5.

Helmond

Inleiding

In opdracht van de Kamer van Koophandel Oost-Brabant heeft ETIN Adviseurs per gemeente een
sterkte-zwakte-analyse (SWOT-analyse) en een sociaal-economische beleidsagenda opgesteld.
In gesprekken en tijdens lokale bijeenkomsten met vertegenwoordigers van ondernemersorganisaties
en gemeenten is tevens aandacht besteed aan regionale sterktes en zwaktes, kansen en
bedreigingen en is bovendien gezocht naar actiepunten die lokaal en regionaal opgepakt kunnen
worden. Op basis van deze lokale input heeft ETIN Adviseurs vervolgens een regionale SWOT en een
beleidsagenda opgesteld welke zijn vastgelegd in het rapport
“Sterkte-Zwakte Analyse Regio De Peel”. In het bijbehorende “Bijlagenrapport”
zijn de ruimtelijke, economische, sociale en organisatorische kenmerken van de
gemeenten in de Peel (Asten, Deurne, Geldorp-Mierlo, Gemert-Bakel, Helmond, Laarbeek,
Nuenen c.a. en Someren) en de regio als geheel uitgewerkt.
Onderstaand treft u de kenmerken van de gemeente Helmond aan, evenals de bijbehorende SWOT-
analyse en de beleidsagenda.

Resumerend:
• Helmond is de enige stad in de Peelregio en heeft de functie van centrumgemeente;
• De stad maakt onderdeel uit van de B5 (Brabantstad) en het GSB-beleid;
• Helmond vormt samen met Eindhoven de pijler onder de stedelijke regio;
• Helmond zoekt naar complementaire kwaliteiten ten opzichte van Eindhoven;
• De gemeente is onvoldoende bereikbaar via de weg
• Helmond is goed ontsloten via het spoor wat betreft personenvervoer;
• Helmond heeft onvoldoende uitgeefbare hectaren bedrijventerrein, de mate waarin is per segment
verschillend;
• De gemeente heeft onvoldoende pijplijnplannen ten aanzien van bedrijventerreinen;
• De stad heeft een sterke industriële sector, die staat voor de grote uitdaging om ingrijpend te
vernieuwen;
• Helmond kent een hoog percentage (middel)grote bedrijven;
• Helmond is geen kantorenstad;
• De stad heeft met nieuwe woonwijken en gebouwen naam gemaakt op architectonisch gebied;
• Helmond heeft een sterke bevolkingsgroei doorgemaakt en koopkrachtiger bevolkingsgroepen
binnen weten te halen;
• Helmond beschikt over een relatief jonge beroepsbevolking en een uitgebreid arbeidspotentieel;
• De werkloosheid is relatief hoog en het werklozenbestand telt relatief veel laagopgeleiden;
• De samenwerking in de driehoek bedrijfsleven, overheid en onderwijs/kennis is goed;
• De gemeente beschikt over een goed uitgeruste afdeling EZ en staat als ondernemersvriendelijk
te boek.

1
5.1 Ruimtelijk

Ligging
Helmond en Eindhoven vormen samen de dragers van de regio Zuidoost-Brabant, de meest
kennisintensieve regio van Nederland. Tevens is Helmond georiënteerd op de Peelregio en probeert
zij haar positie als centrumstad voor deze regio te versterken. Helmond grenst aan alle in dit project
betrokken Peelgemeenten. Helmond is de enige gemeente in De Peel met een stedelijke functie.

De gemeente bestaat uit de centrale kern Helmond en kent daarnaast drie kleinere kernen. Dit zijn
Mierlo-Hout, Stiphout en Brouwhuis. Deze kernen hebben hun dorpse karakter slechts voor een klein
deel weten te behouden na de groei die zij binnen Helmond als groeistad hebben doorgemaakt. De
wijk Rijpelberg had van oudsher al een meer stedelijk karakter. Recent is Helmond uitgebreid met de
wijken Dierdonk en Brandevoort. Deze wijken hebben een geheel eigentijds karakter en een sfeervolle
architectuur en hebben Helmond landelijke bekendheid opgeleverd.

In het verleden kende Helmond een tamelijk eenzijdige werkgelegenheidsstructuur, die gedomineerd
werd door de metaal- en textielindustrie. De ruimtelijke ontwikkeling van Helmond is lange tijd bepaald
door de ligging aan de Aa en de Zuid-Willemsvaart. Langs het kanaal ontstond een concentratie van
1
fabrieken en de woningbouw in Helmond was gericht op de arbeiders die in deze fabrieken werkten.
Decennia lang heeft Helmond bekend gestaan als stad voor de ‘laagste klasse’.
Vanaf het begin van de jaren negentig is er echter duidelijk sprake van een omslag. De status van
groeistad, het Grotestedenbeleid en Stimulus zijn hierin leidend geweest. Helmond is er onder meer in
geslaagd om aansprekende nieuwbouw- en herstructureringsprojecten op woningbouwgebied te
realiseren. Tegelijkertijd is de werkgelegenheidsstructuur sterk gedifferentieerd. De eenzijdige
afhankelijkheid van de industrie is doorbroken. De industrie op zijn beurt is kennisintensiever
geworden en sterker verweven in (grensoverschrijdende) clusters.

Infrastructuur
Helmond is niet goed bereikbaar. Dit geldt voor het stadscentrum, maar in toenemende mate ook voor
de bedrijventerreinen. Dit heeft enerzijds te maken met de toenemende verkeersdrukte rondom
Eindhoven, anderzijds met de onvolkomen infrastructuur. In westelijke richting is Helmond verbonden
met Eindhoven via de autosnelweg A270. Verkeer dat verder wil richting Tilburg is echter gedwongen
een stuk over lokale wegen door Eindhoven te rijden om vervolgens de A58/A50 te kunnen bereiken.
In oostelijke richting verbindt de N270 Helmond met Deurne en Venray. Deze zwaarbelaste N270
(Traverse) loopt dwars door Helmond en vormt een ernstige belemmering voor de uitbouw van en de
samenhang in het stadscentrum

De wegontsluiting van Helmond naar het noorden is de laatste jaren enigszins verbeterd door een
betere aansluiting op de N266 richting Veghel / ’s-Hertogenbosch en door de voltooiing van de A50
tussen Oss en Eindhoven. Via de N279 is Helmond in zuidelijke richting goed ontsloten op het Ei van
Ommel, waarlangs de snelweg A67 kan worden bereikt.

Van groot belang voor de bereikbaarheid van Helmond over de weg is de uitkomst van de BOSE-
discussie. Een verbetering van de infrastructuur rondom Eindhoven en Helmond zou de ontsluiting
van Helmond een stuk verbeteren en het doorgaande verkeer over de Traverse kunnen verminderen.
Dit biedt weer nieuwe mogelijkheden voor de ontwikkeling van het stadscentrum.

1
Provincie Brabant en SRE, Preconcept Regionaal Structuurplan, Regio Eindhoven, januari 2004.

2
Het Helmondse bedrijfsleven pleit met klem voor een volwaardige verbinding, dat wil zeggen met de
status van autosnelweg met voldoende afritten. Een regionale verbindingsweg biedt volgens de
ondernemers geen enkele verlichting. Vanuit het oogpunt van (vers)logistiek (essentieel in
bijvoorbeeld het concept ‘Foodregio Helmond’) is een betere bereikbaarheid een must.

Helmond ligt aan de spoorlijn Den Haag-Rotterdam-Venlo-Keulen. Via deze spoorlijn, die midden door
de stad loopt, worden veel goederen vervoerd. Hiertoe behoren ook gevaarlijke stoffen. Helmond
heeft zelf geen railterminal. De mogelijkheden voor personenvervoer daarentegen zijn prima. Helmond
heeft drie NS-stations en er liggen plannen voor een vierde station bij de Vinexwijk Brandevoort.
Helmond kent een prima verbinding met de Randstad en is via Venlo aangesloten op het Duitse
spoorwegnet.

