Pagina | 1

Een pedagogisch groepsplan

maak je zo!
- Handleiding voor leerkrachten -
Basisschool Het Timpaan
Pagina | 2

Inleiding
Voor u ligt de handleiding voor het opstellen van het pedagogisch groepsplan. Het
pedagogisch groepsplan is ontwikkeld aan de hand van Groepsplan gedrag, die ontworpen
is door Kees van Overveld. Tevens is het pedagogisch groepsplan ontstaan aan de hand van
de richtlijnen van de 1-zorgroute naar handelingsgericht werken. Bij het ontwerpen van
het pedagogisch groepsplan is gekozen voor preventie 1. Preventie 1 houdt in dat het
pedagogisch groepsplan gericht is op alle leerlingen in de groep, waarbij convergente
differentiatie centraal staat. Bij convergente differentiatie worden voor alle leerlingen in
de groep dezelfde doelen in een bepaalde periode nagestreefd. In deze handleiding is de
cyclus voor het opstellen van het pedagogisch groepsplan opgenomen. Door middel van
verschillende stappen wordt u aan de hand meegenomen bij invullen van het pedagogisch
groepsoverzicht en pedagogisch groepsplan. Doordat er gekozen is voor preventie 1,
worden in het pedagogisch groepsplan geen individuele handelingsplannen opgenomen,
waarbij gedacht kan worden aan sociale vaardigheidstrainingen. De specifieke
onderwijsbehoeften van de leerlingen worden wel opgenomen in het pedagogisch
groepsoverzicht en de leerlingen worden vermeld als signaal-leerling. Tevens zullen deze
leerlingen ingedeeld worden in de zorggroep.
We wensen u veel succes bij het invullen van het pedagogisch groepsoverzicht en het
pedagogisch groepsplan.
Robin Wiersma en Carmen Liebrand, april 2014
Pagina | 3

Inhoud

Aan de slag ...............................................................................................4
0) Cyclus pedagogisch groepsplan ................................................................4
1) Observeren en toetsen ..........................................................................4
2) Fase in groepsvormig vaststellen ..............................................................4
3) Onderwijsbehoeften benoemen ...............................................................6
4) Doelen vaststellen en koppelen aan sociale competenties ................................7
5) Groepsactiviteiten uitzoeken ..................................................................8
6) Organisatie realiseren...........................................................................9
7) Plan uitvoeren ....................................................................................9
8) Evalueren .........................................................................................9
Bijlage 1: Het pedagogisch groepsoverzicht ....................................................... 10
Bijlage 2: Het pedagogisch groepsplan ............................................................. 11
Bijlage 3: Theoretische uitwerking van de fasen in groepsvorming ............................ 12
Bijlage 4: Groepsactiviteiten ........................................................................ 14


Pagina | 4

Aan de slag

0) Cyclus pedagogisch
groepsplan
Het pedagogisch groepsplan is
samengesteld aan de hand van
de 1-zorgroute naar
handelingsgericht werken en
het pedagogisch groepsplan
gedrag. Hiernaast ziet u welke
stappen doorlopen moeten
worden om het pedagogisch
groepsplan vorm te kunnen
geven. De stappen uit de cyclus
worden hieronder verder
toegelicht.


1) Observeren en toetsen
Voordat het pedagogisch groepsplan opgesteld kan worden, is het van belang dat u
verschillende gegevens verzamelt. Gegevens die gebruikt zullen worden komen uit het
OVM (kleuters), SCOL, No Blame en het Sociogram. Van belang is dat deze gegevens
recent zijn. De resultaten worden opgenomen in het groepsoverzicht onder het kopje
Resultaten OVM (kleuters), Scol, No Blame en het Sociogram.
Naast de resultaten van de signaleringsinstrumenten observeert u tijdens lessen en vrije
momenten. Het is van belang dat u van iedere leerling sociale aspecten kunt benoemen
die bevorderend en belemmerend zijn voor de sociale ontwikkeling. Deze opbrengsten
worden opgenomen in het groepsoverzicht onder het kopje Observatie bevorderend &
Observatie belemmerend. Mede door de resultaten en observaties kunnen de
onderwijsbehoeften worden afgestemd. Tot slot is het mogelijk om in het
groepsoverzicht onder het kopje S (signaal) aan te geven welke leerlingen extra
opvallen.

