebat, post resurrectionem, a Petro facta sunt, quae digna sunt mcmoiia.
panem secum
35
III. Postquam autem Dominus Jesus adsumptus est in coelum, Petrus et Joannes ascendebant in templum, ad horam orationis nonam. Et ecce
XIII.
259
quidam
vir, qui erat claudus ex utero matiis suje, bajulabatur quern ponebant quotidie ad portain tenipli, quf^ dicitur speciosa,\it peteret eleemosymam
:
ab introL'untibus
in
tenipluni.
Is
quum
vidisset
5
Petrum et Joannem ingredientes, supplicabat, ut elecmosynam acciperet. Intiiens autem in eum Petrus cum Joanne, dixit, " Respice in nos." At ille intendebat in eos, sperans se aliquid accepturum ab eis. Tuni Petrus, " Argentum et auvum non est mihi quod auteni babeo, boc do tibi. In nomine Jesu Christi Nazareni, surge et ambula." Et apprcbensa ejus dextra, allevavit eum. Et protinus
:
10
et exiUens
illis
et
ambulabat
et
ingressus
cum
in
is
temphim, coram
populo testificabatur et magnificabat Dominum. Erat autem annorum amplius quadraginta. Augebatur vero interea numerus credentium in Cliristum, multitude virorum
ac mulierum
et
:
omni
ita
ponerent in lectulis suis ac grabatis, secus vias publicas, quibus Apostolos audiverant ventures. Conveniebant autem et ex proximis civitatibus
multi Hierosolymam, aegros adferentes, et qui a spiritibus immundis vexabantur, quos omnes curabat Petrus. Interea quum fama venisset Hierosolymam 25 quia Samaria verbum Domini reciperct, miscrunt eo Apostoli Petrum et Joannem qui quum venissent, oraverunt pro ipsis ut accipcrent S})iritum sanctum. Nondum enim in quenquam illorum venerat, sed baptizati tantum erant in nomine Jesu. so At Apostoli imponebant manus super illos, et acceperunt Spiritum sanctum et Samaritani. Quam rem quum vidisset Simon, qui dicitur Magus, quia per impositioncm manus Apostolorum daretur Spiritus sanctus, obtulit eis pecuniam, dicens,
:
-=
260
Coi>Bx Apocryphus
Novi Testamenti.
" Date et mihi banc potestateni, ut cuicunque imposuero manus, accipiat Spiritum sanctum. Petrus autem dixit ad eiini, " Peciinia tua tecum sit in
perditionem,
5
c[uia
donnm Dei
pars,
existimasti pecunia
possideri.
isto.
ncque sors in sermone Cor enirn tunm non est rectum coram Deo.
sit tibi
Non
et recede
ab bac nequitia
tibi
Deum
si
forte
remittatur
base
enim
amaritudinis, et obbgatione iniquitatis video te esse." Respondens autem Simon, dixit, " Precaniini vos
pro
me Dominum, ut
Et
nibil eveniat
super
me borum
quidem testificati et loquuti verbum Domini, redibant Hierosolymam, et multis isregionibus Samaritanorum evangebzabant Dominum. IV. Factum est autem, ut Petrus, dum pertranquae dixistis."
isti
multas urbes ac vicos, deveniret ad sanctos qui babitabant Lyddne. Ibi bominem quendam 2oinvenit nomine i^ineam, ab annis octo jacentem in lecto, qui erat paralyticus, et ait ilH Petrus, " i^nea, surge, sanat te Dominus noster Jesus Cbristus." Et continuo surrexit, et stravit sibi et videbant ilium omnes, qui babitabant Lyddae et Sarona?, 25 qui Dum conversi 'onmes ad Dominum fuerunt.
siret
:
qua^dam nomine
Tabita occurrit, qua) interpretata dicitur Dorcas. Haec erat plena opcribus bonis, et eleemosynis, quas quotidie erogabat. Accidit autem ut forte 30 infirmata moreretur. Quam quum lavissent agnati, deposuerunt eam in ca^.iaculo. Quia autem non procul distabat Jo})pe a Lydda, miserunt duos viros ad Petrum, rogantes ut non differret venire ad eos. Quae quum accepisset Petrus, exurgens per35 venit cum iUis in Joppen. Et quum venisset.
XIII.
361
duxerunt eiim in cocnaculum, et circumstetenint ilium omnes viduas flentes, et ostendentes tunicas Quaruni fletibus ac vestcs, quas fcccrat illi Dorcas. condolens Petrus, ejectis onniihus qui aderant foras,
extensis in coelum
?enna,
oravit.
cum oculis manibus, et ponens Conversusque ad corpus, dixit, "Tabita, surge." At ilia apcruit oculos suos, et Dans autem illi manum, erexit viso Petro resedit. Et quum vocasset sanctos et viduas ad se, earn. Notum autem factum est significavit eam vivam. per universam Joppen, et crediderunt multi in
Dominnm.
V.
10
Eodem tempore
ut affligeret
quia placeret Judoeis, apposult apprebendere et Petrum erant enim dies azymorum. Quem quum misit in appreiiendisset, carcerem, tradensque quatuor quaternionibus militum custodire eum, Et volebat post pascba ])roducere eum populo. i'iebat autem Petrus quidem servabatur in carcere oratio sine intermissione ab Ecclesia ad Domimun Quimi autem producturus eum esset pro eo. Herodes, in ipsa nocte erat Petrus dormiens inter duos milites vinctus catenis duabus. Et custodes ante ostium custodiebant carcerem. Et ecce angelus Domini adstitit, et lumen refulsit in babitaculo
:
-^o
25
carceris
percussoque latere Petri, suscitavit eum velociter." Et ceciderunt catenae Dixit autem angelus ad eum,
30
calcea te caligas tuas," et fecit sic. " Circumda tibi vestimcntum tuum, et sequere me." Et exiens sequebatur eum, et nesciebat, quia verum esset quod faciebat per angelum Transeuntes eestimabat autem se visum videre. venerunt custodiam, secundam autem primam et
Et
dixit
illi,
">
26;8
ad portani ferreani, quae ducit ad civitatem, qiui? Et exeuntes processerunt ultro a})erLa est eis. discessit Aiifijcliis ab eo. contiiuio et vicum iiimm, dixit, " Nunc scio vere, reversiis, Et Pctrus ad se
5
quia misit
(le
Judieoruni." VI. His ita gestis, surrexit quidam Simon Samareus gcnere, ([ui dudum visis miraculis IV'tri, 10 pccunia com})arare voluit donum sj)iiituale, qui se magnum et perpetuos aliter stantem esse dicebat promittcns cos (pii i-i se crederent, ])rorsus dissolvi non posse. Hie etiam Petri cupiens evertere vias, et ea, qu;e docebat, ad iiritum revocare, diem (pio convenientibus lurbis ad dispu15 constituit, in
:
tandum cum
tunc
Erat autem Pctro, pricsens adcssct. apud Ca?saream Stratonis. Igitur illuccscente statuta die, Zacha'us, qui erat prior civitatis, adstitit IVtro dicens, " Tem])us est ut proPctrus
20
cedas ad
disjiutandum,
l\'tre.
Turba autem
te
in
medio
atrii
congregata
o])primitur,
opperiens,
(juorum in medio nudtis fultus adsecHs constitit Simon." Tum Pctrus ut hive audi\it, orationis qui nondum erant gratia secedere ali(pios jubens commiscrant, ignorantia 25 diluti a ])cccatis, i\uiv in " Orcnnis t'ratres, ut Domiiuis per ait ad rclicjuos, Christum iilium suum pro inel'fabili misericordia sua adjuvct mc, excuntcm ])ro salute liominum (pii ab ii)so creati sunt." Et hjcc quum dixissct, ora30 tione facta, proccssit ad atrium donuis, in quo erat Quos ubi multitudo ])hn-ima ])opuli congregata.
;
35
medio eorum velut signiferum, statim hoc modo c(epit \ II. " Pax vobis onmibus, (pii parati cstis dare
:
Magum Simonem
XIII.
203
))orro autcm ipsi ab co doiuini summi miineris consequuntur, ju>.titiiii ejus scinitas incedcntes. Propter quod ct primum est oniuium, justitiam Domini, regmrnKjue iiupn'rere ejus. Justitiam quidem, ut recte agere doceamur regnum vero, ut quae sit merces posita laborum et patientiae, nover(piidem a?ternorum imus. In quo est bonis liis autem, ({ui contra bonorum reinuneratio voluntatem ejus egerint, pro uniuscujusque gcstis pcrnarum digna restitutio. Hie ergo, hoc est, in pra^senti vita positos oportet vos agnoscere voluntatem Domini, ubi et agendi locus est. Nam, si quis velit, ante([uam actus suos emendet de his
no
lo
is
hujuscemodi
inquisitio.
Tempns enim
breve est, et judicium gestorum causa agetur, non qujvstionum. Ideoque ante onmia hoc qua'iamus, quod nos, aut qualiter agere oporteat, ut a?ternam 20 Mea ergo ista sententia vitam consequi mereamur. nt ])rinunn est, sicut et vero Prophetc'r visum est de justitia retpiiratur, ab his maxime qui Domiiunn Si ergo habet aliquis, quod se nosse confitentur. Et (joum dixerit, audiat 25 rectius putct, dicat. esse quiete. sed cum patientia et Proi)ter hoc enim ab initio, salutationis specie, pacem cunctis imprecatus sum." VIII. Ad hc Simon respondit, "Nos pace tua opus non habemus. Si enim pax et concordia sit, 30 ad inveniendam veritatem nihil proficere poterlmns
:
:
habent enim pacem inter se et latrones, et scortatores, et oinnis nequitia cum semetipsa concordat Et nos ergo si ob hoc convenimus, nt pacis causa omnibus quae dicuntur pra^beamus assensimi,
35
'
264
conferemus, sed e contrario inliisis nos amici discedimus. Propter quod noli invocare pacem, sed magis pugnam et si potes expugnare crrores, ne requiras amicitiani, injustis assentationibus partam. Hoc enim te ante ouniia scire volo, quia duobu^ inter se dimicantibus, tunc
nihil aiiditoribus
eis,
:
10
Et Petrus ait, an ignoras, quia perfectio legis est ])ax ? E\ peccatis enim bella nascuntur, et certamina. Ubi autem peccatum
erit,
quum
pacem
non
\uxic
fit,
pax
invenitur."
Et Simon, "
qiuxi
Niliil
momcnti continent
verba,
loqueris.
20
Ego sum prima virtus, qui scm})er et sine sum. In2:ressus autem in uterum Rachel natus sum ex ea, ut liomo, quo ab liominibus videri Ego per aerem volavi, igne connnixtus possim. unum corpus effectu.s sum statuas moveri feci, animavi exanima, lapides panes feci, de monte volatu transmeavi, manibus angelorum sustentatus, ad terram descendi. Hicc non solum feci, sed et
IX.
initio
:
ut rebus
ij)sis
probem
onuii-
bus, quia ego sum filius Domini, stans in ajternum et credentes mihi similiter in })er})etuo stare faciam.
sunt omnia, nee ullum ])()tes opus ostendere veritatis sicut et ille qui misit te Alagus, qui nee se ipsum potuit liberare de crucis sopaMia. Possum enim facere, ut volentibus me com})rehendere, non apparcam, et rursum volens videri, palam sim si fugere velim, montes perforem, et saxa quasi lutum pertranseam. Si me de monte excelso praccipitem dedcro, tanquam 35 subvectus, Vinctus in terram ilkesus deferar.
:
:
xirr,
Abdle
Hist. Apostolic^.
265
memetipsum solvam,eos
vinctos
reddani.
vero, qui vinculainjecerint, In carcere conligatus, claustra Statiias inanimatas reddam sponte patefieri i'aciani. ita, ut putentLir ab bis, qui vident, bomines esse. Novas arbores subito oriri faciam, et repentina Igni meipsmn injiciam, ut virgulta producam. Vultum meum commuto ut non uou ardeam.
cognoscar.
Sed ct duas facies babere me possum bomiuibus oslendere, ut ovis, ut capra efficiar, puer parvus, barbam producam. In aero volando 10 reges faciam, invebar, auruni plurinium ostendam publico divinis donabor adorabor ut Dominus honoribus, ita ut simulacrum mibi statuentes, tanquam Dominum colant, et adorent. Et quid opus est multa dicere ? quidquid voluero, facere 15 Multce enim jam mibi experimento causae potero. Uenique aliquando," inquit, consummata? sunt. ** juberet me exire ad llacbel mea quum mater videns positam, falcem ego agru'n, ut meterem decuplo 20 messuit praicepi ei, ut iret et meteret produxi nova virgulta amplius cseteris. Multa jam momento sub de terra, et comare ea ego feci, et et montem proximum ego temporis apparere secundo peiioravi." X. His dictis a Simone, Petrus respondit, " Ne 25 Tu enim quod sis Magus, ex ipsis quae aliis aliena, Noster confessus es, et manifestatus. gessisti
:
:
autem Magister, qui est filius Domini et bominis, Quod autem vere sit Domini manifeste bonus est. Tu filius, quibus oportuit dictum est, et dicitur.
'.o
autem si non vis confiteri quod magus es, cnm omni hac turba pergamus ad dommn tuam, et tunc Haec autem Petro apparebit quis sit magus." dicente, Simon blaspbemiis et maledictis agere
coepit,
et,
seditione
facta,
perturbatis
omnibus, w
34
266
non potuit. Et Petrus, ne quasi blasphemiae causa secedere videretur, perstitit immobilis, et arguere eum vehemeutius coepit. Turn populus indignatus, Simonem de atrio ejectum extra januas 5 domus repulit eoque depulso, unus sequutus est solus. Facto autem silentio, Petrus alloqui populum hoc modo coepit, "Patienter, fratres, malos ferre debetis, scientes quia Dominus quum possit eos excidere, patitur tamen durare usque ad pras10 stitutam diem in qua de omnibus judicium fiet. Quomodo ergo nos non patiemur, quos patitur Dominus, cui subsunt et obediunt coeli, et terrae ? Vos ergo qui ad Dominum convertimini per poenitentiam, curvate ei genua." Hkc quum dixisset, 15 omnis multitudo genua flexit Domino. Et Petrus respiciens ad ccelum, cum lachrymis orabat super eos, ut Dominus pro sua bonitate suscipere eos dignaretur, confugientes ad se. Et postquam oravit, et pracepit ut die postera maturius con20 venirent, sacrificium fecit: turn deinde secundum
argui
: :
consuetudinem quievit. XI. Mane autem facto, veniens quidam ex discipulis Simonis, clamabat dicens, " Obsecro te, Petre, suscipe me miserum, et a magno Simone 25 deceptum, cui ego velut coelesti Domino intendebam, pro his quag ab eo fieri mirabihbus videbam auditis tamen sermonibus tuis, coepit jam homo mihi videri, et quidem makis. Veruntamen quum hinc exisset, ego eum subsequutus sum sokis nondum enim ad 30 hquidum impietates ejus agnoveram. Quum autem vidisset me subsequentem, beatum me diCens, perduxit me in domum suam. Circa medium vero noctis ait ad me. Omnibus te hominibus faciam meliorem, si volueris usque ad finem perseverare 3' mecum. Cui quum promisissem, exegit a me
:
:
XIII.
267
polluta
quod
aderat, ingressus,
ad mare, navigium, sumit a cervicibus jusserat. Et paulo post certum quod in mare id
est
me cum
petere.
ipso ut profici-
Ibi enim se in tantum placiturum, ut Dominus putetur, et divinis 10 Tunc, inquit, te omnipublice donetur honoribus. bus divitiis repletum, si hue redire placuerit, pluribus fultum ministeriis remittam. Heec ego audiens, nihil in eo secundum banc professionem videns sed Magum et deceptorem eum intelligens, respondi, 15
scerer, dicens se
Romam
te ignosce mihi, quia pedes doleo, et propterea exire Caesaream non valeo. Prseterea est mihi uxor, sunt parvuli liberi, quos relinquere omnino non possum. At ille base audiens, et ignaviae me incusans, profectus est Romam dicens, Quum audieris quanta mihi gloria in urbe Roma erit, poenitebit te. Et post hsec ipse quidem ut Ego autem confestim redii aiebat, Romam petiit. hue, orans ut me suscipias ad poenitentiam, quia ab eo deceptus sum." XII. Quum haec dixisset is qui a Simone regresProsus est, jussit eum Petrus in atrio residere. cedens autem ipse, et turbas videns multo plures quam superioribus diebus, stetit in loco solito, et ostendens eum, qui a Simone venerat, ait, " Iste, fratres, quem videtis, paulo ante venit ad me, de Simonis mihi malis artibus nuncians, quomodo
Quaeso
20
25
so
ipsam
profundum,
35
non
quasi
poenitentia
publicis
deprehensus
268
dicente Petro, populus videns homiiiem qui venerat Igitiir Petrvis a Cassarea a Simone, stupebat.
digressiis,
Tripolim
vidit
Maronis,
5
autem vidit turbam, velut iugentis fluvii iuuudasse levem meatuni, ascendens supra basin quandani qure
forte juxta liorti parietem stabat,
more populum
10
salutavit.
immundis, ut vel uno die indulgeretur eis in obsessis Quos Petrus increpans corporibus permanere.
statim jussit absccdere : et sine mora discesserunt. Post hos alii longis afflicti languoribus, rogabant Petrum, ut reciperent sanitatem. Pro quibus se supplicaturum Domino, populo poUicetur, quum prius sermo doctrinas fuisset expletus : sed statim,
15
20
25
so
Et jussit ut promisit, languoribus resoluti sunt. residere, cum his qui a daemonibus eos seorsum fuerant curati, quasi post laboris fatigationem. XIII. Petrus autem egressus a Tripoli pergebat Antiochiam. Et venit ad insulam Ancharadum nomine ubi erant in a^de quadam columnge viteas mirse magnitudinis, ad quas contuendas quum multi abiissent cum Petro, et Petrus miratus eas, egressus esset pro foribus, vidit nuilierculam quandam, stipem ab introeuntibus deposccntem. Quam attentius considerans, ait, " Die mulier, quod tibi membrum corporis deest, quod huic injuries te subjecisti, ut stipem petas, et non potius manibus tuis, quas a Domino accepisti, operum cibum quadras ? " At ilia suspirans ait, " Utinam mihi quidem
manus
85
species
c[ivx moveri possent, nunc autem tantum servata est manuum. Nam ipsa? sunt mortuie, et meis morsibus debiles et sine
essent,
XIII.
269
sensu redditfe."
ejus,
sanavit eas.
eodem loco cognita est. per virtutes Petri et alios filios, recepit Faustinum et Faustum, qui mutatis nominibus Aquila ac Nicia appellabantur et virum suum Faustinum, qui multo ase tempore fuerant separati. Et quum vellent navigare ex ilia insula, mater ait ad Clementem, " Fili dulcissime, rectum est, ut valedicam mulierculas qua) me suscepit est enim egens et paralytica, jacens in lecto." Quibus auditis, Petrus, et omnes qui audierant, admirati sunt bonitatem et prudentiam fcjemiucT. Et continuo jussit Petrus adire quosdam, et deferre mulierem in lectulo, ut
dementis, a quo
Nam
10
jacebat.
Quum
fuisset allata, et in
medio turbas
15
adstantis collocata, in conspectu omnium Petrus ait, " Si veritatis ego sum prseco, ad confirmandam
quia
unus
est
Dominus,
qui
fecit
-'o
coelum et terram, in nomine Jesu Christi filii ejus surgat haec mulier." Et statim ut hsec Petrus dixit, surrexit mulier sana, et procidit ad pedes Petri, atque amicam suam ac familiarem osculis petens,
gratias
Domino
referebat.
25
XIV. His expletis, volente Petro ire ad hospitium, dominus domus ait ad eum, " Turpe est, et impium tali sancto viro, manere in stabulo, quum ego pene omnem domum vacantem habeam, lectosque stratos
quam
sunt, parata."
so
Sed Petro contradicente, uxor patrisfamilias una cum liberis suis prostravit se ante eum, et exorabat Sed ne sic dicens, " Obsecro te mane apud nos." quidem adquiescebat Petrus, donee filia eorum qui rogabant, ab immundo spiritu temporibus multis
vexata, et catenis vincta, quae fuerat intra conclave
3*
270
claiisa,
Codex Apocryphus
A'^ovi
Testamenti.
cum
effugato a se daemone, et ostiis patefactis, catenis suis veniens, procidit ad pedes Petri,
dicens, "
salutaria
5
Rectum est, mi Domine, ut agas hodie hie mea et non contristes me, neque parentes
10
Petro autem requirente catenarum sermoejus causam, parentes praeter spcm laeti effecti de filiae sanitate, et velut stupore quodam attoniti, ipsi quidem dicere nequeunt. Adstantes autem familice aiunt, " Hasc a septimo aetatis anno daemone tentata, omnes qui accedere tentassent ad eam, scindere, dilaniare morsi})us, etiam disrumpere conabatur. Et lioc a viginti annis usque ad prresens facere nunquam destitit, nee ab aliquo potuit curari sed nee accedere quidam quisquam volebat ad eam.
meos."
numque
15
Multos
enim
inutiles
reddidit,
alios
intercmit.
20
dubio viribus daemonis usa. Nunc autem, ut vides, ex praesentia tui daemon quidam fugit ostia vero quae summo cum munimento clausa fuerant, aperta sunt, et ipsa Sana stat ante te, rogans ut diem salutarium suorum laetum et ipsi et parentibus ejus facias, et maneas apud eos." Haec quum ita unus ex famulis enarrasset, ac ipsae etiam catense de manibus ejus ac pedibus fuissent sponte resolutas, Petrus certus quod per
viris validior erat, sine
:
Omnibus enim
25
30
ipsum sanitas haec reddita sit puellae, adquievit ut maneret in domo patris ejus. XV. Post base autem Petrus Romam veniens, in ipsis diebus sibi finem vitas imminere praesensit. In conventu ergo frati'um positus, adprehensa dementis manu repente consurgens in auribus
totius
fratres,
me
35
conservi mei quoniam sicut edoctus sum ab co qui me misit Domino et magistro Jesu Christo, dies mortis meae instat, Clementem hunc Episcopum vobis ordinabo, cui soh meae praedicati-
XIII.
271
onis et dontrinae cathedram credo, qui mihi ab initio usque ad finem comes in omnibus fuit, et per hoc veritatem totius meae praedicationis agnovit. Qui in omnibus tentationibus meis socius extitit fideliter perseverans quem prae caeteris expertus sum, Dominum colentem, homines diligentem, castum, discendi studiis deditum,sobrium,benignum, justum, patientem, scientem ferre nonnuUorum etiam ex Domini instruuntnr, injurias. his, qui in verbo Propter quod ipsi trado a Domino mihi datam potestatem hgandi et solvendi, ut de omnibus quibuscunque decreverit in terris, hoc decretum sit et Ligabit enim quod oportet ligari, et in coehs. solvet quod oportet solvi." Et ha^c quum dixisset, manus ei imposuit, eumque in cathedra sua sedere compuht, multum eum instruens, quaUter aut Ecclesiam sibi commissam regeret, aut oves sus:
10
15
ceptas aleret.
XVI. Tunc
Cliristum
et
Paukis Apostolus
praedicabat.
Romam veniens,
Tempore
igitur
20
Dominum
Neronis Caesaris, erant Romae salutiferi doctores Christianorum Petrus et Paulus Apostoh, per quos dum fides Domini Jesu Christi in omnium cresceret mentes, et religionis propagarentur augmenta, quia essent subhmes operibus, clari magisterio ob virtutem divinte gratiae, Nero per magum Simonem vehementer adversari coepit Apostohs quia diversis
:
25
illusionibus
dgemonum
ita
magus
Caesaris
animum
30
obtinuerat, ut
eum
custodem, remota ambiguitate confideret. Nam et bellorum victorias, et subjectiones gentium, et prosperitatem rerum se per eum in omnibus habiturum esse credebat. Sed Petrus Apostolus vanitates
ejus et flagitia universa detexit, quia veritatis lux,
et verbi divini claritas, quae
ob salutem hominum
35
2,7'Z
humanis
Tunc Simon magus veri luminis fulgoeffugabat. re perculsus coecitatem continue male sanse mentis incurrit, quippe qui jam in Judaea per Apostolum Petrum de his quce egerat sceleribus confutatus,
transmarinam ingressus est fugam. Et qui in aliis terrarum partibus Petri expertus erat potentiam, tamen prieveniens Romam, ausus est se jactare, Illo ipso tempore 10 quod posset mortuos suscitare. erat quidam defunctus adolescens nobilis propinquus Cassaris. Ubi, quum multa turba propin quo-
rum
15
sed
apud gentiles nulla hujus firmabatur fides. Dolor tamen exegit inquiri remedium perrectum Fuerunt equidem qui etiam est ad Petrum. Simonem accerseudum putarent, ut uterque adesset.
20
Tum Petrus ad cognatos dcfuncti ait, ut Simon, qui de sua se jactabat potentia, prior, si posset, mortuum suscitaret. Sin ille nequivisset, sibi non anibiguum, quin Christus opem ferret defuncto.
Ibi
25
mortuum
injuriam.
fuerat,
verbis
audacibiis
lacessendo
irrogasset
mortuum
suscitasset,
magus
30
sententiae, quag in
Apostolum data
Talis quum esset interjecta conditio, quievit Petrus. Exorsus est autem Simon, et accedens ad lectuhmi defuncti, incantare atque immurmurare dira clam carniina coepit. \'isumque Itaque est circumstantibus, caput agitari defuncti.
subjaceret.
3.^
attollitur,
quod jam
viveret.
xirr.
ZT?*
in
quod cum Simone loqueretur. Miraque indignatio Petrum esse omnium coepit, eo quod esset ausus
tantse
se
potestati
conferre.
et
ait,
Tum
vivit
silentium loquatur
postulat,
:
" Si
si
suscitatus
est,
surgat
atque fabuletur. Ego vero phantasma hoc, non veritatem esse, quod cernitis motum caput defuncti, docebo. Denique (inquit) separetur magus a lectulo, et ad plenum figmenta diaboli denudabuntur." Abducitur itaque Simon a lectulo, et sine uUa spe vitae manet defunctus immobilis. Adstitit Petrus a longe, et intra se orationi paulisper intentus, cum magna voce ait, " Adolescens, tibi dico surge sanat te Dominiis noster Jesus Christus." Et statim surrexit adolescens, et loquutus est, et ambulavit, et dedit eum Petrus matri suas viventem. Quae
:
lo
is
quum remunerare beatum Apostolum vellet, " Secura," inquit, esto mater de filio, et non verearis habet enim custodem suum." XVIT. Et quum vellet populus magum Simonem lapidare, ait Petrus, " Satis est ad pcenam ejus, quod agnoscit se in suis actibus superatum. Vivat
:
20
et
Regnum
Christi crescere
Torquebatur interea magus, et Apostolica perculsus gloria ad Neronem Caesarem currit, novamque
Petro injuriam molitus, obtinuit ut Petrum vocaret. Itaque quum uterque coram imperatore staret, prior Simon, " IMiror te," inquit, '' Caesar, hunc te alicujus
25
momenti hominem existimare, imperitum piscatorem, mendacissimum, et nee in verbo nee in re 30 aliqua prasditum potestate. Sed ne diutius hunc patiar inimicum, prsecipiam modo angelis meis, ut veniant, et vindicent me de isto." Ad quae Petrus, " Non equidem timeo angelos tuos, qui me coguntur timere, et in virtute, et in confidentia hujus35 35
274;
Christi
si
te esse mentiris.
Nam
arcana rimatur, die mihi nunc, Simon, quid cogitem, vel quid facturus Quam cogitationem meam, antequam tibi sim. mentiatur magus, Ca3sar optime, auribus tuis insinuabo, ut non possit mentiri quid cogitem." Tum Nero, "Accede hue, et die mihi quid cogites." Petrus dixit, *' Jube mihi adferri hordeaceum pan em,
divinitas in te est, qusc cordis
et
<o
occulte
dari.
fuisset,
15
Petrus ait, " Dicat nunc ergo Simon, quid cogitatum, Tum quid dictum, quidve sit factum a me." Nero, "Quid dicis, Simon?" Respondet Simon, " Imo Petrus dicat quid ego cogitaverim, vel quid fecerim." Tum Petrus, " Quid cogitet Simon, me scire docebo, si tamen ipse prius dixerit, quid
quum
bone
audivisset Simon,
imperator,
novit,
nisi
quia
sohis
hominum
nemo
20
caeterum Petrus mentitur." Ad quae iterum Tu vero, qui fihum Dei te esse dicis, die quid cogitem, et quid fecerim modo in occulto, si Petrus autem beredixerat panem potes, exprime."
Deus
Petrus, "
hordeaceum, quem acceperat, et fregerat, et in dextra atque sinistra manica sua collocaverat. 25 XVm. Tunc Simon indignatus, quod dicere non posset secretum Apostoh, exclamavit dicens, " Procedant canes magni, et devorent eum in Et quum hasc dixisset, conspectu Caesaris." apparuerunt canes mirae magnitudinis, et impetum 30 fecerunt in Petrum. Petrus vero extendens manus
orationem, ostendit canibus, quem benedixerat Quem ut viderunt canes, subito nusquam comparuerunt. Tum con versus Petrus ad Caesarem, " Ecce ostendi tibi, imperator, quid cogitarit Simon, non verbis, sed factis. Nam qui angelos promiserat
in
panem.
35
XIII.
275
contra me esse ventures, canes exhibuit ut se ostenderet non divinos Angelos, sed caninos habere." Quare indignatus magus, sese ad omnem excitare coepit carminum suorum potentiam. Congi'egatque populum, ac offensum se dicit a Galilasis * relicturum se urbem, quam tueri soleret. Denique diem statuit, quo se per volatum supernis sedibus satis jactanter promittebat invehendum, veluti quando vellet coelum petiturus, in sua potestate consisteret. Statute igitur die montem Capitolinum ro ascendit, ac se de rupe dejiciens, volare coepit. Mirari populus ac venerari. Plerique etiam dicebant Dei banc esse potentiam, non hominis, qui ita corpore volaret ad coelum : nihilque tale Christum fecisse, multi asseverabant. Tunc Petrus, stans in is medio, inquit, " Domine Jesu, ostende \'irtutem tuam, et ne permittas his vanis ai'tibus decipi populum, qui tibi est crediturus. Sic decidat, Domine (inquit) ut vivens se contra tuam potentiam nihil potuisse cognoscat. Quumque base cum 20 lachrymis orasset Apostolus, ait, "Adjuro vos in nomine Jesu Christi, qui eum fertis, ut nunc demittatis." Et statim ad vocem Petri demissus a dsemonibus, implicitis remigiis alarum quas sumpserat, corruit nee statim exanimatus est, sed 25 totus fractus corpore, debilitatisque cruribus, post
: :
inibi expiravit.
Quod
ubi Neroni compertum est, deceptum se ac destitutum dolens, sublatumque sibi virum utilem ac necessarium reipublicae indignatus, quaerere coepit causas, quibus Petrum occideret. XIX. Itaque datar a Nerone praeceptum, ut Petrus comprehenderetur. Et quurn ab omnibus ante fuisset rogatus, ut se alio conferret, ille semper " Nequaquam hoc se esse resistebat, dicens,
so
ss
27G
10
facturum, ut tanquam metu mortis territus fugeret." Quippe quum sciret, et sibi et omnibus pro passione Christi, immortalitatis gloriam provenire. Quumque baec et talia Petrus obtexisset, plebs lachrymans, ne se reliiiqueret, ne imminente procella Cbristianormn, despiceret tot boiionim lachrymas victus tandem populorum fletibus adquievit, promisitque se m'bem egressm'um. Proxima igitur nocte salutatis fratribus, celebrataque oration e, proficisci solus crepit. Ubi ventum erat ad portam, vidit Christum sibi occurrere. Quem adorans ait, " Domine, quo vadis ? " Cui Dominus, " Venio
:
Romam
intellexit
iterum
crucifigi."
Quod quum
audisset,
Apostolus, de sua hoc passione dictum, 15 in quo scilicet passurus videretur Christus, quem pati constabat in singulis, non dolore corporis, sed misericordiae contemplatione, et pietatis affectu. Itaque Petrus ad urbem rediit, captusque a custodibus, mox cruci adjudicatus est. Quo audito, 20 ingens subito populi concursus factus est, ita ut plateae non reciperent homines utriusque aetatis, et sexus, qui summa voce clamabant dicentes, " Cur occiditur Petrus ? Quid admisit criminis ? Quid laesit urbem ? Innocentem damnare nefas est. Et 23 metuendum est, ne in tanti viri nece ulciscatur Christus, et nos omnes pereamus." XX. At vero Petrus mulcebat plebis animos, ne adversus principem desaevirent, dicens eis, " Viri Romani, qui in Christo creditis, et in illo solo 30 speratis, in mente habetote ejus patientiam, et consolationem in his signis quae vidistis facta per me. Sustinete itaque eum advenientem, et retribuentem
35
unicuique secundum opera sua. Hoc autem quod nunc in me videtis fieri, jam antea mihi a Domino est proditum, non esse discipulum supra magistrum
XIII.
277
nee servum supra dominum. Quare seitote, ad hoe ipsum me festinare, ut earne exutiis Domino adsistam. Sed quid moror," inquit " et non aecedo ad erueem ? Teneant persequutores eorpus, ego Domino meo spiritu adhaerebo." Et aeeedens ad
crucem, rogavit, ut cruci inversis vestigiis figeretur ea reverentia, ne ita servus erucifigi videretur, ut Dominus. Quod ubi faetum est, coepit de cruee ad populum loqui, " O ineffabile ae profundum mysterium crucis, O inseparabile vinculum earitatis. Istud est lignum vitae, in quo Dominus Jesus exaltatus, omnia traxit ad se. Istud est lignum vitae, in quo crucifixum est Corpus Domini Salvatoris. At in eo confixa est mors, et mundus totus
:
10
mortis est vinculis absolutus. O gratia incomparabilis,etamor crucis irrecessibilis. Gratias itaque tibi, Domine Jesu fili Dei vivi, non solum voce et corde ago, sed etiam spiritu, quo te diligo, quo te
seternae
is
loquor, quo te interpello, quo te teneo, quo te intelligo, quo te video tu mihi omnia, et in omnibus tu mihi totum, et nihil mihi aliud praeter te solum. Qui es bonus et verus Dei filius, et Deus, cui cum ccterno Patre et Spiritu sancto honor et gloria est, in cuncta semper secula seculorum." Et quum magna voce omnis populus respondisset Amen, emisit spiritum. Cujus corpus Marcellus, unus ex discipulis ejus, nullius expectans sententiam, propriis manibus de cruce deposuit, et pretiosissimis aromatibus conditum in suo ipsius sarcophago collocavit, in loco qui dicitur Vaticanus, juxta viam triumphalem, ubi totius urbis veneratione celebratur in pace.
:
20
25
so
278
LIBER SECUNDUS.
De
rebus a beato Paulo apostolo et gentium
nihil
25
videbat.
Ad man us autem
ilium trahentes,
Et erat ibi tribus diebus non videns, et neque manducabat, neque bibebat. Erat vero discipulus Christi quidam Damasci, nomine Ananias, et dixit ad ilium in visu Dominus, " Anania." Et ille ait, " Ecce ego Domine." Et
introduxerunt Damascum.
XIII.
279
Dominus ad
vade
in
vicum qui
vocatur Rectus, et quaere in domo Judas Saulum nomine Tarsensem ecce enim orat ipse, et expectat te, ut introiens imponas sibi manus, ut visum recipiat." Respondens autem Ananias inquit, ** Domine, audivi a multis de viro lioc, quanta mala Sanctis tuis fecerit in Hierusalem. Et hie habet potestatem a principibus saccrdotum, alligandi omnes qui invocant nomen tuum." Tum Dominus, ** Vade," ait, quoniam vas electionis mihi est iste, ut portet nomen meum coram gentibus, et regibus,
:
i^^
et
filiis
Israel.
illi,
quanta
oporteat eum pro nomine meo pati." Et abiit Ananias, et introivit in domum, et imponens ei manus, dixit, " Saule frater, Dominus misit me 15 Jesus, qui apparuit tibi in via qua veniebas, ut videas, et implearis Spiritu sancto." Et confestim ceciderunt ab oculis ejus tanquam squamae, et visum recepit. Et surgens baptizatus est et quum 20 accepisset cibum, confortatus est. autem cum discipulis qui erant II. Mansit Damasci, per aliquot dies et continuo in synagogis passim praedicabat Jesum, quoniam hie est filius Dei. Quod quum viderent, stupebant omnes, et dicebant, " Nonne hie est, qui expugnabat in 25 Hierusalem eos, qui invocabant nomen istud et hue ad hoc venit, ut vinctos illos duceret ad Principes sacerdotum ? " Interea Saulus convalescebat quotidie, et confundebat Judseos, qui habitabant Damasci, affirmans, quoniam hie est Christus Jesus 30 Quum implerentur autem dies multi, filius Dei. consilium inierunt Judaei, ut eum interficerent sed hae insidiae Saulo statim notae factae sunt. Custodiebant enim portas die ac nocte, ut eum
: : :
comprehenderent.
discipuli
35
280
ejus nocte, demiserunt per murum submittentes in sporta. Itaqiie quum venisset postea in Hierusalem,
10
At illi timetentabat se jungere discipulis Christi. bant eum, non credentes quia esset discipulus. Barnabas autem adprehensuni ilium duxit ad Aj)ostolos, et narravit illis, quomodo in via vidisset Dominum, et quomodo loquutus fuerit sibi, et quae Damasci egerit cum fiducia in nomine Jesu. III. Ex hoc autem tempore Saulus, qui et Paulus, quum evangelizaret Christum in multis
civitatibus,
suae, qui
venit
Lystram.
Et erat
ibi
quidam
ex utero matris
nunquam ambulaverat.
intuebatiu*
Paulum locpientem,
15
eum
20
25
Saulus, videus quia haberet fidem, lit salvus fieret, magna voce, " Surge, et sta super pedes tuos Et exilivit statim homo ille, et ambulabat. rectus." Turbae autem qiuun vidissent quod fccerat Paulus, levaverunt vocem suam, dicentes, " Vere hie minister Dei est, qui tanta facit in Israel." Factum est autem, euntibus nobis ad orationem, puellam quandam habentem spiritum Pythonis obviare, quae quaestum magnum praestabat doniinis suis divinando. Haec subsequuta nos paululum, clamabat dicens, " Isti homines servi Dei excelsi sunt qui adnunciant Hoc autem faciebat nndtis vobis viam salutis." Dolens igitur Paulus, dixit s])iritui, " Praediebus.
dixit
cipio tibi in
exivit ab ea,
30
Christi, exi
ab ea."
Et
3^^
vero quum venissent quidam ex eo in Asiam, disputabat in schola ita ut omnes qui erant in Tyranni ])er biennium Asia, audirent verbum Dei, Jiubei atque gentiles, virtutesque non modicas Deus faciebat per manus Pauli, ita ut etiam supra languidos deferrentur a
IV.
Postea
discipulis
cum
VIII.
Abdi.f,
Hist. AposTOUCyE.
281
corpore eju^ sudaria et semicincta et recedebant ab laiigLiores, et spiritus nequam egrediebantur. In una autem sabbatorum, quum venissemiis ad frangendum panem, Paulas disputabat eis, profecturus in crastinuin, protraxitque sermonem usque Erant autem lampades copiosag in mediam noctem.
eis
Sedens autem in coenaculo, ubi eramns congregati. quid am adolescens nomine Eutychus super fenestram, quum mergeretur somno gravi, disputante diu Paulo, depressus somno, cecidit de tertio Ad cosnaculo deorsum, et sublatus est mortuus. quem quum desceiidisset Paulus, incubuit super eum, et complexus dixit, " Nolite turbari. Anima enim ipsius in eo est." Ascendensque rursus, fregit panem et (puim gustasset, sermonem protraxit usque in lucem. Interea adducunt puerum viventem qui ex casu obierat, et consolati sunt omnes
:
10
is
non minimum.
V. Post \\xc Paulus, adscensa navi, venit in insulam quae dicitur Miletus. Barbari vero \n've- 20 stabant non modicam lumianitatem nobis, etaccensa pyra reficiebant nos onmes pr()})ter imbrem qui imminebat, et t'rigus. Quumqne congregasset Paulus sarmentorum aliquantam multitudinem, ctimposuisset super ignem, vipera a calore prorupit, invasitque manum ejus. Ut vero viderimt barbari pendentem bestiam de manu ejus, ad invicem dicebant,"Utique iiomicida est homo hie, qui quum evaserit de mari, Et ille quidem, ultio non permittit eum vivere." excutiens bestiam in ignem, nihil mah passus est. 39 At illi existimabant cum in tumorem convertendum, Quum autem et subito casurum, ac moriturum. illis sperantibus et videntibus, Paulo nihil mali fieret, In convertentes se, dicebant eum esse Deum.
2.-.
locis
auteju
ilHs
erant praedia
Principis,
nomine
"^
282
Publii, qui
Contigit
autem patrem
vexatum,
Ad
quum
5
orasset,
imposuisset
eum.
Quo
facto
omnes qui
infirmitates, accedebant et
in
insula
etiam multis honoribus Paulum sunt prosequuti. Exinde navigans venit Romam, ibique solutus a vinculis mansit biennio toto in conducto suo, et 10 suscipiebat omnes qui ingrediebantur ad eum, prsedicans subinde regnum Dei, et docens quae sunt de Domino Jesu Christo. VI. Post crucem vero Petri et elisionem Simonis magi, in urbe adhuc libera manebat custodia qui 15 a corona etiam martyrii eadem die dispensatione divina subtractus fuerat, ut per eum omnes gentes Itaque quum Evangelii praedicatione implsrentur. Romam a Julio centurion e Paulus fuisset perductus, sub unius militis duntaxat custodia constitutus, 20 post tertium diem convocavit primores Judoeorum quumque co^ivenissent in hospitium ejus, loquebatur " Ego, viri fratres (in quit) nihil ad versus illis,
:
faclsns, a-it consuetudinem majorum, vinctus ab Hierosslyrr-is traditus sum in manus Romanorum. 25 Qui qu.um inquisiticnem de me habuissent, constituerext uie primo dimittere, eo quod nulla esset Contradicentibus autem causa rnorI;is in me. Quam Judagis, coact'.is sum appellare Caesarem. ob causam quum essem in itinere, rogavi vos videre so et alloqui propter spem enim Israelis hac sum At illi dixerunt ad eum, catena circumdatus." " Nos neque literas accepimus de te a Judaea, neque adveniens aliquis fratrum adnunciavit nomen Cupimus autem nunc ex te et conditionem tuam. 35 audire, quae sentis. Nam de secta hac notum est
plebem
xiir.
Abdi^
Hist. Apostolic.e.
283
Igitur convenerunt ad eum plurimi in hospitium ex Judaeis. Quibus exponebat ille Scriptiiras, testificans regnum Dei, suadensque eis ex lege Moysi et Prophetis, a mane usque ad vesperam docebat. Sed quum non omnes crederent in Jesum, dixit Paulus ad eos, ** Spiritus Sanctus recte per Esaiam loquutus est, Vade ad populum istum, et
dicas,
Aure
audietis, et
non
intelligetis, et
videntes
10
Incrassatum est enini cor populi hujus, et oculos compresserunt, ne forte videant oculis, et auribus audiant et corde
videbitis, et
non
poteritis perspicere.
intelligant, et convertantur, et
sanem
eos.
Notum
15
ergo cupio esse vobis, et gentibus missum esse hoc salutare Dei et ipsos ab salutem venturos." Et quum hoec dixisset, exierunt ab eo Judaei, magnas inter se concertationes agitantes. Ipse auteni Paulus mansit Romte tcto illo biennio, in conducto suo, et suscipiebat omnes qui ingrediebantur ad eum, praedicans regnum Dei, et docens quae sunt de Domino Jesu Christo, cum omni fiducia, sine
20
impedimento. VII. Haec dum Romae Apostolus faceret, interea apud Neronem Caesarem defertur, quod non solum novam superstitionem inveheret, verum etiam ad-
25
versus imperium seditiones excitaret. Accorsitus igitur, et interrogatus a Nerone, v.t rationem doctrinae suag redderet, ita coram Caesare loquutus est, " De doctrina quidem Magistri mei, de qua interrogasti me, non eam capiunt, nisi qui fidem 30 mundo pectore adhibuerint. Quae enim pacis sunt et caritatis, docui, et per circuitum ab Hierusalem usque in Illyricum replevi verbum pacis. Docui, Docui sublimes ut invicem se honore praeveniant. et divites, se non extollere, et sperare in incerto 3s
381-
Docui divitiarum, sed in Deum ponere spem suam. mediocres, in victu et vestimento contentos esse. Docui pauperes, in sua egestate gaudere. Docui patres, filios sues docere disciplinam timoris Dei. Docui filios, obtemperare parentibus, et monitis
Docui possidentes, reddere tributum salutaribus. soUicitudine. Docui negotiatores, reddere vectigalia Docui uxores, diligere viros ministris Reipublicse.
10
Docui viros, suos, et timere eos quasi dominos. fidem servare conjugibus, sicut illi servari sibi pudorem omnibus modis volunt. Quod enim punit
maritus in uxore adultera, hoc punit in marito Docui adultero ipse pater et conditor rerum Deus. praeterea dominos, ut mitius cum servis suis agant.
Docui servos, ut t'ideliter, et quasi Deo, ita serviant dominis suis. Docui Ecclesiam credentium, unum et omni])otentem, invisibilem et incomprehensibilem Hasc autem mihi doctrina non ab colere Deum. hominibus, neque per hominem aliquem data est, 20 sed per Jesum Christum, et Patrem gloriae, qui Et dum me mitteret mihi de coelo loquutus est. ad ])ra)dicationem Dominus mens Jesus Christus, dixit mihi, " Vade, ego ero tecum, spiritus vitae omnibus credentibus in me et omnia quaecunque 25 dixeris, aut feceris, ego justificabo." VIII. Usee quum dixisset Paulus, Nero imperator indignatusque postea, sententiam in obstupuit eum mortis pronunciavit, ut capite afficeretur. Et quum ei de morte ilhus tardius nunciaretur, misit so duos ex armigeris suis Nero, Feregam et Parthemium qui euntes invenerunt Pauhnn cum omni fiducia et libertate universum populum de Christi mirabihbus instruentem. Hos quum vidisset Paulus se accedentes, hortabatur eos, dicens, " Venite, filii, 35 et vos credite in Deum, ut salventur animse vestrae.