Helmond is zoals gezegd gelegen aan de Zuid-Willemsvaart. Een aantal jaren geleden is het kanaal
bij Helmond omgelegd. Deze omlegging van de Zuid-Willemsvaart biedt het vervoer over water
nieuwe kansen (hogere snelheid, minder sluizen, geen beweegbare bruggen en voldoende ruimte
voor grote schepen). In het RSP zijn enkele locaties aangewezen, waar mogelijk een multimodale
overslagterminal gerealiseerd kan worden. Overigens is het voor een optimaal gebruik van de Zuid-
Willemsvaart noodzakelijk dat ook elders knelpunten worden weggenomen. Ook hier bepaalt de
zwakste schakel de sterkte van de keten.

Helmond heeft een naam als fietsstad. Het fietspadennet wordt door de inwoners hoog gewaardeerd.
Het stedelijk fietsroutenet zal worden aangevuld met snelle verbindingen met de nieuwe wijk
2
Brandevoort. Bovendien bestaat er een groot aantal bewaakte stallingen in het stadscentrum . Ooit
was er zelfs sprake van een ‘flits-fietspad’ tussen Eindhoven en Helmond.

Bedrijventerreinen
Binnen de gemeente Helmond bevinden zich meerdere bedrijventerreinen, waarop circa 45% van de
werkgelegenheid is geconcentreerd. De bedrijventerreinen hebben een gezamenlijke netto
oppervlakte van 585,16 hectare (730,32 ha bruto). In totaal was er per januari 2004 in de gemeente
nog 69 hectare bedrijventerrein uitgeefbaar, waarvan ongeveer 35 ha terstond. Tabel 5.1 geeft een
overzicht van de aanwezige bedrijventerreinen.

Tabel 5.1 : Overzicht bestaande en uitgeefbare bedrijventerreinen Helmond, 01-01-2004

Gemeente Kern Bedrijventerrein Bruto Netto Totaal uitgeefbaar
Helmond Helmond Hoogeind 336,50 275,78 2,80
Helmond De Weijer 61,82 46,72 0,00
Stiphout Schooten 72,00 35,40 1,96
Helmond Rijpelberg 12,00 8,30 0,24
Helmond BZOB terrein 180,00 151,91 59,51
Helmond Gansenwinkel 6,00 5,36 0,00
Helmond Kanaaldijk Zuidwest 18,00 17,00 0,00
Helmond Kanaalzone Noord 30,00 29,00 0,00
Helmond Centrale Kanaalzone 8,00 8,00 0,00
Helmond Berenbroek 6,00 5,60 4,57
Totaal 730,32 583,07 69,08
Bron: Enquête bedrijventerreinen en kantoorlocaties provincie Noord-Brabant 2004, bewerking ETIN Adviseurs

2
Gemeente Helmond, Meerjaren Ontwikkelingsprogramma, 1999.

3
Gemiddeld is de afgelopen tijd in Helmond per jaar zo’n 15 ha bedrijventerrein uitgegeven. Afgezet
tegen het resterende aanbod zou de gemeente in principe nog vier à vijf jaar vooruit kunnen. Kijkend
naar de aard van het aanbod, dan blijkt dat in bepaalde segmenten (gemengd en kleinschalig), nu al
sprake is van krapte, terwijl dit op wat langere termijn ook zal gaan gelden voor hoogwaardige locaties
3
(business park). De gemeente voorziet een tekort van netto 160 ha in 2020 (bruto 200 ha) . Er is een
structurele inspanning nodig om op (middel)lange termijn voldoende ruimte te kunnen blijven bieden
aan de doelgroepen waarvoor Helmond een taak heeft. Dat zijn uitbreiders, verplaatsers en
nieuwvestigers uit Helmond, de regio en van elders.

Een belangrijk punt van discussie, met name met buurgemeente Asten, is de A67-locatie (uitbreiding
BZOB). Het lokale bedrijfsleven pleit ervoor om snel helderheid te verschaffen, zodat ondernemers op
een verantwoorde manier hun investeringen kunnen plannen. Waar het terrein exact komt te liggen en
op wiens grondgebied, interesseert de ondernemers nauwelijks. Wel is het van belang dat er een
goede regie wordt gevoerd zodat kan worden ingespeeld op de regionale tekorten in specifieke
segmenten.

Diverse bedrijventerreinen in de gemeente Helmond zijn verouderd. Andere zijn recent gerealiseerd of
volop in herontwikkeling. Op dit moment worden bedrijventerrein Hoogeind geherstructureerd. In het
kader van het RSP worden afspraken gemaakt over de mate van inverdienen van ruimte op
bedrijventerreinen, zowel bestaand als nieuw.
2
Helmond is geen kantorenstad. Het kantooroppervlak wordt geschat op 200.000 m . De markt van
kantoorgebruikers in Helmond is stedelijk dan wel subregionaal. De meeste kantoorachtige
bedrijvigheid (60% zakelijke dienstverlening) prefereren een vestiging op een bedrijventerrein.

Op dit moment is de leegstand relatief hoog. De helft van de leegstand betreft nieuwe kantoren. Gelet
op het feit dat de planvoorraad de behoefte ruimschoots lijkt te overstijgen is enige prudentie wat
betreft kantoorontwikkeling op zijn plaats. Gelet op de wens van Helmond om meer dienstverlening
aan te trekken blijft kantoorontwikkeling wel noodzakelijk.

5.2 Economisch

Werkgelegenheidsfunctie en pendel
De gemeente Helmond telt 3.138 vestigingen, die aan 35.727 mensen werk bieden. De gemiddelde
grootte van de bedrijven bedraagt hiermee ongeveer 11 arbeidsplaatsen. De werkgelegenheidsfunctie
van Helmond bedroeg in het jaar 2003 91,9%. De werkgelegenheidsfunctie van Helmond ligt hiermee
weliswaar een stuk hoger dan die van De Peel (80%), maar is nog onvoldoende. Helmond telt thans
ongeveer 10% van het aantal arbeidsplaatsen in Zuidoost-Brabant. Dat is, gelet op de omvang (en de
groei) van de (beroeps)bevolking en de regiofunctie van de stad, te laag. Het gevolg is een relatief
omvangrijke uitgaande pendel. Meer dan de helft van de personen die in Helmond werken, wonen in
deze gemeente. Zo’n 15% van de Helmondse beroepsbevolking werkt in een van de zeven
omliggende Peelgemeenten. Een ongeveer even grote groep Helmonders werkt in de gemeente
Eindhoven.

3
Gemeente Helmond, Sociaal-economisch beleidsplan Helmond 2004-2010, Werkdocument, april 2004

4
Verdeling van de werkgelegenheid
Binnen de gemeente Helmond is de industriesector nog altijd het sterkst vertegenwoordigd (figuur
5.1). Ongeveer 25,6% van de werkgelegenheid bevindt zich in deze sector, duidelijk meer dan in De
Peel (20,4%) en dan in Brabant (18%). Ook de sectoren handel en reparatie (19%) en de
gezondheids- en welzijnssector (17%) hebben binnen deze gemeente een sterke positie. De omvang
van de agrarische sector in de gemeente Helmond is begrijpelijkerwijs gering. Slechts 1,3% van de
werkgelegenheid in Helmond valt binnen deze sector, tegen 7,9% in De Peel en 4,6% in Brabant.

Figuur 5.1: Verdeling werkgelegenheid Helmond, De Peel, Noord-Brabant, 2003

30
% Helmond De Peel Noord-Brabant
25
20
15
10
5
0
Industrie

Vervoer, opslag
Handel en

bestuur en
Horeca

en welzijnszorg
dienstverlening

Onderwijs

diensten
Bouwnijverheid
Agrarische

Openbaar
instellingen

Overige
reparatie

Financiële

Gezondheids-
overheid
communicatie
sector

Zakelijke
en

Bron: Vestigingenregister Noord-Brabant 2003, bewerking ETIN Adviseurs

Werkgelegenheidsontwikkeling
Tussen 1999 en 2003 is het aantal arbeidsplaatsen in de gemeente Helmond met 6,1% toegenomen,
oftewel ruim 2.000 banen. De werkgelegenheid is daarmee harder gegroeid dan in de Peelregio, waar
de toename 2,6% bedroeg. In figuur 5.2 is de ontwikkeling van de werkgelegenheid tussen 1999 en
2003 weergegeven. Uit deze grafiek blijkt dat de sterkste groei heeft plaatsgevonden in de
gezondheids- en welzijnssector (+40%). Opvallend is tevens de groei in de agrarische sector. Een
fikse afname van het aantal banen is te zien bij de financiële instellingen (-19%). Ook in de overige
dienstensector, de sector vervoer, opslag en communicatie en de bouwnijverheidsector daalt het
aantal banen, met achtereenvolgens 8,4%, 15,2% en 10,6%.

