Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
MUNT- EN PENNINGKUNDE
42
PENNINGKUNDE
ZILVEREN
DUKATEN
VAN
DE
16591798
door
L O D . S. B E U T H
Inleiding
O p 9 Juli 1 6 5 9 werd door ,,de R a d e n en Generaalmeesters van de
M u n t " het type vastgesteld van een nieuwe munt, ,,de zilveren dukaat"
en
werden
staande
de
ridder
desbetreffende
met
zwaard,
ontleend a a n de gouden
op 5 0 stuivers.
dukaten.
Ze
werden
grote
aantallen,
waarin
zij
zijn geslagen
en
Blijkens
de lange tijdsduur
dukaat
een
genoten. - Z o w a s
uitvoering
een
munt v a n
de
ons
waardige
slot
apotheose.
Officieel w e r d e n de zilveren dukaten eerst ingetrokken in 1 8 4 7 , toen
de nieuwe
1 8 4 2 en 1 8 4 9
Zeeuws .
Opmerkelijk w a s
ge
Oorspronkelijk
gewaardeerd
in
op
50
stuivers,
van
2
de
bracht
de
model
(in
w a a r d e in Z e e l a n d
gesteld
op 5 2 , sedert
1747 werd
1 7 6 3 zelfs op 5 3
de-
stuivers,
1 8 1 6 w e e r tot 5 2 stuivers
LOD. S.
42
BEUTH
hadden.
Men
hield ze als oppotmunt achter. V a n d a a r de vele exemplaren uit muntvondsten en de goede staat, waarin vele exemplaren daaruit en bij de
inlevering van 1 8 4 2 4 9 verkeerden. D e Z e e u w s e muntmeesters v o e r e n
wel bij deze g a n g van zaken: door de hogere koerswaardering konden
zij meer geven voor het muntzilver en lokten groter aanbod uit. D o o r
de h o g e r e binnenlandse waardering werd natuurlijk de Z . Z . D . niet vaakgebruikt
voor
buitenlandse
betalingen:
daar
deed
de Z . Z . D .
opgeld. Dit zal dan ook wel d e reden zijn, dat in het buitenland
dan
in
het
naburige
Brabant,
geen
(behalve
V l a a n d e r e n en L i m b u r g ) de Z . Z . D .
(dertientjes"
en achtsten "(..pietjes") v a n a f
ongeoorloofd
Z.D.,
waarmede
alleen
w e r d e n beoogd
de
op
de met zoveel
van
de
een
munt
provin
gegevens
van
de
muntbussen
Z.Z.D.
muntwezen.
(Besier
geeft
43
1 8 4 2 en
onderzoek
heeft
zich
beperkt
tot de Z e e u w s e hele
Zilveren
het
jaartal
worden
ontleend
van typen
en afwijkingen,
die als
zelf-
te w o r d e n vermeld.
(ong. 4 2 5 Z . Z . D . )
en
ook
is
geschied,
toch
en
buiten
beschouwing;
het
nieuwe
muntvondsten
zeldzaamheid
en tot nu onbekende
167280
44
LOD. S. B E U T H
wederom g e s l a g e n
en wel op
gewicht het formaat v a n het derde type kleiner dan dat v a n het eerste
type. H e t knippen ging door de grotere dikte moeilijker en m.i. is de
v a a k optredende onregelmatigheid v a n de munten van het derde hoofd
t y p e hieraan en niet a a n een later snoeien toe te schrijven. H e t vierde
hoofdtype loopt van 1 7 2 7 t / m 1 7 5 0 , w e d e r o m op de pers geschroefd.
H e t vijfde ( e n l a a t s t e ) type v a n 1 7 5 7 t / m 1 7 9 8 is eveneens geschroefd
eh bovendien gerand met n a a r links f rechts n a a r beneden
aflopende
geeft
de
omstreeks 2 0 0 0
geslagen,
zou
practisch elk
e x e m p l a a r R 4 R 2 maken. O m p r a c t i s c h e
de
willekeur
van
de
1.
45
2.
3.
4.
muntmeestersaanduiding;
beschouwen
en
dus
is
de
vermelding
zoveel
gaf
jaartallen in
regel
jaarstempelingen als
Varianten
Naast
de
typologische
indeling
de
]. Boreel
en H. van Heumen
Z o is de periode v a n Jacob
16591680
Boreel
( 6 Juni 1 6 5 8 3 September 1 6 7 8 )
een' van betrekkelijke rust en orde; Boreel laat aanvankelijk weinig over
de schreef g a a n en de veranderingen in de modulering van de munt zijn
wel niet' a a n zijn a a n d a c h t o n t g a a n , wellicht door hem verordonneerd.
