TABELA WZORW FIZYCZNYCH

WIELKO
FIZYCZNA

SYMBOL

JEDNOSTKA

WZR

ZASTOSOWANIE
CIAR (SIA
GRAWITACJI)
F
c
1N


niuton
g m F =
m- masa ciaa
g- przyspieszenie grawitacyjne
kg
N
s
m
g 10 10
2
=
Pozwala obliczy warto
ciaru ciaa o masie m.
SIA WYPORU
w
F
1N
w
F V g =
-gsto cieczy
V - objto zanurzonego ciaa
Pozwala obliczy warto
siy wyporu dziaajcej na
ciao o objtoci V
cakowicie zanurzone
w cieczy o gstoci .

GSTO
SUBSTANCJI

3
m
kg


szescienny metr
ram ki log

V
m
=
m- masa substancji
V-objto substancji
Pozwala obliczy gsto
ciaa o masie m i objtoci
V.
CINIENIE
p
1 Pa
paskal

1Pa=
2
1
1
m
N

S
F
p =
F- sia nacisku(parcie)
S- pole powierzchni
Pozwala obliczy cinienie
na powierzchni S, gdy
znana jest warto siy
dziaajcej rwnomiernie na
t powierzchni.
CISNIENIE
HYDROSTATYCZNE
(CINIENIE
CIECZY)
p

1 Pa h g p =
- gsto cieczy
g- przyspieszenie ziemskie
h- wysoko supa cieczy
Pozwala obliczy cinienie
panujce w cieczy o
gstoci na gbokoci h.

t
s
v =
s- droga
t- czas
Pozwala obliczy szybko
ciaa w ruchu jednostajnym
PRDKO








v
s
m

sekunda
metr

t a v =
a- przyspieszenie
Pozwala obliczy szybko
w ruchu jednostajnie
przyspieszonym

t v s =

Pozwala obliczy drog,
jak pokonuje ciao
poruszajce si ze sta
szybkoci v w czasie t.

2
2
t a
s

=
Pozwala obliczy drog,
jak pokonuje ciao
poruszajce si ze staym
przyspieszeniem a w czasie
t.

DROGA
s
m
metr
r s 2 =


Pozwala obliczy drog
w ruchu jednostajnym po
okrgu promieniu r.

DUGO FALI

m
metr


T v = lub
f
v
=
v- prdko fali
Pozwala obliczy dugo
fali rozchodzcej si
z szybkoci v, gdy znamy
jej okres T lub czstotliwo
f fali.
T- okres
f- czstotliwo



CZSTOTLIWO
f
1 Hz
herc
1Hz=
s
1

T
f
1
=
T- okres
Pozwala obliczy
czstotliwo drga, gdy
znamy czas jednego drgania
(czyli okres T).
a) z definicji
t
v
a

=
a - wektor przyspieszenia
v - przyrost prdkoci
t - przyrost czasu
Pozwala obliczy warto
przyspieszenia w ruchu
prostoliniowym jednostajnie
przyspieszonym.
PRZYSPIESZENIE







a
2
s
m


kwadrat sekunda
metr




b) z II zasady dynamiki Newtona
m
F
a =
Pozwala obliczy warto
przyspieszenia ciaa o masie
m, jeli znamy wypadkow
si dziaajc na to ciao.

PD CIAA
p
s
m
kg
v m p =
m- masa ciaa
v- prdko ciaa
Pozwala obliczy warto
pdu ciaa o masie m,
poruszajcego si
z szybkoci v.

1J
dul

m N J =1 1


a) mechaniczna

s F W =
F- sia
s- droga

Pozwala obliczy prac
w przypadku,gdy staa sia
dziaa zgodnie z
przemieszczeniem.
PRACA



W











1J
dul
s A V J 1 1 1 1 =

b) prdu elektrycznego


t P W te t I U W = =
U- napicie prdu elektrycznego
I- natenie prdu elektrycznego
t- czas

Pozwala obliczy prac
prdu elektrycznego
wykonan w czasie t.
1W
wat
1W=
s
J
1
1



a) mechaniczna
t
W
P =
W- praca
t- czas


Pozwala obliczy moc
urzdzenia.
MOC
a) m
P
1W
wat

1W=1V1A

b) prdu elektrycznego
P=
t
W
P te I U =
U- napicie prdu elektrycznego
I- natenie prdu elektrycznego
Pozwala obliczy moc
prdu.
a) kinetyczna
2
2
v m
E
k

