Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
Piotr DMOCHOWSKI
KORESPONDENCJA POMIDZY
ZDZISAWEM BEKSISKIM
A PIOTREM DMOCHOWSKIM
TOM PIERWSZY
APD
3
WSTP
Ci, ktrzy czytali Zmagania o Beksiskiego znaj moj wersj naszej
dwudziesto dwu letniej wsppracy i znajomoci. Czytajc teraz niniejsz
korespondencj bd oni mogli wyrobi sobie o niej bardziej obiektywne
zdanie.
Pierwszy tom obejmuje lata 1983 do 1995, to znaczy od momentu
naszego poznania si, do momentu zerwania naszych ukadw
handlowych oraz znajomoci w wyniku narastajcych midzy nami
konfliktw.
Poczym, po upywie okoo czterech lat, w maju 1999 roku, Zdzisaw
napisa do mnie list z propozycj wypalenia fajki pokoju.
Od tego czasu korespondowalimy na nowo, z okoo roczn przerw,
wymieniajc e-maile a do momentu jego mierci, 21 lutego 2005 roku.
Okres od 1999 roku do 2005 roku stanowi tre drugiego i trzeciego
tomu..
Zdzisaw nie yczy sobie bym wydawa nasz korespondencj za jego
ycia.
10
11
***
Warszawa 7.6.83.
Szanowny Panie Doktorze!
Prosz wybaczy, e pisz na maszynie, ale moje pismo jest tak
nieczytelne, i miabym sam trudnoci z odczytaniem tego, co napisaem.
Prosz te o wybaczenie, e nie mogem Pana przyj wtedy, gdy Pan
telefonowa - miaem naprawd mieszkanie obrcone do gry nogami, a
moje mieszkanie jest bardzo, bardzo mae i strasznie zagracone jakikolwiek najmniejszy remont stanowi problem na miar wypicia piwa
bez otwierania puszki. Tak wic w lipcu na pewno bdziemy mie lepsze
warunki do spotkania si i porozmawiania ni w maju, gdy Pan
telefonowa. Nie mam jednak w domu a tak wielkiej iloci obrazw, by
okrelenie "obecna kolekcja", ktrego Pan uy, mogo mie w peni
pokrycie. Po pierwsze nie mam ich z braku miejsca by je mie, po drugie
stale co sprzedaj, a poniewa nienawidz wrcz wasnych wystaw, to
ich prawie nie robi, co powoduje, e moje prace rozchodz si w sposb
wolny, lecz rwnomierny, [co pewien czas jedna lub dwie], a nie etapami
od wystawy do wystawy. Poniewa z drugiej strony rzecz nawietlajc,
maluj bardzo powoli i dugo, to mimo nieustannej, systematycznej pracy
[inaczej nie potrafi] przyrost ilociowy nowych prac jest rwnie
powolny i rwnomierny. Najoglniej, jeeli idzie o kwesti cen to
zaskakujcy dla Pana fakt, z ktrym zetkn si Pan w Galerii jest
uzgodniony ze mn, o czym nie chciaem Panu mwi przez telefon, gdy
nie wiedziaem, z kim rozmawiam, a w Polsce prawie wszystko jest
nielegalne lub niedozwolone, a oprcz tego wszystkiego to jeszcze sporo
ponadto te jest nielegalne i niedozwolone, moe ten gszcz przepisw, w
ktrym gubi si nawet urzdnicy nie stanowi nieprzebytej dungli dla
doktora praw, ale ja jestem tylko malarzem i dlatego naduywajc prawa
[a nie ma sposobu by go nie naduy] wol porusza si wytyczonym i
wyprbowanym szlakiem. Midzy innymi kadego potencjalnego klienta,
ktry dzwoni do domu, odsyam z kwitkiem. Ot te rnice cen tak
zaskakujce dla Pana wynikay z tego, i malujc stale i z jednakowym
przyspieszeniem, maluj jednak wedug wasnej opinii raz lepiej raz
12
13
14
15
***
Szanowny Panie!
Warszawa 15.7.83
Warszawa 14.8.83
20
Warszawa 5.10.83
***
Drogi Panie!
Beksiski
***
PIOTR DMOCHOWSKI
AVOCAT A LA COUR DAPPEL DE PARIS
Docteur dEtat en Droit
253 av. Daumesnil Paris XII
Tl. 958 32 47
E 268
adres domowy
5 sq. des Montferrants
78160 Marly le Roi
26
M. Z. Beksiski
Warszawa
ul. Sonaty 6 m 31
02 - 744 W - wa
Drogi Panie!
