Loyd Auerbach

LUDZIE
i SNY
tłumaczył Marian Młynarczyk

LIMBUS
BYDGOSZCZ 1992

tytuł oryginału
PSYCHIC DREAMING
A Parapsychologist's Handbook
Copyright © 1991 Loyd Auerbach. Ali rights reserved.
This edition published by arrangement with Warner Books, Inc.,
New York
Copyright © for the Polish edition by Publishing House
Limbus Ltd., Bydgoszcz 1992
ilustracja na okładce Hans-Peter Dimke
redaktor
Adam Kowalski
redaktor techniczny Piotr RóŜański
ISBN 83-85475-11-7
Dom Wydawniczy
LIMBUS spółka z o.o., Bydgoszcz 1992

.Oi
Pamięci D. Scotta Rogo i Alexa Tanousa
Jako pisarz, parapsycholog i przyjaciel,
Scott wywarł niezwykły wpływ
na moje Ŝycie zawodowe,
moje podejście do parapsychologii
i pragnienie pisania dla czytelników.
Jako psycholog i naukowiec,
takŜe Alex wpłynął
na moje profesjonalne spojrzenie.
Ponadto pomógł mi doświadczyć rzeczy,
które ludzie nazywają parapsychicznymi.
Głęboko odczuwam Wasza stratę

Czy kiedykolwiek miałeś taki sen?

— Stajesz wobec trudnej decyzji — oznajmiasz, Ŝe „idziesz to przespać" i wtedy
odpowiedź sama
przychodzi do ciebie we śnie.
— Śnisz, Ŝe Ŝyjesz w odległej przeszłości i zastanawiasz się, czy to moŜliwe Ŝebyś
naprawdę kiedyś
tam był...
— Opuszczasz swoje ciało, przenosisz się do nieznanego ci miejsca, gdzie spotykasz
swoich
przyjaciół i krewnych...
Jeśli odpowiedź brzmi „tak", znaczy to, Ŝe doświadczyłeś fenomenu śnienia
parapsychicznego. Wielu
ludzi, nazwijmy to, „współpracuje" ze swymi snami: programują się, Ŝeby wywołać
je ponownie,
wykorzystują sny, by zmienić swoje Ŝycie. Za ich pośrednictwem szukają kontaktu
z innymi ludźmi i ze
światem wokół siebie. To ci którzy odkryli, Ŝe jeśli raz zrozumiesz swoje sny,
moŜliwe staje się
wszystko. I ty jesteś w stanie dokonać tego odkrycia.

-iiflł.1
J
Spis treści
Wprowadzenie .................... 9
Rozdział 1. W TWOICH SNACH .......... 15
Rozdział 2. INNE KRAINY, INNE CZASY, INNE SNY 33 Rozdział 3. CO TO ZNACZY:
PARAPSYCHICZNY? 47 Rozdział 4. MROCZNE SNY: KOSZMAR ZA DNIA
I W NOCY ............... 59
Rozdział 5. SNY, MARZENIA I ZWIĄZKI MIĘDZY
CIAŁEM A UMYSŁEM ......... 71
Rozdział 6. ŚWIADOMOŚĆ PODCZAS MARZENIA
SENNEGO - JASNE SNY ........ 83
Rozdział 7. SEN O PRZEBYWANIU POZA CIAŁEM 95 Rozdział 8. ŚNIENIE
TELEPATYCZNE
....... 107
Rozdział 9. SNY O PRZESZŁOŚCI ......... 119
Rozdział 10. SNY O TERAŹNIEJSZOŚCI ....... 127
Rozdział 11. SNY O PRZYSZŁOŚCI ......... 137
Rozdział 12. PSI, SNY PARAPSYCHICZNE I KILKA
TEORII NA TEN TEMAT ........ 161
Rozdział 13. PRACA PODCZAS SNU I ZWIĄZKI POMIĘDZY ŚNIĄCYMI .......... 177
Rozdział 14. TRZY WYWIADY Z BADACZAMI SNU 195 Rozdział 15. PRACA NAD SNAMI I
PRZEśYCIAMI
PARAPSYCHICZNYMI ......... 219
Rozdział 16. WYŚNIONE WNIOSKI ......... 223
Dodatek ....................... 227
Bibliografia ...................... 233

V
J*
ii r
fe;

Wprowadzenie
DLACZEGO WŁASNE TA KSIĄśKA?
9
Jednym z pytań, jakie często zadaje się parapsychologom (i oczywiście psychologom)
a zarazem
pytaniem jakby wykraczającym poza zakres ich specjalizacji jest: „Coś mi się śniło,
czy mógłbyś mi to
wytłumaczyć?" Na ogół teŜ trzeba pytanie to uzupełnić kolejnym: „Czy sen się
sprawdzi?"
Wielu ludzi doświadcza zjawisk, które nazywamy paranormalnymi, ale znacznie
więcej, włączając w to
sceptyków, jest zafascynowanych nadzwyczajnym światem naszych snów. Chcemy
wiedzieć,
dlaczego śnimy pewne rzeczy, co one znaczą, w jaki sposób moŜemy kontrolować sny,
czy się
sprawdzą, bądź teŜ czy juŜ się sprawdziły. Na rynku jest wiele ksiąŜek dotyczących
tej problematyki:
od senników, przez podręczniki, do' materiałów stanowiących ścisłe wyniki badań
naukowych z
zakresu psychologii czy neuropsychiatrii. Są teŜ ksiąŜki omawiające zagadnienie
snu od strony para-
psychologicznej a takŜe takie, które zajmują się powiązaniami między snem a
konkretnymi zjawiskmi
para-psychicznymi, takimi jak np. telepatia. Nigdzie jednak nie moŜna trafić na
ksiąŜkę, która w
sposób wyczerpujący omawiałaby moŜliwości jakie psychika otrzymu-

10
LOYD AUERBACH
je we śnie, i która umoŜliwiałaby praktyczne wykorzystanie takich informacji.
W tej ksiąŜce omówię szczegółowo zjawisko, określane skrótem ESP — który oznacza
spostrzeganie
poza-zmysłowe.
Aby pokusić się o zrozumienie tego, w jaki sposób informacje parapsychiczne
pojawiają się w snach,
w jakiej formie, i jaki sposób ich interpretacji jest najwłaściwszy, musimy bliŜej
przyjrzeć się samemu
zjawisku snu i procesów sennych w mózgu. śeby prześledzić rodzaje właściwości
parapsychicznych
trzeba przestudiować róŜne przeŜycia senne, uŜywając metod stosowanych przez
współczesnych
parapsychologów. Przy okazji zajmiemy się teŜ informacjami, jakie mogą pojawiać
się podczas
naszych snów.
W rzeczy samej, jak dotąd nie wiemy czym naprawdę są sny. Istnieje ogromna ilość
pomysłów,
hipotez, teorii, przypuszczeń, które co najwyŜej, mogą wydawać się bardziej
prawdopodobne od
innych. Wszystko to jednak nie bardzo się sprawdza, np. jako metoda naukowa.
Właściwie
powinniśmy stwierdzić, Ŝe w świecie snu więcej jest stref ciemnych, niewyjaśnionych
niŜ poznanych.
Ale to zrozumiałe, skoro nawet nie wiemy dokładnie w jaki sposób funkcjonuje nasz
mózg.
Niewiadoma ta istnieje teŜ niezaleŜnie od tego, czy nasz mózg nazwiemy umysłem,
czy
świadomością.
Nie mówię tutaj oczywiście, o obiektywnym świecie snu — takim, przez który rozumiemy
np. „senne"
wierzenia róŜnych kultur, rozmaite zapierające dech w piersi historie na temat osób
aktywnych we
śnie,

Ludzie i sny $$
czy teŜ kolejne opowiastki w typie Koszmaru z ulicy Elm. Opowiem natomiast o takim
świecie snu, jaki
nosi w sobie kaŜdy — i o tym, w jaki sposób odnieść ten świat do naszej
rzeczywistości.
Zakłada się, Ŝe Ŝycie codzienne, stresy jakie przeŜywamy, mają wpływ na nasze sny.
Ale czy zarazem
sny wywierają wpływ na nasze Ŝycie? Jeśli tak, to jaki? I co zrobić z tymi dziwnymi,
tajemniczymi
„obrazami", które raz na jakiś czas pojawiają się w naszych snach? Jak to moŜliwe,
Ŝe dwóch ludzi ma
identyczny sen w tym samym czasie? W jaki sposób ktoś moŜe doświadczyć wpływu innej
śniącej
osoby? Jak to moŜliwe, Ŝe ktoś śni o sprawach, które jeszcze się nie wydarzyły?
I jak zachować się
wobec snów o miejscach, w których nie byliśmy nigdy przedtem, a które, po bliŜszym
sprawdzeniu,
okazały się być miejscami istniejącymi rzeczywiście?
Czy istnieją odpowiedzi na te pytania? Znalezienie ich jest celem tej ksiąŜki.
Niektóre osoby od czasu do czasu śnią o faktach z przeszłości, teraźniejszości lub
przyszłości a są to
fakty wykraczające poza ich wiedzę. Tego rodzaju przeŜycia wydają się wskazywać
na powiązania
między ludźmi a środowiskiem, gdzie mamy do czynienia z informacją zdobytą bez
pośrednictwa
podstawowych zmysłów czy otrzymaną w wyniku rozumowania dedukcyjnego. Ten rodzaj
doświadczeń J. B. Rhine nazwał spostrzeganiem pozazmysłowym (ESP), co lokuje takie
doświadczenia w sferze parapsychologii.
Parapsychologia, to nauka badająca wspom-

12
LOYD AUERBACH
niane wyŜej, a takŜe innego typu powiązania między umysłem człowieka a środowiskiem
w jakim Ŝyje
i— powiązania, jakich nie jesteśmy w stanie wytłumaczyć w oparciu o całą dostępną
nam dzisiaj
wiedzę.
Pracując nad tą ksiąŜką przeprowadziłem wywiady z osobami reprezentującymi róŜne
dziedziny nauki,
aby ukazać jak najpełniejszy obraz powiązań pomiędzy snami a przeŜyciami
parapsychicznymi.
Dlatego teŜ, cokolwiek przeczytacie w tej ksiąŜce o zjawiskach para-psychicznych,
jak równieŜ o
snach, będzie oparte o rzetelny fundament obecnej wiedzy, zwłaszcza tej, która
dotyczy zasad
funkcjonowania mózgu. ChociaŜ jak dotąd, wiedza ta jest i tak jeszcze bardzo
ograniczona.
'Obciąłbym tu dodać coś waŜnego. Ludzie, którzy traktują przeŜycia parapsychiczne
jak coś
nierzeczywistego lub poboŜne Ŝyczenia tych, którzy próbują uciec od
rzeczywistości, nie będą chyba
w stanie niczego zrozumieć z tego dopiero odkrywanego, tajemniczego świata. Na
przeszkodzie
zrozumieniu stanie im brak dobrej woli, uniemoŜliwi pójście drogą wiodącą do tej
sfery
parapsychologii, której dzisiaj jeszcze nie potrafimy zadowalająco wyjaśnić.
Dlatego mam nadzieję, Ŝe doświadczenie parapsychiczne, którego nawet sceptyk moŜe
zaznać we
śnie, stanie się punktem wyjścia do zmiany nastawienia wobec tej bardzo rozległej
sfery zjawisk. Mam
teŜ nadzieję, Ŝe ta ksiąŜka okaŜe się pomocna w demistyfikacji pewnych wyobraŜeń
o, Ŝe tak powiem
„duchowej" stronie para-normalności. Ludzie nie ukrywają swego lęku przed duchami,
mają tendencję
do skrywania swych doznań

Ludzk i sny
13
parapsychicznych, zapominania ich, ignorowania. PrzeŜywają teŜ frustrację z powodu
niedoinformowania i niekiedy po prostu boją się. CóŜ, zobaczymy czy uda mi się
chociaŜ w małym
stopniu dopomóc im w zrozumieniu tych zjawisk Spróbujmy tutaj odpowiedzieć sobie
na pytanie, w
jaki sposób informacje parapsychi-czne dostają się i wydostają ze snów, co moŜemy
zrobić z nimi i jak
wykorzystać informacje zdobyte w ten sposób.
Śnij razem ze mną...
l
l

Rozdział l
W TWOICH SNACH
Podczas procesu przypominania sny stają się czarno-biale.
(Odpowiedź doktora Keitha Harary na pytanie: czy ludzie śnią sny kolorowe, czy
czarno-białe.)
l
Obudziłem się rano, rozbity jak zwykle, tylko częściowo coś pamiętając. Wiedziałem,
Ŝe śniłem o
czymś, ale nie bardzo wiedziałem o czym. Budzik wyrwał mnie ze snu i sprawił, Ŝe
pozostały mi
zaledwie niejasne skojarzenia.
lak więc, jaki mamy poŜytek ze snów skoro ich nie pamiętamy? A jeśli nawet ćwiczymy
się w ich
zapamiętywaniu, cóŜ dobrego nam przyniosą? MoŜemy odwołać się do mnóstwa ksiąŜek,
interpretujących przeŜycia senne, traktujących o ich znaczeniu. Ale czy nasze sny
są tylko symbolami,
szczątkami przeŜyć wymagającymi mniej czy bardziej dogłębnej analizy. Czy teŜ, od
czasu do czasu
przeŜywamy w nich chwilę prawdy?
Sny wydają się być przedłuŜeniem naszego Ŝycia codziennego. Być moŜe? Ale spróbuję
udowodnić,
Ŝe mogą być teŜ czymś zupełnie innym. Sny równie dobrze mogą być potęŜnym złoŜem
informacji,
mającym swe
15

16
LOYD AUERBACH
źródło w twórczej sferze naszej osobowości. W świecie zewnętrznym, nośnikiem tych
informacji są
nasze uzdolnienia parapsychiczne, które moŜemy porównać do pojazdu mechanicznego.
Jest jednak
w snach wiele elementów, o których mamy tak samo nikłe pojęcie, jak o pracy naszego
mózgu.
A co wiemy o naszych snach?
Sny, które pamiętamy nazywamy manifestującymi. Są to normalne sny i marzenia senne,
które
odciskają się w naszej świadomości. Znam ludzi, którzy byli w stanie wyćwiczyć się
w doskonałym ich
zapamiętywaniu. Tzw. ukryte sny rozgrywają się na poziomie naszych nieświadomych
myśli i
pragnień. Jasny-nri<**nami nazywamy te, w których śniący jest świadomy, Ŝe śni i
staje się zdolny do
kształtowania swego sennego przeŜycia.
Mamy do czynienia z wieloma czynnikami kształtującymi nasze sny. Przede wszystkim
są to zmysły,
będące oknem na otaczający świat. Kiedy śpimy, przez to okno dociarają do naszej
świadomości
szczątki informacji z zewnątrz. Nawet wtedy, kiedy nasze oczy są zamknięte, nasze
zmysły: słuchu,
powonienia, dotyku — nieustannie pracują (jak równieŜ zmysł smaku w naszych
ustach). Dźwięk
budzika, który was nie zbudził, moŜe stać się we śnie sygnałem telefonicznym,
mimowolne uderzenie
łokciem osoby śpiącej z tobą, moŜe zmienić się w pchnięcie noŜem, zapach wody
kolońskiej lub
perfum moŜe okazać się polem pełnym kwiatów. KaŜdy inny dodatkowy dźwięk, taki jak
rozmaite
domowe hałasy, woda spływająca w kaloryferach, kot

W twoich snach 17
pies kręcący się gdzieś w pobliŜu, mogą stymulować nasze sny. Jakkolwiek ma to
znacznie mniejszy
wpływ na sen niŜ bogate i dostępne w kaŜdej chwili złoŜa naszej pamięci.
Oczywiście, codzienne konflikty i stresy mogą być przenoszone do snów, w których
staramy się
odnaleźć właściwe dla nich rozwiązanie. Konflikt mający miejsce w pracy moŜe mieć
ciąg dalszy we
śnie, aŜ do momentu jakiegoś rozstrzygnięcia.
Kino, telewizja, literatura takŜe mają wpływ na nasze sny. IleŜ razy słyszałeś od
róŜnych osób, Ŝe
oglądany horror moŜe się przyśnić w nocy?
Inną formą czynników stymulujących sen z zewnątrz są informacje przeniesione drogą
transmisji
parapsychi-cznych. Jeśli jesteśmy zdolni do odbierania informacji od innych osób
lub ze środowiska
sposobem telepatycznym, moŜemy załoŜyć, Ŝe ma to wpływ na nasze marze^ nią senne.
Parapsychologowie stwierdzili, Ŝe jeśli świadomie wierzymy lub nie wierzymy w
parapsychiczne
właściwości, to jesteśmy w stanie rozwijać lub hamować ich rozwój. Tak więc sceptycy
znacznie
utrudniają przepływ informacji do mózgu sposobem paranormalnym. Lecz podczas snu,
w którym te
trudności nie istnieją, mamy do czynienia ze swobodnym przepływem informacji,
mogącym
kształtować treść snu. Tego rodzaju informacje są jednak na ogół nieuporządkowane
i bardzo często
toną w pamięci, mieszając się ze sprawami, o których juŜ zapomnieliśmy.
Innym źródłem, równie nieuporządkowanym, moŜe stać się ogromny zasób faktów z
przeszłości.
Gromadzi-
18
LOYD AUERBACH
my teŜ w^sobie ogromną ilość wspomnień, przeŜyć, które świadomość nasza
wykorzystuje, a które
zdawałoby się, odeszły głęboko w niepamięć. Nasze zmysły nieustannie penetrują
środowisko,
podczas gdy nasz umysł koncentruje się na poszczególnych sprawach. Naprawdę nie
jesteśmy
świadomi rozpiętości naszej pamięci, tego wszystkiego co nasze uszy słyszą, oczy
widzą, a co jest
wykorzystywane w procesie śnienia lub postępowaniu intuicyjnym. Ponadto wydaje
się, Ŝe
wykorzystywanie tego rodzaju informacji, napływających z podświadomości ma za
zadanie
złagodzenie wrodzonej (zakorzenionej?) cenzury, działającej nieustannie, nawet
podczas snu. Według
niektórych naukowców instynk-to^e impulsy płynące spod powierzchni świadomości,
jak i impulsy
„zwierzęce" mogą przenikać tą drogą.
W czasie procesu sennego długość snu moŜe być określona w odpowiedni sposób.
Proporcje trwania
marzenia sennego i snu zmieniają się nieustannie od dzieciństwa do starości.
Marzenia senne u
niemowląt to 50-80% długości ich zwykłego snu, u dzieci: około 30-40%, a u
dorosłych: 20-30%.
Zatem w miarę dorastania umysł wypełniany jest informacjami i potrzeba śnienia
(napływanie
podświadomych impulsów) zmniejsza się do 20% czasu snu. W tej sytuacji naleŜałoby
raczej mierzyć
czas zapamiętywanego śnienia, aniŜeli jego rzeczywistą długość. Kiedy wchodzimy
w stan snu zwany
REM, zaczynamy mieć marzenia senne. Czy potrafilibyśmy śnić bez tego wszystkiego?
Wiemy równieŜ, Ŝe marzenia senne są niezbędnym elementem naszego zdrowia
psychicznego. Jak
wykazu-

f
W twoich snach 19
ją badania, brak snu moŜe spowodować halucynacje i przywidzenia. Nie mamy jeszcze
jednoznacznych wyników badań dotyczących tych, którzy byli pozbawieni stanu REM
podczas snu.
Marzenia senne są bardzo waŜnym czynnikiem wpływającym na funkcję twórczą naszego
mózgu.
Wielu ludzi — takich jak naukowcy, artyści, pisarze, biznesmeni — doświadcza snów
rzucających
światło na ich problemy, których nie zdołali rozwiązać podczas długich godzin
aktywnej, świadomej
pracy. Świadczy nawet o tym powiedzenie „idę to przespać". Mamy równieŜ konkretne
przykłady z
historii; weźmy choćby Roberta Louisa Stevensona i jego „wyśnioną" opowieść o
doktorze Jekyllu i
panu Hyde czy Fryderyka Kekule'a i jego strukturę benzoesanu zaczerpniętą ze snu.
No, ale nie
spodziewajmy się raczej, Ŝe tym sposobem moglibyśmy skonstruować maszynę do szycia
marki
Singer.
Zygmunt Freud tłumaczył sny jako spełnienie pragnienia; nasze głęboko skrywane
uczucia,
nieświadome Ŝądze i konflikty ujawniają się we śnie. Freud i wielu po nim, wierzył
Ŝe utajone
pragnienia mogą być tak silne i przeraŜające, iŜ psychika broni się przed nimi i
odsuwa je daleko poza
świadomość. Podstawą freudo-wskiej teorii snu był symbolizm; rzeczy śnione naleŜy
traktować jako
zespół symboli. Pojawiająca się we śnie postać lub przedmiot moŜe reprezentować
wiele elementów.
Najintensywniejsze emocje mogą przybrać formę wyobraŜeń mało waŜnych i bez
znaczenia.
Freudowska analiza snu, podobnie jak jego psychoanaliza procesów iwyobraŜeniowo-
skoiarzeniowych, czerpała z seksual-

20
LOYD AUERBACH
nych procesów zachodzących w człowieku i często symbole te (które słuŜyły do
interpretacji snów)
Freud odnosił do wszystkich badanych.
Z drugiej strony Karol Jung wierzył, Ŝe nie moŜna ograniczać się do sztywnej ramy
ustalonych
symboli, z wyjątkiem kilku stereotypowych marzeń sennych. Twierdził, Ŝe naleŜy
rozpatrywać sny
indywidualnie i badać pacjenta przez pewien czas w celu odczytania i
skategoryzowania
pojawiających się we śnie symboli. Wielu naukowców pracujących nad snem poszło w
jego ślady.
Jednym z podstawowych problemów pojawiających sig przy badaniu snów jest wtórna
praca
świadomości, czyli jej tendencja do analizowania zapamiętanego snu i układania go
w logiczną całość.
I my stajemy wobec tej trudności z naszymi własnymi przeŜyciami parapsychicznymi.
Kiedy
wyobraŜenie para-psychiczne lub szczątek informacji dociera do naszego umysłu,
momentalnie
próbujemy to wyjaśnić i wpasować w kategorie zdrowego rozsądku. JeŜeli umysł nasz
otrzyma nagle
obraz czegoś nieznanego, wydaje nam się, Ŝe musimy porównywać go z czymś znanym
i
zrozumiałym, zamiast traktować jako wartość samą w sobie. Przejawiając skłonności
do symbolicznej
interpretacji przeŜyć z naszej przeszłości zapominamy, Ŝe informacje otrzymane
drogą
parapsychiczną często odnoszą się do jakiegoś nowego doświadczenia. Rozpatrując
nowe informacje
w starych kategoriach, pozbawiamy się moŜliwości pełnego ich zrozumienia.
WciąŜ dyskusyjny jest problem marzeń sennych i sta-

t
W twoich snach 21
u REM oraz ich roli w naszym Ŝyciu. Badania prowadzone nad związkami pomiędzy nimi
przyniosły
nowe, cenne informacje, ale ich interpretacja ciągle nastręcza sporo trudności.
Powszechnie znany jest fakt, Ŝe organizm ludzki przechodzi przez trzy lub cztery
fazy snu, podczas
których mózg i ciało pozostają we względnym spokoju. Doktor Stefan LaBerge oddziela
te fazy od
innych i określa je jako uśpiony stan organizmu. Kiedy stan spokojnego marzenia
mija, kolejno
przechodzimy przez fazy następne. REM charakteryzuje się przede wszystkim
gwałtownymi ruchami
gałek ocznych, wskazującymi na wzmoŜoną aktywność mózgu. Dodatkowo mamy do
czynienia z
nieznacznym i czasowym paraliŜem kończyn, nieregularnym biciem serca, nierównym
oddechem. W
tym stanie, nazywanym przez LaBerge'a snem aktywnym, przeŜywamy marzenia senne.
Bardzo
często mózg wykazuje wówczas większą aktywność niŜ na jawie.
Wszystkie ssaki, z niewielkimi wyjątkami, doświadczają stanu REM. Natomiast trudno
jest stwierdzić z
całkowitą pewnością, czy zwierzęta mają marzenia senne, gdyŜ nie są w stanie ich
opisać ani
odpowiedzieć na nasze pytania. Naukowcy twierdzą, Ŝe istoty ludzkie rozpoczynają
swoje
doświadczenia senne juŜ w łonie matki, będąc w dwudziestym trzecim tygodniu
rozwoju.
Podczas stanu REM, system nerwowy, który pozwala nam kontrolować ciało, jest
zablokowany dla
naszego bezpieczeństwa. Ten chwilowy paraliŜ uniemoŜliwia nam reagowanie zgodnie
z rytmem akcji
rozgrywającej się w marzeniu sennym (chroni nas to od uszkodzeń

22
LOYD AUERBACH
ciała). Z reguły nie trwa długo, choć czasami nieznacznie wydłuŜa się. Jest tu na
miejscu pytanie, czy
kiedykolwiek po przebudzeniu odniosłeś wraŜenie, Ŝe nie moŜesz ruszyć ręką, czy
Ŝe nie czujesz
nogi? Dlatego przypuszczamy, Ŝe lunatycy nie spacerują podczas stanu REM. W stan
REM
wchodzimy godzinę lub dziewięćdziesiąt minut po zaśnięciu i powracamy do niego
kilkakrotnie w ciągu
nocy. Trwanie tej fazy wydłuŜa się za kaŜdym razem i osiąga maksymalną długość nad
ranem.
Dlatego wydaje nam się, Ŝe im dłuŜej śpimy, tym więcej mamy snów.
-; Ciągle pozostaje dyskusyjny problem, jak długo trwa sen? Dowody wskazują, Ŝe
marzenia senne
trwają niemal do momentu, w którym budzimy się. Często mamy wraŜenie, Ŝe akcja
naszych snów
objemuje swym zasięgiem tygodnie, miesiące a nawet lata. Prowadzi nas to do
fałszywego wniosku —
o ile oczywiście wyniki badań są prawidłowe — Ŝe sny zagęszczają czas tak, iŜ minuty
lub godziny
śnienia subiektywnego upływają w ciągu sekund czasu rzeczywistego. LaBerge i inni
naukowcy
twierdzą, Ŝe mechanizm ten jest podobny do techniki stosowanej w filmach,
ilustrującej upływ czasu
— np. ściemnianie obrazu symbolizujące nastanie nocy bądź teŜ przerzucanie kartek
kalendarza
kojarzące się z przemijaniem dni, tygodni, lat.
W jaki sposób naukowcy doszli do tych wniosków? W stanie REM, jak juŜ
powiedzieliśmy, oczy pod
powiekami nieustannie poruszają się. ZałóŜmy, Ŝe przyśnił się nam mecz tenisowy,
w którym jesteśmy
obserwatorem. Generalnie rzecz biorąc, spowoduje to ruch po-

l
W twoich snach 23
dobny do ruchu podczas fazy REM. LaBerge przeprowadził doświadczenie w
komunikowaniu się ze
światem zewnętrznym podczas jasnej fazy snu, kiedy gałki oczne poruszają się we
śnie w określony
sposób i w określonym czasie od momentu zaśnięcia.
W snach przejawiamy tendencję do „przetrawiania" faktów z naszego Ŝycia
codziennego, a nastrój w
jakim kładziemy się spać moŜe wpłynąć na ilość i jakość naszych marzeń sennych które
z kolei mogą
mieć wpływ na nasze smopoczucie następnego dnia — mówi się często, Ŝe ktoś wstał
lewą nogą.
Innymi czynnikami, które stymulują emocjonalną część naszego snu są telewizja,
filmy, hałasy w
domu i w sąsiedztwie.
Zmysłowe spostrzeganie świata na jawie wpływa bezpośrednio na marzenia senne.
Doświadczenia z
ludźmi noszącymi okulary o barwnych szkłach i mającymi kolorowe sny potwierdzają
tę teorię.
Patrzenie przez róŜowe szkła okularów moŜe spowodować róŜowe marzenia senne.
Gdy mówimy o snach, mamy na myśli wyobraŜenia, informacje wizualne. Ale ludzie
niewidomi równieŜ
miewają marzenia senne, które są wypełnione głównie wyobraŜeniami słuchowymi. Na
postać snu u
ludzi, którzy stracili wzrok po urodzeniu wpływają czynniki wizualne i słuchowe,
lecz ze zdecydowaną
przewagą tych drugich. Ale znaczenie mają nie tylko zmysły wzroku i słuchu —
stwierdzono, Ŝe
niektórzy ludzie śnią powodowani innymi zmysłami. MoŜna uznać, Ŝe największy wpływ
na nasze sny
wywierają te zmysły, które mają dla nas J^decydujące znaczenie na jawie.
Prawdopodobnie zaleŜy

24
LOYD AUERBACH
to od grupy neuronów biorących udział w pracy systemu nerwowego.
Interesujący jest fakt, Ŝe w przeŜyciach parapsychicz-nych informacje w większości
docierają do
mózgu drogą wzrokową. Ludzie otrzymują owe informacje w postaci przekazów
wizualnych przez tzw.
„trzecie oko", jakkolwiek doświadczający tego zjawiska otrzymują je takŜe w postaci
złudzeń
dźwiękowych („trzecie ucho") lub za pośrednictwem uczuć, dotknięcia a nawet
zapachu.
Na przykład, jeśli grupę ludzi mających predyspozycje do odbioru przekazów
paranormalnych
umieścimy w domu nawiedzonym przez duchy, niektórzy z nich zobaczą coś, czego
pozostali nie
będą widzieć, inni mogą poczuć chłód lub dotknięcie w ramię, jeszcze inni będą w
stanie usłyszeć
kroki na schodach w pustym halłu, bądź teŜ poczuć wyraźny zapach perfum, jeśli nie
czegoś znacznie
mniej przyjemnego. Próby zarejestrowania tego, co zostało „zobaczone" lub
„usłyszane" zakończyły
się niepowodzeniem. Mózg stymulowany przez informacje paranormalne odpowiada we
właściwy
sobie sposób, tworząc wyobraŜenia wynikłe z działania bodźców zewnętrznych.
Reasumując, przejawiamy tendencje do traktowania marzeń sennych lub objawień
paranormalnych w
taki sam sposób, jak to czynimy na jawie. Zmysł wzroku jest zmysłem, na którym w
największym
stopniu polegamy tak na jawie, jak i podczs snu. Większość ludzi miewa barwne sny,
ale z czasem
zupełnie o nich zapominamy i tym samym wydaje nam się, Ŝe śnimy wyłącznie obrazy
czarno-białe.
„**( t*

r
W twoich snach 25
Pamiętam, iŜ dwukrotnie śniłem o tym, Ŝe oglądani jakiś film w telewizji i sen ten
był w czerni i bieli z
wyjątkiem samego ekranu telewizora. Słyszałem takŜe od przyjaciół i osób
ankietowanych, Ŝe
zdarzyło im się podczas snu występować w roli aktorów grających w starych
przedwojennych filmach,
które z natury rzeczy są czarno-białe. CzyŜby prawdą była teza, Ŝe sny stają się
czarno-białe w
procesie przypominania ich sobie?
W snach zdarza nam się przeŜywać niesłychanie ekscytujące, skrajnie fantastyczne
zdarzenia, ale
takŜe sytuacje, które nigdy nam się nie przytrafiły, a jednocześnie będące w jakiejś
mierze wręcz
kopią naszego codziennego Ŝycia, tracącego dość często zwyczajną nudą. W niektórych
przeŜyciach,
określanych mianem deja vu, kiedy moglibyśmy przysiąc, Ŝe byliśmy juŜ w danej
sytuacji lub miejscu,
mamy do czynienia z przenikaniem się rzeczywistego doznania i częściowo
zapamiętanego marzenia
sennego. MoŜesz mieć równieŜ sen zbliŜony do realiów Ŝycia w takim stopniu, Ŝe
będziesz skłonny
uznać go za fakt zaistniały na jawie.
Mamy do czynienia z rozlicznymi teoriami o funkcji i formach snu, stojących zarazem
w sprzeczności z
teorią Zygmunta Freuda. Ich twórcami są ludzie, których nazwiska kojarzymy z takimi
specjalnościami
jak psychiatria i psychoterapia. Dlaczego ci ludzie, np. Jung, zajęli się właśnie
badaniem snów?
Freud część swoich badań poświęcił wytłumaczeniu
zjawiska spełniania naszych pragnień podczas tzw. snów
^gukrytych. Uwieńczył swoja analizę stwierdzeniem, iŜ sny
26
LOYD AUERBACH
podlegają silnym wpływom głęboko zakorzenionych uczuć i nie rozwiązanych
problemów. Uczucia te,
których znaczenie jest dla nas oczywiste, bądź niezrozumiałe, mogą przejawiać się
w postaci
zamaskowanej. Poprzez marzenia senne moŜna wiele wywnioskować, próbując rozpoznać
podświadomy świat naszych impulsów seksualnych. Freudowskie teorie traktowały
często o niskim,
infantylnym poŜądaniu seksualnym. I jeśli juŜ ktoś porusza problematykę
psychoanalizy Freuda, to
właśnie to jego specyficzne spojrzenie na seksualizm człowieka wydaje się być
elementem
dyskutowanym 'najczęściej.
Poglądy Junga w kwestii seksu róŜniły się od po-"gjądów Freuda. W jego opinii sny
są raczej forum,
na którym wypowiada się zespołowa podświadomość, aniŜeli manifestacją represji
seksualnych i
impulsów. Dla Junga sen oznacza strefę, gdzie w naszej jednostkowej psychice moŜemy
tworzyć
prototypy wyobraŜeń zaczerpnięte ze wspólnego doświadczenia ludzkości.
Czy sny są drogą wiodącą do zrozumienia nas samych? Niektórzy z badaczy twierdzą,
Ŝe tak.
Jednym z nich jest Gayle Delaney, która rozpatruje sny jako poezję, włącznie z
metaforami
tworzonymi przez umysł i reprezentującymi rzeczywiste fakty i emocje. Inni
podchodzą do snów jak do
mechanizmu napędzanego przez mózg w celu odpoczynku i ustabilizowania pracy systemu
nerwowego.
Sny mogą pomóc nam w rozwiązywaniu problemów i przyczynić się do znacznych zmian
w naszym
Ŝyciu, lub teŜ przeciwnie — mogą nam zaszkodzić przez od-

^m
[
W twoich snach 27
twarzanie minionych koszmarów. Treści marzeń sennych są róŜnorodne, w zaleŜności
od wydarzeń w
naszym Ŝyciu, jak i tego wszystkiego co rozgrywa się wokół nas. Sny mogą okazać
się dramatyczną
sceną naszych intymnych przeŜyć; mogą manifestować uczucia, do których sami przed
sobą się nie
przyznajemy i odkrywać przed nami ich prawdziwe źródło. Większość naukowców zgadza
się z tym,
Ŝe symbolika snów nie jest sprawą absolutnie pewną, choć w najrozmaitszych tzw.
sennikach uparcie
twierdzi się, Ŝe jest inaczej. Nie ma reguły, jeśli chodzi o symbolikę snu,
aczkolwiek moŜemy dostrzec
pewne podobieństwa w sennej symbolice określonej grupy ludzi. Powtarzające się
marzenia senne są
zapewne spowodowane ciągłym unikaniem problemu na jawie.
LaBerge uwaŜa, Ŝe sny pomagają nam zharmonizować realizację naszych oczekiwań wobec
świata
rzeczywistego. Dzięki snom mamy szansę odnaleźć sposób na wyjście z trudnej
sytuacji, podany w
postaci symbolicznych lub metaforycznych przesłań, czy wręcz konkretnych
odpowiedzi.
Sny mogą takŜe spełniać rolę „rozrywkową". Nie zawsze przecieŜ są nośnikiem waŜkich
podświadomych przesłań. W swoich marzeniach sennych moŜesz znaleźć np. fragmenty
filmu, który
niedawno obejrzałeś, lub trafić na scenę z ostatnio przeczytanej ksiąŜki.
Najprawdopodobniej naleŜy zgodzić się z przypuszczeniem, Ŝe zadaniem marzenia
sennego jest
utrzymywać nasz mózg w gotowości do stawienia czoła intelektualnym wyzwaniom dnia
codziennego.
Badacze systemu

28
LOYD AUERBACH
nerwowego mają własne, często charakterystyczne spojrzenie na fazę REM. Jeden z
nich, Robert
Yertes twierdzi, Ŝe faza ta ma ogromny wpływ na stan naszego zdrowia i spełnia rolę
„oka organizmu".
Jonathan Win-son w 1981 roku ogłosił teorię, według której śnienie pomaga w procesie
kodowania
spraw, których nie jesteśmy w stanie „rozpracować" na jawie. Moglibyśmy porównać
ten proces do
kodowania informacji w komputerze. Boczne obwody wspierają jednostkę centralną
komputera w
odczytywaniu i segregowaniu napływających informacji.
We wczesnych latach osiemdziesiątych Francis Crick (znany badacz DNA) oraz Graeme
Mitchison
ogłosili ^teorię, według której organizm broni się przed dokładnym zapamiętywaniem
całego snu, gdyŜ
taki szczegółowy zapis mógłby doprowadzić nawet do choroby umysłowej. Twierdzą
dalej, Ŝe sen jest
waŜnym czynnikiem w „strojeniu" naszego mózgu i usuwaniu wszelkiego rodzaju
zbędnych informacji
zaśmiecających nasz umysł na jawie. Mózg wykorzystuje fazę REM jako narzędzie
sortujące,
decydujące co naleŜy zachować na „dyskietce" pamięci długookresowej, a co zapisać
w tak zwanej
pamięci krótkiej, aby uległo szybkiemu zapomnieniu.
Większość naukowców nie uznaje tej teorii, uwaŜając, Ŝe wywoływanie tych samych
snów i
korzystanie z ich oczyszczających właściwości jest czymś niezwykle waŜnym w Ŝyciu
człowieka.
Jeszcze inne spojrzenie na mechanikę snu prezentuje doktor Allan Hobson. Prowadzone
przez niego
badania wykazały, Ŝe faza REM spełnia funkcję systemu obron-

l
W twoich snach 29
nego, utrzymując układ nerwowy i mózg w stanie stałej gotowości. Mózg podczas fazy
REM
sporadycznie uruchamia wiązania neuronowe, aby zwiększyć ich skuteczność na jawie.
W tym celu
tworzy podczas snu marzenia senne, które przebiegiem swej akcji uaktywniają
neurony.
Jak juŜ wspomnieliśmy, ciało jest chwilowo sparaliŜowane podczas fazy REM, co
skutecznie chroni je
przed okaleczeniem, podczas gdy mózg uaktywnia system nerwowy, stymulując go
marzeniem
sennym. Zatem śnienie jest tak naprawdę manifestacją bądź metaforą działania,
treningiem układu
nerwowego a nie aktywnością świadomości lub podświadomości. Większość zmysłów jest
wtedy
uśpiona, aczkolwiek nie zupełnie wyłączona. W końcu podczas tworzenia scenariusza
marzenia
sennego mózg wykorzystuje zasoby naszej pamięci, w której zapisane są wraŜenia
zmysłowe. W
przeciwnym razie najprzypuszczalniej śnilibyśmy rzeczy zupełnie idiotyczne. Z
drugiej strony mózg
potrafi wykorzystać informacje nic dla nas nie znaczące, obojętne, i wkomponować
je w treść snu.
Zakładając w ramach eksperymentu, Ŝe sny mogą okazać się uŜytecznym narzędziem
pomocnym w
zrozumieniu nas samych i Ŝe Crick i Mictchison nie mają racji, to w jaki sposób
mielibyśmy z nich
korzystać, jeśli nie jesteśmy w stanie zapamiętać ich? Odpowiedź jest prosta —
naleŜy nauczyć się
zapamiętywać sny i jak zaleca wielu badaczy, nauczyć się je programować. Dodatkowym
efektem
takiego treningu moŜe być zdolność rozwiązywania problemów lub przejmowania nad
sobą

30
LOYD AUERBACH
kontroli podczas tzw. jasnego snu. Ci, którzy posiedli umiejętność zapamiętywania
swoich snów
twierdzą, Ŝe juŜ samo zainteresowanie się tym problemem moŜe przynieść poŜądany
efekt. Dowodem
tego niech będzie fakt, Ŝe od momentu, kiedy zacząłem pisać tę ksiąŜkę, zapamiętałem
duŜą liczbę
swoich snów.
LaBerge i inni uwaŜają, Ŝe moŜemy poprzez programowanie zapamiętać nasze sny. Wiara
w tę
moŜliwość jest bardzo istotna. Jeśli w nią wątpisz, efekt będzie znikomy.
Oczywiście, sprawa wiary i
niewiary jest esencją wielu dziedzin nszego Ŝycia — od sportu po 'doświadczenia
rzeczy
paranormalnych. Dobra intencja, wiara i zainteresowanie, Ŝe potrafisz — wszystko
to ** radzie miało
duŜy wpływ na umiejętność uŜywania snów w sposób kontrolowany; wkrótce zajmiemy
się tą sprawą.
Ale juŜ teraz, na podstawie tego, co przeczytałeś, moŜesz zacząć programować swoje
sny przed
zaśnięciem. Jesteś w stanie zasugerować sobie coś, co będzie miało wpływ na twój
sen. Zrób to by
rozwiązać stresujący cię problem lub zrozumieć lęk pojawiający się w nocnych
koszmarach, albo teŜ
po prostu dla zabawy, rozwijania zmysłu tworzenia, uzyskania pomocy w podejmowaniu
decyzji czy
wreszcie by poznać samego siebie.
MoŜesz równieŜ uŜywać snów do uzdrawiania swojego ciała lub oczyszczania psychiki
przez
rozwiązywanie problemów tkwiących w twojej podświadomości a będących przyczyną
dezorientacji,
nieustabilizowania lub stresów. v*i

W twoich snach
31
I oczywiście, moŜesz uŜywać snów jako środka w komunikowaniu się z innymi ludźmi,
bądź teŜ
zestrajać swoje przyszłe doświadczenia z paranormalnymi zdolnościami by zdobyć
informacje
niezbędne do skompletowania scenariusza snu parapsychicznego.
W dalszej części ksiąŜki postaram się udowodnić, Ŝe twoje doświadczenia ze snem
są takŜe
doświadczeniami kaŜdego z nas. Przyjrzymy się innym powiązaniom naszych zmysłów
ze światem
zewnętrznym na jawie i we śnie.
v?

•t s'
/f.

Rozdział 2
INNE KRAINY, INNE CZASY, INNE SNY
Yiększość z nas myśli o snach w kontekście osobistych przeŜyć, w kategoriach ich
rodzajów;
przyzwyczailiśmy się analizować je na swój własny sposób. Od czasu do czasu
poruszamy kwestię
marzeń sennych z przyjaciółmi i krewnymi. Mówimy: „Śniło mi się coś bardzo
dziwnego..." albo
„Wiesz, śniłeś mi się ostatniej nocy..." Sny, których bohaterami są dzieci, róŜnią
się od snów z
dorosłymi. Ci z was, którzy mają zwierzęta domowe muszą przyznać, Ŝe często
podejrzewają je o
marzenia senne. Generalnie, gdy rozwaŜamy sprawę snów, mamy wraŜenie, Ŝe jest to
problem
biorący swój początek w czasach freudowskiej psychoanalizy.
JednakŜe zainteresowanie snem, jego analiza i wyko-rzyszywanie zaczęły się wraz
z narodzinami
ludzkości. Od niepamiętnych czasów był on najbogatszym źródłem w tłumaczeniu
przeszłości,
teraźniejszości i co najwaŜniejsze, przyszłości.
Według jednego z najstarszych wierzeń, sen był stanem zbliŜonym do stanu śmierci.
Ograniczenie
zwykłej aktywności, niezdolność do poruszania się (szczególnie
33

34
LOYD AUERBACH
podczas fazy REM) jak i zapamiętane fragmenty marze nią sennego, wszystko to
doprowadziło
ówczesnych lu dzi do wniosku, Ŝe duch śpiącego opuszcza ciało, b; — w odróŜnieniu
od śmierci —
powrócić do niego nać ranem. Wydaje się, Ŝe na podstawie doświadczenia śni nasi
przodkowie
sformułowali pojęcie Ŝycia ducha pc śmierci, kontynuującego swoją podróŜ po
opuszczenh ciała na
zawsze. Stąd, po odwróceniu kolejności, ser był traktowany jako chwilowy stan
śmierci.
Zgodnie z tym wierzeniem, niektórzy z obecnie Ŝyjących ludzi rozumieją sen jako
okno w inne
wymiary, w świat bogów i duchów, lub jako sposób, dzięki któremu moŜna wejść w
kontakt z wyŜszym
JA. * Na przestrzeni dziejów mity często były tworzone w oparciu o sny. Mitologia
natomiast
odzwierciedla cywilizacyjne i kulturowe procesy, a jednocześnie problemy jak
najbardziej ludzkie.
Joseph Campbell, badacz mitologii, w ksiąŜce pt. Bohater o tysiącu twarzy napisał:
„Sen jest spersonalizowanym mitem, mit jest zdepersonali-zowanym snem. Sen i mit
są
symbolicznymi komponentami psychicznej dynamiki. Ale w snach formy są skomponowane
kapryśnie,
na skutek osobistych problemów śniącego, podczas gdy w mitach problemy i ich
rozwiązania
objawiają się jako wartość ponadczasowa".
A dalej czytamy:
„W naszych snach spotykamy chimery, sądy i pouczając. nas istoty. I moŜemy
dopatrywać się w nich
nie tylko naszyci teraźniejszych zmagań ale takŜe sposobów wychodzenia z nic!1
zwycięsko".
Inne krainy, inne czasy, inne sny 35
Reasumując, mity i sny są nośnikami kulturowych metafor.
Nasi przodkowie na całym świecie zawsze przywiązywali wielką wagę do snów,
rozumiejąc ich
znaczenie dla świata, istot ludzkich, istnień nadludzkich, Ŝycia po śmierci czy
jasnowidzenia.
Gdy cofniemy się do czasów staroŜytnej Mezopotamii czy Egiptu, znajdziemy zapisy
dotyczące ludzi
zajmujących się wykorzystywaniem snów w Ŝyciu ówczesnego społeczeństwa . Na
podstawie
znalezionych w Mezopotamii Ksiąg snów wiemy, Ŝe sztuka ta była oficjalną kulturową
praktyką.
Zwykle marzenia senne były traktowane jako omen, dopóki nie zostały zinterpretowane
przez
znawców, którzy przeprowadzali odpowiednie rytuały zgodnie z ich przesłaniem.
Ogólnie mamy do
czynienia z kilkunastoma rodzajami snów sklasyfikowanych przez ówczesnych
tłumaczy; na przykład
sny prorocze, niosące przesłanie od bogów do królów lub innych postaci
politycznych, ale teŜ sny
odnoszące się bezpośrednio do śniącego — np. mówiące o jego stanie zdrowia w
przyszłości.
Babilończycy traktowali sny jako swego rodzaju przewodniki postępowania w Ŝyciu
codziennym.
Powiązania między bogami i królestwem, wynikające z marzeń sennych, były takŜe
istotnym
elementem kulturowym w staroŜytnym Egipcie. Bogowie często objawiali się faraonom
i rodzinie
królewskiej z przesłaniem bądź radą związaną z Ŝyciem poddanych i ich samych. Tego
rodzaju
„nawiedzone" sny miały status arysto-
Kratvc*7nv i mnałv śnió de ieHvnie rnHyinie królewskie!
36
LOYD AUERBACH
Inne krainy, inne czasy, inne sny
37
Natomiast poddani mieli sny o mniejszym znaczeniu i ich interpretacja wymagała
innego spojrzenia.
Praktyka tłumaczy snów ograniczała się nie tylko do wyjaśniania przesłań marzeń
sennych, ale
polegała takŜe na oferowaniu sposobów wywoływania snów poŜądanych. To w tym samym
czasie
staroŜytni Hebrajczycy dzięki snom poznali Słowo BoŜe, które docierało do nich
przez proroków.
StaroŜytni Grecy mieli równie rozwiniętą technikę interpretacji snów. Dociekliwi
wyspiarze długo i
szcze-
„j gółowo badali zjawisko marzeń sennych i z biegiem lat ich teorie ulegały licznym
modyfikacjom.
Początkowo
t pojmowali sny jako znaki od bogów, składające się na swego rodzaju przewodnik
po skomplikowanej
drodze Ŝycia bądź teŜ jako swoisty zapis zdarzeń z Ŝywotów istot boskich. Później
analizowano i
tłumaczono marzenia senne w aspekcie zdrowia, a w konsekwencji metod leczenia. W
tamtych
czasach przeprowadzano wiele doświadczeń na osobach śpiących. Wielką wagę do snu
i jego wpływu
na Ŝycie ludzkie przywiązywał na przykład Platon. Podobne zainteresowania
przejawiał Arystoteles,
który wysunął przypuszczenie, Ŝe śnienie ma swoje źródło w przeŜyciach śniącego,
a nie w
nadnaturalnym czy boskim świecie. Snami zajmował się takŜe Hipokrates, który w
swojej technice
leczenia poprzez sny brał pod uwagę tylko te marzenia senne, które dotyczyły
bezpośrednio ciała
chorego.
Najbardziej interesującą i wszechstronną wiedzą na temat snów wykazał się inny Grek
—
Artemidorus, Ŝyjący w drugim wieku przed Chrystusem. Naoisał on 4
dzieło zatytułowane Oneirokritika, które aŜ do czasów Freuda uchodziło za najlepsze
w tej dziedzinie.
Artemidorus przedstawia w nim, w sposób usystematyzowany, związki między snem i
jawą. Dzieli sny
na dwie kategorie: te, które wynikają z wydarzeń mających miejsce w niedalekiej
przeszłości śniącego
oraz te, które odzwierciedlają przeszłość odległą, objawiającą się pod postacią
symboli i metafor. Do
właściwej interpretacji snów drugiej kategorii potrzebna jest wiedza o pewnych
cechach osobowości
śniącego.
Wcześni chrześcijanie rozumieli sen jako stan, w którym bezbronne ciało i duch są
podatne na
rozmaite wpływy. Koszmary senne miały być wyraźną manifestacją demonów i potworów,
często o
seksualnej orientacji (inkubus i sukkubus). Tak jak i w innych religiach, walka
z demonami to jedn z
aspektów wierzeń religijnych. Studiując to zjawisko moŜemy trafić na postaci
szamanów, księŜy lub
„lekarzy", którzy stosują rytuały uwalniające od nadnaturalnych mocy atakujących
we śnie. To
„magiczne" spojrzenie bardzo utrudnia pełniejsze poznanie istoty snu. Zyskujące
coraz większą
popularność praktyki kontaktowania się przez sen ze światem duchów i bogów rodzą
na przykład
pytanie: czy jesteśmy bezpieczni podczas snu?
W niektórych kulturach sen jest nie tylko nośnikiem przesłań, ale równieŜ oznaką
mocy osiągniętej
przez człowieka. Dowodem na jej istnienie było kontrolowane śnienie pewnych rzeczy,
sytuacji,
„dobrych" lub „złych omenów" i symboli. Za przykład mogą posłuŜyć tutaj amerykańscy
Indianie
Washo, zamieszkujący Kalifornię

