1

Micha Waliski Fundamentalizm po polsku. Pezajca quasi-rewolucja

(fragment)
W szkicu tym nie traktuj poj fundamentalizm i integryzm jako cisych synonimw, ale nie s to
pojcia rozczne, cz ich zakresw znaczeniowych bowiem pokrywa si. Abstrahuj take od innych
ni katolicki fundamentalizmw religijnych. Mona przyj, e fundamentalizm i integryzm s reakcj na
ruchy modernistyczne we wspczesnym Kociele. Tezy fundamentalistw dotycz bezwzgldnej
koniecznoci literalnego stosowania zasad, norm, wartoci doktryny Kocioa katolickiego,
niejednokrotnie sa prb narzucania ich innym ni wyznawcy religii katolickiej czonkom spoecznoci.
Mona przyj za Wikipedi, e Integryzm [oznacza] - zachowawczy nurt niechtny
postanowieniom Soboru Watykaskiego II. [] postaw przeciwn osabianiu tzw. tradycji
katolickiej (depositum fidei) oraz dostosowywaniu prawd wiary i [] sposobu ich nauczania [do
konsekwencji wynikajcych z] zasady rozdziau pastwa od Kocioa. Integryzm moe oznacza
take obron postaw tradycjonalistycznych w Kociele, jednak wedug innych uj gosi zasad
nadrzdnoci Kocioa nad Pastwem i podporzdkowanie ycia spoecznego tradycyjnie rozumianej
doktrynie i religii. (WiemOnet) Zarwno fundamentalici, jak i integryci s niechtni lub pozostaj w
opozycji do reform zapocztkowanych przez Sobr watykaski II, czy ich tendencja do prozelityzmu.
W okresie 25-lecia III RP mielimy do czynienia z szeregiem, czsto bulwersujcych i
kontrowersyjnych, wydarze na styku Pastwa i Kocioa. Kiedy rozpoczynaa si wielka
transformacja ustrojowa, mona byo mie nadziej, e relacje midzy dysponentami tych
obszarw uo si bajkowo, a przynajmniej poprawnie. Koci, nkany na rne sposoby w
okresie PRL, odnajdzie na nowo swoj misj, moe nawet umocni swoj pozycj wrd
wiernych, rzd dusz sprawowany przez duchownych nie bdzie kolidowa ze sfer wieck, a
laickie Pastwo zadba nie tylko o interes wasny, wynikajcy m. in. z suwerennych,
autonomicznych i zagwarantowanych Konstytucj (i podpisanym w 1993 r. Konkordatem)
decyzji i dziaa, ale te bdzie stao na stray sprawiedliwoci i rwnego traktowania zarwno
katolikw i chrzecijan, jak i ludzi innych wyzna, ateistw, agnostykw, wierzcych, lecz
niepraktykujcych lub obywateli indyferentnych religijnie.
Fundamentalici polscy nacieraj
Nic z tych rzeczy, nadzieje okazay si ponne. Koci po 1989 roku bardzo szybko opanowywa
strategiczne dla niego (czsto bardzo intratne) obszary spoza dotychczasowej sfery wpyww i
stopniowo umacnia swoj pozycj, do czego przyczynia si dzielca si i coraz bardziej
skcona polska scena polityczna. Moe ponisze porwnanie wyda si pewnym
publicystycznym naduyciem, ale odnosi si wraenie, e w ostatnim dwudziestopicioleciu
Koci jakby aspirowa i aspiruje do penienia roli, do jakiej przyzwyczaia nas w okresie Polski
Ludowej PZPR, wszake z innym programem politycznym i spoecznym. Tak jak niegdysiejsza
PZPR, Koci zdaje si sdzi, e w odniesieniu do wielu spraw reprezentuje jedynie suszn
2

lini, a stanowisko to wyraa si na og bez mocnych racjonalnych argumentw z jego strony,
zazwyczaj wystarczaj te duchowe. O ile PZPR bya niejako namaszczona przez bratni KPZR i
koncelebrowaa system wraz z bratnimi partiami komunistycznymi pastw bloku wschodniego,
Koci czuje si namaszczony przez samego pana Boga, przez wasn tradycj (jake czsto
przemilczajc wszake fakt, e nasze korzenie kulturowe osadzone s w pierwszym rzdzie w
kulturze staroytnej grecko-rzymskiej, a dopiero nastpnie w tradycji chrzecijaskiej) oraz
przez wasny majestat i domniemany autorytet, za ktrymi jake czsto kryj si zwyczajna
pycha, buta, arogancja, bezczelno, i najpospolitsze przewielebne gupstwo, jakby to uj
pewien znany biskup i poeta. Przekonaniu takiemu, bo przecie nie argumentacji, sprzyja
nadzwyczajnie zhierarchizowana, niedemokratyczna struktura kocioa; tak struktur
posiaday KPZR, PZPR i inne partie komunistyczne, goszc wszake inn religi, inne objawienia
i cuda i nieco inaczej ewangelizujc niewiernych. Paradoksalnie, Kocioowi wyranie nie
sprzyja atmosfera demokracji. Zreszt gdybymy przyjrzeli si argumentacji Kocioa,
szczeglnie gdy chodzi o obron religii i wiernych, bardzo zrcznie lawiruje on midzy
Konstytucj i prawem wieckim, prawami czowieka i prawem naturalnym. Na pewne aspekty
tej sprawy zwrcia uwag prof. Ewa towska w znakomitym artykule Midzy tronem i
Otarzem (GW z 12/13 lipca br.).