Paski list w sprawie tam doszed dopiero dzi (trzy dni po telefonie) i
wyjem go ze skrzynki po powrocie ze szpitala, w ktrym na oddziale
medycyny nuklearnej wpompowano mi do y tyle izotopw
promieniotwrczych, e pisze ten list wiecc sobie oczami, bez uycia
arwki. Pomimo bardzo skomplikowanej operacji kamieni ciowych
rozsianych po caej wtrobie, ktr odbyem w kwietniu roku 1982 i po
ktrej jak wszystkie badania wykazay jestem oczyszczony w sposb
cakowity - ataki blw (sterowane gwnie zmianami pogody, ale te
niewielkimi naduyciami gastronomicznymi) pozostay, a nawet bywaj
bardziej bolesne. Chirurg jest przekonany, e co tam jednak musiao
zosta i dlatego poddaje mnie coraz wymylniejszym diagnozom, a to
tomografia komputerowa, a to ultradwiki, a to izotopy.
Ogromnie mi przykro, e facet do tam nie chce od Pana przyj z powrotem
towaru i ja jestem tego przyczyn. Drogi Panie: zrbmy to tak: Niech mi Pan
jednak zatrzyma te chyba dwie 45 minutowe tamy i przywiezie je przy okazji
Wielkiej nocy. Niezalenie od tego prosz te o: EL-20. Jestem przekonany, e
29
przydadz si wprawdzie nie do tego, do czego potrzebuj typu EL - 20, ale tzw.
"Messages, co te musz wykona od czasu do czasu.
32
***
Marly le Roi le 10 marca 1984
Szanowny Drogi Panie
Po ilu tam wersjach naszych rozmw i ich spisu poczyniem
spustoszenia w paskich zapasach papieru. Pozwalam sobie przesa
Panu dwie ryzy. Jednoczenie wysyam "aerostyl", drc czy aby dobry
po nieudanych prbach zakupienia waciwych tam Sanyo.
33
Piotr Dmochowski
***
Drogi Panie!
Dmochowskiego? Bardzo przepraszam, ale bywam paranoikiem oczywicie moe Pan sobie dziaa na ten nasz pseudorynek jak Pan chce,
nie sadze jednak by wrd ludu ukryte byy jakie pereki, ktre uda si
Panu w ten sposb wyuska. Co do pytania ktre przed chwil
usyszaem przez telefon od paskiej znajomej, to nigdy nie malowaem
na ptnie, prcz nielicznych prb, ktre zreszt spaliem opuszczajc
Sanok. By moe s ze trzy, cztery obrazy u ludzi, ktre mog sprawia
(na zej reprodukcji) wraenie, e s na ptnie, bo po prostu zrobiem na
pycie pilniowej przed przystpieniem do malowania pseudoptno czyli
faktur w ten sposb, e grunt kadem dwukrotnie i grubo: raz cignc
linie od pdzla diagonalnie, a raz wertykalnie. Moe ma Pan taka
reprodukcj przed oczami? Potem z tego zrezygnowaem, bo taki grunt
robi trzeba byo z olejem, a grunty olejne nie s dobre i te dawne obrazy
bardzo szybko zmatowiay i trzeba je teraz jeden w jeden werniksowa niektre zreszt, gdy byy trzymane w zych warunkach w wilgoci w
ogle pociemniay, z czym spotykam si od czasu do czasu z racji tego, e
ludzie si rozwodz, a obrazy trafiaj do galerii, gdzie je mog obejrze.
Teraz wanie ktremu z klientw (krajowiec dewizowy) odbio na
punkcie wicemiss Polonii i zamieszka z ni w Victorii, podczas gdy
lubna maonka szybko wynosi z willi i upynnia obrazy (przytaczam na
odpowiedzialno Alicji Wahl) po raz wic trzeci od kilku lat ogldam ten
sam obraz, ktry kto chyba zawsze trzyma w piwnicy lub w sadzawce
ogrodowej przez okres od jego nabycia do rozwodu i jak tak dalej pjdzie
to go sam odkupi, wysusz, wyprostuj, powerniksuj, bo mi go po
prostu szkoda... Czy ja pisaem o piwie? Bo gdy pisaem to byem akurat
nim zalany i teraz nie prosz o podarcie listu, ale o wyrozumiao przy
jego lekturze. Piwa byy znakomite w odwrotnej kolejnoci do ich
domniemanej klasy (sdzc po embalau, bo ceny Pan pooddziera).