38
LOYD AUERBACH
Inne krainy, inne czasy, inne sny
39
i Nevad?. U wielu ludów spotykamy się, podczas rytuału programowania snów, z
prośbami o boskie
przewodnictwo lub błogosławieństwo. Większość Koranu została podyktowana
Mahometowi przez
Boga właśnie podczas snu. W literaturze religijnej istnieje takŜe sporo innych
zapisów o
przekazywaniu objawień tym sposobem.
Doświadczenia z kontrolowaniem snu znane były w całym świecie staroŜytnym,
począwszy od
Egipcjan, Babilończyków i Fenicjan, a skończywszy na Hebrajczykach i Grekach. Do
tej listy moŜemy
dodać jeszcze niektóre plemiona amerykańskich Indian, łamów himalajskich,
Chińczyków,
Japończyków i innych. Wszyscy ipni uwaŜali, Ŝe aby wyjaśnić problem, naleŜy spędzić
noc w jakimś
szczególnie „świętym" lub „magicznym" miejscu, na przykład w świątyni, czy jakimś
zakątku znanym z
objawień boskiej mocy. Metody programowania snu związane były równieŜ z określonymi
rytuałami.
Ogólnie rzecz biorąc, celem tego rodzaju praktyk, noszących charakterystyczne
cechy kulturowe, było
otrzymanie proroczego przekazu, bądź teŜ próba osiągnięcia duchowej doskonałości.
Innym sposobem uzyskania przez sen poŜądanej informacji czy rady było specjalne
jego wywołanie.
Jak świat długi i szeroki, znajdujemy wiele opisów rytuałów proszenia o boskie
przewodnictwo przy
wywoływaniu snów. Zaliczano do nich post, modlitwę, taniec, a nawet narkotyki —
często wszystkie te
środki razem lub w rozmaitych kombinacjach. Rytuały takie rozwinęli szczególnie
Indianie
amerykańscy, stosujący je na przykład
podczas obrzędu inicjacji. W plemieniu Ojibwa uzyskiwano moc, powodzenie, wiedzę
w następstwie
snu spływającego po długotrwałym poście. Natomiast Indianie Plain nie ograniczali
się tylko do postu,
ale stosowali tortury i samookaleczenia. Czy podczas takiego snu następowały
poŜądane wizje, jest w
tym przypadku właściwie drugorzędną sprawą. Istotna tu jest głównie rola snu w
kulturze tych ludów.
Wymuszanie snu przy uŜyciu narkotyków jest metodą praktykowaną w licznych miejscach
na świecie,
obojętnie czy przez spoŜywanie „świętych muchomorów" czy przez przyjmowanie innych
naturalnych
halucynoge-nów. Kwestią dyskusyjną w tych praktykach jest to. kiedy naprawdę
następuje sen?
Rzecz w tym, Ŝe substancje halucynogenne mogą powodować halucynacje zarówno w
stanie zupełnej
świadomości jak i dopiero po zaśnięciu.
Kolejnym sposobem programowania snu jest metoda świadomej sugestii. Mówiąc
inaczej, naleŜy
skoncentrować się na prośbie lub pytaniu tuŜ przed zaśnięciem z nadzieją, Ŝe nasz
umysł zaadresuje
je odpowiednio podczas tak zwanego jasnego snu.
Rola, jaką sny odegrały w innych kulturach, jest częścią ich historycznej i
antropologicznej spuścizny.
Plemiona indiańskie Winnebago i Alonąuin mocno zaawansowały naukę o wizjach i
snach, zawierając
ją i przekazując w barwnych i złoŜonych obrzędach. Plewię Mohave uwaŜało sny za
źródło wiedzy o
ich własnej społeczności i religii, a interpretowanej przez szamanów gj podawanej
pod postacią mitów.
Czarownicy z

LilllMLi
40 LOYD AUERBACH
nią Navaho, zajmujący się sztuką uzdrawiania, pierwsze minuty po przebudzeniu
spędzali na
medytacji i tłumaczeniu marzeń sennych. W zaleŜności od przesłania, czarownik
uŜywał później w
leczeniu róŜnorodnych — symbolicznych, bądź rytualnych — metod.
Światem snów szczególnie interesowali się Irokezi. Wiadomo, w oparciu o przekazy
XVII-wiecznych
misjonarzy, Ŝe u Indian z plemion Seneków i Huronów sny traktowano jako potęŜne
źródło mocy, a
analiza zjawisk związanych ze snami bardzo była zbliŜona do . współczesnej
psychoanalizy. Sen
oznaczał dla nich manifestację ukrytych pragnień, a takŜe był narzędziem ^
superistot do
przekazywania informacji dotyczących śniącego lub całej społeczności.
Irokezi posiedli wyjątkową umiejętność odczytywania symboli pojawiających się w
marzeniu sennym.
Jako bardzo nieliczni rozpoznali zasadę, według której pewne symbole naleŜy
interpretować w ich
przeciwnym znaczeniu. Dlatego teŜ tłumaczenie snów zlecali wyłącznie komuś bardzo
doświadczonemu.
Plemię to wykorzystywało teŜ sen jako swoisty zabieg terapeutyczny. Śniący
„odgrywał" wówczas
treść marzenia sennego — w formie symbolicznej, rytualnej lub dosłownej —
oczyszczając się w ten
sposób ze szkodliwych utajonych głęboko pragnień i stresów. Dzielenie się z innymi
sennymi
przeŜyciami było istotnym elementem tej terapii.
Odmienny pogląd wyznawali Indianie Maricopa zamieszkujący obszar Colorado.
Wierzyli oni, Ŝe
podczas snu duch opuszcza ciało, poszukując innych duchów
Inne krainy, inne czasy, inne sny
41
lub istot wyŜszych, które byłyby w stanie oświecić go. Miało to zapewnić śniącemu
powodzenie w
Ŝyciu. Osiągnięcie celu w duŜej mierze zaleŜało od długości tej poszukiwawczej
podróŜy. Jeśli była
zbyt krótka, duch--obrońca towarzyszący duchowi człowieka mógł go opuścić i
pozostawić całkowicie
bezbronnego.
Inne kultury równieŜ rozumiały sen podobnie jak Irokezi. Indianie Chippewa
pojmowali go jako sposób
na zdobycie wiedzy o sobie i otaczającym świecie. Ich dzieci były zachęcane do
zapamiętywania
marzeń sennych, zaś męŜczyźni pościli, by uzyskać wyraziste wizje senne.
Jednym z plemion, które stworzyło wielce specyficzny kult snu było plemię
Senoiczyków z Malezji.
Pierwszym, który opisał owych „śniących ludzi" był Kilton Stewart, a uczynił to
w latach trzydziestych
tego wieku. Senoiczycy to lud o wysoko rozwiniętej potrzebie pokoju i współpracy,
lud wśród którego
zjawisko przestępczości niemal nie istnieje, a do rzadkości naleŜą wszelkiego
rodzaju choroby
umysłowe. Czy w osiągnięciu tych cech pomogła im umiejętność posługiwania się snem?
Stewartowi
nie udało się tego udowodnić, z drugiej jednak strony zapoŜyczone od Senoiczyków
metody
likwidowania konfliktów i stresów poprzez sen zostały zastosowane przez licznych
współczesnych
terapeutów.
Senoiczycy wierzą, Ŝe kaŜda osoba posiada swój własny wewnętrzny wszechświat oraz
Ŝe dysponuje
mocą łączącą ją ze światem zewnętrznym. KaŜdy powinien nauczyć się władać tą mocą.
Najlepszym,
według nich, okresem na opanowanie tej wcale nie łatwej sztuki jest jKflzieciństwo.
^ ^

42
LOYD AUERBACH
. .m
l
Patrycja Garfield w swojej ksiąŜce pt. Twórcze śnie-nie opisuje trzy etapy, które
Senoiczycy rozróŜniali
w procesie rozwiązywania konfliktów zachodzących we śnie lub na jawie. Śniący
powinien stawić
czoła niebezpieczeństwom pojawiającym się we śnie i przezwycięŜać je,
wykorzystywać przyjemną
stronę śnienia oraz osiągać pozytywny ładunek. W tym celu Senoiczycy nauczyli się
programować
swoje marzenia senne, nadawać im określony kształt za pomocą sugestii i modyfikować
je podczas
jasnej fazy snu. W ciągu dnia kontynuowano tę terapię, dzieląc się przeŜyciami z
rodziną lub przyja-'
ciółmi.
Rozwiązywanie problemów ujawniających się we śnie "polegało na zabawie i swoistej
grze z treścią
marzenia sennego, jak podczas terapii dziennej prowadzonej w formie realistycznej,
symbolicznej lub
rytualnej. Programowanie snu było jednak najpopularniejszą metodą przezwycięŜania
kłopotów
osobistych. Polegało ono na stwarzaniu metodą sugestii sytuacji z Ŝycia
codziennego, mogących
stanowić pewnego rodzaju sposób rozwiązania danego konfliktu, a następnie na
„wprowadzaniu" ich
do snu. Gdy marzenie senne było sklasyfikowane jako nierzeczywiste i nieistniejące
w prawdziwym
Ŝyciu, wówczas dogłębnie studiowano jego treść. Śniący analizował wtedy
pojawiające się symbole i
ich charakter. Korzystał przy tym z pomocy osób najbliŜszych lub doświadczonych
tłumaczy.
Osiągnięcia w dziedzinie analizy snu innych kultur mówią nam, Ŝe terapia snem moŜe
pomóc w
naszym rozwoju duchowym w takim samym stopniu, jak aktyw-

Inne krainy, inne czasy, inne sny 43

ność na jawie. Kwestia rzeczywistości i tego co realne
— jest waŜnym pytaniem, szczególnie w zestawieniu ze światem snu. Czy moŜemy być
pewni tego,
Ŝe nie śnimy całe nasze Ŝycie? Szczypanie się, niestety, nieczego tu nie udowadnia.
LaBerge
proponuje spróbować czegoś nierealnego
— na przykład wzniesienia się pod sufit przy wykorzystaniu własnej mocy. Ja równieŜ
proponuję lot,
choć moŜe nie skaczcie ze szczytu wysokiego budynku. Jeśli utrzymacie się w
powietrzu, znaczy to,
Ŝe śnicie.
W niektórych kulturach rozgraniczenie między rzeczywistością i snem to istotny
dylemat. Są takie,
których członkowie głęboko wierzą, Ŝe wszystko, co im się śni jest realnością.
UwaŜają oni, Ŝe duch
opuszcza ciało, udaje się w podróŜ dookoła świata, bądź w inne wymiary i obserwuje
rzeczywistość,
przynosząc z powrotem wspomnienia z tych wypraw. Tego rodzaju przypadki moŜemy
określić
mianem doświadczeń paranormalnych. Inni — tacy, jak lud Ashanti z Afryki czy Kai
z Nowej Gwinei —
twierdzą, Ŝe gdy śniłeś o podróŜy do Japonii, znaczy to, Ŝe byłeś tam naprawdę,
a jeśli śnili ci się
jacyś ludzie, znaczy to, Ŝe istnieją oni faktycznie, chociaŜ niekoniecznie w naszym
świecie.
Austalijscy Aborygeni słowo „sen" piszą z duŜej litery i wierzą, Ŝe dał on początek
wszelkiemu
stworzeniu. Przekonani są, Ŝe sen to wieczność i Ŝe jest bardziej realny, niŜ
otaczający nas świat lub
my sami. Sen objawia się nie tylko na początku naszego istnienia, ale moŜemy
doświadczać go
nieustannie.
Aborygeni właśnie poprzez sen poszukują prawdy
44
LOYD AUERBACH
uniwersalnej a ich stosunek do świata i ludzi jest tego następstwem. Ich kult snu
nie ogranicza się
jednak wyłącznie do swoistej filozofii Ŝyciowej — znane są przypadki uŜywania przez
nich sił, które
zaliczylibyśmy do paranormalnych. Celem licznych rytuałów aborygeń-skich,
prowadzonych przez ich
tak zwanych mędrców, jest zregenerowanie powiązań między snem a światem
rzeczywistym. UwaŜa
się, Ŝe powiązania te są gwarancją istnienia świata.
Sny, według Aborygenów, odgrywają teŜ niezwykle waŜną rolę w łączeniu się ze „snem
prapoczątku".
Napisał o niej Ronald Rosę w swej ksiąŜce pt. śyjąca magia.
*•<*» Jest bardzo prawdopodobne, Ŝe stan snu — te peryferia świadomości — to stan
cichej
percepcyjności, radar fal para-psychicznych. Wydaje się być idealny dla
doświadczania zjawiska
telepatii. Tak właśnie uwaŜają Aborygeni, którzy nazwali ten stan snem czasu.
Marzenia senne są
wolne od zakłóceń, łatwo zapamiętywane, bogate w detale i mają dla nich szczególną
wartość. Sny
wypełniają ich Ŝycie — są obecne w rytuałach, totemach, w najrozmaitszych
przejawach Ŝycia
codziennego.
Aborygeni wierzą, Ŝe są reinkarnacją istoty pochodzącej ze snu. śe tuŜ przed
poczęciem dziecka
rodzice lub krewni są nawiedzani podczas snu przez „totem" owej istoty, która za
ich pośrednictwem
przekazuje płodowi część swojej energii. W ten sposób kaŜdy nowo narodzony zostaje
połączony z
prapoczątkiem. Marzenie senne jest tu koniecznym pośrednikiem między tymi dwoma
Inne krainy, inne czasy, inne sny
tJ & *
45
światami. Tak więc, jeśli narodziny są przedłuŜeniem .*łv rzeczywistości snu, moŜna
rozpatrywać sny
w kontekś- *$*, cię ustanawiania rzeczywistości tego świata. <v Problem
rzeczywistości we śnie i poza
snem jest >\% problemem pojawiającym się w wielu dziedzinach nauki J""
— od filozofii do fizyki kwantowej. Sen jest interesują- ^ ^ cym paradoksem — musimy
tu — polegając
na swoim >• subiektywnym odczuciu rozstrzygnąć — śnimy czy teŜ i nie? Ponad
2000 lat temu
chiński filozof, przedstawiciel taoizmu, mistrz Zhuangzi, tak wyraził ten dylemat:
Pewnej nocy śniłem, Ŝe jestem motylem latającym to tu, to tam, szczęśliwym. Nagle
obudziłem się i
spostrzegłem, Ŝe to ja, Zhuangzi. Kim jestem w rzeczywistości? Motylem śniącym,
Ŝe jest Zhuangzi
czy Zhuangzi śniącym, Ŝe jest motylem?
Jednego razu usłyszałem pytanie: „Czy rzeczywiście istniejemy, czy moŜe jesteśmy
postaciami ze snu
Boga lub innej istoty? I co się stanie, jeśli ten ktoś przebudzi się?"
Musimy jednak załoŜyć, Ŝe istniejemy naprawdę. Przynajmniej do końca tej ksiąŜki
niech tak
pozostanie. ChociaŜ, przy okazji, zupełnie osobną jest kwestia
— co to znaczy rzeczywistość? Ale to juŜ temat na całkiem inną ksiąŜkę. W kaŜdym
razie nie jest
łatwiej stwierdzić, Ŝe śnimy, jak sugeruje LaBerge, niŜ udowodnić, Ŝe Ŝyjemy.
Bez względu na róŜnice kulturowe, sny dla wszystkich są swego rodzaju źródłem
informacji, kształtują
w pewnym stopniu rozwój człowieka. Sposoby odniesie-
a do sfery marzeń sennych i metody ich interpretacji

46
LOYD AUERBACH
są zbliŜone, bez względu na szerokość geograficzną. A to po prostu oznacza, Ŝe
jesteśmy do siebie
podobni nie tylko na jawie, ale równieŜ we śnie.

ś
Rozdział 3 *
CO TO ZNACZY: PARAPSYCfflCZNY?
mienie parapsychiczne — cóŜ to znaczy właściwie?
t
Czym są parapsychiczne zdolności lub przeŜycia? Przyjrzyjmy się róŜnorodności tego
rodzaju
doświadczeń.
Parapsychologia jest nauką badającą zjawiska parapsychiczne lub tzw. fenomeny PSI.
Dokładniej
mówiąc, zajmuje się sposobami wymiany informacji pomiędzy istotami Ŝywymi bez
pośrednictwa
zmysłów podstawowych. Oczywiście, większość fenomenów tej dziedziny nie daje się
wyjaśnić na
podstawie dotychczasowej znajomości praw natury. W ksiąŜce tej będę uŜywał
przemiennie pojęć:
parapsychiczny i PSI. Dla wyjaśnienia, PSI jest wybranym przez parapsychologów
określeniem
pochodzącym z alfabetu greckiego, a tłumaczącym się jako „nieznany".
Jeśli masz zdolności parapsychiczne, znaczy to tyle, Ŝe potrafisz uzyskiwać
informacje w sposób
niezaleŜny od logicznego rozumowania. Bez względu na cel tego rodzaju percepcji,
jest to problem,
któremu warto poświęcić chwilę uwagi; nasz umysł podszeptuje nam: „Mamy informacje,
którym
naleŜałoby się przyjrzeć i— więc do roboty!".
47

48
LOYD AUERBACH
Co to znaczy: parapsychiczny?
49
Zgodnie z doktryną parapsychologii, osoby z predyspozycjami parapsychicznymi mogą
przejawiać
szczególnie szeroki zakres percepcji, zwłaszcza jeśli załoŜymy, Ŝe kaŜdy z nas w
jakimś stopniu
posiada zdolności parapsychiczne. Ludzi z takimi predyspozycjami nazywamy
„parapsychicznymi".
Według ich własnej opinii, posiadają oni szczególną kontrole nad swoimi
nadnaturalnymi
umiejętnościami.
Czy pewni ludzie są bardziej podatni parapsychicznie niŜ inni? Jest to pytanie,
na które moŜna
odpowiedzieć dopiero po uściśleniu niektórych terminów. Jak juŜ .; wspomniałem,
ci którzy nazywają
siebie ludźmi parapsychicznymi, wykazują się szczególnym doświadcze-^.^niem i
uzdolnieniami w tym
zakresie. Jednak zebrane relacje, jak i przeprowadzone eksperymenty dowodzą, Ŝe
nie tylko oni, ale
znaczna większość ludzi doświadczyła w swoim Ŝyciu zjawisk paranormalnych. GdzieŜ
więc przebiega
ta granica, która dzieli tych bardziej podatnych od podatnych mniej? UŜyjmy tu
porównania i weźmy
dla przykładu talent muzyczny. KaŜdy z nas jest do pewnego stopnia uzdolniony
muzycznie, ale nie
kaŜdy umiałby zagrać koncert fortepianowy. Wczesne rozpoznanie talentu muzycznego
jest kluczem
do jego rozwoju. Niektórzy są, powiedzmy, „nawiedzeni" przez muzę i potrafią bez
większego trudu
dokonać czegoś, co innym zajęłoby całe Ŝycie. Podobnie rzecz się ma ze zdolnościami
paranormalnymi, z tą róŜnicą, Ŝe moŜliwości trenowania są bardziej ograniczone.
Jest to
prawdopodobnie zwolność wrodzona, polegająca na umiejętności segregowania
informacji
„normalnych" i „para- ^
'normalnych". MoŜliwość nauczenia się tego jest kwestią prób i błędów.
Kto wierzy w przeŜycia parapsychiczne? Jeśli popytasz wokół siebie, najpewniej
okaŜe się, Ŝe
większość ludzi będzie otwarta na tego rodzaju zjawiska, jakkolwiek dokonana przez
nich interpretacja
moŜe być rozmaita. W raporcie George'a Gallupa i Jima Castelliego opublikowanym
w latach
osiemdziesiątych przez Los Angeles Times czytamy:
„Jeśli byłby choć den prawdopodobieństwa wskazujący na istnienie duchów,
Amerykanie uwierzyliby
w nie" I dalej: „46% ankietowanych Amerykanów wierzy w percepcję poza-zmysłową,
24% w
moŜliwość przepowiadania przyszłości i 15% w duchy".
Według ankiety przeprowadzonej przez Uniwersytet w Chicago i ogłoszonej przez
księdza Andrew
Greel-ey'a, 42% Amerykanów miało kontakty ze zmarłymi, a 67% wierzy w ESP, czyli
w przekazy
napływające od innych drogą paranormalną.
Przeprowadzono takŜe wiele innych badań, które przyniosły podobne rezultaty.
Wynika z nich, Ŝe
znaczna większość Amerykanów uznaje istnienie przeŜyć paranormalnych. Tak więc
twierdzenie
przeciwników parapsychologii oraz licznych ąuasi-parapsychologów, oddających swe
usługi za
pieniądze, Ŝe zjawiska te są niezwykłe — jest fałszem. Paranormalność wydaje się
być całkiem
normalnym ludzkim doświadczeniem.
Przy okazji, musimy ustalić tu pewne pojęcia. Jak juŜ wspomniałem, ESP polega na
przepływie
informacji
50
LOYD AUERBACH
bezpośrednio do umysłu. Natomiast telekineza jest oddziaływaniem umysłu na świat
materialny,
chociaŜ termin ten wydaje się w pewnym stopniu niedostateczny, odkąd kojarzy się
go jedynie z
unoszeniem przedmiotów. Nasza jaźń jest w stanie dokonać wyczynów znacznie
potęŜniejszych, od
parapsychicznego uzdrawiania poczynając, a na wpływaniu na podzespoły komputerowe
kończąc.
Dlatego parapsychologowie zastąpili słowo telekineza terminem psychokineza (PK).
Istnieje sporo kontrowersji dotyczących uznania parapsychologii za naukę,
aczkolwiek laboratoria
para-psychologów nie róŜnią się od tych, naleŜących do fizyków. Jeśli więc juŜ
zaakceptujemy ją jako
dziedzi-^nę nauki, to pozostaje pytanie: jaka to naprawdę dziedzina?
Powszechnie wyróŜnia się dwie grupy nauk — przyrodnicze (chemia, fizyka,
socjologia) oraz
humanistyczne (historia, psychologia, socjologia). Pomimo, Ŝe parapsychologowie
stosują metodykę
zaczerpniętą z fizyki, to jednak miejsce parapsychologii jest w grupie drugiej,
wśród dyscyplin
spokrewnionych z psychologią eksperymentalną. Przedmiotem jej badań jest zarówno
umysł ludzki,
zachowania, przeŜycia, jak i powiązania umysłu ze światem fizycznym.
Stwierdzenie, Ŝe jakiś fenomen parapsychiczny zachodzi faktycznie, niekoniecznie
musi przekreślać
dotychczasowe ustalenia nauki. Parapsychologia zajmuje się badaniem zjawisk, które
mają miejsce w
konkretnym Ŝyciu ludzkim. W opinii mojej i wielu innych umacnia to pozycję
Co to znaczy: parapsychiczny? 5f
parapsychologii jako nauki, w ramach której ciągle rozwijana jest umiejętność
analizowania zjawisk
paranormalnych. Przeprowadzane badania mają na celu, między innymi, odnajdywanie
czysto
fizycznego podłoŜa tych zjawisk; na przykład w jaki sposób ludzie przewidują
przyszłość, zdobywają
informacje z przeszłości, odbierają fale telepatyczne z odległości tysięcy
kilometrów lub wpływają siłą
woli na działanie komputera.
Zajmijmy się teraz klasyfikacją. ESP ma przede wszystkim naturę receptywną — umysł
otrzymuje
informacje z innego źródła. Jeśli druga osoba kontaktuje się z tobą, mamy do
czynienia z telepatią.
Nie oznacza to, Ŝe moŜesz czytać w czyimś umyśle tak, jak oglądasz telewizję, lecz
Ŝe stajesz się
odbiorcą cudzych wyobraŜeń, odczuć, informacji, które dzielicie wówczas wspólnie.
Marzenia senne
mogą być jednym ze sposobów takiej transmisji.
Jasnowidzenie, kolejne zjawisko pranormalne, ma swoją bogatą tradycję w historii
ludzkości. Jest to
umiejętność „widzenia" przedmiotów, ludzi lub zdarzeń z tego samego przedziału
czasowego, drogą
wykraczającą poza zwykłe postrzeganie zmysłowe. Głównym receptorem jest tutaj, jak
się uwaŜa
powszechnie, układ wzrokowy człowieka. Jednak rolę takiego receptora m°gą pełnić
takŜe narządy
odbierające wraŜenia słuchowe, smakowe, zapachowe czy dotyku. Inaczej mówiąc, tego
rodzaju wizje
odbieramy za pośrednictwem receptorów, które są w nas najbardziej rozwinięte.
Oczywiście, w wielu sytuacjach trudno odróŜnić tele-
tię od jasnowidzenia. Na przykład, iak stwierdzić, czy

52
LOYD AUERBACH
Co to znaczy: parapsychiczny?
53
i
doświadczam bezpośrednio widzenia jakiegoś miejsca lub zdarzenia, czy teŜ stałem
się odbiorcą wizji
pochodzącej od kogoś? PowyŜszy problem dotyczy równieŜ snów parapsychicznych.
JednakŜe, moim
zdaniem, rozdzielanie tych dwóch zjawisk jest kwestią drugoplanową.
Najłatwiejszą metodą przeprowadzenia eksperymentu z postrzeganiem na odległość
(jasnowidzenie)
jest doświadczenie z zalakowaną kopertą, wewnątrz której znajduje się fotografia,
rysunek bądź
symbol lokalizacji tzw. celu. Dodatkowo naleŜałoby właściwą kopertę wy-
' mieszać z kilkoma innymi. Wyklucza to przekaz telepatyczny od osób postronnych,
które znają
prawidłową
^odpowiedź.
Paranormalną umiejętność otrzymywania informacji z przyszłości nazywamy
przewidywaniem.
Dotyczy ono nie tylko przestrzeni, jak to się zdarza w przypadku jasnowidzenia,
ale takŜe czasu.
Innymi słowy, kioś moŜe otrzymać informacje o wydarzeniach z twojej przyszłości,
jak równieŜ o
miejscach, w których się one rozegrają.
Ciągle i zewsząd słyszymy o ludziach przepowiadających przyszłość. Niestety, tylko
nieliczni, co jest
argumentem dla sceptyków i przeciwników, robią to trafnie. Ja sam mogę
przepowiedzieć teraz, w
październiku 1990 roku, w rok po trzęsieniu ziemi w San Francisco, Ŝe w Północnej
Kalifornii czeka
nas jeszcze kilka nawrotów tego kataklizmu. W rzeczywistości jednak jest to
znacznie bardziej kwestia
statystyki, niŜ moich umiejętności paranormalnych. i
Z drugiej strony dysponujemy relacjami o takich przypadkach przewidywania, które
okazały się
prawdziwe i które wyprzedzały fakty nie o miesiące, ale często o godziny czy nawet
minuty. Są to
przepowiednie dotyczące w zdecydowanej większości spraw ściśle prywatnych. Na
przykład mogą
mieć postać ostrzeŜenia przed podróŜą statkiem czy samolotem, mającym ulec
katastrofie.
Przepowiednie pojawiające się we śnie wydają się być łatwiej zapamiętywane, ale
ich treść zwykle
przeplata się z treścią innych sennych wyobraŜeń. W jaki sposób moŜemy dowiedzieć
się, czy śnimy o
konkretnej przyszłości, czy teŜ mamy do czynienia z projekcją naszych pragnień bądź
lęków?
Jedynym sposobem jest czekanie, aŜ wydarzenie takie zajdzie na jawie. Zresztą
często nie
pamiętamy o tym, co nam się śniło aŜ do chwili, kiedy sen stanie się rzeczywistością.
Na przykład, czy wydawało ci się kiedykolwiek, Ŝe juŜ raz przeŜyłeś jakąś sytuację?
Tego rodzaju
wraŜenie zostało określone mianem deja vu. Yernon Neppe opracował swego czasu około
czterdziestu rozmaitych wyjaśnień przyczyny paramnezji, ale tylko kilka z nich
moglibyśmy zaliczyć do
parapsychicznych — reszta dotyczy nieprawidłowości w zapamiętywaniu lub kojarzeniu
miejsc, w
których było się wcześniej. Jedno z wyjaśnień jest bardzo podobne do tego, o którym
pisałem przed
momentem — zapomniany sen ujawnia się w zetknięciu z konkretną sytuacją.
AŜeby zrozumieć istotę zjawiska przewidywania, naleŜałoby dokładnie poznać naturę
czasu. Nauka
dzisiej-

54
LOYD AUERBACH
l
Co to znaczy: parapsychiczny? 55? sza zna sporo hipotez o jego istocie, ale jak
na razie
pełne poznanie zdaje się mocno wykraczać poza nasze świadkiem jakiejś rozmowy,
albo
odwiedzamy miejsce, moŜliwości. g(}zje zdarza się coś szczególnego, a potem
przekonuje-Jeśli
załoŜymy, Ŝe zdobywanie informacji z przyszłości ~"' "" '"' — *•"•"*"""•> t°1">
~rIK"1" -;- «o«^„,^= —,
jest prawdopodobne, musimy się teŜ zgodzić z moŜliwością zbierania informacji z
przeszłości. Mam tu
na myśli fenomen odnajdywania ludzi, miejsc lub pozna
«/a«ia PoL-tA.,, J__ < .
^
men onaywania ludzi, miejsc lub pozna- n'e naeŜaoy zawaliikować OBE
wania faktów drogą wykraczającą poza zwykłe moŜ- psychicznych a nie
psychologicznych?
liwnśfi lnH^L-ia _ — _ __ i . .
T^_i_-._ j». _-„- _ i • i,
,
ze: — rozmowa taka odbyła się naprawdę, czy czytamy w gazecie, Ŝe — w pewnym kraju
wydarzyło
dokładnie to, o czym śniliśmy. Czy w takiej sytuacji naleŜałoby zakwalifikować OBE
do zjawisk para-
ludzkie
, - """Ł".y'" " *"<•- F^v/nwiv/5iVŁiijvi.:
poza zmysły, poza dedeukcję, poza Kolejną formą paranormalnej aktywności umysłu
jest
odczyt zapisu historycznego. Tego rodzaju przenikanie Psychokineza, choć akurat
podczas snu
wydaje się
«,nrTOc,^.;<; „A —— _.-_ . . występować rzadko. Jej efektem moŜe być
na przykład
ll^H t*O1171omA *^o ł«o»^ołr/^lłł/>r»»* A A\/n**+s^ iTr 4-ł tw\
*^*«A«rmii j\ n
_ ___.e>_. -~0~ ivru&uju plLClllK.ilIlll
w przeszłość zdarza się w snach i moŜe być wytłumaczo
,; ne przez reinkarnację.
Kiedy zastanawiamy się nad związkami snu ze zja-
v wiskami paranormalnymi, przychodzą nam na myśl dwa typy przeŜyć: sen z
elementami
jasnowidzenia oraz sen będący doświadczeniem z przebywania poza ciałem
(OBE-projekcja astralna).
To ostatnie polega na tymczasowym opuszczeniu ciała rzeczywistego przez nasze ciało
astralne.
Jako Ŝe trudno jest udowodnić taki przejaw aktywności naszego organizmu,
bezpieczniej będzie
poprzestać na definicji autorstwa parapsycholo
(Jf1\X7 1 rtOT7/-»V» ^ l"''*'''---' 1-A _
- - --———j. ~-v^,„,.»,„ HalalJS>wioiO- J——— r
J ———J *——
— ————•>
gow i psychologów, którzy określają to zjawisko jako takich' Jak komputer.
wraŜenie lub uczucie opuszczania własnego ciała. Większość ludzi, kiedy myśli o
psychokinezie, ma
C^7V Hpfłvtr>hi/ioU A^A„,:nj_.i! • • . w r\Tr^,;„„: r;i„.,
: i,„:„•!,: :„i, __ /->_.•_
e*__u__„
TTjut-Ypvwcii/ ALjtivinv/. jwj viwn.iviu uivz*i. l/jrw lid
plLjjrn.iau
uzdrawianie parapsychiczne. Warto w tym miejscu dodać, Ŝe dotychczasowe badania
nie pozwoliły
określić jednoznacznie, czy w tym szczególnym przypadku źródłem psychokinezy jest
uzdrawiający
czy uzdrawiany. Wiemy tylko, Ŝe niezwykle istotna jest tutaj otwartość psychiczna
chorego.
Innym ciekawym aspektem psychokinezy, nad którą intensywne badania właściwie
dopiero się
rozpoczęły jest fakt, Ŝe nasze samopoczucie psychiczne moŜe wpływać na jakość pracy
maszyn i
urządzeń — choćby takich, jak komputer.
- -t-———~~..,u. »viaautgu Wilia. c
- ...
Czy kiedykolwiek doświadczyliście podczas snu, Ŝe W Pamieci filmy i ksiąŜki,
jak np. Carrie
Stephena losicie się, lub Ŝe podróŜujecie do róŜnych mieisn ' nie ^in8a, w
których istoty obdarzone
tego rodzaju zdol-
— -« ^ « * 1_" * /"* ' * J
' *
_ . _„—^ «.jv/*v- |_»v/\av^aa Ml U, ZO
unosicie się, lub Ŝe podróŜujecie do róŜnych miejsc, nie wyłączając tych
najbardziej odległych?
PrzeŜycie to mo
r7(*m\r T-*»-»*-^»*-*•*-"^*-~ — -~ -
O**) " JVŁV/A J V/J.J. A U ł, VI. J V^»^'Vłt4i^JV^lJlV'
IW^V/ i WVJ.LjUJ U- Lj\a^/l
iczając tych najbardziej odległych? PrzeŜycie to mo- n°^ciaini niszczą i zabijają.
CóŜ, w prawdziwym
Ŝyciu Ŝerny zinterpretować jako psychiczne (psychologiczne), D'C takie8° si? nie
zdarza i jakkolwiek
znane są relacje chociaŜ niekoniecznie jako parapsychiczne. Ale jak w °
Pomieszczaniu przedmiotów
przez „duchy", to przy-takim razie rozumieć następującą sytuację: „podróŜuje-
Padki te, w
przeciwieństwie do fabuł powieściowych my" po budynku, w którym mieszkamy i
"stajemy się '
filmowych, niewiele mają wspólnego - «-—-—= - --
^|*ych wymiarów.
z bestiami z in-

56
LOYD AUERBACH

1
W rozumieniu parapsychologii „duchy" nie są istotami, lecz sytuacjami. Według
Williama G. Roiła,
nasz umysł moŜe podświadomie wyzwalać swoisty stres, przejawiający się
zewnętrznie w
działaniach psychokine-tycznych. Proces ten nazywany jest przez parapsychologów
spontanicznym
uwolnieniem psychoki-netycznym (RSPK). Nie są to sytuacje tak dramatyczne jak
w horrorach, choć
na pewno wydają się nie mniej niezwykłe i szokujące. Psychokineza dotyczy takich
przypadków, jak
poruszanie się popielniczek bądź ksiąŜek, spadanie obrazów i półek, a nawet
„fruwanie" małych
przedmiotów czy unoszenie się mebli. Czasem dochodzi nawet do wzniecenia poŜaru.
Psychokineza
**tego typu moŜe przejawiać się jednorazowo, ale moŜe teŜ trwać rok lub jeszcze
dłuŜej. Często
ukrytą przyczyną objawiających się w tej formie stresów są właśnie... hałasujące
duchy —
poltergeisty. Przykładem efektu poltergeista jest kobieta przebadana przez
parapsychologa Juliana
Isaacsa, dręczona przez „złego i niespokojnego ducha", który wykorzystując jej
zdolności
psychokinetyczne wywoływał poŜary.
W innym przypadku, którego świadkiem byłem osobiście, z nie wyjaśnionych przyczyn
z rury
wypływała woda, mimo Ŝe wcześniej wyeliminowaliśmy wszelkie moŜliwe usterki. W
końcu udaliśmy
się do chłopca, który był jednym z mieszkańców domu i który zwierzył się nam ze
swoich kłopotów.
Okazało się, Ŝe rodzice zmuszali go do chodzenia na treningi pływackie, których
nie cierpiał. Wkrótce
stało się to dla niego przyczyną stresu, przejawiającego się efektem paranormal-
Co to znaczy: parapsychiczny? 57
nym. Po tym, jak chłopiec wyznał nam to wszystko, wypływanie wody z rury ustało.
Rozpatrywanie wyŜej wspomnianych fenomenów ma wiele wspólnego z metodologią badań
nad
marzeniami sennymi. Staramy się wówczas określić, jakiego rodzaju „efekty"
zachodzą we śnie i
dochodzimy ich przyczyn indywidualnie.
Ursula K. LeGuin w swojej ksiąŜce zatytułowanej Jesteśmy snem, w przerysowanej
formie ukazuje
związki snu z psychokinezą. Jest to opowieść o człowieku, którego nieprzeciętne
zdolności objawiały
się podczas snu. Jego marzenia senne dotyczyły zasadniczych zmian w świecie i za
kaŜdym razem,
kiedy budził się stwierdzał, Ŝe są juŜ rzeczywistością. Niestety, zmiany te
dotyczyły takŜe zmian w
pamięci ludzi — z wyjątkiem bohatera, który w rezultacie pozostał jedynym
pamiętającym prawdziwą
historię ludzkości.
W cyklu filmowym Koszmar z ulicy Wiązowej (Elm) Freddy Krueger jest postacią
istniejącą tylko w
świecie snu. Mimo to panuje nad swoimi ofiarami, manipulując ich marzeniami
sennymi.
Lecz takie historie, powtarzam, nie zdarzają się w rzeczywistości, a dowodów na
związki pomiędzy
ESP 1 Psychokineza praktycznie nie ma Ŝadnych. Obecne badania tego zjawiska
prowadzone są przy
uŜyciu specjalnego generatora (REG), który wypromieniowuje niewielką ilość fal
radioaktywnych.
Badana osoba siłą woli odkształca tę wiązkę, a zmierzona intensywność powracających
cząstek
świadczy o stopniu psychokinetycz-nego wpływu. Jestem przekonany, Ŝe moglibyśmy
uŜv-

58
LOYD AUERBACH
wać REG do badania zdolności psychokinetycznycŁ przejawiających się podczas snu.
Innym ciekawym problemem z omawianej przeze mnie dziedziny jest występowanie
zjawisk
paranormalnych u dzieci. Czy są one bardziej uzdolnione para-psychicznie od
dorosłych? I czy
tracimy nasze zdolności w miarę dorastania?
Na podstawie moich doświadczeń muszę stwierdzić, Ŝe wskutek pewnych szablonów
edukacyjnych,
powielanych z pokolenia na pokolenie, nasze umiejętności paranormalne po prostu
zanikają. Dzieci, w
odróŜnieniu od dorosłych, nie wiedzą jeszcze, Ŝe na przykład czytanie w myślach
wujka czy
poruszanie popielniczki samą myślą pst niemoŜliwe. Jednak z wiekiem uczymy się
negować to, co nie
odpowiada powszechnie przyjętym normom.
Oczywiście, nie moŜemy zapominać o wielkiej sile wyobraźni drzemiącej w umyśle
dziecięcym.
NiepowaŜnym byłoby traktowanie kaŜdej dziecięcej relacji, która odpowiada
kategoriom
paranormalnym, jako prawdziwej. Konieczną metodą postępowania w takiej sytuacji,
jak i w kaŜdej
innej, jest szukanie wszelkich moŜliwych wytłumaczeń, które moŜemy nazwać
normalnymi, a dopiero
po ich odrzuceniu spojrzenie na wszystko od strony paranormalnej.
Czy masz zdolności parapsychiczne? Dotychczasowe badania juŜ teraz definitywnie
przesądzają, Ŝe
kaŜdy z nas jest w niniejszym lub większym stopniu medium parapsychicznym. Ale
pamiętaj, słowa
mogą być mylące. Słowa, których uŜywam do opisu przeŜyć para-psychicznych mogą być
nieprecyzyjne. A kiedy mówimy o snach pamiętaj, Ŝe wszystko moŜe się wydarzyć...

l
Rozdział 4
MROCZNE SNY: KOSZMAR ZA DNIA IW NOCY
rrezydent Stanów Zjednoczonych rozwaŜa rosnące zagroŜenie wybuchu wojny
nuklearnej. Jego sen
jest nierówny i koncentruje się wokół jednego tematu: jest sam, jedyny pozostały
przy Ŝyciu, a wokół
dymiące pogorzelisko po atomowej zagładzie. Ten sen-koszmar powtarza się
sprawiając, Ŝe śniący
śpi coraz mniej i mniej. Zaczyna zastanawiać się, czy jest jeszcze zdolny jako
prezydent, do
podejmowania właściwych decyzji. A sen ciągle' powraca...
W rzeczywistości tego rodzaju koszmary były udziałem wielu ludzi (nie wyłączając
dzieci). Generalnie
są one definiowane jako sny, w których objawiają się nasze lęki i to lęki w postaci
wyolbrzymionej. Ale
czy to wszystko, co wiemy o tym zjawisku?
Kiedy sięgniemy do genezy słowa „koszmar", przekonamy się, Ŝe w przeszłości
odnosiło się do
przeraŜających snów wywoływanych rzekomo przez nocne demony czy duchy. UwaŜano
wówczas, Ŝe
ofiarami owych nieprzyjemnych istot padają szczególnie dzieci o słabej woli.
Stwierdzenie takie mogło
wziąć się z prostej obserwacji, Ŝe dzieci z reguły śpią niespokojnie.
59

60 LOYD AUERBACH
^
l
Co w takim razie oznaczają owe sny? Wielu ekspertów dopatruje się w koszmarach,
jako w postaci
bardzo intensywnego snu, projekcji lęku i uczucia niepokoju, mających źródło w
dzieciństwie. Inni
rozumieją to zjawisko podobnie, z tym jednak wyjątkiem, Ŝe za źródło frustracji
uwaŜają Ŝycie
codzienne.
Omawiając bliŜej to zagadnienie, naleŜy rozróŜnić terminy: koszmar i lęki nocne.
Tak więc koszmar
oznacza zły sen, który występuje podczas fazy REM i trwa około kilku minut. Koszmar
jest podobny do
normalnego marzenia sennego, z tą jednak róŜnicą, Ŝe jego ; treścią są lęki,
niepokoje, frustracje, a
nawet poczucie winy. Podczas koszmaru podlegamy chwilowemu para-„UŜowi, podobnie
zresztą jak
dzieje się to w fazie REM.
Z kolei nocny lęk to stan mający miejsce podczas snu, na skutek którego budzimy
się z zimnym potem
na czole. Budzimy się, często nie pamiętając treści snu. Zdarza się takŜe, Ŝe po
przebudzeniu
jesteśmy półprzytomni, krzyczymy lub rzucamy się w łóŜku. Nocny lęk objawia się
w początkowej fazie
snu, kiedy nie jesteśmy „sparaliŜowani", ani teŜ zwykle nie śnimy. Stan ten pojawia
się między
pierwszą a trzecią godziną po zaśnięciu, czyli w najgłębszej fazie snu. Zaliczany
jest do zaburzeń
sennych i mogą mu towarzyszyć spacery lunatyczne, bądź zgrzytanie zębami. Dzieci,
które miewają
lęki nocne, często budzą się w nocy z krzykiem. Rodzice znajdują je w stanie silnego
podniecenia,
jakby w panicznej ucieczce, z błądzącym wzrokiem i nie rozpoznających swoich
najbliŜszych. Krzyk i
strach mogą trwać nawet do kilku minut. Później dzieci pytane o

Mroczne sny: koszmar za dnia i w nocy 61

przyczynę lęku nie mogą sobie niczego przypomnieć. Gdy stany takie powtarzają się,
rodzice często
są skłonni sądzić, Ŝe jest to problem wymagający ingerencji psychologa. J
Lęki nocne nie naleŜą jednak do problemów psychologicznych. Kiedy przytrafiają się,
dziecko po
prostu ciągle śpi — nie jest rozbudzone. Tak jak mówiłem, nocny lęk atakuje śpiącego
w najgłębszym
śnie i przebudzenie wymaga sporego wysiłku. W tym stanie kaŜdy z nas mógłby przespać
nawet
wystrzał armatni. Czynność mózgu wydaje się być wówczas zupełnie inna, niŜ podczas
fazy REM.
Mózg nie generuje impulsów, które mogłyby stać się częścią krótko lub
długoterminowej pamięci.
Co ciekawe, wraz z wiekiem stajemy się bardziej odporni na lęki nocne. Wynika to
z faktu mniejszej
aktywności fizycznej, a jak wykazują badania, łęki nocne bardziej związane są z
funkcjonowaniem
ciała i systemu nerwowego, niŜ umysłu. Inaczej mówiąc, stan ten wskazuje na brak
równowagi w
sferze fizjologicznej i neurologicznej, a nie psychologicznej. Kiedy zmęczone
fizycznie dziecko zapada
w bardzo głęboki sen, jest wówczas szczególnie podatne na stan lęku nocnego.
Mechanizm ten
odnosi się równieŜ do dorosłych, lecz naleŜy dodać, Ŝe w ich przypadku przyczyną
moŜe być zarówno
stres fizyczny, jak i psychiczny, gdyŜ choroby fizyczne bywają powodowane takŜe
przez wszelkiego
rodzaju załamania psychiczne. Na koniec trzeba zaznaczyć, Ŝe występowanie lęków
nocnych moŜe
być Bdzied7ic7ne C7vli Ŝe moea bvć one Drzekazvwane wrą/

62
LOYD AUERBACH
z charakterystycznymi cechami fizjologicznymi rodzii ców.
Zgadzam się osobiście z poglądem, Ŝe główną przyczyną leków nocnych są lęki mające
swój
początek w wieku dziecięcym, w okresie charakterystycznej dla tego etapu Ŝycia
bezradności. Dzieci
nie są zdolne do samodzielnego istnienia, są uzaleŜnione całkowicie od rodziców
— takŜe w sferze
poczucia bezpieczeństwa, którego brak w okresie dzieciństwa moŜe się przejawić
lekami nocnymi
dopiero w wieku dojrzałym. Ponadto naleŜy mieć na uwadze, Ŝe nasze Ŝycie codzienne
rów-
' nieŜ powoduje róŜnego rodzaju napięcia i stresy. Czy kiedykolwiek czułeś się
bezradny i zagubiony w
następ-
'Utwie kłopotów w pracy bądź w domu? TakŜe z tego źródła koszmary mogą czerpać swoje
siły
Ŝywotne.
Według ankiety przeprowadzonej w 1982 roku przez ABC Television i The Washington
Post
(„Amerykańskie sny: lek przed spadaniem i inne narodowe koszmary"), 71% Amerykanów
przeŜywa
we śnie spadanie, 59% — śmierć swoich bliskich, a 56% — napaść i pobicie. Rezultaty
innych ankiet
wskazują, Ŝe we śnie moŜna doświadczać takŜe aktów seksualnych — 54%, spełniać jakąś
wielką
misję — 52%, unosić się nad swoim ciałem — 45%, być niezdolnym do krzyku i ucieczki
— 42%,
zdawać egzaminy — 31%, spóźniać się do pociągu lub samolotu — 28%, znajdować się
nago w
miejscu publicznym — 15%. Tak więc, jak widać, we śnie, w formie mniej lub bardziej
utajonej, mogą
wstrząsnąć nami wszelkiego rodzaju zagroŜenia. Jeden z czołowych badaczy
koszmarów, doktor

Mroczne sny: koszmar za dnia i w nocy 63

nest Hartmann, dzieli je na dwie grupy. Do pierwszej naleŜą koszmary typowe, które
w ogólnej
charakterystyce nie odbiegają od marzeń sennych, róŜnią się jednak treścią. Drugą
grupę stanowią
koszmary pourazowe, będące następstwem stresów lub stanów lękowych.
Koszmar pourazowy jest często odbiciem konkretnej sytuacji, jaka wstrząsnęła na
jawie daną osobą.
Rozmawiałem na przykład z ofiarami trzęsienia ziemi w strefie Zatoki San Francisco
(17 października
1989 r.); długo jeszcze po katastrofie cierpieli z powodu nocnych koszmarów.
Podobnie reagowali
weterani wojny w Wietnamie i innych konfliktów zbrojnych, takŜe policjanci biorący
udział w
strzelaninach, będący świadkami śmierci kolegów. Tego typu szok moŜe wywoływać
koszmary nie
tylko w nocy, ale takŜe za dnia.
Poza tym dysponujemy licznymi sprawozdaniami o snach parapsychicznych dotyczących
przewidywania przyszłości i jasnowidzeń. Wywoływane przez nie reakcje przypominają
te z
koszmarów pourazowych. Jeśli weźmiemy pod uwagę, Ŝe sny parapsychiczne
charakteryzują się
duŜym ładunkiem emocjonalnym i Ŝe ich treść mogą stanowić obrazy śmiertelnie
rannych ofiar, nie
powinniśmy dziwić się występowaniu takich objawów.
Sny opowiadające o nieszczęściach i katastrofach mogą przejawiać się takŜe w formie
mniej
przejrzystej. Spotkałem kilka osób, które śniły o wspomnianym trzęsieniu ziemi w
San Francisco. Sny
ich miały postać jakichś niejasnych symboli. Generalnie ludzie ci mówili o uczuciu
przeraŜenia z
powodu bliŜej nieokreślonego

