Sociedad responsable, medios responsables Con vertiginosidad se aprecia cmo el mundo es 1 invadido por los medios de comunicacin de masas, que cobran una relevancia especial gracias a los avances tecnolgicos. La familia y la escuela pierden fuerza socializadora al mismo 4 tiempo que la ganan los medios de comunicacin. Esta realidad implica un desafo para los padres, la familia y la administracin pblica ya que la responsabilidad socializadora 7 es, por igual, de todos los agentes sociales, tambin de quienes controlan el poder de los medios de comunicacin y de las grandes cadenas de televisin. Nadie duda de la 10 responsabilidad legal de los medios de comunicacin, pero poco se habla de su responsabilidad moral y socializadora, de la importancia que sus mensajes y actuaciones poseen para 13 quebrar la pasividad, para incitar a la participacin ciudadana. Se hace urgente e imprescindible unir esfuerzos para que los grandes problemas del mundo en el siglo XXI, que 16 generalmente tienen que ver con la solidaridad y el respeto, tanto hacia las personas como hacia el medio ambiente, estn presentes con criterios de inters global en los medios de 19 comunicacin. Internet: <www.uhu.es/cine> (con adaptaciones). Con respecto a las ideas y estructuras del texto anterior, juzgue los tems siguientes. 1 Los medios de comunicacin vienen tomando ms importancia que la familia y la escuela como promotores de la adaptacin e integracin en la vida social. 2 El trmino la, en la construccin al mismo tiempo que la ganan los medios de comunicacin (R.4 e 5), hace referencia a La familia y la escuela (R.3 e 4). 3 El relativo quienes (R.8) puede ser sustituido por aquellos que, sin que se produzcan alteraciones semnticas o gramaticales en el texto. 4 El texto se refiere a la responsabilidad socializadora de la familia. 5 Del texto se deduce que los medios de comunicacin tienen responsabilidad legal. 6 Los posesivos su (R.12) y sus (R.13) se refieren al mismo poseedor dentro del texto. 7 El uso del presente de subjuntivo en estn presentes con criterios de inters global en los medios de comunicacin (R.18 a 20) indica que se trata de un futuro irreal e imposible. 8 Se puede deducir del texto que los medios de comunicacin siempre reflejan los grandes problemas del mundo actual. 9 La expresin Con vertiginosidad (R.1) significa de modo irresponsable. 10 El adverbio cmo (R.1) va acentuado por ser interrogativo. La Declaracin de Chapultepec La Declaracin de Chapultepec, un documento 1 emblemtico que recoge los postulados medulares de las libertades de prensa y de expresin, conmemora su vigsimo aniversario. Hasta ahora, la declaracin ha sido firmada por 29 4 pases, de los 35 que integran el hemisferio americano. El primer principio es una expresin contundente, de la que emanan los otros: No hay personas ni sociedades libres sin 7 libertad de expresin y de prensa. Esta hermosa declaracin de principios contrasta con la realidad desalentadora que enfrentan las libertades de 10 expresin y prensa, no solo en este hemisferio, sino en todo el mundo. La propia Relatora Especial para la Libertad de Expresin de la Organizacin de los Estados Americanos 13 (OEA), de amplio prestigio internacional, en tiempos recientes sufri amenazas de fuertes restricciones a su presupuesto, que podran llevar a su desaparicin, todo ello como parte de una 16 reforma a la Comisin de Derechos Humanos, a la que pertenece. Sin embargo, la amenaza fue disipada cuando, en una reunin de cancilleres en el 2013, se decidi continuar con 19 el sistema usual de financiamiento. Internet: <www.centrolibertadprensa.org> (con adaptaciones). Con respecto a las ideas y estructuras del texto de arriba, juzgue los prximos tems. 11 La Declaracin de Chapultepec rene los fundamentos de la libertad de prensa y de expresin. 12 La expresin los otros (R.7) se refiere a 29 pases (R.4 e 5). 13 La Declaracin de Chapultepec comienza proclamando que la libertad de expresin es necesaria para que existan sociedades libres. 14 El adjetivo desalentadora (R.10) significa en el texto aburrida. 15 La Relatora Especial para la Libertad de Expresin de la OEA fue amenazada con reducciones en los recursos econmicos que le son asignados. 16 La forma verbal podran (R.16) expresa que se trata de una accin probable o posible. 17 La locucin Sin embargo (R.18) indica una oposicin que tambin puede ser expresada por Todava, sin producir alteraciones gramaticales o semnticas en el texto. 18 Del texto se deduce que las amenazas no fueron cumplidas y no se redujo el presupuesto de la Relatora Especial para la Libertad de Expresin de la OEA. 19 La Declaracin de Chapultepec fue aprobada por 29 pases hace veinte aos. 20 El trmino emblemtico (R.2) hace referencia a la insignia de la OEA. Vestibular de 2014 1. DIA 1 ||VEST14_001_01N173541|| CESPE/UnB VEST 2014 Periodistas de a Pie La periodista mexicana Marcela Turati nunca se 1 conform con el sopor de las redacciones de los diarios del Distrito Federal. Prefiero la calle al escritorio, es su leitmotiv y se repite en su conversacin. En el 2001, cuando tena 27 4 aos, hizo un taller con Ryszard Kapucinski y desde entonces no ha parado de contar las historias de los mexicanos ocultos detrs de la violencia de los narcos. 7 A bordo de un coche, Turati atiende un celular que parece quemarle las manos. No solo son fuentes de los altos y bajos mundos que quieren contarle historias, sino periodistas 10 de todo el pas que buscan su consejo. Turati es fundadora de Periodistas de a Pie, un colectivo de cronistas sociales que comparten tcnicas de investigacin y estrategias de reporteo 13 con el fin de elevar la calidad de su trabajo. Vivi en Buenos Aires y pas por la mayora de los pases de Amrica Latina, siguiendo la huella de lo que ella llama periodismo social. Es 16 autora de varios libros y gan el concurso de reportajes Amrica Latina y los Objetivos de Desarrollo del Milenio del PNUD y la agencia IPS, y el premio Lyons de la Universidad 19 de Harvard. Sin embargo, a pesar de todos los reconocimientos, sigue siendo humilde y tmida y cada vez que tiene que hablar en pblico, se dice: Por qu habr aceptado 22 esto? Internet: <www.revistaanfibia.com > (con adaptaciones). Segn las estructuras y ideas del texto anterior, juzgue los tems siguientes. 21 La conjuncin sino en sino periodistas de todo el pas (R.10 e 11) puede ser sustituida por pero, sin que se produzcan alteraciones gramaticales o semnticas en el texto. 22 El objetivo central del texto es informar de los premios ganados por Turati. 23 A Turati no le gusta quedarse trabajando en las oficinas de los peridicos mexicanos. 24 Con palabras, el nmero 2001 se escribe dos mil un. 25 Cuando era ms joven, Turati particip en un seminario importante para el desarrollo posterior de su carrera. 26 Turati se ocupa en sus crnicas de los crmenes de los traficantes de drogas. 27 En la construccin Turati atiende un celular que parece quemarle las manos (R.8 e 9), el pronombre le se refiere a al celular. 28 Del texto es correcto deducir que la labor de Turati es muy conocida entre sus compaeros. Internet: <www.vertele.com/lostoptendevertele>. 29 Seale la opcin correcta de acuerdo con la vieta. A Segn la etiqueta, para poder ver el televisor, es necesario romper la caja. B La televisin suele manipular la informacin impidiendo ver la realidad. C La pantalla del televisor deforma las imgenes y no nos deja ver la realidad. D La etiqueta del aviso est pegada en la pantalla del televisor. En mi trabajo, me sustituyeron por una aplicacin de mvil que cre un adolescente. Internet: <www.cartoonstock.com>. 30 Considerando la vieta de arriba, seale la opcin correcta. A El adolescente sustituy al hombre en su trabajo. B La mayora de los adolescentes son capaces de producir aplicaciones de mvil. C Las aplicaciones de mvil dejan a la gente sin trabajo. D El paciente est sin trabajo. Vestibular de 2014 1. DIA 2 ||VEST14_001_01N173541|| CESPE/UnB VEST 2014 PARTE I LNGUA FRANCESA Internet: <www.correiobraziliense.com.br>. Lecteurs surpris La premire page du Correio Braziliense du dimanche 1 16 fvrier 2014 a surpris et intrigu ses lecteurs. En effet, elle tait entirement crite en franais. Il sagissait dune publicit indite de la plus grande compagnie arienne franaise. Lisez 4 quelques unes des principales matires de cette dition-l. Un pays en qute du sourrire perdu Le Brsil est le second march dimplants dentaires, 6 derrire les tats-Unis seulement. En 2013, les Brsiliens ont ralis 2 millions de ces procds. Malgr la recherche de soins odontologiques, on ne peut pas dire que la sant buccale soit 9 une priorit : 85% de la population ne va pas chez le dentiste rgulirement. Pernambuco, cest ici ! Emballs par lorchestre du frevo, prs de 15 mille personnes ont ouvert, extraofficiellement, le carnaval dans la capitale du pays. Comme dhabitude, le groupe de musique Suvaco da Asa sest dabord runi en dbut daprs-midi au Cruzeiro Velho et a fait son parcours dans les rues du Sudoeste. La fine pluie a permis de rafrachir la chaleur carnavalesque. Occupez les rues Andr Trindade et Geraldo Carvalho, du projet Msica na rvore, font partie dun groupe de plus en plus nombreux dhabitants utilisant les espaces verts de la ville. Correio Braziliense en franais. Internet: <www.correiobraziliense.com.br> (texte adapt). En considrant le texte ci-dessus, jugez les prochains items. 