Vous êtes sur la page 1sur 28

Cuadernos de Formacin LOA/1

Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria


Nivel Basico Aymara 1

MINISTERIO DE EDUCACIN
Cuaderno de Formacin Continua
Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria Nivel Bsico - Aymara 1
(Documento de Trabajo)

Coordinacin
Viceministerio de Educacin Superior de Formacin Profesional
Direccin General de Formacin de Maestros
Equipo de Formacin Docente Continua

Equipo de Revisin y Direccin


Unidad Especializada de Formacin Continua - UNEFCO

Cmo citar este documento:


Ministerio de Educacin (2011). Comunicacin Oral y Escrita en Lengua
Originaria Nivel Bsico - Aymara 1. Cuaderno de Formacin Continua.
UNEFCO, Tarija.
La venta de este documento est prohibida. Denuncie al vendedor a la
Direccin General de Formacin de Maestros, Tel. 2440815 o a la Unidad
Especializada de Formacin Continua, unefco@unefco.edu.bo.

Diseo & Impresin:


Grafika W.L.H. Telf./Fax: 2235231
www.minedu.gob.bo
www.unefco.edu.bo

Bolivia, julio de 2011


1

Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria


Nivel BasicoAymara 1 Aymara aru arsuani

Cuadernos de Formacin LOA/1

Cuadernos de Formacin LOA/1

Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria


Nivel Basico Aymara 1

NDICE
Presentacin
Datos Generales del Cuaderno
-Ubicacin del curso en el ciclo ................................................................1
-Objetivo Holstico del Ciclo ......................................................................1
Objetivo Holstico del Curso ....................................................................1
Tema N 1:
AYMARA ARUTA ARUNTASISA SUTINAKASA UTAYASIA ................. 1
Objetivo del tema ......................................................................................1
1.1. Sapamayni sutisa yuriwisa irnaqwisa taqiniru utayaani............1
1.2.- Aymara aruna saranakapa qillqanakapa ..........................................1
1.3. Sarnaqwisata aruskipaani...............................................................1
1.4.- Janchisana sutinakapa untaani ......................................................1
1.5. Suti lanti sutinchirinaka ..................................................................1
1.6 Lurayiri arunaka .................................................................................1
Tema N 2:
AYMARA ARUTA JAKHUNAKA ............................................................... 10
Objetivo del tema ......................................................................................10
2.1 Jakhunaka qallantaataki ..................................................................10
Actividades Iniciales ..................................................................................10
2.2.- Jakhunakampi aruskipaani .............................................................10
2.3.- Saminaka ............................................................................................10
2.4 utaani ..............................................................................................10
2.5.- ynakasa jukata waljata utaanI ..................................................10
Tema N 3: WILA MASINAKASATA UKHAMARAKI JIWASAN
ACHUNAKASAUTAANI ....................................................................... 13
3.1.- Wila masinaka ....................................................................................13
3.2.- Phisna, jathi ynaka .........................................................................13
3.3. Achunakasa utasa ............................................................................13
4. ACTIVIDADES PROPUESTAS ...................................................................13
4.1 YATINTATA ARUNAKA ARSUATAKI
Consignas para la etapa de aplicacin......................................................13
4.2 Estrategias para la etapa de intercambio de experiencias
(socializacin) .............................................................................................13
5. PANQA JISKTATANAKA.........................................................................13
Bibliografa consultada ............................................................................. 20
3

Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria


Nivel BasicoAymara 1 Aymara aru arsuani

Cuadernos de Formacin LOA/1

Cuadernos de Formacin LOA/1

Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria


Nivel Basico Aymara 1

PRESENTACIN
Uno de los factores ms importantes para la calidad educativa es el trabajo
de los/as maestros/as: de su compromiso, de su profesionalidad y su
profesionalismo, dependen, en gran medida, el ambiente y los resultados
educativos.
Por ello, el Ministerio de Educacin de acuerdo a lo establecido en la
Constitucin Poltica del Estado (Arts. 78, I, II y III; 96, II), la Ley de la
Educacin Avelino Siani - Elizardo Prez y el Sistema Plurinacional de
Formacin de Maestros, viene implementando los Itinerarios Formativos
para Maestros/as en forma sistemtica y sostenida, para garantizar que
todos los/as educadores del pas tengan oportunidades para capacitarse y
actualizarse en forma permanente; esta modalidad formativa -desarrollada
por el propio Ministerio de Educacin, mediante la Unidad Especializada
de Formacin Continua UNEFCO (Ex-ISER y Ex- INFOPER)- est enfocada
en la prctica educativa concreta, abordando diversos contenidos:
enfoque del Sistema Educativo Plurinacional, herramientas didcticas,
formacin segn los niveles y especialidades, y procesos orientados a la
pertinencia cultural y lingstica de la accin educativa.
Los Cuadernos de Formacin Continua son materiales de apoyo
para cada uno de los cursos y ciclos que desarrollan aspectos terico
prcticos relacionados a las temticas presentadas e incluyen propuestas
de actividades, preguntas y/o ejercicios que ayudarn en el proceso de
asimilacin.
Cada Cuaderno de Formacin Continua est estructurado en unidades
de trabajo que tienen relacin con las sesiones de la etapa presencial;
asimismo, contienen opciones para las consignas de la etapa de
implementacin y orientaciones para la etapa de intercambio de
experiencias o socializacin.
Sobre la base de estos Documentos de Trabajo (versiones en construccin
colectiva), los facilitadores podrn aadir y/o adecuar contenidos
y estrategias formativas de acuerdo a cada contexto. Invitamos a
facilitadores y participantes de todo el pas a contribuir con observaciones
y sugerencias para mejorar y enriquecer posteriores ediciones (unefco@
unefco.edu.bo).

Fernando Carrin J. - Director General UNEFCO


Compromiso social y vocacin de servicio: Maestros forjadores de la
Revolucin Educativa
5

Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria


Nivel BasicoAymara 1 Aymara aru arsuani

Cuadernos de Formacin LOA/1

Cuadernos de Formacin LOA/1

Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria


Nivel Basico Aymara 1

DATOS GENERALES DEL CUADERNO


CICLO

CURSO
Comunicacin Oral y Escrita en Lengua
Originaria Nivel Bsico - Aymara 1

Comunicacin
Oral y Escrita en
Lengua Originaria
Aymara - Nivel
Bsico

Comunicacin Oral y Escrita en Lengua


Originaria Nivel Bsico - Aymara 2
Comunicacin Oral y Escrita en Lengua
Originaria Nivel Bsico - Aymara 3
Comunicacin Oral y Escrita en Lengua
Originaria Nivel Bsico - Aymara 4

AYMARA ARU YATIQAA


Objetivo Holstico del Ciclo
Aruskipawinakasana, lurawinakasa ukhamaraki lupiwinakasanwa
aymara aruta arsupxtana ukhamatwa jiwasana arusaru qillqatasaru
utasipxtana, taqini aruskipasipxaasataki.
Practicamos la lengua originaria aymara mediante dilogos en las
actividades y espacios sociales de la vida comunitaria para apropiarnos de
la estructura lingstica bsica y el manejo de la oralidad en los diferentes
espacios de interaccin.

AYMARA ARSUASATAKI
Objetivo Holstico del Curso
Kunaymana llakinakana kusisianakana ukhamaraki aruskipawinakasansa
aymara aruta jakawisata arsutapiniwa, lupiwinakasa qhanstayaatakisa.
Desarrollamos nuestra oralidad de la lengua aymara para comunicarnos
mejor mediante dilogos y compartimos experiencias de vida cotidiana,
para participar a otros nuestras opiniones.
1

Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria


Nivel BasicoAymara 1 Aymara aru arsuani

Cuadernos de Formacin LOA/1

Cuadernos de Formacin LOA/1

Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria


Nivel Basico Aymara 1

1.- AYMARA ARUTA ARUNTASISA SUTINAKASA


UTAYASIA
Tema N 1: Saludndonos nos presentamos

NAYRIRI ARUNAKA UTAA


Objetivo del Tema
Utilizamos los saludos y presentaciones en dilogos en y diferentes
actividades para conocernos mejor.

