Słownik Psychologiczny Angielsko-Polski

Wojciech J.
Imielski
Bogumia Z. Wesoowska
Angielski
sownik psychologii
i innych nauk spoecznych
Wojciech J. Imielski
Bogumia Z. Wesoowska
Angielski
sownik psychologii
Pamici mojej Babci,

Marianny Imielskiej (1920 2012)
Wojciech Imielski
Rodzicom i Siostrze
Bogumia Wesoowska
O Autorach
Wojciech Jerzy Imielski (ur. 1979)
- psycholog, trener umiejtnoci osobistych, pisarz i publicysta. Zainteresowania naukowe koncentruje wok psychologii
klinicznej czowieka dorosego, psychologii zdrowia i psychologii spoecznej.
Pracowa w lecznictwie psychiatrycznym, jako biegy sdowy z zakresu psychologii wykona setki ekspertyz dla organw
cigania. Wspprowadzi orodek psychologii przemysowej.
Obecnie zajmuje si gwnie prowadzeniem szkole i warsztatw dla firm i instytucji.
Kierownik i opiekun merytoryczny projektu Sownika.
Bogumia Zofia Wesoowska (ur. 1979)

- psycholog i socjolog. Od 2006 roku mieszka i pracuje w Wielkiej Brytanii, od 2009 roku w pastwowej subie zdrowia, w
tzw. subie zdrowia psychicznego pierwszego kontaktu (primary mental health care). Aktualnie szkoli si w zakresie terapii
poznawczo-behawioralnej i stosuje to podejcie w pracy psychoterapeutycznej z osobami cierpicymi na depresj i zaburzenia
lkowe. W latach 2006 - 2012 pracowaa jako wolontariusz Samarytan (The Samaritans): organizacji dziaajcej na tej samej
zasadzie, co polski telefon zaufania.
Tumacz i opiekun techniczny projektu Sownika.
Projekt i skad: Alek Zalewski - vilanim@wp.pl
Angielski sownik psychologii
WSTP
Jestemy wiadkami dynamicznego rozwoju wszelkich dyscyplin naukowych. Rosnce moliwoci atwego i szybkiego
podrowania do dowolnych czci wiata sprawiaj, e w obecnych czasach nasza planeta w pewnym sensie staje si coraz
mniejsza. Ma to niebagatelny wpyw rwnie na globaln migracj przedstawicieli wszelkich grup zawodowych. Kilka ostatnich
lat historii pokazuje, e profesjonalici z naszego kraju mog pracowa i pracuj za granic rwnie na wysokich, specjalistycznych
stanowiskach.
Jzyk angielski jest od wielu lat midzynarodowym jzykiem nauki. Nowoczesna psychologia nie tylko w znaczcym rozmiarze
czerpie z osigni psychologii zachodniej, gwnie, rzecz jasna, amerykaskiej - rwnie wszelkie liczce si psychologiczne
publikacje naukowe coraz czciej tumaczone s na jzyk angielski. W naszych rodzimych czasopismach psychologicznych
bezwzgldnym wymogiem skierowania do publikacji jakiegokolwiek artykuu naukowego jest przygotowanie angielskiego
streszczenia, zamieszczanego przed waciw, polsk treci opracowania. Abstrakt taki staje si wic swego rodzaju wizytwk
ogaszanej drukiem pracy. Wielu polskich naukowcw publikuje rwnie w specjalistycznej prasie anglojzycznej. Nowoczesne
technologie komunikacyjne umoliwiaj sprawn i niemal niczym nie skrpowan wymian wiedzy i dowiadcze pomidzy
rodowiskami naukowymi wszelkich narodowoci i kultur, czego wymownym przykadem jest chociaby fakt, e wraz z mieszkajc
w Anglii Wspautork niniejszej publikacji przez cay okres pracy nad Sownikiem kontaktowalimy si wycznie przez Internet
i bezporednio nie widzielimy si ani razu.
Ju podczas realizacji magisterskich studiw psychologicznych zauwayem, e nie ma na polskim rynku wydawniczym
specjalistycznego angielskiego sownika psychologii, ktry tumaczc pojcia z tej dziedziny na jzyk obcy oraz z jzyka obcego na
polski uatwiaby prac przede wszystkim polskim specjalistom piszcym, czytajcym i wykadajcym po angielsku lub pracujcym
w rodowisku anglojzycznym. Z drugiej strony, od wielu lat cennym i poytecznym zjawiskiem jest zwyczaj zamieszczania
angielskich tumacze terminw specjalistycznych w akademickiej psychologicznej literaturze naukowej.
Par lat po studiach, ju jako psychologowie z pewnym dowiadczeniem zawodowym, postanowilimy stworzy pierwszy
w Polsce angielski Sownik Psychologii majc nadziej, e okae si on przydatny naukowcom w jakimkolwiek wymiarze i
charakterze pracujcym w kontakcie z tym jzykiem.
Dobierajc i opracowujc poszczeglne hasa sownikowe staralimy si kierowa przede wszystkim wzgldami praktycznymi,
tak, aby Sownik by pozycj uyteczn dla osb zajmujcych si na co dzie psychologi stosowan oraz dla specjalistw z
zakresu wszelkich innych nauk spoecznych. Dlatego, obok hase typowo psychologicznych, zawiera on liczne pojcia pochodzce
z obszaru medycyny, filozofii, pedagogiki, socjologii czy resocjalizacji. Tym bardziej, e teoretyczne i terminologiczne granice
pomidzy wymienionymi dyscyplinami naukowymi nader czsto bywaj zupenie nieostre.
Przygotowujc materia, ktry zoy si na ostateczny ksztat publikacji, kierowalimy si wiedz zaczerpnit z wielu rde,
za przede wszystkim z wasnej wiedzy teoretycznej i praktycznej oraz z literatury specjalistycznej. Poniewa jest to pierwsze
wydanie Sownika, jako autorzy liczymy na propozycje i uwagi krytyczne ze strony Uytkownikw. Szczeglnie cenne bd dla nas
refleksje osb reprezentujcych psychologi i inne nauki spoeczne, na co dzie w swej pracy uywajcych jzyka angielskiego,
to za gwnie ze wzgldu na fakt, e zastosowanie okrelonych poj w praktyce zawodowej niejednokrotnie znaczco rni si
od tumacze proponowanych w sownikach jzykowych. Moe to oznacza, e praktyka psychologiczna w ramach okrelonej
specjalizacji zwyczajowo posuguje si innymi, ni zaproponowane przez nas, tumaczeniami tych czy innych terminw.
Wszelkie ewentualne sugestie i uwagi uprzejmie prosz kierowa na adres wojciechimielski@wojciechimielski.pl lub
wesolowskab@poczta.fm.
Prace nad Sownikiem zostay zakoczone w 2009 roku i Sownik ujrzaby wiato dzienne duo wczeniej, gdyby nie trudna
do zrozumienia, ostentacyjna niech i niebywaa nieprzychylno, jaka spotkaa nas ze strony przedstawicieli polskiego
psychologicznego rodowiska naukowego na ostatecznym etapie realizacji projektu. Opisan przeze mnie, kuriozaln histori
stara o wydanie Sownika zainteresowany Czytelnik znajdzie w Internecie.
W zwizku z wielomiesicznymi, bezskutecznymi problemami z wydaniem Sownika w formie tradycyjnej, w 2012 roku
podjlimy decyzj o udostpnianiu naszej publikacji nieodpatnie, dla wszystkich chtnych, liczc, e opracowany przez nas
materia bdzie skutecznie suy wielu dobrym ludziom. Sownik, w formie e-booka i aplikacji komputerowej oddajemy do rk
Uytkownika.
Jako kierownik projektu, koczc krtki wstp do niniejszej publikacji, w imieniu Wspautorki i swoim kieruj serdeczne
podzikowania do wszystkich Osb, ktrych entuzjazm i wsparcie byo dla nas bardzo cenne na wielu etapach tworzenia
Sownika.
Wojciech Imielski, Bukowno, 2012 r.
cz
ANGIELSKOPOLSKA
A
abasia
abazja
accommodation
akomodacja
abderite
abderyta
acculturation
akulturacja
aberration
aberracja, odchylenie
accumulation
akumulacja
ability
zdolno, umiejtno
accuracy
dokadno
ability test
test zdolnoci
acephalous
acefaliczny
ableism
dyskryminacja osb nie w peni

sprawnych
acetylcholine
acetylocholina
ache
bl; bole
ablution
ablucja
abnegation
(inaczej: self-denial)
abnegacja
achievement motivation
(inaczej: need for achievement)
motywacja osigni, potrzeba

osigni
achievement test
test osigni
abnegator
abnegat
achromatic
achromatyczny
abnormal
zaburzony
achromatism
achromatyzm
abnormal affect
afekt patologiczny
achromatopsia
achromatopsja
abnormal psychology
psychologia zaburze,
psychopatologia
acid
kwas
abnormality
zaburzenie
acoustic
akustyczny, dwikowy
abomination
abominacja
acoustic coding
kodowanie akustyczne,
suchowe
abortion
aborcja
nerw suchowy
abreact
odreagowa
acoustic nerve
(inaczej: auditory nerve)
absence
absencja, nieobecno
acoustic similarity effect
efekt podobiestwa
akustycznego
absent-mindedness
rozkojarzenie, roztargnienie
acoustic store
magazyn akustyczny
acquired
nabyty
absolute thinking
mylenie absolutystyczne
acromegaly
akromegalia
absolute threshold
prg absolutny
act (1)
akt
absorb
absorbowa
act (2)
dziaa
absorption
absorpcja
act psychology
psychologia aktw
abstinence
abstynencja,
take: powstrzymywanie si
acting out
zachowanie typu acting out
zesp abstynencyjny, syndrom

abstinence syndrome
(inaczej: withdrawal syndrome) odstawienia
action
akcja, dziaanie
activate
aktywowa
abstract
abstrakcyjny, abstrakt
activating event
abstraction
abstrakcja, abstrakt
zdarzenie aktywujce
(wywoujce, uruchamiajce)
abstrainer
abstynent
activation
aktywacja, pobudzenie
abulia
abulia
active
aktywny
abuse (1)
naduycie, naduywanie;
naduywa
activisation
aktywizacja
activity
aktywno, czynno,
dziaalno
actor - observer difference
rnica midzy aktorem a

obserwatorem
actual neurosis
nerwica aktualna
(w koncepcji Freuda)
abuse
(2; inaczej: ill-treatment;
ill-treat)
maltretowanie,
wykorzystywanie,
molestowanie; maltretowa,
wykorzystywa, molestowa
acalculia
akalkulia
acceleration
akceleracja
actualization
aktualizacja
acceleration of development akceleracja rozwoju
acuity
ostro
accent
akcent
acupuncture
akupunktura
acceptance
akceptacja
acute
accessibility
dostpno
ostry (jako przeciwiestwo

chronicznego)
accident
wypadek
acute stress disorder
zesp ostrego stresu
accidental sample
prba przypadkowa
acute stress reaction
ostra reakcja na stres
adapt
adaptowa (si)
10
adaptation
adaptacja, przystosowanie
aesthetics
estetyka
adaptation level
poziom przystosowania,
adaptacji
aetiological
etiologiczny
adaptation syndrome
(inaczej: general
adaptation syndrome)
oglny zesp adaptacyjny
aetiology
etiologia
affect
afekt, emocja
adaptor
adaptor
affect display
okazywanie emocji
addicted
uzaleniony
affectional bond
wi emocjonalna
addiction
nag, uzalenienie
affective
afektywny, emocjonalny
addiction therapy
terapia odwykowa
affective disorder
(inaczej: mood disorder)
addictive
uzaleniajcy
choroba afektywna,
zaburzenie afektywne,
zaburzenie nastroju
additive
addytywny
affective flattening
additive model
model addytywny
blado afektywna [inaczej:

spaszczenie emocjonalne,
spaszczenie (stpienie,
spycenie) afektu]
additivity
addytywno
affiliation
afiliacja
adenine
adenina
adequate stimulus
bodziec adekwatny
potrzeba afiliacji
affiliation need
(inaczej: need for affiliation)
adjective check list
lista przymiotnikw
adjustment
dostosowanie, dopasowanie,
przystosowanie
adjustment disorder
zaburzenie adaptacyjne
admiration
admiracja
admire
affiliative
afiliacyjny
affirm
afirmowa
affirmation
afirmacja
afterimage
powidok
agapic love
mio agapiczna
podziwia
age
wiek
adolescence
adolescencja, okres dojrzewania
age regression
regresja wieku
adolescent
adolescent
ageism
dyskryminacja
ze wzgldu na wiek
adolescent depression
depresja modziecza
ageusia
ageuzja
Adonis complex
kompleks Adonisa
aggravation
agrawacja
adopt
adoptowa
aggression
agresja
adopted child
dziecko adoptowane
aggressiveness
agresywno
adoption
adopcja, przysposobienie
agitation
pobudzenie
adoption study
badania adopcyjne
agnosia
agnozja
adoptive family
rodzina adopcyjna
agonist
agonista
adoration
adoracja
agony
agonia
adore
adorowa, wielbi
agoraphobia
agorafobia
adrenaline
adrenalina
agrammatism
agramatyzm
adrenaline rush
przypyw adrenaliny
(potoczne)
agraphia
agrafia
adrenergic
adrenergiczny
agrypnia
agrypnia
adrenergic receptor
receptor adrenergiczny
AIDS (zesp nabytego

AIDS (acquired
immunodeficiency syndrome) upoledzenia odpornoci)
adrenocorticotrophic
hormone (ACTH)
hormon
adrenokortykotropowy
aim
cel; dy do czego
adulthood
doroso
aim-inhibition
zablokowanie celu
adverse drug reaction

(inaczej: side-effect)
efekt uboczny
akathisia
akatyzja
akinesia
akinezja
advertisement
reklama
alalia
alalia
advertising
reklama
alarm
alarm
aerophagia
aerofagia
alarm reaction
reakcja alarmowa
aesthete
esteta
alarm singal
sygna alarmowy
aesthetic
estetyczny
alcohol
alkohol
11
syndrom amnezji
alcohol amnesic syndrome
(inaczej: alcohol amnestic disorder) poalkoholowej
alcohol bender
cig opilczy (pijaczy)
alcohol dependence
(inaczej: alcoholism)
zaleno alkoholowa,
uzalenienie od alkoholu,
alkoholizm
alcohol hallucinosis
amimia
amimia
amnesia
amnezja, niepami
zesp amnestyczny
amnestic disorder
(inaczej: amnesic syndrome)
amphetamine
amfetamina
halucynoza alkoholowa
amphetamine psychosis
psychoza amfetaminowa
alcohol intoxication
upojenie alkoholowe
amplification
amplifikacja, wzmocnienie
alcohol misuse
(inaczej: alcohol abuse)
naduywanie alkoholu
amplitude
amplituda
alcoholic
alkoholik, alkoholowy
amusia
amuzja
Alcoholics Anonymous
anonimowi alkoholicy
amygdala
ciao migdaowate
alexithymia
aleksytymia
anabolic steroid
steryd anaboliczny
algorithm
algorytm
anachronism
anachronizm
alibi
alibi
anaclitic
anaklityczny
alienation
alienacja, wyobcowanie
anaclitic depression
depresja anaklityczna
alimentary canal
(inaczej: digestive tract,
gastrointestinal tract)
ukad trawienny
(pokarmowy)
anaesthesia
anestezja, narkoza, znieczulenie
anaesthetic
anestetyk
alkaloid
alkaloid
anal
analny
allergy
alergia
anal character
charakter analny,
analne cechy osobowoci
allopsychic orientation
orientacja allopsychiczna
anal stage
faza analna, stadium analne
anal triad
triada analna
analeptic
analeptyk
analgesia
analgezja
analitic
analityczny
analogies test
test analogii
analogy
analogia
analysis
analiza
analysis of covariance
(ANCOVA)
analiza kowariancji
analysis of variance
(ANOVA)
analiza wariancji
analysis of witness
statement/testimony
analiza zezna wiadkw
analyst
analityk
analytical psychology
psychologia analityczna
anamnesis
anamneza
anankastic
anankastyczny
anankastic neurosis
(inaczej: obsessivecompulsive disorder)
nerwica natrctw
(anankastyczna), zaburzenie
obsesyjno-kompulsywne
anarchic
anarchiczny
anarchist
anarchista
anarchy
anarchia
zasada wszystko albo nic

all-or-none law
(inaczej: all-or-none principle)
allusion
aluzja
allusive
aluzyjny
alogia
alogia
alogical
alogiczny
alpha male
samiec Alfa
alpha reliability coefficient

(inaczej: Cronbachs alpha)
wspczynnik rzetelnoci alfa,

alfa Cronbacha
altered state
of consciousness
odmienny stan wiadomoci
alternating attention
przerzutno uwagi
alternating personality
(inaczej: dissociative identity
disorder, multiple personality
disorder, split personality)
osobowo wieloraka
(naprzemienna, mnoga),
dysocjacyjne zaburzenie
tosamoci
alternative
alternatywny
altruism
altruizm
altruistic
altruistyczny
Alzheimers disease
choroba Alzheimera
ambiguity avoidance
unikanie niejednoznacznoci
(wieloznacznoci)
ambiguous figure
(inaczej: reversible figure)
figura niejednoznaczna
(wieloznaczna, odwracalna)
ambitendence
ambitendencja
ambitendentny
androgen
(przymiotnik: androgenic)
androgen
ambitendent
ambivalence
ambiwalencja
androgenization
androgenizacja
ambivalent
ambiwalentny
androgenous
androgeniczny
amenorrhoea
amenorrhea, zatrzymanie
miesiczkowania, brak
miesiczki
androgynous
androgyniczny
12
andropause
(inaczej: male menopause)
andropauza
anex
aneks
anger
gniew
angiography
angiografia mzgowa
anhedonia
anhedonia
anima
anima
animal magnetism
magnetyzm zwierzcy
animal psychology
zoopsychologia,
psychologia zwierzt
animism
animizm
animistic
animistyczny
animosity
animozja
animus
animus
anion
anion
anomia
anomia
anomie
anomia
(w teorii E. Durkheima)
antinomy
antynomia
antipathy
antypatia
antipsychiatry
antypsychiatria
antipsychotic drug (inaczej:

neuroleptic drug)
lek przeciwpsychotyczny,
neuroleptyczny,
neuroleptyk
antisocial
antysocjalny, antyspoeczny
antisocial personality
disorder (inaczej: dissocial
personality disorder)
antyspoeczne (dyssocjalne)
zaburzenie osobowoci;
osobowo antyspoeczna,
dyssocjalna
anxiety
lk
anxiety disorder
zaburzenie lkowe
anxiety hysteria
histeria lkowa
anxiety neurosis
nerwica lkowa
anxiolytic (inaczej: antianxiety drug)
lek przeciwlkowy
(anksjolityczny),
anksjolityk
anxious (1)
zaniepokojony, niespokojny
anxious (2)
oczekujcy z niecierpliwoci/w
napiciu
anxious depression
depresja lkowa
anxious personality
disorder (inaczej: avoidant
osobowo lkliwa, unikajca
apathy
apatia
Apgar score
skala Agar
aphagia
afagia
aphasia
afazja
aphonia
afonia
aphorism
aforyzm
aphoristic
aforystyczny
aphrodisiac
afrodyzjak
a posteriori test
test a posteriori
appearance
prezencja, wygld
apperception
apercepcja
appetite
apetyt
application (1)
aplikacja
application (2)
zastosowanie
applied psychology
psychologia stosowana
applied research
badania stosowane
apply
aplikowa, stosowa
appraisal
ocena; ocena pracownika
apprehension span (inaczej:

attention span)
zakres uwagi
approach
denie; podejcie
anorexia nervosa
anoreksja,
jadowstrt psychiczny
anorgasmia
anorgazmia
anosognosia
anozognozja
Antabuse
esperal
antagonist
antagonista
anterograde amnesia
amnezja nastpcza,
amnezja postpowa,
anterograda
anthropocentrism
antropocentryzm
anthropology
antropologia
anthropomorphism
antropomorfizm
anti-anxiety drug
(inaczej: anxiolytic drug)
lek przeciwlkowy
(anksjolityczny),
anksjolityk
antibody
przeciwciao
anticholinergic
antycholinergiczny
anticipate
przewidywa, antycypowa
anticipation
antycypacja
anticipation method
(inaczej: serial anticipation
method)
metoda antycypacji
anticipatory socialization
socjalizacja antycypacyjna
anticonformity
(inaczej: anticonformism,
nonconformity)
nonkonformizm
anticonvulsant
lek przeciwdrgawkowy
antidepressant
lek przeciwdepresyjny,
antydepresant
antidiuretic hormone
(inaczej: vasopressin)
hormon antydiuretyczny,
wazopresyna
antigen
antygen
antihistamine
antyhistamina
approach - avoidance
conflict
konflikt denie - unikanie

(zblianie - oddalanie)
antihistaminic
antyhistaminowy
approval
aprobata
approach - approach conflict konflikt denie - denie

(zblianie - zblianie)
13
approve
aprobowa
astereognosis
astereognozja
apraxia
apraksja
asthenia
astenia
a priori test
test a priori
asthenic
asteniczny
aprosexia
aproseksja
asthenic body type
typ asteniczny, astenik
aptitude
zdolno, potencja
astigmatism
astygmatyzm
archetype
archetyp
asymmetry
asymetria
argue (1)
argumentowa
ataraxia
ataraksja
argue (2)
kci si
atavism
atawizm
argument
argument
ataxia
ataksja
arithmetic mean
rednia arytmetyczna
athletic body type
typ atletyczny
arousal
wzbudzenie, pobudzenie,
podniecenie
atonia
atonia
arousal phase
faza pobudzenia
atrophy
atrofia
arrogance
arogancja
atropine
atropina
arrogant
arogancki
attachment
przywizanie
art
sztuka
art therapy
arteterapia
attachment disorder
(inaczej: reactive
attachment disorder)
reaktywne zaburzenie
przywizania,
zaburzenie wizi
artefact
artefakt
attachment theory
teoria przywizania
arteriosclerosis
arterioskleroza
attention
uwaga
articulation
artykulacja
attention capacity
pojemno uwagi
articulatory coding
kodowanie artykulacyjne
attention deficit
deficyt uwagi
articulatory loop (inaczej:

articulatory store, subvocal
rehearsal loop)
ptla artykulacyjna,
magazyn artykulacyjny
attention deficit
hyperactivity disorder
(ADHD)
zesp nadpobudliwoci
psychoruchowej, ADHD
artificial insemination
sztuczne zapodnienie
attention disorder
zaburzenie uwagi
artificial intelligence
sztuczna inteligencja
attention span (inaczej:

apprehension span)
zakres uwagi
asexual reproduction
rozmnaanie bezpciowe
attitude
postawa, nastawienie
asomatognosia
asomatognozja
attitude change
zmiana postaw
Aspergers syndrome
zesp Aspergera
attitude scale
skala postaw
aspiration
aspiracja, denie
attractive
atrakcyjny
aspire
aspirowa
attractiveness
atrakcyjno
aspirin
aspiryna
attribute
atrybut
assertive
asertywny
attribution
atrybucja, przypisywanie
assertiveness
asertywno
assertiveness training
trening asertywnoci
bd atrybucji, podstawowy bd
attribution error (inaczej:
fundamental attribution error) atrybucji
assimilation
asymilacja
assimilation - contrast
theory
teoria asymilacji - kontrastu
association
asocjacja, kojarzenie,
skojarzenie
association test (inaczej:

word-association test)
test skojarze sownych, metoda

skojarze (asocjacji)
associationism
attribution theory
teoria atrybucji
attributional bias
skrzywienie atrybucyjne
atypical antipsychotic
lek przeciwpsychotyczny
(neuroleptyk) II generacji
(atypowy)
atypical depression
depresja atypowa
audience
audytorium
asocjacjonizm
audience effect
efekt audytorium
associative illusion
iluzja skojarzeniowa
audile
suchowiec
associative interference
(inaczej: associative
inhibition)
interferencja skojarzeniowa
audiokinetic response
reakcja audiokinetyczna
auditory
suchowy
associative learning
uczenie kojarzeniowe
auditory adaptation
adaptacja suchowa
associative memory
pami kojarzeniowa
auditory canal
kana suchowy
14
auditory cortex
kora suchowa
auto-suggestion
autosugestia
auditory hallucination
halucynacja suchowa
autotopagnosia
autopagnozja
auditory illusion
zudzenie suchowe
availability
dostpno
auditory masking
maskowanie suchowe
availability heuristic
heurystyka dostpnoci
auditory nerve (inaczej:

acoustic nerve)
nerw suchowy
average (1)
rednia (potoczne okrelenie

redniej arytmetycznej)
auditory receptive field
suchowe pole odbiorcze
average (2)
redni, przecitny
auditory receptor
receptor suchowy
metoda redniego bdu
auditory system
ukad suchowy
average error method

(inaczej: method of average
error)
aura
aura
authentic
autentyczny
average linkage between

groups method
metoda redniego zwizku

midzygrupowego
authenticity
autentyczno
average linkage within

groups method

wewntrzgrupowego
authoritarian
autorytarny
aversion
awersja
authoritarianism
autorytaryzm
aversion therapy
terapia awersyjna
authority (1)
autorytet
aversive
awersyjny, nieprzyjemny
authority (2)
wadza, organ wadzy
aversive stimulus
bodziec awersyjny
autism
autyzm
avoidance
unikanie
autism spectrum disorder
zaburzenie ze spektrum
autystycznego
avoidance - avoidance
conflict
konflikt unikanie-unikanie
(oddalanie-oddalanie)
autistic
autystyczny
autistic child
dziecko autystyczne
avoidant personality
disorder (inaczej: anxious
osobowo lkliwa,
unikajca
autistic disorder
zaburzenie autystyczne
aware
wiadomy
autobiographical memory
pami autobiograficzna
axiology
aksjologia
autochthonous
autochtoniczny
axiom
aksjomat
auto-education
autoedukacja
axon (inaczej: nerve fibre)
akson, neuryt
auto-erotic
autoerotyczny
axonal transport
przewodzenie aksonalne
auto-erotism
autoerotyzm
autogenic training
trening autogeniczny, autogenny
autohypnosis (inaczej: selfhypnosis)
autohipnoza
autokinetic effect
efekt autokinetyczny
automatic
automatyczny
automatic processing
przetwarzanie automatyczne
automatism
automatyzm
auto-narration
autonarracja
autonoetic
autonoetyczny
autonomic
autonomiczny
autonomic nervous system
autonomiczny ukad
nerwowy
autonomy
autonomia
autonomy versus shame and autonomia versus wstyd i

niepewno (w koncepcji E.
doubt
Eriksona)
autopsy
autopsja
autopsychic orientation
orientacja autopsychiczna
autoreceptor
autoreceptor
autoscopy
autoskopia
15
16
B
17
babbling
gaworzenie
beta coefficient
wspczynnik beta
Babinski reflex
odruch Babiskiego
beta-blockers
beta-blokery
backward association
(inaczej: retroactive
association)
kojarzenie retroaktywne
beta-endorphins
beta-endorfiny
betel
betel
bacteriophobia
bakteriofobia
between-groups variance
wariancja midzygrupowa
bacterium (liczba mnoga:

bacteria; przymiotnik:
bacterial)
bakteria
bias
stronniczo
bibliography
bibliografia
bandwagon effect
owczy pd, tendencja do

naladowania opinii
i zachowa wikszoci
Big Five
Wielka Pitka
bigamy
bigamia
banishment
banicja
bigotry
nietolerancja, bigoteria
barbarian (barbarous,
barbaric)
barbarzyski
bilateral transfer
transfer bilateralny
barbiturates
barbiturany
bilingual
dwujzyczny
barrier
bariera
binaural
dwuuszny
basement effect (inaczej:

floor effect)
efekt podogowy
binding
wizanie
binge-eating disorder
napady obarstwa
basic mistrust (inaczej:

basic distrust)
podstawowa nieufno
binocular
dwuoczny
basic research (inaczej:

theoretical research)
badania teoretyczne
bioactive
bioaktywny
biochemical
biochemiczny
basic rule of psychoanalysis

(inaczej: fundamental rule
of psychoanalysis)
podstawowe prawo
psychoanalizy
biochemistry
biochemia
biodata
dane biograficzne/personalne
basic trust versus basic

mistrust
podstawowe zaufanie versus

podstawowa nieufno (w
koncepcji E. Eriksona)
bioelectrical current
bioprd
bioenergetics
bioenergetyka
battered baby (battered

child) syndrome
syndrom bitego dziecka
bioenergotherapy
bioenergoterapia
battered wife syndrome
syndrom bitej ony
biofeedback
biologiczne sprzenie zwrotne
Beck Depression Inventory
Skala Depresji Becka
biogenetics
biogenetyka
bed-wetting (inaczej:
nocturia)
moczenie nocne
biogenic
biogeniczny
behaviour
zachowanie
biogenic amine
amina biogeniczna
behaviour control
kontrola behawioralna
biographical
biograficzny
behaviour therapy (inaczej:

behaviour modification)
terapia behawioralna
biography
biografia
biological clock
zegar biologiczny
behavioural
behawioralny
biological rhythm
rytm biologiczny
behavioural decision theory
behawioralna teoria decyzji
biologism
biologizm
behaviourism
behawioryzm
biology
biologia
behaviourist
behawiorysta
biomedical
biomedyczny
belief
przekonanie, wiara, pewno
biometrics
biometryka
bell-shaped curve (inaczej:

normal curve, Gaussian
curve)
krzywa dzwonowa/normalna,
krzywa Gaussa
biometry
biometria
biopsychology
biopsychologia
Bem Sex Role Inventory
Skala Rl Pciowych Bema
biorgam
biogram
benefit - cost analysis

(inaczej: cost - benefit
analysis)
analiza korzyci i kosztw

(zyskw i strat)
biorhythm
biorytm
biostimulation
biostymulacja
benzodiazepines
benzodiazepiny
biotechnology
biotechnologia
bereavement
aoba po mierci bliskiej osoby
bipolar
bestiality (1)
bestialstwo
dwubiegunowy;
dwubiegunwka (potocznie
o chorobie afektywnej
dwubiegunowej)
bestiality (2)
zoofilia (przestarzae)
bipolar cell
komrka dwubiegunowa
18
bipolar disorder (inaczej:

bipolar affective disorder,
dawniej: manic-depressive
psychosis)
zaburzenie dwubiegunowe,
choroba afektywna
dwubiegunowa, dawniej:
psychoza maniakalno-depresyjna
bottom-up processing
przetwarzanie oddolne
boycott
bojkot
birth defect (inaczej:

congenital disorder)
wada rozwojowa,
wada wrodzona
bradycardia
bradykardia
bradykinesia
bradykinezja
birth injury
uraz porodowy
bradyphrenia
bradyfrenia
birth trauma (1)
uraz porodowy
brain
mzg
birth trauma (2)
trauma narodzin
obrazowanie mzgu
bisexual
biseksualny,
osoba biseksualna
brain imaging (inaczej:

neuroimaging)
brainstem (brain stem)
pie mzgu
bisexualism (bisexuality)
biseksualizm
brainstorming
metoda burzy mzgw
bizarre
dziwaczny
brainwashing
pranie mzgu
Black person
osoba czarnoskra, Murzyn
bravado
brawura
blaming the victim
obwinianie ofiary
brief psychotherapy
psychoterapia krtkoterminowa
blastocyst
blastocysta
brief psychotic disorder
blind
lepy; niewidomy,
osoba niewidoma
epizod psychotyczny; nage,

ostre i przemijajce zaburzenie
psychotyczne
blind spot
lepy punkt, plamka lepa
brightness
jaskrawo
blind study
lepa prba
blindness
lepota, utrata wzroku
Brocas area (inaczej:

Brocas centre, Brocas
speech centre)
obszar Broca, orodek Broca,

orodek mowy Broca
blink reflex
odruch mrugania
brotherhood
braterstwo
bliss
bogostan
brutal
brutalny
block
blokada
brutality
brutalno
bulimia nervosa
bulimia
burnout
wypalenie zawodowe
bystander effect
efekt widza/przechodnia
block diagram (inaczej: flow diagram blokowy,

schemat blokowy
chart)
blood
krew
blood alcohol level (inaczej: poziom alkoholu we krwi

blood alcohol concentration)
blood group
grupa krwi
blood-brain barrier
bariera krew-mzg
bluff
blef; blefowa
body
ciao
body dysmorphic disorder

(inaczej: dysmorphophobia)
zaburzenie dysmorficzne
(dysmorfofobia)
body image
obraz ciaa
body language
jzyk (mowa) ciaa
Bogardus social distance

scale
skala dystansu spoecznego

Bogardusa
boheme (bohemia)
bohema
bonding
formowanie wizi
boomerang effect
efekt bumerangowy
borderline intellectual
functioning (inaczej:
borderline intelligence)
pogranicze funkcjonowania
intelektualnego,
ociao umysowa
borderline personality
disorder
zaburzenie osobowoci typu

borderline,
osobowo z pogranicza
boredom
nuda
boring
nudny
bottleneck theory
teoria szyjki od butelki
bottom-up attention
uwaga mimowolna
19
20
C
21
cachexia
kacheksja
catecholamine
katecholamina
caffeine
kofeina
categorical
kategoryczny
calcium
wap
categorical imperative
imperatyw kategoryczny
calque
kalka sowna
categorical variable
zmienna kategoryczna
cancer
rak, nowotwr
categorization
kategoryzacja
cancerophobia
kancerofobia
catharsis
katarsis
cannabis
konopie
cathexis
kateksja (w psychoanalizie)
cannibal
kanibal
causal
przyczynowy
cannibalism
kanibalizm
causal effect
zwizek przyczynowy
cannibalistic
kanibalistyczny
ceiling effect
efekt sufitowy
canon
kanon
cell
komrka
canonical correlation
korelacja kanoniczna
cell division
podzia komrek
capacity
zdolno, pojemno
cenestopathy
cenestopatia
carcinogenic
rakotwrczy
censor
cenzor, cenzurowa
cardiovascular
kardiowaskularny
censorship
cenzura
career
kariera
central
centralny, orodkowy
career advice (inaczej:

career coaching, career
counselling)
doradztwo zawodowe
central auditory processing

disorder
centralne zaburzenie
przetwarzania suchowego
carotene
karoten
central nervous system
centralny (orodkowy) ukad

nerwowy
carrier
nosiciel
central tendency
tendencja centralna
Cartesian dualism
dualizm kartezjaski
central vision
widzenie centralne, dokadne
cascade processing
przetwarzanie kaskadowe
centration
centracja
case study
studium przypadku,
kazuistyka
centre of the brain
orodek mzgowy
caste
kasta
cephalocaudal
cefalokaudalny
castrate
kastrowa
cephalopod
gowong
castration
kastracja
cerebellum
mdek
castration complex
kompleks kastracyjny
cerebral
mzgowy
castrato
kastrat
cerebral cortex
kora mzgowa
casualty
ofiara (osoba ranna lub zabita w

wypadku, katastrofie itp.)
cerebral hemisphere
pkula mzgu
cerebral palsy
poraenie mzgowe
casuistic
kazuistyczny
cerebrospinal
mgowo-rdzeniowy
casuistry
kazuistyka
cerebrospinal fluid
pyn mzgowo-rdzeniowy
catabolism
katabolizm
cerebrotonic
cerebrotonik
catalepsy
katalepsja
udar mzgu
catamnesis
katamneza
cerebrovascular accident
(inaczej: stroke)
cataplexy
katapleksja
cerebrum
kresomzgowie, mzg
cataract
katarakta
challenge
wyzwanie
catastrophe
katastrofa
challenging behaviour
zachowanie sprawiajce
trudnoci
catastrophic
katastroficzny
change
zmiana
catastrophism
katastrofizm
chaos
chaos
catathymia
katatymia
chaotic
chaotyczny
catathymic amnesia
(inaczej: episodic amnesia,
lacunar amnesia)
amnezja wybircza/epizodyczna
character
charakter
character disorder
catatonia
katatonia
zaburzenie charakteru,
zaburzenie osobowoci
catatonic shizophrenia
schizofrenia katatoniczna
character neurosis
nerwica charakteru
22
characteristic
charakterystyczny,
charakterystyka
civilization
cywilizacja
characteristic feature
cecha charakterystyczna
civilized
cywilizowany
characterology
charakterologia
clan
klan
characteropathy
charakteropatia
classical conditioning
warunkowanie klasyczne
(reaktywne)
charisma
charyzma
classification
klasyfikacja
charismatic
charyzmatyczny,
charyzmatyk
classification of mental
disorders
klasyfikacja zaburze
psychicznych
charitable
charytatywny
classification variable
zmienna klasyfikacyjna
chemistry
chemia
classify
klasyfikowa
chemotaxis
chemotaksja
claustrophobia
klaustrofobia
child abuse
maltretowanie dziecka, zncanie

si nad dzieckiem
client-centred therapy
terapia skoncentrowana
na kliencie
child sexual abuse
molestowanie seksualne dziecka
climacteric (inaczej:
menopause, change of life)
klimakterium, menopauza,
przekwitanie
childs best interest
dobro dziecka
clinic
poradnia, klinika
childhood
dziecistwo
clinical
kliniczny
childhood amnesia (inaczej:

infantile amnesia)
amnezja dziecica
clinical diagnosis
diagnoza kliniczna
childhood autism (inaczej:

infantile autism)
autyzm wczesnodziecicy
clinical experiment
eksperyment kliniczny
clinical interview
wywiad kliniczny
childhood disintergative
disorder
dziecice zaburzenie
dezintegracyjne
clinical psychology
psychologia kliniczna
childhood schizophrenia
schizofrenia dziecica
clinical trial
testowanie nowego leku

lub terapii
childish
dziecinny
clique
klika
childs drawing
rysunek dziecka
chimera
chimera
clitoridectomy (inaczej:
female genital mutilation)
klitoridektomia,
obrzezanie kobiet
chimeric
chimeryczny
clitoris
echtaczka
chi-square distribution
rozkad chi kwadrat
clone
klon
chi-square test
test chi kwadrat
cloning
klonowanie
choleric
choleryczny
closed head injury
zamknity uraz gowy
cholesterol
cholesterol
closed question
pytanie zamknite
choline
cholina
closure grouping law
prawo zamykania, domykania (w

psychologii Gestalt)
cholinergic
cholinergiczny
clouding of consciousness
przymglenie wiadomoci
chromatic
chromatyczny
cluster analysis
analiza wizkowa
chromosomal aberration
aberracja chromosomalna
cocaine
kokaina
chromosome
chromosom
cochlea
chronic
chroniczny, przewleky
zwj limakowy,
zwj spiralny limaka
chronic depression
depresja utrwalona
cochlear nerve
nerw limakowy
chronic fatigue syndrome

