INNE ZAGROENIA W NURKOWANIACH BEZDECHOWYCH Cz I - Zagroenia n!r"oania#$ g%&o"i#$ i'(!& in)en*+n+#$ Wszyscy, ktrzy wiedz cokolwiek o freedivingu zdaj sobie spraw z tego, !e w ka!dym nurkowaniu grozi im ryzyko blackoutu z powodu "ipoksji # niedotlenienia organizmu$ Najcz%ciej ma on miejsce na ostatnic" metrac" przed osigniciem powierzc"ni dlatego nazywany jest &"allow Water 'lackout (omdlenie na p)ytkiej wodzie*$ +ego konsekwencji mo!na na szcz%cie unikn, stosujc odpowiednie procedury bezpiecze-stwa (patrz, np$ nr .(//* 01 # stycze-2luty 344/*$ Nie powinni%my jednak zapomina,, !e "ipoksja nie wyczerpuje wszystkic" zagro!e- zwizanyc" z nurkowaniem na zatrzymanym oddec"u$ Niewtpliwie jest ona podstawowym i najpowszec"niejszym ryzykiem$ +est te! przyczyn najwikszej ilo%ci wypadkw$ Niestety musimy pamita,, !e przy bezdec"ac" spotka, nas mog te! r!ne inne nieprzyjemno%ci jak uraz ci%nieniowy uc"a, uraz ci%nieniowy (zgniecenie* p)uc, arytmie serca czy niedokrwienia ko-czyn a rwnie! zagro!enia zdawa, by si mog)o typowe wy)cznie dla nurkowa- ze sprztem jak c"oroba dekompresyjna, narkoza azotowa, toksyczno%, tlenowa, zatrucie dwutlenkiem wgla czy wreszcie awarie sprztu w nurkowaniac" No 5imits$ Trudno dokona, jakiej% uzasadnionej systematyki tyc" niebezpiecze-stw$ +a lubi dzieli, je na dwie kategorie$ 0ierwsza z nic" dotyczy nurkowa- bardzo g)bokic" (orientacyjnie powy!ej 67 metra* lub bardzo intensywnyc" (du!a ilo%, zanurze- w krtkim czasie*$ W zwizku z tym odnosi si do naprawd zaawansowanyc" nurkw # zawodnikw ocierajcyc" si o rekordy %wiata lub zawodowyc" po)awiaczy pere), ma)!, gbek itp$ 8ruga kategoria to zagro!enia, z ktrymi mo!emy spotka, si na du!o mniejszyc" g)boko%ciac" i przy niewielkim nat!eniu nurkowania$ 8latego dotyczy ona ka!dego z nas, nie wy)czajc nawet pocztkujcyc"$ Nar"oza azo)oa +est to efekt doskonale znany wszystkim nurkom sprztowym$ 9kazuje si, !e nie omija rwnie! bezdec"owcw, c"o, w ic" przypadku, ze wzgldu na krtki czas ekspozycji na wysokie ci%nienie parcjalne N3, pojawia si na du!o wikszyc" g)boko%ciac"$ :daniem ;rica <atta"a (by)y rekordzista w =onstant Weig"t*, aby narkoza wystpi)a musz by, spe)nione cztery warunki> ,- ?)boko%, powy!ej 67 metra$ .- Nurkowi musi by, c")odno # nurkowanie odbywa, si musi w zimnyc" wodac" (nasze jeziora@*$ /- Ausi by, ciemno (znw nasze jeziora@*$ 0- Nurek musi mie, wysokie st!enie =93 we krwi (co ma miejsce je%li przed nurkowaniem nie przeprowadza) "iperwentylacji, a wic w)a%ciwie zawsze@*$ +e%li te okoliczno%ci maj miejsce, wwczas narkoza z pewno%ci pojawi si w pocztkowej fazie wynurzania, a przy nurkowaniac" powy!ej B4 metrw mo!e mie, miejsce nawet pod koniec zanurzenia (dotyczy to nurkowania w =onstant Weig"t lub <ree Cmmersion*$ +ej nat!enie mo!e by, mniejsze u osb przywyk)yc" do wysokic" st!e- N3 (np$ g)boko nurkujcy sprztowcy*$ 0rzebieg narkozy jest nieco inny ni! przy nurkowaniu z butlami, c"o, podobny$ Wszystko wydaje si odleg)e, nierealne$ Widziany obraz staje si zamazany i falujcy$ :aburzona