Vous êtes sur la page 1sur 6

26/01/2015

AaudinciadecustdiaesuainterpretaoconformeaConstituioFederaleosTratadosInternacionaisSobreDireitosHumanos.|Movimento

MovimentoDelegadosParaDemocraciae
DireitosHumanosDPDH

Aaudinciadecustdiaesuainterpretao
conformeaConstituioFederaleosTratados
InternacionaisSobreDireitosHumanos.
23dejaneirode2015 | ThiagoCosta
Muitosetemfaladosobreaudinciadecustdia,muitosantevendonamedidaasoluopara
oelevadonmerodepresosprovisrioseofimdetodasasformasdeviolaesaosdireitos
dospresos.
Naesteiradessedebate,tramitanoSenadoFederaloProjetodeLeidoSenadoPLSn554,de
2011,deiniciativadoExcelentssimoSenadorAntnioCarlosValadares,queobjetivaalteraro
art.306doCdigodeProcessoPenal,instituindoaobrigatoriedadedeapresentaodetodos
ospresosaojuiznoprazode24horasapsapriso,segundodedepreendedotextooriginal
doprojeto,quepedimosvniaparatranscrevloabaixo,inverbis:
1Noprazomximodevinteequatrohorasdepoisdapriso,opresodeverserconduzidopresena
dojuizcompetente,ocasioemquedeverserapresentadooautodeprisoemflagranteacompanhadode
todasasoitivascolhidase,casooautuadonoinformeonomedeseuadvogado,cpiaintegralparaa
DefensoriaPblica.
OpontocomumentreoPLSn554,de2011,eosdefensoresdaaudinciadecustdiaestna
tesedequetratadosinternacionaisdedireitoshumanosnoestariamsendocumpridospelo
Brasil.
Analisandosobopontodevistadostratadosinternacionaissobredireitoshumanos,oBrasil,
defato,signatriodoPactoInternacionalSobreDireitosCivisePolticos,daOrganizaodas
NaesUnidas,cujoitem03doart.09dispedaseguinteforma,verbis:
ARTIGO9
3.Qualquerpessoapresaouencarceradaemvirtudedeinfraopenaldeverserconduzida,sem
demora,presenadojuizoudeoutraautoridadehabilitadaporleiaexercerfunesjudiciaise
terodireitodeserjulgadaemprazorazoveloudeserpostaemliberdade.Aprisopreventivade
pessoasqueaguardamjulgamentonodeverconstituiraregrageral,masasolturapoderestar

https://dpdh.wordpress.com/2015/01/23/aaudienciadecustodiaesuainterpretacaoconformeaconstituicaofederaleostratadosinternacionaissobre

1/6

26/01/2015

AaudinciadecustdiaesuainterpretaoconformeaConstituioFederaleosTratadosInternacionaisSobreDireitosHumanos.|Movimento

condicionadaagarantiasqueasseguremocomparecimentodapessoaemquestoaudincia,
atodososatosdoprocessoe,senecessriofor,paraaexecuodasentena.(Semgrifono
original)
Nomesmodiapaso,aConvenoAmericanasobreDireitosHumanos(PactodeSoJosda
CostaRica),dispedeformasemelhantenoitem05doart.07,vejamos:
ARTIGO7
5.Todapessoadetidaouretiradeveserconduzida,semdemora,presenadeumjuizououtra
autoridadeautorizadapelaleiaexercerfunesjudiciaisetemdireito[]aserpostaem
liberdade,semprejuzodequeprossigaoprocesso.Sualiberdadepodesercondicionadaagarantiasque
asseguremoseucomparecimentoemjuzo.(Semgrifonooriginal)
Dasimplesleiturasedepreendequeosnormativoscitadossoclarosaoorientarqueodetido
deveserconduzidosemdemorapresenadeumjuizououtraautoridadeautorizadapor
leiaexercerfunesjudiciais.
Noh,comosepercebe,aobrigatoriedadealegadadeapresentaododetidoexclusivamente
aojuiz,porquanto,seaintenofosseessa,ostratadosreferidosteriammencionadoa
expressooutraautoridadejudiciriaouentosimplesmentenadamencionariam,vistoqueno
haveriadesefalaremqualqueroutraautoridadesenoojuiz.
Paraquenorestedvida,aResoluon43/73,daAssembleiaGeral,de9dedezembrode
1988,daOrganizaodasNaesUnidas,defineaexpressooutraautoridadecomooutra
autoridadeestabelecidanostermosdaleicujoestatutoemandatoofereamasmaisslidasgarantiasde
competncia,imparcialidadeeindependncia.
Analisandoesseconceitosobaticadoordenamentojurdicointerno,percebesequealei
maiordaRepblicainstituiuocargodedelegadodepolciacomodirigentedasPolcias
Civis,sendo,portantootitulardasfunesdepolciajudiciriaedeapuraodeinfraes
penais,nostermosdono4doart.144,daConstituioFederal.
Nessesentido,odelegadodepolciaaautoridadeautorizadapelaConstituioFederalepor
diversasleisfederaisaexerceratipicamentefunestipicamentejudiciais,mesmonointegrandoo
PoderJudicirio,ofazendo,porexemplo,quandoarbitrafianacomocondioparaconcesso
daliberdadedopresoemflagrante,quandoapreendeumbemrelacionadoaocrime,quando
homologaaprisoemflagranteedeterminaorecolhimentodoconduzidoprisoouquando
promoveoindiciamento,atoqueserevestedasmesmasformalidadesdasdecisesjudiciais,
nostermosdo6,doart.2,daLeiFederaln12.830,de20dejunhode2013,verbis:
Oindiciamento,privativododelegadodepolcia,darseporatofundamentado,medianteanlise
tcnicojurdicadofato,quedeverindicaraautoria,materialidadeesuascircunstncias.
Podemoscitardiversosoutrosdispositivoslegaisquehabilitamodelegadodepolciaaexercer
taisfunes.Bastanotarqueoingressonocargodedelegadodepolciafederalpossui
requisitossemelhantesaosexigidospelaConstituioFederalparaingressonamagistratura,
nostermosdaLein9.266/96,alteradapelaLein13.047/2014.