15
:
XIII.
2S5
qui
me
et
omnes credentes
per adventum
uuigeniti
filii
sui suscitavit, et in
aeternum est, collocavit." Qui responderunt, dicentes, " Nos quidem, Paule, prius ibimus ad Neronem, nunciantes ei finem mortis tute. Tu autem ora pro nobis, ut credamus illi, quem tu Rogabant enim Paulum pro praedicas Deum." salute sua, ut baptizarentur. Turn rursus Apostolus, " Post paululum, (inquit) filii, venite hue ad sepulchrum meum, et invenietis duos viros orantes, ipsi post me dabunt signum Titum et Lucam salutis." Et quum base dixisset, supervenerunt milites, qui correptum eum foras, extra civitatem duxerunt. Paulus vero quum venisset ad locum et elevatis supplicii, convertit se contra Orientem manibus ac oculis suis ad coelum, diutissime oravit. Et completa oratione, dedit pacem fratribus qui
:
lo
1^
eum sequuti fuerant et valefaciens eis, flexis genibus, crucisque se signo muniens, cervicem prasbuit percussori. E cujus gladio, desecto capite, pro sanguine lac cucurrit, ita ut percussoris dextram Quod quum circumstanlactea unda perfunderet. tibus visum fuisset, obstupefacti omnes magnifi:
20
caverunt Deum, qui tantam gloriam donaverat Apostolo suo. Cujus corpus Lucina Cbristi famula, secundo ab urbe milliario, via Ostiensi, in proprio Passus est prasdio, differtum aromatibus sepelivit. autem IIIo Kalendas Julias, duobus jam a passione Petri elapsis annis, regnante Domino nostro Jesu Christo, cui est apud aeternum Patrem et Spiritum sanctum honor et gloria, in secula seculorum. Amen.
25
30
286
LIBER TERTIUS.
De
I.
Andreas Apostolus, Simonis Petri, qui Barjonas cognominatus erat, frater germanus fuit et Jonse ex primis erat, qui Christo a Joanne in filius Audiens quippe Jordane baptizato adlueserunt. esse, miraculo agnum hunc Dei a Joanne in deserto, Joannis, ad fratrem ductus, simul auctoritate quum de Christo Cui festinabundus contendit. ilium conad ut sese significasset, Petro persuasit,
:
tempUindum sequevetur. Quam rem mox casus est, ut quo tempore is cum Simone 10 insequutus fratre retiain mare mitteret, Christus forte transiret a quo ambo vocati fratres, sine mora discipuli magistrum sequuti sunt. Quo in munere quum diu
Christum sequeretur, probatus magistro, ad Apos15 tolatus demum apicem ante passionem vocatus fuit. Et haec quidem ante Dominican! passionem, ab hoc Dei viro gesta sunt. II. At vero post ilium Dominicae ascensionis nobilem gloriosumque triumphum, quum beati proedicare verbum Domini per diversas 20 Apostoli regiones incepissent, tum et Andreas Apostolus apud Achaiam pro^inciam, adnunciare Dominum Eodem tempore Jesvrni Christum exorsus est.
Matthffius Apostolus, qui et Evangelista,
25
Myrmidoni
urbi
30
sed incolae adnunciaverat indigne ferentes, quse de redemptoris nostri virtutibus audiverant, ac sua nolentes destruere templa, beatum Apostolum, erutis oculis, catenisque oneratum, carceri incluserant, eo animo, ut paucis interpositis diebus intei
salutis
:
verbum
XIII.
AiiDi.E IIisT.
Apostolice,
287
ficerent.
Quod antequam
fieret,
Angelus a Domino
missus ad An dream Apostolum, ut in Myrmidonem civitatem maturaret, et fratrem IMatthaeum de Cui ille ait, squalore carceris erueret, monuit. " Domine, ecce viam nescio, et quo ibo ? " Et ille, " Vade (inquit) ad littus maris, et invenies navem,
quam
tui."
statim conscende, ego enim ero dux itineris Paruit Andreas, inventamque navem ascendens, flantibus ventis congiTiis prospere navigavit ad urbem. Quam ut ingressus est, ad publicum se
illico
lo
carcerem contulit, in-eniensque cum reliquis vinctis Matthgeum, amaricsime flevit, et facta oratione hsec verba loquutus est, " Domine Jesu Christe, quem fideliter praedicamus, et ob cujus
nomen
tanta perferinuis, qui cscis \isum, surdis 15 auditum, paralyticis gressum, leprosis mundiciam, mortuis vitam, immensa dementia largiri dignatus es, aperi oculos servi tui, ut eat ad annunciandum verbum tuum." Et statim locus ille contremuit,
et
lumen
20
cunctorum catenae confractse sunt, et trabes, in^ qua pedes eorum coarctati erant, scissa Quibus factis, omnes magnificabant Dominum, est.
restaurati, et
Magnus
est
Deus,
quem
i)r8edicant
25
beatum Andream de
squalore carceris, omnes qui capti fuerant, abiit unusquisque ad propria cum quibus et Matthaeus
:
recesserat.
III. Ipse vero Andreas manens apud Myrmidonem, pr^edicabat incolis verbum Domini, quod quum minus audirent, apprehensum Andream ligatis pedibus per plateas civitatis trahebant. Quibus in tormentis quum jam sanguis efflueret, et capilli
30
vellerentur. Apostolus ad Dominum in hsec verba orationem habuit, " Aperi, Domine Jesu Cbriste,
sr,
288
>o
oculos cordium illorimi, lit cognoscant te Deimi neqiie velis verum, et desistant ab hac iniquitate hoc illis peccatum statiiere, quia nesciunt quod faciunt." Hccc quum dixisset, timor subitus invasit incolas civitatis illiiis, ut dimisso Apostolo, peccatum agnoscerent, dicentes, " Peccavimus in jiistum." Qimmque se ad pedes Apostoli demitterent, remissionem delicti, et sibi ostendi viam salutis petebant. Quibus ille erectis, pragdicabat Dominuni Jesiuu Christum, et miracula quae fecerat in hoc mundo
:
mundum jam
Ita vendicatis
15
20
25
cunctos in nomine Patris et FiUi et Spiritus sancti, concessa peccatorum remissione baptizavit. IV. Quibus gestis, recedens ab eo loco, venit in regionem suam ubi quum ambidaret cum discipulis suis, accessit ad eum c?ecus quidam, et ait, " Andrea Apostole Christi, scio quia ])osses mihi reddere Hoc tantum visum, sed nolo eum recipere. deprecor, ut jubeas his qui tecum sunt, tantum conferre pecuniir, unde vestitum et victum comparem." Cui Andreas, " Vere (inquit) cognosco, banc non hominis, sed diaboli vocem esse, qui non sinit hominem istum reci})ere visum " et conversus tetigit oculos caeci, et confestim recepit lumen, et
Domino incohs
ejus
civitatis,
glorificabat
Deum.
Quimique vestimentum
vile
haberct, et hispidum, ait Apostolus ad discipulos suos, " Auferte ab eo vestimenta sordida, et date ei
30
indumentum
novum."
Et
quum
omnibus,
cpii
35
caucus erat, expoliatus esset, inquit Apostolus, " Quod sufficit iUi, hoc accii)iat." Et sic accepto vestimento, gratias agens rediit in domum suam. V. Interea Demetrii cujusdam, primi civitatis Amasaeorum, puer erat /Egyptius, quern amore
XIII.
Abdl
Hist. AposTOLiciE.
2^9
unico diligebat. Is correptus febri, forte eo tempore spiritum exhalaverat. Itaque auditis Demetrius signis, qu3e faciebat beatus Apostolus, venit ad eum, et procidens cum lachrymis ante pedes ejus, inquit, " Nihil tibi difficile est, O minister Dei. Ecce puer mens, quem unice diligebam, mortuus Confido autem, et rogo, ut domum meam est. ingressus, eum, ut potes, reddas mihi." Haec audiens beatus Apostolus, condolens lachrymis ejus, venit ad domum in qua puer decumbebat, et prasdicans diutissime ea quas ad salutem populi pertinebant, conversus ad feretrum, ait, " Tibi dico puer, in nomine Jesu Christi, surge, et sta sanus." Et confestim surrexit puer ^Egyptius, et reddidit ilium Apostolus domino suo. Tunc omnes qui erant increduli, crediderunt in Deum, et baptizati sunt a beato Andrea. \T. Dum hose fierent, puer quidam Sostratus
is
nomine, venit secretins ad beatum Andream conquerens, " Mater mea (inquit) concupivit formam 20 speciei meae, et jugiter me insectatur, ut commiscear quod ego infandum execratus, fugi. At ilia ei felle commota, adiit Proconsulem provincige, ut crimen suum retorqueat in me. Et scio, quum accusatus fuero, quia nihil habeo quod ad haec 25 respondeam, satius autem duco vitam amittere, quam matris detegere crimen. Nunc autem hjec tibi coufiteor, ut digneris pro me Domirum exorare, ne innocens prassenti vita priver." Haec eo dicente, venerunt ministri Proconsulis, accersentes eum. 30 Beatus vero Apostolus facta oratione surrexit, et abiit cum puero. Mater autem instanter accusabat eum dicens, " Hie, domine proconsul, oblitusmaternae pietatis, stuprum mihi inferre voluit, adeo ut vix ab eo me eripere potuerim, ne violaret. Ad quae a
:
37
290
Proconsul, " Die," inquit " piier, si vera sunt ista, At ille tacebat. quag mater tua prosequitur." Iterum atque iterum interrogabat Proconsul, et
5
quicquam puer respondit. Durante autem eo in silentio. Proconsul habebat cum suis consilium, Mater autem pueri quid esset in ea re agendum. Ad quam conversus beatus Andreas coepit flere. Apostolus, inquit, " O infelix, qute fletus emittis amaritudinis, propter incestum quem in filium es 10 meditata. Quam adeo concupiscentia praecipitavit, ut unicum amittere filium, libibine inflammante, non verearis." Haec eo dicentc, mulier ait, ** Audi, Proconsul, postquam filius meus hsec in me molitus est, homini huic ab eo tempore adhix?sit semper." commotus, puerum 15 Proconsul autem super his ira
nihil ei
jussit in
projici
:
et
in
retrudi,
flumen donee
vero
Tum
mox
terraemotus
magnus
cum
cecidit,
omnes
terras
decubuerunt.
Tum
est.
et
corruit, et
mortua
Quae
25
videns Proconsul, prostratus pedibus sancti Apostoh, " Miserere (inquit) pereuntibus, famule Dei, ne Orante igitur beato Apostolo, terra nos deglutiat." confestim terras motus cessavit, ac fulgura et tonitrua
quievere.
Ipse
Ex eo Achaia
provincia, suscipientes
in
Jesum Christum,
et baptizati sunt
35
Contigit autem, ut eo tempore Cratini quoque Sinopensis filius, dum in balnco mulierum lavaretur, a d^emone, perdito sensu graviter cruciaretur. Ipse igitur quum et febre graviter aegrotaret,
Domini.
XIII.
291
et uxor similiter hydrope intumiiisset, epistolam ad Proconsulem misit, in qua rogabat ut Andream Deprecante igitur Proexoraret, ad se ut veniret. consule, Andreas adscenso vehiculo venit ad civita-
tem. Quuriique introiisset in domum Cratini, conturbavit spiritus malignus puerum, et venit et Quern ille procidit ante pedes beati Apostoli. increpans, " Discede (incpiit) humani generis inimice, a famulo Dei " et statim multum clamitans, ab eo discessit. Et veniens Apostolus ad stratum Cratini, *' Recte asgrotas (ait) qui relicto proprio thoro,
:
lo
scorto
Christi,
misceris.
et
Surge
in
sanus, et noli ultra peccare, ne majorem 3grotationem incurras," Et sanatus est Mulieri quoque dixit, ex ilia bora Cratinus. " Dccepit te, O infelix mulier, concupiscentia oculorum, ut, relicto conjuge, aliis miscereris." Et ait,
sta
is
" Domine Jesu Christe, deprecor piam misericordiam tuam, ut exaudias servum tuum, et praestes, ut, si hnec mulier ad coenum libidinis, quo prius erat Quare f oedata, fuerit revoluta, non sanetur omnino. si Domine novisti, cujus potentia etiam futura prasnoscuntur, quod deinceps hgec mulier ab hoc possit abstinere, jam, te jubente, sanetur." se. flagitio Hasc eo dicente, disrupto per inferiorem partem humore, sanata est cum viro suo. Beatus autem Apostolus, quum gratias egisset, fregit panem, et
dedit ei. Quo accepto, credidit Domino, cum omni domo sua nee deinceps ilia scelus, aut vir Quiejus, quod prius admiserant, perpetraverunt. bus factis, Cratinus quum magna munera Apostolo,
:
20
25
so
prostratus
in
terra
cum
uxore, tribuere
vellet,
"Non
est
meum
:
dilectissimi
(inquit vir Dei) haec accipere, sed potius vestrum est, ea indigentibus
^^
erogare."
292
(JoDEX Apocryphus
Novi TeSTAME5TI.
ita nihil accipiens ex his quae offerebanNicngam proficiscitur, in Asiam, ubi erant septem daemones inter monumenta commorantes, qui pragtereuntes homines quotidie secus viam Vehiente autem lapidabant, et morte afficiebant. beato Apostolo, exiit ei obviam universa civitas cum ramis ohvarum, proclamantes laudes, atque
VI I. Et
tur,
Et quum exposuissent
10
dit
Apostohis, " Si
manu tua est, homo Dei." omnem rei ordinem, responcreditis in Dominum Jesum
onmi]:)otentis,
Christum
sancto
fihum Dei
cum
Spiritu
15
ao
25
30
15
hberabimini ejus auxiho, ab hac daemonum infestatione." At ilh clamabant, dicentes, " Quaecunque praedicaveris, credimus, et obaudimus jussioni tuae, ut modo ab ista tentatione hberemur." At ille gratias agens Deo pro eorum fide, jussit ipsos dasmones in conspectu omnis popuH ejus adsistere qui venerunt in similitudine canum. Tunc conversus Apostolus ad populum, inquit, " Ecce daemones, qui adversati sunt vobis. Si itaque creditis, quod in nomine Jesu Christi possim eis imperare, ut desistant a vobis, confitemini coram me." At illi clamaverunt, dicentes, " Credimus Jesum Christum filium Dei esse, quem Tunc beatus Andreas imperavit daemoprasdicas." nibus, dicens, " Ite in loca arida et infructuosa uulli penitus homini nocentes, neque accessum habentes, ubicunque nomen Domini fuerit invocatum, donee accipiatis debitum vobis supplicium ignis aeterni." Haec eo dicente, daemones dato rugitu evanuerunt ex oculis adsistentium, et liberata Baptizavit quoque est civitas ea ex ilia hora. et instituit eis incolas illius beatus Apostolus episcopum Calistiun virum sapientem, et irreprehensibiliter custodientem quae a doctore susceperat.
: :
unum Deum,
xiii.
Abdls
Hist. Apostolic^.
293
VIII. Postea egressus Nicasam Andreas, quum ad portam Nicomedi^e appropinquaret, efferebatur mortuus in gi'abato, cnjus pater senex servorum sustentatus manibus, vix obseqnium funeri valebat Mater qiioque hac eetate gravata, s impendere. sparsis crinibus sequebatur, dicens, " Vag mihi, cujus usqne ad hoc tempus aetas producta est, ut funeris mei apparatum in filii funus expendam." Qnumque haec et similia deplorantes cadaver vociferando prosequerentur, affuit Apostolns Domini, lo condolensque lachrimis eorum, ait, " Dicite mihi obsecro, quid huic puero contigit, ut ab hac hice migraret ? " At ilh prae timore din nihil respondere tandem collecta mente, subjecerunt, poterant *' Dum esset (inquiunt) juvenis iste in cubiculo is solus, advenerunt subito septem canes, et irruerunt in eum. Ab his igitur miserrime discerptus, Tunc beatus Andreas cecidit, et mortuus est." suspirans, et in coelum oculos erigens, cum lachrymis ait, " Scio, Domine, quia daemon um illorum 20 fuerunt insidi^e, quos a Nicasa urbe pepuli, et nunc rogo, Jesu benigne, ut resuscites eum,ne congaudeat Et adversarius humani generis de ejus interitu. haec dicens, ait ad patrem mortui, "Quid dabis
;
fihum tuum salvum ? " Et 25 ipsum enim dabo, si ille, " Nihil habeo pretiosius ad vilam surrexerit, te jubente." Quibus dictis, iterum beatus Apostolus ad coelum expansis manibus oravit, dicens, " Redeat quaeso, Domine, anima pueri, ut isto resuscitato, rehctis cuncti idohs, ad so
mihi,
si
restituero tibi
omnium
pereuntium, ut jam non amphus subdantur morti, Ressed tui effecti, vitam mereantur asternam." pondentibus autem fidehbus, " Amen," conversus ad feretrum, inquit, " In nomine Jesu Christi surge,
35
294
et sta super pedes tuos." Et statim admirante populo surrexit, ita ut omnes qui aderant, voce
clamarent, ** Magnus est Deus quern praedicat servus ejus Andreas." quoque pueri multa munera dederunt filio a niortuis, quae beato Apostolo offerret.
magna
Christus,
Parentes
suscitato
nihil
Sed ille puerum tantum secum ad ex his accepit Macedonian! abire praecipiens, salutaribus verbis
:
instruxit.
10
15
20
25
30
IX. Egressus itaqiie Nicomedia Apostolus, navem conscendit, ingressusque Hellespontum, f return navio-abat, ut veniret Bvzantium. Et ecce commoturn est mare, et incubuit super eos ventus validus, ita ut navis mergeretur. Itaque quum omnes mortis periculum prgestolarentur, oravit beatus Andreas ad Dominum, praecipiensque vento, siluit. Quieverunt autem mox et fluctus maris, et tranquillitas sequuta est ereptique omnes a praesenti discrimine, Byzantium pervenerunt. Inde progressis, ut transirent Thracias, occurrit eis multitudo hominum a longe, c\un evaginatis gladiis lanceas manu gestanQuod quum tium, qui volebant in illos irruere. vidisset Andreas Apostolus, faciens crucis signum contra eos, ait, " Oro, Domine, ut decidat pater eorum, qui haec eos agere instigavit. Conturbentur virtute divina, ne laedant sperantes in te." Haec eo dicente, angelus Domini cum magno splendore praeteriens, tetigit gladios eorum, et mox corruerunt Et ita beatus Apostolus proni omnes in terram. Et qui hostes suis sine detrimento praeterivit. cum antea fuerant, projectis gladiis adorabant ilium, angelasque Domini cum ingenti lumine recessit. X. Interea Andreas emcnso itinere, ad Perinthum civitatem Thraciae maritimam pervenerat, ut nave
:
" in Macedonian!
trajiceret.
xiii.
295
iterum apparuit, navem conscendisset, antesolverent a terra, verbiim Domini cimctis in Ciijus verbis navi secum existentibus praedicabat. salutaribus persuasi cimcti, cum ipso navis prsefecto, in Jesum Christum credentes, glorificabant Deum. Quare laetatus sanctus Apostolus, quod nee in man defuerit, qui verbum Domini audiret, et ad Filium Dei omnipotentis converteretur, giorificabat et
qui
ei
quam
"laudabat
Deum
conditorem
coeli et terrae.
haec fierent, et antequam adhuc Apos- 10 Macedoniam pervenisset, accidit quod duo in tolus germani essent, nobiles, et Philippis fratres in viri quibus erat magna domi. facultas erantque alteri Hi, quum in civibus filii duo, alteri totidem xiliae. digne generationi qui illorum jungi is forent, nulli obligaverunt inito foedere se mutuo, ut possent, unius domum facerent, et filii alterius filias unam acciperent. matrimonium Quumque jam dies in nuptiarum esset constitutus, factum est verbum Domini ad eos, dicens, '' Nolite conjungere liberos 20 vestros, donee hue veniat famulus mens Andreas ipse enim vobis, quae agere debeatis, ostendet." Jam autem thalamus praeparatus erat, et con\'ivag vocati erant, omnisque apparatus nuptialis in promptu tenebatur. Interea triduo elapso, advenit 25 beatus Apostolus, et videntes eum gavisi sunt magno gaudio et occurrentes ei cum coronis, processerunt ante pedes ejus, et dixerunt, " Te admoniti prasstolamur, famule Dei, ut venias et adnuncies nobis,
: : :
XL Dum
quid faciamus. Sumus enim oraculo divino jussi 30 et ne antea conjungerentur liberi nostri, te operiri quam tu venires, indicatum est nobis." Erat autem tunc vultus beati Apostoli tanquam Sol relucens, ita ut omnes admirarentur, et honorarent eum. Qui quum audivisset qu?e gesta essent, " Nolite as
:
290
Sed magis
lit
proximo sanguine
s
velletis
vestroruni.
evertinuis,
aut vetamus,
quum
ab
initio
:
veruni incesta potius praecepisset et foeminam daninanuis." Ha?c eo loquente, comnioti ])arentes
eorum dixerunt,
10
*'
pro nobis
Deum
Adolescentes autem videntes vultum delictum." Apostoli .spleiidere taiupiam angeli Dei, dicebant, " Magna et innnaculata est doctrina tua, vir beate,
15
quod neseiebanuis. Nunc enim veie cognovimus, Ad quos conversus quia Deus loquitur in te."
Sanctus Andreas, " Custodite (inquit) sine pollutione qua? audistis a me, ut sit Deus vobiscum, et accij)iid est, sempiternam atis mercedem operis vestri
:
vitam, quae nullo clauditur fine." 20 XII. ILee dicens Apostolus, benedixit eis ; et Ubi relictis Phili})pis, perrexit in Thessalonicam. juvenis quidam nobilis erat, dives opibus, Exoos nomine, cujus ])arentes magno in ea civitate loco erant. Hie quum de virtutibus beati Andreas coget 2* novisset, venit ad apostolum insciis parentibus procidens ad pedes ejus rogabat eum, dicens, ** Ostende mihi, Domine, viam veritatis, ut immortalitatem consequi ])ossim. Cognovi enim, quod verus minister sis ejus qui te misit." Sanctus vero so Apostolus praedicabat ei Dominum Jesum Christum, et credidit adolescens ex ilia hora adhaerens viro Dei, nulla facta vel parentum vel facultatum suarum mentione. Interea parentes requirentes filium, quum audivissent quod cum Apostolo moraretur, ss accedentes muneribus filium ab Andrea separare
:
xiiT.
297
nitebantur. Sed noluit adolescens obtemperare, et dicens, " Utinani nee vos has opes haberetis mundi simul cognosceiites aiictorem, qui est veriis
:
Deus,
dum
Quae aiiinias vestras ab ira futura erueretis." juvcnis faceret, sanctus quoque apostolus de-
de tristega,et pnedicabat cis vcr])um Domini sed non audientibus rediit ad puevum, et clausit ostia domus. At illi, vocata cohoite,]venerunt ut incenderent donium. QuuuKpie scirpos et faculas subjecissent, et jam i'lamma ferretur in altum, lo arrepta adolescens ampulla a(pioe, ** Domine (inquit) Jesu Christe, in cujus manu omnium elementorum natura consistit, qui arentia inficis et infecta facis arescere qui iui^nita refrigeras, et extincta succendis extingue jam hos ignes, ut tui non tepescant, is sed magis ad fidem accendantur." Et hiec dicens, et statim omne effudit desuper aquam ex ampulla incendium ita sublatum est, ac si nunquam accensum fuisset. Quod videntes jiarentes pueri, dicebant, " Ecce filius jam noster magus effectus est." Et 29 adhibentes scalas, volebant ascendere in tristegam, Dominus autem excoecavit ut eos interficerent. eos ne viderent ascensum scalarum. XIII. Quumque in hac perversitate durarent,
sceiuiit
: :
quidam Lysimachus
pro
e civibus ait,
casso vos labore consumitis ? Desistite ab viris istis, et vos non cognoscitis. consumat." Haec liac stultitia, ne vos coelestis ira "Verus CO dicente, compunctionis corde dicebant, est Deus, qnera isti colunt, quem et nos sequi Advenerant autem jam tenebrie constituimus."
noctis, et subito
25
30
lumen
affulsit,
et
omnium
oculi
illuminati sunt
ascendentesque ubi erat apostolus cum puero, invenerunt eum orantem. Prostrati igitur in pavimento, clamal)ant, dicentes, " Te
:
35
38
898
rogaiiius, Dornine,
Tanta autem omnes compunctio seducti sunt." cordis tetigerat, ut diceret Lysimachus, qui viciuus erat, " Vere Christus est f ilius Dei, quern praedicat ' Itaque quum omnes corservus ejus, Andreas."
roborati ab
apostolo
in fide
crederent, parentes
manserunt, et execrantes adolescentem, domum regressi sunt, subdentes omnia, Qui baud quae habebant, publicis ditionibus. '" multo post, quinquaginta diebus elapsis, unius horae
infideles
tamen
momcnto
''
exspiraverunt. Et post bjBC, pro])terea quod diligerent omnes viri civitatis adolescenteni, ob mansuetudinem ejus, patrimonium ei a publico Et quum possideret cuncta quae est restitutum. parentes ejus habebant, non tamen discedebat ab apostolo, sed fructus praediorum in pauperum
necessitatibus et curis indigentium expendcbat.
*
'
XIV. Igitur quum multo tempore apud Thessalonicam sanctus apostolus Domini una cum adolescente moraretur, congregatis subinde in
theatrum multis hominum millibus, praedicabat non solum Andreas verbum Dei, sed ipse etiam juvenis, adco ut mirarentur cuncti prudentiam ejus. Itaque evenit postmodum, ut Carpiani cujusdam civis " filius valde tegrotaret, pro quo quum multi et apud adolescentem, et apud apostolum ipsum precibus intercederent, " Nihil est," inquit sanctus Andreas, "impossibile apud Dominum. Sed tamen ut credatis, adducite eum in conspectum nostrum, et sanabit ' Quae audiens ilium Dominus Jesus Christus." domum. filium suum ad cucurrit mox pater aegroti, " Hodie, Adimante," inquit, (hoc enim erat aegroti pueri nomen) " sanus eris." Ad quem filius, " Jam video insomnii mei exitum. Nam per quietem hunc
*'
vidi
virum, qui
me
sanabit."
XIII.
Abdle
Hist. Apostolic.e.
299
vestimenta sua, surrexitque a grabato, et pergebat ad theatrura cursu veloci, ita ut noii possent parentes vestigia ejus adsequi et procidens ad beati apostoli, gratias egit pro sanitate recepta, Populus autem qui aderat, obstupescebat, videns eum post viginti ^ tres annos ambulaotem, ex quo lecto fixus fuisset glorificabantque cuncti Dominum, dicentes, quia non est similis Deo Andreas. XV. Accessit et alius a civibus tuni ad beatum virum, cujus filius Spiritum immundum babebat. '" " Sana quaeso," ait, " vir Dei, filium meum, quia male vexatur a dfemonio." Deemon vero sciens futuruni se ejici, seduxit puerum in secretum cubiculum, et suffocavit eum laqueo, extorquens
:
Denique pater, quum invenisset filium mortuum, plurimum flevit, et ait amicis, " Ferte cadaver ad theatrum. Confido enim, quod poterit
animam
ejus.
'^
Deum vestrum."
^"
ubi factum fuisset, ac posito coram apostolo cadavere, totam rei causam cognovisset, conversus ad populum Andreas, " Quid (inquit) vobis proderit,
viri
Quod
h^ec fieri videtis, et non creditis " At illi dixerunt, " Ne dubites, quin isto resuscitato, omnes in Deum tuum credituri simus." Haec illis dicentibus, ait apostolus, " In " nomine Jesu Christi, surge puer ; " et statim surrexit,
?
Thessalonicenses,
quum
omnis populus clamabat, dicens, Nunc credimus Deo illi cuncti, quem prsedicas. Et deducentes eum ad Sufficiunt hajc nobis."
et
stupefactus
"
facibus et lucernis, eo
quod jam
:
'"
nox advenisset, manserunt apud eum per triduum quo tempore de illis quae Dei erant, abunde omnes
XVI.
interea
Dum
vir
apud
''
300
'
cujiis filius gravi osgritudine torquebatur, Tliessaloiiicam ad apostolum venit, deprecans t'ilii sanitatem, Beatiis tanto animi affectu, ut lachrymas emitteret. apostolus, abstergens genas ejus et caput manu demulceus, dicebat, " Confortare, fill : tan turn
crede, et irnplentur voluntates tuae " adprehensaque manu illius, cum eo ibat in Philippos. Quumque ingrederentur portam civitatis, occurrit ei senex
;
'"
rogans pro filiis, quos carcere conclusos Medias habebat, ulceribus pene, et temporis diuturnitate Ubi conversus ad IMediam sanctus putrefactos. Andreas, "Audi, homo, tu quidem deprecaris, ut sanetur i'ilius tuus quum apud te vincti retineantur, quorum jam sunt carnes exes?e. Quare si preces '' tuas vis ad Dominum proficisci, solve prius miserorum catenas, ut filius tuus a debilitate laxetur. Nam sentio impedimentum fieri precibus meis, malitiam quam exerces." Quffi audiens Medias, procidit ad pedes apostoli, et deosculans, inquit, 2" " Absolvantur et hi duo, et alii septem, de quibus Et nihil audivisti, tantum ut sanetur filius mens."
:
eos in conspectum beati apostoli exhiberi. imponens eis manus, et per triduum abluens vulnera eorum,saniiati restituit,libertatique donavit. " Postera vero die ait ad puerum, " Surge in nomine
jussit
At
ille
tuae
'"
Jesu Christi, qui me misit, ut medear infirmitati " et adprehensa manu ejus, levavit eum. Qui statim surrexit, et ambulabat, magnificans Dominum. Vocabatur autem puer ille Philomedes, Clamante autem qui tribus decubuerat annis.
:
])lebe,
et
dicente,
"
lit
nostris
ait
medere
infirmis,
Andreas ad puerum, " Vade per domos aegrotantium, et in nomine Jesu Cbristi, hi quo sanatus es tu, jube eos exsurgere."
*'
At
ille
admirantibus
cunctis,
abiit
per
domos
xiii.
Abule
lIlST.
Apostolic/E.
301
quam
plurimos.
Credidit igitur
ex eo tempore omnis populus Philipporum, offerensque ei munera, rogant multi ut audirent verbum Beatus vero apostolus prffidicans Deum 5 Dei. verum, nihil de muneribus accipiebat, XVII. Deniqiie Nicolaus quidam ex civium numero, exhibens carrucam deauratum cum quatuor mulis candidis, totidemque equis, obtulit beato apostolo dicens, " Ha?c accipe, famule Dei, quibus la nihil inveni in rebus meis prasstantius, tantum ut sanetur filia mea, quae diutino morbo cruciatur. Cui subridens beatus apostolus, " Accipio quidem (inquit) munera tua, Nicolae clarissime, sed non Nam si pro filia quae pretiosa in is hasc visibilia. domo tua babes offerre cupis, quanto magis pro anima debes tale quoddam munuspretiosum offerre ? Ego vero hoc solum a te accipere cupio, ut homo ille interior cognoscat verum Deum factorem suum, rerumque omnium creatorem, qui terrena respuat, 20 qui caduca negligat, sempiterna et aeterna desideret diligat qui ilia quae videntur contemplatione spiri:
sensu vigueris, vitam aeternam consequi merearis filia hie sanitati reddita, etiam in illo aeternitatis Hsec eo dicente, persuasit gaudio perfruaris." omnibus, ut relictis idolis, Deum verum crederent. Filiam quoque ipsius ejusdem Nicolai sanavit ab et omnes magnificabant infirmitate in ilia bora eum, percurrente per totam Macedoniam fama de virtutibus, quas faciebat super infirmos apostolus
;
;
23
30
Domini. XVIII. Evenit porro sequenti die, quum doceret beatus Andreas populos, ut adolescens quidam exclamaret voce magna, dicens, '' Quid tibi et nobis,
35
302
? venistine ut nos e propriis sedibus exturbares ? " Tunc beatus Apostolus vocato ad se juvene, ait, " Enarra auctor criminis, quod sit opus tuum ? " Et ille, " Ego (inquit) in hoc puero, ab
'
ab
patrem
illius dicentem amico suo, Vadam ad hominem famulum Dei Andream, et sanabit filium meum. Timens igitur cruciatus, quos nobis infers,
'"
ecce egrediar ex eo coram te." Et hiiec dicens, prostratus solo ante pedes apostoli, exiit a puero, et sanatus est ex ilia bora, surgensque, voce magna
glorificabat
'^
gratiam Deus prsestiterat sancto apostolo, ut sua sponte quotidie multi venirent ad audiendum verbum salutis. Sed et philosophi veniebant et disserebant cum eo, et nemo poterat
resistere
doctrinal
ejus.
Igitur
quum
hsec
*"
agerentur a viro Dei a])ud Thessalonicam, surrexit quidam inimicus pra;dicationis apostolicae. Is accessit proconsulem provinciie Quirinuni, et ei de Andrea signit'icavit, queniadmodum multos quotidie a religione majorum et deorum cultura averteret, in Thessalonica qui templa deorum prasdicaret
:
^'
omnia
pristinas legis
decreta convelli, unum Deum tantum coli pra'ci})iens, cujus etiam se famulum profiteretur. Quibus connnotus Proconsul, milites qui comprehenderent ipsum, misit. Qui venientes ad portam, in qua ^" domo commoraretur a})ostolus didicerunt. Ingredientesque illam,quuni vidissent vultum ejus fulgore nimio resplendentem timore perterriti ceciderunt ante pedes ejus. Beatus vero a})ostolus narrabat audientibus, quit de eo proconsuli nunciata fuissent. " Et venientes populi cum gladiis et fustibus volebant
'
" "
XIII.
Abdle
:
Hist. Apostolice,
303
sed prohibuit Sanctus apostolus. Impeditis igitur Proconsul iis qua? coustituerat, fremuit valde et misit alios viginti, et ipsi ascendenmilites intcrficere
:
tes in
domum, quum
vidissent
beatum apostolum,
niisit aliam militum catervani, qui cum cum vi adducerent. Quibus visis, apostolus ait, " Numquid propter me venistis ? " Et illi, " Propter
deos non
magus, qui pra^dicas respondit, " Ego magus non sum, sed apostolus Dei mci Jesu Christi,
te (inquiunt)
si
coli."
tamen tu Quibus
es
ille
'"
agerentur, unus militum arreptus a dagmone, evaginato gladio damans dixit, " Quid mihi et tibi, Quirine Proconsul, ut mitteres me ad '' hominem, qui non modo extrudere ab hoc vase, verum etiam suis me virtutibus incendere potest ? utinam venires ad occursum ei, et nihil mali ageres contra ilium." Quum autem ha^c dixisset, egressus '" est a milite, ceciditque miles, et mortuus est. Interea adfuit Proconsul cum magno furore, et stans secus Sanctum apostolum, eum tamen videre Cui ille dixit, " Ego sum, quem qua?ris, nequivit.
proconsul."
vidit ilium, et indignans ait,
Et statim aperti sunt oculi ejus, et "Quae est haec insania, contemnas jussionem nostram, et ministros
? Jam vere te magum atque maleficum esse, manifestum est. Quapropter et quod nos et quod deos conferis te objiciam temnas et tunc videbo, si te possit eripere crucifixus ^" quem praedicas." Cui beatus apostolus, " Oportet (in quit) et te credere, proconsul, Deum verum, et quem misit filium ejus Jesum Christum, prasseitim quum videas unum de militibus tuis interiisse." Et prostratus ad orationem Sanctus apostolus,
:
304
quum
ad Dominum,
tetigit
militem, dicens, ** Surge, suscitat te Dominus meus Jesus Christus, quern praedico.'* Et statim surrexit
*
miles, et stetit sanus. Quumque populus acclamaret, " Gloria Deo nostro," Proconsul ait, " Nolite cre-
'"
At illi clamabant, simplices, magus est." dere, " sed doctrina vera magica, base Nou est diceutes, " Hominem istum Proconsul, quae Ad et Sana." Caesari, ut scribam vobis de et tradam, bestiis ejus." contemnitis leges quia pereatis, velociter dicebant, obruere, lapidibus eum volentes Illi autem
" Scribe Caesari, quia Macedones recepere verbum Dei, et contemptis idolis Deum verum adorant." Ad quae iratus Proconsul, adiit in praetorium.
'^
XXI. Et
adprehenso,
impulsus,
facto
mane, intromisit feras in stadium, beatum An dream. Quo quum, capillis tractus ac fustibus
arena
fuisset
relictus,
admiserunt
'"
Videntes autem baec nocuit. Proconsul vero Deo. gloriam dederunt populi, tractus, militibus triginta qui a taurum, jussit adduci
et a
quum circuisset
attigit,
et pos-
' tremo dans mugitum, cecidit, et mortuus est. Et statim acclamabat populus, dicens, "Verus Deus
Christus."
visus
'"'
est
sanctum apostolum in stadio. Denique Proconsul fervens ira, jussit leopardum ferocissimum dimitti, qui dimissus, reliquit populum, et ascendens ad
^'
sedem proconsulis, arripuit filium ejus, et suffocavit eum. Tantaque insania Proconsulem obtinucrat, ut neque de his aliquid aut doleret aut diceret. Inter haec beatus apostolus conversus ad populum
xiTi.
J^Oo
dixit,
''
Ex
his
quia
verum Deum
ciijus
virtute
bestiae
superatae sunt, quern nunc Quirinus Consul ignorat. Sed ego, ut credatis facilius, etiam filium illius in nomine Christi, quern praedico, suscitabo, ut confundatur stultissimus pater ejus." Et prostratus
'
adprehensaque nianu suffoHaec videntes populi, magnificaverunt Deum, et quaerebant Quirinum interficcre: Proconsul sed non sunt permissi ab apostolo. autem confusus, discessit in Praetorium suum. XXII. His ita gestis, adolescens quidam, qui diu
terrae diutissime oravit,
cati, suscitavit
eum.
'*
indicavit matri
suae
eam, ut veniret ad occursum sancti. Quae accedens, procidit ad ^' pedes apostoli, et quaerebat audire verbum Domini. Cui quum satisfactum esset, deprecatione multa rogavit, ut accederet ad agrum ejus, in quo serpens mirae magnitudinis erat, qui totam regionem illam devastabat. Adpropinquante autem apostolo, sibila -' magna emittens, erecto capite obviam venit. Erat enim longitudo ejus quinquaginta cubitorum, ut
et accersivit
ad eum,
''
Abde
caput, funeste, quod erexistiin principio ad perniciem " generis humani, et subde te famulis Dei, ac morere." Et statim serpens emittens gravem rugitum, circumdedit quercum magnam, quge propinqua erat, et obligans se circa eam, evomensque rivum veneni, expiravit. Sanctus vero Apostolus post liasc ad '" praedium pervenit, in quo parvulus, quern serpens perculerat, mortuus decubabat. Et videns flere parentes illius, inquit, '' Dominus noster, qui vult vos salvos fieri, misit me hue, ut credatis in eum. Nunc autem abeuntes, videte interfectorem filii '*
39
306
vestri."
filii, si
'
At illi dixerimt, " Nihil de morte dolemus ultionem de inirnico videmus." Illis vero abeuntibus, dixit apostolus ad uxorem Proconsulis, " Vade, et suscita puerum." At ilia nihil addubitans, accessit ad corpus, et inquit, " In nomine Dei mei Jesu Christi, surge puer incolumis." Et statim surrexit. Parentesque redeuntes, quum vidissent et serpentem mortuum,etinvenissent Filium viventem,
prostrati
'"
coram apostolo, gratias Deo agebant. XXIII. Sequenti vero nocte vidit per quietem beatus Andreas visionem, quam et fratribus enarravit,
Videbam,
" nisi
dilectissimi.
in
sublime
quod luce resplendescebatin tantmrijUt mundum putaretur illuminare. Et ecce adstiterunt mihi dilectissimi fratres, Petrus et Joannes. Et Joannes quidem extensa manu Petro apostolo, levabat eum in verticem montis, et conversus ad me, rogabat *" ascendere post Petrum, dicens, Andrea, poculum Petri bibiturus es, et extensis manibus, subdit, Appropinqua mihi, et extende manus tuas, ut conjungantur manibus meis, et caput tuum capiti meo societur. Quae quum fecissem, inventus sum bre" vior esse Joanne. Et post Iieec ait mihi. Vis cognoscere imaginem hujus rei quam cernis, vel quis sit qui tibi loquatur ? Et ego, Desidero, inquam. Et ait mihi Ego sum verbum crucis in qua pendebis in proximo, propter nomen ejus quern praedicas. * Et multa alia dixit, quae nunc silere oportet pro: :
debuntur autem tunc, quum ad banc aemulationem Quare, rogo, conveniant omnes qui accessero.
suscepere verbum Dei, ut commendem illos Domino Jesu Christo, quo eos in doctrina sua immacuEgo vero jam resolvor a latos custodire dignetur.
^^
"
XIII.
Abdl^
Hist. AposxoLiCiE.
307
corpore, et vado ad promissionem illam, qiiam mihi Regnator ccjeli et terrte, qui est Filius omnipotentis Dei, cum Sancto Spiritu verus Deus, permanens in saecula sempiterna." Hasc audientes fratres, flebant valde, et caedebant palmis * facies suas, cum gemitu magno. Denique convenientibus cunctis, ait iterum, *' Scitote, dilectissimi, me discessurum a vobis. Sed credo in Jesum, cujus verbum praedico, quia custodiet vos a malo, ut non divellatur ab inimico hsec messis, quam in vobis '" sevi id est, cognitio et doctrina Jesu Christi Domini mei. Vos autem orate jugiter, et state fortes in fide, ut evulsa Dominus omni zizania scandali, tanquam triticum mundum, in horreo vos coelesti congregare dignetur." Et sic per dies quinque docebat '" eos, et confirmabat in praeceptis Dei. XXIV. Postbaec autem expansis manibus oravit ad Dominum, dicens, " Custodi quseso Domine gregem hunc, qui jam tuam cognovit salutem, ut non sed quae tejubente, et me ^^ praevaleat ille malignus dispensante suscepit, inviolata custodire mereatur, in sascula saeculorum." Et his dictis, omnes qui aderant, responderunt, " Amen " Apostolus vero accipiens panem, et gratias agens fregit, et dedit omnibus dicens, " Accipite gratiam, quam vobis tradidit per me famulum suum Christus Dominus
polliceri dignatus est
:
: !
Deus noster. Et exosculans singulos, atque commendans Domino, ex Philippis Thessalonicam profectus
est, ibique biduo docens discessit ab eis. Multi autem ex Macedonia fideles profecti sunt '" cum eo, quorum fuerunt duae naves. Quaerebant autem omnes, ut illam navem, in qua Apostolus vehebatur, conscenderent, desiderantes eum audire loquentem, scilicet ut nee in mari deesset eis verbum Domini. Ad quos conversus Apostolus, "Novi"
308
(inquit) desiderium vestrum, dilectissimi, sed navis Quare rogo ut pueri cum impehaec parvula est. dimentis in majorem navem transeant vos vero in ista quae minor est, nobiscum properabitis." Et dato eis Anthimo, qui consolaretur eos, jussit aliam conscendere navem, quam prope sibi semper esse jusserat, ut et ipsi videient eum, et verbum Domini Haec dum fierent, accidit ut quidam audirent. solutus in somnum, vcnto impulsus caderet in mare. '" Quod videns Antbiimis, conversus ad Apostolum, " Succurre, doctor, (inquit) bone, periit enim unus de famulis." Tunc beatus Andreas increpavit ventum, et statim siluit, et tranquillum redditum est mare. Homo vero qui ceciderat, unda famulante
: *
''
ad navem devectus est. Cujus manu Anthimus adprehensa, levavit eum in navem et omnes admirati sunt virtutem Apostoli, quod etiam mare
:
obediret
''
ei.
XXV. Duodecima
tatem
domos eovum
Dominus, quia non vadam, nisi quo Et nocte dormiens, nihil revelaprosceperit ille."
Vivit
''
'"
Altera vero nocte, quum esset ex tionis accepit. hoc tristis, audivit vocem dicentem sibi, " Andrea, ego sum tecum- et non dcrelinquam te." Quae audiens ille, glorificabat Dominum pro hac visione. Dum haec fierent, interea Lesbius Proconsul admonctur divinitus, ut susciperet hominem Dei. Qui misit in occuisum Apostolo homines, qui enm hospitio exciperent, et sibi
ille
adducerent.
Quod quum
audivisset, venit
'*
Pungensque
latus
ejus,
inquit,
"
309
" Surge, et enarra Ego (inquit) sum qui execrabar viam quam doces et miseram milites cum uavibus ad Proconsulem Macedoniae, ut vinctum te transsed niitterent mihi, teque ipsum morte damnarem ecce uaufragia perferentes, nunqum potuerunt acce- * Dumque in hac mente essem, dere, quo jussi sunt. ut destruerem viam tuam, apparuerunt mihi duo viri /Ethiopes, qui me flagris ceedebant dicentes, Non possumus hie jam uUam potestatem habere, quia Quare " venit homo ille, quem persequi cogitabas. istac adhuc nocte, qua potestatem habemus, ulciscemur nos in te. Et sic graviter caeso, recesserunt Nunc igitur, vir Dei, deprecari vehs Domia me. num, ut dimittat hoc mihi dehctum, et ipse saner ab Hasc eo coram omni po- '* infirmitate qua teneor." pulo narrante, beatus Apostolus praedicabat assidue verbum Domini, et credebant omnes. XXVI. Proconsul vero sanatus, credidit et ipse, Qua ex re et corroboratus est in fide affatim. ^^ accidit, ut Trophima, quse Proconsulis quondam concubina fuerat, et alio posthaec ^iro sociata vivebat, relinqueret et ipsa virum suum, et Apostohcae Veniebat enim ipsa plerumdoctrinje adhtereret.
: :
que
docebat Apostolus.