jest zdolno%, do klarownego my%lenia i oceny sytuacji$ Nurek nie mo!e skoncentrowa, si na pracy ng (mo!e nawet ca)kiem o niej zapomnie,@*$ 0ojawiaj si zawroty g)owy i uczucie szumu 2 brzczenia w ca)ym ciele, a czasem strac"$ Typowym przypadkiem dezorientacji w wyniku narkozy by)a nieudana prba bicia rekordu w =onstant Weig"t w .DDE roku, w czasie, ktrej Flejando Gavelo po osigniciu zaplanowanej g)boko%ci zamiast zabra, tabliczk z wypisan g)boko%ci przez 34 sekund usi)owa) wyrwa, kamer filmujcemu go nurkowi$ W konsekwencji tej szamotaniny i wyd)u!enia czasu nurkowania straci) przytomno%, na ostatnic" metrac" przed osigniciem powierzc"ni$ Cnny ciekawy przypadek narkozy znaleH, mo!na w opisie przygotowa- Aartina &tepanka do bicia rekordu %wiata w kategorii <ree Cmmersion w 344. r$ +edno z nurkowa- treningowyc" Aartin wykonywa) na B/ metry$ :a)o!ony profil przewidywa) osignicie powierzc"ni po 3 minutac" i I7 sekundac"$ Na minut i .7 sekund przed up)ywem tego czasu jego safety diver # nurkujcy na bezdec"u 0aul Jotik # opu%ci) si na g)boko%, 34 metrw$ +ednak Aartin nie pojawi) si w zaplanowanym czasie$ 0o /4 sekundac" mocno zaniepokojony 0aul opad) kolejne .4 metrw w d)$ 8opiero po d)u!szej c"wili, kiedy ju! sam zacz) odczuwa, siln potrzeb zaczerpnicia powietrza, dostrzeg) spokojnie wynurzajcego si Aartina$ =a)e nurkowanie trwa)o o I7 sekund d)u!ej ni! planowano, ale zako-czy)o si szcz%liwie dla obu nurkw$ Jiedy Aartin doszed) ju! do siebie i wyja%ni) przyczyny opHnienia, pozostajcy ca)y czas na powierzc"ni 8oug 0eterson podsumowa) jego wyczyn nastpujco> "Ar &tepanek osign) ju! taki poziom doskona)o%ci, !e jego safety diverowi potrzebny jest w)asny safety diver"$ Na koniec wypada wyja%ni,, co takiego opowiedzia) Aartin i jaki to ma zwizek z narkoz azotowK 9t!, kiedy znalaz) si na maksymalnej g)boko%ci dostrzeg) przygldajc si mu z ciekawo%ci ryb$ Widok ten tak go zafascynowa), !e poczu), i! musi uci, sobie pogawdk z nowo poznanym towarzyszem$ Na szcz%cie po kilkudziesiciu sekundac" odzyska) jasno%, my%lenia i zacz) si wynurza,$ 8o dzi% nie wiadomo czy rzeczywi%cie by)a tam jakakolwiek ryba, czy te! by) to wy)cznie wynik jego imaginacji$ Tak czy inaczej pogawdki z nieznajomymi na bezdec"u na B/ metrac" wyt)umaczy, mo!na tylko silnym zamroczeniem umys)u, za co odpowiedzialna jest w)a%nie narkoza azotowa$ Nale!y nadmieni,, !e zaznaczon na wstpie tego akapitu g)boko%, 67 metrw nale!y traktowa, umownie$ 9dnotowane zosta)y, bowiem dwa wypadki, w ktryc" nurkowie doznali objaww c"arakterystycznyc" dla narkozy ju! na 74, a nawet na zaledwie I7 metrac"$ W obu tyc" przypadkac" nurkowie odbyli na maksymalnej g)boko%ci trwajce po kilkana%cie sekund, niezaplanowane przystanki$ 0o wynurzeniu nie zdawali sobie z tego sprawy, a o tym, !e mia)y one miejsce dowiedzieli si dopiero po analizie profilu nurkowania %cignitego z komputera$ 0onadto jeden z ww$ nurkw wynurza) si spiralnie (@@@* wok) liny opustowej co tak wyd)u!y)o jego nurkowanie, !e na 6 metrac" dozna) blackoutu$ 0o