2) Fase in groepsvormig vaststellen
Als de eerste schooldag van het nieuwe schooljaar start, beginnen niet alleen de reken-
en taallessen, maar wordt er ook gewerkt aan groepsvorming. Elke leerkracht hoopt op
een gezellig en leerzaam jaar met zijn leerlingen en daarom is het van belang dat een
leerkracht stilstaat bij de vijf fasen die plaatsvinden bij groepsvorming: forming,
norming, storming, performing en adjourning. Alle vijf de fasen kennen verschillende
kenmerken en vragen om een specifieke begeleidingsaanpak. Doordat er stilgestaan
wordt bij de fase van groepsvorming kunnen de onderwijsbehoeften worden afgestemd.
De fasen in groepsvorming worden opgenomen in het groepsoverzicht onder het kopje
Fase in de groepsvorming. De vijf fasen worden hieronder verder toegelicht:


Pagina | 5

Fase van groepsvorming Periode Kenmerken

Forming Eerste week/weken van het
schooljaar.
Kennismaking en orintatie.

De volgende vragen staan
bij de leerlingen centraal:
- Wat zijn de voorwaarden
om bij de groep te horen?
- Welke leerling hoort wel
of niet bij de groep?
- Kan in mezelf zijn in deze
groep?
- Welk gedrag wordt
verwacht?
- Waar is mijn plek in de
klas?
- Waar liggen alle
materialen?
- Op welk moment mag ik
naar het toilet?
- Hoe laat hebben we
pauze?

Norming Eerste week/weken van het
schooljaar.
Normen, regels en
gedragsverwachtingen. Bij
deze fase is het van belang
dat de klassen- en
schoolregels uitgebreid aan
bod komen.

De volgende vraag staat
centraal: hoe gaan we hier
met elkaar om?

Storming Tot aan de herfstvakantie. De rolverdeling in de groep
wordt bepaald. Leiders,
meelopers en de stille
muisjes nemen hun plek in
de groep in. Tijdens deze
fase zullen er, door de
rolverdeling, meer
conflicten ontstaan.

Performing Na de herfstvakantie. De rollen zijn bepaald en de
onderlinge verhoudingen
zijn in balans. Er heerst een
leerklimaat waarin
leerlingen met en van
elkaar willen leren. Tijdens
deze fase kan ook
geconstateerd worden dat
de klas nog geen groep is.


Pagina | 6

Adjourning Mei/juni. Tijdens deze fase wordt er
afscheid genomen. Het
lesprogramma is minder
intensief. Vooral in groep 8
is deze fase sfeerbepalend,
omdat zij na de
zomervakantie naar een
andere school gaan.

In de bijlage kunt u een theoretische uitwerking van de fasen in groepsvorming vinden.

3) Onderwijsbehoeften benoemen
Als de fase van groepsvorming bekend is, kunnen de algemene onderwijsbehoeften
worden afgestemd. Iedere fase van groepsvorming vraagt om een specifieke aanpak en
daarom is het van belang dat deze fase eerst wordt vastgesteld. Als eerste moet u
terugblikken om te bekijken welke ontwikkelingen uw groep heeft gemaakt, zodat deze
ontwikkelingen meegenomen kunnen worden in het komende proces (als u al eerder een
pedagogisch groepsplan voor uw groep heeft gemaakt, kunt u deze gegevens
terugvinden in het vorige groepsoverzicht). De volgende vraag staat centraal bij het
vaststellen van de onderwijsbehoeften: wat hebben de leerlingen nodig om beter te
leren en zich beter te ontwikkelen op het gebied van sociale-emotionele ontwikkeling?
Tevens is het van belang dat de leerkracht observeert en de uitslagen van verschillende
meetinstrumenten interpreteert, zodat de specifieke onderwijsbehoeften van een groep
bepaald kunnen worden. De onderwijsbehoeften worden opgenomen in het
groepsoverzicht onder het kopje onderwijsbehoeften. Tot slot worden leerlingen met
dezelfde onderwijsbehoeften geclusterd en ondergebracht in de basis- of zorggroep. De
subgroepen worden geclusterd in het groepsoverzicht en is terug te vinden onder het
kopje subgroepen.