Proconsulis, in qua jugiter scilicet Istud in iram maritum ejus concita\it, ut accederet Proconsulis conjugem, dicens, " Si nescis, domina, Trophima viri tui scortum est, quam ipse sub praetextu mihi collocavit, ut
in
domum
''
ea nihilominus pro libitu, ut facit, potiretur." Quae audiens, succensa felle, inquit, " Idcirco ergo me reliquit vir mens. Jam enim sex menses tranJam autem sierunt, ex quo non conjungitur mihi. Et haec intelhgo, quod diligit ancillam suam." dicens, vocavit procuratorem suum, jussitque Trophimam ut scortum damnare, atque in lupanar
ilia
''
310
Nee mora, deducitur ad lu})aiiar, ac lenoni donatur. Scd niliil liorum Lcsbius sciebat, requirens tamen eain,ab uxorc deludebatur. Tropliiina vero, ex quo die lupanar erat iugressa, projecta luinii assidue orabat. Quumqiie venissent, qui earn continn^ercnt, ponebat Evanj^elium (juod secum habebat, ad pectus suum, et statim onmes vires perdebant. Quare quum acccderet earn inipudicissini.T vitae juvenis quidani, ac illudens vim jam " pararet, adeo ut scissis vestimentis Kvangelium e pectore caderet, Tropliima consternatji, ac lachrymans, extensis ad cadum manibus, intpiit, " Ne
retrudi.
*
poUui, ob cujus nomeii diliijo castitatem." Kt statim apparuit ei angeliis Domini, " et juvenis cecidit ante pedes ejus, et mortuus est. Itaque confortata pia mulier, benedicebat et irlorificabat Dominum, (pii non permiserat cam dehidi. Ipsa quoque tantuin ex illo tempore in fide constantiajn acceperat, ut non ita multo post in nomine *' Jesu Cbristi ])uerum a mortuis resuscitarit ad quod quidem spectaculum universa civitas conpatiar, Domiiie,
:
me
venerat.
XX\
ab
'*
II.
al)iit
bahieum,
emu
Procuratore
suo
quumque
"
lavarentur simul, apparuit eis d;rmon teterrimus, a quo pcreussi ambo ceciderunt et mortui sunt. Qu;e (liun ita iiercnt, planctus factus est magnus est a])ostolo et Proconsuli, quod et nunciatum uxor ejus cum lenone mortua esset. Motus igitur his turbis beatus Andreas, plebem in hapc verba alloquitur, \'idete, dilectissinu', quantum pra>valeat
:
*'
inimicus.
Nam
intlusa
'J'rophima
est.
propter
pudicitiam
Sed non defuit judicium divinum, mox enim et materfamilias, qua* hoc
lupanari
*'
prjeceperat,
percussa
in
balneo
XIII.
Addu.
Hist. Apostouc.e.
Sll
et extincta est." H?ec eo dicente, ecce advenit nutrix mortiicT, quae pra? senectute manibiis portabatur, I'^t i})sa scissis vcstibus, cum clamore magno, " Scimus (inquit) quia dilectus Deo es, et
cccidit,
qua.>cuuque pctieris Deuni tuuiu, prnestat tibi. Uiiarc miserere, et rcsuscita illam." Cujus lacrymis motus beatus apostolus condolebat, conversusque ad Proconsulem, ait, "Vis ut resuscitctur ? " Cui ille, " Ab.Mt (inquit) ut vivat, qua? tantum flagitium commisit in domo mea." Et apostolus, " Noli (ait) sic agere; misereri enim nos oportet petentibus, ut misericordiam et ipsi cousequanun- a Domino." Haec eo dicente, perrexit Proconsul ad Praetorium. Sanctus vero apostolus, jussit corpus exhiberi in
'"
medium,
et accedens ait, " Ilogo, benigne Domine '* Jesu Christe, ut resuscitetur ha?c mulier, ut cognoscant onmes, quia tu es Deus solus, qui non pateris innocentes perire." Et conversus tetigit corpus mulieris, dicens, " Surge in nomine Jesu Clnisti Domini mei." Et statim surrexit mulier. Quae '" demisso vultu flens et gemens, rcspiciebat in terram. Cui apostolus, " Ingredere (ait) in cubiculum tuum, et esto secretins orans, donee conforteris a Domino." Cui ilia respondit, " Facito me prius cum Trophima pacificam, in quam tantum mali misera admisi." " Ad quae apostolus, " Noli (inquit) timere non enim Trophima eorum amplius meminit, neque ultionem ullam dcsidcrat: sed gratias agit Dumino, in omnibus quae acciderant ei." Vocata tamen ab apostolo Trophima, cum Callista uxore Proconsulis, " quae resuscitata a mortuis fucrat, reconciliata est. Lesbius vero ipse, videlicet Proconsul, in tantum profecit in fide, ut quadam die apostolum accedens, omnia ei peccata ultro confiteretur. Cui Sanctus apostolus, " Gratias (inquit) ago '
;
XXVm.
312
quod times futuium judicium sea confortare in Domino, quem credis." Et tenens manum ejus, ambulabat in littore. Post deambulationem vero quum sedisset, sedebant et singuli qui cum eo erant, super arenam, audientes verbum Domini. Et ecce cadaver necatum in man, projectum est ad littus maris, et proxime ad pedes S. Andrcse. Quod videns beatus apostolus, exultans in Domino, ait, " Oportet hunc resuscitari,
Domino,
fili,
:
viriliter age, et
ut cognoscamus, quae in eum adversarius operatus Et fusa oratione, tenens manum mortui erexit ilium et statim revixit, et loquebatur. Quumqiie nudus esset, dedit ei tunicam, dicens, ** Die nobis ordine et ex])one omnia qua? contigerunt " tibi." At ille respondit, " Nihil te cclabo, quicun'"
est."
Ego sum Sostrati filius que sis homo. Macedonis, qui nuper ab Italia navigavi.
civis
Sed
prius
quum
'
ad propria, audivi
doctrinam
quam
nullns
hominum
Sed
et signa prodigiaque, ac
medelas
magnas
veri
a quodam doctore, fama erat, qui se Ego autem affirmat esse discipulum. properavi talem videre quum haec audivissem, ut arbitrabar, hominem possem. Non enim aliud tum
fieri
Dei
^'
divina esse quae is gereret. Itaque navigare coepi cum amicis et pueris meis et quum essem in alto, subito orta tempestas nos I'luctibus oppressit et utinam simul projecti fuissemus, ut et illi resuscitati a te fuissent, sicut ego sum." Etha?c dicens,
nisi
; :
'"
jam
volvebat multa in cordc suo, et arbitrabatur ipsum esse, quem cum tanto periculo quaesisset, et procidens ad pedes ejus ait, " Scio quiatu es famulus Dei veri. Rogo pro his qui mecum fuerunt in navi, ut et ipsi, te impertiente, vitam mereantur, ut
" cognoscant
Deum
Tunc
'
"
xiii.
313
Sanctus Apostolus, repletus Spiritu Sancto, priedicabat ei constanter verbum Domini, ita, ut admiraretur adolescens super doctrina ejus. Et denuun expansis maiiibus ait, " Ostende nobis quaeso Doniine et reliqua cadavera mortuorum, ut et ii)si cognoscant, te duce, Deum solum et verum." Ilcuc eo dicente, statim apparuerunt triginta novem
corpora ad
littus,
isti
"
Philopator (hoc enim erat adolescentis) dicel^at, " Genitor mens per
ct
XXIX. Sed
nomen bonam
voluntatem impositis necessariis, et largitus vim pecuniae misit me hue. Quare si audierit, quae " mihi contigerunt, blasphemabit Deum tuum, et doctrinam ejus refutabit. Sed absit ut hoc fiat." Rursus flentibus onuiibus, rogavit apostolus, ut congregarentur corpora simul sparsim enim pro:
jecta fuerant. Tunc congregatis omnibus in unum, ait apostolus, " Quem vis prius resuscitari ?" At
ille
^^
" V'arum, conlactaneum meum." Haec audiens apostolus, flexis in terram genibus, palmisque extensis ad coelum, diutissime oravit cum lachrymis, dicens, " Jesu bone, resuscita hunc mortuum, qui cum Philopatore nutritus est, ut
dixit,
cofjnoscat cjloriam tuam, et masrnificetur nomen tuum in populis." Et statim surrexit juvenis, et
apostolus autem mirabantur omnes qui aderant iterum super singulos orationem fundens ait, "Quaeso Domine Jesu, ut et isti resurgant, qui de Quae qiumi dixisset, proi'undo aequoris sunt delati." jussit fratribus, ut unusquisque tenens mortuum, diceret, " Resuscitet te Jesus Christus fihus Dei vivi." Quod quum factum fuisset, resuscilati sunt
:
'*
''
40
31
1-
Deum
qui aderant
Non est similis Deo Andreae." Lesbius vero Proconsul, quum multis muneribus fuisset Philopatorcm prosequutus, " Non contristet
'
amissio
consulo, ut
Dei."
'"
apostolo Pliilopator ex ilia bora, intendens onniibus diligentcr, quae dicebantur ab eo. XXX. Dum haec i'icrent a])ud Patras Acbaine civitatem, eontigit ut nudier C'alliopji nomine, quiX3 homicida3 conjuucta conceptiun susce})erat inlicitum, magnis in partu doloribus arctaretur, nee
posset. Ha^c ad sororem suam quaeso, et invoca Dianam, deam " nostram, ut misereatur mei. Ipsa enim habet Faeiente igitur sorore, ])atrocinium obstetricandi." quae sibi imperata fuerant, venit ad earn nocte diabolus, dicens, " Quid me casso invocas, quum
partum
inquit,
prot'erre
"
Vade
*"
prodesse possim ? Sed mage ai)ostolum accede, qui in Acbaia moratur, et Surrexit igitur mulicr, sorori tuiie." miserebitur ipse narravit ei onmia (jute apostolum, et ad venit et At ille nibil moratus, venit in Corincontiircrunt. Erat autem tlnun ad donmm mulieris jegrotantis. " Lesbius Proconsul cum eo. X'idenscpie a])ostolus
tibi
nibil
Dei
Andream
''
mulierem gravidam dolorum cruciatu torqueri, ait, ** INIerito biec pateris, quae male nupsisti, et ex dolo labores sustines. concipiens, nunc intolerabiles Insuper consuluisti diemonia, qu;e neque ulli, neque Crede nunc Jesum Cbristum sibi prodesse possunt. veruntamen puerperium projice et Dei, filium mortuus egredietur, quod indigne concepisti." Haec ut mulier credidit, mox egredientibus cunctis de cubiculo, projecit partum mortuum, et ab omni;
est.
XIII.
315
Itaqiie quiun luulta prodigia faceret in apostolus, Sostratus, pater Philopatoris, admonitus ])er visum ut Audream accederet, matu-
XXXI.
Corintlio
ravit
iter
in
xVchaiam
esset, pervenit in
apostolum, statiin coujnovit eum Sostratus, jam antea ci per quietem erat ostensus comple.vusque pedes illius inquit, " Miserere mei qufcso, famule Dei, sicut et t'ilio meo misertus es." Philopator autem ait apostolo, " Hie est pater meus, quem cernis. Is te interrogat jam quid cum o})orteat age re." Ad quie beat us apostolus, " Scio (inquit) quia pro cognoscenda veritate ad nos venerit. Gratias agimus Domino Jesu Christo, qui se credentibus revelare dignctur." Dum haec diceret Andreas, intcrca Leontius Sostrati servus, ait domino suo, *' Vides, domine, qua luce refulgeat vultus hominis bujus ? " Cui ille, " Video (inquit) dilectissime, et ideo non discedam ab eo, sed simul ambo cum illo vivamus, et audiamus verba vitae
tern
sicut
aeternas."
'*
'*
'
Et sequenti
nmnera
multa.
Non
est
vos ipsos lucrifaciam, quum credideritis in Jesum, qui me niisit evangelizare in bunc locum. Si pecuniam desiderassem, Lesbium equideni ditiorem reperissem, qui me multo magis ditare potuisset. Hoc autem cupio, ut conferatis mihi quod vobis poterit prodesse ad salutem aeternam." XXXII. His gestis in Corintbo, post paucos dies beatus apostolus jussit sibi balneum prteparari. Et quum venisset lavandi gratia, vidit senem, diemonium
meum,
'*
'"
babentem,
j)rocidit
et
trementem
valde.
Quem dum
admi-
316
tibi,
'"
Andrea ? venistine hue, ut destruas nos de sedibus nostris ? " Erectus autem, adstante populo, dixit apostolus, " Nolite timere, sed credite in Jesum salvatorem nostrum." Clamantibus igitur omnibus, " Credimus, quas pragdicas " increpavit utrumque daemonem Andreas, et egressi sunt confestim a corporibus possessis, dimissique et senex et adolescens redierunt ad propria. Interea apostolus lavans, nihil quidem de doctrina intermittebat sciens inimicum generis lunuani ubique insidiari, sive in lavacris, sive in fhuninibus. Et idcirco nomen Domini assidue invocandum suasit, ut is qui vult insidiari, non habeat potestateni. Quod videntes viri civitatis, veniebant et adferebant
:
''
aegrotos, ponentes
coram
eo,
et
curabantur
et
multi etiam de aliis civitatibus, qui verbum Domini acceperant, quotidie accedebant beatum apostokim, ut ab eo erudircntur. XXXIII. Dum hiiBC agerentur in Corintho, ecce '" quidam senex Nicolaus nomine, scissis vestibus venit ad a})ostolum, dicens, " Fanude Dei, ecce septuaginta quatuor anni sunt vit^e meas, quibus non discessi ab innuunditiis ac scortatione, in lupanaribus subinde exercens inlicita. Et nunc ^ tertia dies est, ex quo audivi miracula quae agis et praedicationes tuas, quae sunt ])lene verbis vitahbus. Cogitabam enim mecum, ut relicto hoc opere, venirem ad te, et ostenderes mihi meliora. Sed dum liaec cogitarem, venit mihi rursus ahud in '" mentem, ut })rioreni sensum relinqucrem, et non facerem bonum quod cogitabam. Luctante igitur conscientia mea, accepi Evangehum, et oravi Domiiuun, ut hcec aliquando me faceret oblivisci. Itaque post paucos dies obhtus Evangehi, quod " super me erat, int'lammante cogitatione perversa.
'
xiii.
Abdi^
Hist. Apostolic.*;.
317
iterum in lupanar. Et ecce mulier meretrix ait, Egredere senex, egredere. Angelus enini Domini es tii, non contingas me, neque appropinques hiiic loco video enim in te mysterium magnum. Quumqiie ego obstupefactus cogitarem, quid hoc esset, recolui, quod Evangelium mecum haberem. Abii, et conversus venio nunc ad te, famulum Dei, ut miserearis erroribus meis. Spes enim mihi est maxima, quod non pereo, si orav^eris pro humilitate mea." Hicc audiens beatus Andreas, '" quum multa contra fornicationem disseruisset, prostratus genibus, expansisque manibus tacitus orabat. Emittensque gemitus cum lachrymis, ab hora diei sexta usque ad horam nonam surgebat
abii
videns me,
abluta facie, nihil cibi accipere volens, dixitque, " Non gustabo, donee cognoscam, si miserebitur Deus huic homini, et si sit reputandus inter salvatos." Et quum jejunasset etiam altera die, nihil tamen ei
'*
revelatum iuit de homine isto, usque ad quintum diem, in quo flens vehementer, dicebat, " Domine, ^" pro mortuis obtinemus pietatem tuam et nunc iste qui tua cognoscere desiderat magnalia, cur non revertatur, ut sanes ilium ? " Hsec eo dicente, vox de coelis delata est dicens, " Obtines, Andrea, pro sene sed sicut tu jejuniis fatigatus es, ita et ipse " Et vocans eum, studeat, per jejunium ut salvetnr." Die vero prsedicavit ei apostolus abstinentiam. sexto vocavit omnes Christianos, et rogabat ut qui prostrati solo, orabant orarent universi pro eo dicentes, " Domine pie, misericors, remitte homini *" delictum suum." Quo facto, et ipse gustavit, et Nicolaus quoqvie caeteros manducare permisit. rediit ad domum suam, et omnia quae habebat Ipse quoque multum se distribuit indigentibus. ^' excruciavit, ita ut per sex menses nihil aliud quam
;
:
318
pane arido vesceretur. Igitiir ita multo post senex iste excessit e saeciilo. Aberat turn beatus Andreas. Sed circa ipsam mortem senis, vox ad apostolmn facta est alio loco, " Andrea, mens advectiis est
exacta digna poenitentia, hand
Nicolaus." At ille gratias agens, narravit fratribus Nicolaimi excessisse de corpore, orans ut in pace quiesceret. XXXIV. Dum ha^c apud Corinthum ab eo fierent, et fama de virtutibus ejus quotidie cresceret, venit ad apostolum Antiphanes civis Megarensis, " Si qua in te est bonitas juxta praeceptum et ait,
Salvatoris, quern priedicas,
vir Dei, et libera
aquam
'"
insidiis quibus tentatur." quern apostolus, " Enarra nobis, homo, quae contigerunt tibi." Et ille, " Dum de itinere (inquit) domum reversus fuissem, et ingrederer januam atrii mei ecce audivi vocem janitoris, miserrime declamantis. QuunHjue interrogassem quae essent has " voces, narraverunt milii (jui aderant, ipsum cum uxore et fiho male a diemonio torqueri. Tum vero ascendens ad su])eriora domus, vidi et ah'os pueros stridentes dentibus, et in me impetum facientes, risusque insanos arridentes. Quos (juum ^' prieterirem, ascendi iterum ad alia superiora, in quibus conjux jacebat, ab his verberata gravissime quae ita erat amenti^e fatigatione turbata, ut caesarie supra oculos dimissa, neque adspicere me, neque cognoscere posset. Hanc ergo, rogo, vir Dei, ut ^" restituas milii. De crteris vero curam nuUam habeo." His dictis, sanctus apostolus misericordia motus, respondit, " Non est acceptio personarum
'*
domum
de
Ad
venit, ut
cunctos salvos
ne perirent,
et
ait,
"
Eamus ad domum
Andreas
ex
ilia
"
ejus."
Quumque
])rogrediens
XIII,
Abdle
Hist. Apostolic.e.
319
civitate, venisset in
domiis ingvederetur, d{ieiiiones imiiis vocis impetu clamaverunt, diccntes, " Utqiiid nos liic Andrea perscqueris ut quid domum iion ti})i concessam adis ? Quae tua sunt, posside quae nobis concessa ^ sunt, ne velis pcnetrare." Quae Sanctus apostolus, ut erant insolita, admiratus, adsccndit in cubiculum ubi mulier dccuml)cbat, et quum flexis genubus orasset, adprebensa nianu mulieris inquit, " Sanat " te Dominus Jesus Christus," et statini surrexit mulier Similiter et a lectulo, et benedicebat Deum. singulis quibuscunque, qui a dsemonio vexabantur, imponens manum, sanitati cunctos in domo restihabuitque deince})s Antiphanem et uxorem tuit '^ ejus firmissimos adjutores in Megara, ad praedicandum verbum Domini. XXXV. His gcstis non ita multo post beatus apostolus Patras civitatem revertitur, in qua Proconsul Ageates erat, qui nuper adeo Lesbio successerat. Hie mulier quccdam Ephidama nomine, quae -" ex doctrina Sosiae cujusdam apostolici discipuli, Christo mancipata fuerat, Andream accedit, amplectensque pedes beati apostoli, inquit, " Rogat te,
!
: :
sancte, domina mea Maximilla, quae magnis " febribus retinetur, ut eam accedere digneris, cupit enim audire doctrinam tuam." Haec autem Proconsulis conjux erat, cujus morbum vir tam graviter ferebat, ut educto mucrone sibi vellet mortem consciscere. Sic igitur in^ecedente Ephidama, apos'" tolus venit in cubiculum, in quo mulier jacebat aegrota, et videns stantem praesidem cum evaginato gladio, ait illi, " Nihil tibi nunc mali feceris, O Provir
consul, sed reconde gladium tuum in locum suum. Erit enim tempus quando ad nos is exercendus erit." Sed nihil intelligens Praeses, dedit accedendi
''
320
locum. Tunc apostolus veniens ante lectum infirmae, facta oratione apprehendit manum ejus, et statim sudore perfusa est mulier, et discessit ab ea febris, jussitque ei apostolus dare cibum. Quas ut vidit
*
'"
Proconsul, centum argenteos jussit numerari Sancto quos ille nee adspicere voluit. Dei XXXVI. Egressusque domum illius, in itinere vidit hominem jacentem in coeno debilem, cui multi e civibus stipem porrigebant, unde alimentuni haberet. Misertus itaque miseri ait ad eum Andreas, *' In nomine Jesu Christi surge sanus." Qui pro:
Deum.
Et quum pro-
'^
gressus fuisset paululum, in alio loco vidit hominem coecum cum uxore et i'ilio, et ait apostolus, " Vere diaboli est hoc opus, qui hos homines mente et corpore excoecavit. Ecce ego vobis in nomine
Dei mei corporalium oculorum restituo lumen ipse quoque mentium vestrarum tenebras reserare dignetur, ut cognita luce, quje inluminat omnem '" hominem venientem in hunc mundum, salvi esse possitis." Et imponens eis manus, aperuit oculos illorum. At ilH procedentes osculabantur pedes ejus, et dicebant, quia " Non est alius Deus, nisi quem praedicat famulus ejus Andreas." ^' XXXVII. Haec dum apud Patras faceret beatus apostolus signa, abduxit quidam ad littus Andream, ubi nauta quispiam, quinquaginta annis debilitate nimia projectus in cseno jacebat, ulceribus scatens et vermibus, cui nullius medici potuit cura mederi. ^" Hie quum adspexisset apostolum, " Forsitan tu es (inquit) discipulus Dei illius, qui solus salvare potest." Cui Sanctus apostolus ait, "Ego sum, qui in nomine Dei mei te sanitati restituo." Et adjecit, " In nomine Jesu Christi surge, et sequere *' me." At ille relictis pannis purulentis, in quibus
"
xiii.
ABUiJi
lIisT.
Apostolic.e,
lib.
3.
321
tabes defluxerat, sequebatur eum, profliiente pure cum vermibus a corpore ejus. Quumque venissent ad mare, ingressus est uterque aquam abluensque eum apostolus in nomine Trinitatis, ita sanum reddidit, ut nullum penitus infirmitatis hujus corpereae resedisset indicium tantumque fide post ac: :
ceptam sanitatemaccensusest, utnuduspercivitatem cucurrerit, adnuncians quia " Ille est verus Deus, quem Andreas praedicat." Et mirabantur omnes,
congratulantes sospitati ejus.
talia, et alia plura digna admiratione apud Patras per beatum apostolum agerentur, interea advenit ex Italia Stratocles, f rater Proconsulis, huic erat puer Alcman nomine, quem in pretio singulariter habebat. Evenit autem, ut ab impulsu dtemonis percussus tunc jaceret, spu'"
XXXVIII. Quumque
^'
mansque
in
atrio
tumultum
magnum
excitaret.
Quag videns Stratocles, nimis moUiter casum dilectissimi pueri ferebat. Et ecce iVIaximilla et
-"
tristari frater, mox enim puer recuperabitur. Est enim hie vir quispiam, qui viam salutis ostendens, multos revocat ab infirmitate ad integi'am sanitatem. IMittamus ad ilium, et statim reddet tibi puerum sanum." Hand mora, accersitur apostolus, qui rogatus a matronis adprehensa manu ejus, " Surge, puer, in nomine Jesu Christi Dei mei quem Et statim surrexit incolumis. Stratopraedico."
Dominum, et
ita
confor'*
ex
ilia
verbum
contigit
salutis.
XXXIX.
Maximilla uxor
salutaribus 41
instructa,
in
''
: :
322
tantum
beato
apostolo
adheereret,
ut
et
reversus
'
magnam iiisuper hominum multitudinem, in Praetorio cum apostolo audientes verbum salutis invenisset. Quod prsesentiens beatus Andreas, flexis genubus, " Ne
Praeses, paruin abfuerit quin et
uxorem,
Quod quum
fecisset ante
quam Proconsul
illi
Pr^E-
voluntas purgandi
et
petiisset,
moras
manus impopermisit
consignans
cruce
eos,
abire
domum
cum
aliis
Christianis ingrediebatur, et
'"
''
Qua ex re factum est, ut rarius viro commisceretur. Quod ille aegre ferens, et causam in apostolum conjiciens, Andream accersit cui (juum religionem saniorem exprobrasset, et ut ad idola adoranda mentem convertere vellet, persuadere conaretur, respondit intrepidus beatus apostolus, '' Ego sum, (inquit) Proconsul, qui pnedico verbum veritatis, et Dominum Jesum, ut recedentes homines ab idolis manufactis, verum Deum agnoscere inci})iant, per quem facta sunt omnia.
audiebat.
suo
esset
Dominus
majestatis,
'"'
descendit de coelo, hominis formarn suscipiens, qui primus j)erierat et quum esset Deus, sponte pati dignatus est, ut cum, quem ipse fecerat, de morte liberaret." Haec audiens Proconsul, jussit eum Ubi, ([uamdiu clausus tenerecludi in Ccircerem. batur, plurima quotidie turba ad eum confluebat, quam his verbis Sanctus Andreas alloquebatur, " " Ego quidem sum missus apostolus a Domino meo
xiij.
lib.
3.
323
ad vos, charissimi
tenebris et
fratres, iit homines positos in mortis, per verbum Dei ad viam veritatis et luminis revocarem. Quo in instituto,
umbra
hand unquam cessavi hortans vos snbinde ut recedentesadaemoniim culturis, vermnDeum quaerentes,
et in mandatis ejus perseverantes, promissionis ejus Hortor autem vos, dilectishaeredes inveniamini. simi, et moneo, ut fidem vestram, quam supra
fundamenta
Christi
posuistis,
Caste- " crescere sinatis in spem et laudem Domini. rum in his, quae mihi contingunt, nolo vos quidquam Ita enim promissa sunt a Domino contristari. meo Jesu Christo, sicut scriptum est, pro nomine iUius multa nos esse passuros, et flagellandos atque adeo ante judices staturos, in testimonium ^^ Qui perseveraverit usque in finem, hie ejus. Orate ergo sine cessatione, ut diabolus, salvus erit. ut leo rugiens, qurerens aliquem devocircuit qui prostratus jaceat, a servis Domini et rare, elusus
superatus."
"
XL.
per totam noctem doceret, et quum prolongasset sermonem, sequenti die primo diluculo procedens i'Egeas Proconsul, tribunal conscendit, accersitoque Sancto Andrea, ilium in haec verba convenit, " Scis quare te custodiae manciparim ? ut dum vana et
superstitiosa, nescio que in
'"
vulgum disseminas,
te.
ita
Interim audio Cui loquutum." tota nocte nescio quae ridicula " mihi quae a '" Ego non cesso, Andreas respondit, Domino sunt injuncta exercere, ut populus de via erroris liberatus, ad veram possit cognitionem perTum Proconsul, " Recede (ait) ab hac duci."
stultitia, et noli
Andreas
dixit,
iiZi
ut opportune et importune verbum eius praedicare non cessem, atque errantibus poenitentiam ostenderem." Turn rursus yEgeas, " Aut promitte te
recessurum
*
(ait)
Andreas doctrina, aut statim jubcbo te interfici." respondit, " Ego non solum interfici, sed diversis etiam poenis excruciari paratus sum, priusquam a Sic Proconsul praedicatione divina recessero." septem eum ternionibus flagellorum caesum crucifigi
praecepit,mandans nominatim quoestionariis,utligatis manibus et pedibus et non clavis affixus suspendereHaec videns tur, quo diatino cruciatu deficeret. plebs indigna in virum Dei committi in turba dicebat, " Justus homo, et amicus Dei, et doctor bonus, " ducitur immerito ad mortem." Andreas vero quum plurimis verbis eos alloqueretur, pervenit tandem ad locum, vidensque procul crucem, exclamavit, dicens, "Salve crux, qure diu fatigata requiescis, Cei'tissime autem tanto tempore expectans me. '" scio, te gaudere suscipientem discipulum ejus, qui pependit in te. Quapropter laetus pergo ad te quia secretum tuum cognosco, et mysterium novi, qua de causa fixa sis. Suscipe nunc quern desideras, quia tandem speciem tuam dcsiderans, inveni in te. " Video enim in te, qune a Domino milii sunt promissa. Suscipe itaque electa crux humilem propter Deum, Et et transfer servum ejus ad Dominum suum." haec dicens beatissimus Andreas, expolians se Qui ligantes manus, et pedes tradidit ministris. "" eis, secundum quod eis fuerat praeceptum, suspenderunt eum in cruce. XLI. Adstante vero turba ingenti, viginti ferme millium homiiunn, inter quos etiam stabat f rater yEgeatis Stratocles, aperuit beatus apostolus os " suum, et ita loquutus est, " Ego quidem gratias
'"
:
'
XIII.
Abdlk
Hist. Apostolice,
lib.
3.
3:^5
habeo Domino meo Jesu Christo, qui me tandem perfunctum jiissione sua, abire corpore vult, ut per bonam confessionem, perpetuam consequar misericordiam, dilectusque et notus ejus efficiar, qui me ad vos misit. Vos autem manete in verbo vobis tradito, docentes et admonentes alterutrum, ut et ipsi sitis cum Deo meo in perpetuum, et cum eo habitetis, promissionesque ejusdem recipiatis." Et quuni respondissent qui aderant Chvistiani, " Amen," toto eo die, et nocte quae insequuta est, jugiter '" loquebatur, neque in aliquo fatigabatur aut deficiebat. Sequenti igitur die videntes ejus tolerantiam et animi constantiam, denique spiritus prudentiam, et mentis robur, venerunt turbse ad iEgeatem, ac sedente eo pro tril)unali, vociferantes " dixerunt, " Qua? ista tua est tam crudelis sententia. Proconsul, ut hominem probum, qui nihil mali commisit, crucis supplicio velis condemnari ? Perturbata est tota ci vitas, et simul cum eo perimus. Quassumus te, ne Csesaris tam celebrem perdas '" civitatem. Concede nobis hominem justum, redde nobis hominem Sanctum, ne interficias hominem Deo charum, ne perdas hominem mansuetum et pium. Biduo enim suspensus vivit, quag res miraculo non caret et quod plus est, loquitur adhuc, et nos " sermonibus reficit. Quare reddas nobis hunc virum, ut vivamus solve pudicum, et omnes patriae erunt
:
:
in pace."
ac
et
minas
'"
tribunali
Andream
crucis, laeto
et frequenti
et facta poenitens,
'*
Andreae suspenso appropinquabat. Ad quem ille, " Quid ad nos (inquit) i^^geas venisti ? numquid
326
solvere me cupis, et poenitentia ductus cedere desideras ? non, mihi crede, persuadebis, ut ex ista cruce recedam." Et quum populus, ut solveret hominem, juberet, Sanctus Andreas exclamavit ' voce magna et dixit, " Ne permittas famulum tuum, Domine Jesu Christi, qui propter nomen tuum neque permittas quseso pendet in ligno, solvi Deus misericors, sccretis tuis inba^rentem, bumanis ampbus conversationibus tradi. Sed suscipe tu *" magister me, quem dilexi, quem cognovi, quem retineo, quem videre desidero, in quo sum quod sum. Suscipe exitum meum, Jesu bone et misericors." Et bccc dicens diutissime Dominum clarificans et gaudens, nobis flentibus reddidit spiritum. '' Cujus corpus Maximilla Proconsubs uxor accipiens conditum aromatibus, celebri in loco sepelivit, et ex illo tempore pudicitiam et castitatem servans, /Egeas in fide quoque accepta constans permansit. vero maritus illius, arrcptus ea nocte a diemonio, " de loco alto se praecipitavit, et mortuus est. Stratocles porro f rater ejus, quum baec audivisset, de bonis Proconsubs nibil contingere voluit, dicens, " Qu.ie tua sunt, tecum pereant. Mibi sufficit Dominus Jesus, quem cognovi per famulum ejus
:
''
Andream." Est autem passus venerabilis et Sanctus Dei Andreas apostolus apud Acbaiam, in civitate Patris, sub yEgeate proconsule, })ridie Kalendas Decembris,
regnante Domino Jesu Christo, cui specula sacculorum. Amen.
sit
gloria in
^''
XIII.
Abdi^
Hist. Apostolic.e,
lib.
4.
327
LIRER QUARTUS.
De
HISTORIA AC REBUS GESTIS JaCOBI MAJORIS
APOSTOLI.
I. Jacobus Zebedaei filius, et Joannis, qui Evangelium reliquit,f rater germanus fuit quern Christus Salvator noster, iu uavi cum ])atre et fratre visum,
:
sequi sc jusserat. Quod divino compunctus amore adhaesitque Domino uostro ex eo tempore non solum ut discipulus, quos multos habuit, verum etiam in monte ad apostolatus apicem ab eodem vocatus, post passionem Domini, Judaeam et Samariam in divisione apostolica sortitus est. Quas provincias quum perageret,ingredicns persynagogas, secundum scripturas ostendebat omnia quae a Prophctis praedicta erant de Domino Jcsu Christo, ea in ipso impleta esse.
fecit,
'"
II.
Quod dum
fieret,
opponebant
se
Sancto
'*
apostolo
entcs,
Hermogenes et Philetus quispiam, asserquod non vcrus Dei filius esset Jesus Christus
se
ille
apostolum memoraret. Sancto confidenter agens, omnes assertiones illorum evacuavit, ostendens de scripturis Sanctis, hunc esse vernm filium Dei generi humano promissum. Quare motus Philetus, quum Jacobi prudentiam admiraretur, re versus ad Hermogenem, dixit ei, " Jacobum, qui se servum Christi Jesu Nazaraeni adserit, et apostolum ejus scias
Nazarsenus, cujus
Jacobus autem
in Spiritu
'"
non posse. Nam in nomine ejus vidi eum " daemones ex obsessis corporibus ejicientem vidi eum et coecos inluminantem, leprosos mundantem. Asserunt etiam amicissimi mei, quod viderint Sed quid multis insuper eum mortuos suscitantem.
superari
:
328
moramur
retinet,
? Omnes scripturas Sanctas memoriter ex quibus ostendit, non esse alteruni filiuin Quare Dei, nisi ilium quern JucUtu crucifixerunt. meo obtemperas, eamus ad eum, et si cousilio Quod si non feceris, indulgeutiam impetremus. ego saltern relicto te, ad ipsum me conferam, ut Quag ut audivit discipulus ejus esse merear." Hermogenes, ira succensus, Philetum vinculis magicis constrinxit, et ait, " Videbimus si Jacobus
*"
te."
Philetus
autem
ut misit
misit festinanter
ei
'^
nunciaret quae beatus apostolus sudarium suum Phileto, dicens, " Dominus Jesus Cbristus erigit allisos, et ipse solvit compeditos." Statim autem ut de sudario ejus tetigit eum is, qui missus erat, resolutus a vinculo magi, currens venit
Et statim
ad Jacobum,
III.
sua excitavit daemones, et misit '" eos ad Jacobum dicens, " Ite, et ipsum Jacobum mihi, et simul Philetum discipulum meum adducite, ut vindicer in his, ne mihi et caeteri Venientes igitur mei ita illudant." discipuli daemoncs, ubi Jacobus orabat, ululatum in acre " habere coeperunt, dicentes, " Jacobe apostole Dei, quia antequam veniat tempus miserere nostri Quibus Jacobus, incendii, nos etiam exurimur." " Utquid venistis ad me ? " Dicunt ei dccmones, " Misit nos Hermogenes, ut te et Philetum ad '" Mox autem ut ingressi ipsum perduceremus. sum us, angelus Dei Sanctus catenis igneis religavit Dicit eis Jacobus, " In nos, et miscre cruciamur." nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti, exsolvat vos iterum angelus Dei ita ut revertentes ad Her" mogenem, non eum laedatis, sed vinctum hue ilium
insultaret,
:
xiri.
lib.
4.
,S29
addiicatis." Qui quiim abiissent, ligaverunt Hermogeni ad terguni manus de restibiis, et ita vinctum
adciiixerunt eiim ad apostolum, dicentes, " Ad qiiem nos miseras, quum incensi flagrareliius, ecce hunc adducimiis tibi." Ad quern apostolus Dei, " Stultissime
'
inimicus generis humani rationein tecum haberet, quare non considerasti, quos ad hcsionem meam mitteres ? Sed tamen illos adhuc non permitto, ut furorem suum tibi ostendant." Clamabant quoque turn ipsi '" dsemones, " Da nobis cum in potestatem, ut possimus et tuas injurias vindicare, et nostra incendia." Ad quos apostolus, *' Ecce (inquit) Philetus ante vos stat, cur eum non tenetis ? " Dicunt ei dsemones, " Nos non possumus vel formicam contingere, quae " in cubiculo tuo est." Tunc beatus Jacobus ad
(inquit),
hominum
quum
Pbiletum
ait,
" Ut
cognoscas
scholam
banc
esse, ut discant
Domini homines
:
bona pro malis reddere, ille te ligavit, tu eum solve ille te vinctum a daemonibus ad se conatus est adducere, tu eum captum a doemonibus liberum ire
permitte."
et confusus
*"
Itaque ut sohit
eum
Philetus, dejectus
Hermogenes stetit. Ad quem conversus apostolus Domini, " Vade liber, quocunque volueris.
Non
iras
est
enim
'*
convertatur."
Dicit
ei
daemonum,nisi mihi dederis aliquid quod mecum geram, tenebunt me, et diversis cruciatibus interficient me. Cui beatus Jacobus, " Accipe (inquit) baculum itineris mei, et cum eo perge securus quo- " cunque volueris." Qui accipiens baculum apostoli, abiit ad domum suam. IV. Et baud mora, collectis libris magicis, zabarias plenas ad apostolum attulit cervicibus et suis et discipulorum impositas, et coepit eos ignibus coram "
42
330
lapidcs
plaiitas
pliunbiiin,
et iiiitte in mare."
Quod quum
'
fecisset
Hermogenes, reversus
rogaus
coepit
tenere
*'
apostoli,
eum
et
diceus,
Aniniarum
in)erator,
et
accipe
Si
pocuitcntem, quern
sustinuisti."
iiividentem
detrahentem bactenus
'"
verani Deo pccnitentiani obtuleiis, veram ejus indulgcntiaiu consequeris." Dicit ei Hermogenes, " In tantum
olTero, ut
onmes codices
quibus erat inlicita ])ra'sunq)tio, abjecerim, et onmibus sinud artibus renunciaverim inimici." Tunc Sanctus a})ostoUis, " \'ade (inquit) per donms " eorum quos evertisti, ut et revoces Domino qua? tulisti. Doce lioc esse varum, quod antea docebas esse falsum, et lioc esse falsuni, (piod niodo docebas verum. Idohnn quoque quod adorabas, et divinationes quas tibi putabas ab eo responderi, confringe. '" Pricterea pecunias cpias malo opere actpiisisti, bona ratione e\})ende ut sicut fuisti t'ilius diaboli, imitando diabolum, efficiaris ita filius Dei sequendo Deum, (pii (juotidie etiam ingratis pnestat beneficia, et se blaspbemantibus exbibet abmenta. Si enim,
:
*'
quum malus
extitit
si
esses
circa
Deum, bonus
ei
circa
te
magus
o})eribus co^pe-
ris
in
'"
in
complacere ? " Haec et his similia dicente Jacobo, omnibus obtemperavit Hermogenes, et ita coepit Dei esse timore perfectus, ut etiam virtutes per
*'
})lurimas fierent a Domino. V. \'identes igitur Judcui, quia lumc magum, quem invictum putabant, ita convertisset apostolus et omnes simul discipulos et amicos ejus, qui solebant ad synagogam convenire, Jesu Christo per
eum
xiii.
Abule
Hist. AposTOLiCiE,
llh.
4.
;J31
Jacobiim credidissc, obtulerunt pecunias ccnturionibus duobiis, qui praserant Hierosolymis, Lysiae et Tlieocrito, ut coniprehcnderent Jacobum. Exorta autem a populo seditione, quum duceretur in custodian!, dicebant ci Pbarisaei, " Ut quid prsedicas ' Jesuni, boniinem, quern inter latrones crucifixum omnes scinius ? " Ad quae Jacobus rcpletus Spiritu Sancto, " Audite me (inquit) viri fratres, et omnes Promisit Deus Patri qui Abraba? fibi esse cupitis. nostro Abralitt quod " in semine ejus bjiereditarentur '"
gentes." Semen autem ejus non est super lUe enim cum matre Ismael, sed supra Israel. sua Agar ejectus, a portione seminis Abraham exAbraluE a Deo dictum est, quia in clusus fuit. Amicus autem Dei Isaac vocabitur tibi semen. Abraliam Pater nostcr appellatus est, antequam
omnes
'^
circumcisionem
coleret, et
tutionis
acciperet, et antequam Sabbata antequam legem aliquam divinae constisciret. Amicus autem factus est, non
quidem circumcidendo se, sed credendo in Deum, '* hoc quod in semine ejus haereditarentur omnes
gentes.
ergo Arabam amicus factus est credendo, inimicum Deo esse, qui non credit in Deum." Haec quum disseruisset apostolus, dixcrunt ' Judtci, " Et quis est, qui non credit in Demn ? " VI. Jacobus respond! t, " Qui non credit, quod in semine Abrahoe liaereditentur omnes gentes
Si
constat,
non credit Moysen dicentem, Suscitabit vobis Dominus Prophetam magnum, ipsum audietis tanquam me, per omnia quse prseceperit vobis. Hoc '" autem promissum Esaias prj^edixit, quo ordine
(jui
fieret, ait
enim
Ecce virgo
in iitero concipiet, et
nomen
ejus
Emanuel
quod
est
interpretatum,
:
Hieremias
^'
: :
332
Coscorum oculos lem, et hoc ejus signum erit aperiet, surdis reddet auditum, et voce sua excitabit mortuos. Ezechiel hunc etiam designate dicens Veniet rex tuus Sion, venit huniilis, et restaurat * Daniel quoque dicit Sicut filius liomiiiis, te. ita ad veniet, et ipse obtinebit principatus et potesPraedixit hunc et David Doniinus dixit ad tates. me, fihus mens es tu. Et Patris vox de Filio dixit Ipse invocabit me. Pater mens es tu, et ego primo'" genitum ponam iUum excelsum apud reges terras. De fructu ventris tui ponam supra Et iterum sedem meam. Quin et passionem ejus pra^dixerunt Esaias enim dicit Prophetae Sicut ovis ad occisionem ductus est. Et David in persona ejus " dicit Foderunt manus meas et pedes meos,
:
:
dinumeraverunt omnia ossa mea. Ipsi vero consideraverunt et inspexerunt in me, diviserunt sibi vestimenta mea, et super vestem meam miserunt sortem. Et alio loco David ait Dederunt in escam
:
'"
meam
fel,
et
in
siti
mea potaverunt me
:
aceto.
Caro mea Et iterum de morte ejus vaticinatus requiescet in spc, quoniam non derelinques in inferno animam meaui, nee dabis Sanctum tuum Vox autein Filii ad Patrem videre corruptionem. " dicit Exsurgam adhuc, et tecum sum. Et iterum Propter miseriam inopum, et gemitum pauperum, nunc exsurgam dixit Dominus. De adscensione Adscendit praeterea illius dictum est a Propheta Et iterum in altum, captivam duxit captivitatem. '" AdAscendit Deus in jubilatione. Et rursus scendit super Cherubim, et volavit. Item Anna mater Sancti Samuelis dicit Dominus adscendit in coelos, et tonat. Et multa alia inveniuntur in lege de adscensione ejus testimonia. Nam quod sedeat " ad dextram Patris, idem David inquit Dicit
:
: : :
"
XIII.
lib.
4.
333
Dominus Domino meo, sede a dextris meis. Et quod venturus sit judicave sreculum per ignem, Dominus manifeste elicit Propheta. Et iterum Ignis in conveniet, Deus noster, et non silebit.
:
tempestas
'
quae
ita
nondum
:
'"
Esaias Surgent mortui, et resurgent, qui in monumentis sunt. Si interroges. Quid erit, si resurrexerint \ respondit David, audivisse se Dominum loquenteni, Semel loquutus est Deus, duo haec audivi quia Potestas Dei est, et tibi Domine misericordia, qui reddes unicuique secundum opera
:
'^
vestrum poenitentiam agat, ut non recipiat secundum opera sua, qui se scit participcm esse eorum, qui cruci affixerunt eum, qui mundum totam a cruciatibus liberavit. Siquidem e sputamento suo oculos coeci nati inluminavit Et ut probaretur ipse esse, qui Adam de limo terras formaverat, lutum fecit de
sua.
Unde,
viri
fratres,
unusquisque
^*
Et
quum
nos discipuli ejus interrogassemus ilium qui" peccassent, hie an parentes ejus, ut coecus nascereNeque hie tur? respondit nobis Magister, dicens peccavit, neque parentes ejus, sed ut manifestentur id est, ut manifestus fieret opera Domini in eo
: :
artifex, qui
eum
fecerat,
quum
ipse faceret
quod
*"
minus fuerat factum. Nam et hoc, quod pro bonis mala recepturus esset, praedictum est in persona Retribuebant ejus, per David regem, quum diceret mihi mala pro bonis, et odium pro dilectione mea. Denique post tanta beneficia in Judaeos collata,
:
334-
qiium tot paralyticos curasset, leprosos mundasset, dasmones fugasset, et mortuos suscitasset, omnes una voce clamaverunt Reus est mortis. Praeterea quod a suo discipulo tradendus fuerat, hoc ordine item prasdictum fuit a Davide Qui edebat panem
tot
: :
meum,
ampliavit
adversus
Ha^c omnia,
me
^''
loquente per os eorum Spiritu Sancto. Numquid si haec non credimus, poterimus evadere perpetui ignis supplicium, aut non merito puniendi erimus ? quum etiam gentes credant vocibus Prophetarum nos vero populus quondam electus, nullam Patriarchis et Prophetis nostris fidem adhibcbimus ? Equidem censeo erubescenda et punienda tot factis '" et sceleribus crimina, lacrymosis vocibus lugenda esse nobis, ut poenitentiam nostram pius indultor accipiat ne ilia nobis tandem eveniant, quag gentilibus majoribus nostris accidcrunt. Aperta est terra, et deglntivit Dathan, operuit super synagogam Abirom. Exarsit ignis in synagoga eorum, et flamma consumpsit peccatores." VIII. Haec quum disscruisset, non sine admiratione et singulari gratia Dei coram turbis, clamaverunt omnes una voce, diccntes, " Peccavimus, ^' injuste egimus da nobis remedium, quid faciamus ?" Quibus Jacobus ait, "Viri fratres, nolite desperare crcdite tantum, et l)aptizaniiin', ut delcantur omnia peccata vestra." Quum itaque post hunc sermonem B. Apostoli, multi ex Judasis baptizati essent,
'
"
'"
Abiatliar])ontifexanniillius,videns
magnum quotidie
po})ulum in Jesum credere, per pccunias excitavit seditionem gravissimam, ita ut unus ex scribis Pharisa^orum mitterct funem in collum apostoli, et })erduceret eum ad Pr;etorium Herodis regis.
