Vous êtes sur la page 1sur 5

44 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 04/2006 (11)

geotechnika
geotechnika
Nowa klasykacja gruntw
wedug normy PN-EN ISO
56 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 04/2006 (11)
mosty
mosty
M
osty podwieszone, ktrych bujny rozkwit nastpi
zwaszcza w Niemczech po II Wojnie wiato-
wej, wycisny pitno na mostownictwie wiato-
wym nie tylko ze wzgldu na swoje wybitne walory konstruk-
cyjne, ale rwnie z uwagi na swoje niezaprzeczalne walory
architektoniczne.
Do walorw konstrukcyjnych naley ich prosty i czytelny
ukad statyczno-wytrzymaociowy, w ktrym poszczeglne
elementy (pomost, pylony i cigna) pracuj w stanach zbli-
onych do prostych stanw wytenia (ciskanie, rozciga-
nie), przez co wyranie wzrasta w nich stopie wykorzystania
materiau konstrukcyjnego bdcego do dyspozycji. To za
rzutuje na relatywnie nisk mas caego obiektu i optymalne
zuycie materiaw skadowych (gwnie betonu, stali zwy-
kej i stali sprajcej).
Wymienione wyej walory konstrukcyjne stay si rwnie
w II po. XX w, walorami architektonicznymi. W I po. XX
wieku bowiem czoowi architekci (Frank Lloyd Wright, Le
Corbusier, Walter Gropius, Ludwik Mies van der Rohe, Richard
Neutra) stworzyli zasady nowoczesnej architektury i przez du-
gi czas, bo a do lat szedziesitych, swoj twrczoci wy-
znaczali kanony, ktrych nie naleao przekracza. Gdy ich
zabrako, angielski krytyk Reyner Banham napisa (The Age
of Masters): Ich mier przynosi nie tylko strat. Jest rwnie
ulg .... Ich dziea zdaway si wyznacza dozwolone granice
dziaalnoci architektonicznej na caym wiecie [1].
Estetyka mostw
podwieszonych
Fot. 1. Most Normandie przez estuarium Sekwany (Francja; 856 m - 1995 r.)
Fot. 2. Most Kniebrcke przez Ren w Dsseldore (Niemcy; 320 m - 1977 r.)
Fot. 3. Most Alamillo przez Guadalquivir w Sewilli (Hiszpania; 200 m 1992 r.)
mosty
mosty
57 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 04/2006 (11)
Obecnie, na przeomie wiekw, architektura
modernistyczna I po. XX wieku jest poddawa-
na ostrej krytyce. Powstao wiele nowoczesnych
trendw, wrd ktrych znaczce miejsce zyska
kierunek tzw. architektury technologicznej, re-
prezentowany przez wybitnych architektw bry-
tyjskich, Sir Normana Fostera i Richarda Rogersa.
W architekturze technologicznej przyjto rwnowanik: ar-
chitektura = konstrukcja [1].
W kierunku tym znaczc si wyrazu dziea i jego od-
dziaywania na obserwatora uzyskuje si przy jednoczesnej
prostocie i lapidarnoci zastosowanych elementw [1].
Cechom tym odpowiadaj m.in. obiekty podwieszone. Nie
powinno nas zatem dziwi, e autorem projektu architek-
tonicznego synnego, podwieszonego wiaduktu Millau we
Francji jest wanie wspomniany wyej Norman Foster je-
den z najwybitniejszych dzi architektw na wiecie (fot. 4).
Z punktu widzenia ksztatowania przestrzeni, mosty pod-
wieszone stanowi wyrane wyrniki zarwno w zabudo-
wie, jak i w otaczajcym rodowisku. Std te ich forma po-
winna by dobrana ze szczegln starannoci i trosk, tak
aby stanowiy one element wiadomego ksztatowania prze-
strzeni. Powinny by jak najlepiej harmonizowane z krajobra-
zem jak rwnie zapewni moliwie najmniejsz estetyczn
degradacj rodowiska naturalnego [1].