Wspomniana wyej uzurpacja wystarcza, aby hierarchowie i liczni duchowni nie respektowali
stosunkowo wtej w Polsce linii demarkacyjnej oddzielajcej sfer dziaania Kocioa od sfery
wpyww i dziaania Pastwa, granicy midzy wieckim a kocielnym. Prosz tedy wybaczy
ewentualne kolejne naduycie publicystyczne, ale odnie mona jedno jeszcze wraenie: e
midzy Kocioem a Pastwem toczy si co w rodzaju moe nie wojny, ale swoistej walki
podjazdowej czy hybrydowej, z elementami partyzantki integrystyczno-fundamentalistycznej,
najazdami sutann i ochotnikw na ow lini demarkacyjn), a od czasu do czasu wiksz lub
mniejsz strzelank. W chwilach szczeglnych po Polsce rozjedaj si cae konwoje z
moherami i innymi obrocami Kocioa i religii i jedynie susznej linii ideowej, ktrych
zadaniem jest mobilizowanie ludzi przeciw na przykad Golgota Picnic lub rzebie
przedstawiajcej naszego papiea przywalonego gazem. Wypisz, wymaluj jak na Krymie i we
wschodniej Ukrainie. Zielone ludziki, tyle e w wersji czarno-biaej, moherowej lub narodowo-
kibolskiej, czasem te inteligenckiej, zawsze wszake pod fundamentalistycznymi sztandarami,
te zatem znalazyby si.
Oficjalnie niby zachowujemy neutralno, nie ma nas tam, gdzie nas by nie powinno,
celebrujemy wasne sprawy we wasnym boym ogrjcu, troszczymy si o nasze oliwki i nasze
owieczki, jako pasterze dusz dbamy o ich cnot i morale, zdaj si komunikowa Pastwu i
spoeczestwu katoliccy hierarchowie. A jeli ci inni, reprezentujcy Pastwo (co skdind
niezmiernie rzadko si zdarza) lub nasi najwiksi wrogowie i oponenci, a wic ateici i ludzie
wieccy, a coraz czciej take katolicy niezadowoleni z polityki Kocioa bd wierni wstydzcy
3

si za Koci, dowodz, e jednak tam jestemy obecni, w dodatku czsto wbrew Konstytucji
RP i prawu, a nawet wbrew konkordatowi, to my mwimy, e jest to kamstwo, albo mwimy,
e ci oni le interpretuj Konstytucj RP lub Bibli, nie znaj si na prawie naturalnym, wic
tak naprawd my jestemy tam, gdzie nasze wite miejsce. I wara! Tu postawilimy krzy. Tu
jest nasz Krym. Co na takie dictum Pastwo? Ano Pastwo rok po roku i krok po kroku
pokornie ustpuje, co niewtpliwie obnia jego autorytet, presti, wiadczc o jego saboci.
Koci za zdobywa kolejne przyczki metod putinowsk: pezajcej aneksji kolejnych
terenw i prawem zasiedzenia. Lub nieprawnego przejcia; vide: Komisja majtkowa.
Paradoksalnie, ale wrogami Kocioa staj si te czsto obywatele neutralni wiatopogldowo.