De afgelopen jaren is de afhankelijkheid van Helmond van de industrie afgenomen en is de lokale

economie wat evenwichtiger en minder kwetsbaar geworden. Het aandeel van de dienstensector,
zowel tertiair als kwartair, is toegenomen. Dit heeft behalve met economische factoren en trends
uiteraard ook te maken met de groei van het aantal inwoners, waardoor de behoefte aan
bevolkingsvolgende voorzieningen is toegenomen. De industrie op haar beurt heeft zich verder
ontwikkeld qua kennisintensiteit, innovatie en netwerkvorming. Dit sluit aan op de Helmondse missie
‘Van industriestad naar centrum voor kennisgeoriënteerde fabricagetechniek’.

5
Figuur 5.2 : Werkgelegenheidsontwikkeling Helmond, De Peel, Noord-Brabant, 1999-2003

45
% Helmond De Peel
Noord-Brabant
35

25

15

-5

-15

-25
Industrie

Vervoer, opslag
Handel en

bestuur en

Totaal
Horeca

en welzijnszorg
dienstverlening

Onderwijs

diensten
Bouwnijverheid
Agrarische

Openbaar
instellingen

Overige
reparatie

Financiële

Gezondheids-
overheid
communicatie
sector

Zakelijke
en

Bron: Vestigingenregister Noord-Brabant 2003, bewerking ETIN Adviseurs

Vestigingen
Van de 3.138 vestigingen in de gemeente Helmond bevinden zich procentueel de meeste vestigingen
in de sector handel en reparatie (31%). Qua aantal bedrijfsvestigingen (18%) is ook de sector zakelijke
dienstverlening belangrijk (figuur 5.3).

Figuur 5.3: Verdeling vestigingen naar sector Helmond, De Peel, Noord-Brabant

% 35
Helmond De Peel Noord-Brabant
30
25
20
15
10
5
0
Industrie

Vervoer, opslag
Handel en

bestuur en
Horeca

en welzijnszorg
dienstverlening

Onderwijs

diensten
Bouwnijverheid
Agrarische

Openbaar
instellingen

Overige
reparatie

Financiële

Gezondheids-
overheid
communicatie
sector

Zakelijke
en

Bron: Vestigingenregister Noord-Brabant 2003, bewerking ETIN Adviseurs

In tabel 5.2 staan de bedrijven naar grootteklasse afgebeeld. Ongeveer 85% van de bedrijven en
instellingen in de gemeente behoort tot het kleinbedrijf (<10 werkzame personen). In regio De Peel ligt
dit aandeel op circa 90%. Met name de zakelijke dienstverlening, de horecasector en de financiële
instellingen worden gekenmerkt door kleinschaligheid.

6
De sectoren openbaar bestuur en overheid, de industrie en de gezondheids- en welzijnzorg tellen
relatief veel ondernemingen met meer dan tien werkzame personen. In de kwartaire sector bevinden
zich dus de nodige grote vestigingen. Hieronder vallen bijvoorbeeld de gemeentelijke organisatie, het
Elkerliek Ziekenhuis en de Stichting Oro.

Een hogere percentage (middel)grote bedrijven is kenmerkend voor stedelijke gemeenten, onder meer
vanwege de ruimere mogelijkheden voor bedrijven op bedrijventerreinen. In Helmond behoren met
name ook industriële bedrijven tot het grootbedrijf. Voorbeelden van grote bedrijven in de industrie in
Helmond zijn de Atlant Groep, Vlisco BV en Nedschroef.

Tabel 5.2: Bedrijven naar grootteklasse (in procenten), 2003

1 wp 2-4 wp 5-9 wp 10-49 wp 50-99 wp 100+ wp
Agrarische sector 6,0 87,9 2,6 3,4 0,0 0,0
Industrie 22,3 24,0 16,3 25,2 6,8 5,3
Bouwnijverheid 47,2 24,7 17,3 7,7 1,8 1,1
Handel en reparatie 27,4 46,9 14,6 10,1 0,9 0,2
Horeca 10,6 66,2 19,9 3,3 0,0 0,0
Vervoer, opslag en communicatie 20,0 26,3 22,5 25,0 5,0 1,3
Financiële instellingen 35,3 41,2 11,8 7,8 2,0 2,0
Zakelijke dienstverlening 46,8 29,8 11,9 9,7 1,2 0,6
Openbaar bestuur en overheid 0,0 0,0 16,7 44,4 22,2 16,7
Onderwijs 28,6 12,2 7,1 42,9 5,1 4,1
Gezondheids- en welzijnszorg 20,8 39,3 19,0 13,1 1,8 6,0
Overige diensten 54,0 29,1 11,6 4,2 0,5 0,5
Totaal 31,4 38,2 14,4 12,4 2,1 1,6
Bron: Vestigingenregister Noord-Brabant 2003, bewerking ETIN Adviseurs

4
Locatiecoëfficiënt
Een technische analysemethode om de verhoudingen tussen de gemeente Helmond en het
gemiddelde in regio De Peel weer te geven is de locatiecoëfficiënt. Deze laat zien hoe het aandeel
van een sector (in werkgelegenheid en vestigingen) in Helmond zich verhoudt tot het aandeel van
deze sector in de gehele regio. De locatiecoëfficiënten staan in tabel 5.3.

Tabel 5.3: Locatiecoëfficiënt per sector in de gemeente Helmond, 2003

Banen Vestigingen
Agrarische sector 0,2 0,2
Industrie 1,3 1,2
Bouwnijverheid 0,7 0,9
Handel en reparatie 1,0 1,3
Horeca 0,6 1,2
Vervoer, opslag en communicatie 0,8 1,0
Financiële instellingen 0,7 0,9
Zakelijke dienstverlening 1,1 1,1
Openbaar bestuur en overheid 1,4 2,4
Onderwijs 1,2 1,5
Gezondheids- en welzijnszorg 1,4 1,4
Overige diensten 0,9 1,2
Bron: Vestigingenregister Noord-Brabant 2003, bewerking ETIN Adviseurs

4
De locatiecoëfficiënt van een sector wordt als volgt berekend: (banen sector in gemeente / totaal banen in gemeente) /
(banen sector in regio De Peel / totaal banen in regio De Peel). Voor vestigingen wordt dezelfde formule gebruikt. De waarde
1,00 betekent dat een bepaalde sector in Helmond een even groot aandeel heeft (in werkgelegenheid en/of vestigingen) als in
regio De Peel. Een waarde >1,00 duidt op een relatieve oververtegenwoordiging; een waarde <1,00 duidt op een relatieve
ondervertegenwoordiging.

7
Uit de tabel blijkt dat de sectoren industrie, openbaar bestuur en overheid en de gezondheids- en
welzijnssector op het gebied van werkgelegenheid relatief belangrijk zijn voor de gemeente Helmond.
De locatiecoëfficiënten van vestigingen concentreren zich veelal rond het gemiddelde. Grote
uitschieters daarin zijn de sector openbaar bestuur en overheid (relatief veel vestigingen) en de
agrarische sector (relatief weinig vestigingen).

Bedrijvendynamiek
Ondanks de forse economische tegenwind zijn in 2003 in de gemeente Helmond in totaal 531
5
bedrijven opgericht (tabel 5.4). Het zijn er zelfs 103 meer dan een jaar geleden, toen het aantal
oprichtingen nog 428 bedroeg. Dit impliceert een stijging met ruim 24%. Voor de Peelregio geldt een
geringere toename (14,6%), en ook Nederland als geheel (16,8%) blijft hierbij achter.

