St ano

M are k

(/(63(5 $172
325(/0e72'2
',5(&72
Ilustraciones Linda Marekov

pao 3

Arbo

Biciklo Citrono okolado

Domo

Estas

1+1 2

Fio

A!

ardeno Hundo
Jupo

Infano

Koro

Luno

Nazo Ovo

Pomo

|eti

ondo

Rozo

Suno ~ipo

Unu

pao 4

Glaso

Ato

Tabulo

Vazo Zoo

Malgra

Per

Po

Stano Marek

EL ESPERANTO
Por

Post

Preter

por el mtodo
directo

Ilustraciones Linda Marekov

Traduccin al espaol Augusto
Pro
SenCasquero

Super

Sur

Tra

Pri

Sub

Trans

pao 5

Stano Marek
El Esperanto por el mtodo directo
Editado por Stano Marek
Zvolensk 15, SK-036 01 Martin
Tel./fax: +421 43 4222788
e-mail: stano.marcek@gmail.com
Autor 2010 Stano Marek
Ilustraciones 2010 Linda Marekov
Traduccin al espaol Augusto Casquero
Revisin del texto espaol Jess M. Garca Iturrioz

Este libro se ha publicado en veinte idiomas, aparte del

espaol: ingls, francs, italiano, ruso, chino, japons,
coreano, portugus, polaco, eslovaco, Esperanto, griego,
holands, irlands, rumano, alemn, dans, lituano,
serbio, vietnamita, luxemburgus, hngaro, finlands, croata,
checo, ucraniano.
El manual va acompaado de material didctico:
Un CD con la pronunciacin de todos los textos en Esperanto
que contiene el libro y 500 imgenes instructivas para
profesores de cursos (sobre cartones A5 y en el CD,
proyectable por ordenador).
Las peticiones pueden hacerse al editor, a UEA (Asociacin
Universal de Esperanto) o al distribuidor correspondiente.
Editado con la ayuda de Institucio Hodler68.

ISBN 978-80-89312-08-5

pao 4

Queridos amigos.
Han pensado vds. alguna vez en cmo comunicarse con personas
que hablan otro idioma? Ustedes deberan aprender su idioma, o ellos
el de ustedes. Pero hay muchos idiomas en el mundo y ustedes no podran
aprenderlos todos. Pero si las personas de todo el mundo supieran,
aparte de su lengua materna, otra comn y neutral, todos se entenderan
fcilmente.
Y, saben ustedes que ese idioma existe? Es el idioma internacional
Esperanto. Fue creado en el siglo XIX por un mdico polaco, Luis Zamenhof
y, actualmente, est extendido por todo el mundo. El Esperanto es un idioma
creado artificialmente y por eso es ms fcil que otros idiomas. Tambin
ustedes pueden empezar a aprenderlo por medio de este manual, el cual
ha sido escrito inicialmente para jvenes a partir de diez aos, pero es
apto para todas las edades. Su objetivo es ayudar al estudiante a empezar
a pensar y a hablar en Esperanto lo ms rpidamente posible, de una
manera que consiga atraer su atencin en vez de con largas explicaciones
gramaticales. El libro, con sus numerosos dibujos y ejemplos, que pueden
sustituir, en parte, las explicaciones de un profesor, puede ser usado de
forma autodidacta.
Durante el aprendizaje, no olviden algunas reglas importantes. Estudie
con regularidad, si es posible todos los das. No trate de traducir las
frases, sino cree frases directamente en Esperanto, utilizando las palabras
aprendidas lo ms frecuentemente que pueda. Hable Esperanto con sus
nuevos amigos esperantistas. Empiece, lo ms pronto posible, a tener
correspondencia y a comunicarse por e-mail en esta lengua, lea libros y
revistas en Esperanto, busque pginas web interesantes y escuche emisiones
en Esperanto.
Les deseo un gran xito en su aprendizaje, pero sobre todo les deseo un
gran disfrute en su encuentro con el Esperanto, que es ms que un idioma.
Es una idea para solucionar de forma simple y justa el problema lingstico.
Es tambin el camino hacia personas con una manera de pensar similar, a
las cuales rene esta idea.
Bienvenidos pues, a la gran familia internacional de esperantistas.

El autor
pao 5

pao 6

1 UNUA LECIONO

Estas

estas

Mi1 estas2 Maria.

Mi estas Peter.

mi

vi

Vi3 estas Maria.

Kato4 estas besto5

kato

evalo
evalo6 estas besto.
tablo

Tablo7 estas objekto8.

Libro9 estas objekto.

libro
pao 7

rozo
Rozo10 estas floro11.
pomo

+
kaj

1
2

unu

=
du

ne

Pomo12 estas frukto13.

Kaj

1+1=2

Unu14 kaj15 unu estas du16.

&

Pomo kaj libro. Kato estas besto kaj rozo estas floro.
Mi estas Maria kaj vi estas Peter. Tablo estas objekto
kaj evalo estas besto.

Ne

tri

Maria kaj Peter.

1+1=3

Unu kaj unu ne17 estas tri18.

homo

kio?

tio
pao 8

Mi ne estas Peter,
mi estas Maria.

Mi ne estas Maria,
mi estas Peter.

Libro ne estas floro. evalo ne estas frukto.

Du kaj du ne estas tri. Mi ne estas floro, mi estas
homo19. Kato ne estas homo, kato estas besto.

Kio?
Kio20 estas evalo? evalo estas besto.
Kio estas tablo? Tablo estas objekto.
Kio estas libro? rozo? pomo? Peter?

Tio

Kio estas tio21?

Tio estas libro.

Kio estas tio?

Kio estas tio?

Tio estas pomo..

Kio estas tio?

estas frukto. Kio estas

Tio estas
objekto kaj

. Kio estas
estas floro.

Kio estas tio?

estas besto.

? Kio estas
estas

kaj

estas
estas besto.

pao 9

Haga frases y escrbalas:

Ejemplo: Pomo estas frukto. Libro ne estas besto.

Pomo
Rozo
homo.
Libro
estas
besto.
Tablo
floro.
evalo
ne estas
frukto.
Kato
objekto.
Peter
Sus compaeros de clase se
conocen ya unos a otros?
Que cada uno se presente ...
en Esperanto!

GRAMATIKO
Alfabeto del Esperanto:

A, b, c (ts), (como ch espaola), d, e, f, g (como g de gato), (como una y

silbante, como la pronuncian los andaluces en oye), h (como la h aspirada de
los andaluces en hacha), (como la j espaola de jamn), i, j (como y), (parecida
a y en yo), k (como k de kilo), l, m, n, o, p, r (suave; como en cara), s, (silbante.
Como cuando se pide silencio), t, u, (se pronuncia u. Indica la existencia de
diptongo. Se considera consonante), v (fricativa; entre b y f), z (ds).

Pronunciacin y acento:

En Esperanto cada palabra se pronuncia como se escribe. No hay letras dobles

(ch, ll, rr), no hay letras mudas (h espaola). El acento (fnico,no hay grfico)
recae siempre sobre la penltima slaba. Si dos vocales estn juntas, cada una
pertenece a una slaba. El nombre Maria, por ejemplo, se pronuncia Ma-r-a,
con el acento en la i.

Vocabulario:

1 yo, 2 soy, eres, es, somos, sis, son, 3 t, usted, ustedes, vosotros, vosotras,
4 gato, 5 animal, 6 caballo, 7 mesa, 8 objeto, 9 libro, 10 rosa, 11
flor, 12 manzana, 13 fruta, 14 uno, una, 15 y, 16 dos, 17 no, 18
tres, 19 persona, 20 qu, que (referido a cosas), 21 eso.
pao 10

2 DUA LECIONO
u?

Jes
Ne
u?

u1 tio estas tablo?

Ne, tio ne estas tablo.
u tio estas libro?
Jes2, tio estas libro.

&

u tio estas rozo?

Jes, tio estas rozo.

u rozo estas floro? Jes, rozo estas floro.

u evalo estas besto? Jes, evalo estas besto.
u libro estas besto? Ne, libro ne estas besto,
libro estas objekto. u vi estas Maria? Jes.

jes

ne

Sed

tabulo

u evalo estas frukto?

Ne, evalo ne estas frukto,
evalo estas besto.
Pomo estas frukto,
sed3 evalo estas besto.

u tio estas tablo?

Ne, tio ne estas tablo,
sed tabulo4.
u tabulo estas besto?
Ne, tabulo ne estas besto,
sed objekto.

seo
pao 11

krajono

Anka
Kato estas besto. Anka5 evalo estas besto.
Tabulo estas objekto.
Anka libro estas objekto.

plumo

hundo

sur

Tio estas tablo.

Tio estas krajono7.

&
kie?

sidas
pao 12

u anka tio estas tablo?

Ne, tio estas seo6.
u anka tio
estas
krajono?

Ne, tio

ne estas
krajono, sed plumo8.

Rozo estas floro. u anka libro estas floro?

Ne, libro ne estas floro, sed objekto.
Mi estas homo. Anka vi estas homo.

La

Kio estas tio?

Tio estas plumo.
La9 plumo estas objekto.

Tio estas hundo10.

La hundo estas besto.

Kie?

Sur

Tablo kaj libro.

La libro estas
sur11 la tablo.
Kie12 estas la libro?
Sur la tablo.
staras

sur
Maria sidas13.
Kie sidas Maria?
Maria sidas sur la seo.

Li

Peter staras14.
Kie staras Peter?
Sur la planko15.

Si
li

Peter staras.
16
Li staras sur la planko.

Konversacio:

Maria sidas. Kie i17 sidas?

i sidas sur la seo.

Maria, u vi sidas?
Jes, Peter, mi sidas.
Kie vi sidas?
Mi sidas sur la seo.
u anka mi sidas?
Ne, vi ne sidas, vi staras.
Maria, kie estas la libro? La libro estas sur la tablo.
u anka la krajono estas Ne, la krajono ne estas sur
sur la tablo?
la tablo, sed sur la planko.

sur la tablo
pao 13

Respondu (responda):

u rozo estas floro? u evalo estas besto? u anka krajono estas

besto? Kie sidas Maria? u anka Peter sidas? Kie estas la libro? Kio
estas sur la planko? u anka vi estas Peter?

Kompletigu (complete):

............... estas besto. Kio ............... tio? ............... estas pomo. ...............
la tablo estas floro? Ne, la tablo ................ estas floro, ............... objekto.
La libro estas ............... la tablo. Peter staras ............... la planko. Maria
sidas sur la ............... . i ne staras, ............... sidas. Hundo estas ...............
kaj ............... kato estas besto. Tio ne estas pomo, ............... seo.

GRAMATIKO
u tio estas pomo? Es eso una manzana? u vi estas Maria? Eres Mara? u vi
sidas? Ests sentado? u es una partcula interrogativa que indica el comienzo
de una pregunta. No se traduce en espaol. Equivaldra al smbolo . No es necesaria
cuando la pregunta comienza por un pronombre interrogativo (kiu?, kio?, ...) .

Tio estas hundo. Eso es un perro. La hundo estas besto. El perro es un animal.
Tio estas plumo. Eso es una pluma. La plumo estas sur la planko. La pluma est
sobre el suelo.
La es el nico artculo (determinado) que existe en Esperanto. El artculo indeterminado
no existe. La equivale a el, la, los, las. Indica que la cosa a la que precede es conocida,
bien porque se ha hablado de ella, o la vemos, o se trata de una cosa concreta, claramente
definida. No se usa delante de nombres propios.

La

Recuerde:

u rozo estas floro? La rosa es una flor?

u la rozo estas sur la tablo? La rosa est sobre la mesa?

Vocabulario:

1 u (principio de una pregunta. No se traduce en espaol)., 2 S, 3 pero (sino),

4 tablero, 5 tambin, 6 silla, 7 lpiz, 8 pluma, 9 el, la, los, las (artculos
determinados), 10 perro, 11 sobre (encima), 12 donde (dnde), 13 est sentado,
14 est de pie, 15 el suelo. 16 l, 17 ella.

pao 14

3 TRIA LECIONO
Kia?
-a
kia?
nigra
La tabulo estas nigra1.
Kia2 estas la tabulo? Nigra.

Kia estas la papero3?

La papero estas blanka4.

blanka

Mal-

papero

Granda5 domo6.

Malgranda7 domo.

granda

i estas bela8. i estas malbela9. Anka Maria estas bela.

malgranda

Bela domo.

Malbela domo.

bela, malbela
pao 15

okolado
okolado10 estas bona11.
bona

Bona plumo.

Malbona plumo.

estas granda besto. u anka kato estas

evalo
granda besto? Ne, kato ne estas granda besto. Sur

granda tablo estas malgranda objekto. Tio estas bona

hundo.

malbona

glaso

Kie?

Sur

Apud

Sub

En

Super

en

La tablo staras sur la planko. Sur la tablo estas glaso12.

En13 la glaso estas akvo14. Apud15 la tablo estas seo. Sub16
la tablo estas kato. Super17 la tablo estas lampo18.
estas la glaso? La glaso estas sur la tablo.
Kie
Kie estas la akvo? La akvo estas en la glaso.

akvo

apud

Kie estas la seo? La seo estas apud la tablo.

Kie estas la kato? La kato estas sub la tablo.
Kie estas la lampo? Super la tablo.

Bela domo, u ne?

sub

super
pao 16

Apud la domo estas

malgranda ardeno19.
En la ardeno estas arbo20 kaj sub la arbo sidas granda
hundo. La hundo estas nigra.

Kiu?

Mi

Vi

Li

Ni

Vi

Ili

i
lampo

ardeno
Kiu21 estas mi?
Mi estas Maria.

Kiu estas mi?

Mi estas Peter.

arbo

Ni22 estas
Maria kaj Peter.

Tio estas hundo.

Li i i24 estas nigra.

i estas Maria kaj li estas Peter.

Ili23 estas Maria kaj Peter.

Tio
estas
domo.
i
estas
granda.
Kie estas la tablo?
i estas sur la planko.
Kie estas la seo?
i estas sur la planko,
apud la tablo.
Kie estas la kato?
i estas sub la tablo.

kiu?

li

ni
pao 17

mi

li

mi + vi = ni
vi + vi = vi

ni
li + i = ili
li + li = ili

vi

vi

ili

i + i = ili
i + i = ili

Konversacio
Kiu vi estas?

Kie vi estas?
Kio estas apud la domo?

Kio estas en la ardeno?


Kia floro?
u anka mi estas bela?
u anka kato estas
en la ardeno?
u anka vi estas
sub la tablo?
pao 18

Mi estas Peter.
Mi estas en la domo.
Apud la domo estas malgranda
ardeno.
En la ardeno estas granda arbo
kaj sub i estas bela floro.
Malgranda, bela rozo.
Jes Maria, anka vi estas bela.
Ne, i estas en la domo, sub la tablo.
Ne. Mi staras apud vi.

Haga preguntas y respuestas!

Ejemplo: Kia estas la tabulo? La tabulo estas nigra.

Kia estas la ?

La estas
ardeno
evalo
papero

malgranda
bona
nigra

tabulo
domo
kato
okolado
plumo

bela
granda
blanka
malbona
malbela

(responda):
Respondu
Kie estas la ardeno? Kia estas la tabulo? Kie estas la lampo?

Kiu estas en la domo? Kie estas la seo? Kia estas la okolado?

u evalo estas malgranda besto? Kio estas sur la tablo? Kie estas
la akvo? u la lampo estas sub la tablo? u Maria estas bela?

&

Legu (lea):

Tio estas malbona plumo. Maria sidas sur la seo, apud la tablo.
Sur la tablo estas granda libro. Rozo estas bela floro. Peter sidas
sur blanka evalo. u anka vi sidas sur evalo?

GRAMATIKO
-o

Libro, domo, evalo, tablo, rozo, kato.

Todos los nombres en Esperanto terminan en -o.

-a

Bela, granda, blanka, nigra, bona.

Todos los adjetivos en Esperanto terminan en -a.

mal - Bela, malbela. Bonito (a), feo (a). Granda, malgranda. Grande, pequeo (a).

Aadiendo mal- al principio de una palabra esta se convierte en su contraria.

Tio estas domo. i estas granda. Eso es una casa. Ella es grande.
Tio estas kato. i sidas. Eso es un gato. l est sentado.
Los objetos y los animales tienen en Esperanto el gnero neutro, indicado con el
pronombre i.

Vocabulario:

1 Negro (a), 2 cmo (qu tipo de), 3 papel, 4 blanco (a), 5 grande, 6 casa, 7 pequeo
(a), 8 bonito (a), 9 feo (a), 10 chocolate, 11 bueno (a), 12 vaso, 13 en, 14 agua,
15 junto, junto a, 16 bajo, debajo, 17 sobre (por encima), 18 lmpara, 19 jardn, 20
rbol, 21 quien (quin), 22 nosotros (as), 23 ellos (as), 24 ello (pronombre personal
para cosas y animales).

pao 19

4 KVARA LECIONO
Mia

mia

Via

Lia

ia

Mi kaj mia1 libro.

Tio estas mia libro.

Nia

Ilia

Vi kaj via2 libro.

Tio estas via libro.

via

Li kaj lia3 libro.

La libro estas lia.

lia

ia4 libro.
La libro estas ia.

ia

nia

ilia
pao 20

Nia5 libro.

Via libro.

Ilia6 libro.

Nia domo estas bela. Apud nia domo estas malgranda

ardeno. u tio estas via krajono? Ne, i ne estas mia,
sed ia. Tio estas mia plumo. Lia plumo estas malbona.
Ili estas en nia ardeno. Ilia domo estas apud via domo.
u nia hundo estas en via ardeno?

- ino

Peter estas knabo7. Maria estas knabino8.

Li estas knabo kaj i estas knabino.

knabo

knabino

patro
Mi kaj mia patro9.
Tio estas mia patro.

&

Mia patrino10.
Tio estas mia patrino.

Mia patro ne estas knabo, li estas viro11. La patrino

estas virino12. u anka Peter estas virino? Ne, li
estas knabo. Maria estas bela kaj bona knabino. Kia
estas la patrino? i estas bona.

-j
Unu pomo kaj unu pomo estas du pomoj13.

patrino
granda knabo
viro
granda
knabino
virino
pomoj

Bela rozo.

Tri belaj rozoj.

Niaj libroj.

familio
pao 21

Kato kaj hundo estas bestoj. En nia ardeno estas du

grandaj arboj. Apud la tablo estas tri seoj. Sur la tablo
estas bela libro. u i estas via? Jes, i estas mia.

LA FAMILIO
avo

avino

juna

maljuna
pao 22

Tio estas mia familio: mi, Maria, la patro, la patrino, la

avo14 kaj la avino15. Mi estas knabo kaj Maria estas knabino.
La patro kaj la avo estas viroj. La patrino kaj la avino estas
virinoj. Mi estas juna16. Anka Maria estas juna. Sed la avo
kaj la avino estas maljunaj.
Mia familio loas 17
en malgranda, sed bela
domo. La domo estas en
granda urbo18. Apud nia
domo estas ardeno. En
la ardeno estas arboj
kaj floroj. En la domo
loas mi, Maria, la patro, la patrino, la avo kaj la avino.
En la domo estas kvar ambroj 19. En mia ambro
estas tablo, seo, lito20, ranko21 kaj lampo. En la ambro
estas anka pordo22 kaj du
fenestroj23.
Nia hundo ne loas en la
domo. i loas en la ardeno.
Nia familio estas granda.
u anka via familio estas
granda?

Respondu (responda):

Kie loas la familio? Kie estas la domo? Kio estas apud

la domo? Kio estas en la ardeno? Kiu loas en la domo?
Kio estas en la ambro? u anka la hundo loas en la
domo?

Hable de su familia!
Memoru (recuerde):

u tio estas via plumo? Es eso su pluma?

Ne, i ne estas mia. No, no es ma.

urbo

ambro
lito

GRAMATIKO
-a

Mia libro. Mi libro.Via plumo. Tu pluma.Lia patro. Su padre

(de l). ia avino. Su abuela (de ella). Nia domo. Nuestra casa.
Ilia hundo. Su perro (de ellos).
Unua, dua, tria... Primero (a), segundo (a), tercero (a)...
Con la terminacin -a se hacen no slo los adjetivos, sino
tambin los pronombres posesivos.

- ino

Knabo kaj knabino. Chico y chica.

Viro kaj virino. Hombre y mujer.
Con el sufijo -ino se obtiene el gnero femenino.

-j

Arbo, arboj. rbol, rboles. Belaj floroj. Bonitas flores. Niaj

libroj. Nuestros libros.
Se forma el plural con la terminacin -j.

ranko

fenestro

Vocabulario:

1 mi, 2 tu, 3 su (de l), 4 su (de ella), 5 nuestro, 6 su, 7 chico,

8 chica (-ino terminacin del gnero femenino), 9 padre, 10 madre,
11 hombre, 12 mujer, 13 manzanas (-j terminacin del plural),
14 abuelo, 15 abuela, 16 joven, 17 vive (reside), 18 ciudad,
19 habitaciones, 20 cama, 21 armario, 22 puerta, 23 ventanas.
Juguemos: Hagan frases de manera que, en cada una, se repita una
palabra de la frase anterior.

pordo
pao 23

5 KVINA LECIONO
u Peter sidas?
Ne, Peter ne sidas.
u li staras?
Ne, li ne staras.
Peter iras1.
Li iras sur la planko.

iras

al

Al

De

de
Peter iras al2 la pordo. Maria iras de3 la pordo.
parolas

Nun

nun
Nun4 Peter sidas.

Nun li staras.

skribas

legas
pao 24

Nun Peter iras

de la pordo al la fenestro.

Nun Peter sidas kaj skribas5.

askultas

Maria nun legas6.

i parolas7 kaj Peter askultas8 .

Kiu?

Tiu

Kie?

Nun estas la tria horo9.

Tie

horo

Kiu estas en la ambro? En la ambro estas tiu10 knabo.

u tiu viro estas via patro? Jes, li estas mia patro.
Kiu11 domo estas via? Nia domo estas tiu apud via domo.
Kie estas Maria? i estas tie12, en la ambro.
Kiu estas tie? Tie estas via amiko13 Jozef.
Kie estas mia plumo? i estas tie, sur la tablo.
u tiu libro estas via? Ne, i ne estas mia, i estas de mia
patro. Tiu libro estas bona.

Havas

(legas, skribas, askultas...)

tiu

tie

-n
estas
amikoj

Maria legas.
Maria legas libron14.

Peter skribas.
Peter skribas leteron15.
letero

Peter havas16 libron.

Mi amas17 vin18!

amas
pao 25

Mi amas mian patrinon. u vi havas bonan

amikon? Jes, mi havas tri bonajn amikojn. Tiu
knabino ne havas amikinojn. Nia avo havas belan hundon.
u vi askultas min? Jes, mi askultas vin! Vi havas belan
ardenon.

&

EN LA AMBRO
havas

Peter sidas sur la seo, apud la tablo. Maria iras al li.

u vi legas libron? Ne, Maria, mi skribas leteron. Peter
skribas kaj apud li, sur la planko, estas la hundo. Maria
nun iras al la fenestro. Sur la tablo staras glaso kaj vazo19.
En la glaso estas akvo kaj en la vazo estas floro. Tiu floro
estas rozo. Sur la tablo estas anka okolado kaj plumo.
La plumo estas nigra, la rozo estas rua20 kaj la okolado
estas bruna21. Maria parolas, sed Peter ne askultas in.
Li skribas leteron al amiko.

vazo

rua

Mi legas bela libro. Mia avo havas bela ardeno. u vi amas

mi? Mi ne askultas vi. Li skribas letero. i iras al la ardeno.
Mi amas mia patrino. Li havas tri belaj libroj. ia avo havas
du blankaj evaloj. Kio vi legas? Mi ne havas amikino. u vi
amas tiu homo? Peter skribas letero al la patro.

U
bruna

Kompletigu (complete con la terminacin -n

que falta):

Memoru (recuerde):

Kiu estas tiu homo? Quin es ese hombre?

Kiu domo estas via? Qu casa es la tuya?
Mi amas mian patrinon. Yo amo a mi madre.
Min amas mia patrino. Me ama mi madre.

(=Mi madre me ama.)

