Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
Material para
a formacin profesional inicial
Familia profesional
Ciclo formativo
Grao
Mdulo profesional
MP0168
Unidade didctica
UD02
Riscos xerais.
Actividade
A01
Autora
Nome do arquivo
MP0168_UD02_A01_ Avaliacin_riscos
Pxina 1 de 24
ndice
1.
Introducin.................................................................................................................... 3
Actividade ..................................................................................................................... 3
Clasificacin de riscos ........................................................................................................................3
Riscos fsicos......................................................................................................................................4
1. Rudo: ........................................................................................................................................4
2. Vibracins..................................................................................................................................6
3. Iluminacin. ...............................................................................................................................7
4. Condicins trmicas. .................................................................................................................8
5. Radiacins.................................................................................................................................9
Riscos qumicos................................................................................................................................10
Riscos biolxicos. .............................................................................................................................12
Riscos de Seguridade.......................................................................................................................13
Risco de incendio .............................................................................................................................13
Risco elctrico. .................................................................................................................................13
Riscos ergonmicos de carga de traballo.........................................................................................15
Riscos psicosociais (organizativos) ..................................................................................................16
Tcnicas de loita...............................................................................................................................17
Avaliacin de riscos. .........................................................................................................................18
1.3
Tarefas ....................................................................................................................... 19
1.3.1
Tarefa 1. Localizar individualmente as condicins laborais dos operarios e os factores organizativos como
factores de risco............................................................................................................................................20
Autoavaliacin ..................................................................................................................................20
Proposta de solucin ........................................................................................................................20
Riscos identificados na familia profesional (obtidos da Gua de Prevencin ). ........................................21
Medidas:....................................................................................................................................................21
1.3.2
1.3.3
2.
Materiais...................................................................................................................24
2.1
2.2
2.3
3.
4.
5.
Pxina 2 de 24
1.
1.1
Introducin
Na actividade que nos ocupa traballaremos coa clasificacin dos riscos segundo o seu grupo
de orixe:
Riscos elctricos, de seguridade, fsicos, biolxicos, organizativos, psicolxicos, etc
Repasaremos a clasificacin das condicins laborais realizada na actividade da unidade
precedente
Empregaremos a gua de prevencin especfica da familia profesional de Fabricacin
Mecnica.
Desenvolveremos os conceptos e os tipos de patoloxas derivadas ( dicir a materializacin
dos riscos) tanto especficas como inespecficas:
Accidente de traballo, enfermidade profesional, fatiga, insatisfaccin, e envellecemento
prematuro.
e as sas tcnicas de loita:
Seguridade, hixiene, ergonoma, medicina do traballo, etc Riscos laborais fronte a sa
materializacin, os danos.
E se aprender o procedemento para realizar unha avaliacin de riscos laborais.
1.2
Actividade
Clasificacin de riscos
O traballador vese rodeado dunha serie de riscos que se non se coecen ou non estn
estudados e avaliados, poden desencadear unha alteracin sade; propiciada por
un accidente de traballo, unha enfermidade profesional, ou unha enfermidade comn
derivada das condicins de traballo.Os riscos se derivan das condicins de traballo que
rodean traballador (repaso das condicins co esquema da actividade anterior)
Os riscos no traballo poden ser de diversos tipos:
Riscos fsicos. A sa orixe est nos distintos elementos do mbito dos lugares de traballo.
A humidade, a calor, o fro, o rudo, etc. poden producir danos aos traballadores.
Riscos qumicos. Son aqueles cuxa orixe est na presenza e manipulacin de axentes
qumicos, que poden producir alerxias, asfixias, etc.
Riscos mecnicos. Son os que se producen polo uso de mquinas, tiles, ou ferramentas,
producindo cortes, queimaduras, golpes, etc.
Risco de lugar de traballo. Dse cando as persoas traballan en zonas altas, galeras ou
pozos profundos, cando as persoas traballan manipulando gases ou preto de fontes de gas,
con equipos de elevacin ou transporte, en superficies esvaradas, etc
Pxina 3 de 24
Risco de orixe elctrica Prodcese cando as persoas traballan con mquinas ou aparatos
elctricos.
Risco de incendio. Prodcese ao traballar en ambientes con materiais e elementos
inflamables.
Riscos de carcter psicolxico e de cargas de traballo. todo aquel que se produce por
exceso de traballo, un clima social negativo, etc., podendo provocar unha depresin, fatiga
profesional, etc.