1.1.- SAPAMAYNI SUTISA YURIWISA IRNAQWISA TAQINIRU


UTAYAANI

jichhaxa sutinakasa arstasiani


Nayaxa, Wara Ramos
sat twa, Chijcha
aylluna yuriritwa,
Panqara Yati a utana
yatiqta

Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria


Nivel BasicoAymara 1 Aymara aru arsuani

Cuadernos de Formacin LOA/1

Aymara arxata taqini aruskiptapxaani, kawkhata jutirisa, aymara


aruxa kamsasa munaraki, khitinakasa khitinakana arupasa taqi
ukanakata qhananchapxaani.

1.2.- AYMARA ARUNA SARANAKAPA QILLQANAKAPA.


Aymara aruxa janiwa castilla aru kipkakiti, aymara aruxa pachpa
qillqaniwa janirakiwa ina ukhamaki arsuakisa.
Consonantes aymaras satawa

Punto de articulacin

Modo de articulacin
bilabial

alveolar

Jasa arsuyirinaka
/Simples

Phustasa arsuyirinaka
/Aspirados
Phallayasa arsuyirinaka
/Glotalizados

palatal

velar

postvelar

ph

th

kh

qh

OCLUSIVOS

AFRICADOS
Jasa arsuyirinaka
/Simples

ch

Phustasa arsuyirinaka
/Aspirados

chh

Phallayasa arsuyirinaka
/Glotalizados

ch

FHUSTASA JASA
ARSUYIRINAKA /FRICATIVOS

Laxrampi arsuyirinaka
/Laterales

ll

Nasampi arsuyirinaka
/Nasales

Phuqanchiri arunaka /
Semiconsonante

y
r

Laxra khatatisa arsuyirinaka


/Vibrante simple
KUNKA ARSU /VOCALES

Alargamiento voclico

a
()

Cuadernos de Formacin LOA/1

Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria


Nivel Basico Aymara 1

Qillqanaka yatiqasa arunaka jikikipaani


Taqinisa jasata chamkisa uka arunaka, qillqanaka arusampi jikikipayaani,
walja arunaka arsupxaani, jasata chamakama, ukata tuptapxaani
kawkirinaksa jaski ukanaka ukharuxa chamkisa ukanakampi.
Chhijllapxaani jasa arunakxa yaqhachaqaru, chamakisa uka arunakxa
yaqhachaqaru, aski yatiqaatakixa ynaka tantachaani ukatxa
chhijllapxaani jasa jikikipaa sutininakkisa ukxa yaqhachaqaru chama
jikikipaa sutininakkisa ukxa yaqhachaqaru

1.3. SARNAQWISATA ARUSKIPAANI


Jisktaa, jaysaa, arstaa, yatiyaa, yqasia kallta arunakampi
aruskipaa yatxatapxaani
ARUSKIPAWI

ROSITA

MANUELA

Aski urupana kullaka


Kawkirusa saraskta
Ukhamaxa laqaki sarama
jikisikama

Aski urupanaya
Qhathuruwa sarasktxa
iyawa
jikisikama

jiwasaxa kipkaki aruskipaani, pani yatiqirinakaru yanayapxaani


waltaytanti chamtaytancha uakipaani

1.4. JANCHISANA SUTINAKAPA UNTAANI

Ajanu
Laka
Laxra
piqi
nasa
nayra
jinchu
kunka
ampara
kayu
qunquri
mujlli
lukana

cara
boca
lengua
cabeza
nariz
ojo
oreja
cuello
mano
pie
rodilla
codo
dedo
5

Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria


Nivel BasicoAymara 1 Aymara aru arsuani

Cuadernos de Formacin LOA/1

Aka aruskipawi uakipaani

JISKHIRI
Akaxa amparati?
Akaxa nasati?