1 Les rues du Sudoeste ont t parcourues par le groupe Suvaco da Asa, suivi par des milliers de personnes. 2 Une bonne partie des habitants du District Fdral participent des activits dans des espaces verts du Brsil. 3 Le Correio Braziliense a publi le 16 fvrier 2014 un message publicitaire en franais pour une entreprise trangre. 4 La forme verbale intrigu (R.2) peut tre remplac par inquit sans changement du sens de la phrase. 5 Selon le texte, les Franais croient que la population brsilienne a perdu lhabitude de sourrire. 6 peine 15% des Brsiliens font des traitements odontologiques regulirement. 7 Dans le contexte, le mot procds (R.8) a le sens de implants dentaires (R.6). 8 Daprs le journal, on dduit que les ftes carnavalesques doivent dbuter, de manire officielle, dabord dans la capitale de notre pays. 9 La fte musicale au Cruzeiro Velho a commenc vers la fin de la journe, dcourage par le frevo. TV5MONDE Premire chane mondiale de tlvision en franais, 1 TV5MONDE se distingue par son caractre culturel ; en effet, elle est un espace dexpression plurielle, grce des contenus universels, porteurs de sens et de valeurs humanistes, 4 privilgiant la qualit et linnovation des programmes qui refltent la ligne ditoriale de la chane : Montrer ici ce qui vient dailleurs, montrer ailleurs ce qui vient dici. 7 La chane adapte sa diffusion mondiale, tenant compte des fuseaux horaires et des sensibilits des publics, tant en matire dinformation, quen missions originales et indites ; 10 elle reoit la collaboration de 10 chanes partenaires et associes, qui prsentent leur diversit et leur pluralisme, avec des positionnements ditoriaux diffrents. Elle offre au public 13 des programmations trs varis : cinma, sports, documentaires et productions propres. TV5MONDE est lun des 3 plus grands rseaux 16 mondiaux de tlvision ; plus de 243 millions de foyers la reoivent par cble ou satellite, dans plus de 200 pays et territoires. On peut regarder les missions sous-titres ou 19 doubles en 12 langues, parmi lesquelles le portugais. Internet :<www.tv5.org> (texte adapt). Daprs le texte ci-dessus, jugez les items suivantes. 10 Les trois plus grands rseaux de tlvision du monde sont reus par presque 250 millions de tlspectateurs des cinq continents. 11 Les tlspectateurs brsiliens peuvent regarder TV5MONDE parce quil y a des programmes sous-titrs en notre langue. 12 Laspect commercial de TV5MONDE est la principale particularit de la chane qui diffuse ses publicits en franais. 13 Daprs ce document, les chanes partenaires et associes de TV5MONDE ne transmettent que de programmes dinformation. 14 TV5MONDE diffuse les mmes missions dans les cinq continents de manire uniforme. 15 Cette chane de tlvision se proccupe avec la qualit et linnovation de ses missions. 16 La ligne ditoriale de TV5MONDE est rptitive et redondante conforme les fuseaux horaires. 17 Dans la phrase plus de 243 millions de foyers la reoivent (R.17 e 18), le pronom la remplace TV5MONDE (R.16). 18 La grande audience de TV5MONDE se doit la varit de ses missions et son contenu qui se base sur des valeurs humanistes. 19 Dans le premier paragraphe, les mots ici (R.6) et ailleurs (R.7) sont des synonymes. Vestibular de 2014 1. DIA 3 ||VEST14_001_01N173541|| CESPE/UnB VEST 2014 Violation de la libert de la Presse au Mali La police du Mali, pays enclav lintrieur de 1 lAfrique occidentale entre le Tropique du Cancer et lquateur, a interpell le directeur du journal Le Rpublicain cause des critiques adresses au gouvernement. 4 Alors, le journal a divulgu un ditorial affirmant quil restera attentif aux proccupations de tous les citoyens sans distinction de races, ni dethnies. La vrification des 7 informations a toujours t la rgle dor: Durant toute cette priode de convulsions politiques dans notre pays, Le Rpublicain a toujours inform de manire impartielle, car 10 nous considrons que le mtier de journaliste est un sacerdoce. Mais, voil que plus on informe, plus on drange. Aprs les rcentes dtentions successives, la presse Malienne 13 pensait que le temps des intrigues et des menaces avait pris fin ; mais dautres professionnels des vhicules de communication sont perscuts. Les autorits doivent prendre toutes les 16 dispositions pour faciliter le travail des journalistes qui ne se sentent plus libres dexercer leur profession. Au moment o notre pays est critiqu par les associations des droits de 19 lhomme, nos forces de scurit ne doivent pas procder des arrestations arbitraires. Tout en respectant lthique, Le Rpublicain ne cdera jamais face aux menaces, et raffirme : 22 Vive la libert de la presse dans un Mali dmocratique. Internet :< http://lerepublicain-mali.com> (texte adapt). partir du texte ci-dessus, jugez les prochains items. 20 Dans le journal a divulgu un ditorial affirmant quil restera attentif (R.5 e 6), il se refre lditorial . 21 Les vhicules de communication trouvent adquate la protection des autorits maliennes. 22 Selon lditorial, le journalisme est compar un sacerdoce. 23 Les forces de scurit ont procd linterpellation du directeur dun journal au Mali. 24 Certains journalistes se sentent menacs et intimids dans ce pays de lAfrique occidentale. 25 Les journaux maliens changeront leur ligne ditoriale tout en respectant lthique. 26 Lditorial fait appel la dmocratie et la libert de la presse. 27 Dans Mais, voil que plus on informe, plus on drange (R.12), le pronon on est le sujet des formes verbales informe et drange . 28 La presse a subi la violation de son droit de libre expression dans ce pays africain. Cartoon Presse Regime Totali... taire Stavro (Liban). Internet: <www.cartooningforpeace.org>. 29 Analysez attentivement limage ci-dessus pour choisir la proposition correcte. A Le cartoon illustre la collaboration spontane existente entre le journalisme et le gouvernement despotique. B Le journaliste crit, de bon gr, un article dfendant la libert dopinion. C La dictature oblige le journaliste se taire ou crire ce qui ne correspond pas son opinion personnelle. D La libert dopinion est chre nimporte quel rgime totalitaire. Dans mon travail, docteur, j'ai t remplac par un smartphone qui a t cr par un adolescent. Internet: <www.cartoonstock.com>. 30 Considrant limage ci-dessus, on peut conclure que A le patient se trouve maintenant au chmage. B ladolescent a remplac le monsieur dans son travail. C les jeunes sont plus performants inventer des smartphones. D les nouveaux smartphones rendent les gens malades. Vestibular de 2014 1. DIA 4 ||VEST14_001_01N173541|| CESPE/UnB VEST 2014 PARTE I LNGUA INGLESA The press is sometimes called the fourth estate. That 1 is probably too grandiose a concept for most journalists tastes but it does suggest an important, coherent and independent force in society. That apartness is crucial. The press does not 4 share the same aims as those of government, the legislature, the executive, religion or commerce. It is, or should be, an outsider. Stanley Baldwin did not intend it as a compliment 7 when he said of newspapers in 1931 that they had power without responsibility. But, in fact, that lack of responsibility is one of the important respects in which the press is 10 different. Of course, the press must be responsible for its own standards and ethics. But it is not the job of journalists to run things: they are literally without responsibility. They dont have 13 to respond to a party whip, make the compromises necessary in politics or answer to shareholders. They are not bound by the confidentiality agreements that bind others. They are careless 16 of causing inconvenience or embarrassment. They do not have to win votes. They can write things about the economy, say, or the environment which may need saying but which are 19 unsayable by politicians. They come from a different place. Internet: <http://digitalcommons.law.yale.edu> (adapted). Based on text above, judge the items that follow. 1 Most journalists agree the press deserves to be called the fourth estate. 2 A fourth estate (R.1) conveys the idea that the press and some other social segments do have the same goals. 3 The press is said to totally neglect its responsibilities. 4 Journalists are not tied to commitments which can impair their activities. 5 Journalists are eager to cause inconvenience. 6 Politicians avoid telling the truth. 7 The pronoun it (R.3) refers to The press (R.1). 