Matthias
Hooft
Sr.,
stempelsnijder
van
16521666
en zijn
zoon
46
LOD.
Matthias
Jr.
(166671)
opvolger, Abr.
Goverts
verrichtten
hun
S. BEUTH
taak gelijkmatig,
doch
de
heden b.v. in de interpunctie en doet ons reeds bij zijn eerste optreden
in 1 6 7 2 kennis maken met de stempelfout
te
nemen,
CRESCONT. H e t is niet a a n
stempelsnijder-generaal
Drappentier.
van
en
wapen
ridder
of een stempel
Hooft
gestuurd
Drappentier.
gemodelleerd
D e z e stempelsnijder aan de M u n t te D o r d r e c h t
en ontving
deze
benoeming
op 2 6 O c t o b e r
1671
woord
CONFOE
aan
de
doordringende
1678 (Hooft
J r . is dan
de stempelsnijder)
verschijnt er
Heumen,
daarna,
in
Dusseldorp
Er
de
muntslag
Van
worden
tussen
de
Heumen
1 6 7 8 provisioneel
w a s aangesteld en zijn
benoeming
plaatsing
dat
deze
punten
later in
de
dat deze
gelegenheid
de spanning
suggereren
aan
tussen V a n H e u m e n
en
47
geflankeerd
door twee
roosjes
grote
is g e w o r d e n , en het
Jr. tegen de
dikdoenerij
op
,,eigen
verzoek"
deze te veronderstellen
H.
van Dusseldorp
en A. de Groene
(16941721)
(28
Januari
Van
1 6 8 3 1 0 September 1 7 0 5 ) in 1 6 9 4 , na een
1 6 8 5 ook
die tijdelijk de Z . Z . D . v e r d r o n g e n .
der
geparelde
Z.Z.D.,
geinspireerd
binnencirkel,
waarvan
op
het
echter
eerste type v a n
geen
1 6 5 9 met
e x e m p l a a r bekend
1 0
is .
daar
uitgifte
Zeeuwse
de
opening
van
van jaartallen op
munten
stuks
du Pr
Z.Z.D.
zijn
gemunt.
gehad.
48
LOD.
AVR
benevens
het
feit,
dat
in
geen
S. BEUTH
enkel
jaar
zovele
varianten
zijn
geregistreerd.
H e t j a a r 1 6 9 4 is voorts het eerste j a a r w a a r i n de afkorting, die v o o r
dien op de Z . Z . D . Z E L luidde, ook voorkomt als ZEEL. Dit verschijnsel
vinden
w e in alle volgende
j a r e n tot en met
1 7 0 6 , behalve in 1 7 0 3 ,
1735
der
met
voor
de
geweest.
hand
liggende
gedachte
aannemen, dat de
stempel
snijders in sommige gevallen tegen het einde van het omschrift bemerk
ten,
hebben.
bepaalde
Eerder
partijen
zilver
bepaalde werklieden
kan
of
gedacht w o r d e n
het
identificeren
of werktuigen.
a a n het
merken
van
v a n de p r o d u c t e n v a n
van
onopgelost.
dit
jaar,
waarschijnlijk
Romeinse
Bij
tegen
het
einde,
een
van
de
1672
wijziging
deze
J gewijzigd
groter
kleinere model
in
handhaaft
ter gelegenheid
nieuwe
nieuwe
eeuw,
Dit-was
werd
die
ingevoerd
en een nieuwe
het j a a r
bij
a n d e r e nieuwe
v a n het intreden v a n
beloftenvolle
kwam. Ook
invoering
als een
25
vormgeving
Mei
zich
een
aandiende.
techniek v a n de schroefpers
v a n het model
1 6 9 4 b r a c h t iets nieuws,
placcaat van
aera
tot
een evenement,
v a n het drie-gulden-stuk
stand
n.1. de
en
de
49
Generaliteitsmunten, w a a r o p ook
Zeeland
driegulden
niet de tweegulden
opvattingen.
ging
ontwikkelen,
het
typische
persoonlijke,
derde bleef
( p a s na 1 7 6 0 ook
de a a n
op de
halve
munt
gehandhaafd
blijven,
m.a.w.
niet alleen
onder
V a n Dusseldorp
de Groene
Fiers
(tot
(17061711)
(171321).