Tabel 5.4: Totaal aantal oprichtingen Helmond, De Peel en Nederland, 2002-2003

2002 2003 Verschil Verschil in %
Helmond 428 531 103 24,1
Regio De Peel 1.375 1.576 201 14,6
Nederland 88.355 103.182 14.827 16,8
Bron: Kamer van Koophandel Oost- Brabant, regio-info 2003

De toename van het aantal oprichtingen wordt voor een groot gedeelte veroorzaakt door een groeiend
aantal starters (+26%). Regio De Peel als geheel realiseert een vergelijkbaar groeicijfer. Landelijk is
het aantal starters in deze periode iets afgenomen (–0,8%). Zowel Helmond als De Peel trekken zich
derhalve weinig aan van de landelijke tendens en maken een groei door tegen de verdrukking in.

Tabel 5.5: Totaal aantal starters Helmond, De Peel en Nederland, 2002-2003

2002 2003 Verschil Verschil in %
Helmond 259 327 68 26,3
Regio De Peel 681 851 170 25,0
Nederland 54.487 54.047 -440 -0,8
Bron: Kamer van Koophandel Oost- Brabant, regio-info 2003

In 2003 zijn de meeste bedrijven gestart in de sector handel en reparatie (94), gevolgd door de sector
facilitaire diensten (49). Ook in 2002 kwamen in de sector handel en reparatie de meeste start-ups
voor. In de agrarische sector zijn in 2003 het minste aantal ondernemingen gestart, hoewel dit er wel
meer zijn dan in het jaar daarvoor. De bouwnijverheidssector is in Helmond in 2003 de enige sector
waar minder ondernemingen zijn gestart vergeleken met het jaar daaraan voorafgaand.

5
Het totaal aantal oprichtingen wil zeggen alle in een jaar nieuw gestichte bedrijven of (neven-) vestigingen. Dit zijn startende
ondernemingen en de overige ondernemingen.

8
Tabel 5.6: Aantal startende ondernemingen naar sector in Helmond, 2002-2003
2002 2003 Verschil Verschil in %6
Agrarische sector 1 3 2
Industrie 16 20 4
Bouwnijverheid 42 37 -5
Handel & reparatie 67 94 27
Horeca 9 18 9
Vervoer, opslag en communicatie 6 12 6
Financiële diensten 2 7 5
Adviesdiensten 37 38 1
Facilitaire diensten 39 49 10
Persoonlijke diensten 34 42 8
Algemene diensten 6 7 1
Totaal 259 327 68 26,3
Bron: Kamer van Koophandel Oost-Brabant, regio-info 2003

De tegenvallende economische ontwikkeling vertaalt zich in 2003 in een forse groei van het aantal
opheffingen in Helmond. De stijging komt voor een groot deel op het conto van de sectoren handel en
reparatie en bouwnijverheid. In 2003 steeg het aantal opheffingen in deze sectoren opgeteld tot 153.
De enige sectoren waarin het aantal opheffingen is afgenomen ten opzichte van 2002 zijn vervoer,
opslag en communicatie en de financiële diensten.

Tabel 5.7: Aantal opheffingen naar sector in Helmond, 2002-2003

2002 2003 Verschil Verschil in %
Agrarische sector 0 2 2
Industrie 22 22 0
Bouwnijverheid 32 45 13
Handel & reparatie 68 108 40
Horeca 11 20 9
Vervoer, opslag en communicatie 15 9 -6
Financiële diensten 9 6 -3
Adviesdiensten 36 40 4
Facilitaire diensten 32 39 7
Persoonlijke diensten 32 35 3
Algemene diensten 6 6 0
Totaal 263 332 69 26,2
Bron: Kamer van Koophandel Oost- Brabant, regio-info 2003

Per saldo werden in Helmond in 2003 199 bedrijven meer opgericht dan er werden opgeheven.

6
Het procentuele verschil is, vanwege de kleine populaties, niet per sector weergegeven. Dit geeft namelijk geen realistische
weergave van de bedrijvendynamiek.

9
Tabel 5.8: Bedrijvendynamiek naar sector in Helmond, 2002-2003
Oprichtingen Opheffingen Groeisaldo
2002 2003 2002 2003 2002 2003
Agrarische sector 3 3 0 2 3 1
Industrie 27 33 22 22 5 11
Bouwnijverheid 57 48 32 45 25 3
Handel & reparatie 120 172 68 108 52 64
Horeca 21 25 11 20 10 5
Vervoer, opslag en communicatie 7 22 15 9 -8 13
Financiële diensten 6 13 9 6 -3 7
Adviesdiensten 61 66 36 40 25 26
Facilitaire diensten 63 75 32 39 31 36
Persoonlijke diensten 55 56 32 35 23 21
Algemene diensten 8 18 6 6 2 13
Totaal 428 531 263 332 165 199
Bron: Kamer van Koophandel Oost- Brabant, regio-info 2003

Toerisme en recreatie
In steden met een rijke geschiedenis zoals Helmond, is veel te bezichtigen. Het kasteel van Helmond
dat dateert uit de veertiende eeuw, is een belangrijk historisch monument voor de stad. De laatste
jaren zijn er bijzondere bezienswaardigheden bijgekomen. Vooral op het gebied van moderne
architectuur neemt Helmond een vooraanstaande plaats in. Voorbeelden hiervan zijn de
Kubuswoningen, het nieuwe complex Boscotondo en de woonwijken Brandevoort en Dierdonk. Naast
oude gebouwen zijn er tegenwoordig dus ook bouwwerken te vinden die gebouwd zijn volgens de
7
hedendaagse architectuur . Ook kent Helmond verschillende voorbeelden van industrieel erfgoed en
industrieel toerisme.

Het toeristisch-recreatief potentieel van Helmond kan beter worden benut en moet worden uitgebreid.
De ontwikkeling van diverse (vrijetijds)voorzieningen heeft geen gelijke tred gehouden met de groei
van de bevolking. Zo kent Helmond geen congresfaciliteiten, een omissie waar regiogemeenten als
Asten (Nobis) en Deurne (Willibrordhaeghe) handig op hebben ingespeeld. Daarnaast zou Helmond
meer munt kunnen slaan uit de complementariteit met de omliggende Peelgemeenten en samen met
deze gemeenten zaken moeten oppakken. Als het slecht weer is bijvoorbeeld zoeken de wandel- en
fietstoeristen andere vormen van (binnen)vertier. Helmond zou hierop meer kunnen inspelen.
Helmond zou zich ook op cultureel gebied veel meer kunnen profileren.

In de horecasector zijn relatief veel banen te vinden in de bedrijfstak restaurants, cafetaria’s en snack
bars. In 94 vestigingen zijn 634 banen beschikbaar. Ook is het aantal banen in cafés hoog te noemen:
daar werken binnen 55 vestigingen maar liefst 325 personen. Er zijn twee hotels in Helmond, hetgeen
weinig is voor een stad met een dergelijke omvang. Een kampeerterrein of bungalowpark is binnen de
gemeentegrenzen niet te vinden.

Winkels
2
Helmond heeft een totaal winkelaanbod van 125.000 m verkoop vloer oppervlakte (vvo). Dit is een
gemiddeld aanbod voor een kern met deze omvang. Het totale volume aan detailhandel in Helmond is
vergeleken met steden van vergelijkbare omvang aan de hoge kant. Er ligt echter wel een sterke
2
spreiding over de verschillende wijkwinkelcentra. Slechts 30% van het totale aanbod (40.000 m )
bevindt zich in het centrum van de stad. Het centrum mist daardoor de massa om echt
aantrekkingskracht te hebben.