odzyskaniu przytomno%ci nie pamita) ani wspomnianego przystanku na I7 metrac" ani swojego przedziwnego sposobu wynurzania$ Nie1o"rienie "o2#z+n ;lementami nurkowego odruc"u ssakw # zespo)u zmian adaptacyjnyc" zac"odzcyc" w organizmie zanurzajcego si na bezdec"u nurka # s midzy innymi obkurczenie naczy- krwiono%nyc" dostarczajcyc" krew do peryferiw (ko-czyn, palcw i skry* oraz towarzyszcy mu blood s"ift (przepompowanie krwi do naczy- krwiono%nyc" klatki piersiowej*$ 9bok dobroczynnyc" konsekwencji tyc" efektw tj$ wyd)u!enia czasu pozostawania w bezdec"u i zapobie!enia urazowi ci%nieniowemu p)uc (patrz druga cz%, artyku)u* towarzysz im te! skutki negatywne$ Jiedy po osigniciu maksymalnej g)boko%ci nurek rozpoczyna powrt ku powierzc"ni jego ko-czyny s bardzo skpo zaopatrywane w krew, a wic i w tlen$ ;fekt ten jest potgowany przez bradykardi # zwolnienie rytmu serca # i oczywi%cie fakt zu!ycia cz%ci zapasw tlenu w fazie zanurzenia$ W konsekwencji nurek mo!e dozna, uczucia omdlewania ng, a nawet ca)kowitego braku w)adzy nad nimi$ 0rzypadek taki opisuje ;ric <atta"$ W czasie jego nurkowania na BB metrw w kategorii =onstant Weig"t w roku 344. (by)o to nurkowanie o E metrw g)bsze od wczesnego, oficjalnego rekordu %wiata* ;ric kilkukrotnie zatrzymywa) si w fazie wynurzenia dla odpoczynku, bo nie mg) zmusi, swoic" bezw)adnyc" ng do pracy$ 8odatkowym czynnikiem, ktry potgowa) niebezpiecze-stwo by)a opisywana powy!ej narkoza azotowa$ : jej powodu ;ric mia) ogromne trudno%ci ze skoncentrowaniem si na wynurzaniu i pracy ng w szczeglno%ci$ Aia) uczucie nierealno%ci, odp)ywania ku nieznanemu$ Na 77 metrac" dozna) kompletnego parali!u ko-czyn i zacz) opada,$ Na szcz%cie po kilku sekundac" parali! ustpi), a ;ric zdo)a) przezwyci!y, narkoz i ostatecznie osign) powierzc"ni$ 'iorc pod uwag ryzyka narkozy azotowej i niedokrwienia ko-czyn, paradoksalnie mo!e si okaza,, !e w g)bokic" nurkowaniac" na bezdec"u warto rozwa!y, dopuszczenie pewnej dozy "iperwentylacji (w celu obni!enia poziomu =93, a co za tym idzie os)abienia efektu narkotycznego azotu* oraz ograniczenie dzia)a- zmierzajcyc" do aktywacji nurkowego odruc"u ssakw (w celu os)abienia efektu blood s"ift i w konsekwencji mniejszego niedokrwienia ko-czyn*$ 9czywi%cie, je%li c"odzi o "iperwentylacj to trzeba pamita,, !e zwiksza ona ryzyko blackoutu z powodu "ipoksji (zarwno ze wzgldu na opHnienie wystpienia odruc"u oddec"owego jak i przy%pieszenie niedokrwienia mzgu* i dlatego dopuszczalna jest wy)cznie przy zapewnieniu pe)nej, stuprocentowej asekuracji zarwno ze strony nurkw sprztowyc" jak i bezdec"owyc"$ 3o"*+#zno )(enoa W istocie zdania na temat tego czy rzeczywi%cie w nurkowaniac" bezdec"owyc" mo!na do%wiadczy, toksyczno%ci tlenowej s podzielone$ ?)boko%ci, jakie osigane s w kategoriac" No 5imits i Lariable 'allast (obecnie odpowiednio ok$ .E4 i ./4 metrw* s na tyle du!e, !e ci%nienie parcjalne tlenu w p)ucac" mog)oby (w pierwszej z nic"* znacznie przekroczy, / FTF$ 9czywi%cie organizm nurka stale metabolizuje tlen