Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
1844 - 1900
avtoris Sesaxeb
meamboxe moazrovnis suliskveTebas, aramed afuZnebs Semecnebis garkveul wess,
rac gulisxmobs, rom SeuZlebelia bolomde gaiazro ama Tu im kulturuli
fenomenis namdvili sazrisi, Tu ar moxda misi Rirebulebis gadafaseba da safuZv
lebTan misvla. Aam azriT nicSes filosofia aris genealogia.
genealogiis pirveli proeqtia misi wigni _ `tragediis dabadeba musikis
sulidan~. masSi aSkarad Cans Sopenhaueris gavlena da eZRvneba rihard vagners.
evropuli civilizaciis xasiaTi racionalizmma gansazRvra.A nicSe kiTxulobs,
xom ar iyo racionalizmis safuZveli SiSi da sakuTari Tavis motyuebis cda.
xom ar daaviwya racionalizmma evropas, romlisTvisac sokrate-platonis
filosofia mxolod dekadenss warmoadgenda, WeSmariti safuZveli _ berZnuli
kultura. berZnul kulturasTan miaxloeba racionalizmisa da moralizmis
poziciidan SeuZlebelia, radgan mas sxva safuZveli aqvs _ SemoqmedebiTi suli.
NnicSesTvis sainteresoa, rogor aris SesaZlebeli Semoqmedeba da, Sesabamisad,
berZnuli kulturis warmoSoba. nicSes azriT, rogorc sicocxles gansazRvravs
sapirispiro sqesTa erToba, ise Semoqmedebas gansazRvravs ori dapirispirebu
li sawyisis arseboba. erTi mxriv, es aris dionisuri sawyisi _ erToba adamiansa da
bunebas Soris _ ganusazRvrel ZalTa kavSiri, romlis gamoxatulebad SeiZleba
CavTvaloT Troba da romelic warmoSobs musikis araplastikur xelovnebas;
meore mxriv, es aris apolonuri sawyisi _ adamianis warmosaxvis unari, misi
zmaneba, romelic ganusazRvrelobas gardaqmnis mravalferovan saxeebad da,
Sesabamisad, warmoSobs saxviT xelovnebas. berZeni ar iyo gulubryvilo bavSvi,
igi acnobierebda adamianuri yofis amaoebas. dionisuri sawyisi swored SiSze
dafuZnebuli adreuli berZnuli cnobierebaa, apolonuri sawyisi ki aris Se
moqmedebiTi Zala, romelic adamianuri yofis simZimes mSvenierebis samyarod
gardaqmnis.
190
WeSmaritebisa da sicruis Sesaxeb
moralis gareSe azriT
* * *
avtoris Sesaxeb
191
WeSmaritebisa da sicruis Sesaxeb
moralis gareSe azriT
Tavi pirveli
192
WeSmaritebisa da sicruis Sesaxeb
moralis gareSe azriT
193
fridrix nicSe
194
WeSmaritebisa da sicruis Sesaxeb
moralis gareSe azriT
rogorc qviSaSi qladnis xmovani figurebi6, ise icqireba igi gancvifrebuli da JReris
mizezs simebis daWimulobaSi xedavs da darwmunebiT SeuZlia imis mtkiceba, rom zustad
icis, ras uwodeben adamianebi xmovanebas, _ swored aseTia yoveli CvenTaganis damokide
buleba enis mimarT. Cvenc ase gvgonia, rom nivTebis azrze varT, rodesac xeebze, fereb
ze, Tovlsa da yvavilebze vsaubrobT da sinamdvileSi ki mxolod nivTebis metaforebi
gvaqvs, romlebic maT Tavdapirvel arss aranairad ar Seesatyviseba. ra principiTac xma
qviSis figuris formas iRebs, aseve TavisTavadi nivTis romeliRac gamoucnobi X _ jer
nervul aRgznebad, Semdeg xatebad, bolos ki bgerad warmoisaxeba. ase rom, enis warmo
Soba aranairad logikurad ar mimdinareobs da mTeli is masala, roelzedac da romli
Tac mogvianebiT WeSmaritebis maZiebeli adamiani, mecnieri Tu filosofosi muSaobs da
aSenebs, Rrublebidan Tu ara, yovel SemTxvevaSi nivTebis arsidanac ar momdinareobs.
