PRZYGOTOWANIE DO EGZAMINU GIMNAZJALNEGO Z FIZYKI

DZIA III. SIA WPYWA NA RUCH

Mateusz Kosmala 3c
Wielko fizyczna
nazwa
symbol
Przyspieszenie
a
(II zasada dynamiki)
Ciar

Przyspieszenie

Wzr
a

Q m g

F2

Vk

V
t
Vk V p

a
Prdko kocowa
w ruchu jednostajnie
przyspieszonym
(Vp = 0)
Droga w ruchu
jednostajnie
przyspieszonym
(Vp = 0)
Prdko w spadku
swobodnym po
okrelonym czasie t
Wysoko w spadku
swobodnym po
okrelonym czasie t
Sia wypadkowa
si majcych ten sam
kierunek i zwrot

Fw
m

Jednostka wielkoci fizycznej

nazwa
symbol
N
niuton na kilogram
kg
niuton

metr na sekund
kwadrat

m
s2

metr na sekund

m
s

metr

metr na sekund

m
s

metr

Vk at

1 2
at
2

Vk

Vk gt

1 2
gt
2

FW

FW = F1 + F2

niuton

FW

FW = F1 F2

niuton

F1

Sia wypadkowa
si majcych ten sam
kierunek, lecz
przeciwne zwroty
F2

F1

FW - sia wypadkowa

g przyspieszenie grawitacyjne (ziemskie)

N
m
g 10
g 10 2
lub
kg
s
Strona 1 z 12

PRZYGOTOWANIE DO EGZAMINU GIMNAZJALNEGO Z FIZYKI

ODDZIAYWANIA MIDZY CIAAMI
POREDNIE
(NA ODLEGO)
GRAWITACYJNE

BEZPOREDNIE

ELEKTROSTATYCZNE

SPRYSTE

MAGNETYCZNE
SKUTKI ODDZIAYWA
STATYCZNE
(zwizane ze zmian ksztatu ciaa)

DYNAMICZNE
(zwizane ze zmian stanu ruchu ciaa)

Wektor graficznie oznaczamy za pomoc strzaki.

2

AB
A

Cechy wektora

Definicja

punkt przyoenia
(zaczepienia)
kierunek

punkt pocztkowy wektora

zwrot
warto

prosta, na ktrej ley wektor

(moe by: pionowy, poziomy, ukony)
okrela grot strzaki
(moe by: w prawo, w gr, pnocno-zachodni, .)
dugo wektora

Strona 2 z 12

m
s

skala
Cechy wektora AB
punkt A
poziomy
w prawo

m
s

PRZYGOTOWANIE DO EGZAMINU GIMNAZJALNEGO Z FIZYKI

ZADANIA POWTRZENIOWE
Zadanie 1. Wypisz cechy wektorw siy przedstawionych na poniszych rysunkach.
a)

b)

c)

Pionowy
kierunek:
zwrot:
W d
2N/1cm
warto: .

1 cm

A
punkt przyoenia:

2N

B
punkt przyoenia:
Poziomy
kierunek:

C
punkt przyoenia:
Ukosny
kierunek:

W lewo
zwrot:

Poudniowo-Wschodni
zwrot:
6N
warto: .

4N
warto: .

Zadanie 2. Sia jest jedn z wielu wielkoci wektorowych. Wektor umownie zaznaczono strzak.
Zapisz na rysunku w odpowiednich miejscach wszystkie cechy wektora siy.

Kierunek
Zwrot

Punkt Przyozenia

Wartosc

Zadanie 3. Jak nazywa si przyrzd, przedstawiony na rysunku, sucy do pomiaru siy?

SIOMIERZ
Z jak dokadnoci mona mierzy nim si?

Co do 2N

Strona 3 z 12

PRZYGOTOWANIE DO EGZAMINU GIMNAZJALNEGO Z FIZYKI

Zadanie 4. Uzupenij graf opisujcy rodzaje oddziaywa oraz okrel nazwy si przy nich
wystpujce.
Oddziaywania cia

Posrednie
.

np.:..

np.:..

Szpilek przez
Magnez

Bezposrednie
.

np.:....

np.:

Potarte Szklo

.
Spadajace

Rozciaganie
..

Jablko
.

..

sia

sia

sia

Przyciaganie

Sprezyny

Magnetyczna Elektrostatyczna Grawitacji

. . .

sia
..

Sprezysta

Zadanie 5. Pocz odpowiednie oddziaywania z ich skutkami.

1.
1,2
2.

3.
3,4

4.

Zadanie 6. Na poniszym rysunku przedstawiono w dwch sytuacjach kul metalow zawieszon

na nici. Narysuj wszystkie siy dziaajce na kul w dwch przypadkach. Zaznacz si wypadkow.
a)
b)

Mechaniczna
Mechaniczna

Grawitacji
Grawitacji

Strona 4 z 12

PRZYGOTOWANIE DO EGZAMINU GIMNAZJALNEGO Z FIZYKI

Zadanie 7. Podczas gwatownego hamowania ciaa pasaerw nachylaj si w kierunku przedniej
szyby samochodu. Jak nazywa si to zjawisko?