64
LOYD AUERBACH
nieszczęścia, mającego jednak wydarzyć się gdzieś w strefie Zatoki. Na
czterdzieści osiem
godzin przed tragedią większość z nich odczuła nasilenie lęku. Oczywiście wraŜenie
to mogło zostać
wywołane zmianą pola magnetycznego Ziemi, co zdarza się przed trzęsieniem. Co wiemy
o typowym
koszmarze nocnym. Jest to sen charakteryzujący się znacznie większym ładunkiem
emocjonalnym,
niŜ zwykłe marzenie senne. Zazwyczaj objawia się pod postacią ekstremalnie
negatywnych
wyobraŜeń, co w konsekwencji moŜe rzutować na nasze Ŝycie na jawie. Koszmary senne
stanowią
odpowiedź na wydarzenia rzeczywiste, wobec których zawodzą na-' sze dotychczasowe
metody
postępowania (np. rozwód, problemy w pracy, kłopoty zdrowotne, śmierć w
rodzi-rt<rn'e itp.) i które to
wydarzenia rodzą w nas niepokój, strach, bezradność.
.. Czas trwania koszmaru jest dłuŜszy od normalnego marzenia sennego. Wynika to
stąd, Ŝe w
przypadku koszmaru potrzebny jest dłuŜszy okres rozwoju pełnego ładunku
emocjonalnego. Nie
bierzemy tutaj pod uwagę przypadków, kiedy koszmar po prostu nas budzi.
Koszmary senne są doskonałym miernikiem jakości naszego Ŝycia na jawie. Mogą
wskazywać na
problemy, których jesteśmy całkowicie świadomi, jak równieŜ na takie, z których
nie zdajemy sobie
sprawy.
Jeśli spojrzymy na koszmary z punktu widzenia parapsychologii, dojdziemy do
wniosku, Ŝe bywają
one ostrzeŜeniem przed jakąś niebezpieczną sytuacją czy teŜ osobą, mogącymi w
istotny sposób
wpłynąć na nas i naszych najbliŜszych. Kluczem do odczytania treści
l
• Mroczne sny: koszmar za dnia i w nocy 65
koszmaru jest postawienie sobie pytania: „Dlaczego śni mi się właśnie to?" Albo:
„Co ma znaczyć ten
sen?"
Istnieje sporo teorii dotyczących odczytywania koszmarów sennych jak i walki z
nimi. Doktor
Hartmann jest zdania, Ŝe moŜemy uniknąć koszmarów, stosując autoanalizę naszych
stresów i lęków.
Odnajdujemy wówczas prawdziwe znaczenie symboli obecnych w tego rodzaju snach.
Doktor LaBerge i inni sugerują, by bezpośrednio stawić czoła koszmarowi. MoŜna tego
dokonać
dwoma sposobami: po pierwsze — wykorzystując tak zwaną jasną fazę snu, po drugie
— programując
sen z zamiarem skonfrontowania tego, co jest w nim złe". Przeprowadzenie takiej
terapii moŜe pomóc
przezwycięŜyć koszmar albo ułatwić zdobycie informacji, które rzuciłyby światło
na przyczynę jego
występowania.
Jedno jest pewne, musimy zaakceptować treść sennego koszmaru, po to by móc z nim
walczyć.
Niektórzy eksperci w tej dziedzinie twierdzą, Ŝe unikanie bądź ignorowanie owej
treści moŜe
doprowadzić do zepchnięcia koszmaru w podświadomość i późniejsze jego wystąpienie
ze
zwielokrotnioną intensywnością. Ich zdaniem, do przezwycięŜenia tego typu snu
wystarczy
przekonanie, Ŝe jesteś panem sytuacji, a inaczej mówiąc, Ŝe koszmar jest
zakamuflowaną częścią
ciebie samego i Ŝe Jego istnienie wynika z twoich własnych lęków i frustracji.
Konfrontacji złych wyobraŜeń moŜna dokonać takŜe w jasnej fazie snu. Nasze reakcje
wywołane
aktywną stymulacją usuwają wówczas z niego tak zwany „zły"

66
LOYD AUERBACH
element. Tacy naukowcy, jak doktor Gayle Delaney przestrzegają przed zbyt pochopnym
i
nieprzemyślanym programowaniem snu; zwykła ucieczka we śnie lub zastąpienie
„złego" elementu
czymś „pozytywnym" moŜe doprowadzić do wniknięcia koszmaru w podświadomość.
Wspomniany juŜ doktor Hartmann, badając grupę ludzi przeŜywających koszmary nocne,
doszedł do
ciekawych wniosków. Stwierdza, Ŝe ludzie ci zazwyczaj nie rozdzielają jawy i snu
a takŜe
rzeczywistości i fantazji. Jego zdaniem, właśnie owa nikła granica czyni ich
najbardziej podatnymi na
koszmary. Z reguły są wraŜ-<; liwi, skłonni do marzycielstwa, o charakterystycznym
wyglądzie
(szczupli), ze skłonnością do homoseksualiz-**<*tnu (choć niekoniecznie). Mogą teŜ
mieć problemy z
porannym przebudzeniem.
Interesującą cechą tych ludzi jest równieŜ to, Ŝe często bywają twórczy, komponują,
piszą.
Przykładem moŜe być Mary Wollstonecraft, która pod wpływem koszmaru napisała
Frankensteina.
Twórcy miewają tendencję do spoglądania na otaczający ich świat w niekonwencjonalny
sposób.
Skłonności do fantazjowania, czyli mieszania faktów z fikcją, mogą być przyczyną
występowania
nierzeczywistych wyobraŜeń w marzeniach sennych.
Większość z nas wraz z dorastaniem uczy się oddzielać rzeczywistość od fantazji,
robiąc to jak
najbardziej naturalnie. Jest to proces pozwalający na kontrolowanie własnego
zdrowia psychicznego.
Marzycielstwo dla wielu ludzi jest stanem normal-
PJ Mroczne sny: koszmar za dnia i w nocy
67
nym. Nasze umysły wykazują tendencję do eksplorowania pamięci kaŜdego dnia i celowo
wyszukują
wyobraŜenia, które wobec otaczającej nas nudy wydają się być atrakcyjne. Większość
z tych marzeń
pojawia się spontanicznie, sięgając niemal do kaŜdego wydarzenia mającego miejsce
w ciągu dnia.
NaleŜałoby tu jednak rozgraniczyć marzycielstwo chorobliwe od typowego, zalecanego
nawet jako
rodzaj swoistej terapii. Na amerykańskim rynku księgarskim oraz kaset audio i wideo
moŜna spotkać
się z rozmaitymi kursami ćwiczenia wyobraźni, których celem jest odkrywanie
podświadomych lęków i
frustracji. Ćwiczenia te są zewnętrznie stymulowaną formą medytacji.
Rzeczywistość jest niezwykłą kompozycją dobra i zła i moŜe objawiać się takŜe w
postaci koszmarów
dziennych. Bywają one fantazjowaniem o zniszczeniu, śmierci, wypadkach bądź
negatywnych
stronach róŜnych problemów, w jakie uwikłani jesteśmy na co dzień. Podobnie jak
koszmary nocne,
wynikają one ze stresów i lęków. („Co zrobić, jeśli moja Ŝona mnie oszukuje?", >,Co
się stanie na
pokładzie samolotu, którym mam lecieć?" itp.) RóŜnica między nimi polega na tym,
Ŝe koszmary
nocne są znacznie trudniejsze do kontrolowania, poniewaŜ nasz wpływ na nie jest
ograniczony,
natomiast koszmary dzienne poddają się świadomym działaniom. Ponadto koszmary na
jawie
odnoszą się do rzeczywistości, nie zaś do wyobraŜeń, którymi wypełnione są sny.
CóŜ moglibyśmy powiedzieć o aspekcie paranormalnym? Badania wykazują, Ŝe ludzie
twórczy,
malarze,

68
LOYD AUERBACH
muzycy, pisarze są znacznie bardziej podatni na wszel-* kiego rodzaju wpływy
paranormalne. Znaczy
to, Ŝe osobowość twórcza zdaje się posiadać większe predyspozycje parapsychiczne.
Przyczyną
moŜe tu być niekonwencjonalne podejście do wielu spraw związanych ze światem
zjawisk
paranormalnych, dzięki czemu stają się jakby wraŜliwsi na działanie PSI i otwarci
na przepływ
wszelkich informacji drogami pozazmysłowymi.
PSI objawia się nie tylko nocą, gdy miewamy marzenia senne i koszmary, ale równieŜ
podczas dnia,
gdy marzymy lub jesteśmy prześladowani przez koszmary dzienne. W rzeczy samej, i
ty moŜesz być
odbiorcą * przebłysku PSI. MoŜe się to zdarzyć, kiedy marzysz na jawie, chociaŜ
wcale nie musisz być
świadom takiego przebłysku. MoŜesz potraktować informację parapsy-chiczną po
prostu jako wytwór
swojej wyobraźni.
Jak rozróŜnić te dwie sfery — parapsychiczną i naturalną? RóŜnica polega przede
wszystkim na
jakości, o której bardziej doświadczeni powiedzą: to jest właśnie TO.
Co dzieje się, kiedy w twoim koszmarze „umierasz"? No cóŜ, ja sam śniłem o tym juŜ
parokrotnie i Ŝyję
nadal. Często „spadałem" we śnie z duŜej wysokości, potem uderzałem o ziemię i...
budziłem się, by
stwierdzić, Ŝe moje ciało jest nienaruszone.
Czy rzeczywiście ludzie umierają pod wpływem takich przeŜyć, jak koszmary nocne?
Prawdopodobnie
nie, ale moŜliwość przekonania się o tym jest znikoma, gdyŜ nie opracowano jeszcze
metody
pozwalającej zbadać tego rodzaju przypadki, a Ŝaden duch zmarłego nie

Mroczne sny: koszmar za dnia i w nocy

69
„zgłosił się" z zamiarem złoŜenia interesującej nas relacji.
Zrozumienie istoty koszmarów jest pomocne w rozwiązywaniu własnych problemów. Ale
nie naleŜy
zapominać, Ŝe koszmary takŜe mogą uczynić cię kimś na miarę Stephena Kinga lub
Clive'a Barkera...

Rozdzial 5
SNY, MARZENIA I ZWIĄZKI MIĘDZY CIAŁEM A UMYSŁEM
W pierwszym rozdziale przedstawiłem niektóre teorie dotyczące marzeń sennych i fazy
REM oraz
obiecałem zająć się dokładniej omówieniem związków między ciałem a umysłem i
powiedzieć, gdzie w
tym układzie naleŜałoby umiejscowić sny.
Jak dotychczas nie dysponujemy pełnymi i jednoznacznymi wyjaśnieniami powyŜszych
problemów.
Ogólnie sen uwaŜany jest za mechanizm obronny, rozwinięty u ssaków miliony lat temu
słuŜący do
osiągnięcia wyŜszej funkcjonalności mózgu i spełnienia wymagań ciała dotyczących
wypoczynku.
Jednak konieczność regenerowania sił właśnie podczas snu wydaje się wielce
dyskusyjna, gdyŜ
istnieje na to wiele innych sposobów. Poza tym uzyskane dotąd dane o pracy mózgu
człowieka
śpiącego dowodzą, Ŝe sen jest czymś znacznie więcej, niŜ tylko formą relaksu. W
ksiąŜce doktora
Allana Hobsona pt. Śniący mózg czytamy:
Musimy zgodzić się, Ŝe trudno jest ustalić jakiekolwiek hipotezy dotyczące
funkcjonowania mózgu
podczas snu, kiedy wszelkie podstawowe działania tego organu zachodzą na poziomie
molekularnym
i komórkowym.
71

72
LOYD AUERBACH
Ludzie wyposaŜeni są w tak zwany zegar biologiczny, dzielący dobę na dwie nierówne
fazy — jawę i
sen. Dokładniej mówiąc, organizm nasz powinien spać około ośmiu godzin, a przez
pozostałe
szesnaście normalnie funkcjonować. Podczas gdy wielu z nas celowo skraca czas snu,
eksperci w tej
dziedzinie twierdzą, Ŝe wspomniane wyŜej proporcje są niezbędne. Czas przeznaczony
na sen
zmienia się wraz z rozwojem organizmu. Niemowlęta potrzebują go znacznie więcej,
niŜ dorośli.
Dopiero kiedy dziecko osiąga wiek lat kilku, zaleca się ustalenie tej proporcji
na poziomie jednej
trzeciej doby i właściwie nie powinna ona ulec zmianie aŜ do późnej -;starości
człowieka.
Powszechnie uwaŜa się, Ŝe sen jest wypoczynkiem dla «qj#ła, dla mózgu natomiast
okresem
wzmoŜonej aktywności. Niektórzy sugerują, Ŝe mózg przyswaja wtedy informacje
zdobyte w ciągu
dnia. W przeciwieństwie do naszych przodków, którzy sen przyrównywali do stanu
jakby chwilowej
śmierci, obecnie rozpatrujemy ten stan jako czas fizjologicznych i psychicznych
„porządków".
Zaniedbywanie snu wpływa na zmianę zachowania i moŜe doprowadzić do obniŜenia
zdolności
podejmowania decyzji. Aby tego uniknąć, jak równieŜ i innego objawu — osłabienia
pamięci, kaŜdy z
nas potrzebuje minimum pięciu godzin snu. Oczywiście istnieją ludzie, którzy mogą
pozwolić sobie na
jeszcze krótszy sen, ale są to zaledwie bardzo nieliczne wyjątki. Długotrwała
bezsenność prowadzi z
reguły do paranoi, przejawiającej się irracjonalnym: osądem rzeczywistości i
zachowaniem. Kolejnym
jej stadium jest wystąpienie halucynacji

Sny, marzenia i związki między ciałem a umysłem 73

zbliŜonych do sennych wyobraŜeń z fazy REM. Na koniec, gdy deficyt snu przekroczy
granicę stu
godzin, w psychice człowieka zachodzą zmiany daleko bardziej powaŜne.
W roku 1953 Eugeniusz Aserinsky i Nathaniel Kleit-man określili znaczenie fazy REM.
William Dement
kontynuował te badania, koncentrując się na jej powiązaniu z marzeniami sennymi.
Odkryto wówczas,
Ŝe pacjent obudzony podczas fazy REM zapamiętuje 85% snów. W roku 1957 Dement i
Kleitman
przedstawili kryteria faz snu. W 1959 roku Michel Jouvet i Francois Michel jako
pierwsi opublikowali
wyniki obserwacji dotyczących wstrzymania pracy mięśni podczas fazy REM (pod kątem
aktywności
fal mózgowych).
REM, pozwolę przypomnieć, nie jest najgłębszym stanem uśpienia. W ciągu czterech
godzin
przechodzimy przez pewną liczbę faz snu, przy czym dwie z nich, najgłębsze,
charakteryzują się
doznaniami mocno nietypowymi. Od momentu, kiedy połoŜymy się spać, do chwili
nastania pierwszej
fazy, mamy do czynienia z okresem przygotowawczym, zwanym hipnotycznym. Jest to
stan, w którym
nasze mięśnie są rozluźnione i w efekcie tego czujemy się zrelaksowani; śpiący
często doświadczają
w tej fazie uczucia unoszenia się poza ciałem. W tym czasie moŜemy teŜ słyszeć
rzeczywiste odgłosy,
które z łatwością wślizgują się do marzeń sennych, wzbogacając ich treść. Niektóre
z technik tzw.
Projekcji ciała astralnego polegają na wprowadzeniu badanego właśnie w ów stan
hipnotyczny.
Kiedy juŜ mija okres przygotowawczy, następuje pier-

74
LOYD AUERBACH
wszą faza zbliŜona do REM — lekka. Na tym etapie łatwo się budzimy, jakkolwiek
kaŜdorazowo
późniejszy nawrót tej fazy upodabnia ją coraz bardziej do REM i zwiększa naszą
odporność na
przerwanie snu. W drugiej fazie stajemy się jeszcze bardziej zrelaksowani i
trudniej jest nas obudzić.
Trzecia faza z kolei to faza głębokiego snu, po niej natomiast następuje faza snu
najgłębszego. W tym
stanie nasze ciało jest odpręŜone w stopniu maksymalnym i akumuluje najwięcej
energii.
Przebudzenie jest wówczas najtrudniejsze. Niektóre zwierzęta potrafią w
tej fazie zmagazynować
energię na całe miesiące.
'* Na koniec opuszczamy stan najgłębszego uśpienia i wchodzimy w fazę REM.
Cały cykl trwa
około 90
***»ninut. Podczas nocy powtarza się on od czterech do pięciu razy i jeśli nic nas
nie obudzi, REM za
kaŜdym razem staje się coraz dłuŜsza. Na przestrzeni siedmiu do ośmiu godzin blisko
połowa marzeń
sennych ma miejsce w ciągu ostatnich dwóch. Znaczy to, Ŝe jeśli skrócimy nasz sen,
tym samym
pozbawimy się większości tych marzeń.
Jak juŜ wiemy, koszmary i lęki występują w fazie najgłębszej. Przeprowadzone
badania wskazują, Ŝe
z powodu tych zakłóceń od dwóch do siedmiu milionów Amerykanów nie korzysta w pełni
ze snu.
Innymi czynnikami utrudniającymi wypoczynek są: mówienie przez sen, zgrzytanie
zębami, senność
napadowa, bezsenność, somnambulizm, bezdech senny.
Lunatycy z reguły nie odbywają nocnych spacerów, jak to się często przedstawia w
komediach. Wielu
som-
Sny, marzenia i związki miedzy dałem a umysłem 75
nambulików natomiast przeŜywa lęki nocne. Ruchy wykonywane przez nich podczas snu
są reakcją
na treść tego lęku. Lunatycy mogą równieŜ mówić przez sen. Trzeba tu takŜe
powiedzieć, Ŝe znane są
przypadki wypraw somnambulików na przykład z sypialni do kuchni, są to jednak
zdarzenia
wyjątkowe. Do takich naleŜy z pewnością sprawa pewnego mieszkańca Toronto, który
śpiąc
przejechał samochodem kilkanaście rnil, zamordował swoją teściową, a potem zgłosił
się na policję
oświadczając, Ŝe dokonał tego wszystkiego we śnie. Po szczegółowych badaniach
lekarskich i
obserwacjach prowadzonych w więzieniu sąd uznał, Ŝe nie jest winien świadomie
popełnionego
morderstwa. Na szczęście tego rodzaju historie są naprawdę rzadkością.
Na lunatyczne zakłócenia snu cierpią głównie męŜczyźni, i to tacy którzy
przekroczyli pięćdziesiątkę,
jakkolwiek odnotowano, Ŝe na tego rodzaju zaburzenia podatne są takŜe dzieci.
Innym zakłóceniem snu jest bezdech senny. Ludzie nim dotknięci cierpią z powodu
ograniczenia
oddechu lub wręcz chwilowego wstrzymania. Choroba ta atakuje głównie męŜczyzn w
średnim lub
starszym wieku oraz dzieci. Polega na ekstremalnym rozluźnieniu mięśni gardła, co
przeszkadza w
normalnym oddychaniu. Tego typu dolegliwość powoduje zwykle przebudzenie w
momencie, gdy
mózg rozpaczliwie domaga się tlenu, co w rezultacie powoduje wznowienie pracy
rozluźnionych
mięśni. Przebudzenia takie, po dłuŜszym czasie, przekształcają się w chroniczną
bezsenność.
Na bezsenność i senność napadową, objawiające się
76
LOYD AUERBACH
w rozmaitych postaciach, cierpi wiele milionów Amer,
kanów. Do lŜejszej ich formy zaliczamy przypadki w\
wołane przeŜytym za dnia stresem, lekiem, a nawę,
podnieceniem. Powstaje wtedy swego rodzaju błedn
koło. Nie moŜemy zasnąć z powodu jakiegoś zdarzeni,
i zaczynamy martwić się tym stanem, co z kolei nit
pozwala nam zasnąć. Skutecznym środkiem jest tu ta
jedynie odpowiednia terapia.
Chroniczna bezsenność bywa często skutkiem niere gularnego spania. Prawdopodobnie
bezpośrednią przy czyną jest zakłócenie dziewiećdziesieciominutowego cyklu snu
bądź teŜ
przestawienie zegara biologicznego. Ludzie cierpiący na bezsenność często zaŜywają
środki
nasenne, które — niestety — wywołują później inm ^ rodzaj bezsenności wynikający
z uzaleŜnienia
od leków Istnieje kilka prostych sposobów zwalczania tej dolegliwości poczynając
od relaksacji a
kończąc na technikach medytacyjnych. Z reguły łóŜko jest dla nas miejscem
róŜnorakiej aktywności,
jak np. czytanie pism i ksiąŜek czy oglądanie telewizji, a powinno być przeznaczone
wyłącznie do
spania. Dlatego wszelka forma medytacji miedzy połoŜeniem się do łóŜka i snem jest
doskonałym
sposobem na wyleczenie się z bezsenności. Ponadto dolegliwość te moŜna zredukować
dzięki
konsekwentnej regularności w zasypianiu i budzeniu się.
Stanem przeciwnym jest senność napadowa, która prawdopodobnie zostaje przekazana
genetycznie.
Cierpi na nią około 250 tysięcy Amerykanów. Ludzie ci zasypiają podczas pracy, za
kierownicą, w
kinie, a nawet w trakcie aktów miłosnych. Senność napadowa jest całkowicie
uleczalna
farmakologicznie.
Sny, marzenia i związki między ciałem a umysłem 77
Czy sny są sferą oddzieloną od mózgu, czy teŜ wynikają z niego? W rozdziale pierwszym
omówiłem
teorię Hobsona, Cricka i Mitchisona. Wyniki badań „syntetycznej aktywacji mózgu"
Hobsona dowodzą,
Ŝe sen. jest efektem wytwarzania przez mózg określonej substancji. Podczas fazy
REM obserwujemy
pracę mózgu polegającą na stymulowaniu pewnych neuronów przez chemiczny
neuro-przekaźnik
zwany acetylocholiną. Ta aktywna substancja wydzielana jest jedynie w fazie REM,
w innych
natomiast na neurony działają takie substancje, jak serotonina bądź norepinefrina.
Zestaw
chemicznych aktywatorów stymuluje mózg do wytwarzania określonej kategorii marzeń
sennych. Czyli
acetylocholiną jest związana ściśle z procesem śnienia. Badania z syntetycznym
odpowiednikiem tej
substancji przeprowadzone na zwierzętach zdają się potwierdzać tę hipotezę.
Hobson twierdzi, Ŝe marzenia senne są bezpośrednim skutkiem celowej pracy mózgu,
nie zaś
uwarunkowaniem natury psychologicznej. Specyficzna aktywność neuronów ma wpływ na
nasz układ
wzrokowy, powodując, Ŝe śnimy. Inaczej mówiąc, mózg jest jedynym ośrodkiem twórczym
naszych
snów, które w sposób naturalny powodują psychiczną relaksację śpiącego.
Jednocześnie Hobson
dodaje, Ŝe nasze wewnętrzne problemy natury psychologicznej i fizycznej takŜe mogą
skutecznie
wpływać na kierunek twórczej aktywności mózgu.
Ponadto badacz ten uwaŜa, Ŝe faza REM spełnia rolę

78
LOYD AUERBACH
1
swego rodzaju narzędzia wspomagającego nasz rozwój. W jego ksiąŜce pt. Śniący mózg
czytamy:
REM współpracuje z mózgiem, podając wysoko zorganizowany program wewnętrznej
aktywności,
który jest stereotypowy, bogaty i niezawodny — czyli zawiera wszystkie elementy
systemu
rozwojowego.
Zdaniem LaBerge'a „syntetyczna aktywacja mózgu" moŜe wyjaśnić fizjologiczne zasady
— to znaczy
w jaki sposób śnimy, lecz nie wyjaśnia — dlaczego śnimy. Poza tym LaBerge zwraca
uwagę na
dodatkowy problem, jakim są jasne sny. Podczas ich występowania zachowu--i jemy
niemal pełną
świadomość, co wskazywałoby, Ŝe sygnały i informacje objawiające się w fazie REM,
są »».niczym
innym jak tylko dziełem przypadku.
Dlaczego tak rzadko zapamiętujemy nasze marzenia senne? Cytując kontrowersyjną
opinię Cricka i
Mitchi-sona, sny nie mogą być szczegółowo zarejestrowane w pamięci z tego względu,
Ŝe odbiłoby się
to negatywnie na naszej psychice. Faza REM jest swoistym narzędziem segregującym
plik informacji,
umieszczającym te przydatne w pamięci, kasującym natomiast pozostałe. Zatem
dokładne
zapamiętywanie snu nieuchronnie wiązałoby się z zapamiętywaniem spraw, których
mózg chce się
pozbyć.
Trudno oprzeć się wraŜeniu, Ŝe praca mózgu przypomina działanie komputera.
Christopher Evans w
swojej ksiąŜce pt. Terytorium nocy uŜywa właśnie tej analogii. W komputerach o duŜej
mocy
przerobowej raz na jakiś czas wymagane jest uporządkowanie danych polegające
Sny, marzenia i związki między dałem a umysłem 79
na ich uaktualnieniu i posegregowaniu oraz na wykryciu i usunięciu błędów. Po takim
zabiegu materiał
informacyjny ponownie wkomponowuje się w system pamięci architektonicznej
urządzenia. Odnosząc
powyŜszą analogię do pracy mózgu, naleŜy rozpatrywać fazę REM jako program
porządkujący
zbierane za dnia informacje. ZaleŜnie od ich objętości i typu, proces taki moŜe
być przeprowadzony w
ciągu jednej sesji lub przedłuŜony na kilka nocy.
Informacje bieŜące mogą być porównywane w snach z informacjami z przeszłości,
umiejscowionymi w
pamięci długookresowej. W tym przypadku niektóre z nich będą powtarzać się i w
związku z tym
zostaną przeniesione do podświadomości. Inne, niepotrzebne, zostaną zlikwidowane.
Większość
ekspertów w tej dziedzinie zgadza się z teorią Cricka i Mitchisona, Ŝe proces
porządkowania obejmuje
głównie te dane, które powinny być zapamiętane. Doktor Rosalind Cartwright uwaŜa
na przykład, Ŝe
postępowanie procesu informacyjnego w mózgu odbywa się na zasadzie porównywania
nowych
informacji ze starymi, i ma na względzie rozwój osobowościowy śniącego.
Hobson sugeruje, Ŝe zapominamy nasze sny nie dlatego Ŝe powinniśmy ale dlatego,
Ŝe są one
umiejscowione w pamięci krótkoterminowej. Jego zdaniem, mamy tu do czynienia z
czysto
chemicznym zjawiskiem. Nore-Pinefrina i serotonina są odpowiedzialne za sprawne
funkcjonowanie
pamięci długoterminowej, a przecieŜ substancje te nie działają podczas fazy REM,
czyli ^ trakcie
projekcji marzeń sennych.

LOYD AUERBACH
Hobson twierdzi teŜ, Ŝe śnienie moŜe być oznaka zachodzących procesów
informacyjnych i dlatego
stan ten odnosi się bezpośrednio do ośrodka mózgu, którj odpowiada za nauczanie.
Mechanizm fazy
REM jako programu korygującego pracę systemu nerwowego , wspomagającego rozwój
organizmu
moŜe równieŜ stymulować wyŜsze ośrodki w mózgu.
Michel Jouvet jest zdania, Ŝe podczas snu mamy do czynienia z przekazanymi
genetycznie
prototypami instynktownych zachowań. Zjawisko to zachodzi w stanie chwilowego
paraliŜu, jaki
cechuje fazę REM. Fakt ten, w jego mniemaniu, ma swoje skutki takŜe w znaczeniu
-; fizycznym,
przygotowuje to bowiem nasze mięśnie do aktywności dątąd nie występującej.
Tłumaczyłoby to
ł»<4>pinię, Ŝe dzieci śnią znacznie więcej, niŜ dorośli.
Warto tutaj przytoczyć teorię doktora lana Oswalda, według której faza REM pomaga
w regeneracji
zuŜytych tkanek mózgowych i połączeń nerwowych, podczas gdy odnowa pozostałych
fragmentów
ciała ludzkiego dokonuje się wyłącznie dzęki działaniu hormonów. Oznacza to, Ŝe
faza REM łączy się
ściśle z funkcją samoleczenia układu nerwowego, zaś marzenia senne są jedynie
ubocznym tego
efektem.
Reasumując, funkcje ciała i umysłu wydają się być nierozerwalnie związane ze snem,
szczególnie z
fa/4 REM. Nasz stan psychosomatyczny wpływa na jakość snu i treść marzeń sennych,
ale teŜ
odwrotnie — sen i marzenia senne wpływają na nasze zdrowie fizyczne i psychiczne.
Jesteśmy ciągle jeszcze na początku drogi prowadzą-
Sny, marzenia i związki między dałem a umysłem
81
cej do zrozumienia zaleŜności pomiędzy umysłem a ciałem. Tym bardziej, kiedy
próbujemy
umiejscowić tam element parapsychiczny. Badania fizjologicznych podstaw snu i PSI
mogą
ewentualnie doprowadzić nas do definicji mechanizmu, to znaczy wyjaśnić w jaki
sposób przejawiają
się te zjawiska, ale najprawdopodobniej nie dadzą nam odpowiedzi na pytanie —
dlaczego. Bo jeśli,
jak wielu naukowców proponuje, sny są ubocznym produktem aktywności mózgu, to gdzie
naleŜy
umiejscowić jasne sny?
Tak więc obudźmy się we śnie i zobaczmy dokąd zajdziemy ścieŜką jasnego snu?

l l

Rozdział 6
l
ŚWIADOMOŚĆ
PODCZAS MARZENIA SENNEGO - JASNE SNY
Przyjaciel lub ktoś bliski proponuje ci ciekawe spędzenie weekendu. Przydałby się
dzień — dwa
zwolnienia z pracy, więc mówisz: „Idę do domu i prześpię to". Tej nocy zasypiasz
i zaczynasz śnić.
Nagle zdajesz sobie sprawę, Ŝe jesteś całkowicie świadomy. W świecie snów moŜesz
przyjrzeć się
wszelkim „za i przeciw" planowanej podróŜy. Zastanawiasz się jeszcze chwilę i
podejmujesz
ostateczną decyzję. Po przebudzeniu bez trudu przypominasz sobie wszystko. Tego
dnia dzwonisz do
przyjaciela i mówisz mu o swoim postanowieniu. Czujesz się jednak jakoś dziwnie,
gdyŜ dosłownie
„przespałeś to".
Czy sen moŜe być świadomy?
Tak właśnie określilibyśmy „jasny sen", ten szczególny rodzaj śnienia, o którym
dowiadujemy się juŜ z
najwcześniejszych zapisów historycznych. Jest to stan, którego doświadczyli
nieliczni, lecz którego —
jak zapewniają znawcy zagadnienia — kaŜdy moŜe, nazwijmy to, >,nauczyć się"
doznawać.
83

84
LOYD AUERBACH
Termin „jasny sen" po raz pierwszy został uŜyty przez duńskiego lekarza Frederika
Willemsa Van
Eedena w 1913 roku. Wraz ze stosownym materiałem badawczym opis tego zjawiska trafił
do British
Society of Psychical Research (SPR) — najstarszej formalnej organizacji zajmującej
się fenomenami
parapsychicznymi. Pomimo Ŝe zjawisko jasnego snu odkryto juŜ u zarania naszego
wieku, to jednak
do jego oficjalnej akceptacji prowadziła droga długa i wyboista.
Drugą po Van Eedenie osobą, która powaŜnie potraktowała problem jasnej fazy snu,
była Celia
Green, brytyjski parapsycholog. Jednak mimo wydania obszernego dzieła na ten temat
(Jasne sny,
1960), Green nie odegrała w tej dziedzinie większej roli. Prawdopodobnie "sf&io
się tak z powodu zbyt
kontrowersyjnych poglądów, łączących jasne sny ze zjawiskami paranormalnymi.
Jak wiadomo, przeŜycia parapsychiczne i parapsychologia przez długi czas trafiały
na zaciekły,
dogmatyczny opór tak zwanej oficjalnej nauki. Psychologowie i inni naukowcy uparcie
ignorowali
zjawisko jasnych snów, chociaŜ samo w sobie nie ma ono nic wspólnego z
parapsychologią. Po
prostu wszystko, co w jakikolwiek sposób wiązało się z „nadzwyczajnymi fenomenami",
klasyfikowano
automatycznie jako okultyzm i odrzucano.
Kolejnym badaczem, który zajął się problemem jasnych snów, był Charles Tart. Tym
razem pierwsze
lody zostały przełamane i w prasie wywiązała się dyskusja.
Wielkim przełomem okazały się prace terapeutki Pat-

Świadomość podczas marzenia sennego — jasne sny 85

ycji Garfield, głównie Twórcze śnienie, a takŜe prace doktor Anny Faraday Moc
śnienia oraz Senne
gry. Obie zaprezentowały wiele ciekawych koncepcji dotyczących jasnych snów i
terapii z ich
wykorzystaniem.
Jednak pełną akceptację przyniósł dopiero w latach siedemdziesiątych zespół
doktora Stefana
LaBerge'a, który ogłosił publicznie wyniki swoich eksperymentów przeprowadzonych
w laboratoriach
Uniwersytetu Stan-ford.
Wczesne prace tej grupy prowadzone były pod kątem zastosowania jasnych snów w
komunikacji ze
światem zewnętrznym. Stworzenie specjalnego kodu komunikacyjnego okazało się
moŜliwe pod
warunkiem, Ŝe pacjent będzie „świadomy" podczas snu i Ŝe ruch gałek ocznych będzie
wiązał się z
ruchami ciała. LaBerge i inni, którzy nauczyli się kontrolować jasne sny, dowiedli
empirycznie, Ŝe
wspomniana komunikacja jednak istnieje.
W tym samym czasie Keith Hearne z Uniwersytetu Hull w Anglii przeprowadził
niezaleŜne badania
zakończone identycznym wnioskiem.
Kolejne doświadczenia ze śpiącymi, dotyczące ruchu gałek ocznych pociągnęły
niebawem za sobą
dalsze odkrycia. Na podstawie obserwacji pewnych zachowań stwierdzono, Ŝe czas we
śnie
odpowiada mniej więcej czasowi rzeczywistemu. Tak więc wcześniejsze teorie, Ŝe
potrafimy w
marzeniu sennym przeŜyć dziesiątki lat, okazały się fałszywe. Innym faktem
dyskwalifikującym owe
teorie byłaby konieczność, w przypadku ich prawdziwości, nieprawdopodobnego wręcz
zagęszczenia
czasu niezbędnego do przesyłania sygnałów w układzie
86
LOYD AUERBACH
j
nerwowym. Bez względu na to, jak szybko myślimy, nie jesteśmy w stanie prześledzić
zdarzeń
zachodzących na przestrzeni ułamków sekund. Dla przeŜycia we śnie całych lat
zawartych w kilku
minutach nasz mózg musiałby wykazać się niezwykłym wzrostem aktywności i dysponować
zupełnie
inną strukturą układu nerwowego. Dlatego, jak juŜ wspomniałem, do kondensacji czasu
mózg
wykorzystuje techniki zbliŜone do tych, jakie znamy z filmów.
Studia nad jasnymi snami wykazują, Ŝe marzenia senne są wtedy częstokroć bardziej
rzeczywiste,
aniŜeli otaczający nas świat fizyczny. Kolory są pełniejsze, kontury ostrzejsze
i w ogóle wszystko
wydaje się hiper-prawdziwe.
•o^JCiedy i jak śnimy jasne sny? Generalnie, zdarzają się one spontanicznie —
nieregularnie lub tylko
raz w Ŝyciu. Statystyki wykazują, Ŝe doświadcza ich tylko 5-10% ludzi. Doktor Jayne
Gackenbach
twierdzi, Ŝe jasne sny najczęściej miewają osoby neurotyczne o skłonnościach
depresyjnych.
Większość z tych snów zostaje sztucznie zainicjowana. Kiedy pojawiają się, „coś"
mówi nam, Ŝe jest
to właśnie ten sen. Śniący najczęściej zadaje sobie wtedy pytanie: „Czy to moŜliwe?"
lub stwierdza:
„Och, ja chyba śnie".
Jasny sen moŜe zostać wywołany przez naszą pamięć lub przez rozpoznanie we śnie
sytuacji, którą
juŜ kiedyś przeŜyliśmy na jawie. Powiedzmy, Ŝe śnisz o wyjeździe na wakacje —
wchodzisz na pokład
samolotu, przelatujesz na miejsce przeznaczenia i... nagle zdajesz sobie
H

Świadomość podczas marzenia sennego — jasne sny 87

sprawę, Ŝe juŜ raz spotkałeś tych samych ludzi. Zupełnie tak, jakbyś przeŜył deja
vu, tyle Ŝe we śnie.
MoŜesz mieć wtedy wraŜenie, iŜ masz do czynienia ze wspomnieniem jakiejś sytuacji,
ale wyrazistość
projekcji jest tak wielka, Ŝe zadajesz sobie pytanie: „Czyja naprawdę śnię?". Od
tego momentu
zaczyna się świadoma podróŜ w marzeniu sennym, która polega głównie na testowaniu
tej nowej
rzeczywistości.
śeby pozostać w stanie jasnego snu, musimy zastosować pewne techniki, które
sprowadzają się do
nieustannego uświadamiania sobie, Ŝe śnimy. Twoje JA w jasnym śnie ma fundamentalne
znaczenie,
niezaleŜnie od tego, czy jesteś w nim sobą czy kimś innym. Pominięcie tej zasady
moŜe doprowadzić
do zakończenia jasnego snu. Jeśli czujesz, Ŝe „wypadasz" ze snu, spróbuj
skoncentrować się na
dowolnym przedmiocie lub osobie, które są obecne w twoim marzeniu sennym. Nie
zapominaj jednak,
Ŝe — jak uwaŜa Garfield — ciągła koncentracja oraz radość z wolności i mocy równieŜ"
moŜe cię
obudzić. W jakiś sposób musisz znaleźć złoty środek. MoŜesz zaprogramować się
dodatkowo (przed
lub podczas snu), Ŝeby pamiętać, Ŝe śnisz. „Będę pamiętał, Ŝe śnię" — jest dobrą
mantrą do
powtarzania przed zaśnięciem. LaBerge podsuwa inny pomysł, polegający na
„owinięciu się wokół
snu", niczym dziecko wokół jakiegoś przedmiotu. Tego rodzaju technika, jego
zdaniem, pomaga
skoncentrować się na samym sobie i podtrzymać świadomość w jasnym śnie. /
W chwili kiedy śnimy i kiedy wydaje nam się, Ŝe\ jesteśmy w stanie czynić cuda,
powinniśmy wiedzieć,
Ŝe

88
LOYD AUERBACH
nasze cudotwórcze zdolności ograniczone są działaniem swoistych zasad. Jeśli
sięgniemy po
literaturę science fiction stwierdzimy, Ŝe niezaleŜnie od nieodzownej w niej bujnej
fantazji znajdziemy
tam takŜe pewne prawidłowości logiczne. To samo dotyczy naszych snów — moŜemy
tworzyć nowe
reguły gry, ale ciągle jesteśmy zaleŜni od podstawowych praw
przyczynowo-skutko-wych i od siły
naszej wyobraźni.
Analizując problem dalej, natrafimy na trudności związane z aktywnością umysłową.
Na przykład, dla
większości śniących czytanie w czasie jasnego snu jest niemoŜliwe lub prawie
niemoŜliwe. Masz
zresztą szansę właśnie w ten sposób odróŜnić jawę od snu — jeśli weźmiesz do ręki
ksiąŜkę i jesteś w
stanie ją czytać, Znaczy to z pewnością, Ŝe nie śpisz. A jeśli okaŜe się to
niemoŜliwe, wykorzystaj
okazję, Ŝeby obudzić się w jasnym śnie i rozpocząć podróŜ,
Ogólnie mówiąc, nasze działania podejmowane w marzeniach sennych podobne są do tych
na jawie.
LaBerge podzielił je na kilka rodzajów: impulsywne (wymagające szybkich reakcji,
np. utrzymywanie
równowagi), instynktowne (stymulowane przez zaprogra* mowane w nas typy zachowań,
np. ucieczka
i unikanie niebezpiecznych sytuacji), nawykowe (oparte na doświad-1* czeniach
Ŝyciowych) i
rozmyślne (polegające na świadomym wyborze).
Ktoś mógłby zapytać, jaki mamy poŜytek z faktu istnienia jasnych snów, jeśli nie
kreujemy z ich
pomocą rzeczywistości tak, aby uzyskać rozwiązanie naszych problemów? Jednak to
nie do końca
prawda, Ŝe jasne

Świadomość podczas manenia sennego — jasne sny 89

iry są bezuŜyteczne w tym przypadku. Bardzo przydatne moŜe być chociaŜby śnienie
rozmaitych
scenariuszy takich rozwiązań. Plastyczność projekcji zbliŜona do naszej
rzeczywistości jest tutaj
istotnym walorem. Ponadto moŜesz spoglądać na swoje problemy twórczo, a takŜe
rezygnować z
kolejnych wariantów bez obawy, Ŝe ty sam lub ktokolwiek inny ucierpi na tym.
Jasne sny wydają się być stanem doskonałym dla artystów, którzy mogą wówczas tworzyć
i pracować
nad swoimi obrazami i rzeźbami. Odnosi się to równieŜ do architektów i naukowców,
dla których
otwierają się w tym stanie niemal nieograniczone moŜliwości. TakŜe wielu pisarzy
ma spore
doświadczenie w czerpaniu pomysłów literackich ze snów, o czym wspominałem
wielokrotnie.
Innym sposobem wykorzystania jasnych snów jest walka z uczuciem lęku i koszmarami.
W tej
tajemnej sferze mamy do czynienia z dwiema szkołami. Według jednej, naleŜy tak
manipulować
rzeczywistością snu, Ŝeby wyeliminować elementy strachu bądź koszmaru, jakkolwiek
taka eliminacja
nie zawsze wychodzi na dobre. Poza tym metoda ta nie jest skuteczna we wszystkich
przypadkach.
Przez zadanie prostego pytania: „Dlaczego tu jesteś?" lub „Kim jesteś?" moŜesz
sprawić, Ŝe „potwór"
zamieni się w kogoś przyjaznego. Ale wykorzystując fakt, Ŝe w jasnych snach pełnisz
rolę swego
własnego terapeuty, nie zapominaj, Ŝe do Walki z głęboko zakorzenionymi lękami
będziesz
potrzebował rady lub współpracy specjalisty.
Ukrywanie problemów lub ucieczka od nich często

90
LOYD AUERBACH
są formą zaprzeczenia naszym agresywnym tendencjom. Cytując Gayle Delaney:
„Konfrontacja i zrozumienie koszmarnych wyobraŜeń to najlepsi przewodnicy po
świecie snów,
poniewaŜ umiłowanie swoich wrogów jest znacznie cenniejsze od nagrody za ich
zniszczenie".
Zmniejszenie niepokoju przez znalezienie przyczyn jest bezpieczną terapią, moŜliwą
do
przeprowadzenia w czasie jasnego snu. Jako reŜyser swoich snów moŜesz tworzyć
sytuacje, które
obnaŜą przyczyny leków i wyjaśnią, czy są one uzasadnione, czy teŜ wyłącznie
urojone. • Znam
przypadki wyleczenia fobii przy zastosowaniu tego typu metody. Przykładem niech
będzie tu pewien
"Waustrofobik, który skutecznie zwalczył swoją chorobę. Człowiek ten w marzeniu
sennym wyobraŜał
sobie, Ŝe znajduje się w małym, zamkniętym pomieszczeniu, wyraźnie odczuwając
przykrość tego
połoŜenia. Kiedy jednak uświadomił sobie, Ŝe w pełni kontroluje swój sen, strach
ustępował. Z czasem
zmniejszał pomieszczenie z wyobraźni do takich rozmiarów Ŝe te, w których,] bywał
na jawie nie
stanowiły juŜ dla niego zagroŜeniu.'
Kolejnym zastosowaniem jasnych snów w terapii jest* j samouzdrawianie ciała. Z
badań doktora Carla
Simon-tona, który posługiwał się wizualnymi technikami leczenia wynika, Ŝe
pacjenci chorzy na
przykład na raka, przy stosowaniu pozytywnych wyobraŜeń potrafili przyśpieszyć
proces leczenia.
Biorąc pod uwagę, Ŝe moŜliwości wizualizowania podczas jasnego snu są znacznie
większe niŜ na
jawie, naleŜy spodziewać się w przypadku
;H

Świadomość podczas marzenia sennego — jasne sny 91

ich stosowania znacznie lepszych wyników. Sposób, w jaki umysł wywołuje tego
rodzaju cuda, ciągle
jest jeszcze nieprzeniknioną tajemnicą. Wiemy natomiast, Ŝe jasne sny mogą być
bardziej
bezpośrednią formą oddziaływania umysłu na ciało i stać się doskonalszym narzędziem
w
samouzdrawianiu.
Oczywiście, nie potrafimy kontrolować naszych snów tak, aby coś z nich wydobyć na
świat
rzeczywisty. Jesteśmy w nich jedynie aktywnymi obserwatorami, którzy sami sobie
zadają waŜne
pytania. Rolę tę moŜna porównać do relacji z gry, której zasady jakoś dostrzegamy
i próbujemy
analizować. Dodatkowy plus stanowi moŜność powtórnego przeanalizowania treści.
Zatem, czy potrafimy nauczyć się kontrolować nasze sny? Jeśli tak, to w jaki sposób?
Istnieje aŜ kilkanaście technik prowadzących do opanowania tej umiejętności.
Trzeba jednak spełniać
pewne wymagania. Jednym z nich jest twoja wewnętrzna postawa względem snów. Musisz
być
otwarty na problem i przekonany, Ŝe ich kontrolowanie leŜy w twoim zasięgu. Musisz
równieŜ
wypracować sobie nawyk zapamiętywania snów i budzenia się we śnie.
LaBerge sugeruje, Ŝe juŜ samo pytanie postawione na jawie: „W jaki sposób dowiem
się, Ŝe nie
śnię?", moŜe zaprogramować twoją podświadomość i projekcję tego problemu podczas
snu.
Keith Harary i Pamela Weintraub stworzyli własny zestaw technik pracy nad jasnym
snem,
pozwalających krok po kroku opanować umiejętność kontrolowania go. Przestrzegają,
Ŝe pośpiech
moŜe wywołać skutki

92
LOYD AUERBACH
wręcz odwrotne. Ich trzydziestodniowy program daje l szansę stopniowego nabycia
nawyku
regularnego śnie-1 nią jasnych snów i dopasowania świadomości do tego procesu.
Jasne sny mogą doprowadzić do wykształcenia wsze) kich paranormalnych zdolności.
Jeśli jesteś
świadom} podczas snu, moŜesz wyodrębnić element PSI z innych treści. Występowanie
zjawiska
telepatii w czasie jasnego snu przedstawia się jako interesująca perspektywa, choć
naprawdę nikt
jeszcze nie zajął się tym zagadnieniem na dobre.
Kiedy świadomie znajdziesz się w jasnym śnie, poddaj '* się sugestii, Ŝe jesteś
zdolny do operowania
siłami para-psychicznymi i pokierowania nimi tak, by zdobyć infor-** łnacje
dotyczące twoich
problemów. MoŜesz teŜ spróbować telepatii, skontaktować się z przyjacielem bądź
krewnym, czy
wykorzystać zjawisko jasnowidzenia, aby przyjrzeć się miejscu lub wydarzeniu
choćby na innym
kontynencie. Kiedy rano obudzisz się, skonfrontuj zdobyte wiadomości i
spostrzeŜenia. Jeśli fizyczna
rzeczywistość pasuje do wyśnionych informacji, jesteś na dobrej drodze. Właśnie
w ten sposób
moŜesz wykształcić w sobie zdolności paranormalne i posługiwać się nimi tak w dzień,
jak i w nocy.
Jedną ze szczególnych form fenomenu paranormalnego, która często bywa dyskutowana
w
zestawieniu z jasnym snem, jest doświadczenie bycia poza ciałem (OBE). LaBerge
uwaŜa, Ŝe OBE to
nic innego, jak rodzaj jasnego snu, w którym samoświadomość śniącego jest
umiejscowiona poza
ciałem i w świecie rzeczy-

Świadomość podczas marzenia sennego — jasne sny 93

ristym. Z kolei Harary twierdzi, Ŝe obydwa stany są ipełnie niezaleŜne. Inaczej
mówiąc, moŜna
doświadczać OBE w jasnym śnie, ale moŜna teŜ poza nim.
Całkiem prawdopodobne, Ŝe jasny sen otwiera nam drogę takŜe do operowania siłami
telekinetycznymi. Jak dotąd nikt nie zmierzył się powaŜniej z tym zagadnieniem.
Jasne sny nie powinny być lekcewaŜone, gdyŜ są częścią naszego spełnienia. Jeśli
ich nie uŜywasz,
to jak przekonasz się o ich prawdziwym znaczeniu? A skoro umoŜliwiają wejrzenie
w samego siebie,
dlaczego nie miałbyś skorzystać z nich?
Czy jasne sny są czymś więcej, niŜ tylko snem? Czy opuszczamy ciało i wstępujemy
w świat snów,
czy teŜ w astralnej postaci dostajemy się do świata rzeczywistego?
Wyjdźmy z naszego ciała i przekonajmy się...