gansakuTrebiT imaze davfiqrdeT, rogor xdeba cnebebis Sedgena. yoveli sityva
imis meSveobiT gadaiqceva cnebad, rom igi Seesabameba ara rogorc mxolod da mxolod
gaindividualurebul gancdas, romelsac gaCenas umadlis da gasaxsenebladac un
da ixmarebodes, aramed imiT, rom igi erTdroulad uTvalav, metnaklebad msgavs,
anu, mkacrad rom vTqvad, arasdros igiveobriv, amdenad araidentur SemTxvevebs
unda Seesabamos. yoveli cneba warmoiqmneba araigiveobrivis gaigivebiT. iseTive ueW
velobiT, rogoriTac erTi foToli zustad iseTive araa, rogorc sxva, aseve aris
foTlis cneba Sedgenili nebismier individualur mravalferovnebaze uaris TqmiTa
da gansxvavebulobaTa daviwyebiT da axla ukve iseT warmodgenas aRviZebs, TiTqos
bunebaSi garda foTlebisa, kidev foTlis pirveladi nimuSi arsebuliyos, romlis
mixedviTac yvela foToli moiqsova, moixaza, Semoifargla, gaferadda, daixva, moixata,
oRond daudevari xelebiT, ise, rom arcerTi egzemplari pirveladi nimuSis swori da
sandod zusti anarekli ar gamosuliyo. Cven adamians vuwodebT `patiosans~ da vsvamT
kiTxvas: ratom moiqca dRes patiosnad? Cveni pasuxia: Tavisi patiosnebidan gamomdinare.
patiosneba _ es isev imas niSnavs, rom foToli aris foTlebis mizezi. Cven xom araferi
viciT im arsobrivi xarisxis Sesaxeb, romelsac `patiosneba~ daerqmeoda, magram, sa
magierod, uamravi gaindividualurebuli da, amdenad, araigiveobrivi qmedebiT, rom
lebsac Cven araigiveobaTa gamotovebiT vaigivebT da exla ki patiosan saqcielad
vacxadebT, sabolood maTgan vayalibebT erTgvar qualitas occulta 7-s, romelsac saxelad
`patiosneba~ hqvia. individualurisa da cxadis gamotoveba gvaZlevs cnebas, iseve, ro
gorc formas. amis sawinaaRmdegod ki buneba arc formebs da arc cnebebs, maSasadame,
arc saxeobebs ar icnobs, aramed mxolod CvenTvis miuwvdomel da ganusazRvrel X-s. is,
rac individisa da saxeobis sapirispirod migvaCnia, aris anTropomorfuli da nivTebis
arsidan ar gamomdinareobs, ramdenadac ar unda gviWirdes imis aRiareba, rom igi mas ar
Seesatyviseba: es xom dogmaturi gancxadeba iqneboda da amdenad, iseve SeuZlebelia imis
damtkiceba, rogorc misi sapirispiro mtkicebisa.