=
k
E - energia kinetyczna
m- masa ciaa
v- prdko ciaa


Pozwala obliczy energi
kinetyczn ciaa o masie m
poruszajcego si
z szybkoci v.
ENERGIA


























E























I J




b) potencjalna grawitacji
h g m E
P
=
P
E - energia potencjalna
m- masa
g- przyspieszenie grawitacyjne
h- wysoko na jakiej ciao si
znajduje
czasami wzr ma posta

P
E =m h g


2
2 P
E h


1
1 P
E h

ziemia


c) wewntrzna
W Q E
W
+ =
Q- ciepo
W- prace dostarczone do ukadu
(I zasada termodynamiki)
Pozwala obliczy energi
potencjaln ciaa na
wysokoci h nad wybranym
poziomem.















Pozwala obliczy przyrost
energii wewntrznej ciaa,
ktremu dostarczono ilo
ciepa Q i nad ktrym
wykonano prac W.
CIEPO lub
CIEPO
WACIWE
Q
1J

C kg
J
K kg
J

1 1
1
1 1
1

T m
Q
c
T c m Q

=
=

Q- ciepo
m- masa
c- ciepo waciwe
T - przyrost temperatury
Pozwala obliczy ilo
ciepa pobranego lub
oddanego przez ciao
o masie m wykonane
z substancji o cieple
waciwym c przy ogrzaniu
(ochodzeniu) o T .

NATENIE PRDU
ELEKTRYCZNEGO
I
1A
amper
1A=

=
1
1
1 lub
1
1 V
A
s
C

R
U
I
t
q
I = = lub
q- ilo adunku elektrycznego
t- czas przepywu adunku
U- napicie prdu elektrycznego
R- opr elektryczny(rezystancja)

Pozwala obliczy natenie
prdu, gdy znamy adunek q
przepywajcy przez
poprzeczny przekrj
przewodnika w czasie t.

OPR
ELEKTRYCZNY
(REZYSTANCJA)
R
1
om

1=
A
V
1
1

I
U
R =
Pozwala obliczy opr
przewodnika, gdy jest znane
napicie U i natenie prdu
I pyncego w tym
przewodniku.

1 2
2 1
h h h
E E E
P P P
=
=
NAPICIE PRDU
ELEKTRYCZNEGO
U
1V
wolt

1V=
C
J
1
1

Ohma prawa z R I U
q
W
U
=
=

Pozwala obliczy napicie
midzy dwoma punktami
pola elektrostatycznego, gdy
znamy prac wykonan przy
przemieszczeniu adunku q
midzy tymi punktami.

a) szeregowo

R
z
= R
1
+ R
2
+




Pozwala obliczy opr
zastpczy odbiornikw
poczonych szeregowo


OPR ZASTPCZY
R
z

1
om
b) rwnolegle
...
1 1 1
2 1
+ + =
R R R
Z

Pozwala
(po przeksztaceniu)
obliczy opr zastpczy
odbiornikw poczonych
rwnolegle.


TRANSFORMATOR
- ZALENO



p
w
P
W
n
n
U
U
=
W
U - napicie prdu
elektrycznego
w
n - liczba zwojw

Wyraa zwizek midzy
liczb zwojw w uzwojeniu
pierwotnym (n
p
) i wtrnym
(n
w
) transformatora
i maksymalnym napiciem
na kocach zwojnic.

SPRAWNO
URZDZENIA


% 100 =
wooo
wykonana
W
W

Pozwala obliczy sprawno
urzdzenia.
ZDOLNO
SKUPIAJCA
SOCZEWKI
Z
1D
dioptria
m
D
1
1 =
f
Z
1
=
f -ogniskowa
Pozwala obliczy zdolno
skupiajc soczewki.

ZAMIANA STOPNI
CELSJUSZA NA
KELWINY
T
1K T = t + 273
T temperatura w
o
C
Pozwala temperatur t
zapisan w stopniach
Celsjusza wyrazi
w kelwinach.