(inaczej: myalgic
encephalomyelitis)
zesp chronicznego
(przewlekego) zmczenia
cocktail party phenomenon
zjawisko cocktail party
code
kod
chronic hallucinosis
halucynoza przewleka
codeine
kodeina
chronological age
wiek chronologiczny
co-dependency
(co-dependence)
wspuzalenienie
chunking
grupowanie;
technika pamiciowa zwana te
zbrylaniem
coefficient
wspczynnik
coenaesthesis
(coenaesthesia)
cenestezja
coenaesthetic
cenestetyczny
cognition
poznanie
cognitive
poznawczy
circadian rhythm
rytm okoodobowy
circumcision
obrzezanie
civil trial
proces cywilny
23
cognitive analytic therapy
terapia poznawczo-analityczna
cognitive appraisal
theory (inaczej: cognitive
evaluation theory)
teoria oceny poznawczej
terapia poznawczo-behawioralna
cognitive behaviour
(behavioural) therapy (CBT)
cognitive consistency theory teoria zgodnoci poznawczej
comparative psychology
psychologia porwnawcza
compensation
kompensacja
compensation neurosis
nerwica kompensacyjna
(roszczeniowa)
compete
wspzawodniczy, konkurowa
competence (competency)
kompetencja, zdolno,
umiejtno
competency test
test kompetencji
competent
kompetentny
competent judge
kompetentny sdzia
competition
konkurencja, wspzawodnictwo
cognitive deficit
deficyt poznawczy
cognitive development
rozwj poznawczy
cognitive disorder
zaburzenie poznawcze
cognitive dissonance
dysonans poznawczy
cognitive economy
ekonomia poznawcza
complementary
uzupeniajcy
cognitive illusion
zudzenie poznawcze
completion test
test uzupeniania
cognitive interview
wywiad poznawczy
complex
kompleks
cognitive map
mapa poznawcza
complex indicator
cognitive psychology
psychologia poznawcza
wskanik kompleksu
(w psychoanalizie)
cognitive schema
schemat poznawczy
compliance
dostosowywanie si,
podporzdkowywanie si
cognitive style
styl poznawczy
complication
powikanie
cognitive therapy
terapia poznawcza
compulsion
cognitivism
kognitywizm
kompulsja, natrctwo,
przymus
cohabitation (inaczej:
common-law marriage)
kohabitacja, konkubinat
compulsions
czynnoci przymusowe
compulsive
coherence
koherencja
kompulsywny, natrtny,
przymusowy
coherent
koherentny
compulsive behaviour
zachowanie kompulsywne
cohort
kohorta
compulsive sexual
behaviour
kompulsywne zachowania
seksualne
coitus
stosunek pciowy
comunism
komunizm
coitus interruptus
stosunek przerywany
comunist
komunistyczny
collective unconscious
niewiadomo zbiorowa
concentration of attention
koncentracja uwagi
colloquial
kolokwialny
concept
koncepcja, koncept, pojcie
colour
kolor, barwa
conception
poczcie
colour-blindness
lepota barw, nierozrnianie

kolorw
conceptual
konceptualny, pojciowy
coma
piczka
conceptualism
konceptualizm
commissurotomy
(inaczej: commissurectomy,
split-brain)
rozszczepienie mzgu,
komisurotomia
concordance
zgodno
concrete
konkretny
common-law marriage
(inaczej: cohabitation)
kohabitacja, konkubinat
concrete operations
operacje konkretne
concrete operations stage
stadium operacji konkretnych
commons dilemma
dylemat wsplnego pastwiska
concussion
wstrzs mzgu
commune
komuna
condensation
kondensacja
communication
komunikacja
condition (1)
kondycja, stan
communication channel
kana komunikacji
condition (2)
warunek
communication disorder
zaburzenie komunikacji
conditional
warunkowy
communication skills
training
trening umiejtnoci
komunikacyjnych
conditional (conditioned)
reflex
odruch warunkowy
community
spoeczno
reakcja warunkowa
companionate love
mio braterska
response
24
stimulus
bodziec warunkowy
conditioning
warunkowanie
condom
prezerwatywa
conduct disorder
zaburzenie zachowania
confabulate
konfabulowa
confabulation
konfabulacja
confidence (1)
zaufanie, pewno
confidence (2)
poufno
confidence interval
przedzia ufnoci
confidential
konfidencjonalny, poufny
confidentiality
konfidencjonalno, poufno
configuration
konfiguracja
confirmation
potwierdzenie, konfirmacja
confirmation bias
bd konfirmacji,
heurystyka konfirmacji
confirmatory factor analysis konfirmacyjna analiza

czynnikowa
constitutional psychology
psychologia konstytucjonalna
construct
konstrukt
construct validity
trafno teoretyczna
constructive memory
pami konstruktywna
constructivism
konstruktywizm
consummate love
mio doskonaa, idealna
contact
kontakt
contact receptor
receptor kontaktowy
contamination
kontaminacja, skaenie
content (1)
tre, zawarto
content (2)
zadowolony
content analysis
analiza treci (zawartoci)
content validity
trafno treciowa
contest
kontestowa
contestation
kontestacja
context
kontekst
context effect
efekt kontekstu (otoczenia)
context-dependent memory
pami zalena od kontekstu
contextualism
kontekstualizm
contiguity law
prawo ssiedztwa,
wspwystpowania (w teorii
asocjacjonistycznej)
contingency coefficient
wspczynnik kontyngencji,
wspczynnik C Pearsona
continuation
kontynuacja
continue
kontynuowa
continuity theory
teoria cigoci
continuous
cigy, stay
continuous reinforcement
wzmacnianie cige
continuous variable
zmienna ciga
continuum
kontinuum
contour
kontur
contraception
antykoncepcja
contrast
kontrast
control
kontrola, kontrolowa
control group
grupa kontrolna
conflict
konflikt
conformity
konformizm
confounding variable
zmienna zakcajca
confront
konfrontowa
confrontation
konfrontacja
congenital disorder
(inaczej: birth defect)
wada rozwojowa,
wada wrodzona
conjoint therapy
jednoczesna terapia dwch lub

wicej osb
conjunction
koniunkcja, czenie, poczenie
connection
zwizek, poczenie
connotation
konotacja
conscience
sumienie
conscientious
sumienny
conscientiousness
sumienno
conscious
wiadomy
consciousness
wiadomo
consensual validity
trafno konsensualna
(uzgodniona) testu
consequence
konsekwencja, nastpstwo
control variable
zmienna kontrolna
conservation
stao (w teorii J. Piageta)
controlled processing
przetwarzanie kontrolowane
conservatism
konserwatyzm
controversial
kontrowersyjny
conservative
konserwatywny
controversy
kontrowersja
consistency
konsekwencja w dziaaniu
contusion
kontuzja
consistent (1)
konsekwentny
rekonwalescencja
consistent (2)
spjny, zgodny
convalescence
(inaczej: recovery)
consolidation
konsolidacja
convenience sample
prba wygodna (rodzaj prby

nielosowej)
consonant
konsonant
convention
konwenans
constant error
bd stay
conventional
konwencjonalny
25
conventional morality
moralno konwencjonalna
cortex
kora
conventionalism
konwencjonalizm
ukad piramidowy
conventionality
konwencjonalno
corticospinal tract
(inaczej: pyramidal tract)
convergence
zbieno, konwergencja
corticosteroid
kortykosteryd
convergent thinking
mylenie konwergencyjne
(zbiene)
cortisol
(inaczej: hydrocortisone)
kortyzol, hydrokortyzon
convergent validity
trafno zbiena
cortisone
kortyzon
conversation
konwersacja, rozmowa
cost - benefit analysis
analiza kosztw i korzyci (strat

i zyskw)
conversation analysis
analiza konwersacji
co-therapist
koterapeuta
conversion
konwersja
counselling
conversion disorder
zaburzenie konwersyjne
poradnictwo, poradnictwo
psychologiczne
conversion hysteria
histeria konwersyjna
counterconditioning
przeciwwarunkowanie
conversion symptom
objaw konwersyjny
counterculture
kontrkultura
convulsant
konwulsant,
rodek drgawkotwrczy
counter-transference
przeciwprzeniesienie
couples therapy
terapia par
convulsions
drgawki, konwulsje
courtship
zaloty
convulsive therapy
(inaczej: electroconvulsive
therapy, electric shock
therapy, shock therapy)
terapia wstrzsowa
(elektrowstrzsowa)
covariance
kowariancja
covariate (inaczej:
concomitant variable)
zmienna towarzyszca,
wspzmienna
cooing
guenie, gruchanie
cranial nerve
nerw czaszkowy
cooperate
wsppracowa
cranium (inaczej: skull)
czaszka
cooperation
kooperacja, wsppraca
crawling
pezanie, raczkowanie
cooperative
kooperatywny
creationism
kreacjonizm
coordinate
koordynowa
creative
kreatywny, twrczy
coordination
koordynacja
creative activity
aktywno twrcza
cope
radzi sobie
creative expression
ekspresja twrcza
coping
radzenie sobie
creativity
kreatywno, twrczo
coping strategy
strategia radzenia sobie
creativity training
trening twrczoci
coprolalia
koprolalia
credibility
wiarygodno
coprophagia
koprofagia
credibility of testimony
wiarygodno zezna
coprophilia
koprofilia
creolization
kreolizacja
copropraxia
kopropraksja
cretin
copulate
kopulowa
kretyn (termin przestarzay;

aktualnie uywany jako
okrelenie obraliwe)
copulation
kopulacja
cretinism
kretynizm (przestarzae)
core belief
przekonanie kluczowe
cri du chat
koci krzyk
core symptoms
objawy osiowe
crime
przestpstwo, przestpczo
cornea
rogwka
criminal profiling
corpus callosum
ciao modzelowate,
spoido wielkie mzgu
profilowanie kryminalne,
tworzenie profilu
psychologicznego przestpcy
criminal trial
proces karny
correct
poprawia, korygowa
criminalistics
kryminalistyka
correction
korekta
criminogenesis
kryminogeneza
correlate
korelowa
criminological psychology
psychologia kryminalna
correlation
korelacja
criminology
kryminologia
correlation coefficient
wspczynnik korelacji
crisis
kryzys
correlation ratio
wskanik korelacji
crisis intervention
interwencja kryzysowa
correlational
korelacyjny
criterion
kryterium
correlational study
badanie korelacyjne
26
criterion validity
trafno kryterialna
cultural
kulturalny, kulturowy
critical period
okres krytyczny
cultural anthropology
antropologia kulturowa
critical theory
teoria krytyczna
cultural differences
rnice kulturowe
cross-cultural test
adaptation
kulturowa adaptacja testu
culture
kultura
cross-dependence
uzalenienie krzyowe
culture shock
szok kulturowy
cross-dresser
(inaczej: transvestite)
transwestyta
culture-fair
neutralny kulturowo
(w odniesieniu do testu)
cross-dressing
(inaczej: transvestism)
transwestytyzm
cummulation
kumulacja
cunnilingus
crossing over
krzyowanie chromosomalne
cunnilingus, mineta, mio

francuska
cross-sectional study
badania poprzeczne
curve
krzywa
cross-validation
ustalanie trafnoci krzyowej
cybernetics
cybernetyka
crowd
tum
cybersex
cyberseks
crowd psychology
psychologia tumu
cycle
cykl
crowding of thought
mantyzm, natok/napr myli
cyclic
cykliczny
cryptomnesia
kryptomnezja
cyclophrenia
cyklofrenia (przestarzae)
crystallized intelligence
inteligencja skrystalizowana
cyclothymia
cyklotymia
CT scan (computerized
tomography scan)
tomografia komputerowa
cyclothymic disorder
zaburzenie cyklotymiczne
cynical
cyniczny
cue
wskazwka
cynicism
cynizm
cued recall
odpamitywanie przy uyciu

wskazwek
cytology
cytologia
cult
kult
cytomegalovirus
cytomegalowirus
cultic
kultowy
cytoplasm
cytoplazma
27
28
D
29
darwinizm
defensive identification
(inaczej: identification with
the aggressor)
identyfikacja obronna,
identyfikacja z agresorem/
oprawc
data (liczba pojedyncza:

datum)
dane
deficit
deficyt
data-driven processing
(inaczej: bottom-up
processing)
definition
definicja
defloration
defloracja
date
data
degenerate
degenerat; degenerowa
date rape
gwat na randce
degeneration
degeneracja
date rape drug
tabletka gwatu
degradation
degradacja
daydream
marzenie dzienne
degrade
degradowa
deaf
osoba niesyszca
degrees of freedom
stopnie swobody
deafness
(inaczej: hearing loss)
guchota, utrata suchu
deification
deifikacja
deify
deifikowa
death
mier
deindividuation
deindywiduacja
debate
debata, debatowa
deism
deizm
debriefing
debriefing
deja vu
deja vu
decadence
dekadencja
delayed conditioning
warunkowanie opnione
decadent
dekadencki
delayed development
rozwj opniony
decay theory
teoria degeneracji (zanikania)

ladu pamiciowego
delayed ejaculation (inaczej: opniony wytrysk

retarded ejaculation)
decentration
decentracja
delayed gratification
gratyfikacja odroczona
decision
decyzja
delayed response
reakcja odroczona
decision making
podejmowanie decyzji,
procesy decyzyjne
delegate
delegat; delegowa
decision theory
teoria decyzji
delegation
delegacja
declamation
deklamacja
deliberation
deliberacja
declaration
deklaracja
delirium
delirium, majaczenie
declarative
deklaratywny
delusion
urojenie
declarative knowledge
wiedza deklaratywna
delusion of control (inaczej:

delusion of influence)
urojenie oddziaywania (wpywu)
declarative memory
pami deklaratywna
declare
deklarowa
decode
dekodowa
deconstruction
dekonstrukcja
deduce
dedukowa
deduction
dedukcja
deductive
dedukcyjny
deep structure
daltonism
daltonizm
Darwinism
urojenie wielkociowe
delusion of grandeur
(inaczej: grandiose delusion)
delusion of persecution
(inaczej: persecutory
delusion)
urojenie przeladowcze
delusion of reference
urojenie ksobne (odnoszenia)
delusional
urojeniowy
delusional disorder
zaburzenie urojeniowe
struktura gboka (w teorii

jzyka)
delusional jealousy (inaczej:

morbid jealousy, jealous
delusional disorder)
urojenia zdrady (niewiernoci)
defeatism
defetyzm
delusional misidentification
defeatist
defetystyczny
urojeniowy syndrom bdnej

identyfikacji
defecation
defekacja
demagogue
demagog
defect
defekt
demagogy
demagogia
defectology
defektologia
dementia
demencja, otepienie
defence
obrona, defensywa
demographic
demograficzny
defence mechanism
mechanizm obronny
demography
demografia
defence reaction
reakcja obronna
demonstrate
demonstrowa
defensive
obronny, defensywny
demonstration
demonstracja
demoralization
demoralizacja
30
demoralize
demoralizowa
destructive
destruktywny
denaturation
denaturacja
destructive instinct
dendrite
dendryt
instynkt destrukcyjny, instynkt

mierci
(w psychoanalizie)
dendritic
dendrytyczny
detail
detal
denial
zaprzeczenie
detection
detekcja
deontology
deontologia
detection task
zadanie wykrywania
dependence
zaleno, uzalenienie
detector
detektor
dependent
zaleny, uzaleniony
detention
detencja
dependent personality
dosorder
osobowo zalena
deterioration
deterioracja
dependent variable
zmienna zalena
determination
determinacja
depersonalization
depersonalizacja
determine
determinowa
depersonalization disorder
zaburzenie depersonalizacyjne
determinism
determinizm
detoksykacja, odtrucie
depersonalization of the
victim
depersonalizacja ofiary
detoxification (inaczej:
detox)
detoxify
detoksykowa, odtruwa
depravation
deprawacja
devastate
niszczy, dewastowa
deprave
deprawowa
devastation
dewastacja
depressant drug (inaczej:

psychomotor depressant)
depresant
development
rozwj
depressed mood
nastrj depresyjny
developmental age
wiek rozwojowy
depression
depresja
developmental change
zmiana rozwojowa
depressive delusion
urojenie depresyjne
developmental coordination
disorder
rozwojowe zaburzenie
koordynacji
depressive episode
epizod depresyjny
developmental crisis
kryzys rozwojowy
developmental disorder
zaburzenie rozwoju
developmental psychology
psychologia rozwojowa
developmental rhythm
rytm rozwoju
developmental tasks
zadania rozwojowe
(w teorii R. Havighursta)
depresja nerwicowa, zaburzenie

depressive neurosis
(inaczej: dysthymic disorder, dystymiczne, dystymia
dysthymia, neurotic
depression)
depressive realism
realizm depresyjny
deprivation
deprywacja
deprivation of needs
deprywacja potrzeb
deviance
dewiacja
depth of processing
gboko przetwarzania
deviant
dewiacyjny, dewiant
depth psychology
psychologia gbi
deviation
odchylenie (w statystyce)
derealization
derealizacja
diagnose
diagnozowa
dereism
dereizm
diagnosis
diagnoza
derived score
wynik przeliczony
diagnostic
diagnostyczny
description
deskrypcja, opis
descriptive
deskryptywny, opisowy
Diagnostic and Statistical

Manual of Mental Disorders
(DSM)
Diagnostyczno - Statystyczny
Podrcznik Zaburze
Psychicznych, DSM
descriptive research
badania opisowe
dialect
dialekt
descriptive statystics
statystyka opisowa
dialectical
dialektyczny
desensitization
desensytyzacja
designatum
desygnat
dialectical behaviour
therapy
terapia dialektyczno behawioralna
diary
dziennik
desire
podanie
diary study
despair
rozpacz, desperacja
badania dziennikowe/
pamitnikowe
desperation
desperacja
diazepam
diazepam
despotic
despotyczny
dichotic
dychotyczny
despotism
despotyzm
dichotomous
dychotomiczny
destruction
destrukcja
dichotomous (binary)
variable
zmienna dychotomiczna
31
dichotomous thinking
mylenie dychotomiczne
discrete variable
zmienna dyskretna, nieciga
dichotomy
dychotomia
discretion
dyskrecja
dictator
dyktator
discriminability
rozrnialno
dictatorship
dyktatura
discriminable
rozrnialny
diction
dykcja
discriminant validity
trafno dyskryminacyjna
dictionary
sownik
discriminate
dyskryminowa, rozrnia
diencephalon
midzymzgowie
discriminating power
moc dyskryminacyjna
diet
dieta
discrimination
dyskryminacja, rozrnianie
dietary (dietetic)
dietetyczny
discrimination learning
uczenie si rnicujce
difference
rnica
prg rnicy, prg rnicowy
difference threshold
(inaczej: difference limen,
discrimination threshold)
prg rnicy, prg rnicowy
discrimination threshold
(inaczej: difference limen,
difference threshold)
discussion
dyskusja
differential diagnosis
diagnoza rnicowa
disgust
wstrt
differential reinforcement
wzmocnienie rnicujce
disharmonious development
rozwj nieharmonijny
differentiation
dyferencjacja, rnicowanie (si)
disintegration
dezintegracja
diffusion
dyfuzja, rozproszenie
diffusion of responsibility
dyfuzja/rozproszenie
odpowiedzialnoci
digestive tract (inaczej:

alimentary canal,
gastrointestinal tract)
ukad trawienny
(pokarmowy)
digression
disintegration of personality rozpad osobowoci

disjunction
dysjunkcja
disorder
zaburzenie
disorder of consciousness
zaburzenie wiadomoci
dygresja
disorganized schizophrenia
(inaczej: hebephrenic
schizophrenia)
schizofrenia zdezorganizowana,
schizofrenia hebefreniczna
diktat
dyktat
disorganized speech
mowa zdezorganizowana
dilemma
dylemat
disorientation
dezorientacja
dilettante
dyletant
dispersion
dyspersja, rozrzut
dimension
wymiar
displaced aggression
agresja przemieszczona
diminished responsibility
(inaczej: diminished
capacity)
ograniczona poczytalno
displacement
przemieszczenie
display
okazywanie
dioptre
dioptria
display rule
regua okazywania
dipsomania
dipsomania
disposition
dyspozycja
directional test
test kierunkowy
disproportion
dysproporcja
disability
niepenosprawno
dispute
dysputa
disabled
niepenosprawny, osoba
niepenosprawna
dissertation
dysertacja
disabled child
dziecko niepenosprawne
dissimulation
dysymulacja
disaster counselling
pomoc psychologiczna w sytuacji

katastrofy
dissocial
dyssocjalny
disavowal
zaprzeczenie
(termin uywany tylko w
psychoanalizie)
dissocial personality
disorder (inaczej: antisocial
dyssocjalne (antyspoeczne)
zaburzenie osobowoci;
osobowo dyssocjalna,
antyspoeczna
discipline
dyscyplina
dissociation
dysocjacja
discourse
dyskurs
dissociation theory
teoria dysocjacji
discredit
dyskredytowa
dissociative
dysocjacyjny
discreet
dyskretny (jako cecha

osobowoci, sytuacji itd)
dissociative amnesia
amnezja dysocjacyjna
dissociative convulsions
drgawki dysocjacyjne
discrepancy effect
efekt rozbienoci
dissociative disorder
zaburzenie dysocjacyjne
discrete
dyskretny, niecigy
dissociative fugue
fuga dysocjacyjna
discrete processing
przetwarzanie dyskretne,
niecige
32
dissociative identity
disorder (inaczej: multiple
personality disorder, split
personality)
tosamoci, osobowo
wieloraka (naprzemienna,
mnoga)
dissociative movement
disorder (inaczej:
dissociative motor disorder)
ruchowe
dissociative reaction
domestic violence
przemoc domowa
dominance
dominacja
dominance hierarchy
hierarchia dominacji
(u zwierzt)
dominant
dominujcy
reakcja dysocjacyjna
dominant gene
gen dominujcy
dissociative stupor
stupor dysocjacyjny
dominative
dominatywny
dissonance
dysonans
door-in-the-face technique
technika drzwiami w twarz
dissonance theory (inaczej: teoria dysonansu

cognitive dissonance theory) (poznawczego)
dopamine
dopamina
dopaminergic
dopaminergiczny
distal
dystalny
double bind
podwjne wizanie
distance
dystans
double helix
podwjna helisa
distinction
dystynkcja, wyrnienie
double-blind study
badanie z podwjnie lep prb
distinguished
dystyngowany
Downs syndrome
zesp Downa
distraction
dystrakcja
drama
dramat
distraction of attention
rozproszenie uwagi
dramatic
dramatyczny
distractor
dystraktor
dramatism
dramatyzm
distress
cierpienie, rozpacz; nieszczcie
dramatize
dramatyzowa
distribution
dystrybucja, rozkad
drastic
drastyczny
distributor
dystrybutor
test rysunku czowieka
disulfiram
disulfiram
Draw-a-Man test (inaczej:

Goodenough Draw-a-Man
test, Goodenough test)
divergence
dywergencja, rozbieno
divergent thinking
mylenie dywergencyjne
(rozbiene)
divisibility of attention
(inaczej: divided attention)
podzielno uwagi
divorce
dizygotic twins (potocznie:
non-identical twins)
Draw-a-Person test (inaczej: test rysunku postaci ludzkiej

Machover Draw-a-Person
test)
drawing
rysunek
dream (1)
sen, marzenie senne; ni
rozwd
dream (2)
marzenie, marzy
blinita dwujajowe
dream analysis (inaczej:

dream interpretation)
analiza marze sennych
DNA (deoxyribonucleic acid) DNA (kwas

deoksyrybonukleinowy)
drink-driving
prowadzenie pojazdu pod

wpywem alkoholu
DNA polymerase
polimeraza DNA
drive
DNA profiling (inaczej:

DNA fingerprinting, genetic
fingerprinting)
profilowanie DNA, profilowanie

genetyczne, identyfikowanie
sprawcy przestpstwa na
podstawie DNA
popd, napd, wewntrzne

rdo motywacji
drug (1)
lek
drug (2)
narkotyk; substancja
psychoaktywna
DNA replication
replikacja DNA
drug abuse (inaczej: drug

misuse)
naduywanie narkotyku
DNA sequencing
sekwencjonowanie DNA
doctorate
doktorat
doctrinal
doktrynalny
doctrine
doktryna
document
dokument
documentation
dokumentacja
dogma
dogmat
dogmatic
dogmatyczny
dogmatism
dogmatyzm
domain
domena
drug addiction (inaczej: drug narkomania, uzalenienie od

narkotyku
dependence)
drug poisoning
zatrucie lekami/narkotykami
dual personality
osobowo podwjna (dwojaka)
dual-code theory
teoria podwjnego
kodowania
dualism
dualizm
dualistic
dualistyczny
dual-process model
model podwjnego
przetwarzania
dura mater
opona twarda (rdzenia

i mzgowia)
33
dyad
diada
dyslexic
dyslektyczny
dynamic
dynamiczny
dynamic psychology
psychologia dynamiczna
dysmorphophobia (inaczej:
body dysmorphic disorder)
zaburzenie dysmorficzne,
dysmorfofobia
dynamics
dynamika
dysorthography
dysortografia
dynamics of nervous
processes
dynamika procesw
nerwowych
dyspareunia
dyspareunia
dyspepsia
dyspepsja
dynamism
dynamizm
dysphasia
dysfazja
dysarthria
dyzartria
dysphonia
dysfonia
dyscalculia
dyskalkulia
dysphoria
dysforia
dysfunction
dysfunkcja
dysplastic body type
typ dysplastyczny
dysfunctional
dysfunkcjonalny,
dysfunkcyjny
dyspraxia
dyspraksja
dysgraphia
dysgrafia
dyskinesia
dyskineza
dyslalia
dyslalia
dystonia
dystonia
dyslexia
dysleksja
dysuria
dysuria
34
dysthymic disorder (inaczej: zaburzenie dystymiczne,

dystymia, depresja nerwicowa
dysthymia, depressive
neurosis, neurotic
depression)
E
35
eardrum (inaczej: tympanic

membrane)
bona bbenkowa
early adulthood
wczesna doroso
early childhood
wczesne dziecistwo
eating disorder
zaburzenie odywiania
Ebbinghaus curve
krzywa Ebbinghausa
eccentric
ekscentryczny, ekscentryk
echoic store (inaczej: echoic magazyn echoiczny,

pami echoiczna
memory)
ego instinct
instynkt ego
ego integrity versus despair
integralno ego versus rozpacz

(w koncepcji
E. Eriksona)
ego psychology
psychologia ego
ego strength
sia ego
egocentric
egocentryczny
egocentrism
egocentryzm
ego-dystonic
egodystoniczny
echolalia
echolalia
egoism
egoizm
echomimia
echomimia
ego-syntonic
egosyntoniczny
echopraxia
echopraksja
egotism
egotyzm
eclectic
eklektyczny
eidetic
ejdetyczny
eclecticism
eklektyzm
eideticism
ejdetyzm
ecmnesia
ekmnezja
ejaculation
ejakulacja, wytrysk
ecological
ekologiczny
ecological criterion
kryterium ekologiczne
ejaculatory incompetence
(inaczej: ejaculatory
impotence)
zaburzenie wytrysku, zaburzenie

ejakulacji
ecological niche
nisza ekologiczna
elaboration
elaboracja
ecological validity
trafno ekologiczna
elaborative rehearsal
przetwarzanie elaboratywne
ecology
ekologia
elder abuse
zncanie si nad osob starsz
couteur
podsuchiwacz
ecstasy
ekstaza
Electra complex
kompleks Elektry
ecstasy (1)
ekstaza, uniesienie
electric shock (inaczej:

electroconvulsive shock)
elektrowstrzs
ecstasy (2)
ecstasy (narkotyk)
electrical brain stimulation
elektryczna stymulacja mzgu
ectoderm
ektoderma
ectopic pregnancy
cia pozamaciczna
ectoplasm
ektoplazma
ecumenical
ekumeniczny
ecumenism
ekumenizm
edit
edytowa
edition
terapia elektrowstrzsowa
electroconvulsive therapy
(ECT; inaczej: electric shock
therapy, electroconvulsive
shock, shock therapy)
electrodermal response
(inaczej: galvanic skin
response)
reakcja elektrodermalna, reakcja

skrno-galwaniczna
edycja
electroencephalogram
(EEG)
elektroencefalogram, EEG
education
edukacja, wychowanie,
ksztacenie, nauczanie
electroencephalography
elektroencefalografia
educational play
zabawa dydaktyczna
electrolyte
elektrolit
educational psychology
psychologia edukacyjna
elegance
elegancja
Edwards Personal
Preference Schedule
skala preferencji osobistych

Edwardsa
elegant
elegancki
elevated mood
podwyszony nastrj
effect
efekt
elimination
eliminacja
effective
efektywny
elite
elita, elitarny
effective dosage
dawka efektywna,
dawka terapeutyczna
eloquence
elokwencja
effector
efektor
eloquent
elokwentny
egalitarian
egalitarny
emanate
emanowa
egalitarianism
egalitaryzm
emanation
emanacja
ego
ego
emancipation
emancypacja
ego ideal
idea ego
emancipationist
emancypantka
ego identity
tosamo ego (w koncepcji E.

Eriksona)
emblem
emblemat
36
embrace reflex (inaczej:

Moro reflex)
odruch obejmowania,
odruch Moro
energetic
energetyczny
embryo
embrion
energy
energia
embryology
embriologia
enforce
egzekwowa
emigrant
emigrant
engram (inaczej: memory

trace)
engram, lad pamiciowy
emigration
emigracja
enigmatic
enigmatyczny
emitted behaviour
zachowanie emitowane
enthusiasm
entuzjazm
emotion
emocja
enthusiastic
entuzjastyczny
emotional
emocjonalny
environment
rodowisko, otoczenie
emotional abuse (inaczej:

psychological abuse)
przemoc emocjonalna, przemoc

psychiczna
environmental psychology
psychologia rodowiskowa
emotional immaturity
niedojrzao emocjonalna
environmentalism
enwironmentalizm
emotional dysregulation
chwiejno (labilno)
emocjonalna
envy
zawi
enzymatic
enzymatyczny
emotional intelligence
inteligencja emocjonalna
enzyme
enzym
emotional lability (inaczej:

labile affect, emotional
incontinence, pathological
laughter and crying)
patologiczny miech i pacz,

nietrzymanie emocjonalne
ephedrine
efedryna
ephemeral
efemeryczny
epicureism
epikureizm
emotional maturity
dojrzao emocjonalna
epidemic
epidemia, epidemiczny
emotional quotient
iloraz inteligencji emocjonalnej
epidemiology
epidemiologia
emotionality
emocjonalno, uczuciowo
epidermis
epiderma
empathic
empatyczny
epigenesis
epigeneza
empathy
empatia
epilepsy
epilepsja, padaczka
emphasis
emfaza
epileptic seizure
napad padaczkowy
emphatic
emfatyczny
epileptic state
stan padaczkowy
empirical
empiryczny
epiphenomenalism
epifenomenalizm
empiricism
empiryzm
epiphenomenon
epifenomen
empowerment
empowerment,
upenomocnienie,
upodmiotowienie,
wzmocnienie pozycji
episode
epizod
encephalic
encefaliczny
episodic buffer
encephalization
encefalizacja
magazyn epizodyczny (w teorii

pamici A. Baddeleya)
encephalography
encefalografia
episodic memory
pami epizodyczna
encephalon
mzg
epistemology
epistemologia
encephalopathy
encefalopatia
epithet
epitet
encode
kodowa
equilibration
ekwilibracja (w teorii
J. Piageta)
encoding
kodowanie
equivalence
ekwiwalencja
encourage
zachca, dopingowa
equivalent
ekwiwalent
endemic
endemiczny
endocrinological
endokrynologiczny
erectile dysfunction/disorder zaburzenie erekcji (wzwodu),

impotencja
(inaczej: male erectile
disorder, impotence)
endocrinology
endokrynologia
erection
erekcja, wzwd
endoderm
endoderma
ergonomics
ergonomia
endogamy
endogamia
eristic
erystyczny
endogenous
endogenny
erogenous zone
strefa erogenna
endogenous depression
depresja endogenna
erotic
erotyczny
endorphins
endorfiny
erotic love
mio erotyczna
amnezja epizodyczna/wybircza
episodic amnesia (inaczej:
catathymic amnesia, lacunar
amnesia)
37
eroticism
erotyka
erotism
erotyzm
erotogenic zone
strefa erogenna
(w psychoanalizie)
evoked potential (inaczej:

evoked response,
event-related potential,
endogenous potential)
potencja wywoany
evolution
ewolucja
erotomania
erotomania
evolutionary
ewolucyjny
erotomaniac
erotoman
evolutionary psychology
psychologia ewolucyjna
error variance
wariancja bdu
evolutionism
ewolucjonizm
erudite
erudycyjny, erudyta
evolve
ewoluowa
erudition
erudycja
exaggeration
wyolbrzymianie
erythrocyte (inaczej: red

blood cell)
erytrocyt, krwinka czerwona
exaltation
egzaltacja
erythrophobia
erytrofobia
examination
badanie
escalation
eskalacja
examination anxiety
(inaczej: test anxiety)
lk przed egzaminem
escape
ucieczka, ucieka
excite
ekscytyowa, podnieca
escape behaviour
zachowanie ucieczkowe
excited
podekscytowany, podniecony
eschatology
eschatologia
excitement
ekscytacja, podniecenie
esoteric
ezoteryczny
exclusive
ekskluzywny
esoterics
ezoteryka
excretion
wydalanie
estimate
estymowa, szacowa
execution
egzekucja
estimation
estymacja, szacowanie,
oszacowanie
executor
egzekutor
ethanol (inaczej: ethyl

alcohol)
etanol, alkohol etylowy
exegesis
egzegeza
exemplification
egzemplifikacja
ethical
etyczny
exemplify
egzemplifikowa
ethics
etyka
exercise
wiczenie, wiczy
ethnic
etniczny
exhaustion
wyczerpanie
ethnicity
etniczno
exhaustion stage
faza wyczerpania
ethnocentrism
etnocentryzm
exhibitionism
ekshibicjonizm
ethnography
etnografia
exhumation
ekshumacja
ethnology
etnologia
exile (inaczej: outlaw)
banita
ethnomethodology
etnometodologia
existence
egzystencja
ethnopsychology
etnopsychologia
existential
egzystencjalny
ethology
etologia
existential psychology
psychologia egzystencjalna
etymology
etymologia
existential therapy
terapia egzystencjalna
eudaimonism
eudajmonizm
existentialism
egzystencjalizm
eugenics
eugenika
exogamy
egzogamia
eunuch
eunuch
exogenous
egzogenny
euphemism
eufemizm
exogenous depression
depresja egzogenna
euphemistic
eufemistyczny
exorcism
egzorcyzm
euphoria
euforia
exorcist
egzorcysta
euphoric
euforyczny
exotic
egzotyczny
Eustachian tube
trbka Eustachiusza
exoticism (exotism)
egzotyka
euthanasia
eutanazja
expansion
ekspansja
evaluation
ewaluacja, ocena
expansion
ekspansja, ekspansywno
evaluation research
badania ewaluacyjne
expansive
ekspansywny
eventuality
ewentualno
expansiveness
ekspansywno
38
expect
oczekiwa, spodziewa si;

spodziewa si dziecka
expected value
oczekiwana warto
experience
dowiadczenie (take w
znaczeniu dowiadczenia
zawodowego), doznanie,
przeycie
exposure therapy (inaczej:

implosion therapy, flooding)
terapia implozywna, zanurzanie,

wystawianie na dziaanie bodca
(stresora)
expression
ekspresja, wyraanie
extended family
rodzina poszerzona
extermination
eksterminacja
experiment
eksperyment
external
zewntrzny
experimental design
plan eksperymentalny
external validity
trafno zewntrzna
experimental group
grupa eksperymentalna
externalization
eksternalizacja
experimental neurosis
nerwica eksperymentalna
extinct
wymary
experimental plan
extinction (1)
experimental psychology
psychologia eksperymentalna
wyginicie, wyganicie,
wymarcie
extinction (2)
wygaszanie
experimenter effect
(inaczej: experimenter bias,
experimenter expectancy
effect)
efekt eksperymentatora, efekt

oczekiwa eksperymentatora
extract
ekstrakt, ekstrahowa
extraction
ekstrakcja
extradition
ekstradycja
expert
biegy, ekspert, ekspercki
extrapyramidal system
ukad pozapiramidowy
expert knowledge
wiedza ekspercka
extravagance
ekstrawagancja
expert opinion (inaczej:

expert evaluation)
ekspertyza
extravagant
ekstrawagancki
expertise
ekspertywno, biego
extraversion
ekstrawersja, ekstrawertywno,
ekstrawertyczno
expiation
ekspiacja
explanation
wyjanienie, eksplanacja
extravert
ekstrawertyk
explication
eksplikacja
extraverted
ekstrawertywny,
ekstrawertyczny
explicit
eksplicytny
extreme
ekstremalny, ekstremum
explicit memory
pami eksplicytna
extremism
ekstremizm
exploit
eksploatowa, wykorzystywa
extremist
ekstremista
exploitation
eksploatacja,
wykorzystywanie
extrospection
ekstrospekcja
eye contact
kontakt wzrokowy
eye-movement
desensitization and
reprocessing (EMDR)
desensytyzacja za pomoc ruchu

gaek ocznych
eyewitness
wiadek naoczny
eyewitness testimony
zeznania wiadka naocznego
Eysenck Personality
Inventory (Questionnaire)
skala osobowoci Eysencka
exploration
eksploracja
exploratory
eksploracyjny
exploratory factor analysis
analiza czynnikowa
eksploracyjna
exploratory research
badania eksploracyjne
explore
eksplorowa
39
40
F
41
face recognition
rozpoznawanie twarzy
feigning
symulowanie, udawanie
face validity
trafno fasadowa
fellatio
fellatio, seks oralny
facial
mimiczny
female
eski, pci eskiej; samica
facial expression
mimika
facial nerve
nerw twarzowy
female genital mutilation

(inaczej: clitoridectomy)
obrzezanie kobiet,
klitoridektomia
facilitated communication
komunikacja wspomagana
female orgasmic disorder
zaburzenie orgazmu u kobiet
facilitation
facylitacja, wspomaganie
female sexual arousal

disorder
zaburzenie podniecenia u kobiet
factitious disorder
zaburzenie pozorowane
feminine
kobiecy
factor
czynnik
femininity
kobieco
factor analysis
analiza czynnikowa
feminism
feminizm
factorial validity
trafno czynnikowa
feminist
faculty
fakultet
feministka, feminista,
feministyczny
faith
wiara
feral child
dzikie dziecko,
wilcze dziecko
false
faszywy
fertility
podno
false alarm
faszywy alarm
fertilization
zapodnienie
false memory
faszywe wspomnienie
fetish
fetysz
false pregnancy (inaczej:

pseudopregnancy,
pseudocyesis, phantom
pregnancy)
cia rzekoma, cia urojona
fetishism
fetyszyzm
fetishist
fetyszysta
fetishistic
fetyszystyczny
falsifiability
falsyfikowalno
fibre (1)
wkno
family
rodzina, rodzinny
fibre (2)
bonnik
family therapy
terapia rodzin
fibrillation
fibrylacja
fanaticism
fanatym
fiction
fikcja
fantasize
fantazjowa
fictional
fikcyjny
fantasy
fantazja
field
pole
fascination
fascynacja
fashion
moda
field dependence independence
zaleno - niezaleno od pola/

ta
fatal
miertelny
field experiment
fatalism
fatalizm
eksperyment naturalny,
terenowy
fatum, los, przeznaczenie
field of vision (inaczej:

visual field)
pole wzrokowe
fate
father complex
kompleks ojca
field study
badania terenowe
fatigue
zmczenie, fatyga
field theory
teoria pola
fattism
dyskryminacja osb otyych
fight
bjka
fear
strach, lk, boja
fight-or-flight response
reakcja walcz lub uciekaj
fear of castration
lk kastracyjny
figure and ground
figura i to
fear of success
lk przed sukcesem
figure of speech
figura retoryczna
feature
cecha, rys, atrybut
figure-ground reversal
odwrcenie figury i ta
teoria detekcji cech

feature detection theory
(inaczej: feature abstraction
theory)
filter
filtr
fine motor skills
motoryka maa
feature integration theory
teoria integracji cech
fingerprint
odcisk palca
feedback
informacja zwrotna, sprzenie

zwrotne
five-factor model (inaczej:

Big Five)
model picioczynnikowy, Wielka

Pitka
feel
czu
fixate
fiksowa
feeling (1)
uczucie
fixation
fiksacja
feeling (2)
wraenie, czucie
fixed
ustalony
feeling (3)
poczucie
flashback
flashback
42
flashbulb memory
pami fleszowa,
wspomnienie fleszowe
forgetting
zapominanie
flat affect
blady afekt
formal operations
operacje formalne
flavour
smak
formal operations stage
stadium operacji formalnych
flexibility of thinking
gitko mylenia
formication
mrowienie
flexion reflex
odruch fleksji
foster family
rodzina zastpcza
flight into health
ucieczka w zdrowie
frame
rama
flight into history
ucieczka w histori
framing effect
efekt obramowania
flight into illness
ucieczka w chorob
fraternity
bractwo
flight of ideas
gonitwa myli
free associations
swobodne skojarzenia
flooding (inaczej: exposure

therapy, implosion therapy)

(stresora)
free radicals
wolne rodniki
free recall
swobodne odpamitywanie
floor effect (inaczej:

basement effect)
efekt podogowy
free will
wolna wola
freedom
wolno
flow chart (inaczej: block

diagram)
diagram blokowy,
schemat blokowy
frenzy (termin potoczny)
amok
fluctuation
fluktuacja
frequency
czstotliwo
fluid intelligence
inteligencja pynna
frequency distribution
rozkad liczebnoci
fluidity of thinking
pynno mylenia
czynno pomykowa,
Freudian slip (inaczej:
parapraxis, motivated error) freudowska pomyka
focal point (inaczej: focus)
punkt ogniskowy
friendship
przyja
focus
punkt ogniskowy, gwny punkt

zainteresowania; koncentrowa
si, skupia si
frigidity
ozibo pciowa (u kobiet)
frontal lobe
pat czoowy
frotteurism
froteryzm
frustration
frustracja
fugue
fuga
function
funkcja, czynno; funkcjonowa,

dziaa
focus group
grupa fokusowa
foetal alcohol syndrome
podowy zesp alkoholowy,

zesp poalkoholowego
uszkodzenia podu
foetus
pd
folk psychology
psychologia potoczna,
potoczne przekonania
psychologiczne
functional
funkcjonalny
functional analysis
analiza funkcjonalna
food chain
acuch pokarmowy
functional fixedness
fiksacja/sztywno funkcjonalna
foot-in-the-door technique
technika stopy w drzwi
functional play
zabawa funkcjonalna
force
przymus, nacisk
functionalism
funkcjonalizm
forced-choice
wybr wymuszony
przodomzgowie
fundamental attribution
error
podstawowy bd atrybucji
forebrain
forensic
sdowy (w odniesieniu do nauk

sdowych)
forensic examination
obdukcja
fury
furia, wcieko
forensic psychological
evaluation
sdowa ekspertyza
psychologiczna
fusion
fuzja
forensic psychology
psychologia sdowa
futurology
futurologia
foreplay
gra wstpna
podstawowe prawo
fundamental rule of
psychoanalizy
psychoanalysis (inaczej:
basic rule of psychoanalysis)
43
44
G
45
gain
zysk
generic
oglny
gain - loss effect
efekt zysku i straty
generic knowledge
wiedza oglna
Galatea effect
efekt Galatei
genesis
geneza
galvanic skin response