Chccy chodzi do nieocenzurowanego teatru, oddawa si refleksji na temat najbardziej nawet
kontrowersyjnej sztuki, kupowa bez problemu prezerwatywy i rodki antykoncepcyjne w
aptece, podchodzcy ze zrozumieniem do in vitro, lubicy pospa w niedziel do poudnia i
chodzi w wita na zakupy do galerii handlowych.
Fundamentalici i integryci maj swoich ideologw, stranikw czystoci wiary i rzesze
wyznawcw. S to liczni hierarchowie i szeregowi co bardziej gorliwi duchowni, szefowie i
redaktorzy radiowych stacji katolickich, ludzie pokroju rzecznika warszawskiej kurii Mateusza
Dzieduszyckiego (ten wsawi si wyjtkowo kilkoma wypowiedziami na temat
homoseksualizmu), dziennikarze z pisemek katolickich, niektrzy publicyci prawicowi z
kocielnym imprimatur, liczni politycy z prawej strony sceny. Maj swoje autorytety (lub
autorytety) moralne, take poza duchownymi, jak prof. B. Chazan czy red. Terlikowski lub
wojujcy z kontrowersyjnymi artystami przewodniczcy Oglnopolskiego Komitetu Obrony
przed Sektami i Przemoc Ryszard Nowak.
Kim jednak s ich rycerze, wyznawcy, kim s owe ludziki wkraczajce do akcji na wezwanie
gry, gdy tylko obrona polskiej wiary tego wymaga? Na pytanie to sprbuje odpowiedzie w
kocowej czci szkicu.
To wcale nie jest zabawne
Wszystko to wcale nie jest zabawne. W pierwszym europejskim rankingu sprawiedliwoci (nie
myli z badaniami i raportem niemieckiej Fundacji Bertelsmanna) Polska wypada cakiem
dobrze. Nie wiem jednak, czy ranking ten obejmuje na przykad dyskryminacj ateistw, ludzi
wieckich, niektrych artystw, wyznawcw innych wyzna. A z tak dyskryminacj z winy
przede wszystkim Pastwa niewtpliwie mamy w Polsce do czynienia. Od szk poczynajc, na
Sejmie RP i urzdach wieckich koczc. yjemy w czasach, moe nieco przesadnego, kultu tzw.
poprawnoci politycznej. Nie wolno, i susznie, obraa ydw i uywa sowa Cygan w
odniesieniu do Roma. Ale jednoczenie niektrym biskupom i arcybiskupom wolno obraa
ateistw i agnostykw, czynic z ateizmu synonim relatywizmu moralnego lub amoralnoci.
Wbrew zapowiedziom akt apostazji jest cigle imprez nie tylko skomplikowan i
4

czasochonn, lecz take niezwykle upokarzajc dla czowieka, ktry z istotnych dla siebie
powodw nie chce duej przynalee do Kocioa. atwiej ju byo wystpi z partii w czasie
stanu wojennego. Na pocztku wrzenia pochwaliem pewn podstawwk, do ktrej
uczszczaj pewne bliskie mi maolaty. Pochwaliem za wprowadzenie drugiej,
wykwalifikowanej, nauczycielki etyki. Byem bowiem wicie przekonany, e krok ten
rozaduje problemy z rozkadem godzin lekcyjnych . A gdzie tam! Religia ma pierwszestwo,
wic maolaty maj okienka, eby doczeka si swojej lekcji etyki. Nie chodz na religi, wic
jeli religia jest na ostatniej lekcji, rodzic musi wyrazi zgod na opuszczenie przez ucznia szkoy
przed t ostatni lekcj, ktra przecie nie jest lekcj jego dzieci. Absurd! A na zebraniach z
rodzicami pewnie w dalszym cigu jako pierwsza bdzie zaatwiaa swoje sprawy katechetka,
rodzice za dzieci uczszczajcych na etyk bd musieli przez kilkadziesit minut wysuchiwa
o sprawach, ktre ich i ich dzieci kompletnie nie interesuj. I w dalszym cigu niektre
uroczystoci szkolne bd odbywa si z opnieniem ze wzgldu na pierwszestwo mszy
witej. To tylko pierwsze z brzegu przykady niesprawiedliwoci i nierwnoci spoecznej.
Tymczasem w sporzdzonym przez siebie dokumencie na tematy bioetyczne i innych
owiadczeniach episkopat uala si, e katolicy w Polsce s dyskryminowani i tamszone s gosy
Kocioa.