7
www.vvvhelmond.nl

10
Het winkelaanbod in het centrum is wel redelijk compleet, met onder andere filialen van V&D, HEMA
8
en C&A . De vestiging van V&D staat evenwel op de nominatie om binnen afzienbare tijd te worden
gesloten.
Helmond wil de rol vervullen van centrumstad in de Peelregio. Om deze centrumfunctie ook feitelijk
waar te maken zal de stad in de voorzieningenstructuur meer moeten bieden dan op dit moment het
geval is. Het centrum van de stad Helmond heeft in vergelijking met omliggende steden en dorpen
onvoldoende uitstraling. De gemeente onderkent dit en maakt plannen voor een nieuw stadshart.
Onlangs is een masterplan gepresenteerd van de hand van een Spaanse stedenbouwkundige dat
voorziet in de realisatie van 23.000 m² winkelruimte, 10.000 m² kantoren, 800 woningen, een
bibliotheek, een hotel, horeca en ongeveer 200 parkeerplaatsen. Het geheel vergt een investering van
bijna 300 miljoen euro. De start is voorzien in 2006 en de complete uitvoering duurt tien tot vijftien jaar.

Een sterk centrum met voldoende onderscheidende kwaliteit is van groot belang voor Helmond. Niet
alleen vanwege de koopstromen maar ook als werk, verzorgings- en cultuur/uitgaansgebied. Alleen zo
kan de plaatselijke bevolking ertoe worden bewogen om in de eigen gemeente hun vrije tijd en geld te
besteden en kunnen consumenten/bezoekers worden aangetrokken. Het stadshart moet daarin
enerzijds concurreren tegen relatief sterke wijkwinkelcentra en anderzijds de concurrentie in de regio.
Het centrum van Eindhoven ligt op korte afstand en diverse gemeenten in het directe
verzorgingsgebied van Helmond, bijvoorbeeld Deurne, Gemert en Asten, hebben ook een relatief
9
sterk winkelaanbod . Als laatste punt kan nog genoemd worden de opkomst van de perifere
detailhandel, die ook een aanzuigende werking heeft op bepaalde activiteiten uit het centrum.

Vanuit de ondernemers wordt de wens geuit om het wonen in het centrum weer te reactiveren, onder
meer door woningen boven winkels weer bewoonbaar te maken. Dit vergroot de leefbaarheid van het
centrum, met name na sluitingstijd.

Scholen en instellingen
Het aanbod van onderwijs in Helmond is gevarieerd en gedifferentieerd. Naast 32 basisscholen heeft
Helmond alle vormen van voortgezet onderwijs. Er is een school voor HAVO/VWO en twee
middelbare scholen bieden het complete onderwijspakket aan van VMBO tot en met VWO. Voorts zijn
er nog twee instellingen waar enkel VMBO wordt geboden. De Helmondse onderwijsinfrastructuur telt
verder drie scholen voor speciaal onderwijs.

Het aanbod in het middelbaar beroepsonderwijs in Helmond is eveneens ruim. Binnen het Regionaal
Opleidingscentrum (ROC Ter Aa) zijn vrijwel alle middelbare beroepsopleidingen te vinden. Het
beroepsonderwijs zoekt voortdurend samenwerking met het regionale bedrijfsleven, om zo de
aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt te optimaliseren. Dit gebeurt onder andere via het eind
2002 opgerichte innovatief Industrieel Praktijkcentrum.

Belangrijk in de samenwerking tussen bedrijfsleven en onderwijs is het project ‘Ondernemende Stad’.

Dit project kent een vraaggestuurde aanpak, waarbij het bedrijfsleven invloed heeft op de vorm en
inhoud van het onderwijsaanbod. Speerpunten zijn onder andere: ICT in industriële processen,
mechatronica en integraal ontwerpen. Het project heeft ook geresulteerd in meer opleidingsbedrijven
in de installatie- en de bouwsector, in meer aandacht voor het VMBO en in een project als ‘Jeugd en
techniek’ dat erop gericht zijn om techniek onder de aandacht te brengen van basisschoolleerlingen
en hun ouders.

8
Droogh Trommelen Broekhuis, Winkel Kompas Regio Helmond, in opdracht van de Kamer van Koophandel Oost- Brabant
maart 2003.
9
Gemeente Helmond, concept Beleidsplan, januari 2004.

11
Met PABO De Kempel heeft Helmond één van 's lands beste HBO-opleidingsinstituten voor
leerkrachten basisonderwijs binnen haar grenzen. Meer HBO-instellingen telt Helmond op dit moment
niet, hetgeen maakt dat er een ‘braindrain’ is van jongeren naar studentensteden. Wellicht dat de
komst van de zogenaamde ‘Groene Campus’ hierin verandering kan brengen. De Groene Campus is
een samenwerkingsverband van het Jan van Brabantcollege, Helicon en Fontys en sluit nauw aan op
plannen om de Peelregio te transformeren in een innovatief agro-food complex. De Groene Campus
kan hieraan een wezenlijke bijdrage leveren als kennis- en opleidingscentrum. Gedacht wordt aan
diverse opleidingen op het gebied van agro-food en leisure. In dit verband vormt ook de komst van het
Kenniscentrum Duurzame Stad & Streekontwikkeling (KDS) een welkome aanvulling op het
Helmondse voorzieningenniveau.

5.3 Sociaal

Aantal inwoners
De gemeente Helmond telde op 1 januari 2003 ongeveer 84.205 inwoners en is daarmee qua
inwonertal veruit de grootste gemeente van regio De Peel. De gemeente Helmond heeft de laatste
jaren een flinke bevolkingsgroei doorgemaakt. De gemeente is tussen 1999 en 2003 met bijna 5.000
inwoners gegroeid naar 84.204 inwoners. Dit is een toename van 6,1%. In regio De Peel was de
bevolkingstoename een stuk kleiner (2,9%) en het provinciale groeicijfer lag met 2,7% nog lager. Uit
prognoses blijkt dat de bevolking van de gemeente Helmond zal doorgroeien naar ongeveer 86.000
inwoners in 2010 en 95.500 inwoners in het jaar 2030.
2
De gemeente Helmond heeft een grondoppervlak van 5.351 hectare en is met 1.574 inwoners per km
2
relatief dichtbevolkt. Ter vergelijking, het provinciaal gemiddelde bedraagt 487 inwoners per km .

Leeftijd
In figuur 5.4 staat de leeftijdsopbouw van de gemeente Helmond in vergelijking met regio De Peel en
de rest van Nederland afgebeeld. De leeftijdsopbouw van de gemeente Helmond wijkt in één
categorie sterk af. Het aandeel inwoners in de leeftijd van 20-39 jaar is in Helmond duidelijk hoger dan
gemiddeld. Dit heeft ongetwijfeld te maken met de sterke groei van de woningnieuwbouw de
afgelopen jaren. Veel van deze nieuwe woningen zijn volzet met jonge gezinnen. Voor een flink deel
zijn deze afkomstig uit de regio, waaronder de landelijke gemeenten. Daar is het vinden van een
woning (laat staan een betaalbare) nagenoeg onmogelijk. Positieve consequentie van deze jonge
bevolking is dat Helmond voldoende arbeidspotentieel heeft voor de toekomst. Anders gezegd, de
beroepsbevolking groeit bovengemiddeld. Dit betekent uiteraard ook een fikse uitdaging wat betreft
het aantrekken van nieuwe werkgelegenheid.

12
Figuur 5.4: Aandeel leeftijdscategorieën in de totale bevolking in Helmond, De Peel en Nederland, 2003

40
% Helmond
35
De Peel
30
Nederland
25
20
15
10
5
0
0-19 20-39 40-64 65-79 >80
jaar jaar jaar jaar jaar

Bron: CBS, bewerking ETIN Adviseurs

Inkomen
De huishoudens in de gemeente Helmond hadden in het jaar 2002 een gemiddeld besteedbaar
inkomen van 24.300 euro. Dit besteedbaar inkomen is het laagst van alle Peelgemeenten. Het
gemiddelde in de Peelregio bedroeg 27.000 euro.