zmniejszajc jego ilo%, i pr!no%,, jednak faza zanurzenia w obu wspomnianyc" kategoriac" odbywa si na windzie, gdzie nurek pozostaje praktycznie w bezruc"u$ 8latego zu!ycie tlenu jest tu bardzo ograniczone$ 0onadto nurek do%wiadcza wp)ywu bardzo silnego na tyc" g)boko%ciac" nurkowego odruc"u ssakw (m$in$ dramatyczne zwolnienie rytmu serca # nawet do .4 uderze- na minut, obkurczenie naczy- krwiono%nyc" dostarczajcyc" krew do peryferiw* co dodatkowo obni!a konsumpcj tlenu$ W rezultacie po trwajcym ok$ D4 # .34 sekund zanurzeniu w organizmie nurka pozostaje go jeszcze do%, du!o by jego ci%nienie parcjalne w p)ucac" znajdowa)o si w okolicac" / FTF, a wic du!o powy!ej granic dopuszczalnyc" w nurkowaniac" ze sprztem$ : drugiej strony czas ekspozycji jest na tyle krtki, !e nie wszyscy eksperci s gotowi uzna, toksyczno%, tlenow za rzeczywiste zagro!enie$ Tak czy owak "istoria notuje, co najmniej kilka przypadkw blackoutu na bardzo du!yc" g)boko%ciac", w ktryc" "ipoksj z ca)kowit pewno%ci nale!y wykluczy, jako przyczyn$ W dwc" z wspomnianyc" przypadkw nurkowie (0ipin <erreras i Fudrey Aestre* odzyskali przytomno%, po osigniciu mniejszej g)boko%ci (byli pod)czeni do balonu, dziki czemu mimo blackoutu wynurzenie by)o kontynuowane*, gdzie ci%nienie parcjalne tlenu uleg)o zmniejszeniu$ +eden przypadek zako-czy) si tragicznie, kiedy =yril Csoardi wykonywa) treningowe nurkowanie na .44 m (bez udzia)u safety divers@*$ Na video (nurkowanie by)o filmowane przez zainstalowan na windzie kamer* wida, jak po osigniciu zaplanowanej g)boko%ci =yril traci przytomno%, i nie jest w stanie odpali, balonu$ +ego cia)a nigdy nie odnaleziono$ Gwnie! &tefano Aakula do%wiadczy) blackoutu na du!yc" g)boko%ciac" jednak w jego przypadku oby)o si bez nieszcz%cia # zosta) wycignity na powierzc"ni przez nurkw asekurujcyc"$ Wydaje si, !e we wszystkic" opisanyc" powy!ej przypadkac" przyczyn utraty przytomno%ci mog)a by, toksyczno%, tlenowa$ Za)r!#ie 1!)(en"ie4 g(a To temat, ktry podobnie jak toksyczno%, tlenowa nie jest dok)adnie rozpoznany$ Wydaje si, !e w przypadku nurkowa- bardzo g)bokic" i po)czonyc" z wysi)kiem, a wic zwikszon konsumpcj tlenu z jednej strony, a zwikszon produkcj dwutlenku wgla z drugiej, ryzyko zatrucia =93 mo!e si pojawi,$ Jategori, ktra spe)nia te warunki jest Lariable 'allast$ Nurkowie sc"odz w niej przy u!yciu windy na .34 # ./4 metrw, a nastpnie, inaczej ni! w przypadku No 5imits, gdzie wynoszeni s bez wysi)ku przez balon, wynurzaj si podcigajc si na linie opustowej$ W pocztkowej fazie wynurzenia (powiedzmy w .2/ d)ugo%ci od dna* wystpuje faza krytyczna ze wzgldu na st!enie =93$ 8o tego momentu organizm nurka zdo)a) ju! wyprodukowa, du!e jego ilo%ci, a jednocze%nie ci%nienie zewntrzne jest bardzo wysokie i siga ok$$ .4 atmosfer$ =i%nienie parcjalne dwutlenku wgla mo!e, wic osign, niebezpieczny poziom$ Nawet, je%li uznamy, !e czas ekspozycji nie jest odpowiednio d)ugi, aby dosz)o do rzeczywistego zatrucia, to ponad wszelk wtpliwo%, podwy!szone st!enie =93 przyczynia si