W ostatnich miesicach ludziki zmierzajce do uczynienia z polski pastwa fundamentalizmu
religijnego, dziaay szczeglnie aktywnie. Za przyzwoleniem lub wyranie z inspiracji hierarchw
kocielnych. Wszystkim chyba odbia si czkawk sprawa lekarzy podpisujcych tak zwan
klauzul sumienia, a szczeglnie wtek prof. Chazana i paru szpitali, w ktrych decyzj radnych
prbowano klauzul sumienia zastosowa kompleksowo, bezprawnie rzecz jasna. A ja,
czowiek wytrenowany w ostatnich latach w leeniu w szpitalach i nie mogcy si oby bez wizyt
w tych przybytkach, yczybym sobie, aby w sali szpitalnej, w ktrej przychodzi mi lee, zamiast
krzya wisia adny pejza albo akt i eby kursujcy po szpitalu katecheta szpitalny nie
molestowa mnie na dzie dobry religijnie. W szpitalu moe zabrakn lekarstw, aparatura
moe si psu, moesz godzinami oczekiwa na przyjcie pielgniarki, eby ci odczya od
aparatu do chemii, ale krzy i ksidz zawsze s pod rk, ba, gorliwy kapan jest gotw udzieli
pacjentowi ostatniego namaszczenia bez jego zgody, jak si to niedawno zdarzyo pewnemu
mczynie, a w dodatku sd uzna, ze wszystko jest w porzdku.
Przez par tygodni media, i my wszyscy, ylimy spraw sztuki Golgota Picnic. W tej zwaszcza
sprawie ideolodzy fundamentalizmu uruchomili cae legiony ludzikw, aby w wielu miastach,
gdzie w teatrach czytano te sztuk (co zreszt nie byo najszczliwszym pomysem),
przychodzili na miejsce herezji, formuowali groby, wygraali pici, buczeli lub gono
mamrotali godzinki. Sowem, przeszkadzali, torpedowali akcj. Nastpnym razem moe za bicie
si wezm, maj wszake w swoich szeregach nie tylko mohery, ale take narodowcw i kiboli.
Jak by si potoczyy losy zwyczajnego obywatela, gdyby publicznie odegnywa ludzi do
5

zamieszek? Nie miaby lekko, jak sdz. Tymczasem arcybiskup szantaujcy wadz
pastwow ewentualnymi ekscesami ulicznymi moe uznaje taki gest za normalny (nie
syszaem o sprostowaniu, przeprosinach). Niejako w majestacie prawa. To, e mamy w Polsce
rwnych i rwniejszych, wiadomo od dawna. Ew Wjciak, dyrektora Teatru smego Dnia w
Poznaniu, zwalnia si z pracy i szykanuje, bo okrelia papiea niewybrednym sowem
(rzeczywicie brzydkim, ale aktorka miaa pewne powody zwizane z histori Argentyny drugiej
poowy XX w., a histori t zna wyjtkowo dobrze). Duchowny, zwaszcza hierarcha, wzywany
do sdu w istotnej sprawie, moe sobie pozwala na olewanie tego sdu. Take jeli jest to
zakonnica, na przykad znana z niechlubnej dziaalnoci pedagogicznej przeoona pewnego
sierocica w Gliwicach. Obszarem szczeglnej aktywnoci fundamentalistw katolickich i dla
wielu hierarchw sfer specjalnego zagroenia dla interesw Kocioa jest sfera kultury. Ju nam
przecie cenzuruj telewizj. Kabaret Limo, ktry pozwoli sobie na dowcip o puszczajcym
bki papieu, zosta skazany (dosownie) na banicj. Cenzuruj teatr, film, galerie sztuki, z
Zacht na czele. Gdyby to od nich zaleao, skazali by nard wycznie na ogldanie mdych i
niedobrych sztuk teatralnych Wojtyy, rwnie niedobrych filmw o papieu, kontakt wycznie z
dzieami sztuk plastycznych tworzonych w manierze religijno-narodowo-patriotycznym i
wszechobecnym kiczem religijnym oraz koncerty setek pseudororockowych zespow
specjalizujcych si w pieniach religijnych, ktre w niedziele ok. godziny 6.00 rano z uporem
lansuje radiowa Trjka, jakby si wstydzc tego, co robi.