Kap-
peyne
heeft
in
1694
tenslotte
de drie roosjes ( V )
gekozen,
al komen
de
Zeeuwse
50
LOD. S. B E U T H
de depravatie in de
uitvoering
van
de
als gevolg v a n
overbelasting
in
de
jaren
geknabbeld",
gesnoeid.
mis-slagen
komen
in
deze
periode
Dubbel
v a k e r v o o r dan d a a r v o o r en
munthuizen
in
de
Nederlanden
munten,
met
dan kan
deze
Pieter
Kappeyne
(17221752)
Kappeyne
Drappentier
(172251),
breekt v o o r de
stempelsnijder
Munt
een
Zeeuwse
van
maakt :
de
uitvoering staat er ver boven, zodat het op deze grond zeker gerecht
v a a r d i g d is de Z . Z . D . v a n a f 1 7 2 7 onder een nieuw hoofdtype
op te
te
vereenzelvigen
met
een
tekening
toe
te
schroefpers,
schrijven
aan
die - omstreeks
de wederinvoering
1 6 8 0 buiten
de
Romeinse
in
A r a b i s c h e , vindt mogelijk
omstreeks 1 7 2 5 v a n de
gebruik w a s
v a n deze
het jaartal w e e r w e r d
gesteld,
ja-zelfs
wederinvoering
afgewisseld door de
ingevoerde
model.
Trouwens
de nieuwigheid als
van
het
gewicht
op
28
51
n a a s t het vooralsnog o n v e r k l a a r b a r e
1 1
van de afkorting Z E L . T h e o r e t i s c h
doch ook
s c h a a r s zijn
zijn
mogelijk
geslagen
ter
gelegenheid
Pieter K a p p e y n e bij de Z e e u w s e
(laatste)
piedfort
laat
slaan,
is
M u n t . Als in 1 7 7 7 H o l t z h e y J r . de
m.i. eveneens de aanleiding daartoe
D e Holtzhey's
Een
(17521798)
van Martinus
Holtzhey
muntmeester in Gelderland
( H a r d e r w i j k ) , Hij kwam
(eind)
voordien
1 7 5 2 uit
de
Westzijde,
het
plaats v a n
1 2
geest .
52
LOD. S. B E U T H
moeilijk-
Z e e l a n d een salaris-
Matthias
( 1 7 5 7 a , d, e en f ) .
en
roosrand
twijfel
is
door V e r k a d e onder 8 6 . 4 ten onrechte als een apart type opgevoerd. Dit
is nl. een proef, die niet in circulatie is gebracht, zoals blijkt uit de
volgende
feiten:
1.
2.
bij
3.
weten
is
getroffen:
moesten worden, zou het p e r c e n t a g e b e w a a r d e exemplaren van de
in
175758
geslagen
overige perioden
l f
geslagen
ter
alle
gedachtenis
1 5
munten.
dit vier, resp. drie jaar later hebben gegeven? Als muntmeestersaanduiding vertoont 1 7 5 7 a d r i e r o z e n , terwijl alle andere tussen
1 7 5 7 en
opvallend
stuks,
hetgeen
53
dus nog
proeven
uiteraard een
Nu
zeer aanzienlijk
is het wel
duidelijk
dat van
dan van exemplaren uit de normale circulatie, doch het geval gaf alles
zins aanleiding hier bijzondere a a n d a c h t a a n te besteden.
Z o bleek dan bij aandachtige beschouwing:
1.
2.
dat de
cijfers
geslagen;
waren over
gesneden behalve het laatste cijfer 7, dat dus pas op het laatst in de
stempel is a a n g e b r a c h t . D e z e stempel moet dus reeds v o o r 1 7 5 7 gereed zijn
gekomen en stelt dan in ieder geval (denken wij a a n de drie r o z e n ) het
oudste o n t w e r p voor. N u vertoont variant 1 7 5 7 b ons 2 rozen doch met
d e . l a a t s t e 7 gewijzigd uit (vermoedelijk) 1 7 5 3 . Hieruit volgt, dat, a a n
genomen dat. b uit 1 7 5 3 stamt, de a variant eveneens uit dat j a a r moet
stammen en dus evenzeer is gesneden door M a r t i n u s J r . , een knap stuk
w e r k voor een amper 16-jarige knaap. W e l l i c h t w a s
er dus toen al
sprake geweest van een gerande emissie van Z . Z . D . In dit licht gezien
w o r d t ook de toespeling van E s d r volkomen begrijpelijk en a a n v a a r d
b a a r . M e t dit al is het grote aantal e x e m p l a r e n van de proef niet v e r
klaard. T o c h ligt, n a a r het mij voorkomt, deze verklaring niet zo ver
van de hand. T o e n in 1 7 5 4 Holtzhey
J r . ontslagen w a s , heeft V a d e r
zijn
zoon,
onbezonnen
dan
wel
op
grond
van
geworden.
niet
in
1757
diende
om
getuigenis
werd
aangeboden,
54
LOD. S. B E U T H
de scepter
nog
de
zijn en het veld boven de kroon blank blijft. Dit blijft zo, zolang v a d e r
en zoon s a m e n in functie zijn, zelfs nog in 1 7 6 5 ( v a d e r H o l t z h e y sterft
1 November
1764).
de
verschijnt
kroon
Gelijktijdig
nu met het b l a n k e
bovendien een d u b b e l e
veld
lus,
boven
een strik
in het Generaliteitswapen a a n
(2 sterren)
en
de
twee
dit
geheimschrift vervat in
de
geresulteerd
officile
benoeming.