8 The noun embarrassment (R.17) means a feeling of being nervous or ashamed because of what people know or think about you. 9 Not always is the press considered the fourth estate. The development of technology in the last decades has 1 considerably improved our lifestyles. It has made its impact felt on each and every aspect of life, also on the communication techniques. Everything has both a positive and negative impact, 4 and the impact of technology on the communication process also comes as mixed baggage. Technology has transformed the once big and far 7 world into a tiny global village. Thanks to technology, we now have the power to communicate with anybody on the other side of the world. Technology has brought the world closer and 10 promoted exchange of thoughts to find better solutions to any problem. Services like video-conferencing have made it possible to provide students with best education via the web. 13 The most prominent negative effect of technology is that the charm of the good old world is missing. The lengthy face-to-face conversations have been slowly going away, and 16 have been replaced by texting or chatting. The current young generation lacks essential interpersonal skills (the ability to express the ideas and thoughts to others face-to-face). 19 Internet: <http://www.buzzle.com> (adapted). According to the text above, it can be concluded that 10 the long face-to-face conversation has been fading away. 11 young people are unable to engage in interpersonal conversations. 12 the verbal form improved (R.2) is synonymous with bettered. 13 since the recent remarkable technological progress the world has witnessed, peoples life has no longer been the same. 14 significant advancement in communication has been brought about by the new technology. 15 the relation between technology and communication coexists with pros and cons. 16 the world is shrinking in size. 17 the world technological progress has turned out to be a more effective tool to find problem solutions. 18 people havent ever been so closely related due to modern technology. 19 video-conferences are a satisfactory substitute for traditional teaching. Vestibular de 2014 1. DIA 5 ||VEST14_001_01N173541|| CESPE/UnB VEST 2014 Newspapers, radio, television, and the internet including e-mail and blogs are usually less influential than the social environment, but they are still significant, especially in reassuring attitudes and opinions that are already established. The news media focus the publics attention on certain personalities and issues, leading many people to form opinions about them. Government officials accordingly have noted that communications to them from the public tend to follow the headlines. The mass media can also reinforce latent attitudes and activate them, prompting people to take action. Just before an election, for example, voters who earlier had only a mild preference for one party or candidate may be inspired by media coverage not only to take the trouble to vote but perhaps also to contribute money or to help a party organization in some other way. The mass media play another important role by letting individuals know what other people think and by giving political leaders large audiences. In this way the media make it possible for public opinion to encompass large numbers of individuals and wide geographic areas. Internet: <http://global.britannica.com> (adapted). From the text above, it can be concluded that 20 money donations to parties can also be influenced by the media. 21 the most important role played by the media is to grant political leaders large audiences. 22 the media are capable of including plenty of individuals so as to make them know others ideas. 23 the gist of the text can be said to be: The media viewed as a political instrument. 24 newspapers, radio, television, and the internet are less influential than the social environment. 25 personalities and issues depend on the media to get a favourable public opinion. 26 a few people can be led to form their opinions about personalities and issues based on the news focused by the media. 27 the media can turn once dormant opinion into actual action. 28 some voters may make up their mind about whom to vote for based on the media coverage. At my job l was replaced by a smart phone App that was created by a teenager. Internet: < http://www.cartoonstock.com>. 29 From the cartoon above, it can be deduced that A the patient is jobless. B the teenager replaced the man in his job. C most teenagers are able to produce smart phones. D smart phones make people redundant. What we need in this organisation is more personal contact. 30 The cartoon suggests that A the boss sets a good example when he claims there should be more personal contact. B the staff doesnt think more face-to-face conversation is needed. C the cartoon presents a contradiction. D the organisation is about to fail because people dont socialize. Vestibular de 2014 1. DIA 6 ||VEST14_001_01N173541|| CESPE/UnB VEST 2014 PARTE II Ren Magritte. Ceci nest pas une pipe, 1929. Internet: <museumexhibitions.wordpress.com>. Para o filsofo Vilm Flusser, a relao texto-imagem 1 assumiu, na Idade Mdia, a forma de disputa entre o cristianismo textual e o paganismo imagtico. Na Idade Moderna, houve conflitos entre a cincia textual e as ideologias 4 imagticas, que, de modo dialtico, foram-se criticando. Na tentativa de exterminar o paganismo, o cristianismo acabou absorvendo as imagens pags e, na medida em que a cincia 7 criticava esses valores, incorporava as imagens e se ideologizava. Assim, os textos passaram a explicar as imagens, e elas, por sua vez, passaram a ilustrar os textos. Essa troca 10 foi-se tornando to dialtica entre a imaginao e a conceituao, que, num momento, se negavam e, num outro, se reforavam. 13 S.Venturelli e M. Maciel. Imagem interativa. Braslia: Ed. UnB, 2008 (com adaptaes). Tendo como referncia o texto acima e a figura apresentada, que se refere obra Ceci nest pas une pipe (Isto no um cachimbo), julgue os itens a seguir. 1 Na distino entre escrita e desenho ou entre escrita e artes plsticas em geral, no se considera escrita o grafismo das pinturas rupestres. 2 Os autores do texto sustentam que tanto a relao dialtica entre cincia e ideologia quanto a relao dialtica entre escrita e imagem observadas na Idade Moderna j se estabeleciam na Idade Mdia. 3 A oposio apresentada no texto possibilita que, sem prejuzo para a coerncia textual e a correo gramatical, no trecho entre a cincia textual e as ideologias imagticas (R.4 e 5), os adjetivos textual e imagticas fiquem isolados por vrgula, como apresentado a seguir: entre a cincia, textual, e as ideologias, imagticas, que, de modo dialtico, foram-se criticando. 4 A relao entre imagem e texto como sistemas de comunicao na obra Ceci nest pas une pipe, de Ren Magritte, elimina o princpio da separao entre as representaes lingustica e plstica. 5 Na obra Ceci nest pas une pipe, em que os elementos do grafismo e os das artes plsticas so expressos no mesmo espao, o enunciado ratifica a identidade da figura. O gnero epistolar foi largamente difundido em todo 1 o perodo helenstico, ressaltando-se a circulao literria das cartas de filsofos (Plato e Epicuro, por exemplo) e, a partir do segundo sculo, as dos apstolos e as de outras figuras 4 crists importantes. O que interessa, sobretudo, destacar que a carta guarda relaes genricas tanto com o dilogo quanto com a narrativa. A carta, ainda que contenha uma narrativa, 7 configura sempre um dilogo potencial em que o remetente marca seu texto com indcios que determinam o seu lugar, bem como o do recebedor. O narrador de uma carta no deixa de 10 ser, por natureza, um narrador representado, como Scrates na Repblica, de Plato. Jacyntho Lins Brando. A inveno do romance. Braslia: Ed. UnB, 2005, p. 130-1 (com adaptaes). Com base no texto acima, julgue os prximos itens. 6 A civilizao helenstica resultou da fuso das culturas grega e oriental, graas expanso macednica conduzida por Alexandre, que conseguiu difundir o ideal democrtico ateniense nas reas conquistadas na sia. 7 Suprimidos os elementos de nfase empregados, e atendendo-se recomendao de conciso textual, o perodo que se inicia na linha 5 assim deveria ser escrito: Interessa destacar as relaes genricas da carta com o dilogo e a narrativa. 8 A carta um dos tipos de texto relacionados filosofia e disponveis desde a Antiguidade. Atualmente, por e-mail, pode-se realizar a troca de correspondncia filosfica no s entre um remetente e um destinatrio, mas tambm entre pessoas de um grupo, o que amplia o dilogo e acrescenta filosofia um novo registro, o virtual. 