Rozdział 7 ^
SEN O PRZEBYWANIU POZA CIAŁEM
kiedykolwiek śniłeś, Ŝe opuszczasz swoje ciało? Czy przenosiłeś się wówczas w inne
miejsce, gdzie
spotykałeś swoich bliskich lub przyjaciół? Czy pomyślałeś o tym, Ŝe taki sen mógłby
okazać się
przeŜyciem prawdziwym?
A czy kiedykolwiek wydawało ci się na jawie, Ŝe unosisz się ponad ciałem?
Te dwa zjawiska, wraŜenie przebywania poza ciałem we śnie oraz na jawie, moŜemy
zakwalifikować
jako OBE.
Jak juŜ wcześniej pisałem, OBE jest raczej przeŜyciem psychologicznym, niŜ
parapsychicznym. Czy
„coś" naprawdę opuszcza ciało, nie potrafimy na razie odpowiedzieć. Okultyści
uŜywają określenia —
projekcja astralna — odkąd ustalono istnienie ciała astralnego. Polega ona na
opuszczeniu ciała
fizycznego i podróŜowaniu bez jego udziału, co pozwala obserwować odległe miejsca
i ludzi oraz
przywołać pamięć przebytej wędrówki. UwaŜa się, Ŝe ciało astralne połączone jest
z ciałem fizycznym
tak zwaną „srebrną nicią", która zapobiega
95

96
LOYD AUERBACH
zerwaniu kontaktu między nimi. Jak twierdzą eksperci w dziedzinie okultyzmu,
zerwanie takiej nici
grozi zgubieniem drogi powrotnej, a w rezultacie śmiercią ciała fizycznego bądź
przejęciem go przez
innego, „wolnego ducha".
Odkąd podjęto badania nad OBE, okazało się, Ŝe nie wszystko w teorii okulystycznej
pasuje do stanu
faktycznego. W rzeczy samej, ludzie doświadczający OBE nie potwierdzili istnienia
„srebrnej nici" ani
jakiegokolwiek innego połączenia.
Mówiłem juŜ o podobieństwach między jasnowidzeniem a przeŜyciem OBE. Natomiast
róŜnicą jest to,
•Ŝe podczas jasnowidzenia nie odwiedzamy określonego miejsca, a raczej otrzymujemy
o nim
wiadomość; oby-rtt!kva zjawiska charakteryzują się więc innymi sposobami
zdobywania informacji.
Powiedzmy, Ŝe ktoś zdolny do widzenia na odległość doświadcza jakiejś wizji, na
przykład widzi
wyspę Mo-ore'a na Polinezji, ale zarazem sam fakt wydaje mu się nierealny. Być moŜe
uniknąłby
rozterek, gdyby załoŜył, Ŝe naprawdę opuścił swoje ciało i „zawędrował" na wyspę,
by ją zobaczyć.
Stwierdzono równieŜ pewne powiązania między OBE a .telepatią. Znamy przypadki,
kiedy badani
opowiadali o snach, w których opuszczali ciało fizyczne i spotykali swoich
bliskich. Ci z kolei
przyznawali później na jawie, ze takŜe ich wtedy widzieli w swych marzeniach
sennych. MoŜe to być
dowodem na koncepcję tak zwanego wspólnego świata snu, w którym egzystuje wiele
osób
jednocześnie.
Sen o przebywaniu poza ciałem
97
Oczywiście, wielu parapsychologów ma zrozumiałe problemy z ustaleniem, czy jakieś
przeŜycie
paranormalne naleŜy zakwalifikować jako jasnowidztwo, telepatię, czy OBE.
Aby wyjaśnić tę sporną kwestię, przeprowadzono liczne doświadczenia, takie jak to
wykonane przez
Roberta Morrisa. Keith Harary będąc poza ciałem, nazwijmy to, „odwiedził" swoje
koty. Zachowanie
zwierząt podczas tych swoistych „wizyt" róŜniło się od zachowania podczas kontaktów
bezpośrednich.
Czy koty rzeczywiście wyczuły jego obecność, czy teŜ odebrały drogą telepatyczną
to, Ŝe Keith myśli
o nich? I znów nie jesteśmy w stanie stwierdzić na pewno, Ŝe „coś" opuszcza ciało
i przemieszcza się
w przestrzeni. Przy okazji dodam, Ŝe K. Harary, oprócz ksiąŜki o jasnych snach
napisał teŜ inną na
temat OBE (Doświadczenia z przebywania poza ciałem, 1989)
Amerykańskie Towarzystwo Badań Paranormalnych (ASPR) przeprowadziło szereg
eksperymentów
ze zjawiskiem OBE. W latach 1968-1980 zaangaŜowany był w nie Alex Tanous, który
doświadczył
OBE juŜ w dzieciństwie.
Uzyskane wówczas wyniki pozwalają sądzić, Ŝe jednak „coś" opuszcza ciało; w
rozumieniu Alexa —
jakaś część jego świadomości (ale nie dusza) oddzielająca się od ciała fizycznego.
W jednym z
wywiadów Tanous powiedział:
„OBE jest to oddzielenie się od dała mojej świadomości, która mimo to jest zdolna
funkcjonować bez
pomocy organizmu".

98
LOYD AUERBACH
Wielu innych badanych zgadza się tu z Alexem.
SondaŜ na temat OBE przyniósł interesującą statystykę. Mniej więcej 5%
doświadczających bycia
poza ciałem zauwaŜyło wspomnianą juŜ srebrną nić. Blisko 44% przeŜyło ten fenomen
podczas
marzenia sennego. Co ciekawe wszyscy ci, którym zdarzyło się to we śnie czuli, Ŝe
nie jest to zwykły
sen. Niektóre z tych przypadków, jak sugeruje LaBerge, mogą być formą jasnego snu.
Większość
badanych twierdzi jednak, Ŝe ich ciała rzeczywiście śpią, podczas gdy świadomość
unosi się w taki
sposób iŜ pozwala im to obserwować siebie pogrąŜonych we śnie.
• Około 32% ankietowanych doświadczyło OBE na jawie, w stanie duŜej relaksacji.
Parapsycholog
doktor ł<*ohn Palmer jest zdania, Ŝe 28% przypadków to wynik transu hipnotycznego.
Pewna liczba
przeŜyć spoza ciała zachodzi równieŜ w momencie intensywnego stresu, jak w
przypadku lęku przed
operacją, wypadku, choroby, czy wręcz w przypadku śmierci klinicznej. Ale OBE mogą
zdarzyć się
takŜe podczas silnych doznań emocjonalnych.
Najbardziej typowy opis OBE, to uczucie unoszenia się, czasami wysoko aŜ pod sufit,
albo tuŜ obok
swojego ciała, przy łóŜku.
Wracając do definicji Alexa Tanousa, cokolwiek opuszcza ciało, moŜe podróŜować
wszędzie bez
udziału swojej postaci fizycznej oraz jest w stanie spostrzegać i zapamiętywać
fakty. Nie zapominajmy
jednak, Ŝe wyjście poza ciało podczas snu wiąŜe się z ewentualnością gorszego
zapamiętywania
treści sennego przeŜy-

Sen o przebywaniu poza ciałem 99

ia lub pomieszaniu wyobraŜeń OBE z marzeniami sennymi. Umiejętność kontrolowania
snów moŜe
jednak pomóc w zredukowaniu tej niedoskonałości.
Czy mamy do czynienia z innymi formami korelacji pomiędzy OBE i tym, co dzieje się
w świecie
fizycznym?
Dysponujemy kilku relacjami osób doświadczających tego zjawiska, a znajdujących
się w innych
miejscach niŜ ich uśpione ciała. Ten szczególny fenomen został nazwany bilokacją.
Przeprowadzono wiele interesujących eksperymentów, podczas których dwóch
obserwatorów
(pierwszy przebywający ze śpiącym badanym, drugi zaś — w innym pokoju) było
świadkami tego
niezwykłego i niewyjaśnionego dotąd naukowo zjawiska.
Sam takŜe doświadczyłem podobnego zdarzenia. W 1982 roku wykładałem
parapsychologię w ASPR
Institute. Zaprzyjaźniłem się wtedy z jedną z moich słuchaczek i jej córką.
Studentka twierdziła, Ŝe jest
obdarzona zdolnościami paranormalnymi. Któregoś ranka obudziła się, mając w
pamięci bardzo
realistyczny sen, w czasie którego „odwiedziłem" jej dom, znajdujący się 60 km od
mojego, i
rozmawiałem z nią i jej córką. Dwa dni później zapytała mnie, czy nie śniło mi się
tej właśnie nocy, Ŝe
ich odwiedziłem. Kiedy z lekkim zmieszaniem przytaknąłem przyznała się, Ŝe widziała
mnie u siebie.
Pojawiłem się tam podczas jej rozmowy z córką. Byłem widziany, a nawet w jakiś sposób
dotykany
przez nie (takŜe ich pies wyczuł moją obecność). Świadome faktu, Ŝe ciało moje
spoczywa uśpione w
domu, poprosiły mnie, abym wrócił. I wówczas zniknąłem po

100
LOYD AUERBACH
prostu. Całym tym zdarzeniem byłem nieco zakłopotany, ale nie aŜ tak bardzo, jak
mógłbym być
gdybym zjawił się u nich, dajmy na to, nagi. I Bogu dzięki, Ŝe nie doszło do tego!
W dwa tygodnie później przeŜyłem zjawisko bilokacji po raz drugi, z tą jednak
róŜnicą, Ŝe nie byłem
pogrąŜony we śnie, ale zrelaksowany. Ale nie zmienia to faktu, Ŝe znów znalazłem
się w dwóch
miejscach jednocześnie.
Czy taka OBE-bilokacja jest rzeczywiście dowodem na to, Ŝe „coś" opuszcza ciało?
Niestety, nie.
Prawdopodobnie mamy tu do czynienia z rodzajem projekcji telepatycznej.
WyobraŜenie mojej osoby
jest przekazywane wprost do umysłu odbiorcy, który mnie widzi, słyszy i w pewien
sposób odczuwa
dotykiem. "^**MoŜna pokusić się o inne wyjaśnienie zjawiska bilokacji. Na przykład
ktoś obdarzony
zdolnościami telepatycznymi wkrada się do twojego snu i staje się częścią sennego
świata. Jest to
jakby odwrócenie sytuacji. Ogólnie rzecz biorąc, nie mamy tu do czynienia z
klasyczną bilokacją. Po
prostu na „drugim końcu" znajduje się ktoś, kto „widzi" cię podróŜującego.
Jednak większość OBE przeŜywanych podczas snu ma charakter obserwacji odległych
miejsc. Na
ogół relacje z tych, nazwijmy je, podróŜy są lekko przesadzone. W relacjach osób
odbierających
podczas snu informacje z takich miejsc jak Nowy Jork czy ParyŜ znajdujemy wiele
szczegółów nie
istniejących w rzeczywistości.
W rzeczy samej, ludzie ci podróŜują do jakichś miejsc, które opisują jako „dziwne",
czy „nie z tej
ziemi".

Sen o przebywaniu poza ciałem 101

iektórzy z nich odwiedzają światy podobne do naszego lub czują się zdolni do
kreowania nowych.
Czy naprawdę wędrują do innej przestrzeni albo przenoszą się w czasie? Czy za sprawą
OBE znaleźli
się w świecie równoległym? Albo jest to tylko percepcja odmiennej rzeczywistości
powstałej zaledwie
w marzeniu sennym?
Niedawno rozmawiałem z moim dobrym znajomym, Keithem Harary. Tematem naszej rozmowy
były
związki między OBE a snami oraz jasne sny. Krótka relacja z tej dysputy niech będzie
uzupełnieniem
obecnego i poprzedniego rozdziału:
Loyd Auerbach — Czy ludzie często mylą te dwie sprawy, to znaczy OBE i jasne sny
i czy to właśnie
było powodem, Ŝe napisałeś dwie odrębne ksiąŜki traktujące o tych zjawiskach?
Keith Harary — Tak, wielu czytelników ma z tym kłopoty, więc doszedłem do wniosku,
Ŝe napisanie
dwóch ksiąŜek będzie najlepszym sposobem rozstrzygającym tę kwestię. Chciałem teŜ
wyjaśnić, Ŝe
ten interesujący stan umysłu (OBE) nie ma nic wspólnego z okul-tyzmem lub czymś
podobnym.
Tak więc, cała sprawa opierała się na pomyśle przedstawienia w zwięzły i prosty
sposób fenomenu
przebywania poza ciałem i zjawiska jasnych snów.
Jak wiadomo, są to dwa róŜne stany umysłu, chociaŜ ostatnio w kręgach
parapsychologów rozgorzał
spór w tej kwestii — część z nich jest zdania, Ŝe obydwa stany niczym się nie róŜnią.
Powstały juŜ
nawet całe tomy opracowań filozoficzno-naukowych dowodzących tego

102
LOYD AUERBACH
twierdzenia, jak równieŜ tezy przeciwnej. Według mojej opinii, ludzie definiują
sny na wszelkie moŜliwe
sposoby i niektóre z tych definicji obejmują równieŜ zjawisko OBE. CóŜ moŜna
poradzić na to, jeśli
mówią, Ŝe „wszystko, co przeŜyjesz poza świadomością jest snem"? Po prostu Ŝaden
inny argument
do nich nie przemawia. Myślę jednak, Ŝe OBE i jasne sny to dwa całkiem odmienne
zjawiska,
jakkolwiek chyba nikt nie potrafi dzisiaj powiedzieć, co sprawia Ŝe tak jest.
Czasami dostaję listy, w których ludzie opisują przeŜycia spoza ciała, które równie
dobrze mogą być
do-.świadczeniem ze snu. Tymczasem oni są przekonani, *Ŝe to z całą pewnością OBE,
a kolejne
tego typu ^przypadki jeszcze utwierdzają ich w tej pewności.
L. A. — Czy definiujesz OBE jako zjawisko przebywania poza ciałem?
K. H. — Jest to doznanie subiektywne utwierdzające cię w przekonaniu, Ŝe
rzeczywiście „coś"
opuszcza twoje ciało. Niektórzy określają je jako pewien rodzaj snu. Ale jak jest
naprawdę, tego nie
wiemy. To problem niemal retoryczny.
Badacze-sceptycy powiedzą: „No cóŜ, kiedy czasami podczas snu badani ludzie
gwałtownie poruszają
oczami pod zamkniętymi powiekami, po obudzeniu twierdzą, Ŝe byli poza ciałem". W
laboratoriach
przeprowadzono liczne eksperymenty, w których podczas OBE ruch gałek ocznych ustał.
Lecz wtedy
znów usłyszymy: „Nie kaŜdy sen występuje w fazie REM". Tak więc wszystko zaleŜy
od definicji słów.
W wyniku braku dostatecznej liczby badań trudno

l
Sen o przebywaniu poza dałem 103
jest oddzielić subiektywne doznania od obiektywnej prawdy. MoŜe w przyszłości
będzie moŜna to
badać, ale jeszcze nie dzisiaj. Nie jestem teraz w stanie udowodnić, Ŝe jesteś tu
w swoim ciele;
wyjaśnić co to znaczy świadomość; powiedzieć, Ŝe jaźń przebywa gdzieś, ograniczona
przez warstwę
tkanek ciała.
L. A. — W jasnym śnie, kiedy wiesz, Ŝe śnisz, treść parapsychologiczna moŜe być
oczywista, ale nie
musi. Pytanie czy to jest „parapsychiczne" czy nie, wyniknie teŜ przy zjawisku OBE.
K. H. — Po pierwsze, cóŜ to znaczy treść parapsychi-czna, jeśli taka kategoria w
ogóle istnieje? Ja
nawet nie uŜywam tego sformułowania, zastępując je zwrotami intensywna percepcja
lub intensywne
funkcjonowanie. Chodzi o to, Ŝe nasza podświadomość potrafi przetwarzać całą masę
informacji, o
których my sami mamy znikome pojęcie. Wiele z tych procesów moŜe przebiegać na innym
poziomie
analitycznym, którego zgłębić nie jesteśmy w stanie. Tak więc, kiedy coś
niezwykłego pojawi się na
powierzchni świadomości i kiedy tego nie rozumiemy, jednoznacznie określamy takie
zjawisko jako
paranormalne. A przecieŜ nic nie dowodzi tego, Ŝe mamy do czynienia z przekazem
parapsychicznym. JeŜeli nie wiemy skąd informacja dotarła do nas nie znaczy to,
Ŝe dotarła z innego
świata.
L. A. — KaŜdego dnia bombardują nas miliony informacji, których nie jesteśmy
świadomi i które
mieszają się z tymi wcześniej zdobytymi.
K. H. — I w większości przypadków jest to proces podświadomy. Nie zapominajmy
równieŜ o zjawisku

104
LOYD AUERBACH
„tonięcia" w podświadomości wniosków, które nasunęły się nam po zaistnieniu
jakiegoś faktu. Zwykle
zapamiętujemy rzeczy, które nas uderzają, a ignorujemy całą resztę.
Weźmy przykład, który podałem w mojej ksiąŜce o jasnych snach. Jest dwoje
przyjaciół, on i ona,
którzy spędzają ze sobą większość wolnego czasu, dzieląc się wzajemnie przeŜyciami
i doznaniami.
Oczekiwałbyś, Ŝe ich marzenia senne będą podobne do siebie. Inaczej mówiąc, będą
śnić o tych
samych rzeczach i w ten sam sposób w zaleŜności od ich psychologicznego podłoŜa.
Ale nie jest to
dowodem na istnienie pomiędzy nimi zaleŜności parapsychicznych. Po prostu
dzielenie Ŝycia na jawie
moŜe wywołać podobne efekty w indywidual-jjjgn świecie snów.
Termin „parapsychiczny" stał się łatwym wytłumaczeniem dla zjawisk, które
niekoniecznie są
parapsychi-czne. Przy obecnych metodach badań nigdy do końca nie odróŜnimy zjawisk
normalnych
od paranormalnych; tym bardziej, Ŝe nasze naukowe wnioski opierają się często na
subiektywnych
doznaniach badanego.
Sam miałem sny, po których mówiłem: „To niemoŜliwe, Ŝebym przewidział przyszłość".
Później na
jawie doświadczałem spełnienia tego, co mi się śniło. Moje pytanie brzmi: czy jest
to dowód na
istnienie właściwości paranormalnych, czy teŜ są to igraszki podświadomości?
L. A. — MoŜemy tu równieŜ mieć do czynienia z zawodnością naszej pamięci...
TŁU. — Oczywiście. ^Nie naleŜy teŜ wykluczać zbiegu okoliczności.

Sen o przebywaniu poza ciałem 105

IŁ. A. — A zatem powiedzmy, Ŝe sen staje się rzeczywi-ścią. Czy jest to
jasnowidzenie, przypadek,
czy moŜe sytuacja, w której ktoś realizuje wyśniony wariant przyszłości?
K. H. — Bardzo dobre pytanie. Aby na nie odpowiedzieć, musiałbym jednocześnie
poruszyć kwestię
wolnej woli i przeznaczenia — są to problemy, których nie czuję się na siłach
rozwiązać.
L. A. — Zatem wróćmy do przeŜyć spoza ciała. Istnieje popularna definicja mówiąca,
Ŝe OBE nie jest
zjawiskiem parapsychicznym, dopóki nie mamy do czynienia z informacjami, których
zdobycie
wykracza poza normalne zdolności badanego. Ale podejrzewam, Ŝe znowu wysuniesz
argument
subiektywności przeŜyć i wyjaśnień OBE namnoŜy się bez liku.
K. H. — Istotnie. Przeprowadziliśmy na Uniwersytecie Duke pewne doświadczenie, z
zamiarem
rozpatrzenia tego właśnie zagadnienia. Zaistniały tam fakty, które trudno byłoby
wytłumaczyć. Choć
mógłbym, nie próbuję forsować mojego punktu widzenia. Jestem otwarty na wszelkie
sprawy, ale moje
credo naukowe brzmi: szukać odpowiedzi w kręgu rzeczy normalnych, a dopiero gdy
ewidentnie
znajdują się poza tym kręgiem, sięgać do parapsychologii. Staram się teŜ pamięjac
o pewnym
paradoksie: właściwe odpowiedzi są proste; tak jak człowiek, który jest istotą
skomplikowaną, ale
prostą zarazem.
Podsumowując, byłoby wspaniale, gdybyśmy wiedzieli na pewno, czy „coś""
rzeczywiście opuszcza
nasze ciało, czy teŜ jest to tylko wraŜenie. Obecnie jednak,
106
LOYD AUERBACH
z braku jakichkolwiek dowodów naukowych, moŜemy tylko snuć domysły. I tak, OBE bywa
uwaŜane
za jasnowidzenie, przejaw istnienia ciała astralnego, ducha lub świadomości
opuszczających ciało, a
gdy pojawia się podczas snu —a projekcję podświadomości, a w końcu za zjawisko
paranormalne,
podczas trwania którego podróŜujemy po świecie.
Jedyną właściwą postawą w tej skomplikowanej sprawie jest zadanie sobie pytania:
„Czy jest to aŜ tak
istotne? Czy informacje, które otrzymują nieznaną mi drogą, nie są waŜniejsze?"
Jedno jest pewne — te informacje wymagają twojej '•koncentracji bez względu na to,
czy przyszły z
głębi twej podświadomości, czy teŜ uzyskałeś je będąc poza **cfełem lub z pomocą
jasnowidzenia.
Pozostańmy teraz w naszych ciałach i połączmy się we śnie i na jawie z innymi
umysłami.

Rozdział o
ŚNIENIE TELEPATYCZNE
lelepatia to jedna z tych paranormalnych właściwości, której naduŜywa
kinematografia, telewizja,
scien-ce fiction i komiksy. Kiedy ludzie słyszą słowo „telepatia", kojarzą je ze
zdolnością czytania w
myślach lub inwigilowania jednego umysłu przez drugi. Niestety, zgodnie z naszą
obecną wiedzą, nikt
nie ma bezpośredniego dostępu do czyjejś świadomości. I gdyby nawet taka osoba
istniała
rzeczywiście, to wątpię, Ŝeby zechciała się ujawnić. Stanowiłaby przecieŜ powaŜne
zagroŜenie dla
wszystkich.
Telepatia moŜe przechwytywać jedynie ogólne wraŜenie czyichś emocji lub
intensywnego toku
myślenia, ale nie jest w stanie odbierać tego szczegółowo.
Fenomen telepatii budzi zainteresowanie u wielu ludzi; szczególnie u tych, którzy
są związani ze sobą
emocjonalnie, jak matka i dziecko, bliźniacy, mąŜ i Ŝona. Biorąc pod uwagę tak
bliskie więzi,
naleŜałoby jednak rozgraniczyć dwie sprawy. Przede wszystkim musimy wyjaśnić pewne
naturalne
zjawisko. OtóŜ — ludzie, którzy Ŝyją ze sobą przez długi czas i którzy znają nawzajem
swoje reakcje
na róŜne sytuacje, często mogą przewidzieć sposób zachowania bliskiej osoby.
107

108
LOYD AUERBACH
Zdarza się, Ŝe słyszę: „My po prostu wiemy, co kaŜde z nas myśli, jeśli ja zacznę
zdanie, ona (on) je
kończy". W takim przypadku nie mamy jednak do czynienia z telepatycznym podłoŜem
komunikacji.
Inną sprawą jest stosunek emocjonalny, który w telepatii odgrywa znaczącą role.
Osoby emocjonalnie
zaangaŜowane wykazują zwiększoną podatność na telepatie. Bliźniacy nie dlatego są
bardziej
„parapsychiczni", Ŝe wiąŜe ich kod genetyczny, ale raczej ze względu na
podobieństwo uczuciowe.
Informacje telepatyczne przekazywane są w wielu róŜnych sytuacjach. Znamy
przypadki, kiedy
dowiady-'Swano się tą drogą o kryzysie, niebezpieczeństwie, chorobie lub śmierci
bliskiej osoby.
**WTego rodzaju wymiana informacji następuje równieŜ podczas snu. Oprócz tego, Ŝe
odbiorca
poznaje sytuacje, w jakiej znalazł się nadawca, często obaj śnią identyczny sen.
Przeprowadzono wiele badań dotyczących snów telepatycznych. Jednym z centrów
naukowych
zajmujących się tym zjawiskiem jest Maimonides Medical Center w Nowym Jorku,
współpracujące z
powszechnie znanymi w USA czasopismami parapsychologicznymi jak np. The Journal
of American
Sodę ty for Psychical Research.
Stosowana tam metoda eksperymentów z telepatią podczas snu podobna jest do
wykorzystywanej w
badaniach nad psychokinezą. Mamy dwie osoby, określone jako „nadawca" i „odbiorca".
Nadawca
koncentruje się na przedmiocie i przesyła informację do śpiącego odbiorcy. Ten
ostatni-, kontrolowany
przez naukowców

Śnienie telepatyczne 109

przy pomocy aparatury elektronicznej zostaje obudzony w trakcie fazy REM i zdaje
relację ze snu. Jak
wiadomo treść marzenia sennego najlepiej pamięta się tuŜ po zakończeniu tej fazy,
tak więc
naukowcy otrzymują materiał obfitujący w szczegóły. Relacje zostają nagrane i
skonfrontowane z
przekazywaną telepatycz-nie informacją. Jak pokazała praktyka, w większości
przypadków
podobieństwa są jednoznaczne.
Podstawowym problemem, z którym borykają się badający fenomen telepatii podczas
snu, jest
potencjalna moŜliwość pomieszania nadesłanej informacji z treścią marzeń sennych
odbiorcy. Jej
wyodrębnienie przy-
>mina czasami łamanie kodu szyfrowego.
Ponadto, nigdy do końca nie wiadomo, czy w ekspe-icncie zachodzi zjawisko telepatii
czy teŜ jasnowi-
Izenia, a takŜe czy źródłem informacji jest nadawca, czy moŜe sam odbiorca. Na
obecnym etapie nie
potrafiłem na te pytania opowiedzieć. Jedynym znanym sposobem, dzięki któremu
moŜemy zakładać,
Ŝe mamy do czynienia z telepatią, jest zastąpienie faktycznego przedmiotu prostą
myślą, emocją lub
faktem.
Deanna Troi, doradca na statku kosmicznym „Enterprise" w serialu Star Trek —
następne pokolenie,
jest członkiem społeczności telepatów. W pewnym epizodzie pojawia się jej matka
i jesteśmy
świadkami telepatycznej rozmowy — dialogu bez uŜycia słów. Troi ma ojca, któremu
takie zdolności
są obce. Nasza bohaterka potrafi jedynie odbierać ogólne wraŜenie jego stanu
emocjonalnego, bez
moŜliwości szczegółowej analizy myśli. Ta umiejętność daje jej zresztą
nieograniczone moŜli-

110
LOYD AUERBACH
wości w inwigilowaniu uczuć potencjalnych wrogów lub przyjaciół załogi
„Enterprise".
Stark Trek ilustruje tutaj najbardziej charakterystyczny rodzaj oddziaływania
telepatycznego, jakie
obserwujemy w laboratoriach, a nawet — będąc filmem science fiction — posuwa się
dalej i wyposaŜa
swoich bohaterów w zdolność komunikowania się między umysłami.
Tak zaawansowana forma telepatii daleka jest od tej, jakiej doświadczają ludzie
w rzeczywistości. Po
prostu nie jesteśmy w stanie przesyłać i odbierać szczegółowo treści myśli,
jakkolwiek nasza
podświadomość czy teŜ inny element osobowości, który kontroluje PSI, czasami uŜywa
telepatii jako
sposobu komunikowania się w Ŝyciu codziennym. Zdarza się, Ŝe ty i twój znajomy
pomyś-""litjie o tym
samym w tej samej chwili, lub Ŝe wiesz kto dzwoni do ciebie, zanim jeszcze
podniesiesz słuchawkę.
Odkąd komunikacja między umysłami nazywana jest telepatią, moŜemy uznać, Ŝe będzie
nią równieŜ
śnienie przez kogoś cudzych snów. Na przykład Karl Jung i inni, jak Nandor Fodor
i Jule Eisenbud,
wspominali o telepatycznej projekcji snów swoich pacjentów, które często ich
nawiedzały. Wydaje mi
się, Ŝe korzystniejsza byłaby sytuacja odwrotna — kiedy pacjent moŜe odbierać drogą
telepatycznego
snu treść inspirowaną przez terapeutę.
Nawet jeśli będziesz miewał mnóstwo interesujących snów dotyczących twoich
przyjaciół i rodziny,
pozostaną one zwykłymi dopóty, dopóki nie przekonasz się w jakiś sposób, Ŝe ich
treść stała się
rzeczywistością, lub Ŝe twój przyjaciel miał identyczny sen. Nauczyliśmy

Śnienie telepatyczne 111

się przyjmować marzenia senne jak jeden z typowych przejawów Ŝycia i rzadko kiedy
dzielimy się nimi
z otoczeniem.
W wielu przypadkach moŜna dowiedzieć się o telepatycznych związkach bez omawiania
ich z inną
osobą, a przez obserwowanie jej sytuacji Ŝyciowej.
Chciałbym teraz zaprezentować kilka listów. Pierwsze dwa napisała do mnie Joannę
Mied,
praktykantka (Instytutu Badań Psychogenicznych.
Moja przyjaciółka Tricia i ja spałyśmy pewnej nocy w jednym łóŜku. Tricia spędzała
tę noc w moim
domu z powodu kłopotów małŜeńskich. Śniły mi się wtedy dwie osoby, które zarazem
były i nie były
moimi rodzicami. We śnie owi rodzice okazywali niezadowolenie i karcili mnie
(córkę), poniewaŜ
chciałam się rozwieść. Kiedy się obudziłam, powiedziałam przyjaciółce: — BoŜe,
miałam dziwny sen,
w którym dręczyli mnie jacyś dziwni ludzie. W tym czasie byłam jeszcze panną, więc
cała ta historia
nie miała większego sensu. Tricia zapytała: „Jak ci ludzie wyglądali?" Opisałam
jej moje senne zjawy
— to byli jej rodzice i jej sen.
Moglibyśmy spodziewać się tutaj projekcji sytuacji, która zaistnieje w
przyszłości; to znaczy, Ŝe rodzice
Trici naprawdę okazaliby kiedyś swoje niezadowolenie. Ale tak się nie stało więc
element
przewidywania odpada w tym przypadku. Pozostaje jedynie uznać całe zdarzenie za
klasyczny
przejaw telepatii.
A oto kolejny list od Joannę:
Pracowałam kiedyś z Yvette. Pewnej nocy śniłam, Ŝe przeprowadziła się do Oregonu.
Jedliśmy obiad
w jej domu, a za

112 LOYD AUERBACH

oknem było widać przepiękny wodospad. Podobało jej się tam l — nie pracowała i mogła
spędzać całe
dni w domu. Była] bardzo szczęśliwa.
Następnego ranka, gdy ją spotkałam, oznajmiłam jej: j „Hej, Yvette, śniłaś mi się".
Znajoma
opowiedziała mi wtedy miniony wieczór, i jak podczas obiadu jej mąŜ rozwaŜał moŜ-'
liwość
przeprowadzki do Oregonu w związku z jego pracą zawodową. Gdyby przenieśli się tam,
Yvette, nie
musiałaby pracować.
Później jednak mąŜ Yvette zrezygnował z przeprowadzki, co staje dowodem na
zaistnienie telepatii, a
nie
* przewidywania. Wynikałoby z tego, Ŝe Joannę odebrała treść snu Yvette, w którym
marzyła ona o
zmianie
** "miejsca zamieszkania.
i Następny lisi mówi o przypadku zastosowania tego rodzaju telepatii:
Umówiłem się kiedyś z matką w mieście, ale zaspałem. Obudził mnie dopiero sen, w
którym matka
puka do drzwi i woła: „Gdzie on jest, juŜ najwyŜszy czas..."
Rozbudzony, spojrzałem na zegarek. Była 10.15. Kiedy spotkałem się z matką,
powiedziała mi, Ŝe o
10.15 stała w umówionym miejscu i powtarzała te same słowa: „Gdzie on jest, juŜ
najwyŜszy czas..."
C. R. N., Montclair, Kalifornia
Interesująca w tym liście jest identyczność wypowiedzianych słów, jak równieŜ
potencjalna moc
telepatii, która jest w stanie przerwać sen.

Śnienie telepatyczne 113

śyliśmy z męŜem w separacji od pięciu miesięcy, kiedy pewnej nocy przyśniło mi się,
Ŝe przyszedł się
ze mną zobaczyć. Kilka dni później rzeczywiście złoŜył mi wizytę. Od tego dnia
zawsze z
wyprzedzeniem otrzymywałam informację o jego odwiedzinach. Dopiero z biegiem
czasu, kiedy nasze
więzi emocjonalne rozluźniły się i odwiedzał mnie rzadziej, sny o jego wizytach
zanikły.
R. A., Wisconsin
I w tym przypadku moŜna zakładać, Ŝe R. A. miała ścisłe powiązania parapsychiczne
z męŜem.
Charakterystyczną cechą, która na to wskazuje, jest związek występowania snów z
rzeczywistymi
odwiedzinami. Innym ciekawym faktem jest to, Ŝe więź emocjonalna kreuje w znacznym
stopniu
związki paranormalne. Osłabienie lub przerwanie strumienia uczuć moŜe wpłynąć
ujemnie na element
PSI występujący pomiędzy tyrni osobami.
I jeszcze jeden list:
11 kwietnia 1982 roku śniło mi się, Ŝe byłam w obozie wojskowym, podczas drugiej
wojny światowej.
Stałam przed jakimś budynkiem i wtedy ujrzałam Boba, męŜczyznę, z którym byłam
zaręczona
czternaście lat temu, jak wychodził stamtąd w towarzystwie osób, których nie
rozpoznawałam.
Zatrzymał się i spojrzał na mnie ze smutkiem, a potem odwrócił się i zniknął.
Następnej nocy sen się powtórzył. 13 kwietnia powrócił po raz trzeci z tym, Ŝe Bob
tuŜ przed
zniknięciem rzekł: „Przykro mi kochanie, ale pozostaniesz i będziesz trochę
cierpiała".
Później dowiedziałam się o jego śmierci, która miała miejsce właśnie 13 kwietnia
1982 roku.

114
LOYD AUERBACH
Czy był to przypadek „wizyty" umierającego Boba, czy teŜ telepatyczne poŜegnanie
przesłane starej
przyjaciółce?
Większość przypadków pojawiania się osób zmarłych następuje zwykle w ciągu doby
od ich śmierci.
Generalnie rzecz biorąc, ukazują się oni ludziom bliskim, z którymi byli w jakiś
sposób związani.
Według relacji, niektóre z tych spotkań mają miejsce podczas snu. Eksperci zgodnie
twierdzą, Ŝe takie
„wizyty" są związane z przekazaniem ostatniej wiadomości lub po prostu są
poŜegnaniem. Być moŜe
wynikają z chęci ulŜenia ty.m, którzy pozostają i oswojeniu ich z myślą o stracie
kogoś bliskiego.
^ Ale w jaki sposób ten fenomen współgra z telepatią zdarzającą się we śnie? W filmie
Duch taty z
Billem Cosby, zmarły ojciec pojawia się w swoim domu jako duch i jedyną formą
komunikacji między
nim a Ŝyjącymi jest telepatia.
Przez lata zadano mnóstwo pytań dotyczących objawień duchów zmarłych. Część z nich
moŜe
wydawać się niepowaŜna, ale warto poświęcić im nieco uwagi.
Najczęściej zadawane pytania to:
• „Skąd duchy mają ubrania i dlaczego w ogóle ich uŜywają?"
• „Jak to jest, Ŝe tylko ja widziałem tego ducha?"
• „Jeśli duch nie jest materią, to w jaki sposób mówi — przecieŜ głos to działanie
powietrza na struny
głosowe?"
• „Jak to wytłumaczyć, Ŝe ten sam duch za kaŜdym razem objawia się jako osoba w
innym wieku?"

l Śnienie telepatyczne 115

l Z horrorów i powieści dowiadujemy się, Ŝe duchy
•nogą manifestować swoją obecność poprzez tak zwaną Łktoplazmę i Ŝe potrafią się
materializować i
dematerializować, przenikać przez ściany, latać i dokonywać temu Łodobnych
wyczynów. Ale obecne
relacje o zachowaniu nie zjaw mówią coś zupełnie innego. Według nich duchy Łmarłych
wyglądają
tak, jak za Ŝycia i podobne są do
•udzi widzianych poza ciałem (OBE). l Kilka lat temu w Livermore w Kalifornii
badałem (przypadek
komunikowania się młodego chłopca z du-Ichem zmarłej właścicielki domu, w którym
umarła w Il917
roku. Kobieta mieszkała tam przez całe swoje Ŝycie. Dlaczego zaczęła pojawiać się
po latach?
Według chłopca kochała swój dom i nie czuła potrzeby opuszczania go. Zmarła
ukazywała mu się w
róŜnych fazach swego Ŝycia: jako stara kobieta, mała dziewczynka, nastolatka,
jako kobieta dojrzała.
Często teŜ, w zaleŜności od dnia, pojawiała się w innym ubraniu. Chłopiec był nad
wyraz bystry i
pewnego razu zapytał ją jak to moŜliwe, Ŝe ukazuje się w tak rozmaitych postaciach.
Jej odpowiedź
wydaje się pokrywać z prawdopodobnymi teoriami na ten temat — po prostu pojawiała
się w wieku i
ubraniach, o których pomyślała wysyłając projekcję swojej osoby bezpośrednio do
umysłu chłopca.
Innymi słowy, w zaleŜności od dnia i samopoczucia wyglądała inaczej. Jej głos był
równieŜ elementem
tej projekcji. Kobieta i chłopiec nawiązali kontakt telepatyczny, za który zmarła
była w jakiś sposób
odpowiedzialna. Czym są objawienia? Wydają się być formą świado-

116
LOYD AUERBACH
mości (lub jaźnią, duszą bądź duchem), która zdolna jest do wysyłania szczegółowej
informacji do
czyjegoś umysłu. Uświadomienie treści następuje na poziomie naszego JA, ale
przedtem nasz mózg
musi przełoŜyć informacje nadchodzącą drogą zmysłową i pod postacią zdekodowanych
sygnałów
przesłać ją do centrum. Jeśli miewasz halucynacje, nie znaczy to wcale, Ŝe jesteś
wariatem.
Zewnętrzne stymulanty mogą kreować bardzo róŜne wyobraŜenia o świecie nas
otaczającym, które to
wyobraŜenia wcale nie muszą odpowiadać prawdzie.
Jeśli jakaś cząstka świadomości ludzkiej przeŜyje śmierć ciała, telepatia wydaje
się być dla niej jedyną
drogą skomunikowania się z Ŝyjącymi. SamowyobraŜe-nie czyli to, jak widzi siebie
pojawiająca się
istota, jest obrazem przesyłanym do umysłu odbierającego. I tak jak większość z
nas wyobraŜa sobie
siebie w ubraniu, tak teŜ wizja „ubranego ducha" powinna być czymś zrozumiałym w
świetle tej tezy.
Przyczyną nawiedzania innych przez osoby niedawno zmarłe lub umierające moŜe być
zarówno
pragnienie odwiedzającego, który chce powiadomić o swoim krytycznym stanie, jak
i pragnienie
otrzymania przekazu przez odbiorcę, w jakiś niewytłumaczalny sposób wyczuwającego
moment
nadawania. Większość badanych oraz eksperci uwaŜają, Ŝe właśnie ta zbieŜność
intencji leŜy u
podstawy objawień.
Bez względu na to, czy taka komunikacja zachodzi na jawie czy we śnie, telepatia
jest jedyną drogą
kontaktu nieŜyjącego z Ŝywymi. Podczas snu przebieg podobnych wizyt wygląda mniej
więcej tak:

Śnienie telepatyczne
117
Susan kładzie się spać. Tej samej nocy jej dziadek przechodzi atak serca i umiera.
Susan budzi się,
pamiętając dokładnie swój sen, w którym dziadek odwiedził ją. Pojawił się,
uśmiechnął i spoglądając
na nią powiedział: „Nie martw się o mnie. Odchodzę, Ŝeby odpocząć". Potem zniknął.
Susan jest
zdziwiona, gdyŜ w jakiś dziwny sposób czuje, Ŝe to rzeczywiście był jej dziadek.
I spośród przeróŜnych
myśli wyłania się pewność, Ŝe przebywa on teraz w innym, lepszym świecie.
Czy to moŜliwe, Ŝeby objawienia zdarzały się w (snach? Wydaje mi się, Ŝe tak
— umysł moŜe
zarejestrować obecność zjawy przez tę cząstkę podświadomości, |jaka pracuje
podczas snu, na tej
samej zasadzie, jak
podobnej projekcji zachodzącej na jawie. Z tą jednak róŜnicą, Ŝe we śnie
podświadomość umieszcza
in-|formacje w treści marzenia sennego.
Z drugiej strony moŜe to być rodzaj telepatii polegającej na wychwytywaniu przez
śniącego ostatnich
myśli umierającego. Osoba na łoŜu śmierci myśli o swoich najbliŜszych i wysyła
telepatyczne
poŜegnanie. Odbiorca przetwarza te sygnały i wtapia w treść swojego snu. (Natomiast
jeśli otrzymuje
tę ostatnią wiadomość na-jjawie, przetworzona treść objawia się jako uczucie, Ŝe
(coś niezwykłego
dzieje się z kimś bliskim.
WaŜne jest, w jaki sposób odpowiadasz na takie przesłanie. Kiedy doświadczysz
podobnych stanów,
pomyśl co mogą oznaczać. MoŜe po prostu to, Ŝe ktoś myśli o tobie, zaprasza cię
do kontaktu bez
względu na czas i miejsce. MoŜe chce cię przygotować do jakiegoś faktu lub wzywa
na pomoc.

118
LOYD AUERBACH
Nie obawiaj się spotkać osoby, o której śnisz i zawsze staraj się zorientować, jaki
rodzaj uczucia
towarzyszył przekazowi telepatycznemu.
Istoty ludzkie mają głęboką potrzebę kontaktu osobistego. Jeśli porozumiewamy się
ze sobą podczas
snu, to wspaniale. Znaczy to, Ŝe jest między nami więcej podobieństw niŜ róŜnic
i Ŝe komunikacja
werbalna czy teŜ telepatyczna między nami — ludźmi ma swoje istotne znaczenie.

Rozdział 9
SNY O PRZESZŁOŚCI
Czy kiedykolwiek śniłeś o jakiejś odległej przeszłości? Zastanawiałeś się, czy to
moŜliwe, Ŝeby
znaleźć się tam naprawdę?
Na temat reinkarnacji przeprowadzono juŜ mnóstwo dyskusji i często pojęcie to
identyfikuje się z
ruchem, powiedzmy w pewnym sensie filozoficznym zwanym New Agę (Nowa Epoka). Nasza
mądrość lub jej brak, to co lubimy lub czego nie lubimy, nasze problemy osobiste
— według
zwolenników koncepcji reinkarnacji, związane są z doświadczeniami naszego
poprzedniego wcielenia.
Hipnoza jest w tym przypadku jednym z narzędzi uŜywanych do penetrowania
przeszłości. Natomiast
sny uwaŜane są za scenę na której znajdujemy dowody naszej wcześniejszej
egzystencji.
Jakie są rzeczywiste związki między parapsychologią a reinkarnacją? I jaki to ma
wpływ na świat
snów?
Reinkarnacja jako koncepcja, Ŝe dusza, duch lub świadomość mogą narodzić się
ponownie w nowym
ciele, nie jest nowością. Idea ta, jak wiadomo, korzenia^ mi sięga narodzin religii
hinduskiej. Wiara w
Ŝycie przed Ŝyciem była teŜ częścią światopoglądu wczesnochrześcijańskiego. Jak
sądzą niektórzy
badacze, kilka wersji
119

120
LOYD AUERBACH
Biblii, w których Chrystus mówił o moŜliwości reinkarnacji, została usunięta z nauk
Kościoła za sprawą
II Synodu Katolickiego. UwaŜa się, Ŝe była to raczej decyzja podjęta na tle
politycznym, niŜ religijnym.
Wiara w „drugą szansę" po śmierci mogłaby utrudnić kontrolowanie społeczeństwa (z
politycznego
punktu widzenia). Inaczej mówiąc, twierdzenie, Ŝe jeśli zgrzeszysz w tym Ŝyciu,
w następnym moŜesz
to naprawić, jest mniej pomocne w utrzymywaniu społeczności wyznawców w odpowienim
rygorze, niŜ
— jeśli zgrzeszysz w tym Ŝyciu, będziesz cierpiał potępienie wieczne.
f rŜy studiach nad reinkarnacją pojawia się problem dowodów słuszności tej wiary.
^Argumenty za i przeciw, które moŜemy mnoŜyć, są tej samej natury, co argumenty
dotyczące
istnienia Boga. Źródłem tych najpopularniejszych, opowiadających się po stronie
reinkarnacji, jest
wspomniana juŜ hipnoza, jak równieŜ inne techniki polegające na wydobywaniu /
pamięci informacji o
domniemanym wcześniejszym .cieleniu. Część ludzi pamięta egzystencję z niedawnej
bądź bardzo
odległej przeszłości. Wielu z nich identyfikuje się ze znanymi postaciami
historycznymi. Tego rodzaju
identyfikacje są czasami nie do skonfrontowania z rzeczywistością historyczną albo
przeciwnie — są
zbyt oczywiste. Przykładowo, w jaki sposób zweryfikować istnienie jakiegoś mędrca
z Atlantydy, jeśli
nawet nie wiemy, czy sama Atlantyda istniała naprawdę? Albo jak to moŜliwe, aby
kilkanaście osób
twierdziło jednocześnie, Ŝe są wcieleniem Kleopatry (moŜe ^Kleopatra była osobą
o wielu
osobowościach i kaŜdy wcielił się w jedną z nich?) Nie sądzę.

Sny o przeszłości 121

Przy wydobywaniu za pomocą hipnozy wspomnień z Ŝycia przed Ŝyciem spotkano się z
istotnym
problemem dotyczącym zjawiska zaśmiecenia informacji. Praktycznie nie ma sposobu,
aby
wiadomości wyczytane lub usłyszane oddzielić od tych, które rzeczywiście pochodzą
z przeszłości.
Czy ktoś, kto przysięga, Ŝe nigdy nie czytał i nie słyszał o County Cork w Irlandii
dziewiętnastego
wieku i kto zarazem pamięta przekonujące szczegóły tamtej rzeczywistości włącznie
ze stosowanym
wtedy akcentem, moŜe być traktowany jako osoba wiarygodna, mająca kontakt z
bezpośrednim
źródłem?
KaŜdy z nas przez całe Ŝycie gromadzi bezuŜyteczne informacje pochodzące z naszego
środowiska.
Wszelkie rozmowy docierające do nas są automatycznie rejestrowane w pamięci
długoterminowej —
bez względu na to, czy jesteśmy tego świadomi czy nie. Kto, przy takim natłoku
danych, moŜe
uczciwie stwierdzić, Ŝe pamięta dokładnie wszystko od momentu narodzin do dzisiaj?
Czy we
wspomnianym przykładzie nie mogłoby być tak, Ŝe ów ktoś nieświadomie odtworzył
zdarzenie z
dzieciństwa, kiedy to sąsiadka irlandzkiego pochodzenia opowiadała przed snem
legendy z County
Cork?
Informacje zbierane w podświadomości są wykorzystywane szczególnie w takich
sytuacjach, jak np.
trans hipnotyczny. Pod wpływem sugestii hipnotyzera nasz umysł moŜe tworzyć
interesujące
opowieści z Ŝycia przed Ŝyciem.
Tak więc wspomnienia z przeszłości nie stanowią Ŝadnego dowodu na istnienie
reinkarnacji. Głównie
ze względu na zanieczyszczenie Informacji, moŜemy uznać je za bezuŜyteczne.

122
LOYD AUERBACH
Czy w takiej sytuacji znamy jakieś konkretne przypadki świadczące o prawdziwości
tej koncepcji?
Owszem, znamy. Są one bardzo sugestywne, ale myślę, Ŝe nie naleŜy traktować ich
jako dowodu.
OtóŜ, Ŝeby uniknąć wspomnianego wcześniej zaśmiecenia informacji, podstawowej
przeszkody,
postanowiono przebadać dzieci w wieku do pięciu lat, które jeszcze nie skaŜone nauką
i nadmiarem
wiadomości wydały się naukowcom najlepszym obiektem eksperymentów. Szokującym
faktem
okazały się tysiące przypadków, kiedy dzieci spontanicznie przypominały sobie
Ŝycie przed Ŝyciem.
NaleŜy tu zaznaczyć, Ŝe większość badanych pochodziła z takich państw, jak Indie
czy Tajlandia,
gdzie reinkarnacja jest koncepcją uznaną powszechnie. Zabieg ten stanie się
zrozumiały, jeśli
weźmiemy pod uwagę, Ŝe pojęcie reinkarnacji w naszej, zachodniej kulturze nie jest
tak powszechne i
Ŝe rodzice słyszący, iŜ dziecko mówi o poprzednim wcieleniu, uznają to za wytwór
wyobraźni.
Dobrze znanym naukowcem badającym tę dziedzinę jest doktor łan Stevenson z
Uniwersytetu
Yirginia. Zespół naukowców pod jego kierunkiem prowadzi badania nad przypadkami,
w których
opowieści dzieci stają się bogatym materiałem do rozwaŜań o. kwestii Ŝycia przed
Ŝyciem. Praca tej
grupy polega głównie na sprawdzaniu prawdziwości przekazu — czy opowiadane historie
są zgodne z
rzeczywistością i jaki jest stopień ich zanieczyszczenia.
W trakcie eksperymentów natrafiono na dzieci, które potrafiły mówić w językach i
dialektach ludów
Ŝyjących

Sny o przeszłości 123

w przeszłości. Tego rodzaju argumenty są znacznie bardziej sugestywne, bardziej
nawet, niŜ
zwierzenia zawodowych mediów.
Poza tym dysponujemy takŜe relacjami osób dorosłych dotyczącymi spontanicznego
cofania się
pamięcią do przeszłości. Wiarygodność tych przypadków jako dowodów umniejszają
jednak
wspomniane juŜ zanieczyszczenia informacji, ewentualność wystąpienia przypadku
rozczepienia
osobowości, zasadniczą dla siebie poŜywkę czerpiącej z podświadomości, czy teŜ
zdolności
paranormalne. Mówiąc o tych ostatnich mam na myśli umiejętność sięgania w
przeszłość dla zdobycia
odpowiednich danych.
Spoglądanie wstecz jest jakby przeciwieństwem przewidywania. Wobec braku koncepcji
dotyczącej
istoty czasu nie jesteśmy obecnie w stanie powiedzieć, na czym polega to zjawisko.
Niewykluczone,
Ŝe wspomnienia z Ŝycia przed Ŝyciem to właśnie nieświadome posługiwanie się tym
parapsychicznym
darem. Kiedy informacja z przeszłości dociera do naszego umysłu, interpretacja moŜe
przybrać formę
pamięci poprzedniego wcielenia w takim samym stopniu, jak jasnowidzenie moŜe być
odczytywane
jako bytność poza ciałem.
To nieprawdopodobne, aby za pomocą retrognicji (spoglądanie wstecz) nauczyć się
języka do takiego
stopnia, jaki pozwalałby na swobodne władanie nim. Co prawda są to przypadki nad
wyraz rzadkie,
ale chyba najbardziej przekonujące, jeśli chodzi o reinkarnację.
JeŜeli mamy do czynienia z zapisami pewnych faktów, historycznych, moŜliwe jest
ich przeniknięcie i
właściwe odczytanie dzięki jasnowidzeniu.