Is het in t e g e n s p r a a k met deze theorie, d a t w e in 1 7 6 4 a een munt
aantreffen
met
lus?
Integendeel:
munt
is
55
van
de
dubbele
lus
op munten v a n 1 7 6 8 en
van
toen immers
al vier jaar dood en de symboliek van de dubbele lus had zeker minder
tot de neef gesproken dan tot de zoon. T o c h kan deze bagatellisering
niet bevredigen, w a n n e e r w e ons realiseren, dat de Holtzhey's de precisie
in het bloed hadden en de neef-stempelsnijder met de
van
de
dubbele
lus
volkomen
familie-symboliek
V o o r t s dat gelijktijdig
met 1 7 9 8 v e r v a n g e n is door de e n k e l e .
te
moeten leggen
tussen
H i e r d o o r meende ik v e r b a n d
v a n de
dubbele
hier
wel:
van
moeder
toe
bekende
de n a a m die van
en die in 1 7 7 6 geboren w e r d . D e
munten
als
met
zou
dus
kind,
dubbele
lus.
Zou
1 7 6 8 c de aankondiging
deze
onderstelling
juist blijken,
dan
op
1769b,
lus
terugzien zou
dit erop wijzen dat het kind een dochter moet zijn geweest. H e t onder
zoek
naar
eventuele
bevestiging
van
de
de
en
56
LOD.
S.
BEUTH
1 6
v e r d w e n e n tijdschrifit Astrea,
onjuistheden
bevat.
Ook
gegevens in Sibbe
gedateerde
huwelijksacte
l s
te voorschijn k w a m . Z o w e l j a a r als
1 7 6 9 w a r e n geen
gegevens
aanwezig,
d a a r alle verdere
aangelegenheden.
juist
genoteerd
Martinus,
geboren
in
dat
de
eerstgeboren
zoon
n a a r de v a d e r v a n de v a d e r w e r d
de
moederszijde,
van
Martinus
naar
zijnde
GESCHIEDENIS
zoon
VAN
Nicolaas.
DE Z E E U W S E
Die
naam
ZILVEREN
57
DUKATEN
wijzen op het
overlijden
MONNO-
wijzigt in
MON:NOV:
en
munt
in
CONFOE
modelleert
dan
CONFOED,
en gevolgd door de
merkwaardige
sympoliek
komt
m.i.
voort uit de
menselijke
ook
een
ander
in
Zeeland
bestaand
gebruik
komt
1 0
v o o r t . In de
zilversmeden
een
instelling
we
58
LOD. S. B E U T H
een lang
afhangend
1 in
uitoefenen
zoon,
illusie blijken.
leeftijd
in
die
toen
Nog
nog
voor
slechts
12
jaar
was.
Ook
de
F r a n s e n de Z e e u w s e munt in 1 7 9 9 opgeheven. 15 A u g u s t u s 1 7 9 8 h a d
er de laatste muntslag plaats gevonden. D e laatst geslagen munten w a r e n
Z i l v e r e n D u k a t e n . D a a r m e d e w a s een einde gekomen aan een eeuwen
oude traditie, die in 1 3 5 5 h a a r oorsprong h a d gevonden, een einde ook
a a n het muntmeesterschap en aan de rol van de familie Holtzhey. In
de 19e eeuw stierf dit geslacht zowel in de mannelijke als in de v r o u w e
lijke lijn uit. D o c h hun munten, die tot in lengte van d a g e n v a n hun lief
en leed getuigenis afleggen, blijven.
59
J . Schulman, Handboek
voor de Nederlandse
Munten van 17951945,
1946,
p. 9 5 .
Jaarboek Munt- en Penningkunde 3 0 / 3 2 ( 1 9 4 3 / 5 ) p. 89.
Alg. Rijksarchief, Arch. Raden en Generaalmeester van de Munt, no. 24.
J. W . A. Besier, De Muntmeesters, en hun muntslag, 1890, p. 5 4 6 6 .
Zie noot bij de tabel.