195
fridrix nicSe
196
WeSmaritebisa da sicruis Sesaxeb
moralis gareSe azriT
cnebebiT aseTi saxis koWis TamaSis farglebSi `WeSmariteba~ yoveli kamaTlis iseT gam
oyenebas niSnavs, rogoradac igia gansazRvruli _ zusti gamoTvliT, swori rubrikebis
SedgeniT ise, rom arasdros kasturobisa da klasobrivi rangebis Tanmimdevruloba ar
dairRvas. rogorc romaelebi Tu etruskebi cas Zlieri maTmatikuri xazebiT aquc
macebdnen da am masStabiT samlocvelos SemosazRvrul sivrceSi erT-erT RvTaebas aT
avsebdnen, aseve yovel ers Tavs zemoT aqvs maTematikurad danawevrebuli cnebebis zeca
da TiToeuli gaRmerTebuli cnebis mis sferoSi Zebna WeSmaritebis moTxovna hgonia. aq
adamiani, rogorc uzomod genialuri mSenebeli, mxolod gaocebas Tu iwvevs, romelic
moZrav safuZvelsa da mdinare wyalze usasrulod CaxlarTul cnebaTa taZris aRmarT
vas axerxebs. Tumca aseT fundamentze dasayrdeni rom ipovos, es nageboba obobas qseli
viT unda iyos _ erTdroulad nazi, raTa talRam Tan waiRos da Tanac iseTi Zlieri, rom
qariSxalma ar gaglijos. SenebaSi genialurobis masStabebiT adamiani TviT futkarsac
ki aRemateba: futkari aSenebs cvilisagan, romelsac igi bunebaSi moipovebs, adamiani ki
_ cnebaTa bevrad ufro nazi masalisgan, romelic man Tavad unda daamzados. igi marT
lac rom did gancvifrebas iwvevs, magram ara nivTebis wminda SemecnebisaTvis misi WeS
maritebisken swrafvis gamo. Tuki vinme nivTs buCqSi malavs, mere ki iqve eZebs da Tanac
poulobs, amgvari Zebna da povna arafriT gamorCeuli da gasaocari araa, magram swored
ase xdeba gonebis wiaRSi `WeSmaritebis~ Zebnac da povnac. Tuki ZuTumwovari cxovelis
gansazRvreba Semomaqvs, Semdeg aqlems rom vnaxav da ganmartebas viZlevi: SexedeT, ai,
esaa ZuZumwovara cxoveli, amiT WeSmariteba ki gacxaddeba, magram misi mniSvneloba sak
maod SezRudulia; amiT imis Tqma minda, rom igi isev da isev anTropomorfulia da, ada
mianidan gamomdinare, ar Seicavs arc erT wertils, romelic `TavisTavad WeSmariti~,
namdvili da sayovelTao iqneboda. mkvlevari, romelic aseT WeSmaritebebs ikvlevs,
principSi adamianebSi mxolod samyaros metamorfozebs eZebs; mas samyaros, rogorc
adamianismagvari nivTis gageba anaRvlebs da, ukeTes SemTxvevaSi, asimilaciis grZnobis
aRqmisaTvis ibrZvis. astrologis msgavsad, romelic varskvlavebs adamianebis samsax
urSi ayenebs da maT bednierebasa da wuxilTan akavSirebs, mkvlevaric mTel samyaros
adamianebze mibmulad ganixilavs, rogorc adamianis pirveli simReris usasrulod
dawyvetil kvlavaJRerebas da adamianis pirvelxatis mravalwaxnagovan anarekls. misi
Ziebis meTodia yvela nivTis sazomad adamianis miCneva, magram amasTanave, Secdomas uS
vebs, rodesac darwmunebulia, rom igi uSualod nivTebs xedavs. amgvarad mas aviwydeba,
rom originaluri Sexedulebrivi metaforebi mxolod metaforebia, mas ki isini Tavad
nivTebi hgonia.
mxolod primitiul metaforaTa samyaros daviwyebiT, mxolod adamianis fantaziis
uZvelesi unaridan mduRare siTxed modinebul xatebaTa masis gamyareba-gaqvavebiT, mxo
lod im uZleveli rwmeniT, rom es mze, es fanjara, es magida _ TavisTavadi WeSmarite
197
fridrix nicSe
bebia, mokled, mxolod imiT, rom adamiani sakuTar Tavs rogorc subieqts, kerZod ki
Semoqmed xelovan subieqts daiviwyebs, maSin SeZlebs mSvid, usafrTxo da Tanamim
devrul cxovrebas; mas rom am rwmenis sapyrobiles kedlebidan erTi wamiT gadmoxedva
mainc SeeZlos, maSinve dasruldeboda misi `TviTcnobiereba~. imisi aRiarebac ki did