" Herodes
is
filius
Archelai erat
qui ut causam
" :
"
'
xiii.
lib.
4.
335
accepit, jussit
jacentem, et claniantem sibi, " Vir sancte, libera me a doloribiis, quibus omnia membra mea criiciantur." Ad quem conversus apostolus, " In noiuinc (inquit) crucifixi Domini mei Jesu Christi, j)ro cujus fide ducor ad mortem, exsurge sanus, et benedic Salvatorem tuum." Et protinus exsurrexit, et ccepit gaudens currere, et benediceve nomen
Domini Jesu.
IX.
'*
Tunc
collo
ille
Pharisaeorum scriba,
quem diximus
circumdedisse, Josias nomine, procidens ante pedes apostoli, " Obsecro te (ait) ut des mihi indulgentiam, et facias me nominis Sancti parlicipem." Ad quem conversus Jacobus dicit, " Tu credis, quia Dominus Jesus Christus, quem crucifixerunt Judaei, ipse sit verus Filius Dei vivi ? Et ait Josias, " Ego credo, et hgec est fides mea, ex hac hora, quia ipse est filius Dei vivi." Quae videns Abiathar Pontifex, scribam jussit comprehendi, et dixit ei, " Si non discesseris a Jacobo, et maledixeris nomen Jesu, cum ipso decoUabere." Cui Josias, " Maledictus (inquit) tu, et maledicti omnes dies
ejus
funem
^^
'"
Nomen autem Domini Jesu Chiisti, quem tui. Jacobus praedicat, est benedictum in saecula." Tunc Abiatbar felle succensus, pugnis ceedere scribam prjecepit et missa relatione de eo ad Herodem, impetravit ut simul cum Jacobo decolJacobus igitur cum Josia ductus ad locum laretur.
:
supplicii,
antequam
decollaretur, rogavit
spicula-
'"
Et allata est ei torem, ut aquje illi facultas fieret. lagena plena cum aqua. Quam accipiens apostolus "Credis (inquit) in nomine Jesu Christi, Filii Dei?" At ille dixit, " Credo." Et perfudit eum Jacol)us, Quumque et dixit, " Da mihi pacis osculum."
''
386
'
super caput signaculum crucis Christi in fronte ejus. Et baud mora, cervicem spiculatori porrexit. Post et Josias, perfectus jam in fide, martyrii pabnam exsultans accepit, pro eo quem in mundiun nobis sabiti Pater jeternus miserat Cv\ sit bonor et gloria, in secula seculorum.
manum
eum,
et fecit"
LIBER QUINTUS.
De rebus
a Joanne Evangelista gestis.
'"'
'*
I. Joannes Jacobi superioris fratcr germanus, sed minor natu, Zebedaeo Patre, quum piscaretur, vocatus a Cbristo fuit quem postea non solum ad apostolatus culmen cvexit, sed prsecipuo quodam amore complectebatur. Unde et in monte quum se Cbristus manifestasset, et in borto quum caperetur, ex tribus unus fuit. Quin et in coena post:
rema,
nostrae
quum novum
in
illud
testamentum
salutis
""
ejus recbnans obdormivit. De Evangelista scribit, quod mater Cbristum rogaverit, ut filiornm alter illi a dextris, alter a sinistris in regno coelorum sederct, Jacobum nimirum, et istum ipsum Joannem intelligcns. Is, ut Cbristus in ligno crucis pra^cepit, Virginis matris Domini curam a passione magistri semper babuit
assidens,
quo
et
""
communibus cum fratre Jacobo auspiciis, Judaeis Samaritanisque Jesum Salvatorem praedicabat. Petro quoque subinde adbaerebat, unde post resurrectionem, quum Dominus piscantibus occurrisset.
et
xrii.
I'lb.
1.
;^37
a<j;nitinii prius Petro significavit. Accepto quoque Spiritu Sancto, cum Petro hora nona templum Hierosolymitanuin ingressiis, ^neae paralytico et claudo ex iitero matris, ad speciosam portam
Joannes
stipem
petenti,
sanitatem
contribuit.
Sequutus
'
posthaec jussa magistri, ut Evangelium gentibiis adnunciaret, ex Pahestina in Asiam, atque inde in Ephesuni trajecit, ubi ad Domitiani Cassaris astatem usque apostolico niunere suo fungebatur, nonagenarius fere, quod de illo in vita Christus prae- '" dixisse videtur. Nam qiunu Christus Petrum ut se sequeretur juberet, et Joannes citius sequeretur, quia moleste Petrum ferre videret, qui ab ipso etiam quaesiverat, quid Joannem facere vellet Christus ei respondit, " Si eum manere in vita "
vellet,
quoad
discipuli
i])se
"
?
Quod
sent,
II.
nione,
non intelligentes verbum, vana opiantequam Spiritum adhuc Sanctum accepisJoannem nunquam moriturum existimarunt.
Est igitur et hoc ipsum amoris Salvatoris in ^^ beatum Joannem indicium non vulgare, quod vita reliquos omnes superaverit, et ut dictum est, ad Domitiani Imperatoris aetatem usque in Asia verbum salutis populis adnunciarit, et paulo post defuncto Timotheo Ecclesiam gubernare coeperit apud ur])em " Ephesum. Cui Proconsul loci quum edictum imperatoris, ut Christum negaret, et a praedicatione cessaret, legisset, beatus apostolus intrepide respondit " Obedire oportere Deo magis quam hominibus. Proinde nee Christum Deum meum (inquit) negabo, '" nee a praedicatione nominis ejus quiescam, donee
consumpsero cursum ministerii mei, quod a Domino suscepi." Ad cujus responsionem motus Proconsul,
jussit
eum
mergi.
'^
338
athleta,
libertati
adiistus,
de vase
exiit.
Ad
eum
voluit
'
'"
reddere et fecisset nisi timuisset mitiorem igitur poenam excogitans, in exilium eum relegavit, in insulam quae dicitur Patmos. In qua et Apocalypsin, quae ex nomine ejus legitur, et vidit, et scripsit. Post mortem autem Domitiani, quia omnia illius decreta Senatus infringi jusserat, inter cieteros, qui ab illo relegati fuerant, et ad propria remeabant, etiam Sanctus
edictum Caelaris
Joannes Epliesum rediit, ubi et liospitiolum, et multos amicos habebat. Plenitudine enim gratiae divinae, et conversatione sincera commendatus,
'*
onniibus amabilis erat. In qua civitate senescens, etiam pr;tdicationem verbi divini signis et virtutibus confirmabat, ita ut tactu vestimenti ejus languentes sanarentur, infirmi curarentur, cocci illuminarentur,
Icprosi
"
III. Quum ergo rediisset Ephesum apostolus, rogabatur etiam vicinas inlustrare provincias, quo vel Ecclesias fundaret, in quibus non erant locis ; vel in quibus erant, Sacerdotes ac ministros institueret, secundum (piod ei de unoquoque Spiritus " Sanctus indicasset. Quum igitur venisset ad quandam urbem baud longe positam, omnibus ecclesiasticis solenniter impletis, vidit
juvenem quendam
'"
validum corpore, et vultu elegantem, sed animo Rcspiciensque ad Episcopum, qui acrem nimis. nuper fuerat ordinatus, " Hunc (inquit) summo studio tibi commendo, sub testimonio Christi, et
totius Ecclesiae."
Sed iterum atque irenmi eadem saepius cetur. " repetens, juvenem commendabat attentius. Et
'
xiii.
lib.
3.
339
Ephesum rediit. Turn vero presbyter in suani adolescentem suscepit commendatum, et cum omni diligentia enutrit, amplectitur, fovet, ad ultimum etiam baptismi gratiam tradit. Posthaec jam velut confidens gratias,qua fuerat commmiitus, Sed ille paulo indulgentius habere juvenem coepit. iibi immatura libertate potitus est, et continue per aequaevos, qiiibus luxus et desidia cordi est, amare vitia, et corruptag viae incedere tramitem perdocetur.
posthnec
donmm
Et pvimo qiiidem conviviorum illecebris decipitur, inde nocturnis eum furtis socium mail sibi, participost liaec jam ad majora pemque consciscunt
:
'"
flagitia pertrahunt.
Quum
formabatur
et instituebatur
ad scelera,
morsibus obfirmatis, recti itineris lineam derelinquens, rectore contempto, rapido cursu totus fertur Ita succedentibus sibi malis, ut desin praeceps. perationem quoque a Domino prtestitae salutis acceperit, dedignatur jam de parvis sceleribus et ex integro cogitare, grandia quasque molitur
:
*'
perdition! se tradens, nulli inferior esse in flagitiis Denique illos ipsos qui prius magistri cupit.
criminum fuerant, discipulos facit et latronum ex " his turmam, quibus ipse dux et princeps violentus praeesset, instituit, et cum his omni crudehtate Verum tempore elapso, quum rei ita grassatur.
:
poposcisset utihtas, invitatur iterum ad illam urbem Et quum caetera, quorum gratia venerat, Joannes. (inquit) O episcope, depositum ordinasset, " Age repraesenta, quod tibi ego plane et Christus commendavimus, Ecclesia teste, quam regis." At ille ob.-tupuit, primum pecuniam putans a se reposci, quam non acceperat. Sed rursum considerabat, nee posse fallere Joannem, nee quod non dedit, quaerere
:
'"
''
340
Quern Joannes haerentem haerebat igitur stupens. videns, " Juvenem ilium (inquit) repeto a te, et animam fratris." Tunc graviter suspirans senior, etin lachrymas resolutus, " lUe," ait, " mortuus est."
'
" Quomodo," inquit, " vel quali morte ?" " Domino," pessimus et flagitiosus ait, " mortuus est, quia ultimum etiam latrocinium adgressus evasit, ad
'
'
nunc adeo montem quendam cum multa latronum manu occupat." Quibus auditis, apostolus vestem continuo, qua erat indutus, scindit, cum ingenti gemitu feiiens caput suum, " Bonum te Sed (inquit) custodem fratris animae dereliqui. jam nunc mihi equus ])aretur, et dux itineris. Et
est:
et
ita
'
'
''"
confestim ab ipsa ecclesia ascendens, eo concitus Quumque pervenisset ad locum, attinetur ab his latronibus, qui custodias observabant. Sed ille neque effugere neque prorsus declinare usquam nitens, ingenti tantum voce clamabat, quia " Ad hoc ipsum veni ; adducite mihi principem vestnuTi." Qui quum veniret armatus, eminus agnito
})roperabat.
-'
Joanne apostolo, pudore tactus, in fugam vertitur. Ille equo post eum admisso, confestim insequitur fugientem, etiam astatis oblitus, simul et damans, " Quid fugis, O fih, patrem tuum ? quid fugis babes inermem senem ? miserere, noli timere adhuc spem vitae. Ego Christo rationem reddam
;
Equidem pro te mortem excipio libenter, Dominus excepit pro nobis, et pro tua anima dabo animam meam. Sta tantum, et crede
pro
te.
sicut et
^"
'
audiens, post hoc arma projecit, tremefactusque flebat amarissime. Et accedentis ad se senis genubus provolutus, gemitibus ac ululatibus quibus poterat satisfecit. Denique uberrimis lacrymarum suarum
mihi, quia
Christus
me
misit."
in
At
ille
:
restitit,
ac
vultum demisit
terram
XI [I.
lib.
4.
.341
fontibus iteriim baptizatur, occultans solam dexteram suam. Apostolus vero jurisjurandi sacramento se ei a salvatore impetraturiim veniam poUicens, simulque genibus ejus provolutus, atque ipsain dextram, ex cujus caedis conscientia torquebatur,
'"
prius abstitit,
prasbens per
et
poenitentiae,
docu- "
mentum
ingens nova? regenerationis, atque insignia et trophcea visibilis in eo resurrectionis ostendens. IV. Ita igitur quum plurimas urbes adiisset Sanctus Joannes, prjedicans verbum Dei, revertitur -" Ephesum, quod sibi finem vitae adesse intelligeret. Apud Ephesum vero in tanta gratia hominum exinde apostolus semper extitit, ut alius manus ejus gauderet contingere, alius applicare eas oculis suis, Pleri- " et pectori admovere, si ita usus exposceret. que etiam tactu vestis exhilarati, quia tetigerant amictum ejus, sanabantur. Sed haec sancta gaudia et piam celebritatem adversarius ingemiscens, immunem fraudis esse non passus, interturbare conatus est, vas sibi ad nocendum ehgens gentilis " hominis, qui Deum nesciret causam vero arripiens, de pulchritudine fcemin?e nobilis et Christianse, Adsciscebat quoque idem Drusianae nomine. inimicus noster ad facilitatem prolapsionis, adoles" centis aetatem. Adolescenti nomen Callimacho erat. 43*
quaedam
842
Is
coepit.
Drusianam quum vidissct, perdite adamare Et quamvis Andronici nosset uxorem, etiam in adulterii crimen exoestuabat. Frequcns erat sermo, et certa opinio, quod ea foeniina apostolicis
'
non commisceretur, clausaciue in sepnlcro, ne ita quidem victa in arbitrium concessisset mariti. Quin etiam mori elegerat, quam consiietudinem
'"
repetere conjugii, quuni pvaescrtim niaritus insisteret diccns, " Aut reddes te niihi uxorem, qualem ante
praebebas, aut morte perscquar repugnantem." Sed nee mortis timore revocata est, nee a contemplationc ccelcsti vel donis vel idlis illecebris Verum haec amore insaniens revocari potuit. adolescens, queni diximus, tametsi scirct atque audiret, quum revocaretur a })lurimis, eo quod niliil esse etTecturus, contcmpsit, et confirmatam Dei verbo, suo furore tentandam putavit, quae maritum
'*
'"
observantiam provocaverat coj)ulam mentis tantummodo Itaque quum compcllasset charitate scrvans. fa?minam, nuncio speque potiundi dejectus, moestiorem indies coepit duccre vitam. Drusiana quoque procaci interpellatione offensa, post biduum in " febrem incidit, dolcns quod ad patriam revertisset, et tantum ex ejus forma ncfas exortum esset, " Utinam (intpiit) vel in patriam nunquam rediisscm, vel ille verbo Dei instructus, in Imnc se errorem non conjecisset. Ecjo igitur quia causa tanti '" vulneris infirma? animae sum, solvi me ab hac vita cupio, Domine Jesu, ut evocata ancilla tua, quietius Hacc pro?sente Joanne vitam miser proroget." apostolo Drusiana dicebat sed quo tenderet sermo,
proprium
etiam
ad
castitatis,
conjugii
*'
nee apostolus, nee alii intelligebant. Tristis igitur ac moesta, propter vulnus adolescentis illius, obiit
'
xiii.
4.
343
Moestiorcm qiioque maritum fecit, quia diem. conturbatuni uxor ejus habuisset exitum, et moerore affecta, animam optasset absolvi. V. Flebat igitur Andronicus, ita ut reprehenderetur ab apostolo dicente, *' Itaue fleveris, quasi ignores, quo ilia concesserit. Nescis illam conversationem esse meliorem, quae in coelo est, ad quani Sancta ct fidelis Drusiana trausivit, expectans spem resurrectionis a mortuis ? " Cui respondit Andronicus, se uon diffidcre quod resurrectura sit '" sed putare, quod qui Drusiana, nee uuitare fidem pure liujus vitae confecerit cursum, ille salvetur. Sibi auteni hoc dolori esse, quod cognoverit, latentem quendam nioerorem subiisse sorori suae, (ita Drusianani appellabat) cujus causam cognoscere '* ex ilia nunquam potuerunt, nee humato jam corpore sciret. Et quum interrogasset apostolus Andronicum secreto, quae causa fuisset residens paulisper pracseutibus fratribus omnibus, qui convenerant alloquio dulci apostoli frui cupientes, in haec verba " loquutus est VI. " Gubernator uautis et omnibus qui navigant, et ipsi etiam navi, quum eam in portu constituent, Sic ac fideli commiserit stationi, tunc valedicit. " agricola quum dederit terrae semen, et multo labore novale excrcuerit, diligentiam exhibuerit, detulerit custodiam, tunc requiem laboris accipit, quum in Praeteapothccis multiplicatam messem locaverit. rea qui currit in stadio, tunc exultat, quum bravium Qui athletarum more decertare parat, '" acceperit. Omnes tunc gaudet, quum coronam acceperit. postremo, qui diversis artibus student, et operibus incumbunt, in fine muneris vel operis Deum merito laudant omnes, quod destituti non sint, sed justificati '' juxta promissum Domini, quod Sanctis suis dignatus
:
341
est
'
convenire arbitror, ut Qiiicl non tunc fidem siiam, quam exerceret, probatam sciat, quum explens vitalis muneris cursum, purum reddat, quod sibi creditum est ? Multa sunt enim quag fidem facile singulorum frangant, et inferunt humanng quasi turbationem quandam
uniisquisque
filii, parentes, gloria, solicitudini cogitationis paupertas, adulatio, juventus, pulchritudo, jactantia,
:
dissimulatio, injuria, amor, tristitia, possessio servi, patrimonium, occasio, et alia hujuscemodi impedisicut gubernatori menta, qufe obsistere solent proprium, ventus frequenter current! cursum exortus occunit, et properantem retardat, et " tempestatem excitat et procellas. AgricolcTC quoque adultam spem tristior ludit eventus Ita etiam, ])riusquam vitae hujus aliquis exitum subeat, effectum prospicere debet, et qualem sit habiturus
: :
addiscere
'"
videlicet,
vigilantemne ac sobrium, et
impedimenti possit adferri, an vero conturbatum et obligatum voluptatibus sascnlaribus. Sicut enim laudat corporis decorem nemo, nisi quum nemo ducem, nisi omnia deposuerit indumenta eum qui gloriose universum bellum confecerit
cui
niliil
:
**
"'
'
qui curaverit gegritudines laudare vitam, nisi is qui plenum fidei animum, et templo Dei dignam carnem suam praestiterit quae non ipso cursu vana specie dissoluta corruerit, non obstupefacta et bebetata rebus humanis sit, neque inclinata ad temporalia, neque perpetuis caduca pra?tulerit, et non manentibus manentia commutarit, neque honoraverit quae bonorificanda non sunt, neque denique amaverit plena opera contumeliis et qui pignus satanae non acceperit, aut intra pectus suum serpentem clauvarias
: :
:
xiTi.
Abdi^
Hist. AposTOLiCiE,
lib.
4.
845
ridenda, vel opprobrium Est etiam qui verbo aliquid dicit, et opere uegat. Non igitur lubricaoi carnem prgestare unusquisque suam debet, ne vas sed talem que non sordida faciat immunditiag exuratur libidine, non immunditia vincatur, non avaritia superetur, non cupiditate pecuniag subjugetur, non ferocia corporis dometur, non ira et indignatione prodatur, non absorbeatur tristitia, non ludicris quibusdam in hac vita actibus enervetur
serit
:
qui
non
riserit iion
Christo.
'"
sed ea qufe fidem in Jesum Christum Dominuin nostrum adaugent et provehunt, suscipiat, ut vitam recipiat asternam, pulcherrimum praemium pro illis, quae in hoc saeculo despexerit." VII. Hagc quum adhortationis gratia Sanctus " apostolus disseruisset graviter, ut fratrum animos provocaret ad concupiscenda ^eterna, et contemnenda temporalia is tamen de quo diximus adolescens, qui Drusianam adamabat, ccecum pectore vulnus alens, suo indies magis magisque consume- -" batur incendio, quod nee mulieris potuit morte restingui. Nee mirum si nullam accipiebat Joamiis sermone medicinam, qui neghgens audiendi, non remedium vulneri adhibere quaerebat, sed seel us quotidie immane desiderabat augere. Itaque accidit " postea, mortua Dursiana, atque sepulchro illata,
:
quum in mortuam adhuc Callimachus deperiret, Procuratorem Andronici pretio corrupit, ut sibi tumulum, in quo Drusiana condita erat, reseraret, Quod ubi corporisque adamatae copiam faceret.
'"
proclive tandem im])etravit, tentabat inlicitum In quod non nefas corpori inferre defuncto. repentino quodam motu, sed furiosa quadam meditationis amentia latus, " Et viva (inquit) " coitus noluisti mecum subire consortium, inortuae 44
I
31-G
CoDKx Apociivpiius
tibi
iVovi Testamenti.
earn
Ita adhibito
qiiiini se])iil-
fla^itii
cliruni
viva
'"
Quid profccisti infelix Drusiana, negaiido quod mortua sustiucbis ?" Ita sermoue pariter atque opere gemiuabatur scelus. Et quuni jam sublatis prope omnibus exuviis sepulturae, solum genitalis partis supcrosset vclamen, commixtiouem inlicitam molitur immani juvcMiis libidine furens. Et ecce subito, inccrtum undo, ingens serpens occurrit, cujus uno saucius morsu, scd magis diro
imnianis,
''
t'urentis
tcrrore
'
veneni frigore subito omnis ejus vis evanuerit super (piem statim serpens lapsum adscendens
quiescebat.
VIII. Sequenti vero die, qui erat tertius a die mortis Drusiauit, ([uuni ScUietus Joannes, et vir mulieris Andronicus, matutinis Iioris ad tuniulum "" convenissent, ut sacra celebrareut, ecce claves non inveniebantur. Quocirca Joaimes, " Ilecte," inquit, "claves sepulchri perierunt, quoniam Drusiana in sepulchre inter mortuos non est. ^'erum ingrediamur, sponte fores aperientur. Non enim dubitare " possum de Domini misericordia, quin et hoc conferat Quum igitur appronobis, (pii multa concessit." pinquassent sepulchro, subito pr.Tcepto Joannis et juxta sepulchrum DrusiaUcU aperta? sunt fortes adridentem. speciosum adolescentem, vidimus '" Quem videns Joannes, cum clamore ait, " Et hie
:
Ciu'iste
Qua
causa
Domine
?"
''
ejus
exanimatus
jacet
qui
et
honorificabunt
"
xiii.
lib.
4.
3J-7
])ro|)ter
me
Deiini."
in
Et
lui3c
ad Joannem,
cccUnn, videntibus Joanne et cacteris, Con versus autem Joannes, qiiuni revcrtebatur. jacentia vidissct duo prope scpulclirum cor])ora, quorum unum Callimachi erat, qui princeps Epliesiorum erat, supra cujus corpus serpens cubabat immensus alterum vcro corpus erat Fortunati, qui intuens igitur utriprocurator fuerat Anch'onici usque corpus, cogitabat secum ipse, et dicebat,
:
Quid silji vult Inrc species, et qu:n-e milii Dominus non demonstravit, qure liic gerebantur, qui nunquam
dcdignari solet ? IX. Verum Andronicus quum seminudum corpus Drusianns vidisset cum uno tantum velamine jacere ait ad in sepulchro, illos autem duos mortuos Joannem, *' Intelligo quid factum sit, O Joannes. Nam iste Callimachus juvenis adamaverat Drusia;
"
'"
'^
nam,
dum
viveret, et
quum
tamen mulierem non desinebat Verum frequentis repulsas dolore comincessere. mot us, Procuratoris mei amicitiam ambivit, ut ejus opera ad usus nefandos uteretur. Quin aiunt cum crebro vivente Drusiana dixisse, si non posset concubitu ejus potiri viventis, injuriam tamen defunctse Et fortasse, Joannes, propterea esse facturum.
tata, niliilominus
^'
Et icleo arbitror istos morte pateretur injuriam. mulctatos esse, quia immanes ausus flagitii tentaverunt. Puto etiam ideo banc ad te factam esse vocem, resuscitandtc Drusiaute, quod cum moerore
et tristitia vitae istius
^"
exitum immature
clausisset,
dolens quod juvenem formee suag culpa affecisset. Quae igitur causa, ut quum tria videarnus corpora, de duobus tantum resuscitandis facta vox sit, de " tertio autem siluerit nisi cpiod reformari Drusianam
:
348
Doniinus voluerit, ex eo quod cum moerore decesserat, ut diem suum cum tranquillitate componeret.
uisi
*
Hie quoque juvenis, quam causam veniae habet, quod videatur ipse, tanquam unus de errantibus, Tertius autem, puto quod indignus esse deceptus. bencficio Domini uostri Jesu Christi existimetur. Accingere igitur Joannes, obsecro, et primo omnium Callimachum resuscitato, ut ipse nobis quae gesta
sunt, prodat."
'"
X. Accedens autem Jobannes, juxta corpus defuncti juvenis, dixit serpenti, " Discede ab eo, qui servituvus est Domino nostro Jesu Christo." Et statim recessit serpens. Quo facto, procumbens humi, precatus est Dominum in haec verba, " Deus, " cujus gloria lionoratur nobis, qui omnem operatioDeus, cujus voluntas nem int'eriorem domas virtute tua consummatur, propter gloriam tuam,
:
nunc consunnnetur in isto juvene qua facta sunt per istum juvenem, '" Et baec nobis, surgente eodem, demonstrato." statim juvenis surgens, integram boram requievit. Sed ubi ad vigorem sensus sui reversus est, interIta rogatur a Joanne, ut causam sui aperiret.
exaudi nos
;
et
gratia tua.
Et
si
ingressus
rem
omnem
explanavit,
;
quemadmo-
"
amorem sibi supra Andronicus intimaverit Drusiana? causam fuisse, ut nee a desiderio mortuge Qui interrogatus rursum a Joanne, temperarit. utrum nunc temeritatis sua} circa reliquias plenas venerationis et gratiae, aliquem habere potuisset '" effectum ? respondit, " Quomodo aliquid poteram vel audcre vel fa cere, quum talis bestia repente in me irruissct,qua? Fortunatum vulnere etiam perculit,qui incentivum addiderat hujus insaniae, quae videbatur jam ])ossc quicsccre. Mibi autem illud causa '' mortis fuit, quod quum animi quadam dementia, et
dum
xiii.
lib.
4.
349
plane infelici languore correptiis, detraxissem defuncto corpori exuvias, ac discedens paulisper, me jam ad impium f acinus prasparabam, quo volebam cum defunctre corporis reliquiis convenire ecce vidi, quemadmodum speciosus juvenis corpus Drusianae sua veste velabat, a cujus facie scintillae Ex quibus ignis resiliebant in totum sepulchrum. una in me veniens, vocem dedit, Callimache, morere, ut vivas. Quis fuerit homo iste, nescio. Sed quia te video hie Dei servum, et nunc apparuisti '" mihi, cognosco et ilium angelum Dei fuisse, et Unde rogo novi, quia vere a te Deus adnunciatur. Scio et deprecor, ne me in hac a^rumna relinquas. enim atque reminiscor qua? gesserim, et quam Et ipse animo moereo. Uti- '' indigna tentaverim.
:
'
sensum
doloris.
Denique
nequaquam a
tantis
flagitiis
Cognosco jam quidem tatus sum Christianus. veritatem, sed peto ut plenius mihi tuis magisteriis Quibus verbis lastatus apostolus, "Et reveletur. quid agam," inquit, " Domine Jesu Christe, nescio. Obstupui in exccssu meo, tantam tuam esse miserisimul insolitam quandam patientiam tuam recognosco." Hasc quum dixisset, benedicens Dominum, apprehendit CaUimachum, et osculatus est eum, dicens, " Benedictus Dominus
'"
cordiam
''
350
est,
Deus, et Filius ejus Jesus Christus, qui tui luisertus et a furore atque dementia, mortis specie
qui
ilia
liberavit,
tua
refrip:eravit
incendia,
qui
occasionem culpae ademit, qui vesauae libidinis tentamina succidit, qui jam mortuum peccato rur-
sum
ad
"
ministerium
venerit."
'^
XI. Andronicus autem, ubi vidit Callimachum resuscitatum, viscera maritali resolutus affectu, rogare coepit apostolum, ut Drusianam quoque resoluta morte revocaret, dicens, * Oportere earn resurgere, ut tristitiam exuat, cui jam mortua eo quod videbatur, nucrorem (pio possit absolvere doluit occasione fornur smc juvenem esse deceptum.' Rogat ergo ut et ipsam resuscitaret, et quando
:
vellet
-"
Dominus, iterum
accedens ad
avocaret
viri, et
sepulcbrum, et
manum
ejus
tenens,quum Dominum esset deprecatus," Drusiana (inquit) surge in nomine Jesu Cbristi Domini nostri, Qua) surgens ascendit de surge in gloria ejus." Et (punn vidisset se nudam, in illo tenui tunudo. " tantum velamine Quam ubi causam quaisivit.
;
Dominum,
ac
'"
respiciens Fortunati corj)us jacere, ait ad Joannem, " Pater, et hie resurgat quaeso, quamvis funeris mei se ])rnebuerit proditorem."
XI L Deinde
Quod ubi audivit Callimachus, rogare coepit, ne hominem iinprobum resuscitare vellet, cujus incentivo prircipitatus
'^
sit in furorem, quod hunc etiam, (juam andicnit gratia non contigerit, eo (juod de se taiitum et Drusiana resultaverit venerabilis illius
xiii.
AiJiH.E
lIisT.
Apostolic.e, Uh. 4.
351
qiicm dii^nuni resurrectione non prodidit." Ciii respondit Joannes, *' Non didicimus, fili, malum Nam et nos peccatores sumus, pro malo reddcre. * (pii cfravia connnisimus, ct per Dominum nostrum Jesum Christum consequuti sumus misericordiam, ijui non putavit mala pro malis esse reddenda, sed ])(jenitentia et conversione sepelienda delicta. Sed permittis, ut Fortunatus resurgat, si milii non Drusiana^ hoc nunuis atque opus erit." Qute repleta '" Spiritu Sancto, accedens ad corpus Fortunati, ait, " Domine omnipotens, qui concessisti, ut hrec tarn miranda opera tua cernerem, qui me consortem nominis hujus esse voluisti qui denique contulisti '^ mihi, ut non solum te ipsa cognoscerem, sed etiam maritum consortio quodam germanitatis agnoscerem qui mortem elegisti meam, ut separata qui juvenem paulisper a corpore, magis essem tua moreretur, vita in eo culpa obire jussisti, ut istum ^^ Domine, ne despicias igitur, repararetur et nunc jube Fortunatum resurgere, preces famulae tuae Et adprehenetsi proditor mens esse tentaverit." dens manum ejus, inquit, " Surge, Fortunate, in nomine Jesu Christi, Domini et Dei nostri." Qui " surrexisset, et vidisset, Drusianam resusci: :
quum
tatam, Callimachum Domino credidisse, ingratus salutis su^, ait, " Mori sibi melius fuisse quam resuscitari, ne videret quod etiam ad illos virtutis
gratia pervenisset."
XIII.
Quem
adspiciens Joannes
ait,
"
Hoc
est'"
quod Dominus in Evangelio loquutus est, quia Malae enim radicis arbor mala malos fructus facit. succus inolevit, et ideo non potest bonus fructus Nihil hie comsucco degenerante concrescere. munis natura deliquit, sed radicis totum est vitium. "
352
arbores fa^cunditate, et quasi qiiodam sinii fovct terra mater, ac proejusdein quoque aeris tempcrie ager oiiinis vehit utitur. Dominus quoque onuiipotens pari usu * omnia imbre pcrfundit, ct codem solo tepcfacit secreta terrarum et ligna sylvarum sed diversus est fructus, variusque proventus arborum singularum. Alia sterilis est, alia fcrcujula. Atqui in ilia sterili, radix vitiis causa est, qu;e terreme uber" tatis, et coclestium beneficiorum gratiam sentire
Eadem omnes
:
gremio parentis ac
non
potuit.
Similiter
noster ad imagincm suam fecit, hoc est ad illain divinam gratiam provocavit, ut misericordiam, virtutem, pietatem atque justitiam, et cfutera i[Uiii '* in Deo laudanuis, ct iios imitari debeamus suum onri jussit solem, et omnibus Dominus noster Jesus Christus advenit, onniibus crucii'ixus est, omnibus surrexit. Sed hoc tantum munus ac donum Dei Patris, qui pro nobis tradidit i'ilium suum, itcmque " Domini nostri Jesu Christi, qui se pro nostra redem{)tione obtulit,])auci uscjne ad finem vendicant. Alii t'astidiunt, et oblatam salutem recusant, dum nolunt credere auctorem salutis. Plerique etiam, dum invident gratire divin.f cjua? o])eratur in nobis " se hoc easiest! iructu abdicant ut iste miser invidia
:
:
U '
j
*"
deceptus nee redditne sibi vitie munere gratulatur. Habet igitur carbones suos, habet et fructum mala? arboris, quem accendat ignis, et suis se consumat incendiis. Separetur radix hujusmodi a fidelium conversatione, et ab onmi opere timentimn Deum, al) onmi devotorum numere, a congregatione Sanctorum, et a communione Sacramentorum non habeat communionem cum vivente Drusiana cujus et mortem injuria dignam putavit, et vitam
:
*'
i!ividia ferre
non
potuit.
xiii.
Abdi.v.
Hist. Apostolic.^-:,
lib.
5.
353
(juain
deferehamus mortua% viventi impertiamus." Itagratiarum Domino nostro Jcsu Christo actione(lonuuii
sibi
celebrata,
iibi
suggereiite
tunatuin vulr.eratum denuo a serpente esse. Jus- ' sitque cito alicpieni dirii:;!, (pii luuiciarct fidem veri. Ununi if^itur ex juvenibus destinaiunt, qui rcgressus vidit euui jam frigidum, et per corpus ejus venena Sed ubi nunciatum esset Joanui, quod serpentia. '" intra tres moriturus esset boras, ait, " Habes fibuni Et illam diem cum fratribus tuum, Diabole." l.Ttam exegit. XI v. Altera vero die Craton Pbilosopbus in foro proposuerat, de contemptu divitiarum exempla se Krat autem spectacuUun luijusmodi. " editurum. Duos juvenes p(.'rsuaserat,ditissimos civitatis,fratres, lit distracto patrimonio, genuuas emerent singulas, quas in cons])ectii plebis publice fregerunt. Quod dum facerent illi,contigit ut transiret forte apostohis.
Qui vocans ad
" Stultus est iste
^''
orclaudatur,divinojampridemjudiciocoudenuiatus. Sicut enim vana medicina est, ex qua non abscindiita vana doctrina est, ex qua non tur morbus Atqui magister vitia curantur animarum et morum. vitam jeternam perad mens juvenem cupientem quibus diceret, ut, si venire, bis verbis instruxit, daret omnia sua, et vellet perfectus esse, venderet coelis acquipauperibus quo facto, tbesaurum in reret, et vitam, quae finem non habet, inveniret." Ad quem Craton, " Ilumana?," inquit, " cupiditatis
: :
''
'"
fructus in medio liominum positus, confractus est. Sed si vere Deus est magister tuus, et vult hoc fieri, ut pauperibus crogetur census pretii harum gemmarum, fac redintegrari species, ut quod ego 45
'
''
'I')
(liiem tiHuii
'
'"
ad faiiiam honiinuin, tu facias ad p;lonam ejus, Magistrum esse coiiimemoras." Tunc l)eatiis Joannes collif^ens fragmcnta gemmarum, illaque nianu retineiis, elevavit oculos ad ccpluni, et dixit, " Domine Jesu Christe, cui niliil ini})ossibile est, (jui i'lactum iiunulum per lij^nuun concupiscentiie, rursus per lignum crucis tuae in tuis fidelil)us rcstaurasti qui nato c(rco oculos, quos natura nei^averat, reddidisti qui niortiunn Lazarum, et sepultuni, j)ost quartuni diem ad
:
:
sujK'ros
revocasti,
virtutis
et
'*
verbo subjecisti adeo quos irnorantes fructus eleemosyna.' ad plausus hominum confre<i;erunt tu, Domine, ])er manus an*jeloriun tuorum mode recupera, ut ])retio eorum misericordia' usus cxpletus, i'aciat credentes tibi ingenito ])atri per
iL'<^riinonias,
nunc super
:
uni<,a'nitum filium
Cinistum,
"'
cum Sancto
Quunujue rcspondissent
erant, et dixissent,"
Amen
ita
n-maneret.
Qujl' C'raton
apostoli
Philosoplius cum suis di.sci})ulis cernens, ])edibus advolutus, credidit exinde, et baptizatus est cum onmibus, c(rpitquc et ipse I'idem Domini
nostri Jesu
C'iiristi
pul)lice pijedicare.
'"
''
fratres illi, quos dixinms, venundantes nenmias, cjuas vendito ])atrimonio suo emerant, pauperibus tradiderunt et c(i?})it dc rcliquo infinita turba credentium adlux^rere apostolo. Qua' (punu fierent, accidit ut eodem exemjdo duo bonorati civitatis Mjjbesionun omnia sua venderent, et egentibus distril)uerent, scquentes apostolum
:
XIII.
AUDl.K
lllST.
Al'OSTOLlC/E,
lib.
5.
355
)HM- civitateni
tcni.
Hi
(iiiuni
})rocedi'ntcs, et in gloria sjeculari fulgcntes. Unde factum est, ut sagitta diaboli i)ercussi, tristes effi:
cerentur quod se in uno pallio viderent cgentes, suos vero servos ])()tentes atcpie fulgentes. Sed hos dolos diaboli intelligens apostolus Christi, ait, " Video vos et animos mutasse, et vultus propter hoc, (juod doctrinam Domini mei Jesu Christi '" sequuti, onmia ^\\\,k^ habere potuistis, pauperibus contulistis. Unde si vultis recuperare omnia, quae in auro, argento et la])idibus pretiosis quondam habebatis, det'erte mihi virgas rectas in singulis faseibus." Quod quum fecissent, invocato nomine '^ Donn'ni Jesu Christi, conversfc sunt in aurum. Et dixit ad eos a})ostolus, " Adt'erte mihi lapides minutos a littore maris." Quod (|uum et ipsum fecissent, invocata majestate Domini, conversi sunt in genmias lapilli omnes. Et conversus ad viros istos beatus " *' Joannes, Circuite (iiupiit) aurifices et genmiarios per dies septem, et quum iirobaveritis aurum verum et veras genmias esse, nunciate mihi." Euntes autem ami)o ])ost septem dies reversi sunt ad apostolum, dicentes, " Domine, omnium aurificum '' officinas circuivimu^, qui omnes dixerunt, tam
purum aurum
se
nunquam
vidisse.
Sed
et
gem-
marii eadem dixerunt, tam optimos lapides et pretiosos se nunquam vidisse." XV'I. Tunc dicit eis Sanctus Johannes, " Ite, et redimite vobis terras, quas vendidistis, quia coelorum praedia perdidistis. Emite vobis sericas vestes, ut pro tempore fulgeatis sicut rosa, quae odorem et ruborem ostendens, repente marcescit. Suspirastis enim in vestrorum adspectu, et vos effectos pauperes
^^
^'
1
356
p^emiiistis.
Estote
ergo
flovidi,
lit
in
perpetiio
meiidicctis.
nianiis
Domini,
ut faciat divitias alTluentes, et inconipavabiliter splendentes sed certamen statuit animornni, ut ' credant se aeternas hal)ituros divitias, qui pro ejus nomine temporales opes habere noluerunt. Denique narravit nobis magister noster de quodam divite, qui epulabatur quotidie, et fulgebat in auro et purpura. Ad cujus fores jacebat mendicans ^^ Lazarus, qui cupiebat vel micas, quie de mensa ejus cadebant, accipere et nemo illi dabat. Contigit autem, ut una die ambo deficerent, et ille mendicus duceretur in requiem, quje est in sinu Abraha', dives autem mitteretur in i'lammam incendii. '' Unde elevans oculos, vidit Lazarum, et rogat, ut intingat digitum in aquam, et refrigeret os suimi, quo cruciaretur in fUunmis. Cui res})ondens Abraham dixit. Memento, fih, quia recepisti bona in vita tua, Lazarus autem hie simihter mala. Quare '" merito iste nunc consolatur, quum tu torqueris. Et in omnibus chaos magnum inter vos et nos firmatum est, ut neque inde hue, neque illuc transire ])ossint. At ille respondit Sunt mihi (juinque fratres, obsecro ut surgat aliquis, qui moneat eos, ne veniant ' in banc flammam. Cui Abraliam ait Habent
:
^"
haec ille respondit Domine, nisi resurrexent aliquis, non credunt. Cui dixit Abraham, Si Moysi et Prophetis non credunt, neque, si aliquis resurrexerit, t'idem habebunt. Hos autem sermones suos Dominus et Magister noster virtutimi firmabat exem])lis. Nam quum dicerentur ei Quis inde hue venit, ut credamus ei ? respondit ille Deferte hue mortuos
: ;
:
Ad
''
quos habetis. Quumque a])portassent coram illo adolescentem mortuum, veluti dormiens excitatus
xni.
lih.
5.
;i.')7
est
Sed
ab eo, et dabat fidem cunctis sermonibus siiis. utqiiid ego de Domino meo non referam, quiini
in praesenti sint, quos in ejus nomine et vobis prassentibus atqiie adspicientibus a mortiiis excitavi ? In cujus nomine et paralyticos curatos vidistis, leprosos niundatos, et ccecos inluminatos, et multos
'"
denique a daemonibus liberatos. Sed has virtutum opes liabere non possunt, qui voluerint divitias liabere terrenas. Denique vos ipsi quando ad int'irmos intrastis, invocato nomine Jesu Christi, salvati Fugastis da^monia, et ccecis sunt illi. lumina reddidistis. Ecce ablata est haec gratia a vobis, et facti estis miseri, qui eratis fortes et magni. Et quum tantus esset timor in dnemoniis, ut jussu vestro obsessos homines derehnquerent, modo vos
timebitis dasmonia.
est
'"
'"
Amator enim
pecuniae, servus
dsemonis nomen est, qui lucris carnahbus praeest, et dominator eorum qui diligunt mundum. Ipsi autem amatores mundi non possident divitias, sed ipsi a divitiis pos-
JMamona?.
Mamona autem
'"
Absurdum enim est, quum sit unus sidentur. venter, cui tot cibi reponantur, qui mille ventribus et uni cor])ori tot vestes, quas mille satisfacerent hominum corporibus praebere indumenta valeant. ' Sic frustra, quod in usum non venit, custoditur :
:
et cui custodiatur,
Spiritu per
homo, qui thesaurizat, et ignorat cui congreget ea. Nudos nos fuderunt in lucem partus mulierum,
egentes
cibi
et poculi
quos
edidit.
'*
splendor
solis diviti et
pauperi aequalis
est, similiter
Aeris quoque temperies, lunae lumen et siderum. et pluviarum guttae : et Ecclesiae janua, et fons sanctificationis, et remissio peccatorum, et partici-
''
"
358
})atio
Coi>i:X
Al'OCKYl'iUb
XoVl
TKSTA.AIKNri.
altaris,
vt
Cliristi, ct chrisniatis
visitatio
Domini, et indulgcntia
luec onniia
aL'cjualis
est dis})ensatio
pau})er liis donis utitur. Sed miser et infelix homo, cjui vult plus alicpiid habere, (juam sutTicit. Nascuntur enim liinc calores febrium, rigores frigorum, dolores varii in cunctis corponun membris. Et neque esca
conditoris.
aliter dives, aliter
satiari, ut cognoseat pecuuias profuturas (pue re])ositie, custodil)us suis solhcitudinem diurnam noeturnamque ineutiunt, et ncc uuius liora? s})atio (piietos aut securos esse patiuntur. Nam duni custodiuntur, fures insidiantur, (hun possessio cohtur, dum aratris intendunt, dum solvuut fiscalia, dum iidiiicant
Ncque
'
cibari
potest,
neque j)ocido
aviditas
non
sibi
]n*omi)tuaria,
dum
lucris student,
im])etus
mitigare
nituntur,
nu(hu-e contenchmt,
'
dum
iras
polUii
nudi,
secum peecata
])oitantes,
(juil)us
sunt ])(rnas
efferebatur
diel)us
])assuri perpetuas.
8. Joannes a])ostoh), ecee matre vidua, (pii triginta ehq)sis uxorem j)rimum duxerat. \ enientes
turbiL'
autem
pedes a])Ostoh,
t'letumque ac
Rogabant enim, ut in nomine Dei sui, sicut Drusianam, ita et lumc juvenem mortuum resuscitaret. Tantus autem onmium tum extitit fletus, ut etiam ipse apostolus vix a
XIII.
AbDI.K
lllrJT.
ApOSTOLICyE,
lib.
5.
359
Itaqiic
prostcrncns
se in oratioiiem, diutissiiiu'
t'lcvit.
Et exurirens ab
oratione, expandit inanus suas ad coelum, intra se diutissinie orationi iiitcntiis. Hoc quuni fccisset et tertio, juhet solvi involutum corpus, ct ait, " O
animani aniisisti O jin enis, c|ui nescivisti creatorem tuum, ([ui Salvatoreiu honiinuni non cognovisti,
:
ecce ])ro ignorantia tua lacrymas Domino meo simul et preces et'i'udi, ut exurgens a mortuis lethi vinculo resoluto, istis duobus Attico et Eugenio annuncies, (piantani gloriain aniiscrint, et quantani incurreriut pcenani." Tunc cxurgens Stacteus adoravit apostolum, et ccppit increpare disci])ulos ejus dicens, " \'idi angelos vestros flentes ct Satana* angclos in vcstra dejectione gratulantes.
:
"
'*
vobis, et ex coruscantibus gemniis z<rtas instructas, plenas gaudii, plenas epulis, ])lenas dcliciis, ])lenas denique vita perpetua, " et et lumine asterno, ])arvo tempore amisistis acquisivistis vobis loca tenebrarum, plena draconibus, plena stridentil)us flammis, plena cruciatibus, et incomparabilibus pcjenis, plena doloribus, plena Ami- ^^ angustiis, plena timore et tremore horrifico.