do spotgowania narkotycznego dzia)ania azotu$ W konsekwencji mo!e to prowadzi, nawet do utraty przytomno%ci$ H5N6 - Ze*78% Ne!ro(ogi#zn+ W+*o"i#$ Cinie2 &koro omawiamy tu zagro!enia typowe dla nurkowa- sprztowyc", to nie sposb zapomnie, o zespole neurologicznym wysokic" ci%nie-$ +ednak czy w przypadku bezdec"w istnieje mo!liwo%, jego wystpieniaK : jednej strony w No 5imits g)boko%ci sigaj ju! .E4 metrw, a prdko%, zanurzenia jest bardzo du!a i wa"a si w okolicac" 3 metrw na sekund$ & to warto%ci, ktre w przypadku sprztowcw niewtpliwie prowadzi)yby do wystpienia M0N&$ +ednak z drugiej strony trzeba pamita,, !e bezdec"owiec ma w p)ucac" ogromne ilo%ci azotu, ktry jak wiadomo, neutralizuje objawy zwizane z wysokim ci%nieniem$ Wydaje si, wic, !e ze strony M0N& nic nam nie grozi, c"o, ze wzgldu na brak materia)u do%wiadczalnego, trudno powiedzie, to z ca)kowit pewno%ci$ Aarie *7rz)! W odniesieniu do freedivingu czsto u!ywamy nazwy "nurkowanie bez sprztu"$ Gzeczywisto%, jest nieco inna, ni! mo!na by przypuszcza, po tym okre%leniu, bo tak naprawd freediving wymaga u!ycia specjalistycznego wyposa!enia$ Aimo to jego awarie raczej nam nie gro!$ Nie musimy obawia, si zamarznicia automatu oddec"owego, przek)ama- wskaza- manometru czy mimowolnego nape)nienia kamizelki wyporno%ciowej, bo ic" nie stosujemy$ W typowyc" nurkowaniac" nasze by, albo nie by,, zale!y prawie wy)cznie od naszego organizmu$ Najgorsze, co mo!e si przytrafi, w zwizku ze sprztem, to c"yba po)amanie p)etw z w)kna wglowego$ Niewtpliwie nie nale!y to do przyjemno%ci, ale w ko-cu niewielu z nas takie p)etwy posiada$ ?dyby jednak taka atrakcja kogo% spotka)a powinien zac"owa, si analogicznie jak w przypadku zgubienia p)etwy # jak najszybciej ucieka, do gry$ +e%li nurkowanie odbywa)oby si przy linie opustowej, powinno si z niej skorzysta,, wycigajc si po niej rkami (w)a%nie, dlatego opustwka powinna by, do%, gruba i przyczepiona do solidnej, tj$ dajcej wyraHny opr bojki*$ 0rzy braku liny trzeba niestety wios)owa, jedn p)etw, najlepiej ruc"ami delfina$ :upe)nie inaczej sprawa wyglda w nurkowaniac" No 5imits$ Tu sprzt (najcz%ciej balon wyporno%ciowy* jest niezbdny do pomy%lnego zako-czenia kluczowej fazy nurkowania # wynurzenia$ 9 tym, !e mog by, z tym problemy najdobitniej %wiadczy ubieg)oroczny wypadek Fudrey Aestre$ J)opoty z wynurzaniem doprowadzi)y do jej %mierci$ 9ficjalny raport podaje, !e przyczyn problemw by)o uszkodzenie teflonowej pow)oki, ktr pokryta by)a lina opustowa$ Wynikajce std zwikszone tarcie, w po)czeniu z kilkoma innymi okoliczno%ciami spowodowa)o, !e Fudrey wynurza)a si w bardzo wolnym tempie, by ostatecznie definitywnie zatrzyma, si na g)boko%ci .34 metrw$ 0rzy jednoczesnyc" karygodnyc" zaniedbaniac" w asekuracji doprowadzi)o to do tragicznego zako-czenia$ Tak czy owak nie ulega wtpliwo%ci, !e w tej kategorii skrupulatne sprawdzenie sprztu przed ka!dym zanurzeniem decyduje o prze!yciu lub %mierci nurka$ C$oro&a 1e"o47re*+9na :dawa, by si mog)o, !e bezdec"owcy jako nurkowie nie