W tym wzgldzie moliwe s dwa podejcia, dwie zasady:
1) zasada dopasowania do istniejcego lub projektowa-
nego otoczenia, gdzie gwn ide jest jak najmniejsza inge-
rencja w rodowisko, co wymaga dyskretnej i spokojnej siatki
olinowania, przy maej liczbie pylonw (fot. 1).
2) zasada kontrastu, w ktrej projektant pragnie przeka-
za swoj ide twrcz, opierajc si na dynamicznej i skom-
plikowanej siatce olinowania i pylonw, odcinajcych si od
ta obiektu (fot. 10).
W ramach tych dwch zasad, moliwe jest dodatko-
wo wyrnienie [1]:
3) zasady elementu sygnalizacyjnego, stosowanej
w obiektach prostych, ktre maj stanowi punkty sy-
gnalne np. mosty dla pieszych i wiadukty nad monoton-
nie biegncymi autostradami; wano tych obiektw
jest dodatkowo podkrelana przez wyrazisty rysunek
pylonu i ukadu lin;
4) zasady tradycji, gdzie wybr ukadu podwieszone-
go (ksztat pylonu i ukadu lin) jest determinowany ist-
niejc na danym terenie tradycj funkcjonaln (fot. 6),
5) zasady dominacji twrcy, gdzie wybr ukadu
podwieszonego zaleny jest wycznie od wizji pro-
Fot. 4. Wiadukt Millau w poudniowej Francji
Fot. 5. Most Brotonne przez Sekwan k/Rouen (Francja; 320 m 1977 r.)
58 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 04/2006 (11)
mosty
mosty
jektanta, ktry pragnie stworzy dzieo nowe, indywidualne
i niepowtarzalne, na miar pomnika twrcy; czsto jest to
dzieo, ktre nie harmonizuje z otaczajcym rodowiskiem,
stworzone samo dla siebie, ale z nadziej, e kiedy stanie si
historycznym fragmentem rzeczywistoci (por. Wiea Eiffela
w Paryu fot. 3);
6) zasady dominacji krajobrazu, gdzie obiekty podwie-
szone wznoszone na terenie niezabudowanym powinny by
uzalenione od wartoci krajobrazowej rodowiska i nie po-
winny w nie ingerowa.
Ju ten pierwszy rzut oka na problem estetyki mostw
podwieszonych wskazuje, e nie ma i nie mona stworzy
jednolitego pogldu na ten problem. Obowizuje tu zasada
wspczesnej estetyki [2], ktra mwi e nie ma kanonu ani
definicji pikna, e liczy si tzw. wraenie estetyczne, ktre
jest indywidualn cech obserwatora. W kadej z powyszych
grup zasad wpisania obiektu podwieszonego w otaczajce
rodowisko mona znale obiekty pikne, o wysokich walo-
rach estetycznych i brzydkie, fatalnie ingerujce w krajobraz
i wrcz go zeszpecajce. Jest to szczeglnie wane wanie
w obiektach podwieszonych, gdzie pylon jest wysoki i stano-
wi dominant krajobrazow.
Drugim elementem oceny estetycznej mostowego obiek-
tu podwieszonego jest relacja sztywnoci midzy pylo-
nem, olinowaniem i belk usztywniajc. Wyrnia si
tu trzy generacje mostw podwieszonych, rnice si
przede wszystkim sposobem olinowania (rzadkie, gste),
ktre ma zasadniczy wpyw na wartoci momentw zgina-
jcych w belce usztywniajcej oraz jej wysoko i sztyw-
no. Generacja pierwsza (fot. 2) waciwa bya stalowym
mostom podwieszonym, generacja druga betonowym
mostom podwieszonym realizowanym metod wsporni-
kow, generacja trzecia mostom podwieszonym o bar-
dzo gstym olinowaniu, w pomostach o maej wysokoci,
w ktrych moment zginajcy jest may, praktycznie niezale-
ny od rozpitoci przse.