Respondu (responda):

Kie sidas Peter? u li legas libron? Kio estas apud li sur la planko?
Kio estas sur la tablo? Al kiu Peter skribas leteron? Kia estas la plumo?
Kia estas la rozo? Kia estas la okolado? u vi havas hundon?
u vi havas amikojn? u vi legas librojn? u vi amas vian patrinon?

pao 26

Skribu frazojn (escriba frases):

Tiu
Juna
Bona
Bruna
Malbona
Granda
Blanka
Rua
Bela
Mia

arbo
floro
libro
knabo
amiko
evalo
hundo
avino
patro
viro

Ekzemplo (Ejemplo): Mia amiko legas belan libron.

Tiu amiko iras al nia domo.

iras
estas
loas
legas
skribas
askultas
havas
staras
sidas
amas

al
de
sur
super
apud
sub
en

via
domo
mia
lito
nigra
muziko
granda
ambro
malgranda
ardeno
-n
malbela
fenestro
bruna
ranko
bela
planko
nia
letero
tiu
vazo

-n

GRAMATIKO
al

de

Mi iras al la domo. Yo voy a la casa.

Mi skribas al mia patro. Yo escribo a mi padre.
Al es una preposicion que expresa nuestro dativo o complemento indirecto (a
(hacia) quin; a (hacia) qu).
Mi iras de la pordo. Yo vengo de la puerta.
La libro estas de via patro. El libro es de tu padre.
De es una preposicin que expresa direccin de dnde y posesin.

Mi sidas. Mi sidas sur seo. Mi legas. Mi legas libron.

Yo estoy sentado. Yo estoy sentado en una silla. Yo leo. Yo leo un libro.
Las principales partes de una oracion o frase en Esperanto son el sujeto (Quin?, Qu?) y el
verbo (lo que se hace). La otra parte de la oracion es el objeto, si lo hay. El objeto puede estar
conectado con el resto de la oracion con una preposicion (sur seo / sobre una silla), o, si es
un objeto directo, recibiendo la terminacion -n (acusativo). Por jemplo, kion li legas? (Qu
lee?); li legas libron (lee un libro). Por tanto, en Esperanto slo hay dos casos gramaticales:
nominativo y acusativo. Para los otros casos, en Esperanto, se usan preposiciones..

-n

Vocabulario:

1 va, 2 a, 3 de, 4 ahora, 5 escribe, 6 lee, 7 habla, 8 escucha, 9 hora,

10 se, ese, 11 quin?, quien, 12 all, 13 amigo, 14 - libro (la terminacin -n
indica objeto directo), 15 carta (con -n), 16 tiene, 17 yo amo, 18 te, a t, 19 jarrn,
20 rojo, 21 marrn.

Juguemos: Que algn alumno diga una frase. Otro alumno la repite,
pero agregando una palabra a la misma.
pao 27

6 SESA LECIONO

unu

du

tri

kvar

kvin

ses

sep

ok

na

dek

Kiom?

1+1=2
kun

Unu kaj unu estas du.

Kiom estas tri kaj kvar?
Kiom estas du kaj ses?
Kiom estas ses kaj tri?

Kun

?=1+1?

Kiom1 estas unu kaj unu? Du.

Tri kaj kvar estas sep.
Du kaj ses estas ok.
Ses kaj tri estas na.

Sen

sen

haroj

per

Peter sidas apud la tablo.

Maria sidas apud li.
Peter sidas kun2 Maria.

&
buo

Peter sidas apud la tablo,

sed Maria ne sidas apud li.
Peter sidas sen3 Maria.

La patro iras kun la hundo al la ardeno. Nun mi

ne havas amikojn, mi estas sen amikoj. Tiu ambro
ne havas fenestrojn: i estas sen fenestroj. Mia avo
estas sen haroj4. Li estas senhara.

Per
orelo
pao 28

Mi skribas. Mi skribas per5 plumo. Mi parolas per la buo6

kaj askultas per la oreloj7. Maria skribas per rua krajono.

LA HOMA KORPO8
Sur la homa
korpo estas
kapo9,
du manoj10
kaj du
Sur la kapo estas du oreloj, du
11
piedoj .
okuloj12, nazo13, buo kaj haroj.

homa korpo

Sur la mano estas kvin fingroj14.

Per la oreloj ni askultas, per la okuloj ni rigardas kaj
per la buo ni parolas. Kion ni faras16 per la manoj? Per
la manoj ni laboras17. Kion ni faras per la piedoj? Per la piedoj
ni iras. La kapo estas sur la kolo18. Sur la kapo estas haroj. Nia
avo ne havas harojn. u anka via avo estas senhara?

&

15

Memoru (recuerde):

Kompletigu
(complete: aada preposiciones):

kapo

mano

Ni parolas per la buo kaj askultas per la oreloj.

Hablamos con la boca y escuchamos con los odos.

Mi skribas ...... la mano. Mi loas ..... mia patrino. Mi sidas

...... vi. Ni askultas ...... la oreloj. La floro estas ...... la vazo.
La seo estas ...... la tablo.
La lampo estas ...... la tablo. Mi iras ...... la pordo. La kapo
estas ...... la kolo. Mi parolas ...... la buo. La kato estas ...... la
tablo. La avo estas ...... haroj.

piedo

okulo

Respondu (responda):

Kio estas sur la homa korpo? Kio estas sur la kapo? Kion
ni faras per la manoj? Kion ni faras per la buo? (oreloj? okuloj?
piedoj?) Kie estas la kapo? Kio estas sur la mano? Per kio ni
skribas? u ni laboras per la piedoj? u anka bestoj havas
piedojn? u anka evalo havas buon?

nazo

fingro
pao 29

GRAMATIKO
kun
rigardas

Mi iras kun la patro. Yo voy con el padre.

Kun Preposicin que indica compaa.

per
Mi skribas per plumo. Yo escribo con (por medio de) una pluma.
Per kio? Con qu? Por medio de qu?
Per plumo. Con una pluma. Por medio de una pluma.
Per preposicin indicando el instrumento con el cual se hace algo.

sen
laboras

La ambro estas sen fenestro. La habitacin est sin ventana.

Sen Preposicin que indica la ausencia de algo.

- as
Estas, havas, sidas, staras...
Han notado que todos los verbos en presente terminan con -as?

Vocabulario:
kolo

1 Cuntos?, 2 con, 3 sin, 4 cabellos, 5 con (instrumento),

6 boca, 7 orejas, 8 el cuerpo humano, 9 cabeza, 10 manos,
11 pies, 12 ojos, 13 nariz, 14 dedos, 15 nosotros miramos,
16 nosotros hacemos, 17 nosotros trabajamos, 18 cuello.

ANEKDOTO
Dek, na, ok,
sep, ses, kvin,
kvar, tri, du,
unu...

pao 30

7 SEPA LECIONO
- as

- is

- os

trinkas

Kion li faras?
Li trinkas1.

Kion faras Maria?

i manas2 okoladon.

manas

trinkos
Li trinkos3.

Li trinkas.

Li trinkis4.

avo estas maljuna. Li estis juna, sed nun li estas

Nia
maljuna. Peter estas juna, sed anka li estos maljuna.

hodia

Unu semajno5 havas sep

tagojn6. La tagoj de la
semajno estas: lundo7,
mardo8, merkredo9, ado10,
vendredo11, sabato12 kaj
dimano13.
Kiu tago estas hodia14
(nun)? Hodia estas
ado. Hiera15 estis
merkredo kaj morga16
estos vendredo.

trinkis
tago

semajno
pao 31

(en) la
nuna tago

Anta

Post

hodia
(en) la tago
post hodia
morga
(en) la tago
anta
hodia
hiera

Kie staras Peter?

u li staras sur (apud, sub,
super) la tablo? Ne, li staras
anta17 la tablo.

anta

u anka Maria staras

anta la tablo?
Ne, i staras
malanta18 la tablo.

Malanta = post.
Maria staras malanta Peter.
Maria staras post19 Peter.
Peter staras anta Maria,
kaj Maria staras post Peter.

malanta
malanta
post
post tio
poste

00:01

minuto

01:00
horo

pao 32

&

Anta kvin minutoj20 mi sidis, sed nun mi staras.

Post unu horo21 mi iros al nia ardeno. Hodia
estas ado, hiera estis merkredo kaj morga
estos vendredo. Antahiera22 estis mardo, kaj
postmorga23 estos sabato. Poste24 estos dimano.
Kio estis anta mardo? Anta mardo estis lundo.
Lundo estas la unua tago en la semajno.

Kiel?

-e
rapide

La hundo kuras25 rapide26.

Kiel27 i kuras? Rapide.

Peter skribas.
Li skribas bele28.
Kiel li skribas? Bele.

ar
Mi ne skribas, ar29 mi ne havas plumon.
La avino iras malrapide, ar i estas maljuna.
Hodia mia patro ne laboras, ar estas dimano.
Saluton30 Maria! Kiel vi fartas?31
Saluton! Dankon32, mi fartas
bone.
u anka vi fartas bone?
Jes, anka mi fartas bone.
Kaj kiel fartas via patrino?
Anka i fartas bone.

Konversacio

Saluton Peter!
Kie vi estis hiera?
Kun kiu vi estis?
u anka via hundo
estis kun vi?
Kion vi faris en la urbo?
u vi iris rapide?
Kion vi faris poste?

u anka via patrino
estis kun vi?

malrapide

kuras

saluton

dankon
Saluton Maria!
Hiera mi estis en la urbo.
Mi estis kun la patro.
Jes, i kuris anta ni.
Ni promenis33 kaj parolis.
Ne, ni iris malrapide.
Poste ni estis en restoracio34.
Ni tie trinkis limonadon.
Ne, ni estis sen la patrino.
i laboris en la ardeno.

fartas bone

fartas malbone
pao 33

promenas

limonado

Memoru:

Respondu:

Kompletigu:

La avino iras malrapide, ar i estas maljuna. La abuela

va despacio, porque es vieja. Antahiera estis mardo
kaj postmorga estos sabato. Anteayer era martes y
pasado maana ser sbado.
Kie estis Peter hodia? Kun kiu li estis? Kion ili faris? Kie
estis la patrino? Kio estas hodia? Kio estos morga? Kio
estis antahiera? Kio estos postmorga? Kiel skribas
Peter? u la avo estas juna? u li estis juna? u vi estos
maljuna? Kiel kuras hundo? Kiel vi fartas? Apud kiu vi
sidas? Post kiu vi sidas? Kio estas sur la homa korpo?
Hiera est.... lundo, hodia est.... mardo kaj morga
est.... merkredo. Kion vi far.... hiera? Kie vi est.... anta
kvin minutoj? Anta kvin minutoj mi sid...., sed nun mi
star.... . Post unu horo mi ir.... kun mia amiko al la urbo.
Morga mi skrib.... leteron al mia bona amiko.

restoracio

GRAMATIKO
-as

-is

-os

Hiera estis lundo, hodia estas mardo kaj morga estos merkredo.
Ayer fue lunes, hoy es martes y maana ser mircoles.
Los verbos en presente tienen la terminacin -as, en pasado la terminacin -is y en futuro
la terminacin -os.

-e
Bone, bele, rapide, malrapide, poste.
Bien, bellamente, rpidamente, lentamente, despus.
Se obtienen los adverbios aadiendo la terminacin -e a la raz.

Vocabulario:

1 come, 2 bebe, 3 beber, 4 bebi, 5 semana, 6 da, 7 lunes, 8 martes,

9 mircoles, 10 jueves, 11 viernes, 12 sbado, 13 domingo, 14 hoy, 15 ayer,
16 maana, 17 delante o antes, 18 detrs, 19 despus, 20 minuto, 21 hora, 22 anteayer,
23 pasado maana, 24 despus, 25 corre, 26 deprisa, 27 cmo o como, 28 bellamente,
29 porque, 30 hola, 31 cmo ests?, 32 gracias, 33 nosotros paseamos, 34 restaurante.

pao 34

8 OKA LECIONO
-i

volas trinki

sata
La knabo volas1 akvon.
Li volas trinki2 akvon.

&

i ne volas mani,
ar i estas sata3.

u vi volas iri kun mi? Mi volas, sed mi ne povas4.

Sen plumo mi ne povas skribi. Mi volas legi, sed mi
ne povas, ar mi ne havas libron. Mi volas mani
kaj trinki. Kion vi volas?
ne povas iri

Hundo ne atas5 katon.

(Hundo ne amas katon.)

Maria atas okoladon.

i atas mani okoladon.

atas
ne atas

La infanoj6 ludas7.
La infanoj atas ludi.

Peter dormas8 en la lito.

Li atas dormi.

dormas
pao 35

u Maria povas rigardi?

donu!

Ne, i ne povas rigardi,

ar Peter havas la manojn
anta iaj okuloj.
ankora

- u!
fermas
Maria, donu9 al mi
unu pomon!

malfermas

botelo
Maria, donas al
li unu pomon.

&
botelo da lakto
pao 36

Donu al mi ankora10
unu pomon!

La patrino diris11: Skribu bele! Diru al mi, kiom

estas unu kaj unu! Iru rapide! Kion vi diris? Estu
bona!

multaj
(multe da)
Maria
malfermas
la fenestron.

Peter fermas12 la libron.

&

Malfermu la libron kaj legu! Fermu la pordon kaj

malfermu la fenestron! Skribu malrapide! Fartu bone!
Askultu min!

gepatroj

Da

Glaso
da13 akvo.

Glaso
de akvo.

Botelo14
da lakto15.

Botelo
de lakto.
geavoj

Kiom da pomoj?
Unu pomo. Du pomoj. Tri pomoj... Multaj16 pomoj.

(Multe da pomoj.)

gefratoj
365 tagoj
Multaj homoj.
(Multe da homoj.)
En nia urbo estas
multe da homoj.

jaro

Bele diri:
donu!

peti
pao 37

da pomoj vi havas? Mi havas tri pomojn.

& Kiom
Kiom da fenestroj estas en via ambro? En mia

ambro estas kvar fenestroj. Kiom da ambroj estas

en via domo? En mia domo estas kvin ambroj.
Kiom da piedoj havas hundo? i havas kvar piedojn.

kilogramo

Ge-

LI + I = GE- ... -OJ

1L
litro

pano

Patro kaj patrino

estas gepatroj17.

biero

&
demando

respondo
pao 38

Avo kaj avino

estas geavoj.

Mi havas bonajn gepatrojn. Avo kaj avino estas

geavoj. Amiko kaj amikino estas geamikoj.
u vi havas multajn geamikojn? Jes, mi havas na
geamikojn: kvin amikojn kaj kvar amikinojn. Miaj
gepatroj havas nun multe da laboro. Peter kaj
Maria havas unu patron kaj unu patrinon. Peter
kaj Maria estas frato18 kaj fratino: ili estas gefratoj.
Kiom da gefratoj vi havas? Mi petas19, donu al mi
kilogramon20 da pano21 kaj du litrojn22 da lakto. Kiom
da jaroj23 havas viaj gefratoj?

Kial?

ar

Maria ne volas mani,

ar i estas sata.
Kial24 i ne volas mani?
ar i estas sata.

&

Kial vi ne skribas? Mi ne skribas, ar mi ne havas plumon.

Kial vi atas okoladon? ar i estas bona.
Kial vi ne atas bieron25? ar i ne estas bona.

MALGRANDA KNABO

Filip estas malgranda knabo. Li havas multajn geamikojn.

Li atas ludi kun Oto, kiu estas lia bona amiko. Filip, u
vi volas ludi? demandas26 la patrino. Jes, mi volas ludi
kun Oto, respondas27 Filip. Ne ludu kun Oto, li estas
malbona knabo, diras la patrino. u mi estas bona
knabo? demandas Filip. Jes, vi estas bona knabo,
respondas la patrino. Bone, mi ne ludos kun Oto, sed Oto ludos
kun mi. Mi estas bona knabo kaj kun bona knabo li povas ludi.

Memoru:

La infanoj atas ludi. A los nios les gusta jugar. Multe da pomoj. Muchas
manzanas. Mi havas bonajn gepatrojn. Yo tengo unos buenos padres.

Respondu:

&

Legu:

Kia knabo estas Filip? Kun kiu li atas ludi? Kial Filip ne povis ludi kun
Oto? Kion diris Filip al la patrino?
u vi volas trinki limonadon? Ne, mi ne volas trinki
limonadon, mi volas trinki lakton. u vi volas mani?
Ne, ar mi estas sata. Mi ne havas gefratojn. En la
urbo estas multe da homoj. Donu al mi glason da
akvo! Malbonaj infanoj ne havas geamikojn. Mi
atas promeni en la ardeno. Hiera mi ne povis iri kun vi, sed hodia
mi povas. Ne manu multe! Nun mi ne povas diri tion al vi. Kiu volas
ludi kun mi? Mi petas, fermu la fenestron! Malfermu la okulojn kaj bone
rigardu! Askultu min! Fartu bone!
pao 39

GRAMATIKO
-i

Esti, sidi, stari, trinki. Ser (estar), estar sentado, estar de pie, beber.
El infinitivo tiene en Esperanto la terminacin -i.
Mi atas dormi. A m me gusta dormir. Infanoj atas ludi. A los nios les gusta
dormir. La composicin atas + infinitivo significa me gusta hacer algo.

-u

Estu, sidu, staru, trinku. Sea, sintese, levntese, beba.

El imperativo tiene la terminacin -u.

da

Glaso da akvo. Un vaso de agua (esa cantidad de agua). Botelo da lakto.

Botella de leche (esa cantidad de leche). Kiom da pomoj? Cuantas manzanas?
Kilogramo da pano. Un kilogramo de pan.
Despues de una expresin de cantidad, se emplea la preposicion da.
No se emplea despus de nmeros.

Ponga atencin a la diferencia entre las preposiciones da y de.:

botelo da lakto = una botella de leche
botelo de lakto = una botella para la leche
glaso da vino = un vaso de vino
glaso de vino = un vaso para el vino

ge-

Gepatroj, geavoj, geamikoj, gefratoj. Los padres (padre y madre), los abuelos
(abuelo y abuela), los amigos (amigo y amiga), los hermanos (hermano y
hermana).
Ge- es un prefijo que expresa los dos sexos a la vez.

Vocabulario:

1 querer (desear), 2 beber, 3 lleno, 4 poder, 5 gustar, 6 nios, 7 jugar

(interpretar), 8 dormir, 9 da, 10 todava, an, 11 decir, 12 cerrar, 13 de (cantidad),
14 botella, 15 leche, 16 muchos, 17 padres (padre y madre), 18 hermano,
19 pedir, 20 kilogramo, 21 pan, 22 litro, 23 ao, 24 - por qu?, 25 cerveza,
26 preguntar (presente), 27 responder (presente).

Juguemos:

Un alumno debe decir una palabra en Esperanto. Otro alumno debe crear una frase con
ella y decir una palabra nueva. Otro alumno contina.

pao 40

9 NAA LECIONO
-ejo
Nia familio loas en
kvar-ambra loejo1.
En la loejo loas unu
familio.
Kiom da ambroj
estas en via loejo?

loejo

La infanoj
askultas, legas kaj
skribas.
Ili lernas2. La
infanoj lernas en la
klaso3.

&

Lernejo estas domo, kie lernas infanoj. En nia

lernejo estas multaj klasoj kaj granda manejo.

- isto

klaso

fabriko

laboristo

- anto
traktoristo

lernanto
Mia patro laboras
en fabriko4. Li estas
laboristo5.

Anka tiu viro estas

laboristo. Li estas
traktoristo.

instruisto
pao 41

c
e

c c
inter

c
el

bildo
5

u anka Peter estas laboristo?

Ne, li ne laboras, sed lernas. Li estas lernanto6.
En la klaso sidas multaj lernantoj. Anta ili staras
instruisto. La instruisto instruas7 kaj la lernantoj lernas.

&

La instruisto diris al la lernanto: Iru al la tabulo!

Nia avo estas ardenisto. u vi estas esperantisto?
Jes, mi estas esperantisto, ar mi lernas Esperanton.

Kie?

Inter

6
alta
5

Kie staras la lernanto?

Li staras e8 la tabulo.

Maria sidas e la tablo

kaj legas libron.

6
malalta

pli alta
pao 42

Kie estas la tabulo?

i estas inter9 la fenestro
kaj la pordo. i estas inter ili.

mi estis e mia amiko. Miaj geavoj loas e ni.

& Hiera
Inter lundo kaj merkredo estas mardo. Inter ses kaj

ok estas sep.

El

(de kie?)
la plej alta

Li trinkas el10 la glaso.

tuta

i rigardas el la fenestro.

El kiu urbo vi estas? La infanoj iras el la lernejo. Tiu

pomo estas el nia ardeno. Unu el miaj gefratoj ankora
dormas. Mi estas el Slovakio. Ni eliris el la ardeno. u
vi eltrinkis la lakton el la botelo?

Pli

Plej

eraro

alta
malpli alta

Sur la bildo estas tri domoj. La unua estas alta ,

sed la dua estas pli alta13. La tria domo estas la plej
alta14. La dua domo estas pli alta ol15 la unua domo.
La tria domo estas pli alta ol la dua domo. i estas la
plej alta domo.
11

12

alta
la malplej alta
pao 43

unu homo
el familio,
kolektivo...
ano

Peter estas pli alta

ol Maria.
Maria estas pli juna
ol Peter.

pli maljuna
pli aa
infano
(knabo) de...
filo
infano
(knabino) de...
filino

&

Vi estas mia plej bona amiko. Mi iras pli rapide ol vi. Filip estas
la plej bona lernanto el16 la tuta17 klaso. Li lernas plej bone. Mi
havas pli belan libron ol vi. Rozo estas la plej bela floro. Tokio
estas la plej granda urbo. Pli bone estas ne fari ol erari18.

Malpli

Malplej

Peter estas pli granda ol Maria. Maria estas malpli granda19 ol Peter.
evalo kuras pli rapide ol kato. Kato kuras malpli rapide ol evalo.
Bratislava estas malpli granda urbo ol Tokio. Maria estas la malplej alta20
el la tuta familio.

Numeraloj (numerales):

0 nulo, 1 unu, 2 du, 3 tri, 4 kvar, 5 kvin, 6 ses, 7 sep, 8 ok,

9 na, 10 dek, 11 dek unu, 12 dek du, 13 dek tri ... 20 dudek,
21 dudek unu, 22 dudek du, 30 tridek, 40 kvardek, 50 kvindek,
99 nadek na, 100 cent, 101 cent unu, 146 cent kvardek ses,
294 ducent nadek kvar, 1000 mil.
pao 44

NIA FAMILIO

Nia familio havas ses anojn21. La plej juna el la familio estas mia fratino Maria.
i havas ok jarojn. Mi estas pli aa22 ol i, ar mi havas dek du jarojn. La patrino
havas tridek unu jarojn. i estas pli juna ol la patro. La patro havas la aon
de tridek kvin jaroj. La plej aa el la familio estas la avo. Lia ao estas sesdek
tri jaroj. La avino estas pli juna ol la avo: i estas 60-jara. Mi estas la filo23 kaj
Maria estas la filino de la gepatroj. La patro estas pli juna ol la avo, ar li estas
la filo de la avo. La avino estas la patrino de mia patro.

Memoru:

Peter eliris el la ardeno. Peter sali del jardn. Maria eltrinkis lakton.
Mara bebi (completamente) la leche. Peter estas pli aa ol Maria. Peter
es mayor que Mara (de ms edad).

La respondojn skribu.
Respondu.
Kiom da anoj havas la familio? Kiu estas la plej juna el la tuta familio? Kiom
havas Maria? Kiomjara estas Peter? u li estas pli juna ol Maria?
daKieljaroj
aaj estas la gepatroj? Kiu el la gepatroj estas pli juna?

Kian aon havas la geavoj? Kiu estas la plej aa el la tuta familio?

Kiu estas la filo de la avo? u vi havas geavojn? Kiel aaj ili estas? Kiomjara
vi estas? Kiom da anoj havas via familio? Kiu jaro estas nun? Kio estas inter
sabato kaj lundo? u viaj geavoj loas kun vi?

Kompletigu:
Peter estas ..... ..... ol Maria. Rozo estas ..... ..... bela floro. Maria estas

..... ..... ol Peter. Bratislava estas ..... ..... ol Tokio. Mi iras ..... ..... ol vi.
La patro estas ..... ..... ol la avo. Kato kuras ..... ..... ol evalo. Tokio estas
..... ..... ..... urbo. Filip estas la ..... ..... lernanto. Maria estas la ..... ..... el
la tuta familio.
pao 45

&

Legu:

Skribu per ciferoj:

11, 18, 27, 9, 48, 365, 209, 108, 3863, 1982, 117, 401, 3085, 481,
587, 2400, 3333, 9831, 456, 99, 999, 1005, 3118, 2200.
cent kvardek na, kvarcent kvindek du, okcent, dumil ducent,
sesdek sep, cent dek kvar, okcent ok, kvincent sesdek kvar.