:
sistis
loca floril)us immarccscibilibus plena, fulgentia, plena vocibus organorum et acquisivistis e contra vocis loca, in quibus die noctuque non cessat mugitus, et ululatus et luctus. Nam nibil aliud vobis superest, nisi rogetis apostolum Domini, ut sicut me resuscitavit ad vitam, ita vos qiioque resuscitet ab interitu ad salutem, et animas vestras qua? jam de libro vitje deletcC sunt, iterum reducat." XVIII. Quibus dictis, et ipse qui recens suscitatus fuerat, et omnis populus una cum Attico et
:
'"'
'"
.'i('(l
Tkstajuf.nti.
'"
prosternebat se pedibus a])ostoli, et ])ro his ad Doniiiiuni, lit intercederet Quibus Sanctus apostolus hoc dedit in rcsponsis lit per triginta dies Deo poenitentiani offenent, in quo spatio maxinie precarentur, ut virua? aurea' ad suani naturain rcdirent, siniihter et hipides ad vihFactum est tatem, qua nati fuerant, remearcnt. aiiteni, ut triginta dieruni transacto s])atio, qiiuni Et venientes Atticus viri^jr nuitarcntur et pctiic. '* apostolo, Semper miseriet Kugcnius, dixcrunt
Eufj^enio,
e.\()ral)ant,
:
cordiam docuisti,
et ]na'CC'pisti, ut
homo
liomini induli^eret.
mai!:is
Et,
si
ipsccpium
(juem con-
et parcit, in
et (piod oculis
oramus apostole Dei, ut indulj^entiam (piam sem])er "^I'unc verbis, i'actis tandem ostendas." *" sanctus Johannes flentibus et pcenitentibus dixit, *' Domimis Deus noster his sermonibiis usus est, dum de peccatoribus ;iiCeretur, ut diccret. Nolo mortem
])romisisti
'"
"''
nos doceret de ])crnitentil)us Dominus Jesu Christus, ait, Amen dico vobis, ([uia maunum jijaiidium est in c(rlo sin)er unum peccatoreni jioenitcntcm et convertentem se a peccatis suis et amplior hetitia super illo est, (juam su])er nonaginta no^cm, ([ui non peccavcrunt. I'nde vos volo scire, quia Dominus accipit jxeiiitentiam horun)." ('onversus(pie ad Atticum et iMigenium, dixit, " Euntes reportate virgas ad sylvam, imde eas assumpsistis, cjuoniam ad suam jam sunt natur.nn reversal et la])ides, ad littus maris, (juoniam petra^ Quod qmim luisset et't'ectcC sunt, ut ante tiu rant.
:
:
Nam dum
XI
II.
lib.
5.
861
:
rccepenmt gratiam, qiiam amiserant ut jam itcriiin t'ligaient d.nemoiics, sicut piius, ct infirmos ciirarent, et coecos illuminareiit, multasque indies ])cr eos virtutes Dominus faceret.
inipletuni,
ita
XIX. Duni hoec fieient apud p]phesum, et omnes indies niagis niagisqiie Asiae provinciae Joanidolorum
neni et excolerent et pra?dicarent, accidit ut cultores excitarent seditionem. Unde factum est, ut Joannem traherent ad templum Dianae, et urgerent euni, ut ei fceditatem saciificioium offerret. '" Inter haec beatus .loannes inquit, *' Ducamus omnes eos ad Ecclesiam Domini nostri Jesu Christi, et quum itivocaveritis nomen ejus, faciam cadere templum lioc, et connninui idolum hoc vestrum. Quod ubi factum fuerit, justum nobis videri debet, '* ut relicta supcrstitione ejus rei qufe a Deo meo victa est, et confracta, ad id ipsum convertamini." Ad lianc vocem conticuit populus et licet assent pauci, qui contradicerent huic definitioni, pars tamen maxima consensum attribuit. Tunc beatus Joannes blandis alloquiis exhortabatur populum, Quumque universi ut a templo longe se facerent. exteriorc parte foras exissent, voce clara clamavit ut * sciat haec omnis turba, quia idolum hoc Dianae '* vestrae daemonium est, et non Deus, corruat cum omnibus manufactis idohs quae cokmtur in eo, ita tamen, ut nuUam in hominibus laesionem faciat." Continuo ad banc vocem apostoh, omnia simul cum templo suo idola ita corruerunt, ut efficerentur, *" sicut pulvis, qucm projecit ventus a facie terras. Itaque conversa sunt eaclem die xii millia gentihum, exceptis parvuhs et muheribus, et baptizati sunt a
: ^''
beato Joanne, et virtute consecrati. XX. Quje quum animadverteret Aristodemus, qui erat Pontifex onmium illorum idolorum, repletus
40
''
A')-2
Spiritu nequissimo, cxcitavit seditioiiem in populo, lit popiilus contra jiopuUnn parnretnr ad bellnni. Ad (jueni conversus Joannes, " Die mihi Aristodcme
(inqnit)
'
'"
quid faciam nt tollam indignationem de aninio tuo ?" Cui Aristodemus, **Si vis ut credam Deo tuo, dabo tibi vencnum bibere. Quod quum biberis, et non fueris movtuus, apparet veruni esse Deum tuum." Rcspondit apostolus, " Venenum si dederis niibi bibere. invocato nomine Domini mei, nocere non potcrit." Cui rursus Aristodemus, " \'olo ut ])rius videas bibentes, ct statim niorientes, ut vcl sic possit cor tuum ab hoc poculo abhorrere."
quern beatus Joannes, *'Jam antea dixi tibi, quia paratns sum bibere, ut credas in Dominum " Jesum Christum, quum me videris post vencni poculum sanum." Perrexit itaque Aristodemus ad Proconsulem, et ])ctiit ab eo duos viros, de quibus debebat ultimum sui)pHcium sumi. Quos quum statuisset in medio ioro coram omni populo, a(ls])i'" ciente apostolo, fecit eos bibere venenum (pii mox ut biberunt, Spiritum exhalaverunt. Tunc conversus ad Joannem Aristodemus, "Audi me (incpiit) et recede ab hac doctrina tua, qua a Deorum cultura revocas populum aut accipe et " bibe, ut ostendas onniipotentem esse Deum tuum, si posteacjuam ])iberis poteris incolumis permanere. Tunc beatus Joamies, jacentibus mortuis his, qui venenum biberant, ut intrepidus et constans accepit calicem et signaculum crucis faciens, ita loquutus '" est, " Deus mens, et Pater Domini nostri Jesu Christi, cujus verbo coeli firmati sunt, cui omnia subjecta smit, cui onmis creatura deservit, et omnis potestas subjecta est, quem et mctuit, et expavescit. Itacpie nos te ad auxilium invocamus, cujus audito '' nomine serpens conquiescit, draco f ugit, silet vipera,
: :
Ad
\.iii.
Audi
llisr.
AposroLict;,
lib.
36o
et
lubeta ilia quie dicitur rana, inquieta torpescit, scorpius extinguitur, regulus vincitur, et phalangius
nihil
denique omnia venenata, noxia animalia terebrantur. Tii in{[uani ille, extingue hoc venenosiim virus, extingue operationes ejus mortiferas, et vires quas in se habet evacua et da in conspectu tuo omnibus his, quos tu creasti, oculos, ut videant,
:
noxium operatur
'
dixisset,
sigtio
'"
totum, quod erat in calice. Et postea quam bibit, dixit, " Peto ut propter quos bibi, convertantur ad te, Domine, et salutem quas apud te est, te inluminante mereantur." Attendente populo Joannem '^ per tres horas vultum habere hilarem, et nulla penitus in eo esse signa palloris, aut trepidationis, clamare voce magna coepit, " Unus Deus verus est, qucni colit Joannes." XXI. Aristodemus tamen ne sic quidem credebat, ' populo objurgante hunc ille autem conversus ad Joannem, dixit, *' Deest mihi adhuc unum, quod si istos qui hoc mortui veneno sunt, in nomine Dei tui excitaveris, emundabitur ab omni dubio mens mea." Quas quum dixisset, ])lebs insurgebat in -'
;
Aristodemum, dicens, "^ Incendemus te et domum tuam, si pergas ulterius apostolum sermonibus tuis Videns itaque Joannes acerrime sedifatigare." tionem fieri, petiit silentium, et omnibus audientibus '" ait, " Prima est, quam de virtutibus divinis imitari debemus patientia, per quam ferre possumus incredulorum insipientiam. Unde si adhuc Aristodemus ab infidelitate tenetur, solvamus nodos infidelitatis Cogetur, quantumvis fero, agnoscere creaejus. torem suum, non enim cessabo ab hoc opere donee "
"
364
medela ejus
medici
:
Et
sicut
'
habentes inter manus aegrum medela ita etiam nos, si adhiic ciiratiis noii indigenteni est Aristodemus his, qufe facta niodo sunt, curabitur Et convocans ad se Aristoillis quas jam faciam." demum, dedit ei tunicam suam, ipse vero pallio Cui ait Aristodemus, " Utquid amictus cocpit stare. tunicam mihi tuam dedisti ? " Ad quern Joannes, " Ut vcl sic confusus, a tua infidelitate recedas."
'"
(ait) me tunica tua recedere ? " Cui respondit apostolus, "Vade, et mitte eam super corpora defunctorum, et dicas ita Apostolus Domini nostri Jesu Christi misit me, ut in ejus nomine exsurgatis, " ut cognoscant omnes, quia vita et mors famulantur Domino meo Jesu Christo." Quod quum fecisset Aristodemus, et vidisset eos exsurgere, adorans Joannem, festinus perrexit ad Proconsulem et coepit clara voce dicere, " Audi me, audi me Pro"" consul meminisse te puto, quod contra Joannem frequenter iram tuam excitaverim, etmulta quotidie contra eum sim molitus unde vereor, ne iram ejus experiar. Deus enim sub specie hominis latens venenum bibens, non solum incolumis perseverat, " sed etiam eos, qui veneno mortui fuerant, per
facict
manus meas,
ille
revocavit,
secum signa mortis habentes." Quae audiens Proconsul, '* Et quid vis ut faciam ?
ut vivant, nulla
inquit.
'"
*'
Respondit Aristodemus, " Eamus et advoluti ejus genubus, veniam postulemus, et quidquid nobis ille jusserit, faciamus." Tunc venientes simul prostraverunt se, indulgentiam flagitantes. Quos ille suscipiens, orationem cum gratiarum actione obtulit Deo, praecepitque eis unius hebdoquo expleto baptizavit eos in madae jejunium
:
"
lib.
5.
865
nomine Domini
omnipotentis,
inluminatoris
Spiritns
Sancti.
domibus et famulis suis, affinitatibusque, fvegerunt omnia simulacra, et fabricaverunt basilicam in nomine Sancti Joannis qua ipse Joannes apostolus adsumptus est hoc ordine. XXII. Quum esset annorum nonaginta septem,
baptizati fuissent
Qui quum
cum
universis
apparuit
ei
Dominus Jesus Christus cum discipulis " Veni ad me, quia temp us est, ut
'"
cpuleris in convivio
meo cum
fratribus tuis."
Ita-
que quum surrexisset apostolus, addidit idem Dominus, " Dominica resurrectionis meae quae post Et qui n que dies futura est, ita venies ad me."
Interea " receptus est. inlucescente dominica, convenit universa multitudo ad Ecclesiam, quae in ejus nomine erat extructa. Ibi a plurimo pullorum cantu quum egissent my-
quum
haec
dixisset, ccelo
steria
Dei,
horam
circiter
diei
tertiam,
omnem
populum
et
in haec verba alloquutus est, cohasredes et comparticipes regni Dei, vidistis quae Dominus Jesus per manus nostras opera facere Nos quidem ministri fuinms volundignatus sit. tatis illius ille vero auctor operum, quae a nobis fieri videbantur, extitit, illoque jubente omnia fiebant. Quare ilia signa, dona, requiem, ministerium, gloriam, fidem, communionem, munera, gratiam, quamdiu donavit ille, accepimus quamdiu In illo conversati sumus, concessit, divisimus. Sed nunc ad in illo exultavimus, in illo viximus. debet in consummari aliud is me opus vocat, quod
: :
"*
'"
Domino. Dissolvijam delectat, et esse cum Christo, ut hoc quod olim desideravimus, tribuere is tandem dignetur. Quid igitur jam vobis pro exangysi relinquam ? Sed habetis ejus pignora, habetis
366
depositum mansuetudiiiis ejus atque pietatis. In vobis conversetur illud, in vobis caste viventibus delectetur. In vobis prgeterea epuletur patrium cibum, ut facialis voluiitateni Patris, qui in coelo
'
ipse
coronetur ea laurea, quam quos ipse proprio cruore vestivit. Tu auteni, Doniine Jesu, Ecclesiam tuani, quam aedificasti tibi, inisericordia tua benigne
est.
Denique
in vobis
composuit
his floribus,
protege. Tu cnini, Domine, solus misericors es, solus pius, solus Salvator et Justus qui radix es imniortalitatis, ct ions incorruptionis, consortium nobis hujus communionis sanctifica." Et adjccit, " Deus, qui solus es Salvator, qui banc jdcbem per gloriosam filii tui passionem accpiirere dignatus es '^ in libertatem, et commanentem in tuis prjeceptis, et abundanteni in tuis bonis o})eribus, semper quaeso Domine, custodire digneris. Kxaudi supplices servi tui preces, et dirige banc ])lebem tuam, tibi dicatam, legibuscpie tuis servientem, et quam '" adoptivum tibi })opulum elegisti, insuper et filios vocare dignatus es. Dirige, inquam, in pra?ceptis tuis diebus ac noctibus gradientem, per benedictum unigenitum i'ilium tuum, qui nos elegit esse discipulos, et ovium tuarum pastores esse constituit '" qui tecum Pater vivit, domiiiatur, et regnat, cum Sancto Spiritu, sn?cula in snsculorum." XXIII. Et (juum com})levisset orationem, petiit sibi dari ])anem et respiciens ad coelum, benedixit eum, et fractum erogavit omnibus, dicens, *' Pars '" mea sit vobiscum, et vestra mecum." Continuoque ad Byrrhum ait (boc nomen viro erat) ut adsum{)tis duobus fratribus, cum duobus copbinis et ferramentis, sequeretiu'. Egressus igitur summa cum animi tranquillitate, praecepit ut plerique disce'' derent. Et quum venisset ad sepulcbrum quoddam.
'"
:
XIII.
lib.
5.
367
ait ad juvenes, quos Byrrhus " Fodite, t'ilioli." Et illi fodiebant. Urf>;ebat vero eos apostolus, iit altius foderent. Kt quuiii illi prjrccpto obcdirciit, bortabatiir cseteros fratres, ut sequerentur Doniinuni, et singuloriim ne videretur ipse, afi'ectus nc-dificabat Dei verbo duni juvenes foderent, feriari. Ubi autem, sicut
uniis
de fratribus
dcdu.xerat,
'
voluit,
facta
est
fovea,
nihil
quoquam nostrum
'"
extendensque manus, Deum invocabat, dicens, " Deus Pater omnipotens, et tu, Domine Jcsu, qui servum tuum spcciali amore fovisti, qui adnunciatus es a Patriachis, nominatus es per legem, redarguere et monere dignaqui per Evangelium miseratus tus es ])cr Prophetas
:
'*
es, et
pcccata donasti qui per apostolos provocasti, ad congregandum tuos populos convenirent, quos sitientcs vcrbi tui fonte potasti, mitigasti aspcros, et animi defectum replesti Spiritus tui '" gratia suscipe tandem Joannis tui animam, quern Tu, Domine, cito elegisti, sed sero adsump.sisti. qui servulum tuum mundumaconjunctione foeminea prgestitisti, te Domine rogo, qui festinanti mihi ad 7iuptias in juventute dcrnonstrasti te, atque dixisti -' Mihi necessarius es Joannes, operam tuam quaero. Sed quum juventutis ardore visus essem non servare praeceptum, et diffisus quod integritatem servare tu vix possem, animum ad nuptias appulissem corporis mihi fegritudinem quasi bonus Dominus '' inferens, castigans castigasti me Domine, et morti Tertio quoque studentem non tradidisti me. Tu mihi nuptiis impedimento leviore revocasti. nisi Joannes, Domine, in mari dignatus es dicere duceres. uxorem mens esses, permitterem tibi ut Tuum igitur hoc munus est, qui motum carnis ''
:
ut
308
I
c^doniare ac teiii})t'iare digiiatus es, fickin infundcre, ut niliil niihi preciosius sit, nisi tibi adlutrere. Tu
me
ab
*
aep^ritudine
iiiihi vivendi lex, spirandi T^ratia es, et certandi Venio ergo ad te, Doniine, venio ad concorona. vivium tuuni venio inquani gratias agens, quia me dignatus es Domine Jesu Cln-iste, ad tuas epulas invitare, sciens quod ex toto corde meo desiderabam '" Vidi faciem tuam, et quasi de sepultura te. suscitatus sum. Odor tuus concupiscentias in me excitavit rcternas vox tua plena suavitate mellitlua, et alloquutio tua incomparabilis eloquiis angclorum. Quoties te rogavi ut ad te venirem, dixisti tu " Kxj)ecta, ut })0])ulum meum liberes, crcditurum mihi. Et custodisti corpus meum ab omni pol:
lutione, et
non
"
tuap,
dereli(piisti
:
me
(juum irem
in
redirem
et
et posuisti in ore
meo verbum
veritatis
:
uteonHuemorarcmtcstimonia virtutumtuarum
ca o])era (jujc oculis meis vidi, et ea verba quap audivi ex ore tuo bis auribus meis. Et
scrijisi
tibi
filios
tuos,
quos
Eeelesia tua virgo, vera mater per aquam et " Spiritum Sanctum regeneravit. Suscipe me, ut cum fratribus meis sim, cum (juil)us veniens invitasti me. Aperi milii pulsanti januam vit;e, Principes tenebrarum non occurrant mibi, nee veniat mibi pes superl)ia?, et manus extranea a te '" non attingat me sed susci])e me secunthun verbum tuum, et perdue me ad conviviuni epularum tuarum, ubi epulantur tecum omnes amici tui. Tu es enim C'lnistus filius Dei vivi, qui pra?cepto Patris nnm(hmi salvasti, qui et Spiritum Sanctum tiumi nobis '' destinare dignatus es, ut nos de praeceptis tuis
:
II
liO.
5.
;^09
coninionel'aceret
ille
per
eundem Spiritum
tibi
seculorum." Et qiium oiiinis populus respondisset " Amen," lux tanta a})])aruit super apostoluni, per unam fere horain, ut uullus earn suf ferret aspectus. Et signans sc totum adstitit, et ait, " Tu mecum, Domine Jesu,
infinita seciila
solus." Et projecit se supra tuniuluni, in quo straverat vestimenta sua, dicens nobis, ' Pax vobis-
cum
fratres,"
Ac onnies benedicens
ac valefaciens,
"
de})()suit se
viventem
operire, glorificans Dominum. Et statim reddidit Qui intert'uimus, alii gaudebamus, alii Spiritum. plorabanuis. Gaudel)amus, ([uodtantam cernebamus gratiam dolebanuis, quod tanti viri adspectu et pnrsentiie specie defraudabanuir. Et protinus Manna exiens de sepulcbro, iip})aruit cunctis, quam usque hodie gignit locus i.ste et fiunt virtutes per orationes ejus frecpientes, bic ab omnibus infirmita:
'*
precum
quisque consequitur effectum. Joannes, de quo Dominus prius Hie est beatus Si eum volo mcmei'e, quoad dixerat ad Petrum Tu vero sequere me iisque veiiiam, quid ad te ? significans, quod l)eatus Petrus per crucem honoraturus esset Dominum. Hie ergo subito corporis " sonino requiescit iii pace, per Dominum nostrum qui coronis laureis clarificat Jesum Cbristum Sanctos suos, et est aeterna laus et e.xpectatio
: :
suarum
'^^
omnibus
electis ejus.
saeculorum.
Amen.
"
47
j70
flvSTAMKNT/.
LIBER SEXTUS.
Di:
cognoniiiic, ac Judas, (|iii Jacol)Us (jucni fratrcni Domini ([uidam a})p(.Uant, fratres <!;crmani tucrunt, ex Cliana Galilaeac oriundi, partMitibus Alplnro et Maria (Quorum postrcnuis ex eadem Cleo])h;c t'ilia. matre, sed ])atre diverso natus fuit, Jose])ho scilicet jnsto, eo cni desponsata heatissima Dei genetrix
I.
Simon Chanan.Tus
ct
ct
Tliaddani'^,
'
i'uit. I'nde et t'rater Domini, subintellige quia ad caruem, .Iacol)U.s appellatus est Joseph, Jac<)l)i ])ater, desponsatam verum minime nuptam Mariam virginem habebat, (\uiv s])iritu Sancto postea impr;egnata, Salvatorem numdi
Maria
cpiod
Christum Jesum Dominum nostrum virgo peperit. Itaque ob hujus vincuh occasionem a C'hristo inter
" discipuh)s tres
et
'
Mariie C'leopha* I'ihi recej)ti sunt, apostolatus I'astigium sul)levati. (Quorum minor natu Jacol)Us C'lu'isto Salvatori in primis sempir dilectus, tanto rursus desiderio in Magistrum I'lagrabat, ut crucil'ixo eo cil)um capere nohierit, ])rius(piam a mortuis resurgentem viderct, (plod nu minerat sibi vt tVatril)Us a C'hristo agente
lii
posterius
ad
in
\ivis
I'liissc
])ra'dictum.
Quare
ei
primum
:
omnium,
'
Maria* Magchdeiue et Petro, aj)paiire vohiit, ut (hscijudum in lide confirmaret Et ne diutinum jejunium toleraret, i'avo melhs
ut
et
ad comedenchun in.super Jacol)um invitavit. mansit ))ost sul)levationem Cin'isti in cadum, cum Petro et Joanne Hierosolymis, et Judftis vcrbum Domini praedicabat. (>)u()(l eoi'acihus etiam
oblatt), Is
XIII.
AuniK
llisr.
Atostolice,
lib.
G.
371
nondiun elapso ([uartodccimo anno a Domini, (jiiando Panlns liunc cum Tito ct Harnaha itincris sociis convenerat, dextrasque Jacobo ct IVtro atcpie Joanni porrcxissct, convcnientibus duodecim a))ostoli.s in Ilicrusalcm ad diem i'estum Paschje, pnrsidcnte Jacobo ct populo audiente, ])rcvitcr cxposuerunt sinii;uli, i\\\iv in locis singulis i'ucrant j)cr cos gcsta. In (juibns dicbus Caiphas " Pontifex, missis ad eos Saccrdotibus, rogavit eos, ire ad se, ut aut rationcm docerent, cpiia Jesus ipse aut ipse contra a.^ternus Dcus ac Cln'istus sit
II.
Iu;itiir
])assion(.'
'
C'onstituto igitur die ascendoceret, quia non sit. derunt in tc'm])lum ajjostoli, ct coram omni ])o])ulo " protestari cccjiorunt de Jesu, simul et arguere Jud.Tos de nudtis, quiu ab his absurde gerebantur. Et quum starcnt in gradibus templi, facto populi silentio, docucrunt Sacerdotes de uno solo Deo '" Christo Jesu, Sadducieos de resurrectione mortuHierusalem, orum, Samaritas de consccratione
Scribas denique ct Pliarisceos de regno coelorum universum vero po])ulum, {}uia Jesus est Christus
:
aeternus, informarunt.
runt, ut
-'
dicare agnitioncm Dei Patris, ipsi reconciliarentur Deo susci])ientes i'ilium ejus. Alias cnim eos nuUo niodo ostcnderunt posse salvari, nisi per Sancti
Spiritus gratiam triuje invocationis dilui baptismate propcrarent, et Eucliaristiam Christi Domini sumerent, cui soli de his qua? docuit credere deberent,
""
ut
aeternam salutem consequi mererentur. ([uum per septem dies persuasissent populo et Pontit'ici, ut confcstim ad percipiendum " Raptisma fcstinaretur, quumque jam res in eo esset,
sic
372
lit
Codex Apocryphus
venireiit
et
JN'ovi
Tilstamenti.
inimicus tunc
tcMuplum, clamare
"Quid
i'acitis,
.'
O
'
'"
'
-"'
cur vobis tarn facile subrepitur cur pra?cipites ducimiui ab hominibus infelicissimis, ct a ma^o deccptis ? " Quumque lia'c diceret, ct haec audiretur ac supcraretur ab Episcopo Jacobo, conturbarc i)opulum et seditiones suscitarc coepit, ita lit ea qiuc ab aj)ostolo diccbantur, plebs minime I<^itur exagitare cuncta clamoribus, posset audire. i\ux t'uerant et muUo laborc ordinata couvellerc, simuUjue incusare Sacerdotes. Va opprobriis atcpie increpationibiis coepit cunctos accendere. Et veluti furibundus, sini^ulos quosque ad ca^dem coucitiibat apostoloriuu, diceiis, " Quid a^dtis cpiid cessatis, O segues et desides ? cur uou nianibus nostris invadimus, et disccrj)inuis bos onuies " Et (juum bccc dixisset, prinuis ra])to ex ara usto, cjcdis fecit exordium. Tum deinde et ca'teri videntes eum, simiH feribantur iusauia. Fit omnium clamor, ca'dentium pariter et ca'sorum, et sanguis ubicjue
viri
Israelitre
.'
.'
.'
j)lurimus funditur, et fu(a permixta liabetur quum interim ille inimicus homo, Jacobum adgressus, de summis |;radibus })ra'cii)item dedit. Qiiem quum
:
'
mortuum
tjiia
credidisset, ultra
uudtare
ne;lexit.
In
uno ])ede dcbilitatus, pessime clauclical)at. llominem vero inimicum Saulum fuisse manifestum est, quern postea Dominus ad apostolacollisione,
tiis
ministerium destinavit.
"
quem
Igitur Jiida'i, postquam Paulus ad Ca^sarem, appellaverat, a Festo Prajside missus est, et frustratas insidias, cpias ei inteuderant, vident, in
I\'.
nequitia*
ductum
in
Quem
'
XIII.
Abdi.k
llisr.
ArosTOLic.E,
lih.
G.
373
coram
oinni
populo
velleiit,
expetunt.
At
ilk',
contra
oniniuin
opinioneni,
voce
majore ([uam
libera,
et
onmi
et
pro eo maximc, (juod justissimus apud omnes ob relii^iosae et continentissimae vitae merita, in necem ejus vertuntur, et favente sibi occasione tcmporis, et ex morte Rectoris, alios quam plurimos adsciscunt. Contigcrat tum forte
liabebatur,
"'
Festum
j)rincipe
ajnid esse
Judieam
obire, ac
sine
rectore ac
Pro\inciam. Nam mortis Jacobi modus licet a Clemente et aliis fuerit intimatus, exjiloratius tamen de eo Hcgesippus, qui postea '* prinur apostolorum successionis t'uit, quinto Commentariornm siiorum libro his verbis refert \. '* Susce})it," intpiit " Ecclesiam cum apostolis frater Domini Jacobus, qui ab omnibus cognominatiis '^ est Justus, ab i])sis Domini temporibus perdurans usque ad nos. Et multi (piidem Jacobi vocati sunt, sed hie ex utero matris suae Sanctus t'uit. Vinum et siceram non bibit, sed neque animal manducavit, ferrum in caput ejus non ascendit. Oleo non est Huic soli " perunctus, sed neque balneis est usus. Neque enim liccbat introire in Sancta Saiictomm. laneo utebatur indumento, sed tantum sindone. Solus ingrediebatur templum, et jacebat supra genua sua, orans pro populi indulgentia, ita ut orando '* callos faceret in genubus ad modum cameli semper genua flectendo, nee unquam ab oratione cessando. Itaque pro incredidili hac continentia, et summa
justitia,
appellatus est Justus, et Oblias, quod est interpretatum, munimentum ])opuli, et justitia, sicut Quidam ergo de " et Propheta? indicaverunt de eo.
374
'
'"
populo, de quibiis cum, quid csset ostium Domiui. At ille diceljat, Ilunc esse Salvatorem. Ex quibus aliquanti crediderunt, quia Jesus est Cln-istus. Hire autem ha?reses, quas suj)ra scripsinms, nou credideruut, necpie suriexisse eum, nequc veuturum, ut retril)uat unicuique secundum opera sua (^ui vero crediderunt, ])er .lacobu^n credideruut. In quilnis cjuum multi etiam ex principibus credidissent, perturbatio erat Juditonun, dicentium, Nibil jam superest, (piin omnis
superiiis
dixiniiis, intcrroijabant
:
populus credat in Jesum, cpiod ipse sit Christus.' Convenientes ij^itur ad Jacobum, et dicebant ei,
'
te, ut revoces ])opuhnn, (piia ecce errat putans quod i])se sit Christus. Deprecanuuergo te, ut suadeas omnibus convenientibus in die Paschje de Jesu. Tibi enim onmes o))tem))eranuis, et de tv, tam nos quam ])oj)uhis testimonium terinuis,
*
Oraums
in Jesu,
personam
ullius
nou
accipis.
Tu
eriio
suadc
j)()pulo
de Jesu, ne
erret.
Tunc onmes
tibi obc'dienuis. Ascende itaque in excelsum locum pinna^ tempb, ut in edito positus appareas omnibus, et verl)a tua audiantur a cunctis quia in diebus
:
Paschnc convenient nou solum Judaeorum, sed et " Gentilium multitudo.' Statuerunt igitur supradicti Scribjc et Pharisa:?i Jacobum supra ])innam templi, et voce magna clamentes, dixerunt, Viroruin justissime, cui omnes nos obtemperare debenuis, quoniam populus errat post Jesiun (pii crucifixus " est, enuncia nobis, quid sit ostium Domini?' Tum Jacobus ad eos ingenti voce respondit, Quid me interrogatis de filio bominis ? Ecce ipse sedet in ca?lo a dextris sunnna^ virtutus, et ipse venturus est in nubibus cceli.' " W. Quum hac responsione et testimonio Jacobi
' '
\rn
lih.
6.
375
quod
Jacobus
de Clu'isto foret protestatus, coeperunt j^lorit'icare Deuni, et diccrc, * Osauna filio David/ Tuiu rursiis ipsi Scriha' et Pliarisffii coeperunt ad
sic
iiivicem
uioiiiuiu
Sinud et voce magna clamaveO, et Justus erravit.' Et hoc scripturam, quae in Esaia '" scripta est, dicentem Anjcramus Justum, quonkun inutilis est nobis, proptcrea jructam operum suorum mamlucahunt. Adscenderunt ergo, et pr^cipitaverunt eum, et dicebant ad invicem, Lapidetur homo iste.' Et his dictis, cceperunt Beatum Jacobum " lapidibus urgere. Qui dejectus non solum mori non potuit, quin conversus et super genua sua procumbens, dicebat, Rogo, Domine Deus Pater, dimitte eis peccatum, non enim sciunt quod faciunt.' (^uumque eum talia orantem desuper lapidibus '" perurgerent, unus de Sacerdotibus, de filiis Rechabitarum (de (juil)us protestatur Hieremias Propheta) exclamavit dicens, Parcite, quaeso, quid facitis I Pro vobis orat Justus iste, quern lapidatis.' Et unus ex ipsis fullo, arreptum t'ustem, in quo res '' exprimere solent, cerebro ejus inlisit. Ita Beatus
et
non credant
ei.'
*
dicentes c<)m})leveiunt in
runt,
:
O,
'
Jacobus, cui Justi cognomentuni fuit, tali tandem martyrio consummatus est, ac sepultus in eodem Atque hie ille est, qui extitit loco prope templum. "' veritatis testis Judaeis et Gentibus, quia Jesus est Christus, filius Dei vivi, qui cum Patre et Spiritu Sancto dominatur et regnat in cuncta s^cula saecuiorum." Cujus fratres VII. Atque hcec de Jacobo. et '* Chananaeus, majores natu, Simon cognominatus
370
Coi)f:x
'
Judas, qui vt Thaddanis et Zclotes, et ipsi iipostoli Doiniui nostri Jesu Cliristi, ([uuni per revelationcni Spiritus Sancti per fidem fuissent rclirj^ioncin ingressi, iuvenerunt statim inter initia sua^ praedicationis * duos ibi niagos, Zarocn et Arfaxat, qui a facie Sancti Mattha?i apostoli de /Ethiopia fuj^erunt. Erat auteni doctrina eoruni prava, ita ut Deuni Abraham, et Deuni Isaac ct Deuni Jacob bhispheniantes, Deum dicerent tenebraruni, et Moysen " dicerent malciicuni t'uisse, denique onnies Prophetas Dei a Deo tenebraruni niissos adsererent. l^r.fterea aniniam honiinis ])arteni Dei hal)ere dicerent, cor])oris vero t'ii^nientuni a Deo malo factum esse et ideo ex contrariis substantiis constare, in quil)us '* laetatur caro, anima contristatur et in quibus exultat anima, corpus afflii^itur. Solem et Lunam deorum numero apphcantes acjuam simul deitatcni hal)er(' (l(H"el)ant Dei autem I'ihuni, Dominuni nostrum Jesum Clnistum, ])liantasiam fuisse, nee " verum homiruin, nee ex vera viri^ine natum, nee vere ttutaluni, nee vere passum, nee vere sepultuni, nee vere tertia die resurrexisse a mortuis, adfirmal)ant. ])ra'dicatione polhita I lac Persida jiost Zaroen et Arfaxat, maifnum meruit inveniie doctorem, per Beatos apostolos Simonem et Judam id
:
: ;
:
est,
Dominnm Jesum
:
Cliristum,
cjui
se
diceret
^"
'"
Spiritum Sanctum de cielo missurum, juxta |)rofado ad pa/re///, et m'ltto roh'm missimi (HeciitiN Spiritum juiraclctiim. \III. Hae igitur causa suscepto itinere, ul Persida a seductione nequam Doctorum liberarent, ut primum ei ap])ro])in(juaverunt, quos diximus, a])ostc)li Simon atc|ue Judas, occurrentem habelKmt exercitum Varardach ducis regis Babyloniorum, eui nomen erat Xerxes. Hie autem contra Indos,
xui.
AHiti.b:
llis'i'.
AiosTOLir.K,
lih.
0.
:37?
qui fiiu'S Persidis iiivascrant, susceperat bellum crantque in comitatu ejus sacrificatores, et arioli et magi, et incantatores, qui per singulas mansioneF;, sacrificantcs (Ijvnioniis, dal)ant responsa fallacise Contigit autt in, ut die qua apostoli in exorcitu sua\
:
'
crant, coiicidentcs se, et sanguinem siuun effundentes nullum penitus dare potuerunt duci belli (^uapropter perrexerunt ad faimm responsum. et consulentes illic dacmonia, civitatis, vicinir d.-emonem cum ingenti mugitu ita audiverunt " locjui'ntem, " Dii (jui vohiscnm comitabantur euntibus ad prjrlium })r()])terea dare r.on possunt res[)()n^a, (piia duo lioniims istliic sunt, Simon et Judas, (jui tantam consequuti a Deo sunt virtutem, ut nullus nostrorum audeat illis praesentibus loqui." " Quti? (luum accepisset X'arardaeb dux regis Xerxis, Quos quum invenisset, fecit cos in exercitu incjuiri. ccepit ab eis qunerere, unde essent, aut quid essent, aut quare Acnissent in illas terras ? Cui Sanctus Simon apostolus ait, " Si genus qureiis, Hebraei sumus si conditionem, servi sumus Jesu Cliristi si causam (piTris, salutis vestrn? causa venimus, ut
'^^
:
simulacbrorum, Deum qui in ccelis Cui respondens Varardach maturo, ut Indos (inquit) ad pradium dux, "Nunc Persidis arceam, antequam jNIedorum ab invasione colligant. Quare non est adversus nos auxilia opportunum mihi,ut de rebus ve ;tris nunc discutiam.
relicto crrore
est possitis agnoscere."
'
Quum
vos."
verofelix fuerit reveirendi successus, audiam Ad qua^ Judas apostolus, '* Audi me, domine,
est (incpiit) te
'"
magis congruum
cognoscere ilium,
cujus ope et auxilio possis victor existere, vel eos saltern qui tibi rebelles sunt, pacatissimos invenire." Tum \'arardacb dux, " Quia audio Deos vestros, vobis coram positis, vobis dare responsa, volo ut vos 4b
''
378
'
nobis futura praedicatis, ut quos belli exitiis babituri simus, scire qiieam." IX. Turn Simon, " Ut agnoscas (ait) erroreni horuni, quos tibi putas prjpdicere, damns illis potestatem respondendi tibi, ut dum dixerint qua* ignorant, probemus eos per onniia I'liisse mentitos." Quuniqne orationem fudissent ad Dominum, dixerunt, " In nomine Domini nostri .Tcsu Cbristi,
})rajcipimus, ut more solito detis rcsponsa his, qui " interrogare consueverunt." Ad banc voccm coepeGrande bellum dicere, ct runt fanatici eorum arrii)i
*
futurum
posse.'
in
'
Tunc
Lnetitia?
risum
*'
solvuntur.
Quibus
"'
Cesset timor tuns, quoniam in ingressu nostro pax nobiscurn intravit istam provinciam. Quare mitte profectionem tuam. Nam crastina die, eadem bac bora, id est tertia, venient ad te quos pmemisisti cum legatis Indorum, qui vobis terras invasas, restitutas imj)erio vestro nunciabunt, et paci vestrae, et solutis tribulis, aditum resercnt ad quascunque conditiones volueritis, gnUanter
:
-'
At consentientes, pactum firmissimum stabilient." " Domine dux," Pontifices ducis baec irridentes, inquiunt, " noli istis bominil)us i'idem dare, vanis et mendacibus, advenis scilicet et ignotis, qui ideo grata loquuntur, ne exploratorum loco babeantnr.
dii nostii, qui nunquam fallunt, dederunt responsum, ut sis cant us, et ad res omnes non qucmadmodum illi qui te studiose solicit us reddere securum conantur, ut dum minus cautus fueris, possis ex improviso et acrius et facilius Respondens autem Sanctus Simon aposadoriri." Nos advenae et ignoti, tolus dixit, " Audi me, dux.
Isti
autem
:
'"
til)i
'
"
'
lib.
6.
379
jiibemus
non uniini mensem te expectare sed diximiis, Expecta imum diem, et eras mane circa hovam tertiam venturi sunt, quos misisti. V'enient autem cum eis Indorum honorati, qui conditiones a te accipient, ut sint deinceps tributarii
et inendacissinii,
:
Persarum." X. Iliec quum animadverterent Sacerdotes Persarum, qui in cxercitu erant, propalam clamabant, " Aureas ct p:emmatas inter purpureas et auro tectas vestes, inter pateras et byssum, sericumque, et omnem gloriam Babylonici regni, dii nostri splendidi, suae divinitatis responsa dantes, aliquando fallere possunt et isti pannosi, et personam nullam tantum sibi tribuere audent ? quos videre, habentes, injuria est. Et hos tu, domine dux, ad injuriam deorum nostrorum non punis ? " Tum dux, " Hoc magnum est (incpiit) quia ad vena? et pauperes atc(ue
:
'"
'^
ignoti,
cmn
tanta hoc constantia adseverant, quod videtur esse contraDicunt ei Pontit'ices, " Jube eos custodiri, "
ne fugiant." Respondit dux, " Ego non solum jubebo eos custodiri, sed ipsi etiam vos in custodia eritis usque in crastinum, ut rerum exitus doceat, si possit eorum testimonium comprobari. Posthaec " judicabitur, quis mcrito debeat condemnari."
XI. Factum est autem in crastino, juxta verbum apostolorum, venerunt nuncii, qui missi fuerant cursu velocissimo in dromedis et nunciarunt omnia ista esse, sicut apostoli paulo ante intimarunt.
Quare indiguatus dux jussit pyram accendi, ut ibi Sacerdotes suos igne consumeret, et hos omnes qui apostolos obfuscare nitebantur. Apostoh autem prostraverunt se duci, dicentes, " Obsecramus, domine, ne efficiamur nos causa interitus eorum qui pro sahite hominum hue missi sumus, ut vivi- "
:
880
comites meos
rent vivos."
intervenire, qui nihil aliud egerunt per onincs et Tril)uiH)s ac Satrapas, et ad hoc
pracniia iiigentia contuk'nint, qiiani ut vos incendeAd quns cxteniplo Apostoh, ** Disci-
plina (inqiiiunt) inaiiistri nostri has Icjjces tenet, ut non sohnn malum pro malo non reddat, sed etiani
'"
bona })ro malis restituat. Estque hoc solum discrimen inter nos et cjL'teras diseiplinas, ([uia omnes reliqui malum reddunt pro malo, onmesque odientes se odio habent.
Nos autem e contra dilip^inius inimicos nostros, et benefacimus liis qui nos odiunt, " et oranuis Dominum pro caUunniantibus et ])ersequentibus nos." Qu.-v (puun audivisset dux, " Vel
hoc permittite,"
incpiit,
'*
t'acere,
ut
onmia bona
h.'vc
corum
jussit
diceret,
'"Kt
'=>
respondeutes tabularii t'isci, I'ontii'ex nnam libram auri in nno mense de fisco Kt com])utati sunt centum et viginti consequitur." excepto eo qui saccMxlotii arcem tenetalentorum Conbat, qui quadru])lum consequebatur in auro. ministcrium, et et vestes, greg.itir sunt itaque familiae et argentum et anrum, et jumenta, et onmia qnx habere poterant, nee poterat dinumerari i'acultas eorum, XII. Ita congregatis opibus, dux ad regem rever:
'"
Domini commendavit, inquiens, " Hi sunt, sub ei'figie hominum latentes, quos dii nostri timent, qui neqne sine illorum concessione dare responsa hominibus possunt, et ipsa responsa illosus, apostolos
rum
^'
falsa tuissc, et oracula illorum, et eventus i])si autem Sacerdotes nostri. Isti comprobaverunt.
xiij.
lib.
G.
31
(liiin clicerent eos advenas I'alleiites, quibus non deberet credi, et insistcrcnt apud nos, ut puniremus eos dunique iitrosciue in custodia haberemus, ut pars qUcT vera diceret reinuneraretur, et qujE fet'ellisset, puniretur, denique ubi omnia eo ordine, quo isto ])ra?dixerunt, sunt adimpleta, et vellem eos hoc pati, cpiod illi istos pati elaboraverant ecce isti
: :
'
precibus apud me egerunt boni viri, ut nihil penitus paterentur mah. Et qiunu facultates eorum jussissemus conl'erri, has tamen illi nihilominus contemnunt,dicentes, " Nobis non licet aliquid possidere supra terram,ex eo cpiod nostra possessio est in coelo, quie est a^terna, et ubi innnortalitas regnat. Quin et illud insuper addunt Nulla ratione possumus
:
'"
acci])ere vel
aurum,
vel
argentum
domos, aut praidia aut servos. Ista enim omnia terrena sunt, et morientem hominem non sequunQuibus quum dicerem, vel aliquantum ut tur. acciperent inde, quod pauperes et percgrini essent,
Non sumus (dixerunt illi) persuadere nequivimus. pauperes, qui divitias coelestes habemus, Sed si vis, ut ad salutem animas tua? })roficiat census ille, eroga pauperibus, eroga viduis, et orphanis, eroga
int'irmis et adtlictis, libera debitores,
-"
qui a creditori-
bus exagitantur, eroga publice manum porrigenti- " bus et omnibus qui his opibus indigent. Nam nos terrenum nihil desideramus." XIII. Hasc et alia quum dux apud regem Xerxen disseruisset, excitati in zelum, qui cum rege fucrant Zaroes et Arfaxat magi, simul indignabundi, '" rumores sparserunt, ' Malignos eos homines esse, qui contra Deos Gentis, contraque regnum tam " Nam si vis scire, rex (inquiastute molirentur.' unt) quod ca vera sunt ijuae dicimus, non prius permittemus hos loqui, quam deos tuos adoraverint." "
3S2
'
Tuni dux, " Aiuk'tisne cuin illis liabcrc conflic" tum, ut si viceritis cos, tuin dcMiuiiii abjiciaiUur Dixcrunt niajici, " /Equiini est, ut sicut nos adoraRes))ondit nius deos nostros, ita adorent et illi." dux, ** Hoc scilicet conilictus vester ostendet." Ad ha3c iteruin ma<(i, ** Vis videre (iiu[uiunt) potentiam
.'
non
pnesentibus
in
'"
sint elocjuentes
tunc ausi fuerint nobis praesentil)us nos esse iniperitissinios." Tunc jussu regis et ducis, onmes advocati prtesto facti, ita sunt a duce admoniti, ut quanta posscnt convocibus.
loqui,
Et
probabis
stantia,
'*
bal)erent
cum
et
'"
cos a defensionuni proposito, argunu'ntoruni suoluni i^roposito cxcluderent." Et quuni in pnrsentia regis et ducis, cunctorunique subliniium magi lotpuiti essent, omnis ilia advocatio ita nnita facta est, ut nee nutibus, (piod loqui non poterat, indicaret. Kt (luum unius fi-re hone transissetspatium, dixere magi ad rrgem, " It scias nos ex Deorum esse nuniero, permittimus eos (piidem locjui, sed
ambulare non
'
])osse."
*'
**
faciemus eos a])i'rtis oculis niliil videre." QuunKjue boc fecisst'ut, exi)a\ it cor regis et ducis, dicentibus amicis eorum, non del)ere contennii bos magos, ne et regi et duci inferant debilitatem in membris. Igitur boc spc'ctaculum a primo mane us({ue ad horam sextam dum spectatur, advocati mcerore confecti, ad suas reversi sunt quique donios, nimio animi impulsu fatigati. Xl\. Dux vero quum baberet amicos apostolos, eis narravit omnia quae dicta, (piaeque facta extiterant. Dixerunt duci apostoli, " Ut scias, nobis
et
XTii.
Arpi.f,
Hist. Apostolic.e,
lib.
G.