JISA

JANIWA

Jisa ukaxa amparawa


Jisa ukaxa nasawa

janiwa ukaxa
amparkiti, kayuwa
janiwa ukaxa naskiti,
amparawa

Mayni yatiqirimpi janchichiqanaka uachayasiani

1.5. SUTI LANTI SUTINCHIRINAKA

Cuadernos de Formacin LOA/1

Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria


Nivel Basico Aymara 1

Jiwasankiwa, nayankiwa, jumankiwa, jupankiwa, sasa untaani

Tantachasisina sapamayni ynaka apthapisa chaxluntasina, sapa mayni


ynakasa sutipa qhananchasina nayankiwa, jumankiwa, jupankiwa,
jiwasankiwa sasina thaqasina katjapxaani.
Kimsakama, akhama sasa aruskipaani
Akaxa isixa nayankiwa
Aka isixa jupankiwa
Akaxa janiwa nayankiti
Aka pankaxa janiwa jupankiti
Khaya utaxa janiwa jiwasankkiti
jiwasankkiti

akaxa jupankiwa
akaxa jiwasankiwa
aka qilqaaxa nayankiwa
aka phiskhuaxa janiwa jipankiti
khaya
kaaskuxa
janiwa

Yanakasa utaskakini
Ynaka mayachani
Ukatxa nanakankiwa, jumanakankiwa, jupanakankiwa sasa utaani

Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria


Nivel BasicoAymara 1 Aymara aru arsuani

Cuadernos de Formacin LOA/1

Aruskipaskakiani
Aka laphixa Janiwa jiwasankiti Aka Janiwa Jumanakankkiti
Aka Janiwa Jupanakanakkiti
Aka

Janiwa
Jiwasankkiti

1.6 LURAYIRI ARUNAKA

Anataa - jugar

Qunua - silla ullaa - leer

qillqaa - escribir

larua - reir

saraa - caminar

Cuadernos de Formacin LOA/1

Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria


Nivel Basico Aymara 1

Aruskipaani, ukatxa taqini uachaani


wawaxa anataskiwa

wawaxa qunus kiwa

yatichirixa wawanakaruwa qillqaa yatichaski

yatiqiri wawaxa ullaskiwa

wankuxa manqaskiwa

jiwaskama jisktasipxaani

Qhathuru saraataki aruskipaani


Aka Jamuqanaka uxatani

Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria


Nivel BasicoAymara 1 Aymara aru arsuani

Cuadernos de Formacin LOA/1

Kuna Ynaksa apansna?


Nayaxa qullqi
apaniristha

Nayaxa awayu
iqaniristha

nayaxa kanasta
wayuniristha

Nayaxa qullqi apantha

nayaxa awayu iqantha

nayaxa kanasta
wayuntha

ACTIVIDADES PROPUESTAS
jisktanakaru jaysaani
jisktiri .............................................................................................................
jaysiri ...............................................................................................................
wawaxa kamachaskisa? .................................................................................
wawaxa uuskiwa .....................................................................
wawaxa anataskiti? .....................................................................
wawaxa ikiskiti?.............................................................................
wawaxa kunsa muni?............................................................................

10

Jichhaxa qutu qutu kikpaki yanani

Cuadernos de Formacin LOA/1

Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria


Nivel Basico Aymara 1

Tema N 2: AYMARA ARUTA JAKHUNAKA


JAKHUATAKI
Objetivo del tema
Jakhuwinakampi, saminaka utasa aruskipaskakiani
mayninakampi amuyuna jaqthaptaataki.

ukhamata

Utilizamos nmeros y colores dando respuestas a las diferentes preguntas


segn comprender a los dems.