GRAMATIKO
Loejo, lernejo, manejo. Vivienda, colegio, comedor.
Con el sufijo -ejo se forman nombres de lugares o habitaciones donde
algo tiene lugar o est situado.

-ejo

-isto

Laboristo, traktoristo, instruisto. Obrero, tractorista, maestro.

El sufijo -isto indica una profesin o una ocupacin.

Lernanto, leganto, skribanto. Alumno, lector, escribiente

(persona que est escribiendo).
El sufijo -anto indica persona que realiza una actividad que no es su profesin.
Es un participio activo substantivado.

- anto

Bona, pli bona, la plej bona. Bueno, mejor, el mejor.

Malbona, pli malbona, la plej malbona. Malo, ms malo, el ms malo.
plej Bone, pli bone, plej bone. Bien, mejor, lo mejor.
La comparacin se hace usando las palabras pli (ms) y plej (el ms).
Para la comparacin de los adjetivos se debe colocar la palabra la delante de plej:
la plej bona, la plej granda.

pli

malpli
malplej

Bona, malpli bona, la malplej bona. Bueno, menos bueno, el menos

bueno. Rapide, malpli rapide, malplej rapide. Rpidamente, menos
rpidamente, lo menos rpidamente.
Los comparativos de inferioridad se hacen con las palabras malpli
y malplej.

Vocabulario:

1 vivienda, 2 aprender, 3 clase, 4 fbrica, 5 obrero, 6 alumno, 7 ensea,

8 en, en casa de, 9 entre (preposicin), 10 de (extraccin), 11 imagen,
12 alto, 13 ms alto, 14 el ms alto, 15 que (comparativo), 16 de, 17 de
entre todos, 18 equivocarse, 19 menos grande. 20 el menos alto, 21 miembros
(personas pertenecientes a algo), 22 de ms edad, 23 hijo.

pao 46

10 DEKA LECIONO
KALENDARO1
Unu semajno havas sep
tagojn kaj sep noktojn2.

estas

mateno
Unu jaro havas 12
monatojn3: januaro4,
februaro5, marto6, aprilo7,
majo8, junio9, julio10,
agusto11, septembro12,
oktobro13, novembro14
kaj decembro15. Unu monato
havas 28, 29, 30 a16 31 tagojn.

Kiam?

mi

vi
vespero

(en kiu horo, tago, jaro...?)

kato
Peter dormas. Kiam17 li
dormas? En la nokto.
Li dormas nokte18.

nokto
evalo
komenco
tablo

Kiam ni lernas kaj laboras? Ni lernas kaj laboras

en la tago. Ni lernas kaj laboras tage.

fino
libro
pao 47

&
ripozas
14.10.2006
dato

Kiam ni iras el la lito? Matene. Mateno estas

komenco19 de la tago. Kiam ni iras dormi? Vespere.
Vespero estas la fino20 de la tago. Matene lernantoj
iras al la lernejo kaj gepatroj al laborejoj. Vespere la
homoj iras dormi. Nokte ili dormas. Kiam laboras
via patro? Li laboras lunde, marde, merkrede, ade
kaj vendrede. Mia patro laboras en labortagoj. Sabate
kaj dimane li ne laboras, sed ripozas. Sabato kaj
dimano estas ripoztagoj. Matene, vespere kaj nokte
mi estas hejme21. Tage mi lernas kaj ludas kun la
infanoj. Kiam vi naskiis22? Mi naskiis en la jaro
1999. Kiam estos sabato? Morga.

Kiom
arbo

Kiom? Unu, du, tri, kvar...

Kioma23? Unua, dua, tria, kvara...
Kiom da homoj estas sur la
bildo? Sur la bildo estas du
homoj: Peter kaj Maria.
Peter staras la unua kaj Maria
staras la dua.
Kioma staras Peter? La unua.
Kioma staras Maria? La dua.

arbaro

vagono
vagonaro

haro

hararo
pao 48

Kioma

Kioman lecionon ni lernas? Ni lernas la dekan

lecionon. Kioma horo estas? Estas la deka horo.
Sur kioma pao ni lernas? Sur la pao 48.

Je
La infanoj iras al la lernejo, kiam estas la oka horo.
Kiam ili iras al la lernejo? Matene, je24 la oka horo.
Je kioma horo? Je la oka.
Kiam komencas labori via patro? Matene je la sesa horo.
Je kioma horo? Je la sesa.

&

Maria manis je la sepa horo. Mia frato estas je du

jaroj pli juna ol mi. Vi estas je kapo pli alta ol mi.
ato

DATO25

Kiu tago estas hodia? Hodia estas mardo.

Kiu dato estas hodia? La 14-a de oktobro 2006.
Kiu dato estos morga? La 15-a de oktobro 2006.
Kiam vi naskiis? La 5-an de januaro 1999.
Kiam naskiis via patro? La 22-an de januaro 1970.

la ato ne iras,
sed veturas
veturi

is

-aro
ricevi
Tio estas arbaro26.
En la arbaro estas
multaj arboj.

lavi

rigardi
Tio estas vagonaro.
Kiom da vagonoj i havas?

Apud nia urbo estas granda arbaro. u vi atas veturi27

per ato a vagonaro? Maria havas nigran hararon.

is

La vagonaro veturas de Bratislava is28 Brno.

&

Mi estis e mia amiko is la vespero. is kioma horo?

is la oka. Mia patro laboras de lundo is vendredo.
is hodia mi ne ricevis29 vian leteron. is revido30!

vidi
doni
kaj ricevi
interani
interani
leterojn

korespondi

adreso
pao 49

Si

Sia
Mi lavas min.
Vi lavas vin.
Li
i
lavas sin.
i
Ni lavas nin.
Vi lavas vin.
Ili lavas sin.

longa

mallonga
bona, kiun ni
amas
kara
Peter, Maria,
Eva...

i lavas31 sin32.

i lavas lin.

nomo

Mi atas mian urbon.

Vi atas vian urbon.
Li
i
atas sian urbon.
i
Ni atas nian urbon.
Vi atas vian urbon.
Ili atas sian urbon.

bildkarto

Li vidas33 sin.

i vidas lin.

legis mian libron kaj Maria legis sian libron. Unue i

& Mi
lavis lin kaj poste i lavis sin. Mia patro atas veturi per

potmarko

sia ato. La knabino havis en sia hararo floron. Je kioma

horo veturos la vagonaro? Peter kaj Maria dormas nokte
en sia lito. Mi estas je unu centimetro pli alta ol vi. is
kioma horo vi estis en la arbaro? Ato estas maino34.
Maria amas sian patrinon. Kiu rigardas, tiu vidas.

Peter skribas leteron

Peter volas korespondi35. De sia instruisto li ricevis adreson de hungara36

knabo. Nun li skribas sian unuan mallongan37 leteron en Esperanto:

Kara38 amiko,

mi estas 12-jara lernanto kaj mi volas korespondi kun vi. Mia nomo39 estas Peter kaj mi
lernas en la sepa klaso. En nia klaso estas 30 gelernantoj. En kioma klaso vi lernas? Kiom da
gelernantoj estas en via klaso? Mi havas multajn geamikojn kaj unu pli junan fratinon. ia
nomo estas Maria kaj anka i lernas Esperanton. Mi sendas al vi bildkarton40 de nia urbo.
Mi volas interani41 kun vi potmarkojn42.
Salutas vin via slovaka amiko Peter.
pao 50

Memoru:

Kompletigu:

Mia patro komencas labori je la kvina horo. Mi padre empieza a

trabajar a las 5. Hodia estas la 14-a de oktobro 2006. Hoy es 14 de
octubre de 2006. Mi naskiis la 7-an de aprilo 1999. Yo nac el 7 de
abril de 1999.
Mi amas .......... gepatrojn. La vagonaro veturas de Bratislava ..........
Brno. Mi petas, diru al mi, .......... horo estas. Mia patro komencas
labori .......... la sesa horo. Mi naskiis la 7-..... de januaro. Mi dormis
de la hieraa vespero .......... la hodiaa mateno.

GRAMATIKO
Je kioma horo? Aqu hora? Je la sepa. A las 7. Li estas je centimetro pli alta.
l es un centmetro ms alto. Je la komenco. Al principio.
Je Es una preposicin con un significado no claramente definido. Se usa sobre
todo para indicar la hora, o en expresiones en las que no hay otra preposicin adecuada.

je

La 1-a (unua) de majo 2006. El 1 de mayo de 2006.

La 16-a de junio 2007. El 16 de junio de 2007.
Una fecha normalmente contiene el artculo determinado la + el da del mes expresado con
un nmero ordinal + el nombre del mes + el ao.
Kiam? La 1-an de majo 2006. Cundo? El 1 de mayo de 2006. Cuando se contesta a la
pregunta cundo? al nmero ordinal de la fecha se le agrega la terminacin -n.

dato

-aro

Arbo arbaro. rbol bosque. Haro hararo. Cabello cabellera.

El sufijo -aro se usa para crear nombres colectivos.

Peter lavas sin. Peter se lava.

i amas sian patrinon. Ella ama a su madre (de ella).
El Esperanto tiene el pronombre reflexivo si y el adjetivo posesivo reflexivo sia.
Ambos son usados slo en tercera persona del singular y del plural.

si

sia

Vocabulario:

1 calendario, 2 noche, 3 mes, 4 Enero, 5 Febrero, 6 Marzo, 7 Abril, 8 Mayo,

9 Junio, 10 Julio, 11 Agosto, 12 Septiembre, 13 Octubre, 14 Noviembre, 15 Diciembre,
16 o (conjuncin), 17 cundo, cuando, 18 por la noche, 19 comienzo, 20 fin, 21 en casa,
22 nacer, 23 cunto (adjetivo), 24 preposicin indefinida, 25 fecha, 26 bosque,
27 viajar (en un medio de locomocin), 28 hasta, 29 recibir, 30 hasta la vista, 31 lavar,
32 se (reflexivo), 33 ver, 34 mquina, 35 mantener correspondencia, 36 hngaro, 37 corto
(longa-largo), 38 querido, 39 nombre, 40 tarjeta postal, 41 intercambiar, 42 sello postal.

pao 51

11 DEK-UNUA LECIONO
Kio?

pakao
havas
en la kapo
scias

prenas
ni ne scias
kio
io

tio + tio + tio...

io

nenio
ni ne scias
kiu
iu
tiu + tiu + tiu...
iu
pao 52

Tio

Io

io

Nenio

Kio estas tio? Tio estas

pakao1. Kio estas en la
pakao? En la pakao estas
io2, sed ni ne scias3 kio.

&

Maria prenis4 ion5. Kio

estas nun en la pakao?
Nenio6. ion havas
Maria. io estas ia.

Tio estas io, kion mi volis diri al vi. ion mi donis

al vi, nun mi havas nenion. u vi diris ion? Ne, mi
diris nenion. Pli bona estas io ol nenio. u vi vidas
ion? u tio estas io?

Kiu?

Tiu

Iu

iu

Neniu

Kiu estas tiu homo? Li estas iu7, sed ni ne

scias, kiu. u li havas kapon? Jes. u anka
Maria havas kapon? Jes. iu8 homo havas
kapon. Neniu9 homo povas vivi10 sen la
kapo.
Kiu lernas, tiu scias. En tiu domo
loas iu homo. iu rozo estas floro,
sed ne iu floro estas rozo. u iu estas en la
ardeno? Ne, en la ardeno estas neniu. iuj
anoj de la familio estas hejme. La patrino
donis pomojn al iuj infanoj. Neniu homo
scias ion. Kiu ne parolas, tiu ne eraras. iuj
homoj estas unu granda familio.

ne estas iu

-ig-

neniu
la homoj kaj
la bestoj
vivas
vivi

La infano ne volas
dormi.
Kion faras la patrino?
i dormigas11
la infanon.

u tiu knabo estas

pura12? Ne, li estas
malpura. Kion faras
Maria? i lavas lin.
i purigas la knabon
per akvo.
estis varma , sed nun i estas malvarma. Varmigu
Lain!lakto
Purigu la tabulon! Mi estis malsata, sed la mano

li ne vivas

pura, malpura

13

satigis min. Maria beligis sian hararon per floroj.

-iIli estas amikoj. Ili

amikiis14 anta tri jaroj.
(Ili komencis esti amikoj
anta tri jaroj.)

La tago komencias per mateno kaj finias per

vespero. Kiam mi naskiis, mia pli aa frato
fariis lernanto. Mi fermis la libron. La libro fermiis. Miaj
manoj malpuriis. La lakto malvarmiis, mi varmigos in.
La lernanto pliboniis. La glaso estis malplena15, sed mi
plenigis in per akvo. Nun i estas plena. Mi multe laboris
kaj nun mi estas laca16. Mi laciis. La laboro lacigis min.
Vesperias17. Kio komenciis, tio anka finios.

varma

&

plena

malplena
pao 53

fari ion ...-a

igi

LA SEZONOJ

fari sin ...-a

ii

laca

printempo

somero

La jaro havas kvar sezonojn18: printempo19, somero20,

atuno21 kaj vintro22. Printempo komencias la 21-an
de marto, somero la 21-an de junio, atuno la 23-an
de septembro kaj vintro la 21-an de decembro. Vintre
la noktoj longias kaj la tagoj mallongias. Printempe
floras23 floroj kaj atune la arboj havas fruktojn. La
arboj havas somere verdajn24 foliojn25. Kiu el la sezonoj
estas la plej bela? Maria pleje26 atas someron: somere
i povas bicikli, nai27 kaj promeni. Somere estas varme.
Peter atas vintron, ar vintre li povas skii28. La avino
tre29 atas printempon, ar printempe io floras. La avo
atas atunon: atune maturias30 fruktoj en la ardeno
kaj atuno havas belajn kolorojn31. Kiam la pomoj
estas maturaj, ili estas ruaj kaj flavaj32. Verda pomo ne
estas matura. Matura citrono estas flava. Nia avo estas
maljuna. Li maljuniis.
***
V. Setl:

LA JARO

atuno

vintro
pao 54

Tridek tagoj en septembro,

en april 33, juni, novembro.
Dudek ok en februaro,
dudek na en superjaro34.
Restas35 sep monatoj, kiuj
havas tridek unu iuj...

LA SEMAJNO

Lundo, mardo kaj merkredo,

poste ado kaj vendredo,
sekvas36 sese la sabato
kaj la sepa, la dimano.
En la kapo sen eraro
la semajna kalendaro.

Memoru:

U

Mi havas nenion. No tengo nada. Mi diris nenion. No
dije nada. En la domo estas neniu. En la casa no hay nadie.
Para que la frase en Esperanto tenga un sentido negativo, solo
puede haber una expresin negativa. Una doble negacin da un
sentido positivo. Mi ne povas ne iri = quiere decir tengo que ir.

printempo,
somero,
atuno a
vintro
sezono

Respondu:

Kion prenis Maria el la pakao? Kio restis en la pakao?

u iu floro estas rozo? Kion faris la patrino, kiam ia infano

ne volis dormi? Kiam vi amikiis kun via amiko? Per kio
komencias (finias) la tago? Kiam vi fariis lernanto? Kiujn
sezonojn havas la jaro? Kiam komencias printempo? Kiam
maturias fruktoj? Kiun sezonon vi atas? Kial? Kiu sezono
estas la plej varma? Kiu sezono estas nun?

Kompletigu:

La jaro komenc.... la unuan de januaro kaj fin.... la 31-an

de decembro. Kiu malpur.... la tabulon? Pur.... in per akvo!
Hodia mi havis multe da laboro kaj mi lac.... . La patrino
plen.... botelon per akvo. Kio komenc.... , tio anka fin..... .

GRAMATIKO
kio

tio

io

io

nenio Qu, eso, algo, todo, nada.

kiu

tiu

iu

iu

neniu

Quin, ese, alguien, todos

(cada), nadie.

Han notado que todas estas palabras tienen algo en comn?

Por la letra k empieza una pregunta, las palabras demostrativas de
respuesta por la letra t. Io, iu son partculas indefinidas (cualquier
cosa, cualquiera), la totalidad y la negacin nen-.
Dormigi, purigi, varmigi.
Dormir a alguien, limpiar, calentar.
El sufijo -ig- significa hacer o volver alguna cosa tal como lo que
sugiere la raz. Ejemplo: pura = limpio; purigi = volver limpio,
limpiar.

folio

folio estas
verda
verda

citrono

citrono estas
flava
flava
rua, verda,
bruna, flava...
koloro

-ig-

Amikii, komencii, fermii.

Hacerse amigo, empezar (intransitivo), cerrarse.
El sufijo -i- significa hacerse o volverse una cosa lo que sugiera la raz.
Ejemplo: purii = volverse limpio, limpiarse.

biciklo

-i-

nai
pao 55

April, juni, juli (= aprilo, junio, julio).

La terminacin -o del substantivo puede ser suprimida en el
lenguaje potico, y substituida por un apstrofo, en el final de la
palabra. En el artculo determinado la, la a puede ser asimismo
omitida y substituida por un apstrofo: de la homo = de l homo.

Eniri, eliri, kunii, alii, envagonii, altablii, kune, poste.

Entrar, salir, unirse, adherirse, entrar en el vagn, sentarse a la
mesa, juntos, despus.
Algunas preposiciones pueden ser usadas como prefijos y, as, crear
nuevas palabras.

skii
multe, forte
tre

granda,
plenaa
matura

12-5=7

... restas 7
iras post,
estas post
sekvas

Vocabulario:

1 paquete, 2 algo, 3 saber, 4 coger, 5 todo, 6 nada,

7 alguien, 8 cada, todo, 9 nadie, 10 vivir, 11 hacer
dormir, 12 limpio, 13 caliente, 14 hacerse amigo,
15 vacio, 16 cansado, 17 anochece, 18 estacin del
ao, 19 primavera, 20 verano, 21 otoo, 22 invierno,
23 florecer, 24 verde, 25 hoja, 26 lo ms, 27 nadar,
28 esquiar, 29 muy, 30 madurar, 31 color, 32 amarillo,
33 abril, 34 ao bisiesto, 35 quedar, 36 seguir.

Juguemos:
Escriba en un papel durante cinco minutos tantas palabras de
Esperanto como pueda recordar. El ganador ser el que haya escrito
ms palabras.

.................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................

pao 56

12 DEK-DUA LECIONO
Kia?

Tia

Ia

ia

Nenia

Kia demando, tia1 respondo. Kia patrino, tia filino. Kia la

vivo, tia la morto2. Kia la arbo, tia la frukto. Ne estu tia! Kiam
ni ne scias kia, ni diras ia3. Anta nia domo staras ia ato.
ia4 dono estas bono. Mi ne havas libron: mi havas nenian5
libron. La akvo havas nenian koloron.

Kie?

Tie

Ie

ie

Nenie

Kie vi loas? Mi loas tie, en tiu bela domo. La domo staras

sur bela loko6. Kiam ni ne scias kie, ni diras ie7. Mi vidis ie
tiun homon, sed mi ne scias kie. Mia amiko loas ie en la
urbo. ie8 mi havas amikojn, nenie9 mi havas malamikojn.
ie estas bone, sed hejme plej bone.

Kiam?

Tiam

Iam

iam

Neniam

Kiam mi estas en la lernejo, tiam10 mia patro laboras. Kiam

ni ne scias kiam, ni diras iam11. Iam mi vidis tiun homon. Mi
restos iam12 via amiko. Mi ne scias nai, ar mi neniam13
nais. Pli bone iam ol neniam. Kiam la kato ne estas hejme,
tiam la musoj14 dancas15. u vi iam skiis? Ne, neniam.

-eg-

-et-

-a
tia

fino
de la vivo
morto

ni ne scias
kia
ia
tia+tia+tia...
ia
kia? nenia
tio, kie io
estas

loko
sur iu loko
ie

sur neniu
loko
nenie

minuto, horo,
jaro...
tempo
en tiu tempo
tiam
en iu tempo
Tio estas dometo16.

Tio estas domego17.

iam
pao 57

en iu tempo
iam
en neniu
tempo
neniam

&

Granda domo estas domego. Granda urbo estas

urbego. Tre bela estas belega. Tre varma estas
varmega. Malgranda domo estas dometo. Malgranda urbo
estas urbeto. Somere estas varme kaj varmege. Vintre estas
malvarme kaj malvarmege. Tio estas mia libreto. Ega estas
tre granda kaj eta estas tre malgranda. Kio estas: montego18,
arbego, grandega, hundeto, knabeto, tabuleto, papereto,
ambrego, altega?

muso

i ridetas19.

i ridas.

i ridegas.

i ploretas20.

i ploras.

i ploregas.

dancas

dometo

domego

ridas
pao 58

MATENO

Estas mateno. La suno21 jam22 brilas23. Peter kaj Maria

ankora kuas24 en sia lito kaj dormas. Estas la sepa horo kaj
komencias belega tago. u iuj familianoj ankora dormas?
Ne! iuj jam ellitiis, nur25 la infanoj estas ankora en siaj
litoj.
La patrino estas en la kuirejo26 kaj preparas27 matenmanon28.
Nun i iras al la ambro, kie dormas la infanoj. i malfermas
la pordon kaj vekas29 ilin: Bonan matenon, infanoj! Vekiu,
jam estas la sepa horo!
La unua eliras el la lito Maria. i iras al la banambro30. Tie
i lavas sin kaj purigas siajn dentojn31. Peter atas kui en la
lito, sed kiam li vidas la malplenan liton de sia fratino, anka
li ellitias. La gefratoj lavis sin, vestis32 sin kaj nun ili iras al
la kuirejo.
Sur la tablo jam estas la matenmano: en la tasoj33 estas varma
lakto, sur la teleroj34 estas nigra pano, butero35 kaj fromao36.

Bonan apetiton37!, diras la patrino. Bonan apetiton!,

respondas la infanoj kaj komencas mani. Maria manas
panon kun butero kaj trinkas lakton. i estis varmega, sed i
malvarmiis kaj nun estas varmeta. Peter manas panon kun
marmelado38. Li ategas marmeladon. Maria prenas ankora
fromaon. Peter ne atas fromaon, neniam li manas in.
La patrino rigardas la horloon39: Estas jam la sepa kaj tridek
minutoj. Vi devas40 iri al la lernejo!
iam la infanoj iras al la lernejo je la sepa tridek. Ankora
ili donas kison41 al la patrino, salutas in kaj iras.

PROVERBOJ42

Memoru:

Matenmano, familiano, banambro, ripoztago.

Desayuno, miembro de la familia, cuarto de bao, da de descanso.
Se pueden crear nuevas palabras juntando varias palabras. La palabra
con el significado principal (-mano, -ambro /comida, habitacin) es
la del final. De la primera palabra se quita la terminacion, pero
slo si la palabra compuesta es fcil de pronunciar (por ejemplo,
manoambro (comedor). Aqu, no se quita la o de mano).

&

Legu:

Mi naskiis en urbeto, sed nun mi loas en urbego.

Kiam mi estis eta knabo, mi iam ploris. Sed nun mi ne ploras.
Viroj neniam ploras, u ne? Printempe estas varmete, somere
estas varme a varmege, atune estas malvarmete kaj vintre
estas malvarme a malvarmege. Komence mi kuretis, poste
mi kuris pli kaj pli rapide kaj fine mi kuregis. Apud nia urbo
estas montegoj. Nia hundeto iam kuretas. Tiu knabino iam
ridetas.

jam

suno
de nun

Kio komenciis, tio anka finios. io havas sian sed. Nur

tiu ne eraras, kiu neniam ion faras. Mano manon lavas. Kiu
vivos, tiu vidos. ie estas bone, sed hejme plej bone. Pli bona
estas io ol nenio. Fino bona io bona. En arbaro sidas kaj
arbojn ne vidas.

ploras

brilas
kuas

kuirejo
fari ion
prepari

maldormigi
veki

Respondu kaj la respondojn skribu:

Kion faris Peter kaj Maria matene? Kion faris la patrino?

Kiu el la infanoj ellitiis la unua? Kion faris la infanoj en la
banambro? Kion diris la patrino anta la matenmano?

banambro
pao 59

Kio estis sur la tablo? Je kioma horo iris la infanoj al la lernejo?