(inaczej: electrodermal
response)
reakcja skrno-galwaniczna,
reakcja elektrodermalna
genetic
genetyczny
genetic code
kod genetyczny
gambler
hazardzista
genetic disorder
choroba genetyczna
gambling
hazard
genetic engineering
inynieria genetyczna
game
gra
genetically modified
zmodyfikowany genetycznie
game theory
teoria gier
genetics
genetyka
gamete
gameta
genital
genitalny
gamma wave
fala gamma
genital stage
faza genitalna
gang
gang
genitals
genitalia
ganglion
zwj (w znaczeniu
anatomicznym)
genius
geniusz, genialny
gangrene
gangrena
genome
genom
gangster
gangster
genotype
genotyp
gargoylism
gargolizm
geometric illusion
zudzenie geometryczne
gastric
gastryczny
geriatric
geriatryczny
gastric disorder
zaburzenie gastryczne
geriatrics
geriatria
gastrointestinal tract
(inaczej:alimentary canal,
digestive tract)
ukad trawienny (pokarmowy)
gerontology
gerontologia
gerontophilia
gerontofilia
Gaussian curve (inaczej:

normal/bell-shaped curve)
krzywa Gaussa, krzywa

normalna/dzwonowa
Gestalt
Gestalt
Gestalt psychology
psychologia postaci
Gaussian distribution
(inaczej: normal
distribution)
rozkad Gaussa, rozkad

normalny
gesture
gest
giving-up reaction
reakcja rezygnacyjna
gay
gej, gejowski
gland
gruczo
gaze
patrze w oczy;
take: gapi si
glaucoma
jaskra, glaukoma
gaze aversion (inaczej: gaze

avoidance)
unikanie kontaktu
wzrokowego
globus hystericus
kula histeryczna
glucose
glukoza
gender
pe psychologiczna, pe
spoeczna
glue-sniffing
wchanie kleju
gender identity
tosamo pciowa,
identyfikacja pciowa
glutamic acid
kwas glutaminowy
glycogen
glikogen
gender identity disorder
zaburzenie identyfikacji pciowej
Golem effect
efekt Golema
gender role
rola pciowa
gonad
gonada
gene
gen
gonadotrophin
gonadotropina
gene pool
pula genowa
good continuation
dobra kontynuacja
general adaptation
syndrome
goodness of fit
dobro dopasowania
gossip
plotka, plotkowa
general intelligence
inteligencja oglna
grammar
gramatyka
general systems theory
oglna teoria systemw
generalization
uoglnienie, generalizacja
grandiose delusion (inaczej:

delusion of grandeur)
generalized anxiety
lk uoglniony
graphic rating scale
graficzna skala szacunkowa
generalized anxiety
disorder (GAD)
zesp uoglnionego lku
graphology
grafologia
graphomania
grafomania
generation
generacja
grasp reflex
odruch chwytania
generativity versus
stagnation
twrczo versus stagnacja (w

koncepcji E.Eriksona)
gratification
gratyfikacja
46
gratify
nagradza, gratyfikowa
group polarization
polaryzacja grupowa
grey matter
istota szara
group therapy
terapia grupowa
grief
al
grouping law
prawo grupowania
grievous bodily harm
powane uszkodzenie ciaa
groupthink
mylenie grupowe
grooming
zachowanie komfortowe (w
etologii), zachowanie zwizane
z utrzymaniem higieny (u ludzi i
zwierzt)
growth
wzrost, wzrastanie
growth hormone
hormon wzrostu
guanine
guanina
guilt
wina, poczucie winy
guru
guru
gustatory receptor
receptor smakowy
gross motor skills
motoryka dua
grounded
ugruntowany
group dynamics
dynamika grupy
47
48
H
49
habit
nawyk
hermaphrodite
hermafrodyta, obojnak
habitat
habitat
hermaphroditism
harmafrodytyzm, obojnactwo
habitual
nawykowy
hermeneutics
hermeneutyka
habituation
habituacja
hermetic
hermetyczny
haemoglobin
hemoglobina
heroic
heroiczny
hallucination
halucynacja, omam
heroin
heroina
hallucinogen
halucynogen
hallucinosis
halucynoza
heroin addiction (inaczej:

heroinism)
uzalenienie od heroiny,
heroinizm
halo effect
efekt aureoli, efekt halo
heroism
heroizm
haloperidol
haloperidol
herpes
opryszczka
Hamilton Depression
Rating Scale
Skala Depresji Hamiltona
heterosexual
heteroseksualny
heterosexuality
heteroseksualizm
hammer
moteczek (kostka suchowa)
heterozygote
heterozygota
handedness
rczno, dominacja prawej lub

lewej rki
heterozygous
heterozygotyczny
handicapped (termin
przestarzay i o
pejoratywnym wydwiku)
niepenosprawny, upoledzony
heuristic
heurystyka, heurystyczny
hibernation
hibernacja
handwriting analysis
pisma analiza
hierarchic
hierarchiczny
harassment
drczenie, nkanie,
szykanowanie
hierarchy
hierarchia
higher-order conditioning
warunkowanie wyszego rzdu
hard drug
twardy narkotyk
hard of hearing
niedosyszcy, osoba
niedosyszca
hippocampus
hipokamp
histamine
histamina
harm
krzywda, krzywdzi
histogram
histogram
harmonic
harmoniczny
harmonious development
rozwj harmonijny
histrionic personality
disorder
osobowo histrioniczna,
histrioniczne zaburzenie
osobowoci
hashish
haszysz
hatred
nienawi
HIV (human
immunodeficiency virus)
HIV (ludzki wirus niedoboru

odpornoci)
head
gowa
homeopathic
homeopatyczny
head injury
uraz gowy
homeopathy
homeopatia
health psychology
psychologia zdrowia
homeostasis
homeostaza
hearing
such, zmys suchu
homeostatic
homeostatyczny
hearing impairment
wada suchu
homologous
homologiczny
hearing loss (inaczej:

deafness)
guchota, utrata suchu
homonym
homonim
homophobia
homofobia
hebephrenia
hebefrenia (przestarzae)
homosexual
hebephrenic schizophrenia
(inaczej: disorganized
schizophrenia)
schizofrenia hebefreniczna,
schizofrenia zdezorganizowana
homoseksualny,
osoba homoseksualna
homosexuality
homoseksualizm
hedonism
hedonizm
homozygote
homozygota
hedonist
hedonista
homozygous
homozygotyczny
hedonistic
hedonistyczny
homunculus
homunkulus
height
wzrost, wysoko
hopeless
beznadziejny
helplessness
bezradno
hopelessness
beznadzieja
hereditary
dziedziczny
horizon
horyzont
heredity
dziedziczno
horizontal
horyzontalny
heresy
herezja
hormonal
hormonalny
heretic
heretyk
hormone
hormon
hospice
hospicjum
50
hospitalism
choroba sieroca,
choroba szpitalna
hyperventilation
hiperwentylacja
hospitalization
hospitalizacja
hypnagogic images
omamy hipnagogiczne
hostility
wrogo
hypnosis
hipnoza
human
ludzki
hypnotherapy
hipnoterapia
human resources
zasoby ludzkie
(w zarzdzaniu)
hypnotic
hipnotyczny
hypnotic amnesia (inaczej:

posthypnotic amnesia)
amnezja hipnotyczna/
posthipnotyczna
human resources
consultancy (inaczej:
personnel consultancy)
doradztwo personalne
hypnotic induction
indukcja hipnotyczna
human resources
management
zarzdzanie zasobami
ludzkimi
hypnotic susceptibility
(inaczej: hypnotizability)
podatno na hipnoz, podatno

hipnotyczna
humanism
humanizm
hypnotist
hipnotyzer
humanistic
humanistyczny
hypnotize
hipnotyzowa
humanistic psychology
psychologia humanistyczna
hypoactive sexual desire

disorder
obnienie popdu seksualnego,

zesp obnienia popdu
seksualnego, ozibo pciowa
humanitarian
humanitarny
humanitarianism
humanitaryzm
hypochondriac
hipochondryk
humorous
humorystyczny
hypochondriac delusion
urojenie hipochondryczne
humour
humor
hypochondriacal
hipochondryczny
hunger
gd
Huntingtons disease
(inaczej: Huntingtons
chorea)
plsawica Huntingtona
hypochondriasis (inaczej:
health anxiety, illness
phobia, illness anxiety)
zaburzenie hipochondryczne,
hipochondria
hypocrisy
hipokryzja
hurt
krzywdzi, rani;
skrzywdzony, zraniony
hypocrite
hipokryta
hybrid
hybryda
hypoglycaemia
hipoglikemia, niedocukrzenie
hybridization
hybrydyzacja
hypomania
hipomania
hydrocortisone (inaczej:
cortisol)
hydrokortyzon, kortyzol
hypomanic
hipomaniakalny
hypomnesia
hipomnezja
hygiene
higiena
hypothalamus
podwzgrze
hygienic
higieniczny
hypothesis
hipoteza
hymen
hymen
hypothetical
hipotetyczny
hyperactivity
nadpobudliwo
hypothetical construct
konstrukt hipotetyczny
hyperaesthesia
przeczulica
metoda hipotetyczno-dedukcyjna
hyperglycaemia
hiperglikemia
hypothetico-deductive
method
hypermnesia
hipermnezja
hypoxia
hipoksja
hyperopia (inaczej:
long-sightedness, farsightedness)
nadwzroczno,
dalekowzroczno
hysteria
histeria
hysterical
histeryczny
hypersexuality
hiperseksualno
hysterical aphonia
bezgos histeryczny
hypersomnia
nadmierna senno,
hipersomnia
hysterical conversion
konwersja histeryczna
hysterical fugue
fuga histeryczna
hypersthenia
hiperstenia
hysterical neurosis
nerwica histeryczna
hypertension
nadcinienie ttnicze
hysterical reaction
reakcja histeryczna
hyperthymia
hipertymia
51
52
I
53
iatrogenic
jatrogenny
illumination (2)
iluminacja, owiecenie, wgld
ICD-10 (International
Classification of Diseases
and Related Health
Problems)
ICD-10, Midzynarodowa
Statystyczna Klasyfikacja
Chorb i Problemw
Zdrowotnych
illusion
iluzja, zudzenie
illusion of control
zudzenie kontroli
iconic store (inaczej: iconic

memory)
magazyn ikoniczny,
pami ikoniczna
illusory
iluzoryczny
id
id
illustrator
ilustrator
ID
dowd tosamoci
image
obraz, wizerunek, wyobraenie
idea
idea
imagery
wyobraanie
ideal self
ja idealne
imaginary
wyobraony
idealism
idealizm
imaginary companion
idealization
idealizacja
wyobraony przyjaciel
(w wyobrani dziecka)
imagination
wyobrania
identical twins (potoczne)
blinita jednojajowe
imagine
wyobraa (sobie)
identification
identyfikacja
imago
imago
identification (1)
identyfikacja, rozpoznanie
imbecile
identification (2)
identyfikacja,
utosamienie si
imbecyl (termin przestarzay;

okrelenie obraliwe)
identification with the

aggressor (inaczej:
defensive identification)
identyfikacja z agresorem,
oprawc;
identyfikacja obronna
imitate
naladowa, imitowa
identify (1)
identyfikowa, rozpozna
imitation
naladownictwo
identify (2)
identyfikowac si,
utosami si
immaturity
niedojrzao
identity
tosamo
identity crisis
kryzys tosamoci
identity disorder
zaburzenie tosamoci
identity versus role

confusion
tosamo versus pomieszanie

tosamoci
(w koncepcji E. Eriksona)
ideograph
immediate memory (inaczej: pami krtkotrwaa

short-term memory)
immigrant
imigrant
immigration
imigracja
immoral
amoralny
immune response
reakcja odpornociowa/
immunologiczna
ideograf
immune system
system immunologiczny
ideographic
ideograficzny
immunization
immunizacja
ideological
ideologiczny
immunize
immunizowa
ideologist
ideolog
immunologic
immunologiczny
ideology
ideologia
immunology
immunologia
idiographic
idiograficzny
immunosuppression
immunosupresja
idiot
idiota (termin przestarzay;

okrelenie obraliwe)
immunotherapy
immunoterapia
impairment
pogorszenie, osabienie,
uszkodzenie
imperative hallucinations
omamy imperatywne
implant
implant, implantowa
implantation
implantacja
implicit
implicytny
implicit memory
pami implicytna
implosion
implozja
implosion therapy (inaczej:

flooding, exposure therapy)

(stresora)
idiot savant
sawant
idol
idol
ignorance
ignorancja
ignorant
ignorant, ignorancki
ignore
lekceway, ignorowa
ill
chory
ill-defined problem (inaczej:

ill-structured problem)
le zdefiniowany problem
illness
choroba
illuminance (take:
illumination)
natenie owietlenia
impossible figure
figura niemoliwa
illumination (1)
iluminacja, owietlenie
impotence (inaczej: erectile

dysfunction, male erectile
disorder)
impotencja,
zaburzenie erekcji (wzwodu)
54
impotent
impotent
impress
imponowa,
wywiera wraenie
impression
impresja, wraenie
impressive
efektowny,
wywierajcy wraenie (w sensie
potocznym)
industry versus inferiority
kompetencja versus poczucie

niszoci (w koncepcji
E. Eriksona)
inert
bezwadny
inertia
bezwad, bezwadno, inercja
infant
niemowl
imprinting
wdrukowanie
infantile (1)
dziecicy, niemowlcy
impulse control disorder
zaburzenie kontroli implusw
infantile (2)
infantylny, dziecinny
impulsive
impulsywny
infantile amnesia
amnezja dziecica
impulsiveness
impulsywno
infantile sexuality
seksualno dziecica
in vitro fertlization
zapodnienie in vitro,
zapodnienie pozaustrojowe
infantilism
infantylizm
infatuation
zakochanie
inadequate personality
osobowo nieadekwanta
(w Polsce naley do zakresu
kategorii diagnostycznej
okrelanej mianem osobowo
zalena)
inference
inferencja, wnioskowanie
inferential statistics
(inaczej: statistical
inference)
wnioskowanie statystyczne
inferior
niszy, gorszy, bdcy poniej;

niszy rang/stanowiskiem,
podwadny
inadequate stimulus
bodziec niewystarczajcy
incapacitation
ubezwasnowolnienie
incarnation
inkarnacja
inferiority
poczucie niszoci
incentive
zachta
inferiority complex
kompleks niszoci
incest
kazirodztwo
information processing
przetwarzanie informacji
incidental learning
uczenie si mimowolne
ingratiation
ingracjacja
incoherence
inkoherencja, niespjno
inhibition
hamowanie, zahamowanie,
inhibicja
incorporation
inkorporacja
inhibitor
inhibitor
incremental validity
trafno przyrostowa
initial
wstpny
independent
niezaleny
initiate
rozpoczyna, inicjowa
independent variable
zmienna niezalena
initiation
inicjacja
in-depth interview
wywiad pogbiony
initiative
inicjatywa
indicator
wskanik
initiative versus guilt
individual
indywidualny
individual differences
rnice indywidualne
inicjatywa versus poczucie winy

(w koncepcji
E. Eriksona)
injury
uraz
individual psychology
psychologia indywidualna
inkblot test
test plam atramentowych
individualism
indywidualizm
innate
wrodzony
individualist
indywidualista
indywiduacja (w teorii
C.G. Junga)
inner ear (inaczej: internal

ear, labyrinth)
ucho wewntrzne
individuation
innervate
unerwia
indoctrinate
indoktrynowa
innervation
unerwienie
indoctrination
indoktrynacja
innovation
innowacja
induced memory
wspomnienie wywoane
inoculation theory
teoria uodpornienia
induced psychosis
psychoza indukowana
insane
induction (1)
indukcja
chory umysowo, obkany,

szalony, niepoczytalny
induction (2)
wywoanie, spowodowanie
insanity
choroba umysowa, obd,

szalestwo, niepoczytalno
induction (3)
wprowadzenie do grupy lub

organizacji;
okres szkolenia po objciu
nowego stanowiska
insight
wgld
insinuate
insynuowa
insinuation
insynuacja
insomnia
bezsenno, insomnia
industrial/organizational
psychology
psychologia pracy,
psychologia przemysowa
55
instinct
instynkt
interrogation
przesuchanie
instinctive
instynktowny
intersexuality
interseksualizm
instinctive behaviour
zachowanie instynktowne
interval
interwa, przedzia
instrumental
instrumentalny
interval scale
skala interwaowa/przedziaowa
instrumental conditioning
(inaczej: operant
conditioning, respondent
conditioning)
warunkowanie instrumentalne
(sprawcze)
interval variable
zmienna interwaowa/
przedziaowa
intervening variable
zmienna interweniujca
instrumentalism
instrumentalizm
interview
insulin
insulina
wywiad;
rozmowa kwalifikacyjna
integral
integralny
intestine
jelito
integrate
integrowa
intimacy
intymno
integration
integracja
intimacy versus isolation
intellect
intelekt
blisko versus izolacja

intimate
intymny
intellectual
intelektualny
intolerance
nietolerancja
intellectualization
intelektualizacja
intonation
intonacja
intelligence
inteligencja
intoxicant
rodek odurzajcy
intelligence quotient (IQ)
iloraz inteligencji
intoxication
intoksykacja, odurzenie
intelligence test
test inteligencji
intracellular fluid
pyn wewntrzkomrkowy
intelligent
inteligentny
intracortical
wewntrzkorowy
intention
intencja, zamierzenie
intracranial
wewntrzczaszkowy
intentional
intencjonalny
introjection
introjekcja
intentional forgetting
intencjonalne zapominanie
introspection
introspekcja
intentionality
intencjonalno
introspectionism
introspekcjonizm
interaction
interakcja
introversion
introwersja
interaction effect
efekt interakcji
introvert
introwertyk
interactionism
interakcjonizm
introverted
introwertywny
interactive
interaktywny
intruder
intruz
intercorrelation
interkorelacja
intrusive
intruzywny
interest
zainteresowanie
intrusiveness
intruzywno
interference
interferencja, zakcanie,
hamowanie
intuition
intuicja
interiorization
interioryzacja
intuitive
intuicyjny
internal auditory canal

(inaczej: internal meatus)
wewntrzny przewd suchowy
invasion
inwazja
invasive
inwazyjny
internal consistency
zgodno, spjno wewntrzna
invasiveness
inwazyjno
internal validity
trafno wewntrzna
invention
inwencja
internalization
internalizacja
inventory
inwentarz
investigative psychology
psychologia ledcza
involution
inwolucja
involutional depression
depresja inwolucyjna
involutional psychosis
psychoza inwolucyjna
IQ (intelligence quotient)
IQ, iloraz inteligencji
iris
tczwka
Internet addiction syndrome zesp uzalenienia od Internetu

interpersonal
interpersonalny
interpersonal relations
relacje interpersonalne
interpersonal training
trening interpersonalny
interpersonal trust scale
skala zaufania interpersonalnego
interpret
interpretowa
ironic
ironiczny
interpretation
interpretacja
irony
ironia
interrogate
przesuchiwa
irrational
irracjonalny
56
irrationality
irracjonalno
isolated
wyizolowany, odosobniony
irritability
draliwo
isolation
izolacja, osdosobnienie
irritable
draliwy
isolation of affect
izolacja afektu
irritable bowel syndrome

(IBS)
zesp jelita draliwego/

nadwraliwego
isomorphism
izomorfizm
irritate
drani, irytowa
isotonia
izotonia
isolate
izolowa
isotonic
izotoniczny
I-thou relation
relacja ja-Ty (u M. Bubera)
57
58
J
59
jamais vu
jamais vu
jovial
jowialny
jargon
argon
Jungian
jungowski
jealous delusional disorder

(inaczej: morbid jealousy,
delusional jealousy)
urojenia niewiernoci/zdrady
Jungian archetypes
maniczne osobowoci (w teorii

C.G. Junga)
jealousy
zazdro
junkie
narkoman (potocznie)
jet lag
zesp nagej zmiany strefy

czasowej
just world hypothesis
hipoteza sprawiedliwego wiata
job analysis
analiza stanowiska pracy
juvenile (inaczej: minor,

under-age)
nieletni, maoletni, modociany
job satisfaction
zadowolenie z pracy
przestpczo nieletnich
Jocasta complex
kompleks Jokasty
juvenile crime (inaczej:

juvenile delinquency)
joint (1)
staw (cz ciaa)
joint (2)
skrt (w odniesieniu do palenia

np. marihuany)
60
juvenile delinquent (inaczej: nieletni/maoletni/modociany

przestpca
young offender)
K
61
Kendall coefficient of
concordance
wspczynnik zgodnoci
Kendalla, W Kendalla
kleptomania (inaczej:
pathological stealing)
kleptomania
Kendall correlation
coefficient (inaczej:
Kendalls tau)
wspczynnik korelacji rang t

Kendalla, tau Kendalla
knowing how
wiedzie jak;
wiedza proceduralna
keraunophobia
keraunofobia
knowing what
wiedzie e;
wiedza deklaratywna
ketamine
ketamina
knowledge
wiedza
kin selection
dobr krewniaczy
kinaesthesis, kinaesthesia
kinestezja
zesp Korsakowa,
psychoza Korsakowa
kinaesthetic
kinestetyczny
Korsakoffs syndrome
(inaczej: Korsakoffs
psychosis, alcohol amnestic
disorder)
kinaesthetic sense
zmys kinestezji
Kretschmer constitutional
type
typ konstytucjonalny
Kretschmera
kinship study
badania relacji rodzinnych

(w genetyce)
kula ring
krg kula (w antropologii)
kurtosis
kurtoza
62
L
63
least-significant difference
test
test najmniejszej istotnej rnicy
least-squares method
metoda najmniejszych
kwadratw
eksperyment laboratoryjny
lecithin
lecytyna
labyrinth
labirynt
left-handedness
leworczno
lacrimator (inaczej: tear

gas)
gaz powodujcy zawienie
legal
legalny
lactation
laktacja
lens
soczewka
lacunar amnesia (inaczej:

episodic amnesia)
amnezja epizodyczna/wybircza
lenticular nucleus
jdro soczewkowate
lesbian
lesbijka, lesbijski
language
jzyk
lesion
lezja
language acquisition device
mechanizm nabywania jzyka
lethal
miertelny
language determinism
determinizm jzykowy
lethal dosage
dawka miertelna
large intestine
jelito grube
lethargy
letarg
larynx (inaczej: voice box)
krta
leucocyte (inaczej: white

blood cell)
leukocyt, krwinka biaa
late luteal phase dysphoric

disorder (inaczej:
premenstrual syndrome)
zesp napicia
przedmiesiczkowego
leucotomy
leukotomia
level
poziom
latency
latencja
poziom rozwoju umysowego
latency period
faza utajenia/latencji
level of intellectual
development
latent content
ukryte znaczenie
(w psychoanalizie)
level of processing
poziom przetwarzania
lexical
leksykalny
latent homosexuality
homoseksualizm ukryty
lexicology
leksykologia
latent learning
uczenie si utajone
(u zwierzt)
lexicon
leksykon
latent time
czas reakcji (termin uywany

gwnie do opisu zachowa
zwierzt)
liar paradox
paradoks kamcy
liberal
liberalny
lateral
boczny
liberation
wyzwolenie
lateral inhibition
hamowanie oboczne
liberty
wolno
lateral thinking
mylenie lateralne
libido
libido, popd seksualny
lateralization, laterality
lateralizacja
lie detector
wykrywacz kamstw
laudanum
laudanum
lie scale
skala kamstwa
law
prawo
life space
przestrze yciowa (w teorii K.

Lewina)
leader
przywdca, lider
lifespan psychology
psychologia biegu ycia
leadership qualities
cechy przywdcze
light (1)
wiato, jasny
leadership skills
umiejtnoci przywdcze
light (2)
lekki
learn
uczy si
lightness
jasno, lekko
learned helplessness
wyuczona bezradno
likable
sympatyczny, dajcy si lubi
learning
uczenie si
likelihood
prawdopodobiestwo
learning curve
krzywa uczenia si
likelihood function
funkcja prawdopodobiestwa
learning difficulties
trudnoci w uczeniu si;

uywane take jako okrelenie
niepenosprawnoci
intelektualnej (upoledzenia
umysowego)
likelihood ratio
stosunek prawdopodobiestwa
Likert scale
skala Likerta
limbic system
ukad limbiczny
limen (inaczej: threshold)
prg
linear perspective
perspektywa linearna
linear regression
regresja linearna
linguistic
lingwistyczny
label
etykieta
labelling
etykietowanie, naznaczanie
laboratory
laboratorium
laboratory experiment
learning disability
64
niepenosprawno intelektualna
(upoledzenie umysowe);
uywane take jako okrelenie
trudnoci w uczeniu si
linguistics
lingwistyka
long-term memory (inaczej:

secondary memory)
pami dugotrwaa
lithium
lit
lithium carbonate
wglan litu
long-term store
magazyn dugotrway, magazyn

pamici dugotrwaej
lobe
pat
long-term therapy
terapia dugoterminowa
lobotomy
lobotomia
lordosis
lordoza
localization
lokalizacja
loudness
gono
localization of function
lokalizacja funkcji
love
mio
locomotor organ
narzd lokomocji
low mood
obniony nastrj
locus (liczba mnoga: loci)
locus, miejsce,
umiejscowienie
lowball technique
technika niskiej piki
locus of control
umiejscowienie kontroli
loyal
lojalny
logic
logika
LSD (lysergic acid

diethylamide)
LSD (dietyloamid kwasu

lizergowego)
logical
logiczny
ludic
ludyczny
logical error
bd logiczny
ludic activity
aktywno ludyczna
logopedics
logopedia
lumbar puncture
punkcja ldwiowa
logorrhea
sowotok
luminance
logotherapy
logoterapia
luminancja, jaskrawo,
natenie owietlenia
loneliness
samotno
hormon luteinizujcy
lonely
samotny
luteinizing hormone
(inaczej: interstitial-cellstimulating hormone)
longitudinal study
badania podune
lymph
limfa, chonka
lymphocyte
limfocyt
65
66
M
67
Machiavellianism
machiawellizm
marketing
marketing
Machover Draw-a-Person
Test (inaczej: Draw-aPerson Test)
test rysunku postaci ludzkiej
marketing research
badania marketingowe
marriage
maestwo
macrocephaly
makrocefalia
masculine
mski
macromania (inaczej:
megalomania)
megalomania
masculinity
msko
mad cow disease
choroba szalonych krw
masked depression
depresja maskowana
magical thinking
mylenie magiczne
masking
maskowanie
masochism
masochizm
masochistic
masochistyczny
magnetic resonance imaging rezonans magnetyczny

(MRI)
main effect
efekt gwny
masturbate
masturbowa si
maintenance rehearsal
powtarzanie zachowujce
(w pamici krtkotrwaej)
masturbation
masturbacja
major depressive disorder

(inaczej: major depression)
depresja dua
material
materialny
materialism
materializm
major depressive episode
epizod depresji duej
matriarchal
matriarchalny
maladaptation (inaczej:
maladjustment)
nieprzystosowanie
matriarchy
matriarchat
male
mski, pci mskiej; samiec
matrix
macierz
male erectile disorder

(inaczej: erectile
dysfunction, impotence)
zaburzenie erekcji (wzwodu),

impotencja
maturation
dojrzewanie
maturity
dojrzao
male menopause (inaczej:

andropause)
andropauza
maximum likelihood
maksymalne
prawdopodobiestwo
male orgasmic disorder

(inaczej: orgasmic
impotence)
zaburzenie orgazmu
u mczyzn
maze
labirynt
mean
rednia
malingering
symulowanie, symulanctwo
mean square
redni kwadrat
mammary gland
gruczo mlekowy
meaning
znaczenie
management
zarzdzanie
measurement
pomiar
mandala
mandala
measurement error
bd pomiaru
mania
mania
mechanoreceptor
mechanoreceptor
manic
maniakalny
medial
rodkowy, przyrodkowy
manic episode
epizod manii
median
mediana
manic-depressive psychosis
(inaczej: bipolar disorder,
manic-depressive disorder)
psychoza maniakalnodepresyjna, zaburzenie

dwubiegunowe, choroba
afektywna dwubiegunowa
median test
test mediany
mediate
mediowa
mediating variable
zmienna poredniczca
Manifest Anxiety Scale
Skala Jawnego Niepokoju
mediation
mediacja
manipulate
manipulowa
mediator
mediator
manipulation
manipulacja
medical psychology
manipulative variable
zmienna manipulacyjna
psychologia medyczna,
psychologia medycyny
manner
maniera
medication
lek, lekarstwo
mannerism
manieryzm, maniera
medicine (1)
medycyna
mantra
mantra
medicine (2)
lek, lekarstwo
manual
manualny
medicine abuse (inaczej:

medicine misuse)
lekomania
medicine dependence
lekozaleno
meditate
medytowa
meditation
medytacja
medulla oblongata
rdze przeduony
megalomania (inaczej:
macromania)
megalomania
margin of attention (inaczej: margines uwagi

marginal consciousness)
marginalization
marginalizacja
marijuana
marihuana
marital therapy
terapia maeska
market research
badania rynku
68
meiosis
mejoza
mentality
mentalno
meiotic
mejotyczny
mere exposure effect
efekt czystej ekspozycji
melancholia, melancholy
melancholia
mescaline
meskalina
melancholic
melancholik, melancholijny
rdmzgowie
melatonin
melatonina
mesencephalon (inaczej:
midbrain)
member
czonek
mesmerism
mesmeryzm
membership
czonkostwo
mesoderm
mezoderma
membrane
membrana
mestizo
Metys
memorizing
zapamitywanie
meta-analysis
metaanaliza
memory (1)
pami
metabolism
metabolizm
memory (2)
wspomnienie
metacognition
metapoznanie
memory capacity
pojemno pamici
metalanguage
metajzyk
memory disorder
zaburzenie pamici
metamemory
metapami
memory loss related to

alcohol abuse
palimpsest alkoholowy
metamorphosis
metamorfoza
metaphor
metafora
memory store
magazyn pamici
metaphysical
metafizyczny
memory trace (inaczej:

engram)
lad pamiciowy, engram
metaphysics
metafizyka
memory trace degeneration

(deterioration)
atrofia ladu pamiciowego
metapsychology
metapsychologia
metempsychosis
metempsychoza
menarche
menarche
methadone
metadon
meninges
opony mzgowo-rdzeniowe
methanol
metanol
meningitis
zapalenie opon mzgowordzeniowych
method
metoda
menopause (inaczej: change

of life, climacteric)
menopauza, przekwitanie,
klimakterium
metoda redniego bdu
mens rea
zamiar (dotyczy zamiaru

popenienia przestpstwa w
terminologii sdowej)
method of average error

(inaczej: method of
adjustment, method of
mean error, method of
reproduction)
cykl menstruacyjny/
miesiczkowy
method of comparative
judgment
metoda ocen porwnawczych
menstrual cycle
method of constant stimuli
metoda staego bodca

metoda limitw
menstruation
menstruacja
method of limits
mental (1)
psychiczny
mental (2)
mentalny, umysowy
metoda porwna parami

method of paired
comparisons (inaczej: paired
comparisons)
mental age
wiek umysowy
methodical
metodyczny
mental block
blokada poznawcza
methodics
metodyka
mental condition
kondycja psychiczna
methodological
metodologiczny
mental confusion
spltanie, amencja
methodology
metodologia
mental disorder
zaburzenie psychiczne, choroba

psychiczna
methyl alcohol
alkohol metylowy
mental health
zdrowie psychiczne
methylated spirit
denaturat
mental illness
choroba psychiczna
microcephaly
mikrocefalia
mental map (inaczej:

cognitive map)
mapa poznawcza
midbrain (inaczej:
mesencephalon)
rdmzgowie
mental operation
operacja umysowa (w teorii J.

Piageta)
middle ear
ucho rodkowe
proces psychiczny
mid-life crisis (inaczej:

middle age crisis)
kryzys wieku redniego
mental process
mental retardation
(inaczej: learning disability,
intellectual disability,
developmental disability)
niepenosprawno
intelektualna,
upoledzenie umysowe
migraine
migrena
migrant
migrant
migrate
migrowa
mental trait
cecha psychiczna
migration
migracja
69
mild cognitive impairment
agodne zaburzenie poznawcze
monoamine oxidase
inhibitor
inhibitor monoaminooksydazy
mild depression
depresja agodna
monochromatic
monochromatyczny
mild mental retardation/

learning disability
upoledzenie umysowe lekkie
monocular (inaczej:
uniocular)
jednooczny
mimesis
mimesis
monogamy
monogamia
mimicry
mimikra
monoideism
monoideizm
mind
umys
monologue
monolog
mind-body problem
problem psychofizyczny
monotonic
monotoniczny
mindfulness
uwano
monozygotic
monozygotyczny
minimal group paradigm

(inaczej: minimal group
situation)
paradygmat grupy minimalnej
monozygotic twins
blinita jednojajowe
mood
nastrj
minimum effective dosage
minimalna dawka efektywna
minimum lethal dosage
minimalna dawka miertelna
mood disorder (inaczej:

affective disorder)
zaburzenie nastroju, zaburzenie

afektywne
minimum toxic dosage
minimalna dawka toksyczna
mood-congruent
minority
mniejszo
zgodny z nastrojem (w
odniesieniu do treci
psychicznych, treci uroje itd.)
mirror phase
faza lustra
mood-incongruent
misinformation
dezinformacja
niezgodny z nastrojem
(w odniesieniu do treci
misogyny
mizoginia
moral
moralny
mitochondrial DNA
DNA mitochondrialne
moral decay
degrengolada
mitochondrion
mitochondrium
moral development
rozwj moralny
mixed strategy
strategia mieszana
moral realism
realizm moralny
mixed-race person
Mulat
morale
morale
MMPI (The Minnesota

Multiphasic Personality
Inventory)
MMPI, Wielowymiarowy
Minnesocki Inwentarz
Osobowoci
morality
moralno
moralize
moralizowa
mnemonic
mnemiczny, mnemoniczny
moratorium
moratorium
mnemonics
mnemotechnika
urojenia niewiernoci/zdrady
mobbing
mobbing
morbid jealousy (inaczej:

jealous delusional disorder,
delusional jealousy)
mobilization
mobilizacja
moria
moria
modality effect
efekt modalnoci
morphine
morfina
mode
warto modalna
morphology
morfologia
model
model
mother complex
kompleks matki
modelling
modelowanie
motion
ruch
moderate mental
retardation/learning
disability
upoledzenie umysowe
umiarkowane
motion sickness
choroba lokomocyjna
motivate
motywowa
moderating (moderator)
variable
zmienna moderujca
motivation
motywacja
motivational
motywacyjny
moderation (1)
moderacja
motive
motyw
moderation (2)
umiarkowanie, umiar
motor
motoryczny, ruchowy
moderator
moderator
motor activity
aktywno motoryczna
modulator
modulator
motor cortex
kora ruchowa
molecular biology
biologia molekularna
motor defect
defekt motoryczny
monad
monada
monism
monizm
motor dissociative disorder

(inaczej: dissociative
movement disorder)
ruchowe
monoamine
monoamina
motor skills
motoryka
monoamine oxidase (MAO)
monoaminooksydaza (MAO)
mourning
aoba
70
Munchausen by proxy
syndrome
zastpczy (przeniesiony) zesp

Munchausena
Munchausen syndrome
zesp Munchausena
bona luzowa
muscarine
muskaryna
multidimensional scaling
skalowanie wielowymiarowe
muscle
misie
multifactorial analysis
analiza wieloczynnikowa
multiple comparisons
porwnania wielokrotne
muscle dysmorphia (inaczej: bigoreksja

bigorexia)
multiple correlation
coefficient R
wielokrotnej R
multiple linear regression

analysis
analiza wielokrotnej regresji

liniowej
multiple personality
disorder (inaczej:
disorder)
osobowo wieloraka
tosamoci
movement illusion
zudzenie ruchu
MRI (magnetic resonance

imaging)
rezonans magnetyczny
mucous membrane
multiple regression (inaczej: regresja liniowa

multiple linear regression
analysis)
multiple sclerosis (MS)
stwardnienie rozsiane
multiple-choice
wielokrotny wybr
multistage sampling
dobr wielostopniowy,
losowanie wielostopniowe
multivariate analysis of
variance (MANOVA)
wielozmiennowa analiza
wariancji
muscle tone (inaczej: tonus)
napicie miniowe, tonus
muscular
miniowy, uminiony,
muskularny
music therapy
muzykoterapia
mutant
mutant, zmutowany
mutation
mutacja
mutism
mutyzm
myalgic encephalomyelitis
(inaczej: chronic fatigue
syndrome)
zesp chronicznego
myelin
mielina
myopia (inaczej: nearsightedness, shortsightedness)
krtkowzroczno
mythomania (inaczej:
pseudologia fantastica,
pathological lying)
mitomania
71
72
N
73
narcissism
narcyzm
nerve fibre (2)
wkno nerwowe
narcissistic
narcystyczny
nervous
nerwowy
narcissistic neurosis
nerwica narcystyczna
nervous breakdown
zaamanie nerwowe
narcissistic personality
disorder
osobowo narcystyczna
nervous system
ukad nerwowy
narcoanalysis
narkoanaliza
network model
model sieciowy
narcolepsy
narkolepsja
neural
neuronalny
narcotherapy
narkoterapia
neural network
sie neuronalna
narcotic
narkotyk
neurasthenia
neurastenia, nerwica
neurasteniczna
narration
narracja
neurite
nasal
nosowy
neuryt (termin ten obejmuje

zarwno aksony jak i dendryty)
nationalism
nacjonalizm
neurobiology
neurobiologia
nationalist
nacjonalista
nativism
natywizm
neuroimaging (inaczej: brain obrazowanie mzgu

imaging)
natural experiment
eksperyment ekologiczny
natural selection
selekcja naturalna, dobr

naturalny
naturalistic
naturalistyczny
near-sightedness (inaczej:
myopia, short-sightedness)
krtkowzroczno
necrophilia (inaczej:
necromania)
nekrofilia
need
potrzeba, potrzebowa
need for achievement

(inaczej: achievement
motivation)
potrzeba osigni, motywacja

osigni
need for affiliation (inaczej:

affiliation need)
potrzeba afiliacji
need-hierarchy theory
teoria hierarchii potrzeb
negation
negacja, zaprzeczenie
negative
negatywny
negative correlation
korelacja ujemna
negative reinforcement
wzmocnienie negatywne
negative symptoms
objawy negatywne
negativism
negatywizm
negativistic personality
disorder (inaczej: passiveaggressive personality
disorder)
osobowo negatywistyczna
(bierno-agresywna)
negligence
neuroleptic drug (inaczej:

antipsychotic drug, major
tranquillizer)
lek neuroleptyczny/
przeciwpsychotyczny,
neuroleptyk
neurolinguistic
programming
programowanie
neurolingwistyczne
neurolinguistics
neurolingwistyka
neurological
neurologiczny
neurology
neurologia
neuron (inaczej: nerve cell)
neuron, komrka nerwowa
neuropsychology
neuropsychologia
neurosis
nerwica, neuroza
neurotic
neurotyczny
neurotic depression (inaczej: depresja nerwicowa, zaburzenie

dystymiczne, dystymia
dysthymia, dysthymic
disorder, depressive
neurosis)
neuroticism
neurotyzm
neurotransmitter
neuroprzekanik,
neurostransmiter,
neuromediator
neutral
neutralny
nicotine
nikotyna
nicotinic receptor
receptor nikotynowy
night terrors (inaczej:

sleep terror disorder, pavor
nocturnus)
lki nocne
zaniedbanie
nightmare
koszmar senny
negotiate
negocjowa
nihilism
nihilizm
negotiations
negocjacje
nihilistic delusion
urojenie nihilistyczne
negotiator
negocjator
receptor blowy
neobehaviourism
neobehawioryzm
nociceptor (inaczej: pain

receptor)
neocortex
kora nowa
nocturia (inaczej: bedwetting)
moczenie nocne
neologism
neologizm
nocturnal
nocny
neonate
noworodek
nocturnal emission
polucja
nerve
nerw
noise
haas, szum akustyczny
nerve cell (inaczej: neuron)
komrka nerwowa, neuron
nominal scale
skala nominalna
nominal variable
zmienna nominalna
nerve fibre (1; inaczej: axon) neuryt, akson

74
nominalism
nominalizm
nomothetic
nomotetyczny
nonconformity
nonkonformizm
non-consumable alcohol
alkohol niekonsumpcyjny
non-parametric statistics
statystyka nieparametryczna
non-probability sample
prba nieprobabilistyczna/
nielosowa
nonsense syllable
sylaba bezsensowna
non-significant variable
zmienna nieistotna
NREM sleep (non-rapid-eye- sen gboki

movement sleep; inaczej:
synchronized sleep)
non-verbal communication
komunikacja niewerbalna
nuclear family
rodzina nuklearna
non-verbal intelligence
inteligencja niewerbalna
nucleic acid
kwas nukleinowy
nootropic drug
lek nootropowy
nucleotide
nukleotyd
noradrenaline (inaczej:
norepinephrine)
noradrenalina
nucleus
jdro komrkowe
noradrenergic
noradrenergiczny
null hypothesis
hipoteza zerowa
norm
norma
numerical rating scale
skala numeryczna
nymphomania
nimfomania
nymphomaniac
nimfomanka
normal curve (inaczej:

bell-shaped curve, Gaussian
curve)
krzywa normalna/dzwonowa,
krzywa Gaussa
normal distribution (inaczej: rozkad normalny, rozkad

Gaussa
Gaussian distribution)
normative
normatywny
normothymic drug
lek normotymiczny
nose
nos
75
76
O
77
obedience
posuszestwo
obesity
otyo
object constancy
stao przedmiotu
object permanence
stao przedmiotu (w teorii J.

