Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
Greenpeace - pg.1!
EFECTOS AMBIENTALES POTENCIALES
DE LOS MACES TRANSGNICOS Bt
"na re#$%$&n 'e (o% e%t)'$o% '$%pon$*(e%
En +99,- Espaa apro*& e( c)(t$#o co.erc$a( 'e( pr$.er .a/0 tran%g1n$co 2- 'e%'e entonce%- e% el
nico estao !ie!"#o e la $ni%n E&#opea 3"E4 5)e per.$te e( c)(t$#o 'e t#ans'(nicos 3)
Organ$%.o% Mo'$6$ca'o% Gen1t$ca.ente- OMG4 a gran e%ca(a. Lo% '$6erente% go*$erno% e%pa7o(e% 8an
apro*a'o n).ero%a% #ar$e'a'e% 'e )n 9n$co t$po 'e .a/0 tran%g1n$co- e( MON ,+0- 'e( 5)e
act)a(.ente e:$%ten .% 'e !0 #ar$e'a'e%; 8a %$'o crea'o 2 patenta'o por (a .)(t$nac$ona( Mon%anto.
Mar$po%a Monarca (Danaus plexiplus4
< Greenpeace
Lo% .a/ce% Bt- co.o e( MON ,+0- cont$enen )na %ec)enc$a gen1t$ca 5)e (e% per.$te pro')c$r )n
potente insecticia- e( Cr2+ A*- 'eno.$na'o to:$na Bt- capa0 'e !ata# $n%ecto% co.o e( ta(a'ro 2 otro%
(ep$'&ptero% 3.ar$po%a% 2 po($((a%4. E%te gen %e e:trae 'e )na *acter$a 'e( %)e(o- e( Bacillus
thuringiensis. En pr$nc$p$o e%ta to:$na 'e*er/a proteger a (a% p(anta% 'e .a/0 6rente a (a% (ar#a% 'e )n
(ep$'&ptero 'eno.$na'o Ta(a'ro 3Ostrinia nubilalis4. Se a6$r.a 'e%'e (a% e.pre%a% *$otecno(&g$ca% 5)e
e%te 'a7o e% .)2 e%pec/6$co 2 no a6ecta a otra% e%pec$e%. Pero esto no es as)*
EFECTOS AMBIENTALES POTENCIALES DE LOS MAICES Bt - enero 2009
Greenpeace - pg.2!
Los p#o"le!as a!"ientales + sociales genera'o% por e%to% .a/ce% en E%pa7a 8an 5)e'a'o
re6(e=a'o% en n).ero%o% $n6or.e%. Por e=e.p(o- Greenpeace pre%ent& en 200, )n $n6or.e 'eno.$na'o
>La coexistencia sigue siendo imposible. Testimonios de la contaminacin?
a
. S$n preten'er o6recer )na
#$%$&n e:8a)%t$#a 'e (a %$t)ac$&n 'e( .a/0 en E%pa7a- recoge )na %er$e 'e te%t$.on$o% 'e pro')ctore%
5)e 8an %)6r$'o- '$recta o $n'$recta.ente- (a conta.$nac$&n por e( .a/0 'e Mon%anto ')rante 200@- 2
c)2a% rea($'a'e% %oc$oecon&.$ca% %e #$eron ,&e#te!ente a'#eias por (a pre%enc$a 'e e%te
tran%g1n$co en e( ca.po. E%ta co(ecc$&n 'e te%t$.on$o% .)e%tra )na rea($'a' e#$'enteA el MON -./ es
&n p#o"le!a. La %$t)ac$&n 5)e %e #$#e en e( 9n$co pa/% 'e (a "E c)2o Go*$erno to(era (a pre%enc$a 'e
MON ,+0 a e%ca(a co.erc$a(- e% (a pr)e*a 'e 5)e no %e 'an (a% con'$c$one% para %) c)(t$#o. A8ora e%
$.pre%c$n'$*(e 5)e el n&e0o Go"ie#no #ea e%ta rea($'a' 2 acte en consec&encia*
E,ectos a!"ientales e los !a)ces Bt
En (o% 'o% 9(t$.o% a7o% 8an aparec$'o n)e#o%
e%t)'$o% 5)e 'e.)e%tran 5)e e( act)a(
p#ocei!iento e e0al&aci%n para a)tor$0ar (o%
tran%g1n$co% e% $ncapa0 'e #a(orar (o% r$e%go% 'e
(o% c)(t$#o% Bt- en part$c)(ar 'e( .a/0. D$c8o%
e%t)'$o% 'e.)e%tran 5)e (o% e6ecto% 'e( .a/0 Bt
'$%tan .)c8o 'e %er pre'ec$*(e% 2 5)e %)
potencial e aos e% $nc()%o .a2or 'e (o 5)e %e
pen%a*a. E( proce'$.$ento act)a( 'e e#a()ac$&n 'e
r$e%go% 'e (a "E e% tota(.ente $na'ec)a'o- p)e%to
5)e no t$ene en c)enta e%to% e6ecto% $.pre#$%$*(e%.