2.1 JAKHUNAKA QALLANTAATAKI


Actividades Iniciales
Qawqhanisa yatia utankasktana khitinakasa chhaqhata masuruxa
qawqhaniyatansa jakthapisiani.

2.1 Ynaka lakisiani


Ynaka mayata tunkau jakhunuqaani, ukatxa uchayaani.
Maya

Paya

Kimsa

Pusi

Phisqa

Suxta

Paqalqu

Kimsaqallqu

Llatunka

Tunka

10

11

Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria


Nivel BasicoAymara 1 Aymara aru arsuani

Cuadernos de Formacin LOA/1

Anataanaka apanisina taqini anatapxaani, nayraqata lukananakasa


jakhusipxaani. Qhiparuxa amtasisina arunakampi jakhunakampi
qillqapxaani.

2.2.- JAKHUNAKAMPI ARUSKIPAANI


Maya pankaxa nayankiwa
Paya pankaxa jumankiwa
Kimsa pankaxa jiwasankiwa

Yaqha yanaka lakisiani uichayasina


Nayaxa kimsa laphi chursma

Nayaxa juparu kimsa laphi churtha

Jumaxa juparu paya laphi churta

Jupaxa nayaru kimsa laphi churitu

Jupaxa juparu kimsa laphi churi

jupaxa jiwasaru kimsa laphi churistu

Nayaxa jumaru pusi laphinaka churama

jumaxa paya qilqaanaka churita

Jichha arunakampi sapa mayni arsuani

2.3.- SAMINAKA UTAANI

Janqu

12

chupica

chiyara

Cuadernos de Formacin LOA/1

Qillu

Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria


Nivel Basico Aymara 1

Chuxa

Larama

Ynakasa samitkama utaani, jiwaskama jisktasiani.


Ukaxa kuna samisa?
Akaxa akhama saminiwa

2.4.- YNAKA QAWQCHASA UKA YATIQAANI TUPTAANI


Ynakaxa qawqchanakasa uka aruskipaani.

Jacha

Tantiyu

Jiska

Tuptasianaka
Taqi kasta ynaka apthapiani ukatxa utaraani sutipata ukhamaraki
jachata jiskatjama, ukatxa kuntixa nayrasaxa ujki ukana wikuchayasina
sapxaani jiskati jan ukaxa jachacha ukanaka qhananchaani.
Jiwasaxa qawqchatansa uka utasiani.

.....................
Ynakasaxa qawqchanakasa uka utaani.
13

Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria


Nivel BasicoAymara 1 Aymara aru arsuani

Cuadernos de Formacin LOA/1

Nayanxa jacha pankawa, Jumanxa tantiyu pankawa, jiwasanxa jiska


pankawa

2.5.- YNAKASA JUKATA WALJATA UTAANI


Taqini qutu qutu qutuchtasiani ukata waljanitanti juykanitancha uka
uakiptasiani.

Ynakasa maya chiqaru apthapiani, ukata yatiqiri masiru


churaani.

ukharuxa sapa maynita maynikama maytasipxaani juka ynaka


ukhamaraki walja ynaka jachata arstasina, AKHAMATA: aka walja
qillqaa maytama, juka panka maytita sasina.
Aka ........ ynakaxa jumatakiwa
nayatakiwa

Aka.......... ynakaxa

Jichhaxa jisktasipxaani
khitinsa waljaxa? .................................................
khitinsa jukaki?...............................................................................................
kunanakasa walja? ......................................................
kunasa jukaki?.................................................................................................