383
praesentibus fignienta illorum valere non posse, et ideo timere cos nostram praesentiam, jube advocatos ipsos ad iios venire, priusquam ad ipsos vadant,
et posteacjuam ad iios venerint, ita ingrediaiitur ad regem, siniilem liabituri conflictuni et si preevaluerint eis, turn scias iios ab liis aliquateniis vinci posse." C'onvoeavit igitur dux omiiem illam advocationeiH in donio sua, et quasi conipatiens illis, dixit, " Doleo ecpiidem verecundia? vestrae, quam
:
'"
Unde
sciatis,
'"
nie invenisse homines, qui vos nioneant et doceant, ut non solum vobis non pr.Tvaleant, sed ctiam a
Tunc
onmisilla multitu'*
do advocatorum prostrata duci gratias agens, et eorum singuli c(X?perunt precil)us agere, ut dictum facto com})k'ret. At ille protulit eis apostolos Domini, Simonem et Judam. ^'ide^tes autem advocati
lioiuities
Quos
facto
-"
alloquutus est Simon, " Saepissime evenire, ut intra scrinia a urea et gemmata, vilia quaedam habeantur inckisa et intra vihssimas etligneas
:
capsas, sint genuuarum luonilia preciosa reposita solere etiam vasa puk*herrima aceto repleta execra:
contem])tui subjacere contra vero, vasa " foedissima in aspectu, vino tamen intus optimo repk'ta, ambitionem sui saporis excitare gustantibus, ita ut negk'cta visione contcmptibili quae aspectus offendit, de sola cogitent homines suavitate, qua? intrinsecus latet. Imo quicunque (inqui- ^^ unt) alicujus rei cupit esse possessor, non magnopere gestatorium, sed ip>um quod gestatur spectat. Non ergo offendat aspectum vestrum, vilis hie noster habitus, intus enim latent ea, quae jeternam vos Nos quippe '' faciant et gloriam inveuire, et vitam.
tioni et
:
3Si
Qui
vivoruni, suadcnte angelo invidicC, ])riuvaricati sunt cjuam a suo conditore susccpeiant, suntque
facti
scrvi
ejus,
cui
suadcnti
ilia
vita* ivternjie
obtompcravfrunt. rep-
'"
Miserione, in hujus terra? exilium projecti sunt. covdiam tanun nihilorninus Deus et in hac ])artc suani constituit, ut sic iiomo creatorem suum solum Deum excoleret, ct elementa non adoraret, nee diceret ligno quod \\)sv dolaverat, Tu es Deus mens. a custode suo Keccssit autem a Deo suo homo ut suo pareret et, quod majus est, a Salvatore suo
;
;
Hunc autem errorem in hominihus hie ininiico. " an<i;elus j)rince})s invidi;e ideo mitrivit, et nutrit, ul
il)se eis
:
dominetur,
et faciat
de
eis,
conaturcpie avocare Deum verum, (piem iste erit angelus timet, a ;enere huinano. Ilac de causa per rursus ma!i;os suos, quando \ oluit iVcit vos tacere fecit vos invidere, denicpie fecit vos innnohiles permanere. Unde, ut prohetis ita esse, venile ad nos et permittile vos ah idolorum cultura recedere, et solum Deum invisihilem adorare ac colerc. Et ([uum hiec feeeritis, imi)onemus manus nostras ' super capita vestra, et slj^num C'hristi faciemus in frontihus vestris. Et si turn non confutavcritis eos, credite nos fallere omnia (pKrcunque asscrinius." X\ Tum universi illi advocati, considernntes rationem veram, prostraverunt se apostolis dicentes, " " Facite ergo (puesumus, ne in nobis po^sint lingua"*
:
'
imjiedire
oll'icium, r.ec
:
alicpia
sit
in
membris
nostris
si
supra nos
ira Dei,
" Simon
Judas, oravrrunt ad
Deum
in
h.TC verba.
xiii.
ABDi.t;
llisT.
Apostolice,
lib.
6.
885
"
Ot'iis
Israel,
(jui
oxinaiiisti
ma<^ica
fii;menta
J am lies ct
c't
Mamhres,
eos jussisti sic faciat et hie tua su])t'r lios niagos Zaroen et Arfaxat. IIos auteni fanuilos tuos, promittentes quod ah* onini cultura idolorutii absccdent, fac fortes et stabiles, et constanter adversus eos insurgere, ut cognoscant omiies, ([uia tu es unus oninipotens, Quumque resqui regnas in siecula sieculorum." signatis i'rontibns abierunt. " Amen ))()iidissent. Ingressi sunt autem cum duce ad regcm. Haud multo post adsunt et magi, tentantes ea, quae antea fecerant, et nulla poterant ratione prievalere. Turn
iilcera, ct i)erire
iiiaiuis
!
" Audi domine rex, ista stercora abjicienda sunt, et ex tuo regno enumdanda, ne forte omnibus putredinem ex advocatis unus Zebeus nomine,
dixit,
'^
IlabePit enim secum angclum humani generent, generis inimicum, et ludificant in hoc homines, ut quami)lurimos angelus iste nialus habeat subjectos. Habet autem hos subjectos, qui non sunt Deo '" Jam vero idcirco insistebant omni})otenti subjecti. magi, ut aj)ostoli Sancti hos Deos adorarent quo facto, Deum verum offenderent, et deince})s ipsi in iliis facilius per angelum ilium malign um sua pra3Denique signum Dei sui in '' stigia exercerent. frontibus nostris, digitis suis facientes, miserunt hue, ista verba adjicientes, Si post istud signaculum Dei, prgevaluerint artes illorum, sciatis nos quae docenms universa mentitos. Ecce nunc igitur in Dei onmipotentis nomine adsumus, insultamus et '" si [)0ssunt, agant, quae op})onimus nos niagis hesterno die gesserunt." XVI. Qiue quum viderunt magi, indigiiati, nudtitudincm serpentum venire fecerunt. Qua re terrefacti, (pii adcrant, ut apostolos rex vocaret, '' 49
:
:
oSO
inox venerunt tie serpontibus miserunt in eosdcm inagos dicentes, " In nomine Domini nostri Jesu Christi non moriemini, sed morsil)US eorum attrectati, dolorum vestrorum mugitiim dabitis." Statinuiue serpentcs coeperunt Illi autem ululabant, carnes eorum devorare.
clamarunt.
a})ostoli.
Qui implentes
pallia
sua
veluti lupi. Qu;e videns rex, et omnes qui aderant, dicebant apostolis, " Permittite, ut magi moriantur >" ab eis." At illi responderunt, " Nos missi sumus, a morte ad vitam cunctos reducere, non a vita Facta igitur oratione, pr;eci[)itare in mortem." dixerunt apostoli serpentibus, " Redite in nomine Jesu C'iuMsti ad loca vestra, atcpie omne venenimi " (piod in hos magos ini'udistis, auferte vobiscum." Novos itaque cruciatus magi patiuntur, quum serpentes venena sua morsibus renovatis tollerent, Itaque ablegatis sugentes sanguinem eorum. serpentibus, adlocjuuti sunt apostoli magos in '" luec verba, " Audite im})ii scripturam Sanctam dicentem Qui proximo suo pardt jovcam, ipse prior Vos quidem nobis parastis mortem, cadit in illam.
:
'*
nos autem rogavimus Dominum nostrum Jesum Christum, ut vos a morte prifsente eriperet. Denique qui per multos annos morsibus his serpentis
affligi
poteratis, ecce
tertia
die
transacta,
^^
precibus nostris recuperatavobissanitas redonabitur. Forsitan vel sic ab impietate vestra ccssabitis, dum veritatem Dei circa vos exuperare, probare possitis. In istis autem tribus diebus, ideo permittimus vobis dominari dolores, ut poeniteamini pro erroribus
vestris."
modo
XIII.
Abdi.; Hist.
Apostouc.e,
lih.
G.
387
sola vociferatio dolorihus extorta iiicessabilis extitit. Postea, (luuni jam res in eo esset, iit pariter expira-
Zaroes ct Arfaxat, accesserunt eos apos" Non difijnatur Dens habere coacta servitia ideo fii^ite sani, habentes liberani facultatern converteiicli a malo ad boniim, et exeiindi a tenebris ad lumen." At illi permanentes in perfidia
rcnt
iiiaij^i
toli, diccntc's,
:
'"
ab his duLbus apostolis i'ui;ientes, ad simulacrorum cultores, per totam Pcrsidis regionem, ut rpostolis inimicitias excitarent, ubique dicebant, " Ecce veniimt ad vos inimici Deorum vestrorum. Si vultis Deos vestros habere propitios, compellite eos sacrificare
eos."
illis.
'"
Si
autem
ita inter
Simon et Judas, idj eo tempore morabantur in Babylone, facientcs quotidie mirabilia magna, inluminantes ccccos, reddentes auditum, '" surdis claudicantibus gressum, mundantes leprosos, fugantes denique ab obsessis corporibus omnis generis daemonia. Habebant autem secum discipulos multos, ex quibus ordinabant per civitates Prcsbyteros et Diaconos et clericos, et ecclesias multas constitue- '' bant. Factum est autem, ut unus ex diaconibus Erat enim vicinus filiag })ateretur crimen incesti.
Satrapa? cujusdam ditissimi hominis, quae perdita virginitate partum edens })criclitabatur. Interrogata
autem a parentibus, virum Dei Sanctum et castum Euphrosynum diaconmn impetebat. Qui tentus a
]iarentibus
puell?e,
''
urgebatur subire vindictam. venerunt ad parentes audiverunt, Quod ubi apostoli At illi quum adspexissent apostolos, coepuellas. " })erunt clamare, et diaconum rcum hujus criminis
388
acciisarc.
est
Turn
puer
?"
Diciint cis
'
ajmstoli, " Qiiando (inqiiiunt) natiis Rcsponderiint " Hodie hora diei prima. apostoli, *' Pcrducitc hue infaiiteni, tt
;
diaconuni fjucni accusatis hue paritcr adchicitc." QuuTiupic in pra-sciitia csscnt, alloquuntur apost^li iiilantt'iii, dicentt'S, " In noiniiic Domini nustii.Iesu
Clnisti loquere, et die,
liane iniquitatem."
si
iste
diaeonus pra?sumpserit
scr-
monc
'"
Sanetus et eastus est, et nuiKpiam in{pnnavit earnem suam." Kursus autcm insi.stehant parcntes ajjostolis, ut de persona
ait,
I
"
lie
dineonus
Xos
et
"
XIX.
(jua'
Dum
lil)erata> i'uL^ercnt, et
'"
devorartnt. (^uare eonsternatus onmis populus, ad apostolos Dei eonluiiit. Apostoli antem invoeantes nomen Domini .lesu ("Inisti, jusserunt ut secpierentur eos in domum, in (jua manebant. Et per trichnnn ibi manserunt. Va eonvoeantes ibi onmem multitu(hnem, dixerunt, " Anditc omnes lih'i liomi-
*'
num, Deus
qui ad ima^nnc-m Dei t'aeti estis, quibus dedit inp^enium, memoiiam, et intellii^entiam, conI'eras,
qua nnn(piam mansueseere consuenomine Domini Jesu C'hristi, in agnos con versa} sunt ct homines in tanta adhuc perdu'" rant obstinationc ut non intelhgant, Deos non esse figmenta ha'c aurea et argentea, qua* fhita sunt, et ad arbitrium liominis fal)refacta, vel de lapide aiit Dominum antem qui vos creavit, ligno seulpta. ignoratis, qui dat vobis ])lu\ iam de crrlo, et produ" eit vobis panem dt- terra, et \ imim ae oleum de
siderate
verant, andito
xiir.
Anni.E
ITrsT.
Apostot.ic.e,
lib.
G.
389
surculis ligni.
ipsa^ vos
Ut aiitcm
in
sciatis,
testimonium
istre,
ut
admoneant (|Uc)(lanuuodo, ut non alterum colatis deum, nisi Dominum nostrum Jesum Christum, in cujus nomine istae mansucta) facta?, quasi oves in medio vestri conversabuntur, vespercautem facto in suam cellulam rcvertentes manebunt. Interea nos suscepto itinere, reliquas civitates perap;rabimus, et provincias, ut Evangelii Domini nostri Jesu Christi pranlicatio cunctis iiuiotescat." Qua?
'
'"
audirent ex apostolis, flel)ant populi, rogantes ut non discederent. Ad quorum petitionem mumi adluic annum ct menses trcsin Perside beati Simon et .Judas remorati sunt. In quo spatio amplius quam sexaginta millia virorum baptizati sunt, " exceptis parvulis et mulieribus baptizato primum rege, cum universis dignitatil)us suis. Prasterea videntes infirmitates vcrbo curari, inluminari caecos, mortuos etiam suscitari in nomine Domini Jesu universi })opuli crediderunt destruentes '" Cln-isti, templa, et ccclesiam exstruentes. XX. Ordinavere autem Apostoli in civitate Babylonis cpisco})um nomine Ai3i)iA>r, qui cum ipsis venerat a Judaea, qui et ijise viderat oculis suis
;
quum
Dominum
rite
Quibus
'^
omnibus ordinatis,egressi sunt apostoli Persidem. Sequebantur autem cos turbae discipulorura, et CC Circumierunt autem duodecim proamplius viri. vincias Persidis, et civitates earum, in quibus quae egerint, et qua? passi sint per annos tredecim, longa uarratione scripsit Craton, apostolorum ipsorum
discipulus, in
'"
comprebendens, qucB Ajiicanus historiographus in ex quibus qui scire Latinam transtulit linguam
390
quo
iiuinduin
Simon
ct
Jiuhus apostoli
n-Ii-
ex niultis j>aucii scleii^iiinis. (^iiippe Zaroes ct Arfaxat magi t'acientes scclcra miilta per civitatcs Persidis, ct diceiites, se esse ex genere deorum,
qiiLM*itit,
*
semper a
in
facie a])o.stolorum fujji^icntes, tamdiii crant qiiacuiupic civitatc, (piamdiu cojj^nosccrent apostolos advenirc. A])()stoli autcm uhiciinqiic fiiisscnt ingressi, dctc<^el)ant scclcra coriim, ct ostcndchant doctriiiam coriim ad inimico liumani pjencris adin-
'"
vcntam.
lOrant
autcm
in
Suanir civitatc
LXX
templorum
consucvcrat
in
tcmpori'
ct
novonmi,
" liycmis.
turi
autumni
Hos
iiritur
all()([nutionc
Dei incitavcrunt, diccntes, " \'ensunt duo H(.'lra'i, Deorum omnium inimici. (juare ul)i inccpi riiit dicc-re, Dt-um alterum adorari deherc vos cxclusi i-ritis a facultatil)us vestris, ct " contcm])tui populo critis. Alloquimini erf^o popum;ii(i in a])ostol()s
:
luni, ut
(puim priniuni
Si
lii
urbcm
intrarint,
teneantur
hal)el)unt
ad sacrificandum.
consenscrint,
pacem
vero sacrificare nolucrint, sciatis illos ad sul)vcrsioncm vestram inicrcssuros, " ct depra'dationem ct mortem." XXI. Factum est autcm, ut postquam pcrarp-assent univcrsas ])rovincias, venirent ad Suanyr civitatem mai^mam. In ([uam ([uum fuissent ini^ressi, ct mansissent apud discipulum suum. ejusdem *" civitatis virum, nonn'ne Semiciu, ecce circa lioram primam onuics sinud Saccrdotes cum populo innumcrabili vencrunt ad jrdes, clamantesad Sennem, *' Produc ad nos inimicos Deorum nostrorum. Cum quil)us si non sacrificavcris diis nostris, inccn' demus te ct domum tuam, cum ipsis." Intcrea
diis
cum
vestris.
Si
'
Xlll.
AlJDIK
lll.SI
Al'O^il'OLlC.E,
IVt.
t).
391
mora) ad (^uod qiuiin iiii^rcderentur, ccepermit flaiiiari' dicnioDcs, in Energuiuenis, " Quid V()l)i.s ct nobis apostoli Dei vivi In ini^ressu vestro flaniniis exiiriinur." Stabat aiitem in una aede tc'nii)li ab oricnte ([uadrii^a solis, fiisilis ex argcnto in alia antcni jude stabat luna i'usilis ex ari^ento, babcns (luadri-^ani similiter boum fusilem ex
.'
ariciMito.
XXII. Ca?pernnt
facere
cum
'"
animadvertens Judas ad Simonem, " Frater (inquit) Simon, video Dominum meum Jcsum Christmn,
vocantem nos." Similiter et Simon rcspondit, " Diu est, quod intueor adspectum Domini in medio
an^elorum. Nam et dixit milii angelus Domini (juum orarem Faciam vos egredi de templo, et faciam ipsum tem])lum ruere super eos. Et dixi,
:
''
fiat hoc, fortassis erunt convertantur ad Dominum." '" Igitur quum hicc secum Hebraeo sermone loquerentur, a]){)aruit eis auijelus Domini, dicens, " Confortamini, et unum e duobus eligite aut repentinup.i istorum omnium interitum, aut palmam martyrii vcstri, cum fiducia boni certaminis, expectate." '" Cui respondentes apostoli, dixerunt, " Imploranda est misericordia Domini nostri Jesu Christi, ut et illis propitietur, et nos adjuvet, ut possinuis pcrtingere cum constantia ad coronam." Hoc autem apostoli soli quum videreut et audirent, compella- '" bantur a Pontificibus adorare simulachrum Solis et Luniu. Quibus a})ostoli dixerunt, " Facite fieri silentium, ut demus responsum, omni populo Facto autem silentio, dixerunt, " Audite audiente." omnes, et videte. Solem noscimus servum Dei esse, "
aliqui
392
et
Luna
ccjeli
In
non
sine
seculo patere noscuntur. Et ut intelligatis, quia simulacln-a eoruni non Sole, sed dajmoniis sunt plena, ego pra^cipiaiu daenionio, qui in Solis siiuulachro latet, et frater nieus jubebit alteri dienionio quod in siniulachro Lun;e vos ludit'icat, ut egrediantur ex eis, et ipsi ea conuniuuant," Et '" stupentibus cunctis, dixit Simon ad Solis simulaehrum, " Pr{rcij)io tibi ludiiicator hujus populi {l;emon ])essime, ut exeas de sinudacbro Solis, et eonnniiuias ipsum, et (piadrigam ejus." Similitei quum biec Judas ad sinudaciu'um Luna3 dixisset, " visi sunt ab omni populo duo .Etbio])es nigri, nudi, borribili vultu, et ululantes, diras([ue voces emitQuo facto, irruentes Pontitices tentes abscedere. et ])opulus in apostolos Cbristi, interfecerunt eos lOrant vero ipsi gaudentes et alacres per tunudtuni. " apostoli Dei gratias Deo agentes, quia digni babiti essent, ut pro nomine Domini ])aterentur. XXII I. Passi sunt autem die Kal. .Inliarum. Sinud quoque tum ])assus est cum apostolis. Seniles liospes eorum, (pioniam et ipse idolis sacrificare '' contempserat. Ipsa autem iiora passionis, (juum nimia esset cceli serenitas, fuli^ura exorta sunt, ita ut trit'ariam templum ipsum scinderetur, a summo uscpie ad ullinunn i'undamentum. tecti iastigio (^uo tempore, et duo, de quibus diximus, magi, '" Zaroes et Art'axat, ictu coruscationis adusti, ad carbonem conversi sunt. Post menses autem tres misit Rex Xerxes nuncios in civitatem Suanyr, qui
'
cont'iscarent Pontifices, et corpora Sanctorum apostolorum ad suam transferrent civitatem. In " qua extruere ccepit basilicam, octogenos cyclos
xiii.
lib.
G,
393
octo
aii<j:;ul()iuiii,
octics
pedum
centum et viginti, fueruntque omnia ex quadratis marmoribus signaticis extructa, camera ipsa laminis aureis sut'tixa. In medio autem octogoni sarco])luigum corpora beatorum apostolorum
portantcm, ex argento puro
luijus tabrica? a^dificatio per
instituit
:
"
factaquc est
annos trcs continuos, et consummata die natalis apostolorum, et die coronationis, Kalendas Julii dedicata. In quo loco
beneficia consccpiuntur,
'"
Jesum Christum,
illuc
LIBKK SEPTIMUS.
De
rebus gestis a beato Matth.eo apostolo et
evangelista.
I.
MattluL'us
cognomento Levi,
:
et Alpliaei filius,
'"
ex publicanorum ordine fuit atque eo in munere vocatus a Domino nostro Jesu Christo, in discipulorum ejus numerum venit postremo ad apostolatus culmen adscendit, ante sublevationem Domini in caelum prceter coeteros muncris apostolici socios, Sed postquam Spiritum peculiare niliil gessit. Sanctum inluminatorem una cum casteris accepisset, et in orbem terrarum ad praedicandum Evangelium esset directus, ^^^tliiopiam is in divisione provinciam
:
'"
suscepit.
magna
In quam pi-ot'ectus ipse, quum in civitate quae dicitur Naddaver moraretur, in qua rex /Eglippus sedebat, contigit ut duo magi Zaroes "
50
394
et
Arphaxat
siniul
csseiit,
(jui
legem miris
niodis
liulificabant, ut se
Dcos
crederet. Et credebat eis rex omnia, et omnis populus non solum memoratae urbis, sed ex loncfin'
'"
etiam regionil)iis /Ethiopi.T veniebant quotidie, adoraient eos. Faciebant cnim subito bominum gressus figi, et tamdiii immobiles stare, quamdiu ipsi voUiissent. Simibter et visus liominiim, et auditus, a sue officio refrenabant. Iinj)erabant seq)entil)us ut percuterent, quod et Marsi facere Solent: et ipsi inenntatulo uuiltos eurabant. Et ut dici vulgo solet, Mabguis major reverentia exbibetur ex timore, quam l)enignis ex amore sic et ilb venerabiles ai)ud .Etbiopes, in mngno diu pretio
qiiis
lit
:
" fuerunt.
II. Verum (ut sa?pe dictum est) curam Deus liominum gerens, Mattlianun contra bos apostolum
misit.
(^ui
ingressus
civitatcm,
ccepit
illi
:
detegere
figebant,
])r.x'stigias
'"
illorum.
'"
bic in nomine Jesu Clnisti solvebat quos ilb exccrcabant, bic inluminabat quibus illi auditum Serpentes etiam, (pios ad tuU'rant, iste reddebat. percutiendos bomines excitabant, bic convertebat in solum, et jK^rcussiones eorum facto signo Domini ])(.rcurabat. Ilunc quum vidisset /Etliiops eunucbus Candacis nomine, qui fnerat a Pbilippo apostolo Diacono baptizatus,])rocidit ad pedes ejus,et adorans Quia lespexit Deus civitatem istam, ut dixit liberaret eam de manu duorum magorum, quos Is suscipiebat })utant stulti liomines Deos esse. a])ostolum in donunn suam, et veniebant ad eum omnes, qui erant amici Candacis eunucbi, et audieiites verbum vita' ciedel)ant ("bristo Jesu
:
Domino.
'
Et
ba])tizabantur
(juoticbe
pbnimi.
vi-
dentes
quod
onmia
qua?
magi
faciebant
uiala
Mil. Abdi.k
llisr.
Afostolic.e,
lib.
7.
Sdl
hominibus, lure Dei discipulus evacuaret. Illi enim ideo viilnerabant ([uos poteraiit, ut vulnerati, ipsos evocarent ad curaiii quique ideo curare piitabantur, quoniam a Iresione cessabant. jMatthgeiis autem apostolus Christi, non solum hos curabat, quos illi hudebant, sed etiam onuies qui ad euui ferebantur, et fuerant iufirniitatibus diversis obscssi. Praedicabat auteni po})ulj veritateni Dei, ut omnes mira:
'
(pii
eum
quum
sis
Hebra^us, uosti Gnucam, .Egyptiacam et ..^thiopicam sermocinatiouem, ita ut hi, qui iu his regiouibus nati suut, non pos.sint tarn bene sermocinari." Respondit apostolus, "Totus mundus unam sermocinationem babuisse omnium hominum dignoscitur. Sed nata est prjrsumptio omnium hominum talis, quae eos turrim tantae magnitudinis facere hortaretur, ita ut cacumen ejus pervenisset ad coelum. Hanc pra&sumj)tionem Deus omnipotens hoc ordine repressit, ut alter alterum turn non potuerit loquentem advertere. Facta sunt autem plurima linguarum genera, et divisa est ilia conspiratio, qu^e per unam
'^
-"
Bona quidem linguae intelligentiam consistebat. fuit ea voluntas, ut fieret turris, cujus cacumen
perveniret ad coelum sed mala fuit praesumptio, Sanctis ire volebat ad sancta. non meritis quae omnipotentis, ostendere autem filius Dei Veniens perveniremus ad voluit, ([uo ordine a?dificando et nob's duodecim discipulis suis misit coelum Spiritum Sanctum de coelo, quum sederemus in uno loco, venitque supra imumquemque nostrum, et inflammati sumus sicuti ferrum inflammatur ab igne. Post ha?c quum a nobis pavor simul et splendor
:
''
^^
'^
."390
magiialia nativitatis Christi adnunciarc, quo cujus oricfiordine sit natus nnif;cnitu.s filius Dei nem ante sapciila nemo novit. Qualiter vero sit natus ex utero Marine virj^nis, adnuncians atqiie intimans nol)is, et ah intacta vir<^ine lactatus et ablactatus, et enutritus atcjiie eruditus et haptizatus, et tentatus et passus, et niortuus et sepultus, et die tertio resuvre.xit, et in ccrlos ascendit, ut ad " dextrani Dei onjnipotentis sederet, unde sit venturus Non ergo, ut judicare omne seculuni per igneni. (piatuor, sed onnn'nin Cientu putas, istas tantuni tiuni etiani linguas seinius, ((pii ejus discij)uli sumus, Jesu crucifixi) non niediocriter, sed perfecte. Et " ad (iuaincun(iuc genteni ])ervenire potuerimus, jam loquelam ejus pert'eete eognoseimus. Nune vero ?cdifieatur turris non dc lai>idil)n?;, sed de virtutibus Chiisti, omnil)us qui l)a])tizantur in nomine Patris aperiturquc eis turris, et Filii et Spiritus Saneti " quam C'hristus cxtruxit et per ipsam tamdiu jcdificantes adscendunt, uscpie (pio ad ccrlorum
ct
:
'
regna ])ertingant."
1\'. 1 1 JVC et his simiha multa mystico sernione qui dissereret, venit diceret, apostohis quuni " ma^^os illos cum singuhs draconihus ad venire. Dracones autem crant galeati, et fhitus eorum Hammiferum ardoreni emittebat, sulplnu-easque
'
spavgehant auras e narihus, quorum odor homines Quir (punn audivisset Mattlueus, interi'icichat. consignans se, securus coepit in occursuni illis Prohihebat autem ilhmi Candacis, clausis prodire. ostiis, dicens, " Per fenestram cpifrso, si videtur,
loquere niagis mihi aperi, tu
istis."
Dicit
aperi,
illi
apostolus,
'*
Tu
milii
*'
eonsiderahis
magorum
'
Mil.
Ahdik
Hist.
Apostolic.e,
iit
lih.
7.
397
apcrto ostio
ai)ostolii.s
niox
ef]jressus
est,
ecce
obviam
illi
lial)eiites,
aml)o dracones ante pedes a})ostoli obdormivcriint. \'A dieit apostolus niagis, * Ubi est ars vestra ?
Ego autem si non rogassem Dominuni meuni Jesuni Christum, omnem furorem, quern in w\q exacuistis, in vos retorsissent. Sed quousque omnis po])ulus conveniat, lii obdormiunt. Et quia nullus accedere luic ausus est, ego excitabo eos, et jubebo illos redire ad locum suum, cum omni mansuetudine." Conabantur autem interea arte sua magica excitare eos Zaroes et Arpbaxat, et non poterant necpie oculos a})erire, neque penitus commovere quidcpKun. Ilogabant autem populi, dicentes apostolo, " Uogamus te, Domine, lit liberes populum et civitatem ab bis bestiis." Ad quos
potestis, excitate eos.
'"
''
apostolus, " Nolite timere (inquit) ego faciam eos hinc cum omni mansuetudine abscedere." Et conversus ad dracones, dixit, " In nomine Domini
'"
mei Jesu
Cbristi,
qui
Sancto, et natus de Maria virgine, quem tradidit Judas Pharisaeis, et illi eum crucifixerunt quique post crucem sepultu>, tertia die resnrrexit a mortuis, '' et conversatus nobis per quadraginta dies, docuit nos ea, quae ante })assionem docuerat, commemorans et qui denique post quadrauniversa qua? dixerat ginta dies videritibus nobis ascendit ad ccelos, et sedet nunc in dextra Dei Patris, unde venturus est " in ipsius inquam nomine judicare vivos et mortuos Et te adjuro, Spiritus, ut et virtute, suscitemini. cum omni mansuetudine facias eos redire ad locum suum, ita ut nullum contingant, nullum Ijedant, neque hominem neque quadrupedem, neque volu'* crem." Ad banc vocem elevantcs capita serpcntes
: :
30S
coepcrunt
oniiiil)Us
comparue-
rimt.
^
Quo facto, apostolus populum ita alloquutus " Audite, fratres et filii, et omnes qui vultis est, liberare aninias vestras a vcro dracone diabolo. Propter vestrani saluteni niisit me ad vos Deus, ut
V.
relicta vauitate idoloruni,
ad ipsum convertaniini,
Dcus auteni quaudo fecit liomineni qui vos creavit. " primuni, posuit euni in paradiso deliciaruni, cun uxore sua, quani de costa ejus fecerat. Porro paradisus deliciaruni eminet omnibus montibus, et neque babet alicjuid in se, quoi \ icinus est ccclo Non ave: possit esse saluti bominum inimicum. " terrentur ad sonitum hoinim's et adspectum, non spinas nascuntur et tril)uli, non ibi ros;e marcescunt.
:
non
lilia,
uou
:
faticjationibus sul)jacet,
succc'dit
'"
tristitia
et
non labo' non infirmitas aliquasanitat fletus et mors ii)i })enitu Aurac enim quae ibi sunt,
perflant, et a'ternitatem
sicut
quam
tbymiamatis funuis nares ibi vitam exspirant c[une non permittit bominem necjue fatiEtcrnam " gationem incurren*, nee dolorem, sed semper aequalem, seinptr juvenem, semper Igetum, et semper inunobilem })ermanere. Sonant il)i organa angelorum, et voces nullifluiv auribus iiiferuntur. Serpens
ita
ibi
'"
Nam
locum non liabct, non scorpio, non ])balangius, non musca aliqua saluti bominis inimica est. Famulantur ibi bominibus leones et tigrides et
:
*'
et quidcjuid jusserit homo avibus aut feris, pardi quasi cbarissimo et dilecto Dei, mox obtemperant cum reverentia jussionis ejus. Quatuor quoque unus fluvius dicitur Geon, flumina inde fluunt
:
xiii.
lib.
7.
399
spcuiulus
phrates.
Nullus
rugitus
:
Pliyson, tertius Tigris, et quartus EuHi onini genere pisciuiu abundant. ibi est latratus canuni, nullus leonum
omnia
blanda
sunt,
ibi
omnia
mansueta,
omnia
(piieta.
Xunquam
facies
coeli
nubium
'
tegminil)us obumbratur, nmiquam ibi fulgm'a coruscant, mnuiuam tonitrua concrepant sed est ibi exultatio sine line, ct i'estivitas quae terminum non habet. \'I. Quamobrem vero paulo ante memoraverim, (juod il)i serjH'Us penitus non esset, causa est, quod per ipsum ajigelus invidiam suam exercuerit, et pro})terea a Deo maledictus, in loco benedicto maledictus habitare non ]K)test. Livor autem angelo bine natus est, quia vidit imaginem Dei in
:
'"
'"
bomini possibile esset, cunctis animantibus loqueretur. Hinc angelus, qui ex se concepit invidiam, per potentiam angelicam serpentem ingressus, suasit uxori Ad.t, ut de pomo arboris manducaret, " quod Deus fieri sub interminatione mortis prohibuerat. Posthaec etiam uxor quum deliquisset, seduxit virum. Quumque ambo praevaricatores existerent, hue in istam terram, aridam et desertam, exilio '' ablegati sunt, projccti de regione vitae in regionem mortis ipse vero auctor sceleris simul in serpente Hujus inventus, maledictionem aeternam accepit. misertus ipse Dei filius, hominnm conditionisque rei pro hominem fecerat, Patris sui qui in praecepto '" bominis assumere est dignatus nostra fragilitate, formam, non amittens suam deitatem. Atque hie est homo Jesus Christus, qui recuperavit iteruni et diabolum, patiendo crucem, ilium hominem atque insultationes irrisiones praeterea vicit ut paradisum '' moriendo, tolcrans, vicit etiam mortem
extitisse
:
bomine
et cpioniani
cum
too
Jam iit neniini fieret dubium, resurgeiulo a])eriret. onines in C'liristuni cndcMites intrave, ])iinio latroiuMii ipsiini Cliri^tus iiuluxit cui, in ligno crucis
illiic
:
omnibus paiiubsiun animalius Sanctis, de boc corpore l)L'ni(pK' in die novissima exeuntibus, aptruit. resurgentibus, ctiam regna coelestia ut intrare
'"
Jam igitur, ([iii modo vult ad valeant, patefccit. vitam, is currat, ct ad paradisum redeat, licet unde pater noster carnalis Adam foras missus, in Contra a])fruit isto nos omnes generavit exibo. nol)is Dominus Jesus paracbsi januas, ut ad patriam
ilhim revertanuis, in (pia mors b)cum in (|ua ju_ue gaucbum perseverat."
non babet,
et
"
\1I.
(^uum
ecce tumuhus bictuosus subito ortus est, in quo Ad cnjus tunus regis fibus mortnus pbmgebatur. stabant magi, (pii cjuum non ])ossent suscitare eum,
conabantur regi jx-rsuadere, bunc a diis raptum " esse in colk'gium suum, ut sit unus ex diis, cui oporteat et sinudacluum t'abricari, et tem])hmi. Qu.'c cjUum au(bvisset Candacis eunueluis, ingressus ad reginam, dixit ilH, '* Istos cpiidem magos jubeto custodiri tum vi-ro rogo te, ut veniat ad nos " apostobis Dei Mattb;rus. Et, si ipse eum nobis
:
resuscitavcrit,
istos
vivos
incendi
curabis,
quia
ijysos in
Tunc
bonoratum
a latere regis
cum
" bonore
introduxerunt ad regem. Ingrediente autem Matthieo, prostravit se I'^ujibcenissa regina i^tbiopum ad genua ejus, et dixit, " Agnosco te
])ro salute
bominum,
et
discipnlum,
al)
omnes
asgritudines
xiii.
ABDi.t: Hist.
Apostouc.e,
lib.
7.
401
Nunc ergo vcni, ct invoca nonien ejus super defiinctuni filium meum et credo quod si hoc feceris, reviviscet." Dicit ei apostolus, '' Atqui prasdicationem Domini niei Jesu Christi, adhuc ex et quomodo dicis, credo ? ore meo non audivisti Ideoque scias, filium tihi tuum reddi." Ingressusque e.\j)andit manus suas ad ccelum, ct dixit, " Deus
U'l)at.
: :
Ahraliam, Deus Isaac, Deus Jacob, qui ad restaurationem nostram, unigenitum filium tuum de coelo ad terras misisti, (pii nos ah errore converteret, et " te nobis virum Deum demonstraret, memor esto dictorum Domini nostri Jesu Christi fihi tui. Amen (lico rohis, quia o/nnia quop in nomine meo pet'ierifis a Patre meo, dalui vohis. Vt cognoscant ergo gentes, quia prirter te non est alius omnipotens, et ut vera '* sit h;cc assertio oris mei, excitetur puer iste." Et ad})rehendens manum defuncti, ait, ** In nomine Domini mei Jesu Christi crucifixi, exsurge EuphEt confistim exsurrexit puer. Ad hoc ranor." factum expavit cor regis, et statim jussit deferri ei '" Et praecones misit per civicoronas, et puqiuram. tatem, et diversas provincias .Ethiopian, dicentes, " Venite ad civitatem, et videte Deum in effigie hominis latentem." VIII. QuunKjue venisset onnn's multitudo cum" cereis et lapidibus, et cum thymiamatc, ac diverse sacrificiorum ritu, MatthiEus apostolus Domini hac voce omnes allocpiitur, " P^go Deus non sum, sed servus Domini mei Jesu Christi, filii Dei omnipo'" tentis, qui me misit ad vos, ut relicto errore simulachrorum vestrorum, ad verum Deum conQuod si me, hominem similem vobis, vertamini. })utatis Deum, quanto magis hunc Deum debetis credere, cujus me servum esse confiteor, in cujusque nomine ego mortuum hunc regis filium excitavi ? ''
402
aurum
et
oculis
Domino
'
meis tollite, et iis divenditis tenipluni exstruite, atque ibi congiTgemini ad audi-
euduni verl)um Domini." Quo audito, intra triginta dies undecim millialiominum congregata,fabricant('s Ecclesiam sanctam consummaverunt. Et vocaA it nomen templi Mattlutus llesurrectio, quoniam ])er resurrectionem occasio aediticationis extiterat. '" Sedit autem in Ecclesia ilia Matthaeus annis XXII 1. et constituit Presl)yteros ac Diaconos, et per civitates et castella ordinavit Episcopos, et multas construxit per loca divcrsa Ecclesias. Et baptizatus est rex /Eglippus et regina lMipb(rnissa, et '^ filius ejus qui suscitatus erat Eu})luanor et filia
:
ejus Iphigenia ba])tizata, et virgo Christi permansit. Interea magi timentes,fugerunt ad Persas. Ca'terum
longum
'
quanti
paralytici curati,
et
quot denique a daemoniis liberati, quot mortui suscitati ab apostolo fuerint. Adeo
tuit, et
gloriosissima ejus
conjunx, dcvotus quoque omnis exercitus ct ])opuI"]sset autem longum recensere, lus yEtbiopia\
sinudacra, onmiaque teinpla qua? omnia propter copiam rerum pra^teriens, ([uo ordine passionem sanctam celebraverit, retexam. IX. Non multo post enim rex i^glippus scnectute
(juomodo
omnia
:
expleta, ])errexit ad
'"
Dominum,
et accepit
Hyrtacus
Hie quum vellet rex adclj)bus imperium ejus. accipere Ipliigeniam i'iliam defunct! regis uxoreni, jam Christo dicatam, et qute Sacrum velamen acceperat de manu apostoli, praeposita jam virginum amplius (piam ducentarum, sperabat turn rex " Hyrtacus, cpiod per apostolum posset ejus animum
XIII.
lib.
7.
lO'i
coiiimovore. Quare coepit cum Sancto Matthaeo agere, dicens, " Diniidiuin regni mei accipe, tantuni lit I])liigeniLim queaiii matrimoiiio meo copiilare." Ciii i3eatiis apostolu.s ait, " Jiixta boniim propositiim
praedecessoris tui regis, qui omni die sabbato conveniebat, iibi verbuin Domini ]n'?cdicabam, jube illic et tu convenire univevsas virgines, quae cum
*
Iphigenia sunt
laiides,
c't
et audies
(jiianta
jugia."
quemadmodum satis Deo accepta sint sancta conQuo audito Hyrtacus gratulatus est, et jussit
congregationi illic interesse etiam Iphigeniam, quasi audituram ex ore apostoli, ut conjunx fieri Hyrtaci consentiret. X. Facto autem in congregatione magno silentio, '^ aperiens os suum apostolus dixit, " Audite sermonem meum, omnes filii Ecclesiae, audite et intelligite omnia qiuc auditis, ut mancant scripta in cordibus vestris. Deus vcster nuptias benedixit, et ipse permisit amorem corporibus dominari in sensibus -" carnis, ad hoc, ut vir diligat uxoreni suam, et mulier diligat virum suum. Ecce autem vidimus frequenter evenisse, ut uxor virum suum execretur usque ad interitum, et venenum, et gladium, et repudium. " Similiter et vir suaa conjugi molitur, quum sit carnis Porro, tiinta charitas, ut stimulet mentis incensum. quid si non esset iste stimulus amoris in carne conccssus ? Ergo hie stimulus si cum amore Dei usum suum exhibeat, et amore liliorum vir mulierem '" accijiiat, et muher virum, bonus est, et non est contra prceceptum Dei ita tamen, ut mulier alterum virum penitus nesciat, similiter et vir omnino alteram foeminam perhorrescat. Dei enim regula si ciistoditur a conjugibus, a sorde commixtionis eos mundat. Sordes autem sunt corporum, quie a Deo '*
:
401
lavantur
non lavantur, nisi per lachrynias pcrnittMulo. Conjui^um ergo conunixtionis j)olluI)eni(jue diel)us tioneni hahet, crimen non hahet.
noil criniina, ((lue
*
certis
sive
(juadrai^esinia', sive
leptinioruni jeju-
niornm
caniium, ([uani
'"
coniniixtione corpornin, (jni non ahstiiuu'rit, non pollutionein soluin, sed etiain siinul crimen incurrit. Ne([uc vero niandncare crimen est, sed inconi^rue manducarc ])eccatum est, et crimen. Denicpie si alitpiis ])riiis cibnni carnalem accipiat, et postea ipso die, (juo jam cil)o naturali refect ns est, cil)um spiritalem prjrsumat, ex utrcxpie cibo reus criminis et inlionestatis et ])ra*sunitionis efficitur, non ideo
" (juia
manducavit, sed (piod contra ordinem, et contra justitiam, ct contra rcf^nlani Dei, cibo carnali
refectus
est.
]irins
Non
eri^o
'"
liominum. sed irrationabilit.'us ejus oj)eris, Denitpie et honiicidas suiun (!;iinnat anctorem. liomicisa'pe vidimus statuas et im;'i;ines adorare dani utifpie, fjui liominem pacis inimicum, aut barl)arum, aut latronem occiderit, non ibi jam quia
oj)erati()
:
lioc
boinicidium
bonum
liominis inuoceiitis.
" cium, quum prr naturam suam malum sit, bonum Nam si tc ab inimico tuo fieri videtur ex causa. volenti tc percutere, possis ali(jua ratione al)scon(l('rc, et illc oinnino (juonam deveneris quacrat, tum tu non solum ncgare, sed etiam pt-rjurare consuevisti.
*"
Ibi
duo
:
(juideni
um
probantur
mala sunt, meiidacium et j)erjuiibonum prorumpere fructum. Dens autem non arete
bominem
tradidi
aut
si
dicas,
damnum
lib,
7.
iU5
i^ondcris ami iiicurri. Non er<^o sunt opera sic mala, soiii))t'r ut per natiirani mala sint, sed i)er iiitL'm])iMantiam nostram. Nam si pruL'sumat sacramcntoruni mysteria sumere is, qui
imnicnsi
ali(iua
nondum
est
cadesti
acpia
})erfusus,
rem bonam
'"
convertit in crimen, et inde reatum aeternas poenae incurrit,undea reatu letenue ])tx?na' potuerat liberari. Ita et nnptiarum bona, cjuum a Deo benedicantur conjut^ia, a Deo sanctil'icentur, ac per Sacerdotum benedietiones a Deo s])eeialiter consecrentur, videntur ali(|uibus alicjuam babere divinie indignationis offensam." XI. H;vc dicente Sancto Mattbaeo, rex Hyrtacus clamosis laudibus cum suis comitibus perstrepebat existimans euni h;ec idco diei're, ut animum IpbiSed postquam genia' ad ejus conjugiuin inclinaret.
diutissime
a))ost()lus
filioli
'"
'*
clamatum
rej)etit, et
est in ejus
laudem, sermonem
ciuantum noster sermo proruperit, ut etiam bomicidium bonum posse fieri probaremus.
et fratres. in
bic occiditur, ([ui si non esset ipse solus occisus nocens, multos ])otuisset occidere innocentes sicut est occisus Golias, et sicut est occisus Sisara, sicut occisus est Aman, sicut est truncatus Holofernes et sicut denique sunt occisi cum laude, sic ergo qui vestris sedibus inimicabantur et regnis et matriinonia dum co))ulantur,boni oj)eris honestate omantur, si sancte, ct juste, et integre et inrepre: :
Quum
''
Nam si hodie desponsatam copulentur. " servus regis usurpare audeat, non solum offensam, sed etiam crimen tam grande incurrisse dignoscitur, ut merito vivens tradatur flammarum non ideo quidem, quia duxerit uxorem, incendiis Ita etiam sed cpiia sponsam regis sui accepisset.
bensil)iliter
regis
tu,
fili
"
1
'iOG
filiani
decessoris
et
tui,
sj)()nsani
reii^is
cct'lestis
esse
eftectani,
et
sacra
vclaminc
consecratani, potentioris te
I
tuo
"
Ad
liiinc
scrmonem Hyrtacus
XII. Apostolus vero intrepidus et constans, eo etiam alacrior, relicjuum scniioneni prosequu'" tus est, dicens, ** Audite me, qui timetis Deum. Rex terremis pauci temporis domiuationem hal)ere co^noscitur, rex autem ccelestis rternum im])erium tenet. Et sicut inenarrabilia *,Mudia habere faeit cos, cjui fidem suam i))si custodiunt ita inenarrabilibus " tormentis illij^at cos, cjui a fide ejus et sanctitatc
nia<(is
:
disceduut. Quod si titnenda est ira regis ofiensi, multo (juidem mau^is c(elestis reikis offeusa metuenda erit. Nam ira bominis, sive sup[)liciis, .sive iguibus,
sivc ferro coerceat, in
'"
ira
autem
mas
accendit.
(jut
lule
Dominus
et ma{j,ister Jesus
:
C'hristus
sfahifis,
j)osf Iiccc
''
pncscius futurorum
(jiiiini
dixit
Apiid
re<i;es
nun hahcnf
cos
:
Kt
idi'o
(jin
duo
vohis,
nan
t'lnuwrit'ts
///inn
It
antcm timctc,
post(iU(tm
occidcr'tt,
nt'tttcrc
:
pot est at cm
'"
''
XIII. Tunc Iphij^enia prostravit sc coram omni ad pedes apostoli, et dixit, " Obsecro te per i[)sum, eujus apostolus es, ut imponas super me et super hits virgines manus, ut per verbum tuum sint Domino conseerata\ut possimusevadere minas illius, qui adliuc vivcnle patre nuo et matre, multa miuabatur, et multis minis terrebat nos, multis(pie muncrilnis invitabat. Si hoc viventibus illis aude]>oj)ulo
'
"
XIII.
lib.
7.