124
LOYD AUERBACH
Powiedzmy, Ŝe spędzasz kilka dni wraz z przyjaciółmi w jakimś starym domu. np. z
czasów rewolucji
amerykańskiej, dajmy na to, na północnym wschodzie USA. Zostaliście zaproszeni
przez obecnego
właściciela na obiad. Rozmawiacie o wszelkich moŜliwych sprawach, ale zupełnie nie
poruszacie
kwestii tego domu. Tej samej nocy masz sen, który wyraźnie pamiętasz tuŜ po
przebudzeniu. We śnie
widzisz kilkunastu uzbrojonych ludzi otaczających budynek. Wszyscy noszą
osiemnasto-wieczne
ubrania. MęŜczyzna wywleczony z domu próbuje uciec, ale karabinowa kula zwala go
z nóg. Kilka dna
później rozmawiasz z właścicielem i wyjawiasz mu swój sen. Tamten jest nieco
zdziwiony, gdyŜ nie
przypo-miaa sobie, aby opowiadał tę historię — o pojmaniu byłego gospodarza przez
Ŝołnierzy
Południa i zastrzeleniu go podczas próby ucieczki. Ty i twoi przyjaciele takŜe nie
pamiętacie, Ŝeby
poprzedniego dnia poruszano w rozmowie właśnie ten wątek. Zatem — w jaki sposób
dowiedziałeś
się o tym wszystkim?
Większość z nas słyszała o ludziach obdarzonych zdolnościami paranormalnymi,
potrafiących
odczytać historię jakiegoś przedmiotu wyłącznie przez dotknięcie go. Zjawisko to
określono jako
parapsychometrię i jest ono swoistym rodzajem jasnowidzenia. Zakłada się, Ŝe
przedmioty są
nośnikami informacji o swojej przeszłości i cokolwiek dzieje się z nimi zostaje
zapisane tak, Ŝe nasz
umysł jest w stanie zrekonstruować ten zapis. Informacje te mogą zostać odtworzone
na róŜne
sposoby, ale rzadko kiedy w całości.
Zgodnie z posiadanym materiałem badawczym moŜ-

Sny o przeszłości 125

na wysunąć analogię, Ŝe parapsychometria jest zbliŜona swoją istotą do zasady
działania
magnetowidów, gdzie obraz obserwuje się niczym zapis na taśmie wideo. Oczywiście,
nie tylko osoby
działające jako media, ale równieŜ kaŜdy z nas przeŜył lub moŜe przeŜyć coś
podobnego.
Czy kiedykolwiek, wchodząc pierwszy raz do czyjegoś mieszkania doznaliście
wraŜenia, Ŝe czujecie
się tam, jak u siebie? Albo odwrotnie, czuliście się obco, wychwytując jakieś
negatywne wibracje?
Innym sposobem odczytywania historii przedmiotu, czy w tym przypadku domu, jest
słyszenie czyichś
kroków bądź głosów, widzenie mglistych i rozmytych lub ostrych i wyraźnych zjaw
ludzi, którzy Ŝyli
kiedyś w tym miejscu. MoŜemy teŜ poczuć ciepło albo przenikliwy chłód, jak równieŜ
— zapach
perfum, lub czegoś znacznie mniej przyjemnego.
Wszystko to moŜe przydarzyć się na jawie i zostać zarejestrowane przez naszą
świadomość, ale
moŜe takŜe być odebrane przez podświadomość i wkomponowane w sen. Dlaczego akurat
w sen?
Większość ludzi widząc zjawy, które swoją naturą wykraczają poza normalną
rzeczywistość, traktuje
je jako przejaw halucynacji. Nasza zachodnia kultura zwykła teŜ kojarzyć tego
rodzaju zjawiska ze
złymi duchami lub demonami, których bezwzględnie powinniśmy się bać. W rzeczy
samej, jeśli
zaobserwujesz kształt przypominający ludzką postać moŜesz uwaŜać się za
szczęściarza. A to
dlatego, Ŝe spoglądasz w przeszłość, odczyju-jąc czyjąś, być moŜe wielce
interesującą, historię.

126
LOYD AUERBACH
Nasza podświadomość, mając coś do przekazania, wybiera inną drogę komunikowania
się ze
świadomością, a mianowicie poprzez sen. Wkomponowanie informacji w marzenie senne
pozwala
nam zaakceptować ją bez względu na jej treść. Inaczej mówiąc, budzimy się rano i
myślimy sobie:
„Dobrze, Ŝe to był tylko sen". Reasumując moŜna stwierdzić, Ŝe przekazywana
informacja jest
projektowana w taki sposób, aby skutecznie ominąć nasz psychologiczny system
obronny.
Nie jesteśmy w stanie stwierdzić jednoznacznie, czy zapisaną w przedmiocie
informację odbieramy na
drodze retrognicji, przewidywania czy teŜ jasnowidzenia. Moim zdaniem, w tym
przypadku nie jest
waŜna nazwa jaka^ nadamy zjawisku, ale jego istota, treść. JeŜeli odebrana
informacja jest uŜyteczna
i interesująca, wykorzystaj ją i ciesz się z przeŜycia. Klasyfikacja to juŜ kwestia
dla naukowców i
teoretyków, którym szczegółowe rozeznanie pomaga w dalszej penetracji zagadnienia.
W snach ludzie doświadczają bytów innych osób, które od czasu do czasu ujawniają
informacje z
przeszłości. Marzenia senne są narzędziem, dzięki któremu wszystko staje się
moŜliwe. Śniąc
korzystamy z waŜnej lekcji — doznajemy przeŜyć niosących głębsze zrozumienie nas
samych i
naszych związków z innymi ludźmi.
Przeszłość to teraźniejszość, która juŜ się wydarzyła. Teraźniejszość to czas, w
którym Ŝyjemy.
PrzeŜycia parapsychiczne mające miejsce w teraźniejszości wydają się być
łatwiejsze do zrozumienia.

Rozdział 10
SNY O TERAŹNIEJSZOŚCI
W jaki sposób moŜemy dowiedzieć się, czy dana informacja pochodzi z teraźniejszości
(jasnowidzenie), z przeszłości (retrognicja), czy z przyszłości (przewidywanie).
ZaleŜy to jedynie od
relacji czasowej, czyli umiejscowienia faktu w czasie. Jeśli zaistniał w
przeszłości, mamy do l
czynienia z retrognicja, jeśli w teraźniejszości — z jasnowidzeniem, a jeŜeli w
przyszłości — z
przewidywaniem.
Zgoda, ale z licznymi przeŜyciami tego rodzaju jest tak, Ŝe niezwykle trudno ustalić
czy dana
informacja przebyła przestrzeń, czy teŜ czas. Jeśli odległość w czasie między
zaistniałym faktem a
momentem jego odebrania, była duŜa (godziny, dni a nawet lata) nie mielibyśmy
szczególnych
kłopotów ze sklasyfikowaniem tego przeŜycia. Problem wyłania się wtedy, kiedy
róŜnica ta wynosi
minuty lub sekundy.
Jasnowidzenie jest zjawiskiem stosunkowo łatwym do przetestowania. Potrzeba
jedynie przedmiotu-
celu i kogoś, kto będzie zgadywał, czym on jest. W fazie końcowej porównujemy wynik
z rzeczywistym
przedmiotem.
Jeśli dodamy jeszcze jedną osobę, która skoncentruje się na obiekcie badania,
wówczas dochodzi
jeszcze moŜliwość zaistnienia telepatii. Sytuacja znacznie się skomp-
127

128
LOYD AUERBACH
likuje, bo trudno będzie nam stwierdzić, czy informacja została odebrana z umysłu
wysyłającego
komunikat telepatyczny, czy teŜ bezpośrednio z przedmiotu-celu.
Jedną z najbardziej efektywnych form eksperymentów z jasnowidzeniem jest tak zwana
percepcja na
odległość lub widzenie na odległość. Przeprowadzone doświadczenia opierały się na
dwóch
metodach. Pierwsza polegała na wysłaniu wybranej osoby do jakiegoś odległego
miejsca, gdzie miała
zapamiętać jak najwięcej szczegółów, podczas gdy inna osoba opowiadała jakiego
rodzaju wraŜenia
odbiera. Druga metoda polegała na wybraniu miejsca i opisie tego miejsca przez
badanego.
W pierwszej metodzie powinniśmy liczyć się z moŜliwością wystąpienia telepatii,
gdyŜ jasnowidzący
moŜe odbierać przekaz telepatyczny od „obserwującego". W drugiej metodzie
moŜliwość ta zostaje
wyeliminowana.
Brak rozróŜnienia między telepatią i jasnowidzeniem rozciąga się teŜ na
przewidywanie (zarówno
miejsc, jak i wydarzeń). I w tej dziedzinie przeprowadzono eksperymenty, podczas
których obserwator
wysyłany był do określonego miejsca, ale dopiero po dokonaniu opisu przyszłych
zajść przez
jasnowidzącego. W kilku przypadkach osoba obserwująca była tą samą, która uprzednio
odbierała
wizję tego miejsca.
Tak więc i tutaj mamy problem z klasyfikacją zjawiska. Na przykład, śnię o tym,
Ŝe przywódca państwa
jest w niebezpieczeństwie, Ŝe został zaplanowany zamach. Budzę się rano, pamiętając
doskonale
treść snu i wysłuchuję wiadomości. Okazuje się, Ŝe zamach miał miejsce w
rzeczywistości. Czy
odebrałem tę informację bezpo-

Sny o teraźniejszości 129

Średnio z zajścia (jasnowidzenie) czy z umysłu zamachowca (telepatia), czy teŜ z
umysłów świadków
zajścia (równieŜ telepatia)? Podsumowując moŜna powiedzieć właściwie tyle, Ŝe
informacja była
prawdziwa, ale źródło jej nadesłania nieznane.
JednakŜe — o czym pisałem juŜ niejednokrotnie — pzy klasyfikacja ma tu szczególnie
istotne
znaczenie? Ubo skorzystasz z tej informacji, albo zapomnisz o niej. co moŜe wyniknąć
z tego, Ŝe ją
zignorujesz? Przytoczę teraz kilka listów, z których wynika, Ŝe vłaściwa
interpretacja treści tych
zjawisk jest niezwykle cenna:
Często miewałem sny i nie zdawałem sobie sprawy z ich wartości do momentu, gdy
zaczęły stawać
się rzeczywistością. W jednym przypadku obserwowałem przebieg morderstwa. Opisałem
ten dom i
wygląd ofiar. Twarze były zamazane. W kilka dni później dowiedziałem się o tragedii,
jaka rozegrała
się w domu moich przyjaciół. MąŜ przyjaciółki zastrzelił ją, a następnie popełnił
samobójstwo. Nigdy
przedtem nie byłem w ich sypialni, ale potrafiłem opisać to pomieszczenie
szczegółowo.
K. W., North Wildwood, New Jersey
Tego rodzaju sen sprawia, Ŝe czujej^ się o krok od sytuacji, w której interwencja
mogłaby uratować
czyjeś Ŝycie. Ale nie zapominajmy, Ŝe sporo zaleŜy od czasu rzeczywistego zdarzenia
— jeśli fakt miał
miejsce wcześniej, lub zachodzi w chwili, gdy o nim śnimy, automatycznie odbiera
nam to moŜliwość
jakiejkolwiek pomocy.

130
LOYD AUERBACH
f
19 marca 1982 roku śniło mi się, Ŝe mój brat prowadził samochód z bardzo duŜą
prędkością. Nagle
zobaczyłem, jak jego głowa eksploduje a krew tryska na szyby. Następnego dnia o
jedenastej przed
południem przyszedł policjant i powiadomił mnie o śmierci brata, który popełnił
samobójstwo; strzelił
sobie w głowę, prowadząc samochód z prędkością 160 km/b
J. L., Anchorage, AKl
Jest to klasyczny przykład wiernego postrzegania ja-] kiegoś bardzo specyficznego
zdarzenia.
..Dlaczego J. L. miał sen, w którym nie mógł zrobić, niczego, co uratowałoby jego
brata? OtóŜ w
przypadku, kjedy ktoś „widzi" swoich bliskich w czasie ich śmierci lub krótko po
niej, o czym juŜ
wcześniej pisałem, mamy do czynienia z przekazem telepatycznym przygotowującym
odbiorcę na
wiadomość o tragedii.
Śniłem otym, Ŝe mój brat znalazł się w głębokiej dziurze i wołał mnie na pomoc.
Próbowałem go
ratować, ale wtedy obudziłem się.
Cały ranek czułem się dziwnie zaniepokojony. Powiedziałem Ŝonie, Ŝe Bili miał
wypadek i jest bardzo
poraniony.
Około południa moja matka i siostra przyszły do mnie i powiedziały, Ŝe Bili miał
wypadek i jest cały
połamany. CięŜarówka, w której siedział na tylnym siedzeniu, została uderzona przez
inną, wiozącą
drewniane pale. Wypadek zdarzył się na moście, tuŜ przed rzeką i Billa wyrzuciło
na pobocze, jakieś
sto metrów w dół.
E. F., Norfolk, VA

Sny o teraźniejszości 131

Takie sny niosą ze sobą wiele istotnych informacji, które mogą okazać się bardzo
pomocne. Zdarzały
się przypadki, kiedy nie moŜna było odszukać cięŜko poranionych ludzi. Sny, których
treścią jest
sceneria takich wydarzeń są wówczas jedynym źródłem informacji. Ludzie ze
szczególnymi
właściwościami parapsychicznymi wielokrotnie uŜywali swych zdolności w celu
odnalezienia takich
zaginionych ofiar.
W październiku miałem bardzo wyraźny, kolorowy sen o jakimś domu. Rano opisałem
go mojej
mamie. W detalach opowiadałem o dywanach, meblach, o kolorach ścian w pokojach i
rozkładzie
pomieszczeń.
Dwa tygodnie przed świętami BoŜego narodzenia rodzina mojej ciotki przeprowadziła
się do nowego
domu. Kiedy w Wigilię odwiedziliśmy ich okazało się, Ŝe było to miejsce, które
wyśniłem, w
najdrobnieszych szczegółach.
B. C., West Yalley City, UT
Często śnimy o jakichś ekscytujących wydarzeniach z naszego Ŝycia i niekoniecznie
musi to być
śmierć czy morderstwo. Tym razem mamy przykład snu z bardziej pogodnej sfery naszej
egzystencji. I
wcale nie jest on mniej „parapsychiczny" lub mniej interesujący. Takie sny mówią
nam po prostu, Ŝe
mamy kontakt z ludźmi i światem, który wykracza poza zwykłe zmysłowe postrzeganie.
Chciałbym doradzić wszystkim tym, którzy interesują się wykorzystaniem swoich
snów,
aby^zśprowadzili swego rodzaju dziennik. Kiedy obudzisz się rano, zapisz lub
132
LOYD AUERBACH
nagraj na taśmie magnetofonowej wszystko to, co pamiętasz z marzenia sennego. Wielu
moich
znajomych trzyma magnetofon lub kartkę papieru tuŜ przy łóŜku. A to dlatego, Ŝe
sny pamiętamy
najlepiej zaraz po przebudzeniu. Zanotuj treść snu i odczucia, jakie towa-<
rzyszyły ci podczas
śnienia. Postaw sobie pytanie: „Czym ten sen róŜni się od innych i czy moŜe mieć
związek z jakimś
rzeczywistym faktem?", a następnie zapisz swoje uwagi. Nie zapomnij umieścić daty
oraz dokładnej
godziny przebudzenia, gdyŜ to pomoŜe ci w ewentualnym ustaleniu relacji czasowych.
Jeśli stwierdzisz, Ŝe treść twojego snu zgadza się z rzeczywistością, wróć do
dziennika i zaznacz te
frag-mgnty, które są najściślej powiązane z zaistniałym wydarzeniem.
Informacje, które otrzymujemy drogą paranormalną i które odnoszą się do
teraźniejszości mogą mieć
praktyczne znaczenie juŜ tylko po zaistnieniu faktu. W Ŝyciu codziennym, w
sytuacjach takich, jak
ratowanie Ŝycia, dochodzenie w sprawie przestępstwa, stosowane są metody
opierające się na
nowoczesnych technologiach. Dodajmy do tego wszelkie inne moŜliwe dane pochodzące
z
paranormalnych źródeł, a skuteczność w ratowaniu ludzi, zapobieganiu tragediom
wzrośnie
niebywale. Ponadto pomogłoby nam to zrozumieć okoliczności pewnych tajemniczych
zajść.
MoŜliwości jest nieskończenie wiele. Powinienem tu jednak wspomnieć takŜe o
niebezpieczeństwach
wiąŜących się z wykorzystywaniem naszych właściwości para-psychicznych. Jeśli masz
jakieś
doświadczenie w odbić-

Sny o teraźniejszości 133

raniu informacji drogą pozazmysłową i łączeniu ich z rzeczywistymi wydarzeniami
pamiętaj, Ŝe zawsze
istnieje ryzyko pomyłki. MoŜesz stracić sporo czasu na ustalaniu prawdziwości
faktu, który nigdy nie
zaistniał, czy przeinaczyć informację, która była niepełna, lub była prawdziwa,
ale nie paranormalna.
Powinieneś zakładać, Ŝe to co odbierasz podczas snu, jest sytuacją wynikającą ze
zbiegu okoliczności
albo Ŝe jest projekcją treści ukrytej głęboko w podświadomości.
I znowu wracamy do pytania: „W jaki sposób rozpoznać informację pochodzenia
paranormalnego?"
Niestety, stuprocentowej pewności nie będziemy mieć nigdy. Jedyny sposób
sklasyfikowania
przeŜycia jakim dysponujemy obecnie, jest potwierdzenie faktu lub zaprzeczenie
jego zaistnienia w
świecie realnym.
I tak, śnisz o małym dziecku, które zaginęło w górach, gdzieś w zupełnie ci obcej
okolicy. Widzisz ze
szczegółami scenerię zdarzenia. Budzisz się rano i wysłuchujesz dziennika, w którym
podają
wiadomość o zaginięciu dziecka. Kiedy w końcu je odnaleziono, opublikowane zdjęcia
z miejsca
wypadku idealnie odpowiadają scenerii twojego marzenia sennego.
Czy jest to przejaw podświadomej pamięci, intuicji czy dedukcji logicznej, albo
tylko zwykły
przypadek? Biorąc pod uwagę okoliczności mamy do czynienia z przekazem
parapsychicznym.
Innym problemem, który pojawia się w eksperymentach z jasnowidzeniem, jest brak
wystarczającej
liczby szczegółów potrzebnych do skonfrontowania informacji parapsychicznych z
rzeczywistym
faktem. Mogę, dajmy

LOYD AUERBACH
na to, śnić o morderstwie, widząc dokładnie przestępcę, i ale nic ponadto. Mogę
teŜ być absolutnie
pewny, Ŝe morderstwa tego dokonano naprawdę. Niestety, wiedząc jak wygląda
zbrodniarz, lecz nie
mogąc określić miejsca zdarzenia, nie potrafię niczemu zapobiec. Po prostu nie mam
wystarczającej
ilości informacji. Taka sytuacja moŜe być zresztą bardzo frustrująca; podobne
przeŜycia występują
stosunkowo często i nie naleŜy obciąŜać nimi sumienia.
Jest jeszcze inna kwestia, o której powinniśmy wiedzieć. Bez względu na to, jak
dokładnie
przyglądaliśmy się.zdarzeniu we śnie, powinniśmy być bardzo ostroŜni w jego
późniejszej interpretacji.
Pamiętajmy, przekaz telepatyczny moŜe być zniekształcony przez wyobraŜenia
pochodzące z
podświadomości. Poza tym przestrzegałbym przed zbyt głęboką analizą obrazu
marzenia sennego.
Jeśli widzisz w swoim śnie wysoki, cylindryczny przedmiot, moŜesz uwaŜać go za
drapacz chmur, a
kiedy twoja podświadoma logika uzupełni brakujące elementy stwierdzisz, Ŝe jest
to wieŜa Eiffla, a tak
naprawdę moŜe to być zwykła solniczka albo młynek do pieprzu.
Jesteśmy przyzwyczajeni do określonych proporcji. We śnie proporcje te czasem
ulegają zakłóceniu i
np. jakaś część samochodowa moŜe wypełnić całe nasze pole widzenia, w niczym zarazem
siebie nie
przypominając. Innymi słowy, chciałbym abyś był świadomy, Ŝe wyobraŜenia i
informacje
przedostające się drogami paranormalnymi przez mechanizm snu mogą być niekompletne
lub mieć
zupełnie inny punkt odniesienia, niŜ

Sny o teraźniejszości 135

ci się wydaje. Jeśli czujesz, Ŝe jesteś odbiorcą przekazu parapsychicznego, spróbuj
spojrzeć na to, jak
na swoiste puzzle. JeŜeli potrafisz złoŜyć te fragmenty w całość — to wspaniale.
A jeŜeli nie, odnieś
wszystko do sytuacji znanych ci wcześniej. Wykorzystaj swoją intuicję i staraj się
dopasować wizję do
rzeczywistości. I jeszcze jedno — zawsze trzymaj rękę na pulsie, śledź realne
wydarzenia.
Jasnowidzenie i przewidywanie mogą stać się przyczyną nieoczekiwanych problemów.
Znam
przypadki ludzi śniących o morderstwie, którzy w finale trafiali na salę sądową.
Osoba twierdząca, Ŝe
była świadkiem morderstwa, zgłasza się na policję i podaje szczegółowy przebieg
zabójstwa. Dla
dobra sprawy zostaje zatrzymana i osadzona w areszcie tymczasowym jako potencjalny
podejrzany.
Policja uznaje opowieść o widzeniu sennym za swojego rodzaju formę przyznania się
do winy.
Na szczęście tak dokładne sny naleŜą do rzadkości, a w wyniku postępowania sądowego,
wobec
braku dowodów rzeczowych, podobne sprawy miały jednak finał korzystny dla
oskarŜonego. Ponadto
naleŜy dodać, Ŝe obecnie w USA istnieją specjalne departamenty współpracujące z
uzdolnionymi
parapsychicznie ludźmi w trakcie śledztwa. Dowodzi to sporej otwartości władz,
które do tej pory
raczej mocno niechętnie akceptowały tak nietypowych świadków.
Sposobem postępowania w tego typu przypadkach byłaby, jak sądzę, po prostu zmiana
sposobu
mówienia o zjawiskach paranormalnych. Społeczeństwa zachodnie przywykły do tego,
Ŝe
doświadczenia parapsychiczne nie

136
LOYD AUERBACH
naleŜą do normalnych. Lepiej więc powiedzieć; „Mam pewne informacje, które mogłyby
się przydać...",
niŜ: „Śniło mi się, Ŝe...". Aby informacja dotarła we właściwym czasie do właściwych
osób, powinniśmy
zmienić sposób przekazu.
Jeśli doświadczysz snu, którego przesłanie będzie brzmieć: „To jest coś co właśnie
się wydarzyło lub
dzieje się w tej chwili", podąŜaj za tym, ale w granicach rozsądku. Zobaczysz, czy
stało się tak
rzeczywiście i zastanów się, jak wpłynie to na Ŝycie twoje i najbliŜszych. MoŜesz
być mile zaskoczony
nową treścią, wniesioną przez paranormalne zaleŜności między tobą i światem. MoŜe
się okazać, Ŝe
jesteś szczególnie uzdolniony para-psyshjcznie i odbierasz informacje o
wydarzeniach na skalę
lokalną, krajową, albo nawet światową.
Spójrzmy teraz w przyszłość...

Rozdział 11
SNY O PRZYSZŁOŚCI
Czy informacja moŜe dotrzeć do nas z przyszłości? Czy jest juŜ bezwzględnie,
jednoznacznie
ustalona, czy teŜ po prostu tylko prawdopodobna? Czy to moŜliwe, aby cokolwiek mogło
podróŜować
w czasie?
Abraham Lincoln miał pewnego razu sen, w którym widział siebie kroczącego po
korytarzach Białego
Domu. Wtem napotkał kondukt Ŝałobny. Kiedy zapytał, kto umarł, odpowiedziano mu:
„Prezydent
został zabity". Było to w marcu 1865 roku. W kwietniu sen stał się rzeczywistością
— Abraham Lincoln
zginął z ręki Johna Wilkesa Bootha.
Odkąd rodzaj ludzki zaczął tworzyć i rozwijać swoje rytuały i religie oraz pogłębiać
wiedzę o
wszechświecie, nieustannie pojawiały się dwa pytania — czy istnieje Ŝycie po Ŝyciu
oraz czy jest
prawdą, Ŝe niektórzy ludzie mają dostęp do przyszłości. Ludy prymitywne uŜywały
rozmaitych technik,
by zerwać zasłonę oddzielającą teraźniejszość od przyszłości — studiowano ruch
planet bądź
ułoŜenie kamieni, obserwowano przyloty i odloty ptaków, wpatrywano się w szklaną
kulę itp.
Cywilizacja ludzka niejednokrotnie wywyŜszała te jednostki, które miały wgląd w
przyszłe zdarzenia,
przy
137

138
LOYD AUERBACH
czym niemal kaŜdy z nas uwaŜa, Ŝe dar prorokowani; nie jest mu obcy.
Przewidywanie jako zdolność parapsychiczna wydaje się stosunkowo łatwe do
przetestowania.
Przeprowadzasz eksperyment, którego przedmiot-cel nie został jeszcze wybrany.
Badany opisuje go
(np. na kartce) i wówczas ty, nie znając tego tekstu, wybierasz ów przedmiot i
porównujesz wynik
rzeczywisty z przewidywanym.
Sposób z pozoru prosty, ale jak to zwykle bywa w parapsychologii i tutaj masz
alternatywę — czy
rezul-taJ jest skutkiem odgadnięcia przyszłości, czy teŜ psy-chokinezą, która ją
wymusza. Jeśli
spojrzymy na to zrfHtycznego bądź filozoficznego punktu widzenia, zastanowi nas
problem: jak to
moŜliwe, Ŝeby sięgać po informacje do tego, co nie istnieje?
Co mam na myśli mówiąc, Ŝe psychokineza moŜe mymusić przyszłość? OtóŜ znaczy to,
Ŝe ludzie
będący podmiotem eksperymentu mogą wpływać na pracę komputera lub generatora (o
czym
wspomniałem w rozdziale trzecim), którego zadaniem jest wybór przedmiotu-celu, i
sprawić, Ŝe wyniki
będą pozytywne. Inaczej mówiąc, zamiast zgadywania tego, co wybierze komputer,
wpływa się na
urządzenie tak, Ŝe samo wybiera to, co zasugerowano wcześniej.
Czy moŜemy mieć pewność, Ŝe zjawisko takie nie zdarza się podczas doświadczeń z
przepowiadaniem? Niestety, nie. Choćby dlatego, Ŝe nie posiadamy detektora, który
umoŜliwiałby
określenie rodzaju zachodzącego procesu. Poza tym osoba badana moŜe uŜywać tej
1

Sny o przyszłości 139

samej energii psychokinetycznej, która emanuje ze strony prowadzącego badania.
Oczywiście dysponujemy wystarczającą liczbą stwierdzonych przypadków ludzi
przewidujących
przyszłość, gdzie wykluczono jakikolwiek udział psychokinezy, niemniej
przewidywanie jako zjawisko
samo w sobie rodzi kolejne istotne pytania. Czy jest prawdopodobne, Ŝeby nasza
świadomość
przenikała w przyszłość? Czy przyszłość jako taka w ogóle istnieje? Co to jest czas
i w jaki sposób
odnieść jego pojęcie do problemu snu.
W 1927 roku J. W. Dunne opublikował ksiąŜkę pt. Doświadczenia z czasem, opierającą
się na
wynikach jego badań nad snem. W tej bogatej w szczegóły pozycji moŜna znaleźć
interesujące
spojrzenie na sen i jego moŜliwości przemiany czasu w sferze przewidywania
przyszłości. W
prowadzonych przez siebie badaniach Dunne okazał się swoistym prekursorem, gdyŜ
zasadniczym
przedmiotem zainteresowania były jego własne sny, natomiast sny i przeŜycia innych
odgrywały rolę
drugoplanową. Innym dziełem tego uczonego był Wszechświat seryjny, w którym zajął
się kwestią
czasu i jego struktury. Istotne jest to, Ŝe współczesne teorie dotyczące czasu w
duŜej mierze opierają
się właśnie na przemyśleniach Dunne'a.
Chciałbym teraz omówić kilka z obecnie istniejących teorii czasu. Jeśli jesteś
szczególnie
zainteresowany tą tematyką, sięgnij takŜe do innych pozycji, które moŜe bardziej
pozwolą rozeznać
się w złoŜoności tego problemu. Dobrym źródłem do dyskusji o tajemnicy czasu mogą
być takŜe
ksiąŜki science fiction (szczególnie po-

140
LOYD AUERBACH
lecam opowiadanie Orzel Jack, Jamesa Blisha, traktujące właśnie o teoriach czasu
Dunne'a).
Czas jest zmienny. Stwierdzenie to wynika z dwóch nauk — fizyki i psychologii.
Albert Einstein
stworzył teorię względności czasu, która mogła być udowodniona eksperymentalnie.
Względność
czasu wynika z jego zmienności w stosunku do szybkości przemieszczania się w
przestrzeni. Im
szybciej poruszamy się (w odniesieniu do wszechświata), tym bardziej czas ulega
spowolnieniu. JeŜeli
udałbyś się rakietą w podróŜ dookoła Układu Słonecznego z prędkością zbliŜoną do
prędkości światła,
to; okres spędzony na jej pokładzie moŜna byłoby policzyć w dniach, natomiast twoją
nieobecność na
Ziemi -»<«sv latach. Tak więc, podczas gdy na Ziemi czas biegłby normalnie, w
rakiecie ciągnąłby się
w nieskończoność. Aby przekonać się o tym wystarczyłoby po powrocie porównać
zegary.
Co to znaczy, Ŝe czas nie moŜe być spowolniony lub przyśpieszony? Czas nie jest
prostą jak strzała
aleją. Winę za takie pojmowanie jego istoty naleŜy przypisać naszej zachodniej
kulturze, która na ogół
zawsze starała się wpajać nam, Ŝe czas płynie niczym rzeka, niezmienny i stały.
Ale im bardziej
wgłębisz się w ten problem, tym bardziej obraz, jaki rysuje się przed tobą, ulega
zamazaniu.
Właściwym stwierdzeniem byłoby tu: „Wiem, Ŝe nic nie wiem".
To, Ŝe czas nie jest wielkością stałą, oczywiście nie tłumaczy mechanizmu
przenikania do przyszłości
w celu zdobycia odpowiednich informacji.
Psychologowie są zdania, Ŝe czyjeś poczucie czasu

Sny o przyszłości 141

moŜna zmienić. Doświadczenia z ludźmi odizolowanymi od otoczenia, pozbawionymi
dostępu do
przyrządów odmierzających czas czy moŜliwości obserwowania nieba pokazały, Ŝe
nawet praca
zegara biologicznego moŜe ulec zakłóceniu.
Gdzie w tym wszystkim szukać przyszłości? Wiemy wiele o przeszłości, poniewaŜ
byliśmy tam, wiemy
teŜ o teraźniejszości, gdyŜ akurat jesteśmy w niej, ale w jaki sposób poznać
przyszłość? W zasadzie
nigdy nie docieramy do niej, jeśli uznamy, Ŝe nasza teraźniejszość staje się
przeszłością, a przyszłość
teraźniejszością. Przyjrzyjmy się więc niektórym koncepcjom czasu, mając na
względzie wszystko to,
co powiedziałem do tej pory.
Jedna z teorii mówi, Ŝe czas i przeznaczenie to jedno. Naszym przeznaczeniem jest
przeŜyć swoje
Ŝycie w określony sposób; nasz los został zapisany w kamieniu. Zatem, jeśli
przyszłość juŜ istnieje,
moglibyśmy dotrzeć do niej i zobaczyć, co nas czeka. Musimy jednak zgodzić się,
Ŝe mimo takiej
korzyści, koncepcja ta odbiera nam wolną wolę i zdolność podejmowania decyzji. Poza
tym moŜliwość
odgadnięcia nieuniknionych faktów i wydarzeń zrodziłaby masę wątpliwości. Bo co
z tego, Ŝe wiem o
swojej jutrzejszej śmierci? Gdzie w tej sytuacji sens Ŝycia? X
Następną koncepcją czasu, którą chciałbym przedstawić, jest teoria
prawdopodobieństwa przyszłości.
Mówi ona o istnieniu kilku moŜliwych przyszłości uzaleŜnionych od decyzji
podejmowanych w
teraźniejszości. Jeśli oglądałeś Powrót do przyszłości, orientujesz się mniej
więcej, na czym polega
ten mechanizm. Główny boha-

142
LOYD AUERBACH
rze^l
ter, Marty McFly (Michael Fox), celowo zmienia p: szłość, wywołując tym samym
określone
konsekwencje w przyszłości. Gdyby Marty nie pomógł swoim rodzicom zakochać się w
sobie, on sam
nigdy nie przyszedłby na świat. Mimo to, Ŝe w tym wypadku wydaje się to proste i
logiczne,
podróŜowanie w czasie nie jest problemem nadto przejrzystym i przyswajalnym przez
nasze umysły.
ZałóŜmy, Ŝe ktoś cofa się w daleką przeszłość, przeŜywa tam swoje Ŝycie i w końcu
umiera. Czy to
moŜliwe, aby ktoś umarł, nim się urodził? I oczywiście, jeśli w ogóle się urodzi,
bo przecieŜ moŜe,
dajmy na to, zamordować swoich przodków.
Gdybyśmy wiedzieli, Ŝe jutro przydarzy się nam coś praykrego, moglibyśmy chcieć
to zmienić. Jeśli
rzeczywiście uniknęlibyśmy tego, bylibyśmy szczęśliwi. Zresztą moŜemy dokonać
zmian nawet nie
znając przyszłości; na przykład idąc do pracy i zachowując się tam tak, a nie
inaczej, spowodujemy
określone konsekwencje, czego jesteśmy świadomi. Czyli przyszłość, która mogłaby
się wydarzyć, nie
zaistniałby. Innymi słowy, przyszłość w świetle teorii prawdopodobieństwa nie jest
ostateczna i
zdeterminowana, a ludzka zdolność podejmowania decyzji stanowi główną tego
przyczynę.
W tej sytuacji naleŜałoby załoŜyć, Ŝe istnieje pewna obiektywna przyszłość, która
znajduje się w
ciągłym ruchu. Przewidywanie z udziałem elementu PSI byłoby wówczas ogólną wizją
ewentualnej
wersji wydarzeń, które mogą, ale nie muszą zajść. JeŜeli coś przewidzieliśmy i z
jakiejś przyczyny
nastąpiła zmiana, nowa moŜliwość kształtuje nową przyszłość. Takie rozwiązanie
krę-

Sny o przyszłości 143

uje paradoks zwany interwencjonalym. Wyobraźmy sobie, Ŝe objawia się nam
przyszłość, w której
widzimy siebie powodującego wypadek na skutek przejechania skrzyŜowania na
czerwonym świetle.
W następstwie takiej wizji decydujemy się na zmianę środka transportu lub w ogóle
na to, by nie
wychodzić z domu. Następnego wieczoru słyszymy o samochodzie, który przejechał
skrzyŜowanie na
czerwonym świetle, czym prawie spowodował wypadek. Czas, w którym wszystko to
wydarzyło się,
odpowiadał czasowi, w którym zazwyczaj tamtędy przejeŜdŜasz. Przewidzieliśmy zatem
fakt,
aczkolwiek nie do końca. Do wypadku nie doszło, a zdarzenie nie dotyczyło nas.
Była to interwencja w codzienną rutynę wynikająca z przewidywania. Informacja
dotarła do nas z
przyszłości i świadomym działaniem uniknęliśmy jej skutków. Przez interwencję
spowodowaliśmy
zaistnienie paradoksu czasowego — w jaki sposób otrzymaliśmy informację z
przyszłości, skoro
przyszłość ta nigdy nie zaistniała? Jest to efekt (przeŜycie paranormalne) bez
przyczyny (wypadek).
I jeszcze jeden przykład. Powiedzmy, Ŝe obecny prezydent USA dowiedział się o
zamachu
przygotowywanym
i na jego Ŝycie. Informacja ta została podana przez wizjo-nera, który twierdzi
ponadto, Ŝe widział
prezydenta
J martwego. Przypuśćmy, Ŝe prezydent potraktował powaŜnie ostrzeŜenie — zaczął
nosić
kuloodporną kamizelkę i podwoił liczebność słuŜby bezpieczeństwa. Zamachowiec
próbuje zbliŜyć się
do swojej ofiary, ale obawia się ochrony. Zdradziwszy się w jakiś sposób

144
LOYD AUERBACH
zostaje ujęty i rozbrojony. Nie było strzelaniny, nikt nie zginął, jakkolwiek
prawdziwe zagroŜenie
istniało i mogło kosztować przywódcę państwa Ŝycie.
Interwencja wynikająca z otrzymania informacji pa-rapsychicznej nie tylko
uratowała prezydenta, ale
zmieniła teŜ wizję jasnowidza, według której prezydent miał zginąć. Ktoś powie,
Ŝe wizjoner się
pomylił, ktoś inny z kolei, Ŝe swoim ostrzeŜeniem wzmógł czujność ochrony, co stało
się najbardziej
prawdopodobną przyszłością. Oczywiście, paranormalne przewidywanie moŜe być teŜ
rezultatem
telepatii, dzięki której intencje zamachowca zostały rozpoznane. I znów trudno
określić jednoznacznie,
czy informacja dotarła z przyszłości.
Fizycy są zdania, Ŝe pewne cząstki mogą wędrować w czasie wstecz. Cząstki owe to
twór
teoretyczny; nazwano je tachionami. Ich prędkość jest większa od prędkości światła
i według obliczeń
powinny poruszać się w kierunku do niego przeciwnym. Inna teoria zakłada, Ŝe
cząstkami tymi mogą
być protony światła o ładunku ujemnym. Bez względu na to, czy są to tachiony, czy
teŜ protony,
problem przekazu informacji tą drogą jest problemem bardzo złoŜonym i wciąŜ
nierozwiązanym.
Czy przyszłość moŜe wpłynąć na teraźniejszość lub przeszłość? Wydaje się, Ŝe
niekiedy informacje
docierające do nas z przyszłości są ignorowane, mimo Ŝe okazują się być prawdziwe.
Innym razem na
podstawie przekazu z przyszłości podejmiemy jakieś działania, a w efekcie nic z
tej paranormalnej
informacji nie sprawdza się w rzeczywistości. Nie naleŜy teŜ zapominać, Ŝe duŜą
rolę odgrywa tu
kwestia przypadku.

Sny o przyszłości 145

Kiedy ktoś doznaje olśnienia parapsychicznego, ma wizję lub odbiera sygnały z
przyszłości, forma tej
informacji moŜe wahać się od wraŜenia, Ŝe coś (dobrego lub złego) ma się wydarzyć
aŜ do wyraźnego
obrazu tego, co ma się stać. Nasza wiedza o przyszłości jest często
niewystarczająca, Ŝebyśmy byli w
stanie połączyć wizję z rzeczywistością, dopóki zdarzenie takie nie zaistnieje.
Oczywiście, w takiej
sytuacji nie moŜemy wpłynąć na zmianę tego, co juŜ się dokonało. Z drugiej strony
informacje, które
nawet interpretujemy trafnie, są bezuŜyteczne bez niezbędnych szczegółów.
Wiele razy przewidywano przyszłość, która później wstrząsała opinią publiczną.
Lecz jeśli ktoś odebrał
informację o samolocie DC-10, który ma eksplodować w powietrzu nad Chicago, choćby
dysponował
wystarczającą ilością danych o stanie technicznym, nie znaczy to jeszcze, Ŝe moŜe
zapobiec tej
tragedii. Bez znajomości dokładnego numeru lotu trzeba by sprawdzić setki DC--10
latających nad
Chicago.
Zanieczyszczenie wizji przez inne wyobraŜenia występujące w snach, utrudniają
dodatkowo
wykorzystanie przekazów paranormalnych.
W styczniu 1988 roku Nancy Sondow opublikowała obszerny artykuł, w którym —
opierając się na
swoich doświadczeniach ze snem i teoriach J. W. Dunna — wysnuła ciekawe wnioski.
Stwierdziła w
nim, Ŝe istnieje zaleŜność między momentem śnienia o fakcie z przyszłości i momentem
jego
zaistnienia w rzeczywistości —f krótszy okres oznacza, Ŝe przewidywanie jest
pewniejsze. Sondow
wyjaśnia tę korelację w ten sposób, Ŝe

146
LOYD AUERBACH
przyszłość rozgałęzia się na wiele moŜliwości, a im dalej patrzymy, tym bardziej
jesteśmy naraŜeni na
wybór niewłaściwej gałęzi.
Autorka publikacji poruszyła równieŜ kwestię analizy spontanicznego przewidywania
podczas snu. Na
przykład, jeśli będę miał wizję wzbogacenia się, mogę powiązać ten sen ze wszystkim
— od podwyŜki
w pracy do znalezienia monety na ulicy. JeŜeli oczekiwanie na spełnienie wizji
przedłuŜa się, tym
samym zwiększa to szansę zaistnienia zbiegu okoliczności. Ale jeŜeli wizja zostanie
urzeczywistniona
wkrótce, element przypadkowości znacznie się zmniejsza, co wskazuje, Ŝe nasz sen
miał charakter
paranormalny. Innym niekorzystnym efektem długiego oczekiwania, według Sondow,
jest proces
zapominania szczegółów, które pozwoliłyby na połączenie snu paranormalnego z
realnym faktem.
Pewnego rodzaju wizje przyszłości i innych snów parapsychicznych łatwo jest
odróŜnić od zwykłej
treści marzenia sennego. Charakteryzują się one nadzwyczajną ostrością obrazu,
łatwością
zapamiętywania szczegółów, ale teŜ odczuciem, Ŝe sen taki ma swoje odzwierciedlenie
w
rzeczywistości — przeszłej, teraźniejszej lub przyszłej. Inną cechą moŜe być
wraŜenie, Ŝe juŜ raz
widzieliśmy to miejsce i ludzi, lub uczestniczyliśmy w jakimś zdarzeniu. Zjawisko
takie zostało
nazwane deja vu i według tego, co juŜ dotąd powiedziałem o nim, naleŜy zakładać,
Ŝe jest to sen,
który przypomina się nam na skutek czynników zewnętrznych.
Z badań Sondow wynika równieŜ, Ŝe treść wizji, która dotyczy nas osobiście, moŜe
być zapamiętana
lepiej,

Sny o przyszłości 147

jakkolwiek sny przewidujące kataklizmy lub wypadek, choć nie dotyczą nas
bezpośrednio, w rezultacie
silnego ładunku emocjonalnego takŜe mogą mocno zapisać się w naszej pamięci. W
październiku
1966 roku z gór Aberfan zeszła lawina, która zniszczyła szkołę, zabijając ponad
sto osób, w
większości dzieci. Tragedia ta głęboko wstrząsnęła wszystkimi. Na krótko przedtem
wielu
mieszkańców doświadczyło uczucia, Ŝe ma się niebawem wydarzyć coś okropnego
(przewidywanie).
Podobne wraŜenia udzielały się teŜ tamtejszym ludziom podczas samego wypadku
(jasnowidzenie).
Doktor J. C. Barker przeprowadził serię wywiadów z tymi, którzy mieli sny
uprzedzające o tym
wydarzeniu i znalazł wśród rozmówców matkę jednej z ofiar — małej dziewczynki, która
dwa tygodnie
wcześniej mówiła o mającej nadejść katastrofie. Tak więc o tragedii informowani
byli nie tylko
„obserwatorzy", ale i „ofiary".
Przyjrzyjmy się teraz kilku relacjom ze snów, które dotarły do mnie za pośrednictwem
listów.
Wiedziałam o śmierci ojca dzień wcześniej. Miałam wówczas osiem lat.
W. S., Shawnee
Jest to typowe stwierdzenie ludzi, którzy wierzą w fenomeny paranormalne. Pytanie,
jakie naleŜy tu
sobie zadać, to czy jest to rzeczywiście ken z elementem przewidywania? Bo jeśli
zgon był nagły,
wówczas odpowiedź będzie twiedząca. Ale jeŜeli ojciec tej dziewczynki chorował od
dłuŜszego czasu,
sen ten mógł być

148
LOYD AUERBACH
wynikiem oczekiwania nadchodzącej śmierci, bądź zbiegiem okoliczności. A jeśli sen
pojawił się w tym
samym czasie, kiedy nastąpił zgon, mielibyśmy do czynienia z jasnowidzeniem. Nie
naleŜy równieŜ
wykluczyć telepatii, która mogła mieć miejsce, gdy ktoś z rodziny został ,
powiadomiony tej nocy o
śmierci ojca dziewczynki i informacja przedostała się z jednego umysłu do drugiego.
Śniłam o tym, Ŝe idę do sklepu coś kupić. TuŜ przed wejściem zobaczyłam, Ŝe moja
ksiąŜeczka
czekowa zniknęła. Sen sprawdził się następnego dnia.
• T. J., Littletown, CO
Tulą} z duŜym prawdopodobieństwem moŜemy przyznać, Ŝe T. J. miała sen przewidujący
tę przykrą
niespodziankę.
Śniłam o przyjaciółce mojej matki. We śnie widziałam ją ubraną w ciemnoniebieską
bluzkę i
trzymającą w ręku czek stanowiący zwrot nadpłaty w podatku. Czek ten przyszedł,
we śnie, w
poniedziałek. Następnego dnia spotkałam ją w mieszkaniu mojej matki ubraną w
ciemnoniebieską
bluzkę i z czekiem w ręku. Otrzymała go właśnie w poniedziałek. •
D. C., Laconia, NH
Jeśli załoŜymy, Ŝe D. C. nie wiedziała nic o czeku i o tym, Ŝe przyjaciółka matki
lubi ciemnoniebieski
kolor, naleŜy przypuszczać, Ŝe sen ten miał charakter przewidywania. *f»

Sny o przyszłości 149

Moi rodzice zmarli ponad szesnaście lat temu: matka (48 lat) w styczniu 1973 roku,
natomiast ojciec
(64 lata) w marcu tego samego roku. W tym czasie skończyłem dwadzieścia lat, a mój
brat — 24.
Śmierć rodziców była ogromnym szokiem dla całej naszej rodziny. Ja jednak
wiedziałem, Ŝe to się
stanie. Trzy miesiące wcześniej miałem sny dotyczące śmierci rodziców. Myślałem
wówczas, Ŝe
oszaleję. Często płakałem. Próbowałem ostrzec matkę, Ŝe grozi jej coś strasznego,
ale nie chciała mi
wierzyć. Kiedy w końcu stało się to, sen powtarzał się nadal jak koszmarny film.
Byłem jego częścią i
próbowałem obudzić się w nim.
Tydzień przed śmiercią matki przeŜyłem ból, odczuwany przez nią podczas agonii.
Nie mogłem
oddychać i ojciec musiał mi pomóc dojść do drzwi, Ŝebym zaczerpnął świeŜego
powietrza. Później
matka poczuła taki sam ból na spacerze, ale niestety, nie doszła juŜ do drzwi.
Ojciec rozpaczał przez całe tygodnie. Próbował znaleźć zapomnienie w cięŜkiej
pracy. Kiedy pewnego
dnia wyszedł, wiedziałem, Ŝe juŜ więcej nie zobaczę go Ŝywego. Umarł w pracy na
atak serca. Gdy
zatelefonowali do mnie ze szpitala, byłem pewien, Ŝe to wiadomość o jego śmierci.
Ostatni raz widziałem ojca w domu pogrzebowym. I znowu wiedziałem jak będzie ubrany,
jaka będzie
trunmna, mimo Ŝe nie uczestniczyłem w przygotowaniach do pogrzebu.
C. R., Brooklyn, NY
W liście tym zaprezentowana została jedna z kluczowych idei mówiąca, Ŝe ludzie
dlatego miewają sny
przewidujące śmierć i inne fakty z Ŝycia swoich bliskich, aby mogli się przygotować
na te wydarzenia.