" Natuurlijk is het denkbaar dat de nog in goede staat verkerende stempels bij
het intreden van het nieuwe jaar eerst zouden zijn opgebruikt, na wijziging van het
oude jaartal. Als dit echter usance ware geweest, zouden we in veel meer jaren
stempelwijziging hebben zien voorkomen. Bovendien, een nieuw jaar komt niet onver
wacht en er is alle gelegenheid de benodigde stempels tijdig voor te bereiden. Eerder
lijkt het waarschijnlijk, dat dan pas op een verlopen stempel teruggegrepen' werd,
wanneer men zich daartoe door onvoorziene omstandigheden genoodzaakt zag, b.v.
wanneer in, de loop van enig jaar door te veelvuldige stempelbreuk of ziekte van de
stempelsnijder stagnatie in de muntslag dreigde. Of wel, dat, tegen het einde van de
muntslag in een bepaald jaar het niet meer de moeite loonde een geheel nieuwe
stempel te maken. Het kan ook zijn, dat de geplande aanmunting zo gering was
( 1 7 1 7 1 8 1 9 ) , dat men aanmaak van speciale stempels niet nodig oordeelde. Een
aanwijzing voor de waarschijnlijkheid dezer veronderstelling is te vinden in de beide
enige exemplaren van de \ Z . Z . D . van 1719 die nog voorhanden zijn, w a a r v a n het
jaartal in beide gevallen is gewijzigd uit 1716-en wel, omdat er na 1716 tot 1719 en
daarna tot 1760 geen \ Z.Z.D. zijn aangemunt. N a 1716 schijnt men dus eerst niet
van plan te zijn geweest nog % Z . Z . D . te slaan en is tot aanmunting in 1719 dus
vrij plotseling besloten. Doch naast deze onderstellingen waag ik tot slot een andere:
het zou ook kunnen wezen, dat de betrokken stempelsnijder van die jaren, Willem du
Pr, naast de ondeugd der slordigheid ook die der luiheid bedreef!
2
In enkele gevallen werd de stempel van een vorig jaar gewijzigd, zonder dat in
bt oorspronkelijke jaar enige muntslag plaats vond, althans zonder dat tot nu toe
enig exemplaar met het originele jaartal werd gesignaleerd. Dit zijn met name de
jaren 1693 (zie 1694b); 1699 (zie -1701b); 1753 (zie 1757b); 1783 (zie 1784a) en
1797 (zie 1798b). De stempels van 1693 en 1753 waren mogelijk proefstempels, ver
vaardigd met het oog op de voorgenomen hervatting van de onderbroken muntslag.
Z o vond van 1680 tot 1694 geen aanmunting voor zover bekend van Z . D . plaats,
evenmin in de jaren 1751 en 52, terwijl het stempel van 1753 pas voor de muntslag
inl757 in gebruik kwam. Het stempel van 1783 is mogelijk niet gebruikt, doordat de
zilveraanvoer van overzee, waarop de Middelburgse Munt was aangewezen, door
oorlogsomstandigheden stagneerde.
7
158815
15
= 0,010%
1737-1738
437230
40
= 0,009%
1747-1750
365540
53
= 0,015%
1757-1758
146055
.,
23
= 0,016%
8
1 0
3 1
1 2
1 8
1 4
60
LOD. S. BEUTH
Tellen we nu bij de voorhanden ex. ook de ex. van 1757a (met binnencirkel) n.1. 23
stuks dan komen we voor 175758 op een totaal v a n 4 6 stuks of wel 0,031 %, het'
geen aanmerkelijk hoger uitkomt dan voor andere en latere perioden, waar het percen
tage 0,005 bedraagt (dus slechts 1 op de 20.000 geslagen exemplaren).
Auctiecaf.
W. C. Esdr, Jeronimo de Vries e.a., Amsterdam 13 Sept. 1842
no. 1136.
Jaarboek Munt- en Penningkunde
28 (1941) p. 3 9 4 6 .
Sibbe, Maandblad
van het Ned. Verbond voor Sibbekunde
1 ( 1 9 4 1 ) , p. 2 3
en 104.
Rijksarchief Haarlem, Trouwboek der Geref. Gemeente te Thamen aan de
Amstel (Inv. 6 1 2 A ) .
D e Oude Tijd 1869, p. 84.
1 3
1 0
1 7
1 8
1 6
SUMMARY
History
of and cryptography
on Zeeland
silver
ducats
16591798
of
higher
between
alloy.
About
18 public a n d
distinguished.
As
in
die
16591668
2.
16721680
milled
3.
16941721
hammered, c o a r s e workmanship
4.
17271750
milled
5.
17571798
milled a n d edged.