Actividades Propuestas
Jichhaxa jiwasawa saminchaani

14

chuxa

chupika

larama

Qillu

janqu

chiyara

Cuadernos de Formacin LOA/1

Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria


Nivel Basico Aymara 1

waljati jukakicha uka uachayaani


juka

walja

15

Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria


Nivel BasicoAymara 1 Aymara aru arsuani

16

Cuadernos de Formacin LOA/1

Cuadernos de Formacin LOA/1

Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria


Nivel Basico Aymara 1

Tema N 3: WILA MASINAKASATA UKHAMARAKI


JIWASAN ACHUNAKASA UTAANI
WILA MASI UTASIA
Objetivo del tema
Wila masinaka maynita maynita arstaani qawqha jilanitansa, qawqha
kullakanitansa tayka awkixa kuna lurawinisa taqi unakaukhamaraki
jiwasan achunakasa utaani.
Nombramos los diferentes miembros de la familia, describiendo las
funciones que cumplen los padres y las actividades que realizan en los
diferentes espacios sociales.

WILA MASISA UTAA QALLANTAANI


Actividades Inciales
Kuna sutinisa awkisaxa, kuna sutinisa taykasaxa, qawqha jila sulkatansa
kuna sutininakasa taqini maynita maynita artapxaani.

3.1.- WILA MASINAKA

Awki, tayka, jila, kullaka, jiska imilla, jiska yuqalla.


jichhaxa m aruskipawi istapxaani mayni jilatawa m jiskalalaru
jiskhintaski.
Aski uru churatama jilata?
Maya arxaytitasmati jilata?
Qawqha jilanitasa?
Kullakamasti?

jumatakisa ukhamaraki kullaka


Jisa kunasa
Kimsa
Panini
17

Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria


Nivel BasicoAymara 1 Aymara aru arsuani

Cuadernos de Formacin LOA/1

Awkimaxa kunansa irnaqi?


Taykamasti kunsa luri?
Pay kullaka waliki arxaytawayista

yatichiriwa
Nanakaru ujapxitu, manqa
phayi, isi taxsu taqi ukanaka luri
iyawa jilata jikisikama

Jichhaxa jiwasaxa kikpaki yanaani


Entre dos demostremos una conversacin similar.

3.2.- PHISNA, JATHI YNAKA

Phisna

jathi

Jichhaxa taqini ynakasa aptasina saani jathiti, phisnacha?

Masinakasaru qhananchaani akxa jathiwa jani ukaxa phisnawa sasina


Nayanxa jathiwa.
Nayanxa phisnawa ..

Jichhaxa aruskipaani
Panqarita:
Inti:
Panqarita:
Inti:
Inti:
Panqarita:

18

Kunasa jumanxa jathi?


Nayanxa qipijawa jathi
kunasa jumanxa phisna?
qillqaa laphinaka
isimaxa jathiti?
janiwa phisnakiwa

Jiwasa pura jisktasiani jathi ynaka, phisna ynaka aptasina

Cuadernos de Formacin LOA/1

Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria


Nivel Basico Aymara 1

3.3. ACHUNAKASA UTASA

Jupha

chuqi

Qaawa

Jawasa

Apilla

Ulluku

Tunqu

Qalilo

4. ACTIVIDADES PROPUESTAS

Jichhaxa taqini ynakasa aptasina saani jathiti, phisnacha?


Nayanxa jathiwa.
Nayanxa phisnawa ..

Markasana achunakapata sapa mayni arsuani

19

Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria


Nivel BasicoAymara 1 Aymara aru arsuani

Cuadernos de Formacin LOA/1

4.1 YATINTATA ARUNAKA ARSUATAKI


Consignas para la etapa de aplicacin
Actividad 1: Saludos

Yatiqiri wawanakaxa aruntasipxphana ukatxa sapa mayni aymara


aruta ustaphana yatiqiri masinakapampi utasipxaapataki.
Utjawi taypina taqini aymara aruta aruntasipxaani.
Entre personas o maestros nos saludamos y presentamos a travs de
la lengua originaria Aymara y tambin dentro la familia podemos
realizar la misma actividad.
Yatiqiri wawanakaxa kunsa masinakapaxa luraski uka utasa
arsupxphan.
Observamos a nuestros compaeros y expresamos que es lo que hacen
ellos en ese momento re, canta, lee todo lo que observa.
M qhathuru utasita yanapxphana
Realizamos una dramatizacin sobre la feria.