150
LOYD AUERBACH
C. R. próbował ostrzec swoją matkę, ale informacja, której źródłem był sen, nie
trafiła jej do
przekonania. Jest to typowa reakcja ludzi nieufnie traktujących sny, swoje i
innych. Wydaje mi się, Ŝe
w takich sytuacjach naleŜy kierować się zdrowym rozsądkiem. Kiedy przeczuwamy
zbliŜającą się
chorobę — trzeba po prostu pójść do lekarza.
Kiedy byłem nastolatkiem, miałem serię snów, w których widziałem moją matkę
umierającą.
Widziałem ją równieŜ, jak odlatuje z Ziemi na pokładzie statku kosmicznego —
rozumiałem to jako
metaforę śmierci. Często budziłem się wtedy
'* z płaczem. Sny te pojawiały się w latach 1972-73. W tym czasie nikt jeszcze nie
przypuszczał, Ŝe
matka zachoruje na
*v<*«aka. W 1975 roku jej stan zaczął się pogarszać, a badania wykazały u niej
nowotwór. Umarła w
maju 1983 roku.
L. S., Southgate, MI
Ponownie mamy tutaj do czynienia ze snem przewidującym chorobę, ale tym razem
objawiał się on w
formie symbolicznej, odpowiednio interpretowanej przez autora listu. Kiedy
wystąpiły symptomy raka u
jego matki, było juŜ właściwie za późno na jakiekolwiek działania medyczne. Jeśli
L. S. miałby więcej
konkretnych informacji, które wskazywałyby na konieczność interwencji lekarza,
sytuacja mogłaby
wyglądać zupełnie inaczej. Tak więc w tym przypadku przesłaniem snu było
przygotowanie L. S. na
śmierć matki.
Śniło mi się, Ŝe moja siostra wybrała się na przejaŜdŜkę. W pewnym momencie straciła
kontrolę nad
samochodeią

Sny o przyszłości 151

wpadła w poślizg i zjechała z drogi. Widziałem metalowe pręty wystające z opony.
Opowiedziałem to siostrze, która wiedziała, Ŝe moje poprzednie sny sprawdziły się.
Pojechała
sprawdzić stan samochodu. Okazało się, Ŝe metalowe- pręty wypełniające wnętrze koła
były
połamane, co groziło przebiciem opony.
J. L., Anchorage, AK
Relacja ta jest przykładem snu, który miał swój bezpośredni wpływ na przewidywaną
przyszłość.
Stykamy się tu z rzeczywistym problemem, który jeśliby został zignorowany,
doprowadziłby do
tragicznych skutków. Szczęśliwie siostra J. L. uwierzyła bratu i sprawdziła stan
techniczny
samochodu. Czy było to trudne? Nie. Kontrola opon nie kosztowała wiele, a
przezorność uratowała jej
Ŝycie.
Jeszcze raz moŜnaby zastanowić się nad źródłem informacji — czy J. L. przewidział
przyszłość, czy
teŜ było to jasnowidzenie, w którego zasięgu znalazł się samochód jego siostry?
Niestety, na skutek
braku metody bądź aparatury pozwalającej rozwikłać ten problem ograniczę się tu
tylko do
stwierdzenia, jakie powtarzałem juŜ parokrotnie: nie ma to większego znaczenia.
Nie jesteśmy
przecieŜ skrupulatnymi parapsychologami lubiącymi mieć wszystko podzielone i
ułoŜone w
odpowiednich szufladkach.
I kolejne dwa przeŜycia, które w efekcie zmieniły przewidzianą przyszłość:
Kiedy pracowałam w pewnym kompleksie wypoczynko-? wym, przyśniło mi się, Ŝe jeden
ze starszych
budynków stanął

152 LOYD AUERBACH

w ogniu. Opowiedziałam o tym innym pracownikom i okazało się, Ŝe dwóch z nich miało
podobny sen.
Rozdaliśmy gaśnice i przeprowadziliśmy szybki kurs przeciwpoŜarowy. Kiedy wybuchł
poŜar,
zareagowaliśmy sprawnie i straty były znikome.
33 5,5
" * *
" Kilkanaście lat temu podczas pobytu na Hawajach mój mąŜ i paru znajomych
opiekowało się grupą
kilkunastu nastolatków. Kiedy szliśmy na plaŜę, naszym obowiązkiem było dbanie o
ich
bezpieczeństwo. Któregoś dnia „poczułam", Ŝe jeden z chłopców moŜe utonąć.
Powiedziałam o tym
męŜowi, '* który zalecił wzmoŜenie czujności. W godzinę później Joe, jeden z
podopiecznych, został
wciągnięty przez wir. PoniewaŜ **1»porę to zauwaŜono, został wydobyty na
powierzchnię i
przyholowany do brzegu.
Joannę Mied, Novato, CA
Jeśli podejdziemy do tego powaŜnie, to przewidywanie przyszłości w snach lub na
jawie moŜe
spowodować, Ŝe w jakimś stopniu przyczynimy się do rozwoju akcji. Główny problem
dotyczący
działania zgodnie z infof-macjami otrzymanymi tą drogą został zilustrowany w
następnej relacji.
Podobnie jak poprzednio, i tutaj ostrzeŜenie chroni lub moŜe uchronić przed
groŜącym
niebezpieczeństwem.
W szkole średniej miałam przyjaciółkę Dane. Jej rodzina mieszkała w Nevadzie; Dana
często ją
odwiedzała. Pewnego razu przyśniło mi się, Ŝe podczas kolejnej podróŜy Danie
przydarzył się
wypadek samochodowy, w którym zginęła. Na

Sny o przyszłości 153

drugi dzień zapytałam ją, czy planuje wyjazd do rodziny. Spojrzała na mnie dziwnie
i odparła, Ŝe tak.
Zamierzała wyjechać w najbliŜszy weekend. Opowiedziałam jej mój sen i wtedy Dana,
biała jak płótno,
przyznała się, Ŝe miała identyczny sen. Zdecydowała się przełoŜyć podróŜ na inną
okazję.
Ten sen róŜnił się od wszystkich moich poprzednich. Naprawdę wierzę, Ŝe Dana Ŝyje
do dziś tylko
dzięki temu, Ŝe posłuchała przestrogi.
D. Carmichael, Kalifornia
W tej sytuacji trudno jest stwierdzić, czy Dana rzeczywiście zginęłaby w wypadku,
gdyŜ nigdy nie
wybrała się w tę, załóŜmy, feralną podróŜ. Z tej samej przyczyny trudno określić,
czy sen był
przewidywaniem przyszłości. Pytanie to, niestety, na zawsze pozostanie bez
odpowiedzi.
Mój przyjaciel złamał nogę. Chodził z gipsem przez pięć tygodni. Potem opuściłem
zajęcia szkolne.
Przyśniło mi się wtedy, Ŝe przyjaciel wrócił do klasy bez gipsu i Ŝe podszedłem
do niego mówiąc:
„Wiedziałem, Ŝe zdjęli ci gips". Dwa dni później wszystko wydarzyło się tak, jak
w moim śnie.
Zobaczyłem przyjaciela bez gipsu, podszedłem do niego i powtórzyłem tamte słowa,
dodając, Ŝe
wszystko to śniło mi się wcześniej. Spojrzał na mnie, jak na szaleńca.
C. M., Bndgeton, NJ
Mogłoby się wydawać, Ŝe C. M. celowo realizował treść swojego marzenia sennego.
Reakcja była
typowa: „Spojrzał na mnie, jak na szaleńca". Tak niestety za-
ttte

154
LOYD AUERBACH
chowuje się wielu ludzi, kiedy ktoś wspomina o swoich przeŜyciach parapsychicznych.
Tylko nieliczni
akceptują podobne zdarzenia w sposób bezpośredni, to znaczy przyjmują je takimi,
jakimi są.
Większość z nas obawia się, Ŝe nie są one nazbyt normalne.
Oczywiście, sen C. M. moŜemy wytłumaczyć zupełnie inaczej. Biorąc pod uwagę fakt,
Ŝe obaj chłopcy
chodzili do jednej klasy i Ŝe C. M. wiedział o terminie zdjęcia gipsu kolegi,
moglibyśmy stwierdzić, iŜ
sen ten był podyktowany prawdopodobieństwem.
Moje sny są niejasne i często ostrzegają mnie przed niebezpieczeństwem mającym
spotkać ludzi,
których właściwie n w ogóle nie znam. Na przykład w lipcu przyśnił mi się mój
wujek ostrzegający
mnie przed tym, Ŝe moja ciotka zachoruje we wrześniu na serce.
A. M., San Diego, CA
Mamy tu do czynienia z dosyć poularnym zjawiskiem, jakie zachodzi w paranormalnym
śnie. Jest to
symbolika reprezentująca wydarzenia rzeczywiste. Ciekawe w tym wszystkim jest to,
Ŝe śniący
zazwyczaj potrafi rozszyfrować znaczenie tych symboli. Dodatkową pomocą w ich
odczytywaniu moŜe
być porada psychiatry lub psychologa. Odradzałbym natomiast korzystanie z ksiąŜek
Ŝerujących na
taniej sensacji.
W mojej długoletniej praktyce parapsychologa miałem okazję spotkać ludzi, którzy
przeŜywali rozmaite
stany paranormalne. Jedną z relacji, pochodzącą z Zatoki San Francisco, była
historia pewnej kobiety,
która

Sny o przyszłości 155

wyraźnie czuła, Ŝe jej sny mają podłoŜe paranormalne. W swoim marzeniu sennym
widziała czarną
cięŜarówkę wiozącą mleko. Sen ten nawiedzał ją przez kilka nocy pod rząd, nim jeden
z członków jej
rodziny zginął w wypadku, zderzając się z podobną cięŜarówką. Czy samochód ze snu
reprezentował
zdarzenie rzeczywiste, które stało się faktem jakiś czas później? Trudno
powiedzieć. Bez bliŜszego
zapoznania się z jej snami, powiązania między faktem i symbolem pozostają niejasne.
Zresztą nawet
nie w tym rzecz, gdyŜ kobieta nie zastanawiała się, czy jej sny są przejawem PSI,
gdyŜ najwyraźniej
uwaŜała je za takie. Problem w tym, jak postępować, jeśli tego rodzaju fenomen
powtarza się?
Kwestię te omówię za chwilę. Tymczasem chciałbym, abyśmy uzmysłowili sobie, Ŝe
zanim będziemy
zdolni wykorzystywać przesłanie płynące z takiego snu, musimy nauczyć się
rozpoznawać, na ile jego
treść dotyczy przyszłości i rozszyfrować jego symbolikę. Bo cóŜ właściwie moŜemy
uczynić, jeśli
wszystkim, czym dysponujemy jest wyłącznie jakieś niejasne przeczucie, Ŝe wydarzy
się coś złego?
Niestety, nic. RównieŜ nie powinieneś czuć się winnym, Ŝe nic nie zrobiłeś, kiedy
dopiero po fakcie
połączysz swój sen z konkretnym zajściem.
Kiedy po raz pierwszy odwiedziłem mojego przyjaciela w Chicago, przeŜyłem coś
dziwnego.
Wchodziliśmy do nowego budynku. TuŜ przed wejściem odczułem niepokój i zacząłem
opisywać
wnętrze gmachu. Okazało się, Ŝe juŜ wcześniej śniłem o tym miejscu. Teraz stałem
u wejścia do
niego.
S. W., Woodstock, GA

156
LOYD AUERBACH
Jest to klasyczny przykład deja vu, o którym wspominaliśmy tu juŜ wielokrotnie.
Jedno z wielu
hipotetycznych wytłumaczeń tego zjawiska opiera się na przesłance, Ŝe w przeszłości
śniłeś o
podobnym (lub identycznym) miejscu. Zamiast pamięci tego snu otrzymujesz silne
przeczucie, Ŝe juŜ
kiedyś przeŜyłeś tę sytuację.
Sam nie jeden raz przypominałem sobie seiT, który wypływał gdzieś z podświadomości
w związku z
jakimś przeŜyciem. Byłem całkowicie pewien, Ŝe dana informacja miała swoje źródło
we śnie i
czasami nawet przypominałem sobie dokładną datę tego snu. Taka powracającą pamięć
nie jest w
niczym podobna do jakiejś konkretnej wizji, ale raczej przybiera postać bardzo
ogólnego wraŜenia. ^
Problem dotyczący znaczenia i prawdziwości przewidywania we śnie jest w rzeczy
samej problemem
nad wyraz złoŜonym.
Po pierwsze, musisz zapamiętać ten sen. Jak juŜ pisałem wcześniej, prawie kaŜdy
moŜe nauczyć się
tej sztuki, włącznie z zapamiętywaniem najdrobniejszych detali. Po drugie, jeśli
nawet zapamiętasz
sen w kaŜdym jego szczególe, musisz zastanowić się nad formą przekazanej informacji
i ocenić czy
jej treść jest wystarczająca, aby mogła zostać wykorzystana. Informacje
paranormalne często bywają
niepełne. Jak w przykładzie ze snem o samolocie DC-10, częściowe i niekompletne
dane nie nadają
się do wykorzystania. Kolejnym utrudnieniem, którego powinieneś być świadomy, jest
wspomniana juŜ
wcześniej symbolika snu. W jednym z następnych rozdziałów zamieszczam kilka
wywiadów z na-

l Sny o przyszłości 157

ukowcami, którzy zajmują się tym problemem zawodowo i którzy rzucą nieco więcej
światła na tę
sprawę.
Inny podstawowy element uŜyteczności snów przewidujących to rozpoznanie przez
śniącego, Ŝe jego
sen jest przesłaniem dotyczącym teraźniejszości, bądź przyszłości. MoŜesz mieć
wiele snów, które
urzeczywistniają się, ale o ich prawdziwości jesteś w stanie przekonać się dopiero
po fakcie. Albo
moŜesz doświadczyć takich snów, których symbolika była na tyle skomplikowana, Ŝe
nie dałeś sobie
rady z jej rozszyfrowaniem. Ponadto wiele z twoich marzeń sennych nigdy się nie
sprawdzi.
Jeśli nauczysz się zapamiętywać swoje sny oraz odróŜniać te przewidujące przyszłość
od
pozostałych, wtedy dostrzeŜesz, Ŝe przeŜycia paranormalne, generalnie rzecz
ujmując, charakteryzują
się wewnętrznym światłem, które jakby mówi: „Słuchaj... To jest sen
parapsychicz-ny... UwaŜaj...".
Innymi słowy, zanim uświadomisz sobie, Ŝe twój sen jest paranormalny, poszukaj w
sobie tego
„uczucia", które zawsze towarzyszy działaniu PSI.
Następny krok to akceptacja. Musisz zaakceptować nie tylko fakt paranormalności
swoich przeŜyć, ale
równieŜ to, Ŝe treść snu moŜe okazać się niekompletna lub mocno symboliczna. Musisz
przeanalizować tę treść lub starać się odnieść ogólne przesłanie snu do konkretnej
sytuacji, faktu lub
osoby.
Dalej, jeśli planujesz wykorzystać zdobytą informację, musisz zrobić to we właściwy
sposób. Zapytaj
siebie, czy powinieneś powiedzieć o swoim śnie osobie, której on dotyczył. Zastanów
się, czy ta osoba
spokojnie wysłucha twojej opowieści z przyszłości, czy wpadnie

158
LOYD AUERBACH
w histerię, czy odniesie się do ciebie z rezerwą i zdziwieniem. Tego rodzaju
przemyślenia mogą
otworzyć ci właściwe drzwi do skutecznego komunikowania się z otoczeniem.
Na koniec pozostaje ostatnie pytanie, które wielokrotnie stawiałem w tej ksiąŜce:
posiadasz pewne
informacje, ale czy jesteś w stanie wpłynąć na bieg wydarzeń?
Jeśli mówimy o przeŜyciach związanych z przewidywaniem w snach lub na jawie, musimy
wrócić do
pojęcia czasu. Kiedy mamy wizję zdeterminowanej przyszłości, cóŜ dobrego moŜe
wyniknąć dla nas z
nabytych taką drogą informacji? Odpowiedź moŜe zamykać się w stwierdzeniu, Ŝe
zostajemy w ten
sposób przygotowani na^przyjęcie nieuniknionego. Oczywiście, większość z nas
wolałaby, aby
okazało się to nieprawdą. Ja i liczni z tych, których znam, czulibyśmy się lepiej
ze świadomością, Ŝe
kierujemy własnym losem, ale przecieŜ zarazem taki stan rzeczy obarcza nas ogromną
odpowiedzialnością za podejmowane decyzje.
W badaniach przeprowadzonych w Central Premo-nitions Registry w Nowym Jorku
zdecydowana
większość uzyskanego materiału badawczego wskazuje na mnogość moŜliwych wersji
przyszłości.
Wynika z tego, Ŝe przyszłość uzaleŜniona jest od ludzkiej interwencji. ChociaŜ nikt
nie potrafi
wstrzymać takiego kataklizmu, jak trzęsienie ziemi, to jednak opierając się na
ostrzeŜeniach
nadchodzących drogą paranormalną moŜemy uratować setki istnień ludzkich. Inaczej
mówiąc,
następstwa nieuniknionych i nie chcianych wydarzeń mogą być zminimalizowane w
zaleŜności od
skuteczności ostrzeŜenia czyli jego ogólnej akceptacji.

\ Sny o przyszłości 159

Jeśli zatem pokonałeś wszystkie trudności związane z niekompletną informacją,
rozpoznaniem
rodzaju snu czy akceptacją, moŜesz wykorzystać otrzymane wiadomości — bez względu
na to, czy
mówimy tu o prawdziwej wiedzy o przyszłym zdarzeniu, czy o umyśle, który wiedziony
intuicją
zgaduje, Ŝe w niedalekiej przyszłości prawdopodobnie stanie się coś istotnego.
Z pewnych przyczyn wydaje się, Ŝe informacje paranormalne z natury są bardziej
„poznaniem"
przyszłości, aniŜeli rodzajem racjonalnej świadomości bądź logicznym
przewidywaniem faktów
opartym na rzetelnych przesłankach. Rozwiązanie tego dylematu tkwi zapewne w
istocie przyszłości,
która jest zaledwie poznawalna, a nie znana. Szczegółowe ujrzenie mechanizmu
rządzącego relacją
między przyszłością a teraźniejszością wiąŜe się z precyzyjną wiedzą dotyczącą
prawdziwej istoty
czasu, a wiedza ta obecnie jest jeszcze daleka od zadowalającej.
Zatem jeśli informacja jest uŜyteczna — bez względu na to, czy opiera się na wiedzy
parapsychologicznej, czy teŜ na logice, intuicji, emocjach lub zupełnie
irracjonalnym „zgadywaniu" —
po prostu wykorzystaj ją. Weź odpowiedzialność za tworzenie swojej przyszłości a
zobaczysz, jak
wiele moŜliwości stanie przed tobą otworem. Spraw, Ŝeby przyszłość była twoim
udziałem. Za sprawą
świadomego wyboru...

-54

Rozdział 12
PSI, SNY PARAPSYCfflCZNE I KILKA TEORII NA TEN TEMAT
Wiemy juŜ, Ŝe kaŜdy z nas posiada w jakimś stopniu zdolności paranormalne. Ale jaka
jest przyczyna
występowania przeŜyć parapsychicznych? Co sprawia, Ŝe niektóre osoby są na nie
bardziej podatne
od innych? W jaki sposób informacje docierają do nas poprzez przestrzeń lub czas?
Przyjrzyjmy się
teraz kilku teoriom o działaniu PSI.
Niesłychanie waŜnym czynnikiem w rozpoznawaniu zdolności paranormalnych wydaje się
być wiara w
moŜliwość posiadania władzy nad siłami PSI. W badaniach nazwanych „Sheep-Geat
Efekt",
przeprowadzonych przez psychologa i parapsychologa, doktor Gertrudę Shmeidler,
zostało
dowiedzione, Ŝe ci, którzy wierzą w moŜliwość funkcjonowania PSI (sheep), wykazują
się lepszymi
rezultatami, aniŜeli ci, którzy odnoszą się do całej sprawy sceptycznie (goat).
Na specjalnie utworzonej
skali pierwsi plasowali się powyŜej poziomu szansy, zaś drudzy z reguły poniŜej.
Ten kto wierzy w paranormalne właściwości, podobny jest do sportowca lub muzyka,
który przystępuje
do
161
Hfe

162
LOYD AUERBACH
konkurencji motywowany niezachwianą wiarą we własne siły i w efekcie zwycięŜa.
Zwątpienie zabija
wszelki sukces.
Skąd w naszym środowisku biorą się ludzie, którzy akceptują paranormalne zjawiska
oraz tacy, którzy
zaprzeczają ich istnieniu? Nasze postawy, jak wiadomo, kształtują predyspozycje
psychiczne i
otoczenie. To tutaj naleŜy doszukiwać się przyczyn owych róŜnic. Niektórzy z nas
wychowywali się w
środowisku ludzi wierzących co naturalnie odcisnęło swoje piętno na nich. Inni z
kolei wyrastali w
przeświadczeniu, Ŝe wszystko co irracjonalne, jest nieprawdziwe. Akceptują oni
jedynie to, co uznaje
tradycyjna nauka lub kultura.
„Tak więc wiara i predyspozycje mogą kształtować działanie PSI. Znane są teŜ dwa
inne czynniki,
które nie mają wpływu na paranormalne zdolności jednostki. Pierwszym jest
odległość. Z badań
przeprowadzonych na pokładzie „Apollo 14", który wylądował na KsięŜycu wynika, Ŝe
odległość nie
zmienia jakości przekazywanych sygnałów PSI. Niewielkie zmiany, jak uwaŜają
naukowcy, mogą mieć
miejsce dopiero przy odległościach rzędu setek lat świetlnych. Energia PSI wydaje
się być zatem taką
formą energii, której nie determinuje dystans.
Drugim czynnikiem jest czas. MoŜna sądzić, Ŝe PSI nie jest tu w Ŝaden sposób
ograniczone.
Wskazuje na to fakt, iŜ energia ta swobodnie dociera do nas zarówno z przeszłości,
jak i z przyszłości.
Przy obecnym stanie wiedzy, zwłaszcza wobec nieznajomości struktury czasu, błędem
moŜe okazać
się stwierdzenie, Ŝe czas to linia prosta, po której „porusza się" PSI.

PSI, sny parapsychiczne i kilka teorii na ten temat 163

Odkąd wiemy, Ŝe PSI nie j'est uzaleŜnione od czasu i przestrzeni, moŜemy
przypuszczać, Ŝe nie
istnieją dla tej energii Ŝadne inne bariery fizyczne. Jakkolwiek eksperymenty
przeprowadzone w Mind
Science Foundation w Teksasie wskazują, Ŝe taka bariera istnieje — jest nią „ekran"
wytworzony
przez umysł odbiorcy.
Wszyscy posiadamy PSI, ale rozpiętość i siła tej energii u kaŜdego z nas jest inna.
RóŜnimy się
równieŜ pod względem stopnia jej kontrolowania.
Pamiętaj, posiadanie PSI jest rzeczą zupełnie normalną. Relacje o przeŜyciach
parapsychicznych
docierają do nas od ludzi w róŜnym wieku oraz róŜnej narodowości, kultury i religii.
Dlatego przeŜycia,
które przecieŜ znajdują się w zasięgu ludzkiego doświadczenia, powinniśmy nazywać
normalnymi. A
ludzie z kręgu parapsy-chicznie uzdolnionych to nie szaleńcy, nie dziwacy, ale
zupełnie normalni.
Badacze, którzy walczyli o uznanie przez naukę jasnych snów, byli swego czasu
traktowani z duŜą
rezerwą. Wraz z przedstawieniem dowodów naukowych wszystko się zmieniło. Miejmy
nadzieję, Ŝe
przeŜycia paranormalne wkrótce równieŜ zostaną zaakceptowane.
Jak juŜ wspomniałem, na funkcjonowanie PSI moŜe wpływać ludzka osobowość. I tak,
ekstrawertycy
wykazują zdolności powyŜej przeciętnej, zaś introwertycy — poniŜej. Badania
dowodzą, Ŝe ludzie
aktywni, twórcy i wierzący w PSI są najbardziej podatni na przeŜycia
parapsychiczne. Jeśli dodamy do
tego środowisko pozytywnie nastawione do tej innej sfery ludzkiego doświadczenia,
szansę na
zaistnienie PSI w Ŝyciu codziennym gwałtownie wzrastają.

164
„ „ LOYD AUERBACH
Do powyŜszych czynników dodałbym jeszcze nastrój w jakim się znajdujemy podczas
działania PSI.
Jak dotychczas, niestety nie został jednoznacznie określony rodzaj stanu
emocjonalnego, który
wzmagałby siłę działania PSI. U niektórych ludzi parapsychiczną aktywność
zwiększają — smutek,
depresja czy nuda, podczas gdy u innych kluczem do lepszego operowania PSI są stany
przeciwne:
radość czy pobudzenie.
Jak nam wiadomo, PSI działa przez cały czas; podobnie jak nasze zmysły, które
funkcjonują na
pewnym poziomie bez względu na porę i okoliczności, a zakres ich ipracy postrzegany
przez nas
świadomie to tylko wycinek tej aktywności. PSI działa w ten sam sposób, to "fłiaczy
nieustannie i
niezaleŜnie od twojej uwagi. Niestety, wpływ innych ludzi z naszego środowiska
sprawia, Ŝe uŜywamy
tylko podstawowych pięciu zmysłów. Korzystanie z tych ponadnormalnych (PSI) niesie
ze sobą trud
powrotu do owego czystego i pierwotnego stanu, w którym potrafiliśmy umysłem
pokonywać czas i
przestrzeń.
W rzeczywistości nasze parapsychiczne właściwości zostały zepchnięte w głąb
psychiki i sprzęŜone z
podświadomym procesem myślowym. PSI nieustannie prześwietla otoczenie wokół ciebie
w
poszukiwaniu informacji, które są poŜyteczne lub interesujące bądź teŜ takich,
które po prostu oderwą
na chwilę twoją uwagę od informacji nadchodzących zwykłymi kanałami
percep-cyjnymi. Sygnał PSI
moŜe spełnić twoje emocjonalne, intelektualne i fizyczne potrzeby lub cele. MoŜesz
być świadomy
pewnych informacji lub nie.

PSI, sny parapsychiczne i kilka teorii na ten temat 165

Rex Stanford ujął w teoretyczne ramy zjawisko prześwietlania otoczenia przez PSI,
które
parapsychologom znane jest pod nazwą PMIR (PSI Mediated Instrumen-tal Response —
Pośrednia
Instrumentalna Odpowiedź PSI). MoŜesz być świadomy tego, co się dzieje od momentu
wykrycia
informacji do podjęcia działań zgodnie z potrzebą, ale wszystko moŜe teŜ mieć
znamiona
podświadomego procesu PSI. Odpowiedzią PSI w tym drugim przypadku jest na przykład
uczucie
przynaglające cię do zmiany drogi, którą zwykle jeździsz do pracy w konsekwencji
unikasz wypadku,
lub chwilowy zanik pamięci, dzięki któremu mylisz dobrze ci znaną trasę i omijasz
strefę kolizji, albo po
prostu pomyłka czy spóźniony refleks, które prowadzą do tego samego zbawiennego
efektu. W innych
sytuacjach PMIR moŜe objawić się w naturze czysto parapsychicznej sprawiając, Ŝe
widzisz „zjawy" i
„duchy".
Zatem wygląda na to, Ŝe nieustannie — we śnie czy na jawie — „prześwietlamy"
środowisko, będąc z
nim trwale złączeni. Ale jak wygląda mechanizm tego powiązania? W jaki sposób
funkcjonuje PSI?
Niestety, obecnie parapsychologia nie wypracowała jeszcze jakiejś ogólnej i
satysfakcjonującej teorii.
Jak na razie posiadamy częściowe teoretyczne konstrukcje, ale nie wiemy, jak je
połączyć w całość.
Jedną z przyczyn tego stanu jest brak nazewnictwa określającego paranormalne
fenomeny i
jednoznacznych definicji dotyczących istoty czasu i przestrzeni. Prawdopodobnie
będziemy musieli
zaczekać z tym do momentu, kiedy dotychczasowe „fizyczne prawa wszechświata"
zmienią się i
dopuszczą do

166
LOYD AUERBACH
głosu niechcianego brata — parapsychologie. Poza tym nie zapominajmy, Ŝe do badań
potrzebna jest
droga, skomplikowana aparatura badawcza, niezbędna przy eksperymentach nad
oddziaływaniem
PSI na świat fizyczny.
Istnieje kilka teorii na temat funkcjonowania PSI, chociaŜby wspomniany model PMIR.
Inna koncepcja
zakłada, Ŝe umysł w jakiś nieznany nam sposób jest połączony z Kosmicznym bankiem
energii i
informacji. Według niej, energia potrzebna do telekinezy pochodzi spoza naszego
ciała i ma źródło w
świecie zewnętrznym. Informacje zebrane w „bibliotece wszechświata" — to z kolei
stara teoria
nazywana Akashic Record (Kronika Afcaszy) i rozpowszechniona przez teoretyków
ruchu New Agę.
W jakimś stopniu jest ona porównywalna z ideą podświadomości zbiorowej Junga.
Fizycy do dziś próbują uzupełnić ostatnią pracę Einsteina dotyczącą jednolitego
pola, które wskazuje,
Ŝe wszelka materia i energia we wszechświecie jest wzajemnie uzaleŜniona i
połączona. W związku z
tą hipotezą zasugerowano, Ŝe nasze umysły są w nieustannym kontakcie z tym polem
i wykorzystują
powiązania pomiędzy energią i materią do wpływania na obiekty i procesy lub do
przesyłania i odbioru
informacji na odległość bądź w czasie. Oczywiście oznacza to, Ŝe istnieje nieznana
nam jeszcze
forma energii, która rządzi tymi właśnie paranormalnymi fenomenami.
William Roli, jeden z bardziej znanych badaczy zjawisk parapsychicznych twierdzi,
Ŝe „pole PSI" jest
obecne w kaŜdym Ŝywym lub martwym obiekcie. UwaŜa

PSI, sny parapsychiczne i kilka teorii na ten temat 167

on, iŜ „pola" te wzajemnie się przenikają, pozwalając na kopiowanie i przekazywanie
informacji w
przestrzeni lub przesyłanie energii uŜywanej do telekinezy. Ponownie mamy tu do
czynienia z teorią,
której nie jesteśmy w stanie udowodnić.
Spośród fizycznych pojęć, które moglibyśmy odnieść do fenomenu PSI i które zostały
zbadane i
zaakceptowane przez fizykę, moŜna wyróŜnić elektromagnetyzm, grawitację oraz
cząstki atomowe.
Jedną z najstarszych koncepcji dotyczących telepatii jest teoria tak zwanego
„umysłowego radia".
Określenie to odnosiło się do pewnej struktury w mózgu, która miałaby działać
podobnie, jak
przekaźnik-odbiornik radiowy, gdzie informacje PSI przenoszone byłyby przy pomocy
fal
elektromagnetycznych, zbliŜonych w swojej charakterystyce do fal radiowych.
Niestety, dziś juŜ
wiemy, Ŝe mózg nasz nie dysponuje tego rodzaju strukturą, która byłaby zdolna do
działania na wzór
radia.
Jednak elektromagnetyzm ciągle moŜe być uŜytecznym pojęciem w opisie
funkcjonowania PSI.
Niewykluczone, Ŝe zostanie w końcu zlokalizowane centrum mózgowe posługujące się
tymi falami w
kombinacji z innym systemem energetycznym. Kolejne odkrycia fizyków w tej
dziedzinie skłaniają
parapsychologów do szukania powiązań pomiędzy polami magnetycznymi i PSI. OtóŜ,
jak wiemy,
cząstkami grawitacji są grawitony. Według wspomnianej przeze mnie teorii
jednolitego pola, grawitacja
jest jedną z części składowych tej energii. To dzięki niej uzyskałyby prawo bytu
telekineza i inne
zjawiska paranormalne. Brakującym ogniwem jest tutaj
168
LOYD AUERBACH
sposób, dzięki któremu umysł byłby w stanie manipulować takimi cząstkami, jak
grawitony. PoniewaŜ
nie posiadamy detektorów cząstek grawitacji, koncepcja ta pozostaje w zawieszeniu.
Kilku fizyków prowadzących badania nad polami magnetycznymi ludzkiego mózgu i ciała
pokusiło się
o stworzenie teorii dotyczącej powiązań tych pól z funkcjonowaniem PSI. Są oni
zdania, Ŝe proces
interakcji PSI z ludzkim mózgiem zachodzi na poziomie kwantowym, a nośnikiem
odpowiedzialnym za
ten proces jest nieznana forma energii. Jak wiemy, materia złoŜona jest;z cząstek,
które egzystują w
znacznym oddaleniu od siebie. KsiąŜka, którą trzymasz w ręku jest skoncentrowaną
materią, ale tylko
na poziomie wielkości fizycznej. W atomowej strukturze doszukałbyś się wielkich,
pustych przestrzeni
pomiędzy poszczególnymi cząstkami. Podczas gdy świat widzialny jest zgodny z
poznanymi prawami
fizyki, to świat atomowy pozostaje ciągle w strefie przypuszczeń i
prawdopodobieństw.
Innym problemem, którego badaniem zajęli się fizycy ruchu New Agę, jest kwestia
prawdziwej natury
rzeczywistości. Zasada nieoznaczoności Heisenberga to metoda badania stanów
fizycznych, według
której nic nie moŜe być przyjęte jako pewnik, dopóki nie zostanie przeprowadzona
obserwacja i
pomiary. Innymi słowy, świat elektronów pozostanie teoretycznym
prawdopodobieństwem do
momentu, kiedy będziemy w stanie go zobaczyć i zmierzyć. Jeśli drzewo wydaje dźwięk
przy upadku,
to jedynym sposobem przekonania się o tym jest usłyszenie tego lub nagranie.
Kontynuując tę myśl,

PSI, sny parapsychiczne i kilka teorii na ten temat 169

moŜemy załoŜyć, Ŝe nasz umysł (świadomość) wpływa na stany procesów fizycznych,
a tym samym
na rzeczywistość. Zresztą mówi o tym wiele wschodnich religii i niewykluczone, Ŝe
PSI jest widoczną
tego oznaką.
Niektórzy psychologowie i fizycy podczas publicznych dyskusji na temat PSI
poruszają problem
manipulacji czasem i przestrzenią. Brzmi to trochę jak science fiction, ale
zapewniam, Ŝe debaty takie
mają miejsce. Naukowcy ci wyraŜają się o czasie i przestrzeni jak o materiale, który
moŜe być
złamany lub nawet rozdarty. Einstein pisał o intensywnym polu magnetycznym
(stworzonym przez
ciało o ogromnej masie), które potrafi zagiąć czasoprzestrzeń. Moc takiego pola
jest tak wielka, Ŝe
jego działaniu ulegają nawet fotony. Światło zostaje wówczas zagięte wokół tak
zwanej czarnej dziury.
Wyobraź sobie teraz prosty kawałek optycznego włókna, podobnego do tych, jakie
uŜywane są w
liniach telefonicznych. Przez włókno przepływa świetlny promień. Mimo iŜ porusza
się po prostej, to
jego tor jest zaleŜny od nośnika. JeŜeli odkształcisz włókno, promień nadal będzie
się w nim poruszał.
Stąd wynika, Ŝe zaginając czasoprzestrzeń, zagniesz podróŜujące w niej światło.
Im większe siły
przyciągania, tym większe odkształcenie czasoprzestrzeni. W czarnej dziurze moŜe
ona przyjąć
kształt łzy.
Na poziomie atomowym mamy do czynienia z jeszcze większymi siłami, niŜ
grawitacyjne. Naukowcy
twierdzą, Ŝe siły rządzące w strukturze atomowej są tale potęŜne, iŜ nieustannie
rozdzierają
czasoprzestrzeń. W przypadku czarnych dziur, miejsce za „łzą" fizycy

170
ŁOYD AUERBACH
nazwali nadprzestrzenią, z której moglibyśmy przenieść się w dowolny punkt naszej
czasoprzestrzeni.
Przypuszczalnie PSI jest częścią procesów zachodzących na poziomie atomowym,
przenoszących
informacje przez nadprzestrzeń z dowolnego miejsca i do niego. To dlatego nie
istnieją dla PSI
ograniczenia czasu i odległości. ZałoŜyć moŜemy równieŜ, Ŝe PSI jest częścią
procesów
elektromagnetycznych, dzięki którym parapsychicz-na informacja podróŜuje,
wykorzystując pola
elektromagnetyczne i skracając sobie drogę przez wytworzoną nadprzestrzeń.
Według innej teorii, PSI jest zdolna osiągnąć dowolny punkt nie tylko w naszej
czasoprzestrzeni, ale
równieŜ sięgaj do innych domniemanych wszechświatów. PowyŜsza koncepcja znów
przypomina mi
literaturę scien-ce fiction. Wielu autorów tego gatunku pisało o światach
równoległych. Dzisiaj fizycy
skłaniają się do podobnych przypuszczeń. W świetle tego załoŜenia, jeśli informacja
PSI przeniknie
granice dwóch światów, uzyskamy zbliŜone w treści przekazy (na przykład z podobnymi
sytuacjami,
ale róŜnymi rezultatami).
David Ryback proponuje, aby przy pracy nad tego typu teoriami wykorzystywać
holograficzny model
wszechświata, a nie analityczny, jak było do tej pory w zwyczaju. W tym drugim
przypadku przeszłość
wpływa na teraźniejszość, która z kolei kształtuje przyszłość. W trójwymiarowym
modelu kaŜda
lokacja stanowi część większego hologramu, który zawiera wszystkie informacje z
całego
wszechświata — z przeszłości, teraźniejszości i przyszłości. Mając dostęp do
takiego holog-

PSI, sny parapsychiczne i kilka teorii na ten temat 171

ramu, uzyskalibyśmy wszelkie potrzebne informacje (dzięki działającej PSI,
oczywiście).
Nie ma więc jednolitej i uporządkowanej teorii. Stworzenie jej zaleŜałoby od kilku
okoliczności. Przede
wszystkim PSI jest zjawiskiem nadzwyczaj nieuchwytnym i wymagającym badań z
zastosowaniem
najnowszej technologii. Niestety, parapsychologia znajduje się w opłakanym stanie
finansowym i
dysponuje jedynie niewielkimi kwotami, których ledwie wystarcza na opłacenie
pracowników i
wynajem laboratoriów. Poza tym, dotychczasowy poziom techniki nie daje jeszcze
pełnych moŜliwości
eksperymentowania z PSI.
Po drugie, PSI zdarza się raczej w Ŝyciu codziennym, aniŜeli w laboratorium. Stąd
potrzeba, aby
badanie tych zjawisk odbywało się wśród „normalnych" ludzi i w „normalnych"
warunkach. Prócz tego
wierny juŜ, iŜ fizyczne środowisko stymuluje charakter paranormalnych fenomenów
w taki sam
sposób, jak funkcje naszego ciała i umysłu.
Od kilku lat wzrasta zainteresowanie wpływem pola elektromagnetycznego i
magnetycznego na
organizm ludzki i jego psychikę. Często słyszymy o elektromagnetycznej „polucji"
(przykładem tego
moŜe być szkodliwe działanie koca elektrycznego). Z drugiej strony, udowodniono,
iŜ pewien zakres
pola magnetycznego moŜe przyspieszyć proces uzdrawiania. Niewykluczone, Ŝe rodzaj
efektu
uzaleŜniony jest od natury tego pola — jego zakresu i natęŜenia.
Jednym z naukowców, który poświęcił się temu zagadnieniu, jest Michael Persinger
z Laurentian
Univer-

PSI, sny parapsychiczne i kilka teorii na ten temat 173

Tym samym naukowcy nie dysponują wystarczającymi pomiarami. Tamtejsze sztormy i
ruchy Ziemi
łatwo mogą zmienić pole geomagnetyczne na tyle, Ŝe i wyniki badań ulegną zmianie.
Drugim
czynnikiem moŜe być występowanie pola elektromagnetycznego, którego źródłem byłyby
zakłady
przemysłowe.
Jeśli chodzi o przewidywanie, naleŜy rozwaŜyć moŜliwość istnienia nieznanych nam
powiązań między
aktywnością pola ziemskiego a samym przewidywaniem oraz przewidywanym przyszłym
zdarzeniem.
Telepatia i jasnowidzenie to zjawiska mające miejsce w teraźniejszości i dlatego
czynnik czasu nie gra
tu roli. Inaczej jest z przewidywaniem, na przykład kiedy aktywność pola
geomagnetycznego byłaby
taka sama zarówno w chwili przewidywania jak i przewidywanego zdarzenia. Scott
Rogo,
parapsycholog i pisarz, w swojej ksiąŜce Parapsychologia dzisiaj wspomina o innej
jeszcze
moŜliwości:
„Przekonany jestem, Ŝe treść przekazu ESP (teraźniejszość) jest bardziej czytelna
i łatwiej ją odróŜnić
od zwykłych myśli lub obrazów, aniŜeli w przypadku przewidywania. Czynniki
geofizyczne zdają się
wzmacniać sygnał ESP. Natomiast przewidywanie jako zjawisko jest uodpornione na
ich działanie".
W lipcu 1990 roku na łamach magazynu Omni Paul McCarthy pisał, iŜ Persinger odkrył
zaleŜność
pomiędzy widzeniem duchów i polem geomagnetycznym. OtóŜ zjawiska te występują
podczas
wysokiej aktywności owego pola. Inne badania wskazują na podobną zaleŜność pomiędzy
telekinezą i
magnetyzmem.
Persinger i inni badacze zaproponowali dwa wyj as-

172
LOYD AUERBACH
sity w Ontario (USA). Jeeo badania dotyczące pola geomagnetycznego (pola
iii.iunetycznego ziemi) w
świetle ludzkiego zachowania i PSI przyniosły interesujące wyrki. Jak wiadomo,
zmiany pola
geomagnetycznego śledzą stacje pomiarowe rozmieszczone na całym świecie. Magnetyzm
ziemski
róŜni się od jego sztucznie wytwarzanych odpowiedników tym właśnie, Ŝe jest
niestały. NatęŜenie to
waha się z powodu zmian aktywności Słońca i ruchów kuli ziemskiej.
Niska cząstotliwość pola geomagnetycznego wpływa na system biologiczny, ale nie
tylko w negatywny
spo-j sób. Zachowania zwierząt i ludzi są równieŜ stymulo-J wane są jego działaniem.
Badania Persingera skłaniają do dwóch wniosków.
Telepatia i jasnowidzenie (testowane w laboratoriach i w naturalnym środowisku)
zdarzały się częściej
podczas zmniejszonej aktywności geomagnetycznej, to znaczy wtedy, kiedy poziom tej
aktywności był
poniŜej średniej. Z kolei widzenie duchów (zmarłych pojawiających się do trzech
dni po ich śmierci)
oraz przewidywanie przeszłości występowały niezaleŜnie od aktywności; pola
magnetycznego Ziemi.
Podczas podobnych eksperymentów przeprowadzonych na wschodnim wybrzeŜu USA,
stwierdzono
znaczne róŜnice w otrzymanych wynikach. Jaka jest przyczyna braku zaleŜności
pomiędzy
aktywnością pola a fenomenami PSI oraz skąd się biorą róŜne wyniki w róŜnych
laboratoriach?
OtóŜ na wschodzie Ameryki stacje pomiarowe pola geomagnetycznego rozmieszczone sę
daleko od
siebie.

PSI, sny parapsychiczne i kilka teorii na ten temat 175

odgrywa móŜdŜek wraz ze swoim biochemicznym produktem — melatoniną. MóŜdŜek uwaŜany
jest w
wielu systemach wiary i tradycji mistycznej za „trzecie oko" lub „serce ducha".
Nie znamy jeszcze
całego zakresu jego funkcji ale przypuszcza się, Ŝe ma zasadnicze znaczenie w pracy
naszego
zegara biologicznego i w innych procesach biochemicznych ciała.
Według Roney-Dougal i Persingera, nagła zmiana pola magnetycznego Ziemi moŜe w
konsekwencji
spowodować wstrzymanie produkcji melatoniny przez móŜdŜek. Spadek poziomu tego
związku jest
przyczyną reakcji padaczkopodobnych w mózgu, włącznie z halucynacjami. Podobne
reakcje
organizmu mogą wywołać równieŜ słabe wyładowania elektryczne skierowane na płaty
skroniowe.
Persinger uwaŜa, Ŝe tego typu syta*ącja moŜe mieć związek z widzeniem duchów (wysoka
aktywność
pola geomagnetycznego jest tutaj deydującym czynnikiem). Według jego hipotezy
widzenia te mogą
być po prostu halucynacjami bądź teŜ — jedyną szansą dla duchów, które chcą
skomunikować się z
Ŝyjącymi.
Pytanie, czy tego rodzaju zaburzenia pola sprawiają, Ŝe stajemy się wraŜliwi
parapsychicznie, czy teŜ
rozszerzają naszą percepcyjność, pozostaje na razie bez odpowiedzi. Mówiąc
inaczej, nie wiemy, czy
PSI przypomina radio, które naleŜy włączyć, czy teŜ jest ono włączone na stałe,
ale trzeba je dostroić
do właściwej stacji.
Jak dotychczas, nie rozumiemy wpływu czynników środowiskowych, stymulujących
ludzki organizm,
na intensywność PSI. Sny mogą podlegać tym samym uwa-

174 LOYD AUERBACH

nienia powiązań PSI z polem geomagnetycznym. Po pierwsze, pole to moŜe wpływać
bezpośrednio
na mózg człowieka, ułatwiając bądź wręcz uruchamiając proces percepcji
pozazmysłowej. Drugie
wyjaśnienie zbudowano opierając się na przypuszczeniu, Ŝe PSI jest stale aktywne,
ale pole
geomagnetyczne osłabia sygnały docierające do naszego mózgu. Zgodnie z tą drugą
hipotezą,
wszyscy jesteśmy obdarzeni paranormalnymi zdolnościami, które w sprzyjających
warunkach
uaktywniają się.
Naukowcy badający zjawisko odbioru sygnałów PSI twierdzą, iŜ w mózgu funkcję tę
pełnią płaty
skroniowe (jednym z takich naukowców jest doktor Yernon Nep-pe). Płaty skroniowe
odgrywają
znaczącą rolę w zapamiętywaniu, słyszeniu i przeŜywaniu pewnych doświadczeń
halucynacyjnych.
Czasem łączy się teŜ doznania paranormalne i stany mistyczne z niewłaściwym
funkcjonowaniem tej
części mózgu. W przeprowadzonych eksperymentach udowodniono, Ŝe płaty skroniowe
podlegają
wpływom pola geomagnetycznego. ZaleŜność ta przybiera szczególną postać podczas
fazy snu REM.
To z kolei wskazuje na powiązania treści snu ze środowiskiem zewnętrznym. Persinger
i inni
zastanawiali się teŜ, czy płaty skroniowe pełnią funkcję centrum PSI, czy tylko
pomocniczą w
zachodzących procesach o charakterze paranormalnym.
Serena Roney-Dougal, brytyjski parapsycholog, w równoległych badaniach nad tym
problemem
doszła do podobnie interesujących wniosków. OtóŜ według jej ustaleń, nie mniej
decydującą rolę w
działaniu PSI
Rozdzial 13
PRACA PODCZAS SNU I ZWIĄZKI POMIĘDZY ŚNIĄCYMI
Jak juŜ miałeś okazję się przekonać, istnieje wiele powodów, dla których warto
pracować nad swoimi
snami. Autorzy ksiąŜki Telepatia we śnie podsumowują to tak: Znamy trzy istotne
właściwości snu,
które skłaniają psychoterapeutów i tych poszukujących samospełnienia do badania
snów.
1. Sny manifestują świat naszych emocji, nazywany przez psychiatrów strefą nie
rozwiązanego
konfliktu. Przypadkowe zdarzenie mające miejsce w ciągu ?dnia moŜe wywołać stres,
który w nocy
staje się treścią marzenia sennego. Często owe przypadkowe zdarzenie jest
rozpoznawalne we śnie i
znane jako dzienna pozostałość.
2. Śniący niemal zawsze są świadomi konfliktu, który samoczynnie przenika w ich
świadomość.
Zwykłą reakcją jest wówczas prześledzenie swojej przeszłości w poszukiwaniu
wydarzeń
odnoszących się do przeŜywanego stresu. Dawno zapomniane epizody z dzieciństwa
przedostają się
do snu i mogą być rozpoznane jako praprzyczyny późniejszych zaburzeń. Jeśli śniący
znajdzie się
177

176
LOYD AUERBACH
runkowaniom, co nasze ciało. Efekty działania takich czynników na zawartość i
proces śnienia są nam
nie znane, choć moŜemy przypuszczać, Ŝe wszelkiego rodzaju pola magnetyczne
(sztuczne i
naturalne) nie pozostają bez wpływu na nasze zdolności paranormalne i pozazmysłowe
postrzeganie.
NaleŜy spodziewać się dalszych badań nad związkami środowiska ze snem. Dysponujemy
juŜ kilkoma
poszlakami wskazującymi, Ŝe takie zaleŜności istnieją. Jedną z nich jest fakt
wstrzymywania produkcji
melatoniny podczas zwykłego snu. Na podstawie tego, co juŜ wie- ] my o tej
substancji, moŜemy
stwierdzić, Ŝe proces ten] umoŜliwia działanie PSI.
Zdaję sobie sprawę, Ŝe na razie dysponujemy tylko mnóstwem hipotez i teorii
dotyczących
parapsychologii i świata snów. To prawda, Ŝe dowiadujemy się coraz więcej o pracy
mózgu, ale
wiedza ta ciągle jest kroplą w morzu i wymaga nieustannej inwestycji czasu i wysiłku
nas wszystkich.
Tymczasem więc spróbujmy posłuŜyć się wiedzą na , temat snów, którą juŜ posiedliśmy.

Praca podczas snu i związki pomiędzy śniącymi 179

podstawie definicji, często wyssanych z palca, zinterpretuje fakt jedzenia jabłka
we śnie. Oczywiście,
jeśli porównasz sześć tego typu senników znajdziesz sześć róŜnych znaczeń. Tak
więc, komu moŜna
wierzyć? Co oznaczają twoje sny?
Chciałbym w tym miejscu posłuŜyć się kolejnym fragmentem pracy, której autorem jest
doktor Loma
Flowers z Delaney & Flowers Professional Dream and Consultation Center w San
Francisco:
„Wszystkie profesjonalne metody analizy snu opierają się na przekonaniu, Ŝe
marzenia senne mają
psychologiczne znaczenie dla śniącego. RóŜnią się one jedynie sposobem rozumienia
tych znaczeń.
Tradycyjna metoda bazuje na psychoanaliziemkierunkowanej na psychody-namiczną
praprzyczynę
neurotycznego konfliktu i zbiorową nieświadomość. Natomiast metody współczesne
zasadzają się na
indywidualnym rozwoju człowieka — z terapią lub bez — i koncentrują wokół jego
wnętrza w
kontekście Ŝycia codziennego. Te róŜnice są przyczyną wielości interpretacji tego
samego snu.
Zadanie współczesnego terapeuty to poszukiwanie odpowiedniej wykładni marzeń
sennych i wybór
właściwej techniki leczenia. UwaŜam, Ŝe konieczny jest dobór powyŜszych elementów
terapii w
świetle oczekiwanych wyników."
Montague Ullman jest pionierem zupełnie innego systemu pracy ze snami. Według
ogólnych załoŜeń,
nie potrzebujemy doświadczonego terapeuty, aby nauczyć się rozumieć sny i
odpowiednio z nimi
postępować. Ullman rozpatruje sen w kontekście socjologicznym, co polega na
dzieleniu się
marzeniami sennymi w grupie, a nie indywidualnej współpracy z psychiatrą. ttr

178 LOYD AUERBACH

w stanie częściowego przebudzenia, w trakcie cyklu sennego, moŜe zadać sobie
pytanie: „co się ze
mną dzieje?" i znaleźć odpowiedź w postaci niepokojącego uczucia wywołanego i
rozpoznanego jako
dzienna pozostałość. MoŜe teŜ zapytać siebie jakie są praprzyczyny niepokoju.
3. Identyfikując reakcję emocjonalną i jej powiązania z Ŝyciem przeszłym, moŜna
poddać się dalszemu
działaniu snu. Rezultatem tej metody jest pełniejsze odkrycie znaczenia konfliktu
i własnych zdolności
przeciwstawienia się stresowi. W zaleŜności od charakteru obrony i moŜliwości
śniącego, terapia ta
moŜe się zakończyć dwojako — rozwiązaniem bądź nie rozwiązaniem problemu, przy czym
to
ostatnie prowadzi najczęściej do przebudzenia.
Kluczowym momentem w śnie jest więc ustalenie i wyraŜenie nastroju czy uczucia albo
zidentyfikowanie obrazu wywołanego dzienną pozostałością. Następnie pojawia się
skojarzenie
powyŜszego z praprzyczyną — dawnym przeŜyciem i jego ewentualnymi odpowiednikami
w
teraźniejszości. Wreszcie następuje okres rozwiązania konfliktu, w wyniku którego
śniący wraca do
normalnego cyklu snu, lub budzi się z powodu nie rozwiązania owego konfliktu.
W jaki sposób terapeuci posługują się snami i jak my moŜemy to robić?
Jeśli weźmiesz do ręki pierwszą lepszą ksiąŜkę interpretującą sny zwaną popularnie
sennikiem,
moŜesz odnaleźć zadziwiająco proste wyjaśnienia symboli pojawiających się we śnie.
Na przykład,
autor takiego dzieła na

Praca podczas snu i związki pomiędzy śniącymi 181

Niedawno przeprowadziłem wywiad z Pat Kampmeier, terapeutką z Marin County
(Kalifornia), która
pracowała przez lata ze swoimi pacjentami przy pomocy terapii indywidualnej i
grupowej. Kampmeier
studiowała teŜ parapsychologię, a później zajmowała się jej wykładaniem. Oto
fragment tej rozmowy:
L. A. — Jak długo pracowałaś w zawodzie terapeuty, uŜywając snów jako narzędzia?
P. K. — Rozpoczęłam tę praktykę w połowie lat siedemdziesiątych.
L. A. — Czy zainicjowałaś pracę nad snem w grupach z punktu widzenia korzyści
terapeutycznych,
czy teŜ sama zainteresowałaś się problematyką snu?
P. K. — W tym czasie zajmowałam stanowisko doradcy, gdyŜ zlecono mi prowadzenie
pewnych grup.
Prywatną praktykę otworzyłam dwa lata wcześniej. Zdecydowałam się na podjęcie tej
pracy jako
terapeuta i nauczyciel. Spotkałam wtedy wielu ludzi, którzy zainteresowani byli
swoimi snami i
moŜliwością ich wykorzystania.
L. A. — W oparciu o jaki program funkcjonowały te grupy?
P. K. — Moje zapatrywania zawodowe zostały ukształtowane przez teorie Junga i Edgara
Cayce. W
latach sześćdziesiątych zaczęłam prowadzić dziennik snów i wypróbowałam róŜne
modele pracy ze
snem. Pierwszą była bardzo znana, wręcz podstawowa metoda Anny Faraday.
Przeczytałam wiele
ksiąŜek na temat snów — zgromadziłam ich około ośmiuset — i wykorzystywałam zawarte
w nich
techniki w zaleŜności od potrzeb moich i członków grupy.