Another
hammered
division
is
added,
based
on
the
characteristics of
the
attention
is
given
to the mintmaster M a r t i n u s
Holtzhey
allusion
61
VERKLARING B I J DE TABEL
Zeldzaamheidsgraden :
S
R
, R2
R3
R4
interpunctie variabel
munttekens
muntmeesterversieringen
I
Jlj !
% **
EL
10
"
in
)|c
IV
.V.
XI
XII
V.
0
12
13
IX
XIII
VI
XIV
VII
^ v m
Verzamelingen :
K
Koninklijk Penningkabinet,
's-Gravenhage
N
M
H
X V
xvi
ZEEUWSE
[aar
tal
Zeld
zaam
heid
van
jaarflang
Muntmeester:
Va-
Inter
punctie
Muntteken
Jacob Boreel
ZILVEREN
DUKATEN
Muntteken
kil,
Omschrift en
bijzonderheden v
6 Juni 16583
September
1659-1798
Muntmeester
ver
sierincr
kz.
Omschrift en
bijzonderheden kz.
Algemene
opmerkingen
Stempelsnijder:
1678
Matth.
Zeld
zaam
heid
van
variant
Hooft
Sr.
T y p : I (met binnencirke's)
1659
1660
1661
R3
1662
1663
R2
R
1664
1668
R4
R4
CONCORDIA
RES PARVAE
CRESCVNT
piedfort
aa
a
b
c
cc
a
b
a
a
b
c
a
a
CO
1
COZEL"
CO Z E L *
COM Z E L *
1
1
2
piedfort
over 1660
2
2
2
2
2
2
R4
R3
R2
R
R2
R4
R4
R2
16521666
PI. III, 1
KRNM
K
M B
K N HB
KR
B
KR M B
B
R
KR
R4
binnencirkel
ON
N>
Aanwezifl in
verzamelingen:
mhb
R3
R3
K N
R4
' B
gelijnd
Stempelsnijder:
Akir. Coverts
16711675
T y p e II (schroefpers)
4672
a
b
PI. III, 2
I
R2
I CRESCONT
kantschrift
R2
KR
R4
NMHB
MHB
in relif:
LUCTOR ET
EMERGO
c
cc
NO
piedfort
R2
R3
B
K
1673
z.j.
R
R2
d
a
b
a
4 MO
4
interp.
R3
R2
R3
K
K
R2
KR
MHB
B
vz. - ; kz.
1674
1675
R4
R4
'&
a
Stempelsnijder:
1676
1677
1678
1679
Hendrik
van Heumen
R3
R2
grotere letters R 2
R3
R3
CON F O E
-BELG Z E L 58*
1694
]r.
R3
III
BELG COM Z E L
Hendrik
a
b
16761687
K
KR
H .
R3
R
Muntmeester:
Hooft
R3
R
CONF CE
1680
Math.
R3
R
Muntmeester:
R4
R4
van Dusseldorp
19 Nov.
168210
Sept.
1705
Stempelsnijder:
Willem
K
B
K NM B
NMHB
KR
KR
B
du Pr
16871722
PL III, 3
5
stempel type II
over 1673
geparelde
over 1693
R4
R3 K
piedfort
R2
K NM
R2
KR
binnencirkel
c
cc
d
Z E^ELL
2
3
IV
ZEEL
IV
ZEL
CRESCVN
CRESCVN
MHB *
B
M B
MHB
Jaartal
Zeldzaamheid
van
jaarflans
Va-
Interpunctie
v z . en
kz.
Muntteken
vz.
7
5
7
7
5
7
1695
1696
1697
ARG
7 -
ZEL
C O N F
BELG
Z E L
Arab. 1
Z E E L
V
VI
Arab. 1
7 -
Z E E L
7 -
Z E L
7 -
7 -
a
b
c
a
a
. b
V
V
Z E L
Stempel van
gouden 10
dukaten stuk
Z E L
7
7
7
7
7
7
7
7
7
7
7
VI
VI
VI
V
7 .
7 .
Algemene
opmerkingen
Z E E L
COM
O m s c h r i f t en
bijzonderheden kz.
Z E E L
C O N F
1703
1704
AVR
b
"l701
.
.
.
.
-
d
1698
Muntmeesterversiering
kz.
O m s c h n t t en
bijzonderheden v z .
V
V
V
Z E E L
Z E L
BELG
COM
$
Z E L
Z E E L
over 1696
Z E L
Z E E L
Z E L
Z E E L
Z E L
R2
R3
R2
S
R4
R2
R4
R2
2 7
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
KR
R2
VI
V
CRESCVm
over 1698
over 1 ( 6 9 ) 9
over 169?