BEZWADNOSCI
Wyjanij na czym polega to zjawisko?

Bezwadnosc ciaa jest to sytuacja, w ktrej na dane ciao nie dziaa zadna sia,cialo
dazy do zachowania stanu (ruchu lub spoczynku),w ktorym sie to znajduje.

Zadanie 8. Podaj kierunek, zwrot, warto jednej siy jaka powinna dziaa na ciao, aby speniona
bya I zasada dynamiki Newtona. Zakrel poprawne odpowiedzi.

Kierunek:
a) na ukos,

b) pionowy,

c) skony,

d) poziomy

Zwrot:
a) do gry,

b) w prawo,

c) do dou,

d) w lewo

Warto:
a) 1 N,

b) 2 N,

c) 3 N,

d) 4 N

Zadanie 9. Napisz, jakie dwa warunki powinny by spenione, aby ciao poruszao si ruchem
jednostajnym prostoliniowym.

Droga jest linia prosta

1. ..
lub
W jednakowych odstepach czasu cialo przebywa takie same odcinki drogi
2. ...
Zadanie 10. Uzupenij zdania.

10m/s2
0,1 kg
Sia ma warto 1 N, gdy ciau o masie ....
nadaje przyspieszenie .
250 N
Ciao o masie 25 kg jest przycigane przez Ziemi z si o wartoci .

Strona 5 z 12

PRZYGOTOWANIE DO EGZAMINU GIMNAZJALNEGO Z FIZYKI

Zadanie 11. Oblicz wielkoci fizyczne oznaczone na poniszych rysunkach jako niewiadome.
a)
d)
m = 2 kg
m = 3,5 kg
a=?
a=?
F1 = 5 N

a=3m/s2
F=6N

a=2m/s2
F2 = 2 N

b)

e)
m = 4 kg

m
a2 2
s

m = 4 kg
F1 = 6 N

a=1m/s2
F2 = 2 N

F=?

F=8N

c)

f)

m = 4kg

m=?

a3

m = 4 kg

m
s2

F2 = 2 N
F1 = ?

F = 12 N

F = 14N
a3

Strona 6 z 12

m
s2

PRZYGOTOWANIE DO EGZAMINU GIMNAZJALNEGO Z FIZYKI

Zadanie 12. Rysunek obrazuje siy dziaajce na ksik i blat stou.

ksika

F1
F5

F6

F2
F3

blat stou

F4

Uzupenij ponisz tabel korzystajc z powyszego rysunku.

Sia

Nazwa siy

Sia dziaa na

Sia pochodzi od

F1

sia sprystoci

ksik

blatu stou

F2

sia grawitacji

Ksiazke

Blat stou

F3

sia grawitacji

Blat stou

Ksiazki

F4

sia nacisku

blat stou

ksiki

F5

sia sprystoci

Blat Stou

F6

sia sprystoci

blat stou

Nogi Stou

nogi stou

Uzupenij ponisze zdania zaznaczajc poprawne odpowiedzi - stawiajc znak X w odpowiednim

okienku.

Siy F1 i F2

Siy F1 i F4

rwnowa si

nierwnowa si

rwnowa si

nierwnowa si

poniewa dziaaj

poniewa dziaaj

Strona 7 z 12

na to samo ciao.

na rne ciaa.

na to samo ciao.

na rne ciaa.

PRZYGOTOWANIE DO EGZAMINU GIMNAZJALNEGO Z FIZYKI

Siy F1 i F2 nazywamy siami

Siy F1 i F4 nazywamy siami

rwnowacymi si.

akcji i reakcji.

rwnowacymi si.

akcji i reakcji.

Zadanie 13. Ciao o masie 2 kg pod dziaaniem siy o staej wartoci uzyskao przyspieszenie
3

m
. Oblicz:
s2

a) warto siy dziaajcej na to ciao.

F=m*a
2kg*3m/s2=6 N
b) prdko, jak uzyska to ciao po czasie 5 s od rozpoczcia ruchu.

V=a * t
V=3m/s^2 * 5s = 15 m/s

c) drog, jak przebdzie to ciao po czasie 5 s od rozpoczcia ruchu.

15/ms:5s=3m/s^2

<---ZLE

3m/s^2=a t=5s
<-- Dobrze
s=1/2*3m/s*5*5
s=37,5m w czasie 5 sekund

S=1/2*3m/s*5^2=25*1,5=37,5m

Zadanie 14. Wykres przedstawia zalenoci prdkoci ciaa o masie 2 kg od czasu trwania
ruchu.