180
LOYD AUERBACH
W terapii formalnej, w której bierze udział tylko pacjent i terapeuta, mamy do
czynienia z sytuacją,
gdzie leczący kontroluje pacjenta w sposób autorytatywny. Psychiatra reŜyseruje
całość działań,
włącznie z analizą sylwetki psychologicznej badanego. To on decyduje o długości
terapii i o momencie
jej zakończenia. Zatem role doradcy i przyjmującego rady nie są tutaj równorzędne.
Ullman uwaŜa równieŜ, Ŝe terapia formalna jest dobrym narzędziem w pracy nad snem
wówczas,
kiedy psychoanalityk potraktuje marzenia senne jako główne źródło informacji. W
przeciwnym
wypadku, to znaczy kiedy źródłem takim staje się całe Ŝycie pacjenta, znaczenie
snu zostaje
zatracone, odsunięte na dalszy plan.
Jeśli problemem, z którym udajesz się do terapeuty, jest niechęć do płci przeciwnej,
to zwykle
wypytywany jesteś o całą swoją przeszłość i teraźniejszość w kontekście związków
tego rodzaju. Sny
stają się więc kolejnym, równorzędnym źródłem informacji, zamiast być dźwignią tej
terapii. Inaczej
mówiąc, sen stanowi wówczas niewielki element programu leczenia.
Natomiast w grupie, jaką proponuje Ullman, jej członkowie koncentrują uwagę
wyłącznie na snach.
KaŜdy sam decyduje o formie wypowiedzi i o tym, na ile chce się otworzyć przed
innymi. Nawet lider
grupy odgrywa raczej rolę koordynatora, niŜ eksperta, działając na takich samych
zasadach jak reszta
pacjentów. KaŜdy z członków grupy respektuje prawo innych do intymności i wolnej
woli. Oczywiście,
nie oznacza to, Ŝe z góry wyklucza się obecność lekarza. Ale nie jest on kimś
niezbędnym.

Praca podczas snu i związki pomiędzy śniącymi 183

Zwykle doradzam, aby zapisywano teŜ wydarzenia poprzedzające sen. Mam tu na myśli
aktywność
zewnętrzną i wewnętrzną (uczucia, myśli, lęki). To daje nam pewną orientację przy
interpretowaniu
treści marzenia sennego, gdyŜ często śnimy o tym, co zdarzyło się podczas dnia.
Ponadto przybliŜam moim pacjentom znaczenie snu. Mówię o róŜnych jego elementach.
To pomaga
uporządkować dziennik, zrozumieć postacie, zwierzęta, przedmioty, miejsca,
scenerię czy kolory
pojawiające się we śnie.
L. A. — Czy dzięki prowadzeniu dziennika lepiej zapamiętuje się sny?
P. K. — Oczywiście. ChociaŜ w sytuacji, kiedy ich treść jest bolesna dla śniącego,
pamięć taka zostaje
zablokowana. Pamiętam, Ŝe pierwszy raz spotkałam się z podobnym przypadkiem w 1971
roku. OtóŜ
pewna kobieta śniła o swoim^njiŜu pilocie, który we śnie zginął w katastrofie
lotniczej. Kilka dni później
jej mąŜ rzeczywiście umarł w podobnych okoliczjnoś-ciach. Szok wywołany tym
zdarzeniem
uniemoŜliwił jej zapamiętywanie snów na piętnaście lat.
L. A. — Czy twoi podopieczni miewają sny, które moglibyśmy określić jako
paranormalne?
P. K. — Owszem, często. Szczególnie w zespołach, które zbierają się tylko jeden
raz a spotkania
mają charakter prelekcji.
Pamiętam pewną kobietę, która przeŜyła niezwykłe i tragiczne zdarzenie. We śnie
prowadziła swój
samochód tuŜ za samochodem męŜa. Zatrzymali się na skrzyŜowaniu na czerwonym
świetle w
dzielnicy Chester (Pensylwania). Nagle kobieta zauwaŜyła dwóch młodych męŜczyzn,
którzy podbiegli
do auta przed nią i wyciągnęli jej męŜa na zewnątrz. Z przeraŜę-

182 LOYD AUERBACH

L. A. — Która z form terapii wydaje ci się lepsza — in-' dywidualna czy grupowa?
P. K. — To zaleŜy od osobowości pacjenta a formy są po prostu róŜne. Kiedy pracuję
w grupie, treść
snu relacjonowana przez pacjenta moŜe wywołać w pamięci innych podobne symbole i
skojarzenia.
Jest to proces przypominający zakwaszanie ciasta. Praktycznie oznacza to, Ŝe
istnieje pewien
element snu, który okazuje się wspólny dla większości. Jest to interesujące
zjawisko, ale głębsze jego
zbadanie utrudniają pewne ograniczenia dotyczące otwierania się pacjenta przed
innymi. Większość
moich grup działa od wielu lat i ludzie ci dobrze się znają — swoje problemy, czułe
miejsca i
charakterystyczne dla ich snów symbole. Ale korzyści płynące z pracy zespołowej
są wielkie. W ten
sposób moŜesz poddać analizie i całą serię snów, a nie tylko jeden senny epizod.
L. A. — Czy zalecasz swoim podopiecznym prowadzę-i nie dziennika snów?
P. K. — Tak. Większość z nich zapisuje swoje sny w no- > tatniku lub chce się tego
nauczyć. Tym
ostatnim pokazuję, jak prowadzić taki dziennik — w zeszycie lub przy uŜyciu
magnetofonu.
Nagrywanie korzystne jest szczególnie dla tych, którzy nie czują się na siłach
notować treści swoich
snów tuŜ : po przebudzeniu.
L. A. — Jak wygląda taki dziennik snów?
P. K. — To pomysł raczej standardowy i w zasadzie uŜyteczny zarówno dla
zapisujących, jak i
nagrywających. Utrwaloną treść snu opatruję datą, włącznie z podaniem dnia
tygodnia. Określam teŜ
rodzaj i czas snu: czy śniony był w środku nocy, nad ranem czy późnym popołudniem.
Myślę, Ŝe
jakość marzeń sennych jest uzaleŜniona równieŜ od tego typu czynników.

Praca podczas snu i związki pomiędzy śniącymi 185

Zanim zajmiemy się snami parapsychicznymi, przyjrzyjmy się bliŜej podstawom pracy
z nimi.
Jedną z najwaŜniejszych rzeczy, której musimy się nauczyć, jest zapamiętywanie
treści marzeń
sennych. Niekiedy moŜna polegać na fragmentarycznych wspomnieniach przeŜytego snu,
ale
warunkiem do ich systematycznej analizy jest prowadzenie odpowiedniego dziennika.
Przede wszystkim musisz nauczyć się przypominać sobie sny tuŜ po przebudzeniu.
Stopniowo proces
ten przekształcaj tak, aby pamięć ich treści stawała się coraz bogatsza w szczegóły.
Dzięki technikom
proponowanym przez badaczy i terapeutów, prawie kaŜdy moŜe opanować t^ sztukę.
Jedni
zapamiętują je w sposób zupełnie dla siebie naturalny, inni ledwo przypon*in,ają
sobie, Ŝe nocą
wstawali do płaczącego dziecka.
MoŜe jest to sprawa róŜnej aktywności mózgu u Łych, którzy mają kłopoty z pamięcią.
Niemniej
jestem przekonany, Ŝe taka aktywność moŜe ulec zmianie poprzez systematyczne
ćwiczenie
przypominania sobie snu.
Doktorzy Roseanne Armitage i Tom Fitch z Uniwersytetu Carleton Ottawa (Kanada)
przeprowadzili
badania dotyczące tego rodzaju róŜnic i stwierdzili, Ŝe aktywność elektryczna mózgu
u ludzi słabo
pamiętających jest inna, aniŜeli u nie mających kłopotów z pamięcią. Szczegółowy
pomiar półkul
mózgu podczas przebudzenia w fazie REM wskazuje na zakłóconą równowagę elektryczną
u tych
pierwszych. Dla nich sen i przebudzenie to dwa odmienne stany. I odwrotnie, wyniki
badań nad
dobrze zapamiętującymi swoje sny

184 LOYD AUERBACH ,, j

niem pomyślała, Ŝe go zabiją. W chwilę potem napastnicy j odjechali skradzionym
samochodem. Jak
się okazało, mąŜ tej j kobiety wkrótce zginął w identycznych okolicznościach. Nie
muszę chyba mówić,
jak bardzo była tym wstrząśnięta.
L. A. — Czy ta kobieta przeczuwała, Ŝe jej sen nie był zwykłym koszmarem, ale raczej
zapowiedzią
przyszłych wydarzeń?
P. K. — Niestety, tego nie wiem. Ale wydaje mi się, Ŝe potraktowała to jako dziwaczny
koszmar. Po
wypadku trafiła do naszej grupy.
L. A. — Często pytam moich rozmówców: „Skąd wiesz, Ŝe ten sen był parapsychiczny?".
Zwykle
słyszę odpowiedź: „Po prostu wiem."
P. K. — Nie sądzę, aby paranormalnym snom zawsze towarzyszyło to niezwykłe
przekonanie.
Najlepszy sposób to obserwacja snów i faktów z Ŝycia. Mam w grupach wiele osób,
które opowiadały
mi o zagadkowych przeŜyciach poprzedzających ich małŜeństwo. OtóŜ po pierwszym
spotkaniu z
przyszłym małŜonkiem wyśnili sobie to małŜeństwo. Wydaje się jakby wiedzieli, Ŝe
są sobie
przeznaczeni na całe Ŝycie. Nie wiem, czy to jest miłość od pierwszego wejrzenia,
czy teŜ
paranormalne przewidywanie.
L. A. — Dlaczego ludzie powinni uczyć się wykorzystywać swoje sny?
P. K. — Zawsze mówię moim słuchaczom i pacjentom, Ŝe stanowią one wartość samą w
sobie.
Otwierają pewien wymiar wewnątrz nas stanowiący o spełnieniu osobowości.
Wzbogacają teŜ sferę
uczuć i intelekt. Właściwe przeŜywanie i rozumienie treści snów moŜe zmienić nasze
Ŝycie.

Praca podczas snu i związki pomiędzy śniącymi 187

Chciałbym jeszcze podać kilka wskazówek pomocnych w porannym odtwarzaniu
przeŜytego snu.
Kiedy się obudzisz, pozostań zrelaksowany, uspokój i zbierz myśli. Jeśli
przebudzenie nastąpiło tuŜ po
fazie REM, jest szansa, Ŝe zapamiętasz całą treść marzenia sennego, a nie tylko
poszczególne
fragmenty. MoŜesz zapytać siebie: „O czym był ten sen?", jak proponuje Stefan
LaBerge. Pozwól, aby
twoja pamięć wywołała wyśnione obrazy. Proces przypominania moŜe trwać od kilku
sekund do kilku
minut. W momencie kiedy sen przybierze jakąś formę lub jego fragmenty staną się
dla ciebie
„widoczne", skoncentruj na nim swoją uwagę. Nie próbuj uzyskanych obrazów
analizować czy
rozpoznawać, raczej zapamiętaj je i pozwól, aby utworzyły całość. Wówczas wszystko
to zapisz, nie
pomijając kolorów czy uczuć towarzyszących treści snu. Jeśli
przebudzeme^na-stąpiło w nocy,
zrelaksuj się, przypomnij sobie swoje marzenie senne i zapisz je, a przed ponownym
zaśnięciem
powtórz sobie: „Chcę zapamiętać swój sen".
Istnieje kilka zasad niezbędnych przy prowadzeniu dziennika snów. Zapisuj kaŜdy
sen, kaŜdy jego
fragment, uczucia i obrazy mu towarzyszące. Zapisuj absolutnie wszystko, co
zapamiętasz.
Fragmentaryczne zapamiętywanie snów tworzy niekompletną informację. Dlatego
zapamiętanie takich
elementów, jak kształt, kolor lub uczucie, moŜe pomóc w odnalezieniu związków snu
z Ŝyciem —
nawet bez szczegółowego ich rozpoznania. Innymi słowy, stalowa konstrukcja, o
której śniłeś, nie
musi być WieŜą Eiffla, ale moŜe stanowić część dobrze ci znanego masztu radiowego,
który stoi
niedaleko twego domu.

186
LOYD AUERBACH
wskazują na istnienie takiej równowagi, która w efekcie zapewnia większą harmonię
w funkcjonowaniu
mózgu.
W jaki sposób nauczyć się zapamiętywać swoje sny? Jak w przypadku jasnych snów,
tak i w
przeŜyciach paranormalnych oraz innych formach doświadczeń z pogranicza
psychologii decydującą
rolę odgrywa motywacja. Nawet samo zainteresowanie się problemem snu moŜe przynieść
poŜądany
efekt. Pamiętam, Ŝe w trakcie pisania tej ksiąŜki sam zacząłem nagle zapamiętywać
sny w stopniu dla
mnie niezwykłym. Jeśli będziesz mówił sobie tuŜ przed zaśnięciem, Ŝe chcesz
zapamiętać treść snu,
juŜ przez to zwiększasz swoje szansę.
Kolejnym i niezbędnym krokiem w utrwaleniu wyśnionej treści jest omawiany juŜ
dziennik snów. Aby
prowadzić tego rodzaju rejestr, wystarczy jedynie papier i ołówek lub magnetofon.
Inną, bardziej zaawansowaną formą zapisu jest komputer osobisty ze specjalnym
oprogramowaniem.
Pozwala on zestawiać wprowadzane informacje i odkrywać zaleŜności pomiędzy treścią
snu a Ŝyciem
na jawie.
Pamiętaj równieŜ, Ŝe kluczem do zrozumienia snów jest umiejętność umiejscowienia
ich treści w
kontekście Ŝycia codziennego. Niektórzy terapeuci zalecają noszenie przy sobie w
ciągu dnia
natatnika lub dyktafonu. UmoŜliwiałoby to w kaŜdej chwili zapis zdarzeń, które
mogłyby później
wpłynąć na twój sen.
Oczywiście, prowadzenie proponowanego dziennika wymaga z twojej strony poświęcenia
czasu oraz
energii umysłowej i fizycznej, ale jeśli chcesz wykorzystać swoje sny, jest to po
prostu konieczne.

Praca podczas snu i związki pomiędzy śniącymi 189

W grupie złoŜonej z obcych ci osób musisz nauczyć się im ufać. Gayle Delaney
proponuje, aby lider
takiego zespołu postawiony został w pozycji słuchacza-obserwa-tora (Marsjanina,
który nigdy nic nie
słyszał o Ziemi). Pozwoli to wydobyć maksimum szczegółów bez stosowania naukowego
nazewnictwa.
W grupach stworzonych przez Ullman obowiązują cztery etapy dyskusji.
W pierwszym ktoś z członków wybiera swój sen i odpowiada na pytania, których celem
jest
przedstawienie jego treści. Takie publiczne dzielenie się sennymi zdarzeniami
dodatkowo umoŜliwia
wejrzenie we własne wnętrze.
W drugim etapie osoba poddawana eksperymentowi przysłuchuje się dyskusji grupy.
KaŜdy z
członków przyjmuje omawiany sen za własny i analizuje go, wyktJr«ys-tując swoje
doświadczenia w
tej dziedzinie. Podczas omawiania metafor, które zostały wywołane obrazami z
marzenia sennego,
znaczącą rolę odgrywa intuicja. Badany, czując się bezpieczny, moŜe zaakceptować
sugestie
pozostałych członków grupy, zaprzeczyć im lub je zignorować. W tym samym czasie
lider, który pełni
funkcję obserwatora, wnikliwie rozpatruje swoje i innych przypuszczenia.
W trzecim etapie badany powraca do dyskusji. Mówi o tym, w jaki sposób teraz rozumie
swój sen.
Jego spostrzeŜenia mogą sprowokować dalszą rozmowę, która rozwikła kwestie sporne
i niejasne.
Badany moŜe kontrolować całość dyskusji, odpowiadać na pytania lub je ignorować,
akceptować
wnioski lub im zaprzeczać oraz prosić o dalsze komentarze.

188
LOYD AUERBACH
Eksperymenty przeprowadzone w związku ze zjawiskiem widzenia na odległość
wskazują, Ŝe
rozpoznawanie, nazywanie lub analizowanie obrazów i doznań otrzymywanych tą drogą
wymusza na
podświadomości kojarzenie celu z nieistotnymi danymi. Podobnie rzecz się ma ze
snami. Jakiekolwiek
próby kategoryzowania mogą wywołać skojarzenia rzeczywistych faktów z nie
związanymi z tym
informacjami.
Nie przejmuj się, jeśli zapisujesz fragmenty snu w niewłaściwej kolejności.
Uporządkowanie ich moŜe
okazać się daremne. Chyba, Ŝe pamiętasz dokładnie całą treść marzenia sennego. W
przypadku
czasu, zanotuj tylko datę oraz godzinę snu i przypomnienie go sobie, zapisz takŜe
wydarzenia mające
miejsce w ciągu dnia.
Wypracuj sobie nawyk czytania starych notatek.! Opisz wszystkie nowe
uczucia, obrazy i
olśnienia pojawiające się przy ponownej interpretacji snów przeŜytych w
przeszłości. Dodatkowym
plusem tego przedsięwzię- j cia jest wzmocnienie twojej motywacji.
Pamiętaj, Ŝe jeśli chodzi o odczytanie znaczenia two-j ich snów, to najlepszym
tłumaczem jesteś ty
sam. Wybór metody zaleŜy tutaj od ciebie. Jak juŜ wiesz, form! interpretacji jest
wiele. MoŜesz to robić
sam, z terapeutą lub przyjacielem bądź w kiluosobowej grupie.
KaŜda z tych form ma swoje dobre strony. Monta-gue Ullman daradza współpracę z
innymi.
Korzystanie z pomocy terapeuty moŜe być niezbędne dla tych, którzy potrzebują
dokładniejszej
analizy swego wnętrza. Spotkania z przyjacielem stwarzają korzystny nastrój
intymności, pozwalający
na eksplorację psychiki w kontekście snu.

Praca podczas snu i związki pomiędzy śniącymi 191

stawiłem tę postać w taki sposób? Jaka była motywacja lub uczucia towarzyszące tej
scenie?" albo
„Jakie znaczenie ma ta scena w moim Ŝyciu?".
Kiedy podejmujesz się interpretacji swoich snów, pamiętaj, Ŝe są one często
metaforą sytuacji lub
echem Ŝycia na jawie. RozwaŜ kaŜde z moŜliwych wyjaśnień działania, wydarzenia,
postaci i
przedmiotów pojawiających się w marzeniu sennym. Stwórz listę charakterystycznych
dla twoich
wyobraŜeń symboli. W ten sposób poznasz pewne powtarzające się elementy, które
reprezentują
określone skojarzenia. Jak juŜ wielokrotnie wspominałem, obrazy pojawiające się
nam we śnie często
odzwierciedlają sytuacje z minionego dnia i mogą być łatwo odczytane. Inne obrazy
powstają w
wyniku dłuŜej trwających problemów, zainteresowań itp. Zasadniczo sny powinny być
rozumiane jako
literaliłeUub symboliczne przedstawienie naszego Ŝycia codziennego.
Jakie korzyści niesie ze sobą praca nad snem? Dp tej pory zwracałem uwagę na
konieczność
inwestycji twoich wysiłków i czasu, nadeszła zatem chwila, aby rozwaŜyć co w ten
sposób zyskujemy.
Badanie snów moŜe pomóc nam w nauce szybkiego zapamiętywania i powiększyć wydolność
samej
pamięci. Sny pomagają równieŜ w rozwiązywaniu problemów i likwidowaniu stresów.
Są one
narzędziem, dzięki któremu poznajemy swoje wnętrze w kontekście przeŜywanych
lęków, niepokojów
i nadziei; uzmysławiają zaleŜność od innych ludzi; pogłębiają naszą troskę o nich
i ułatwiają
zrozumienie tego, co się dzieje na świecie; mogą teŜ pełnić rolę czysto rozrywkową.
Mówiąc ogólnie,
sny stanowią naturalne źródło wewnętrznego rozwoju człowieka.

190 LOYD AUERBACH

Czwarty etap polega na samodzielnej analizie omawianego snu — przez badanego,
pomiędzy
spotkaniami grupy. W tym czasie powinien on prześledzić jeszcze raz wszystko, co
zostało na ten
temat powiedziane, uzupełniając dyskusję nowymi spostrzeŜeniami. Daje to większą
swobodę w
indywidualnej pracy nad snem.
Jak widać, metoda grupowa wymaga poświęcenia czasu i sił, jak to ma zresztą miejsce
w kaŜdej
terapii. W dalszej części ksiąŜki zamieściłem obszerny komentarz Montague Ullman
rozwijający ten
temat.
Jeśli zdecydowałeś się pracować nad snem samodzielnie, zwolniony jesteś z rygorów,
jakie narzuca
grupa — planu spotkań, podporządkowania się określonym wymogom. Ale poświęcenie
czasu i
energii w tym przypadku jest warunkiem niezbędnym. JeŜeli prowadzisz j swój
dziennik rzetelnie,
zapisując w nim wszystkie wy-1 śnione obrazy i sytuacje, moŜesz rozpatrywać zebrany
i materiał pod
kątem tworzących się związków snu z Ŝy- < ciem na jawie. Analizuj swoje notatki
i podkreśl
spostrzeŜenia dotyczące postaci, przedmiotów, zdarzeń występujących we śnie.
Studiując dziennik zadawaj sobie pomocnicze pytania (np. dlaczego mi się to
śniło?), które mogą
ułatwić odnalezienie powiązań między snem a Ŝyciem. Gayle Delaney w swojej ksiąŜce
zatytułowanej
śyjąc snem proponuje, abyśmy patrzyli na marzenia senne, jak na film czy teatr.
Postaw się w roli
producenta, reŜysera, pisarza, fachowca od efektów specjalnych i aktora. Spytaj
siebie: „Dlaczego
napisałem tę scenę właśnie tak? Dlaczego w ogóle ją napisałem?" lub „Dlaczego przed-

Praca podczas snu i związki pomiędzy śniącymi 193

rozwiązań mogą mieć charakter intuicyjny, powstający dzięki pracy podświadomości.
Do tego celu
wykorzystywane są ukryte pokłady pamięci. Z kolei inne rozwiązania mają swoje
źródło wewnątrz nas
samych. Wskazywałoby to na istnienie mechanizmu zdolnego współdziałać ze światem
zewnętrznym.
Oczywiście, prowadzi nas to z powrotem do snów parapsychicznych.
Znaczy to, Ŝe w „normalnym" procesie pracy nad snem mogą pojawiać się elementy
parapsychiczne.
Sny programowane w celu rozwiązywania problemów często zawierają informacje,
których posiadanie
nie jest moŜliwe bez udziału PSI; są one przejawem fenomenu przewidywania,
jasnowidzenia lub
retrognicji.
Jak wspomniałem na początku tego rozdziału, sny parapsychiczne są zwykłymi snami
wzbogaconym^
dodatkowe elementy paranormalne, pochodzące ze źródeł pozazmysłowych. Metody
terapii przy ich
uŜyciu y niczym nie róŜnią się od tych stosowanych w przypadku klasycznych snów.
Podany
wcześniej sposób rozwiązywania problemów bez obaw moŜna wykorzystać w obu
sytuacjach. Istotą
pracy nad snem nie jest jego zawartość (paranormalna lub zwykła), ale to, czy
informacja ze snu
moŜe być uŜyteczna.
Jedyną rozbieŜnością w treści marzenia sennego jest to, Ŝe sny parapsychiczne nie
zawsze odnoszą
się bezpośrednio do Ŝycia osoby, która je śni. Jeśli mam sen o jakiejś katastrofie
lub morderstwie,
które zdarzyło się gdzieś daleko i informacja ta rzeczywiście okaŜe się prawdziwa,
to przecieŜ w
niczym nie moŜe mi być pomocna. JeŜeli informacja nie pochodzi ze źródeł

192
LOYD AUERBACH
Poza tym, znane są juŜ pewne próby wykorzystywania snów w podejmowaniu decyzji i
rozwiązywaniu
problemów w dziedzinie biznesu. Nowoczesne szkoły menedŜerskie mają w swoich
programach
nauczania takŜe zajęcia dotyczące metod rozwijania intuicji i twórczego myślenia
w oparciu o techniki
pracy nad snem. „Przespanie problemu" nabiera tu realnego znaczenia.
Metoda ta, według Delaney, jest niezwykle prosta, ale znowu wymagająca poświęcenia
czasu i
energii. I tutaj prowadzenie dziennika snów to warunek podstawowy, podobnie jak
uwaŜne
studiowanie zamieszczonych w nim informacji. Wybierz właściwy czas i właściwą noc,
aby rozwiązać
dany problem, to znaczy kiedy nie jesteś zbyt zmęczony, nie piłeś alkoholu i nie
zaŜywałeś leków
mogących wpłynąć na jakość snu. Przed zaśnięciem przejrzyj swój dziennik,
koncentrując uwagę na
wydarzeniach minionego dnia. Następnie myśl o swoim problemie, przyjrzyj mu się
z róŜnych stron i
spróbuj sobie odpowiedzieć, jakie informacje mogłyby ułatwić jego rozwiązanie.
Potem zanotuj
spostrzeŜenia.
Kolejnym krokiem jest ujęcie problemu w formie jednego prostego zdania, które
powinno w jasny
sposób oddawać jego istotę. Zasypiając, skoncentruj swoją uwagę na tym zdaniu (wraz
z intencją
zapamiętania snu, oczywiście). Po przebudzeniu przypomnij sobie wyśnioną treść i
zapisz ją w
dzienniku, zestawiając informacje otrzymane tą drogą z wcześniejszymi
przemyśleniami.
Zdarza się często, Ŝe rozwiązanie lub pomocne w nim dane przychodzą z zewnątrz,
to znaczy nie ze
źródła, jakie stanowi doświadczenie śniącego. Niektóre z tych

Rozdział 14
TRZY WYWIADY Z BADACZAMI SNU
Zastanawiając się nad tym, co mogłoby odróŜnić moją ksiąŜkę od innych tego typu,
traktujących
generalnie o snach, pomyślałem, Ŝe mogłaby to być rozmowa ze specjalistami
propagującymi róŜne
modele pracy nad snem. Pierwszy z tych wywiadów został przeprowadzony z wieloletnią
eksperymentatorką w dziedzinie snu.
WYWIAD Z JOANNĘ MIED
Joannę Mied z Novato (Kalifornia) uczestniczy w badaniach zwanych przez nią
psychogenicznymi. W
trakcie realizacji programu wykorzystuje swoje paranormalne zdolności. W takich
oto słowach ujmuje
sedno prowadzonych przez nią prac:
„Wiele schorzeń cielesnych j psychicznych wymaga interwencji specjalistów —
lekarzy, psychologów
itp. Część problemów, których źródłem jest umysł ludzki, duch lub dusza (psyche),
wymyka się jednak
ich kompetencji. Zasadniczy cel badań psychogenicznych to odnajdywanie i leczenie
utajonych na
poziomie psyche kom-
195

194
LOYD AUERBACH
PSI, ale jest wynikiem działania podświadomości, tym samym stanowi manifestację
lub metaforę
wydarzeń z mojego Ŝycia.
To z kolei prowadzi do pytania, które juŜ wielokrotnie padało w tej ksiąŜce: „W
jaki sposób uzyskać
pewność, czy sen jest lub nie jest parapsychiczny?". Oczywiście, odpowiedzi
znalazłoby się wiele.
Aby lepiej zrozumieć ten problem, jak i inne niejasne aspekty snu, zaprezentuję
w następnym
rozdziale wywiady z trzema badaczami snu: praktykantką parapsychologii — Jo-J anne
Mied,
terapeutką i parapsychologiem — Bethl Hedva oraz psychiatrą, specjalistką w
dziedzinie snu| —
Montague Ullman.

Trzy wywiady z badaczami snu

197
puśćmy, Ŝe masz sen o przyjacielu, który mieszka we Włoszech. Jeśli zadzwonisz do
niego na drugi
dzień i opowiesz o tym czego dowiedziałeś się we śnie, twój przyjaciel zawsze moŜe
je potwierdzić.
Innymi słowy, jeśli informacje te są prawdziwe, znaczy to, Ŝe byłeś tam we śnie.
Drugim rodzajem snu jest tak zwany sen wprowadzający. Występuje on u osób, które
korzystają z
pomocy nauczyciela, bądź same wykazują wiedzę i doświadczenie w tej dziedzinie.
Jak sny astralne,
te takŜe moŜna łatwo rozpoznać, gdyŜ następnego ranka odczuwasz ich fizyczne
skutki. Powstaje w
twoim ciele uczucie lekkości i szczęścia. Jesteś jakby na wyŜszym poziomie
energetycznym. Stan ten
moŜe trwać od 24 godzin do kilku dni.
Kolejnym rodzajem jest sen-śmieć. Zeszłej nocy przyśniło mi się, Ŝe chciałam wziąć
prysznic i
szukałam ręczatkg. Myślę, Ŝe to był czas, kiedy powinnam wstać z łóŜka. Sny tego
typu nie odgrywają
większej roli w naszym Ŝyciu. .
Sny ostrzegawcze mają swoją szczególną wartość, ale trudno je opisać i zrozumieć.
Jeśli prowadzisz
dziennik snów, z pewnością nauczysz się je rozpoznawać.
Ostatnim rodzajem snu jest sen o zmarłych. Rozmawiasz i widzisz bliskich, którzy
niedawno umarli.
L. A. — Powiedz mi coś o swoich snach parapsychi-cznych.
J. M. — Jestem szczególnie wyczulona na te o charakterze ostrzegawczym. Mam z nimi
do czynienia
od lat. Na przykład śniłam pewnego razu, Ŝe moi znajomi mieli wypadek samochodowy
na jednej z
tych wietrznych dróg, które prowadzą do Góry Świętej Heleny. Wtedy im tego nie
powiedziałam. W
następnym tygodniu wypadek faktycznie się wydarzył; ich

196
LOYD AUERBACH
plikacji. Metodą stosowaną w tego typu terapii jest róŜdŜkarstwo, staroŜytna sztuka
wykrywania
przedmio- j tów lub róŜnorakich źródeł niewidocznych dla oka. W badaniach
psychogenicznych
róŜdŜka jako narzędzie zostaje wykorzystana do rozpoznawania i neutralizowania
nieznanych źródeł
schorzeń psyche. Odbywa się to przy pomocy trzech podstawowych komponentów: umysłu
róŜdŜkarza, jego ducha (element parapsychicz-ny) oraz róŜdŜki. Pomimo iŜ mechanizm
działania
samej róŜdŜki nie jest jeszcze w pełni zrozumiały, to jednak jego efektywność
została wielokrotnie
udowod-1 niona."
Przez całe lata Joannę ćwiczyła swoje zdolności pa-l ranormalne, nie wyłączając
pracy nad własnymi
snami | i snami jej pacjentów.
L. A. — Jak klasyfikujesz sny parapsychiczne?
J. M. — UŜywam innych kategorii, niŜ ty. To, co l nazywasz snem projekcji astralnej,
ja określam jako
sen| astralny.
L. A. — Masz na myśli bytność poza ciałem we śnie?
J. M. — Tak. Łatwo te sny rozpoznać. Są zawsze przej-1 rzyste i kolorowe. Ktoś,
kto chce je opisać,
zwykle mówi:! „Miałem wraŜenie, Ŝe to wydarzyło się naprawdę, ale z tą róŜnicą,
Ŝe mogłem latać.
Trawa była autentycznie zielona. I w ogóle, to był po prostu piękny słoneczny
dzień."
L. A. — Czy w czasie trwania takiego snu moŜna zdawać sobie sprawę z tego, Ŝe się
śni, jak to ma
miejsce w przypadku jasnych snów.
J. M. — Czy śniący są świadomi? Niekoniecznie. Przy-

Trzy wywiady z badaczami snu

199
zdolności paranormalne. Na przykład, podczas wspólnej gry w karty odgadywaliśmy
ich kolor lub
figurę.
L. A. — Jak doszło do tego, Ŝe zaczęłaś wykorzystywać swoje paranormalne moŜliwości
zawodowo?
J. M. — Bardzo długo nie miałam pojęcia, co z tym wszystkim zrobić. Nie potrafiłam
tej energii
kontrolować. Dwadzieścia lat temu rozpoczęłam medytacje i poczułam, Ŝe dokądś
zmierzam, tylko
ciągle nie wiedziałam dokąd. Kiedyś mój mąŜ miał problemy z kręgosłupem i skorzystał
z pomocy
róŜdŜkarza. Byłam zachwycona wynikami tej terapii i postanowiłam sama spróbować
sił w tej
dziedzinie.
Wkrótce opanowałam tę sztukę i poznałam jej nieograniczone moŜliwości. Ciągle
miewam wizje, sny i
odczuwam działanie PSI. RóŜdŜki uŜywam, aby się koncentrować.
L. A. — W jaki sposób się nią posługujesz? <*,w
J. M. — Wiesz jak wygląda róŜdŜka? Ta, której uŜywam, jest wersją ulepszoną,
przypominającą
wyglądem stary wieszak na ubranie. To naprawdę wspaniałe narzędzie.
Jestem w stanie wykryć w organizmie człowieka cokolwiek tylko zechcesz — kaŜde
napięcie mięśni.
Mogę nawet powiedzieć, czy ktoś jest praworęczny, czy leworęczny. Ogólnie rzecz
biorąc, dzięki
róŜdŜce moŜesz zbadać wszystko, na czym się skoncentrujesz.
L. A. — Czy pracowałaś nad snami z dziećmi?
J. M. — Tak, uczyłam kiedyś matematyki w szkole podstawowej. Była to nowoczesna
placówka. Obok
matematyki i nauki o komputerach, wykładałam takŜe religię. Przez sześć tygodni
omawialiśmy
szamanizm. W trakcie tych lekcji mówiłam równieŜ o sprawach związanych ze snem.
L. A. — Jakie jeszcze tematy poruszałaś?

198 LOYD AUERBACH •

samochód został kompletnie rozbity, ale oni sami wyszli z kraksy cało. Co ciekawsze,
przebieg
wydarzeń i skutki zajścia w moim śnie pokrywały się z faktami.
L. A. — Dlaczego ich nie uprzedziłaś?
J. M. — Wielokrotnie juŜ przeŜywałam tego rodzaju fenomeny i często mówiłam o nich
ludziom,
których bezpośrednio dotyczyły. Niestety, prawie nigdy ostrzeŜenia nie wpłynęły
na ich decyzje.
Owszem, mam zdolności parapsychiczne ale odczuwam równieŜ ich cięŜar. Szczególnie
przez
ostatnich parę lat. Pomyślałam sobie dzisiaj, Ŝe tak naprawdę to chyba kaŜdy posiada
zdolności
podobne do moich.
L. A. — UwaŜasz więc, Ŝe takich jak ty jest wielu, ale nie dostrzegają drzemiących
w nich moŜliwości?
J. M. — Właśnie. Pomyślałam równieŜ, Ŝe potrafię w innych ludziach dostrzec to,
czego sami nie
widzą. Mogę im o tym powiedzieć, ale oni zaprzeczą. Kiedyś byłam przekonana, Ŝe
takie osoby
kłamią. Teraz wiem, Ŝe rzeczywiście nie są w stanie tego zobaczyć.
L. A. — Czy zawsze byłaś świadoma swoich paranormalnych moŜliwości?
J. M. — Tak. Kiedy byłam dzieckiem, zmarł mój br Krótko przed jego śmiercią miałam
sen
ostrzegawczy. Opov działam go potem mojej przyjaciółce.
L. A. — Kiedy brat umarł i tym samym twój sen oka się przepowiednią, jaka była reakcja
przyjaciółki;
czy nie myślała, Ŝe jesteś nieco dziwna?
J. M. — Ona nie, ale ja pomyślałam. Wiesz jakie są dzieci. Czują się winne, choć
tak nie jest. Minęło
wiele czasu, zanim zrozumiałam, Ŝe ze śmiercią brata nie mam nic wspólnego. Od
najwcześniejszych
lat mój ojciec rozwijał we mnie

Trzy wywiady z badaczami snu

201
J. M. — Wydawało mi się, Ŝe one wszystko wyczuły. Drzemała w nich siła, świeŜość.
Miewały wizje
podczas medytacji i opowiadały mi o nich w sposób zupełnie naturalny.
L. A. — Niczemu się nie dziwiły?
J. M. — Właśnie. Gdy zakończyliśmy lekcje na temat szamanizmu, zrobiłam egzamin.
Miały wtedy
odpowiedzieć na pięć pytań, podając przykłady spostrzegania pozazmys-łowego.
Wszystkie dzieci
zdały bez najmniejszych trudności. To było niesamowite.
Joannę mówiła o wykorzystywaniu swoich parapsy-chicznych zdolności i zastosowaniu
ich w pracy z
innymi. Wielu ludzi powodowanych niezrozumieniem fenomenu PSI moŜe traktować jej
działalność
jako szarlatanerię. Jednak Joannę pomogła wielu strapionym i chorym, mając im coś
konkretnego do
zaoferowania.
Aby zadowolić ludzi borykających się z problemem akceptacji paranormalnej strony
Ŝycia,
zamieszczam wywiad z osobą, której wiedza w dziedzinie psychologii i
parapsychologii moŜe pomóc
we właściwym spojrzeniu na funkcjonowanie PSI.
WYWIAD Z DR BETH HEDYA
Beth Hedva pisze ksiąŜki, prowadzi wykłady oraz udziela porad wszystkim
zainteresowanym
wykorzystywaniem zdolności paranormalnych w leczeniu. W ten sposób pomogła wielu
ludziom,
lecząc ich psychikę i przywracając zagubiony sens Ŝycia. Jako ekspert w tej
dziedzinie, wykładała na
Uniwersytecie J. F. Ken-

200 ' LOYD AUERBACH

J. M. — Sposoby medytacji, zagadnienie intencji zapamiętywania snów przed
zaśnięciem,
prowadzenie dziennika snów, dzielenie się treścią marzeń sennych z innymi. Uczyłam
je technik
bezwstrząsowego przejścia ze stanu uśpienia do aktywności dziennej. Jak wiesz,
wskutek nagłego
przebudzenia„ przerywamy kontakt z prawą półkulą mózgu i zapominamy sen.
JeŜeli nie pamiętasz swoich snów po przebudzeniu, zasypiaj z intencją zapamiętania
ich i
przypomnienia sobie na jawie. To pomaga. Zwykle nadchodzi taki moment w ciągu dnia,
Ŝe zobaczysz
coś, co przypomni d twój sen.
L. A. — Sam doświadczyłem tego, o czym mówisz. Często zdarzało mi się, Ŝe
przypominałem sobie
cały sen, zobaczywszy jakiś przedmiot lub scenę. Pamięć snu powracała wówczas
bardzo wyraźnie.
J. M. — Jest to dosyć powszechne zjawisko. Inaczej ma się rzecz ze snami
przewidującymi. Ludzie
rzadko je zapamiętują. W Marin w Kalifornii wybuchł kiedyś poŜar (zdarzyło się to
w Sylwestra). W
ogniu zginęły dwie starsze osoby. Tak się złoŜyło, Ŝe znałam ich córkę. Trzy
miesiące przed
wypadkiem opowiedziała mi, Ŝe śniła o śmierci swoich rodziców. Zanim doszło do tej
tragedii, juŜ tego
nie pamiętała.
L. A. — Nie pamiętała nawet, Ŝe mówiła ci o śnie?
J. M. — Nie. Trzy tygodnie później przypomniałam sobie nagle o jej śnie.
Powiedziałam jej to i dopiero
wtedy sobie przypomniała. I nie jest to odosobniony przypadek. Ludzie często
miewają sny
ostrzegawcze, ale je zapominają.
L. A. — Czy dzieci, z którymi pracowałaś, zadawały i pytania na ten temat? Czy
mówiłaś im, Ŝe
czasami sny sprawdzają i Ŝe moŜemy je kontrolować?

Trzy wywiady z badaczami snu

203
• B. H. — Tak. Zaczęłam wykładanie parapsychologii zaraz po ukończeniu szkofy
średniej. Dla mnie
parapsychologia i intuicja — bez względu na to, czy wyraŜamy je w formie tarota,
astrologii czy innych
temu podobnych rzeczy — są po prostu ścieŜkami do poznania ukrytych poziomów
percepcji.
L. A. — Jaką rolę odgrywają w tym wszystkim sny?
B. H. — Przede wszystkim są źródłem informacji.- Od czasu do czasu nasza świadomość
osiąga stan
nadmiernego nasycenia opiniami innych ludzi, obowiązkami, postawami, buntem
przeciwko
kulturowym konwenansom, prywatnymi Ŝyczeniami i potrzebami. Sen moŜe obnaŜyć przed
tobą te
ukryte intencje w postaci symboli lub wyobraŜeń i skierować cię na właściwą drogę,
L. A. — Niedawno Crick i Mitchison sformułowali teorię snu, podkreślając jego
fizjologiczne podłoŜe.
Jak ty rozumiesz sen?
B. H. — CóŜ, istnieje ogromna ilość koncepcji dotyczących snu, ale w moim
przekonaniu sen jest
wielowymiarową ekspresją świadomości. Sny działają na wielu poziomach. Na jednym
z nich mogą na
przykład brać udział w utrzymywaniu sprawności elektrycznej neuronów. Stąd
niezgodne, pomieszane
obrazy; jest to prawdopodobnie sposób przywracania równowagi. Ale to tylko jedna
z moŜliwości.
Ponadto wierzę, Ŝe we śnie funkcjonuje ukryty język rozszerzonych stanów
świadomości. Wydaje mi
się, Ŝe owe symbole i metafory są kluczem do zrozumienia tego, co nazywamy intuicją.
L. A. — Czytając prace innych ekspertów w dziedzinie snu, ma się wraŜenie, Ŝe i
oni tak sądzą. Na
przykład Gayle Delaney powiedziała, Ŝe sen jest jak poezja.
B. H. — Tak. W snach napotykamy informacje, które

,202
LOYD AUERBACH
nedy'ego i w Katedrze Psychologii Klinicznej Uniwersytetu Antiochii. Była teŜ
załoŜycielką Psychic
Hotline instytucji informującej i udzielającej konsultacji osobom, które uległy
stresom w związku z
doświadczeniem PSI.
• L. A. — Wielu ludzi uzdolnionych parapsychicznie przyznaje, Ŝe odkryli w
sobie te nadzwyczajne
właściwości juŜ w dzieciństwie. Traktowali je jako coś normalnego i dopiero później
zrozumieli, Ŝe inni
tak nie myślą. Jak to wyglądało w twoim przypadku.
B. H. — Dokładnie tak, jak powiedziałeś. Szczególnie jeśli chodzi o sny. Pierwszy
raz uświadomiłam
sobie istnienie paranormalnej rzeczywistości właśnie dzięki snom. Śniłam wtedy,
Ŝe moja bliska
przyjaciółka, będąc na feriach zimowych w górach, złamała nogę. Gdy wróciła do domu,
naprawdę
miała nogę w gipsie.
Kiedy miałam siedemnaście lat, odkryłam moŜliwość śnie-nia przewidującego
przyszłość.
PrzeŜywałam rzeczy, których inni nie doświadczali. Na początku byłam przekonana,
Ŝe wszyscy widzą
świat tak jak ja, ale później dotarło do mnie, Ŝe większość ludzi nie jest
odpowiednio „dostrojona" i nie
odbiera tak subtelnych fal.
L. A. — Co czułaś, gdy to zrozumiałaś?
B. H. — Byłam załamana i czułam się odrzucona. Wiedziałam, Ŝe inni myślą o mnie
— „dziwna", i Ŝe
udaję kogoś, kim nie jestem.
L. A. — Kiedy cię spotkałem, juŜ od lat pracowałaś jako licencjonowany terapeuta
rodzinny. Czy w tym
samym czasie udzielałaś porad zainteresowanym parapsychologią? ,

Trzy wywiady z badaczami snu

205
ci, wypadkach samochodowych itp. Jedną z najwaŜniejszych rzeczy wtedy jest
wyjaśnienie róŜnicy
pomiędzy prawdopodobieństwem a rzeczywistością. Trzeba teŜ przedstawić całą
duchową głębię
takich snów. Wyśnione wydarzenie moŜe być tylko częścią większego obrazu,
przekazywanego przez
wyŜsze moce. Tak więc, naleŜy uzbroić się w cierpliwość, spojrzeć na wszystko z
dystansu,
wykorzystać całą swoją wiedzę. I pamiętajmy, Ŝe nasze umysły są jednak ograniczone.
Nie potrafimy
przeniknąć pewnych zjawisk. Otrzymuję mnóstwo telefonów od osób, które w
nieumiejętny sposób
wyzwoliły duchową część samych siebie, to znaczy dotarły do poziomu bezpośredniego
kontaktu ze
źródłem duchowym. Takie próby wymagają doświadczenia lub pomocy specjalisty.
L. A. — Gdy ludzie przychodzą do ciebie w związku ze swoimi parapsychicznymi
przeŜyciami, czy
wyraŜają głównie obawy, czy teŜ fascynację? **"
B. H. — Siedemdziesiąt lat temu ludzie byli tym wszystkim przeraŜeni, ale obecnie
większość okazuje
zaciekawienie i fascynację. Z ochotą rozwijają w sobie zdolności paranormalne i
oczekują nowych
doświadczeń.
L. A. — Jak myślisz, dlaczego tak się dzieje?
B. H. — Sądzę, Ŝe odkąd zaczęto publikować więcej ksiąŜek na temat tych fenomenów,
lęk przed nimi
zmalał. Ludzie bez obaw mogli juŜ je przeŜywać, rozpoznawać, nazywać. Chęć
doświadczania tego
typu zjawisk stanowi potrzebę ludzkiej psychiki. Pragnienie poznawania jest
nieodłączne naszej
naturze.
L. A. — Jeśli chodzi o sen i jego powiązania, ludzie często łączą swje przeŜycia
senne z poprzednimi
wcieleniami (reinkarnacja). Czy spotkałaś się z taką właśnie interpretacją snów
ze strony swoich
pacjentów?

204 LOYD AUERBACH

zawierają więcej niŜ jedno znaczenie. Wślizgują się jakby do naszej świadomości.
Na przykład
opowiadasz swój sen i nagle okazuje się, Ŝe jego interpretacja jest całkowicie inna,
niŜ wcześniej
zakładałeś.
L. A. — Czy uwaŜasz, Ŝe ludzie mają kłopoty ze zrozumieniem tej wieloznaczności?
B. H. — Początkowo na pewno tak, ale to przypomina czytanie na głos. Jesteś wtedy
zdolny uchwycić
inne znaczenie. Przypuśćmy, Ŝe opowiadasz swój sen komuś, choćby terapeucie i w
trakcie
wypowiedzi odkrywasz nową perspektywę. Ale jest jeszcze jedna ewentualność — owa
druga osoba
(terapeuta) moŜe teŜ usłyszeć coś zupełnie odmiennego. Jak widzisz, mogą się przed
tobą otworzyć
róŜne wymiary snu.
L. A. — Czy pomagałaś swoim pacjentom programować sny w celu rozwiązywania
konfliktów?
B. H. — Oczywiście. Zawsze równieŜ zalecam, aby uŜywać snów do porozumiewania się
z tymi, z
którymi kontakt został zaprzepaszczony — na przykład, między dziećmi i rodzicami
czy pomiędzy
przyjaciółmi. Jeśli ktoś umarł, proponuję spotkanie z nim w świecie snów. Sama teŜ
praktykuję
porozumiewanie się z przyjaciółmi mieszkającymi gdzieś daleko. Mam znajomą, która
jakiś czas
mieszkała w Niemczech. Często wówczas śniłyśmy jedna o drugiej. Zawartość marzenia
sennego nie
zawsze była identyczna.
L. A. — Ale ukazywałyście się sobie we śnie?
B. H. — Tak i to właśnie było wspaniałe.
L. A. — Czy współpracowałaś z ludźmi miewającymi sny przewidujące przyszłość?
B. H. — Wielu z nich przychodziło do mnie, bo z powodu tych snów wpadali w panikę;
mam na myśli
sny o śmier-

Trzy wywiady z badaczami sno

207
znania. KaŜdy człowiek, w tajemniczy i tylko sobie znany sposób, potrafi
interpretować róŜne aspekty
snu i jego symboli. Podczas takiej sesji wiele niezwykłych „skarbów" moŜe wypłynąć
na powierzchnię.
ZauwaŜ, jak sen Sue staje się pełen treści i logiczny; wewnętrzne światło sprawia,
Ŝe jest czysty,
przejrzysty i dotykający sedna. Taka forma pracy w grupie prowadzi do nowego rodzaju
zrozumienia.
Bez wyjaśniania, osądzania czy opiniowania. Gdy porozumiewaliśmy się w tym
wewnętrznym stanie,
mieliśmy odczucie telepatycznej wymiany informacji. Głos Sue jest łagodny,
spokojny i bardziej
wibrujący:
Wyciągam rękę i dotykam piersi ptaka. Drugą ręką go przytrzymuję. Ptak staje się
coraz cięŜszy.
Trzymam go jeszcze jakiś czas, a potem stawiam i pozwalam odlecieć. Jestem cała
skąpana w
kolorach. Promieniuję w niezwykly sposób.
Kiedy obracam głowę przez lewe ramię i spoglądamy jlół, widzę jakieś okropnie
wyglądające gumowe
buty. I czlowieka siedzącego w kucki. Wydaje się być bardzo zrelaksowany. Zielony
kolor jego
wojskowych spodni budzi we mnie odrazę; 'mają musztardowy, nieprzyjemny odcień.
Nie mogę
oderwać oczu od tych butów i spodni.
Sen Sue naleŜy traktować jako opowieść uzdrawiającą, zaczerpniętą ze źródeł jej
osobowości.
Wszyscy w grupie zagłębili się w sobie i opowiedzieli o swoich wraŜeniach. KaŜda
wypowiedź
stanowiła element układanki — zostało odkryte głębsze znaczenie snu.
L. A. — Na następnych stronach pracy doktorskiej prezentujesz niektóre wypowiedzi
członków grupy.
Na przykład, jeden z nich mówił o nogach, które były słabe, cienkich nogach i
zatytułował sen Sue
Utrzymaj moje serce. Ktoś inny skojarzył sen z ojcem kobiety i nazwał go Szloch
twojego ojca.