Emrazodesuasfunes,definidasporleicomodenaturezajurdicaeprivativasdebacharel2/6

https://dpdh.wordpress.com/2015/01/23/aaudienciadecustodiaesuainterpretacaoconformeaconstituicaofederaleostratadosinternacionaissobre

26/01/2015

AaudinciadecustdiaesuainterpretaoconformeaConstituioFederaleosTratadosInternacionaisSobreDireitosHumanos.|Movimento

Emrazodesuasfunes,definidasporleicomodenaturezajurdicaeprivativasdebacharel
emDireito,odelegadogozadeestabilidadefuncionaldecorrentesdoexercciodecargo
pblicoessencialeexclusivodeEstado,sendolhedeferidasgarantiasqueconferemsegurana
jurdicaparaatuarcomimparcialidadeeautonomia.
Paraexemplificar,o4doart.119daLeiOrgnicadoDistritoFederalestabelecequeaos
integrantesdacategoriadedelegadodepolciagarantidaindependnciafuncionalnoexercciodas
atribuiesdePolciaJudiciria.
ALein12.830/2013,porsuavez,estabeleceregrasquegarantemaautonomiadodelegadode
polciaemsuaatividade,taiscomoaexignciadedespachofundamentadocombaseno
interessepblicooudescumprimentodenormasregulamentaresparaqueoinquritopossa
seravocado(art.2,4);anecessidadedefundamentaoparaqueodelegadopossaser
removidodesualotao(art.2,5);aprevisodequeoindiciamentoatoprivativodo
delegadodepolcia(art.2,6);almdelheserdeferidoomesmotratamentoprotocolar
dispensadoamagistrados,promotoreseadvogados(art.2,7).
VriasConstituiesEstaduais,inclusiveaConstituiodoEstadodeSoPaulo,tambm
ratificamanaturezajurdicadocargodedelegadodepolcia.
Podemosconcluirque,nostermosdostratadosacimamencionados,odelegadodepolcia,
aoladodojuiz,aautoridadehabilitadaaprimeirotomarconhecimentodaprisoedecidir
sobresualegalidade.
Sealgumadvidaaindaresta,aConstituioFederalvemaoamparoedeixatudo
definitivamenteesclarecido.
Quandorestringedeterminadoatoreservadejurisdio,aConstituioFederalofaz
claramente,comonoincisoLXIdoart.5,aodisporqueningumserpresosenoemflagrante
delitoouporordemescritaefundamentadadeautoridadejudiciriacompetente.
Comosenota,aprisoemflagrantedelitonoestsujeitareservadejurisdio.
Corroborandoesseentendimento,oincisoLXIIdoart.5daCartaMagnaestabelecequea
prisodequalquerpessoaeolocalondeseencontreserocomunicadosimediatamenteaojuiz
competenteefamliadopresooupessoaporeleindicada,noimpondoaapresentao
imediatadopresonemaojuiznemfamlia,que,estclaro,devemsercomunicados
imediatamente.
Damesmaforma,oincisoLXIVdoart.5daConstituiodispequeopresotemdireito
identificaodosresponsveisporsuaprisoouporseuinterrogatriopolicial.
Percebesequeasnormasconstitucionaisservemaomesmotempodeautorizao
constitucionalparaqueodelegadodepolciasejaoprimeiroadecidirsobreaprisoeexercer
atipicamenteatostipicamentejudiciais,comoointerrogatrioeaprisoemflagrante;e
garantiadopresoparaquetenhacinciasobreaidentidadedequemoprendeueda
autoridadedepolciajudiciriaresponsvelpelaanlisedalegalidadedoatoquerestringiu
sualiberdade.