Riscos biolxicos. Pdense dar cando se traballa con axentes infecciosos.
Toda
http://www.forpas.us.es/documentacion/sht/modulo2/m2indice.asp
Riscos fsicos.
Son distintas formas de enerxa que, xeradas por determinadas fontes, poden afectar aos que
estean baixo o seu radio de accin. Poden ser de orixe mecnica, trmico ou
electromagntico.
O estudo dos riscos fsicos comprende a anlise de: o rudo, as vibracins, a iluminacin, as
condicins trmicas, a electricidade e as radiacins.
1. Rudo:
Pxina 5 de 24
MEDIDAS A ADOPTAR
80 dB NPA ou 135 dB de nivel de
pico
Quedan exceptuados da avaliacin aqueles supostos nos que se aprecie directamente que o
NPA ou o nivel de pico son manifestamente inferiores 80 ou 135 dB respectivamente.
Proteccin contra o rudo.
As medidas de proteccin poden clasificarse en tres tipos:
Medidas sobre as mquinas e sobre os procesos de fabricacin (medidas tcnicas):
tendentes a reducir o rudo con medios aplicados aos equipamentos e instalacins
existentes. (Ex: contenedores de plstico en lugar de chapa)
Medidas sobre a propagacin: conseguir que o sinal xerado pola fonte
do rudo chegue atenuada ao receptor. (Ex: envolvendo a fonte de
rudo)
Medidas de proteccin individuais do traballador: exames
audiomtricos xornais, a reducin do tempo de exposicin e a
utilizacin de protectores auditivos. (orelleiras, tapns, casco antirrudo).
2. Vibracins.
Movemento oscilatorio das partculas dos corpos slidos ao redor do seu punto de equilibrio.
Mdese en hercios (HZ).
As vibracins poden ser de moi baixa frecuencia (as
que xeran, por exemplo, o balanceo de trens e barcos
producen mareo); de baixa frecuencia, como as dos
vehculos en movemento, carretillas elevadoras, etc.,
que provocan efectos sobre o odo interno e retardo
nos tempos de reaccin; e de elevada frecuencia,
tales mo as que producen as motoserras, os martelos
pneumticos, etc. que teen consecuencias mis
graves como son os problemas articulares,
vasomotores e en brazos e pernas.
Pxina 6 de 24
A patoloxa asociada con vibracins de alta e moi alta frecuencia pode ser anxioneurtica
(sndrome de Raynaud ou dedo branco e neuropatas) e osteomuscular.
O Real Decreto distingue:
Vibracin transmitida ao sistema man-brazo, que resulta do contacto dos dedos ou da man
con algunhas ferramenta vibrtil que sostea contra unha superficie; martelos
rompedoresetc, e que producen problemas vasculares, de sos ou articulacins,
nerviosos e musculares.
Vibracin transmitida ao corpo enteiro, que pode causar lumbalxias e lesins da columna
vertebral. Estn expostos a ela os condutores de mquinas en movemento como
tractoresetc
Como medidas a reducir ou evitar danos establcense as seguintes:
Eleccin do equipo de traballo adecuado
Facilitar equipos auxiliares que reduzan os riscos de lesin por vibracins: asentos
amortecedores, mangos ou cubertasetc.
Mantemento peridico e adecuado dos equipos de traballo.
Limitacin do tempo de exposicin ao risco.
Informacin e formacin adecuada aos traballadores sobre o manexo correcto do
equipo de traballo.
3.
Iluminacin.
oscilacins.
Nos lugares de traballo nos que un fallo do alumado supoa un risco para a seguridade
dos traballadores dispoerase dun alumado de urxencia, de evacuacin e de seguridade.
Os niveis mnimos de iluminacin nos lugares de traballo sern os establecidos na
tboa situada abaixo.
VALORES MNIMOS DE ILUMINACIN
LUX ZONA OU PARTE DO LUGAR DE TRABALLO
100 TAREFA CON ESIXENCIA VISUAL BAIXA
200 TAREFA CON ESIXENCIA VISUAL MODERADA
500 TAREFA ON ESIXENCIA VIAUAL ALTA
1000 TAREFA CON ESIXENCIA VISUAL MOI ALTA
50 REAS OU LOCAIS DE USO OCASIONAL
100 REAS OU LOCAIS DE USO HABITUAL
25 VAS DE CIRCULACIN DE USO OCASIONAL
50 VAS DE CIRCULACIN DE USO HABITUAL
*dbense duplicar si:
a) existen riscos apreciables de cadas, choques ou outros accidentes.
b) a tarefa efectuada non permite erros de apreciacin porque poida
supoer un perigo para os traballadores
4.