Je kioma horo vi hodia ellitiis? Kian koloron havas la akvo?
u vi iam skiis? u vi neniam ploras?

GRAMATIKO

dento
k
t

nen

vestoj

taso

telero

o
u
a
e
am

Kio, tio, io, io, nenio. Qu, eso, algo, todo, nada.
Kiu, tiu, iu, iu, neniu. Quin, ese, alguien, cada (todo), nadie.
Kia, tia, ia, ia, nenia. Cmo (de qu clase), as (de esa clase),
de alguna clase, de cualquier clase, de ninguna clase.
Kie, tie, ie, ie, nenie. Dnde, all, en algn sitio, en
todas partes, en ninguna parte.
Kiam, tiam, iam, iam, neniam. Cundo, entonces,
alguna vez, siempre, nunca.

El conjunto de partculas correlativas crece. Ya conocemos 25 y las podemos

recordar fcilmente: Una pregunta empieza por k-. Una respuesta o el
mostrar algo, por t-. Una palabra indefinida empieza por i-. Una palabra de
generalizacin o agrupamiento empieza por -. Y una negativa, con nen-. Las
que indican un objeto terminan por -o, las que indican una persona o cosa
concreta por -u, una cualidad por -a, un lugar por -e y un tiempo por -am.

-eg-

-et-

Domego, urbego, belega. Casa grande, ciudad grande, bellsima.

Dometo, urbeto, hundeto. Casita, ciudad pequea, perrito.
El sufijo -eg- hace el aumentativo, y -et- el diminutivo de una palabra.

Vocabulario:
butero

horloo
ne povi
ne fari

1 As, tal, 2 muerte, 3 de algn tipo, 4 de todo tipo, 5 de ningn

tipo, 6 sitio, 7 en algn sitio, 8 en todas partes, 9 en ningn sitio,
10 entonces, 11 a veces, 12 siempre,13 nunca, 14 ratn, 15 bailar,
16 casita, 17 casa grande, 18 monte, 19 sonrer, 20 gimotear,
21 sol, 22 ya, 23 brillar, 24 est tumbado, 25 solamente, 26 cocina,
27 preparar, 28 el desayuno, 29 despertar, 30 el bao, 31 dientes,
32 vestir, 33 taza, 34 plato, 35 mantequilla, 36 queso, 37 Qu aproveche!
38 mermelada, 39 reloj, 40 deber (verbo), 41 beso, 42 proverbio.

devi

fromao
pao 60

malmulte,
ne pli ol

fari varman
manon

nur

kuiri

kiso

13 DEK-TRIA LECIONO
-ilo
Ni tranas1 per tranilo2. La hararon ni kombas3 per kombilo.
Per kudrilo ni kudras4 kaj per tondilo ni tondas5. Maria balaas6
la ambron per balailo.

tranilo
kombilo
kudrilo

Tranilo, kulero7 kaj forko8

estas maniloj (manilaro9).
Per manilaro ni manas.

Plumo, krajono kaj kreto10

estas skribiloj. Kion ni faras
per la skribiloj?

Sur la korto11 ludas infanoj per siaj ludiloj. Per

losilo12 ni losas pordon. Mi volas tondi paperon,
sed mi ne havas tondilon. La sonorilo13 sonoris kaj la
lernantoj komencis lerni. Per kio ni fajfas14? Per fajfilo
a per la buo. Birdo15 estas besto, kiu havas du piedojn
kaj du flugilojn16. Per la flugiloj i povas flugi. Soldatoj17
pafas18 per pafiloj. En la kuirejo estas multaj kuiriloj. Ato
kaj vagonaro estas veturiloj. Kion ni faras per laboriloj?

&

ek-

tondilo
balailo
kulero
forko
kreto
loko anta
la domo
korto
losilo

pafilo

i staras.

i eksidas19.

i sidas.

sonorilo
pao 61

La infano ekploris (= komencis plori). Je kioma horo

vi eklaboros? Mi petas, eksidu! Mi ne povas ekdormi.
Ni povas ekiri. Sur la strato20 mi ekvidis amikon.
La vagonaro ekveturos post kvin minutoj.

&

Kies? (de kiu?) mia, via, lia...

soldato

fajfilo

Sur la tablo estas libro. Kies21 i estas? i estas mia. Kies

patro laboras en fabriko? Lia patro. Kies hundo estas
anta la domo? ia hundo. Kies filo vi estas? Mi estas
filo de miaj gepatroj. Kies voon22 vi adis el telefono?
Per kies plumo vi skribas? En kies ardeno vi estis?

Ke
La patrino diris: Maria ne estas hejme.
La patrino diris, ke23 Maria ne estas hejme.

birdo

i diris: .... = i diris, ke ....

scias, ke vi estas mia bona amiko. Vi skribis, ke vi
Mi
ricevis mian leteron. Mi adis, ke vi estas malsana .
24

u vi pensas , ke tio estas bona? Mi pensas, ke jes.

25

flugilo

Oni

(iu, la homoj)

Tage oni26 (la homoj) laboras, nokte oni dormas. En tiu

familio oni parolas Esperante. En Slovakio oni parolas
slovake, en Hungario oni parolas hungare. Ne io estas
vero27, kion oni diras. Oni diras, ke vi estas malsana. ion
novan28 oni atas. Oni diras, ke kato havas na vivojn.
ludiloj
fermi per
losilo
losi
komenci sidi
(sidii)
eksidi
pao 62

Kiu? mi, vi, li, i, i, ni, vi, ili, oni (iu, la homoj)

Kiom?

Tiom

Iom

Kiom da kapoj, tiom29 da apoj. Kiom da homoj, tiom da

gustoj30. Kiam ni ne scias kiom, ni diras iom31. Iom estas ne

multe. Donu al mi iom da akvo! En iu malbono estas iom

da bono. Li estas iom pli alta ol mi. Iom post iom. u vi
volas iom da kafo? Ne parolu tiom!

EN LA KLASO

La lernantoj sidas en la klaso. La klaso estas en malnova

lernejo. i havas altan pordon kaj grandajn fenestrojn. En
la klaso estas nigra tabulo, bruna tablo, du librorankoj kaj
multaj benkoj32. Sur la plafono estas lampo. Sur la muroj estas
kelkaj33 bildoj, kiuj montras34 bestojn, florojn, sezonojn kaj
la homan korpon. La lernantoj sidas kaj babilas35. La pordo
malfermias kaj venas la instruisto. La lernantoj ekstaras
kaj la instruisto salutas ilin: Bonan tagon, infanoj! Poste la
lernantoj eksidas. Sur la planko kuas plumo. La instruisto
demandas: Kies plumo kuas sur la planko? Mia,
respondas la lernanto en la unua benko kaj prenas in.
La instruisto demandas: u vi estas iuj? Ne, mankas
unu lernanto, respondas iu knabo. Hiera li malsaniis
kaj hodia li ne povis veni al la lernejo. Poste la instruisto
demandas kaj la lernantoj respondas:
Kio estas skribiloj? Skribiloj estas iloj, per kiuj oni
skribas. Kio estas sur la homa korpo? Sur la homa korpo
estas kapo, kolo, manoj, piedoj kaj vestoj. Kion ni havas
sur la kapo? Okulojn, orelojn, nazon, buon, hararon kaj
apon. Kion ni faras per la buo? Per la buo ni manas,
trinkas, parolas kaj fajfas. Kiam la homoj manas? Kiam
ili estas malsataj kaj kiam ili havas ion bonan. Kiujn
sezonojn havas la jaro? Printempon, someron, atunon
kaj vintron. Kiujn laborilojn vi konas36? La lernantoj ne
scias kaj silentas37. u la demando estas malfacila38? La
demando estas facila, sed la respondo estas malfacila.

Respondu kaj la respondojn skribu:

Kion oni faras per tranilo (kombilo, kudrilo,

tondilo, losilo)? Kies filo a filino vi estas? Kiam oni laboras
kaj kiam oni dormas? u vi pensas, ke Esperanto estas
facila? u via lernejo estas nova? Kiom da benkoj estas en
via klaso? Je kioma horo vi naskiis? u vi estas sana?

sur i
veturas atoj
strato
de kiu
kies
tio, kion ni
adas, kiam iu
parolas
voo

sana

malsana

laboras
per la kapo
pensas

iu, la homoj
oni

tio, kio estas

vero
kio antae ne
estis (juna)
nova
pao 63

Haga frases con las palabras:

ne multe
iom

benko

i estas inter
du ambroj
muro

vidigi per
fingro
montri

ne multaj
kelkaj
interparoli
babili

ne esti

Ekplori, eksidi, paroli, pensi, scii, ekdormi, ekveturi,

losi, manki, silenti, malsanii, ekfajfi, sonorilo, kudri,
kombi, danci, malplenigi.

GRAMATIKO
-ilo
Trani tranilo, kudri kudrilo, kombi kombilo.
Cortar-cuchillo, coser-aguja, peinar-peine.
El sufijo -ilo indica instrumento o herramienta.

ekEkdormi, ekplori, ekstari. Empezar a dormir, empezar a llorar,

ponerse de pie.
El prefijo ek- indica el comienzo de una accin inmediata.

oni
Oni parolas. Se habla.
Nokte oni dormas. Se duerme por la noche.
Oni es un pronombre personal indefinido. Equivale al espaol se,
que indica que el sujeto es desconocido.

manki

scii, ke estas
koni

ne paroli
silenti
tia, ke iu scias
in
facila

scii kia i
estas
koni

pao 64

Vocabulario:

1 cortar (con cuchillo), 2 cuchillo, 3 peinar, 4 coser, 5 cortar con

tijeras, 6 barrer, 7 cuchara, 8 tenedor, 9 cubertera, 10 tiza,
11 patio, 12 llave, 13 campana, 14 silbar, 15 pjaro,
16 ala, 17 soldado, 18 disparar, 19 sentarse, 20 la calle,
21 - de quin?, 22 voz, 23 que, 24 enfermo, 25 pensar,
26 se (indefinido), 27 verdad, 28 nuevo, 29 tanto,
30 apetito, 31 algo (de cantidad), 32 banco (de sentarse),
33 algunos, 34 mostrar, 35 charlar, 36 conocer, 37 callarse,
38 dif cil.

14 DEK-KVARA LECIONO
-ido
Infano de besto nomias ido . Ido de evalo estas evalido kaj
ido de hundo estas hundido. Anka birdoj havas idojn. Birdidoj
ne scias flugi, ar ili havas malfortajn2 flugilojn. Miaj geavoj
havas unu kokon3, tri kokinojn kaj kvar kokidojn. Ili havas
anka bovinon4 kaj bovidon. La bovino donas al ili lakton kaj
la kokinoj donas al ili ovojn5. Azeno6 havas azenidojn, porko7
havas porkidojn kaj afo8 havas afidojn. u vi atas katidojn?
1

Kien?

infano
de besto
ido

evalido

...-n
hundido

Kien9 li iras?
Al la ardeno.

Kien li iras?
En la ardenon10.

Kie li iras?
En la ardeno.

Peter estas en la ambro (kie?) kaj iras al la fenestro (kien?). Maria

estas en la pordo (kie?) kaj iras en la ambron (kien?). La kato iris
sub la tablon (kien?) kaj nun i kuras sub la tablo (kie?). La patro
sidiis sur la seon (kien?) kaj nun li sidas sur i (kie?). Kien vi
rigardas? Mi rigardas tien, kien vi. Kien vi iras? Hejmen.

koko

kokino

Pri
Hodia ni lernis pri11 evalidoj, hundidoj, kokidoj kaj bovidoj.
Tiu libro estas pri la vivo de bestoj. Pri kio vi pensas? Pri nenio.
u vi jam parolis pri tio kun viaj gepatroj? Mi legis en gazeto12
pri Esperanto. Mi ofte13 pensas pri vi. Pri kio vi korespondas
kun viaj geamikoj? En lernejo infanoj lernas pri matematiko14,
historio15 kaj geografio16. Tiun problemon17 ni devas priparoli.
ion bone pripensu!

kokido

bovino
pao 65

Kial?

bovido

Kial vi ne venis? Tial18, ar mi estis malsana. Hodia estas

bela vetero19, tial ni iros en arbaron. i estas malfelia20, tial i
ploras. La suno brilas kaj tial estas varme. La infano dormas,
tial i silentas.

Kiel?

azeno

Tial

Tiel

Kiel vi fartas? Mi fartas tiel21 kiel vi. En Esperanto oni

skribas tiel kiel oni parolas. Kial vi estas tiel malpura? i estas
tiel bela kiel rozo. Li ne lernas tiel bone kiel i. Kial vi estas tiel
felia? Mi estas tiel alta kiel vi, sed ne tiel alta kiel i.

Ajn

forta

Mi povas fari ion, kion mi volas: mi povas fari kion ajn22.

Venu iam ajn (= venu iam, kiam vi volas). Povas veni kiu
ajn. Kie ajn vi estos (= ie kie vi estos), pensu pri mi. Kiun
libron vi deziras? Kiun ajn. Mi volas legi kion ajn. Tion
povas fari kiu ajn.

i
malforta

Mi estas i tie23 = mi estas apud vi. En i tiu leciono ni

lernis pri bestoj kaj iliaj idoj. Venu i tien! (= Venu al mi!)
i tio estas pli proksima ol tio. i tiu libro (tiu libro al kiu
mi montras per fingro) estas bela.

VESPERO
ovo

porko

kien?

pao 66

Estas vespero. La suno jam ne brilas. Finias la tago. En la

ambro lumas24 lampo kaj en la forno25 brulas26 fajro27. iuj
familianoj estas hejme. Anta nelonge ili vespermanis kaj
nun ili sidas en la ambro. La patro legas gazeton. La avo sidas
en fotelo28 kaj ripozas. Hodia li laboris en la ardeno kaj li
laciis. Peter legas interesan romanon29 kaj Maria rigardas
koloran bildlibron pri bestoj. i diras al Peter: Rigardu, kiel
armaj30 katidoj estas i tie! Unu estas blanka, unu estas nigra


tien

afo
kaj unu katido estas kiel tigrido! Lasu min31, respondas
Peter. Nun mi ne havas tempon! Maria estas malfelia, ke
Peter estas tia. Tial i iras al la kuirejo, kie laboras la patrino.
u mi povas helpi32 al vi? Jes, iru i tien. Ni kune lavos
la manilarojn, tasojn kaj telerojn. Ili kune laboras kaj Maria
rakontas33 al la patrino, pri kio i lernis hodia en la lernejo.
Poste la patrino rakontas ion al Maria. Tiel ili laboras kaj
babilas.
Kiam la patrino kaj Maria finis la laboron, ili venis en la
ambron, kie estis la aliaj34 familianoj. Kion ili faros nun?
La gepatroj kaj la geavoj rigardos televidon35. La infanoj
ludos ankora is la naa horo en sia ambro. Poste ili lavos
sin, diros al la gepatroj kaj la geavoj Bonan nokton! kaj
iros dormi. Kiam finios la televida filmo36, anka la aliaj
familianoj enlitios.

gazeto

tiam+tiam
+tiam+tiam...
ofte

matematiko

PROVERBOJ

Bojas37 hundidoj, ar anka la hundo tiel faras. Kiu ne

parolas, tiu ne eraras. Kiu ne laboras, tiu anka ne manu!
En iu malbono estas iom da bono. iu komenco estas
malfacila. Kiu multe parolas, malmulte pensas. Ne vivu kiel
vi volas, vivu tiel, kiel vi povas. Pli bona estas unu amiko
malnova, ol du novaj. Nova balailo bone balaas.

Memoru:

Li kuris en ardeno. l corri en un jardn. Li kuris

en la ardenon. El corri al jardn. ion bone pripensu!
Pinselo todo bien! Ni tion ankora priparolos. An
hablaremos de eso.

historio

geografio

brilas la suno
= bela vetero
vetero
pao 67

ridetas, ar io
estas bona
felia
volas havi
deziras

tie i tie
apuda
proksima
lampo lumas
lumas

Respondu la demandojn:

Kiel nomias infanoj de bestoj? Kion donas al la homoj

bovinoj kaj kokinoj? Pri kiuj bestoj ni lernis en i tiu leciono?
u vi estas tiel alta kiel via patro? u vi iam povas fari kion
ajn vi volas? u vi havas hejme fornon? Rakontu, kion faris
via familio hiera vespere!

GRAMATIKO
-ido
Hundido, katido, evalido. Cachorro de perro, cachorro de gato, potro.
El sufijo -ido indica cra o descendiente.

Kien?

forno

... -n

Kie vi estas? Dnde ests? Kien vi iras? Adnde vas?

En la ardeno. En el jardn. En la ardenon. Al jardn.
Para indicar la direccin a la que se va se pone la terminacin -n. Las
preposiciones al y de indican tambin direccin en si mismas, por eso
no se usa -n con ellas.

Ajn
fajro

Kiu ajn. El que sea. Kiam ajn. Cuando quiera que sea. Kiel ajn. De cualquier
manera. Kiom ajn. La cantidad que sea.
La partcula ajn equivale a no importa (qu, cundo, ).

i
fotelo
tre bela
arma
labori kun
helpi
ne malhelpi
lasi
paroli pri io
rakonti
ne tiu i,
sed tiu
alia
pao 68

Tiu, i tiu. Este, ese. Tia, i tia. Ese tipo de, este tipo de. Tio, i tio. Eso,
esto. Tie, i tie. All, aqu.
La partcula i indica cercana a nosotros.Se puede colocar delante o
detrs de la palabra a la que modifica.

Vocabulario:

1 cra, descendiente, 2 dbil (no fuerte), 3 gallo, 4 vaca, 5 huevo,

6 burro, 7 cerdo, 8 carnero, 9 adnde, 10 al jardn ( fin
del movimiento), 11 acerca de, 12 peridico, 13 a menudo,
14 matemticas, 15 historia, 16 geograf a, 17 problema, 18 por
eso, 19 tiempo (meteorolgico), 20 infeliz, 21 as, de esta forma,
22 cualquier cosa, 23 aqu, 24 iluminar, 25 horno, 26 arder,
27 fuego, 28 silln, 29 novela, 30 encantador, 31 dejar, 32 ayudar,
33 contar, narrar, 34 otro, 35 televisin, 36 pelcula, 37 ladrar.

15 DEK-KVINA LECIONO

Por

por

Tiuj floroj estas por1 vi.

Tio estas ato por kvar personoj2.

Libro por infanoj. ambro por gastoj3. Por kio vi

venis? Mi venis por vidi vin4! (Mi venis, ar mi
volis vidi vin.) Mi havas nenion por mani5. u vi havas ion
por trinki? Nun mi ne havas tempon por ludi kun vi. Por kiu
estas tiu okolado? Por i. Ni estas amikoj por iam. Ni ne
vivas por mani, sed manas por vivi6.

&

Por ke ... -u

ke ... -u

Donu al mi plumon, por ke mi povu7 skribi.

Parolu malrapide, por ke iu komprenu8 vin.
Ni lernas, por ke ni sciu.
Mi volas, ke vi laboru9. (Mi volas: Vi laboru!)
Ili volas, ke mi venu hodia. (Ili volas: Mi venu... .)

homo
persono
amiko
en nia domo
gasto
havi en la
kapo bildon
pri tio, kion ni
askultas
kompreni

tra

tunelo

Tra

irka

La vagonaro veturas
tra10 la tunelo11.

Tra la fenestro
i vidas la ardenon.

kravato
pao 69

kontra
volas legi,
sed ne povas
legus

&

Mi veturis per ato tra multaj urboj. Tra la fenestro

brilas la suno. Li eniris12 tra unu pordo kaj eliris13
tra alia pordo. Ni longe iris tra arbaro. u vi jam
tralegis14 la tutan libron? Ne, mi nur trarigardis in.

irka

mono

havas multe da
mono
ria

flugmaino

La infanoj kuras
irka15 la domo.

&

La patro havas irka la kolo kravaton. irka la

domo estas ardeno. La domo estas irka (plimalpli) dek metrojn alta. Venu irka la sesa horo!

Kontra
kampo
anka tiel,
i tiel
same

mezo

12:00

tagmezo

post nelonge
balda

dekstre
pao 70

La familio sidas
irka la tablo.

Kontra16 nia domo staras lernejo. La domoj staras unu

kontra la alia. Kion vi havas kontra mi? u vi estas kun
mi, a kontra mi?

Se ... -us
Mi legus17, sed mi ne havas libron. (Mi volas legi, sed mi ne
havas libron.) Mi legus, se18 mi havus libron. Se mi estus sana,
mi estus felia. Se estos bela vetero, mi venos. Sed se ne, mi
restos hejme. u vi estus felia, se vi havus multe da mono19?
Mi estus ria20, sed mi ne scias, u mi estus felia.

Mi volus havi flugmainon21. Se mi havus flug-

mainon, mi estus felia. Kion mi farus, se mi havus
flugmainon? Mi flugus super la urbo. Poste mi flugus
irka la urbo, super kampoj22 kaj arbaroj... Multaj homoj

&

diras: Mi lernus Esperanton, se iuj homoj lernus in. Se

iu homo parolus same23, neniu lernus Esperanton. Sed se
iu homo lernus Esperanton, iuj homoj komprenus sin...

TAGMANO24

Estas tagmezo25.
iuj familianoj
estas en la mano
ambro. Hodia ili
ne laboras, ar estas
dimano. La famili
anoj sidas irka la
tablo kaj ili balda26
tagmanos.
Dekstre27 sidas la patro kaj maldekstre,
kontra la patro, sidas la avo. Peter sidas apud Maria kaj
kontra ili sidas la avino. La patrino alportas28 la manojn sur la
tablon. Sur la tablo estas blanka tablotuko29. Anta iu familiano
kuas butuko, manilaro kaj du teleroj: unu por supo30 kaj la
alia por la dua mano.
Maria, u vi scias, kion ni hodia tagmanos? demandas Peter.
Jes, mi scias. Por la tagmano estos legoma31 supo, terpomoj32,
brasiko33 kaj viando34. Poste ni manos kukojn35 kaj fruktojn. Kiam
estas io preta36, ili komencas mani. Unue ili manas supon. Maria
ne atas legoman supon, sed la patrino diras al i: Prenu almena37
iom, por ke vi ne estu malsata! iuj manas kun granda apetito.
Post la mano ili prenas ankora fruktojn kaj kukojn. La gepatroj
trinkas tason da nigra kafo. Iom da tempo ili ankora sidas irka
la tablo kaj babilas pri diversaj38 aferoj39. Estas bela vetero kaj tial ili
iras al la ardeno. En la ardeno estas kelkaj benkoj, kie oni povas
sidi, babili a ripozi. Estas atuno kaj en la ardeno maturias
diversaj fruktoj. Se iu volas mani pomojn, pirojn40 a prunojn41,
li povas preni iom ajn el la ardenaj fruktoarboj.

Memoru:

Mi havas nenion por mani. No tengo nada para

comer. Mi venis por vidi vin. Vine para verte. Ni
lernas, por ke ni sciu. Estudiamos para que sepamos.
Diru al i, ke i eksidu. Dile a ella que se siente.

maldekstre

havas en la
manoj kaj iras
portas

tablotuko

butuko

supo

legomoj

terpomoj

brasiko

viando
pao 71

Respondu la demandojn:

kuko

jam estas,
oni faris in
preta
ne malpli ol
almena
multaj
malsamaj,
iu estas alia
diversaj
tio, pri kio
ni parolas
afero

u vi atas legoman supon? Kion vi havis hiera por

la tagmano? Por kio ni lernas? Por kio ni manas?
Kion vi farus, se vi havus flugmainon?

GRAMATIKO
Por ke ...-u

Por ...-i

Donu al mi plumon, por ke mi povu skribi. Dame una pluma para que yo
pueda escribir. Ni lernas, por ke ni sciu. Aprendemos para que sepamos.
La combinacin de ke + imperativo se usa para convenir el propsito de una
accin. Para que alguien haga algo (proposicin causal).
Ni lernas, por ke ni sciu = ni lernas por scii. Ni ne vivas, por ke ni manu = ni ne
vivas por mani. En ciertos casos (si las dos oraciones tienen un sujeto comn) la
forma por ke + infinitivo puede abreviarse con por + infinitivo.
Ni volas, ke vi laboru. Queremos que trabajes. Diru al li, ke li eksidu. Dile que se siente.
Las proposiciones que indican una orden o un deseo pueden ser introducidas por
medio de la conjuncin subordinada ke, seguida del imperativo. Este ke substituye el
uso directo de una orden o de una expresin de deseo (ni volas, vi laboru). El verbo
en la oracin subordinada aunque conserva la terminacin -u funciona como una
expresin directa. Mi volas, ke vi laboru = Mi volas: "Vi laboru!"