Kolejnymi elementami waymi z punktu widzenia estetyki
mostw podwieszonych jest ilo paszczyzn podwiesze (jed-
na fot. 5, dwie fot. 12 lub trzy) ukad cigien (promienisty
fot. 8, harfowy fot. 13, wachlarzowy fot. 1, gwiadzisty,
kombinowany) oraz ksztat pylonu (drkowy, A-owy fot. 15),
H-owy fot. 14, w ksztacie ramy portalowej fot. 7, w kszta-
cie odwrconego Y fot. 1).
Mosty z jedn paszczyzn podwiesze, waciwe pierw-
szej i drugiej generacji mostw podwieszonych, s prefe-
rowane z estetycznego punktu widzenia z uwagi na brak
optycznego krzyowania si kabli i daj bardzo spektaku-
larny wygld dziea. W mostach z dwiema paszczyznami
podwiesze (druga i trzecia generacja) liczba cigien jest
dua, std maj one mniejsze rednice i maj tendencj
(jak diafragma) do optycznego znikania w porwnaniu
z konstrukcj pylonw. Mostw z trzema paszczyznami
podwiesze, waciwych mostom szerokim trzeciej ge-
neracji (cienki pomost), naley z punktu widzenia este-
tycznego unika z uwagi na optyczny chaos, wynikajcy
z krzyowania si kabli.
Co do ukadu cigien naley zauway, e najbardziej ele-
gancki, ale i najdroszy, jest ukad harfowy. Wprowadza on do
konstrukcji optyczny spokj, ad i harmoni. Ukad promieni-
sty jest najlepszy z punktu widzenia statyki i ekonomii, ukad
za wachlarzowy daje korzyci porednie z obu w/w ukadw.
Ksztat pylonu jest indywidualn charakterystyk podwieszo-
nego obiektu mostowego, zaley m. in. od rozpitoci przse,
wysokoci obiektu nad terenem lub lustrem wody, warunkw
posadowienia, wizji projektanta itp. Moe on w sposb istotny
wpyn na estetyczny odbir caego mostu podwieszonego.
Fot. 11 Most SNPT przez Dunaj w Bratysawie (Sowacja; 303 m - 1972 r.) | Fot. 12 Most Mezcala (Meksyk; 312 m - 1993 r.)
Fot. 6 Most Alex Fraser przez Fraser River k/Vancouver (Kanada; 465 m - 1986 r.) | Fot. 7 Most Pasco-Kenvick Intersity Bridge (USA; 299 m - 1978 r.)
mosty
mosty
59 GEOINYNIERIA drogi mosty tunele 04/2006 (11)
Wymienione elementy decydujce o estetycznym odbiorze
mostw podwieszonych zostay zilustrowane na zaczonych
fotografiach. Naley w tym miejscu podkreli z ca moc,
e mosty podwieszone (z wyjtkiem kadek dla pieszych)
s optymalne dla rozpitoci gwnego przsa rzdu od
200 do 600 m, zatem s to obiekty due, zawsze widoczne
w krajobrazie i std bardzo due znaczenie ma ich estety-
ka i pikno. Zazwyczaj nie wystarcza do ich zaprojektowa-
nia wiedza inynierska. Powinna ona by wsparta o wiedz
z zakresu architektury i urbanistyki oraz wiedz z zakresu
architektury krajobrazu. Obiekty te powinny wzbogaca kra-
jobraz, czasem stanowi jego istotne uzupenienie.