Actividad 2: Conocer los nmeros y los colores


Sapa mayni jaktapxphana ukata m jiska laphiru jakhuwinakani
qillqtapxphana ukata sapa mayni masinakaparu jiskhintapxphana.
Cada uno cuenta los nmeros en el idioma aymara, elaboran lotas con
nmeros y uno por uno muestran y preguntan a sus compaeros.
Yatiqiri wawanakaxa ynaka jachata jiskaru lakinuqapxana.
Repartimos nuestras cosas de pequeo a grande
Yatiqiri wawanakaxa ynaka jachata jiskaru siqisipxphan ukhamata
qawchapxisa uka utasiataki
En grupos diferenciamos los tam,os de nuestros compaeros.
M awayu jannuqasa saminakapa uichayistphana.
Que en la familia sealen los colores de un aguayo
Actividad 3: conocer la familia y nuestros productos andinos
Yatiqirinakaxa wila masi taypinkixa qhitinaksa uka aymara aruta
arsupxphana
Diferenciamos y nombramos a los miembros de la familia utilizando la
lengua originaria aymara.
Yatichirija ma qutu wachichphana ukata laphinaku sutinakapa aymara
aruta qillqtasa ukhamata yatiqiri masipampi aruskipaataki.
Representamos a una familia en la que estn todos los miembros,
hacen carteles con respectivos nombres escritos en aymara.
20

Cuadernos de Formacin LOA/1

Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria


Nivel Basico Aymara 1

ESTRATEGIAS PARA LA ETAPA DE INTERCAMBIO DE EXPERIENCIAS


(SOCIALIZACIN)
Yatichirixa jupana yatichawi sarapa qhananchi ukatxa tamampiwa
aruskipti
Cada maestro presenta la estrategia para aplicar y socializa con el grupo.
Kunaymani lurawinaka utasawa wakichawi ustayi tamankirinakampi
aruskiptaataki.
Tomando en cuenta diferentes aspectos presenta el trabajo de acuerdo a
su creatividad para socializar con el grupo.

Qallantawi
introduccion
Yatichawi amta
Propsito de la enseanza
Lurawinaka
Desarrollo
Yatiqawi yanta
Evaluacin en el proceso de enseanza

21

Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria


Nivel BasicoAymara 1 Aymara aru arsuani

Cuadernos de Formacin LOA/1

PANQA JISKTATANAKA
Bibliografa consultada

1. Galdanes, Viviana, Walki, Aida, Gustafson, Bret. Enseanza de lengua


indgena como lengua materna. La Paz Bolivia: Trrra Nova.
2. Layme, Felix (1995). Aymara qillqaa Yatiqaani. La Paz: Editorial
Industrias offset color.
3. Huanca, Vitaliano y Primitivo Mita (2008). Aymara aru yatiqaa. Lapaz
Bolivia.
4. Layme, Felix (1995). Aymara qillqaa Yatiqaani. La Paz: Editorial
Industrias offset color.
5. Layme, Felix (2008). Gramtica Aymara. La Paz: artes graficas amayta
6. Concejo educativo aymara (2009), Revista Qhanatatayita La Paz: Corase
7. Bertonio P. Ludovico (1993), Transcripcin de la lengua aymara. La Paz
creaciones y producciones guila.
8. Gutierrez Pascual (2007) aymara parlasiani La Paz Editorial LAVADENZ
9. Chavez Gregorio, Chambi Mery, Ajacopa Sotero (2009) Aymara Basico
El Alto La Paz Imprenta offset GRAFDYL

22

Vous aimerez peut-être aussi