-us
Mi legus, se mi havus libron.
Yo leera si yo tuviera un libro.
Se mi estus sana, mi estus
felia. Si yo estuviera sano, yo
sera feliz.

piro

prunoj
pao 72

Ke ...-u

El condicional tiene la
terminacin -us.

Vocabulario:

Est

Formas verbales:

-i infinitivo (ser, estar)

-is pasado (era, estaba)
-as presente (soy, eres, estoy,
ests)
-os futuro (ser, estar )
-us condicional (sera, estara)
-u imperativo (s, ests)

1 para, 2 persona, 3 husped, 4 para verte, 5 para comer,

6 para vivir, 7 para que yo pueda, 8 comprender, 9 que
t trabajes, 10 a travs de, 11 tnel, 12 entrar, 13 salir,
14 revisar (lectura),15 alrededor de, 16 contra, enfrente de,
17 yo leera, 18 si (condicional), 19 dinero, 20 rico, 21 avin,
22 campo, 23 igualmente, 24 almuerzo, 25 medioda, 26 pronto,
27 a la derecha, 28 traer, 29 mantel, 30 sopa, 31 de verdura,
32 patata, 33 berza, 34 carne, 35 pastel, 36 listo, preparado,
37 al menos, 38 diferentes, 39 cosas, 40 pera, 41 ciruela.

16 DEK-SESA LECIONO
-ono
1/2

duono1

1/3

triono

2/3

du trionoj

3/4

tri kvaronoj

Kioma horo estas?

07:15
Estas la sepa
kaj kvarono.

&

montriloj

08:45
Estas la oka
kaj tri kvaronoj.

04:30
Estas la kvara
kaj duono.

Kvar estas duono de ok. Du estas triono de ses. Kiom

estas duono de dek du? Komenco bona, laboro duona. Kio estas duonhoro?

preejo

HORLOO

Kio estas horloo? Horloo estas ilo por mezuri 2

la tempon. La horloo havas du montrilojn: longan kaj
mallongan. La longa montrilo montras minutojn, la
mallonga montras horojn. Kelkaj horlooj havas ankora
unu montrilon, kiu montras sekundojn 3. Estas anka
elektraj4 horlooj, kiuj ne havas montrilojn. Horlooj estas
diversaj. Sur la turo5 de preejo6 estas turhorloo. Hejme ni
havas grandan murhorloon. Sur la antabrako7 ni portas
brakhorloon. Matene nin vekas vekhorloo. u vi scias, kio
estas sunhorloo? Kian horloon vi havas? Kioman horon i
montras?

turo

turhorloo

Po
La patrino donis al la infanoj po8 du pomoj. (i donis al iu
infano du pomojn.) La homo havas sur iu mano po kvin
fingroj. Mi legas la libron po dek paoj iutage. La gastoj

murhorloo
pao 73

eltrinkis po du glasoj da vino9. La soldatoj staras po kvin en

iu vico10. En la klaso staras tri vicoj po du benkoj. Ni lernas
iutage po kvin horoj. Po kiom da horoj vi lernas?

-opo

brako

brakhorloo

vekhorloo
30 minutoj
duonhoro
ekscii per ilo,
kiom longa,
alta... io estas
mezuri

po du

Kio estas duopo11? Duopo estas du homoj a du objektoj

kune. Duopo estas paro12. Kio estas triopo? Triopo estas
tri homoj a tri objektoj kune. La lernantoj iras po du. Ili iras
duope (en duopoj). La soldatoj iras kvarope (po kvar). En
la parko promenis duopoj. Nia familio iam vespermanas
kvarope. Ni iris unuope (po unu).

-adEn la ardeno longe bojis hundo. Ni askultis ian bojadon13.

Antahiera mi ricevis leteron, hiera mi ricevis leteron,
hodia mi ricevis leteron... iutage mi ricevadas leteron. De
longa irado min doloras14 la piedoj. Li longe legis. De longa
legado lin doloras la okuloj. i atas bicikladon kaj naadon.
u la hodiaa instruado estis interesa?

-obl-

Duoble15 tri estas ses.

Duoble kvar estas ok. Trioble kvin estas dek kvin. En nia
lernejo estas duoble pli da lernantoj ol en via lernejo.
Hodia mi faris duoblan laboron. Ni havas kelkoble pli da
mono ol vi. Kiu donas rapide, donas duoble.
Kiom estas 3 x 3, 4 x 3, 4 x 4, 2 x 6?

-foje

Unufoje16
duopo (paro)
pao 74

2x3=6

Dufoje

Kiomfoje? Unufoje, dufoje, trifoje, kvarfoje, ... multfoje.


Oni povas morti17 nur unufoje. Dufoje mezuru,

unufoje tondu! Mi trifoje kisis mian patrinon.
iufoje, kiam mi estis e vi, vi ne estis hejme. Venu alian
fojon! Faru tion ankorafoje! Mi jam dufoje diris al vi,
ke vi devas pli bone lerni. Kelkfoje mi vidis tiun homon.
Vivis foje reo18 kaj li havis tri filojn.

&

ofte a longe
...-i
-adi

EKSKURSO19 AL LA NATURO20

Foje diris la instruistino al la lernantoj: Hodia ni faros

ekskurson al la naturo! iuj infanoj ojis21: estas bela vetero
kaj estas pli agrable22 ekskursi, ol sidi en la klaso.
Kiam ili eliris el la lernejo, estis la oka horo kaj duono.
La unua iris la instruistino. La lernantoj iris duope post i.
Unue ili irkairis23 malgrandan arbaron, kiu estas apud la
lernejo. Poste ili iris tra la kampoj kaj haltis24 e malgranda
rivero25.
u vi scias, kie ni estas? demandis la instruistino.
Jes, en la naturo respondis iu lernanto. Kaj u vi
scias, kio estas la naturo? La naturo estas io irka
ni, kion ne faris la homo: akvo, aero26, tero27, plantoj28 kaj
animaloj29... respondis alia lernanto. Jes, bonege!,
diris la instruistino. La naturo estas belega kaj ni ne povus
vivi sen i.
Estas bela printempa tago. La suno brilas kaj blovas30
varmeta vento31. La infanoj kuras sur la herbejo 32 kaj
kolektas33 florojn.

doloras

duobla, triobla
fini la vivon
morti

reo

ANEKDOTO

La lernantoj lernas pri la sezonoj. La instruistino demandas knabon en la unua benko:

u vi scias, kiam oni kolektas fruktojn? Kiam en la
ardeno ne estas hundo, respondis la lernanto.

U MEMORU!

-ON5 estas duono de 10

10 estas dekono de 100
3 estas triono de 9

-OBL10 estas duoblo de 5

100 estas dekoblo de 10
9 estas trioblo de 3

longa
promeno
ekskurso
io irka ni
naturo

esti felia
oji
bona por ni
agrabla
pao 75

fini iri
halti

Memoru:

Ni iris unuope. Fuimos de uno en uno.

Faru tion ankorafoje. Haz eso otra vez.

Respondu:
Kion diris foje la instruistino al la lernantoj? Kiam ili
aero

eliris el la lernejo? Kion ili irkairis? Kie ili poste haltis?

Kio estas naturo? Kio estas horloo? Kiajn montrilojn
havas horloo? Kiajn horloojn vi konas? u la lernantoj
en via klaso sidas unuope? u vi ofte ricevadas leterojn?
u vi legis iun libron dufoje? Kiom estas trioble kvar?
Kioma horo estas nun?

tero

GRAMATIKO

rivero
birdoj flugas
en i
ni iras sur i

-ono

Duono, triono, kvarono. Mitad, un tercio, un cuarto.

Con el sufijo -ono se hacen las fracciones.

arboj, floroj
kaj herboj

-opo

Duopo, triopo, kvaropo. Grupo de dos, grupo de tres,

grupo de cuatro.
Con el sufijo -opo se hacen los nmerales colectivos.

bestoj
kaj homoj

-obl-

Duoble kvar estas ok. El doble de cuatro son ocho.

Duobla Doble. Triobla Triple.
Con el sufijo -obl- se hacen los mltiplos.

-ad-

Legadi, iradi, skribadi. Leer (largamente), marchar

(largamente), escribir (largamente).
El sufijo -ad- expresa continuacin o repeticin de una
accin.

herbo

plantoj

animaloj

blovas

vento

kolekti
pao 76

Vocabulario:

1 mitad, 2 medir, 3 segundo, 4 electrnico, 5 torre, 6 iglesia,

7 brazo, 8 a razn de (por persona), 9 vino, 10 fila, 11 grupo de
dos, 12 par, 13 un ladrar continuado. 14 doler, 15 doblemente,
16 una vez, 17 morir, 18 rey, 19 excursin, 20 la naturaleza,
21 disfrutar, 22 agradable, 23 ir alrededor de, 24 detenerse,
25 rio, 26 aire, 27 tierra, 28 planta, 29 animal, 30 soplar,
31 viento, 32 sitio con hierba, 33 coleccionar, hacer recoleccin.

17 DEK-SEPA LECIONO
Rigardi Vidi
Maria rigardas
el la fenestro
kaj vidas hundon.

Askulti Adi
Peter askultas radioaparaton1
kaj adas2 muzikon3.

radioaparato

adas

Paroli Diri
Tiu viro parolas, sed ni ne
komprenas lin. Ni ne scias,
kion li diras, ar li
ne parolas Esperante.

&

Mi rigardas, sed mi vidas nenion. Rigardu: u vi vidas

tiun birdon? Mi askultas, sed mi adas nenion.
Mi adis bonan anekdoton: askultu, mi diros in
al vi. Tiu virino multe parolis, sed malmulte diris.

Rigardi = voli vidi. Askulti = voli adi. Paroli = voli diri.

muziko

objekto
a afero
ao
io nova
novao

io por trinki
trinkao

-ao
Ao4 estas objekto a afero. Skribao estas tio, kion mi (a iu
alia) skribis. Legao estas tio, kion ni povas legi. Novao estas
io nova, pri kio ni ankora ne adis. Trinkao estas tio, kion
ni povas trinki. Akvo, limonado, kafo, biero, vino kaj lakto
estas trinkaoj. Biero kaj vino estas alkoholaoj. Kio estas
manao? io, kion ni povas mani. okolado, bombono5,
kuko kaj sukero6 estas dolaj7 ili estas dolaoj (sukeraoj).
Infanoj atas dolaojn. Kio estas irkaao, azenao, bovao,
malagrablao?

sukero

bona kiel
sukero
dola
io dola
dolao
kial?

pro kio?
pao 77

Pro

alteco
ria homo
riulo
tiu, kiu
multe scias
saa
malsaa
stulta

ie
malproksime
for

per la nazo
ni spiras
spiri

sen tio, plie

krom
nur unu,
sen aliaj
sola

devas havi
bezonas
anka ne
nek
ne tute,
sed mankas
malmulte
preska
pao 78

Pro8 kio i ploras? i ploras, ar i estas malfelia. Pro kio vi

venis? Pro tio, ar mi volis vidi vin. Pro unu arbo li arbaron
ne vidas. Pro kio vi ridas? Pro tio, ar mi adis bonan
anekdoton. Li amas tiun knabinon pro tio, ke i estas bona
kaj bela.
PRO KIO = KIAL PRO TIO = TIAL

-eco
Eco9 de bona homo estas boneco. Eco estas kvalito de io.
Mi amas vin pro via beleco (via eco estas, ke vi estas bela).
Kian altecon vi havas? En unueco estas forto. Vivu10 la
amikeco! Inter infaneco kaj matureco estas juneco. Mi
atas belecon kaj purecon. Ecoj: bona, bela, alta, granda,
agrabla...

-ulo
Bonulo11 estas bona homo. Riulo estas ria homo, kiu havas
multe da mono. Malriulo havas malmulte da mono. Homo,
kiu havas altan aon, estas altaulo (maljunulo). Malsana
homo estas malsanulo. Bela knabino estas belulino. u vi
scias, kio estas malsanulejo12? Karulo estas homo, kiun ni
amas kaj kiu estas al ni kara. Saa13 homo (kiu multe scias)
estas saulo kaj malsaa (stulta) homo estas malsaulo
(stultulo). Homoj, kiuj estas kun ni, estas niaj kunuloj kaj
homoj, kiuj estas kontra ni, estas niaj kontrauloj.

For
Estas for14 = estas ie malproksime, ne i tie.
Iru for = iru de i tie, sur alian lokon.
Mi ne loas kun miaj gepatroj: mi loas for de miaj gepatroj.
Miaj geamikoj jam iris for. Ili jam foriris. La vagonaro
forveturis anta kvin minutoj. Kiu hodia forestas? For de
la okuloj, for de la koro.

LA VIVO DE LA HOMO

iu homo devas mani, trinki kaj spiri15. Krom16 tio la

homo devas labori, ripozi kaj dormi. La homo ne povas vivi
sola17. Li bezonas18 amikojn, kiuj komprenas kaj amas lin.
Kiam Peter naskiis, li estis tute malgranda. Li trinkis nur
la patrinan lakton. Li ne sciis paroli, nek19 iri. Preska20 iam
li dormis. Li suis21 la patrinan lakton: li estis suinfano22
(bebo). Sed la tempo pasis23 kaj Peter kreskis24. Li lernis
mani, iri kaj paroli. Kiam li estis trijara, li jam kuradis
tra la loejo, mem25 vestadis sin kaj komencis vizitadi26
infanardenon27. Tie li ludadis kun aliaj infanoj kaj ojis, ke
li balda farios lernanto.
Forpasis28 kelkaj jaroj kaj Peter estas lernanto. Nun li jam
vizitadas la 7-an klason. iutage li lernas pri interesaj aferoj.
Peter balda finos la lernejon kaj farios studento29. Lia
infaneco estos for. Li estos junulo (fralo30) kaj poste matura
homo. Li eble edzios31 kaj havos proprajn32 infanojn, pri kiuj
li zorgos33, kiel nun zorgas pri li liaj gepatroj.

PROVERBOJ

Malbona novao rapide kuras. Saulo scias ion, sed neniu

scias ion. Riulo veturas, malriulo kuras. Juneco ne
scias maljuneco ne povas. For de la okuloj for de la
koro34. Dum la manado venas apetito. Pli bona estas saa
malamiko, ol malsaa amiko. Pli bone zorgas unu patrino
pri dek infanoj, ol dek infanoj pri unu patrino.

EN ZOOLOGIA ARDENO (ZOO)

35

Kion dirus i tiu

tigro, se i scius
paroli?
Anta io i
dirus, ke i ne estas
tigro, sed leono36.

trinki lakton
de la patrino
sui

suinfano
(bebo)
iam iri
pasi
grandii
kreski

nur li sola
mem

iri en
iun lokon
viziti

lernejo por
malgrandaj
infanoj
infanardeno
juna viro
junulo

la patro estas
la edzo de la
patrino
edzo
nur mia
(lia, ia...)
propra

pao 79

labori irka
infano

Memoru:

Respondu kaj la respondojn skribu:

Rakontu anekdoton en Esperanto!

zorgi

koro

leono

i ne venis pro malbona vetero.

Ella no vino a causa del mal tiempo.
Tio estas floroj por vi. Esto son flores para ti.
Pro indica la razn o causa,
por indica el destino u objetivo.
Kio estas: skribao, legao, novao, trinkao, irkaao,
stultao? Kian altecon vi havas? Kio estas inter
infaneco kaj matureco? Kio estas: bonulo, belulino,
malsanulo, malsanulejo?

Diru kelkajn proverbojn!

GRAMATIKO
-ao

Novao, trinkao, dolao. Novedad, bebida, un dulce.

Con el sufijo -ao se forman los nombres de objetos o asuntos.

-eco

Beleco, boneco, juneco. Belleza, bondad, juventud.

El sufijo -eco expresa una cualidad o caracterstica.

-ulo

Riulo, karulo, saulo. Un rico, cario (persona querida), un sabio.

El sufijo -ulo indica alguien con una cierta cualidad o caracterstica.

Vocabulario:

1 aparato de radio, 2 or, 3 msica, 4 cosa, 5 bombn, 6 azcar, 7 dulce,

8 a causa de, por, 9 cualidad, 10 - viva!, 11 una buena persona, 12 hospital,
13 sabio , 14 fuera, lejos, 15 respirar, 16 excepto, aparte de, 17 solo, 18 necesitar, 19 ni,
20 casi, 21 chupar, 22 un beb, 23 pasar, 24 crecer, 25 mismo, uno mismo,
26 visitar, 27 jardn de infancia, guardera, 28 pasar, transcurrir; morir,
29 estudiante, 30 soltero, 31 casarse (el hombre), 32 propio, 33 cuidar, ocuparse
de, 34 corazn, 35 zoolgico (adj.), 36 len.

pao 80

18 DEK-OKA LECIONO
Kvankam

Tamen

Kvankam1 brilis la suno, tamen2 estis malvarme.

(Anka se brilis la suno, kontra tio estis malvarme.)
Kvankam li estas ria, tamen li ne estas felia.
Kvankam mi askultas, tamen mi nenion adas: estas
silento3. Kvankam mi rigardas, tamen mi nenion vidas: estas
mallumo. Kvankam li estas juna, tamen li estas saa.

-em-

Estas ema4 (emas) = atas, volas ion fari.

Laborema homo atas kaj volas labori. Tiu, kiu timas5, estas
timema. u vi estas dormema? Ne, mi dormis sufie6!
Infanoj atas ludi. Ili estas ludemaj. u vi estas parema7?
Eble8 = povas esti, ke jes, a ne.
Estas ...-ebla = oni povas in ...-i.
Videbla estas tio, kion ni povas vidi. Adebla estas tio, kion
ni povas adi. Tiu letero ne estas legebla. u tiu akvo estas
trinkebla? Mi ne kredas9, ar tio estas nekredebla. Tio ne
estas ebla (tio ne povas esti). Eble mi venos, ankora mi ne
scias. Tra fenestro ni vidas, ar vitro10 estas travidebla.

-ebl-

Refoje11 = ankorafoje,
denove. Reskribi = skribi
ankorafoje, la duan fojon.
Reveni = veni al la sama
loko, kie ni estis. is revido!
Kiam vi revenos? Kiam vi
redonos al mi la libron,
kiun mi pruntis12 al vi?

Dis-

Re-

Disiri13 = iri al diversaj

lokoj. Disdoni = doni al
diversaj homoj. Disdonu la
librojn! La birdoj disflugis.
Distranu la kukon!
Leterportisto disportas
leterojn kaj bildkartojn.
Peter disdonis bombonojn.

anka se
kvankam
kontra tio
tamen
kiu atas
labori
laborema
pensi, ke
estos malbone
timi

dormema
tiom, kiom
ni bezonas
sufie
kolekti monon
pari
tio, kion ni
povas vidi
videbla
povas esti
ke jes
eble
el i estas
glaso, botelo
kaj fenestro
vitro
ankorafoje, la
duan fojon
refoje
pao 81

doni por
ia tempo
prunti

reveni
iri al
diversaj lokoj
disiri
ricevi kontra
mono
aeti
doni kontra
mono
vendi

loko, kie ni
povas aeti
vendejo

granda
vendejo

magazeno
veni unu
al la alia

renkonti

tial, sekve
do

korbo
pao 82

EN LA MAGAZENO14

Hodia matene diris al mi la patrino: Mi petas, iru en la

magazenon kaj aetu15 kelkajn manaojn! Aetu du litrojn
da lakto, buteron, panon kaj fruktojn! Anta la domo mi
renkontis16 mian amikon, Roberton. Anka li iris al la sama
magazeno, do 17 ni iris kune. En la magazeno mi prenis
aetkorbon18 kaj seris tion, kion la patrino deziras. Balda mi
trovis19 ion. Mi rememoris20, ke ni hejme ne havas sukeron, do
mi aetis anka in. Poste mi helpis al Robert seri21 tion, kion
li volis aeti: fromaon, nigran kafon, limonadon kaj botelon
da biero por la patro. Longe ni seris fruktojn, sed ni ne povis
trovi ilin. Tial ni demandis la vendistinon22: Kie trovias la
fruktoj? Fruktoj ne estas aeteblaj en i tiu magazeno,
respondis la vendistino. Vi devas viziti la apudan vendejon. Ni
do pagis23 kaj amba24 iris al la fruktovendejo. Kiom kostas25
i tiuj pomoj? mi demandis kaj montris per la fingro al belaj
ruaj pomoj. Unu kilogramo kostas dudek kronojn26, afable27
respondis la vendistino. Ni amba aetis po du kilogramoj da
pomoj. Poste ni revenis hejmen. Anta nia domo ni disiris,
ar Robert loas en alia domo. Vi forgesis28 diri al mi, ke mi
aetu anka sukeron, mi diris al la patrino, kiam i malfermis
la pordon. Jes, mi tute forgesis pri tio. Bone, ke vi rememoris,
i respondis.

LA HOMA KORPO

Hodia ni lernis pri la homa korpo. La instruistino desegnis29

sur la tabulo bildon de la homa korpo kaj diris:
La homa korpo havas tri efajn30 partojn31: kapon, trunkon32
kaj membrojn33. Sur la kapo estas haroj kaj vizao34. Sur la
vizao trovias frunto35, du okuloj, du oreloj, nazo, buo, du
vangoj36 kaj mentono37. En la buo estas dentoj kaj lango38.
Inter la kapo kaj la trunko estas kolo. Sur la trunko estas
brusto39, ventro40 kaj dorso41. En la maldekstra flanko42 de
la brusto estas koro. La homo havas kvar membrojn: du
brakojn kaj du krurojn43. La brako finias per mano kaj la
kruro finias per piedo. Sur la manoj kaj sur la piedoj estas
po kvin fingroj.
Poste la instruistino demandis: u vi scias, kion ni faras per
la unuopaj korpo-partoj? La infanoj respondis unu post la

ekvidi, ekhavi
trovi
voli trovi

seri
ankora scii,
havi en la kapo
memori
trovi en la
memoro
rememori
esti en iu loko
trovii
doni monon
pagi

alia: Per la kapo ni pensas. Per la okuloj ni rigardas. Per

la oreloj ni askultas. Per la buo ni manas, parolas kaj
kantas44. Per la nazo ni spiras. Per la kruroj ni iras, kuras,
dancas kaj ludas futbalon. Per la fingro ni montras kaj per
la koro ni amas... Kaj kion ni faras per la kolo? demandis
la instruistino. La kolon ni devas iuvespere lavi, respondis
iu knabo.

Memoru:

Infanoj estas ludemaj. Los nios son juguetones.

La vitro estas travidebla. El cristal es transparente.
Iru reen! Regresa! Eble. Quizs. Kiam vi revenos?
Cundo volvers?

Respondu:

Desegnu sur la tabulon la homan korpon kaj skribu

u la koro estas adebla? u katidoj estas ludemaj?

u vi ofte aetas? Kio estas aetebla en magazeno?
Kiom kostas unu kilogramo da sukero? u iuj
vendistinoj estas afablaj? Per kiu mano vi skribas?
al la unuopaj korpopartoj, kiel ili nomias.

iuj du kune
amba
esti aetebla je
... kronoj
kosti
slovaka mono
krono
per belaj
vortoj, kun
rideto
afable
skribi bildon
desegni
supera
efa
la tuto estas
el partoj
parto
kruroj kaj
brakoj; anoj
membroj
pao 83

dekstra a
maldekstra
parto
flanko

kanti

GRAMATIKO
-em-

Laborema, dormema, timema, parema.

Trabajador, sooliento, miedoso, ahorrador.
El sufijo -em- indica predisposicin o tendencia hacia
algo.

-ebl-

Videbla, manebla, legebla, travidebla, nekredebla.

Visible, comestible, legible, transparente, increble.
El sufijo -ebl- indica la posibilidad o la conveniencia de
algo.

Re-

Reskribi, rememori, reveni, redoni, reen.