Enohnissonadadesurpreendenteouquefomentequalquerquestionamentosobrea

https://dpdh.wordpress.com/2015/01/23/aaudienciadecustodiaesuainterpretacaoconformeaconstituicaofederaleostratadosinternacionaissobre

3/6

26/01/2015

AaudinciadecustdiaesuainterpretaoconformeaConstituioFederaleosTratadosInternacionaisSobreDireitosHumanos.|Movimento

Enohnissonadadesurpreendenteouquefomentequalquerquestionamentosobrea
validadedasreferidasnormasconstitucionais,vistoquesofrutodoconstituinteoriginrio,
elencadasnombitodoTtuloIIdaConstituioFederal,quedispesobreosDireitose
GarantiasFundamentais,etambmporqueaCartaMagnaestindubitavelmentenum
patamarhierrquicosuperioraosreferidostratados.
Destafeita,ainterpretaolgica,sistemticaeteleolgicadosdispositivosanalisadosnos
permiteconcluirqueasfunesexercidaspelodelegadodepolciaencontramnosamparo,
masverdadeiraprevisolegalnoPactoInternacionalSobreDireitosCivisePolticosena
ConvenoAmericanadeDireitosHumanos,estandoinseridonoconceitoamplodeautoridade
previstonessestratados,demonstradoqueosistemaprocessualpenalbrasileiro,nesseaspecto,
noestadeveremnada,vistoqueaindamaisrigorosoaoestabelecerumduplocontrolede
legalidadedaprisoemflagrante,realizadotantopelodelegadodepolciacomopelojuizde
direito,sobocontroleexternodoMinistrioPblicoedaprpriadefesa.
Desconstrudoomito,reportamonosanlisedaconveninciadeseinstituiraaudinciade
custdianosmoldescomopropostopeloPLSn554,de2011,principalmenteemrazodos
riscosaosistemaacusatrio.
Emfunodoprincpioacusatrio,necessrioumdistanciamentoentreojulgadoreosfatos
sobinvestigao,poismerasconjecturasiniciaisnocontrastadascomoutroselementos
oriundosdainvestigaodeseguimentonoraramenteconduzematoinvestigadormais
cautelosoaequvocos.
Adotandoseummodelodeaudinciadecustdia,inevitvelqueojulgadorcristalizeum
juzoacercadacondutadopresocombaseexclusivamentenaqueleselementoscolhidos
precariamente,semcontrapontooucotejocomoutrosqueconfirmemounoasconjecturas
iniciaisdapriso,gerandoumconvencimentoembasadoemindciosdeautoriae
materialidademuitasvezesfrgeis,queinevitavelmenteacompanharoomagistradoata
sentena.
Essejuzodevalorsobreosfatosbrutosporpartedojuizrepresentaumretrocessograveem
termosdegarantiasindividuaisemculasobreospressupostosdeisenoeimparcialidadedo
julgador,valoresinexorveisdosistemaacusatrio,aoladodaseparaodasfunesde
investigar,acusarejulgar.
Quemconheceasistemticaprocedimentaldaprisoemflagrante,sabequeodelegadode
polcianomerohomologadordeprises,porquantofazaanlisedasituaosobosaspectos
fticosejurdicos,noestandoobrigadoahomologarprisesilegaisouquenoestejamem
situaoflagrancial.
ValeressaltarqueumaleiobrigandoaapresentaodetodosospresosperanteoPoder
Judicirioexigiriaaorganizaodevolumosaspautasdeaudinciacomjuiz,Ministrio
PblicoeDefensoriaPblicadiariamenteparaapreciartodasasprisesemflagrante.
Essapropostasemostratotalmenteimpraticvelsepensarmosnosmilharesdemunicpios
pelointeriordoBrasil,que,quandomuito,contamapenascomumdelegadodepolcia,sendo
estamuitasvezesanicaautoridadeamenosde200kmdedistnciaque,pordeverdeofcio,
vaiatondeseencontraocidadodetidoparaanalisaralegalidadedesuapriso,posturaque
dificilmenteseverporpartedeumacomissodeaudinciadecustdia.
https://dpdh.wordpress.com/2015/01/23/aaudienciadecustodiaesuainterpretacaoconformeaconstituicaofederaleostratadosinternacionaissobre