En con%ec)enc$a- e% prec$%o ape(ar a( Pr$nc$p$o 'e
Preca)c$&n para e0ita# el c<i0o el !a)1 Bt*
.2 S&stit&ci%n e &na pla'a po# ot#a
Se 8a 'e.o%tra'o 5)e otro% $n%ecto% %)%t$t)2en a
(a p(aga 'e( ta(a'ro en (o% ca.po% 'e .a/0
tran%g1n$co. Por e=e.p(o- (a to:$na Bt- pro')c$'a
por e( .a/0 MON ,+0- no a6ecta a (a% (ar#a% 'e )n
g)%ano corta'or 'eno.$na'o Striacosta albicosta-
c)2a po*(ac$&n a).ent& %orpren'ente.ente en
'eter.$na'o% a7o% en (a% parce(a% 'e .a/0 Bt
co.para'a% con e( .a/0 con#enc$ona(.
En )n e%t)'$o 'e 200B 3+4- )n e5)$po 'e
$n#e%t$gac$&n a6$r.&A >Los hbridos de maz Bt
faorecen la superiencia del gusano cortador! lo
"ue elimina eficazmente la competencia del
barrenador (o taladro# europeo del maz. $n el
futuro deben estudiarse los impactos ecolgicos
de los hbridos de maz Bt sobre numerosas
especies de insectos asociadas con la produccin
de este cultio! adem%s de sobre el lepidptero
plaga "ue se pretende combatir. &un"ue se han
inertido tiempo ' recursos considerables en
gestin de resistencias para prolongar la utilidad
de los cultios transg(nicos frente a las plagas!
pr%cticamente no se han realizado estudios
sobre las nuevas plagas aparecidas o
potenciales en dichos cultivos transgnicos) .
Ta(a'ro %o*re )na p(anta 'e .a/0
< Coor'$na'ora Ant$tran%g1n$ca 'e Arag&n
32 In,estaci%n po# 4,ios
"n e5)$po 'e $n#e%t$gac$&n 8a 'e.o%tra'o 5)e
c$nco 'e (o% %e$% 8/*r$'o% tran%g1n$co% 'e .a/0 Bt
ana($0a'o% 3$nc()$'a% (a% #ar$e'a'e% Bt ++ 2 MON
,+04 eran .)c8o !4s s&scepti"les a la
in,estaci%n po# 4,ios 3p)(gone%4 5)e (o% .$%.o%
8/*r$'o% con#enc$ona(e%. En e( ca%o 'e( %e:to
8/*r$'o- (a %)%cept$*$($'a' en a.*o% ca%o% era
%$.$(ar 324. Lo% an($%$% 'e (a %a#$a 'e (a 5)e %e
a($.enta*an (o% 6$'o% re#e(aron )na
concentrac$&n 'e a.$noc$'o% .)c8o .a2or en e(
.a/0 Bt- (o 5)e- parc$a(.ente- e:p($car/a e(
a).ento 'e( n9.ero 'e 6$'o% o*%er#a'o. Lo%
6$'o% %on 'a7$no% para e( .a/0- pero %) pre%enc$a
.a2or 6a#orece a 'eter.$na'a% a#$%pa% 5)e %e
a($.entan 'e (a %ecrec$&n a0)cara'a 5)e e%to%
e:cretan.
E%te e%t)'$o 'e.)e%tra 5)e e( .a/0 Bt pre%enta
e,ectos inespe#aos e i!p#e0isi"les. La%
'$6erenc$a% en (a concentrac$&n 'e a.$noc$'o% en
(a %a#$a 'e( .a/0 no 8an %$'o 'e%cr$ta% en n$ng)na
'e (a% %o($c$t)'e% 'e co.erc$a($0ac$&n 'e( .a/0 Bt-
a)n5)e e% e#$'ente 5)e t$enen $.p($cac$one%
eco(&g$ca% $.portante%. En e%te ca%o (o% a)tore%
a
Cer e( en(aceA 8ttpADDD.greenpeace.orgraDcontente%panareport%(a-coe:$%tenc$a-%$g)e-%$en'o-$.p'6
EFECTOS AMBIENTALES POTENCIALES DE LOS MAICES Bt - enero 2009
Greenpeace - pg.3!