Reescribir, recordar, regresar, devolver, de nuevo.
El prefijo re- indica
a) repeticin de una accin,
b) rehacer algo, hacer en sentido contrario

Vocabulario:
1 aunque, 2 sin embargo, no obstante, 3 silencio, 4 con tendencia a,
5 temer, 6 suficiente, 7 ahorrador, 8 quizs, 9 creer, 10 vidrio,
11 de nuevo, otra vez, 12 prestar, 13 separarse, dispersarse, 14 tienda,
15 comprar, 16 encontrarse, 17 por tanto, 18 cesta, 19 encontrar,
20 recordar, 21 buscar, 22 vendedora, 23 pagar, 24 ambos, 25 costar,
26 corona (moneda), 27 - amablemente, 28 olvidar, 29 dibujar,
30 principal, 31 parte, 32 tronco, 33 miembro, 34 cara, 35 frente,
36 mejilla, 37 barbilla, 38 lengua, 39 pecho, busto, 40 abdomen,
41 espalda, 42 costado, 43 pierna, 44 cantar.

pao 84

19 DEK-NAA LECIONO
-ant-

-at-

leganta

Peter estas lernanto.

Li sidas kaj lernas.
Kia estas Peter?
Sidanta1 kaj lernanta.
Kiel lernas Peter?
Li lernas sidante2.

&

Maria sidas kaj legas.

Anta i estas libro.
Kia estas Maria?
Sidanta kaj leganta.
Kia estas la libro?
La libro estas legata3.

Skribanto estas tiu, kiu skribas. Leganta homo

(leganto) estas tiu, kiu legas. En la rivero fluas4 akvo.
La akvo estas fluanta. Fluanta akvo estas pli pura ol
akvo staranta. Mi manas pomon: mi estas mananta
kaj la pomo estas manata. La patrino lavas infanon;
i estas lavanta kaj la infano estas lavata. Trinkante
kafon mi legis gazeton. Tio estas mia atata manao.
Tiun homon mi konas5, li estas mia konato.

BoMia frato Daniel edziis.

Lia edzino havas patron kaj
fraton. ia patro nun estas la
bopatro6 de Daniel kaj
ia frato estas lia bofrato.
u via patro amas sian
bopatrinon? Bofilo estas
edzo de la filino. Daniel nun
estas bofilo de sia bopatro.

-estro
Estro7 estas efo a
direktoro. efo de urbo estas
urbestro. efo de stacio8
estas staciestro. Direktoro
de lernejo estas lernejestro.
Sur iu ipo9 estas ipestro.
Kio estas hotelestro,
vendejestro, tatestro,
estraro?

legata

fluas

memoras
la vizaon

konas
patro de la
edzo/edzino
bopatro
haltejo de
vagonaro
stacio
efo,
direktoro
estro

ipo
pao 85

urbeto,
kelkaj domoj

-ujo

vilao

doni ion
sur iun lokon
meti

La sukero estas en
sukerujo10.

&
sukerujo

supujo

abelo, abelujo

salujo

monujo

homo el la
sama familio
parenco

pao 86

La supo estas en
supujo.

La patrino metis11 sur la tablon supujon,

sukerujon kaj salujon12. Abeloj13 vivas en
abelujoj. u vi ne vidis mian monujon?
Panjo, aetu por mi monujon!
Aetu in mem!
Sed mi ne havas monon!
Do vi ne bezonas monujon!

LA PARENCOJ14

Ankora vi ne konas iujn membrojn de nia familio. Vi

jam konas miajn gepatrojn kaj geavojn. Sed nia familio havas
ankora aliajn membrojn: la parencojn.
Frato de mia patrino estas mia onklo15. Li estas bofrato de
mia patro. Mia onklo estas staciestro. La avo estas la patro
de mia patro. Li estas la bopatro de mia patrino. Mi estas
lia nepo16. La patrino estas bofilino de mia avo. Filo de mia
onklo estas mia kuzo17.
La onklo kaj la kuzo ofte vizitas nin. Dum18 la onklo babilas
kun la gepatroj, la kuzo Robert iam ludas kun mi. Fratino
de mia patro estas mia onklino. i estas vidvino19. Anta du
jaroj mortis ia edzo kaj i restis sola. Frato de mia patro, la
onklo Martin, ankora ne havas edzinon. Li estas fralo, sed
li havas fianinon20 kaj balda edzios.

PROVERBOJ

Ne io brilanta estas diamanto. Dormantan hundon ne

veku! Li estas preska mia frato: nepo de onklo de konato.
En abelujon ne blovu! Eliris ridante, revenos plorante.
Forveturis azenido, revenis azeno.

EN LA VILAO21
Finias la semajno kaj anta ni estas semajnofino22. Peter
kaj Maria decidis23 viziti siajn geavojn. Ili vivas en vilao.
La vilao ne estas granda. i havas nur kelkajn stratojn.
La geavoj loas en simpla24 dometo e la fino de la vilao.
Anta la domo estas ardeneto, plena de diversaj floroj.
Sub la fenestroj estas benko. En la korto estas porkejo kun
du porkoj. En la stalo25 estas bovino. iutage i donas al la
geavoj frean26 lakton. Malanta la domo estas kamparo
kaj arbaro.
Estas printempa mateno. La suno brilas pli kaj pli varme.
La neo27 malaperas28 de sur la montoj. Sur la kampoj
laboras mainoj. Maria kaj Peter iras tra la vilao kaj ojas,
ke ili balda revidos la geavojn. Jen29, tie ili sidas, anta
la dometo!
Bonan matenon, krias30 la infanoj. Bonan matenon,
gekaruloj, respondas la geavoj. Ni havas por vi novaon:
hodia nokte naskiis al nia bovino malgranda bovido! La
infanoj kuras al la stalo. Kia ojo! Kia ojo! Ili karesas31
la bovidon kaj estas feliaj. Maria ne komprenas: la bovido
naskiis nur anta kelkaj horoj kaj jam i staras.
Dum Maria ludas kun la bovido, Petro iras al la rivereto,
kiu fluas malanta la domo. Anta unu jaro li tie kaptis32
fiojn33 kun siaj amikoj el la vilao. Sed nun e la rivereto
estas neniu, iuj estas for.
Maria, u vi volas helpi al ni?, demandas la avino. Estas
sabato kaj ni havas multe da laboro. Jes, ni amba helpos,
respondas Maria. iuj eklaboras. La avino kaj Maria faras
ordon34 en la kuirejo. Peter portas akvon al la ardeno.
Poste ili helpos al la avo purigi la stalon.
Post la tagmano la infanoj iris al la proksima arbaro.
Babilante ili kolektis fungojn35 kaj florojn. Hejmen ili
revenis lacaj, sed feliaj. Sur la ielo36 jam brilis la steloj37
kaj la luno38. En la kuirejo atendis39 ilin bona vespermano.
Maria kaj Peter atas la vivon en la vilao. i estas tute alia
ol la vivo en la urbo.

frato de la
patro/patrino
onklo
filo de la filo
a de la filino
nepo

la edzino
de la filo
bofilino
filo de
la onklo
kuzo
en la
tempo de
dum
virino, al kiu
mortis la edzo
vidvino
balda
edzino
fianino
sabato kaj
dimano
semajnofino
pensi kaj diri:
tion ni faros
decidi
normala, ne
komplika
simpla
domo de
bovinoj
a evaloj
stalo
nova, bona
frea
pao 87

blanka tero
en vintro
neo
montri sin,
farii videbla
aperi

rigardu, tie!
jen!
forte paroli
krii
kun amo meti
la manon
karesi
rapide preni
kapti

fio
io pura kaj
sur sia loko
ordo

fungo
plafono
super la tero
ielo

Memoru:

Respondu:

Mi estas leganta kaj la libro estas legata. Yo estoy

leyendo y el libro est siendo ledo. Irante li fajfis.
l silb caminando.
Kie vivas la geavoj de Peter kaj Maria? Kia estas la vilao?
Kiujn bestojn havas la geavoj? Kion faris la infanoj e la geavoj?
Kio estas skribanto, leganto, mananto, atata manao? u la
evaloj dormas kuante? Kies frato estas via onklo? Kies filino
estas via kuzino? u vi havas bopatrinon?

GRAMATIKO
Leganta, mananta, sidanta. Leyendo, comiendo, estando
sentado. El sufijo -ant- expresa la duracin activa de una
accin (-anta, participio presente activo).
Lernanto, leganto. Alumno, lector. Con la terminacin -ant- ms -o se
obtiene un participio substantivado. Indica alguien que est realizando
una cierta actividad.
Lernante, sidante. Aprendiendo, estando sentado. Con la terminacin
-ant- ms -e se obtiene el gerundio.

-ant-

-at-

Legata, skribata, manata. Ledo, escrito, comido. La forma

adjetiva del presente pasivo se forma con la terminacin -at-

ms -a.
Konato, amato. Un conocido, un ser amado. Con la terminacin
at ms o se obtiene a partir del participio pasivo un substantivo
(participio pasivo substantivado).

bo-

Bopatro, bofrato, bofilo. Suegro, cuado, yerno. El prefijo bo- indica

una relacin familiar obtenida por medio del matrimonio.

Sukerujo, salujo, abelujo. Azucarero, salero, colmena.

El sufijo -ujo indica el recipiente o contenedor de una
substancia indicada en la raz de la palabra que le acompae.

-ujo

Vocabulario:
steloj

luno
pao 88

1 que se sienta, 2 estando sentado, 3 ledo, 4 fluir, 5 conocer,

6 suegro, 7 jefe, 8 estacin, 9 barco, 10 azucarero, 11 poner,
12 salero, 13 abeja, 14 pariente, 15 to, 16 nieto, 17 cuado,
18 mientras, 19 viuda, 20 novia, 21 pueblo, 22 fin de semana,
23 decidir, 24 simple, 25 cuadra, 26 fresco, 27 nieve, 28 desaparecer,
29 he aqu, 30 gritar, 31 acariciar, 32 atrapar, coger, 33 pez, 34 orden,
35 seta, 36 cielo, 37 estrella, 38 luna, 39 esperar, aguardar.

20 DUDEKA LECIONO
-ant-

-int-

-ont-

-at-

-it-

-ot-

trinkonta

Li trinkos bieron. Li trinkas bieron.

Kia li estas?
Kia li estas?
1
Trinkonta .
Trinkanta.
Kia estas la biero? Kia estas la biero?
Trinkota3.
Trinkata.

Li trinkis bieron.
Kia li estas?
Trinkinta2.
Kia estas la biero?
Trinkita4.

Mi skribos leteron: mi estas skribonta; la letero estas skribota.

Mi skribas leteron: mi estas skribanta; la letero estas skribata.
Mi skribis leteron: mi estas skribinta; la letero estas skribita.

&

Mi legas libron. Mi estas leganta kaj la libro estas legata.

Mi sidas kaj legas: mi legas sidante. Mi finis la legadon
kaj metis la libron sur la tablon. La legita libro estas nun
metita sur la tablo. La patrino diris al mi: Metu la legitan
libron en la rankon! En la ranko estas multaj libroj,
kiujn mi jam legis: ili estas legitaj libroj. Sed tie estas
anka libroj, kiujn mi ankora ne legis: ili estas nelegitaj
libroj. Mi balda legos la librojn: ili estas legotaj.

PROVERBOJ

La tempo pasinta neniam revenos. Uzu5 la tempon estantan,

antavidu la estontan kaj memoru la estintan. i malaperis
kiel pasintjara neo. Hundo vivanta fartas pli bone ol leono
mortinta. La manota fio estas ankora en la rivero. Pri la
mortintoj oni iam bone parolas. Al fio kuirita e malvarma
akvo ne helpos.
Kio estas: estinteco, estanteco, estonteco, pasinteco,
malfermita, kaptito, venontjara, kolektanto, okazintao6?

trinkanta

trinkinta

trinkota
trinkata

trinkita
fari ion per ilo:
por skribi ni
uzas plumon
uzi

malfermita
libro
farii
okazi
tio kio okazis
okazintao
pao 89

nubo

ne nur,
sed anka
e
kredo, ke io
bona okazos
espero
luma, blanka
hela

S
sudo
kontra tio
malgra
inter blanka
kaj nigra
griza

mondo
volas ion nur
por si mem
egoista
felia,
ridetanta
gaja

flamo
pao 90

Kanto de l espero

M.C. Butler

Meze de vintro malvarma

Meze de nigra nubaro9
kantas ankora birdeto;
brilas ankora la suno;
8
kaj en la nokto malhela
blovas la suda10 venteto
lumas ankora steleto.
malgra11 la griza12 atuno.
Meze de mond13 egoista14
batas la koro amanta;
meze de horo malgaja15
ridas espero flamanta16.

SOMERO

Komencias somero. En la ardenoj maturias erizoj17.

Super la florantaj herbejoj oje kantas birdoj. Laboremaj
abeloj, flugante de floro al floro, kolektas dolan mielon18.
El la blua19 ielo ridetas la suno. Nur kelkaj nuboj naas
unuope super la horizonto. iuj ojas, sed precipe20 la
infanoj: venis somero kaj proksimias ferioj21!
Maria kaj Peter forlasas la urbon. Babilante ili iras sur
kampara vojo22. Kien ili iras? En proksiman arbaron, por
kolekti maturiantajn fragojn23.
Alveninte en la arbaron ili eksidis apud rivereto por ripozi.
Peter rigardas la fluantan akvon. i estas klara24 kaj sur la
fundo25 estas briletantaj tonoj26. Maria, ekvidinte belajn
fragojn, tute forgesis pri la laceco kaj tuj komencis kolekti
ilin. Post kelkaj minutoj ili iris plu27. Trasaltinte28 la rivereton

la infanoj malaperis en la arbaro. Kia agrabla ombro29 kaj

frea aero estas sub la branoj30 de la arboj! Ili venis sur
arbaran herbejon31. Jen, rigardu!, ekkriis Maria, ekvidinte
ruajn fragojn. i kolektas kaj manas ilin. Peter metas la
fragojn en glason.
Kolektante la fragojn la gefratoj babilas pri la proksimiantaj
ferioj. Unu monaton ili pasigos32 e la geavoj en la vilao.
Poste la tuta familio vojaos33 al fremda34 lando35, en kiu la
infanoj neniam estis: al Bulgario. Peter kaj Maria ankora
ne vidis la maron36. Kompreneble ili tre ojas.
Babilante la infanoj e ne rimarkis37, ke iomete mallumiis
kaj komencis blovi forta vento. Maria sentas38, ke io falis39
sur ian kapon. Pluvas40! La infanoj ekkuris kaj kais41 sin
sub granda arbo. Starante sub la arbo ili atendos, is42 esos
pluvi. Poste ili revenos hejmen.

&

Se mi estus amata, mi estus felia. io estas finita. Mi

deziras, ke la laboro estu farita, kaj ne ke i estu farota.
Kiam mi eniris en la ambron, la patro estis leganta.
Dormante i ridetis. Kurante li falis. Mi tion faros volonte43.
Mi estas balda forironta (= mi balda foriros).

Memoru:

Estonta tempo, estanta tempo, estinta tempo.

Futuro, presente, pasado. Pasintjara neo.
La nieve del ao pasado. Proksimiantaj ferioj.
Las vacaciones que se aproximan.

Respondu:
Kion faris Peter kaj Maria en la arbaro? Kio estis en

la rivereto? Kion faros Peter kaj Maria dum la ferioj?

Kion vi faros dum la ferioj?

GRAMATIKO
-ant-

-int-

-ont-

Leganta, leginta, legonta. Que est leyendo, que ha ledo, que va a leer.
Las formas del participio activo pueden estar en presente, pasado o futuro.

erizoj
sukerao
de abeloj
mielo
ielkolora
blua
efe, anta io
precipe
liberaj tagoj
ferioj
strato en
kampoj
vojo

frago
pura, hela,
travidebla
klara
malsupro
de rivero
fundo

tono
pli kaj pli...
plu

mallumo post
objekto
ombro
pao 91

brako
de arbo
brano
veturi al alia
urbo, lando...
vojai
ne nia, fora,
nekonata
fremda

Bulgario
estas lando
lando
granda sala
akvo
maro
ekvidi
rimarki
rapide
alterii
fali

-it-

-at-

-ot-

Skribata, skribita, skribota. Que est siendo escrito, que ha sido escrito,
que va a ser escrito. Las formas del participio pasivo pueden estar en
presente, pasado o futuro.

Kunmetitaj tempoj Tiempos compuestos.

ESTI

ESTOS

ESTAS

ESTIS

ESTUS

-ANTA -INTA -ONTA

-ATA

-ITA

-OTA

ESTU

Mi estis manonta, kiam vi venis. Iba a comer cuando viniste.

Se mi estus sciinta, ke vi venos, mi estus preparinta por vi
vespermanon. Si hubiera sabido que ibas a venir, hubiera
preparado la cena para t.
Los tiempos compuestos se hacen con las formas de
esti + ms las terminaciones del participio.

Vocabulario:
pluvi
meti ien
por ke aliaj ne
trovu in
kai
kun
bona volo
volonte

pao 92

1 que va a beber, 2 que ha bebido, 3 que est para

ser bebido, 4 que ha sido bebido, 5 usar, 6 ocasin
(que ha tenido lugar), 7 esperanza, 8 obscuro, 9 nube,
10 sureo, 11 a pesar de, 12 gris, 13 mundo, 14 egosta,
15 triste, 16 ardiente, 17 cereza, 18 miel, 19 azul,
20 sobre todo, 21 vacaciones, 22 camino, 23 fresa,
24 claro (comprensible), 25 el fondo, 26 piedra, 27 ms
all, 28 saltando, 29 sombra, 30 rama, 31 lugar con hierba,
32 hacer pasar, 33 viajar, 34 forastero, 35 pas, 36 mar,
37 percibir, notar, 38 sentir, 39 caer, 40 llover,
41 esconder, 42 hasta, 43 con agrado, voluntariamente.

21 DUDEK-UNUA LECIONO
-indTiu libro estas tre bona.
i estas leginda1.
(i estas bona por legi.)

Li ridas,
ar la filmo
estas ridinda.
(i estas bona por ridi.)

&

Tiu lando estas bela, estus bone viziti in: i estas

vizitinda. Mi devis ridi, vidante tion, ar tio estis
ridinda. En nia urbo estas multaj vidindaoj kaj
memorindaoj2. Mi tion ne povas kredi, ar tio
estas nekredinda. Tiu knabino estas aminda.
Bedarinde3 mi ne povas iri kun vi.

i sunumas5 sin.

Mi malsaniis pro malvarmo: mi malvarmumis6.

i plenumos7 vian deziron: i faros, kion vi deziras.
Mi gustumis la kukon: mi prenis peceton8, manis in
kaj diris: i estas bongusta! Kolumo9, manumo10 kaj

&

emizo

kolumo
fari ion
plene, tute
plenumi

-um-

Li gustumas4 la supon.

bona por ...-i

...-inda
maloji, ke
io okazis
bedari
mani iomete
por scii la
guston
gustumi
parto de io
peco

butono
fermi per
butonoj
butonumi
hejma nomo
de Peter
Pejo
pao 93

hejma nomo
de Maria
Manjo
en la loko de
anstata
preska ne,
mi ne kredas
apena
Esperanto
estas lingvo
lingvo
preska kiel
kvaza
havi bildon
de, esti kiel...
aspekti
trinkis multe
da biero
ebria
forta krio
kontra iu
kolero

semi
kolekti
fruktojn
rikolti

kaprino
pao 94

butonoj11 estas partoj de emizo12. Kiam ni vestas nin, ni

butonumas13 la emizon. Li rapide trarigardis la libron: li
foliumis14 en i.

-nj-

-j-

Hejme la infanoj nomas la patron pajo15 kaj la patrinon

panjo16. Mia fratino nomias Maria, sed mi nomas in Manjo.
Mia nomo estas Peter, sed miaj familianoj nomas min Pejo.
Mian onklon mi nomas ojo kaj la onklinon onjo.

Anstata

Apena

Kvaza

Li devas lerni, sed li dormas:

anstata17 lerni li dormas.

i estas tiel malproksime,

ke ni apena18 vidas in.

&

La patro frapas19 al la pordo,

kvaza20 li estus fremdulo.

Anstata lerni li ludas kun siaj geamikoj. Anstata

sukero oni povas uzi mielon. Anstata helpi li
malhelpas. Nia instruisto estas malsana. Anstata li hodia
venis alia instruisto. Li anstatais nian instruiston.
Li apena scias legi (li preska ne scias legi). Apena i venis,
tuj i devis foriri. Mi apena povos veni (mi ne kredas, ke mi
povos veni). Mi lernas la anglan21 lingvon22, sed mi apena
povus skribi angle leteron.
Mi amas vin, kiel se vi estus mia frato: mi amas vin kvaza
vi estus mia frato. La ielo estis pura, kvaza balaita. Vi
aspektas23, kvaza vi estus malsana. Li iris, kvaza li estus
ebria24. i parolas, kvaza i ion scius. Tiu homo aspektis,
kvaza li estus falinta el la luno.

PROVERBOJ

Senpova kolero25 ridinda afero. Multe komencite, malmulte

plenumite. Se Pejo ne semos26, Petro ne rikoltos27. Falinta
floro ne revenos al la brano. Kia panjo, tia Kanjo.

LA SEP KAPRIDOJ28

(Fabelo 29)
Estis foje arbaro, en la arbaro herbejo kaj sur la herbejo
dometo. En la domo lois kaprino. i havis sep infanojn.
Foje la patrino devis foriri por aeti lakton. Forirante i diris
al la kapridoj: Kiam mi estos for, ne enlasu30 la lupon31!
Vi ekkonos lin, ar li havas malaltan voon kaj nigrajn
piedojn.
La lupo askultis sub la fenestro. Kiam la patrino estis for,
li ekkriis: Malfermu la pordon, karaj kapridoj! Mi estas via
patrino. Sed la kapridoj respondis: Vi ne estas nia patrino!
Nia patrino havas altan voon!
La lupo foriris al la foristo32. Tiu foris al la lupo pli altan
voon. La lupo revenis, frapis al la pordo kaj diris per dola
voo: Malfermu la pordon, karaj kapridoj! Mi estas via
patrino. Montru al ni viajn piedojn!, diris la kapridoj.
La lupo montris sian piedon tra la fenestro. Vi ne estas
nia patrino! Nia patrino havas blankajn piedojn, sed viaj
piedoj estas nigraj!
La lupo iris hejmen. Li prenis farunon33 kaj blankigis siajn
piedojn. Poste li revenis, frapis al la pordo kaj diris per
dola voo: Malfermu la pordon, karaj kapridoj! Mi estas
via patrino. Montru al ni viajn piedojn!
La lupo montris la piedojn. Ili estis blankaj.
La kapridoj malfermis la pordon. Tiam la
lupo saltis en la dometon kun malfermita
buo kaj manis la kapridojn krom unu,
kiu sin kais.
La kaprino revenis hejmen kaj kion i
vidas! La pordo malfermita, ie malordo kaj
la infanoj estas for. i vokas34: Anjo, Pejo,
Manjo, Jojo..., sed neniu respondas. Poste
i trovis la plej junan kapridon, kiu ion

kaprido
lasi eniri
enlasi

lupo

foristo
el i oni
faras panon
faruno

krii la nomon
voki

pao 95

rakontis. Kiam ili eliris el la dometo, sur la herbejo ili trovis la dormantan
lupon. La patrino prenis tranilon, distranis la ventron kaj la kapridoj
elsaltis vivaj kaj sanaj. Ili alportis tonojn kaj plenigis per ili la ventron
de la lupo.
Kiam la lupo vekiis, li iris al la rivero. Kiam li volis trinki, li falis en
la akvon. La kapridoj dancis kaj kantis. La malbona lupo neniam plu
venos al ilia dometo.

Respondu la demandojn. La respondojn skribu:

Rakontu la fabelon La sep kapridoj.

Kio estas leginda libro? Kiam vi lastfoje malvarmumis? Kio estas

kolumo kaj manumo? Kiel vi nomus viajn patron kaj patrinon, se
vi hejme parolus Esperante?

GRAMATIKO
-ind-

Vidinda, memorinda, ridinda. Digno de ser visto, memorable, ridculo.

El sufijo -inda significa digno de, que vale la pena".

-um-

Gustumi, plenumi, sunumi, kolumo. Degustar, llevar a cabo, tomar el

sol, cuello (de la ropa).
Con el sufijo -um- se crean palabras con diferentes significados. Es un
sufijo sin un sentido definido.

-nj-

Panjo, pajo, Manjo, Pejo. Mam, pap, Mari, Pedrito.