Fase van
groepsvorming
Algemene onderwijsbehoeften

Forming - Een leraar die leerlingen met elkaar in gesprek brengt.
- Ondersteuning bij het ontdekken van de leer- en
leefomgeving.
- Een leraar die ieder kind het gevoel geeft erbij te horen.

Norming - Een leraar die duidelijk is.
- Een leraar die de regels en gedragsverwachtingen
expliciteert.
- Een leer- en leefomgeving die veilig is.

Storming - Hulp bij het bepalen van ieders positie in de groep.
- Een leraar die aandacht besteedt aan het omgaan met
conflicten.
- Activiteiten die pestgedrag voorkomen.
- Groepsgenoten die respect tonen voor elkaar, elkaars
mening en karakter.


Pagina | 7

Performing - Een leer- en leefklimaat waarin plezier, rust en orde het
uitgangspunt zijn.
- Activiteiten die uitnodigen tot samenwerking.
- Een leraar die ieders talent tot bloei laat komen.

Adjourning - Een leraar die leerlingen voorbereidt op het naderend
afscheid.
- Een pedagogisch klimaat waarin de sfeer tot aan het eind
plezierig is.

Verschillende algemene onderwijsbehoeften die afgeleid kunnen worden van de fase in
groepsvorming.

4) Doelen vaststellen en koppelen aan sociale competenties
Nu de onderwijsbehoeften zijn vastgesteld, is het tijd om verschillende doelen vast te
stellen. In het groepsplan onder het kopje Wat wil ik bereiken? (doel) wordt beschreven
aan welke doelen de komende periode gewerkt zal worden. Aan de hand van de algemene-
en specifieke onderwijsbehoeften zal duidelijk worden aan welke doelen gewerkt zal
worden. De doelen zullen gekoppeld worden aan groepsactiviteiten. Om tot een goed
resultaat van de opgestelde doelen te komen, is het van belang dat u de doelen smart
formuleert:
- Specifiek: het doel is zo beschreven dat er een bepaald gedrag observeerbaar is.
- Meetbaar: in het doel zijn gedragscriteria geformuleerd, zodat het doel zichtbaar is.
- Acceptabel: het doel is acceptabel, relevant en functioneel.
- Reel: het doel is haalbaar voor de leerlingen.
- Tijdgebonden: het doel kan bereikt worden binnen de vastgestelde tijd.
Als de doelen zijn vastgesteld, kunnen deze gekoppeld worden aan de sociale
competenties uit de methode Kinderen en hun sociale talenten. In het groepsoverzicht
onder het kopje Sociale competenties geeft u aan, aan welke competenties de komende
tijd gewerkt zal worden. Doordat duidelijk wordt aan welke sociale competenties gewerkt
zal worden, kunnen groepsactiviteiten gekozen worden. Tot slot is het van belang dat
beschreven wordt op welke wijze de doelen gevalueerd worden. Dit kan beschreven
worden in het groepsplan onder het kopje Evaluatiewijze.

Sociale competentie Kenmerken

Ervaringen delen Met anderen delen wat jou bezighoudt,
zowel positieve als negatieve ervaringen.
Plezier maken met anderen. Bijvoorbeeld:
een grapje maken, met een ander praten
over iets naars dat je meemaakte.

Aardig doen De ander op een positieve manier
benaderen en zorg dragen voor anderen.
Bijvoorbeeld: een ander een complimentje
geven, een ander helpen.

Pagina | 8

Samen spelen en werken Samen met anderen iets tot stand brengen.
Hierbij zijn samen overleggen, afspraken
maken en ideen inbrengen belangrijk.
Bijvoorbeeld: overleggen, vragen of je mee
mag doen, afspreken wanneer je gaat
spelen.