Condicins trmicas.
5. Radiacins.
Conxunto de fenmenos fsicos aos que vai asociado un estado de propagacin: luz, ondas de
radio, raios x, microondas, radiacins infravermellos, ultravioletas, solares
Desprzanse dun punto a outro sen necesidade de soporte material e diferncianse pola sa
orixe e pola cantidade de enerxa que son capaces de transportar.
Radiacins ionizantes.
Inciden na materia ocasionando unha ionizacin dos tomos, expulsan electrns do tomo
xerador coa producin resultante de dous ins.
Poden ser de procedencia natural (uranio, radio) ou artificial (equipos de radiodiagnstico ou
centrais nucleares).
Efectos inmediatos: aparecen cando o individuo recibe unha dose de radiacin alta nun
tempo curto. Vmitos, diarreas, febre
Efectos diferidos: aparecen anos logo da radiacin. O desenvolvemento de leucemia e
outras formas de cancro e o envellecemento prematuro son os efectos somticos tardos
que mis correntemente atribense exposicin s radiacins.
Lexislacin sobre radiacins ionizantes.
O Real Decreto 783/2001 establece as medidas que deben adoptarse para protexe aos
traballadores profesionalmente expostos. Destacan:
Deberase reducir ao mximo o tempo de exposicin radiacin.
Antes de iniciase a sa actividade, os traballadores debern ser informados e instrudos.
Pxina 9 de 24
Riscos qumicos.
Os contaminantes qumicos, tamn levan axentes qumicos, son substancias que, pola forma
de presentarse, poden ser absorbidas polo organismo e producir, en pouco tempo ou ao longo
dos anos, efectos danios para a sade do individuo (corrosivos, neumoconiticos, irritantes,
sistmicos, etc...). Tanto as substancias manexadas polo traballador, como as que se xeran
durante o proceso produtivo, pdense contar por miles sendo algunhas de orixe natural e
outras de orixe artificial (creadas polo home). A sa orixe pouco importa xa que tanto unhas
como outras poden ser txicas para o home, porque todas poden producir danos se a
cantidade absorbida, ou doses, suficiente.
http://www.ambientum.com/elboalo/general/9_contaminantes_quimicos.pdf
Pola sa forma os axentes qumicos podemos atopar:
Po: suspensin dispersa de materias slidas no aire producida por procesos mecnicos
ou remuos.
Fume: suspensin dispersa de materias slidas no aire producidas por procesos
trmicos e qumicos. Smog.
Nboa: suspensin dispersa de materias lquidas no aire producida por condensacin ou
por dispersin. Gasoso.
Exemplo de contaminantes qumicos son: chumbo, cuarzo, carbn, po de algodn, de lino de
madeira
Polos seus efectos atopamos:
Irritantes: Son aqueles compostos qumicos capaces de producir unha inflamacin no
tecido onde actan. Actan principalmente pel, ollos e mucosas do sistema respiratorio.
Neumoconiticos: Produtos en forma de po ou fumes que producen algn tipo de efecto
a nivel pulmonar.
Txicos sistmicos: Exercen a sa accin sobre un determinado rgano ou sistema.
Anestsicos e narcticos: Actan sobre o sistema nervioso central, limitando a
actividade cerebral.
Pxina 10 de 24
Pxina 11 de 24
Os axentes biolxicos que poden provocar efectos adversos na sade clasifcanse, segundo
as sas caractersticas, nos seguintes grupos:
Virus: son a forma de vida mis simple. Para reproducirse deben penetrar nalgn ser vivo.
Ex son hepatite vrica, a rabia, a VIH
Bacterias: son organismos algo mis complexos que os virus e a diferenza deles poden
vivir fra dun ser vivo. Algunhas delas son capaces de elaborar esporas que poden
sobrevivir, durante anos. Ex. tuberculose, ttanos, salmoneloses
Fungos: son formas de vida de carcter vexetal cuxo hbitat natural o chan pero que se
poden converter en parasitos de animais e vexetais. Ex. candidiase.
Vermes parasitarios: son organismos animais que penetran no ser humano por diferentes
vas: respiratoria, dixestiva, drmica. Ex, ascariase, alerxias, solitaria
O Real Decreto 664/1997 clasifica os axentes biolxicos en catro grupos de risco
atendendo ao seu peligrosidad no traballo:
Grupo 1. Cando pouco probable que afecte sade humana.