Piageta)
object relation
relacja z obiektem
object-choice
wybr obiektu (w
psychoanalizie)
object-relations theory
teoria relacji z obiektem
observation
ontogeny (inaczej:
ontogenesis)
ontogeneza
ontology
ontologia
open-ended question
(inaczej: open question)
pytanie otwarte
openness to experience
otwarto na dowiadczenia (w
Wielkiej Pitce)
operant conditioning
(inaczej: instrumental
conditioning, respondent
conditioning)
(sprawcze)
obserwacja
operational definition
definicja operacyjna
observational study
obserwacja (jako technika

badawcza)
operationalism
operacjonalizm
obsession
obsesja
ophthalmic
okulistyczny
obsessive
obsesyjny
ophthalmology
okulistyka
obsessive-compulsive
disorder (OCD; obsessivecompulsive neurosis,
dawniej: anankastic
neurosis)
zaburzenie obsesyjnokompulsywne, nerwica natrctw,

nerwica anankastyczna
opiates
opiaty
opinion
opinia
opisthotonus
uk histeryczny, opistotonus
personality disorder
(dawniej: anankastic
osobowo obsesyjnokompulsywna, osobowo

anankastyczna
opium
opium
opportunism
oportunizm
opportunity sample
prba okolicznociowa
occupational interest
inventory
kwestionariusz zainteresowa
zawodowych
optic
optyczny
optic nerve
nerw wzrokowy
Occupational Personality
Questionnaire (OPQ)
Kwestionariusz Osobowoci
Zawodowej
optimism
optymizm
occupational psychology
psychologia zarzdzania
optimist
optymista
occupational therapy
terapia zajciowa
optimistic
optymistyczny
ocular
oczny
oral
oralny, ustny
oculomotor nerve
nerw okoruchowy
osobowo oralna
odd
dziwny
oral character (inaczej: oral

personality, oral-passive
character)
odour
wo (termin odnosi si do
wszystkich woni, przyjemnych
bad nieprzyjemnych)
oral stage
faza oralna
oral-aggressive character
(inaczej: oral-aggressive
personality)
osobowo oralno-agresywna
faza oralno-sadystyczna
Oedipus complex
kompleks Edypa
oesophagus
przeyk
oestradiol
estradiol
oral-sadistic phase (inaczej:

oral-sadistic stage,
cannibalistic stage)
oestrogen
estrogen
order (1)
porzdek
offence
wykroczenie
order (2)
kolejno
offender
przestpca, sprawca, osoba

popeniajca wykroczenie
order (3)
rozkaz
order (4)
rzd (w biologii)
old age
staro
ordinal scale
skala porzdkowa
olfaction
wch
ordinal variable
zmienna porzdkowa
olfactory
wchowy, olfaktoryczny
organ
narzd, organ
olfactory cortex
kora wchowa
organic
organiczny
olfactory receptor
receptor wchowy
(olfaktoryczny)
organiczne zaburzenie nastroju
oligophrenia
oligofrenia (termin przestarzay)
organic affective disorder

(inaczej: organic mood
disorder)
organic delusional disorder
onanism
onanizm
organiczne zaburzenie
urojeniowe
oncology
onkologia
organiczne zmiany w OUN
oneiric
oniryczny
organic diseases of the

organic disorder
zaburzenie organiczne
78
organic psychosis
psychoza organiczna
ostracism
ostracyzm
organism
organizm
Othello syndrome
zesp Otella
organizational psychology
psychologia organizacji
out-of-body experience
organized crime
przestpczo zorganizowana
dowiadczenie poza ciaem,

eksterioryzacja
ovary
jajnik
orgasm
orgazm
overdose
przedawkowanie
orgasmic dysfunction
(inaczej: orgasm disorder,
orgasmic disorder)
zaburzenie orgazmu
overinterpretation
nadinterpretacja
overlearning
przeuczenie
orientation
orientacja
overprotective
nadopiekuczy
orienting response (inaczej: odruch orientacyjny

orienting reaction, orienting
reflex)
overprotectiveness
nadopiekuczo
oversensitivity
nadwraliwo
orthography
ortografia
overvalued idea
idea nadwartociowa
osmosis
osmoza
ovulation
owulacja
osmotic pressure
cinienie osmotyczne
oxytocin
oksytocyna
79
80
P
81
pacifism
pacyfizm
paraphonia
parafonia
paedophile (pedophile)
pedofil
paraphrenia
parafrenia
paedophilia (pedophilia)
pedofilia
pain
bl, cierpienie; blowy
parapraxis (inaczej:
motivated error, Freudian
slip)
czynno pomykowa,
freudowska pomyka
pain receptor (inaczej:

nociceptor)
receptor blowy
parapsychology
parapsychologia
painful
bolesny
parasomnia
parasomnia
paired comparisons
(inaczej: method of paired
comparisons)
parasympathetic nervous
system
przywspczulny
(parasympatyczny,
cholinergiczny) ukad nerwowy
paired-associate learning
uczenie si par skojarzonych
parent
rodzic
palpitation
palpitacja
parental
rodzicielski
palsy
poraenie
parental alienation
syndrome
pancreas
trzustka
syndrom oddzielenia od jednego

z rodzicw, syndrom alienacji
rodzicielskiej
pandemic
pandemia
parental responsibility
wadza rodzicielska
panel study
badanie panelowe
parental role
rola rodzicielskia
panic
panika
parenting mistakes
panic attack
atak paniki
bdy wychowawcze
(w odniesieniu do bdw
popenianych przez rodzicw)
panic disorder
lk napadowy, zesp lku

napadowego, zesp paniki,
zesp lku panicznego
Parkinsons disease
choroba Parkinsona
parkinsonism
parkinsonizm
panpsychism
panpsychizm
partial correlation
korelacja czciowa
pansexualism
panseksualizm
participant observation
obserwacja uczestniczca
paradigm
paradygmat
Pascals wager
zakad Pascala
paradox
paradoks
passion
pasja
paradoxical
paradoksalny
passive
bierny
paradoxical intention
intencja paradoksalna
passive aggression
bierna agresja
paradoxical sleep (inaczej:

rapid-eye-movement sleep,
REM)
sen paradoksalny, REM
passive-aggressive
bierno-agresywny
parahallucination
halucynoid
osobowo bierno-agresywna
(negatywistyczna)
paralexia
paraleksja
passive-aggressive
(inaczej: negativistic
parallel
rwnolegy
path analysis
analiza cieek
parallel processing
przetwarzanie rwnolege
path diagram
diagram ciekowy
parallelism (inaczej:
psychophysical parallelism)
paralelizm
pathogenesis
patogeneza
pathogenic
patogeniczny
paralogical thinking
mylenie paralogiczne
parali
pathological fire-setting
(inaczej: pyromania)
piromania
paralysis
parameter
parametr
pathological gambling
parametric statistics
statystyka parametryczna
patologiczny hazard,
uzalenienie od hazardu
paramimia
paranoia
paranoja
pathological lying (inaczej:

mythomania)
mitomania
paramimia
paranoiczny, paranoidalny
pathological stealing
(inaczej: kleptomania)
kleptomania
paranoid
paranoid personality
disorder
osobowo paranoiczna
pathology
patologia
patience
cierpliwo
paranoid reaction
reakcja paranoiczna
patient (1)
cierpliwy
paranoid schizophrenia
schizofrenia paranoidalna
patient (2)
pacjent
patriarchal
patriarchalny
patriarchy
patriarchat
parafilia, dewiacja seksualna,

paraphilia (inaczej: sexual
deviation, sexual preference zaburzenie preferencji pciowych
disorder)
82
pattern
wzr
peak experience
dowiadczenie (doznanie)
szczytowe
Pearson chi-square test
test chi kwadrat Pearsona
pecking order
personnel
personel, kadra; personalny (w

odniesieniu do personelu)
personnel consultancy
(inaczej: human resources
consultancy)
porzdek dziobania
perspective
perspektywa
peculiarity
dziwactwo
persuade
przekonywa, perswadowa
pederast
pederasta
persuasion
przekonywanie, perswazja
pederasty
pederastia
globalne zaburzenie rozwoju
penetrate
penetrowa
pervasive developmental
disorder
penetration
penetracja
PET scan (positron emission pozytonowa emisyjna tomografia

komputerowa
tomography scan)
penis
penis
peyote
pejotl
penis envy
zazdro o penisa
phallic
falliczny
penitentiary psychology
psychologia penitencjarna
phallic stage
stadium falliczne
pepper spray
gaz pieprzowy
phallus
fallus
perceive
spostrzega
phantom ache
bl fantomowy
perception
percepcja, spostrzeganie
phantom libm
koczyna fantomowa
perception disorder
zaburzenie percepcji
phantom sensation
czucie fantomowe
perceptual
percepcyjny
pharmaceutical
farmaceutyczny
perceptual constancy
stao percepcyjna
pharmaceutics
farmaceutyka
perceptual schema
schemat percepcyjy
pharmacological castration
kastracja farmakologiczna
performance (1)
wykonanie
pharmacologist
farmakolog
performance (2)
przedstawienie
pharmacology
farmakologia
performance anxiety
(inaczej: stage fright)
trema
pharmacomania
farmakomania
periodization of
development
periodyzacja rozwoju
pharmacy (1)
farmacja
pharmacy (2)
apteka
peripheral nervous system
obwodowy ukad nerwowy
phase
faza
peripheral vision
widzenie peryferyjne
phenomenology
fenomenologia
peristalsis
perystaltyka
zjawisko, fenomen
permissiveness
permisywno
phenomenon (liczba mnoga:

phenomena)
persecutory delusion
(inaczej: delusion of
persecution)
phenothiazines
fenotiaziny
phenotype
fenotyp
perseveration
perseweracja
phenylketonuria
fenyloketonuria
persistent vegetative state
stan wegetatywny
pheromone
feromon
person
osoba
philanthropist
filantrop
persona
persona
philanthropy
filantropia
personal
osobowy, osobisty
philogenesis
filogeneza
personal space
przestrze osobista
philosophical
filozoficzny
personal unconscious
niewiadomo indywidualna (w
teorii C.G.Junga)
philosophy
filozofia
phlegm
flegma
personality
osobowo, osobowociowy
phlegmatic
flegmatyk, flegmatyczny
phlegmatism
flegmatyzm
personality inventory
kwestionariusz osobowoci
phobia
fobia
personality theory
teoria osobowoci
phoneme
fonem
personality trait
cecha osobowoci
phonemics
fonemika
personification
personifikacja
phonetic
fonetyczny
phonetics
fonetyka
83
porphyria
porfiria
positive correlation
korelacja dodatnia
positive psychology
psychologia pozytywna
positivism
pozytywizm
postconventional morality
moralno postkonwencjonalna
fototerapia
posthypnotic suggestion
sugestia pohipnotyczna
phrase
fraza
smutek poporodowy
phrenetic
frenetyczny
postpartum blues (inaczej:

postnatal blues)
phrenology
frenologia
depresja poporodowa
physical abuse (inaczej:

physical violence)
przemoc fizyczna
postpartum depression
(inaczej: postnatal
depression)
depresja poschizofreniczna
physiognomy
fizjonomia; fizjonomika
post-schizophrenic
depression
physiological
fizjologiczny
post-traumatic stress
disorder (PTSD)
zesp stresu pourazowego
physiology
fizjologia
potty training
trening czystoci
pia mater
opona mikka
power
moc, wadza
pie chart
wykres koowy
practical intelligence
inteligencja praktyczna
pilot study
badanie pilotaowe
pragmatic
pragmatyczny
pious
bogobojny
pragmatic love
mio pragmatyczna
pituitary gland
przysadka mzgowa
pragmatics
pragmatyka
place of articulation
miejsce artykulacji
pragmatism
pragmatyzm
placebo
placebo
preconscious
placenta
oysko
przedwiadomo,
przedwiadomy
planned comparison
porwnanie zaplanowane
preconsciousness
przedwiadomo
platitude
frazes
preconventional morality
moralno przedkonwencjonalna
platonic love
mio platoniczna
predictive validity
trafno predykcyjna
play
zabawa
predisposition
predyspozycja
player
gracz
prefrontal cortex
kora przedczoowa
pleasure centre
orodek przyjemnoci
pregnancy
cia
pleasure principle
zasada przyjemnoci
pregnant
w ciy
poisoning
zatrucie
prejudice
uprzedzenie
polemicize
polemizowa
premature baby
wczeniak
polemics
polemika
premature ejaculation
przedwczesny wytrysk
political correctness
poprawno polityczna
prematurity
wczeniactwo
politics
polityka
premeditation
premedytacja
pollster
ankieter
polyandry
poliandria
premenstrual syndrome
(PMS)
zesp napicia
przedmiesiczkowego
polygamy
poligamia
prenatal development
rozwj/okres prenatalny
polygraph
poligraf
prenatal environment
rodowisko prenatalne
polygyny
poliginia
prenatal psychology
psychologia prenatalna
polysomnographic study
badania polisomnograficzne
pre-operational stage
stadium przedoperacyjne
(w teorii J.Piageta)
polytomous variable
zmienna politomiczna
(wielowartociowa)
presentation
prezentacja
pons
most (cz mzgu)
pressure
presja
population
populacja
pressure group
grupa nacisku
pornography
pornografia
prestige
presti
prevention
prewencja, profilaktyka
phonological buffer store

(inaczej: rehearsal buffer)
magazyn fonologiczny
phonological loop
ptla fonologiczna
phonology
fonologia
photographic memory
pami fotograficzna
photoreceptor
fotoreceptor
phototherapy
84
preventive
prewencyjny
prosopagnosia
prosopagnozja
primacy effect
efekt pierwszestwa
prostate
prostata
primal anxiety
lk pierwotny
protein
biako
primary emotion
emocja podstawowa
prototype
prototyp
primary identification
identyfikacja pierwotna/
podstawowa
provocateur
prowokator
primary sexual
characteristic
pierwszorzdna cecha pciowa
provocation
prowokacja
provoke
prowokowa
primates
naczelne (rzd ssakw)
proxemics
proksemika
priming
torowanie
proximal
proksymalny
primitive
prymitywny
proximodistal
proksymodystalny
prisoners dilemma
dylemat winia
pseudoconditioning
pseudowarunkowanie
prize
nagroda
cia rzekoma, cia urojona
proactive interference
(inaczej: proactive
inhibition)
hamowanie proaktywne,
interferencja proaktywna
pseudocyesis (inaczej:
false pregnancy,
pseudopregnancy, phantom
pregnancy)
probability
prawdopodobiestwo
mitomania
probability distribution
rozkad prawdopodobiestwa
pseudologia fantastica
(inaczej: mythomania,
pathological lying)
problem
problem
pseudologue
mitoman
problem solving
rozwizywanie problemw
psilocybin
psylocybina
procedural knowledge
wiedza proceduralna
psychasthenia
psychastenia
procedural memory
pami proceduralna
psyche (1)
psyche
process
proces
psyche (2)
psychika
processing speed
prdko przetwarzania
psychedelic
psychodeliczny
procreation
prokreacja
psychiatric
psychiatryczny
profanation
profanacja
psychiatry
psychiatria
profane
profan, profanowa
psychic (1; inaczej:

psychical)
professional
profesjonalny
psychiczny
(w przeciwiestwie do
fizycznego)
professionalism
profesjonalizm
psychic (2)
proficiency
biego
nadnaturalny, nadprzyrodzony;
medium (osoba majca
nadprzyrodzone zdolnoci)
proficient
biegy (w czym)
psychoactive (inaczej:
psychotropic)
psychoaktywny,
psychotropowy
profile
profil
profiling
profilowanie
stymulant,
rodek pobudzajcy,
lek pobudzajcy
profound mental
retardation/learning
disability
upoledzenie umysowe
gbokie
psychoanaleptic drug
(inaczej: stimulant drug,
psychomotor stimulant,
psychostimulant)
psychoanalysis
psychoanaliza
progesterone
progesteron
psychoanalyst
psychoanalityk
prognosis
prognoza
psychoanalytic
psychoanalityczny
prognostic test
test prognostyczny
psychobiology
psychobiologia
progressive relaxation
relaksacja progresywna
psychodrama
psychodrama
project
projekt
psycholinguistics
psycholingwistyka
projection
projekcja
psychological
psychologiczny
projective test
test projekcyjny
psychological autopsy
autopsja psychologiczna
promiscuity
promiskuizm
psychological dependence
zaleno psychiczna
propaganda
propaganda
psychological diagnosis
diagnoza psychologiczna
propagation
propagacja
psychological diagnostics
diagnostyka psychologiczna
proprioception
propriocepcja
psychological observation
obserwacja psychologiczna
prosocial behaviour
zachowanie prospoeczne
psychological pillow
poduszka katatoniczna
85
psychoterapist
psychoterapeuta
psychotherapy
psychoterapia
psychotic
psychotyczny
psychotic decompensation
dekompensacja psychotyczna
psychotic depression
depresja psychotyczna
psychologia muzyki
psychotic episode
epizod psychotyczny
psychology of religion
psychologia religii
psychotic reaction
reakcja psychotyczna
psychometrics
psychometria
psychoticism
psychomotor
psychomotoryczny
psychotyczno (w teorii
H. Eysencka)
psychopath
psychopata
psychotropic (inaczej:
psychoactive)
psychotropowy,
psychoaktywny
psychopathic
psychopatyczny
lek psychotropowy
psychopathology
psychopatologia
psychotropic drug (inaczej:

psychoactive drug)
psychopathy
psychopatia
pubertal growth spurt
skok pokwitaniowy
psychophysiology
psychofizjologia
puberty
pokwitanie,
dojrzewanie pciowe
psychosexual development
rozwj psychoseksualny
punishment
kara
psychosis
psychoza
pupil
renica
psychosocial moratorium
moratorium psychospoeczne
Pygmalion effect
efekt Pigmaliona
psychosomatic
psychosomatyczny
pyknic body type
typ pykniczny, pyknik
psychosomatic disorder
zaburzenie psychosomatyczne
pyramidal cell
komrka piramidowa
psychosurgery
psychochirurgia
pyramidal tract (inaczej:

corticospinal tract)
ukad piramidowy
psychoterapeutic
psychoterapeutyczny
pyromania (inaczej:
pathological fire-setting)
piromania
psychological research
techniques
techniki bada psychologicznych
psychology
psychologia
psychology of creativity
psychologia twrczoci
psychology of individual
differences
psychologia rnic
indywidualnych
psychology of music
86
Q
87
qualifications
kwalifikacje
quantitative research
badania ilociowe
qualify
kwalifikowa (si)
quantitative variable
zmienna ilociowa
qualitative research
badania jakociowe
questionnaire
kwestionariusz, ankieta
qualitative variable
zmienna jakociowa
quota sample
prba kwotowa
quantifier
kwantyfikator
quotient
iloraz, stosunek, wspczynnik
88
R
89
racial discrimination
dyskryminacja rasowa
realism
realizm
racial segregation
segregacja rasowa
reality
rzeczywisto
racism
rasizm
reality principle
zasada rzeczywistoci
racist
rasista, rasistowski
reason (1)
powd, przyczyna
radical (1)
radykalny
reason (2)
rozsdek
radical (2)
rodnik
reason (3)
przekonywa, rozumowa
radicalism
radykalizm
reasoning
rozumowanie
random
losowy, przypadkowy
rebellion
bunt
random sample
prba losowa
rebirthing
random sampling
dobr losowy
rodzaj terapii polegajcy

na powtrnym przeyciu
wasnych narodzin
randomization
randomizacja
recall
odpamitywanie, odpamitywa
range
zakres
rank
pozycja, stopie, ranga
recency effect
efekt wieoci
rape
gwat
receptor
receptor
rapid eye movement (REM)
szybkie ruchy gaek ocznych
recessive gene
gen recesywny
rapport
porozumienie, wi, relacja

(w odniesieniu do procesu
budowania relacji, np. relacji
terapeutycznej)
reciprocal altruism
altruizm odwzajemniony
recognition
rozpoznanie, rozpoznawanie
recognize
rozpozna, rozpoznawa
rating scale
skala szacunkowa
reconstructive memory
pami rekonstruktywna
ratio
stosunek, proporcja
recovered memory
wspomnienie odzyskane
ratio scale
skala stosunkowa
recruitment
rekrutacja
ratio variable
zmienna ilorazowa,
zmienna stosunkowa
recurrent depression
depresja nawracajca
racjonalny
red blood cell (inaczej:

erythrocyte)
krwinka czerwona, erytrocyt
rational
rational choice theory
teoria racjonalnego wyboru
reductionism
redukcjonizm
rational emotive behaviour

therapy (REBT)
terapia racjonalno-emotywna
reductionist, reductionistic
redukcjonistyczny
reductive interpretation
rationalism
racjonalizm
interpretacja redukcyjna
(w teorii C. G. Junga)
rationality
racjonalno
reference group
grupa odniesienia
rationalization
racjonalizacja
reflection
refleksja
rationalize
racjonalizowa
reflective
refleksyjny
Ravens Progressive
Matrices
Matryce Progresywne Ravena
reflectiveness
refleksyjno
reflex
odruch, refleks
raw score
wynik surowy
refractory period
faza refrakcji
reactance
reaktancja
regeneration
regeneracja
reaction formation
reakcja upozorowana, formacja

reaktywna, formowanie reakcji,
pozorowanie reakcji
register
zapis, rejestr; rejestrowa
regression
regresja
regression analysis
analiza regresji
regression towards the

mean
regresja w kierunku wartoci

redniej
regret
al, aowa
reaction time
czas reakcji
reactive attachment
disorder
przywizania, zaburzenie wizi
reactive depression
depresja reaktywna
regulator
regulator
reactivity
reaktywno
rehab
odwyk, odtrucie
readiness potential
potencja gotowoci
rehabilitate
rehabilitowa
reading
czytanie
rehabilitation
reading disorder
zaburzenie czytania
rehabilitacja, resocjalizacja,
rewalidacja
real
rzeczywisty
rehearsal buffer (inaczej:

phonological buffer store)
90
rehearse
powtarza w celu zapamitania;

wiczy swoj rol w
przygotowaniu do wystpu
research report
raport z bada
research technique
technika badawcza
reification
reifikacja
resection
resekcja
reify
reifikowa
resentment
poczucie krzywdy
reincarnation
reinkarnacja
residual schizophrenia
schizofrenia rezydualna
reinforce
wzmacnia
resistance
opr
reinforcement
wzmocnienie
resources
zasoby, rodki
reinforcement schedule
rozkad wzmocnie
respiration
respiracja, oddychanie
relapse
nawrt choroby
relationship
relacja, zwizek
(sprawcze)
relative (1)
relatywny
respondent conditioning
(inaczej: operant
conditioning, instrumental
conditioning)
relative (2)
krewny, czonek rodziny
response
odpowied, reakcja
relative deprivation
relatywna deprywacja
result
wynik, rezultat
relativism
relatywizm
resuscitation
reanimacja
relaxation
relaks, relaksacja
retarded (1)
releasing hormone
hormon uwalniajcy
niedorozwinity umysowo,
opniony w rozwoju
(termin przestarzay, obecnie
uznawany za bardzo obraliwy)
reliability
rzetelno
reliability coefficient
wspczynnik rzetelnoci
retarded (2)
opniony
religion
religia
reticular formation
ukad siatkowaty
REM sleep (rapid-eyemovement sleep; inaczej:

paradoxical sleep)
REM, sen paradoksalny
retina
siatkwka
retinol
retinol
remember (1)
pamita
retrieval
wydobywanie/wydobycie,
odzyskiwanie/odzyskanie
remember (2)
przypomina sobie
remembering (inaczej:
recall)
przypominanie
retroactive association
(inaczej: backward
association)
remind
przypomina
hamowanie retroaktywne,
interferencja retroaktywna
reminiscence
reminiscencja
retroactive interference
(inaczej: retroactive
inhibition)
remorse
poczucie winy
retrograde amnesia
amnezja wsteczna,
retrograda
re-offending
recydywa
retrospection
retrospekcja
repeated-measures analysis
of variance
analiza wariancji dla

powtarzanych pomiarw
retrospective
retrospektywny
repetition compulsion
przymus powtarzania
retrovirus
retrowirus
replication
replikacja
revelation
rewelacja, objawienie
replication research
badania replikacyjne
reversal
odwrcenie, inwersja (take jako

mechanizm obronny)
represent
reprezentowa
representation
reprezentacja
reversible figure (inaczej:

ambiguous figure)
figura odwracalna
(niejednoznaczna, wieloznaczna)
representative
reprezentant,
reprezentatywny
revision
rewizja
rhetoric
retoryka
representative sample
prba reprezentatywna
rhetorical
retoryczny
representativeness
reprezentatywno
rhythm
rytm
repress
wypiera, represjonowa
rhythmic, rhythmical
rytmiczny
repression
wyparcie, represja
ribosome
rybosom
repressive
represyjny
riposte
riposta
reproduction
reprodukcja; rozmnaanie
risk
ryzyko
reproductive memory
pami reprodukcyjna
risky
ryzykowny
research
badania, badanie (w znaczeniu

bada naukowych)
rival
rywal, rywalizowa
91
rivalry
rywalizacja, wspzawodnictwo
RNA (ribonucleic acid)
kwas rybonukleinowy
Rogerian
rogeriaski (od nazwiska Carla

Rogersa)
92
romantic love
mio romantyczna
rule
regua, zasada; rzdzi
ruminating
ruminowanie,
myli intruzywne
rumour
plotka, pogoska
S
93
sad
smutny
secretion
sekrecja, wydzielanie
sadism
sadyzm
sect
sekta
sadistic
sadystyczny
sedation
sedacja, uspokojenie
sadness
smutek
sedative
sadomasochism
sadomasochizm
rodek uspokajajcy,
sedatywny
sadomasochistic
sadomasochistyczny
seduction theory
teoria uwiedzenia
safety behaviour
zachowanie zabezpieczajce
seizure
atak, napad (w przypadku

konwulsji, epilepsji itp.)
sample
prba
selection
selekcja
sampling
dobr prby
selective
selektywny, wybirczy
sanguine
sangwinik
sanity
poczytalno
selektywny inhibitor zwrotnego

selective (inaczej: specific)
serotonin reuptake inhibitor wychwytu serotoniny (SSRI)
(SSRI)
sapphism
safizm, mio lesbijska
selective attention
satyriasis
satyriasis
uwaga wybircza,
selektywna
scale
skala
self
ja
sceptic
sceptyk
self-acceptance
samoakceptacja
sceptical
sceptyczny
self-actualization
scepticism
sceptycyzm
samorealizacja,
samourzeczywistnianie,
samoaktualizacja
schema
schemat
self-analysis
samoanaliza
scheme
schemat (w teorii J. Piageta)
self-consciousness
samowiadomo
schizoaffective disorder
zaburzenie schizoafektywne
self-control
samokontrola
self-defeating prophecy
samozaprzeczajce si
proroctwo
self-description
samoopis
self-destructive personality
osobowo autodestrukcyjna
self-efficacy
samoskuteczno,
wasna skuteczno
schizoid personality disorder osobowo schizoidalna

schizophasia (inaczej: word
salad)
schizofazja, saata sowna
schizophrenia
schizofrenia
schizophrenogenic
schizofrenogenny
schizothymia
schizotymia
self-esteem (inaczej: selfevaluation)
samoocena
schizothymic
schizotymik
self-fulfilling prophecy
samospeniajce si proroctwo
schizotypal personality
disorder
osobowo schizotypowa
self-handicapping
samoutrudnianie
schizotypy
schizotypia
autohipnoza
school difficulties
trudnoci w nauce
self-hypnosis (inaczej:
autohypnosis)
school maturity
dojrzao szkolna
self-image
obraz samego siebie
school phobia
fobia szkolna
selfish
samolubny, egoistyczny
science
nauka
self-knowledge
samowiedza
scientific
naukowy
self-perception
autopercepcja
scopolamine
skopolamina
self-presentation
autoprezentacja
scopophilia, scoptophilia
skopofilia
self-preservation instinct
instynkt samozachowawczy
screening test
test weryfikacyjny
self-schema
schemat dotyczcy wasnej

osoby
scribble
bazgrota
self-selected sample
prba zoona z ochotnikw
script
skrypt, skrypt poznawczy
semantic
semantyczny
seasonal affective disorder

(inaczej: seasonal mood
disorder; SAD)
depresja sezonowa (sezonowe

zaburzenie afektywne, sezonowe
zaburzenie nastroju)
semantic coding
kodowanie semantyczne
semantic differential
dyferencja semantyczny
semantic memory
pami semantyczna
secondary reinforcement
wzmocnienie wtrne
semantics
semantyka
secondary sexual
characteristic
drugorzdna cecha pciowa
semiology
semiologia
94
semiotics
semiotyka
sex (1)
seks
senile dementia
otpienie starcze, demencja

starcza
sex (2)
pe biologiczna
sensation
wraenie, doznanie, odczucie
sex differences
rnice pciowe, rnice midzy

pciami
sense
sens
sex hormone
hormon plciowy
sense (1)
zmys
sex therapy (sexual therapy) terapia seksualna
sense (2)
sens, znaczenie
sense (3)
poczucie
sense (4)
rozsdek
sense (5)
czu, wyczuwa, przeczuwa

(co)
sense organ
narzd zmysu
sensibility
wraliwo
sensible
sexism
seksizm
sexist
seksistowski
sexology
seksuologia
sexual
seksualny, pciowy
sexual abuse
molestowanie/wykorzystywanie
seksualne, przemoc seksualna
rozsdny, rozwany
sexual activity
aktywno pciowa/seksualna
sensitive
wraliwy, wyczulony; poufny
sexual desire disorder
zaburzenie popdu pciowego
sensitivity
wraliwo
sensitization
sensytyzacja
sexual discrimination
dyskryminacja pciowa
sensorimotor (sensorymotor)
czuciowo-ruchowy
(sensoryczno-motoryczny)
sexual dysfunction
(disorder)
zaburzenie seksualne
sensorimotor stage
stadium inteligencji sensoryczno

- motorycznej
sexual instinct (inaczej:

sexual drive, sexual desire,
sex instinct, sex drive)
popd pciowy/seksualny
sensory
sensoryczny, zmysowy
(odnoszcy si do zmysw),
czuciowy
sexual maturity
dojrzao pciowa
kora czuciowa (sensoryczna)
sexual orientation (inaczej:

sexual preference)
orientacja seksualna
sensory cortex
sensory defect
defekt sensoryczny
sensory deprivation
deprywacja sensoryczna
sexual preference disorder

(inaczej: paraphilia, sexual
deviation)
zaburzenie preferencji
pciowych, dewiacja seksualna,
parafilia
sensory memory
pami sensoryczna (pami

ultrakrtkotrwaa)
sexual response cycle
cykl reakcji seksualnej
sexual selection
dobr pciowy
sensory nerve
nerw czuciowy
sexuality
seksualno
sensory receptor
receptor czuciowy
molestowa seksualnie
sensory register (inaczej:

sensory store)
rejestr sensoryczny
(magazyn sensoryczny)
sexually abuse/assault/
harass/molest
shadow
cie
sensual
zmysowy (w odniesieniu do
dozna zmysowych)
shadowing
cieniowanie
sensualism
sensualizm
shaman
szaman
sensuality
zmysowo (w odniesieniu do
dozna zmysowych)
shamanism
szamanizm
shame
wstyd
sentence
sentencja
shape constancy
stao ksztatu
sentence completion test
test zda niedokoczonych
shaping
separation
separacja
ksztatowanie; ksztatowanie
zachowania jako technika w
warunkowaniu sprawczym
separation anxiety
lk separacyjny
separacyjne zaburzenie lkowe
shell shock (termin

przestarzay)
separation anxiety disorder
shock
szok
shock therapy (inaczej:

electroconvulsive therapy)
sequential study
badania sekwencyjne
serial
seryjny, szeregowy
serial processing
przetwarzanie szeregowe
serotonergic
serotonergiczny
serotonin
serotonina
severe mental retardation/

learning disability
upoledzenie umysowe znaczne
short temper (inaczej: quick wybuchowo

temper)
short-sightedness (inaczej:
near-sightedness, myopia)
krtkowzroczno
short-term memory (inaczej: pami krtkotrwaa

immediate memory)
95
short-term therapy
terapia krtkoterminowa
snob
snob
shy
niemiay
snobbery
snobizm
shyness
niemiao
snownball sample
sibling rivalry
wspzawodnictwo midzy
rodzestwem
prba dobrana metod kuli

niegowej
social age
wiek spoeczny
siblings
rodzestwo
social anthropology
antropologia spoeczna
side-effect
efekt uboczny
fobia spoeczna
sign
znak
social anxiety disorder

(inaczej: social phobia)
sign language
jzyk migowy
social approval
aprobata spoeczna
signal
sygna
social bond
wi spoeczna
signal detection theory
teoria detekcji sygnaw
social class
klasa spoeczna
significance
istotno
social cognitive theory
teoria poznania spoecznego
significance test
test istotnoci
social comparisons
porwnania spoeczne
significant
znaczcy
social dilemma
dylemat spoeczny
significant other
osoba znaczca, znaczcy inny
social distance
dystans spoeczny
social environment
rodowisko spoeczne
significant variable
zmienna istotna
social exchange theory
teoria wymiany spoecznej
similarity
podobiestwo
social exclusion
wykluczenie spoeczne
simulation
symulacja
social facilitation
facylitacja spoeczna
simultaneous
symultaniczny, jednoczesny,
rwnoczesny
social group
grupa spoeczna
sinectics
synektyka
social identity theory
teoria tosamoci spoecznej
single-blind study
badanie z pojedyncz lep prb
social immaturity
niedojrzao spoeczna
social indifference
znieczulica spoeczna
sinusoidal
sinusoidalny
social influence
wpyw spoeczny
size constancy
stao rozmiaru
social intelligence
inteligencja spoeczna
skewness
skono/wspczynnik
skonoci
social learning
spoeczne uczenie si
skill
umiejtno
social loafing
prniactwo spoeczne
skin
skra
nieprzystosowanie spoeczne
Skinner box
skrzynka Skinnera
social maladjustment
(inaczej: social
maladaptation)
slang
slang
social maturity
dojrzao spoeczna
sleep
sen, spa
social perception
percepcja spoeczna,
spostrzeganie spoeczne
sleep apnoea
bezdech rdsenny
sleep disorder
zaburzenie snu
lki nocne
sleep terror disorder
(inaczej: night terrors, pavor
nocturnus)
sleepless
bezsenny
sleepwalking (inaczej:
noctambulation,
somnambulism)
somnambulizm
slip of the tongue (inaczej:

lapsus linguae)
przejzyczenie, lapsus
slowness of thought
spowolnienie mylenia
small intestine
jelito cienkie
smell (1)
wo, zapach; wydziela wo,

zapach
smell (2)
zmys wchu; czu wchem;

wchowy
smooth muscle
misie gadki
96
social phobia (inaczej: social fobia spoeczna

anxiety disorder)
social position
pozycja spoeczna
social psychology
psychologia spoeczna
social role
rola spoeczna
social sanction
sankcja spoeczna
social situation
sytuacja spoeczna
social skills training
trening umiejtnoci
spoecznych
social status
status spoeczny
social stratification
stratyfikacja spoeczna,
uwarstwienie spoeczne
social transmission
przekaz spoeczny
socialization
socjalizacja, uspoecznienie
socialize (1)
socjalizowa, uspoeczni (take

w znaczeniu zwizanym z
ideologi socjalizmu)
socialize (2)
spotyka si ze znajomymi, bra

udzia w imprezach, spotkaniach
itp. (uycie potoczne)
speech
mowa
speech function
funkcja mowy
spinal canal
kana krgowy
spinal cord
rdze krgowy
spiritualism
spirytualizm
spite
zoliwo
spiteful
zoliwy
split personality (inaczej:

disorder, multiple
osobowo wieloraka
tosamoci
rozszczepienie mzgu,
komisurotomia
sociobiology
socjobiologia
sociogram
socjogram
sociolinguistics
socjolingwistyka
sociology
socjologia
sociometry
socjometria
sociopath
socjopata
sociopathic
socjopatyczny
sociopathy
socjopatia
sociotherapy
socjoterapia
split-brain (inaczej:
commissurotomy,
commissurectomy)
sodomy
sodomia
split-half reliability
rzetelno powkowa
soft drug
mikki narkotyk
spontaneous remission
soma
soma
spontaniczna remisja
(wyzdrowienie)
somaesthesis
somestezja
sport psychology
psychologia sportu
somatic
somatyczny
spouse abuse
zncanie si nad maonkiem,

przemoc domowa
somatic delusion
urojenie somatyczne
stability
stabilno
somatic nervous system
somatyczny ukad nerwowy
trema
somatization
somatyzacja
stage fright (inaczej:

performance anxiety)
somatization disorder
zaburzenie somatyzacyjne
somatize
somatyzowa
somatoform disorder
zaburzenie somatoformiczne
somatosensory cortex
kora somatosensoryczna
somatotonic
somatotonik
somatotype
somatotyp
somnambulism
(inaczej: sleepwalking,
noctambulation)
somnambulizm
sophisticated
wyrafinowany
soul
stages of moral development stadia rozwoju moralnego

stalker
osoba dopuszczajca si
stalkingu
stalking
stalking, nkanie
standard deviation
odchylenie standardowe
standard error
bd standardowy
standard score
wynik standardowy
standardize
standaryzowa
standardized
wystandaryzoway
dusza
Stanford-Binet intelligence
scale
skala inteligencji StanfordaBineta
sound
dwik
state
stan
spasm
spazm
state-dependent learning
uczenie si zalene od stanu
spasmodic
spazmatyczny
state-dependent memory
pami zalena od stanu
spastic
spastyczny
statistic
spatial
przestrzenny
statystyka (w znaczeniu
pojedynczej statystyki)
Spearman rank correlation

coefficient
wspczynnik korelacji rang

Spearmana
statistical inference
(inaczej: inferential
statistics)
special school
szkoa specjalna
statistical power
moc statystyczna
species (liczba mnoga:

species)
gatunek
statistical significance
speciesism
szowinizm gatunkowy
istotno statystyczna rnic,

istotno statystyczna, poziom
istotnoci
specific
specyficzny
statistically significant
istotny statystycznie
specific developmental
disorder
fragmentaryczne zaburzenie
rozwoju
statistics
statystyka (jako nauka)
status epilepticus
stan padaczkowy
specific phobia (inaczej:

simple phobia)
fobia specyficzna
stem cell
komrka macierzysta
spectrum
spektrum; widmo (w fizyce)
sten score
wynik stenowy
stereotype
stereotyp
97
stereotyped movements
ruchy stereotypowe
stereotypical
stereotypowy
stereotyping
stereotypizowanie
steroid hormone
hormon sterydowy
(steroidowy)
stigma
stygmat, pitno
stigmatization
stygmatyzacja, pitnowanie
stigmatize
stygmatyzowa, pitnowa
stimulant drug (inaczej:

psychoanaleptic drug,
psychomotor stimulant,
psychostimulant)
stymulant,
rodek pobudzajcy,
lek pobudzajcy
stimulation
stymulacja
stimulus (liczba mnoga:

stimuli)
bodziec
stimulus generalization
generalizacja bodca
stochastic
stochastyczny
Stockholm syndrome
syndrom sztokholmski
stomach
odek
stoned
napany, upalony (termin

potoczny na okrelenie
osoby bdcej pod wpywem
narkotyku)
stuttering (inaczej:
stammering)
jkanie
subconscious
podwiadomo, podwiadomy
subconsciousness
podwiadomo
subcortical
podkorowy
subculture
subkultura
subject (1)
przedmiot badania, uczestnik

badania/eksperymentu
subject (2)
podmiot
subjective
subiektywny
subjective self
ja subiektywne
subjectivism
subiektywizm
sublimation
sublimacja
subliminal (inaczej:
subthreshold)
podprogowy
subliminal perception
spostrzeganie podprogowe
subliminally
podprogowo
submission
submisja
submissive
submisywny, ulegy
submissiveness
ulego
substance abuse (inaczej:

substance misuse)
naduywanie substancji
psychoaktywnych, toksykomania
substance dependence
uzalenienie od substancji
psychoaktywnych
substance withdrawal
delirium
majaczenie bdce skutkiem

odstawienia substancji
psychoaktywnej (delirium)
substance-induced disorder
zaburzenie spowodowane
uywaniem substancji
psychoaktywnych
substance-related disorder
zaburzenie zwizane z
uywaniem substancji
psychoaktywnych
storgic love
mio storgiczna
strabismus
zez
straitjacket
kaftan bezpieczestwa
strategic
strategiczny
strategist
strateg
strategy
strategia
stream of consciousness
strumie wiadomoci
stress (1)
stres
stress (2)
akcent
stressor
stresor
substitution
substytucja
striped muscle (inaczej:

striated muscle, voluntary
muscle)
misie poprzecznie prkowany
subvocal rehearsal loop

(inaczej: articulatory loop,
articulatory store)
ptla artykulacyjna, magazyn

artykulacyjny
stroboscope
stroboskop
successive reproduction
sukcesywne powtarzanie
stroboscopic
stroboskopowy
suffer
cierpie
stroke (inaczej:
cerebrovascular accident)
udar mzgu
suggestibility
sugestybilno, podatno na
sugesti
Stroop effect
efekt Stroopa
suggestible
structuralism
strukturalizm
sugestybilny, podatny na
sugesti
structuralist
strukturalistyczny
suggestion
sugestia
structure
struktura
suggestiveness
sugestywno
structured interview
wywiad ustrukturalizowany
suicidal
samobjczy
Students t test
test t Studenta
suicide
samobjstwo
study
badanie (w znaczeniu bada

naukowych); studiowa
sum
suma
sum of squares
suma kwadratw
superego
superego
stupor
stupor, osupienie
stutter
jka si, jkanie
98
superior
wyszy, lepszy, bdcy ponad;

wyszy rang/stanowiskiem,
przeoony
symmetry law
prawo symetrii
sympathetic nervous system wspczulny (sympatyczny,

adrenergiczny) ukad nerwowy
superiority complex
kompleks wyszoci
superstition
przesd
sympathy
wspczucie
supervision
superwizja
symptom
objaw, symptom
suppress
tumi
symptomatic
symptomatyczny
suppression
tumienie
symptomatology
symptomatologia
suppressor variable
zmienna tumica
synaesthesia
synestezja
surface structure
struktura powierzchniowa (w
teorii jzyka)
synapse
synapsa
survey
ankieta, badanie ankietowe
synaptic
synaptyczny
survey research
badania sondaowe
/surveyowe
synaptic potential
potencja synaptyczny
synaptic transmission
przekanictwo synaptyczne
survival of the fittest
przetrwanie najlepiej
przystosowanego
syncretism
synkretyzm
survivor syndrome
syndrom osoby ocalaej
syndrome
syndrom, zesp
suspect
podejrzany
syndromology
syndromologia
SWOT analysis
analiza SWOT: analiza mocnych

i sabych stron, moliwoci oraz
zagroe
synkinesis
wspruch, przyruch,
synkinezja
synonym
synonim
symbiosis
symbioza
synthesis
synteza
symbiotic
symbiotyczny
synthetic
syntetyczny
symbol
symbol
syntony
syntonia
symbolic interactionism
symboliczny interakcjonizm
systematic desensitization
systematyczna desensytyzacja
symbolization
symbolizacja
systems theory
teoria systemw
99
100
T
101
t test
test t
testosterone
testosteron
taboo
tabu
test-retest reliability
rzetelno test-retest
tactics
taktyka
thalamus
wzgrze (cz mzgu)
tactile (inaczej: tactual)
dotykowy
thanatophobia
tactor (inaczej: touch

receptor)
receptor dotykowy
tanatofobia,
lk przed mierci
talent
talent, uzdolnienie
tantrum (inaczej: temper

tantrum)
wybuch zoci
target
cel
taste (1)
smak; prbowa, smakowa
taste (2; inaczej: gustation)
The Sixteen Personality
Factor Questionnaire (16PF) Cattella
thematic play
zabawa tematyczna
theology
teologia
theoretical
teoretyczny
zmys smaku
theoretical research
(inaczej: basic research)
badania teoretyczne
taste bud
kubek smakowy
theoretical variable
zmienna teoretyczna
tasting
degustacja
theoretician, theorist
teoretyk
TAT (Thematic
Apperception Test)
Test Apercepcji Tematycznej
theory
teoria
taxonomy
taksonomia
therapeutic
terapeutyczny
tear gas (inaczej:

lacrimator)
gaz powodujcy zawienie,

lakrymator
therapeutic alliance
(inaczej: therapeutic
relationship)
przymierze terapeutyczne,
sojusz terapeutyczny
teenage rebellion
bunt modzieczy
therapist
terapeuta
telegraphic speech
mowa telegraficzna
therapy
terapia
telencephalon
kresomzgowie
thermoregulation
termoregulacja
telepathy
telepatia
think
myle
telereceptor
telereceptor
thinking
mylenie
temperament
temperament
thirst
temple (1)
skro
pragnienie (w znaczeniu bycia

spragnionym)
temple (2)
witynia
thought
myl, mylowy
temporal bone
ko skroniowa
thought blocking
otamowanie mylenia
temporal lobe
pat skroniowy
thought disorder
zaburzenie mylenia
tendency
tendencja
thought echo
echo myli
tense
spity, napity
threshold
prg
tension
napicie
360-degree feedback
ocena 360 stopni
tension headache
napiciowy bl gowy
thymine
tymina
teratogen
teratogen
thyroid gland
tarczyca
territorial
terytorialny
thyroxine
tyroksyna
territoriality
terytorialno
tic
tik
terror
terror
timbre
tembr, barwa dwiku
terrorism
terroryzm
tip-of-the-tongue
phenomenon
zjawisko na kocu jzyka
terrorist
terrorysta, terrorystyczny
tiredness
zmczenie
test
test
token economy
ekonomia etonowa
test battery
bateria testw
tolerance
tolerancja
test bias
stronniczo testu
tolerant
tolerancyjny
test item
pozycja testowa
tolerate
tolerowa
test reliability
rzetelno testu
tone
ton
test standardization
standardyzacja (normalizacja)
testu
tongue
jzyk
test validity
trafno testu
tonus (inaczej: muscle tone)
tonus, napicie miniowe
top-down attention
uwaga dowolna
102
top-down processing
przetwarzanie odgrne
transmission
przekaz
topography
topografia
transmitter
przekanik
totalitarian
totalitarny
transplantation
transplantacja
totalitarianism
totalitaryzm
transsexual
totem
totem
transseksualny,
osoba transseksualna
touch
dotyk, zmys dotyku
transsexualism
transseksualizm
transvestite (inaczej: crossdresser)
transwestyta
Tourettes disorder (inaczej: zesp Tourettea

Tourettes syndrome)
Tower of Hanoi
wiea z Hanoi
transvestitism (inaczej:
cross-dressing)
transwestytyzm
toxic
toksyczny
trauma
trauma
toxicity
toksyczno
traumatic
traumatyczny
toxin
toksyna
traumatize
traumatyzowa
tradition
tradycja
treatment
leczenie
tragic
tragiczny
tremor
drgawki
tragism
tragizm
trial (1)
trait
cecha
prba (w znaczeniu badania,

sprawdzianu)
trance
trans
trial (2)
proces sdowy
tranquillizer
trankwilizator,
lek uspokajajcy
triarchic theory of
intelligence
triarchiczna teoria inteligencji