Een taak uitvoeren Omgaan met taken en opdrachten. Denk
hierbij aan schoolse taken, maar ook aan
andere taken, zoals planten water geven,
het bord schoonmaken, de klas opruimen en
dergelijke. Bijvoorbeeld: doorzetten bij een
moeilijke klus, je schoolwerk afmaken.

Jezelf presenteren Jezelf kenbaar maken in het gezelschap van
anderen. Bijvoorbeeld: een praatje maken
met kinderen die je niet kent, in een groep
iets vertellen.

Een keuze maken De manier waarop je iets kiest en beslist
en/of je eigen keuzes kunt maken.
Bijvoorbeeld: kiezen waarmee je wilt
spelen, terugkomen op een beslissing.

Opkomen voor jezelf Omgaan met weerstand van anderen en
voor jezelf zorgen. Bijvoorbeeld: er iets van
zeggen als een ander voordringt, het zeggen
als een ander zich niet aan de afspraken
houdt, hulp vragen.

Omgaan met ruzie Op een goede manier een verschil van
mening, belangentegenstelling of conflict
oplossen.
Bijvoorbeeld: naar een ander luisteren bij
ruzie, een compromis sluiten.

De sociale competenties uit de methode Kinderen en hun sociale talenten.
5) Groepsactiviteiten uitzoeken
Groepsactiviteiten zijn lessen die gepland worden om een specifiek doel te behalen,
zodat voortgebouwd kan worden op de ontwikkeling van de leerlingen. De
groepsactiviteiten worden uitgezocht, nadat de fase van groepsvorming is vastgesteld.
Elke fase van groepsvorming kent specifieke onderwijsbehoeften en daarom is het
belangrijk dat er passende groepsactiviteiten uitgezocht worden. Tevens sluiten de
groepsactiviteiten aan op de sociale competenties, zodat een leerkracht systematisch te
werk kan gaan. De groepsactiviteiten worden opgenomen in het groepsoverzicht onder
het kopje Inhoud/Aanpak. Specifieke groepsactiviteiten per fase in groepsvorming zijn
te vinden in de bijlage. Deze groepsactiviteiten zijn niet gebaseerd op de methode
Kinderen en hunsociale talenten, maar kunnen als extra aanbod ingezet worden.



Pagina | 9

6) Organisatie realiseren
Bij het opstellen van een pedagogisch groepsplan moet u bewust stilstaan bij de
organisatie. Aan welke doelen, sociale competenties en groepsactiviteiten wilt u
werken? Tevens moet systematisch worden ingepland wanneer en hoe lang er gewerkt
gaat worden aan een doel, sociale competentie en groepsactiviteit. Deze informatie
wordt opgenomen in het groepsplan onder het kopje Organisatie. Tot slot moet u
stilstaan bij de ondersteuningsbehoeften van de leraar: heeft u extra hulp nodig, moet
u extra tijd inplannen om zich te verdiepen in een boek/artikel, met wie worden de
onderwijsbehoeften vastgesteld of moet de interne begeleider ondersteunen met
observeren? Deze informatie wordt opgenomen in het groepsoverzicht onder het kopje
Ondersteuningsbehoeften voor de leraar.

7) Plan uitvoeren
Het pedagogisch groepsplan is ingevuld, het is nu tijd voor de uitvoering. Tijdens de
uitvoering kan het plan, door middel van een tussenevaluatie, nog bijgesteld worden.
Voor een goed resultaat is het van belang dat het pedagogisch groepsplan systematisch
wordt uitgevoerd.