S
R
R2
R4
R2
R
R3
S
CONCORDI
A a n w e z i g in
verzamelingen:
S
R4
R2
R3
R2
S
BELG
Zeldzaamheid
van
variant
R
R4
0\
4".
MHB
H
MHB
HB
HB
KRNMHB
N
HB
HB
B
KRNMHB
KRNMHB
KR
HB
B
N
HB
KRNMHB
R MHB
3
MHB
MHB
KRNM B
N
HB
B
MHB
MHB
K
R
KR
MHB
MHB
H
1705
c
d
e
7 -
. f
7
7
7
7
7
,b
,c
M tintmeeste'r: Adoli
1706
a
1708
R3
Muntmeester:
1713
R '
1714
1716
1717
1718
1719
1720
1721
7
7
Da vid
a
1715
S
R3
ca
a
a
a
R3
R2
a
a
R2
-v
7
ZEEL
13 April
Fiers 18 Oct.
R3
R4
R2
V
ZEEL
ZEL
1706-20
Mei
CRES.CUNT
RESP.ARWE
PARV
over 1704
KR
MHB
MHB
B
KR
R3
R4
R4
R2
R2
V
V
V
HB
B
over 1706
R3
S
R3
N
R
R
K
K
B
HB
B
NMHB
B
1713-1722?
V
V
VII
VII
VII
7
7
7
7
7
7
7
7
7
7 7 .
7
7
7
PWE
1711
b
1707
ZEL
de Groene
7
V
7
V
V
V
V
V
V
V
ZEEL
VII
VIII
VII
VII
....
1
VII
VII
VII
VII
VII
RESPRV/E
RESPARV
RESPVvE
over 1715a
R3
CRESCUNT
punt op 1717
CRESCUNT
CRESCUNT
R2
R4
S
R3
R3
S
R4
R4
over 1715a
over 1716?
over 1717
R3
R4
R2
R3
R2
KRNMH
B
MHB
B
HB
KR
KRNMHB
B
5
M
B
H
KR
,
R
MHB
HB
HB
Jaartal
Zeldzaamheid
van
jaargang
Variant
Interpunctie
v z . en
kz.
Muntteken
Muntmester-
Omschrift en
bijzonderheden vz
' siering
kz.
O m s c h r i f t en
bijzonderheden kz.
Algemene^
opmerkingen
Zcldzaamheid
van
varian t
A a n w e z i g in
verzamelingen:
On
Muntmeester:
Pietec
Kappeyne
1722731
Dec.
1752
Stempelsnijder:
Danil
Drappentier
17221751
1737
R2
a
a
1747
IX
IX
CON F CE
.8
c
a
8
8
8
:b
a
b
c
8
8
8
.a
oo
8
8
1738
,b
X
-IX
:
ZEL
ZEEL
Pl. I V ,
R2
R
kroon gesloten
sterren in driehoek
kroon gesloten
sterren in lijn
kroon
open
7
X
X
X
IX
X
*
open kroon
lange 7
gesloten kroon
korte 7
open kroon
korte 7
open kroon
open kroon
KR
KRN
B
HB
R2
HB
R3
R4
B
i
RNMHB
S
R2
HB
R2
gesloten kroon
' boven kroon
R3
S
R
R
HB
KRNMHB
R N HB
HB
laatste 7 kort
' boven kroon
KRN
R3
R2
R2
K N
B
HB
'
over 1737
HB
laatste 7 kort
piedfort
bb
1748
> c
ce
'd
a
aa
9
9
: boven kroon
X
X
: boven kroon
' boven kroon
piedfort
._
ZEL
ZEEL
R2
piedfort
S
R
B
HB
RNMHB
K
B
1750
Muntmeester:
b
c
cc
a
b
c
X
X
9
10
11
11
11
Martinus
ZEL
Holtzhey
Sr. eind
17521760
(2
Dec.)
X
XI
XI
boven kroon
boven kroon
piedfort
over 1748
smalle 0 in jaartal
grote 0. in jaartal
Stempelsnijder:
NMHB
HB
R4
R2
S
R
KRNMHB
HB
T y p e V (gerand)
1757
b
c
d
e
f
ZEEL
9
h
12
12
12
12
12
12
12
12
12
i
1758
R2
1759
R4
1760
a
b
a
a
b
c
d
Muntmeesters:
1761
Mart.
e
a
Holtzhey
.
12
. 1 2
ZEL
17601
Nov.
Oct.)