jafad uRirs, rom mweri an frinveli samyaros adamianisagan gansxvavebulad aRiqvams
da kiTxvis dasma, samyaros romeli aRqmaa ufro swori, sruliad uazroa, ramdenadac aq
swori aRqmis masStabiT anu ararsebuli sazomiT unda gagvezoma. saerTodac, swori aR
qma, rasac subieqtSi obieqtis adekvaturi asaxva ewodeboda, winaaRmdegobebiT aRsavse
sibriyved mimaCnia, radganac or iseT sruliad gansxvavebul sferos Soris, rogoricaa
subieqti da obieqti, aranairi kauzaluroba, aranairi marTebuloba, aranairi gamoxat
va ar arsebobs, bevri-bevri esTetikuri mimarTeba arsebobdes, vgulisxmob miniSnebad
gadatanas, mimsgavsebul Targmnas sxva enaze, risTvisac yvela variantSi Tavisuflad
Txzvis, gamomgoneblobiTi sferosa da Zalis saSualebaa saWiro. sityva `gamovlineba~
mraval cdunebas Seicavs, ris gamoc Sevecdebi mas Tavi avarido, ramdenadac aramarTe
bulia, rom nivTebis arsi empiriul samyaroSi vlindebodes. mxatvari, romelsac xele
bi ara aqvs da Tavisi warmosaxuli suraTis simReriT gadmocema surs, sferoTa aseTi
gadanacvlebiT ufro metis Tqmas SeZlebda, vidre empiriuli samyaro nivTebis arss
gvimxels. TviT nervuli aRgznebis gamomsaxvel suraTebTan mimarTeba TavisTavad ar
aris aucileblobiT nakarnaxevi; maSin, rodesac igive suraTi, milionjeraa gamosaxuli
da adamianTa mraval Taobebs memkvidreobiT aqvs gadacemuli, mTel kacobriobas yovel
jerze erTi da imave sababiT evlineba, sabolood ki iseTi mniSvneloba eniWeba, TiTqos
da erTaderTi da aucilebeli xateba yofiliyos da Tavdapirveli nervuli aRgznebis
yoveli mimarTeba am gamoxatulebis mkacri kauzalurobiT nakarnaxevi iyos: rogorc
sizmari, romelic yovelTvis meordeba da amis gamo realobad ganicdeba da fasdeba. mag
ram metaforis gamyareba da qvad qceva aranairad araa Tavdebi am metaforis saWiroe
bisa da uflebamosilebisaTvis.
yovel adamians, vinc ase msjelobs, raRa Tqma unda, Rrma eWvi Sehparvia aseT ide
alizmSi, ramdenjerac sruli sicxadiT darwmunebula bunebis kanonTa konsekventuro
baSi, marad aqtualurobasa da SeucdomlobaSi. aqedan ki aseTi daskvna gamoitana: rac
ufro miviwevT samyaros teleskopuri simaRleebisa da mikroskopuli siRrmeebisaken,
vxedavT, rom aq yvelaferi sandod, usasrulod, kanonzomierad da unaklodaa agebuli;
mecniereba am maRaroebs SeZlebs yovelTvis warmatebulad CauRrmavdes da yvelaferi,
rasac ipovis, ara urTierTgamomricxavi, aramed erTmaneTTan Sexmatkbilebuli iqneba.
ra mcired waagavs es fantaziis nayofs: es rom ase yofiliyo, maSin xom sadme moCvene
biToba da ararealuroba unda gamoemJRavnebina. amis sawinaaRmdegod ki erTxelac
unda iTqvas: TiToeul Cvengans sxvadasxvagvari SegrZnebis unari rom gvqonoda, maSin
198
WeSmaritebisa da sicruis Sesaxeb
moralis gareSe azriT
Cvenc xan frinvelis, xan matlis, xan mcenarisnairi aRqma SegveZleboda an erTsa da imave
gaRizianebas erT-erTi CvenTagani wiTlad dainaxavda, meore lurjad, mesame ki xmad
aRiqvamda, aseT SemTxvevaSi ki aRaravin ilaparakebda bunebis aseT kanonzomierebaze,
mas mxolod erTob subieqtur warmonaqmnad miiCnevdnen. maS raRaa CvenTvis bolos da
bolos bunebis es kanoni? igi CvenTvis araa TavisTavadoba, mxolod misi qmedebebidanaa
cnobili anu bunebis sxva kanonebTan misi urTierTmimarTebiT, romlebsac aseve mxolod
urTierTmimarTebebad vicnobT. maSasadame, yvela es relacia erTmaneTs eyrdnoba da
CvenTvis maTi arsi sul ufro da ufro gaugebari rCeba. mxolod is, rasac masSi vdebT,
- dro, sivrce, anu sugcesiuri urTierTobebi da ricxvebia CvenTvis realurad cnobili.