Inne gonie sprawy, ergo faszywe tezy, ktnie i bitwy na Prawdy? Gender, gender i raz
jeszcze gender. Ile jadu w tym wypadku wylao si z biskupich garde, jakie pokady
fundamentalistycznej hipokryzji wyzwolia ta kwestia. A ustawa o przemocy w rodzinie? A
kwestia feminizmu? A sprzeciwy wobec edukacji seksualnej w szkoach? A postulaty
wprowadzenia obowizkowej matury z religii? A zamachy na potpianych przez pewne
rodowiska nietolerowanych uczonych wygaszajcych prelekcje na uniwersytetach (Bauman,
roda, Hartman)? A pewne efekty zakoczonych prac tzw. Komisji Majtkowej, ewidentne
przekrty i malwersacje, jakie zaczy wychodzi na wiato dzienne? Znajd swj fina w
sdzie? Koci zrzeknie si hojnie, acz niesusznie przekazanych mu majtkw? Wtpliwe, bo
zasady prawne, na jakich funkcjonowaa przez lata ta Komisja, s niejasne i nieprecyzyjne. Za
przyzwoleniem Pastwa. C tam zreszt pastwo, Pastwo sobie poradzi, Pastwo samo si
wyywi.
Pocztek roku szkolnego: okazja do umocnienia si w okopach
Miesic temu rozpocz si nowy rok szkolny. Fundamentalistyczne myny pracowicie miel. W
komunikatach na stronach wikszoci szk na pierwszym miejscu pojawiaa si niezmiennie ta
sama informacja: godz. 08.00 Msza w. z okazji rozpoczcia roku szkolnego. Zastanawiam
6

si, w ilu szkoach oficjalne (wieckie) rozpoczcie roku odbyo si punktualnie o godzinie
09.00? W ilu za czekano z tym na modzie i celebrantw?
Bo rozmaite zakcenia na linii Koci-Pastwo w tym dniu, owszem, byy. Wcale liczne. W
Libertowie jaki nachalny rodzic pyta, o ktrej rozpoczcie roku szkolnego. Odpowied: Jak
ksidz skoczy msz. Jasne, panie rodzicu? W pewnej szkole w Sieradzu rodzicom polecono
zosta w auli, wszystkie (!) dzieci wyprowadzono na dziedziniec, gdzie uroczycie powici je
ksidz. To si nazywa powicenie z apanki. Czy e yd, czy katolik, albo i Tatar lub ateista, czy
chcesz czy nie chcesz, powici si musisz, eby ksidz mg powici. W gimnazjum w
Luboniu na stronie internetowej szkoy pojawia si informacja: Rozpoczcie roku szkolnego za
nami. Byo nietypowe, gdy z uwagi na remont wiaduktu msza w. nie odbya si w kociele, a w
sali gimnastycznej. C za uroczy pretekst! Nie dao si jako objecha? Albo wojsko o pomoc
poprosi? W kilku szkoach w Szczecinie na uroczystoci rozpoczcia roku zarzdzono wspln
modlitw Ojcze nasz. W jednej z nich stao si to za spraw biskupa, ktremu paciorek Ojcze
nasz nie wystarczy i kilkakrotnie zaintonowa zwrot Maryjo Krlowo Polski, co jak mantr
zaczli powtarza obecny na uroczystoci prezydent miasta oraz rajcy miejscy i uczniowie.