Helmond komt zelfs niet in de buurt van het landelijk gemiddelde (25.900 euro). Er zijn naar schatting
in Helmond zo’n 2.900 huishoudens (8%) met een armoedeprobleem. Het gemiddeld besteedbaar
inkomen per inwoner lag in 2002 in Helmond op 10.300 euro. In Nederland ligt het besteedbaar
inkomen per inwoner op 11.000 euro, terwijl het provinciaal gemiddelde uitkomt op 10.900 euro.
Helmond scoort op deze indicator wel beter dan de meeste andere Peelgemeenten. Dit heeft alles te
maken met het feit dat in Helmond (stad) de huishoudens gemiddeld kleiner zijn dan in het landelijk
gebied.

Verwacht wordt dat de bevolkingsaanwas de komende jaren voor een belangrijk deel zal bestaan uit
middle-class-dertigers. Hierdoor kan het gemiddelde inkomen in de stad worden opgekrikt. Verder is
het van belang te proberen om de koopstromen van deze mensen binnen de gemeentegrenzen te
houden. Dit vereist een kwalitatief hoogwaardig winkelapparaat en voorzieningenniveau.

Wonen
Helmond beschikt over een grote diversiteit aan woonmilieus, met elk hun eigen identiteit. Helmond
heeft op dit front de afgelopen jaren een forse inhaalslag gemaakt, zowel qua nieuwbouw als qua
revitalisering. Een aantal wijken heeft zelfs landelijke bekendheid verworven. Helmond heeft op
woningbouwgebied een belangrijke regionale taakstelling.

De helft van de woningnieuwbouw is bestemd voor vraag uit de regio. Een aandachtspunt voor de
verdere toekomst is de beschikbaarheid van voldoende nieuwe woningbouwlocaties. Op de korte
termijn speelt onder meer het vraagstuk van de concentratie van zwakkere groepen in bepaalde
wijken. Knelpunten in het woningaanbod doen zich momenteel vooral voor in het lagere segment en in
de markt voor startende woonconsumenten. De koopsector heeft de afgelopen tijd voldoende
aandacht gekregen, nu zou er weer meer aandacht moeten komen voor de huursector.

13
Opleidingsniveau
Het opleidingsniveau van de Helmondse beroepsbevolking wijkt op diverse punten af van het
gemiddelde in zowel De Peel als de provincie als geheel. Wat opvalt is het hoge aandeel van mensen
met slechts een basisopleiding en het relatief lage aandeel mensen met een hogere opleiding. In deze
laatste categorie komt Helmond niet verder dan 21,6%, terwijl Noord-Brabant uitkomt op 26,1% en
Nederland zelfs op 28%. De afwijkingen van het gemiddelde op het gebied van mbo en vmbo zijn
relatief gering.

Figuur 5.5: Opleidingsniveau beroepsbevolking Helmond, De Peel en Noord-Brabant, gemiddelde 2000-2002

% 50
Helmond
45 De Peel
40 Noord-Brabant
35
30
25
20
15
10
5
0
HBO/WO MBO VMBO Basisopleiding

Bron: CBS, EBB 2000-2002

Beroepsbevolking
In het jaar 2003 telde de beroepsbevolking van de gemeente Helmond 38.880 personen. Daarmee
had de beroepsbevolking in dit jaar een aandeel van 46,2% in de totale bevolking van Helmond. Dit
10
cijfer ligt iets hoger dan het regionaal gemiddelde (45,6%). De participatiegraad bedroeg in de
genoemde periode 67,1% en is relatief laag te noemen. In de provincie als geheel wordt een
participatiegraad gemeten van 68,3%.

Werkloosheid
In 2003 bedroeg het jaargemiddelde van het aantal niet werkende werkzoekenden (definitie CWI) in
Helmond bijna 4.200 personen, ofwel 10,8% van de beroepsbevolking. Dit is een stuk hoger dan het
Peelgemiddelde (7,4%) en het provinciale cijfer (7,3%). Vergelijken we het jaargemiddelde van 2003
met dat van 2002 dan komt Helmond uit op een stijging van 17%. In vergelijking met het
Peelgemiddelde (+21%) en het provinciale cijfer (+26%), valt die stijging mee.

10
Met participatiegraad wordt bedoeld de verhouding tussen de beroepsbevolking en de bevolking in de leeftijdscategorie 15-64
jaar.

14
Sedert medio 2003 loopt de werkloosheid in Helmond echter in snel tempo op. Stonden er in juni nog
zo’n 4.000 mensen ingeschreven als niet werkende werkzoekende, per ultimo februari 2004 zijn dat er
meer dan 5.200! De helft daarvan is inmiddels langer dan een jaar werkloos, bijna een kwart behoort
tot een etnische minderheid. Zo’n 9% van de werkzoekenden is 22 jaar of jonger.

Het opleidingsniveau van de Helmondse werklozen is relatief laag. Het aandeel werkzoekenden met
slechts basisonderwijs of een niet voltooide vervolgopleiding ligt op zo’n 40%, nog eens 30% heeft
niet meer dan een vmbo-diploma.

5.4 Samenwerking en organisatie

Binnen de gemeente Helmond zijn diverse ondernemersorganisaties actief. Een daarvan de

Vereniging Industrieel Contact Helmond (VICH). Bij VICH zijn 55 industriële bedrijven met meer dan
40 werknemers uit Helmond en de directe omgeving aangesloten. VICH heeft formeel en informeel
contact met de gemeente Helmond en richt zich daarnaast op de directe belangenbehartiging voor de
industriële bedrijven. Men heeft een eigen Contactgroep voor Personeelschefs en een voor
bedrijfsleiders. De BZW, met een eigen kring in de regio Helmond van bijna 200 leden, voert het
secretariaat het VICH. De BZW richt zich op de algemene en regionale belangenbehartiging voor de
aangesloten bedrijven.
Daarnaast kent Helmond de FBSH, waarin de ondernemersverenigingen en vastgoedeigenaren uit
het centrum zijn georganiseerd, en de FOH, een federatie waarin onder andere de ondernemers uit de
diverse wijk- en buurtwinkelcentra zijn verenigd.

De grotere (industriële) ondernemers zijn tevreden over de afdeling EZ van de gemeente. Deze wordt
als actief en toegankelijk bestempeld. De winkeliers zijn iets terughoudender in hun oordeel. Zij lopen
met enige regelmaat aan tegen wat zij noemen ‘cultuurverschillen’ en zijn niet gelukkig met de nieuwe
positionering en inbedding van de afdeling EZ in de gemeentelijke organisatie. Helmond is recent door
MKB-Nederland uitgeroepen tot meest ondernemersvriendelijke gemeente en binnen de GSB-
gemeenten heeft Helmond op dit thema een tweede plaats bereikt. Gefinancierd door de gemeente
Helmond is centrummanagement gerealiseerd.

Een aansprekend samenwerkingsinitiatief in Helmond en omgeving is de zogenaamde Foodregio

Helmond. Dit is een samenwerkingsverband van meer dan twintig food-gerelateerde bedrijven,
overheid en onderwijs, dat erop is gericht om de positie van de voedselverwerkende industrie te
versterken en innovaties en ketenvorming te bevorderen.

Het project ‘Ondernemende Stad’ is eveneens een prima voorbeeld van samenwerking, in dit geval
tussen bedrijfsleven, onderwijs en overheid. Eerder zijn al verschillende voorbeelden gepresenteerd
van activiteiten en initiatieven die onder de vlag van ‘Ondernemende Stad’ zijn opgestart.

Speciaal voor de bedrijven op bedrijventerrein Hoogeind te Helmond is er de Stichting Beheer

Hoogeindse Ondernemers Kring (HOK), die het revitaliseringsproces op dit bedrijventerrein begeleidt
en ook collectieve activiteiten voor de Hoogeindse ondernemers coördineert.

15
Helmond werkt uiteraard samen met de regio-gemeenten in SRE -verband. In dit kader spelen onder
meer de BOSE-studie, de BERZOB-rapportage en de zoektocht naar ruimte voor bedrijvigheid.
Helmond zou in dit kader graag een nieuw terrein realiseren aan de A67, aansluitend aan het
bestaande BZOB, maar (deels) op het grondgebied van de gemeente Asten. Asten heeft een heel
andere ontwikkelingsrichting voor dit gebied voor ogen.