Sternberga
transactional analysis
analiza transakcyjna
trichotillomania
trichotillomania
transcendental
transcendentalny
tricyclic antidepressant
trjpiercieniowy lek
przeciwdepresyjny
transcendental meditation
medytacja transcendentalna
trisomy
trisomia
transcription
transkrypcja
Turners syndrome
zesp Turnera
transference
przeniesienie
twin study
badania z udziaem blinit
transference neurosis
nerwica przeniesieniowa
twins
blinita
transformation
transformacja, przeksztacenie
two-parent family
rodzina pena
transfusion
transfuzja
tympanic membrane
(inaczej: eardrum)
bona bbenkowa
transgenderism
transgenderyzm
type
typ, rodzaj
transgenic
transgeniczny
typology
typologia
transient
krtkotrway
tyrosine
tyrozyna
103
104
U
105
ultra-short term memory

(inaczej: sensory memory)
pami ultrakrtkotrwaa/
sensoryczna
undoing
anulowanie (mechanizm obrony)
uncertain
niepewny
unemployed
bezrobotny
uncertainty
niepewno
unemployment
bezrobocie
unconditional (inaczej:
unconditioned)
bezwarunkowy
unilateral
jednostronny
unconditional
(unconditioned) reflex
odruch bezwarunkowy
unipolar depression
depresja jednobiegunowa,
choroba afektywna
jednobiegunowa
unconditional
(unconditioned) response
reakcja bezwarunkowa
unobtrusive measure
unconditional
(unconditioned) stimulus
bodziec bezwarunkowy
techniki nieinwazyjne (rodzaj

technik badawczych w naukach
spoecznych)
unrealistic optimism
nierealistyczny optymizm
unconscious
niewiadomo, niewiadomy
upbringing
wychowanie
unconsciousness
niewiadomo
urban legend
miejska legenda
understand
rozumie
urophilia
(inaczej: urolagnia)
urofilia
understanding
rozumienie
uterus
macica
undifferentiated
schizophrenia
schizofrenia niezrnicowana
utility
uyteczno
106
V
107
vagina
pochwa
victimology
wiktymologia
vaginal
pochwowy
vigilance
czujno
vaginismus
pochwica
violence
przemoc
valid (1)
wany (w odniesieniu do okresu

wanoci)
virtual reality
wirtualna rzeczywisto
valid (2)
istotny, uzasadniony
virus
wirus
validation
walidacja
viscera (liczba pojedyncza:

viscus)
trzewia, wntrznoci
validity
trafno (w psychometrii)
vision (1)
wzrok, widzenie, zmys wzroku
validity coefficient
wspczynnik trafnoci
value
warto
vision (2)
wizja
variability
zmienno (w psychometrii)
visual
wzrokowy
variable
zmienna
visual acuity
ostro wzroku
variance
wariancja
visual cliff
urwisko wzrokowe
variety (1)
ronorodno
visual cortex
kora wzrokowa
variety (2)
odmiana (kategoria
systematyczna w biologii)
visual field (inaczej: field of

vision)
pole wzrokowe
vascular
naczyniowy
visual hallucinosis
halucynoza wzrokowa
visual illusion (inaczej:

optical illusion)
zudzenie wzrokowe
visual impairment
wada wzroku
visual receptor
receptor wzrokowy
visualizer
wzrokowiec
vitamin
witamina
vocal
gosowy, wokalny
vocalization
wokalizacja
vocational
zawodowy
vocational aptitude test
test predyspozycji zawodowych
wazopresyna, hormon
vasopressin (inaczej:
antidiuretic hormone, ADH) antydiuretyczny
veganism
weganizm
vegetarianism
wegetarianizm
velocity
prdko
verbal
sowny, werbalny
verbal analogies
analogie sowne
verbal expression
ekspresja sowna/werbalna
verbal intelligence
inteligencja werbalna
verbalization
werbalizacja
vertebrate
krgowiec
voice box (inaczej: larynx)
krta
vertigo
zawroty gowy
volume (1)
gono
vestibular system
ukad przedsionkowy
volume (2)
objto
vestibule
przedsionek
volunteer
ochotnik, wolontariusz
vestibulocochlear nerve
nerw przedsionkowo-limakowy
voodoo
voodoo
vestibulo-ocular reflex
odruch przedsionkowo-oczny
voyeurism
podgldactwo, voyeuryzm
vibration
wibracja
vulgar
wulgarny
victim
ofiara
vulgarism, vulgarity
wulgaryzm
victimization
wiktymizacja
vulnerable
naraony na skrzywdzenie,
bezbronny
108
W
109
wakefulness
czuwanie
will to power
wola mocy (w teorii A. Adlera)
weapon focus
koncentracja na broni (w
psychologii zezna wiadkw)
wisdom
mdro
weariness
znuenie
wise
mdry
Wechsler Adult Intelligence

Scale (WAIS)
Skala Inteligencji Wechslera dla

Dorosych
wish fulfilment
zaspokojenie pragnienia
wishful thinking
mylenie yczeniowe
Wechsler Intelligence Scale

for Childern (WISC)
Skala Inteligencji Wechslera dla

Dzieci
zesp abstynencyjny, syndrom

odstawienia
weight loss
spadek/utrata wagi
withdrawal syndrome
(inaczej: abstinence
syndrome)
well-defined problem
(inaczej: well-structured
problem)
problem dobrze zdefiniowany
witness
wiadek
word salad (inaczej:

schizophasia)
saata sowna, schizofazja
Wernicke-Korsakoff
syndrome
zesp Wernickego-Korsakowa
word-association test
test skojarze sownych
white blood cell (inaczej:

leucocyte)
leukocyt, krwinka biaa
work psychology
psychologia pracy
working memory
pami robocza
white matter
istota biaa
working through
przepracowywanie problemu
white noise
biay szum
world view
wiatopogld
will
wola
writing
pismo, pisanie
110
X
111
xenophobia
112
ksenofobia
xenophobic
ksenofobiczny
Y
113
yield
ulega
youth
modzie
yielding
uleganie
youthful idealism
idealizm modzieczy
yoga
joga
114
Z
115
zone of proximal
development
strefa najbliszego rozwoju
zoophilia
zoofilia
116
zygote
zygota
cz
POLSKOANGIELSKA
117
118
A
119
abazja
abasia
afekt patologiczny
abnormal affect
abderyta
abderite
afektywny
affective
aberracja
aberration
afiliacja
affiliation
aberracja chromosomalna
chromosomal aberration
afiliacyjny
affiliative
ablucja
ablution
afirmacja
affirmation
abnegacja
abnegation, self-denial
afirmowa
to affirm
abnegat
abnegator
afonia
aphonia
abominacja
abomination
aforystyczny
aphoristic
aborcja
abortion
aforyzm
aphorism
absencja
absence
afrodyzjak
aphrodisiac
absorbowa
to absorb
ageuzja
ageusia
absorpcja
absorption
agnozja
agnosia
abstrakcja
abstraction
agonia
agony
abstrakcyjny
abstract
agonista
agonist
abstrakt
abstraction, abstract
agorafobia
agoraphobia
abstynencja
abstinence
agrafia
agraphia
abstynent
abstrainer
agramatyzm
agrammatism
abulia
abulia
agrawacja
aggravation
acefaliczny
acephalous
agresja
aggression
acetylocholina
acetylcholine
agresja przemieszczona
displaced aggression
achromatopsja
achromatopsia
agresywno
aggressiveness
achromatyczny
achromatic
agrypnia
agrypnia
achromatyzm
achromatism
adaptacja
adaptation
AIDS (zesp nabytego

upoledzenia odpornoci)
AIDS (acquired immune

deficiency syndrome)
akalkulia
acalculia
adaptacja suchowa
auditory adaptation
akatyzja
akathisia
adaptor
adaptor
akceleracja
acceleration
adaptowa (si)
to adapt
akceleracja rozwoju
acceleration of development
addytywno
additivity
akcent
accent
addytywny
additive
akceptacja
acceptance
adenina
adenine
akinezja
akinesia
admiracja
admiration
akomodacja
accommodation
admirowa
to admire
akromegalia
acromegaly
adolescencja (inaczej: okres

dojrzewania)
adolescence
aksjologia
axiology
adolescent
adolescent
aksjomat
axiom
adopcja
adoption
akson (inaczej: neuryt)
axon, nerve fibre
adoptowa
to adopt
akt
act
adoracja
adoration
aktualizacja
actualization
adorowa
to adore
aktywacja
activation
adrenalina
adrenaline
aktywizacja
activisation
adrenergiczny
adrenergic
aktywno
activity
aerofagia
aerophagia
aktywno ludyczna
ludic activity
afagia
aphagia
aktywno motoryczna
motor activity
afazja
aphasia
sexual activity
afekt
affect
aktywno pciowa
(seksualna)
aktywno twrcza
creative activity
120
aktywny
active
aktywowa
to activate
akumulacja
accumulation
akupunktura
acupuncture
akustyczny
acoustic
alalia
alalia
alarm
alarm
aleksytymia
alexithymia
alergia
allergy
algorytm
algorithm
alibi
alibi
alienacja
alienation
alkaloid
alkaloid
alkohol
alcohol
alkohol metylowy
methyl alcohol
alkohol niekonsumpcyjny
amnezja wybircza (inaczej: catathymic amnesia, episodic

amnesia, lacunar amnesia
amnezja epizodyczna)
amok
frenzy (termin potoczny)
amoralny
immoral
amplifikacja
amplification
amplituda
amplitude
amuzja
amusia
anachronizm
anachronism
anaklityczny
anaclitic
analeptyk
analeptic
analgezja
analgesia
analityczny
analitic
analityk
analyst
analiza
analysis
analiza czynnikowa
factor analysis
non-consumable alcohol
analiza czynnikowa
eksploracyjna
exploratory factor analysis
alkoholik
alcoholic
analiza funkcjonalna
functional analysis
alkoholizm
alcoholism, alcohol dependence
analiza konwersacji
conversation analysis
alogia
alogia
alogiczny
alogical
analiza korzyci i kosztw

(zyskw i strat)
benefit - cost analysis,

cost - benefit analysis
alternatywny
alternative
analiza kowariancji
analysis of covariance,
ANCOVA
altruistyczny
altruistic
analiza marze sennych
altruizm
altruism
dream analysis,
dream interpretation
analiza regresji
regression analysis
altruizm odwzajemniony
reciprocal altruism
analiza cieek
path analysis
aluzja
allusion
analiza stanowiska pracy
job analysis
aluzyjny
allusive
analiza transakcyjna
transactional analysis
ambitendencja
ambitendence
analiza treci (zawartoci)
content analysis
ambitendentny
ambitendent
analiza wariancji
analysis of variance, ANOVA
ambiwalencja
ambivalence
ambiwalentny
ambivalent
analiza wariancji dla

powtarzanych pomiarw
repeated-measures analysis of
variance
amencja (inaczej:spltanie)
mental confusion
analiza wizkowa
cluster analysis
amenorrhea (inaczej:
zatrzymanie
miesiczkowania, brak
miesiczki)
amenorrhoea
analiza wieloczynnikowa
multifactorial analysis
amfetamina
amphetamine
amimia
amimia
amina biogeniczna
biogenic amine
amnezja
amnesia
amnezja dysocjacyjna
dissociative amnesia
amnezja dziecica
childhood amnesia,
infantile amnesia
amnezja hipnotyczna
(posthipnotyczna)
hypnotic amnesia,
posthypnotic amnesia
amnezja nastpcza (inaczej:

amnezja postpowa,
anterograda)
anterograde amnesia
amnezja wsteczna (inaczej:

retrograda)
retrograde amnesia
analiza wielokrotnej regresji multiple linear regression

analysis
liniowej
analiza zezna wiadkw
analysis of witness statement/

testimony
analny
anal
analogia
analogy
analogie sowne
verbal analogies
anamneza
anamnesis
anankastyczny
anankastic
anarchia
anarchy
anarchiczny
anarchic
anarchista
anarchist
androgen
androgen
(przymiotnik: androgenic)
121
androgeniczny
androgenous
androgenizacja
androgenization
androgyniczny
androgynous
andropauza
(inaczej: osobowo
antyspoeczna, dyssocjalna)
antisocial personality disorder,

dissocial personality disorder
andropause, male menopause
anulowanie (mechanizm
obrony)
undoing
aneks
anex
apatia
apathy
anestetyk
anaesthetic
apercepcja
apperception
anestezja
anaesthesia
apetyt
appetite
angiografia mzgowa
angiography
aplikacja
application
anhedonia
anhedonia
aplikowa
to apply
anima
anima
apraksja
apraxia
animistyczny
animistic
aprobata
approval
animizm
animism
aprobata spoeczna
social approval
animozja
animosity
aprobowa
to approve
animus
animus
aproseksja
aprosexia
anion
anion
archetyp
archetype
ankieta (1) - w znaczeniu:

kwestionariusz
questionnaire
argument
argument
ankieta (2) - w znaczeniu:

badanie ankietowe
survey
argumentowa (1) - w
znaczeniu: uzasadnia
to justify, to defend
ankieter
pollster
to argue
anomia
anomia
argumentowa (2) - w
znaczeniu: przedstawia
argumenty
anomia (w teorii E.
Durkheima)
anomie
arogancja
arrogance
arogancki
arrogant
anonimowi alkoholicy
Alcoholics Anonymous
artefakt
artefact
anoreksja (inaczej:
jadowstrt psychiczny)
anorexia nervosa
arterioskleroza
arteriosclerosis
anorgazmia
anorgasmia
arteterapia
art therapy
anozognozja
anosognosia
artykulacja
articulation
antagonista
antagonist
asertywno
assertiveness
antropocentryzm
anthropocentrism
asertywny
assertive
antropologia
anthropology
asocjacja
association
antropologia kulturowa
cultural anthropology
asocjacjonizm
associationism
antropologia spoeczna
social anthropology
asomatognozja
asomatognosia
antropomorfizm
anthropomorphism
aspiracja
aspiration
antycholinergiczny
anticholinergic
aspirowa
to aspire
antycypacja
anticipation
aspiryna
aspirin
antycypowa
to anticipate
astenia
asthenia
antygen
antigen
asteniczny
asthenic
antyhistamina
antihistamine
astereognozja
astereognosis
antyhistaminowy
antihistaminic
astygmatyzm
astigmatism
antykoncepcja
contraception
asymetria
asymmetry
antynomia
antinomy
asymilacja
assimilation
antypatia
antipathy
atak paniki
panic attack
antypsychiatria
antipsychiatry
ataksja
ataxia
antysocjalny
(antyspoeczny)
antisocial
ataraksja
ataraxia
atawizm
atavism
atonia
atonia
122
atrakcyjno
attractiveness
attractive
autonomia versus wstyd i

niepewno
autonomy versus shame and

doubt
atrakcyjny
atrofia
atrophy
autonomiczny
autonomic
atrofia ladu pamiciowego
memory trace degeneration

(deterioration)
autonomiczny
autonomic, autonomous
atropina
atropine
autonomiczny ukad
nerwowy
autonomic nervous system
atrybucja
attribution
autopagnozja
autotopagnosia
atrybut
attribute
autopercepcja
self-perception
audytorium
audience
autoprezentacja
self-presentation
aura
aura
autopsja
autopsy
autentyczno
authenticity
autopsja psychologiczna
psychological autopsy
autentyczny
authentic
autoreceptor
autoreceptor
autochtoniczny
autochthonous
autorytarny
authoritarian
autoedukacja
auto-education
autorytaryzm
authoritarianism
autoerotyczny
auto-erotic
autorytet
authority
autoerotyzm
auto-erotism
autoskopia
autoscopy
autohipnoza
autohypnosis, self-hypnosis
autosugestia
auto-suggestion
automatyczny
automatic
autystyczny
autistic
automatyzm
automatism
autyzm
autism
autonarracja
auto-narration
autyzm wczesnodziecicy
autonoetyczny
autonoetic
childhood autism,
infantile autism
autonomia
autonomy
awersja
aversion
awersyjny
aversive
123
124
B
125
ba si
to be afraid, to be scared
behawioralny
behavioural
badania (1) - w znaczeniu

bada naukowych
study, research
behawiorysta
behaviourist
badanie (2) - w znaczeniu

badania lekarskiego
examination
behawioryzm
behaviourism
bekot (bekotanie)
gibbering, mumbling
badania adopcyjne
adoption study
benzodiazepiny
benzodiazepines
badania dziennikowe/
pamitnikowe
diary study
beta-blokery
beta-blockers
badania eksploracyjne
exploratory research
beta-endorfiny
beta-endorphins
badania ewaluacyjne
evaluation research
betel
betel
badania ilociowe
quantitative research
bezdech rdsenny
sleep apnoea
badania jakociowe
qualitative research
bezgos histeryczny
hysterical aphonia
badania korelacyjne
correlational study
beznadzieja
hopelessness
badania marketingowe
marketing research
beznadziejny
hopeless
badania opisowe
descriptive research
bezradno
helplessness
badanie panelowe
panel study
bezrobocie
unemployment
badanie pilotaowe
pilot study
bezrobotny
unemployed
badania podune
longitudinal study
bezsenno (inaczej:
insomnia)
insomnia
badanie polisomnograficzne
polysomnographic study
bezsenny
sleepless
badania poprzeczne
cross-sectional study
bezwarunkowy
unconditional, unconditioned
badania relacji rodzinnych

(w genetyce)
kinship study
bezwad
inertia
badania replikacyjne
replication research
bezwadno
inertia
badania rynku
market research
bezwadny
inert
badania sekwencyjne
sequential study
biako
protein
badania sondaowe
(surveyowe)
survey research
biay szum
white noise
bibliografia
bibliography
badania stosowane
applied research
bi
to hit, to beat
badania teoretyczne
basic research,
theoretical research
biego
proficiency, fluency, expertise
badania terenowe
field study
badanie z podwjnie lep

prb
double-blind study
badanie z pojedyncz lep

prb
single-blind study
badania z udziaem blinit
biegy (1) - jako przymiotnik proficient, fluent, expert

biegy (2) - jako rzeczownik, expert
w znaczeniu: ekspert
bierna agresja
passive aggression
bierno-agresywny
passive-aggressive
twin study
bierny
passive
bakteria
bacterium
bigamia
bigamy
bakteriofobia
bacteriophobia
bigoreksja
muscle dysmorphia, bigorexia
banicja
banishment, exile
bigoteria
banita
exile, outlaw
religious hypocrisy, religious

bigotry
barbarzyca
barbarian
bilans
balance, summary
barbarzyski
barbarian, barbarous, barbaric
bioaktywny
bioactive
barbiturany
barbiturates
biochemia
biochemistry
bariera
barrier
biochemiczny
biochemical
bariera krew - mzg
blood-brain barrier
bioenergetyka
bioenergetics
barwa
colour
bioenergoterapia
bioenergotherapy
bateria testw
test battery
biogenetyka
biogenetics
bazgrota
scribble
biogeniczny
biogenic
behawioralna teoria decyzji
behavioural decision theory
biografia
biography
126
biograficzny
biographical
bogostan
bliss
biogram
biorgam
blokada
block
biologia
biology
blokada poznawcza
mental block
biologia molekularna
molecular biology
bona bbenkowa
eardrum, tympanic membrane
biologiczne sprzenie
zwrotne
biofeedback
bona luzowa
mucous membrane
biologizm
biologism
boczny
lateral
biomedyczny
biomedical
bodziec
stimulus (liczba mnoga: stimuli)
biometria
biometry
bodziec adekwatny
adequate stimulus
biometryka
biometrics
bodziec awersyjny
aversive stimulus
bioprd
bioelectrical current
bodziec bezwarunkowy
unconditional (unconditioned)
stimulus
biopsychologia
biopsychology
bodziec niewystarczajcy
inadequate stimulus
biorytm
biorhythm
bodziec warunkowy
biostymulacja
biostimulation
stimulus
biotechnologia
biotechnology
bogobojny
pious
biseksualista
bisexual person
bohema
boheme, bohemia
biseksualizm
bisexualism/ bisexuality
bjka
fight
biseksualny
bisexual
bojkot
boycott
bd atrybucji (inaczej:
podstawowy bd atrybucji)
attribution error,
fundamental attribution error
bl
pain, ache
bl fantomowy
phantom ache
bd konfirmacji (inaczej:
heurystyka konfirmacji)
confirmation bias
bole
to ache, to hurt
bd logiczny
logical error
bolesny
painful
bd pomiaru
measurement error
blowy
pain
bd stay
constant error
borderline
borderline
bd standardowy
standard error
bractwo
fraternity
blado afektywna [inaczej:

spaszczenie emocjonalne,
spaszczenie (stpienie,
spycenie) afektu]
bradyfrenia
bradyphrenia
bradykardia
bradycardia
bradykinezja
bradykinesia
blady afekt
flat affect
blastocyst
brak miesiczki
(inaczej: amenorrhea)
amenorrhoea
blastocysta
bdy wychowawcze (w
odniesieniu do bdw
popenianych przez
rodzicw)
parenting mistakes
brak potrzeb seksualnych
lack of sex drive
braterstwo
brotherhood
brawura
bravado
blef
bluff
brawurowy
with bravado
blefowa
to bluff
brutalno
brutality
blisko versus izolacja

intimacy versus isolation
brutalny
brutal
blinita
twins
bulimia
bulimia nervosa
blinita dwujajowe
dizygotic twins,
non-identical twins
bunt
rebellion
bunt modzieczy
teenage rebellion
blinita jednojajowe
monozygotic twins,
identical twins
127
128
C
129
cecha
trait, feature, characteristic
choroba Alzheimera
Alzheimers disease
cecha charakterystyczna
characteristic feature
choroba genetyczna
genetic disorder
cecha osobowoci
personality trait
choroba lokomocyjna
motion sickness
cecha psychiczna
mental trait
choroba Parkinsona
Parkinsons disease
cechy przywdcze
leadership qualities
choroba psychiczna
mental disorder, mental illness
cefalokaudalny
cephalocaudal
choroba sieroca
hospitalism
cel
aim, goal, target
choroba szalonych krw
mad cow disease
cenestetyczny
coenaesthetic
choroba szpitalna
hospitalism
cenestezja
coenaesthesis, coenaesthesia
chory (1)
ill, sick
cenestopatia
cenestopathy
patient
centracja
centration
chory (2) - w znaczeniu:

pacjent
centralne zaburzenie
przetwarzania suchowego
central auditory processing

disorder
chromatyczny
chromatic
chromosom
chromosome
centralny (orodkowy)
ukad nerwowy
chroniczny
chronic
cenzura
censorship
chwiejno (labilno)
emocjonalna
emotional dysregulation
cenzurowa
to censor
cig opilczy (pijaczy)
alcohol bender
cerebrotonik
cerebrotonic
cigy
continuous
chaos
chaos
ciao
body
chaotyczny
chaotic
ciao migdaowate
amygdala
charakter
character
corpus callosum
charakter analny (inaczej:

analne cechy osobowoci)
anal character
ciao modzelowate (inaczej:

spoido wielkie mzgu)
cia
pregnancy
charakterologia
characterology
cia pozamaciczna
ectopic pregnancy
charakteropatia
characteropathy
charakterystyczny
characteristic
cia rzekoma (inaczej:

cia urojona)
false pregnancy,
pseudopregnancy, pseudocyesis,
phantom pregnancy
charytatywny
charitable
cie
shadow
charyzma
charisma
cieniowanie
shadowing
charyzmatyczny
charismatic
cierpie
to suffer
charyzmatyk
charismatic
cierpienie
pain, suffering
chemia
chemistry
cierpliwo
patience
chemotaksja
chemotaxis
cierpliwy
patient
chimera
chimera
cinienie osmotyczne
osmotic pressure
chimeryczny
chimeric
wiczenie
exercise
choleryczny
choleric
wiczy
to exercise, to train, to practise
cholesterol
cholesterol
cybernetyka
cybernetics
cholina
choline
cyberseks
cybersex
cholinergiczny
cholinergic
cykl
cycle
choroba
illness, sickness, disease,

disorder
cykl menstruacyjny
(miesiczkowy)
menstrual cycle
choroba afektywna (inaczej: affective disorder,

mood disorder
zaburzenie afektywne,
cykl reakcji seksualnej
sexual response cycle
cykliczny
cyclic
choroba afektywna
dwubiegunowa (inaczej:
zaburzenie dwubiegunowe;
dawniej: psychoza
maniakalno-depresyjna)
bipolar disorder, bipolar affective

disorder, manic-depressive
psychosis
cyklofrenia (przestarzae)
cyclophrenia
cyklotymia
cyclothymia
cyniczny
cynical
choroba afektywna
jednobiegunowa (inaczej:
depresja jednobiegunowa)
unipolar depression
cynizm
cynicism
cytologia
cytology
130
cytomegalowirus
cytomegalovirus
czucie
feeling, sensation
cytoplazma
cytoplasm
czucie fantomowe
phantom sensation
cywilizacja
civilization
sensorimotor (sensory-motor)
cywilizowany
civilized
czuciowo-ruchowy
(sensoryczno-motoryczny)
czary
witchcraft, magic, sorcery
czuciowy
sensory
czas reakcji (1; w

odniesieniu do zachowa
zwierzt)
latent time
czujno
vigilance
czuwanie
wakefulness
czas reakcji (2)
reaction time
czynnik
factor
czaszka
cranium, skull
activity
czerpa inspiracj
to get inspiration (from),

to be inspired (by)
czynno (1) - w znaczeniu

wykonywania jakiej
czynnoci
function
czstotliwo
frequency
czynno (2) - w znaczeniu

funkcjonowania
czonek (1) - w znaczeniu

czonkostwa
member
czynno pomykowa
(inaczej: freudowska
pomyka)
parapraxis, motivated error,

Freudian slip
czonek (2; inaczej: penis)
penis
czynnoci przymusowe
compulsions
czonkostwo
membership
czytanie
reading
czu
to feel, to sense;
to smell (czu wchem)
131
132
D
133
dekadencja
decadence
dekadencki
decadent
deklamacja
declamation
deklamowa
to declaim
deklaracja
declaration
deklaratywny
declarative
deklarowa
to declare
dekodowa
to decode
dekompensacja
psychotyczna
psychotic decompensation
dekonstrukcja
deconstruction
delegacja
delegation
delegowa
to delegate
delektowa si
to savour, to relish
deliberacja
deliberation
deliberowa
to deliberate
delirium
delirium
demagog
demagogue
demagogia
demagogy
demaskowa
to unmask, to expose
demencja (inaczej:
otpienie)
dementia
demencja starcza (inaczej:

otpienie starcze)
senile dementia
demografia
demography
demograficzny
demographic
demonstracja
demonstration
demonstrowa
to demonstrate; to display (w
znaczeniu: okazywa)
cognitive deficit
demoralizacja
demoralization
deficyt uwagi
attention deficit
demoralizowa
to demoralize
definicja
definition
denaturacja
denaturation
definicja operacyjna
operational definition
denaturat
methylated spirit
defloracja
defloration
dendryt
dendrite
degeneracja
degeneration
dendrytyczny
dendritic
degenerat
degenerate
deontologia
deontology
degenerowa
to degenerate
depersonalizacja
depersonalization
degradacja
degradation
depersonalizacja ofiary
depersonalization of the victim
degradowa
to degrade
deprawacja
depravation
degrengolada
moral decay
deprawowa
to deprave
degustacja
tasting
deprecjonowa
to deprecate
degustowa
to taste, to sample
depresant
depressant drug, psychomotor

depressant
deifikacja
deification
depresja
depression
deifikowa
to deify
depresja anaklityczna
anaclitic depression
deindywiduacja
deindividuation
depresja atypowa
atypical depression
deizm
deism
depresja dua
deja vu
deja vu
major depressive disorder,

major depression
dalekowzroczno
(inaczej: nadwzroczno)
hyperopia, long-sightedness,
far-sightedness
daltonizm
daltonism
dane
data (liczba pojedyncza: datum)
dane biograficzne
biodata
dane personalne
biodata
darwinizm
Darwinism
dawka efektywna (inaczej:

dawka terapeutyczna)
effective dosage
dawka miertelna
lethal dosage
debata
debate
debatowa
to debate
debriefing
debriefing
decentracja
decentration
decyzja
decision
dedukcja
deduction
dedukcyjny
deductive
dedukowa
to deduce
defekacja
defecation
defekt
defect
defekt motoryczny
motor defect
defekt sensoryczny
sensory defect
defektologia
defectology
defensywa
defence
defensywny
defensive
defetystyczny
defeatist
defetyzm
defeatism
deficyt
deficit
deficyt poznawczy
134
depresja egzogenna
exogenous depression
detoksykacja
detoxification, detox
depresja endogenna
endogenous depression
detoksykowa
to detoxify
depresja inwolucyjna
involutional depression
dewastacja
devastation
unipolar depression
depresja jednobiegunowa
(inaczej: choroba afektywna
jednobiegunowa)
dewastowa
to devastate
dewiacja
deviance
depresja agodna
mild depression
dewiacyjny
deviant
depresja lkowa
anxious depression
dewiant
deviant
depresja maskowana
masked depression
dezinformacja
misinformation
depresja modziecza
adolescent depression
dezintegracja
disintegration
depresja nawracajca
recurrent depression
dezorientacja
disorientation
depresja nerwicowa
(inaczej: zaburzenie
dystymiczne, dystymia)
depressive neurosis, dysthymia,

dysthymic disorder, neurotic
depression
diada
dyad
depresja poporodowa
postpartum depression,
postnatal depression
Diagnostyczno Statystyczny Podrcznik

Zaburze Psychicznych,
DSM
Diagnostic and Statistical

Manual of Mental Disorders,
DSM
depresja poschizofreniczna
post-schizophrenic depression
diagnostyczny
diagnostic
depresja psychotyczna
psychotic depression
diagnostyka psychologiczna
psychological diagnostics
depresja reaktywna
reactive depression
diagnoza
diagnosis
depresja sezonowa (inaczej:

sezonowe zaburzenie
afektywne, sezonowe
seasonal affective disorder,

seasonal mood disorder (SAD)
diagnoza kliniczna
clinical diagnosis
diagnoza psychologiczna
psychological diagnosis
depresja utrwalona
chronic depression
diagnoza rnicowa
differential diagnosis
deprywacja
deprivation
diagnozowa
to diagnose
deprywacja potrzeb
deprivation of needs
diagram blokowy (inaczej:

schemat blokowy)
block diagram, flow chart
deprywacja sensoryczna
sensory deprivation
diagram ciekowy
path diagram
derealizacja
derealization
dialekt
dialect
dereizm
dereism
diazepam
diazepam
desensytyzacja
desensitization
dielektyczny
dialectical
desensytyzacja za pomoc
ruchu gaek ocznych
eye-movement desensitization
and reprocessing (EMDR)
dieta
diet
deskrypcja
description
dietetyczny
dietary, dietetic
deskryptywny
descriptive
dioptria
dioptre
desperacja
desperation, despair
dipsomania
dipsomania
despotyczny
despotic
disulfiram
disulfiram
despotyzm
despotism
DNA (kwas
deoksyrybonukleinowy)
DNA (deoxyribonucleic acid)
destrukcja
destruction
DNA mitochondrialne
mitochondrial DNA
destrukcyjny
destructive
dobr krewniaczy
kin selection
desygnat
designatum
dobr losowy
random sampling
detal
detail
natural selection
detekcja
detection
dobr naturalny (inaczej:

selekcja naturalna)
detektor
detector
dobr pciowy
sexual selection
detencja
detention
dobr prby
sampling
deterioracja
deterioration
multistage sampling
determinacja
determination
dobr wielostopniowy
(inaczej: losowanie
wielostopniowe)
determinizm
determinism
dobra kontynuacja
good continuation
determinizm jzykowy
language determinism
dobro dziecka
childs best interest
determinowa
to determine
dobro dopasowania
goodness of fit
dogmat
dogma
135
dogmatyczny
dogmatic
draliwy
irritable
dogmatyzm
dogmatism
drani
to irritate, to annoy
dojrzao
maturity
drgawki
convulsions, tremor
dojrzao emocjonalna
emotional maturity
drgawki dysocjacyjne
dissociative convulsions
dojrzao pciowa
sexual maturity
drugorzdna cecha pciowa
secondary sexual characteristic
dojrzao spoeczna
social maturity
DSM
dojrzao szkolna
school maturity
DSM (Diagnostic and Statistical

Manual of Mental Disorders)
dojrzewanie pciowe
(inaczej: pokwitanie)
puberty
dualistyczny
dualistic
dualizm
dualism
dokadno
accuracy
dualizm kartezjaski
Cartesian dualism
doktorat
doctorate
dusza
soul
doktryna
doctrine
dwubiegunowy
bipolar
doktrynalny
doctrinal
dwujzyczny
bilingual
dokument
document
dwuoczny
binocular
dokumentacja
documentation
dwuuszny
binaural
domena
domain
dychotomia
dichotomy
dominacja
dominance
dychotomiczny
dichotomous
dominatywny
dominative
dychotyczny
dichotic
dominujcy
dominant
dydaktyczny
teaching, educational
dopamina
dopamine
dydaktyka
teaching
dopaminergiczny
dopaminergic
dyferencjacja
differentiation
doping
doping; encouragement
(w znaczeniu: zachta)
dyferencja semantyczny
semantic differential
dopingowa
to encourage
dyfuzja
diffusion
human resources consultancy,

personnel consultancy
dyfuzja (rozproszenie)
odpowiedzialnoci
diffusion of responsibility
doradztwo zawodowe
career advice, career coaching,

career counselling
dygresja
digression
dykcja
diction
doroso
adulthood
dyktat
diktat
dostpno
accessibility, availability
dyktator
dictator
dostosowanie
adjustment
dyktatura
dictatorship
dowiadczenie
experience
dyktowa
to dictate
dowiadczenie (doznanie)
szczytowe
peak experience
dylemat
dilemma
dowiadczenie poza ciaem
out-of-body experience
dylemat spoeczny
social dilemma
dotyk
touch
dylemat winia
prisoners dilemma
dotykowy
tactile, tactual
dylemat wsplnego
pastwiska
commons dilemma
dowd tosamoci
ID
dyletant
dilettante
doznanie (1) - w znaczeniu:

przeycie
experience
dynamiczny
dynamic
doznanie (2) - w znaczeniu:

odczucie
sensation
dynamika
dynamics
dynamika grupy
group dynamics
dramat
drama
dynamics of nervous processes
dramatyczny
dramatic
dynamika procesw
nerwowych
dramatyzm
dramatism
dynamizm
dynamism
dramatyzowa
to dramatize
dyscyplina
discipline
drastyczny
drastic
dysertacja
dissertation
draliwo
irritability
dysfazja
dysphasia
dysfonia
dysphonia
136
dysforia
dysphoria
dyspraksja
dyspraxia
dysfunkcja
dysfunction
dysproporcja
disproportion
dysfunkcjonalny
dysfunctional
dysputa
dispute
dysfunkcyjny
dysfunctional
dysgrafia
dysgraphia
dissocial personality disorder,

antisocial personality disorder
dysjunkcja
disjunction
dyssocjalne (antyspoeczne)
(inaczej: osobowo
dyssocjalna, antyspoeczna)
dyskalkulia
dyscalculia
dyssocjalny
dissocial
dyskineza
dyskinesia
dystalny
distal
dyskrecja
discretion
dystans
distance
dyskredytowa
to discredit
dystans spoeczny
social distance
dyskretny (1) - jako cecha

osobowoci, sytuacji
discreet
dystonia
dystonia
dystrakcja
distraction
dystraktor
distractor
dyskretny (2) - w znaczeniu: discrete

niecigy
dyskryminacja
discrimination
dystrybucja
distribution
dyskryminacja osb nie w

peni sprawnych
ableism
dystrybutor
distributor
dyskryminacja osb otyych
fattism
dyskryminacja pciowa
sexual discrimination
dystymia
dystymiczne, depresja
nerwicowa)
dysthymia, dysthymic disorder,

depressive neurosis, neurotic
depression
dyskryminacja rasowa
racial discrimination
dystyngowany
distinguished, dignified
dyskryminacja ze wzgldu
na wiek
ageism
dystynkcja
distinction
dysuria
dysuria
dyskryminowa (kogo)
to discriminate
(against somebody)
dysymulacja
dissimulation
dyskurs
discourse
dywergencja
divergence
dyskusja
discussion
dyzartria
dysarthria
dyslalia
dyslalia
to act
dysleksja
dyslexia
dziaa (1) - w znaczeniu:

wykonywa czynno lub
funkcj
dyslektyczny
dyslexic
to function, to work
dysmorfofobia (inaczej:
zaburzenie dysmorficzne)
dysmorphophobia, body
dysmorphic disorder
dziaa (2) - w znaczeniu:

funkcjonowa
dziaalno
activity
dysocjacja
dissociation
dziaanie
action
ruchowe
dissociative movement disorder,

dissociative motor disorder
dziecice zaburzenie
dezintegracyjne
childhood disintergative
disorder
tosamoci (inaczej:
osobowo wieloraka,
naprzemienna, mnoga)
dissociative identity disorder,

multiple personality disorder,
split personality
dziecinny
childish
dziecistwo
childhood
dziecko adoptowane
adopted child
dysocjacyjny
dissociative
dziecko autystyczne
autistic child
dysonans
dissonance
dziecko niepenosprawne
disabled child
dysonans poznawczy
cognitive dissonance
dziedziczno
heredity
dysortografia
dysorthography
dziedziczny
hereditary
dyspareunia
dyspareunia
dziennik
diary
dyspepsja
dyspepsia
dziwactwo
peculiarity, oddity
dyspersja
dispersion
dziwaczny
bizarre, weird
dyspozycja
disposition (w znaczeniu
dyspozycji osobowociowej)
dziwny
odd, strange
dwik
sound
137
138
E
139
echo myli
thought echo
egocentryzm
egocentrism
echolalia
echolalia
egodystoniczny
ego-dystonic
echomimia
echomimia
egoistyczny
egoistic, selfish
echopraksja
echopraxia
egoizm
egoism, selfishness
ecstasy (narkotyk)
ecstasy
egosyntoniczny
ego-syntonic
edukacja
education
egotyzm
egotism
edycja
edition
egzaltacja
exaltation
edytowa
to edit
egzegeza
exegesis
efedryna
ephedrine
egzekucja
execution
efekt
effect
egzekutor
executor
efekt audytorium
audience effect
egzekutywa
executive, enforcement
efekt aureoli (inaczej: efekt

halo)
halo effect
egzekwowa
to enforce
efekt autokinetyczny
autokinetic effect
egzemplifikacja
exemplification
efekt bumerangowy
boomerang effect
egzemplifikowa
to exemplify
efekt czystej ekspozycji
mere exposure effect
egzogamia
exogamy
efekt eksperymentatora
(inaczej: efekt oczekiwa
eksperymentatora)
experimenter effect,
experimenter bias,
experimenter expectancy effect
egzogenny
exogenous
egzorcysta
exorcist
efekt Galatei
Galatea effect
egzorcyzm
exorcism
efekt gwny
main effect
egzotyczny
exotic
efekt Golema
Golem effect
egzotyka
exoticism, exotism
efekt interakcji
interaction effect
egzystencja
existence
efekt kontekstu (otoczenia)
context effect
egzystencjalizm
existentialism
efekt modalnoci
modality effect
egzystencjalny
existential
efekt obramowania
framing effect
ejakulacja
ejaculation
efekt pierwszestwa
primacy effect
ejdetyczny
eidetic
efekt Pigmaliona
Pygmalion effect
ejdetyzm
eideticism
efekt podogowy
floor effect, basement effect
eklektyczny
eclectic
efekt podobiestwa
akustycznego
acoustic similarity effect
eklektyzm
eclecticism
ekmnezja
ecmnesia
efekt rozbienoci
discrepancy effect
ekologia
ecology
efekt Stroopa
Stroop effect
ekologiczny
ecological
efekt sufitowy
ceiling effect
ekonomia poznawcza
cognitive economy
efekt wieoci
recency effect
ekonomia etonowa
token economy
efekt uboczny
side effect,
adverse drug reaction
ekscentryczny
eccentric
efekt widza
(inaczej: efekt przechodnia)
bystander effect
ekscentryk
eccentric
ekscytacja
excitement
efekt zysku i straty
gain - loss effect
ekscytowa
to excite
efektor
effector
ekshibicjonizm
exhibitionism
efektowny
impressive, spectacular
ekshumacja
exhumation
efektywny
effective, efficient
ekskluzywny
exclusive
efemeryczny
ephemeral
ekspansja
expansion
egalitarny
egalitarian
ekspansywno
expansiveness
egalitaryzm
egalitarianism
ekspansywny
expansive
ego
ego
ekspercki
expert
egocentryczny
egocentric
ekspert
expert
140
ekspertywno
expertise
ekspertyza
expert opinion,
expert evaluation
ekwilibracja (w teorii J.
Piageta)
equilibration
ekwiwalencja
equivalence
eksperyment
experiment
ekwiwalent
equivalent
eksperyment ekologiczny
natural experiment
elaboracja
elaboration
eksperyment kliniczny
clinical experiment
elegancja
elegance
eksperyment laboratoryjny
laboratory experiment
elegancki
elegant
eksperyment naturalny
(inaczej: terenowy)
field experiment
elektroencefalografia
electroencephalography
ekspiacja
expiation, atonement
elektroencefalogram (EEG)
electroencephalogram (EEG)
eksplantacja
explantation
elektrolit
electrolyte
eksplicytny
explicit
elektrowstrzs
electric shock,
electroconvulsive shock
eksplikacja
explication
electrical brain stimulation
eksplikowa
to explicate, explain
elektryczna stymulacja
mzgu
eksploatacja
exploitation
eliminacja
elimination
eksploatowa
to exploit
elita
elite
eksploracja
exploration
elitarny
elite
eksploracyjny
exploratory
elokwencja
eloquence
eksplorowa
to explore
elokwentny
eloquent
ekspresja
expression
emanacja
emanation
emancypacja
emancipation
emancypantka
emancipationist
emancypowa si
to become emancipated,
to emancipate oneself
ekspresja sowna (werbalna) verbal expression