Con el sufijo -nj- se crea el diminutivo, afectivo, de los nombres femeninos
y con el sufijo -j- el de los nombres masculinos. Se abrevia la raz de
la palabra. Estos sufijos se usan tambien para crear las formas intimas
de llamar, y para llamarse entre parientes.

-j-

Vocabulario:

1 digno de ser ledo, 2- recuerdos, cosas dignas de recordar, 3 lamentablemente (bedari

lamentar), 4 degustar, 5 tomar el sol, 6 resfriarse, 7 llevar a cabo, realizar,
8 un trocito, 9 cuello (de la ropa), 10 puo de la camisa, 11 botn, 12 camisa,
13 abotonar, 14 hojear, 15 pap, 16 Mari, 17 en vez de, 18 apenas, 19 golpear,
llamar a la puerta, 20 como si , 21 ingls, 22 idioma, 23 parecer, verse, 24 borracho,
25 clera, ira, 26 sembrar, 27 cosechar, 28 cabritillo (kaprino cabra), 29 cuento,
fbula, 30 permitir entrar, 31 lobo, 32 - herrero, 33 harina, 34 llamar.

pao 96

22 DUDEK-DUA LECIONO
Trans

tra

La knabo etis1 la pilkon2

trans3 la barilon4.

&

La domo estas trans la rivero.

i estas sur la transa bordo5.

Ameriko estas trans la maro. i loas kontra nia domo,

trans la strato. Trans la rivero loas bela knabino. Transa
domo estas tiu sur la kontraa flanko de la strato.

Preter
Preter 6 nia fenestro iras
homoj: ili iras irka la
fenestro kaj poste plu.
Li iris preter mi sen
saluto. i preterkuris min.
Preterkurante i ridetis.

La

trans
tero apud
rivero
bordo

Ekster
Mi ne loas en la urbo, sed
ekster 7 la urbo. Fioj ne
povas vivi ekster la akvo.
En la domo estas varme,
sed ekstere neas. Somere
mi veturos al eksterlando.
u vi korespondas kun
eksterlandanoj?

Maria dancas tiel, kiel ludas la muziko:

i dancas la8 la muziko. Morga i
ekskursos, a i restos hejme: la la
vetero. La infanoj iris la la rivero.
La la fruktoj oni arbon ekkonas.

eti

pilko

preter
ne en, ne inter
ekster

us
Anta momento mi venis: mi us9 venis. En televido oni us
parolis pri novaoj el la mondo. us mi adis pri tio.

la
anta momento
us
pao 97

diri sian
nomon
prezenti sin
diri: vi povas
permesi

estu tiel bona

kaj volu
bonvolu
en komenco
frue
surskribo
(titolo)

titolo de viro
sinjoro
malhelpi
eni
ne koleri,
forgesi pri io
malbona
pardoni

per forta voo

late
respondo al:
mi dankas
nedankinde
domo, kie
oni montras
filmojn
kinejo

Infano, kiun us batis10 la patro:

Panjo, via edzo ne plaas al mi!
Kritikisto: Mi us legis vian romanon.
Atoro: u la lastan?
Kritikisto: Mi esperas, ke jes!
u en via urbo naskiis multaj grandaj homoj?
La mia memoro nur infanetoj.

LA IUTAGA ESPERANTO
Salutoj

Bonan matenon! Bonan tagon! Bonan vesperon! Bonan nokton!

Fartu bone! is revido! is reado! ion plej bonan! Agrablajn
festotagojn11!

Prezento

Permesu12 al mi, ke mi prezentu13 min: mi estas ... . Mi ojas!

Mi tre ojas, ke mi ekkonis vin! u vi estas sinjoro14 (sinjorino,
fralo, fralino) ... ? Kiu estas tiu sinjoro? Kiel vi nomias? Kiel
nomias tiu knabo (knabino)? Lia nomo estas ... .

Vizito

Kie loas sinjoro ... ? u sinjorino ... estas hejme? Jes, bonvolu15
eniri. Bedarinde, li ne estas hejme. Kiam li revenos? Post unu
horo. Bone, mi venos malpli frue16 (poste). Mi ojas, ke mi vidas
vin! Bonvolu sidii! u mi ne enas17 vin? Ne, male, vi estas tre
afabla. Estu tiel afabla kaj diru al mi ... . Pardonu18, mi petas.
u vi komprenas min? Jes, mi bone komprenas vin. Parolu
malrapide, ar mi ne komprenas. Parolu pli late19. Kie vi loas?
El kiu lando vi estas? Kie vi laboras? Kio vi estas? Kion vi faras
i tie? Kia estas via adreso? Via loejo estas tre bela. Mi dankas,
ke vi vizitis min. u vi povas viziti min hodia posttagmeze?
Bone, mi venos je la 15 a horo.

Sur la strato
atobus-haltejo
pao 98

Mi petas vin, kie estas ... ? Dankon! Mi dankas, ke vi helpis

al mi. Vi estas tre afabla. Volonte20! Mi petas, diru al mi, kie

estas hotelo (teatro21, kinejo, stacidomo, atobus haltejo,

magazeno22, kulturdomo).

Vojaado

Mi volas iri (vojai, veturi) al ... . u tiu loko estas libera? u

mi povas malfermi la fenestron? Kiel nomias tiu i stacio
(urbo, vilao, kvartalo23, strato)? Kiam ni venos al ... ? Kiom da
kilometroj estas is ... ? Kiel malproksime estas de i tie al ...?
Kiom kostas la bileto?

Demandoj

Kio estas tio? Por kio i estas? Kion vi deziras? Kial vi tion faris?
u vi parolas Esperante? u vi komprenas min? u mi tion
diris bone? Kie mi povas aeti gazeton? Kie estas restoracio?
Kio okazis? Kion vi diris? Kion vi faras? u tio estas vero? (u
vere?)

Tempo

Kiam? Matene. Frumatene. Antatagmeze. Tagmeze.

Posttagmeze. Vespere. Nokte. Noktomeze. iutage. Hodia.
Kioma horo estas? Je kioma horo? Proksimume24 je la sesa. Je
la oka vespere. Anta nelonge. Estas jam malfrue. Estas tro25
frue. Kiomjara vi estas? Mi estas ... jara.

Vetero

Kia vetero estas hodia? La suno brilas. Pluvas. Ni malsekios.

Pluvetas. Estas varme. La pluvo jam esis. Blovas vento. Neas.
Varmiis. Malvarmiis. La suno jam levias26 (mallevias =
subiras). Sur la ielo estas nuboj. Vesperias. Morga estos
malvarme.

Surskriboj.

Eniro. Eliro. Fermu la pordon! Fermita. Atentu27! Unua etao28.

Ter etao29. Haltejo. Necesejo30. Lavejo. Por fumantoj31.
Fumado malpermesita! Tiru32! Puu33! Alveno. Foriro.

Aliaj oftaj frazoj 34

u tio plaas al vi? Jes, tio estas tre bela. Vi pravas35. Vi eraras.
Tio ne gravas36. Ne zorgu pri tio! u vi atas modernan (klasikan)
muzikon? u vi deziras bombonon (glaciaon37, cigaredon38)?
Ne, mi ne volas. Mi ne atas dolaojn. Mi ne fumas. u vi
povas prunti al mi plumon? Kien vi iras? u vi jam estis en ... ?

domo, apud
kiu haltas vagonaroj
stacidomo
parto de
la urbo
kvartalo
pli-malpli
proksimume
pli ol estas
bone, pli ol
sufie
tro
sen akvo
seka
malfali
levii
bone rigardi
kaj askulti
atenti
parto de domo
(1-a, 2-a...)
etao

necesejo
diri veron
pravi

cigaredo
uzi cigaredon
fumi
eniri en
vagonon
envagonii
pao 99

atentinda
grava

sidii al la
tablo
altablii
komence
de mateno
frumatene

Ankora ne. Ni veturu per tramo39 (vagonaro, atobuso,

ato, ipo). Jam venas la atobuso. Ni eniru! Ni envagoniu
(altabliu, enlitiu).

VESTAOJ40

glaciao

tramo

tiri

pui

atobuso

Prenu kolorajn krajonojn kaj kolorigu la vestaojn:

Maria havas verdan bluzon41, brunan jupon42, blankajn

trumpetojn43 kaj brunajn uojn44.
Peter havas ruan puloveron45, bluan pantalonon46 kaj
nigrajn uojn.
La patrino portas flavan robon47 kaj brunajn uojn. Sub la
brako i havas brunan mansakon48.
La patro havas orankoloran emizon, bluan kravaton, bluan
jakon49 kaj nigran pantalonon. Sur la jako kaj sur la pantalono
estas pooj50. Sub la brako li havas grizan mantelon51.

Memoru:
bluzo
pao 100

Li preterkuris min. l me adelant corriendo. Preterirante

i ridetis. Ella sonri al pasarme. La patrino portas ruan
puloveron. La madre lleva un jersey rojo.

Respondu kaj la respondojn skribu:

Kiajn vestaojn vi havas? Kiajn vestaojn portas viaj

geamikoj (lernantoj en la klaso)? Kie estas Ameriko? u ekstere
pluvas? u vi jam estis en eksterlando? u preter via urbo fluas
rivero? La kio oni ekkonas la arbon? u vi us vekiis? Kiom kostas
bileto por atobuso en via urbo? Kion vi havas en la pooj?

Vocabulario:

1 arrojar, 2 pelota, 3 al otro lado de, tras, 4 valla, 5 orilla,

6 por delante de, ms all de, 7 fuera, 8 perdonar, 9 acaba
de, recientemente, 10 golpear, 11 da festivo, 12 permitir,
13 presentar, 14 seor, 15 hacer el favor, permitir, 16 temprano,
17 molestar, 18 perdonar, 19 en voz alta, 20 amablemente,
21 teatro, 22 almacn, 23 barrio, 24 aproximadamente,
25 demasiado, 26 elevarse, 27 prestar atencin, 28 piso
(planta de un edificio), 29 piso bajo, 30 el bao, 31 fumador
(fumi-fumar). , 32 tirar, estirar, 33 empujar, 34 frase, 35 tener
razn, ser verdad, 36 no importa, 37 un helado, 38 cigarrillo,
39 tranva, 40 ropa, 41 blusa, 42 falda, 43 calcetn,
44 zapato, 45 jersey, 46 pantaln, 47 el vestido (de mujer),
48 el bolso, 49 chaqueta, 50 bolsillo, 51 el abrigo.

jupo

trumpeto

uo

pantalono
mansako

poo

robo

mantelo

jako

rua, verda,
bruna, flava...
koloro
pao 101

DICCIONARIO ESPERANTO ESPAOL

A

El nmero que sigue a las palabras espaolas indican la primera

leccin en la que aparecen.

del participio
presente activo9,19
-a terminacin
anta ante, delante,
de los adjetivos,
enfrente de7
pronombres
apena apenas21
posesivos, y
aperi aparecer19
nmeros
apetito apetito12
ordinales3, 4
aprilo abril10
abelo abeja19
apud junto a3
aeti pirkti18
arbo rbol3
-ad- sufijo que
-ar- sufijo que
indica continuacin indica grupo o
o repeticin de una
reunin10
accin16
-as terminacin del
adreso direccin10
presente de
16
aero aire
los verbos6
afable
aspekti aparentar21
amablemente18
-at- terminacin del
afero cosa, asunto15
participio presente
agrable
pasivo19
16
agradablemente
atendi esperar,
aa viejo, de edad9
aguardar19
ao edad9
atenti atender22
ajn cualquier14
a o (conjuncin)10
-a- sufijo que indica adi oir17
cosa u objeto17
agusto agosto10
ao cosa17
askulti escuchar5
akvo agua3
ato automvil10
al a, hacia5
atobuso autobs22
alia otro14
atoro autor22
alii adherirse,
atuno otoo11
inscribirse11
avo abuelo4
alkoholo alcohol17
azeno burro14
almena al menos15
alta alto9
amba ambos18
Ameriko Amrica22 babili charlar13
balai barrer13
ami amar5
balda pronto15
amiko amigo5
bani baar12
anekdoto chiste,
16
bati golpear20
agudeza
21
bebo beb17
angla ingls
bedari lamentar21
animalo animal16
2
bela bonito, bello3
anka tambin
8
benko banco (de
ankora todava
ano miembro, socio9 sentarse)13
anstata en vez de21 besto animal1
bezoni necesitar17
-anta terminacin

pao 102

biciklo bicicleta11
biero cerveza8
bildkarto tarjeta
postal10
bildo cuadro,
imagen9
bileto billete22
birdo pjaro13
blanka blanco3
blovi soplar16
blua azul20
bluzo blusa22
bo- prefijo que
indica parentesco
por el matrimonio19
boji ladrar14
bombono bombn17
bona bueno3
bonvoli hacer el
favor22
bordo orilla22
botelo botella8
bovino vaca14
brako brazo16
brano rama20
brasiko coliflor15
brili brillar12
bruli arder14
bruna marrn5
brusto pecho,
torax18
Bulgario Bulgaria21
buo boca6
butuko servilleta15
butero
mantequilla12
butono botn 21

cent cien9
cigaredo cigarrillo22
citrono limn11

ambro habitacin4
apo gorro6

ar porque7
arma encantador14
e en, alrededor de9
efa principal18
efo jefe19
emizo camisa21
erizo cereza20
esi cesar20
evalo caballo1
i partcula
que expresa
proximidad14
i tiu este, esta14
ia todo tipo de12
iam siempre12
ie en todas partes12
ielo cielo19
io todo11
irka alrededor
de15
iu cada uno11
-j- sufijo que
hace las formas
familiares e ntimas
de los nombres
masculinos21
okolado chocolate3
u partcula
interrogativa para
preguntas de s o
no2

da preposicin
que se usa para
cantidades8
danci bailar12
danki agradecer17
dato fecha10
de preposicin de,
desde5
decembro
diciembre10
decidi decidir19
dek diez6
dekstra derecho, a15
demandi preguntar8

dento diente12
desegni dibujar18
devi deber12
deziri desear14
diamanto
diamante19
dimano domingo7
direktoro director19
diri decir8
dis- prefijo que
indica separacin,
dispersin18
diversa diversos15
do pues18
dola dulce17
dolori doler16
domo casa3
doni dar8
dormi dormir8
dorso espalda18
du dos1
dum durante,
mientras19

ekskurso
excursin16
ekster fuera de22
ekstere afuera22
el de donde, de qu9
elektra elctrico6
-em- sufijo que
indica inclinacin
o tendencia hacia
algo18
ema con inclinacin
hacia algo18
en en3
erari equivocarse9
espero esperanza20
esti ser, estar1
estro jefe,
dirigente19
-et- sufijo
para hacer los
diminutivos12
eta pequeo12
etao piso, planta22

-e terminacin de
adverbios7
-ebl- sufijo que
denota
posibilidad18
eble quizs18
ebria borracho21
-ec- sufijo que
denota una
caracterstica
o cualidad17
eco cualidad17
e incluso20
edzo esposo17
-eg- sufijo
para hacer los
aumentativos12
ega muy grande 12
egoista egosta20
-ej- sufijo que indica
el lugar donde algo
se encuentra
u ocurre9
ek- prefijo que
indica el comienzo
de una accin13

fabelo fbula21
fabriko fbrica9
facila fcil13
fajfi silbar13
fajro fuego14
fali caer20
familio familia4
fari hacer6
farti estar de salud7
faruno harina21
februaro febrero10
felia feliz14
fenestro ventana4
ferioj vacaciones20
fermi cerrar8
festo fiesta22
fiano novio19
filmo pelcula14
filo hijo9
fingro dedo6
fino fin10
fio pez19
flamo llama
(fuego)20
flanko costado,
lado18

flava amarillo11
floro flor1
flugi volar13
flui fluir19
foje a veces16
folio hoja11
for lejos de17
forgesi olvidar18
fori forjar21
forko tenedor13
forno horno14
forta fuerte14
fotelo silln14
frago fresa20
frapi golpear21
frato hermano8
fralo soltero17
frazo frase22
fremda extrao,
extranjero20
frea fresco,
reciente19
fromao queso12
frua temprana22
frukto fruta1
frunto frente18
fumi fumar22
fundo fondo20
fungo seta19

gaja alegre20
gasto husped15
gazeto revista14
ge- prefijo que
indica ambos sexos
a la vez8
geografio
geograf a14
glaciao un helado22
glaso vaso3
gramatiko
gramtica1
granda grande3
grava importante22
griza gris20
gusto sabor13

ardeno jardn3

eni molestar22
i ello3
is hasta10
oji alegrarse16

halti detenerse6
haro cabello6
havi tener5
hejmo hogar10
hela clara20
helpi ayudar14
herbo hierba16
hiera ayer 7
historio historia14
hodia hoy7
homo persona1
horizonto
horizonte20
horloo reloj12
horo hora5
hotelo hotel19
hundo perro2

-i terminacin del
infinitivo8
ia algn tipo de12
iam alguna vez12
-id- sufijo que
indica cra o
descendencia14
ido cra,
descendiente14
ie en alguna parte12
-ig- sufijo que
expresa la idea de
hacer algo11
-i- sufijo que
expresa la idea de
hacerse algo a si
mismo11
ili ellos, ellas3
-ilo sufijo que
indica instrumento,
aparato13
ilo medio, auxiliar13
-inda sufijo que
indica que algo es
digno de, vale la

pao 103

pena21
infano nio8
-ino sufijo que hace
el femenino4
instrui ensear9
-inta terminacin
del participio
pasado activo20
inter entre9
interesa
interesante14
interani
intercambiar10
io algo11
-io sufijo para los
nombres de los
pases21
iom algo, un poco13
iri ir5
-is terminacin del
verbo en pasado7
-isto terminacin
para profesin,
oficio9
-ita terminacin del
participio pasado
pasivo20
iu alguien11

-j terminacin del
plural4
jako chaqueta22
jam ya12
januaro enero10
jaro ao8
je preposicin
que no tiene
un significado
concreto10
jen he aqu19
jes s2
julio julio10
juna joven4
junio junio10
jupo falda22

ado jueves7
eti arrojar22
us reciente22

pao 104

kafo caf 11
kaj y1
kalendaro
calendario10
kampo campo15
kanti cantar18
kapo cabeza6
kaprino cabra21
kapti capturar19
kara querido10
karesi acariciar19
kai esconder20
kato gato1
ke que13
kelkaj algunos13
kia cmo, qu tipo
de3
kial por qu8
kiam cundo10
kie dnde2
kiel dnde7
kies de quin13
kilogramo
kilgramo8
kilometro
kilmetro22
kinejo sala de cine22
kio qu1
kiom cunto6
kiso beso12
kiu quin3, 5
klara claro20
klaso clase9
knabo un chico4
kokino gallina14
kolekti reunir,
coleccionar16
kolero clera21
kolo cuello6
koloro color11
kombi peinar13
komenco
comienzo10
komplika
complicado19
kompletigi
completar11
kompreni
comprender15
koni conocer13
kontra contra,

opuesto15
korbo cesto18
korespondi
corresponder10
koro corazn18
korpo cuerpo6
korto patio13
kosti costar18
krajono lpiz2
kravato corbata15
kredi creer18
kreski crecer 17
kreto tiza13
krii gritar19
kritiki criticar22
krom adems17
krono corona18
kruro pierna18
kudri coser13
kuiri cocinar12
kuko cocinar15
kulero cuchara13
kun con6
kuri correr7
kui yacer12
kuzo primo19
kvalito calidad17
kvankam aunque18
kvar cuatro6
kvartalo barrio22
kvaza como si21
kvin cinco6

la artculo
determinado2
labori trabajar6
laca cansado11
lakto leche8
lampo lmpara3
lando pas20
lango lengua
(cuerpo)18
lasi dejar14
la segn22
lata alto (voz)22
lavi lavar10
leciono leccin1
legi leer1
legomo verdura15
leono len17
lerni aprender9

letero carta5
levi levantar22
li l2
libera libre10
libro libro1
lingvo idioma21
lito cama4
litro litro8
loi habitar4
loko sitio12
longa largo10
ludi jugar,
interpretar8
lumi iluminar14
lundo lunes7
luno Luna19
lupo lobo21

magazeno
almacn18
majo mayo 10
mal- prefijo que
indica lo contrario,
lo opuesto3
malgra a pesar
de20
mani comer7
manki faltar 13
mano mano6
mansako bolso22
mantelo abrigo22
mardo martes7
marmelado
mermelada12
maro mar20
marto marzo10
maino mquina10
matematiko
matemticas14
mateno la maana10
matura maduro11
mem uno mismo17
membro miembro18
memori recordar18
(2)

mentono barbilla18
merkredo
mircoles7
meti poner19
mezo el medio15

mezuri medir16
mi yo1
mielo miel20
mil mil16
minuto minuto7
moderna
moderno22
momento
momento22
monato mes10
mondo mundo20
mono dinero15
monto montaa12
montri mostrar13
morga maana7
morto muerte12
multaj muchos8
muro pared13
muso ratn12
muziko msica17

nokto noche10
nomo nombre10
nova nuevo13
novembro
noviembre10
nubo nube20
nun ahora5
nur solamente12

-o terminacin de
los substantivos3
objekto objeto1
-obl- con el sufijo
se forman los
mltiplos16
ofte a menudo14
ok ocho6
okazi ocurrir20
oktobro octubre10
okulo ojo6
ol que (la segunda
parte del
comparativo)9
ombro sombra20
oni se
(impersonal)13
onklo to19
-ono con el sufijo se
forman los
partitivos16
-onta terminacin
del participio
futuro activo20
-op- sufijo para
hacer los nmeros
colectivos16
ordo orden19
orelo oreja6
-os terminacin
del futuro de los
verbos7
-ota terminacin
del participio
futuro pasivo20
ovo huevo14