9 A obra Repblica uma longa carta escrita por Scrates e reproduzida por Plato. Nesse texto, Scrates prope uma tese sobre a natureza da linguagem. Vestibular de 2014 1. DIA 7 ||VEST14_001_01N173541|| CESPE/UnB VEST 2014 A Europa viveu uma revoluo cultural a 1 Renascena nos sculos XV e XVI, nos quais muito dos antigos saberes do continente foi recuperado e um novo esprito de curiosidade cientfica assegurou-lhe avanos 4 tecnolgicos essenciais, que a colocaram frente do resto do mundo. As viagens de explorao logo se transformaram em grandes ondas de colonizao, que chegaram maior parte do 7 globo. Philip Parker. Guia Ilustrado Zahar: histria mundial. Rio de Janeiro: Zahar, 2011, p. 216-7. O momento das descobertas foi tambm o momento 1 das rupturas. Ao lado das invenes tcnicas, que permitiram as aventuras dos navegantes, transformaes nas estruturas materiais e mentais deram incio ao que a filosofia e a histria 4 chamam de liberao do indivduo, tirando-o do anonimato medieval: divinizao do homem e humanizao de Deus. Avana a circulao das ideias, com a descoberta, por 7 Gutenberg, do processo de impresso por meio de tipos mveis, com a multiplicao dos livros e o aparecimento da imprensa escrita. 10 Adauto Nunes. Experincia e destino. In: Adauto Nunes (Org.). A descoberta do homem e do mundo. So Paulo: Companhia das Letras, 1998, p.10-1 (com adaptaes). Tendo como referncia os fragmentos de texto acima, e considerando a insero do Brasil no capitalismo nascente e a produo dos seus espaos geogrficos, julgue os itens de 10 a 19 e assinale a opo correta no item 20, que do tipo C. 10 Na Europa medieval, a circulao do saber foi dificultada pelas condies tcnicas, ao passo que, na Idade Moderna, graas descoberta de Gutenberg, a disseminao do conhecimento foi facilitada e contemplou um pblico muito maior. 11 Na Europa do Antigo Regime, a censura do Estado absolutista impedia o florescimento das ideias libertrias, no entanto, nas colnias ibricas da Amrica, provavelmente em face da ausncia fsica dos dirigentes metropolitanos, a liberdade de circulao dessas ideias, em particular as dos iluministas do sculo XVIII, estimulou os vrios movimentos de independncia. 12 No primeiro fragmento de texto, a orao que a colocaram frente do resto do mundo (R.5 e 6) exerce funo adverbial, denotando consequncia do fato expresso na orao que a precede. 13 Depreende-se do primeiro fragmento de texto que o grande mrito da Renascena foi implementar a restaurao de obras antigas, principalmente das artes plsticas, e integr-las ao acervo cultural da Idade Moderna. 14 No segundo fragmento de texto, os termos do homem e de Deus, na linha 6, dado que exercem funo de complemento nominal, no poderiam corretamente ser substitudos, respectivamente, pelos adjetivos cognatos humana e divina. 15 O ciclo das grandes navegaes dos sculos XV e XVI ajudou a completar o processo de transio de um feudalismo em crise a um capitalismo que dava seus passos iniciais. Dessa expanso martima decorreu a colonizao de novas terras, como as americanas. Essa expanso foi essencial para que a Europa incrementasse a acumulao de capital que financiaria o dinamismo econmico da Idade Moderna. 16 Mais do que apenas um movimento artstico, cujo esplendor atingiu dimenso incomparvel na Itlia, o Renascimento desvela a modernidade na Europa, ao ampliar os horizontes de conhecimento e difundir conceitos fundados no humanismo. 17 Infere-se dos fragmentos de texto apresentados que a Europa Moderna volta-se radicalmente contra o medievo, o que explica a posio renascentista e da revoluo cientfica do sculo XVII de negar a existncia de Deus. 18 No sculo XVI, os portugueses introduziram a colonizao de povoamento no Brasil. 19 No perodo da histria a que se referem os fragmentos de texto, a imediata ocupao dos espaos indgenas resultou em espaos geogrficos pouco ou nada articulados entre si. 20 A valorizao econmica e a organizao do territrio brasileiro no sculo XVI eram coerentes com o projeto colonizador de Portugal, que foi essencialmente A subordinado aos princpios do liberalismo de Adam Smith. B centralizado politicamente e predador das riquezas naturais. C estimulador do desenvolvimento econmico da colnia. D voltado para a fixao do homem ao solo, por meio do estmulo produo agrcola. As realizaes cientficas da fsica no sculo XVII, em 1 parte inspiradas em um revivescimento do interesse pelo atomismo grego e pela filosofia epicurista, muito contriburam para incentivar tentativas cada vez mais complexas de explicar 4 a ao humana sem recorrer s crenas, aos desejos, s intenes e aos julgamentos morais dos agentes. Por que no estender ao estudo das criaturas vivas os mtodos e modos de 7 abstrao que se haviam revelado to teis na explicao e previso de fenmenos fsicos que iam dos corpos celestes ao movimento local e reflexo da luz? O iluminismo setecentista 10 foi alm e usou o crescimento do conhecimento cientfico como antdoto contra o veneno do dogma teolgico imposto e a autoridade arbitrria nas questes de crena. 13 Eduardo Giannetti. O mercado das crenas filosofia econmica e mudana social. So Paulo: Companhia das Letras, 2003, p. 41. Considerando os sentidos e as estruturas do texto acima e outros aspectos por ele suscitados, julgue os itens que se seguem. 21 A preposio para (R.4) inicia orao reduzida que, com funo adverbial, expressa a finalidade dos procedimentos cientficos da fsica no sculo XVII. 22 No sculo mencionado no texto, a Europa vivia o contexto histrico de consolidao do absolutismo monrquico e de disseminao do liberalismo econmico; na Amrica de colonizao ibrica, explodiam os movimentos emancipacionistas, como a Conjurao dos Alfaiates e a Insurreio Pernambucana. 23 Sem contrariar a informao apresentada e a prescrio gramatical, o complemento da forma verbal recorrer (R.5) poderia ser expresso da seguinte forma: a crena, desejo, inteno e julgamento moral dos agentes. 24 Na pergunta iniciada na linha 6, apresentada proposta de aplicao dos mtodos da fsica a outras reas do conhecimento. 25 No trecho como antdoto contra o veneno do dogma teolgico imposto e a autoridade arbitrria (R.12 e 13), o autor do texto expressa, em linguagem figurada, julgamento de valor a respeito da organizao social e poltica da Europa em perodo anterior ao do iluminismo setecentista. 26 O principal fator desencadeante dos fenmenos atmosfricos a distribuio homognea da radiao solar sobre a superfcie terrestre. 27 A frao da radiao incidente absorvida pela Terra conhecida como albedo planetrio. 28 De acordo com o texto, mtodos cientficos desenvolvidos no sculo XVII foram aplicados a outras reas de conhecimento e representaram um contraponto a dogmas e crenas vigentes nessa poca. Vestibular de 2014 1. DIA 8 ||VEST14_001_01N173541|| CESPE/UnB VEST 2014 Embora, em muitos aspectos, a literatura de Clarice 1 contraste com a de Guimares Rosa, ela tem em comum com a dele a experimentao da linguagem, a eliminao da fronteira entre a prosa e a poesia, uma dimenso mstica e 4 metafsica, bem como caractersticas barrocas. O barroco de um , porm, diametralmente oposto ao do outro: em Guimares Rosa, h criao vocabular, exuberncia lingustica, 7 muitas narrativas entrelaadas; em Clarice, h economia de palavras e ausncia de narrativa, a aproximao ao barroco ocorre, sobretudo, atravs da repetio, que reala um 10 significado cada vez mais fugidio medida que se tenta explicit-lo. [...] A poesia em Guimares Rosa est nos ritmos, nas rimas internas, nas onomatopeias, nas aliteraes, no 13 aspecto formal do texto e tambm na criao de significados atravs da juno inusitada de palavras. A de Clarice, na vertigem de sentido e no movimento em crculo da palavra ao 16 silncio e do silncio palavra, enquanto seus textos vo desvendando um territrio em direo ao nada ou ento ao reincio. 19 J. Almino. De Machado a Clarice: a fora da literatura. In: C.G. Mota. Viagem incompleta: a experincia brasileira. So Paulo: SENAC, 2000, p. 72-3. Tendo o texto acima como referncia inicial, julgue os itens a seguir. 29 Segundo o autor do texto, tanto a obra de Clarice Lispector quanto a de Guimares Rosa apresentam caractersticas pr-modernistas, sobretudo no que se refere utilizao da linguagem literria. 30 O desenvolvimento das ideias do texto permite concluir que o autor enquadra Clarice Lispector e Guimares Rosa como autores do perodo da literatura brasileira entre os sculos XVII e XVIII, no qual o expoente maior foi o padre Antonio Vieira. 31 O autor do texto, sem descartar as diferenas entre as obras de Clarice Lispector e Guimares Rosa, elege um ponto de contato entre elas. 32 O autor do texto elenca caractersticas literrias das obras de Guimares Rosa mais voltadas aos aspectos fnicos e morfolgicos e as identifica tambm nas obras de Clarice Lispector, aproximando a produo literria desses autores. 33 Com base na anlise dos recursos da linguagem potica empregados pelos dois autores mencionados no texto, conclui-se que ambos fazem parte da vanguarda que promoveu a Semana de Arte Moderna. 