De samenwerking tussen Helmond en de Peelgemeenten is niet optimaal. Helmond heeft zich de

afgelopen tijd vooral geconcentreerd op de stedelijke regio en haar positie/complementariteit ten
opzichte van Eindhoven. Haar tweede pijler, de economische verbondenheid met De Peel, is
onderbelicht geweest en verdient een nieuwe impuls. De intentie om samen te werken is daarbij
uitgangspunt. In het verleden was de discussie te veel geconcentreerd op herindeling en
grenscorrecties.

16
SWOT gemeente Helmond

Sterkte

• Helmond behoort tot het stedelijk gebied Eindhoven – Helmond en de B 5 (Brabantstad)

• De gemeente Helmond heeft de status van groeistad en valt onder het Grotestedenbeleid (GSB)
• De gemeente Helmond heeft prima spoorverbindingen voor personenvervoer
• Is gelegen aan de Zuid-Willemsvaart
• Helmond beschikt over een multimodale goederenoverslag op spoor of water (ROC Den Ouden)
• Stuwende werkgelegenheid in de vorm van een omvangrijke en steeds diverser wordende
industriesector
• Helmond heeft recent met succes enkele nieuwe, aansprekende woonwijken gerealiseerd: grote
verscheidenheid aan woonmilieus
• Helmond heeft een sterk groeiende, relatief jonge bevolking en beschikt daarmee over
arbeidspotentieel voor de toekomst
• De beste PABO van Nederland staat in Helmond: Pedagogische Hogeschool De Kempel
• Helmond is een relatief veilige stad (hoewel inwoners en buitenwacht dit niet altijd zo ervaren)
• Er zijn diverse vormen van samenwerking tussen bedrijfsleven, onderwijs en overheid
• Helmond is verkozen tot ondernemersvriendelijkste gemeente van Noord-Brabant
• De gemeente heeft een uitgebreide afdeling EZ en er is periodiek contact met de Helmondse
ondernemersverenigingen

Zwakte

• De bereikbaarheid van het stadscentrum laat te wensen over en het centrum mist uitstraling
• De verhouding banen-beroepsbevolking is onvoldoende goed voor een stad met een
centrumfunctie
• Woningbouwnieuwbouw is de afgelopen jaren niet evenwichtig geweest
• Helmond heeft een aantal verouderde bedrijventerreinen
• Weinig aanbod bedrijventerrein in de segmenten kleinschalig, gemengd en hoogwaardig
• Helmond ervaart op winkelgebied sterke concurrentie met Eindhoven en omliggende gemeenten.
Het centrum moet bovendien concurreren met nogal wat wijkwinkelcentra
• De inwoners van Helmond hebben gemiddeld een relatief laag besteedbaar inkomen. Een flink
aantal huishoudens kampt met armoedeproblemen
• Helmond telt een grote groep langdurig werklozen, met gemiddeld een laag opleidingsniveau
• Achterstandspositie op het gebied van leisure-voorzieningen

17
Kans

• Helmond is op diverse fronten complementair aan Eindhoven en aan de omliggende Peelregio

• Evolutie van de industrie richting kennis, innovatie en ketens
• Clustervorming (productie, kennis, logistiek, opleidingen) rondom onder meer agro-food dankzij
goede samenwerking
• Mogelijk betere bereikbaarheid als gevolg van het realiseren van een oplossing voor de
verkeersproblematiek rond Eindhoven
• Impulsen door herstructurering van bestaande bedrijventerreinen
• Ontwikkelingsmogelijkheden op een grootschalig bedrijventerrein (A67-locatie)
• Helmond is met behulp van hoogstaande architectuur bezig met een revitalisering van de stad. Er
komen meer hoogopgeleiden met betere inkomens, waardoor er meer draagvlak ontstaat voor
voorzieningen
• De gemeente is nagenoeg gereed met het opstellen van een nieuw Sociaal-economisch
beleidsplan en een nieuwe Stadsvisie
• Uitvoering van het centrumplan zorgt voor nieuwe impulsen voor de stad en versterking van de
functie van Helmond als regionale centrumstad
• Uitbouwen van de toeristisch-recreatieve positie in samenwerking met de regio

Bedreiging

• Helmond is nog altijd sterk afhankelijk van de industrie, waarin onverminderd eenvoudige
productiewerkzaamheden naar lagelonenlanden worden verplaatst. Het primaire productieproces
verdwijnt met een steeds hoger tempo uit de regio De Peel. Dit gaat ten koste van een stuk
werkgelegenheid
• Grote concurrentie in detailhandel
• Onvoldoende locaties voor toekomstige woningbouw
• De instroom van vakmensen in de industrie schiet tekort
• Geen ruimte voor bedrijventerreinontwikkeling op eigen grondgebied

18
Lokale beleidsagenda gemeente Helmond

Beleidslijn: Versterking positie van Helmond als centrumstad Initiatiefnemer Betrokken partijen Termijn
in de Peelregio

Toelichting: Helmond heeft in feite twee economische oriëntaties, Gemeente Peelgemeenten, KT* / MT** /
richting Eindhoven (stedelijk gebied) en richting de Peel. De Ondernemersvereni- LT***
afgelopen jaren heeft Helmond met name richting Eindhoven gingen, Kamer van
gekeken. Helmond zou haar functie als centrumstad voor de Koophandel
Peelregio meer inhoud kunnen geven. Belangrijke factoren zijn
kwaliteit en onderscheidend vermogen. Aandachtspunten op dat
vlak zijn:
• Voortvarende aanpak van het Masterplan Centrumplan
Helmond;
• Versterking van de winkelfunctie van Helmond:
detailhandelsbeleid;
• Versterking van het culturele klimaat;
• Verhoging van het voorzieningenniveau;
• Evenwichtig woningaanbod;
• Meer ruimte voor het accommoderen van economische
activiteiten;
• Betere samenwerking in de Peelregio op basis van
gelijkwaardigheid;
• Helmond moet een voortrekkersrol vervullen.

19
Beleidslijn: Naar een duurzame en toekomstbestendige Initiatiefnemer Betrokken partijen Termijn
economische structuur

Toelichting: De gemeente streeft naar een meer diverse Gemeente Bedrijven, KT / MT /

samenstelling van de bedrijvigheid in Helmond. Bovendien staat Ondernemersverenigingen, LT
de industrie voor de uitdaging om zich voortdurend aan te passen BZW, Kamer van Koophandel,
en te vernieuwen. In haar concept sociaal - economisch SRE, NV REDE, BOM,
beleidsplan stelt de gemeente de uitdaging als volgt: “Van kennisinstellingen
industriestad naar centrum kennisgeoriënteerde
fabricagetechniek”. Zoeken naar complementariteit tussen
Eindhoven en Helmond is daarin van belang. Het gaat onder meer
om de volgende thema’s:
• Scheppen van een ondernemingsklimaat dat dynamiek en
flexibiliteit faciliteert en stimuleert;
• Zoeken naar kansrijke combinaties van industrie en
dienstverlening;
• Voortgaan/ uitbouwen ‘Ondernemende Stad’:
• 1. Kennisoverdracht en clustering (textiel, Foodregio,
industriële bouw, machinebouw en mechatronica, automo-
tive);
• Technologische vernieuwing;
• Groene Campus;
• KDS;
• Creatieve industrie
• Stimuleren samenwerking tussen betrokken partijen
(arbeidsmarkt / onderwijs);
• Stimuleren en bevorderen van ondernemerschap;
• Behouden van grote zittende bedrijven voor de stad: actieve
opstelling onder meer bij verplaatsings - en
uitbreidingsvragen.