8) Evalueren
Enige tijd is er aan het pedagogisch groepsplan gewerkt, waardoor nu de laatste fase is
aangebroken: evalueren. Tijdens deze fase staat de wijze van meten van effecten
centraal. Bij het opstellen van het pedagogisch groepsplan zijn er verschillende
signaleringsinstrumenten gebruikt, hierbij kan gedacht worden aan: OVM (kleuters),
Scol, No Blame en het sociogram. Een observatie is het beste middel om een
verandering in het gedrag waar te nemen. Door gerichte observaties uit te voeren aan
de hand van vragenlijsten kan de houding van een leerling gemeten worden. Een
narratieve observatie -wat vergeleken kan worden met een filmisch verslag-, een
observatieschema en een beoordelingsschaal geven ook een duidelijk beeld van een
leerling. Een observator beschrijft concreet wat waargenomen wordt, waardoor
vooruitgang gemeten kan worden. De ontwikkelingen worden opgenomen in het
groepsoverzicht onder het kopje Evaluatie.




Pagina | 10

Bijlage 1: Het pedagogisch groepsoverzicht
Groepsoverzicht
Pedagogisch groepsplan
Periode:
Schooljaar: Groep:
Naam leerkracht:

Ondersteuningsbehoeften voor de leraar:
Welke doelen wil je behalen en welke competenties heb je daarvoor nodig? Kunnen deze doelen zelfstandig door jou behaald worden of is er extra
ondersteuning nodig?

Fase in de groepsvorming:
Forming Norming Storming Performing Adjourning

Sociale competenties:
Ervaringen delen Aardig doen Samen spelen en werken Een taak uitvoeren
Jezelf presenteren Een keuze maken Opkomen voor jezelf Omgaan met ruzie


Naam S Resultaten OVM
(kleuters), Scol, No
Blame en het
Sociogram:
Observatie
bevorderend
Observatie
belemmerend
Onderwijsbehoeften Evaluatie Subgroep






Zijn er opvallende
resultaten die
belangrijk zijn voor de
komende tijd?




Welke sociale
aspecten beheerst de
leerling goed en is
bevorderend voor de
ontwikkeling?
Welke sociale
aspecten belemmeren
de ontwikkeling?
Wat heeft de leerling
nodig om beter te
leren en zich beter te
ontwikkelen op het
gebied van sociaal-
emotionele
ontwikkeling?
Waar staat de
leerling tot nu
toe in zijn
ontwikkeling?
(Dit punt wordt
achteraf
ingevuld.)
Bekijk de
onderwijsbehoeften
van alle leerlingen
en maak twee
subgroepen.

Welke leerling heeft extra aandacht nodig? Kruis deze leerling aan.
Pagina | 11

Bijlage 2: Het pedagogisch groepsplan
Groepsplan
Pedagogisch groepsplan
Periode:
Schooljaar: Groep:
Naam leerkracht:

Subgroep/ namen: Wat wil ik bereiken? (doel) Inhoud/ Aanpak Organisatie Evaluatiewijze:
Zorg Beschrijf hier het doel waar
je de komende tijd met deze
subgroep aan gaat werken.
Beschrijf de doelen smart
(specifiek, meetbaar,
acceptabel, reel en
tijdgebonden).






Beschrijf welke
groepsactiviteiten
aangeboden gaan worden.
Deze groepsactiviteiten
moeten aansluiten bij de
fase van groepsvorming.
Koppel aan de fase van
groepsvorming en doel een
sociale competentie. Zoek de
sociale competentie op in de
methode Kinderen en hun
sociale talenten en beschrijf
concreet welke lessen
aangeboden gaan worden.

Op welke momenten wordt er
aan het pedagogisch
groepsplan gewerkt? (Vermeld
concreet dag, tijdstip en duur
activiteit.)
Hoe ga ik aantonen dat de
doelen behaald zijn? Denk
hierbij aan: observaties, OVM
(kleuters), Scol, No Blame en het
Sociogram.
Basis Zie uitleg subgroep 1.









Zie uitleg subgroep 1.

Zie uitleg subgroep 1.

Zie uitleg subgroep 1.