34 Sem contrariar a prescrio gramatical e a ideia original do texto, o primeiro perodo poderia ser iniciado da seguinte forma: A literatura de Clarice e a de Guimares Rosa contrastam em muitos aspectos, contudo, tem em comum a experimentao da linguagem. 35 As ideias desenvolvidas no texto permitem inferir que os neologismos, abundantes nas obras de Guimares Rosa, esto ausentes nas obras de Clarice Lispector. 36 Acarreta mudana, nas relaes semntico-sintticas estabelecidas na orao que reala um significado cada vez mais fugidio (R.10 e 11), a seguinte posio do termo adverbial: que reala, cada vez mais, um significado fugidio. Porque h o direito ao grito. 1 Ento eu grito. Grito puro e sem pedir esmola. Sei que h moas que vendem o corpo, nica posse real, em troca de um bom jantar em vez de 4 um sanduche de mortadela. Mas a pessoa de quem falarei mal tem corpo para vender, ningum a quer, ela virgem e incua, no faz falta a ningum. Alis descubro eu agora eu 7 tambm no fao a menor falta, e at o que escrevo um outro escreveria. Um outro escritor, sim, mas teria que ser homem porque escritora mulher pode lacrimejar piegas. 10 Como a nordestina, h milhares de moas espalhadas por cortios, vagas de cama num quarto, atrs de balces trabalhando at a estafa. No notam sequer que so facilmente 13 substituveis e que tanto existiram como no existiriam. Poucas se queixam e ao que eu saiba nenhuma reclama por no saber a quem. Esse quem ser que existe? 16 Estou esquentando o corpo para iniciar, esfregando as mos uma na outra para ter coragem. Agora me lembrei de que houve um tempo em que para me esquentar o esprito eu 19 rezava: o movimento esprito. A reza era um meio de mudamente e escondido de todos atingir-me a mim mesmo. Quando rezava, conseguia um oco de alma e esse oco 22 o tudo que posso eu jamais ter. Mais do que isso, nada. Mas o vazio tem o valor e a semelhana do pleno. Um meio de obter no procurar, um meio de ter o de no pedir e somente 25 acreditar que o silncio que eu creio em mim resposta a meu a meu mistrio. Clarice Lispector. A Hora da Estrela. Rio de Janeiro: Rocco, 1999, p.13-4. Tendo como referncia o fragmento acima, da obra A Hora da Estrela, de Clarice Lispector, julgue os itens a seguir. 37 Conforme possvel perceber em diversos trechos do fragmento apresentado, a ironia forte marca da escrita de Clarice Lispector. 38 Nos trechos Esse quem ser que existe? (R.16) e esse oco o tudo que posso eu jamais ter (R.22 e 23), Clarice Lispector valeu-se do mesmo processo de formao de palavras nas expresses Esse quem e o tudo. 39 Nos romances de Clarice Lispector, a linguagem, conforme evidenciado no fragmento acima, predominantemente objetiva, uma vez que a autora deseja aproximar o jornalismo da literatura. 40 Uma das funes da linguagem empregada no texto a funo potica, uma vez que o narrador trata, entre as linhas 7 e 10, do prprio ofcio de escrever. 41 Depreende-se do texto que o narrador escolhe contar a histria da moa nordestina porque com ela ocorreram fatos extraordinrios, totalmente incomuns na vida de pessoas como ela. 42 No trecho Estou esquentando o corpo para iniciar, esfregando as mos uma na outra para ter coragem (R.17 e 18), a linguagem foi empregada em sentido conotativo. Vestibular de 2014 1. DIA 9 ||VEST14_001_01N173541|| CESPE/UnB VEST 2014 Como que, desvalimento de gente assim, podiam 1 escolher ofcio de salteador? Ah, mas no eram. Que o que acontecia era de serem s esses homens reperdidos sem salvao naquele recanto lonto de mundo, groteiros dum 4 serto, os catrumanos daquelas brenhas. O Acau que explicou, o Acau sabia deles. Que viviam tapados de Deus, assim nosocos. Nem no saam dos solapos, segundo refleti, dando 7 cria feito bichos, em socavas. Mas por ali deviam de ter suas casas e suas mulheres, seus meninos pequenos. Cafuas levantadas nas burgueias, em dobras de serra ou no cho das 10 baixadas, beira de brejo; s vezes formando mesmo arruados. A plantavam suas rocinhas, s vezes no tinham gordura nem sal. Tanteei pena deles, grande pena. Como era que podiam 13 parecer homens de exata valentia? Eles mesmos faziam preparo da plvora de que tinham uso, ralado salitre das lapas, manipulando em panelas. Que era uma plvora preta, 16 fedorenta, que estrondava com espalhafato, enchendo os lugares de fumaceira. E s vezes essa plvora bruta fazia as armas rebentarem, queimando e matando o atirador. Como era 19 que eles podiam brigar? Conforme podiam viver? Joo Guimares Rosa. Grande Serto: Veredas. Rio de janeiro: Nova Aguilar, 1994, p. 544. Tendo como referncia o fragmento acima, da obra Grande Serto: Veredas, de Joo Guimares Rosa, julgue os itens seguintes. 43 O fragmento de texto apresentado predominantemente narrativo, pois est centrado em aes, e no em caractersticas dos personagens. 44 As duas frases interrogativas ao final do fragmento apresentado indicam que so estranhos para o narrador-personagem os usos e costumes dos demais personagens. 45 No trecho entre as linhas 1 e 5, Guimares Rosa emprega palavras de realce. 46 A sintaxe empregada por Guimares Rosa em seus textos incomum, tendo em vista que ele mescla elementos da oralidade com elementos da prosa potica. 47 No se pode considerar a obra de Guimares Rosa regionalista, dado que seus personagens evidenciam tendncia ao universal. 48 O narrador-personagem julga os demais personagens guerreiros bem armados e valorosos. Com a popularizao dos meios de comunicao e o barateamento dos instrumentos musicais, no de espantar que o rock tenha chegado ao interior de Sergipe. possvel encontrar bandas de todo estilo de rock e metal no agreste sergipano, de blues a death metal. Todavia h predominncia de bandas que tentam mesclar sonoridades e influncias locais (tais como padres rtmicos, formas de cantar, como uma embolada, instrumentos tpicos, como o berimbau e o pandeiro) com riffs de guitarras distorcidas tpicos do metal. Hugo Leonardo Ribeiro. Da fria melancolia: a dinmica das identidades na cena rock underground de Aracaju. So Cristvo: Ed. UFS; Aracaju: Fundao Ovido Teixeira, 2010, p. 90 (com adaptaes). Tendo o texto acima como referncia, julgue os itens a seguir. 49 O autor do texto, ao empregar a expresso de blues a death metal, sugere, no que se refere quantificao em decibis, escala do estilo mais ruidoso ao mais suave. 50 A embolada, citada no texto como pertencente cultura musical local, um estilo de cantar de forma muito rpida, um desafio vocal. 51 A fuso dos maneirismos vocais nordestinos com elementos instrumentais tpicos do rock, mencionada no texto, utilizada tambm pelo pernambucano Chico Science. 52 O domnio morfoclimtico predominante em Sergipe caracteriza-se pela presena de rvores de grande porte, muito utilizadas na fabricao de mveis e na construo civil. 53 Localizado entre a Zona da Mata e o Serto nordestino do Brasil, o Agreste uma regio totalmente semirida. 54 A Caatinga tem condies de desenvolver-se economicamente com o incremento da agricultura. 55 Segundo proposta de regionalizao do Brasil em que so adotados critrios naturais e de formao socioespacial, os limites da regio Nordeste coincidem com os dos estados que a compem. 56 H elementos no texto que permitem inferir que a incorporao do rock cultura musical do agreste nordestino, decorrente do baixo preo dos instrumentos musicais, confirma que esse gnero musical uma linguagem universal dos jovens. Vestibular de 2014 1. DIA 10 ||VEST14_001_01N173541|| CESPE/UnB VEST 2014 Fernand Lger. Film Ballet Mcanique (Filme Bal Mecnico), 1924. Internet: <www.youtube.com>. Desde o sculo XIX, depois da inveno da fotografia, 1 do incremento do jornal, do surgimento do cinema e da exploso da publicidade, passo a passo, a era de Gutenberg foi cedendo seu espao exclusivo de alta cultura e de linguagem 4 to prxima quanto possvel da pureza de meios (a escrita) para linguagens cada vez mais hbridas, das quais o cinema e, ento, a televiso so exemplos. Durante mais de trs quartos 7 do sculo XX, de um lado, o texto escrito mantinha-se como detentor dos valores da cincia, do conhecimento e do saber, enquanto, de outro lado, os meios de informao e 10 entretenimento, marcados pela exploso do som e da imagem, tomavam crescentemente conta da paisagem cultural. Entre ambos, a arte mantinha sua sabedoria sobre o reino da 13 sensibilidade. O advento da web e da linguagem que nela circula, a hipermdia, trouxe, entretanto, intensas transformaes nessa distribuio de papis e funes culturais. 16 Tudo comeou a misturar-se. Lcia Santaella. A ecologia pluralista da comunicao: conectividade, mobilidade, ubiquidade. So Paulo: Paul us , 2010, p. 64 (com adapt aes). Considerando o texto e a imagem apresentados, julgue os itens de 57 a 61 e faa o que se pede nos itens 62 e 63, que so do tipo C. 57 No primeiro perodo do texto, facultativo o emprego da vrgula que precede a expresso adverbial passo a passo (R.3). 