Niektre chtnie bym przy okazji Paskiego przyjazdu samochodem sobie
poprbowa w wikszej iloci, ale wolabym zna ich ceny, bym wiedzia
czy mnie na nie sta?? Przytaczam list wg zalet smakowych, (co wykpi
mj znajomy dokej, ktry bywa w Belgii i Francji) - na pocztku s
najlepsze na kocu absolutnie niedajce si wypi:
1) MARTINS PALE ALE
CLUB DE STELLA ARTOIS
CHIMAY - PERES TRAPPISTES (mgbym polubi ciemne piwo gdyby
zawsze byo takie dobre) - 3 najlepsze
39
2) LEFFRE RADIEUSE - 10
LOHRER BIER
PELFORTH - klasa rednia
3) PILSEN URQUELL
KULMBACHER EKU - 28
KRIEK LAMBIC ST. LOUIS - nie do picia (dla mnie!)
Heineken jak pisaem jest bardzo czsto w Pewexie. Pilsen jest taki sam
zy jak u nas, (gdy jest, bo jest bardzo rzadko) std plotki o tym, e na
Zachd wysya si lepszy towar s tylko plotkami. Nasze demoludowe
piwa maj bardzo silny "wspczynnik mokrego psa, czyli rodzaj
posmaku, ktry w mojej opinii jest wad podstawow kadego piwa. Np.
krajowe piwo Warka ma taki smak jakby przez cay dzie kpay si w
nim tabuny kundli wszelkiego rodzaju. Im niszy wspczynnik mokrego
psa, tym lepsze piwo. Co do Kulmbachera eku - 28, to w moim odczuciu
smakuje tak jak filianka NESCA przyporzdzona z omiu kopiastych
yeczek koncentratu i omiu yeczek cukru. Moe jakby go rozrzedza
wod sodow...? Lambic (jak mi wyjani dokej z brzuchem) serwuje si
go w koszykach na leco, ale c z tego, gdy ma w moim odczuciu smak
jak domowy podpiwek z sokiem malinowym - Pamita Pan t anegdot o
jakim amerykaskim admirale, ktry wsawi si depesz "co jest do
cholery z tym zepsutym demem: gdy po zwycistwie stalingradzkim
helikoptery dostarczyy na wszystkie amerykaskie jednostki pywajce
kawior rosyjski? Ja jestem takim admiraem, jeli idzie o subtelno
podniebienia. A propos, chocia nie a propos: Mia Pan racj: benzyn w
Polsce mona obecnie kupi po prostu za dolary bez adnych
paszportowo numerowych ogranicze, po 70 centw. I tym samym
rozwizaem problem samochodu. To, co ponad przydzia, po prostu
dokupi. Nie miaem pojcia!!! Dawniej byo tylko na jakie okrge
numery...
Piknie pozdrawiam.
Beksiski
PS : Aby unikn wtpliwoci z Pana strony nie podr listu lecz zwrc
Panu nie rozpiecztowany. OK?
40
***
Drogi Panie!