yovelive is ki, rac bunebis kanonebSi gvikvirs, rac Cvengan axsna-ganmartebas moiTxovs
da idealizmisadmi Cveni daeWvebiT cduneba SeuZlia, mxolod da mxolod maTematikur
simkacresa da droisa da sivrcis warmodgenis sandoobaSi aisaxeba. amas TviTon war
movqmniT sakuTar TavSi da mere iseTive saWiroebiT gamogvaqvs gareT, rogorc oboba
Tavis qsels abams. Tuki iZulebulni varT, rom yoveli nivTi aseTi formiT moviazroT,
maSin gasakviri aRaraa, rom yovel nivTSi mxolod aseT formebs viazrebT, radganac isi
ni valdebuli arian sakuTar TavSi ricxvebis kanoni asaxon. nivTebSi ki swored ricx
vebia gasaocari. yoveli kanonzomiereba, romelic varskvlavTa moZraobasa Tu qimiur
procesSi ase gvxiblavs, principSi im Tvisebebs emTxveva, romlebsac TviTonve vdebT
nivTebSi, ise, rom amiTi Cvenive Tavi movxibloT. amas ki Sedegad yovelTvis is moaqvs,
rom metaforaTa warmoqmna, romliTac CvenSi nebismieri SegrZneba iwyeba, sakuTar TavSi
ukve yvela im formas moicavs, romelTa ganxorcielebac unda moxdes; mxolod am pirve
ladi formebis zewoliT aixsneba is SesaZlebloba, rogor unda xerxdebodes Tavad
metaforebidan cnebebis ageba. es ki, saxeldobr, metaforebSive mimdinare drois, sivr
cisa da ricxvebis urTierTmimarTebaTa mibaZviT xdeba.
Tavi meore
199
fridrix nicSe
da gonebis cnebebze abams, raTa wyalma ar waiRos da sakuTari Tavi ar dakargos, aseve
mkvlevaric Tavis qoxs mecnierebis godolTan axlos aSenebs, raTa misi moSvelieba Se
Zlos da TavSesafaric mis cixe-simagreSi ipovos. dacva ki namdvilad esaWiroeba iseTi
Semzaravi Zalebisgan, romlebic gamudmebiT misken miiweven da mecnieruli WeSmaritebis
sruliad Tavisebur `WeSmaritebebs~ sxvadasxvagvar abjars upirispireben.
metaforebis Seqmnisaken mimarTuli yoveli swrafva, adamianis fundamenturi swraf
vaa, romlis gamotoveba arc erTi wuTiT ar SeiZleba, radganac amiT Tavad adamiani ga
mogvrCeboda, imis meSveobiT, rom misi gauCinarebuli warmonaqmnebis _ cnebebisagan,
regularuli da uZravi samyaro misi sambrZaneblo gaxdeboda, sinamdvileSi sruliad
mouTokavi da TiTqmis gauxednavia. igi Tavisi qmedebis axal sferosa da kalapots eZebs
da mas miTossa da, sazogadod, xelovnebaSi poulobs. igi ganuwyvetliv urevs cnebebis
rubrikebsa da adgils, imis meSveobiT, rom mas axali gadatanebi, metaforebi, metoni
miebi Seaqvs; igi ganuwyvetliv imis survils amJRavnebs, rom fxizeli adamianis xelmi
sawvdomi samyaro ise Wrelad da mouwesrigeblad, uSedegod da urTierTkavSiris gar
eSed, mimzidvelad da mudam axleburad gamoisaxos, rogorc sizmris samyaroa. fxizeli
adamiani Tavis mxriv imis meSveobiT ganicdis sakuTar sifxizles, rom mudam cnebebis
gamogonebiTaa dakavebuli da Tuki am saqmianobas xelovneba daurRvevs, mas Tavi ukve
sizmarSi hgonia. paskali marTebulad aRniSnavda, rom mudam erTsa da imave sizmars rom
vxedavdeT, misiT iseTive dasaqmebuli viqnebodiT, rogorc im sagnebiT, romlebsac
dRisiT vxedavT: `xelosans yovel Rame rom esizmrebodes, rom mTeli Tormeti saaTis
ganmavlobaSi mefea, maSin, darwmunebuli var,~ – ambobs paskali, _ `rom igi iseTive bed