58 De acordo com o texto, a linguagem cinematogrfica mais hbrida que a linguagem escrita, mesmo sendo esta mais antiga e dominante por longo perodo. 59 Infere-se das ideias desenvolvidas no texto que, na distribuio de papis culturais, a linguagem da arte a que, at hoje, mantm-se soberana, sem se misturar com outras linguagens, mesmo diante do poder da linguagem da web. 60 Fotografia, cinema, rdio e televiso, que integram o contexto histrico do que comumente se denomina Segunda Revoluo Industrial, desempenharam, ao longo do sculo XX, papel essencial configurao de uma sociedade de massas crescentemente urbanizada. 61 As linguagens cada vez mais hbridas (R.6) incluem elementos estticos visuais, cnicos e musicais. 62 A partir dos quadros da obra Film Ballet Mcanique, de Fernand Lger, artista cubista, e do texto de Lcia Santaella, assinale a opo correta. A A obra apresentada evidencia que Lger produziu experimentaes com cinema que no apresentam semelhanas com a esttica cubista. B O cinema nasceu associado multiplicao, que resulta em mltiplas cpias de uma mesma matriz e expanso do conceito de multiplicidade da imagem. C A tcnica cinematogrfica utilizada na obra Film Ballet Mcanique aproxima-se da tcnica pictrica, pois cada quadro do filme pintado manualmente. D O uso de tcnica cinematogrfica nas artes plsticas valorizou virtudes consagradas da obra de arte, como a originalidade e a autenticidade. 63 A partir das informaes do texto de Lcia Santaella, assinale a opo correta. A Na primeira metade do sculo XX, Walter Benjamin considerou como garantia de mais pureza na arte a possibilidade tcnica de reproduzir a arte. B O modo de recepo do cinema, mesmo sendo este uma arte hbrida, o mesmo que o de recepo de uma pintura a leo produzida no sculo XIV. C Por coerncia com suas tendncias capitalistas, a Escola de Frankfurt reforava o interesse pela anlise da linguagem cinematogrfica. D Segundo Walter Benjamin, o cinema suscita o interesse das massas e modifica a relao delas com a arte. 64 Tal como na tirinha acima, a tecnologia utilizada nas atividades agropecurias muda com rapidez. A esse respeito, explique, brevemente, as implicaes do uso de tecnologia avanada na agricultura e pecuria no Brasil atual. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 O espao reservado acima de uso opcional, para rascunho. Caso o utilize, no se esquea de transcrever o seu texto para o Caderno de Respostas. Vestibular de 2014 1. DIA 11 ||VEST14_001_01N173541|| CESPE/UnB VEST 2014 O reordenamento da produo imposto pela diviso internacional do trabalho e a padronizao dos costumes criam uma opressiva uniformizao das formas de trabalho e das manifestaes culturais. A esse respeito, julgue os itens 65 e 66 e assinale a opo correta no item 67, que do tipo C. 65 Entre as manifestaes de resistncia referida uniformizao, inclui-se o fundamentalismo. 66 A realidade capitalista homogeneizadora acentua a tenso no interior das sociedades. 67 Observa-se, na atualidade, crescimento dos movimentos sociais camponeses e de trabalhadores urbanos, cuja reivindicao de novos postos de trabalho motivada pelo desemprego A natural. B conjuntural. C sazonal. D estrutural. Este ano celebra-se o centenrio de uma conflagrao de dimenses continentais. Tambm se cumpre o 25. aniversrio da imploso do imprio sovitico. Os acontecimentos de 1914 e 1989 condicionaram o sculo XX. Os primeiros 13 anos do sculo passado podem ser considerados um prolongamento do sculo XIX. A dcada posterior a 1990 se confunde com o incio do sculo XXI. O perodo entre 1914 e 1989 se identifica com o surgimento dos totalitarismos, o enfrentamento militar entre as grandes potncias e o fim da hegemonia europeia. Rodrigo Botero Montoya. Lies da Grande Guerra e da Queda do Muro de Berlim. In: O Globo, 3/3/2014, p. 14. Tendo o fragmento de texto acima como referncia, julgue os itens de 68 a 78, relativos histria mundial contempornea e a aspectos lingusticos do texto. 68 O texto remete ideia de que, sob o ponto de vista histrico, o sculo XX menor que o conjunto de cem anos. Nessa perspectiva, o longo sculo XIX, iniciado com as revolues contra o Antigo Regime, em fins do sculo XVIII, estende-se at a Primeira Guerra Mundial, em 1914; j a derrocada da Unio das Repblicas Socialistas Soviticas (URSS) teria antecipado, historicamente, o sculo XXI. 69 Diferentemente do que ocorreria em 1939, quando se inicia a segunda grande conflagrao mundial do sculo XX, a Primeira Guerra Mundial foi motivada mais por disputas polticas entre as potncias europeias e as asiticas, alimentadas pelo nacionalismo exacerbado, que por eventuais rivalidades econmicas. 70 Ao fim da Primeira Guerra, a despeito do elevado nmero de vtimas humanas e econmicas, a negociao de tratados de paz considerados justos e desprovidos de esprito revanchista foi decisiva para o estabelecimento do clima internacional de cooperao entre os Estados, como demonstra a criao de uma Liga das Naes poderosa e apoiada pelo conjunto das grandes potncias da poca. 71 Ao mencionar totalitarismos ao longo do sculo XX, o texto remete ao fascismo italiano, comandado por Mussolini, ao nacional-socialismo alemo, conduzido por Hitler, e ao bolchevismo sovitico, especialmente marcado pela atuao de Stlin. 72 H elementos no texto que permitem inferir que os 25 anos da derrocada do imprio sovitico no ensejam comemoraes porque esse evento teve consequncias negativas no mbito tanto local quanto mundial. 73 Sem contrariar a correo gramatical e a preciso da informao, o segundo perodo do texto poderia ser estruturado da seguinte forma: E, tambm neste ano, faz 25 anos que o imprio russo implodiu. 74 A concepo clssica identifica Guerra Fria como a disputa entre Moscou e Washington, aps a Segunda Guerra, pela hegemonia mundial, confronto que ultrapassou o mbito poltico e estratgico-militar e teve na Era Espacial importante campo de demonstrao de avano cientfico e tecnolgico das duas superpotncias. 75 Entre as crises mais pronunciadas no contexto da Guerra Fria, que ampliaram consideravelmente o grau de tenso nas relaes internacionais e disseminaram o pnico na opinio pblica mundial, duas se destacaram: a crise de Berlim, que ensejou a construo do clebre Muro, e a crise dos msseis em Cuba, em princpios dos anos 1960. 76 Em larga medida, as aspiraes de expansionismo territorial dos pases do Eixo desempenharam importante papel na ecloso da Segunda Guerra Mundial. 77 O Plano Marshall configurou-se como uma das estratgias adotadas pelos Estados Unidos da Amrica para impedir a expanso do movimento socialista na Europa. 78 Ao declnio da ordem bipolar est associada a dificuldade das superpotncias de acompanhar a modernizao tecnolgica advinda da Terceira Revoluo Industrial. Da mesma forma que a sociologia do trabalho como disciplina especfica surgiu h poucas dcadas, levando o socilogo a interagir com outras reas das cincias humanas, a sociologia do esporte tambm muito recente. No Brasil, o mais popular dos esportes o futebol praticamente comeou a ser objeto de estudo nos meios acadmicos com o antroplogo Roberto Da Matta, esforo que continua e avana com historiadores do Ncleo de Memria Social dos Esportes, da Universidade Federal do Rio de Janeiro, e com o Ncleo de Sociologia do Futebol, da Universidade do Estado do Rio de Janeiro. A partir dessas informaes e considerando as transformaes em curso no campo de trabalho da sociologia, julgue os itens seguintes. 79 Dado que cada civilizao constri suas prprias referncias, gestos aparentemente simples e banais, como andar, cantar, chorar e comer, podem ser praticados das mais diversas formas. 80 Ainda que uma Copa do Mundo sediada no Brasil impulsione e motive estudos, pesquisas e debates, a Sociologia do Futebol est longe de constituir um campo de estudo em expanso, sobretudo por ainda no ter conseguido vencer as barreiras impostas pelo mundo acadmico. 81 Nas dcadas finais do sculo XX e neste incio de sculo XXI, cada vez mais, o futebol tende a ser considerado como uma espcie de metfora social: alm de tornar-se segmento econmico de importncia, ele promove o dilogo entre o local e o universal, entre a identidade nacional e o mercado globalizado. 82 As pesquisas relativas ao mundo do trabalho e estruturao das atividades produtivas tendem a diversificar-se, ultrapassando, por exemplo, o estudo das tcnicas de produo. 