407
quid modo t'acturuiii putas, iibi regnum jam in nianibus habct?" Turn apostolus, confidentiam liabt'iis in Doniiiuun suuni,ct uiliil penitus Hyrtacum nictut'bat et iiu})oiR'ns vclaiuen super caput ejus, et supra capita omnium virj^inum quae cum ea erant, banc benedictionem dixit, " Deus ])lasmator corporum, aflliitor ar.imarum, qui uunquam spernis letatem, non sexum reprobas, uon ullam conditionem gratia tua ducis indignam, sed omnium '" .tM[ualis creator es ct rcdemptor tu bas fanudas tuas, quas ex omni numero gregis bonus pastor eligere, at([ue ad conservandam coronam perpetuas virginitatis, castimoniam conservare animae dignatus ut quas ad es, tua? protectionis scuto circumtege onuie opus virtutis et gloriae, magistrante sapientia '* })nrj)arasti, et vincentes carnis illecebras, et licita connubia recusantes, insohibilem fibi tui Domini His, petinostri Jesu Cbristi copulam mcreantur. mus, Domine, arma suggeras, non carnalia, sed
l)at,
: :
Spiritus
virtute
potentia, ut te
in
:
muniente earum^"
possit
atque sub tua gratia vivere cupientibus, nibil sibi defensor malorum, et inimicus bonorum, de liis vasis jam tuo nomini consecratis Omnem etiam genuinum ^' prasvaleat vindicare. calorem imber gratije tujL' coelestis extinguat, lumen vero per]:)etuae castitatis accendat. Facies scandalis pudica non pateat, nee incautis occasionem prasbeat negligentia delinquendi, sitque in eis cauta virginitas, ' et ornata pariter, et armata fide integra, spe certa, ut praeparatis animis ad conet charitate sincera tinentiam virtus tanta praestetur, quae superet atque, contemnendo diaboli universa figmenta
:
praesentia, futura sectentur, jejunia epulis carnalibus praeferant, et lectiones sacras conviviis et potati-
40&
onibus
Ut
orationibiis
pastjc,
et
'
inluminata^ vigiliis, opus gratins virginalis excrceant. His virtutum armis has tuas interius extcriiisque communiens, praesta inoffensum cursuni virginitatis, ut hunc implere, per ipsum Dominum nostrum Jesum Christuiu, redeniptorcni aniniarum nostrarum, valeaut cum
eriiditionibus
:
quo
'"
est
Deo
Patri
honor
et
gloria,
in
Spiritu
Sancto, ct nunc et semper, et per immortaha secula scculorum," XIV. Quumque respondissent. Amen, et mysteria
Domini celebrata,
et
missam
susce]>issct
omnis
corpus ab eo fuerat Christi confcctum, iUic martyrium apos" tolicum exultaret. Ita([ue non multo ])ost cxpansis nianii)us orantt'm, spiculator missus ab Hyrtaco, a tergo punctim, unius gladii ictu feriens apostolum, martvri'm Christi rffccit. Quo audito, omnis popuhis ad pahitium cum ignc })ergebat. Cui furcnti populo occurrerunt omnes presbyteri, et omnes (haconi ac cU-rici, sinud cum (hscipuHs Sancti apostoh, " Xohte IVatres (dicebant) contra })r;eceptum Domini agere. Nam et Petrus apostolus, arropto gladio, amputavcrat Malchi auriculam, qui =" Dominum tenebat cum turbis. Et ne videretur laesus, vicem rependere hesionis jussit, ipsam scilicet auriculam amputatam loco suo reponi. Quae a[)})osita ab apostolo, solidata mox est. Et dixit Pctro tum Dominus, Numquid, si vellem, non mihi '" exliilicrct pater mens pluscpiam XII mille legiones angelorum ? Celebremus ergo omnes cum gaudio martyrium apostoli, et quod Deus ordinare voluerit, expectemus."
ecclesia, retiiuiit se, ut juxta altare, ubi
'"'
''
XV. Interea Iphigenia, sacratissima virgo Christi, quod in auro et argento ac gemmis habere potuerat,
XIII.
AuDi.i',
Hist. Apostoltc.e,
lib.
7.
409
hoc totiim saccrdotibus contulit, et omni clerOj dicens, " Postqiiani dignani apostolo Christi fabricaveritis Kcclesiam, quicquid superfuerit, pauperi-
bus croofabitis me auteni oportet certamen habere Hyrcato." Factum est autem post hasc, secundum verbum Iphigeniae, ut omnium nobilium uxores miserit rex Hyrtacus ad earn, sperans quod aliqua ratione posset ad ejus consensum pervenirc. Quod quum penitus non posset, con:
cum
ut
di^monum
illam
ministerio
""
quum
fecit
conscqui ratione,
quo cum
virtci'iibus Christi
commanens. Domino
'*
suo die noctu([ue i'amulabatur. Sed quum per circuitum ignis arderet, apparuit angelus Domini, cum Mattluco apostolo, et dixit, '' Iphigenia firma Ad ilium enim, estOj et noli expavescere hos ignes.
a
quo
tibi
Igitur
quum
'"
mutavit
omne
illud
sua?, et ita consumpsit palatium Hyrtaci, ut non Ipse inde potuerit aliquid ex facultatibus liberari. evasit vix unico autem Hyrtacus cum suo fiho Cseterum ' sed melius fuerat, incendio interiisse. filium ejus vehementissimus mox daemon implevit, qui ilium cursu rapidissimo ad apostoli Matthaei sepulchrum adducens, a tergo manibus ab ipso diabolo colligatis, confiteri eum paterna crimina Ipsum autem HyrtaCum elephantiae '" compellebat. vulnera, a capite usque ad ultima pedum vestigia
:
ligaverunt.
ipse
in
Quod quum
gladium ponens, illi incubuit, digno supplicio ut quo a tergo apostolum Domini per" eusserat, ipse a recto seipsum stomacho pert'oraret.
se
:
53
410
facto, omiiis popiihis insultans morti ejus, apprehenderuiit cum omni exercitu fratrem Iphigenise, nomine Beor, qui per Iphigeniam germanam suam, de manu Matthiei fuerat gratiam Domini consequutus. Is itaque anno a^tatis suae regnare in Ethiopia coepit, et regnavit per annos LXIII. Facti sunt autem oranes dies annorum vitjie ejus, octoginta octo. Et se vivente, constituit imum ex filiis suis ducem omnis exercitus, alterum '" vero Regem. Et vidit filios filiorum suovum, usque in (juavtam generationem et habuit pacem firmissimam cum Romanis et Persis. Onmes quo(jue provinciiie /Ethiopum Ecclesiis repletae sunt Catholicis, usque in iiodiernum diem, per Iplii" geniam. Et fiunt ibi miral)ilia magna, ad confes*
Quo
XXV
sionem bcati apostoli qui ])rimus Hebraeo sermone conscripsit Evangelium Domini nostri Jesu Christi, qui cum Patre et Spirit u Sancto vivit et regUcit in secula seculorum.
:
LIBER OCTAVUS.
De rebus per Indiam
a ueato Bartiiolom^eo
GESTIS.
I.
Prima
India, quae ad il'lthiopiam vcrgit: est tertia, quae finem facit. secunda, quae ad Medos Nam ex uno latere tenebrarum regionem gerit, ex In Indiam ergo veniens alio latere mare Oceanum. Bartholomaeus apostolus, ingressus est templum Indiae, in quo crat idolum Astaroth, et quasi
:
'
"
xm.
lib.
8.
411
percgrinus, ibidem nianere coepit. In hoc idolo talis erat, qui diceret se curare languentes, et coecos quos ipse Isdebat, inluminare. Erant enim sine Deo vere homines ilh, et necesse erat ut a deo falso ludit'icarentur. Deus autem falsus hac arte illudit eos, qui verum Deum non habent. Facit eis dolores, infirmitates, damna, pericuhi et dat responsa, ut sacrificent sibi et quum immissa removet, tanquam ab eo sanentur, omnes cxistimant. Hoc quippe videtur stultis, '" quod sanet. I lie autem non sanando subvenit, hoc est, a la?sione cessando. Ita quum desinit luedere, curasse putatur. Unde factum est, ut Sancto Bartholomneo isthic manente, nulla posset responsa Astaroth dare, neque uUis ex his quos laeserat subvenire. Qumque jam plenum esset languentibus tempi um, et quotidie sacrificantibus nullum daret Astaroth responsum, hi qui ex longinquis regionibus adducti jacebant, quum neque sacrificando, neque seipsos more suo laniando, proficerent, per- " rexerunt in aliam civitatem, ubi aliud daemonium colebatur, cui nomen erat Beireth, et illic sacrificantes, coeperunt inquirere, quare Deus eorum Astaroth amplius non daret responsa. Quibus " respondens Beireth, dixit, quia " Deus vester sic captivus et religatus tenetur, ut neque suspirare, neque loqui audeat, ex ilia bora, qua ilhc Bartholomaeus ingressus est." Et dicunt ilh, " Et quis est iste Bartholomgeus ? " Respondit daemon, " Amicus Dei
daemon
hue venit
in istam provin-
"
ciam, ut numina quae colunt Indi, evacuet." Turn nobis signa ejus, ut possimus in venire illi, " Die eum quia inter multa millia hominum difficile est nobis cognosccrc ilium." " initio, nunquam non fuit, et omnibus initium dedit
:
i\'l
'"
'*
Capillo Candida, oculi i^randes, nares .tqualcs ct directre, aures coopertoe crinc capitis harba prolixa habens paucos canos statura a?qualis, qua? nee brevis, nee longa possit advcrti. V'estitus colobio albo, clavato purpura. Induitur pallio albo, habente per singulos angulos sitigulas gemuKis purpureas. \ iginti sex anni sunt, ex cjuo nur.fpiani sordidantur vestimenta ejus. Similiter ct sandalia ejus amentis latis per XX\' annos nunquani veterascunt. Centies flexis genilnis per dii ni, centies per nocteni orat Deuni. Vox ejus quasi tuba vehemens est. Ambulant cum eo angeli Dei, (|ui non permittunt cum t'atigari, non esurire. Semper eodeni vultu, eodem animo perseverat onmi liora liilaris et l;f tus permanet.
auteiii
*'
Ilespondens
cUenion, dixit,
iiigro
capitis est, et
crispo.
Caro
illius
Omnia ])rii'videt, onmia novit, onmem linguam onmium gentium et lociuilur et intelligit. Kcce et
'
hoc (juod vos interrogatis, et (piod ego do responsuin de eo, jam novit. Angeli Dei fannd;mtur illi, et Kt (juum c(ej)eritis cum (pia^ipsi nunciant omnia. si vult, ostendet se vobis, si non vult, non rere
:
poteritis
eum
faciant
videre.
cum
*
invencritis, rogetis
vel
non
Iiogo autem vos, ut dum eum, ut vel hue non veniat mihi angeli qui cum eo sunt, quod
*'
feeerunt eollega^ meo Astaroth," III. Igitur revertentes illi, ccepcrunt circumiie omnium peregrinorum hospitales, atque adspicenvultus et habitum singularum, et per duos dies non invencrunt. Factum est autem, ut (piidam ))lenus da?monio clamaret, et diccret, **A])Ostole Bartlioloma?e, inccndunt me orationes tua^.'* Tum apostohis, *' Obmutesce (intpiit) et exi ab eo." Et statim lil)eratus est homo ille, (pii per multos annos fuerat Polymius autem rc\ provincia fatigatus da^monio.
"
XIII.
AuiH.t
IIlST.
ApOSTOLlC.Ej
lih.
S.
413
lunaticam, nunciatum est Et misit qui rogarent euni, diccntes, " Filia mea male vexatur, peto ut sicut liberdsti Pseustium, qui per multos annos passus est, ita et filiain meam sanes." Et * surgens apostolus, perrexit ad regem. Ingrcssusque ad t'iliaui, ut vidit eani catcnis strictam, propterea quod onuies morsu attrectabat, et quos poterat tenere scindebat et ca?debat, adeo ut nullus auderet ad earn acccdere, 'primum jussit eani solvi. '" Et quuni niinistri manuui innnittere non auderent, dicit apostolus, " Jam ego teneo vinctum inimicum, qui in ipsa crat, et vos adhuc timctis earn ? Ite et solvite earn, elevate et reficite, et crastino mane adducite earn ad me." Eur.tcs autem, fecerunt ^* sicut jussit apostolus, nee da?mon deinceps vexavit earn quidquam. Quod ubi intellexit Rex, oneravit camelos auro et argento, gemmis ac vestibus. Et sed non invenit eum cocpit quierere apo.stolum Et reportata sunt omnia iterum ad amplius. palatium Regis. 1\'. Factum est autem, quum transisset nox, et aurora futurae diei inciperet, apparuit regi apostolus, ostio clauso, in cubiculo ipsius dicens, " Ut quid me quaesisti tota die, cum auro et argento, gemmis '* ac vestibus ? Ista enim munera eis sunt necessaria, Ego vero nibil terrcnum, qui terrena qunerunt. Unde scire te volo, quia niliil carnale desidero. filius Dei dignatus est })er uterum virginis nasci cum homine, ita \\t homo in virginis vulva concep- " tus, secun) inter ipsa secrcta virginis haberet Deum, qui fecit coelum et terram, mare et omnia quag in Hie simul cum homine natus, partu eis sunt. virginis coepit habere initium nascendi cum homine, Sine ** cujus initium ante secula a Deo Patre est.
illius, ([uuiii
haberet
filiain
ei
de casu
ila?nioniosi, et libcratione.
: :
414
sive
sive
invisibilibus creaturis.
Hoec
autem
virgo (iiium execraretiir omnem viruin, et ipsa servancUe virginitatis votum prima Deo omnipotenti vovit. Primam autem ideo dixit, quia ex
factus est ab initio scculi, nulla hoc obtuHt. Haec ergo prima inter fceminas
:
Domine,
a nullo
virginitatem nieam
quum hoc
nee vcrbo didicisset, ncc exc'mj)lo, ad '" imitationem videlicet invitata, constituisset, ut virgo pro amore Dei spccialitcr permanerct. fluic subito in suo cubiculo clausju, splcndcns sicut sol, Gabriel angelus apparuit. Quae quum terrore perculsa, hoc visu expavisset, ait ad illam angelus Noli " timere Maria, (|uia concipies. At ilia timore deposito, constanter ait, (^uomodo fiet hoc t quia virum non cognosco. C'ui angelus respondit Pro})ter hoc Spiritus Sanctus superveniet in te, et virtus altissimi obumbrabit tibi. Ideoque quod ex * te nascetur Sanctum, filius Dei vocabitur. Hie ergo (pumi natus esset, })assus est sc tentari a diabolo, illo, qui primum homincm vicerat suadendo, ut de arbore vetita a Deo, manducare prjcsujneret. Ipsum ergo permisit ad se accedere ut sicut " dixerat Ada?, id est, primo homini, per mulierem, manduca, et manducavit qua de causa de paradiso
:
homine
projectus fuit, et in hunc mundum exiliatus, ubi et genuit omne genus humanum. Ita et isti dixit Die lapidibus, ut panes fiant, et manduca, ut non esurias. Cui respondit Non in pane tantum vivit homo, sed in omni verbo Dei. Hie ergo diabolus, quia per manducantem hominem vicerat, victoriam suam per jejunantem et sc continentem amisit. Par enim fuit, ut qui filium virginis vicerat, a filio
:
*'
virginis vinceretur."
XIII.
lib.
8.
415
rex ei Polymius, *' Et quomodo (inquit) primani banc esse virginem, ex qua natus est homo cum Deo?" Apostolus respondit: "Ago Deo gratias, quia solicite audis. Primus, inquam, homo Adam dictus est, qui de terra factus est. * Terra autem ilia, de qua factus est, virgo fuit quia nee sanguine humano polluta fuerat, nee ad sepulturam alicujus mortui a quoquam erat aperta. Par ergo erat, ut dixi, ut qui filium virginis vicerat, a
V.
dixisti
:
Tunc
i'ilio
virginis vinceretur.
Et
'"
tyrannus
triumpluitorios imponant ita hie homo Christus Jesu, qui vicit, misit nos in omnes provincias, ut
expcllamus niinistros diaboli, qui per templa in- '* stantius habitant. Et homines qui eos colunt, de potestate ejus qui victus est, auferamus. Ideoque argentum et aurum non accipimus, sed contemnimus sicut ipse contempsit. Ibi enim cupimus ubi esse divites, ubi solum ejus regnat imperium nee languor, nee morbus, nee tristitia, nee mors, locum aliquem babent. Sed ubi felicitas perpetua
:
"^^
gaudium
sine fine, et
Inde est
ingi-essus,
de idolo dabat responsa, ab angelis ejus, qui me Quocirca si baptizatus misit, religatum obtineo. fueris, permiscris te inluminari, faciam te videre et Nam omnes illi, cognoscere, quanto malo careas. ^" qui jacent in templo aegrotantes, audi qua arte curet eos daemon, fallaciis inludens sicut diabolus, tpii primum hominem vicit, ut spe jam dixi, quia per ipsam victoriam pessimam, potestatem habere videtur. Et in aliis quidem majorem, in aliis vero *^ minorem, in his scihcet, qui minus peccant. Ipse
:
I
41G
sua homines cUj^rotare, ct siiadet eos credere idolis. Kt, ut in aniniabus eorum potestateni ol)tineat, cessat eos tunc hvdere, quuni dixerint lapidi, aut nietallo Tu es Dcus meus. Sed quia dienion qui in statua latebat, jam a me vinctus tenetur, sacriJ"icantil)us et se adorantibus nullum potest dare responsum. Sed si vis probare ita esse, jui)ebo illi ut injirediatur statuam suam, etfaciam eumconliteri hoc ip>um, ([uod sit relij^atus, " et responsa amplius dare non possit." Dicit ci rex, " C'ras prima bora ])arati erunt pontifices sacrificare illi, et v^n illisibi mox iij)( r\ ciiiiin, ut xidcaui hoc
quippe diabolus
factum mirabile."
W. Factum
''
j)nma bora
diei, sacri-
ficantibus cnnpit damare d.iMiion, " C'essate miseri sacrificare mibi. ne pejora patiamini, quam ego, qui catenis i;u('is relij^atus sum ab anrelis .lesu Christi,
''
quern Juchi'i crucifixeiunt, ])utantes cum in morte posse detineri I lie autetn ipsam mortem, qua? regina nostra est, cajitivavit, et ipsutn principem nostrum, maritum mortis, vinculis ignitis vinxit et tertia die victor mortis ct diaboli, resurrexit, et de;
:
dit
signum crucis
eum
me vinctum
net.
''
omnes qui hie jegrotcltiones varias patiuntur, quis est, qui eos la?sit ?" Respondit drrmon," Princeps nostcr diabolus siqiiidem modo ligatus est, ipse nos mittit ad homines ut la?damus, primo quidem carnem eorum quoniam
(inquit) imnuui(ii>sime, istos
:
animas bominum non possumus habere in potestate, nisi sacrit'i( averint. At ubi })ro salute corporis sui " nobis sacrificaverint, ccssamus affligrore illos ex eo,
'
xiii.
lib.
S,
417
eoruni potestatem habere er^o per hoc, quod ab eormm hi'sione cessamiis, videmiir curare cos, et tanquam (hi cohuuu' (pmm certo sinuis (hcmoues, ministri ejus quem iu cruce positus Jesus virginis fihus
(juia
in
jam
aninias
incipinuis.
Jam
reh^avit.
Al) illo autem die, (jua apostolus ejus hue venit Bartlu)h)m:eus, ardcntiljus catenis strictus
:
locpior, (piia
h.TC
ille
jussit;
'"
fuissiiu
Icxpii
eo
pra^sente,
Turn a])()stolus conversus ad dicmonem, " Quare non salvas, iucpiit, hos omues (jui ad te couvenerunt ?"
adeo ue ipse
j)rijicej)s
ipiidrm uoster."
Uespoudit da-mon, " Nos (piando corpora hrdimus, nisi animam hi\serinuis, corpora sub hcsione ])erdurant." Tunc conversus a})()stolus ad ])lebem, " Ecce '' (piem Dliuu C()lel)atis, ecce (juem vos curare putabatis. Audite nunc ex me verum Deum, creatorem vestrum, (pii in cadis liabitat. Non hq)idibus vanis credatis. Sed si vultis ut oreni pro ^" vobis, et onuies hi sanitatem recipiant, deponite idolum lioc, et confriiii^ite. Et ([uum lioc feceritis, templum hoc Christi nomini dedicabo, et vos onnies in isto templo C'liristi ))a]itismate consecrabo." Tunc jussu re^is omnes populi miserunt funes et " trochlejis, et simulaclu'um non i)oterant evertere. Apostolus autem dixit eis, " Solvite vincula illius. Quumque exsolvissent omnia vincula, dixit ad daenionem qui in eo erat, " Si vis ut non te faciam in al)yssum mitti, exi de isto sinudachro, et confringe '" ilhul, et vade in deserta, ubi nee avis volat, nee arator arat, nee uiKiuam vox liominis resonavit." At ille statim egiediens, comminuit omnia genera Nee solum majus idolum, sed ubicunidolorum. (|ue ))r() ornatu templi sigilla erant posita, minutavit, " ita ut pieturam onnR-ni delesset,
IS
"
man us
'
Quibus i'actis, expandens Bartholomtcus." suas apostolus ad ccelum, dixit, " Deus Al)raham, Deus Isaac, et Deus Jacob, (pii ad reejus
'
'
demptioneni nostrani uni<<enituni tuuni filiuni, Deuni nostrum et Dominum direxisti, ut nos omnes qui eramus servi peccati, suo sanj^uine redimeret, et (>iui verus Deus ex hoc coi;iiostibi filios faceret. idem es, et immutal)ilis perquia semper ceris, unus Deus Pater ingenitus, et unus filius severas
:
ejus unigenitus Dominus r.oster Jesus Christus, et unus Spiritus Sanctus, inluminator et doctor nost-
suscitaremus mortuos.
Amen
'"
'
omnes
Domini
respondissent,
Amen
apparuit
angelus
'"
''
habens alas. Et j)er quatuor angulos templi circumvohms, digito suo in quadratis saxis sculpsit signum crucis, et dixit, " Ha^c dixit Dominus, qui misit me Siciit onmes vos ab intirmitate vestra numdamini, ita nuindavi templum hoc ab onmi sorde, et habitatore ejus, (|uem jussit ajiostolus Dei ire in locum desertum ab Pr.-rterea me jussit Dominus, quem bominibus. videntes nolite expavescere, ut ])rius ostendam
s])lendidus sicuti sol,
;
Mil.
IVj.
8.
419
lit quale sinnuni cp:o sculpsi in his saxis, tale vos digito vestro facite in frontibus vestris, et omnia mala fiigient a vobis." His factis ostcndit eis Angolus Domini ingentcm /Epyptiiim, nigriorem i'uligine, faciem aciitam habentem cum barba prolixa, ct crines usijuc ad pedes, oculos igneos sicuti t'errum ignitum, scintillas emicantes ex ore ejus, et ex naribiis egrediebatnr flamma sulpburea. Habebat et alas spineas sicuti bystrix, eratque vinctus a tcrgo manibus, igneis catenis strictus. Et dixit
vobis,
'
'"
(^uoniam audisti vocem omnia pollutionum genera de isto temj)lo mundasti, secundum promissum apostoli solvam te, ut vadas ubi nulla convcrsatio bominum est, vel esse potest, et ibi sis usque ad diem judicii." "
ei
Angelus
Domini,
*'
Apostoli,
et
Kt quu.n exsolvisset euni, ululatum teterrimum dine vocis emittens, evolavit, et nusquam comparuit. Evolavit et angelus Domini, videntibus cmictis, ad co?lum. VI 1 1. Tunc rex una cum uxore sua, et duobus filiis, et cum omni cxercitu siio, et cum omni populo qui salvatus erat, et vicinarum urbium, qua? ad ejus
^'
regnum
et
pertinebant, incolis credens, baptizatus q^<X, deposito diademate capitis, et pur])ura, ccepit apostolum non deserere. Interea colligentes se " universorum templorum Pontifices, abierunt ad Astyagem regem, fratrcm ejus majorem, et dixerunt, " Frater tuus discii)uliis factus est magi bominis, (jui templa nostra sibi vendicat, et Deos nostros confringit." Quumque haec flentes referrent, rex '" Astyages indignatus, misit mille viros armatos cum Pontit'icibus, ut ubi inventus esset apostolus, vinctum ilium perducerent ad eum. Quod quum fecissent, dixit ad eum Astyages, " Tune es qui evertisti fratrern meiim ?" Cui apostolus, " Ego non '*
420
cverti
Tl.ST.XMKNTI.
rex, "
cum (inquit) sod cor.verti." Dixit itcnim Tu cs (jui Deos nostros tVcisti commimii
.'
"'
Respoiulit apostolus,
*'
K^o
dcdi
potcstatfiii
d;u-
mouibus,
(pii
in
eis
erant,
ut ipsi conquassarcnt
rex.
te
" Sicut
tu
et
I'eeisti
fratrem
meum,
et
ut relinqueret
:
Deum suum,
ipsi
tuum
'
credt'iet
ita
faciam
relincjuere
Dium Deum
tuum,
Deo meo
credere, et
saerit'ieare."
Deum
suum.
potueris lioc
"
Deo meo, tunc me ad sacrificandum impelles. Si autem tu nihil Deo meo facere j)()tes, ec^o omues Deos tuos comminuam, et tu credes Deo
facerc
meo."
IX.
(piod
*'
H.TC (pium
diceri't,
mmciatum
est
re^i,
Dcus
minutim
'
(^ua re indi-^natus rex seidit pnr])ur(|ua indutus erat, et fecit exinde fustihus c.Tdi heatum liartholomjrum. Civsum autem jussit deeollari. Interea (jui ha'c audierant, vencrunt duodecim civitatum populi, (jui )>er ilium et ahstulerunt credideraut. una cum rege Polymio cum hyumis, et cum omni ploria cor])us ejus. Factum tst autem tricesimo die dcjiositionis ejus, arre])tus (hemonio rex Astya^es, venit ad tem])hnn
dissihussct.
eam
vestem,
*'
divmonihus passi simt, et eonfitentes apostolatum ejus, ihidem mortui smit t factus est timor et tremor super omnes iiuredulos. Kt crediderunt \miversi, at(pie haj)tiejus,
ft
omnes
Pontifiees ])leni
zati simt a ])resl)yteris, (pios ordinavcrat apostolus Factum est dem'(pie ]kt revelatioBaitholom.eus. nem, imiverso pojndo acclamante, ut ah apostolo
II
Mil.
Kill
V.
11 1ST.
Al'OSTOI.R'.E,
Vl').
0.
421
:
ordiiuirotiir
C(ej)it al)
l^i)isc()|)us
ipse
rex
Polyniius
siiijna
(iiii
eo tempore
fuit(pie
in jierlVctis
in
nomine
apostoli
multa
:
Kpiscopatu annis viii;inti et onniihus, ac bene compositis ac stal)ilitis, mij^ravit ad Dominnm, cui honor et gloria sit in seeula seciilornm. .Anu-n.
facere,
(lemum
LinKU NOXUS.
De KLBis
Bk.vti
'riin.M.i:
ArosTOLi
i'i:k
I.nui.v.m
GKSTIS.
'riioniam cnm relicpiis discipulis, ad oilieium apostolatus electiim, ipsumque a Domino Didymnm, quod interj^retatur ijeminus, vocatum, Qui licet rcsurcfente " Kvani^^dica narrat. fides
I.
Beatum
Domino
suis,
(jui
diffidere
sit
visus,
eo cpiod
cum
discipulis
affirmabant, eis se liabiturum ante fidem negarit, (juam manus suas in tamen vulncra et plagarum vestigia imposuisset repreliensus mox a Magistro, qui a])parucrat illi, et confirmatus in fide, acceptoquc Spiritus Sancti
Christum se
vidisse
'*
done, Thaddirum, unum ex septuaginta discipulis, ad Abgarum regem Edelienas civitatis transmisit, ut cuni al) infirmitate curaret, juxta verbum cjuod Quod Thaddaius '' scriptum erat. ei a Domino ambienter implevit, ita ut veniens, imposito regi crucis signaculo ab onmi eum languore curaret.
Dum
hc-ec
fiercnt,
Thomas
scilicet
Ilierusalem:
ubi divina
in
est
Indiam ingredi, ut
"
4"22
tenebris,
lumen ostenderet
veritatis.
Porro
iter
:
legisse
ine
niciiiini
(|uendani librimi in
quo
ejus iu
'
ludiam, et res il)i gest;e e.xplaiiantur qui quod ah aliquibus ob verbositateiii non reeipitur, supervacaneis oiiiissis, ea iiieiiiorabo qua? fide certa constant, ac legentibus grata sunt, et Ecelesiani roborare
possunt.
II. Igitnr quuni s;rpe a Domino commoneretur, ut dixiTnus, Beatus Tbomas, iit partes citerioris Indise ingrederetur, et ille quasi Jonas, a facie Domini fugiens, ire differret, nee impleret, qua^
sibi divinitus
'"
praccipiebantm', apparuit
ei
Dominus
descenet
"
Ne
timeas
Thoma
dere
in
Iiidiam
non
me coram
liominibus
exinde assnmam te cum gloria, et statuam te cum fratribus tuis in regno meo. Nam scito, quia oportet te ibi multa jxiti pro])ter me, "' ut cognoscant onuies te docente, quia ego sum Dominus." Ihec quum audisset Beatus apostolus, dixit, '' Qua?so, Domine, ne dirigas illuc servum tuum. Ilegio enim ilia longinqua et gravis est, et incohe sunt loci illius inicjui, et ignorantes veritatem." "' Accidit autem, ut liis diebus, Hierosolymis esset negotiator quidam Indus, Abban nomine, ut per Syriam peritum quendam in Arcbitectura compararet, a Gundafero rege missus. Iluic ])er diem Dominus in specie bumana apparens, ait, " Quid ^' liic tu O bomo, de tanto terras spatio advenisti ? Et ille, ** A domino (in(juit) meo, rege India}, missus sum, requirens artificem structorem, qui ei palatia possit ledificare." Cui Dominus ait, " Est mibi servus talis, quem, si volueris, comparabis," ^' Et statim adduxit negotiatorem ad bospitium
et
XIII.
lib.
9.
423
Thoniiu, et osteiuleiis
cum
in quit,
meus
artifex,
de pretio
fecisset,
cum
apprehcnsum Sanctum
Thomam
deduxit
ad navem suam. III. Et adsccndentcs, mense tertio in Indiam citcriorem eveeti sunt obstupuitque negotiator causam velocitatis, eo quod iter illud, quod alias trium annorum spatio vix expediebatur, nune in tiibus mensibus esset impletum. Exeuntcs autem de navi, ingressi sunt primam India? eivitatem, et audicbant sonos musicos, et urbem totam laetitia magna plaudere. Interrogantesque unum de populo, quid hoc esset ? dictum estillis, " Rex (inquit) noster unicam filiam liodie copulat matrimonio
:
""
'^
ideo gaudium est huic civitati et te, ut credo, dii exhibuere, ut his epulis interesses." Ha^c illis coUoquentibus, subito totam civitatem vox praeconis replet, dicens, " Audite habitatores omnes, divites mediocresque, peregrin! et pauperes accedite ad palatium regis, et epulemini, gaudete et estote jucundi. Si quis vero ab hac se communi laetitia subtraxerit, reum se noverit Majestatis." Haec quum audiisset negotiator, ait Thomas apostolo, Eanuis et nos, ne culpabiles inveniamur coram rege." Tunc ingressi palatium, jussi sunt discumbcre thoro. Thomas autem apostolus discubuit in medio, intendentibus omnibus in eum, et scientibus, quod peregrinus esset. Aderat vero his nuptiis et quae quum puella ex Hebrasis, concinens Psalmos audisset beatum Thomam orantem et benedicentem Deum, intellexit de sua esse regione, et intendebat in eum jugiter, nee desistebat ab admiratione vultus
:
'"
-'
^"
ejus.
Sed
et ille intelligens
Hebraeam
esse, liben-
''
424
tissiine
earn.
"
'
Ut
(piid tu
sic
inteiidis
elevatis in
coelum manibus,
me verberavit
busquc
bus.
'
illis subito dcfecit atjua ministcriis nuptiali(^uare euntilnis multis ad liauiicnduni, et tardantibus, ipse quoque pincerna cucurrit. Kt acccdente eo ad fontem, adfuit leo maj^nns (jui
adprchensum
disccrpsit.
''
put-runi
cont'regit,
ct
in
frusta
dextcram adprebensam, canis detulit ad donnun, ct })ortabat ])er (pii adcrat convivia (})ulantium. Rccpiircntibns autem ilbs, (juis decsset ex famulis cognoscunt pincernam intereuiptuni esse ad fontcm, atque ejus dextram,
Cujus
:
quum
*"
correj)tam,
convivioque
delatam.
Hnec
audiens
puella Ilebnea, confractis calamis procidit ad pedes Apostoli, damans voce magna, et dicens, " \'ere
hie est servus Dei vivi, quia
est,
'"''
vero et lia?c audisset Ilex, prostratus est et ipse ante pedes ejus, " dicens, *' Kogo, vir Dei, ut depreceris Deum tuum pro unica filia mea, quam liodie viro tradidi ac peto nt eas illuc, atque benedicas puerum scihcet et puellam. Iho vero recusante, rex vi compuht apostolum ad thahnnum usque ])rocedere. Tunc '" beatus apostohis, ex})ansis manil)us, oravit super eos, dicens, " Deprecor Domine, ut effundas benedictionem tuam super hos adolescentes, et inspirare digneris cordi eorum, quic eos agere oporteat." Atque ita consummata oratione egressus est ostium, omnibusque foras egredientibus, puer revertebatur
velociter sunt iinpleta."
:
Quum
'
xiii.
lib.
9.
425
ad thalnmiim.
ejus.
Et cccc apparuit
Puer vero tiniens ait niodo es^ressus es ? Et quomodo hue iteruin es ingressus ? " Cui ille, ** Non sum (inquit) ego Thomas, sed frater ejus. Ipse enim vos mihi commendavit, ut custodiam vos ah omni malo. Et ideo audite consihum rneum. llchuquite omnem solicitudinem sccuH, et credite in Deum vivum,
quem
vitse
pra?dicat frater
mens Thomas
estote caste
'"
omnem curam hujus mortahs, ut effecti per sanctitatem mentis et corporis tcmplum Dei, illam vitam perpetuam, quas
viventes, et projicite a volns
nullo fine clauditur, adquiratis." Et hagc dicens ac benedicens eis, recessit a cubiculo. IV. Mane autem facto, veniens rex visitare eos, invenit puerum sedentem et pueUam juxta eum, nihil hahentem verecundijr, ut ordo exigit nuptiah's. Et ait ad eos rex, " Qnas vos causa ita sedere facit ? " Cui puer, " Gratias agimus Domino nostro Jesu Christo, qui nos ad suam notitiam vocare dignatus est, ut rolictis tenebris sequamur lumen Sed et puellaj ait rex, " Cur tu veritatis ejus." nihil verecundi?e ferens ob honorem nuptiarum, impudenter oculos erigis ? " Et ilia, '' Hae (inquit) at ego desponsata sum a nuptia? transitoriae sunt rege coelorum, cujus thalamus immensis monilibus splendet, cujus nuptiie castce sunt, ad cujus mensam epulae non deficiunt, in cujus domo lastitia perennis, jucunditas sempiterna, et gaudia perpetua persecujus vultus est omnibus in eum credenverant tibus desiderabilis, de cujus vestimentis diversorum in cujus hortis aromatuTn suavitates efflagrant lilia perenniter nitent, rosfe rubent, violae et croci perpetua florum viriditate rubescunt." Haec ilia 5i
: :
'*
^"
-^
'"
^^
426
CoDKx Apocryphus
A'ovi Tkstamenti.
dicente, rex scidit vestinienta sua, dicens, " Perquire niaguni ilium, quern e^^o sponte introduxi in
domuni meam, ut amittcrcm filios meos. Ecce enim maleficiati ab eo, Christianos se nunc dicunt."
'
Igitur indignatus misit luinistros, qui reciuirerent apostolum. Sed non invenerunt eum. Jam enim cum negociatore ad ulteriores Indine partes procesAdolcsccntcs autem pra?dicabant ab eo serat.
tempore
'"
verbum
Domini
jugiter,
ut ita
omnis
Sed })opulos per eos converteretur ad Dominum. puella?, coin})unctus pater erat qui et ipse rex,
cord(^, credidit in
Dominum Jesum Christum. Et in ulteriori India comapostolum audiens beatum onmibus qui crediderant, et cum morari, abiit " pcrvcnit ad eum, procidensque ad pedes ejus,
rogavit ut eos
gratia consecraret. gavisus est, et gratias egit apostolus, Ha^^c audiens dierum jejunio scjitem transactoque Domino
:
omnes baptismatis
ba})tizavit cos in
^"
nomine
Trinitatis.
Ipse quoque
rex rogavit
sil)i
est et adha^rebat incessanter apostolical doctrinie. V. Interea dum ha}c fiunt, negotiator accessit
ad regem,'et nunciavit
ei
ci,
-'
Quern conspectum suum, et ait, " Quod est opus tuum, vel quod artii'icium nosti?" "Servus
prjeceperat.
in
adduci
sum
'"
In lignis apostolus) artificis arcbitecti. cognitus sum, et in autem et caMuento valde Turn rex, onuiibus qua3 juste ])ra^cipiuntur." " Talem dudum requirebam, qui baec artificia Et egressus e civitate, ostendit ei locum, nosset."
(ait
loci planitie
fcceris, i)ro-
"
ait
Cui opcribus sis perfectus." " in quo palaOpportunus est locus, apostolus,
quod
in caiteris
"
"
XIII.
lib.
9.
427
tiuni
a?dificctur,
:
quod
perpetuum rex debeat turn aqua Turn data relictoque multo pondere auri,
in
prot'ectus est rex in abam civitatem, deprecans apostoluni, ut velociter sedificaret domum illam. Bcatus vero Tbonias accepta pecunia, pergebat in circuitu civitatcs obambulans, et EvansreHzans verbum Dei, aurum re]^uni indigentibus distribuebat, sanabatque onnies infirmitatcs populi per regionem
'*
Paulo post quum aliquot dies transissent, ad apostolum, qui opus ajdificii conQui templarentur, et si quo adbuc indigerat. quum ad apostoluni venissent, et quae jussi fuerant a Rege, expedivissent, respondit apostolus, *^ Palaillam.
misit pueros
'^
tium, quod
fieri
est,
ad cujus tectum aliqua adbuc necessaria sunt, quae rex transmittat." Haec ut ab apostolo audiverant, nunciaverunt pueri regi. Et misit rex iterato pecuniam Tbomae, deprecans, ut velociter aedificium cooperiretur. VI. Denique post multum temporis, existimans rex opus completum esse, venit ad civitatem illam et interrogans amicos suos, cupiebat videre palatium,
:
^"
quod
dixerunt, " Nihil cedificii novi in hac urbe operatus est sed vadit per populos, erogans aurum tuum, novumque Deum patriae, qui nunquam auditus est, prasdicat, et post banc vitam nescio quam ^eternam promittit, asserens homines in perpetuo vivere, qui crediderint djemonia ejicit, sanat infirmos, in nomine Dei sui
aedificaverat.
illi
:
Thomas
At
^''
'"
mortuos suscitat, et nihil mercedis accipit. Unde manifestum est, magum ilium esse, et seductiones vanissimas exercere." Quae quum audisset rex, indignatus jussit eum adduci, et ait, " Ostende
1
48
sedificiiim
At
ille,
quod operatus es, alioquin morieris." " yEdificium (inquit) quod prjEcepisti fieri
rex,
illud
jam expletum est. Sed nunc non videbis videbis autem in seculo futuro, et habitabis
in eo feliciter." Tuni rex furore succensus, " Ad inludendum (inquit) no})is, ut audio, hue venisti." Et statini jussit eum mitti in carcereni, cum Abban negociatore. Audiens autem ha^c f rater regis, quod scilicet vastata fuisset pecunia publica, et
nihil appareret ex ea, indignatus, et damno condolens fraterno, febre accensus, convertit ca])ut in lectulum, et vocans regem, ait, *' Ecce dies obitus mei advenerunt, et nunc commendans domum meam tibi, noveris me spiritum exhalare. Sed " rogo, ut maginn ilium, cujus nequitia haec patior, protinus jubeas decollari." Et hacc dicens, obmutuit. Et jacebat clausis oculis, ncque cibum capiens, ncque ullum i)roferens verbum. Tertia vero die a})ertis oculis, vocavit iterum fratrem suuni '" dicens, " Spei meie certa est confidentia, ut si quid a to petiero, pra?stare non abnuas. Nunc autem rogo ut transferas in ditionem meam palatium, quod tibi homo peregrinus asdificavit." Illo autem admirante,eo quod palatium Thomas nullum yedifi" Ccisset, coepit ei exponere, et dicebat ductum se fuisse a duobus viris, et ostensum palatium. Et adjiciebat, qua? amplitudo ei esset, qua? fenestra?, qui splendor, quod tectum, dicentibus sibi viris a quilms ducebatur, '^Ha3C est domus, quam a^difi*" cavit fratri tuo Thomas apostolus Christi." His auditis, rex ait fratri suo, " Si tibi hoc a?dificium placet, da ei pecuniam, et simile construat tibi.
'"
^'
Ego autem non rclinquam domum meam, quam multo labore quirsivi." Et cursu velocissimo abiens deprecans ex eo, ad carcerem, dimisit apostolum
:
"
XIII.
Abdle
Hist. ApostoliC/E,
lib.
9.
4'29
et
signaculum beatse crucis accipere, et credere Deo illius. Beatus vero apostolus indicens eis jejunium per septem dies, praedicavit verbum Domini. Et die septima baptizavit regem et fratrem ejus, in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti. Sed et populum multimi post hos, et cum
his baptizabat.
Tunc quoque
ipse rex
cum
fratre
'"
et statim recessit ab oculis eorum. VII. Posterius exeunte apostolo de civitate, ecce occurrit ei mulier, spiritum immundum habens. Et quiim vidisset apostolum, conlisit eam spiritus in terram, et ait, " Quid nobis et tibi apostole Dei summi ? venisti ante tempus extrudere nos a sedibus nostris." Ad quem conversus mox beatus
'^
Tliomas,
ait,
"In nomine
Christ!
Domini mei
'"
ut exeas ab eo, et nihil noceas corpori illius." Et statim doemonium quum egrederetur, dicebat, " Ecce ejicis me liodie ab hac muliere, nobiliorem autem inventurus sum, in quam ingre-
impero
tibi,
facta
Et confestim ejecto daemone, mulier sana ad pedes apostoli, signum salutis lUe autem abiit ad fontem qui erat efflagitans. proximus et sanctificavit ilium, et baptizavit muKerem cum multis aliis. Deinde benedicto pane, communicabat eum omnibus, dicens, " Gratia Domini vobiscum." Accipientibus autem multis de hac gratia, venit quidam adolescens quumque
diar."
procidit
'"
extendisset manum, ut acciperet et ipse benedictionem, attracta est dextera ejus, nee poterat eam amplius ad os adducere. Quod quum vidisset apostolus, ait, " Ecce omnes qui accipiunt ab hoc " Die tu, O juvenis, quid pane, sanitati redduntur.
4<30
At
ille
tremens, ait, " Nudiiistertius qiium prasdicares, audivi te dicentem, quod omnes adulteri non habereiit partem in regno Dei tui. Quumque domum redi* issem, vidi uxorem meara moechari cum viro altero, et statim apprehensam sugillavi eam, quae jacet jam domi mortua." Quae ut audivit apostolus, jussit exhiberi sibi aquam in hydria, et abluens manus adolescentis, sanavit eum, dicens, " Ostende niihi
ubi recumbit mortua uxor tua." Et videns eam apostolus, prostratus in oratione, ait, " Domine Jesu Christe, qui ore benigno polliceri dignatus es, ut omnia qusecunque peterem a te, benigna pietate largireris. Suscita ergo nunc banc mortuam, ut ** ista vivente, multi credentes suscitentur ad vitam perpetuam." Et adprehensa manu mulieris, suscitavit eam. At ilia videns apostolum, procidit ad pedes ejus, gratias Deo agens. Quod videntes multi credere coeperunt, et baptizabantur ab apos*" tolo, offerentes ei munera, quae statim indigentibus
"^
^^
erogabantur. Hac fama procedente per civitates, conveniebat populus indies major, exhibens infirmos et ponens per plateas, unde sanctus erat transiturus apostolus. Quos quum ille videbat, cunctos in nomine Domini nostri Jesu Christi, imponens
^^
signum beatag crucis, persanabat. VIII. Audiens autem hsec quidam princeps Mesdei regis, venit ad eum, dicens, " In veritate comperi, te verum medicum esse. Qui quum languores omnium cures, nihil mercedis tamen accipis. Et nunc sunt mihi uxor etfilia, quc^e quum de nuptiis
venirent, a daemonio correptae, graviter cruciantur. Rogo igitur ut accedas, et benedicas eis. Confido
illas, in
nomine Dei
ait,
tui."
Tmn
" Si
XIII.
llh.
9,
431
Ciii ille,
credideris, sanabitiir
conjux tua."
" Si (inquit) non credidissem, non utique venissem ad te." His auditis, vocavit apostolus Diaconum suum ilium qui rex fuerat civitatis primae Indiae, ubi apostolus ad nuptias erat invitatus, et ait ad eum, *'Vade, et convoca omnes credeiites ad me.
ait illis,
*'
me
accepistis.