nieri iqneboda, rogorc mefe, romelsac yovel Rame Tormeti saaTis ganmavlobaSi Tavi
xelosnad esizmreba.~9 Zveli berZnebis msgavsad, miTosur zmanebaSi myofi xalxis fxi
zeli dRe, Tavisi usasrulo saswaulmoqmedebiT anu rogorc mas miTosi esmis, sinamd
vileSi mecnierulobiT gamofxizlebuli moazrovnis sizmars ufro waagavs, vidre mis
cxads. Tuki yoveli xe erTxelac nimfasaviT dailaparakebs an xaris garegnobaSi SeniR
bul RmerTs qalwulebis motaceba SeuZlia, etliT moseirne qalRmerT aTenas ki pisis
trates TanxlebiT aTenis bazrebSi xedaven, _ aseTi ramis ki yvela patiosan aTenels
sjeroda, _ maSin cxadSic yvelaferi isevea SesaZlebeli, rogorc sizmarSi da mTeli
buneba adamianebis garTobaSia, TiTqosda igi RmerTebis maskaradi yofiliyos, romle
bic mxolod oxunjoben da yvela sagans adamianebis Sesacdenad iyenebdnen.
magram sakuTari Tavis motyuebinebisaken Tavad adamiania midrekili da aRtacebulia,
rodesac rafsodi epikur zRaprebs ise uyveba, TiTqos WeSmariteba yofiliyos an msaxio
bi mefes ufro mefurad ganasaxierebdes, vidre is sinamdvileSia. inteleqti, TvalTmaq
cobis es ostati, Tavisi Cveulebisamebr imdenadaa monuri samsaxurisagan Tavisufali,
ramdenadac SeuZlia uzianod Secdena da maSin zeimobs igi Tavis saturnaliebs. arasdro
200
WeSmaritebisa da sicruis Sesaxeb
moralis gareSe azriT
saa igi ufro met fufunebaSi, ufro mdidari, amayi, gamWriaxi da gambedavi: Semoqmedebi
Ti kmayofilebiT afrqvevs igi metaforebs da Tavdayira ayenebs abstraqciis sazRvrebs
ise, rom, magaliTad, dinebas gansazRvravs rogorc moZrav gzas, romelsac adamianebi
iqiT mihyavs, saiTkenac TviTon midis. axla ki man msaxuris niSani moicila: Cveulebriv,
gulCaTxrobili saqmianobiT mowadinebuli, raTa arsebobas mowyurebul sabralo indi
vids gza da xelsawyoebi aCvenos da rogorc msaxuri Tavisi batonisaTvis datacebasa da
nadavlze dageSili, amJamad Tavad iqca batonad da ufleba aqvs gaWirvebis gamometvele
ba saxidan moiSoros. yvelafers, rasac is amJamad akeTebs, Tavis uwindel namoqmedarTan
SedarebiT TvalTmaqcobis niSani adevs, iseve rogorc Tavad uwindeli gayalbebisas. igi
adamianis cxovrebis kopirebas axdens, rac mas karg saqmed miaCnia da, rogorc Cans, ami
Ti Tavadac kmayofilia. cnebaTa uSvelebeli kedeli da tixari, romelsac gaWirvebuli
adamiani ebRauWeba da ase unda cxovrebas Tavi gaarTvas, gaTavisuflebuli inteleqti
saTvis mxolod ConCxia da mxolod saTamaSo Tavisi fokusebisaTvis. da Tuki mas daang
revs, mimofantavs, xelaxla aawyobs, mxolod ironiulad uucxoesebis dawyvilebiTa da
uaxloesebis daSorebiT. amiT igi amtkicebs, rom araviTari gasaWirisagan Tavis daxsna
ar esaWiroeba da igi ara cnebebiT, aramed intuiciiT xelmZRvanelobs. am intuiciebi
dan arcerTi mudmivi gza ar midis moCvenebiTi sqemebisa da abstraqciebis qveynisaken:
sityva maTTvis ar Seqmnila, adamiani munjddeba, rodesac igi maT xedavs, an laparakobs
araerTi akrZaluli metaforiTa da cnebaTa abda-ubda xmarebiT, raTa cnebebis Zveli
farglebis damsxvreviTa da abuCad agdebiT yovlisSemZle aqtualuri intuiciis STabeW
dilebas SemoqmedebiTad Seesatyvisebodes.