41
***
Wielmony Pan Zdzisaw Beksiski
ul. Sonaty 6 m. 314
Warszawa
Niestety ani moja ona ani sownik (najwikszy, jaki mam) jzyka
francuskiego nie mog mi wyjani ostatecznie pewnych kwestii. Ow
naprawd chciabym Pana zadowoli i podpisywa si od frontu, ale nie
mog nad podpisem siedzie duej ni nad obrazem, a poniewa robiem
ostatnio na wypoyczonym od szwagra magnetofonie kopie tam naszych
rozmw i suchaem fragmentw w trakcie tej roboty, to usyszaem, e
zadowalaby Pana monogram lub jaki znak, wic pomylaam, e moe
bdzie to dla mnie atwiejsze do wykonania, gdy gwny problem polega
na dugoci mego nazwiska i dwukrotnym powtarzaniu si tak litery "S"
jak i "K" - to moe wyglda miesznie, co pisz, ale dla mnie adne
pisanie by zawsze problem, po pierwsze utrzymania poziomu (by nie
leciao w d lub w gr) - poza tym jestem chyba nadwraliwy, ale gdy
pisz szybko i podpisuj si na odwrocie kopert na listy, zawsze wydaje
mi si, e sposb w jaki pisz w danym momencie brzuszki przy "B"
straszliwie mnie dekonspiruje w sensie psychografologicznym, caa moja
persona i zarozumiao pod mask skromnoci, inne cechy wstydliwe,
oraz to, co chciabym w danym dniu lub w ogle ukry przed ludmi i
przed adresatem wyskakuje jak pryszcz na nosie w tych brzuszkach od
"B"!! Wiec podpisujc obraz, musz pisa powoli, a wic wszelka szansa
na spontaniczny ruch pdzla odpada, gdy utrzymanie maski na twarzy,
jest dla mnie sprawa podstawow w yciu. Czyli sprawa prawie nie do
rozwizania, bo wtedy podpis jest wrcz okropny, wymczony i psuje mi
cay obraz. Tak wic pomylaem by podpisywa si znakiem np. RYB
(bo jest to mj znak zodiaku) lub pokrewnym mu znakiem lub jeszcze
inaczej, a wic monogramem ZB lub literami BEX, ktre czytaj si po
polsku jako pocztek mego nazwiska (trzy litery dam chyba rad napisa
tak by mnie to nadmiernie nie razio). Mylaem te nad pewna
kaligraficzn deformacj owych trzech liter, ktra by mnie jako uwolnia
od tego paskudnego "B" i przeksztacia jako w co, co wygldaoby jak
13, od liczby 13 jako czowiek biegy w semiotyce ezoterycznej
doszedem od razu do astrologicznego symbolu Saturna i te go
wyprbowaem, jak te hebrajskiej litery "mem" i wreszcie wielkiego
"M", ktre jest symbolem mierci, a potem pomylaem o poczciwych
abojadach na jakiej licytacji i daem spokj i przeszedem na trzy litery
BEK jako na pocztek mego nazwiska z pen wiernoci ortograficzn.
Ale tu zaczyna si paska rola. Nie precyzujc ostatecznie i nie
podpisujc jeszcze tego, co zrobiem ani przez BEX ani przez BEK ani
46
jest OK, a tymczasem potem okae si, e nie i nie bdzie ju moliwoci
wyjcia obrazu z ramy tzn. bdzie, bo zawsze jest, ale mnie si ju tego
robi nie bdzie chciao - oprawianie to dla mnie katorga.
Piknie pozdrawiam
Beksiski
***
Drogi Panie!
Piknie pozdrawiam.
Beksiski
***
W. Pan Zdzisaw Beksiski
Warszawa
ul. Sonaty 6 m 314
Polska
Piotr Dmochowski
***
Drogi Panie!
Warszawa 28.4.84
maszyna. Nie wiem jak nazywa si ta cz, ale wyglda jak dugi na ca 13 cm
drut o rednicy ca 1mm zakoczony od jednej strony ostro tak jak iga (na oko),
natomiast wykonany w rzeczywistoci o wiele ostrzej od najostrzejszej igy. O
ile cz zamienna opakowane jest fabryczni w co zabezpieczajcego j przed
uszkodzeniem i o ile jest fabrycznie zaplombowana, to mona j kupi bez
ogldania. O ile czci takie s luzem, naley obejrze szpic przed kupnem na
biaym tle (!) pod 10-krotn lup (obracajc drut dookoa w palcach) czy szpic
nie jest zagity. Bardzo bym prosi o kupno 4 takich wymiennych czci, gdy
po pierwsze obawiam si, e przegapi Pan jednak ze dwie z bdami, a ze dwie
chc mie na wypadek gdyby mi kiedy samemu si to uszkodzio - chciabym
to mie na lat par, bo dla mnie jest to dosy drogie. Zaraz w sklepie (o ile to
jest luzem) naley to naklei na sztywn, grub tektur lub plastik przy pomocy
paskw adhezyjnych, tak jak na szkicu, bo inaczej uszkodzi si, gdy Pan to
tylko woy do portfela. To jest delikatne jak patek ry!
55
***
Drogi Panie!