83 Uma sociologia voltada para aspectos da vida cotidiana, tais como exercer uma atividade profissional e assistir a uma partida de futebol, fundamenta-se no carter imutvel das normas e dos valores que guiam as aes humanas. Vestibular de 2014 1. DIA 12 ||VEST14_001_01N173541|| CESPE/UnB VEST 2014 As queimadas so prticas comuns no territrio brasileiro. Em Roraima, especialmente nas reas de savana, so provocadas queimadas na poca das secas, para limpar o terreno destinado ao plantio e para renovar as reas de pastagem. A prtica, no entanto, pode provocar srios danos ao ambiente, como a destruio das florestas. Pesquisadores do Instituto Nacional de Pesquisas Espaciais (INPE) utilizaram imagens do satlite Landsat-5 para observar a rea atingida pelo fogo no estado de Roraima. Aps a anlise das imagens de satlite, a rea florestal afetada pelo fogo foi mapeada e sobreposta ao mapa de vegetao do estado. Assim, definiu-se a real extenso dos danos causados pelas queimadas vegetao. Y. E. Shimabukuro, T. Krug, J. R. dos Santos, E. M. Novo e J. R. L. Yi. O incndio visto do espao. In: Revista Cincia Hoje, dez./1999 (com adaptaes). Considerando o texto acima, julgue os prximos itens. 84 No Brasil, as queimadas foram introduzidas pelo colonizador portugus, para a expanso de duas importantes atividades agrcolas voltadas para a exportao, a cana-de-acar e o caf, o que alterou ancestral prtica indgena de promover o cultivo sem atear fogo terra. 85 H elementos no texto que permitem inferir que as queimadas so provocadas por agropecuaristas, que, no entanto, no so mencionados de forma direta no texto, como se verifica na seguinte estrutura, em que o sujeito passivo e omitido o agente da ao expressa pelo verbo: so provocadas queimadas na poca das secas. 86 Por meio da tcnica utilizada pelo INPE, possvel, mesmo em regies de difcil acesso, definir cada tipo de vegetao das reas atingidas por queimadas. 87 Se captadas por satlites artificiais do ponto de vista vertical e a grande distncia, as imagens da Terra possibilitam o monitoramento de reas de grande extenso. A histria da humanidade no pode ser dissociada da 1 histria de seus parasitas. O primeiro Homo sapiens j os encontrou prontos para o assalto, e o ltimo no se despedir da vida sem a presena deles. A relao entre seres humanos e 4 parasitas nunca foi amistosa, quando muito, tolerada. A expresso mais desastrosa de nossa relao com tais organismos so as epidemias ou pandemias, quando em 7 escala global , que j dizimaram populaes ao longo do tempo, chegando a alterar o curso da Histria. A AIDS e a SARS tm muitas caractersticas em comum: seus agentes so 10 vrus que romperam a barreira biolgica entre animais e seres humanos e se disseminaram graas a brechas nos sistemas nacionais e internacionais de vigilncia. So produtos da 13 globalizao, e seus efeitos polticos, econmicos e sociais so devastadores. J. A. Favaretto, H. Trebbi. Globalizao dissemina as epidemias por todo o planeta. In: Boletim Mundo: geografia e poltica internacional, out./2003. Internet: <clubemundo.com.br> (com adaptaes). Tendo como referncia o texto acima, julgue os itens de 88 a 96. 88 O texto informa que, por serem vrus, os agentes da AIDS e da SARS rompem a barreira biolgica entre animais racionais e irracionais, o que impede o controle de sua disseminao pelos servios de vigilncia sanitria. 89 A globalizao tem sido viabilizada pelos avanos da denominada Revoluo Informacional. 90 Na Baixa Idade Mdia, a crise econmica do sculo XIV juntou-se Peste Negra, que, em meio s precrias condies de saneamento nas cidades que renasciam, dizimou mais de um tero da populao. O sistema produtivo europeu foi muito prejudicado, mas voltou a expandir-se no sculo seguinte, inclusive devido s grandes viagens ultramarinas. 91 No Brasil do incio do sculo XX, a mais importante cidade, o Rio de Janeiro, sofria com doenas como febre amarela, malria e varola. O trabalho do sanitarista Osvaldo Cruz envolveu a derrubada de cortios e barracos, o que fez crescer a tenso social, que se agravou ante a deciso governamental de tornar obrigatria a vacinao contra a varola. 92 A orao e o ltimo no se despedir da vida sem a presena deles (R.3 e 4) expressa um eufemismo. 93 No atual processo de globalizao, a infraestrutura criada para viabilizar o fluxo de pessoas e mercadorias contribui para a disseminao de doenas. 94 No processo de globalizao, a transmisso de informao um fluxo invisvel. 95 Mesmo com a expanso da infraestrutura necessria produo e circulao de mercadorias, empresas multinacionais ainda no conseguem desenvolver suas atividades em regies ainda inexploradas. 96 A maior parte da circulao de informaes e de capitais tem ocorrido, de forma instantnea e em escala planetria, nas denominadas cidades globais. Vestibular de 2014 1. DIA 13 ||VEST14_001_01N173541|| CESPE/UnB VEST 2014 Trs datas terminadas em 4 devem ser lembradas neste 1 2014. A primeira 1954, do suicdio de Getlio Vargas. A segunda 1964, do golpe militar apresentado como Revoluo. A terceira, 1984, das Diretas J. Na primeira ocorreu um 4 drama. Na segunda, uma farsa. Na terceira, um pico. Elas marcaram a histria poltica do pas e a de uma gerao. Se, num caso, um presidente se matou e, no outro, matou-se a 7 democracia, no terceiro, houve um dos mais bonitos espetculos cvicos de ressurreio da esperana. Depois de 20 anos de ditadura, o pas foi para as ruas e como nunca, antes ou 10 depois, manifestou-se com vigor, mas em ordem e paz. Zuenir Ventura. Saudades das Diretas J. In: O Globo, 29/1/2014 (com adaptaes). Tendo o texto acima como referncia inicial, julgue os prximos itens. 97 O autor do texto utilizou a estratgia de agrupar trs fatos de diferentes momentos da histria do Brasil, para, de forma implcita, estabelecer que as crises polticas so cclicas, especialmente as que envolvem a instaurao de regime totalitrio. 98 Os acontecimentos de 1954 sugerem que o Vargas que governou o Brasil sob o regime ditatorial do Estado Novo mostrou-se bem diferente daquele que voltou presidncia da Repblica em contexto democrtico. No segundo governo, o veterano poltico gacho despertou verdadeiro fascnio no Congresso Nacional, nos partidos polticos e na imprensa, deles recebendo apoio e com eles convivendo com extrema habilidade poltica. 99 A partir da Era Vargas e do impulso dado pela Segunda Guerra Mundial, o Brasil levou adiante uma poltica de modernizao econmica, de que a usina siderrgica de Volta Redonda foi sinal eloquente. Na segunda metade dos anos 1950, o Plano de Metas de JK fez o pas avanar nessa direo, tendo a construo de Braslia simbolizado a busca pela interiorizao do desenvolvimento nacional. 100 Da campanha das Diretas J, fundamental para que o regime militar compreendesse seu esgotamento como irreversvel, decorreu, entre outros importantes passos para a redemocratizao do pas, a Lei da Anistia. 101 Depreende-se do texto que o carter espontneo, pacfico e entusiasmado da manifestao popular que eletrizou o pas quando foi aprovada a Emenda Dante de Oliveira, em 1984, repetiu-se, praticamente sem alterao, nas recentes manifestaes de rua no pas, iniciadas em junho de 2013. 102 O trecho golpe militar apresentado como Revoluo (R.3) um ndice do atributo farsa (R.5), que, segundo o autor do texto, caracteriza o fato histrico de 1964 no Brasil. 103 No trecho Se, num caso, um presidente se matou e, no outro, matou-se a democracia (R.6 a 8), caso fosse alterada, em cada uma das oraes, a posio do sujeito em relao ao verbo, o teor da informao mudaria. 104 O emprego do conector mas (R.11) evidencia que, segundo o autor do texto, possvel que, em manifestaes populares vigorosas, a ordem e a paz sejam transgredidas. 105 O emprego da vrgula aps os vocbulos segunda (R.5) e terceira (R.5) assinala a elipse da forma verbal ocorreu (R.4). Chovia. Nas bancas de jornal do Rio de Janeiro, no 1 dia 31 de maro de 1964, o Correio da Manh, jornal liberal, estampava o editorial com o ttulo: Basta!. Nele, lia-se: At que ponto o presidente da Repblica abusar da pacincia da 4 Nao? At que ponto pretende tomar para si, por meio de decretos, leis, a funo do poder legislativo? No dia seguinte, o mesmo jornal publicou outro editorial. O ttulo Fora! 7 indicava o clima de radicalizao poltica a que o pas tinha chegado: Fora! A Nao no mais suporta a permanncia do Sr. Joo Goulart frente do governo. Chegou ao limite final a 10 capacidade de toler-lo por mais tempo. S h uma coisa a dizer ao Sr. Joo Goulart: Saia! Marco Antonio Villa. Ditadura brasileira: 1964-1985, a democracia golpeada esquerda e direita. So Paulo: LeYa, 2014, p. 16-8 (com adaptaes). Tendo como referncia o fragmento de texto acima, julgue os prximos itens. 106 Construdo na ordem inversa, o segundo perodo do texto iniciado por dois adjuntos adverbiais de lugar seguidos de um adjunto adverbial de tempo. 107 No trecho Chegou ao limite final a capacidade de toler-lo por mais tempo (R.10 e 11), a redundncia no emprego do adjetivo final e da expresso por mais tempo est associada presena da funo emotiva da linguagem, visto que se trata de trecho opinativo. 108 Eleito presidente da Repblica pelo voto direto, Goulart tomou posse sob a desconfiana das esquerdas, em geral, e dos trabalhistas, em particular, que viam nele falta de pulso para promover as reformas de que o pas necessitava e excessiva autonomia em relao ao legado de Getlio Vargas. 