ekspresja twrcza
creative expression
ekstaza
ecstasy
eksterminacja
extermination
emanowa
to emanate
eksternalizacja
externalization
emblemat
emblem
ekstradycja
extradition
embriologia
embryology
ekstrahowa
to extract
embrion
embryo
ekstrakcja
extraction
emfatyczny
emphatic
ekstrakt
extract
emfaza
emphasis
ekstrawagancja
extravagance
emigracja
emigration
ekstrawagancki
extravagant
emigrant
emigrant
ekstrawersja
extraversion
emocja
emotion, affect
ekstrawertyk
extravert
emocja podstawowa
primary emotion
ekstrawertywno
(ekstrawertyczno)
extraversion
emocjonalno
emotionality
ekstrawertywny
(ekstrawertyczny)
extraverted
emocjonalny
emotional, affective
empatia
empathy
ekstremalny
extreme
empatyczny
empathic
ekstremista
extremist
empiryczny
empirical
ekstremizm
extremism
empiryzm
empiricism
ekstremum
extreme
encefaliczny
encephalic
ekstrospekcja
extrospection
encefalizacja
encephalization
ektoderma
ectoderm
encefalografia
encephalography
ektoplazma
ectoplasm
encefalogram
encephalogram
ekumeniczny
ecumenical
encefalopatia
encephalopathy
ekumenizm
ecumenism
endemiczny
endemic
endoderma
endoderm
141
endogamia
endogamy
eschatologia
eschatology
endogenny
endogenous
eskalacja
escalation
endokrynologia
endocrinology
esperal
Antabuse
endokrynologiczny
endocrinological
esteta
aesthete
endorfiny
endorphins
estetyczny
aesthetic
energetyczny
energetic
estetyka
aesthetics
energia
energy
estradiol
oestradiol
engram (inaczej: lad

pamiciowy)
engram, memory trace
estrogen
oestrogen
enigmatyczny
enigmatic
estymacja
estimation
entuzjastyczny
enthusiastic
estymowa
to estimate
entuzjazm
enthusiasm
etanol
ethanol
enwironmentalizm
environmentalism
etanol
(inaczej: alkohol etylowy)
ethanol,
ethyl alcohol
enzym
enzyme
etiologia
aetiology
enzymatyczny
enzymatic
etiologiczny
aetiological
epidemia
epidemic
etniczno
ethnicity
epidemiczny
epidemic
etniczny
ethnic
epidemiologia
epidemiology
etnocentryzm
ethnocentrism
epiderma
epidermis
etnografia
ethnography
epifenomen
epiphenomenon
etnologia
ethnology
epifenomenalizm
epiphenomenalism
etnometodologia
ethnomethodology
epigeneza
epigenesis
etnopsychologia
ethnopsychology
epikureizm
epicureism
etologia
ethology
epilepsja
epilepsy
etyczny
ethical
epistemologia
epistemology
etyka
ethics
epitet
epithet
etykieta
label
epizod
episode
labelling
epizod depresji duej
major depressive episode
etykietowanie
(inaczej: naznaczanie)
epizod depresyjny
depressive episode
etymologia
etymology
epizod manii
manic episode
eudajmonizm
eudaimonism
epizod psychotyczny
brief psychotic disorder,

psychotic episode
eufemistyczny
euphemistic
eufemizm
euphemism
erekcja
erection
euforia
euphoria
ergonomia
ergonomics
euforyczny
euphoric
erogenny
erogenous
eugenika
eugenics
erotoman
erotomaniac
eunuch
eunuch
erotomania
erotomania
eutanazja
euthanasia
erotyczny
erotic
ewaluacja
evaluation
erotyka
eroticism
ewentualno
eventuality, possibility
erotyzm
erotism
ewentualny
possible, potential
erudycja
erudition
ewolucja
evolution
erudycyjny
erudite
ewolucjonizm
evolutionism
erudyta
erudite
ewolucyjny
evolutionary
erystyczny
eristic
ewoluowa
to evolve
erytrocyt (inaczej: krwinka

czerwona)
erythrocyte,
red blood cell
ezoteryczny
esoteric
erytrofobia
erythrophobia
ezoteryka
esoterics
142
F
143
facylitacja
facilitation
feromon
pheromone
facylitacja spoeczna
social facilitation
fetysz
fetish
fakultet
faculty
fetyszysta
fetishist
fala gamma
gamma wave
fetyszystyczny
fetishistic
falliczny
phallic
fetyszyzm
fetishism
fallus
phallus
fibrylacja
fibrillation
falsyfikowalno
falsifiability
figura i to
figure and ground
faszywe wspomnienie
false memory
faszywy
false
figura niejednoznaczna
(inaczej: figura
wieloznaczna, odwracalna)
ambiguous figure,
reversible figure
faszywy alarm
false alarm
figura niemoliwa
impossible figure
fanatym
fanaticism
figura retoryczna
figure of speech
fantazja
fantasy
fikcja
fiction
fantazjowa
to fantasize
fikcyjny
fictional
farmaceutyczny
pharmaceutical
fiksacja
fixation
farmaceutyka
pharmaceutics
farmacja
pharmacy
fiksacja funkcjonalna
(inaczej: sztywno
funkcjonalna)
farmakolog
pharmacologist
fiksowa
to fixate
farmakologia
pharmacology
filantrop
philanthropist
farmakomania
pharmacomania
filantropia
philanthropy
fascynacja
fascination
filogeneza
philogenesis
fascynowa
to fascinate
filozofia
philosophy
fatalizm
fatalism
filozoficzny
philosophical
fatum
fate
filtr
filter
fatygowa
to bother, to trouble
fizjologia
physiology
faza
phase, stage, period
fizjologiczny
physiological
faza analna
anal stage
fizjonomia
physiognomy
faza falliczna
phallic stage
flashback
flashback
faza genitalna
genital stage
flegma
phlegm
faza lustra
mirror phase
flegmatyczny
phlegmatic
faza oralna
oral stage
flegmatyk
phlegmatic
faza oralno-sadystyczna
oral-sadistic phase, oral-sadistic

stage, cannibalistic stage
flegmatyzm
phlegmatism
faza pobudzenia
arousal phase
fluktuacja
fluctuation
faza refrakcji
refractory period
fobia
phobia
faza utajenia (latencji)
latency period
fobia specyficzna
specific phobia, simple phobia
faza wyczerpania
exhaustion stage
fobia spoeczna
social phobia,
social anxiety disorder
fellatio
fellatio
fobia szkolna
school phobia
feministka
feminist
fonem
phoneme
feministyczny
feminist
fonemika
phonemics
feminizm
feminism
fonetyczny
phonetic
fenomen

phenomena)
fonetyka
phonetics
fenomenologia
phenomenology
fonologia
phonology
fenotiaziny
phenothiazines
reaction formation
fenotyp
phenotype
fenyloketonuria
phenylketonuria
formacja reaktywna
(inaczej: reakcja
upozorowana, formowanie
reakcji przeciwnej,
pozorowanie reakcji)
144
formowanie wizi
bonding
fuga
fugue
fotoreceptor
photoreceptor
fuga dysocjacyjna
dissociative fugue
fototerapia
phototherapy
fuga histeryczna
hysterical fugue
funkcja
function
fragmentaryczne zaburzenie specific developmental disorder

rozwoju
fraza
phrase
funkcja
prawdopodobiestwa
likelihood function
frazes
platitude, clich
funkcje mowy
speech functions
frenetyczny
phrenetic
funkcjonalizm
functionalism
frenologia
phrenology
funkcjonalny
functional
freudowska pomyka
(inaczej: czynno
pomykowa)
Freudian slip, parapraxis,

motivated error
furia
fury
futurologia
futurology
froteryzm
frotteurism
fuzja
fusion
frustracja
frustration
145
146
G
147
gameta
gamete
gd
hunger
gang
gang
gono
loudness
gangrena
gangrene
gosowy
vocal
gangster
gangster
gowa
head
gargolizm
gargoylism
gowong
cephalopod
gastryczny
gastric
deafness, hearing loss
gatunek
species (liczba mnoga: species)
guchota (inaczej: utrata

suchu)
gaworzenie
babbling
glukoza
glucose
gaz pieprzowy
pepper spray
guenie (inaczej:
gruchanie)
cooing
gaz powodujcy zawienie

(lakrymator)
tear gas, lacrimator
gniew
anger
gej
gay
gonada
gonad
gejowski
gay
gonadotropina
gonadotrophin
gen
gene
gonitwa myli
flight of ideas
gen dominujcy
dominant gene
gra
game
gen recesywny
recessive gene
gra wstpna
foreplay
generacja
generation
gracz
player
generalizacja
generalization
graficzna skala szacunkowa
graphic rating scale
generalizacja bodca
stimulus generalization
grafologia
graphology
genetyczny
genetic
grafomania
graphomania
genetyka
genetics
gramatyka
grammar
geneza
genesis
gratyfikacja
gratification
genialny
genius
gratyfikacja odroczona
delayed gratification
genitalia
genitals
gratyfikowa
to gratify
genitalny
genital
gruchanie (inaczej:
guenie)
cooing
geniusz
genius
gruczo
gland
genom
genome
gruczo mlekowy
mammary gland
genotyp
genotype
grupa eksperymentalna
experimental group
geriatria
geriatrics
grupa fokusowa
focus group
geriatryczny
geriatric
grupa kontrolna
control group
gerontofilia
gerontophilia
grupa krwi
blood group
gerontologia
gerontology
grupa nacisku
pressure group
gest
gesture
grupa odniesienia
reference group
Gestalt
Gestalt
grupa spoeczna
social group
gitko mylenia
flexibility of thinking
chunking
glaukoma (inaczej: jaskra)
glaucoma
grupowanie (inaczej:
zbrylanie)
gboko przetwarzania
depth of processing
guanina
guanine
glikogen
glycogen
guru
guru
gwat
rape
gwat na randce
date rape
globalne zaburzenie rozwoju pervasive developmental

disorder
148
H
149
habitat
habitat
hierarchia
hierarchy
habituacja
habituation
dominance hierarchy
haas
noise
hierarchia dominacji
(u zwierzt)
haloperidol
haloperidol
hierarchiczny
hierarchic
higiena
hygiene
higieniczny
hygienic
hiperglikemia
hyperglycaemia
hipermnezja
hypermnesia
hiperseksualno
hypersexuality
hipersomnia
(inaczej: nadmierna
senno)
hypersomnia
hiperstenia
hypersthenia
hipertymia
hyperthymia
hiperwentylacja
hyperventilation
hipnoterapia
hypnotherapy
hipnotyczny
hypnotic
hipnotyk
hypnotic
hipnotyzer
hypnotist
hipnotyzowa
to hypnotize
hipnoza
hypnosis
hipochondria
hipochondryczne)
hypochondriasis, health anxiety,

illness phobia, illness anxiety
hipochondryczny
hypochondriacal
hipochondryk
hypochondriac
hipoglikemia (inaczej:
niedocukrzenie)
hypoglycaemia
hipokamp
hippocampus
hipokryta
hypocrite
hipokryzja
hypocrisy
hipoksja
hypoxia
hipomania
hypomania
hipomaniakalny
hypomanic
hipomnezja
hypomnesia
hipotetyczny
hypothetical
hipoteza
hypothesis
hipoteza sprawiedliwego
wiata
just world hypothesis
hipoteza zerowa
null hypothesis
histamina
histamine
histeria
hysteria
histeria konwersyjna
conversion hysteria
histeria lkowa
anxiety hysteria
histeryczny
hysterical
histogram
histogram
histrioniczne zaburzenie
osobowoci (inaczej:
osobowo histrioniczna)
histrionic personality disorder
halucynacja (inaczej: omam) hallucination

halucynacja suchowa
auditory hallucination
halucynogen
hallucinogen
halucynoid
parahallucination
halucynoza
hallucinosis
halucynoza alkoholowa
alcohol hallucinosis
halucynoza przewleka
chronic hallucinosis
halucynoza wzrokowa
visual hallucinosis
hamowanie oboczne
lateral inhibition
hamowanie proaktywne
(inaczej: interferencja
proaktywna)
proactive interference,
proactive inhibition
hamowanie retroaktywne
(inaczej: interferencja
retroaktywna)
retroactive interference,
retroactive inhibition
harmoniczny
harmonic
haszysz
hashish
hazard
gambling
hazardzista
gambler
hebefrenia
hebephrenia
hedonista
hedonist
hedonistyczny
hedonistic
hedonizm
hedonism
hemoglobina
haemoglobin
heretyk
heretic
hermafrodyta (inaczej:
obojnak)
hermaphrodite
hermafrodytyzm
(inaczej: obojnactwo)
hermaphroditism
hermeneutyka
hermeneutics
hermetyczny
hermetic
heroiczny
heroic
heroina
heroin
heroinizm (inaczej:
uzalenienie od heroiny)
heroinism, heroin addiction
heroizm
heroism
heteroseksualizm
heterosexuality
heteroseksualny
heterosexual
heterozygota
heterozygote
heterozygotyczny
heterozygous
heurystyczny
heuristic
heurystyka
heuristic
heurystyka dostpnoci
availability heuristic
hibernacja
hibernation
150
HIV (ludzki wirus niedoboru HIV (human immunodeficiency

virus)
odpornoci)
hormon plciowy
sex hormone
homeopatia
homeopathy
hormon sterydowy
(steroidowy)
steroid hormone
homeopatyczny
homeopathic
hormon uwalniajcy
releasing hormone
homeostatyczny
homeostatic
hormon wzrostu
growth hormone
homeostaza
homeostasis
hormonalny
hormonal
homofobia
homophobia
horyzont
horizon
homologiczny
homologous
horyzontalny
horizontal
homonim
homonym
hospicjum
hospice
homoseksualista
homosexual person
hospitalizacja
hospitalization
homoseksualizm
homosexuality
humanistyczny
humanistic
homoseksualizm ukryty
latent homosexuality
humanitarny
humanitarian
homoseksualny
homosexual
humanitaryzm
humanitarianism
homozygota
homozygote
humanizm
humanism
homozygotyczny
homozygous
humor
humour
homunkulus
homunculus
humorystyczny
humorous
hormon
hormone
hybryda
hybrid
hormon
adrenokortykotropowy
adrenocorticotrophic hormone,
ACTH
hybrydyzacja
hybridization
hormon antydiuretyczny
(inaczej: wazopresyna)
antidiuretic hormone (ADH),

vasopressin
hydrokortyzon
(inaczej: kortyzol)
hydrocortisone, cortisol
hormon luteinizujcy
luteinizing hormone, interstitialcell-stimulating hormone
hymen
hymen
151
152
I
153
ICD-10, Midzynarodowa
Statystyczna Klasyfikacja
Chorb i Problemw
Zdrowotnych
ICD-10 (International
Classification of Diseases and
Related Health Problems)
id
id
idea
idea
idea nadwartociowa
overvalued idea
idea ego
ego ideal
idealizacja
idealization
idealizm
idealism
idealizm modzieczy
youthful idealism
identyfikacja
identification
identyfikacja obronna
(inaczej: identyfikacja z
agresorem, oprawc)
defensive identification,
identification with the aggressor
identyfikacja pierwotna
(podstawowa)
primary identification
gender identity
identyfikacja pciowa
(inaczej: tosamo pciowa)
immunizowa
to immunize
immunologia
immunology
immunologiczny
immunologic
immunosupresja
immunosuppression
immunoterapia
immunotherapy
imperatyw kategoryczny
categorical imperative
imperatywne omamy
imperative hallucinations
implantacja
implantation
implantowa
to implant
implicytny
implicit
implozja
implosion
imponowa
to impress
impotencja (inaczej:
zaburzenie wzwodu/erekcji)
impotence, erectile dysfunction,

male erectile disorder
impotent
impotent
impresja
impression
identyfikowa (si)
to identify
impulsywno
impulsiveness
ideograf
ideograph
impulsywny
impulsive
ideograficzny
ideographic
indoktrynacja
indoctrination
ideolog
ideologist
indoktrynowa
to indoctrinate
ideologia
ideology
indukcja
induction
ideologiczny
ideological
indukcja hipnotyczna
hypnotic induction
idiograficzny
idiographic
individuation
idiota (termin przestarzay;

okrelenie obraliwe)
idiot
indywiduacja
(w teorii C.G. Junga)
indywidualista
individualist
idol
idol
indywidualizm
individualism
ignorancja
ignorance
indywidualny
individual
ignorant
ignorant
inercja
inertia
ignorowa
to ignore
infantylizm
infantilism
iloraz
quotient
infantylny
infantile
iloraz inteligencji
intelligence quotient (IQ)
inferencja
inference
iloraz inteligencji
emocjonalnej
emotional quotient
iluminacja
illumination
ilustrator
illustrator
iluzja
illusion
iluzja skojarzeniowa
informacja zwrotna (inaczej: feedback

sprzenie zwrotne)
ingracjacja
ingratiation
inhibicja
inhibition
inhibitor
inhibitor
associative illusion
inhibitor
monoaminooksydazy
monoamine oxidase inhibitor
iluzoryczny
illusory
inicjacja
initiation
imaginacja
imagination
inicjatywa
initiative
imago
imago
imbecile
inicjatywa versus poczucie

winy (w koncepcji E.
Eriksona)
initiative versus guilt
imbecyl (termin
przestarzay; aktualnie
uywany jako okrelenie
obraliwe)
inicjowa
to initiate
imigracja
immigration
inkarnacja
incarnation
imigrant
immigrant
inkoherencja
incoherence
immunizacja
immunization
inkorporacja
incorporation
innowacja
innovation
154
insomnia (inaczej:
bezsenno)
insomnia
instrumentalizm
instrumentalism
instrumentalny
instrumental
instynkt
instinct
destructive instinct
instynkt destrukcyjny
[inaczej: instynkt mierci (w
psychoanalizie)]
interioryzacja
interiorization
interkorelacja
intercorrelation
internalizacja
internalization
interpersonalny
interpersonal
interpretacja
interpretation
interpretacja redukcyjna (w
teorii C. G. Junga)
reductive interpretation
instynkt ego
ego instinct
interpretowa
to interpret
instynkt samozachowawczy
self-preservation instinct
interseksualizm
intersexuality
instynktowny
instinctive
interwa
interval
insulina
insulin
interwencja kryzysowa
crisis intervention
insynuacja
insinuation
intoksykacja
intoxication
insynuowa
to insinuate
intonacja
intonation
integracja
integration
introjekcja
introjection
integralno ego versus

rozpacz (w koncepcji E.
Eriksona)
ego integrity versus despair
introspekcja
introspection
introspekcjonizm
introspectionism
integralny
integral
introwersja
introversion
integrowa
to integrate
introwertyk
introvert
intelekt
intellect
introwertywny
introverted
intelektualizacja
intellectualization
intruz
intruder
intelektualny
intellectual
intruzywno
intrusiveness
inteligencja
intelligence
intruzywny
intrusive
inteligencja emocjonalna
emotional intelligence
intuicja
intuition
inteligencja niewerbalna
non-verbal intelligence
intuicyjny
intuitive
inteligencja oglna
general intelligence
intymno
intimacy
inteligencja pynna
fluid intelligence
intymny
intimate
inteligencja praktyczna
practical intelligence
inwazja
invasion
inteligencja skrystalizowana crystallized intelligence
inwazyjno
invasiveness
inteligencja spoeczna
social intelligence
inwazyjny
invasive
inteligencja werbalna
verbal intelligence
inwencja
invention
inteligentny
intelligent
inwentarz
inventory
intencja
intention
paradoxical intention
inwersja (take jako

mechanizm obronny)
reversal
intencja paradoksalna
intencjonalne zapominanie
intentional forgetting
inwolucja
involution
intencjonalno
intentionality
inynieria genetyczna
genetic engineering
intencjonalny
intentional
IQ (iloraz inteligencji)
IQ (intelligence quotient)
interakcja
interaction
ironia
irony
interakcjonizm
interactionism
ironiczny
ironic
interaktywny
interactive
irracjonalno
irrationality
interferencja
interference
irracjonalny
irrational
interferencja proaktywna
(inaczej: hamowanie
proaktywne)
proactive interference,
proactive inhibition
istota biaa
white matter
istota szara
grey matter
interferencja retroaktywna
(inaczej: hamowanie
retroaktywne)
retroactive interference,
retroactive inhibition
istotno
significance
statistical significance
interferencja skojarzeniowa
associative interference,
associative inhibition
istotno statystyczna
rnic (inaczej: istotno
statystyczna, poziom
istotnoci)
155
istotny statystycznie
statistically significant
izomorfizm
isomorphism
izolacja
isolation
izotonia
isotonia
izolacja afektu
isolation of affect
izotoniczny
isotonic
izolowa
to isolate
156
J
157
ja idealne
ideal self
ja
self
ja subiektywne
subjective self
jednooczny
monocular, uniocular
jadowstrt psychiczny
(inaczej: anoreksja)
anorexia nervosa
jelito
intestine
jdro komrkowe
nucleus
jelito cienkie
small intestine
jdro soczewkowate
lenticular nucleus
jelito grube
large intestine
jajnik
ovary
jzyk (1) - w odniesieniu do

mowy
language
jka si
to stutter
tongue
jkanie
stutter, stuttering, stammering
jzyk (2) - w znaczeniu

anatomicznym
jamais vu
jamais vu
jzyk (mowa) ciaa
body language
jaskra (inaczej: glaukoma)
glaucoma
jzyk migowy
sign language
jaskrawo
brightness
joga
yoga
jatrogenny
iatrogenic
jowialny
jovial
jungowski
Jungian
158
K
159
kacheksja
cachexia
klasyfikacja
classification
kaftan bezpieczestwa
straitjacket
classification of mental disorders
kalka sowna
calque
klasyfikacja zaburze
psychicznych
kana komunikacji
communication channel
klasyfikowa
to classify
kana krgowy
spinal canal
klaustrofobia
claustrophobia
kana suchowy
auditory canal
kleptomania
kleptomania, pathological
stealing
kancerofobia
cancerophobia
klika
clique
kanibal
cannibal
kanibalistyczny
cannibalistic
klimakterium (inaczej:
menopauza, przekwitanie)
climacteric, menopause,
change of life
kanibalizm
cannibalism
kliniczny
clinical
kanon
canon
klitoridektomia
(inaczej: obrzezanie kobiet)
clitoridectomy,
female genital mutilation
kara
punishment, penalty
klon
clone
kardiowaskularny
cardiovascular
klonowanie
cloning
kariera
career
kobieco
femininity
karoten
carotene
kobiecy
feminine
kasta
caste
koci krzyk
cri du chat
kastracja
castration
kod
code
kastracja farmakologiczna
pharmacological castration
kod genetyczny
genetic code
kastrat
castrato
kodeina
codeine
kastrowa
to castrate
kodowa
to encode
katabolizm
catabolism
kodowanie
encoding
katalepsja
catalepsy
kodowanie akustyczne
acoustic coding
katamneza
catamnesis
kodowanie artykulacyjne
articulatory coding
katapleksja
cataplexy
kodowanie semantyczne
semantic coding
katarakta
cataract
kofeina
caffeine
katastrofa
catastrophe
kognitywizm
cognitivism
katastroficzny
catastrophic
katastrofizm
catastrophism
kohabitacja (inaczej:
konkubinat)
cohabitation,
common-law marriage
katatonia
catatonia
koherencja
coherence
katatymia
catathymia
koherentny
coherent
katecholamina
catecholamine
kohorta
cohort
kategoryczny
categorical
kojarzenie
association
kategoryzacja
categorization
backward association,
retroactive association
kateksja (w psychoanalizie)
cathexis
kokaina
cocaine
katharsis
catharsis
kolokwialny
colloquial
kazirodztwo
incest
komrka
cell
kazuistyczny
casuistic; case study (w

znaczeniu studium przypadku)
komrka dwubiegunowa
bipolar cell
kazuistyka
casuistry; case studies (w

znaczeniu studiw przypadkw)
komrka macierzysta
stem cell
nerve cell, neuron
keraunofobia
keraunophobia
komrka nerwowa (inaczej:

neuron)
ketamina
ketamine
komrka piramidowa
pyramidal cell
kinestetyczny
kinaesthetic
kompensacja
compensation
kinestezja
kinaesthesis, kinaesthesia
kompetencja
competence
klan
clan
industry versus inferiority
klasa spoeczna
social class
kompetencja versus
poczucie niszoci (w
160
kompetentny
competent
avoidance - avoidance conflict
competent judge
konflikt unikanieunikanie (inaczej: konflikt

oddalanie-oddalanie)
kompetentny sdzia
kompleks
complex
konformizm
conformity
kompleks Adonisa
Adonis complex
konfrontacja
confrontation
kompleks Edypa
Oedipus complex
konfrontowa
to confront
kompleks Elektry
Electra complex
koniunkcja
conjunction
kompleks Jokasty
Jocasta complex
konkretny
concrete
kompleks kastracyjny
castration complex
kompleks matki
mother complex
konkubinat (inaczej:
kohabitacja)
common-law marriage,
cohabitation
kompleks niszoci
inferiority complex
konkurencja
competition
kompleks ojca
father complex
konkurowa
to compete
kompleks wyszoci
superiority complex
konopie
cannabis
kompulsja
compulsion
konotacja
connotation
kompulsywne zachowania
seksualne
compulsive sexual behaviour
konsekwencja (1) - w
znaczeniu: nastpstwo
consequence
kompulsywny
compulsive
consistency
komuna
commune
konsekwencja (2) - w
znaczeniu: konsekwencja w
dziaaniu
komunikacja
communication
konsekwentny
consistent
komunikacja niewerbalna
non-verbal communication
konserwatywny
conservative
komunikacja wspomagana
facilitated communication
konserwatyzm
conservatism
komunistyczny
comunist
konsolidacja
consolidation
komunizm
comunism
konsonant
consonant
koncentracja na broni
(w psychologii zezna
wiadkw)
weapon focus
konstrukt
construct
konstrukt hipotetyczny
hypothetical construct
koncentracja uwagi
concentration of attention
konstruktywizm
constructivism
koncepcja, koncept
concept
kontakt
contact
konceptualizm
conceptualism
kontakt wzrokowy
eye contact
konceptualny
conceptual
kontaminacja
contamination
koczyna fantomowa
phantom libm
kontekst
context
kondensacja
condensation
kontekstualizm
contextualism
kondycja
condition
kontestacja
contestation
kondycja psychiczna
mental condition
kontestowa
to contest
konfabulacja
confabulation
kontinuum
continuum
konfabulowa
to confabulate
kontrast
contrast
konfidencjonalno
confidentiality
kontrkultura
counterculture
konfidencjonalny
confidential
kontrola
control
konfiguracja
configuration
kontrola behawioralna
behaviour control
konfirmacja
confirmation
kontrolowa
to control
konfirmacyjna analiza
czynnikowa
confirmatory factor analysis
kontrowersja
controversy
kontrowersyjny
controversial
konflikt
conflict
kontur
contour
konflikt denie - denie

(inaczej: konflikt zblianie
- zblianie)
approach - approach conflict
kontuzja
contusion, injury
kontynuacja
continuation
konflikt denie unikanie (inaczej: konflikt

zblianie - oddalanie)
approach - avoidance conflict
kontynuowa
to continue
konwenans
convention
konwencjonalizm
conventionalism
161
konwencjonalno
conventionality
kowariancja
covariance
konwencjonalny
conventional
krg kula (w antropologii)
kula ring
konwergencja
convergence
kreacjonizm
creationism
konwersacja
conversation
kreatywno
creativity
konwersja
conversion
kreatywny
creative
konwersja histeryczna
hysterical conversion
krgowiec
vertebrate
konwulsant (inaczej: rodek

drgawkotwrczy)
convulsant
kreolizacja
creolization
konwulsje
convulsions
kresomzgowie
cerebrum, telencephalon
kooperacja
cooperation
kooperatywny
cooperative
koordynacja
coordination
koordynowa
to coordinate
koprofagia
coprophagia
koprofilia
kretyn (termin przestarzay; cretin

okrelenie obraliwe)
kretynizm (przestarzae)
cretinism
krew
blood
krtkowzroczno
myopia, near-sightedness,
short-sightedness
coprophilia
krta
larynx, voice box
koprolalia
coprolalia
kopropraksja
copropraxia
krwinka biaa
(inaczej: leukocyt)
white blood cell,

leucocyte
kopulacja
copulation
krwinka czerwona
(inaczej: erytrocyt)
red blood cell,

erythrocyte
kopulowa
to copulate
kryminalistyka
criminalistics
kora
cortex
kryminogeneza
criminogenesis
kora czuciowa
(sensoryczna)
sensory cortex
kryminologia
criminology
kora mzgowa
cerebral cortex
kryptomnezja
cryptomnesia
kora nowa
neocortex
kryterium
criterion
kora przedczoowa
prefrontal cortex
kryterium ekologiczne
ecological criterion
kora ruchowa
motor cortex
kryzys
crisis
kora suchowa
auditory cortex
kryzys rozwojowy
developmental crisis
kora somatosensoryczna
somatosensory cortex
kryzys tosamoci
identity crisis
kora wchowa
olfactory cortex
kryzys wieku redniego
mid-life crisis, middle age crisis
kora wzrokowa
visual cortex
krzywa
curve
korekta
correction
krzywa Ebbinghausa
Ebbinghaus curve
korelacja
correlation
normal (bell-shaped, Gaussian)

curve
korelacja czciowa
partial correlation
krzywa normalna (inaczej:

krzywa dzwonowa, krzywa
Gaussa)
korelacja dodatnia
positive correlation
krzywa uczenia si
learning curve
korelacja kanoniczna
canonical correlation
krzywda
harm, damage
korelacja ujemna
negative correlation
krzywdzi
to hurt, to harm
korelacyjny
correlational
krzyowanie
chromosomalne
crossing over
korelowa
to correlate
ksenofobia
xenophobia
kortykosteryd
corticosteroid
ksenofobiczny
xenophobic
kortyzol (inaczej:
hydrokortyzon)
cortisol,
hydrocortisone
ksztacenie
education, training
kortyzon
cortisone
ksztaci
to educate, to train
korygowa
to correct
shaping
ko skroniowa
temporal bone
ksztatowanie (take:
ksztatowanie zachowania
jako technika w
warunkowaniu sprawczym)
koszmar senny
nightmare
kubek smakowy
taste bud
koterapeuta
co-therapist
kula histeryczna
globus hystericus
162
kult
cult
kwas
acid
kultowy (w odniesieniu do
kultu)
cultic
kwas glutaminowy
glutamic acid
kultura
culture
kwas nukleinowy
nucleic acid
kulturalny
cultural
kwas rybonukleinowy
ribonucleic acid, RNA
kulturowa adaptacja testu
cross-cultural test adaptation
kwestionariusz
questionnaire
kulturowy
cultural
personality inventory/
questionnaire
kumulacja
cummulation
kurtoza
kurtosis
Cattella
The Sixteen Personality Factor

Questionnaire (16PF)
kwalifikacje
qualifications
Kwestionariusz Osobowoci
Zawodowej
Occupational Personality
Questionnaire (OPQ)
kwalifikowa
to qualify
occupational interest inventory
kwantyfikator
quantifier
kwestionariusz
zainteresowa zawodowych
163
164
L
165
labirynt
labyrinth, maze
lekozaleno
medicine dependence
laboratorium
laboratory
leksykalny
lexical
agodne zaburzenie
poznawcze
mild cognitive impairment
leksykologia
lexicology
laktacja
lactation
leksykon
lexicon
acuch pokarmowy
food chain
lesbijka
lesbian
latencja
latency
lesbijski
lesbian
lateralizacja
lateralization, laterality
letarg
lethargy
laudanum
laudanum
leukocyt
(inaczej: krwinka biaa)
leucocyte,
white blood cell
echtaczka
clitoris
leukotomia
leucotomy
lecytyna
lecithin
leworczno
left-handedness
leczenie
treatment
lezja
lesion
legalny
legal
liberalny
liberal
lk
anxiety
libido
libido
lek (lekarstwo)
medicine, medication, drug
limfa
lymph
lk kastracyjny
fear of castration
limfocyt
lymphocyte
lk napadowy (inaczej:
zesp lku napadowego,
zesp paniki, zesp lku
panicznego)
panic disorder
lingwistyczny
linguistic
lingwistyka
linguistics
lek nootropowy
nootropic drug
lista przymiotnikw
adjective check list
lek normotymiczny
normothymic drug
lit
lithium
lk pierwotny
primal anxiety
lobotomia
lobotomy
lek pobudzajcy
stimulant/psychoanaleptic drug
logiczny
logical
lek przeciwdepresyjny
(inaczej: antydepresant)
antidepressant
logika
logic
logopedia
logopedics
lek przeciwdrgawkowy
anticonvulsant
logoterapia
logotherapy
lek przeciwlkowy
(inaczej: lek anksjolityczny,
anksjolityk)
anti-anxiety drug,
anxiolytic drug
lojalny
loyal
lokalizacja
localization
antipsychotic drug, neuroleptic

(inaczej: lek neuroleptyczny, drug, major tranquiliser
neuroleptyk)
lokalizacja funkcji
localization of function
lordoza
lordosis
(neuroleptyk) II generacji
(atypowy)
atypical antipsychotic
losowanie wielostopniowe
(inaczej: dobr
wielostopniowy)
multistage sampling
lk przed egzaminem
examination anxiety,
test anxiety
losowy
random
lk przed sukcesem
fear of success
oysko
placenta
lek psychotropowy
psychotropic drug, psychoactive

drug
LSD (dietyloamid kwasu

lizergowego)
LSD (lysergic acid diethylamide)
lk separacyjny
separation anxiety
ludyczny
ludic
lk uoglniony
generalized anxiety
ludzki
human
lekceway
to ignore
uk histeryczny
(inaczej: opistotonus)
opisthotonus
lki nocne
sleep terror disorder, night

terrors, pavor nocturnus
lunatyk
sleepwalker
lekomania
medicine abuse,
medicine misuse
lunatyzm
(inaczej: somnambulizm)
sleepwalking, noctambulation,
somnambulism
166
M
167
machiawellizm
Machiavellianism
margines uwagi
margin of attention,
marginal consciousness
macica
uterus
macierz
matrix
marihuana
marijuana
mdro
wisdom
marketing
marketing
mdry
wise
marzenie
dream
magazyn akustyczny
acoustic store
marzenie dzienne
daydream
magazyn artykulacyjny
(inaczej: ptla
artykulacyjna)
articulatory store, articulatory

loop, subvocal rehearsal loop
marzenie senne
dream
marzy
to dream
magazyn dugotrway
(inaczej: magazyn pamici
dugotrwaej)
long-term store
maskowanie
masking
maskowanie suchowe
auditory masking
magazyn echoiczny
(inaczej: pami echoiczna)
echoic store, echoic memory
masochistyczny
masochistic
magazyn epizodyczny
(w teorii pamici A.
Baddeleya)
episodic buffer
masochizm
masochism
masturbacja
masturbation
phonological buffer store,

rehearsal buffer
masturbowa si
to masturbate
materializm
materialism
magazyn ikoniczny
(inaczej: pami ikoniczna)
iconic store,
iconic memory
materialny
material
magazyn pamici
memory store
matriarchalny
matriarchal
magazyn sensoryczny
(inaczej: rejestr
sensoryczny)
sensory register,
sensory store
matriarchat
matriarchy
Matryce Progresywne
Ravena
Ravens Progressive Matrices
magnetyzm zwierzcy
animal magnetism
mechanizm nabywania
jzyka
language acquisition device
majaczenie
delirium
mechanizm obronny
defence mechanism
majaczenie bdce skutkiem substance withdrawal delirium

odstawienia substancji
psychoaktywnej (delirium)
mechanoreceptor
mechanoreceptor
mediacja
mediation
makrocefalia
macrocephaly
mediana
median
maksymalne
prawdopodobiestwo
maximum likelihood
mediator
mediator
maltretowa
to abuse, to batter, to ill-treat
mediowa
to mediate
maltretowanie
abuse, ill-treatment
medycyna
medicine
maltretowanie dziecka
child abuse
medytacja
meditation
maestwo
marriage
mandala
mandala
mania
mania
maniakalny
manic
maniczne osobowoci
(w teorii C.G. Junga)
Jungian archetypes
maniera
manner, mannerism
manieryzm
medytacja transcendentalna transcendental meditation

medytowa
to meditate
megalomania
macromania, megalomania
mejotyczny
meiotic
mejoza
meiosis
melancholia
melancholia, melancholy
melancholijny
melancholic
mannerism
melancholik
melancholic
manipulacja
manipulation
melatonina
melatonin
manipulowa
to manipulate
membrana
membrane
mantra
mantra
menarche
menarche
mantyzm (inaczej: natok,

napr myli)
crowding of thought
menopause, change of life,

climacteric
manualny
manual
menopauza (inaczej:
klimakterium,
przekwitanie)
mapa poznawcza
cognitive map, mental map
menstruacja
menstruation
marginalizacja
marginalization
mentalno
mentality
mentalny
mental
168
meskalina
mescaline
midzymzgowie
diencephalon
mski (1) - w odniesieniu do

mskoci
masculine
miejsce artykulacji
place of articulation
mski (2) - w znaczeniu pci

mskiej
male
miejska legenda
urban legend
mikki narkotyk
soft drug
msko
masculinity
mielina
myelin
mesmeryzm
mesmerism
misie
muscle
metaanaliza
meta-analysis
misie gadki
smooth muscle
metabolizm
metabolism
metadon
methadone
misie poprzecznie
prkowany
striped muscle, striated muscle,

voluntary muscle
metafizyczny
metaphysical
miniowy
muscular
metafizyka
metaphysics
migracja
migration
metafora
metaphor
migrant
migrant
metaforyczny
metaphoric
migrena
migraine
metajzyk
metalanguage
migrowa
to migrate
metamorfoza
metamorphosis
mikrocefalia
microcephaly
metanol
methanol
mio
love
metapami
metamemory
mio agapiczna
agapic love
metapoznanie
metacognition
mio braterska
companionate love
metapsychologia
metapsychology
mio doskonaa (idealna)
consummate love
metempsychoza
metempsychosis
mio erotyczna
erotic love
metoda
method
mio platoniczna
platonic love
metoda antycypacji
anticipation method, serial

anticipation method
mio pragmatyczna
pragmatic love
mio romantyczna
romantic love
metoda burzy mzgw
brainstorming
mio storgiczna
storgic love
metoda hipotetycznodedukcyjna
hypothetico-deductive method
mimesis
mimesis
metoda limitw
method of limits
mimiczny
facial
metoda najmniejszych
kwadratw
least-squares method
mimika
facial expression
mimikra
mimicry
metoda ocen
porwnawczych
method of comparative
judgment
mineta (inaczej: cunnilingus, cunnilingus

mio francuska)
method of paired comparisons
minimum effective dosage
metoda skojarze (inaczej:

metoda asocjacji, test
skojarze sownych)
association test,
minimalna dawka
efektywna
minimalna dawka
miertelna
minimum lethal dosage
metoda redniego bdu
method of average error,

method of adjustment,
method of mean error,
method of reproduction
minimalna dawka toksyczna minimum toxic dosage

mitochondrium
mitochondrion
mitoman
pseudologue

midzygrupowego
average linkage between groups

method
mitomania
mythomania, pathological lying

wewntrzgrupowego
average linkage within groups

method
mizoginia
misogyny
metoda staego bodca
method of constant stimuli
modociany (maoletni,
nieletni)
juvenile, minor, under-age
metodologia
methodology
metodologiczny
methodological
modociany (nieletni,
maoletni) przestpca
juvenile delinquent,
young offender
metodyczny
methodical
modzie
youth
metodyka
methodics
moteczek (kostka
suchowa)
hammer
Metys
mestizo
mezoderma
mesoderm
MMPI (Wielowymiarowy
Minnesocki Inwentarz
Osobowoci)
MMPI, The Minnesota