'e( e%t)'$o conc()2en 5)e (a .a2or %)%cept$*$($'a'
'e( .a/0 a (o% 6$'o% p)e'e tener )n e6ecto
%ec)n'ar$o tanto po%$t$#o co.o $n'e%ea*(e. Lo 5)e
'e.)e%tra 5)e (a% inte#acciones planta5insecto
son e!asiao co!ple6as para %er ana($0a'a%
.e'$ante e( proce'$.$ento act)a( 'e e#a()ac$&n 'e
r$e%go%.
72 La to8ina Bt p&ee a,ecta# a los
ecosiste!as ,l&0iales
In#e%t$ga'ore% e%ta'o)n$'en%e% 8an 'e.o%tra'o
5)e parte 'e (o% #esi&os agr/co(a% 'e( .a/0 Bt
te#!ina#on en los #)os- 'on'e p)e'en %er
t%8icos para 'eter.$na'o% insectos 3E4. E%ta #/a
'e to:$c$'a' 'e (o% c)(t$#o% Bt no %e 8a*/a ten$'o
en c)enta anter$or.ente- 2 8a %$'o i'no#aa en (a
e#a()ac$&n act)a( 'e r$e%go% a.*$enta(e%- a pe%ar
'e %) po%$*(e $.portanc$a para (a ca'ena tr&6$ca
ac)t$ca 2- en 9(t$.a $n%tanc$a- para e( *)en e%ta'o
'e (o% eco%$%te.a% ac)t$co%. En %) e%t)'$o
.o%traron 5)e (o% c)(t$#o% 5)e pro')cen to:$na% Bt
para e( contro( 'e p(aga% p)e'en a6ectar a (o%
eco%$%te.a% por #/a% $ne%pera'a%- p)e%to 5)e (a%
$nteracc$one% en e( .e'$o nat)ra( %on co.p(e=a% 2
n)e%tro conoc$.$ento 'e (a% .$%.a% ($.$ta'o. En
con%ec)enc$a- e( proce'$.$ento 'e e#a()ac$&n
act)a( e% $ncapa0 'e #a(orar (o% r$e%go% 'e (a%
p(anta% .o'$6$ca'a% gen1t$ca.ente 3MG4.
92 El ni0el e to8ina Bt el MON -./ es
0a#ia"le + peli'#oso
"n an($%$% 'e (a ($terat)ra '$%pon$*(e %o*re e( .a/0
Bt MON ,+0 .)e%tra 5)e- 8o2 por 8o2- (a
concentrac$&n rea( 'e Bt pro')c$'a por e%to%
c)(t$#o% e% )na gran esconocia- a pe%ar 'e 5)e
%e ((e#a )na '1ca'a c)(t$#an'o e%te t$po 'e .a/0.
Apena% e:$%ten e%t)'$o% %o*re c&.o a6ecta e(
.e'$o a.*$ente a( co.porta.$ento 'e (a% p(anta%
tran%g1n$ca% n$ 'ato% 5)e .)e%tren c&.o
e#o()c$ona (a concentrac$&n 'e to:$na Bt en (a%
p(anta% en con'$c$one% rea(e% 'e c)(t$#o co.erc$a(.
To'o e((o genera (a $.pre%$&n 'e 5)e (a% p(anta% Bt
pro')cen )no% n$#e(e% 'e Bt e%ta*(e%- con%$%tente%
2 .% o .eno% $n'epen'$ente% 'e (a% con'$c$one%
gen1t$ca% e%pec/6$ca% o a.*$enta(e%. Pero no e%
a%/- p)e%to 5)e e( co!po#ta!iento 'e )n
organ$%.o- 2 e%pec/6$ca.ente e &n t#ans'(nico-
e%t a(ta.ente #elacionao con las coniciones
!eioa!"ientales*
En a*r$( 'e 200@- Ng)2enFGe8(e p)*($caron 'ato%
'eta((a'o% %o*re (a pro')cc$&n 'e Bt por parte 'e
p(anta% MON ,+0. Se 8a po'$'o 'e.o%trar3H4 5)e
(a cant$'a' 'e to:$na Bt pro')c$'a por e( MON ,+0
#ar/a 'e 6or.a $.portante entre '$%t$nta% parce(a%
e $nc()%o entre (a% p(anta% 'e )na .$%.a parce(a.
Se 'e%conoce (a ra0&n 'e e%ta% '$6erenc$a%- (o 5)e
p(antea %er$o% $nterrogante% %o*re (a capac$'a'
act)a( para e#a()ar e( $.pacto 'e (a% to:$na% Bt en
e( .e'$o a.*$ente 3e% 'ec$r- (a e#a()ac$&n 'e
r$e%go% a.*$enta(e%4.