4/6

26/01/2015

AaudinciadecustdiaesuainterpretaoconformeaConstituioFederaleosTratadosInternacionaisSobreDireitosHumanos.|Movimento

Logo,noprecisograndeesforoparaperceberqueumaleicomtaisimposiesnoseria
observada,criandomaisumacausadenulidadeprocessualdapriso,queresultaria
inevitavelmentenorelaxamentodeprisesemmassa,trazendointranquilidadesociale
depreciaoimagemdoPoderJudicirio.
Noseolvida,ainda,queaaudinciadecustdiaaumentariaosgastospblicosnareade
seguranapblica,ondeosrecursossonotoriamenteescassos,exigindoacontrataode
grandesefetivospoliciaisou,oquemaisprovvel,odesviodospoucospoliciaispara
atividadesalheiasssuasfunes,comootransporteeacustdiadepresos.
ParaosmagistradoseauxiliaresdaJustianoseriaminsignificantesosriscospessoais,
porquantoseveriamemmeioainmerospresos,fazendodeFrunsverdadeirascadeias
transitrias,diantedotrfegodepresospararealizaodeaudinciasdecustdia,podendo
ensejartentativasderesgatesviolentos,notadamenteemcasosdeintegrantesdeorganizaes
criminosas,oque,porconsequncia,exigiriamaisseguranas,maisrecursosecontrataes,
onerandoaindamaisoscontribuintes.
Portanto,reiterase,mostrasemaisrazovelefactvelmodificaeslegislativaspontuaispara
extirparqualquerpossibilidadedeviolaesincolumidadedopresoficaremimpunes,
garantindoaindaumrpidocontatodelecomojuiznoscasosemquepermanecerpresoapsa
lavraturadoautodeprisoemflagrante,asquaisarrolamosabaixo:
1. Aparticipaodadefesatcnicanointerrogatriopolicialeaobrigatoriedadederealizao
deexamedecorpodedelitoemtodapessoapresa,medidasimportantesnoprevistasno
PLSn554/2011;
2. Fimdaobrigatoriedadedemanutenodaprisoemflagrantedepessoaquetenha
praticadofatotpicosobmantodeevidentecausaexcludentedeilicitude;
3. Avedaocustdiadepresosemdelegaciasporprazosuperiora24horas,medidano
previstanoPLSn554,de2011,equerepresentaumasituaodegradantevioladorados
direitoshumanosprevistosemtratadosinternacionais,poisopresonoexercedireitos
bsicosprevistosnaLeideExecuoPenal;
4. Possibilidadedeodelegadodepolciaaplicaralgumasmedidascautelaresnosujeitas
reservadejurisdio,tosomentenoscasosemqueforcabvelfiana,servindocomo
alternativamanutenodeprisesdesnecessriasporcrimesleves;
5. Apossibilidadede,acritriodojuiz,opresoserpessoalmenteapresentado,apso
recebimentodoautodeprisoemflagrante,casoelenotenhasidocolocadoemliberdade
previamentepelodelegadodepolcia,comfianaououtramedidacautelardiversada
priso.
Comisso,esperamosterconseguidoexporasrazespelasquaisaaudinciadecustdiano
apanaciaincansavelmentedivulgada,devendo,poroutrolado,serponderadaserepresenta
vantagensreaissemriscosindesejveisaosistemaacusatrio,noobstantedevamos
reconhecerqueprecisoavanarnatemticadosdireitoshumanos,sepossveladotandoas
medidassugeridasacima.
*ThiagoFredericodeSouzaCosta

BLOGNOWORDPRESS.COM.|OTEMAMINNOW.
https://dpdh.wordpress.com/2015/01/23/aaudienciadecustodiaesuainterpretacaoconformeaconstituicaofederaleostratadosinternacionaissobre

5/6

26/01/2015

AaudinciadecustdiaesuainterpretaoconformeaConstituioFederaleosTratadosInternacionaisSobreDireitosHumanos.|Movimento

Seguir

SeguirMovimentoDelegadosParaDemocraciaeDireitos
HumanosDPDH
CrieumsitecomWordPress.com

https://dpdh.wordpress.com/2015/01/23/aaudienciadecustodiaesuainterpretacaoconformeaconstituicaofederaleostratadosinternacionaissobre

6/6

Vous aimerez peut-être aussi