Multiphasic Personality
Inventory
169
mnemoniczny
mnemonic
moratorium
moratorium
mnemotechnika
mnemonics
psychosocial moratorium
mniejszo
minority
moratorium
psychospoeczne
morfina
morphine
mobbing
mobbing
morfologia
morphology
mobilizacja
mobilization
moria
moria
moc dyskryminacyjna
discriminating power
most (mzgu)
pons
moc statystyczna
statistical power
motoryczny
motor
moczenie nocne
bed-wetting, nocturia
motoryka
motor skills
moda
fashion, trend
motoryka dua
gross motor skills
model
model
motoryka maa
fine motor skills
model addytywny
additive model
motyw
motive
model picioczynnikowy
(inaczej: Wielka Pitka)
five-factor model,
Big Five
motywacja
motivation
model podwjnego
przetwarzania
dual-process model
achievement motivation,
motywacja osigni
(inaczej: potrzeba osigni) need for achievement
model sieciowy
network model
modelowanie
modelling
moderacja
moderation
moderator
moderator
modulator
modulator
mgowo-rdzeniowy
cerebrospinal
molestowa
to abuse, to molest
molestowa seksualnie
to sexually abuse/assault/harass/
molest
motywacyjny
motivational
motywowa
to motivate
mowa
speech
mowa telegraficzna
telegraphic speech
mowa zdezorganizowana
disorganized speech
mdek
cerebellum
mzg
brain, cerebrum, encephalon
mzgowy
cerebral
mrowienie
formication
molestowanie seksualne
sexual abuse
Mulat
mixed-race person
molestowanie seksualne
dziecka
child sexual abuse
Murzyn
Black person
monada
monad
muskaryna
muscarine
monizm
monism
muskularny
muscular
monoamina
monoamine
mutacja
mutation
mutyzm
mutism
muzykoterapia
music therapy
myl
thought
myle
to think
mylenie
thinking
mylenie absolutystyczne
absolute thinking
mylenie dychotomiczne
dichotomous thinking
monoaminooksydaza (MAO) monoamine oxidase (MAO)

monochromatyczny
monochromatic
monogamia
monogamy
monoideizm
monoideism
monolog
monologue
monotoniczny
monotonic
monozygotyczny
monozygotic
mora
moral
mylenie dywergencyjne
(rozbiene)
divergent thinking
morale
morale
mylenie grupowe
groupthink
moralizowa
to moralize
convergent thinking
moralno
morality
mylenie konwergencyjne
(zbiene)
moralno konwencjonalna
conventional morality
mylenie lateralne
lateral thinking
moralno
postkonwencjonalna
postconventional morality
mylenie magiczne
magical thinking
mylenie paralogiczne
paralogical thinking
moralno
przedkonwencjonalna
preconventional morality
mylenie yczeniowe
wishful thinking
moralny
moral
mylowy
thought
170
N
171
nabyty
acquired
naturalistyczny
naturalistic
nacjonalista
nationalist
natywizm
nativism
nacjonalizm
nationalism
naucza
to educate, to teach
naczelne (rzd ssakw)
primates
nauczanie
education, teaching
naczyniowy
vascular
nauka (1)
science
nadcinienie ttnicze
hypertension
learning
nadinterpretacja
overinterpretation
nauka (2) - w znaczeniu:

uczenie si
nadopiekuczo
overprotectiveness
naukowy
scientific
nadopiekuczy
overprotective
nawrt choroby
relapse
nadpobudliwo
hyperactivity
nawyk
habit
naduywanie
abuse, misuse
nawykowy
habitual
naduywanie alkoholu
alcohol misuse, alcohol abuse
naznaczanie (inaczej:
etykietowanie)
labelling
naduywanie narkotyku
drug abuse, drug misuse
negacja
negation
psychoaktywnych
(inaczej: toksykomania)
substance abuse,
substance misuse
negatywizm
negativism
negatywny
negative
nadwraliwo
oversensitivity
negocjacje
negotiations
nadwzroczno (inaczej:
dalekowzroczno)
hyperopia, long-sightedness,
far-sightedness
negocjator
negotiator
nagroda
prize
negocjowa
to negotiate
nag
addiction
nekrofilia
necrophilia, necromania
napad padaczkowy
epileptic seizure
neobehawioryzm
neobehaviourism
napady obarstwa
binge-eating disorder
neologizm
neologism
napd
drive
nerw
nerve
napicie
tension
nerw czaszkowy
cranial nerve
napiciowy bl gowy
tension headache
nerw czuciowy
sensory nerve
narcystyczny
narcissistic
nerw okoruchowy
oculomotor nerve
narcyzm
narcissism
nerw przedsionkowolimakowy
vestibulocochlear nerve
narkoanaliza
narcoanalysis
nerw limakowy
cochlear nerve
narkolepsja
narcolepsy
nerw suchowy
acoustic nerve, auditory nerve
narkoman
drug addict, junkie (potocznie)
nerw twarzowy
facial nerve
narkomania (inaczej:
uzalenienie od narkotyku)
drug addiction,
drug dependence
nerw wzrokowy
optic nerve
narkoterapia
narcotherapy
nerwica (inaczej: neuroza)
neurosis
narkotyk
drug, narcotic
nerwica aktualna
(w koncepcji Freuda)
actual neurosis
narkotyzowa si
to take drugs
nerwica charakteru
character neurosis
narkoza
anaesthesia
nerwica eksperymentalna
experimental neurosis
narracja
narration
nerwica histeryczna
hysterical neurosis
narzd
organ
compensation neurosis
narzd lokomocji
locomotor organ
nerwica kompensacyjna
(roszczeniowa)
narzd zmysu
sense organ
nerwica lkowa
anxiety neurosis
naladowa
to imitate, to copy
nerwica narcystyczna
narcissistic neurosis
naladownictwo
imitation
anankastic neurosis,
obsessive - compulsive disorder
nastawienie
attitude, mindset
nerwica natrctw (inaczej:

nerwica anankastyczna,
zaburzenie obsesyjnokompulsywne)
nastrj
mood
neurasthenia
nastrj depresyjny
depressed mood
nerwica neurasteniczna
(inaczej: neurastenia)
natrctwo
compulsion
nerwica przeniesieniowa
transference neurosis
172
nerwowy
nervous
niepenosprawny
disabled
neurastenia (inaczej:
nerwica neurasteniczna)
neurasthenia
niepewno
uncertainty
neurobiologia
neurobiology
niepewny
uncertain
neuroleptyczny
neuroleptic
niepoczytalno
insanity
neuroleptyk (inaczej:
lek neuroleptyczny/
przeciwpsychotyczny)
neuroleptic drug,
antipsychotic drug,
major tranquillizer
niepoczytalny
insane
nieprzystosowanie
maladaptation, maladjustment
neurolingwistyka
neurolinguistics
nieprzystosowanie
spoeczne
social maladjustment,
social maladaptation
neurologia
neurology
nierealistyczny optymizm
unrealistic optimism
neurologiczny
neurological
colour-blindness
neuron (inaczej: komrka

nerwowa)
neuron, nerve cell
nierozrnianie kolorw
(inaczej: lepota barw)
niemiao
shyness
neuronalny
neural
niemiay
shy
neuroprzekanik
(inaczej: neuromediator,
neurostransmiter)
neurostransmitter
niespjno
incoherence
niewiadomo
unconscious, unconsciousness
neuropsychologia
neuropsychology
personal unconscious
neurotyczny
neurotic
niewiadomo
indywidualna (w teorii
C.G.Junga)
neurotyzm
neuroticism
niewiadomo zbiorowa
collective unconscious
neuroza (inaczej: nerwica)
neurosis
niewiadomy
unconscious
neuryt (inaczej: akson)
nerve fibre, axon
nietolerancja
intolerance
neutralny
neutral
niezaleny
independent
neutralny kulturowo
(w odniesieniu do testu)
culture-fair
niedocukrzenie (inaczej:
hipoglikemia)
hypoglycaemia
mood-incongruent
niezgodny z nastrojem
nihilizm
nihilism
niedojrzao
immaturity
nikotyna
nicotine
niedojrzao emocjonalna
emotional immaturity
nimfomania
nymphomania
niedojrzao spoeczna
social immaturity
nimfomanka
nymphomaniac
niedorozwinity (1) - w
znaczeniu: niedorozwinity
umysowo (termin
przestarzay)
retarded (termin przestarzay,

obecnie uznawany za bardzo
obraliwy)
nisza ekologiczna
ecological niche
nocny
nocturnal
niedorozwinity (2) w znaczeniu sabego,

niepenego rozwoju (w
odniesieniu do np. rozwoju
organw)
underdeveloped
nominalizm
nominalism
nomotetyczny
nomothetic
nonkonformizm
anticonformity, anticonformism,
nonconformism
niedorozwj umysowy
(termin przestarzay)
mental retardation (termin

uznawany za stygmatyzujcy i
zanikajcy w uyciu potocznym,
pozostaje w uyciu w diagnostyce)
noradrenalina
noradrenaline, norepinephrine
noradrenergiczny
noradrenergic
norma
norm
niedosyszcy
hard of hearing
normatywny
normative
nieletni (modociany,
maoletni)
juvenile, minor, under-age
nos
nose
nieletni (modociany,
maoletni) przestpca
juvenile delinquent,
young offender
nosiciel
carrier
niemowl
infant
nosowy
nasal
nienawi
hatred
noworodek
neonate, newborn baby
nieobecno
absence
nowotwr
cancer
niepami
amnesia
nuda
boredom
niepenosprawno
disability
nudny
boring
niepenosprawno
intelektualna (inaczej:
upoledzenie umysowe)
mental retardation, learning

disability, intellectual disability,
developmental disability
nukleotyd
nucleotide
173
174
O
175
obdukcja
forensic examination
odpamitywanie
objaw
symptom
objaw konwersyjny
conversion symptom
odpamitywanie przy uyciu cued recall

wskazwek
objawy negatywne
negative symptoms
objawy osiowe
core symptoms
obkany
insane
obd
insanity
obnienie popdu
seksualnego (inaczej:
zesp obnienia popdu
seksualnego, ozibo
pciowa)

disorder
obniony nastrj
low mood
obojnactwo
(inaczej: hermafrodytyzm)
hermaphroditism
obojnak (inaczej:
hermafrodyta)
hermaphrodite
obraz ciaa
body image
obraz samego siebie
self-image
obrazowanie mzgu
brain imaging, neuroimaging
obrona
defence
obronny
defensive
obrzezanie
circumcision
obrzezanie kobiet
(inaczej: klitoridektomia)
female genital mutilation,

clitoridectomy
obserwacja
recall
odreagowa
to abreact
odruch
reflex
odruch Babiskiego
Babinski reflex
odruch bezwarunkowy
reflex
odruch chwytania
grasp reflex
odruch fleksji
flexion reflex
odruch mrugania
blink reflex
odruch obejmowania
(inaczej: odruch Moro)
embrace reflex,
Moro reflex
odruch orientacyjny
orienting response, orienting

reaction, orienting reflex
odruch przedsionkowooczny
vestibulo-ocular reflex
odruch warunkowy
conditional (conditioned) reflex
odtrucie
detox, rehab
odtruwa
to detoxify
odurzenie
intoxication
odwrcenie
reversal
odwrcenie figury i ta
figure - ground reversal
odwyk
rehab
observation
ofiara
victim
obserwacja (jako technika

badawcza)
observational study
oglna teoria systemw
general systems theory
obserwacja psychologiczna
psychological observation
general adaptation syndrome,

adaptation syndrome
obserwacja uczestniczca
participant observation
ograniczona poczytalno
obsesja
obsession
diminished responsibility,
diminished capacity
obsesyjny
obsessive
okazywanie
display
obszar Broca (inaczej:

orodek Broca, orodek
mowy Broca)
Brocas area, Brocas centre,

Brocas speech centre
okazywanie emocji
affect display
okres (rozwj) prenatalny
prenatal development
obwinianie ofiary
blaming the victim
okres krytyczny
critical period
obwodowy ukad nerwowy
peripheral nervous system
oksytocyna
oxytocin
ocena 360 stopni
360-degree feedback
okulistyczny
ophthalmic
ochotnik
volunteer
okulistyka
ophthalmology
ociao umysowa
(inaczej: pogranicze
funkcjonowania
intelektualnego)
functioning
olfaktoryczny
olfactory
oligofrenia
(termin przestarzay)
oligophrenia
oczekiwana warto
expected value
oczny
ocular
odchylenie (w statystyce)
deviation
odchylenie standardowe
standard deviation
odcisk palca
fingerprint
odmienny stan wiadomoci
altered state of consciousness
odosobnienie
isolation
odpamitywa
to recall
176
omam (inaczej: halucynacja) hallucination

omamy hipnagogiczne
hypnagogic images
onanizm
onanism
oniryczny
oneiric
onkologia
oncology
ontogeneza
ontogeny, ontogenesis
ontologia
ontology
operacja umysowa
(w teorii J. Piageta)
mental operation
operacje formalne
formal operations
operacje konkretne
concrete operations
operacjonalizm
operationalism
opiaty
opiates
opinia
opinion
opium
opium
opona mikka
pia mater
opona twarda (rdzenia i

mzgowia)
dura mater
opony mzgowo-rdzeniowe
meninges
opr
passive-aggressive personality
osobowo biernodisorder, negativistic personality
agresywna (inaczej:
osobowo negatywistyczna) disorder
osobowo histrioniczna
(inaczej: histrioniczne
zaburzenie osobowoci)
histrionic personality disorder
osobowo lkliwa (inaczej:

osobowo unikajca)
anxious personality disorder,

avoidant personality disorder
osobowo narcystyczna
narcissistic personality disorder
osobowo negatywistyczna
(inaczej: osobowo biernoagresywna)
negativistic personality disorder,

passive-aggressive personality
disorder
resistance
osobowo obsesyjnokompulsywna (dawniej:

osobowo anankastyczna)
personality disorder, anankastic
oportunizm
opportunism
osobowo oralna
opniony wytrysk
delayed ejaculation,
retarded ejaculation
oral character, oral personality,

oral-passive character
opryszczka
herpes
osobowo oralnoagresywna
oral-aggressive character,
oral-aggressive personality
optyczny
optic
osobowo paranoiczna
paranoid personality disorder
optymista
optimist
osobowo podwjna
(dwojaka)
dual personality
optymistyczny
optimistic
osobowo schizoidalna
schizoid personality disorder
optymizm
optimism
osobowo schizotypowa
schizotypal personality disorder
oralny
oral
organ
organ
multiple personality disorder,

dissociative identity disorder,
split personality
nastroju
organic affective disorder,

organic mood disorder
osobowo wieloraka
(naprzemienna, mnoga;
inaczej: dysocjacyjne
zaburzenie tosamoci)
osobowo zalena
dependent personality dosorder
urojeniowe
organic delusional disorder
osobowociowy
personality
organiczne zmiany w OUN
organic diseases of the central

nervous system
osobowy
personal
orodek mzgowy
centre of the brain
organiczny
organic
orodek przyjemnoci
pleasure centre
organizm
organism
orodkowy
central
orgazm
orgasm
ostra reakcja na stres
acute stress reaction
orientacja
orientation
ostracyzm
ostracism
orientacja allopsychiczna
allopsychic orientation
ostro
acuity
orientacja autopsychiczna
autopsychic orientation
ostro wzroku
visual acuity
orientacja seksualna
sexual orientation,
sexual preference
ostry (jako przeciwiestwo

chronicznego)
acute
ortografia
orthography
otamowanie mylenia
thought blocking
osupienie
stupor
dementia
osmoza
osmosis
otpienie (inaczej:
demencja)
person
otpienie starcze (inaczej:

demencja starcza)
senile dementia
osoba
osoba niepenosprawna
disabled person
openness to experience
osoba niesyszca
deaf person
otwarto na dowiadczenia
(w Wielkiej Pitce)
otyo
obesity
osoba niewidoma
blind person
owczy pd
bandwagon effect
osoba znaczca
significant other
owulacja
ovulation
osobisty
personal
osobowo
personality

disorder
osobowo antyspoeczna
[dyssocjalna; inaczej:
zaburzenie osobowoci]
antisocial personality disorder,

dissocial personality disorder
ozibo pciowa
(inaczej: obnienie
popdu seksualnego,
zesp obnienia popdu
seksualnego)
ozibo pciowa (u kobiet)
frigidity
osobowo autodestrukcyjna self-destructive personality

177
178
P
179
pacjent
patient
parafrenia
paraphrenia
pacyfizm
pacifism
paraleksja
paralexia
padaczka
epilepsy
paralelizm
palimpsest alkoholowy
memory loss related to alcohol

abuse
parallelism,
psychophysical parallelism
parali
paralysis
palpitacja
palpitation
parametr
parameter
pami
memory
paramimia
paramimia
pami autobiograficzna
autobiographical memory
paranoiczny
paranoid
pami deklaratywna
declarative memory
paranoidalny
paranoid
pami dugotrwaa
long-term memory,
secondary memory
paranoja
paranoia
pami echoiczna
(inaczej: magazyn
echoiczny)
echoic memory,
echoic store
parapsychologia
parapsychology
parasomnia
parasomnia
pami eksplicytna
explicit memory
parkinsonizm
parkinsonism
pami epizodyczna
episodic memory
pasja
passion
pami fleszowa (inaczej:

wspomnienie fleszowe)
flashbulb memory
patogeneza
pathogenesis
patogeniczny
pathogenic
pami fotograficzna
photographic memory
patologia
pathology
pami ikoniczna
(inaczej: magazyn
ikoniczny)
iconic memory,
iconic store
pami implicytna
patologiczny hazard
(inaczej: uzalenienie od
hazardu)
implicit memory
patriarchalny
patriarchal
pami kojarzeniowa
associative memory
patriarchat
patriarchy
pami konstruktywna
constructive memory
pedagogiczny
teaching, educational
pami krtkotrwaa
short-term memory,
immediate memory
pedagogika
teaching, education
pami proceduralna
procedural memory
pederasta
pederast
pami rekonstruktywna
reconstructive memory
pederastia
pederasty
pami reprodukcyjna
reproductive memory
pedofil
paedophile (pedophile)
pami robocza
working memory
pedofilia
paedophilia (pedophilia)
pami semantyczna
semantic memory
pejotl
peyote
pami sensoryczna
(pami ultrakrtkotrwaa)
sensory memory,
ultra-short term memory
pezanie
crawling
penetracja
penetration
pami zalena od
kontekstu
context-dependent memory
penetrowa
to penetrate
pami zalena od stanu
state-dependent memory
penis
penis
pamita
to remember, to recall
percepcja
perception
pandemia
pandemic
percepcyjny
perceptual
panika
panic
periodyzacja rozwoju
periodization of development
panpsychizm
panpsychism
permisywno
permissiveness
panseksualizm
pansexualism
perseweracja
perseveration
paradoks
paradox
persona
persona
paradoks kamcy
liar paradox
personal
paradoksalny
paradoxical
personalny (1) - w
znaczeniu: osobisty
paradigm
personalny (2) - w
odniesieniu do personelu
personnel
paradygmat
paradygmat grupy
minimalnej
minimal group paradigm,

minimal group situation
personel (kadra)
personnel
personifikacja
personification
parafilia (inaczej: dewiacja

seksualna, zaburzenie
preferencji pciowych)
paraphilia,
sexual deviation,
sexual preference disorder
perspektywa
perspective
perspektywa linearna
linear perspective
parafonia
paraphonia
180
perswadowa
to persuade
poczucie niszoci
inferiority
perswazja
persuasion
poczucie winy
remorse, feeling of guilt
perystaltyka
peristalsis
poczytalno
sanity
podatno na hipnoz
(inaczej: podatno
hipnotyczna)
hypnotic susceptibility,
hypnotizability
podejmowanie decyzji
decision making
podejrzany
suspect
podekscytowany
excited
ptla artykulacyjna (inaczej: articulatory loop, articulatory

store, subvocal rehearsal loop
magazyn artykulacyjny)
ptla fonologiczna
phonological loop
pie mzgu
brainstem (lub brain stem)
pierwszorzdna cecha
pciowa
primary sexual characteristic
pitno
stigma
podgldactwo (voyeuryzm)
voyeurism
piromania
pyromania, pathological firesetting
podkorowy
subcortical
pisma analiza
handwriting analysis
podmiot
subject, entity
pismo
writing, writing system
podnieca
to excite, to arouse
placebo
placebo
podniecenie
excitement, arousal
plamka lepa (inaczej: lepy

punkt)
blind spot
podniecony
excited, aroused
podobiestwo
similarity
experimental design
podprogowo
subliminally
experimental plan
podprogowy
subliminal, subthreshold
plsawica Huntingtona
Huntingtons disease,
Huntingtons chorea
podsuchiwacz
couteur
pat
lobe
podstawowa nieufno
basic mistrust, basic distrust
pat czoowy
frontal lobe
podstawowe prawo
psychoanalizy
pat skroniowy
temporal lobe
basic rule of psychoanalysis,

fundamental rule of
psychoanalysis
pciowy
sexual
pe biologiczna
sex
pe psychologiczna
(spoeczna)
gender
pd
foetus
podno
fertility
podowy zesp
alkoholowy (inaczej:
zesp poalkoholowego
uszkodzenia podu)
foetal alcohol syndrome
plotka
gossip, romour
plotkowa
to gossip
pyn mzgowo-rdzeniowy
cerebrospinal fluid
pyn wewntrzkomrkowy
intracellular fluid
pynno mylenia
fluidity of thinking
pobudzenie (1) - w
znaczeniu: aktywacja
podstawowe zaufanie versus basic trust versus basic mistrust

podstawowa nieufno
podstawowy bd atrybucji
(inaczej: bd atrybucji)
fundamental attribution error,

attribution error
podwiadomo
subconscious, subconsciousness
podwiadomy
subconscious
poduszka katatoniczna
psychological pillow
podwjna helisa
double helix
podwjne wizanie
double bind
podwyszony nastrj
elevated mood
podwzgrze
hypothalamus
podzia komrek
cell division
podzielno uwagi
divisibility of attention,
divided attention
activation
pogranicze funkcjonowania
intelektualnego
functioning
pobudzenie (2) - w
znaczeniu pobudzenia
psychoruchowego
agitation
pojemno
capacity
pojemno pamici
memory capacity
pobudzenie (3) - w
znaczeniu: podniecenie
arousal
pojemno uwagi
attention capacity
vagina
pokwitanie (inaczej:
dojrzewanie pciowe)
puberty
pochwa
pochwica
vaginismus
polaryzacja grupowa
group polarization
pochwowy
vaginal
pole
field
poczcie
conception
pole wzrokowe
field of vision, visual field
poczucie
feeling
polemika
polemics
poczucie krzywdy
resentment
polemizowa
to polemicize
181
poliandria
polyandry
poligamia
polygamy
poliginia
polygyny
poligraf
polygraph
polimeraza DNA
poziom alkoholu we krwi
blood alcohol level,

blood alcohol concentration
poziom przetwarzania
level of processing
poziom przystosowania
adaptation level
DNA polymerase
poziom rozwoju
umysowego
level of intellectual development
polityka
politics
poznanie
cognition
pkula mzgu
cerebral hemisphere
poznawczy
cognitive
polucja
nocturnal emission
reaction formation
pomiar
measurement
popd
drive
pozorowanie reakcji
(inaczej: formacja
reaktywna, formowanie
reakcji przeciwnej, reakcja
upozorowana)
popd pciowy (seksualny)
sexual instinct, sexual drive,

sexual desire, sex instinct, sex
drive
pozycja spoeczna
social position
pozycja testowa
test item
poprawno polityczna
political correctness
populacja
population
pozytonowa emisyjna
PET scan (positron emission

tomography scan)
poradnia
clinic
pozytywizm
positivism
poradnictwo (poradnictwo
psychologiczne)
counselling
pragmatyczny
pragmatic
pragmatyka
pragmatics
poraenie
palsy
pragmatyzm
pragmatism
poraenie mzgowe
cerebral palsy
thirst
porfiria
porphyria
pragnienie (w znaczeniu
bycia spragnionym)
pornografia
pornography
pranie mzgu
brainwashing
porwnania spoeczne
social comparisons
prawdopodobiestwo
probability, likelihood
porwnania wielokrotne
multiple comparisons
prawo (1) - w znaczeniu

ogu przepisw
law
porwnanie zaplanowane
planned comparison
rule, principle
porzdek dziobania
pecking order
prawo (2) - w znaczeniu:

regua, zasada
posuszestwo
obedience
prawo grupowania
grouping law
postawa
attitude
contiguity law
potencja gotowoci
readiness potential
prawo ssiedztwa,
wspwystpowania (w
teorii asocjacjonistycznej)
potencja synaptyczny
synaptic potential
prawo symetrii
symmetry law
potencja wywoany
evoked potential, evoked

response, event-related
potential, endogenous potential
prawo zamykania,
domykania (w psychologii
Gestalt)
closure grouping law
potrzeba
need
prdko przetwarzania
processing speed
potrzeba afiliacji
affiliation need,
need for affiliation
predyspozycja
predisposition
premedytacja
premeditation
potrzeba osigni (inaczej:

motywacja osigni)
need for achievement,

achievement motivation
presja
pressure
potrzebowa
to need
presti
prestige
potwierdzenie
confirmation
prewencja
prevention
poufno
confidentiality
prewencyjny
preventive
poufny
confidential
prezencja
appearance
powane uszkodzenie ciaa
grievous bodily harm
prezentacja
presentation
powidok
afterimage
prezerwatywa
condom
powikanie
complication
prba (1) - w znaczeniu

badania, sprawdzianu
trial
powtarzanie zachowujce
(w pamici krtkotrwaej)
maintenance rehearsal
prba (2) - w znaczeniu

prby badawczej
sample
podanie
desire
snownball sample
poziom
level
prba dobrana metod kuli

niegowej
182
prba kwotowa
quota sample
promiskuizm
promiscuity
prba losowa
random sample
propagacja
propagation
prba nieprobabilistyczna
(nielosowa)
non-probability sample
propaganda
propaganda
prba okolicznociowa
opportunity sample
propriocepcja
proprioception
prba przypadkowa
accidental sample
prosopagnozja
prosopagnosia
prba reprezentatywna
representative sample
prostata
prostate
prba wygodna (rodzaj

prby nielosowej)
convenience sample
prototyp
prototype
prowokacja
provocation
prba zoona z ochotnikw
self-selected sample
prowokator
provocateur
problem
problem
prowokowa
to provoke
problem dobrze
zdefiniowany
well-defined problem,
well-structured problem
prniactwo spoeczne
social loafing
problem psychofizyczny
mind-body problem
prymitywny
primitive
proces (1)
process
przecitny
average
proces (2; w znaczeniu

procesu sdowego)
trial
przeciwciao
antibody
przeciwprzeniesienie
counter-transference
proces cywilny
civil trial
przeciwwarunkowanie
counterconditioning
proces karny
criminal trial
przeczulica
hyperaesthesia
proces psychiczny
mental process
przedawkowanie
overdose
procesy decyzyjne
decision making
przedsionek
vestibule
profanacja
profanation, desecration
przedwiadomo
preconscious, preconsciousness
profanowa
to profane, to desecrate
przedwiadomy
preconscious
profesjonalizm
professionalism
przedwczesny wytrysk
premature ejaculation
profesjonalny
professional
przedzia ufnoci
confidence interval
profil
profile
przejzyczenie (lapsus)
slip of the tongue, lapsus linguae
profilaktyka
prevention
przekaz
transmission
profilowanie
profiling
przekaz spoeczny
social transmission
profilowanie DNA (inaczej:

profilowanie genetyczne,
identyfikowanie sprawcy
przestpstwa na podstawie
DNA)
DNA profiling, DNA

fingerprinting, genetic
fingerprinting
przekanictwo synaptyczne
synaptic transmission
przekanik
transmitter
przekonanie
belief
profilowanie kryminalne
(inaczej: tworzenie
profilu psychologicznego
przestpcy)
criminal profiling
przekonanie kluczowe
core belief
przekonywanie
persuasion
prg
threshold, limen
przekwitanie (inaczej:
menopauza, klimakterium)
menopause, change of life,

climacteric
prg absolutny
absolute threshold
przeyk
oesophagus
prg rnicy (rnicowy)
difference threshold, difference

limen, discrimination threshold
przemieszczenie
displacement
progesteron
progesterone
przemoc
violence
prognoza
prognosis
przemoc domowa
domestic violence
programowanie
neurolingwistyczne
neurolinguistic programming
przemoc emocjonalna
(inaczej: przemoc
psychiczna)
emotional abuse,
psychological abuse
projekcja
projection
przemoc fizyczna
projekt
project
physical abuse,
physical violence
prokreacja
procreation, reproduction
przemoc seksualna
sexual abuse, sexual violence
proksemika
proxemics
przeniesienie
transference
proksymalny
proximal
przepracowywanie
problemu
working through
proksymodystalny
proximodistal
przerzutno uwagi
alternating attention
183
przesd
superstition
przysadka mzgowa
pituitary gland
przesuchanie
interrogation
preparation
przesuchiwa
to interrogate
przysposobienie (1) - w
znaczeniu: przygotowanie
przestpca
offender, criminal
przysposobienie (2) - w
znaczeniu: adopcja
adoption
przestpczo
crime
przystosowanie
adaptation, adjustment
przestpczo nieletnich
juvenile crime,
juvenile delinquency
przywizanie
attachment
przestpczo
zorganizowana
organized crime
przywdca
leader
przestpstwo
crime
parasympathetic nervous
system
przestrze osobista
personal space
przywspczulny
(parasympatyczny,
cholinergiczny) ukad
nerwowy
pseudowarunkowanie
pseudoconditioning
psychastenia
psychasthenia
przestrze yciowa (w teorii life space

K. Lewina)
przestrzenny
spatial
psyche
psyche
przetwarzanie
automatyczne
automatic processing
psychiatria
psychiatry
przetwarzanie dyskretne
(niecige)
discrete processing
psychiczny
mental
psychika
psyche
psychoaktywny (inaczej:
psychotropowy)
psychoactive, psychotropic
psychoanalityczny
psychoanalytic
psychoanalityk
psychoanalyst
psychoanaliza
psychoanalysis
psychobiologia
psychobiology
przetwarzanie elaboratywne elaborative rehearsal

przetwarzanie informacji
information processing
przetwarzanie kaskadowe
cascade processing
przetwarzanie kontrolowane controlled processing

data-driven processing, bottomup processing
przetwarzanie odgrne
top-down processing
psychochirurgia
psychosurgery
przetwarzanie rwnolege
parallel processing
psychodeliczny
psychedelic
przetwarzanie szeregowe
serial processing
psychodrama
psychodrama
przeuczenie
overlearning
psychofizjologia
psychophysiology
przewleky
chronic
psycholingwistyka
psycholinguistics
przewodzenie aksonalne
axonal transport
psychologia
psychology
przeycie
experience
psychologia aktw
act psychology
przodomzgowie
forebrain
psychologia analityczna
analytical psychology
przyczynowy
causal
psychologia biegu ycia
lifespan psychology
przyja
friendship
psychologia dynamiczna
dynamic psychology
przymglenie wiadomoci
clouding of consciousness
psychologia edukacyjna
educational psychology
przymierze terapeutyczne
(sojusz terapeutyczny)
therapeutic alliance,
therapeutic relationship
psychologia ego
ego psychology
przymus (1) - w znaczeniu:

przymus robienia czego
compulsion
psychologia egzystencjalna
existential psychology
force
psychologia
eksperymentalna
experimental psychology
przymus (2) - w znaczeniu:

nacisk
psychologia ewolucyjna
evolutionary psychology
przymus powtarzania
repetition compulsion
psychologia gbi
depth psychology
przypisywanie
attribution
psychologia humanistyczna
humanistic psychology
przypyw adrenaliny
(potoczne)
adrenaline rush
psychologia indywidualna
individual psychology
przypomina (1) - w
znaczeniu: przypomina
sobie
to remember,
to recall
psychologia kliniczna
clinical psychology
constitutional psychology
przypomina (2) - w
znaczeniu: przypomina
komu, o czym;
przypomina kogo, co
to remind
psychologia
konstytucjonalna
psychologia kryminalna
criminological psychology
psychologia medyczna
(psychologia medycyny)
medical psychology
przypominanie
remembering, recall
184
psychologia organizacji
organizational psychology
psychomotoryczny
psychomotor
psychologia penitencjarna
penitentiary psychology
psychopata
psychopath
psychologia porwnawcza
comparative psychology
psychopatia
psychopathy
psychologia postaci
Gestalt psychology
psychopatologia
psychopathology
psychologia potoczna
folk psychology
psychopatyczny
psychopathic
psychologia poznawcza
cognitive psychology
psychosomatyczny
psychosomatic
psychologia pozytywna
positive psychology
psychoterapeuta
psychoterapist
psychologia pracy
work psychology
psychoterapeutyczny
psychoterapeutic
psychologia prenatalna
prenatal psychology
psychoterapia
psychotherapy
psychologia przemysowa
industrial/organizational
psychology
psychoterapia
krtkoterminowa
brief psychotherapy
psychologia religii
psychology of religion
psychotropic, psychoactive
psychologia rnic
indywidualnych
psychology of individual
differences
psychotropowy (inaczej:
psychoaktywny)
psychoticism
psychologia rozwojowa
developmental psychology
psychotyczno (w teorii H.
Eysencka)
psychologia sdowa
forensic psychology
psychotyczny
psychotic
psychologia ledcza
investigative psychology
psychoza
psychosis
psychologia spoeczna
social psychology
psychoza amfetaminowa
amphetamine psychosis
psychologia sportu
sport psychology
psychoza indukowana
induced psychosis
psychologia rodowiskowa
environmental psychology
psychoza inwolucyjna
involutional psychosis
psychologia stosowana
applied psychology
psychologia tumu
crowd psychology

psychoza maniakalnodepresyjna (inaczej: choroba disorder, manic-depressive
psychosis
afektywna dwubiegunowa,
zaburzenie dwubiegunowe)
psychologia twrczoci
psychology of creativity
psychoza organiczna
organic psychosis
psychologia zaburze
abnormal psychology
psylocybina
psilocybin
psychologia zarzdzania
occupational psychology
pula genowa
gene pool
psychologia zdrowia
health psychology
punkcja ldwiowa
lumbar puncture
psychologia zwierzt
(inaczej: zoopsychologia)
animal psychology
pytanie otwarte
open-ended question,
open question
psychologiczny
psychological
pytanie zamknite
closed question
psychometria
psychometrics
185
186
R
187
racjonalizacja
rationalization
realizm
realism
racjonalizm
rationalism
realizm depresyjny
depressive realism
racjonalizowa
to rationalize
realizm moralny
moral realism
racjonalno
rationality
reanimacja
resuscitation
racjonalny
rational
receptor
receptor
raczkowanie
crawling
receptor adrenergiczny
adrenergic receptor
radykalizm
radicalism
receptor blowy
pain receptor, nociceptor
radykalny
radical
receptor czuciowy
sensory receptor
radzenie sobie
coping
receptor dotykowy
tactor, touch receptor
radzi sobie
to cope
receptor kontaktowy
contact receptor
rak (nowotwr)
cancer
receptor nikotynowy
nicotinic receptor
rakotwrczy
carcinogenic
receptor suchowy
auditory receptor
rama
frame
receptor smakowy
gustatory receptor
randomizacja
randomization
olfactory receptor
raport z bada
research report
receptor wchowy
(olfaktoryczny)
rasista
racist
receptor wzrokowy
visual receptor
rasistowski
racist
recydywa
re-offending
rasizm
racism
rczno (dominacja prawej

lub lewej rki)
handedness
rdze krgowy
spinal cord
redukcjonistyczny
reductionist, reductionistic
rdze przeduony
medulla oblongata
redukcjonizm
reductionism
reakcja
reaction, response
refleks
reflex
reakcja walcz lub uciekaj
fight-or-flight response
refleksyjno
reflectiveness
reakcja alarmowa
alarm reaction
refleksyjny
reflective
reakcja audiokinetyczna
audiokinetic response
regeneracja
regeneration
reakcja bezwarunkowa
response
regresja
regression
reakcja dysocjacyjna
dissociative reaction
regresja linearna
linear regression
reakcja elektrodermalna
(inaczej: reakcja skrno galwaniczna)
electrodermal response,
galvanic skin response
regresja liniowa
multiple regression, multiple

linear regression analysis
regression towards the mean
reakcja histeryczna
hysterical reaction
regresja w kierunku
wartoci redniej
reakcja obronna
defence reaction
regresja wieku
age regression
reakcja odpornociowa
(immunologiczna)
immune response
regua okazywania
display rule
regulator
regulator
reakcja odroczona
delayed response
rehabilitacja
rehabilitation
reakcja paranoiczna
paranoid reaction
rehabilitowa
to rehabilitate
reakcja psychotyczna
psychotic reaction
reifikacja
reification
reakcja rezygnacyjna
giving-up reaction
reifikowa
to reify
reakcja upozorowana
(inaczej: formacja
reaktywna, formowanie
reakcji przeciwnej,
pozorowanie reakcji)
reaction formation
reinkarnacja
reincarnation
rejestr
register
reakcja warunkowa
response
reaktancja
reactance
przywizania (inaczej:
zaburzenie wizi)
reactive attachment disorder,

attachment disorder
reaktywno
reactivity
188
rejestr sensoryczny (inaczej: sensory register, sensory store

magazyn sensoryczny)
rejestrowa
to register
reklama
advertisement (pojedyncza
reklama); advertising (jako
dziedzina marketingu)
rekonwalescencja
convalescence, recovery
rekrutacja
recruitment
relacja ja-Ty (u M. Bubera) I-thou relation
rodzinny
family
relacja z obiektem
object relation
Rogerian
relacje interpersonalne
interpersonal relations
rogeriaski (od nazwiska

Carla Rogersa)
relaks
relaxation
rogwka
cornea
relaksacja
relaxation
rola pciowa
gender role
relaksacja progresywna
progressive relaxation
rola rodzicielskia
parental role
relatywizm
relativism
rola spoeczna
social role
relatywna deprywacja
relative deprivation
rwnolegy
parallel
relatywny
relative
rozkad
distribution, schedule
religia
religion
rozkad chi kwadrat
chi-square distribution
reminiscencja
reminiscence
rozkad Gaussa (inaczej:

rozkad normalny)
Gaussian distribution,
normal distribution
replikacja
replication
rozkad liczebnoci
frequency distribution
replikacja DNA
DNA replication
probability distribution
represja
repression
rozkad
prawdopodobiestwa
represyjny
repressive
rozkad wzmocnie
reinforcement schedule
reprezentacja
representation
rozkojarzenie
absent-mindedness
reprezentant
representative
rozmnaanie bezpciowe
asexual reproduction
reprezentatywno
representativeness
rozmowa kwalifikacyjna
interview
reprezentatywny
representative
rnica
difference
reprezentowa
to represent
rnica midzy aktorem a

obserwatorem
actor - observer difference
reprodukcja
reproduction
rnice indywidualne
individual differences
resekcja
resection
rnice kulturowe
cultural differences
resocjalizacja
rehabilitation
sex differences
respiracja
respiration
rnice pciowe (rnice

midzy pciami)
retinol
retinol
rnicowanie (si)
differentiation
retoryczny
rhetorical
rozpacz
despair
retoryka
rhetoric
rozpad osobowoci
disintegration of personality
retrospekcja
retrospection
rozpozna (rozpoznawa)
to recognize
retrospektywny
retrospective
rozpoznawanie
recognition
retrowirus
retrovirus
rozpoznawanie twarzy
face recognition
rewalidacja
rehabilitation
rozproszenie
diffusion
rewelacja
revelation
rozproszenie uwagi
distraction of attention
rewizja
revision
rozrnialno
discriminability
rezonans magnetyczny
magnetic resonance imaging

(MRI)
rozrnialny
discriminable
riposta
riposte
rozszczepienie mzgu
(inaczej: komisurotomia)
commissurotomy,
commissurectomy, split-brain
rodzestwo
siblings
roztargnienie
absent-mindedness
rodzic
parent
rozumie
to understand
rodzicielski
parental
rozumienie
understanding
rodzina
family
rozumowa
to reason
rodzina adopcyjna
adoptive family
rozumowanie
reasoning
rodzina nuklearna
nuclear family
rozwizywanie problemw
problem solving
rodzina pena
two-parent family
rozwd
divorce
rodzina poszerzona
extended family
rozwj
development
rodzina zastpcza
foster family
rozwj harmonijny
harmonious development
rozwj moralny
moral development
189
rozwj nieharmonijny
disharmonious development
rytm
rhythm
rozwj opniony
delayed development,
developmental delay
rytm biologiczny
biological rhythm
rozwj poznawczy
cognitive development
rytm okoodobowy
circadian rhythm
rozwj przyspieszony
accelerated development
rytm rozwoju
developmental rhythm
rozwj psychoseksualny
psychosexual development
rytmiczny
rhythmic, rhythmical
rozwojowe zaburzenie
koordynacji
developmental coordination
disorder
rywalizacja
rivalry
rywalizowa
to rival, to compete
ruch
motion
ryzyko
risk
ruch pozorny
apparent movement
ryzykowny
risky
ruchy stereotypowe
stereotyped movements
rzeczywisto
reality
ruminowanie (myli
intruzywne)
ruminating
rzeczywisty
real
rybosom
ribosome
rzetelno
reliability
rysunek
drawing
rzetelno powkowa
split-half reliability
rysunek dziecka
childs drawing
rzetelno test-retest
test-retest reliability
rzetelno testu
test reliability
190
S
191
sadomasochistyczny
sadomasochistic
schizofazja (inaczej: saata

sowna)
schizophasia, word salad
sadomasochizm
sadomasochism
sdowa ekspertyza
psychologiczna
forensic psychological
evaluation
schizofrenia
schizophrenia
schizofrenia dziecica
childhood schizophrenia
sdowy
forensic (w odniesieniu do nauk

sdowych)
schizofrenia katatoniczna
catatonic shizophrenia
sadystyczny
sadistic
schizofrenia
niezrnicowana
undifferentiated schizophrenia
sadyzm
sadism
schizofrenia paranoidalna
paranoid schizophrenia
safizm (mio lesbijska)
sapphism
schizofrenia rezydualna
residual schizophrenia
saata sowna
(inaczej: schizofazja)
word salad, schizophasia
disorganized schizophrenia,
hebephrenic schizophrenia
samiec Alfa
alpha male
schizofrenia
zdezorganizowana (inaczej:
schizofrenia heberfeniczna)
samoakceptacja
self-acceptance
schizofrenogenny
schizophrenogenic
samoanaliza
self-analysis
schizotymia
schizothymia
samobjczy
suicidal
schizotypia
schizotypy
samobjstwo
suicide
sedacja
sedation
samokontrola
self-control
segregacja rasowa
racial segregation
samolubny
selfish
sekrecja
secretion
samoocena
self-esteem, self-evaluation
seks
sex
samoopis
self-description
seksistowski
sexist
samorealizacja
(samourzeczywistnianie,
samoaktualizacja)
self-actualization
seksizm
sexism
seksualno
sexuality
samoskuteczno (wasna
skuteczno)
self-efficacy
seksualno dziecica
infantile sexuality
seksualny
sexual
samospeniajce si
proroctwo
self-fulfilling prophecy
seksuologia
sexology
samowiadomo
self-consciousness,
self-awareness
sekta
sect
sekwencjonowanie DNA
DNA sequencing
samotno
loneliness, solitude
selekcja
selection
samotny
lonely
natural selection
samoutrudnianie
self-handicapping
selekcja naturalna (inaczej:

dobr naturalny)
samowiedza
self-knowledge
selektywny
selective
samozaprzeczajce si
proroctwo
self-defeating prophecy
selektywny inhibitor
zwrotnego wychwytu
serotoniny (SSRI)
selective (specific) serotonin

reuptake inhibitor (SSRI)
sangwinik
sanguine
semantyczny
semantic
sankcja spoeczna
social sanction
semantyka
semantics
satyriasis (satyryzm)
satyriasis
semiologia
semiology
sawant
idiot savant
semiotyka
semiotics
sceptycyzm
scepticism
dream
sceptyczny
sceptical
sen (1) - w znaczeniu:

marzenie senne
sceptyk
sceptic
sen (2) - w znaczeniu:

spanie
sleep
schemat
schema
sen gboki
NREM sleep (non-rapid-eyemovement sleep), synchronized

sleep
sen paradoksalny (inaczej:

REM)
REM sleep (rapid-eyemovement sleep), paradoxical

sleep
sens
sense
schemat (w teorii J. Piageta) scheme

schemat blokowy (inaczej:
diagram blokowy)
flow chart, block diagram
schemat dotyczcy wasnej

osoby
self-schema
schemat percepcyjy
perceptual schema
sensoryczny
sensory
schemat poznawczy
cognitive schema
sensualizm
sensualism
sensytyzacja
sensitization
192
sentencja
sentence
skopolamina
scopolamine
separacja
separation
skra
skin
separacyjne zaburzenie
lkowe
separation anxiety disorder
skono
(wspczynnik skonoci)
skewness
serotonergiczny
serotonergic
serotonin
skrt (w odniesieniu do
palenia np. marihuany)
joint
serotonina
seryjny
serial
skro
temple
sezonowe zaburzenie
afektywne
(inaczej: sezonowe
zaburzenie nastroju,
depresja sezonowa)
seasonal affective disorder,

seasonal mood disorder (SAD)
skrypt (skrypt poznawczy)
script
skrzynka Skinnera
Skinner box
skrzywienie atrybucyjne
attributional bias
siatkwka
retina
lad pamiciowy
(inaczej: engram)
memory trace,
engram
sie neuronalna
neural network
slang
slang
sia ego
ego strength
lepa prba
blind study
sinusoidalny
sinusoidal
lepota
blindness
skala
scale
colour-blindness
skala Apgar
Apgar score
lepota barw (inaczej:

nierozrnianie kolorw)
Skala Depresji Becka
Beck Depression Inventory
lepy
blind
Skala Depresji Hamiltona
Hamilton Depression Rating