20
Beleidslijn: Zorg voor voldoende ruimte voor economische Initiatiefnemer Betrokken partijen Termijn
activiteiten

Toelichting: Om op korte en (middel)langere termijn over een Gemeente Omliggende gemeenten, KT / MT /

voldoende gevarieerd aanbod van bedrijventerrein te kunnen Ondernemersverenigingen, LT
beschikken dient nu actie te worden ondernomen. Het gaat daarbij BZW, Kamer van Koophandel,
zowel om het gereedmaken van nieuwe terreinen als om de SRE, NV REDE
herstructurering van de bestaande voorraad. Punten die vanuit het
perspectief van de werklocaties aandacht vragen zijn:
• Versnellen van procedures en planontwikkeling;
• Zorgen voor voldoende pijplijnplannen voor de langere
termijn. Daar is een goede samenwerking / afstemming voor
nodig met zowel De Peel als met Eindhoven;
• Duidelijkheid krijgen over de A67-locatie;
• Overleg met regio-gemeenten en SRE;
• Voortvarende aanpak van de herstructurerings - en
intensiveringsprojecten;
• Parkmanagement op geherstructureerde en nieuwe
bedrijventerreinen;
• Inzicht in en herbestemming/-benutting van leegstaande
panden;
• Verantwoorde kantoorontwikkeling (bouwen op basis van
concrete vraag);
• Transparant uitgiftebeleid;
• Aandacht voor ICT-infrastructuur (breedband, etc.).

21
Beleidslijn: Zorg voor een betere bereikbaarheid Initiatiefnemer Betrokken partijen Termijn

Toelichting: Het vestigingsklimaat van Helmond onderscheidt zich op Gemeente SRE, Rijkswaterstaat, NS KT / MT /
dit moment niet op het punt van de bereikbaarheid. Op dat vlak zijn LT
diverse verbeteringen mogelijk:
• Een uitspraak van de regio in het kader van de BOSE-studie.
Verbetering van de verkeersproblematiek rond Eindhoven (dus
oostelijk van Helmond) kan de bereikbaarheid van Helmond
een stuk verbeteren. Het bedrijfsleven pleit in dit verband voor
een volwaardige autosnelweg;
• Multimodale overslagpunten (water/ rail);
• Opwaardering gehele Zuid-Willemsvaart;
• Verbeteringen in de ICT-infrastructuur.

22
Beleidslijn: Versterking potenties toerisme en recreatie (T&R) Initiatiefnemer Betrokken partijen Termijn

Toelichting: De attractiviteit van Helmond als centrumstad wordt in Gemeente Projectontwikkelaars, KT / MT

belangrijke mate bepaald door het aanbod aan toeristisch- ondernemers,
recreatieve en culturele voorzieningen (leisure). Dit geldt niet alleen winkeliersverenigingen, VVV-
voor toeristen en recreanten, maar zeker ook voor bewoners en stadspromotie.
bedrijven. De volgende aandachtspunten zijn van belang:
• Inlopen achterstandspositie op het gebied van
vrijetijdsvoorzieningen: verbreding en versterking van de
basis;
• Ontwikkeling stadscentrum;
• Industrieel erfgoed/ toerisme;
• Maak beter gebruik van de weekmarkt als trekker voor
bezoekers;
• Zoeken naar complementariteit met Eindhoven en de
Peelregio;
• Imagocampagne; Helmond als merk;
• Groene Peelvallei.

* KT = korte termijn: < 2 jaar

** MT = middellange termijn: 2-5 jaar
*** LT = lange termijn: > 5 jaar

23
Bijlage Literatuurlijst

Droogh Trommelen Broekhuis, Winkel Kompas Oost-Brabant, Fase 1: visie winkelstructuur, in

opdracht van de Kamer van Koophandel Oost-Brabant, juni 2002.

Droogh Trommelen Broekhuis, Winkel Kompas Regio Helmond, in opdracht van Kamer van
Koophandel Oost-Brabant, maart 2003.

Eindhovens Dagblad, Peel moet handen ineenslaan, 9-1-2003.

Eitjes S. et al, Concept Reconstructieplan/ MER De Peel Deel A, januari 2004.

ETIN Adviseurs, Duurzaam en dynamisch ondernemen, Economische Beleidsnota Deurne, 2002.

ETIN Adviseurs, Enquête bedrijventerreinen en kantoorlocaties provincie Noord-Brabant, 2004.

ETIN Adviseurs, Sociaal-economische visie Brabantse Delta, mei 2003.

ETIN Adviseurs, Vestigingenregister Noord-Brabant, 2003.

ETIN Adviseurs en TNO INRO, Vraag naar bedrijventerreinen in Noord-Brabant, mei 2000.

Gemeente Asten, De Avance Concept -Toekomstvisie Gemeente Asten, 2004.

Gemeente Deurne, Bijlagenboek toekomstvisie Gemeente Deurne, pagina 6, 2002

Gemeente Deurne, Burgerjaarverslag 2002, Deurne voor elkaar, augustus 2003.

Gemeente Deurne, Koersen en kiezen, november 2002.

Gemeente Geldrop, Resultaten traject toekomstvisie Geldrop 2015, de keuzes en actiepunten, april
2003.

Gemeente Gemert-Bakel, Structuurvisie Plus Gemert-Bakel, Strategie, visie en actieprogramma voor

vernieuwend platteland, november 2003.

Gemeente Helmond, Grotestedenbeleid Helmond, Meerjaren OntwikkelingsProgramma, Uitwerking

kernstadsvisie Helmond 2000, oktober 1999.

Gemeente Helmond, Statistisch jaarboek 2003.

Gemeente Helmond, conceptplan sociaal-economische toekomstvisie, 2003.

Gemeente Helmond, Sociaal Economisch Beleidsplan Helmond 2004-2010, april 2004.

Gemeente Laarbeek, Advies en actieplan versterking winkelstructuur, augustus 2000.

Gemeente Laarbeek, Nota toerisme en recreatie, mei 2001.

Gemeente Laarbeek, Structuurvisie + Laarbeek, maart 2003.

24
Gemeente Laarbeek, Uitgangspunten voor het opstellen van het economisch actieplan Laarbeek,
2001.

Gemeente Mierlo, Toekomstvisie Mierlo 2015, november 2003.

Gemeente Nuenen, Sociaal Economisch Beleid en Bijlagenboek, 16 mei 2000.

Gemeente Someren, Ruimtelijke beleidsvisie,1997.

Kamer van Koophandel Oost-Brabant, Regio-info 2003, 2003.

Kamer van Koophandel Oost-Brabant, Sterkte-zwakte analyse regio De Kempen, 2002.

Kamer van Koophandel Oost-Brabant, Sterkte-zwakte analyse regio Uden/Veghel, januari 2004.

Kamer van Koophandel, ERBO enquête 2003/2004, december 2003

Ministerie van Economische Zaken, Nota ‘De kenniseconomie in zicht’, Tweede Kamerstuk 27406,
nrs. 1-2, september 2000.

PON, Actieprogramma Leefbaarheid, werkplan 2002-2003, project reconstructie en leefbaarheid in

Gemert-Bakel, november 2001.

Provincie Noord-Brabant, Brabant in balans, streekplan Noord-Brabant 2002,

ontwikkelingsprogramma ruimtelijke ordening, februari 2002.

Provincie Noord-Brabant, Concept beleidsbrief bedrijventerreinen, zelfstandige kantoorvestigingen,

detailhandel en voorzieningen, Handleiding voor ruimtelijke plannen, ’s-Hertogenbosch, 21-4-2004.

Provincie Noord-Brabant, Conceptnotitie Buitengebied in ontwikkeling, 27-04-04.

Provincie Brabant en SRE, Pre-concept Regionaal Structuurplan, Regio Eindhoven, versie 2.0,
januari 2004.

Rabobank, Cijfers en Trends 2003/2004, een visie op 75 branches in het Nederlandse bedrijfsleven.

Rijkswaterstaat e.a., BERZOB, Verkenning Bereikbaarheid Zuidoost-Brabant over water, april 2004.

SRE, Actie Reactie, Sociaal-economisch beleid regio Eindhoven 2003-2007, mei 2003.

SRE, Programmalijn Kompas, september 2003.

Streekontwikkeling De Peel, Sociaal-economische paragraaf, Reconstructiegebied De Peel,

september 2003.

25
Internetbronnen

www.asten.nl
www.cbs.nl/statline
www.deurne.nl
www.geldrop-mierlo.nl
www.gemert -bakel.nl
www.helmond.nl
www.laarbeek.nl
www.nuenen.nl
www.someren.nl

26