Pagina | 12

Bijlage 3: Theoretische uitwerking van de fasen in groepsvorming
De vijf fasen in groepsvorming
Als de eerste schooldag van het nieuwe schooljaar start, beginnen niet alleen de reken- en
taallessen, maar wordt er ook gewerkt aan groepsvorming. Elke leerkracht hoopt op een
gezellig en leerzaam jaar met zijn leerlingen en daarom is het van belang dat een
leerkracht stilstaat bij de vijf fasen die plaatsvinden bij groepsvorming: forming, norming,
storming, performing en adjourning. Alle vijf de fasen kennen verschillende kenmerken en
vragen om een specifieke begeleidingsaanpak (Overveld, 2013).
Forming: Tijdens deze fase staat de kennismaking centraal en vindt plaats in de eerste
weken van het nieuwe schooljaar. De leerlingen leren de leerkracht kennen
en orinteren zich in de klas. De leerlingen zijn meestal fysiek en sociaal-
emotioneel gegroeid en zullen daarom opnieuw hun plek in de groep moeten
bepalen. Tevens bestaat de kans dat er nieuwe leerlingen in de groep
komen, doordat deze leerlingen doubleren of verhuist zijn. Deze fase kan na
n dag voorbij zijn, maar kan ook enkele weken duren. Leerlingen kunnen
zichzelf tijdens deze fase de volgende vragen stellen:
Wat zijn de voorwaarden om bij de groep te horen?
Welke leerling hoort wel of niet bij de groep?
Kan in mezelf zijn in deze groep?
Welk gedrag wordt verwacht?
Waar is mijn plek in de klas?
Waar liggen alle materialen?
Op welk moment mag ik naar het toilet?
Hoe laat hebben we pauze?
Norming: Tijdens deze fase staat het bepalen van de regels centraal. Ook deze fase
vindt plaats in de eerste weken van het nieuwe schooljaar. De leerkracht
vertelt aan de leerlingen welke regels gehanteerd worden in de klas en in de
school. Tevens vertelt de leerkracht welke gedragsverwachtingen verwacht
worden. Het is belangrijk dat deze fase in de eerste week van het nieuwe
schooljaar plaatsvindt. Als een leerkracht niet op tijd de regels bekend
maakt, gaan leerlingen deze zelf bepalen en moet een leerkracht hard
werken om dit te verbeteren (Overveld, 2013).
Storming: Tijdens deze fase gaan leerlingen hun plek in de groep bepalen en zullen er
meer conflicten ontstaan. De leiders komen tevoorschijn en proberen hun
plek in de groep te bemachtigen. Tevens worden de andere rollen zichtbaar,
waarbij gedacht kan worden aan de meelopers, de grappenmakers en de
stille muisjes. Het is belangrijk dat de leerkracht tijdens deze fase zijn
natuurlijke gezag bewaakt, omdat informele leiders deze plek proberen te
benvloeden.


Pagina | 13

Performing: Deze fase speelt zich af na de herfstvakantie. De rollen zijn bepaald en
iedere leerling weet zijn plek in de groep. Het is belangrijk dat de leerlingen
de regels hanteren en er een rust heerst in de groep. Als na de
herfstvakantie deze fase nog niet bereikt is, zal er geen hechte band
ontstaan in de groep.
Adjourning: Deze fase speelt zich af in de laatste weken van het schooljaar. Leerlingen
gaan zich beseffen dat de vakantie bijna begint en dat zij volgend jaar een
nieuwe meester of juf zullen krijgen. Vooral in groep 8 is deze fase
zichtbaar. Leerlingen organiseren feestjes of zetten de school in negatief
daglicht, omdat het afscheid dan makkelijker lijkt (Overveld, 2013).

Pagina | 14

Bijlage 4: Groepsactiviteiten

Forming

- Kringgesprekken; jezelf voorstellen (naam, adres, hobbys en lievelingseten).
- Naamspringen; in een kring staan, naar binnen springen en je naam stevig zeggen.
- Inrichting van de klas bespreken; wat staat waar en waarom?
- Verjaardagskalender maken.
- Paspoort van jezelf maken.
- Raadsels bedenken over jezelf.
- Babyfotos raden.
- Portret tekenen van iemand of van jezelf.
- Silhouet tekenen (raden wie, wie is?).
- Website van de klas inrichten.
- Klassenblog bijhouden.
- Elkaar een brief schrijven.
- Voorwerpen meenemen; laten raden van wie het is of er over laten vertellen.
- Samen n naam verzinnen voor de groep.
- Ik ga op reis en neem mee (namen noemen).
- Niet jezelf voorstellen, maar een groepsgenoot.
- Filmpje van de klas maken en uploaden naar Youtube.
- Een Twitter-account aanmaken voor de groep.
Norming