Scale
lepy punkt (inaczej:

plamka lepa)
blind spot
skala dystansu spoecznego

Bogardusa
Bogardus social distance scale
sownik
dictionary
sowny
verbal
skala inteligencji StanfordaBineta
Stanford-Binet intelligence scale
sowotok
logorrhea
such
hearing
suchowe pole odbiorcze
auditory receptive field
suchowiec
audile
suchowy
auditory
smak
taste, flavour
Skala Inteligencji Wechslera Wechsler Adult Intelligence

Scale (WAIS)
dla Dorosych
Skala Inteligencji Wechslera Wechsler Intelligence Scale for
Childern (WISC)
dla Dzieci
skala interwaowa
(przedziaowa)
interval scale
Skala Jawnego Niepokoju
Manifest Anxiety Scale
smakowa
to taste
skala kamstwa
lie scale
mier
death
skala Likerta
Likert scale
miertelny
fatal, lethal, mortal
skala nominalna
nominal scale
smutek
sadness
skala numeryczna
numerical rating scale
smutek poporodowy
skala osobowoci Eysencka
Eysenck Personality Inventory

(Questionnaire)
postpartum blues,
postnatal blues
smutny
sad
skala porzdkowa
ordinal scale
snob
snob
skala postaw
attitude scale
snobizm
snobbery
skala preferencji osobistych

Edwardsa
Edwards Personal Preference

Schedule
socjalizacja
socialization
Skala Rl Pciowych Bema
Bem Sex Role Inventory
socjalizacja antycypacyjna
anticipatory socialization
skala stosunkowa
ratio scale
socjobiologia
sociobiology
skala szacunkowa
rating scale
socjogram
sociogram
skala zaufania
interpersonalnego
interpersonal trust scale
socjolingwistyka
sociolinguistics
socjologia
sociology
skalowanie
wielowymiarowe
multidimensional scaling
socjometria
sociometry
skojarzenie
association
socjopata
sociopath
skok pokwitaniowy
pubertal growth spurt
socjopatia
sociopathy
skopofilia
scopophilia, scoptophilia
socjopatyczny
sociopathic
socjoterapia
sociotherapy
193
soczewka
lens
rodek uspokajajcy
(sedatywny)
sedative
sodomia
sodomy
soma
soma
rdmzgowie
midbrain, mesencephalon
somatotonik
somatotonic
rodowisko
environment
somatotyp
somatotype
rodowisko prenatalne
prenatal environment
somatyczny
somatic
rodowisko spoeczne
social environment
somatyczny ukad nerwowy
somatic nervous system
stabilno
stability
somatyzacja
somatization
stadia rozwoju moralnego
stages of moral development
somatyzowa
to somatize
stadium inteligencji
sensoryczno - motorycznej
sensorimotor stage
somestezja
somaesthesis
stadium operacji formalnych formal operations stage
somnambulizm (inaczej:
lunatyzm)
sleepwalking, noctambulation,
somnambulism
stadium operacji
konkretnych
concrete operations stage
spa
to sleep, to be asleep
stadium przedoperacyjne
pre-operational stage
spadek (utrata) wagi
weight loss
stalking (nkanie)
stalking
spastyczny
spastic
stao (w teorii J. Piageta)
conservation
spazm
spasm
stao ksztatu
shape constancy
spazmatyczny
spasmodic
stao percepcyjna
perceptual constancy
specyficzny
specific
stao przedmiotu
object constancy
spektrum
spectrum
object permanence
piczka
coma
stao przedmiotu (w teorii

J. Piageta)
spity
tense
stao rozmiaru
size constancy
spirytualizm
spiritualism
stan
state
spaszczenie emocjonalne
[inaczej: spaszczenie
(stpienie, spycenie)
afektu, blado afektywna]
stan padaczkowy
epileptic state,
status epilepticus
stan wegetatywny
persistent vegetative state
spltanie (inaczej: amencja)
mental confusion
standaryzacja
(normalizacja) testu
test standardization
standaryzowa
to standardize
staro
old age
status spoeczny
social status
statystyka (1) - jako nauka
statistics
corpus callosum
spoido wielkie mzgu
(inaczej: ciao modzelowate)
spoeczne uczenie si
social learning
spoeczno
community
spontaniczna remisja
(wyzdrowienie)
spontaneous remission
spostrzega
to perceive
spostrzeganie
perception
statystyka
nieparametryczna
non-parametric statistics
spostrzeganie podprogowe
subliminal perception
statystyka opisowa
descriptive statystics
spostrzeganie spoeczne
(percepcja spoeczna)
social perception
statystyka parametryczna
parametric statistics
spowolnienie mylenia
slowness of thought
staw (cz ciaa)
joint
sprawca
offender, perpetrator
stereotyp
stereotype
stereotypizowanie
stereotyping
stereotypowy
stereotypical
sprzenie zwrotne (inaczej: feedback

informacja zwrotna)
statystyka (2) - w znaczeniu statistic

pojedynczej statystyki
redni kwadrat
mean square
steryd anaboliczny
anabolic steroid
rednia
mean, average
stochastyczny
stochastic
rednia arytmetyczna
arithmetic mean
stopnie swobody
degrees of freedom
rodek odurzajcy
intoxicant
stosunek (1) - w znaczeniu:

proporcja
ratio

wspczynnik
quotient
rodek pobudzajcy (inaczej: stimulant drug, psychoanaleptic

drug, psychomotor stimulant,
stymulant)
psychostimulant
194

stosunek pciowy
coitus,
sexual intercourse
submisywny
submissive
stosunek
prawdopodobiestwa
likelihood ratio
substytucja
substitution
sugestia
suggestion
stosunek przerywany
coitus interruptus
sugestia pohipnotyczna
posthypnotic suggestion
strach
fear
suggestibility
strateg
strategist
sugestybilno (podatno
na sugesti)
strategia
strategy
sugestybilny (podatny na
sugesti)
suggestible
strategia mieszana
mixed strategy
sugestywno
suggestiveness
strategia radzenia sobie
coping strategy
sukcesywne powtarzanie
successive reproduction
strategiczny
strategic, strategical
suma
sum
stratyfikacja spoeczna
(inaczej: uwarstwienie
spoeczne)
suma kwadratw
sum of squares
sumienie
conscience
strefa erogenna
erogenous zone
sumienno
conscientiousness
strefa erogenna
(w psychoanalizie)
erotogenic zone
sumienny
conscientious
strefa najbliszego rozwoju
zone of proximal development
superego
superego
stres
stress
superwizja
supervision
stresor
stressor
wiadek
witness
stroboskop
stroboscope
wiadek naoczny
eyewitness
stroboskopowy
stroboscopic
wiadomo
awareness, consciousness
stronniczo
bias
wiadomy
aware, conscious
stronniczo testu
test bias
wiato
light
struktura
structure
wiatopogld
world view
struktura gboka
(w teorii jzyka)
deep structure
witynia
temple
swobodne odpamitywanie
free recall
struktura powierzchniowa
(w teorii jzyka)
surface structure
swobodne skojarzenia
free associations
strukturalistyczny
structuralist
sygna
signal
strukturalizm
structuralism
sygna alarmowy
alarm singal
strumie wiadomoci
stream of consciousness
sylaba bezsensowna
nonsense syllable
studium przypadku
case study
symbiotyczny
symbiotic
stupor
stupor
symbioza
symbiosis
stupor dysocjacyjny
dissociative stupor
symbol
symbol
stwardnienie rozsiane
multiple sclerosis (MS)
symboliczny interakcjonizm
symbolic interactionism
stygmat
stigma
symbolizacja
symbolization
stygmatyzacja
stigmatization
sympatia (jako uczucie)
liking
stygmatyzowa
to stigmatize
sympatyczny (1) - w
znaczeniu: dajcy si lubi
likable,
friendly
styl poznawczy
cognitive style
sympathetic
stymulacja
stimulation
sympatyczny (2) - w
znaczeniu: wspczulny
stymulant (inaczej: rodek

pobudzajcy)
stimulant drug, psychoanaleptic

drug, psychomotor stimulant,
psychostimulant
symptom
symptom
symptomatologia
symptomatology
subiektywizm
subjectivism
symptomatyczny
symptomatic
subiektywny
subjective
symulacja
simulation
subkultura
subculture
symulanctwo
malingering
sublimacja
sublimation
symulowanie
malingering, feigning
submisja
submission
symultaniczny
simultaneous
synapsa
synapse
195
synaptyczny
synaptic
synteza
synthesis
syndrom
syndrome
syntonia
syntony
syndrom amnezji
poalkoholowej
alcohol amnesic syndrome,

alcohol amnestic disorder
system immunologiczny
immune system
syndrom bitej ony
battered wife syndrome
systematyczna
desensytyzacja
systematic desensitization
syndrom bitego dziecka
battered baby/battered child

syndrome
sytuacja spoeczna
social situation
syndrom oddzielenia
od jednego z rodzicw
(inaczej: syndrom alienacji
rodzicielskiej)
parental alienation syndrome
szaman
shaman
szamanizm
shamanism
szkoa specjalna
special school
syndrom odstawienia
(inaczej: zesp
abstynencyjny)
withdrawal syndrome,
abstinence syndrome
szok
shock
szok kulturowy
culture shock
syndrom osoby ocalaej
survivor syndrome
szowinizm gatunkowy
speciesism
syndrom sztokholmski
Stockholm syndrome
sztuczna inteligencja
artificial intelligence
syndromologia
syndromology
sztuczne zapodnienie
artificial insemination
synektyka
sinectics
sztuka
art
synestezja
synaesthesia
synkinezja (inaczej:
wspruch, przyruch)
synkinesis
sztywno funkcjonalna
(inaczej: fiksacja
funkcjonalna)
szum akustyczny
noise
synkretyzm
syncretism
synonim
synonym
syntetyczny
synthetic
196
szybkie ruchy gaek ocznych rapid eye movement (REM)

szykanowanie
harassment
T
197
tabletka gwatu
date rape drug
teoria pola
tabu
taboo
teoria poznania spoecznego social cognitive theory
taksonomia
taxonomy
teoria przywizania
attachment theory
taktyka
tactics
teoria racjonalnego wyboru
rational choice theory
talent
talent
teoria relacji z obiektem
object-relations theory
tanatofobia
thanatophobia
teoria systemw
systems theory
tarczyca
thyroid gland
teoria szyjki od butelki
bottleneck theory
technika stopy w drzwi
foot-in-the-door technique
teoria tosamoci spoecznej social identity theory
technika drzwiami w
twarz
door-in-the-face technique
teoria uodpornienia
inoculation theory
technika badawcza
research technique
teoria uwiedzenia
seduction theory
technika niskiej piki
lowball technique
teoria wymiany spoecznej
social exchange theory
techniki nieinwazyjne
(rodzaj technik badawczych
w naukach spoecznych)
unobtrusive measure
tczwka
iris
telepatia
telepathy
telereceptor
telereceptor
tembr
timbre
temperament
temperament
tendecyjno
tendentiousness, bias
tendencja
tendency
tendencja centralna
central tendency
tendencyjny
tendentious, biased
teologia
theology
teoretyczny
field theory
teoria zgodnoci poznawczej cognitive consistency theory

terapeuta
therapist
terapeutyczny
therapeutic
terapia
therapy
terapia awersyjna
aversion therapy
terapia behawioralna
behaviour therapy, behaviour

modification
terapia dialektycznobehawioralna
dialectical behaviour therapy
terapia dugoterminowa
long-term therapy
terapia egzystencjalna
existential therapy
convulsive therapy,
electroconvulsive therapy
(ECT), electric shock therapy,
shock therapy
theoretical
terapia grupowa
group therapy
teoretyk
theoretician, theorist
teoria
theory
terapia implozywna
[inaczej: zanurzanie,
wystawianie na dziaanie
bodca (stresora)]
exposure therapy, implosion

therapy, flooding
terapia krtkoterminowa
short-term therapy
terapia maeska
marital therapy
terapia odwykowa
addiction therapy
terapia par
couples therapy
terapia poznawcza
cognitive therapy
terapia poznawczoanalityczna
cognitive analytic therapy
terapia poznawczobehawioralna
cognitive behaviour
(behavioural) therapy (CBT)
terapia racjonalnoemotywna
rational emotive behaviour

therapy (REBT)
terapia rodzin
family therapy
teoria asymilacji - kontrastu assimilation - contrast theory

teoria atrybucji
attribution theory
teoria cigoci
continuity theory
teoria degeneracji
(zanikania) ladu
pamiciowego
decay theory
teoria detekcji cech
feature detection theory, feature

abstraction theory
teoria detekcji sygnaw
signal detection theory
teoria decyzji
decision theory
teoria dysocjacji
dissociation theory
teoria dysonansu
(poznawczego)
dissonance theory, cognitive

dissonance theory
teoria gier
game theory
terapia seksualna
sex therapy, sexual therapy
teoria hierarchii potrzeb
need-hierarchy theory
client-centred therapy
teoria integracji cech
feature integration theory
terapia skoncentrowana na
kliencie
teoria krytyczna
critical theory
terapia zajciowa
occupational therapy
teoria oceny poznawczej
cognitive appraisal theory,

cognitive evaluation theory
teratogen
teratogen
personality theory
termin (1) - w znaczeniu:

pojcie
term
teoria osobowoci
teoria podwjnego
kodowania
dual-code theory

data
date
198

limit czasu
time limit, deadline
toksykomania (inaczej:
psychoaktywnych)
substance abuse,
substance misuse
termoregulacja
thermoregulation
terror
terror
toksyna
toxin
terrorystyczny
terrorist
tolerancja
tolerance
terroryzm
terrorism
tolerancyjny
tolerant
terytorialno
territoriality
computerized tomography scan,

CT scan
terytorialny
territorial
ton
tone
test
test
tonus
tonus, muscle tone
test a posteriori
a posteriori test
topografia
topography
test a priori
a priori test
torowanie
priming
test analogii
analogies test
totalitarny
totalitarian
totalitaryzm
totalitarianism
totem
totem
tosamo
identity
tosamo ego (w koncepcji

E. Eriksona)
ego identity
tosamo pciowa (inaczej:

identyfikacja pciowa)
gender identity
tosamo versus
pomieszanie tosamoci (w
identity versus role confusion
trbka Eustachiusza
Eustachian tube
Test Apercepcji Tematycznej Thematic Apperception Test,

TAT
test chi kwadrat
chi-square test
test inteligencji
intelligence test
test istotnoci
significance test
test kierunkowy
directional test
test kompetencji
competency test
test mediany
median test
test najmniejszej istotnej

rnicy
least-significant difference test
test osigni
achievement test
tradycja
tradition
test plam atramentowych
inkblot test
trafno (w psychometrii)
validity
test predyspozycji
zawodowych
vocational aptitude test
trafno czynnikowa
factorial validity
test prognostyczny
prognostic test
trafno dyskryminacyjna
discriminant validity
test projekcyjny
projective test
trafno ekologiczna
ecological validity
test rysunku czowieka
Draw-a-Man test, Goodenough

Draw-a-Man test, Goodenough
test
trafno fasadowa
face validity
trafno konsensualna
(uzgodniona) testu
consensual validity
trafno kryterialna
criterion validity
trafno predykcyjna
predictive validity
trafno przyrostowa
incremental validity
trafno teoretyczna
construct validity
trafno testu
test validity
trafno treciowa
content validity
trafno wewntrzna
internal validity
trafno zbiena
convergent validity
trafno zewntrzna
external validity
tragiczny
tragic
tragizm
tragism
test rysunku postaci

ludzkiej
Draw-a-Person test, Machover

Draw-a-Person test
test skojarze (inaczej:

metoda skojarze/asocjacji,
test skojarze sownych)
association test,
test t
t test
test t Studenta
Students t test
test uzupeniania
completion test
test weryfikacyjny
screening test
test zda niedokoczonych
sentence completion test
test zdolnoci
ability test
testosteron
testosterone
tik
tic
tum
crowd
trankwilizator (lek
uspokajajcy)
tranquillizer
tumi
to suppress
trans
trance
tumienie
suppression
transcendentalny
transcendental
toksyczno
toxicity
transfer bilateralny
bilateral transfer
toksyczny
toxic
transformacja
transformation
199
transfuzja
transfusion
triada analna
anal triad
transgenderyzm
transgenderism
triarchic theory of intelligence
transgeniczny
transgenic
triarchiczna teoria
inteligencji Sternberga
transkrypcja
transcription
trichotillomania
trichotillomania
transplantacja
transplantation
trisomia
trisomy
transseksualista
transsexual person
trjpiercieniowy lek
przeciwdepresyjny
tricyclic antidepressant
transseksualizm
transsexualism
trudnoci w nauce
school difficulties
transseksualny
transsexual
trudnoci w uczeniu si
learning difficulties
transwestyta
transvestite, cross-dresser
trzewia (wntrznoci)
transwestytyzm
transvestism, cross-dressing
viscera (liczba pojedyncza:

viscus)
trauma
trauma
trzustka
pancreas
trauma narodzin
birth trauma
twardy narkotyk
hard drug
traumatyczny
traumatic
twrczo
creativity
traumatyzowa
to traumatize
twrczo versus stagnacja

(w koncepcji E.Eriksona)
generativity versus stagnation
trema
performance anxiety, stage

fright
twrczy
creative
trening asertywnoci
assertiveness training
tymina
thymine
trening autogeniczny
(inaczej: autogenny)
autogenic training
typ asteniczny (astenik)
asthenic body type
typ atletyczny
athletic body type
trening czystoci
potty training
typ dysplastyczny
dysplastic body type
trening interpersonalny
interpersonal training
creativity training
typ konstytucjonalny
Kretschmera
Kretschmer constitutional type
trening twrczoci
trening umiejtnoci
komunikacyjnych
communication skills training
typ pykniczny (pyknik)
pyknic body type
typologia
typology
trening umiejtnoci
spoecznych
social skills training
tyroksyna
thyroxine
tyrozyna
tyrosine
200
U
201
ubezwasnowolnienie
incapacitation
ucho rodkowe
middle ear
ucho wewntrzne
inner ear, internal ear, labyrinth
ucieczka
escape
ucieczka w chorob
flight into illness
ucieczka w histori
flight into history
ucieczka w zdrowie
flight into health
upoledzenie umysowe
gbokie
profound mental retardation/

learning disability
ucieka
to escape
uczenie kojarzeniowe
associative learning
upoledzenie umysowe
lekkie
mild mental retardation/learning

disability
uczenie si
learning
upoledzenie umysowe
umiarkowane
moderate mental retardation/

learning disability
uczenie si mimowolne
incidental learning
upoledzenie umysowe
znaczne
severe mental retardation/

learning disability
uprzedzenie
prejudice
uraz
injury, trauma
uraz gowy
head injury
uczenie si zalene od stanu state-dependent learning
uraz porodowy
birth injury, birth trauma
uczucie
feeling, emotion
urofilia
urophilia, urolagnia
uczuciowo
emotionality
uczuciowy
emotional
urojenia niewiernoci
(zdrady)
jealous delusional disorder,

morbid jealousy,
delusional jealousy
uczy si
to learn
urojenie
delusion
udar mzgu
stroke, cerebrovascular accident
urojenie depresyjne
depressive delusion
ugruntowany
grounded
urojenie hipochondryczne
hypochondriac delusion
ukad limbiczny
limbic system
delusion of reference
ukad nerwowy
nervous system
urojenie ksobne
(odnoszenia)
urojenie nihilistyczne
nihilistic delusion
ukad piramidowy
pyramidal tract, corticospinal

tract
ukad pozapiramidowy
extrapyramidal system
urojenie oddziaywania
(wpywu)
delusion of control, delusion of

influence
ukad przedsionkowy
vestibular system
delusion of persecution,
persecutory delusion
ukad siatkowaty
reticular formation
urojenie somatyczne
somatic delusion
ukad suchowy
auditory system
ukad trawienny
(pokarmowy)
digestive tract, alimentary canal,

gastrointestinal tract
delusion of grandeur, grandiose

delusion
urojeniowy
delusional
ukryte znaczenie
(w psychoanalizie)
latent content
urojeniowy syndrom bdnej delusional misidentification

identyfikacji
ulega
to yield
urwisko wzrokowe
visual cliff
uleganie
yielding
uspoecznienie
socialization
ulego
submissiveness
cross-validation
ulegy
submissive
ustalanie trafnoci
krzyowej
ustalony
fixed
umiejtno
ability, skill
hearing loss, deafness
umiejtnoci przywdcze
leadership skills
utrata suchu (inaczej:

guchota)
umiejscowienie kontroli
locus of control
uwaga
attention
umys
mind
uwaga dowolna
top-down attention
umysowy
mental
uwaga mimowolna
bottom-up attention
unerwia
to innervate
uwaga wybircza
(selektywna)
selective attention
unerwienie
innervation
unikanie
avoidance
uwarstwienie spoeczne
(inaczej: stratyfikacja
spoeczna)
unikanie kontaktu
wzrokowego
gaze aversion, gaze avoidance
uwano
mindfulness
uczenie si par skojarzonych paired-associate learning

uczenie si rnicujce
discrimination learning
uczenie si utajone
(u zwierzt)
latent learning
202
unikanie niejednoznacznoci ambiguity avoidance

(wieloznacznoci)
uoglnianie
generalization
upojenie alkoholowe
alcohol intoxication
mental retardation, learning

upoledzenie umysowe
(inaczej: niepenosprawno disability, intellectual disability,
developmental disability
intelektualna)
uzaleniajcy
addictive
uzalenienie
addiction, dependence
uzalenienie krzyowe
cross-dependence
uzalenienie od hazardu
(inaczej: patologiczny
hazard)
uzalenienie od narkotyku
(inaczej: narkomania)
drug addiction, drug dependence
uzalenienie od substancji
psychoaktywnych
substance dependence
uzaleniony
addicted, dependent
uzdolnienie
talent
uzupeniajcy
complementary
uyteczno
utility
203
204
V-W
205
voodoo
voodoo
wibracja
vibration
widzenie centralne
(dokadne)
central vision
widzenie peryferyjne
peripheral vision
wiedza
knowledge
wiedza deklaratywna
declarative knowledge
w ciy
pregnant
wchanie kleju
glue-sniffing
wada rozwojowa (inaczej:

wada wrodzona)
congenital disorder, birth defect
wada suchu
hearing impairment
wiedza ekspercka
expert knowledge
wada wzroku
visual impairment
wiedza oglna
generic knowledge
walidacja
validation
wiedza proceduralna
procedural knowledge
wap
calcium
knowing how
wariancja
variance
wiedzie jak (inaczej:

wiedza proceduralna)
wariancja bdu
error variance
wiedzie e (inaczej: wiedza knowing what

deklaratywna)
wariancja midzygrupowa
between-groups variance
wiek
age
warto
value
wiek chronologiczny
chronological age
warto modalna
mode
wiek rozwojowy
developmental age
warunek
condition
wiek spoeczny
social age
warunkowanie
conditioning
wiek umysowy
mental age
warunkowanie
instrumentalne (sprawcze)
instrumental (operant,
respondent) conditioning
Wielka Pitka
Big Five
warunkowanie klasyczne
(reaktywne)
classical conditioning
wielokrotny wybr
multiple-choice
warunkowanie opnione
delayed conditioning
wielozmiennowa analiza
wariancji
multivariate analysis of variance

(MANOVA)
warunkowanie wyszego
rzdu
higher-order conditioning
wi emocjonalna
affectional bond
wi spoeczna
social bond
warunkowy
conditional
wiea z Hanoi
Tower of Hanoi
wazopresyna (inaczej:
hormon antydiuretyczny)
vasopressin, antidiuretic
hormone (ADH)
wiktymizacja
victimization
wczesna doroso
early adulthood
wiktymologia
victimology
wczesne dziecistwo
early childhood
wina
guilt, fault
wczeniactwo
prematurity
wirtualna rzeczywisto
virtual reality
wczeniak
premature baby
wirus
virus
wdrukowanie
imprinting
witamina
vitamin
wch
smell, olfaction
wizerunek
image
wchowy
smell, olfactory
wizja
vision
weganizm
veganism
wadza (1) - w znaczeniu

posiadania wadzy
power
wegetarianizm
vegetarianism
authority
wglan litu
lithium carbonate
wadza (2) - w znaczeniu:

organ wadzy
werbalizacja
verbalization
wadza rodzicielska
parental responsibility
werbalny
verbal
wkno
fibre
wewntrzczaszkowy
intracranial
wkno nerwowe
nerve fibre
wewntrzkorowy
intracortical
inferential statistics, statistical

inference
wewntrzny przewd
suchowy
internal auditory canal, internal

meatus
wokalizacja
vocalization
wgld
insight
wokalny
vocal
wiara
faith, belief
wola
will
wiarygodno
credibility
wola mocy (w teorii A.

Adlera)
will to power
wiarygodno zezna
credibility of testimony
wolna wola
free will
wizanie
binding
wolne rodniki
free radicals
206
wolno
freedom, liberty
wspomnienie odzyskane
recovered memory
wolontariusz
volunteer
wspomnienie wywoane
induced memory
wo
odour, smell
wstpny
initial
wpyw spoeczny
social influence
wstrt
disgust
wraenie (1) - w znaczeniu:

impresja lub wywieranie
wraenia
impression
wstrzs mzgu
concussion
wstyd
shame
wraenie (2) - w znaczeniu:

doznanie zmysowe
sensation
wulgarny
vulgar
wraliwo
sensitivity, sensibility
wulgaryzm
vulgarism, vulgarity
wraliwy
sensitive
wybirczy
selective
wrodzony
innate
wybr obiektu (w
psychoanalizie)
object-choice
wrogo
hostility
wybr wymuszony
forced-choice
wcieko
fury, rage
wybuch zoci
tantrum, temper tantrum
wskanik
indicator
wybuchowo
short temper, quick temper
wskanik kompleksu (w
psychoanalizie)
complex indicator
upbringing
wskanik korelacji
correlation ratio
wychowanie (1) - w
znaczeniu: wychowywanie
dziecka
wskazwka
cue
wychowanie (2) - w
znaczeniu: edukacja
education
wspczucie
sympathy
wyczerpanie
exhaustion
wspczulny (sympatyczny,
adrenergiczny) ukad
nerwowy
sympathetic nervous system
wydalanie
excretion
wydobywanie (wydobycie)
retrieval
wspczynnik
coefficient, quotient, rate
wydzielanie
secretion
wspczynnik beta
beta coefficient
wygaszanie
extinction
wspczynnik kontyngencji
(inaczej: wspczynnik C
Pearsona)
contingency coefficient
wygaszanie lku
extinction of anxiety
wyjanienie
explanation
correlation coefficient
wykluczenie spoeczne
social exclusion

Spearmana
Spearman rank correlation

coefficient
wykonanie
performance

t Kendalla (tau Kendalla)
Kendall correlation coefficient,

Kendalls tau
wykres koowy
pie chart
wykroczenie
offence, violation
wielokrotnej R
multiple correlation coefficient

R
wykrywacz kamstw
lie detector
reliability coefficient
wymary
extinct
alfa (inaczej: alfa
Cronbacha)
alpha reliability coefficient,

Cronbachs alpha
wymiar
dimension
wynik przeliczony
derived score
wynik standardowy
standard score
wspczynnik trafnoci
validity coefficient
wynik stenowy
sten score
wspczynnik zgodnoci
Kendalla (W Kendalla)
Kendall coefficient of
concordance
wynik surowy
raw score
wsppraca
cooperation
wyobcowanie
alienation
wsppracowa
to cooperate
wyobraa (sobie)
to imagine
wspuzalenienie
co-dependency, co-dependence
wyobraanie
imagery
wspzawodnictwo
competition, rivalry
wyobraenie
image
wspzawodnictwo midzy
rodzestwem
sibling rivalry
wyobrania
imagination
wspzmienna (inaczej:
zmienna towarzyszca)
covariate, concomitant variable
wyobraony
imaginary
wyolbrzymianie
exaggeration
wspomnienie
memory
wypadek
accident
wspomnienie fleszowe
(inaczej: pami fleszowa)
flashbulb memory
wypalenie zawodowe
burnout
wyparcie
repression
207
wypiera
to repress
wzmacnianie cige
continuous reinforcement
wystandaryzoway
standardized
wzmocnienie
reinforcement
wytrysk
ejaculation
wzmocnienie negatywne
negative reinforcement
wyuczona bezradno
learned helplessness
wzmocnienie rnicujce
differential reinforcement
wywiad
interview
wzmocnienie wtrne
secondary reinforcement
wywiad kliniczny
clinical interview
wzr
pattern
wywiad pogbiony
in-depth interview
wzrok
vision
wywiad poznawczy
cognitive interview
wzrokowiec
visualizer
wywiad ustrukturalizowany structured interview
wzrokowy
visual
wyzwanie
challenge
growth
wyzwolenie
liberation
wzrost (1) - w znaczeniu:

wzrastanie
wzbudzenie
arousal
wzrost (2) - w znaczeniu:

wysoko
height
wzgrze (cz mzgu)
thalamus
wzwd
erection
wzmacnia
to reinforce
208
Z
209
zabawa
play
zabawa dydaktyczna
educational play
borderline personality disorder
zabawa funkcjonalna
functional play
typu borderline (inaczej:
osobowo z pogranicza)
zabawa tematyczna
thematic play
zaburzenie pamici
memory disorder
zablokowanie celu
aim-inhibition
zaburzenie percepcji
perception disorder
zaburzenie
disorder, abnormality
female sexual arousal disorder
zaburzenie adaptacyjne
adjustment disorder
zaburzenie podniecenia u
kobiet
zaburzenie popdu
pciowego
sexual desire disorder
zaburzenie poznawcze
cognitive disorder
factitious disorder
affective disorder, mood

zaburzenie afektywne
(inaczej: choroba afektywna, disorder
zaburzenie autystyczne
autistic disorder
zaburzenie pozorowane
zaburzenie charakteru
osobowoci)
character disorder, personality

disorder
sexual preference disorder,

zaburzenie preferencji
pciowych (inaczej: parafilia, paraphilia, sexual deviation
dewiacja seksualna)
zaburzenie cyklotymiczne
cyclothymic disorder
zaburzenie psychiczne
mental disorder
zaburzenie czytania
reading disorder
psychosomatic disorder
zaburzenie
depersonalizacyjne
depersonalization disorder
zaburzenie
psychosomatyczne
zaburzenie rozwoju
developmental disorder

zaburzenie dwubiegunowe
(inaczej: choroba afektywna disorder, manic-depressive
psychosis
dwubiegunowa; dawniej:
psychoza maniakalnodepresyjna)
zaburzenie schizoafektywne schizoaffective disorder
zaburzenie dysmorficzne
(inaczej: dysmorfofobia)
body dysmorphic disorder,

dysmorphophobia
zaburzenie somatoformiczne somatoform disorder
zaburzenie dysocjacyjne
dissociative disorder
zaburzenie dystymiczne
(inaczej: dystymia, depresja
nerwicowa)
dysthymic disorder, dysthymia,

depressive neurosis, neurotic
depression
zaburzenie erekcji/wzwodu
(inaczej: impotencja)
erectile dysfunction, male

erectile disorder, impotence
zaburzenie gastryczne
gastric disorder
zaburzenie hipochondryczne hypochondriasis, health anxiety,

illness phobia, illness anxiety
(inaczej: hipochondria)
zaburzenie seksualne
sexual dysfunction (disorder)
zaburzenie snu
sleep disorder
zaburzenie somatyzacyjne
somatization disorder
zaburzenie spowodowane
uywaniem substancji
psychoaktywnych
substance-induced disorder
zaburzenie wiadomoci
disorder of consciousness
zaburzenie tosamoci
identity disorder
zaburzenie urojeniowe
delusional disorder
zaburzenie uwagi
attention disorder
zaburzenie wytrysku
ejakulacji)
ejaculatory incompetence,
ejaculatory impotence
zaburzenie zachowania
conduct disorder
zaburzenie ze spektrum
autystycznego
autism spectrum disorder

substance-related disorder
zaburzenie identyfikacji
pciowej
gender identity disorder
zaburzenie komunikacji
communication disorder
zaburzenie kontroli
implusw
impulse control disorder
zaburzenie konwersyjne
conversion disorder
zaburzenie lkowe
anxiety disorder
zaburzenie zwizane z
uywaniem substancji
psychoaktywnych
zaburzenie mylenia
thought disorder
zaburzony
abnormal
zaburzenie nastroju
afektywne, choroba
afektywna)
affective disorder, mood

disorder
zachta
incentive
zachowanie
behaviour
zaburzenie obsesyjnokompulsywne (inaczej:

nerwica natrctw; dawniej:
nerwica anankastyczna)
obsessive-compulsive disorder
(OCD), anankastic neurosis
zachowanie emitowane
emitted behaviour
zachowanie instynktowne
instinctive behaviour
grooming
zaburzenie odywiania
eating disorder
zachowanie komfortowe (w
etologii)
zaburzenie organiczne
organic disorder
zachowanie kompulsywne
compulsive behaviour
zaburzenie orgazmu
orgasmic dysfunction, orgasm

disorder, orgasmic disorder
zachowanie prospoeczne
prosocial behaviour
challenging behaviour
zaburzenie orgazmu
u kobiet
female orgasmic disorder
zachowanie sprawiajce
trudnoci
zachowanie typu acting out
acting out
zaburzenie orgazmu
u mczyzn
male orgasmic disorder,

orgasmic impotence
zachowanie ucieczkowe
escape behaviour
210
zachowanie zabezpieczajce safety behaviour
zasada wszystko albo nic
zadania rozwojowe (w teorii developmental tasks

R. Havighursta)
all-or-none law, all-or-none

principle
zasada przyjemnoci
pleasure principle
zadanie wykrywania
detection task
zasada rzeczywistoci
reality principle
zadowolenie z pracy
job satisfaction
human resources
zahamowanie
inhibition
zasoby ludzkie
(w zarzdzaniu)
zainteresowanie
interest
zaspokojenie pragnienia
wish fulfilment
zakad Pascala
Pascals wager
zastpczy (przeniesiony)
zesp Munchausena
Munchausen by proxy syndrome
zakcanie
interference
zatrucie
poisoning
zakochanie
infatuation
amenorrhoea
zakres
range
zatrzymanie
miesiczkowania
(inaczej: amenorrhea)
zakres uwagi
attention span, apprehension

span
zawi
envy
zawodowy
vocational
al (1) - w znaczeniu:
uczucie smutku
grief
zazdro
jealousy, envy
al (2) - w znaczeniu:
uczucie zawodu
regret
zazdro o penisa
penis envy
zdarzenie aktywujce
activating event
zaamanie nerwowe
nervous breakdown
zdolno
ability, aptitude
zaleno
dependence
zdrowie psychiczne
mental health
zaleno - niezaleno od
pola (ta)
field dependence - independence
zegar biologiczny
biological clock
zaleno psychiczna
psychological dependence
eski (pci eskiej)
female
zaleny
dependent
syndrome
aoba
mourning
zesp
(w znaczeniu: syndrom)
zaloty
courtship
abstinence syndrome,
withdrawal syndrome
zamiar (dotyczy zamiaru

popenienia przestpstwa w
terminologii sdowej)
mens rea
zesp abstynencyjny
(inaczej: syndrom
odstawienia)
zesp amnestyczny
amnestic disorder,
amnesic syndrome
zamierzenie
intention
zesp Aspergera
Aspergers syndrome
zamknity uraz gowy
closed head injury
zaniedbanie
negligence
zesp chronicznego
chronic fatigue syndrome,

myalgic encephalomyelitis
zesp Downa
Downs syndorme
zanurzanie [inaczej: terapia

implozywna, wystawianie
na dziaanie bodca
(stresora)]
flooding, exposure therapy,

implosion therapy
zesp jelita draliwego

(nadwraliwego)
irritable bowel syndrome (IBS)
zapach
smell, odour
zesp Korsakowa (inaczej:

psychoza Korsakowa)
zapalenie opon mzgowordzeniowych
meningitis
Korsakoffs syndrome,
Korsakoffs psychosis, alcohol
amnestic disorder
panic disorder
zapamitywanie
memorizing
zesp lku napadowego

(inaczej: zesp paniki,
zesp lku panicznego)
zapodnienie
fertilization
zesp Munchausena
Munchausen syndrome
zapodnienie in
vitro(inaczej: zapodnienie
pozaustrojowe)
in vitro fertlization
zesp nadpobudliwoci
psychoruchowej, ADHD
attention deficit hyperactivity

disorder (ADHD)
zapominanie
forgetting
zesp nagej zmiany strefy

czasowej
jet lag
zaprzeczenie
negation
zaprzeczenie (1)
denial
zesp napicia
przedmiesiczkowego
premenstrual syndrome (PMS),

late luteal phase dysphoric
disorder
zaprzeczenie (2)
disavowal (termin uywany

tylko w psychoanalizie)
zesp ostrego stresu
acute stress disorder
argon
jargon
zesp Otella
Othello syndrome
zarzdzanie
managing, management
post-traumatic stress disorder

(PTSD)
zarzdzanie zasobami
ludzkimi
human resources management
zesp Tourettea
Tourettes disorder, Tourettes

syndrome
211
zesp Turnera
Turners syndrome
zmienna kontrolna
control variable
zesp uoglnionego lku
generalized anxiety disorder

GAD)
zmienna manipulacyjna
manipulative variable
zesp uzalenienia od
Internetu
Internet addiction syndrome
zmienna moderujca
moderating (moderator) variable
zmienna nieistotna
non-significant variable
zesp WernickegoKorsakowa
Wernicke-Korsakoff syndrome
zmienna niezalena
independent variable
zewntrzny
external
zmienna nominalna
nominal variable
zez
strabismus
zmienna politomiczna
(wielowartociowa)
polytomous variable
zmienna porzdkowa
ordinal variable
zmienna poredniczca
mediating variable
zeznania wiadka naocznego eyewitness testimony

zgodno (spjno)
wewntrzna
internal consistency
zgodno
concordance
zmienna teoretyczna
theoretical variable
zgodny z nastrojem
psychicznych, treci uroje
itd.)
mood-congruent
zmienna tumica
suppressor variable
zmienna towarzyszca
(inaczej: wspzmienna)
covariate,
concomitant variable
zjawisko

phenomena)
zmienna zakcajca
confounding variable
zmienna zalena
dependent variable
zjawisko na kocu jzyka
tip-of-the-tongue phenomenon
zjawisko cocktail party
cocktail party phenomenon
le zdefiniowany problem
ill-defined problem,
ill-structured problem
zmys
sense
zoliwo
spite
zmys dotyku
touch
zoliwy
spiteful
zmys kinestezji
kinaesthetic sense
zudzenie
illusion
zmys suchu
hearing
zudzenie geometryczne
geometric illusion
zmys smaku
taste, gustation
zudzenie kontroli
illusion of control
zmys wchu
smell, olfaction
zudzenie poznawcze
cognitive illusion
zmys wzroku
vision
zudzenie ruchu
movement illusion
zmysowo
sensuality
zudzenie suchowe
auditory illusion
zmysowy (1) - odnoszcy

si do zmysw
sensory
zudzenie wzrokowe
visual illusion, optical illusion

tiredness, fatigue
zmysowy (2) - odnoszcy

si do dozna zmysowych
sensual
zmczenie
zmiana
change
znaczcy
significant
zmiana postaw
attitude change
znaczcy inny
significant other
zmiana rozwojowa
developmental change
znaczenie
meaning, sense
zmienna
variable
znak
sign
zmienna ciga
continuous variable
zncanie si nad dzieckiem
child abuse
zmienna dychotomiczna
dichotomous (binary) variable
zncanie si nad
maonkiem
spouse abuse
zmienna dyskretna
(nieciga)
discrete variable
zncanie si nad osob

starsz
elder abuse
zmienna ilorazowa (inaczej:

zmienna stosunkowa)
ratio variable
znieczulica spoeczna
social indifference
zmienna ilociowa
quantitative variable
znuenie
weariness
zmienna interwaowa
(przedziaowa)
interval variable
odek
stomach
zoofilia
zoophilia
zmienna interweniujca
intervening variable
animal psychology
zmienna istotna
significant variable
zoopsychologia (inaczej:
psychologia zwierzt)
renica
pupil
zmienna jakociowa
qualitative variable
zwizek
relationship
zmienna kategoryczna
categorical variable
zwizek przyczynowy
causal effect
zmienna klasyfikacyjna
classification variable
212
zmienno (w psychometrii) variability

zmodyfikowany genetycznie genetically modified
213
zwj (w znaczeniu
anatomicznym)
ganglion
zwj limakowy (inaczej:

zwj spiralny limaka)
cochlea
zygota
zygote
zysk
gain, profit
Patronat medialny
Bukowno 2012

Słownik Psychologiczny Angielsko-Polski

Transféré par

Informations du document

Titre original

Copyright

Formats disponibles

Partager ce document

Partager ou intégrer le document

Options de partage

Avez-vous trouvé ce document utile ?

Ce contenu est-il inapproprié ?

Droits d'auteur :

Formats disponibles

Słownik Psychologiczny Angielsko-Polski

Transféré par

Droits d'auteur :

Formats disponibles

Wojciech J.

i innych nauk spoecznych

i innych nauk spoecznych

Pamici mojej Babci,

Bogumia Zofia Wesoowska (ur. 1979)

Projekt i skad: Alek Zalewski - vilanim@wp.pl

Angielski sownik psychologii

Wojciech Imielski, Bukowno, 2012 r.

i innych nauk spoecznych

Angielski sownik psychologii

i innych nauk spoecznych

Angielski sownik psychologii

dyskryminacja osb nie w peni

motywacja osigni, potrzeba

acoustic similarity effect

zachowanie typu acting out

zesp abstynencyjny, syndrom

actor - observer difference

rnica midzy aktorem a

acceleration of development akceleracja rozwoju

ostry (jako przeciwiestwo

acute stress disorder

zesp ostrego stresu

acute stress reaction

ostra reakcja na stres

Angielski sownik psychologii

oglny zesp adaptacyjny

blado afektywna [inaczej:

adjective check list

adolescencja, okres dojrzewania

AIDS (zesp nabytego

adverse drug reaction

i innych nauk spoecznych

cig opilczy (pijaczy)

anestezja, narkoza, znieczulenie

faza analna, stadium analne

analiza zezna wiadkw

zasada wszystko albo nic

alpha reliability coefficient

wspczynnik rzetelnoci alfa,

odmienny stan wiadomoci

Angielski sownik psychologii

antipsychotic drug (inaczej:

anxiolytic (inaczej: antianxiety drug)

osobowo lkliwa, unikajca

ocena; ocena pracownika

apprehension span (inaczej:

konflikt denie - unikanie

i innych nauk spoecznych

approach - approach conflict konflikt denie - denie

asthenic body type

typ asteniczny, astenik

athletic body type

articulatory loop (inaczej:

attention span (inaczej:

teoria asymilacji - kontrastu

association test (inaczej:

test skojarze sownych, metoda

Angielski sownik psychologii

auditory nerve (inaczej:

rednia (potoczne okrelenie

auditory receptive field

suchowe pole odbiorcze