Tak jest np. w przypadku mostu podwieszonego przez
Dunaj w Bratysawie (fot. 11), gdy pochylony pylon wraz
z restauracj panoramiczn na jego wierzchoku stanowi
przeciwwag dla pooonego na drugim brzegu wzg-
rza zamkowego. Innym razem, jak np. w przypadku mo-
stu Rion-Antirion w Grecji, stanowi on zamknicie wntrza
krajobrazowego Zatoki Korynckiej od zachodu. Jeszcze
inny przykad stanowi most Tatara w Japonii o najwik-
szej na wiecie jak dotychczas rozpitoci gwnego
przsa rwnej 890 m, ktry stanowi istotny wyrnik trasy
komunikacyjnej Honshu-Shikoku, czcej ze sob wyspy
japoskie (fot. 9).
Podsumowujc naley stwierdzi, e rola estetycznego kszta-
towania mostw podwieszonych nabiera coraz wikszego zna-
czenia i e obiekty te s wdzicznym tematem do nowych roz-
wiza i innowacji architektoniczno-konstrukcyjnych.
LITERATURA
[1] Pyrak S., Ksztatowanie przestrzeni architektonicznej
w optymalnych rozwizaniach przekry podwieszonych. Pra-
ca doktorska, Politechnika Warszawska, 1989.
[2] Virlogeux M., Servant C., Martin J-P., Millau Viaduct France.
SEI, Vol. 15, nr 1, 2005 fot. 4.
[3] Kalbermatten G., Ponts du Valais. Editions Pillet. Martigny, 1991.
[4] Brown D.J., Bridges. Three Thousand Years of Defying Na-
ture. Mitchell Beazley, London, 1996 fot 10, 2.
[5] Biliszczuk J., Barcik W., Machelski Cz., Onysyk J., Prabucki
P., Rudze J., Wybrane kadki dla pieszych nad autostrad A-4.
Monografia: Projektowanie, budowa i estetyka kadek dla pie-
szych. Krakw, 2003.
[6] Brown L., Bridges. Masterpieces of Architecture. Todtri,
New York, 1996 fot 6, 8, 15.
[7] Jodidio Ph., Santiago Calatrava. Taschen, Barcelona, 1997 fot. 3.
[8] Flaga K., Hrabiec A., Filozoficzne aspekty ideogramu obiek-
ty mostowe. Ksiga Referatw V Krajowej Konferencji Nauko-
wo-Technicznej Estetyka mostw. Warszawa-Popowo, 2005.
[9] Flaga K., Zbiory wasne fot. 11.
[10] Bennett D., The Creation of Bridges. Fitzhenry & Whitesi-
de Limited, Toronto, 1999 fot 5, 14.
[11] Freyssinet Information. Cable-Stayed Bridge. 1994, 1998,
2006 fot. 1, 7, 12.
[12] Leonhardt F., Bridges. Aesthetics and Design. The MIT
PRESS, Cambridge, Massachusetts, 1984. fot. 13.
[13] Vitkovice. Technical Review, No. 5/1975.
[14] Combaud J., Pecker A., Teyssandier J.-P., Tourtoi J.-M.,
Rion-Antirion Bridge, Greece-Concept, Design and Construc-
tion. SEI, Vol. 15, nr 1, 2005.
[15] Tatara Bridge. Prospekt reklamowy Muhaishima Construc-
tion Office, 1998 fot. 9.
autor
prof. dr hab. in. Kazimierz Flaga
Politechnika Krakowska
Fot. 13 Most Oberkaseler przez Ren w Dseldore (Niemcy; 258 m 1976 r.) | Fot. 14 Most Vasco da Gama przez Tag w Lizbonie (Portugalia; 420 m 1998 r.)
Fot. 8 Most Faro na wysp Bog (Dania; 290 m 1985 r.) | Fot. 9 Most Tatara na trasie komunikacyjnej Honshu-Shikoku (Japonia; 890 m 1999 r.)
Fot. 10 Most Khlbrandbrcke w Hamburgu (Niemcy; 325 m - 1974 r.)
Fot. 15 Most Severinbrcke przez Ren w Kolonii (Niemcy; 302 m - 1960 r.)

Vous aimerez peut-être aussi