V,

m
s
30
20
10
0

Korzystajc z powyszego wykresu oblicz:

a) przyspieszenie ciaa;

a=v/t
30m/s / 5s = 6m/s2 <-- Przyspieszenie
Strona 8 z 12

t, s

PRZYGOTOWANIE DO EGZAMINU GIMNAZJALNEGO Z FIZYKI

b) warto siy dziaajcej na ciao;

F=m*a
2kg*6m/s2 = 12 N

c) prdko ciaa po czasie 3,5 s;

V= a * t,
V = 5 m/s^2* 3,5s
v = 17,5 m/s
d) drog, jak przebdzie ciao po czasie 5 s;

6m/s^2 i t=5sekund
s=1/2*6m/s*5^2 = 75m

Zadanie 15. Oblicz ciar ciaa o masie 15 kg.

15kg * 10 N = 150 N

Zadanie 16. Oblicz mas ciaa, ktrego ciar ma warto 700N.

700N:10=70kg

Zadanie 17. Uzupenij tabel korzystajc z informacji, i przyspieszenie grawitacyjne

na Ksiycu jest 6-krotnie mniejsze ni na Ziemi.
ZIEMIA

KSIYC

m (kg)

Q (N)

m (kg)

Q (N)

60

600

60

100

30

12

120

12

20

Obliczenia:

Strona 9 z 12

PRZYGOTOWANIE DO EGZAMINU GIMNAZJALNEGO Z FIZYKI

Zadanie 18. Basia chcc ruszy fotel z miejsca musi go pcha z si (dziaajc rwnolegle
do podogi) rwn przynajmniej 70 N. Do przesuwania fotela ze sta prdkoci wystarczy sia
55 N. Uzupenij zdania.
70 N
Maksymalna sia tarcia statycznego dziaajca na fotel ma warto .

55 N
Sia tarcia kinetycznego natomiast jest rwna .

25 N

Jeeli Basia zadziaa na fotel z si 25 N, wwczas sia tarcia bdzie miaa warto .
Zadanie 19. Ciao spadao swobodnie przez 6 s. Oblicz:
a) prdko jak uzyskao to ciao po wskazanym czasie.

V=g*t
10m/s2 * 6s =60m/s

b) wysoko, z jakiej to ciao spadao.

s = h = 1/2 g*t2 =1/2 10/s2 =5*36 (bo 6 do ^2 to 36) wiec 5*36=180m

Zadanie 20. Pawe ma mas 80 kg. Oblicz si, z jak Pawe przyciga Ziemi. Zapisz obliczenia.

F=m*a
F=80kg*10m/s2=800N

Zadanie 21. Samochd o masie 4000 kg rusza z miejsca i przyspiesza do prdkoci 20

m
.
s

Na jadcy samochd dziaaj w kierunku poziomym dwie siy: sia napdzajca F1 = 5 kN

i sia oporu F2 = 3 kN (patrz rysunek poniej).
F2

F1

Oblicz:
a) si wypadkow dziaajc na samochd w kierunku jego ruchu.

F1-F2=2000N
F1-F2=2000N

Strona 10 z 12

PRZYGOTOWANIE DO EGZAMINU GIMNAZJALNEGO Z FIZYKI

b) przyspieszenie, z jakim porusza si samochd.

a=F/m
a=2000N/4000 kg=0,5m/s2

c) czas, w ktrym samochd uzyska prdko 20

m
.
s

t=v/a
t=20m/s2/0,5m/s2
t=40 sekund

Zadanie 22. Pod dziaaniem staej siy F1 = 8 N ciao porusza si z przyspieszeniem 10

m
. Oblicz,
s2

ile wynosi masa ciaa oraz jakie przyspieszenie uzyska to ciao pod dziaaniem siy F2 = 10 N.

F1 = 8 N
a1 = 10 m/s^2
m = 8N/ 10 m/s^2
m = 0, 8 kg*m/s^2 / (m/s^2) m=0,8kg
a = F2/ m
a = 10 N / 0, 8 kg
a = 1,25 m/s^2 <--- Wynik

Zadanie 23. Korzystajc z wykresu oblicz si wypadkow dziaajc na ciao o masie m = 30 kg.

a = v/t
a = 2 m/s / 4 s
a = 0, 5 m/s^2
F = m*a
F = 30 kg * 0, 5 m/s^2
F = 15 N
Strona 11 z 12

PRZYGOTOWANIE DO EGZAMINU GIMNAZJALNEGO Z FIZYKI

Zadanie 24. Na ciao o masie 2 kg dziaaj dwie siy F1 = 8 kN i F2 = 2 kN, ktre maj ten sam
kierunek lecz przeciwne zwroty. Oblicz przyspieszenie tego ciaa. Zapisz obliczenia.

m = 2 kg
F1 = 8 kN = 8000 N
F2 = 2 kN = 2000 N
F = F1 - F2
F = 6000 N a = F/m
a = 6000 N/ 2 kg
Odpowiedz: a = 3000 m/s2

Strona 12 z 12