Dominum Jesum
'*
Christum, per quern reiiati estis in baptismo. Diaconum vero istum relinquo vobis, neque ulterius videbitis faciem meam. Et extendens manus suas, benedixit eos, dicens, " Custodi quaeso Domine gregem tumn, quem per me congregare dignatus es, ut nullus retrorsum ruat, nullus post diabolum revertatur sed omnes tua virtute protecti, vitam aeternam consequi mereantur, et tecum regnent in perpetuo, cui est cum aeterno Patre et Spiritu Sancto honor et gloria in secula seculorum." Et quum respondissent omnes " Amen," Beatus apostolus exosculans singulos, et valefaciens, ascendit
:
'*
^''
in
est
currum cum principe Mesdei Regis, et profectus cum eo. Populus autem flebat valde post eum,
domum
"
cum quo
bavit mulieres, et vexabantur vehementer. Quumque venisset apostolus, dicebat Spiritus immundus,
" Quid nos persequeris Thoma, apostole Dei vivi ? Jam enim nos de alia India ejeceras, nee est locus Tunc intellexit in quem fugiamus a facie tua."
apostolus, hoc esse
'"
daemonium quod
:
ejecerat prius
a muliere in India secunda et ait illi, " In nomine Jesu Christi, filii Dei vivi, quem praedico, egredimini, et abite in terram desertam, et nolite ultra
''
432
'"
vexare homines." Et statim exierunt dasmonia de mulieribus. Qiia3 cadentes, factas sunt sicut mortnse. Adprehensis autem manibus earum, levavit eas, et benedicto pane, dedit eis cibum. Et praedicabat beatus Thomas per totam Indiam, evangehzans Dominmn Jesum. Nee solum sermonibus, sed operibus etiam, fidem barbaricis pectovibus inserebat. Itaque ille ante pauHsper incredulus, qui dixerat, * Nisi videro fixuram clavorum, non credam,' credentes Dei populos innumeros congregabat. Et puto per providentiam Domini ideo eum dihgcntius de resurrectione quassisse, quia duris ac feris gentibus seminaturus erat verbum Domini, uti instructior redderetur, quod
hassitantes
fide
*"
vel
ratione
firmaret.
Invenit
verbum
susciperent Dei,
infirmos.
^^
quorum
^'
X. Audiens autem hn^c signa qua; faciebat Sanctus apostolus, mulier cpiaedam, Mygdonia nomine, uxor Charisii, propinqui regis Mesdei, veniebat ad eum quumque ])rae turba accedere non posset, et pueri ejus caedebant populum, et repellebant multos videns apostolus, proliibuit fieri. Et dato spatio, accessit mulier, et procidit ad pedes ejus, et ait " Miserere nobis apostole Dei
:
:
^"
quia sumus sicut bestiae, quae sensum non habent." Hasc audiens Thomas, respondit, *' Audi filia, noli confidere in divitiis, quas possides, sed potius distribue omnia pauperibus, ut fugiens banc vitam transitoriam, perpetuam adipiscaris. Relinque idola muta et surda, et cognosce viventem
vivi,
Deum."
'*
Et quum
ei
intimasset, accepto
signaculo
reversa est
mulier in
domum
suam.
Et ingressa cubiculum.
xiir.
lib.
9.
433
flebat
valde,
deprecans
Dominum,
ut
inveniret
veniam pro delictis suis, eratque continuo tristis, donee veniens vir ejus, causam tristitias rogaret. Ciii famuli dixerunt, ** In cubiculo commoratur domina nostra." Ingressus igitur vir ad illam, *' Cur (inquit) tristis es, et cur conturbatur cor tuum ? Scio autem quia accessisti hominem magum,
et audivisti ab eo verba inania, quae nihil proficiunt.
Relinque ergo cogitationes vanas, et surge, ut epulemur simul." Cui ilia ait, "Indulge quaeso ^^ niihi hac nocte, quia neque cibum neque potum acceptura sum, sed nee in strato tuo quiescam." At ille recedens ab ea, epulatus est cum amieis suis. Mane autem facto rediit ad eam, et inquit, *' Mygdonia audi somnium meurn." Putabam me '^ cum rege Mesdeo discumbere, et veniens aquila rapuit ex disco duas aves optimas, ac abiit et rursus rapuit alias duas, portabatque eas ad nidum suum. Quae quum rex videret, emisso jaculo transfixit illam, sed nihil ei nocuit. Htec audiens '" mulier, dixit, " Optimum est hoc verbum, et illud quod vidisti." Interea abeunte viro ad palatium, nudier iterum accessit beatum Thomam, et invenit eum docentem turbas, procidensque ad pedes ejus, " ait, " Praedicationem tuam audivi, et omnia verba quae aure suscepi, corde retineo impolluto." Et stans audiebat verbum usque ad vesperam. Adveniente autem nocte, regressa est in domum suam, et nihil cibi accepit, neque dormivit cum viro
:
suo.
Quare Charisius
vir ejus
mane
facto, dolens
^^
quod ab eo separaretur uxor, indutus vestimenta vilia, accessit Regem. Quem quum deturpatum
vidisset rex, ait
vilitas
illi,
?
circumdet
"
" Quae extat causa, ut hsec te At ille, " Quia perdidi (inquit)
'*
434*
introduxit
in regionem istam, ut perdat eam." XI. Et statim rex jussit Saporem vocari euntes aiitem pueri, invenerunt eum sedentcm jiixta apostolum, et aiidientem verbum Dei et Mygdoniam ad pedes eorum. Cui pueri, " Ecce (aiunt)
; ;
''^
rex in caput tuum iratus est, et tu verbis inanibiis vacas ? Veni ? Veni, quia vocat te." At ille surgens rogavit apostolum ut orationem funderet pro eo. Ad quern conversus apostolus, ait, "Noli timere, '" sed spera in Dominuni, quia i})se erit adjutor noster, et non timcbimus noceri ab ullo mortali." Et Ad quern rex, ingressus est Sapor ad Regem. " Quis est (inquit) magus ille, quern accersisti in domum tuam, qui conturbat regionem et populum "nostrum? Sapor respondit, "Nosti enim, optima rex, afflictionem meam, quam de uxore et unica filia habueram, quae a daemonio vexabantur, et ab eo sanatae sunt. Sed et multi infirmi nunc per manus ejus sanantur et omnia quaecunque petierit ^" a Deo sue, praestat ei." Quibus auditis, Mesdeus rex jussit adduci ad se apostolum, sed quia pueri non poterant pras turba ad eum accedere, Charisius cum furore rupit per turbam, et ait, " Surge, malenibil enim valet fice, et veni in praesentiam regis magica tua." Et misso fune in collum ejus, traliebat eum ad regem, dicens, *' Veniat Christus, Ita igitur tractus, et eruat te de manibus meis."
:
*'
quum venisset in conspectum regis, ait illi rex, Quod est genus tuum, vel qua? patria, vel in
^^
cujus nomine base signa facis?" Tum beatus apostolus respondit, " Deus meus tuus est, creator Qui coeli et terrae, et omnium quae in eis sunt. solus coli debet, non idola surda et muta." His auditis
^'
rex iratus valde, jussit eum extensum torqueri, et caesum recludi carcere. Quumque recluderetur.
'
XIII.
lib.
9,
435
quod dignus
Charisius autem re versus ad domum suani, dicebat, " Nunc copulabitur mihi uxor mea, eo quod abstulerim magum de medio populi hujus." Et veniens invenit eam detonso capite decumbere solo, et ait, " Dulcissima conjux, quae mentem insania cepit, ut hagc feceris ? Numquid potentior erit me hie magus ? Nonne vides quod me omnis India veneratur, et quod volo, hoc facio cum rege ? Sed et pecunia magna est mihi." Cui ilia, '" " Omnia (inquit) haec terrena sunt, et in terram Is autem beatus sunt, et in terram revertentur. erit, ciui se vitae perpetuae copulaverit." Haec audiens Charisius, quievit in lecto suo. XII. Mygdonia autem accipiens aurum, dedit '^ custodibus et ingressa in carcerem, osculabatur pedes apostoli, audiens verbum Domini. Et reversa ad domum suam, dum vir ejus apud Regem esset, prostrata humo in cubiculo, deprecabatur Deum cum lachrymis, dicens, " Propitiare Domine insipi- '" entiae meae, ut revertar ad salutem perpetuam." Quod videns nutrix illius, ait ad eam, '^ Quae est perversitas in corde tuo, ut relicto viro, per quem magnifice honoraris, jejuniis ac vigiliis te affligas, seducta verbis magi unius ? " Cui ilia ait, " Non ' est hoc perversitas, sed integra ratio, ut cognoscat
ejus
pati.
:
nomine
et
Utinam
et ut crederes
At ilia, " Si fieres agonibus nostris." Turn rationem cognovero, sequar te." Mygdonia, " Dii, quos usque nunc colui, nihil sunt, sed est verus Deus Jesus Christus, per quem facta sunt secula, qui ut hominem, quem prius plasmaest
:
verat, redimeret,
homo factus, mortuus et sepultus descendit ad inferna, et eripuit eos qui tene- "
436
bantiir a
morte pessima.
nos resurgere. Et sic adscendit ad coelos, sedet ad dextram Dei Patris omnipotentis, tribueiis nunc
credentibus in se dona coelestia.
'
Cujiis
tempora
finem non accipiunt, cnjus Iretitia nunquam perit, cujus denique lux nunquam occidit. Ipse vero cum Patre et Spiritu Sancto regnat et nunc, et in cuncta secula seculorum." Haec audiens Narchia nutrix ejus, confestim credidit in Doniinum. Et '" ambulantes simul ad carcerem, data pecunia introierunt, et audiebant verbum Dei ab apostolo qui gavisus erat valde super fide Mygdoni, quod jam per illam et alii converterentur ad Dominum. Quiuncpie baptismum flagitarcnt, dixit apostolus " Mygdoniae, " Vade ad domum tuam, et pijepara quae sunt necessaria, et ego vadam ad baptizandum vos." Abeuntibus ergo niulicribus, beatus apostolus subsequutus est ad domuin i\Iygdonia3, et baptizavit eam cum nutrice sua, et aliis multis. Et reversus -" est in carcerem, et clausa est janua. XIII. Charisio autem graviter dolente de conversione uxoris, misit rex conjugem suam cum filio Zuzane, qua? consolaretur cognatam Mygdoniam, et revocaret illam ab hac via, et ut viro suo co])u-' laretur. Quae quum esset ingressa domum Mygdoniae, ait ad illam, " Ut quid, soror cbarissima, erras
:
post
bominem magum,
?
qui
novum Deum
Patriae
nostrae praedicat
et esto
'"
cogitatione,
patrios,
tradidere.
jucunda Et
in
domo
tua
cum
ilia
noli
relincjuere
deos
ne
respondit, " Erravi usque nunc sequens idola vana, quae sunt sine gressu, sine eloquio, et sine ullo eft'ectu, ignorans verbum Dei qui fecit coelum et terram, et onmia
irascantur
tibi."
Ad
ha?c
'^
quse sunt in
eis.
Scd
XIII.
9.
437
ex quibus isti vel funduntur, vel sculpuntur, ejus verbo creata sunt, cujus et nos creatura sumus. Non est ergo oequum, soror dilectissima, ut relinquentes talem artificem, creaturam potius adoremus quae nobis ad serviendum data est." Haec dum
'
Mygdonia
dixisset, turn et
Zuzanes
" Ecquis haec omnia crea\it, nisi dii nostri ? Nam Jupiter ccelum tenet, Juno aera regit, Neptunus mare gubernat, Pluto interna judicat, Phoebus diem, Berecynthia noctem inluminat." Cui Mygdonia '" subridens, ait, " Omnes isti quos commemoras, fili dilectissime, inferno damnati sunt, quia non cognoverunt Deum vivum. Nam si recurras ad veteres
fabulas, invenies lios
et luxuriis deditos,
et talia
mala hominibus persequuntur et puniunt. Mortui autem Deus autem noster manet in sunt, et non vivunt. secula sempiterna. Et qui crediderit in eum, transfertur ab hac temporaria morte in \itam ieternam." Qaumque h^c et his similia eis Mygdonia ^" diceret, compuncta corde uxor regis, ait filio suo, " Recte soror nostra relinquit virum suum, et diviUtinam tias terrenas, ut vitam capiat sempiternam. faceret nos qui et nos videremus hominem istum, abiit ad =' gaudens, cognoscere veritatem." At ilia
perpetrasse, qualia liodie
apostolam, et narravit ei omnia, quae acta fuerant. Ille vero gaudebat et ipse praedicans sine fine verbum Domini, et imposita manu benedixit eos,
et praecepit
eos abscedere.
Sed non
filius
abiit
ultra
'"
uxor
ciavit
regis
ejus renun-
XIV. Quumque haec omnia renunciata fuissent Mesdeo regi, quod scihcet uxor ejus et filius conversi essent ad apostolum, iratus valde, praecepit adduci uxorem suam, et filium. Quibus quum
^^
438
persuadere
jussit
non posset, ut cederent ab hac via, uxorem in obscuro loco recludi, filium vero
apostolo
in
cum
^
beato
carcere
coiiligari.
Charisius
uxorem
suam
cum
nutrice
Sed Narcbia
'"
Et statim tenebrosa. adduci, manibus a tergo ligatis, et dixit ei, " Quis est iste Deus tuus, qui coujuges nostras per te a nobis separat ? " Dicit ei Tbomas, " Tu quum sis rex, numquid vis babere inquinata servitia ? Si ergo tu quum sis homo, mundos servos habere studes atque mundas ancillas quanto magis credere debes, amare Deum castissima et mundissimiliter reclusit in cellula
rex jussit
Thomam
sima
servitia
Si eraro
hoc
Deum
in servis suis et
ancillis suis
amare
praedico,
quod tu
in servis
tiiis
" et ancillis tuis dihgis, ut quid culpor ? " Turn rex, " Ego (inquit) permisi uxorem meam, ut cognatam suam Mygdoniam de praecipitio liberaret, et ipsam tu praecipitio immisisti." Respondit apostolus, " Praecipitium non est, nisi recedere a castitate, et ^^ ire in libidincm. Nam qui a libidine se toUit, et ad castitatem accedit, hie a praecipitio remeat ad salutem, et egreditur de tenebris ad lucem." Dicit ei Mesdeus rex, " Quomodo separasti animos
'*
earum a consortio conjugii nostri, his quoque artibus age, et eodem consilio, ut redeant, ut sint
conjuges
nostrae, ut ante fuerant." Respondit apostolus, " Errat jussio regis." Et rex, " In quo errat jussio mea ? " Dicit apostolus, " Fabricavi turrim excelsam, et dicis mihi, ut ego qui sum
" fabricator, ipse dcstruam summitatem ? Fodi terram profundam, et eduxi fontem de abysso, et dicis mihi ut ego illam obruam ? Ego potius dicam illis verba Domini mei quia Qui diligit patrem aut matrem, aut filios aut uxorem, plus quam Deum, '' Deo dignus non est. Tu enim rex temporalis es.
:
lib.
9.
439
et
si voluntas tua non fiat, temporaliter punis. Deus autem rex jEternus est, et si voluntas ejus contempta fucrit, aeternaliter punit. Eqiiidem tu rex posteaquam occideris corpus, animam occidere non potes Deus autem verus potest animam et
:
corpus mittere
in
jeternum ignem."
Haec audiens
Charisius, qui coram rege stabat, " Hunc magum si tardius occideris, nos ipsos in prsecipitium mittet." XV, Tunc ira repletus rex, jussit lances ferreas
apostolum, ut nudis '" pedibus superstans, hoc dolore deficeret. Verum antequam hoc supplicium apostolo admoveretur, prorupit aqua, et extinctas sunt lances. Et ait apostolus ad regem, " Hoc non propter me fecit Dominus, sed propter te, ut vel sic credas. Mihi '' autem Dominus banc patientiam dare potest, ut vel Tum consine aqua ignem tuum non timeam." versus ad regem Charisius, " Jube etiam eum in fornacem thermarum mitti." Quod quum fieri rex ^ jussisset, thermae ultra calefieri non potuerunt, sed ipseque nee parvum quidem teporem habebant Et apostolus altero die est egressus incolumis. Charisius iterum ad regem, " Fac (inquit) ilium
igniri
;
et prtEcepit excalceari
Deo Soli, et iram incurret Dei sui, qui ilium hberat ab his, quae inferuntur ei." Quumque argueret, ut ingressus templum simulachro Solis sacrificium inferret, ridens in faciem regis dixit Thomas, " Die mihi rex, quis est melior inter te, et imaginem tuam ? Non dubito quin praestantior tu Et quomodo vos dimittitis sis, quam pictura tua.
sacrificare
-^
'"
Deum
"
Erat
autem statua Sohs facta ex auro, habens quadrigam equorum auream, habenis effusis, quasi rapido cursu ageretur ad coelos. Et dum compelleret ut
" :
44-0
si
meus
vero.
'
'"
volo te nosse, quod is Deo tuo eum mox ut adoravero eum." Turn rex, " Invictissimum Solem, Deus tuus, quern Judsei occiderunt, evertere ne potest ? " Respondit apostolus, " Vis ergo probari, si hoc potest fieri ? Et Cliarisius, " Excusationes (ait) sibi invenit, ut non adoret Soleni, ncque sacrificet ei." Dicit ei iterum apostolus, " Primo ego adoro eum, et si
irascetur, et evertet
Hoc magis
eum non evertet Deus meus, turn sacrificabo ei." Et quum consensisset rex et Charisius, introduxerunt eum in templum, ducentes choreas eo ritu
'
lyris cantantcs,
cum
tibiis, alii
thuribulis.
simulachrum, " Tibi loquor, daemon, qui in isto simulachro habitas, et qui das responsa stultis et *" deceptis hominibus, qui simulachrum vident Adjuro te in nomine Domini mei Jesu Christi quern Judsei crucifixerunt, ut exeas, et stes ante me, ut videant te et quod imperavero tibi, hoc facias." Egressus autem daemon, stetit ante eum, ita ut ^' solus apostolus videret eum. Et dixit ei, " Ego corde colo Dominum meum Jesum Christum. Mox autem ut posuero genua mea in terra, et dixero tibi, ut confringas idolum, rogabo Dominum meum, ut mittat angelum suum, qui te releget, et *" damnet in abyssum." Et respondit ei daemon, " Rogabo te apostole Dei, ne me in abyssum releges. Sed permitte me, et omnes istos inteiiiciam." Tum apostolus, " Impero tibi in nomine Jesu Christi Domini mei ne la3datur ullus hominurn, nisi hoc " solum simulachrum. Mox ut genua flexero.
: ;
"
Xlll.
AbDI^E
IIlST. APOSTOLlCiE,
lih,
9.
441
Loquebatur autem apostolus cum dicmonio senuone Hebraico, et nullus sciebat (juid vel cui loqucretur. Conversusque ad regem dixit, " Cogita tecum rex, tu istum invictissimum
illud."
dicis, et
comminue
a Judagis occi-
ac per boc, si fortior sit Deus tuus, et eum invocatione nomiuis Dei mei confringere non possim, ego non solum adorabo diLMiionem qui in eo latitat, Si vero minutatim fuerit sed etiam sacrificabo illi. attenuatus ille victus Deus tuus, par erit e converse, ut relinquas errorem, et teneas veritatem." Et rex " Adbuc ausus es (inquit) ex pari confabulari mihi ? Si pergas, faciam tundi arterias tuas, si non adora-
sum
'"
Respondit apostolus, veris et sacrificaveris Soli." " Ecce adoro, sed non simulacbrum. Ecce adoro, sed non metallum. Ecce adoro, sed non idolum.
in cujus
lates,
'*
Adoro autem nieum Dominum Jesum Christum, nomine impero tibi daemon, qui hie in ipso
ut nullum hominem laedens, metallum et simulacbrum comminuas :" statimque quasi cera " juxta ignem posita, liquefactum idolum resolutum
est.
Quo
facto
omnes sacerdotes
consternati ulu-
cum Charisio. Pontifex autem cosdebat Apostolum, et facta est seditio magna in populo sed major pars populi cum Apostolo erat. " Quare motus Mesdeux rex Indiae, Apostolum Thomam, et f ilium suum Zuzanem, et plures alios trusit in carcerem. XVI. Non desinebat tamen etiam in carcere Apostolus confirmare credentes, dicens, " Credite ^^ credite in Jesum, quern in Deum, quem prsedico evangelizo, qui adjutor est servulorum suorum, refector est laborantium in quo exultat anima mea, quia tempus implevi, et gestio ipsum quem desideravi videre. Cujus pulchritudo pro56
larunt, et rex fugit
:
442
vocat me, ut dicam quis sit sed magnitudo ejus sensus superat, et intellectuni siipergreditur, ut id quod cupio de eo dicere, comprehendere ct explicare nequeam. Sed tu Doniine, qui animam inopem * replere consuevisti, imple ea quse mihi desunt, et esto mecum donee ipse ad te veniam, et te videam." Haec ubi audivit Zuzanas, advertens quod Thomas diceret tempus impletum suum, ut de hoc recessurus seculo videretur, cupiens ab eo pnus (juam migraret '" a corpore Manazaras uxori sua3 impetrare medicinam (erat enim debihs muher, soluta membris) petiet persuaso custode, t'idevit ut permitteret ei ire que facta quod essent reversuri, cum Apostolo ex carcere abire constituit in domum suam. Ubi et " diaconatus ministcrium ut sibi crederetur, rogavit, Quoniam et ut benedictionem Leviticam acciperet. se quoque Deo servire velle memoravit, et hoc jam dudum animo devovisse, sed a Patre coactum uxo:
rem
""
duxisse,
:
agens
isse
suscepisse, nee
;
-''
aham mulicrem prseter uxorem novjanidudum pra^terea a concubitu uxoris abstinuisse, eo quod et ilia studebat castitati, et optaret audire sermonem Thoma?, sed propter debilitatem Quam si vellet Apostolus sanadesse non })osset.
are, se
impetraturum, ut eundi facultatem haberent. Cui respondit Thomas, "Si credis, videbis mirabilia
Dei, et
quemadmodum
^^
nomine, quae XVII, Charisii matrona, qui erat uxor regis, et Mygdonia Narchia nutrix, trecentis et ipse amicus erat regis, et sexaginta argenteis datis, acustode introductae sunt ad Apostolum. Atqueillic repererunt Siforatum militiae regis ducem, et Zuzancm, et Siforem uxorem,
et
"
fiham
'
XIII.
9.
443
Ipsae igitur tres foeminn^ quum adstitissent ante conspectiim Thom.T, interrogavit eas Apostolus, quo ])ermittente ingressas forcut, vel quis eis aperuisset carcerem et qualiter egressae fuissent de loco in quo clausas f uerant. Cui respondit Treptia *' Nonne tu es, qui aperuisti nobis januam, et dixisti Exite, et ite in carcerem, ut suscipiamus eosfratres, qui illic sunt, et Dominus in nobis demonstravit gloriam suam ? Quum autem appropinquaremus ad januam, subito non apparuisti nobis, sed hue ingres- '* sum te sonitu januae cognovimus. Nos vero postea mercede custodcm inflcximus, ut ad te ingrederemur, si forte impetrare possimus, quod impendio petimus, ut paulisper aliquo concedas, quo regis '^ possit iracundia mitigari." Tunc interrogavit Tliomas Trcptiam, quemadmodum a viro suo esset inclusa, vel quid causae obortum esset, aut quo motus, nee propriae pepercisset uxori ? Cui respondit Treptia, *' Tu a me requiris quemadmodum clausa sim, quum me nunquam deserueris, sed una tantum abfueris '" bora ? Unde miror, te nescire quomodo clausa sim. Sed si vis audire, accipe. Misit ad me Mesdenus Nonrex, et jussit me introduci ad se, et ait m.ihi dum plenam circa te magus ille adeptus est potestatem. Nam quod in oleo pane et aqua magica ^' consummet, audivi. Ergo quum magicis operibus venire nou potuerit, nihil horum circa te fecit. alioquin et ipsa Quare obtempera praeceptis meis clauderis. Itaque non adquiescente, sed dicente me,
:
potestatem enim habere eum corporis mei, animam vero meam cum eo perire non paterer in obscuro loco me jussit includi.
ut
quod
vellet faceret
Charisio quoque accusante, uxorem suam MygdonSed iam, cum ejus nutrice Narchia, jussit includi. et ideo" tu jam nos produxisti, ut ad te veniremus
:
444
pra3sto sumiis,
({uamiir."
XVI 1 1. QiuE
'-
plerumque liumana specie figuraret, ut consolaretur moerentes, afflictoruni jrrumnas relevaret. Et ideo ipse gratias
agere ccepit Domino Jesu, eo quod confirniaverit infirmos, nutantesque stabilierit, et sperare faceret cunctos difi'idoutes. Dum li;rc captivi in carcerc '" coUoquuntur, superveiierunt custodes, dicentes ut lucernas extinguerent, no quis eos simul esse, ac ])ariter colloqui proderet rcgi. Extinctis igitur luceniis, collocaverunt se custodes. Scd Tbomas A})ostoUis, postquam omiies circumfusos tenebris " adspexit, hinien petere ccepit a Domino: "Inlumina nos Domine (inquit) quia tenebrarum filii in tene))rosis nos sedere fecerunt locis. Scd tu Domine, inluminare sancto lumine tuo dignare servos tuos, eo hunine quod nullus eri})iat, et nullus extinguat."
-"
Et statim refulsit dies, et onuiis illc custodian locus. Turn etca^teri, quos alias ob causas receperant claustra carccris, vigilai)ant. Neque enim servi Dei dormirc turn j)oterant, quos sic Cbristus excitabat, neque patiebatur nos somno dimergi, qui dicit
S/o'gc qui (lormis, ct cxsurgc a moriiiiH, inhicescet
t'lhi
^'-
Christ us.
Quum
igitur inter se
nonnulla sermone
vario contulissent, ait Tbomas ad Zuzanen, " Vade pra'})ara nobis omnia, cpifc in ministerio suntparan^^
Intenogaute autem Zuzane, quomodo exire posset fores carceris, aut quis aperiret, quum essent clausa omnia, et custodes somno dissoluti ? respondit Tbomas, " Credo Christo, et vade, et invenies apertas januas." Sequuti sunt igitur cum caeteris. Et quum jam medium spatium itineris confecissent,
da."
ei
" occurrit
iret
ad car-
xiTT.
i).
445
vir ?"
cerem, et recogiiosccns
" Zuzane
Qui
iret,
quasrere
quonam
tempore aut quomodo potuisset exsurgere, quas minime ante surgebat. Qu^e " Puer iste Domini, ponens manmn, respoiidit sanam me fecit. Somnio vero monita sum, ut ad peregrinum istum venirem, qui tenetur in carcere. Eg igitur festino, ut juxta somnii visionem, plenam possim accipere sanitatem." Interrogavit Zuzanis, quis ille puer esset, qui fiiisset cum ea ? Respondit Manazara, "Ipse non vides eum, dextra manu tenentem me et sustinentem ? "
noctis praesertim
:
'"
XIX.
Tliomas,
Dum
loquentibus
militias, et
uxor Mygdonia, et
'^
bant.
Quum
vidisset
adoravit
cum dicens, "Venisti medicus, qui me sanes ab osgritudine. Vidi te hac quoque nocte, ac quidem tradentem mihi puerum istum, ut me ad te " perduceret in carcerem. Et quum expectare venientem
debueris, prasstanti
tamen bonitate
ipse
me
:
diutius laborare
non
ad me."
qui
*^
Anxia
igitur
sustentatore
"Non possum
sola ambulare,
non apparet amplius puer, quern mihi tradidisti." Cui Apostolus, "Ecce jam tecum Christus ambulabit, ipse tibi erit
''"
mulier prasibat caeteros, repente domum festinans quo postquam ab Apostolo et casteris ventum est, subito domus multo splenduit lumine, et
Thomas
"Tu Domine,
qui
inopum, "
446
redemptio peccatorum, et qui denique propter nos subiisti corporis passionem tu doniicilia mortis, et ipsa inferna ])enetrasti, ut nos a mortis vestigiis
:
liberemur.
sunt,
Te
principes mortis
venisse
mirati
:
imo
'"
etiam exutos se vetustate possessionis, et te cum trophaio revertentem gemuerunt. Honorificamus igitur merito te, Domine Jcsu, te paterna ilia et
perfecta venisse substantia ut viscera tuae misericordiaa
videremus
in nobis.
pauper,
dives, sed
non
fastidiens
paupe-
qui jejunasti quadraginta diebus, ut perpetua benedictionis repleres alimonia animas esurientium :
:
rem
tu esto, rogo,
cum
servis tuis
Zuzane
et
Manazara,
^'
ac Treptia, ut in tuum gregem eos digneris inducere, et adnumerare Sanctis tuis, et in hac errorum regione juvare. Tu esto medicus in hac possessione languentibus, esto requies in laboribus, firmamentum in lubricis. Esto denique adjutor corporum, vita animarum ; ut sint templa misericordiae tuae,
et Spiritus Sanctus inhabitet in eis."
^'
XX. Hac completa benedictione, sumpsit sacramet gratias egit Domino dicens, "Sit nobis hoc sacramentum tuum Domine Jesu ad vitam, sit ad
entum,
remissionem peccatorum. Siquidem pro nobis passio tua celebrata est. Tu pro nobis fel illud bibisti, ut omnis in nobis adversarii amaritudo moreretur.
'"
Pro nobis tu quoque bibisti acetum, ut nostra lassitudo confortaretur. Pro nobis consputus es, ut immortali nos rore perfunderes pcrcussus es a calamo fragili, ut fragilitatem nostram vitse " perpetuae a3ternitatique firmares. Coronatus es
:
"
xiii.
Abdle
Hist.
Afostolic/E,
in te
lib.
9.
447
spinis, ut virenti
semper
credentes charitatis
tuae laurea
coronares.
sindone, ut nos quodam virtutis tu?3 involucro vestires. In sepulchro poni voliiisti novo, ut nobis novam gratiam, novasecula reformares." Hsec ubi finivit, Eucharistiam divisit his quos supra memoravinuis, et ait, "Fiat nobis haec Eucharistia ad vitam,
et viscera misericordiae, et gratiam salutis, sanita-
"
temque animarum nostrarum. Respondentibus autem illis, "Amen," audita est vox dicens etiam, "Amen." Quam ubi audierunt vocem, statim super facies suas ceciderunt. Et iterum vox sonuit, dicens, "Nolite timere, sed tantummodo credite." XXI. Ex eo tempore redire coeperunt, Thomas
:
'"
ad custodian suae claustrum sed et Treptia et Myg- ^' donia et Narchia reversas sunt ad carcerem suum. Quibus, antequam egrederentur, loquutus est Apos" Accipite sermonem meum ultimum, tokis dicens non enim ero diutius in hac carne accersor ad Dcminum Jesum, adiUum qui meredemit, ad ilium ^^ qui se ad ultimum humiliavit, ut ab ultimo omnes in quern sperare didici. Si enim ad sacri elevaret munus officii me is indignum vocavit, quanto magis
: :
:
si
Bonus enim
possum sperare mercedem ? Dominus merce- -' dem solvere pro mentis singulorum, dives munerum, largus gratiarum, haudquaquam parens beneficiorum. Qui in me quoque infirmum, supra meritum
in veritate servivi,
et Justus est, et novit
dignatus est. Cujus miracula eo provocare vos debent, ut laudetis auctorem. Neque enim mea virtute haec faciebam. Sed in nomine Domini mei Jesu impetrabam, non imperabam. Non enim Christus, sed servulus Christi sum nee ego sum arbiter, sed minister ejus qui me misit. Et ideo peracto cursu admoneo vos, ne
:
'^
448
datam in me esse liomini potestatcin, deditum quum videbitis, ideo fides Ego enim volunlatem Domini vestra minuatur. mei impleo, et ^equum est me velle quod Dominus
quum
SLippliciisque
me
'
jubet.
Nam si pro nobis ille mortem suscepit, quanto magisnos, erga Domini voluntatem, coiporis hujus mortem timere non debemus? Quum pnesertim mors
ista
non
interitus
sit,
'"
Ideoque non rogo, ut mortem difi'eram. Creditis enim, ([uod possem ditt'erre, si velim sed rogo magis lit citius absolvar, et proficiscens videam ilium de:
'
misericordem, qui ])ro operibus et laboribus, quibus desudavi, nimis liberalis Dominus, prnL'mium repraesentabit." XXII. Haec quum dixisset, receperunt se omnes
corum
et
ad tenebrosam domum.
cere constitutus,
et dixit
Thomas
in car-
'"
qui pro nobis pluripertulisti, claudantur januae istir, sicut clausje fuerunt, et signacula iisdem i'oribus reformentur." Relictis igitur aliis, perrexit Apostolus, ut se incluFocminae autem non poterant a lachrymis deret. tem})erare, quae sciebant, quod Mesdeus non abstineret ab ejus nece. Interea quum venisset Apostolus, invenit custodes conccrtantes inter se, et dicen-
"Domine Jesu,
mum
"
tes,
in
istum
magum ?
Ecce aperuit januas carceris artibus magicis, et omnes voluit secum educere. Unde ne magicis carminibus elabatur et casteri cum eo, renunciemus
'"
Audiebat hacc simul de uxore ejus ac filio." abierunt prima autem Illi quiescebat. et Thomas, magus ille, tolleretur ut petentes, luce ad Regem, onme clausum (juod eo clauderetur, et alibi ne magica potestate reseraret. Secundo nunciabant apertas fuisse januas carceris, id(iue surgentibus " manifestatum sibi. Introisse etiam regis uxorem
regi,
xiir.
9.
449
cum
aliis,
aiulitis,
qii.v non rccederent ab eo. Qiiibus ro\ signacula niox, qiias imposucrat janiiae,
requisivit, et
uodcm
re})crit
modo quo
fiicrant ante.
ait, falli
carcerem Trcptiam et Mygdoniam dicerent, (|uum signacula rcmota non cssent. At illi
se vera intinuisse siii^nificabant. Mesdeus autem sedens in secretario, sisti jussum Apostolum rogavit, scrvus an liber esset. Cui Thomas, "Servus sum, '" ait, "uniuset soHus, supra ([uem non habcs potestatern." QuiTcsivit iterum Mesdeus, cm* eo venisset ? Respondit dcniio Apostolus, ut plures salvaret; et hoc sibi debitum esse, ut per manus Mesdei hinc emigraret. Turn rex qui esset dominus ejus rogavit, " (juod illi nomen, et cujus regionis? Ad quse
Thomas, *'JMeus Dominus (in(iuit) Deus est tuus, Dominus coeli et terra?. Hujus tu nomen audire non potes sed id quod datum est ei in boc seculo, JNIinanti autem regi, quod ei est Jesus Christus. non pareret, quum maleficium ejus aboleretur, ut tota India mundaretur, respondit Thomas, "Ha3c
:
'"
maleficia mecum abibuut sed hoc scito, quia nee quid deerunt." Ex eo igitur cogitabat rex, qualiter Thomam occideret. Verebatur enim populum, quia })lurimi etiam eminentiorum ejus opera admirabantur et credebant in Jesum. XXIII. Astute ergo sibi rex agendum ratus cum Thoma, civitatem armatis septus est egressus, })opulo existimante quod ideo egrederetur, ut Thomas ei aliqua suorum operum demonstraret.
:
-'
"'
Intendebant igitur in cum, qui putabant quod aliab eo rex vellet discere, et ille regem docere. Sed egressus rex mediam fere partem milliarii, tradidit cum quatuor militibus, adjuncto uno prsestan" tiore viro, jubens, ut duccntes cum in montem
([uid
57
450
Codex ApociiYPiirs
ibi
IS'ovi
Testamenti.
proximum,
rediit
gladio ])erciitcrciit.
in
militibiis
'"
Dominum autem Jesum ab uno percussum, quia unujn ])atrem sciret generatorrem suuin. Qui ul)i venit ad locum passionis,
principia generationis.
cohortatus cjeteros, fidem servare Domino Jesu, pietatenupie colere V(\gavit etiam Zuzanem ut pretio custodibus dato orandi tem})iis sibi im])etraCujus data c()})ia, ccepit gratias agere, quod ret. et in seculo gubernatus esset a Christo, et ab eodem vocaretur. Ilium esse in periculis pra?sulem, ilium '" consolatorem, ilium in laboribus adjunuerore in toiem, ilium praevium sibi hujus fuisse itineris, quod in hoc seculo cucurrisset. XXIV. "Tu (iiKjuit) Domine, adnunciasti mihi, me tuum esse propter quod nee uxorem accepi, '' ut tibi totus vacarem, ne tem})li tui gratiam vel conjugalis copuhe usus minueret, vei consuetudo decerperet. Divitiarum quoque secularium cupidum aninuun, coelesti ])rovisione ac munitione revociisti, docens in pecuniis dispendia esse, non commoda. Et ideo compulisti, ut hie paupertate contentus, indeficientem spirit ualium divitiarum quacrerem veritatem, et thesauros in Christo absconditos investigarem tuisque contentus copiis alias non desiderarem. Factus sum igitur pauper, indi'"gens, peregrinus ac servus, in vincuhs, in jejuniis.
'
:
"'
xiii.
AnDLE
451
"1:
periculis, ut confidentia confunderetur. Respice igitur in me, Domine, quia })ecuniam tuam noii abscondi, sed supra meiisam })osui, et in nummulariis Ad mensam tuam vocatus veni, nee ab hac divisi. revisendi necessitate excusavi, nee juga boum, aut ducenda? uxoris necessitatem convivio tuo pra^tuli. Ad iiuptias sum vocatus, etalbam vestem indui et expectans Dominum a nuptiis revertentem, olei non sum oblitus tota nocte domum meam custodivi, a latrouibus expoliatus non sum calceamenta ])edibus circumdedi, ne diii'iiiderentur vestigia. Observavi primam et secundam et tertiam custodian!, ut vultum tuum viderem, et splendorem tuiim discussa nocte perspicerem. Mortuum meum non vivii'icavi, nee deficientem re])levi, sed magis, quern dedisti mihi vinctum, castigavi. Et eaptivum meum occidi, ut (piem acceperam liberum
siti,
fame ac
in laboril)us,
noil
periret,
spes
noii
'
'"
'^
non alligaiem. Opprobrium suscepi in terra, ut in ccelo remunerationem sperarem. Si igitur detuli
fidele servitium, adesto
-"
Domine
Jesu, ne pnesenretia
tiant
me
latrones, ne adversus
me
sua mittant.
Circnmdet famulum tuum gloria tua, ut tanta amictum gratia, adversaria^ j)otestates im})edirp non audeant. NuuKjuid illis ol)edivi, quum mihi intercludere vellent transitum ? Suis enim occurrunt, et eos prodire ultra non sinunt. Adesto igitur Domine, ut cum pace et gratia transeam. In veritate dirigas servum tuum, ad sedem tuam dirigas iter meum, et diabolus in me non intendat. Excoecentur oculi ejus lumine tuo. Conticescat os ejus, qui
nihil
^^
'"
in
me dignum
quod
Haec precatus, ait militibus, "V^enite, consummate prneceptnm ejus qui vos misit." Advenerunt igitur quatuor milites, et lanceis
loquatur."
"'
452
transverberavere
Ai)ostolus
et
atque
cecidit
Beatiis
mortuus
:
sej)c'lierunt fratres in
Quern cum lacrymis sepulchro repjio, in quo reges i)retiosis et pluriniis amictum
est.
'"
atque indumcntis. XXV. A])])aruit auttin confestim Sil'oro et Zuzani, ([ui recusabant in uibeni ire, et tota die ad sepulchrum sedel)ant, atque illis dixit, "(^uid sedetis custodientcs me ? Nun liic sum, adscendi enim, et rece])i omnia (pue speravi. Surgentes iU[Uc discedite liinc, brevi enim tempore et vos mecum
od()ril)us
interea
'^
(,Juum hxc fieient cirea A])ostobnn, Treptia regina et Mygdonia deducta^ a Mesdeo et Cliarisio alTligebantur, sed turn voUmtati
eolligam."'
eorum non
aecpiiescebant.
Quibus se
A])ost()his
'"
demonstravit, dicens, " Nolite errare, (piia Dominns Jesus cito vobis adjumentum dal)it." Itac^ue Mesdeus et Cbarisius quuin animos uxorum suarum expugnare non possent, dimiserunt eas proi)rici3 voluntati. Fiebat autem congregatio fratrum in multa exultatione atcpie hctitia. Eratque ])resbyter Siforus, et Zuzanes diaconus, suntque ordinati jam tum a S. Apostolo, (punn in montem moritnrns adscendisset. At([ue bi potiebantur frcquentibus adet
iidei
"jumentis Domini
proeedebant.
tiani,
incrementa
(piotidie
^"
^'
Dominus banc gra(pnnn Mesdei filius correptus asset a da^monio, nee ({uiscpiam qui eum sanaret, posset inveniri, successit bnjusmodi Mesdeo sententia, ut diceret, " Vado, et aperio sej)ulcbrum, et tollens ossa de corpore ApostoH, suspendam filio meo, et curabitur." Adscendebat igitur secundum cogitationes IMesdeus ad montem, et revelavit ei se Tbomas dicens, "In viventes non credidisti, et in mortuos ciedis ! Sed ne timeas, miserebitnr et tui
(Quibus addidit
ut
XIII.
Ardle
Hist.
453
Dominus
dine
Jesus, et exbibebit
viscera misericor-
Verum ubi adscendit Mesdeus, veserato sepulchro, ossa in venire quia janipridem reliquias sanctas quilion potuit dani de fratribus rapuerant, et in urbe Edessa se- * pelicrant. Ya\ tamen qunecunque rex in sepulchro re])erit bumi vel stercoris, supra quae jacuerant reliquiae Apostoli, auferens Mesdeus, et alligans filio suo, ait, " Credo tibi Christe nunc quia recessit a me ille qui bominuni turbat aft'ectus, ne ad te *" Itavisenduni sumnia properatione contendam." (pie ubi suspendit ilia puero, statim sanatus est ex
suae, ])roptcr
bonitatem suani."
ilia
bora
et
factum
est
gaudium magnum
inter
'*
secula.
Amen.
LIBER DECIIMUS.
De rebus
a beato Piiilippo Apostolo gestis.
I. Philippus Petri et Andreas conterraneus, ex vico Galilagaa Bethsaida originem duxit vocatusque
:
mox
post Petrum, demuin ad apostolatus honorem pervenit. Qui ut socium haberet conversionis,
^''
mox
sub
ficu,
antequam a Philippo
esset adductus.
Quod
admiratus Nathanael, qui nunquam antea ^^ viderat Christum, baud illibenter deinde illi adhassit, in parte societatis semper cum Philippo manens.
451.
Quorum
audiret,
quam
paterctur,
quum
in coena
Magistrum rogare coepit, ut sibi ac condiscipulis patrem ostenderet quod quidem amore ille sempi*
At Christus objurgans quod tanto tempore cum ipso es&et, et tamen eum recte adhuc non cognosceret. Et base omnia ante Christi passionem a Philippo gesta esse
teniae vitae turn
;
dixerat.
Philippum
'"
'^
Evangelica nobis fides ostendit. II. Post adscensionem vero Salvatoris, beatus Philippus per annos viginti, instanter praedicavit Gentibus per Scythiam Evangelium. Ubi quum tentus esset a Gentibus, et ductus ad statuam Martis, et compelleretur ad sacrificandum, exiit desubtus basim, in qua statua IMartis stabat, draco ingens^
et percussit filium sacerdotis ([ui ministrabat
sacrificii.
ignem
^"
Percussit etiam duos tribunos, qui prseerant Provinciae, cujus ot'i'iciales tenebant in vinculo apostolum. Porro do flatu draconis omnes morQuod bidi redditi, vebementer itjgrotare cceperunt. videns apostolus, dixit illis, " Audite consilium meum, et recuperabitis sanitatem : sed et hi qui
''
exinde erant mortui resuscitabuntur omnes draco quoque qui noxius vobis erat, in Dei nomine " fugabitur." Dicunt ei a^groti, " Quid faciamus ?
:
'"
"
Facto itaque silentio. Apostolus " Praecipio tibi draco in nomine Domini Jesu Cliristi, exi de loco isto, et vade et morare in loco deserto ubi non est accessus honiinuni, et nulla utilitas humanis commodis ministratur, ita ut vadens
dixit,
mus Martem."
XIII.
lib.
10.
455
nemini noceas."
Turn draco
ille
saevissimus exiens
niisquam compariiit.
duos
tribunos,
suscitavit,
omnemcpie
Unde
ut universi Philippum apostolum qui persequebantur, poeuitentiam agerent, Deuuique hunc sestimantes adorarent. III. Ipse autem per uuum annum jugiter doceret'"
factum
est,
quomodo mundo pericilitanti adventus Domini quomodo natus ex virgine, quomodo passus, quomodo sepultus die tertia resurrexerit quomodo post resurrectionem, eadem quse ante quomodo videntibus passionem suam docuerit quomodo denique apostolis adscendisset in ccelos misisset Spiritum Sanctum, quem promiserat qui
eos,
subvenisset,
'^
veniens quasi ignis, sedisset super apostolos duodecim, et omnium linguas ac sermocinationes mentibus apostolorum
ipse
numero
liuc
suorum inseruisset. " Ex quorum ^^ missus, scire vos facio idola vana
Haec
et his similia
Et dicente apostolo, crediderunt universi populi. eliso Martis simulachro, multa millia bominum baptizata sunt. Ipse vero apostolus ordinatis pres- " byteris et diaconibus, ordinato etiam Episcopo, et Ecclesiis multis constructis, per revelationem in Asiam reversus est, et in civitate Hierapoli exinde commorabatur. Ubi haeresin malignam Hebionitarum extinxit, qui dicebant non verum hominem ^' natum, ex virgine Dei filium assumpsisse. IV. Erant autem isthic duae filiae apostoli virgines
sacratissimae, per quas
lucratus est. Ipse autem Philippus ante septem dies migrationis suae vocavit ad se omnes presby- "
456
Domini
*
'*
Doniinus aiitem compleat ])roinissa H;rc et his Pliilippus, similia prjcdicans Apostolus Domini annorum octuaf^inta septem, perrexit ad Dominum, et in ea civitate Hiera])oli positum est sanctum corpus ejus. In cujus tunudo })ost ali([uantos annos, duae sacra) virgines, filia? ejus, dextra Icuvaque
ininiici viriliter.
scpult;u sunt.
orante
]ki-
unum Deum
*"
trem invisibilem, incomprehensibilem, et inimensum, quern vidit liominum nidhis, ne([ue videre ])()test et in unum ejus uni,<;vnitum Dominum nostrum Jesum Christum, qui crucifixus est pro seculi delictis et in unum postremo Spiritum Sanctum ])aracletuni, inluminatorem animarum nostrarum, et nunc et semper, per inl'inita sccuhi seculorum.
: :
Amen.
This book
is
MOV/
fi
^954
University of California
FACILITV
LOS ANGELES,
was borrowed.
m
^cv
1
?006