PI. I V , 3
XII
XIV
XIII
XIII
XIII
XIII
XIII
XIII
XIII
XIII
XIII
XIII
XIII
XIII
XIII
XIII
gespikk. kroon
dubbele lus
dubbele lus
dubbele lus
dubbele lus
dubbele lus
dubbele lus
enkele lus
grote blanke kroon
kleine gespikk. kroon
grote blanke kroon
enkele lus
enkele lus
dubbele lus
dubbele lus
KRNMHB
B
MHB
M B
M
KR
K
K
N
N
HB
B
B
B
B
KRN
HB
R3
K
R2
R4
R
R2
R3
B
B
R3*
1764
XV
over 1760d
R2
R3
HB
B
Jaartal
Zeldzaamheid
van
jaarqanq
Va-
Interpunctie
v r . en
kz.
Muntteken
12
12
12
12
1762
Muntmeesterversiering
kz.
Omschrift en
bijzonderheden vz
Omschrift en
bijzonderheden kz.
Algemene
opmerkingen
Zeldzaamheid
van
variant
A a n w e z i g In
verzamelingen:
R2
N HB
KRNMHB
KRNMHB
N HB
KRNMHB
lang lint
1763
12
lang lint
kroon parels niet
onderlijnd
enkele lus
12
lang lint
1764
12
12
R3 .
over 1763
R3
HB
KRNMHB
kort lint
12
HB
K N
HB
lang lint
Muntmeester:
1765
R2
1766
1767
1768
Martinas
Haitzhey
Jr. 1 Nou.
176415
Juni
1787
12
12
13
a
b
a
b
c
d
13
13
13
13
12
13
12
NOV
CONFD
XVI
XVI
XVI
XVI
XVI
XVI
XVI
XVI
XVI
R2
kroon blank;
dubbele Jus
kroon b l a n k
zonder . tussen'
fleurons
kroon blank
kroon blank
R
R
dubbele lus
dubbele lus
S
R2
R2
R
R
R2
NM' B
HB
KRN
HB
M B
KRNMHB
K N HB
MHB
R
HB
B
1769
1770
1771
1772
1773
1774
1775
1776
1777
1778
1779
1780
1781
1782
1784
S
S
a
a
a
a
aa
a
a
a
a
a
a
12
XVI
12
XVI
12
XVI
12
12
12
12
12
XVI
XVI
XVI
XVI
XVI
12
XVI
12
12
XVI
XVI
XVI
XVI
12
12
12
12
12
12
XVI
XVI
XVI
XVI
XVI
XVI
gebogen 7 in
12
XVI
gebogen 7 in
12
12
KRNMHB
dubbele lus
Rom. I
dubbele lus
Arab. 1
enkele lus
Arab. 1
kroon blank
R2
MHB
MHB
N
KRNMHB
KRNMHB
KRNMHB
RNMHB
gebogen
jaartal
rechte 7
jaartal
piedfort
1783
HB
KRNMHB
KRNMHB
KRNMHB
KRN
HB
M B
KRN
HB
KRNMHB
KRNMHB
KRNMHB
R2
KRNMHB
KRNM B
R3
jaartal
R2
HB
jaartal
1785
1786
1787
XVI
XVI
XVI
XVI
12
12
12
12
grote cijfers 85
kleine cijfers 85
KRNMHB
KRNMHB
RNMHB
NMHB
Jaartal
Zeldzaamheid
van
jaargang
Variant
Miintmeesteres:
1788
1789
Petronilla
1790
1791
Interpunctie
v z . en
kz.
Munt"
teken
vz.
Slob,
Omschrift en
bijzonderheden v z .
Wed.
M. Holtzhey
Muntmeesterversiering
kz.
Algemene
opmerkingen
Omschrift en
bijzonderheden kz.
Jan. 1799
12
12
XVI
XVI
12
12
12
12
XVI
XVI
XVI
XVI
12
12
12
XVI
XVI
XVI
a
b
a
b
12
12
12
12
XVI
XVI
XVI
XV
a
a
b
c
12
12
12
12
1793
1794
1795
CONF:D-
A a n w e z i g in
verzamelingen:
R2
zonder . tussen
fleurons
1788a
Stempelsnijder:
1792
Zeldzaamheid
van
variant
George
1793
R3
R2
S
NM B
KRNM B
KR
HB
KRNMHB
Kockers
17921799
S
R
KRNMHB
KRNMHB
N HB
R2
R
KRN
KRN
zonder afhangend
HB
B
jaartal hooggeplaatst (1 mm
beneden bovenrand schild)
RN
R3
R3
HB
HB
HB
H
lint
1796
1798
R3
CONFD
'XVI
XVI
XVI
XVI
over 1796
over 1797
R3
S
R2
K
KRN
N
B
HB
HB
HB
P L A A T III