- De groep laten nadenken over gedragsverwachtingen die passen bij de school- en
klassenregels.
- Gedragsverwachtingen aanleren op verschillende locaties in de school.
- Antipestproject opstarten.
- Regels voor kringgesprek oefenen aan de hand van een thema; de kinderen zijn
gespreksleider.
- Klassikaal een sociaal probleem voorleggen; in groepen naar een oplossing zoeken.
- Stelling verdedigen waarmee je het niet eens bent.
- Maak een visuele weergave van de regels met een woordwolk.
- Morele dilemmas bespreken.
- Praten over straf en beloning.
- Lessen over normen en waarden aanbieden.
Storming

- Coperatief leren introduceren. Rollen verdelen: de voorzitter, notulist en tijdbewaker.
- Antipestproject voortzetten.
- Gymles; opdrachten met wisselend leiderschap.
- Complimenten geven en ontvangen.
- Praten over hoe emoties gedrag benvloeden.
- Uitbreiden van emotiewoordenschat.
- Evalueren van een groepsactiviteit (hoe ging het, wat ging er goed of minder goed, wat
doen we anders?).
- Praten over het begrip respect.
- Kinderen leren reflecteren op eigen handelen.
- Samen n zon hoog mogelijke toren bouwen van papierstroken/kranten.
- Gezelschapsspelletjes spelen; leren omgaan met winst en verlies.
- Een enqute samenstellen en rondsturen over onderwerpen als pesten en veiligheid op
het plein.
- Kinderen een conflict zelf laten oplossen en vragen hoe het is verlopen.
- Leren hoe je effectief problemen oplost.
Pagina | 15

Performing

- Werken aan projecten en presenteren.
- Sport- en speldag met veel groepsactiviteiten organiseren.
- Uitwisselingsproject met andere scholen.
- Spelletjes om samenwerking te promoten.
- Digitale verhalen samenstellen met behulp van sociale media.
- Videofilm maken van de klas.
- Acties voor een goed doel organiseren.
- Optreden/show in klassen- of schoolverband.
- Excursies maken.
- Een digitale krant maken.
- Kennismaken met andere culturen en dit presenteren.
- Tutorsysteem invoeren; zwakke leerling met sterke leerling laten oefenen.
- Een digitaal prentenboek voor leerlingen in de onderbouw maken.
- Creatieve gedachten, ideen en kennis delen via een digitale omgeving.
- Fotocollage van je groep maken.
- Indien nodig het antipestproject voortzetten.
Adjourning

- Kennismaking bezoek nieuwe juf/meester of school.
- Fotoalbum/jaarboek maken.
- Schoolreisje, sportdag en schoolkamp.
- Fotos verzamelen en in een lijst op de gang hangen.
- Toekomst opstel of tekening laten maken; hoe wordt het volgend jaar? (Evt. kunnen de
leerlingen een doel voor volgend jaar opstellen).
- Diploma maken.
- Afscheidslied schrijven.
- Gevoelens benoemen omtrent afscheid/overgang en deze uitbeelden.
- De leerlingen evalueren samen met de leerkracht over het jaar en de leerstof

Groep 8:
- Musical en afscheidsavond (evt. een afspraak maken voor een renie).
- De leerlingen schrijven een brief met tips en trucs voor de groep leerlingen die na de
zomervakantie de klas betreedt (Hoe overleef ik groep 8?)
- Tegel op het schoolplein (walk of fame).
Deze groepsactiviteiten zijn niet gebaseerd op de methode Kinderen en hunsociale
talenten, maar kunnen als extra aanbod ingezet worden.