Uitkragingen

Deelonderzoek bouwtechniek
Student: Froukje de Vries
Begeleider: Ype Cuperus
Architecture, Modernity, Dwelling
Studio: Interface
froukje.devries@gmail.com
30-03-2009

Uitkragingen
In dit rapport worden verschillende mogelijkheden bekeken voor het detailleren van een uitkragend
deel in een (woon)gebouw. Onderscheid wordt gemaakt tussen ongeisoleerde overstekken als wintertuinen en geisoleerde overstekken.
uitkraging
Geleidelijk overstekend bouwdeel dienende om een muurverzwaring of uitspringend bouwdeel van
geringe massa (hoektorentje, arkel, enz.)te ondersteunen
(Van Dale)
uitkraging
Een constructieonderdeel dat slechts aan n zijde wordt opgelegd of ingeklemd. Bv. een balkon
kan uitkragend zijn.
(www.joostdevree.nl)
Uitkraging
Wanneer een gevel naar boven toe opeens een stuk naar voren komt (anders dan door een verzakking) dan heet dat een uitkraging. Constructief is dat een hele opgave: het gewicht van het
bovenste deel van de muur rust niet recht boven het onderstuk. Dat probleem kan op verschillende
manieren opgelost worden. Het simpelst is het om bij het metselen de volgende laag stenen steeds
iets naar voren te laten steken. Een fraaiere oplossing is de uitkraging op een boogfries. De boogjes
rusten meestal op kraagstenen.
In de houtbouw kan een deel uitkragen op uitstekende balkkoppen, die dan als consoles afgewerkt
kunnnen worden.
Een bescheiden uitkraging is vaak bovenaan een gevel te vinden. De daklijst komt dan naar voren,
waardoor de goot buiten het gevelvlak gehouden wordt.
Helt de muur in zijn geheel wat naar voren, dan is hij op vlucht gebouwd (of verzakt).
Veel middeleeuwse vakwerkhuizen hadden behoefte aan heel wat meer extra ruimte op de
verdieping, dan met een simpele uitkraging bereikt kon worden. De term hiervoor is het voor het
middeleeuwse straatbeeld zo kenmerkende overstek.
(UDS Documentatie)

Binnen

Buiten

Uitkraging opgehangen aan de

gevel

Binnen

Uitkraging Ophanging door doorlopende vloeren

Buiten

Erker, Uikragend Raam

Bay of Bow Window

Ongeisoleerde overstek
Dick van Gameren
Kop Borneo eiland Amsterdam

De glazen dozen worden beschouwd

als aparte ruimtes, die deels naar
binnen toe doorsteken, als deels naar
buiten toe uitsteken. Ze bestaan uit
een stalen constructie met een betonnen (dek)vloer. De dozen zijn scharnierend opgelegd op de galerijplaat of
met trekkabels opgehangen. Een metalen omhulsel verbergt de dikte van
de vloerplaat, hierdoor ontstaat een
uiterst slanke detaillering. Omdat er
gekozen is om ongeisoleerde ruimten
te maken van de uitstekende dozen,
kan de slanke detaillering ver doorgevoerd worden.

Buiten
Binnen

Isolatielijn

Ongeisoleerde overstek
KCAP
Stadstuinen Rotterdam

De wintertuinen van het blok stadstuinen zijn opgehangen aan de vloerconstructie van de woningen. Door
middel van een metalen doosconstructie met een balkenvloer zijn de
uitkragende delen momentvast verbonden met de draagconstructie van
de woningen. Doordat de ruimten
niet geisoleerd zijn uitgevoerd, is een
slanke detaillering mogelijk.

Buiten
Binnen

Isolatielijn

Geisoleerde overstek
Showroom Tokio
Klein Dytham Architecture, Tokio

De showroom heeft een uitkraging

van 10 meter met een binnenruimte
van 2,5 meter. De doos is geconstrueerd uit staal en gestabiliseerd
door diagonaal verbanden in het
vloervlak en de wanden. Het geheel
is scharnierend opgehangen aan de
gevelwand.

Buiten
Binnen

Isolatielijn

Geisoleerde overstek
Lundgaard en Tranberg
Tietgencollegiet, Kopenhagen

De uitstekende kamers van het

complex zijn opgehangen aan doorlopende vloervelden. De isolatielijn is
rond de ruimten getrokken.

Buiten
Binnen

Isolatielijn

Geisoleerde overstek
Seniorenwoningen Neumarkt am Wallersee
Kadar, Wittfeld, Aachen

De uitstekende dozen zijn momentvast verbonden met de vloerplaat van

de woning. De isolatielijn wordt om de
ruimten heen getrokken.

Buiten
Binnen

Isolatielijn

Geisoleerde overstek
LOT EK

De momentvaste dozen zijn scharnierend opgehangen aan het gebouw.

Het vloerveld van de woning loopt
niet door in de ruimte van de uitstekende dozen. De dozen worden als
aparte elementen behandeld die aan
de gevelwand zijn opgehangen.

Buiten
Binnen

Isolatielijn