206 LOYD AUERBACH

B. H. — Oczywiście, ale nie zajmuję się badaniem jakiegoś przypadku dlatego, Ŝe
gazeta podała, iŜ
według ich ustaleń dana osoba Ŝyła w przeszłości w takim czy innym wcieleniu. /^-—
Ciekawi mnie
raczej wartość subiektywna. Analizując przeszłość badanego, zwracam uwagą przede
wszystkim na
osiągnięcia, konflikty i urazy wyniesione z Ŝycia. Zastanawiam się, czy ten ktoś
pokonał juŜ nabyte
ograniczenia, czy teŜ nadal z nimi walczy. Myślę, Ŝe tylko to ma znaczenie.
L. A. — Niektórzy z terapeutów zalecają dzielić się treścią swoich snów z innymi,
najlepiej w grupie
dwu- lub kilkuosobowej. Jaka jest twoja ulubiona forma pracy?
B. H. — Jak do tej pory, największe sukcesy odnosiłam pracując w zespole. Mam swoje
sprawdzone
metody. Rozpoczynam spotkanie od medytacji i wprowadzenia pacjentów w stan
półtransu. Potem
proszę kogoś o podzielenie się swoim snem. W pewnych miejscach przerywam wypowiedź
i
zachęcam zebranych do obserwowania pojawiających się myśli i odczuć. Kiedy
opowiadanie jest
zakończone, wyprowadzam grupę z półtransu. Następnie dzielimy się wraŜeniami,
obrazami,
wyobraŜeniami, które powstały wskutek medytacji. W ten sposób osiągamy
parapsychiczny poziom
informacji, która otwiera pewne wewnętrzne obszary w umyśle osob> relacjonującej
sen.
Podam przykład pewnej kobiety z grupy, która w swoim śnie widziała spadającego
ptaka. Przykład ten
omawiałam w mojej pracy doktorskiej.
Prosiłam Sue, aby opowiedziała swój sen. Czasami delikatnie przerywałam jej,
wskazując na związki
metaforyczne wraŜeń. Chciałam tym samym przypomnieć grupie, aby odbierała relację
na głębszym
poziomie słyszenia, widzenia, czucia i po-

Trzy wywiady z badaczami snu

209
— niepokojów, frustracji lub konkretnych sytuacji, ludzi i przedmiotów, które nas
nękają.
L. A. — Czy w konfrontacji wyobraŜeń i postaci z koszmarów pomocne są jasne sny?
B. H. — Owszem. W czasie jasnego snu moŜesz stanąć twarzą w twarz z konkretną osobą
lub jej
wyobraŜeniem i otrzymać informacje lub zaobserwować coś. Po prostu pytamy: „Kim
jesteś i dlaczego
się tutaj znalazłeś? Czego ode mnie chcesz?" Nikogo nie unikamy, ani nie uciekamy.
Istnieje równieŜ metoda porównania wyśnionych obrazów. Od czasu do czasu proszę
śniącego, aby w
stanie półtransu wywołał swój sen i stanął w obliczu treści koszmaru, obserwował
zachodzące procesy
— co czuje w danej chwili? O czym myśli?
ZauwaŜyłam, Ŝe w ten sposób subiektywny stosunek śpiącego do koszmaru ulega
zmianie. Zamiast
przeraŜenia, pojawia się świadomość ukrytych mechanizmów kreujących koszmar.
L. A. — Dzieci przeŜywają z reguły więcej koszmarów, niŜ dorośli.
B. H. — Tak. W mojej pracy z dziećmi pierwszym krokiem jest wyznaczenie tak zwanego
pomocnika.
Chodzi tu o stworzenie atmosfery wewnętrznego bezpieczeństwa, w której dziecko moŜe
nawiązać
kontakt z wymyślonym przewodnikiem, obojętnie czy przyjmie on postać zwierzęcia,
czy mówiącego
drzewa, czy teŜ przyjaciela. Jedna z dziewczynek, z którą pracowałam, wybrała sobie
na przykład inną
małą dziewczynkę. Kiedykolwiek wracała pamięcią do wyobraŜeń z koszmarów, jej
przewodnik
spełniał rolę bezpośredniego mediatora.
L. A. — Wspomniałaś, Ŝe sama wielokrotnie miewałaś jasne sny.

LOYD AUERBACH
Dalej omawiasz reakcje samej Sue; przytaczasz jej opowie o ojcu, który zmarł kilka
lat wcześniej.
Przed śmiercią schud i osłabi tak, Ŝe poruszanie się sprawiało mu wiele bólu i
trzebował pomocy.
Później dyskusja rozwija się wokół kolejnych elementów które wyodrębnili
członkowie grupy. AŜ do
alkoholizmu ojc Sue i jej samej.
B. H. — Musisz pamiętać, Ŝe w zespole masz do czynie- j nią z energią zbiorową.
Jest szansa
przeniknięcia głębiej, pod powierzchnię. W pracy indywidualnej takiej szansy
praktycznie nie ma. W
grupie jeden z członków moŜe znaleźć klucz, który uruchomi i pobudzi pozostałych.
Mam na myśli
łańcuch skojarzeń intuicyjnych.
L. A. — Co sądzisz o koszmarach?
B. H. — Jest to forma komunikatu docierającego do naszej świadomości z głębszych
pokładów
psychiki. Treść koszmaru moŜe zawierać informacje pozytywne lub konfliktowe.
Zwykle nie myślimy o koszmarze jak o wartości pozytywnej. Podam przykład: pewna
kobieta śniła o
czarnym wilku, który był obdarzony nadzwyczajną siłą. Odbierała go jako symbol zła.
Pracowaliśmy z
nią przez jakiś czas i w trakcie terapii doszliśmy do wniosku, Ŝe wilk sam w sobie
nie stanowi symbolu
zła, jest raczej metaforą jej głęboko zakorzenionego poglądu, według którego zło
to „mocna" kobieta.
L. A. — Pogląd, który wydawał się jej niemoŜliwy do zaakceptowania przez
społeczeństwo...
B. A. — I dlatego został wyobraŜony w postaci wilka. Podczas terapii kobieta ta
miała szansę
odzyskać równowagę psychiczną.
Koszmary mogą wskazywać na istnienie ognisk zapalnych

Trzy wywiady z badaczami snu

211
jesz, Ŝe są bardziej realne niŜ rzeczywistość, kolory zdają się być jaśniejsze,
światło — czystsze,
rozmowy — bardziej płynne. Potrafisz zapamiętać detale, które potęgują wraŜenie,
Ŝe naprawdę
spotkałeś wyśnioną osobę. Dzieje się tak, poniewaŜ poziom pamięci jest wówczas
inny.
Kiedy budzisz się po takim śnie, jesteś przekonany, Ŝe „coś" wydarzyło się naprawdę,
Ŝe to nie był
zwykły sen. Myślę, iŜ jest to wyraźny sygnał świadczący o paranormal-ności takiego
snu.
Punkt widzenia zaprezentowany przez doktor Beth Hedva, będąc wynikiem znajomości
róŜnych kultur
i tradycji jest niezwykle intresujący. Beth słuŜy innym swoimi zdolnościami
parapsychicznymi oraz
wykształceniem i praktyką psychoterapeuty. Takie połą«gejiie otwiera w leczeniu
zupełnie nowe
moŜliwości dla parapsychologii. Rozmawiałem z wieloma ekspertami w dziedzinie PSI,
którzy kształcili
się jako psychotera-peuci. Potrzeba ta, jak twierdzą, zrodziła się u nich z chęci
pełniejszego
zrozumienia i niesienia skuteczniejszej pomocy swoim pacjentom.
Zapewne zauwaŜyłeś, Ŝe Beth i Joannę odpowiedziały podobnie na pytanie o sposób
rozpoznawania
snów parapsychicznych. Pokrywa się to równieŜ z tym, co próbowałem ci wyjaśnić na
początku tej
ksiąŜki.
UwaŜam, Ŝe nikt nie potrafi udzielić jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Osoba,
która doświadcza
czegoś paranormalnego, po prostu to spostrzega. Trudno ująć tego rodzaju doznania
w sztywne
formuły; tak samo, jak trudno opisać swoje stany emocjonalne. UŜy-

210 LOYD AUERBACH

B. H. — Tak. To co szczególnie cenię sobie w tym sta-j nie, to moŜliwość działania
na wielu róŜnych
poziomach świa-| domości; nie tylko w świecie zewnętrznym, ale równieŜ we-j
wnętrznym. Gdy śnię
jasny sen, uzyskuję wiele cennych infor-' macji.
L. A. — Mówi się, Ŝe kiedy śnisz swoją śmierć, umrzesz ] naprawdę. Pamiętam, Ŝe
ginąłem we śnie
wiele razy i jakoś] ciągle Ŝyję.
B. H. — To bzdury. Ja równieŜ umierałam we śnie i Ŝyję. j
L. A. — Mówi się teŜ, Ŝe jeśli spadasz we śnie powinie- ] neś obudzić się tuŜ przed
upadkiem.
Wielokrotnie spadałem] i rozbijałem się, ale zwykle otrzepywałem się jak kojot z
kres-j kówki Struś
Pędziwiatr i szedłem dalej.
B. H. — Oczywiście. Jeśli mówisz o snach i pracy nad nimi, to musisz rozwaŜyć wiele
istniejących
poziomów. JeŜeli eksperymentujesz ze snem lub z bytnością poza dałem pamiętaj, Ŝe
towarzyszące d
uczucie (strach, niepokój) uformują twoje myśli. WaŜne jest, aby ukierunkować swoją
uwagę. Jeśli
jesteś przestraszony, zaczniesz fabrykować wyobraŜenia, które będą manifestacją
tego uczuda.
Dlatego przed snem zawsze naleŜy skoncentrować się na czymś lub na kimś przyjaznym
— na
osobie, z którą chcesz być we śnie, na miejscu, które zamierzasz odwiedzić, na celu,
który usiłujesz
osiągnąć. Pomyśl o tym i to się stanie.
L. A. — Ludzie miewają problemy z określeniem, czy jakiś sen jest parapsychiczny,
czy teŜ nie. W jaki
sposób moŜna się o tym przekonać?
B. H. — Sny są wielowymiarowe a istnieje taka ich płaszczyzna, która zawiera
międzyosobową i
duchową przestrzeń. Tego rodzaju sny odznaczają się szczególną jakośdą — czu-

Trzy wywiady z badaczami snu 213

towane przez wiadomości o kulturowych przejawach natury ludzkiej i niewiele miały
wspólnego z
klasyczną psychoanalizą. Stąd zrodziły się moje wątpliwości dotyczące
freudows-kiej teorii snów.
Freud zwrócił uwagę na pewne podstawowe formy snów, które były ściśle związane z
wcześniejszymi
doświadczeniami śniącego. Słusznie twierdził, Ŝe zawierają one istotne wskazówki
pomocne w terapii.
Pogląd ten otworzył drogę innym psychoanalitykom do praktycznego wykorzystywania
snów. Ale nie
mogę zaakceptować freudowskiej teorii spełnienia Ŝyczeń, która nie znalazła
potwierdzenia w mojej
wieloletniej praktyce.
L. A. — Kiedy ludzie myślą o Freudzie i snach, na ogół myślą o seksualizmie.
M. U. — Bo teŜ w swojej teorii spełnienia Ŝycztiń^od-kreślał on znaczenie
seksualnych impulsów.
L. A. — Wspomniałaś, Ŝe wiele lat temu zdecydowałaś się na pracę w grupie.
M. U. — Tak, w 1974 roku. Wyjechałam do Szwecji i tam wykładałam na Uniwersytecie
w
Gothenbergu. Uczyłam o moŜliwościach i sposobach eksperymentalnego badania snu.
W tym czasie
zebrała się grupa ludzi, w której praktykowaliśmy terapię snem. W skład tego zespołu
wchodzili
profesjonaliści i laicy. Był to bardzo znaczący okres w mojej karierze
psychoterapeuty i
psychoanalityka.
L. A. — Mówiłaś o kulturowym aspekcie snu. Czy podczas twojego pobytu w Europie
spotkałaś się z
innym sposobem podejścia do snów i ich treści?
M. U. — Moje obserwacje ograniczały się w większości do Szwecji i w mniejszym stopniu
do innych
krajów skan-

212
LOYD AUERBACH
wasz w tym celu róŜnych określeń, jak złość czy lęk ale wiadomo, Ŝe są to tylko
słowa. Jeśli nie
doświa<j czyłeś złości lub lęku, to nigdy do końca nie będziej wiedział, co naprawdę
oznaczają te
uczucia.
WYWIAD Z DR MONTAGUE ULLMAN
Montague Ullman jest z zawodu psychiatrą i psycho- \ analitykiem. Jest takŜe
załoŜycielką
Laboratorium Snów j w Maimonides Medical Center w Brooklynie (Nowy Jork), znanego
ośrodka
zajmującego się badaniem snów w ogóle, a snów telepatycznych w szczególności.
Historia edukacji i praktyki doktor Ullman zawsze była związana ze snem i sposobami
jego
wykorzystywania. Jej wszechstronna znajomość tego zagadnienia, obejmująca
psychologiczny,
fizjologiczny, kulturowy i paranormalny aspekt snu, wywarła ogromny wpływ na innych
badaczy.
L. A. — Co sprawiło, Ŝe zajęłaś się snami? I kiedy to • się zaczęło?
M. U. — Jakieś pięćdziesiąt lat temu. Trudno mi po- \ wiedzieć, dlaczego
zainteresowałam się właśnie
snem. W 1942 i roku rozpoczęłam studia psychiatryczne. W tym czasie niewiele
wiedziałam o snach.
Po powrocie ze słuŜby wojskowej (II wojna światowa) kontynuowałam naukę, tym razem
w za-' kresie
psychoanalizy. Podczas studiów zdecydowałam się pogłębić moją wiedzę o śnie>
Dlaczego? Nie
wiem. Po prostu czułam, Ŝe praca nad snem moŜe być niezwykle uŜyteczna w terapii.
Moje poglądy
na psychoanalizę zostały ukształ-

Trzy wywiady z badaczami snu

215
M. U. — Zgadza się, ale cały proces pracy nad snem zaczyna się w tobie i moglibyśmy
go określić
jako osobistą komunikację. Sama juŜ od pięćdziesięciu lat mam do czynienia z róŜnymi
metodami
pracy nad snem i nauczyłam się szczegółowej jego analizy, lecz jeśli tylko nadarza
się okazja,
natychmiast dziel? się z kimś treścią swojego marzenia sennego. Daje mi to szansę
na bardziej
wnikliwe i bogatsze we wnioski badanie.
L. A. — Czy dlatego, Ŝe kiedy rozmawiasz z kimś na temat swojego snu, zadawane
pytania mogą
prowadzić de i pobudzać?
M. U. — Między innymi. Słuchający stwarzają bezpieczną atmosferę, której śniący
szuka i potrzebuje.
Wejrzenie w siebie wymaga pewnej dozy odwagi. Doświadczeni członkowie grupy
potrafią cię do tego
zachęcić. <%„
Cała ta strategia opiera się na dwóch załoŜeniach. Śniący powinien, jeśli chce
pracować nad swoimi
snami, czuć się w grupie bezpiecznie, a takŜe wzbudzić w sobie potrzebę bycia
stymulowanym by
móc odkrywać samego siebie. JeŜeli podejmujesz takie próby samotnie, stajesz wobec
wielu
trudności. Przekroczenie pewnych barier wymaga obecności innych ludzi. L. A. — Czy
w swoich
grupach spotykałaś osoby miewające paranormalne sny?
M. U. — Nie tak często, jak moŜna byłoby oczekiwać. A to dlatego, Ŝe nasza uwaga
koncentrowała się
wokół innych spraw związanych ze snem. Kilka lat temu zebrałam grupę ludzi, o
których wcześniej
wiedziałam, Ŝe odznaczają się zdolnościami parapsychicznymi. Spotykaliśmy się co
tydzień i
analizowaliśmy sny pod kątem ich paranormalności. Szukaliśmy teŜ związków z PSI.

214 LOYD AUERBACH

dynawskich. Ale i tak potwierdziły, Ŝe treść snu zaleŜy od rzeczywistości
kulturowej.
Na przykład, Szwedzi są z reguły bardziej związani z naturą niŜ mieszkańcy Nowego
Jorku. Niemal w
kaŜdym śnie Szweda j moŜna znaleźć wyraz tej więzi w postaci drzew, krzewów|
kwiatów, strumieni,
jezior, gór lub śniegu. Z kolei sen Nowo jorczyka zawiera elementy aglomeracji,
np. wieŜowce, samo
chody, korki uliczne itp.
Istnieją równieŜ inne róŜnice kulturowe, które rzutują na pracę w grupie. Szwedzi
są na ogół bardziej
zamknięci niŜ Amerykanie i rzadziej się odsłaniają. Lecz jeśli zaufają metodzie
terapeutycznej i
zdecydują się na szczerą wymianę myśli i uczuć, robią to do końca. Podczas badania
snu, w sposób
uczciwy i głęboki analizują swoją psychikę.
Amerykanie, generalnie rzecz biorąc, są zawsze otwarci, ale jakby tylko
powierzchownie. Gdy sięgasz
głębiej, trafiasz na zaporę.
Praca ze Szwedami dała mi duŜo radości. Minęło juŜ piętnaście lat, kiedy zakończyłam
tam praktykę,
ale wciąŜ przyjmuję gości stamtąd, przyjeŜdŜających do mnie na lekcje.
Wykształciłam w Szwecji tak
wielką liczbę specjalistów, Ŝe powstała tam nawet organizacja zwana „Szwedzką
Społecznością
Zaawansowanych Badaczy Snu", której celem jest szkolenie liderów grup
terapeutycznych.
Zawsze podkreślałam skuteczność pracy w zespole. Aby naprawdę zrozumieć sen, musisz
szukać
pomocy u innych. Wynika to z natury człowieka i jego potrzeby Ŝyda w zbiorowości.
Ł. A. — Jest to zrozumiałe, skoro treść snu ma często charakter społeczny.
Trzy wywiady z badaczami snu
217
do mnie osoby, które stwierdzały: „Od dzieciństwa miałem kłopoty z zapamiętywaniem
snów". Ale
później, w trakcie trwania terapii, nauczyły się tej sztuki.
L. A. — Czy mogłabyś poradzić coś tym, którzy zdecydują się pracować nad swoimi
snami?
M. U. — Niech czytają moje ksiąŜki! L. A. — Oczywiście!
M. U. — Chciałabym ich wyczulić na to, Ŝe praca nad snem wymaga często pomocy innych.
Przypomina to trochę połoŜnictwo. Rodzenie dzieci jest bardzo naturalnym aktem i
kobiety robiły to,
zanim powołano do Ŝycia zawód połoŜnika. Jeśli rodząca potrzebuje pomocy lekarza,
korzysta z niej,
gdyŜ nie ma z tym problemu. Tak więc, jeśli potrzebujesz pomocy terapeuty,
skorzystaj z jego usług.
Ale wiele kobiet rodzi tylko z pomocą akuszerki. Myślę, Ŝe większości ludzi ą
procesie pracy nad snem
wystarczy właśnie akuszerka, aby wydać na świat swój sen.
Z tych trzech rozmów wynika, Ŝe podstawową rolę w pracy nad snem odgrywamy my sami.
Tak
naprawdę tylko ty moŜesz odkryć znaczenie swojego sennego marzenia i zdecydować,
czy nosi ono
znamiona zjawiska paranormalnego.
Doktor Ullman wyraziła to w sposób szczególny: „Większości ludzi w procesie pracy
nad snem
wystarczy właśnie akuszerka, aby wydać na świat swój sen."
Dzielenie się treścią snów z innymi otwiera przed tobą znacznie większe moŜliwości
ich zrozumienia.
Pomoc taka usprawni twoją pamięć i rzuci więcej światła na ukryte znaczenie snów
parapsychicznych.

216 LOYD AUERBACH

L. A. — Często słyszy się pytanie: „Jak rozpoznać paranormalny sen?" Jedyną
odpowiedzią jest
właściwie subiektywne odczucie typu: „Wyczuwasz to". Czy w czasie długich lat
praktyki trafiłaś na
bardziej precyzyjną definicję tego zjawiska?
M. U. — Wiele osób pisało do mnie i mówiło mi o swoich paranormalnych przeŜyciach.
Niestety,
pośród tych relacji nie doszukałam się niczego, co stanowiłoby podstawę w
rozpoznawaniu snów
parapsychicznych. Wszyscy ci ludzie mówili o „odczuciu", dzięki któremu
stwierdzali niezwykłość snu
czy doznania. Doświadczenie odgrywa tu równieŜ istotną rolę. Opierając się na snach
przewidujących,
moŜna poznać, Ŝe treść marzenia sennego wiąŜe się z przyszłością.
L. A. — Stwierdziłem, Ŝe gdy ludzie uwaŜają swój sens za paranormalny zwykle lepiej
go zapamiętują,
jako war utrwalenia.
M. U. — I tak, i nie. MoŜesz przecieŜ zapamiętać przez przypadek. Jeśli obudzisz
się w środku nocy,
w czasid trwania marzenia sennego, masz na to duŜe szansę. Podobnie w przypadku,
kiedy śpisz
dłuŜej niŜ zwykle i budzisz sia w najdłuŜszej fazie REM. Nie sądzę, Ŝeby zawsze
moŜna byłej
powiedzieć: zapamiętujesz sny, gdyŜ uwaŜasz je za waŜne.
Czas przebudzenia nie decyduje o wartości snu, tak więc nid wiadomo, czy jest on
waŜny, dopóki nie
zostanie zinterprel towana warstwa powiązań ze światem wewnętrznym lub ze*
wnętrznym.
L. A. — Czy dzięki prowadzonej terapii pacjenci z twoich grup zapamiętują więcej
snów?
M. U. — Sprawia to sam fakt, Ŝe uczestniczą w spotkaniach, gdzie wszyscy rozmawiają
o snach.
Często przychodziły

Rozdział 15
PRACA
NAD SNAMI I PRZEśYCIAMI PARAPSYCfflCZNYMI
JCiedy mamy do czynienia ze snami hib przeŜyciami paranormalnymi, w zasadzie
odróŜniamy je od
ich zwykłych odpowiedników. Ale jeŜeli o pewnych formach doznań parapsychicznych
łatwo moŜemy
powiedzieć, Ŝe odbiegają od tych normalnych, to w przypadku "snów nie zawsze jest
to takie proste.
Ogólnie rzecz biorąc, sen odzwierciedla nasze wnętrze nawet wówczas, gdy jego treść
nie dotyczy
nas bezpośrednio. PrzeŜycia parapsychiczne, a sen parapsychiczny w szczególności,
to
paranormalne spostrzeganie rzeczy dla nas waŜnych.
Jak pamiętamy, umysł nasz lustruje otoczenie w poszukiwaniu informacji, które mogą
być pomocne w
rozwiązywaniu osobistych problemów. Z drugiej strony, wychwytujemy teŜ inne
sygnały, których
znaczenie nie zawsze ma dla nas jakąś wartość.
Jeśli więc prowadzisz dziennik snów i akceptujesz istnienie informacji PSI, musisz
wziąć pod uwagę
fakt,
219

Praca nad snami i przeŜyciami parapsychicznymi 221

pewnych zasad, stereotypów charakterystycznych dla pojawiania się PSI.
Doświadczenie będzie tu
twoim najlepszym przewodnikiem. Nie zapominaj, Ŝe Ŝycie codzienne dostarczy ci
wiele ciekawego
materiału, który nie pozostanie bez wpływu na zrozumienie twojego świata snów.
Notuj wszystkie
niezwykłe przeŜycia, które wydarzają się na jawie. Wymagać to będzie od ciebie
nieustannego
analizowania rzeczywistości. DostrzeŜenie elementu paranormalnego na jawie jest
moŜliwe tylko
wtedy, kiedy juŜ posiądziesz umiejętność spostrzegania tego, co „normalne". Tak
więc, pracuj nad
swoim zmysłem obserwacji. Zapisuj wraŜenia — wszystko co widzisz, słyszysz i
czujesz. Przyglądaj
się ludziom i rzeczom. Jeśli doświadczasz PSI, notuj uwagi dotyczące twojej
kondycji fizycznej,
umysłowej i uczuciowej fwged, w trakcie oraz po tym przeŜyciu. Zamieszczaj to
wszystko w dzienniku
prowadzonym równolegle do dziennika snów. W ten sposób zbliŜysz się do rozumienia
zarówno snów,
jak i jawy.
Jeśli doświadczysz działania PSI i określisz towarzyszące temu charakterystyczne
okoliczności i
uczucia, moŜesz sformułować zasadę, dzięki której nauczysz się wywoływać ten stan
na zawołanie.
Im więcej się dowiesz o przyczynach zjawiska, tym więcej masz szans na kontrolowanie
go oraz
ukierunkowanie swoich zdolności parapsychicznych.
W końcu, moŜesz zaprogramować się w celu uzyskania informacji, które wyrastają
ponad twoją
aktualną wiedzę. Powtarzaj sobie, Ŝe jest takie miejsce lub przedmiot, o którym
chciałbyś śnić. Dzięki
temu będziesz

220
LOYD AUERBACH
Ŝe od czasu do czasu będziesz miał do czynienia z tymi pozornie nieistotnymi
sygnałami. Mogą one
zostać rozpoznane i potwierdzone w związku z zaistnieniem jakiegoś rzeczywistego
wydarzenia. W
przypadku, kiedy „czujesz", Ŝe dana informacja odnosi się do ciebie bezpośrednio,
interpretacja nie
powinna sprawić ci większych kłopotów.
Jak juŜ wspomniałem, najlepszą metodą selekcji sygnałów PSI i pewnych skojarzeń
jest notowanie
swoich odczuć w dzienniku snów. Po jakimś czasie będziesz w stanie zaobserwować
specyficzne
reakcje emocjonalne czy wyobraŜeniowe, charakterystyczne dla pojawiania się PSI
w twoim Ŝyciu.
Ludzie, którzy doświadczają działania PSI w snach* równocześnie są zdolni dostrzec
róŜnice
pomiędzy sner normalnym i paranormalnym. Nauczyło ich tego dc świadczenie.
Niestety, nie istnieje
Ŝadna metoda, dzięk| której mógłbyś jednoznacznie stwierdzić, Ŝe jakiś jest
parapsychiczny.
Pracując nad snami, określaj je według ich przynaleŜności — sen telepatyczny,
przewidujący,
jasnowidzący, sięgający w przeszłość, a takŜe to czy zdarzył się podczas tak zwanego
jasnego snu, i
czy nastąpiło wyjście poza ciało. Zastanów się, które ze snów przeŜywasz
najczęściej? Czy
towarzyszą im szczególne wydarzenia, emocje, wyobraŜenia? Czy rzeczywiście
kontaktowałeś się z
innymi osobami, Ŝywymi lub umarłymi? Czy miałeś widzenia duchów? Mam nadzieję, Ŝe
informacje
podane przeze mnie w tej ksiąŜce okaŜą się pomocne.
Wszystko sprowadza się do umiejętnego dostrzeŜenia

Rozdział 16
WYŚNIONE WNIOSKI
W ksiąŜce tej mówiłem o snach oraz zdolnościach i przeŜyciach parapsychicznych,
a ogniwem
łączącym to wszystko w całość były paranormalne sny. Mam nadzieję, Ŝe przybliŜyłem
ci to
zagadnienie i Ŝe zarazem zasiałem wiele wątpliwości. Przypuszczam, Ŝe pytań masz
teraz więcej, niŜ
odpowiedzi, ale tak być powinno.
W moich studiach nad fenomenami parapsychiczny-mi i parapsychologią korzystałem
z bogatej
literatury — materiałów badawczych, relacji z konferencji i rozmów ze specjalistami
oraz własnego
doświadczenia. Spotkałem się z wieloma osobami, które wyraziły chęć podzielenia
się swoimi
przeŜyciami paranormalnymi; byli to ludzie tacy, jak wy — moi czytelnicy.
Parapsychologia jako nauka wciąŜ stawia pierwsze kroki, koncentrując uwagę na
doświadczaniu
zjawisk wymykających się tzw. normalności. Zajmuje się badaniem przeŜyć, z których
wynika, Ŝe
umysł jest zdolny komunikować się wykraczając poza pamięć i doświadczenie; wskazuje
na istnienie
związków pomiędzy umysłem i środowiskiem; odkrywa niezbadane funkcje i zdolności
egzystencji
świadomości-duszy-ducha. Jak mówiłem, powyŜsze prace muszą być wspierane niezwykłą
ilością
danych.
223

222
LOYD AUERBACH
mógł dotrzeć do przeszłości, teraźniejszości lub przyszłości czy spotkać dawno nie
widzianego
przyjaciela albo krewnego mieszkającego gdzieś daleko.
I pamiętaj, Ŝebyś zawsze zweryfikował zdobyte tą drogą wiadomości.
Nasza nieznajomość zasad funkcjonowania PSI na jawie i we śnie sprawia, Ŝe tak
naprawdę ciągle
jesteśmy ignorantami w tej materii.
A moŜe powinniśmy zaprogramować się w celu rozwikłania tej tajemnicy?

Wyśnione wnioski 225

ria Hobsona), czy spełniają rolę porządkującą informacje w mózgu (umyśle). Dla nas
są znaczącym
elementem samopoznania i samorealizacji. Być moŜe dlatego tak wielu ludzi na całym
świecie pracuje
nad swoimi snami. Potrafią zaprogramować się, aby przypomnieć je sobie i-
zapamiętać; „przesypiają"
trudne problemy, chcąc znaleźć dla nich rozwiązanie; „budzą się" we śnie, uŜywając
go jako łącznika
z innymi umysłami, ze światem zewnętrznym — przeszłym, teraźniejszym i przyszłym.
Jeśli zdecydujesz się dołączyć do tych ludzi pamiętaj, Ŝe kaŜdy z nas jest w jakimś
stopniu uzdolniony
para-psychicznie. Praktycznie oznacza to, Ŝe wśród twoich snów są takie, które
zawierają informacje
spoza twojego doświadczenia i percepcji. Nawet wtedy, gdy "nie zechcesz posługiwać
się dziennikiem
snów, moŜesz spróbować zapamiętać treść marzenia sennego, aby rankiem znaleźć
odpowiedzi na
nurtujące cię pytania. Pamiętaj, Ŝe sny mogą pomóc ci zrozumieć siebie i innych.
Poprzez akceptację swoich przeŜyć stajesz się człowiekiem w pełniejszym wymiarze.
I nie ma
Ŝadnego znaczenia, jak nazwiesz swoje doznania — parapsychi-czne czy zwykłe.
Powiedz sobie: „Akceptuję moje sny, akceptuję ich nienormalność".
I śnij, ucząc się... *>*•/

224
LOYD AUERBACH
PrzybliŜyłem ci czytelniku, obecny poziom wiedzy o mózgu w kontekście śnienia, jak
równieŜ opisałem
teorie dotyczące funkcjonowania mechanizmu snu — jaki ma na nas wpływ, jakie
psychologiczne
uwarunkowania regulują jego działanie. Oczywiście, wiele z tych teorii stoi ze sobą
w konflikcie, z
czego łatwo moŜna wywnioskować, jak mało wiemy o roli snów w naszym Ŝyciu.
Jak powinniśmy się ustosunkować do tego wszystkiego? Co powinieneś wynieść z tej
ksiąŜki?
Przede wszystkim mam nadzieję, Ŝe pomogłem ci zrozumieć fakt, iŜ nauka zawsze się
rozwija —
obojętnie czy to będzie fizyka, czy socjologia. Naukowcy to w większości ludzie
nieustannie uczący
się. Celem ich wysiłków jest lepsze poznanie wszechświata i roli Ŝyjącego w nim
człowieka.
Myślę, Ŝe zdałeś sobie sprawę z faktu, iŜ parapsychologia zajmująca się ludzkim
umysłem i pewnymi
aspektami fizyki oraz biologii, pozostaje ciągle w pozycji młodszej siostry nauki.
Wyjaśnienie spornych
kwestii, dotyczących subiektywnych przeŜyć paranormalnych, wykracza poza obecną
wiedzę i
moŜliwości techniczne. Wraz z naszym rozwojem bez wątpienia zbliŜymy się do
pełniejszego
zrozumienia PSI i jego funkcji.
Po drugie, pomimo iŜ tak mało wiemy na temat snów i przeŜyć parapsychicznych, to
jednak
nauczyliśmy się je wykorzystywać w naszym Ŝyciu. NiezaleŜnie od tego, co oznaczają,
potrafimy
czerpać z nich niezaprzeczalne korzyści. Bez względu na to, czy sny są ubocznym
produktem
elektrostatycznego działania neuronów (teo-

Dodatek
CO POWINIENEŚ ZROBIĆ
W mojej ksiąŜce podałem pewne wskazówki, które mogą ułatwić ci pracę nad snem. Jeśli
zdecydowałeś się pójść w tym kierunku i zainicjować przeŜycia paranormalne,
przeczytaj i wykorzystaj
następujące sugestie:
1. Prowadź dziennik snów. Wypracuj sobie nawyk regularnego zapisywania swoich
marzeń sennych.
Pamiętaj, Ŝe juŜ sama intencja zapamiętania ich treści poprawi twoją pamięć. Notuj
wszystkie
niezwykłe wydarzenia, jak dobrze spałeś, czy w momencie zaśnięcia byłeś zmęczony,
co wcześniej
jadłeś, jak i ki«4y się obudziłeś, w jakim nastroju kładłeś się spać, o czym •wtedy
myślałeś. Jeśli
czujesz, Ŝe jakiś sen wyróŜnia się lub wydaje się być inny, takŜe to zanotuj.
2. Zasypiaj z intencją śnienia i zapamiętania. Im więcej zapisujesz w dzienniku,
tym lepiej pamiętasz
swoje sny.
3. Czytaj ponownie swoje notatki. Cofaj się do nich pamięcią. Szukaj rozwiązań
pomiędzy
wyobraŜeniami sennymi (i towarzyszącymi im odczuciami), czynnikami fizycznymi (jak
bardzo byłeś
zmęczony, co jadłeś, jak długo spałeś) i czynnikami psychologicznymi (nastrój,
intencja, rzeczy, o
których myślałeś). Jeśli spostrzeŜesz istnienie takich związków — odnotuj ten fakt.
227

Dodatek
229
cały tydzień, zwracając uwagę na wszystko, co mogłoby odpowiadać wybranemu miejscu.
Porównaj notatki ze stanem faktycznym.
Następnie spróbuj swoich sił z bardziej odległym celem (moŜesz porównać treść snu
ze zdjęciami lub
opisem zawartym na przykład w ksiąŜce albo z relacją kogoś mieszkającego tam).
b) Wybierz jakieś wydarzenie, które ma zajść gdzieś na świecie w czasie twojego
snu. Zaśnij z
intencją ujrzenia tej sytuacji. Po przebudzeniu zapisz wszelkie informacje zawarte
w marzeniu
sennym. Potem korzystając z wiadomości bądź relacji naocznego świadka, sporządź
zestawienie
wyśnionych informacji z rzeczywistością.
Powtarzaj te próby wielokrotnie i oceniaj ich skuteczność.
c) Umów się z przyjacielem przebywającym daleko od ciebie, aby wykonywał jakąś
dowolną czynność
w czasie twojego snu. Poproś go o jej opisanie. Po przebudzeniu zanotuj treść snu,
a potem porównaj
z opisem przyjaciela. - 2. Telepatia: celem jest inna osoba (jej sen i myśli).
a) Poproś przyjaciela o przygotowanie kilku fotografii. Oczywiście, nie moŜesz ich
zobaczyć przed
eksperymentem.
Zaśnij z intencją ujrzenia tej z nich, którą twój partner w tym czasie wybierze
i na której się
skoncentruje.
Po przebudzeniu porównaj wybrane zdjęcie z informacją uzyskaną przez sen.
b) Niech twój przyjaciel skoncentruje się na foto-

228
LOYD AUERBACH
4. JeŜeli odkryłeś pewne zaleŜności, spróbuj to wykorzystać do ponownego wywołania
danego snu.
5. Jeśli miewasz sny, które uwaŜasz za paranormalne, szukaj wspomnianych wyŜej
związków z
uwzględnieniem rozpoznania rodzaju snu (telepatyczny, przewidujący, jasnowidzący
itp.) oraz faktów i
ludzi (kataklizmy, choroba, pozytywne zdarzenie, przyjaciele, rodzina, nieznajomi
itd.).
6. Sny parapsychiczne zawsze powinny być skonfrontowane z rzeczywistą informacją.
Jeśli miałeś
sen telepatyczny, skontaktuj się z daną osobą. Jeśli śniłeś o przyszłości, słuchaj
wiadomości
mogących potwierdzić treść snu.
7. Przed zaśnięciem powtarzaj sobie, Ŝe chcesz mieć sen parapsychiczny (np.
„Połączę się
telepatycznie z moim przyjacielem Krzysztofem" albo „Opuszczę moje ciało i zwiedzę
Nowy Jork").
Postaw przed sobą problem, którego rozwiązanie przy udziale samej tylko pamięci
nie jest moŜliwe.
EKSPERYMENTY ZE SNEM
.eksperyment ze snem moŜesz przeprowadzić dopiero wtedy, gdy nauczysz się
zapamiętywać i
zapisywać treść swoich marzeń sennych. Naturalną tego konsekwencją są następujące
ćwiczenia:
1. Jasnowidzenie w snach: cel (miejsce lub wydarzenie) znajduje się w rzeczywistym
czasie twego
snu.
a) Wybierz nieznane ci miejsce w najbliŜszej okolicy. Myśl o odwiedzeniu go we śnie.
Notuj treść snów
przez

Dodatek
231
d) Podobnie niech twój partner umieści zdjęcia w zaklejonych kopertach. Po
przebudzeniu zapisz
treść snu i sam dokonaj wyboru zdjęcia. Porównaj wynik z przewidywaniem.
e) Wybierz temat — wydarzenie polityczne lub gospodarcze, o którym wiesz, Ŝe w
najbliŜszej
przyszłości będzie kontynuowane.
Skoncentruj się na tym i zaplanuj w swoim śnie. Po przebudzeniu zanotuj treść snu.
Realizuj ten program przez następny tydzień. KaŜdego dnia porównuj swoje notatki
2. tym, czego się
dowiesz o tym wydarzeniu.
W kolejnym wariancie tego eksperymentu moŜesz wybrać jako cel swoje przyszłe Ŝycie.
Wyznacz
sobie czas (np. do następnego czwartku). Śnij i porównuj.
* * *
Jaki poŜytek płynie z powyŜszych doświadczeń? Jeśli dzięki nim będziesz w stanie
znaleźć
powiązania między snem a światem zewnętrznym, moŜesz oczekiwać wyraź-niejszych
manifestacji
PSI w twoim Ŝyciu. Będziesz doznawał przeŜyć parapsychicznych bez programowania
się.
Dla ludzi, którzy akceptują PSI, staje się oczywiste, Ŝe im więcej takich przeŜyć
zaobserwujesz, tym
więcej ich doświadczysz. I naturalnie, im więcej snów sobie przypomnisz i
zapiszesz, tym bardziej
wzrośnie twoja zdolność przypominania i utrwalania ich.
Nie zniechęcaj się, jeśli podane eksperymenty nie

230
LOYD AUERBACH
grafii przed jego i twoim zaśnięciem. Obaj powinniście zapisać swoje sny, a później
porównać ze
zdjęciem.
W tym przypadku twój sen moŜe korespondować z fotografią albo z treścią snu
partnera.
c) Umów się z przyjacielem, aby dokonał wyboru jakiegoś tematu i śnił o nim. Po
przebudzeniu
zapiszcie treść swoich snów i zestawcie je razem.
d) Wraz z partnerem zaprogramujcie się na dzielenie wspólnego snu — bez względu
na jego temat.
Zapiszcie i porównajcie wyniki.
3. Sny przewidujące: wybierasz cel kiedy sen został zapisany.
a) Zaprogramuj się na śnienie o partnerze wędrującym do jakiegoś obcego mu miejsca.
Kontynuuj ten
program przez tydzień, zapisując codziennie treść snów. Potem wybierz ten, który
twoim zdaniem
odnosi się do przyjaciela.
Razem jedźcie w miejsce, które wcześniej wybrałeś. Porównaj swoje notatki ze stanem
faktycznym.
b) Śnij o miejscu, do którego wkrótce masz się udać (np. w związku z wykonywaną
pracą) i którego
przedtem nie znałeś. Zapisz swoje sny i skonfrontuj z rzeczywistością.
c) Niech twój partner wybierze większą ilość fotografii (ok. 25). Powinny one być
jak najbardziej
zróŜnicowane.
Zaprogramuj się tak, aby śnić o jutrzejszym celu. -Zapisz treść snu i poproś
partnera o wybranie
dowolnego zdjęcia. Potem porównaj je z twoimi notatkami z dziennika snów. ^_^

Bibliografia
(tytuły wybrane)
WPROWADZENIE OGÓLNE
DO PROBLEMATYKI ZJAWISK PARANORMALNYCH
1. Ashby, R. H. — The Ashby Guidebook for the Study of the Paranormal. New York:
Weiser, 1987.
2. Auerbach, Loyd — ESP, Hauntings and Poltergeists: A Para-psychologist's
Handbook. New York:
Warner Books, 1986.
3. Eysenck, Hans J., Sargent Carl — Know Your Own PSI-Q. New York: World Almanac
Publications,
1983.
4. Fortune Dion — Psychic Self-Defense. London: Aąuarian Press, 1967.
5. Koestler, Arthur — The Roots of Coincidence. New Yor& landom House, 1972.
6. LeShan, Lawrence — The Medium, the Mystic, and the Phy$icist: Toward a General
Theory of the
Paranormal. New York: Yiking, 1974. Wydanie polskie: Świat jasnowidzących, Poznań:
Rebis, 1992.
7. Mitchell, Edgar. — Psychic Exploration: A Challenge for Science. Edited by John
White. New York:
G. P. Putnam's Sons, 1974.
8. Rao, K. Ramakrishna, ed. — Basic Experiments in Parapsycho-logy. Jefferson,
North Carolma:
McFarland, 1984.
9. Rhine, J. B. — The Reach of the Mind. New York: Peter Smith, 1972.
10. Rogo, D. Scott — In Search of the Unknown. New York: Taplin-ger, 1976.
11. Rogo, D. Scott — Minds and Motion: The Riddle of Psychokinesis. New York:
Taplinger, 1978.
233

232
LOYD AUERBACH
przyniosą natychmiastowych efektów. Wielu z nas nadal boryka się z głęboko
zakorzenionymi
blokadami psychicznymi i strachem, które są skutkiem stereotypów w myśleniu i
fałszywych postaw w
naszym społeczeństwie.
Śnij. Bez względu na to, czy twój sen jest normalny, czy paranormalny, otwiera się
przed tobą wielka
szansa poznania siebie, bliźnich i świata.
Sny przenikają dwie rzeczywistości: naszych osobistych doświadczeń, świadomości,
osobowości i
podświadomości oraz tę, dzięki której moŜliwe staje się porozumienie z innymi
ludźmi —
parapsychicznych powiązań ze światem.
Ale spróbuj sam...

Bibliografia
235
12. Ullman, Montague; Krippner, Stanley; Yaughan, Alan — Dream Telepathy.
Jefferson, North
Carohna: McFarland and Company, 1989.
WYBRANE
AMERYKAŃSKIE I EUROPEJSKIE PERIODYKI POŚWIĘCONE PARAPSYCHOLOGII
1. Anabiosis, published by the International Association for Near--Death Studies,
Box U-20, University
of Connecticut, Storrs, CT 06268.
2. European Journal of Parapsychology, c/o Koestler Chair of Parapsychology,
University of
Edinburgh, 7 George Sąuare, Edin-burgh, EH8 9J2, Scotland.
3. Fate Magazine, published by Llewellyn Publications, P*L). Box 64383, St. Paul,
MN 55164-0383. "*
4. The Journal ofthe American Society of Psychical Research, published by the
American Society for
Psychical Research, 5 West 73rd Street, New York, NY 10023.
5. Research in Parapsychology, published by the Scarecrow Press 52 Liberty Street,
P. O. Box 656,
Metuchen, NJ 08840.
6. The Skeptical Inąuirer, published by the Committee for the Scientific
Investigation of Clałnis of the
Paranormal, Box 229, Buffalo, NY 14215-0299.

234
LOYD AUERBACH
12. Rogo, D. Scott — Psychic Breakthroughs Today. Wellingborough,
Northamptonshire, Great
Britain: The Aąuanan Press, 1987.
13. Tanous, Alex, with Donelly, Katherine Fair — Understanding and Developmg Your
Child's Psychic
Abihties, New York: Simon and Schuster, 1988.
14. Ullman, Montague; Krippner, Stanley; Yaughan, Alan — Dream Telepathy. New York:
Macmillan,
1973.
15. Zohar, Danah — Through the Time Barner. London: Paladin Books, 1983.
ODCZYTYWANIE SNÓW
1. Bonime, Walter — The Clinical Use of Dreams. New York: Basic Books, 1988.
2. Bro, Harmon — Edgar Cayce on Dreams. New York: Warner Books, 1968.
3. Delaney, Gayle — Liying Your Dreams. San Francisco: Harper and Rów, 1988.
4. Faraday, Ann — Dream Power. New York: Berkley Books, 1980.
5. Faraday, Ann — The Dream Gamę. New York: Harper Paper-backs, 1990.
6. Freud, Sigmund — The Interpretation of Dreams. New York: Avon Books, 1966.
7. Harary, Keith; Weintraub, Pamela — Lucid Dreams in 30 Days: The Creatwe Sleep
Program. New
York: St. Martin's Press, 1989.
8. Hobson, J. Allen — The Dreaming Brain. New York: Basic Books, 1988.
9. LaBerge, Stephen — Lucid Dreaming. New York: Ballantine
Books, 1985. 10. LaBerge Stephen; Rhemgold, Howard — Exploring the World
of Lucid Dreaming. New York: Ballantine Books, 1990. . Ryback, David; Sweitzer,
Letitia — Dreams
That Come True: Their Psychic and Transforming Powers. New York: Ivy Books, 1990.

LIMBUS
proponuje ksiąŜki z serii

Dotychczas ukazały się:

RAYMOND MOODY
śycie po Ŝyciu Refleksje nad Ŝyciem po Ŝyciu
z Paulem Perry
śycie przed Ŝyciem
W stronę światła
DAYID ASH & PETER HEWITT Ludzie jak bogowie
ANNĘ CANADEO
Duchy
fakty czy fikcja
MARY CODDINGTON Poszukiwacze uzdrawiającej mocy

Wkrótce!

Poszukiwacze uzdrawiającej mocy

Sztuka uzdrawiania jest stara jak ludzkość. Liczne kultury rozwinęły ją w
przeszłości w stopniu dzisiaj
nas zdumiewającym. Odkrywane teraz na nowo, fascynują swoją skutecznością a zarazem
tajemniczym, mistycznym charakterem. Przykładem chociaŜby słynna hawajska Huna.
KsiąŜka ta jest
przepełniona niebywałym optymizmem i wiarą w zdolności ludzkiego umysłu. Ten
optymizm udziela
się w czasie lektury.
To solidna dawka uzdrawiającej mocy...

Proponujemy naszą serię beletrystyki

Znakomita światowa proza współczesna: bestsellery rynku masowego i literatura dla

koneserów
AMANDA PRANTERA
Z Lordem Byronem o perwersji w 163 lata po śmierci Jego Lordowskiej Mości
Ekscytująca proza o perwersji, literaturze i sztucznej inteligencji
WILL SELF Ilościowa Teoria Szaleństwa
Literatura totalnego oszołomienia!
Rzecz, którą mogliby napisać wspólnie
J. G. Bałlard i David Lodge
M. T. KELLY Clearcut
Niepokojące echa przemijającego świata Indian.
KsiąŜka, na podstawie której Ryszard Bugajski
nakręcił swój niezwykły film

Wkrótce!

DUCHY
fakty czy fikcja
Duch Abrahama Lincolna widywany do dzisiaj na korytarzach Białego Domu... Bezgłowe
widmo Anny
Boleyn spotykane w londyńskiej Tower... Słynna z nawiedzenia przez duchy
miejscowość Amityyille...
Czy te wydarzenia i wiele podobnych, mieszczą się w granicach świata realnego, czy
są tylko
wytworem ludzkiej wyobraźni? Czy ludzka wyobraźnia przypadkiem nie materializuje
swoich
wyobraŜeń?

Dom W)dawmc/\ L1MBUS Sp /o Bydgoscy l "92 \Vvdanie I

Druk okładki INTROPAK Michalin k/W-j»\
Druk i oprawa Grafit7ne w Pile Sp z o o