109 Ao acusar Jango de usurpar funo do Poder Legislativo, o editorial certamente reportava-se ao fato de o presidente da Repblica ter alterado a Constituio com o objetivo de executar as reformas de base que se propunha fazer, a comear pela reforma agrria. 110 Os editoriais citados no texto expressam o fato de Joo Goulart, meses antes do golpe de Estado que o derrubou, ter perdido o apoio de considerveis parcelas da sociedade brasileira, o que pode explicar, pelo menos em parte, a ausncia de resistncia ao ato de fora que sepultou o regime democrtico estabelecido na Constituio de 1946. 111 Entre os recursos lingusticos utilizados no trecho apresentado, destacam-se: a forma como se inicia o relato, semelhante do tradicional incio de narrativas ficcionais, como evidenciam o emprego do pretrito imperfeito associado ao retardamento da apresentao do fato principal o editorial com o ttulo: Basta! , e as citaes, que atualizam o passado. Vestibular de 2014 1. DIA 14 ||VEST14_001_01N173541|| CESPE/UnB VEST 2014 Foto de encenao da pea Roda Viva, de Chico Buarque de Holanda, com direo de Jos Celso Martinez Corra, Rio de Janeiro, 1968. A cultura brasileira de 1964 a 1968, ano da promulgao do Ato Institucional n. 5 (AI 5) e da ascenso dos militares da linha dura, no cessou de se afirmar e de produzir indelveis frutos. Entre as artes, foi justamente o teatro que se tornou alvo da represso mais violenta. Talvez por ser uma arte da presena, talvez por estarem os artistas mais radicalmente vinculados s propostas e s organizaes de esquerda, a verdade que os palcos se tornaram espao de debate onde se discutia, de forma apaixonada, o momento histrico brasileiro. Em 1964, respondendo ao Golpe Militar, estreava, no Rio de Janeiro, o show Opinio. Maria Cristina C. Costa. Censura em cena: teatro e censura no Brasil: arquivo Miroel Silveira. So Paulo: EDUSP, FAPESP, 2006, p. 184 (com adaptaes). Tendo como referncia a imagem apresentada e as ideias desenvolvidas no texto, julgue os prximos itens. 112 Na poca do Regime Militar, havia censura prvia das representaes de peas teatrais, como forma de o governo controlar o que poderia ou no ser veiculado na cena teatral. 113 Paralelamente censura feita pelo governo militar, alguns artistas desenvolveram um processo de autocensura, para evitar que seus trabalhos fossem proibidos de circular. 114 O AI 5 foi baixado em 1968 pela Junta Militar que assumiu interinamente o poder em decorrncia da morte de Costa e Silva e da renncia do vice-presidente Pedro Aleixo, um civil que se recusou a apoiar atos de fora. 115 Nas peas teatrais produzidas na poca a que se refere o texto, utilizavam-se metforas para representar as diferentes formas de opresso que marcavam a histria brasileira. 116 A ao implacvel da censura imposta pelo regime militar impediu que os artistas cnicos brasileiros levassem aos palcos espetculos relevantes no perodo citado no texto. O objetivo do mundo codificado que nos circunda: 1 que esqueamos que ele consiste num tecido artificial que esconde uma natureza sem significado, sem sentido, por ele representada. O objetivo da comunicao humana nos fazer 4 esquecer esse contexto insignificante, em que nos encontramos completamente sozinhos e incomunicveis, ou seja, nos fazer esquecer esse mundo em que ocupamos uma cela solitria 7 e em que somos condenados morte o mundo da natureza. Vilm Flusser. O mundo codificado: por uma filosofia do design e da comunicao. So Paulo: Cosac Naify, 2007, p. 90 (com adaptaes). A respeito do texto acima, julgue os itens 117 e 118 e assinale a opo correta nos itens 119 e 120, que so do tipo C. 117 O autor do texto estabelece uma relao de causa e efeito entre o fato de se experimentar a solido da existncia, representada, no texto, pela metfora uma cela solitria (R.7) e o fato de a sociedade humana criar um mundo artificial, codificado. 118 No segundo perodo do texto, as relaes semnticas e sintticas na estrutura com verbo causativo O objetivo da comunicao humana nos fazer esquecer (R.4 e 5) evidenciam que, segundo o autor do texto, a funo da comunicao escamotear a insignificncia da existncia humana. 119 A partir das ideias suscitadas pelo texto, assinale a opo correta. A As tcnicas de atuao podem proporcionar ao ator a elaborao de uma linguagem gestual especfica, que pode ou no romper com a que foi construda socialmente. B No espao teatral, o mundo codificado, por seu carter uni versal , apresent a-se sempre o mesmo, independentemente da cultura e do contexto em que est inserido. C Por ter carter artificial, a arte teatral elimina a possibilidade de comunicao direta entre atores e pblico. D Segundo o autor do texto, o homem, consciente dos cdigos aprendidos e em defesa da cultura, est sempre atento ao carter artificial da comunicao humana. 120 O sistema capitalista passou por vrias transformaes a partir dos avanos tecnolgicos que facilitaram a comunicao. A partir desse processo, observa-se A o surgimento de uma nova fonte de energia. B a exploso de novos setores econmicos. C a proliferao de cadeias de produo. D a mecanizao dos sistemas de produo. Vestibular de 2014 1. DIA 15 ||VEST14_001_01N173541|| CESPE/UnB VEST 2014 REDAO EM LNGUA PORTUGUESA ATENO: Nesta prova, faa o que se pede, utilizando, caso deseje, o espao indicado para rascunho. Em seguida, escreva o texto na folha de texto definitivo da prova de redao em lngua portuguesa, no local apropriado, pois no sero avaliados fragmentos de texto escritos em locais indevidos. Respeite o limite mximo de linhas disponibilizado. Qualquer fragmento de texto alm desse limite ser desconsiderado. Na folha de texto definitivo da prova de redao em lngua portuguesa, utilize apenas caneta esferogrfica de tinta preta, fabricada em material transparente. Vou-me embora pra Pasrgada Mar portugus Vou-me embora pra Pasrgada L sou amigo do rei L tenho a mulher que eu quero Na cama que escolherei Vou-me embora pra Pasrgada Vou-me embora pra Pasrgada Aqui eu no sou feliz L a existncia uma aventura De tal modo inconsequente Que Joana a Louca de Espanha Rainha e falsa demente Vem a ser contraparente Da nora que nunca tive. [...] Em Pasrgada tem tudo outra civilizao Tem um processo seguro De impedir a concepo Tem telefone automtico Tem alcaloide vontade Tem prostitutas bonitas Para a gente namorar. E quando eu estiver mais triste Mas triste de no ter jeito Quando de noite me der Vontade de me matar L sou amigo do rei Terei a mulher que eu quero Na cama que escolherei Vou-me embora pra Pasrgada. Manuel Bandeira: poesia completa e prosa. Rio de Janeiro: Nova Aguilar, 1986, p. 222. mar salgado, quanto do teu sal So lgrimas de Portugal! Por te cruzarmos, quantas mes choraram, Quantos filhos em vo rezaram! Quantas noivas ficaram por casar Para que fosses nosso, mar! Valeu a pena? Tudo vale a pena Se a alma no pequena. Quem quer passar alm do Bojador Tem que passar alm da dor. Deus ao mar o perigo e o abismo deu, Mas nele que espelhou o cu. Fernando Pessoa: obra potica. Rio de Janeiro: Jos Aguilar, 1972, p. 82. Considerando que os fragmentos de poema acima tm carter unicamente motivador, leia o trecho jornalstico apresentado a seguir, para elaborar seu texto. Viagem a Marte sem volta Duzentas mil pessoas j se candidataram para participar do projeto Mars One, que pretende lev-las, em 2023, para colonizar o planeta vermelho. A iniciativa desperta apoio e crtica dos cientistas, sobretudo porque o projeto seleciona pessoas em competies de reality show de tev. At agora, essa proposta j seduziu 202.586 pessoas de todo o mundo, que se candidataram a integrar a primeira expedio para colonizar Marte. Segundo a coordenao do projeto, representantes de mais de 140 pases inscreveram-se para a jornada sem volta. O maior grupo de interessados dos EUA (24%), seguido de pessoas da ndia (10%), da China (6%) e do Brasil (5%). A misso, obviamente, tem riscos. Os principais so a exposio radiao e microgravidade durante o voo de sete meses. Os participantes no podero voltar Terra. Tero de viver em pequenos hbitats, encontrar gua, produzir oxignio e cultivar os prprios alimentos. Marcos Pontes, o primeiro brasileiro a ir ao espao, no acredita no sucesso do projeto, porque considera invivel o cronograma divulgado. Para ele, os primeiros exploradores no vivero mais que dez anos. Os tripulantes do projeto iro sacrificar-se pelos outros, pelo futuro, avalia o astronauta. O tempo vai mostrar, nos prximos anos, qual o verdadeiro flego do sonho do idealizador do projeto Mars One. Planeta, nov./2013, p. 45-7 (com adaptaes). Com base nas informaes do texto Viagem a Marte sem volta, redija um texto dissertativo, apresentando sua opinio sobre a primeira expedio colonizadora de Marte e sobre possveis motivos que levam pessoas a querer participar dessa viagem. Vestibular de 2014 1. DIA 16 ||VEST14_001_01N173541|| CESPE/UnB VEST 2014 RASCUNHO 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 Vestibular de 2014 1. DIA 17