Grupo 2. Pode afectar aos traballadores pero pouco probable que se propague
colectividad. Os tratamentos mdicos existentes son eficaces.
Grupo 3. Orixe de enfermidade grave e con risco de propagacin colectividade.
Tratamentos mdicos xeralmente eficaces.
Grupo 4. Poden causar enfermidades graves con moitas posibilidades de que se propaguen colectividade. Non hai tratamentos eficaces.
Pxina 12 de 24
Riscos de Seguridade
Para estudar o risco elctrico hai que ter en conta os seguintes conceptos:
Intensidade: a cantidade de corrente que pasa por unha determinada seccin do condutor
por unidade de tempo. Mdese en ampere (A) e para valores pequenos sase o miliamperio
(mA).
Resistencia: a propiedade que teen as sustancias para opoerse ao paso da corrente. A
sa unidade o ohmio (). Cantos mis ohmios ten un material, peor condutor .
Tensin: a causa de que nun circuto condutor circule unha determinada intensidade de
corrente. A sa unidade o voltio (V).
Efectos da electricidade sobre o corpo humano.
O corpo humano condutor da electricidade e os factores que determinan a gravidade da
sacudida elctrica son:
Pxina 13 de 24
Pxina 15 de 24
Para estudar a carga mental, entendida esta como o nivel de actividade mental necesario
para desenvolver o traballo, debemos coecer:
A cantidade de informacin que se recibe, a complexidade da resposta que se esixe, o
tempo de resposta e as capacidades individuais.
Medidas preventivas para reducir a fatiga:
Adaptar a carga de traballo (fsica e mental) s capacidades do traballador.
Situar os elementos de mando e control dentro do campo eficaz de traballo do operario.
Organizar as tarefas de maneira que sexa posible combinar distintas posturas de
traballo.
Procurar dotar s tarefas dun nivel de interese crecente.
Controlar a cantidade e a calidade da informacin tratada.
Adecuar, en relacin coa tarefa, o nmero e duracin dos perodos de descanso.
Elixir un mobiliario de traballo (mesas, cadeiras...) axeitado s tarefas a desempear e
que cumpra certos requisitos ergonmicos.
Manter dentro dos valores de confortos factores ambientais (rudo, iluminacin,
temperatura, etc.).
Riscos psicosociais (organizativos)
Tcnicas de loita
Avaliacin de riscos.
Danoso
Extremadamente
danoso
Probabilidade
baixa
Risco trivial
Risco tolerable
Risco moderado
Probabilidade
media
Risco tolerable
Risco moderado
Risco importante
Pxina 18 de 24
Probabilidade alta
Risco moderado
Risco
importante
Risco intolerable
1.3
Tarefas
As tarefas propostas son as seguintes.
Tarefa 1. Localizar individualmente as condicins laborais dos operarios e os factores
organizativos como factores de risco. Nesta tarefa, os alumnos partiran dos grupos de
riscos analizados e localizarn aqueles que rodean os postos de traballo para un Tcnico
Superior en Fabricacin mecnica. A recomendacin e que se empregue como exemplo a
descricin do taller.
Tarefa 2. Elaboracin dun esquema e diferenciacin das tcnicas de loita. Nesta tarefa
elaborarase un cadro que relacione as tcnicas explicadas cos danos vistos na unidade
anterior.
Pxina 19 de 24
Autoavaliacin
Pxina 21 de 24
Tcnica de loita
Como o fai?
Seguridade no traballo
Hixiene Industrial
Ergonoma
Psicosocioloxa
Medicina do traballo
Polticas Sociais
Envellecemento prematuro
Pxina 22 de 24
Proposta de solucin
Pxina 23 de 24
2.
Materiais
2.1
2.2
Recursos didcticos
Aula polivalente (proxector e pantalla) con equipo informtico para o profesor.
Equipos informticos en rede para os alumnos.
Documentacin legal da pxina www.insht.es
Filme Tempos Modernos.
Imaxes libres de www.flickr.com e do Manual de Prevencin de Riscos Laborais da Xunta
de Galicia.
2.3
Documentos de traballo
Fichas de avaliacin de riscos.
Gua de axuda.
Manual bsico de prevencin de riscos laborais para a familia de fabricacin mecnica.
Pxina 24 de 24