Inter#enc$&n 'e Greenpeace en )n ca.po 'e .a/0- Iarago0a
< Greenpeace Ar.e%tre
:2 El Bt a,ecta al co!po#ta!iento e
las la#0as e la !a#iposa !ona#ca
La% (ar#a% 'e (a .ar$po%a .onarca e:p)e%ta% a (a%
antera% 'e( .a/0 Bt 3(a parte 'e (a 6(or 'on'e %e
enc)entra e( po(en4 %e co.portan 'e .anera .)2
'$6erente 'e (a% (ar#a% no e:p)e%ta% a antera% Bt- o
e:p)e%ta% a antera% 'e .a/0 con#enc$ona(. E%
.)2 pro*a*(e 5)e %) e!peo po# ale6a#se 'e (a%
p(anta% Bt re%pon'a a )n $ntento 'e e#$tar (a to:$na
Bt 3!4.
;2 <=&( to8ina p#o&ce el MON -./>
$na to8ina esconocia in0alia la
e0al&aci%n e #ies'o
Deter.$na'o% e%t)'$o% 'e.)e%tran 5)e e%
pro*a*(e 5)e (a to8ina Bt pro')c$'a en e( ca.po
por e( MON ,+0 %ea i,e#ente 'e (a )t$($0a'a en (o%
e%t)'$o% 'e e#a()ac$&n 'e $.pacto 'e e%te .a/0
tran%g1n$co3B4.
Lo% n)e#o% gene% $ncorpora'o% a( ADN 'e (a
p(anta %e 8an 6)%$ona'o con gene% 'e (a prop$a
p(anta- crean'o )na const#&cci%n i##e'&la#* Lo%
gene% $ncorpora'o% a( MON ,+0 pro')cen )na
EFECTOS AMBIENTALES POTENCIALES DE LOS MAICES Bt - enero 2009
Greenpeace - pg.4!
#ar$ante 'e AJN. 3AJN .en%a=ero- e(
$nter.e'$ar$o entre ADN 2 prote/na%4 5)e e%
pro*a*(e 5)e genere )na prote/na '$6erente a (a
)t$($0a'a en (o% en%a2o% 'e Mon%anto- p)e%to 5)e
e%t 6)%$ona'a a .ater$a( prote$co pro')c$'o por
(o% prop$o% gene% 'e (a p(anta. Se esconoce- por
tanto- ?&( to8ina p#o&ce #eal!ente el MON
-./.
E%to in0alia (a .a2or parte 'e (a% pr)e*a% 'e
K%eg)r$'a'K a.*$enta( rea($0a'a% para e( MON ,+0-
%$ no to'a%. En (o% en%a2o% 'e (a*orator$o %o*re
'a7o% a corto p(a0o en organ$%.o% no '$ana-
rea($0a'o% para re%pa('ar %) %o($c$t)' 'e
co.erc$a($0ac$&n- Mon%anto )t$($0& )na to:$na Bt
nat)ra( pro')c$'a por *acter$a%- 2 no (a pro')c$'a
por (a p(anta. S$n e.*argo- %e %a*e a8ora 5)e e%
.)2 pro*a*(e 5)e (a to:$na Bt pro')c$'a por (a
p(anta %ea '$%t$nta 'e (a )t$($0a'a en (o% en%a2o%-
por (o 5)e %) pe#,il e to8icia e% '$6erente.
@2 To8icia pa#a la 0ia ac&4tica
E:$%te )n e%t)'$o3@4 para e( c)a( %e ((e#aron a ca*o
en%a2o% 'e ecoto:$c$'a' con e( organ$%.o 'e
re6erenc$a )t$($0a'o en e%te t$po 'e pr)e*a%- (a
p&l'a e a'&a 3Daphnia magna#. Se a($.ent& a
(a% p)(ga% con )n +00L 'e .a/0 .o($'o 3MON ,+0
o 'e )na (/nea con#enc$ona( %$.$(ar4 en
%)%pen%$&n. E( co.porta.$ento #$ta( 'e (o%
e=e.p(are% 'e D. magna a($.enta'o% con .a/0
MG re%)(ta*a a,ectao ne'ati0a!enteA %)
!o#talia e#a !4s ele0aa- )na proporc$&n
.enor 'e (a% 8e.*ra% a(can0a*a (a .a')re0
%e:)a( 2- en con=)nto- (a% p)e%ta% eran $n6er$ore%
5)e (a% 'e D. magna a($.enta'a% con .a/0
con#enc$ona(.