-n terminacin
del complemento
directo, direccin
hacia donde y
fecha5,10,14
nai nadar11
naskii nacer10
naturo naturaleza16
na nueve6
nazo narz6
ne no1
neo nieve19
nek ni17
nenia ningn tipo
de12
neniam nunca12
nenie en ninguna
parte12
nenio nada11
neniu nadie11
nepo nieto19
ni nosotros,
nosotras3
nigra negro3
-nj- con el sufijo se
crean el diminutivo
pafi disparar13
y el afectivo de
pagi pagar18
los nombres
21
pao pgina1
femeninos

pakao paquete11
pano pan8
pantalono
pantaln22
papero papel3
pardoni perdonar22
parenco pariente9
paro par16
paroli hablar5
parto parte18
pasi pasar17
patro padre4
peco pieza, trozo21
pensi pensar13
per por medio de,
con6
permesi permitir22
persono persona15
peti pedir8
piedo pie6
pilko pelota22
piro pera15
plai gustar21
plafono techo13
planko suelo2
planto planta16
plej lo ms
(superlativo)9
plena lleno11
pli ms
(comparativo)9
plori llorar12
plu ms, ms all20
plumo pluma,
parkeris2
pluvo lluvia20
po partcula
distributiva16
pomo manzana1
por para15
por ke para que 15
pordo puerta4
porko cerdo14
porti llevar15
post despus7
poo bolsillo22
potmarko sello de
correos10
povi poder8
pravi tener razn22
precipe sobre
todo20

preejo iglesia16
preni coger11
prepari preparar12
preska casi17
preta preparado15
preter ms all de22
prezenti presentar22
pri acerca de,
sobre14
printempo
pavasaris11
pro a causa de, por17
problemo
problema14
proksima prximo14
promeni pasear7
propra propio17
proverbo
proverbio12
pruno ciruela15
prunti prestar18
pulovero jersey22
pura limpio11
pui empujar22

radioaparato
aparato de radio17
rakonti narrar14
rapide
rpidamente7
re- prefijo que
indica repeticin18
reo rey16
renkonti reunir,
encontrar18
respondi contestar8
respubliko
repblica21
resti quedar,
permanecer11
restoracio
restaurante7
ricevi recibir10
ria rico15
ridi reir12
rigardi mirar6
rikolti cosechar21
rimarki darse
cuenta20
ripozi descansar10

pao 105

rivero rio16
robo vestido22
romano novela14
rozo rosa1
rua rojo5

sabato sbado7
saa sabio17
sako saco18
salti saltar20
saluto saludo7
saluton Hola!7
same igualmente15
sana sano13
sata satisfecho8
scii saber11
se si (condicional)15
sed pero2
seo silla20
seka seco22
sekundo un
segundo16
sekvi seguir11
semajno semana7
semi sembrar21
sen sin6
sendi enviar10
senti sentir20
sep siete6
septembro
septiembre10
seri buscar18
ses seis6
sezono estacin del
ao11
si pronombre
reflexivo10
sia su, suyo
(relativo a la
tercera persona)10
sidi estar sentado2
silenti callar13
simpla simple19
sinjoro seor22
skii esquiar 11
skribi escribir5
slovaka eslovaco10
Slovakio
Eslovaquia21
sola solo17

pao 106

soldato soldado13
somero verano11
sonori sonar13
spiri respirar17
stacio estacin19
stalo establo19
stari estar de pie2
stelo estrella19
strato calle13
studento
estudiante17
stulta tonto17
sub bajo, debajo de3
sui chupar17
sudo sur20
sufie bastante18
sukero azcar17
suno Sol12
super por encima,
ms arriba3
superjaro ao
bisiesto11
supo sopa15
sur encima2

afo oveja14
ati gustar8
i ella2
ipo barco19
losi cerrar (con
llave)13
pari ahorrar18
ranko armario4
tono piedra 20
trumpo media
(ropa)22
uo zapato22

tablo mesa1
tablotuko mantel15
tabulo tablero,
pizarra2
tago da7
tamen sin
embargo18
taso taza12
teatro teatro22
telero plato12

televido
televisin14
tempo tiempo12
tero tierra 16
terpomo manzana15
tia as, de esa
clase12
tial por eso14
tiam entonces12
tie all5
tiel as, de esa
manera14
tigro tigre14
timi temer18
tio eso1
tiom tanto13
tiri estirar22
tiu ese5
tondi cortar con
tijeras13
tra a travs de15
traktoro tractor9
tramo tranva22
trani cortar con
cuchillo13
trans al otro lado
de22
tre muy11
tri tres1
trinki beber7
tro demasiado22
trovi encontrar18
trunko tronco18
tunelo tnel15
turo torre16
tuta completa,
entera9

unu uno1
urbo ciudad4
-us terminacin del
condicional de los
verbos15
uzi usar20

vagono vagn10
vango mejilla18
varma caliente11
vazo florero5
veki despertar12
vendi vender18
vendredo
viernes7
veni venir13
vento viento16
ventro vientre18
verda verde11
vero verdad13
vespero la tarde10
vesto ropa12
vetero clima14
veturi viajar (en
vehculo)10
vi t, usted,
vosotros, ustedes1
viando carne15
vico vez, fila16
vidi ver10
vidvo viudo19
vilao pueblo19
vino vino16
vintro invierno11
viro hombre4
vitro cristal18
vivi vivir11
vizao la cara18
viziti visitar17
-u terminacin del
voo voz13
imperativo8
-uj- sufijo que indica vojai viajar20
vojo camino20
el recipiente19, 21
voki llamar21
-ul- sufijo que
voli querer, desear8
indica persona
con una cierta
caracterstica o
cualidad17
zoologia parque
-um- sufijo con
zoolgico17
un significado no
21
zorgi
ocuparse de17
concreto

DICCIONARIO ESPAOL ESPERANTO

El nmero que sigue a las palabras en Esperanto indica la primera
leccin en la que aparecen.

a pesar de malgra20
a razn de po16
a travs de tra15
a, hacia al5
abeja abelo19
abrigo mantelo22
abril aprilo10
abuelo avo4
acariciar karesi19
acerca de pri14
adems de krom17
adherirse, asociarse
alii11
aficionado a ema8
agosto agusto10
agradable agrabla16
agradecer danki7
agua akvo3
ahora nun5
ahorrar pari18
aire aero6
al menos almena15
al otro lado de
trans22
alcohol alkoholo17
alegrarse oji16
alegre gaja20
algo io11
algo, un poco iom13
alguien iu11
algn tipo, alguna
clase ia12
alguna vez iam12
algunos kelkaj13
all tie5
almacn magazeno18
alrededor de irka15
alto alta9
amable afabla18
amar ami5
amarillo flava11
ambos amba18
Amrica Ameriko22
amigo amiko5
ancdota anekdoto16
animal animalo16

animal besto1
antes anta7
ao jaro8
ao bisiesto
superjaro11
aparecer aperi19
apenas apena21
apetito apetito12
aprender lerni9
aqu i tie14
rbol arbo3
armario ranko4
arrojar eti22
as tiel14
atencin atento22
aunque kvankam18
autobs atobuso22
autor atoro22
ayer hiera7
ayudar helpi14
azcar sukero17
azul blua20

bailar danci12
bajo, debajo sub3
banco, asiento
benko13
baar bani12
barbilla mentono18
barco ipo19
barrer balai13
barrio kvartalo22
bastante sufie18
beb bebo,
suinfano17
beber trinki7
beso kiso12
bicicleta biciklo11
billete bileto22
blanco blanka3
blusa bluzo22
boca buo6
bolsillo poo22
bombn bombono17
bonito bela3
borracho ebria21

botella botelo8
botn butono21
brazo brako16
brillar brili12
bueno bona3
burro azeno14
buscar seri18

caballo evalo1
cabeza kapo6
cabra kaprino21
cada iu11
caer fali20
caf kafo11
calendario
kalendaro10
calidad kvalito17
caliente varma11
callar silenti13
calle strato13
cama lito4
camino vojo20
camisa emizo21
campo kampo15
cansado laca11
cantar kanti18
capitn kapitano17
capturar kapti19
cara vizao18
caracterstica eco17
carne viando15
caro kara10
carta letero5
casa domo3
casi preska17
cercano proksima14
cerdo porko14
cereza erizo20
cerrar fermi8
cerrar con llave
losi13
cerveza biero8
cesar, terminar esi20
cesta korbo18
chaqueta jako22
charlar babili13

chocolate okolado3
chupar sui17
cielo ielo19
cien cent9
cigarrillo cigaredo22
cinco kvin6
cine kinejo22
ciruela pruno5
ciudad urbo4
claro (luminoso)
hela20
claro (comprensible)
klara20
clase, aula klaso9
coche ato10
cocinar kuiri12
coger, tomar preni11
coleccionar, reunir
kolekti16
clera (ira) kolero21
coliflor brasiko15
colocar meti19
color koloro11
comer mani7
como (para adjetivo)
kia3
como (para
adverbio) kiel7
como si kvaza21
completo tuta9
complicado
komplika19
comprar aeti18
comprender
kompreni15
con kun6
conocer koni13
contra kontra15
corazn koro18
corbata kravato15
corona krono18
correr kuri7
cortar trani13
cortar (con tijeras)
tondi13
cosa ao17
cosa, asunto afero15
cosechar rikolti21

pao 107

coser kudri13
costar kosti18
crecer kreski17
creer kredi18
cra, descendiente
ido14
cristal vitro18
criticar kritiki22
cuadra stalo19
cuadro, imagen
bildo9
cualquiera que
kiu ajn14
cuando kiam10
cuanto kiom6
cuatro kvar6
cuchara kulero13
cuello kolo6
cuerpo korpo6

dar doni8
de (origen) de5
de quien kies13
de, desde el9
deber devi12
decidir decidi19
decir diri8
dedo fingro6
dejar, abandonar
lasi14
demasiado tro22
derecho dekstra18
descansar ripozi10
desear deziri14
despertar veki12
despus post7
da tago7
diamante diamanto19
dibujar desegni18
diciembre
decembro10
diente dento12
diez dek6
digno de -inda21
dinero mono15
direccin adreso10
director direktoro19
disparar pafi13
diverso diversa15
doler dolori16

pao 108

domingo dimano7
dnde kie2
dormir dormi8
dos du1
dulce dola17
durante dum19

egosta egoista20
l li2
el cual kiu8
el ms (superlativo)
la plej9
electricidad elektra16
ella i2
ello i3
ellos ili3
empujar pui22
en en3
en alguna parte ie12
en ninguna parte
nenie12
en todas partes ie12
en vez de anstata21
en voz alta late22
en, en casa de, junto
a e9
encantador arma14
encontrar trovi18
encontrarse (de
salud) farti7
enero januaro10
ensear instrui9
entonces tiam12
entre inter9
enviar sendi10
equivocarse erari9
es que.. (partcula
interrogativa) u2
esconder kai20
escribir skribi5
escuchar askulti5
ese iu5
eslovaco slovaka10
eso tio1
espalda dorso18
esperanza espero20
esperar atendi19
esquiar skii11
estacin(del ao)
sezono11

estacin(de tren)
stacio19
estado, nacin
tato19
estar de pie stari2
estirar tiri22
estrella stelo19
estudiante
studento17
excursin ekskurso16
extrao, extranjero
fremda20

fbrica fabriko9
fbula fabelo21
fcil facila13
falda jupo22
faltar manki13
familia familio4
febrero februaro10
fecha dato10
feliz felia14
fiesta festo22
fin fino10
flor floro1
fluir flui19
fondo fundo20
forjar fori21
frase frazo22
frecuentemente
ofte14
frente (anatoma)
frunto18
fresa frago20
fresco frea19
fruta frukto1
fuego fajro14
fuera, aparte de
ekster22
fuerte forta14
fumar fumi22

gallina kokino14
gato kato1
geograf a geografio14
golpear frapi21
gramtica
gramatiko1

grande granda3
gris griza20
gritar krii19
gustar, apreciar ati8
gustar, agradar
plai21
gusto gusto13

habitacin ambro4
habitar loi4
hablar paroli5
hacer fari6
harina faruno21
hasta is10
he aqu jen19
helado glaciao22
hermano frato8
hierba herbo16
hijo filo9
historia historio14
hogar hejmo10
hoja folio11
hombre viro4
hora horo5
horizonte
horizonto20
horno forno14
hortaliza legomo15
hotel hotelo19
hoy hodia7
huesped gasto15
huevo ovo14
Hungra Hungario10

idioma lingvo21
iglesia preejo16
iluminar lumi14
importante grava22
incluso e20
instrumento,
herramienta ilo13
intercambiar
interani10
interesante interesa14
invierno vintro11
ir iri5
ir en vehculo
veturi10

jardn ardeno3
jarrn vazo5
jefe efo19
jefe, directivo estro9
jersey pulovero22
joven juna4
jueves ado7
jugar ludi8
julio julio10
junio junio10
junto a apud3

kilogramo
kilogramo8
kilmetro
kilometro22

la maana mateno10
la tarde vespero10
lado flanko18
ladrar boji14
lamentar bedari21
lmpara lampo3
lpiz krajono2
largo longa10
lavar lavi10
leccin leciono1
leche lakto8
leer legi5 (1)
lejos, fuera for17
lengua (anatoma)
lango18
len leono17
levantar levi22
libre libera10
libro libro1
limn citrono11
limpio pura11
litro litro8
llama flamo20
llamar voki21
llena plena11
llevar, transportar
porti15
llorar plori12
lluvia pluvo20
lo mismo,

igualmente same15
lobo lupo21
lugar loko12
luna luno19
lunes lundo14

maduro matura
mano mano6
mantel tablotuko15
mantener
correspondencia
korespondi10
mantequilla butero12
manzana pomo1
maana morga7
mquina maino10
mar maro20
marido edzo17
marrn, moreno
bruna5
martes mardo7
marzo marto10
ms (comprarativo)
pli9
ms all de preter22
ms, a continuacin
plu20
matemticas
matematiko14
mayo majo10
media (ropa)
trumpo22
medio (el)
mezo15
medir mezuri16
mejilla vango18
mermelada
marmelado12
mes monato10
mesa tablo1
miel mielo20
miembro membro20
miembro, socio ano,
membro9
mircoles merkredo7
mil mil16
minuto minuto7
mirar rigardi6
molestar eni22
momento momento22
monte monto12
11

mostrar montri13
muchacho knabo4
mucho multe (da)8
muerte morto2
mujer virino4
mundo mondo20
msica muziko17
muy tre11

nacer naskii10
nada nenio11
nadar nai11
nadie neniu11
nariz nazo6
narrar rakonti14
naturaleza naturo16
necesitar bezoni17
negro nigra3
ni nek17
nieto nepo19
nieve neo19
ningn tipo de nenia12
nio infano8
no ne1
noche nokto10
nombre nomo10
normal normala19
nosotros, nosotras ni3
novela romano14
noviembre
novembro10
novio fiano19
nube nubo20
nueve na6
nuevo nova13
nunca neniam12

o (conjuncin) a10
objeto objekto1
observar, notar
rimarki20
ocho ok6
octubre oktobro10
ocurrir okazi20
or adi17
ojo okulo6
olvidar forgesi8
orden ordo19
oreja orelo6

orilla bordo22
otoo atuno11
otro alia14
oveja afo14

padre patro4
pagar pagi18
pgina pao1
pas lando16
pjaro birdo13
pan pano8
pantaln pantalono22
papel papero3
paquete pakao17
par paro16
para por 15
parar halti16
parecer aspekti21
pared muro13
pariente parenco19
parque zoolgico
zoologia ardeno
(zoo)17
parte parto18
pasar pasi17
pasear promeni7
pastel kuko15
patata terpomo15
patio korto13
pecho brusto18
pedir peti8
peinar kombi13
pelcula filmo14
pelo haro6
pelota pilko22
pensar pensi13
pequeo eta12
pera piro15
perdonar pardoni22
permitir permesi22
pero sed2
perro hundo2
persona homo1
persona persono15
pez fio19
pie piedo6
piedra tono20
pierna kruro18
piso, planta etao22
planta planto16

pao 109

plato telero12
pluma plumo2
poder povi8
por alguien pro iu15
por eso tial14
por qu kial8
porque ar7
posiblemente eble18
postal bildkarto10
preguntar demandi8
preocuparse zorgi17
preparado preta15
preparar prepari12
presentar prezenti22
prestar prunti18
primavera
printempo11
primo kuzo19
principal efa18
principio komenco10
problema
problemo14
pronto balda15
propio propra17
proverbio proverbo12
pueblo vilao19
puerta pordo4
pues, por tanto do18

que ke13
que (en
comparativos) ol9
quedar resti11
quemar bruli14
querer voli8
queso fromao12
quin kiu3

radio radioaparato17
rama brano20
rapidamente rapide7
ratn muso12
recibir ricevi10
recin us22
recordar memori18(2)
reir ridi12
rellenar kompletigi11
reloj horloo12

pao 110

respirar spiri17
responder
respondi8(2)
restaurante
restoracio7
reunirse renkontii18
revista gazeto14
rey reo16
rico ria15
rio rivero16
rojo rua5
rosa rozo1

sbado sabato7
saber scii11
saco sako18
saltar salti20
saludo saluto7
sano sana13
satisfecho, saciado
sata8
seco seka22
seguir sekvi11
segn la22
segundo (tiempo)
sekundo16
seis ses6
sello potmarko10
semana semajno7
sembrar semi21
sensato, inteligente
saa17
sentarse sidi2
sentir senti20
seor sinjoro22
septiembre
septembro10
ser, estar esti1
sera(yo) mi estus15
seta fungo19
si (condicional) se15
s jes2
siempre iam12
siete sep6
silbar fajfi13
silla seo2
silln fotelo14
simple simpla19
sin embargo tamen18
sin sen6

sobre todo precipe20

sobre, encima sur2
sobre, por encima
super3
sol suno12
solamente nur12
soldado soldato13
solo sola17
slo nur12
soltero fralo17
sombra ombro20
sombrero apo6
sonar sonori13
sopa supo15
soplar (viento)
blovi16
suelo planko2
sur sudo20

tablero tabulo2
tal, de tal clase tia12
tambin anka2
tanto tiom13
taza taso12
teatro teatro22
techo plafono13
televisin televido14
temer timi18
temprana frua22
tenedor forko13
tener havi5
tener a bien
bonvoli22
tener razn pravi22
tiempo tempo12
tiempo(clima)
vetero14
tierra tero16
tigre tigro14
tio onklo19
tiza kreto13
todava, an
ankora8
todo io11
todo tipo, toda clase
ia12
tonto stulta,
malsaa17
torre turo16
trabajar labori6

tractor traktoro9
tranva tramo22
tres tri1
tronco trunko18
trozo, pieza peco21
t, usted, vosotros
(as), ustedes vi1
tnel tunelo15

uno unu1
usar uzi20

vaca bovino14
vacaciones ferioj20
vagn vagono10
vaso glaso3
vender vendi18
venir veni13
ventana fenestro4
ver vidi10
verano somero11
verdad vero13
verde verda11
vestido vesto12
vestido de mujer
robo22
vez fojo16
vez, turno vico16
viajar vojai20
viejo aa9
viento vento16
vientre ventro18
viernes vendredo7
vino vino16
visitar viziti17
viudo vidvo19
vivir vivi11
volar flugi13
voz voo13

y kaj1
ya jam12
yacer kui12
yo mi1

zapato uo22

Se puede encontrar ms sobre el

Esperanto consultando los siguientes:
Asociacin Universal de Esperanto: www.uea.org
Federacin Espaola de Esperanto: http://www.esperanto.es/hef/
Asociaciones hispanoamericanas de Esperanto:
Meksika Esperanto-Federacio: www.esperanto-mexico.org
Kolombia Esperanto-Ligo: www.esperantocolombia.org
Argentina Esperanto-Ligo: www.esperanto.org.ar
Perua Esperanto-Asocio: www.esperanto-peru.org
Venezuela Esperanto-Asocio: www.esperanto-venezuela.org
ilia Esperanto-Asocio: www.esperanto.cl; http://chejo.blogspot.com (juventud);
http://aprendesperanto.blogspot.com
Kuba Esperanto-Asocio: www.esperanto-cuba.org; www.esperanto.cult.cu;
Gvatemala Esperanto-Asocio: www.esperanto-guatemala.org
Esperanto en Bolivio: www.esperanto-bolivia.org
Nikaragva Esperanto-Asocio: www.esperanto-nicaragua.org
Kostariko: http://esperantoencostarica.blogspot.com/
Informacin sobre el Esperanto en 63 idiomas: www.esperanto.net
Cursos de Esperanto: www.lernu.net; www.cursodeesperanto.com.br; http://jubilo.ca/jub/kurso/
Juventud esperantista (TEJO): www.tejo.org
Enlaces en Internet para profesores y alumnos: www.edukado.net; http://www.ilei.info
Edukado@Interreto: http://www.ikso.net
Wikipedia (Enciclopedia libre) en Esperanto: http://eo.wikipedia.org/
Literatura electrnica en Esperanto: http://esperantujo.org/eLibrejo/; http://donh.best.
vwh.net/Esperanto/Literaturo/literaturo.html
Literatura electrnica en Esperanto: www.uea.org/katalogo; http://retbutiko.esperanto.be/
Msica en Esperanto: www.musicexpress.com.br/; http://www.vinilkosmo.com/
Informacin sobre el Esperanto: http://informado.net/; www.startu.net
Google en Esperanto: www.google.com/intl/eo/
Servicio Pasaporte (Pasporta Servo): http://www.tejo.org/eo/ps
Diccionarios: www.la-vortaro.net; www.purl.org/net/voko/revo
El tiempo en el mundo en Esperanto: http://esperanto.wunderground
Calendario de eventos en Esperanto: www.eventoj.hu/kalendar.htm
Radio Polonia en Esperanto: www.radio.com.pl/polonia/audio.asp?rid=11
Emisiones de radio en Esperanto: www.tejo.org/uea/Radioj_En_Esperanto; www.radioarkivo.org
DVD sobre el Esperanto: www.esperantodvd.net
Bibliotecas y museos: www.esperanto.net/veb/;www.biblbut.org;www.ic-herzberg.de; www.uea.
org/dokumentoj/bhh/reta_muzeo.html; www.aliaflanko.de/urbo/samarkand/muzeo.html.
Centros culturales de Esperanto: www.kvinpetalo.org; www.ic-herzberg.de
Servicio mundial de correspondencia: www.multimania.com/kosomo
Proyecto de educacin intercultural: www.interkulturo.net
Prensa en Internet: www.liberafolio.org; www.abonu.com

pao 111

Enhavo Indice
Prlogo ..........................................................................................................................5
1. Unua leciono: Estas, kaj, ne, kio, tio. . .......................................................... 7
Alfabeto de Esperanto. Pronunciacin y acento.
2. Dua leciono: u, jes, ne, sed, anka, la, kie, sur, li, i. ............................... 11
Konversacio.
3. Tria leciono: Kia, mal-, en, apud, sub, super, kiu, mi, vi, li, i, i, . .......... 15
ni, vi, ili. Konversacio.
4. Kvara leciono: Mia, via, lia, ia, nia, ilia, -ino, -j. ..................................... 20
La familio. Juguemos.
5. Kvina leciono: Al, de, nun, tiu, tie, havas ... -n. .............................................24
En la ambro. Juguemos.
6. Sesa leciono: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, kiom, kun, sen, per. ..................... 28
La homa korpo. Anekdoto.
7. Sepa leciono: -as, -is, -os, semajno, anta, post, kiel, ...-e, ar. ................ 31
Konversacio.
8. Oka leciono: -i, -u, da, ge-, kial, ar. .......................................................... 35
Malgranda knabo. Juguemos.
9. Naa leciono: -ejo, -isto, -anto, e, inter, el, pli, plej, ............................... 41
malpli, malplej. Numeraloj (numerales). Nia familio.
10. Deka leciono: Kalendaro, kiam, kiom, kioma, je, dato, ........................... 47
-aro, is, si, sia. Peter skribas leteron.
11. Dek-unua leciono: Io, io, nenio, iu, iu, neniu, -ig-, -i-. ....................... 52
La sezonoj. La jaro. La semajno. Juguemos.
12. Dek-dua leciono: Tia, ia, ia, nenia, ie, ie, nenie, iam, ........................... 57
iam, neniam, -eg-, -et-. Mateno. Proverboj.
13. Dek-tria leciono: -ilo, ek-, kies, ke, oni, tiom, iom. .................................. 61
En la klaso.
14. Dek-kvara leciono: -ido, kien? ...-n, pri, tial, tiel, ajn, i. ....................... 65
Vespero. Proverboj. Juguemos.
15. Dek-kvina leciono: Por, por ke ... -u, ke ... -u, tra, irka, .........................69
kontra, se ... -us. Tagmano.
16. Dek-sesa leciono: -ono, po, -opo, -ad-, -obl-, -foje. ..................................73
Horloo. Ekskurso al la naturo. Anekdoto.
pao 112

17. Dek-sepa leciono: Rigardi-vidi, askulti-adi, paroli-diri, . ......................77

-ao, pro, -eco, -ulo, for. La vivo de la homo. Proverboj.
En zoologia ardeno (Zoo).
18. Dek-oka leciono: Kvankam, tamen, -em-, -ebl-, re-, dis-. ..........................81
En la magazeno. La homa korpo.
19. Dek-naa leciono: -ant-, -at-, bo-, -estro, -ujo.
La parencoj. Proverboj. En la vilao..................................................................85
20. Dudeka leciono: -int-, -ont-, -it-, -ot-..............................................................89
Proverboj. Kanto de l espero. Somero.
21. Dudek-unua leciono: -ind-, -um-, -nj-, -j-, anstata, apena, ................93
kvaza. Proverboj. La sep kapridoj.
22. Dudek-dua leciono: Trans, preter, ekster, la, us. ......................................97
La iutaga Esperanto. Vestaoj.
Vocabulario Esperanto-espaol .........................................................................102
Vocabulario espaol-Esperanto .........................................................................107
Se puede encontrar ms sobre el Esperanto consultando
los siguientes enlaces .............................................................................................111
ndice del contenido................................................................................................112
Preposiciones ilustradas ...................................................................................114

Stano Marek

El Esperanto por el mtodo directo

Editado por Stano Marek, Martin

Mecanografiado y diseo grfico por el autor
Ilustraciones: Linda Marekov
Traduccin: Augusto Casquero
Revisin del texto espaol: Jess M. Garca Iturrioz
Primera edicin en 2010
ISBN 978-80-89312-08-5

pao 113

Preposiciones ilustradas
Al

Apud

Biciklo Citrono okolado

Domo

1+1 2

Estas

irka

ardeno Hundo
Jupo

|eti

Ekster

Fio

Arbo

Anta

A!

Da

Nazo Ovo

ondo

De

Infano

Koro
El

Glaso

En

Luno

is

Pomo
Tabulo

Rozo InterSuno Je~ipo Kontra

Unu

pao 114

Ato

Vazo Zoo

Kun

Malgra

Post

Pro

Super

Po

Preter

Por

Per

Sen

Sur

Tra

Pri

Sub

Trans

pao 115

ISBN 978-80-89312-16-0

pao 116