arsebobs iseTi epoqebi, romlebSic rogorc gonieri, aseve intuiciuri adamian
ebi erTmaneTis gverdze dganan, pirvels intuiciis eSinia, meore ki abstraqcias das
cinis; es ukanaskneli iseTive ugunuria, rogorc pirveli araSemoqmedebiTi. orives
cxovrebaze mbrZanebloba surs: erTs _ TavdaWerilobis, siWkvianis, kanonzomierebis
meSveobiT umTavresi saWiroebebis codnaSia darwmunebuli, meore ki, imis gamo, rom
igi rogorc `metismetad moxaruli gmiri~ veranair saWiroebas ver xedavs da mxolod
fiqciad da silamazed moCvenebuli cxovreba sinamdvile hgonia. magaliTad, rogorc,
Zvel saberZneTSi, sadac intuiciuri adamiani Tavis iaraRs ufro Zlierad da warmate
biT xmarobs, vidre misi konkurenti, ukeTes SemTxvevaSi SeuZlia kulturas iseTi saxe
misces, sadac xelovneba cxovrebas ganagebs: aseTi cxovrebis yvelanair gamoxatulebas
ki sxvadasxvagvari TvalTmaqcoba, gasaWiris uaryofa, metaforuli Wvretis brwyinva
leba da saerTod, motyuebis arauSualoeba axlavs Tan. arc saxli, arc nabiji, arc sa
moseli, arc Tixis kaTxa ar ityvis imas, rom isini saWiroebam gamoigona: yvelaferi ise
Cans, TiTqos yovel maTganSi amaRlebuli bedniereba da olimpiuri uRrublo ca, amas
Tanave, seriozulobasTan TamaSi isaxebodes. am dros ki adamiani, romelic cnebebiTa
201
fridrix nicSe
202
WeSmaritebisa da sicruis Sesaxeb
moralis gareSe azriT
1. igulisxmeba germanel mweral gothold efraim lesingis (1729-1781) axalSobili bavSvi, ro
melic dabadebidan 24 saaTis Semdeg gardaicvala, ris Sesaxebac lesingi erT pirad werilSi
werda, rom misma Svilma samyaroSi darCenis veranairi safuZveli ver naxa.
2. germanuli sityva Täuschung -i, romelic winamdebare teqstis erT-erTi uxSiresi terminTa
gania, qarTulad „gacruebad`, „simulaciad~, „SecdomaSi Seyvanad~, „Secdenad~ SeiZleba
iTargmnos. Cven am ukanasknelze SevCerdiT.
3. laT. „yvelas omi yvelas winaaRmdeg~ an „yvela erTmaneTis winaaRmdeg~
4. germanul enaSi „xe~_ der Baum, - mamr. sqesisaa, xolo „mcenare` – die Pflanze ki mdedrobiTis.
5. DDing an sich _ „nivTi TavisTavad~, _ imanuel kantis filosofiis erT-erTi mTavari cneba.
6. „qladnis xmovani figurebi`_ igulisxmeba fizikos ernst florens fridrix qladnis (Chlad-
ni) mier gamogonili figurebi, romlebic qviSamoyrili firfitis violinos xemTan xaxuniT
warmoiqmneba. qladnis mixedviT, amgvarad bgera grafikul saxes iZens. (mTargmnelis Se
niSvna).
7. laT. „saidumlo Tviseba~.
8. kolumbariumi _ nagebobebi Zvel romSi, sadac inaxeboda urnebi gardacvlilTa neStiT
(ferfliT).
9. blez paskali, azrebi (PPensées) VI, 386.
* * *
203