oddyc"ajcy spr!onymi mieszankami, nie s nara!eni na ryzyko c"oroby dekompresyjnej$ 9kazuje si, !e niekoniecznie musi to by, prawd$ W przypadku nurkowa- rekreacyjnyc", uprawianyc" z niewielk intensywno%ci i na niezbyt du!e g)boko%ci, rzeczywi%cie nie grozi nam nadmierna kumulacja azotu$ +ednak w innyc" przypadkac" niejednokrotnie zaobserwowano objawy c"arakterystyczne dla c"oroby dekompresyjnej$ W czasie pojedynczego nurkowania czas ekspozycji na wysokie ci%nienie parcjalne azotu jest bardzo krtki$ +e%li jednak nurek wykonuje ca) seri zanurze- w niewielkic" odstpac" czasu, rozpuszczony we krwi i tkankac" azot zaczyna si kumulowa,$ 'iorc pod uwag, !e szybko%, wynurzania freedivera (ok$ 64 metrw na minut, a w przypadku No 5imits du!o wicej* dalece przekracza normy obliczone dla scuba, mog pojawi, si problemy$ 0rawdopodobnie pierwsze zapisy na temat wystpujcyc" u nurkw bezdec"owyc" urazw, ktryc" przyczyny wskazuj na 8=& datuj si na rok I44 przed nasza er i znajduj si w Godyjskim 0rawie Aorskim$ Wsp)cze%nie uczeni wielokrotnie zwracali uwag na objawy takie jak parali!, spazmatyczne pora!enie ko-czyn dolnyc" czy konwulsje wystpujce u %rdziemnomorskic" po)awiaczy gbek przypisujc im jako przyczyn uwalnianie nadmiaru gazw rozpuszczonyc" we krwi$ 8o%, dok)adnie zbadano ten problem u po)awiaczy pere) polinezyjskiego arc"ipelagu Tuamotu$ Wykonywali oni dziennie od I4 do 64 zanurze- na g)boko%ci sigajce /4#I4 m$ Nczny czas jednego zanurzenia wynosi) ok$ .44 sekund, a przerwy pomidzy nimi wa"a)y si od I do 6 minut$ Wikszo%, z nurkw do%wiadcza)a objaww nazywanyc" "taravana"$ 9bejmowa)y one nudno%ci, zawroty g)owy, utrat s)uc"u, zaburzenia widzenia, ble staww i cz%ciowy lub kompletny parali!$ Notowane by)y te! przypadki %miertelne$ Gwnie! czo)owi freediverzy jak np$ 0ipin <erreras mieli dolegliwo%ci c"arakterystyczne dla 8=&$ Ostpowa)y one po zastosowaniu leczenia w komorze dekompresyjnej$ Najnowsza "istoria notuje te! jeden bardzo powa!ny wypadek, w ktrym podejrzewa si, !e jego przyczyn by)a kumulacja azotu$ ="odzi o majcy miejsce w lecie 3443 roku wypadek 'enjamina <ranza, w wyniku, ktrego uleg) on cz%ciowemu parali!owi i do dnia dzisiejszego porusza si na wzku inwalidzkim$ 'enjamin przygotowywa) si do ustanowienia nowego rekordu w kategorii No 5imits na g)boko%ci .67 m$ W trakcie bardzo intensywnego treningu poprzedzajcego prb wykonywa) nawet do siedmiu zanurze- dziennie na g)boko%ci przekraczajce .44 metrw$ Aimo, !e lekarze nie postawili diagnozy jednoznacznie wskazujcej na c"orob dekompresyjn jako przyczyn, to jednak wiele przemawia za tym, !e to w)a%nie ona jest odpowiedzialna za ten wypadek$ Aidzy nami mwic trudno nie dziwi, si niefrasobliwej postawie samego 'enjamina i jego trenerw, ktrzy pozwolili mu wykonywa, tak g)bokie nurkowania z tak du! czstotliwo%ci$ +ak pokaza)y eksperymenty, aby dozna, objaww c"arakterystycznyc" dla c"oroby dekompresyjnej nale!a)oby wykona, na przyk)ad ok$ 74 zanurze- na g)boko%, .7#34 metrw w czasie 7 godzin$ Tak seri nurkowa- wykona) w .D67 roku dr 0$ 0aulev # oficer medyczny 8u-skiej Aarynarki Wojennej$ 8wie godziny po wyj%ciu z wody zacz) skar!y, si na trudno%ci w oddyc"aniu, nudno%ci, ble i parali! ng, niedow)ad rki i zaburzenia widzenia$ 0o poddaniu leczeniu w komorze dekompresyjnej przy ci%nieniu 6 atmosfer wszystkie objawy ustpi)y$ 0rowadzone pHniej (.D67, .D6E* przez 0auleva symulacje komputerowe pokaza)y, !e przekroczenie limitw st!enia azotu akceptowanyc" w nurkowaniac" na spr!onym powietrzu, mo!na uzyska, we freedivingu ju! po ./ dwuminutowyc" zanurzeniac" na .D metrw pod warunkiem skrcenia surface intervals do jednej minuty$ Ten sam efekt osiga si po zaledwie 7 zanurzeniac" przy zwikszeniu g)boko%ci do /4 metrw i utrzymaniu tego samego sc"ematu czasowego$ +ak wic wida, objaww 8=& mo!na si wprawdzie dorobi,, ale wymaga to do%, du!ego samozaparcia (i umiejtno%ci*$ Nam zwyk)ym, bezdec"owym %miertelnikom nie grozi wiele z tej strony$ Aimo to, nawet my powinni%my pamita,, !e istnieje takie zagro!enie i z tego powodu, zarwno w nurkowaniac" rekreacyjnyc" jak i podczas poprawiania swoic" rekordw !yciowyc", zac"owywa, odpowiednio d)ugie przerwy pomidzy kolejnymi zanurzeniami$ +ako absolutne minimum przyjmuje si, aby surface interval by) dwa#trzy razy d)u!szy od czasu nurkowania$ +est to oczywi%cie regu)a "spod du!ego palca", bo w ogle nie bierze pod uwag g)boko%ci, ale dla freedivera na pocztkowym lub %rednio zaawansowanym poziomie, (czyli wykonujcego, powiedzmy, 34#/4 zanurze- dziennie, w tym tylko kilka na g)boko%ci powy!ej /4 metrw* mo!na uzna, j za wystarczajc$ N!r"oanie &ez1e#$oe i ze *7rz)e4- W tym miejscu, nawizujc do tematu c"oroby dekompresyjnej, warto kilka linijek tekstu po%wici, odpowiedzi na pytanie, czy mo!na )czy, te dwa rodzaje nurkowania K W zasadzie wszystkie autorytety zgadzaj si, !e tak, ale pod jednym warunkiem > bezdec"y powinni%my wykonywa, zawsze 0G:;8, nigdy 09 nurkowaniu ze sprztem$ 0o nurkowaniu na spr!onyc" mieszankac" zawsze mamy we krwi i tkankac" stan supersaturacji azotu$ W tej sytuacji c"arakterystyczne dla freedivingu szybkie wynurzenia mog by, przyczyn tworzenia si mikropc"erzykw i prowadzi, do objaww 8=&$ W zwizku z tym przyj)o si uwa!a,, !e po nurkowaniu ze sprztem nie nale!y uprawia, freedivingu, a je%li ju! to na g)boko%ci nie przekraczajce 7 metrw$ Fby nurkowa, naprawd g)boko nale!y odczeka, do up)ynicia "no flig"t time"$ W tak zwanym midzyczasie, tj$ po up)yniciu dwc" godzin mo!na zanurzy, si nieco g)biej ni! owe 7 metrw ale odradza)bym g)boko%ci wiksze ni! .4 metrw$ Jliknij, aby przej%, do 1r!gie9 #z#i artyku)u zawierajcej opis innyc" zagro!e-, ktre wystpuj rwnie! w nurkowaniac" na niewielkie g)boko%ci i prowadzonyc" z niewielk intensywno%ci (uraz ci%nieniowy uc"a, uraz ci%nieniowy p)uc, arytmie serca*$ Bibliografia: Decompression Illness and Freediving !eter Sheard "ung S#uee$e David Sawat$ky %nreveling the &ammalian Diving 'efle( !art I ) !art II *rik Seedhouse +ake a Deep Breath !art I ) !art II *rik Seedhouse 'eality ,$ech !aul -otik