Lo% re%)(ta'o% $n'$can )n e6ecto t&:$co 'e( MON
,+0- .% 5)e &n 0alo# n&t#iti0o in,e#io# en e(
.a/0 MG. Se 'e.)e%tra 5)e e( .a/0 Bt po'r/a %er
t&:$co para (o% $n%ecto% ac)t$co%- (o c)a( po'r/a
tener otro% e6ecto% en e( eco%$%te.a. Se con6$r.an
a%/ (a% conc()%$one% 'e Jo%$-Mar%8a(( 2 %)%
co(a*ora'ore% 3c$ta'o anter$or.ente4- 'e 5)e e%ta
#/a $ne%pera'a 'e $.pacto% e% $.portante 2 no 8a
%$'o ten$'a en c)enta en (a e#a()ac$&n 'e r$e%go%
'e (o% c)(t$#o% Bt- $nc()$'o e( .a/0 MON ,+0.
Se.$((a% 'e .a/0 tran%g1n$co e%parc$'a% %o*re )n ca.$no agr/co(a
tra% e( pa%o 'e )n ca.$&n- (o 5)e 'e.)e%tra (a 6a(ta 'e contro(.
< Greenpeace Carra%co
. Catang)$ M.A. F Berg J.M. 3200B4 .Ne%tern *ean c)tDor.- Striacosta
albicosta 3S.$t84 3Lep$'optera A Noct)$'ae4- a% a potent$a( pe%t o6 tran%gen$c
Cr2+A* Bacillus thuringiensis corn 82*r$'% $n So)t8 DaOota En#$ron.enta(
Ento.o(og2 E! +HE9-+H!2.
2 Far$a- C.A.- NPcOer%- F.L.- Pr$tc8ar'- G.- Barrett- D.A. F T)r($ng%- T.C.G.
200@. Q$g8 %)%cept$*$($t2 o6 Bt .a$0e to ap8$'% en8ance% t8e per6or.ance o6
para%$to$'% o6 (ep$'opteran pe%t%. PLoS ONE 2A eB00.
'o$A+0.+E@+=o)rna(.pone.0000B00.
E Jo%$-Mar%8a((- E.G.- TanO- G.L.- Jo2er- T.C.- N8$(e%- M.J.- E#an%-N8$te- M.-
C8a.*er%- C.- Gr$66$t8%- N.A.- PoOe(%eO- G. F Step8en- M.L. 200@. To:$n% $n
tran%gen$c crop *2pro')ct% .a2 a66ect 8ea'Dater %trea. eco%2%te.%.
Procee'$ng% Nat$ona( Aca'e.2 o6 Sc$ence% o6 t8e "SA H+A +B20HR+B20,.
H Ng)2en- Q. T. F G. A. Ge8(e 200@.S)ant$tat$#e ana(2%$% o6 t8e %ea%ona( an'
t$%%)e-%pec$6$c e:pre%%$on o6 Cr2+A* $n tran%gen$c .a$0e MON ,+0. Go)rna(
o6 P(ant D$%ea%e% an' Protect$on ++HA ,20-,@.
Je%).en en ca%te((anoA KTS)1 cant$'a' 'e to:$na Bt pro')cen rea(.ente (a%
p(anta% 'e .a/0 tran%g1n$co MON ,+0U?A D$%pon$*(e en e( en(aceA
8ttpADDD.greenpeace.orge%panareport%re%).en-en-ca%te((ano-'e(-$n6o
! Pra%$6Oa- P.L.- Qe((.$c8- J.L.- Pra%$6Oa- G.J. F LeD$%- L.C. 200@. E66ect% o6
Cr2+A*-e:pre%%$ng corn ant8er% on t8e .o#e.ent o6 .onarc8 *)tter6(2
(ar#ae. En#$ron.enta( Ento.o(og2 EBA22,-EE
B Jo%at$- A.- Bogan$- P.- Santar(a%c$- A. B)$att$- M. 200,. C8aracter$%at$on o6 E
V tran%gene $n%ert$on %$te an' 'er$#e' .JNA% $n MON ,+0 W$e('Gar' .a$0e.
P(ant Mo(ec)(ar B$o(og2 DOI +0.+00@%+++0E-00,-9E+!-@.
@ BX8n- T.- Pr$.$cer$o- J.- Qe%%en- D.O. F Traa#$O- T. 200,. Je')ce' 6$tne%%
o6 Daphnia magna 6e' a Bt-tran%gen$c .a$0e #ar$et2. Arc8$#e% o6
En#$ron.enta( Conta.$nat$on an' To:$co(og2 DOI +0.+00@%002HH-00,-
9+!0-!.