piewali czy melorecytowali? Biskup dziaa z zaskoczenia, zaskoczy wszystkich, z wyjtkiem
samego siebie, bo wygosi przy okazji dla modziey i nauczycieli wykad z kreacjonizmu. Czy
ktry nauczyciel na swoich lekcjach omieli si w tej szkole kiedykolwiek zakwestionowa taki
autorytet? W Niepoomicach poszli na cao, rozpoczcie roku zorganizowano w dwch turach
(dla dzieci starszych i modszych) w kociele parafialnym, a dopiero pniej modzie
zaproszono do szkoy. Mona by si zastanowi, czy do kocioa nie przenie wszystkich
uroczystoci szkolnych, chocia nie wiem, na ile wtedy szkoa stanie si bardziej wiecka. Poza
tym szkoy nadal wymagaj od uczniw owiadcze o nieuczestniczeniu w lekcjach religii
wedug odpowiednich wzorw. (informacje, zapewne bardzo wyrywkowe, podaj za witryn
Fundacji Wolno od religii http://www.wolnoscodreligii.pl/)
Krzy a sprawa polska
Uwica tego typu praktyki krzy. Kto kiedy, gdzie w Polsce, w czasach przemiany ustrojowej,
w jakiej sali lekcyjnej doklei orowi, od roku 1945 urzdujcemu bez korony w godle, koron i
zawiesi na cianie krzy. Potem sprawy potoczyy si lawinowo, dzisiaj trudno znale w Polsce
sal lekcyjn, aul, stowk bez krzya, bez szacunku dla faktu, e w tych salach ucz si take
przedstawiciele innych ni chrzecijaskie wyzna, a take ateici i agnostycy. I zapewne, jak za
moich belferskich czasw, przed egzaminem maturalnym bogosawiestwa wszystkim
zdajcym udziela szkolny katecheta, a adna uroczysto szkolna nie byaby wana bez
obecnoci co najmniej proboszcza. W cenie s biskupi. Setki szk przemianowao si w
ostatnich latach na szkoy im. Jana Pawa II i teraz, po kanonizacji, trzeba zmienia piecztki i
tablice, bo to ju nie Jan Pawe II, ale wity Jan Pawe II. Ze szkolnej krucjaty przykad wzili
7

posowie i mielimy przez lata wojn o krzy w Sejmie. Krzy stoi na stray myli
fundamentalistycznej w wielu instytucjach wieckich poza szkoami. Krlow Polski jest Maryja.
Byy zgaszane na serio propozycje, aby na krla Polski wybra Jezusa Chrystusa. Ciekawe to
zestawienie pary krlewskiej co na to teolodzy?
Mao byo Kocioowi lekcji katechezy w szkoach, stopni z religii (co samo w sobie jest
absurdalne), panoszenia si duchownych w wieckich placwkach owiatowych, wic biskupi
zaczli si domaga, aby religia (oczywicie ta jedna, jedyna) staa si przedmiotem egzaminu
maturalnego. I to jeszcze za mao, bo przedstawiciele Kocioa zaczli sobie uzurpowa prawo
do wpywania na programowe treci nauczania w szkoach, ba, nawet w przedszkolach. Miasto
Rybnik stao si symbolem niezomnej walki duchowiestwa z zaraz genderow, gdy ta
choroba morowa zacza (podobno) dotyka przedszkola, ujawniajc si w programach zaj.
Trudnoci z wprowadzeniem edukacji seksualnej do szk nie wynikaj bynajmniej z braku
wyksztaconej kadry edukatorw, ale przede wszystkim z powodu naciskw i wpyww
katolickich fundamentalistw. Propagowany przez Koci idea zachowania czystoci do lubu
staje si jakby przesank wiksz we wszelkich dyskusjach na temat tego nieobecnego w
szkoach przedmiotu: niektrzy dzisiejsi inkwizytorzy powiadaj, e edukacja seksualna w
szkoach, to nic innego, jak nauka seksu i promowanie zachowa seksualnych. Jake to
przystoi, tak bruka niewinne i czyste duszyczki dziewczce i chopice? Nie jest wane, co
mwi raporty o pozaszkolnych zachowaniach grup rwieniczych, od starszych klas
podstawwek poczynajc, na gimnazjach i szkoach ponadgimnazjalnych koczc. Mwi nie
tylko zreszt o zachowaniach seksualnych, ale o obowizujcych wrd nastolatkw normach
obyczajowych w ogle, narkotykach, wspomagaczach, alkoholu. Pij alkohol, bo wtedy mam
wiksze branie pod tym (autentycznym) wyznaniem podpisze si niejedna nastolatka. Nie
jest wana take ilo nieletnich ci, nieletnich matek, ilo noworodkw znajdowanych na
mietnikach. Wana jest oficjalna kocielna norma i katolicka wykadnia. Nad szko polsk
czuwa ucieleniony duch Wielkiego Kocielnego Pimki , Najwaniejszego Cenzora i Moralnego
Edukatora. Szkoy s jedn z najwaniejszych aren toczcej si od lat w III RP krucjaty o polsk
dusz. Nasi integryci zgaszaj wszake pretensje rwnie do szk wyszych, chc mie
wpyw na to, kto moe, a kto nie moe na nich wykada.
[]
Cao szkicu na stronie:
http://michalwalinski.wordpress.com/2014/09/27/fundamentalizm-po-polsku-pelzajaca-quasi-
rewolucja/