Warszawa 2.5.84
Listy dochodz jak chc tak w jednym jak i w drugim kierunku. W tej
chwili otrzymaem list z 4 kwietnia, podczas gdy przedwczoraj wysaem
odpowied na list z 7 kwietnia. Z Paskich potwierdze widz, e to samo
jest w tamt stron. Oczywicie pisaem zaraz po otrzymaniu pierwszej
paczki z piwem list dzikczynny informujc, co mi najlepiej smakowao
(dosza ta paczka jeszcze 15 marca, gdy mam notatki na temat, ktre
lepsze" w swym terminarzu). Teraz przed kilkoma dnia dostaem dwie
paki z piwem i ju pisaem przedwczoraj i dzikowaem za nie nawet ju
rozpiem wszystkie gatunki, aby wiedzie, co jest najlepsze - to wszystko
zreszt jest bardzo fajne, a problem, ktre najlepsze zaley od okazji: raz
smakuje lepiej to raz inne, oglnie byem przyzwyczajony do tej pory do
kilku gatunkw, jakie z mniej lub wicej dokadn czstotliwoci
wystpuj w PEWEXIE w Warszawie: s to piwa w butelkach niemieckie
BECK i BERLINER KINDL oraz reszta w puszkach: Kronnenberg,
Carlsberg, Tuborg, DAB, DAB ARTIEN ALT, HANSA PILS,
ORANJENBOOM PILS, SKOL, BERLINER KINDL, HEINEKEN,
AMSTEL, BAVARIA wsio, bolsze niczewo. Wszystkie zreszt s to
lekkie piwa dolnofermentacyjne i z wyjtkiem ARTIEN ALT piwa jasne.
To, co w pierwszej paczce nadeszo od Pan a byo do zaskakujce dla
mnie jeli idzie o moje przyzwyczajenia, a poza tym baem si
przyzwyczaja czy polubi co z Zachodu, bo u nas piwo potaniao teraz
na 35 centw, a stamtd zawsze bdzie droej, wic jest to tylko (przy
moim pokanym zuyciu) wymylanie sobie nowego upustu dla dewiz.
Tym niemniej od razu urzeko mnie piwo MARTINS PALE, ale i obecna
paczka potwierdzia to urzeczenie. Bardzo te oryginalna bya CLUB DE
STELLA ARTOIS i teraz te si potwierdzio mimo, i obecnie byo to
chyba piwo belgijskie, a tamto poprzednie byo chyba francuskie (by
moe licencyjne) gdy obecne zwie si STELLA ARTOIS, a tamto CLUB
DE STELLA ARTOIS - trudno teraz gdy nie mam ju tamtego porwna
dokadnie smak. wietne ciemne byo (i jest te) CIMAY, naprawd
wietne, nie sdziem, e ciemne moe by tak dobre, ale to "siekiera" 59
Beksiski
3. 5. 84
PS. Jest co, co z pozoru stoi w sprzecznoci do tego, co napisaem
poprzednio o malowaniu na luzie i co zauwayem w czasie korekty listu.
Ot mgby Pan doj do wniosku, e jedyn rzecz, ktr pragnem i
nadal pragn malowa s "metafizyczne pejzae" i jak teraz zaczn, to ju
t drog pojad bez oporu. Due uproszczenie. Mwiem i pisaem o
"spoytkowaniu swoich dowiadcze" i niechci do zaskakiwania widza
stale czym nowym. Ale w enklawie obejmujcej cao "mojego wiata"
i niechtnie lub raczej z rzadka poszerzanej o niewielkie obszary nowego
terenu na zasadzie dodawania, ktrej to enklawy pragnbym nie
zmienia, nie przesuwa i nie zastpowa enklaw cakowicie inn,
znajduj si nie tylko pejzae, ale te postacie ludzkie i zwierzce, twarze
i w ogle takie konstrukcje antropomorficzne zbudowane z
wyimaginowanego ukadu kostno - mechanicznego i wreszcie to wszystko
co stale jednak do tej pory maluj i malowaem gdy pierwsze zacztki
tego typu konstrukcji s waciwie o wiele wczeniejsze ni pierwsze
prby pejzau i te traktowaem to przed trzema laty jako powrt do
zapomnianej i nieco zachwaszczonej czci ogrodu. Pan jest troch
dyktatorem i nieustannie w ten czy inny sposb usiuje Pan przywiza
mnie do psiej budy stojcej w okrelonym miejscu mojego ogrodu tam
gdzie s metafizyczzne pejzae. Teraz odbywa si to pod ktem
64
Warszawa 8.5.84.
wakacjach et. c.) podaa przez zakonnic fors na drugi obraz i on prosi
bym co dla niej wybra, na co ja, e: niestety ukady s takie, jakie s i
nie jestem ju wacicielem samego siebie i e moe w sierpniu gdy facet
(czyli Pan) przyjedzie to co "odpadnie" i wtedy bdzie ta moliwo, ale
problem dla niej i dla N. ktry ma w stosunku do niej ukady
wdzicznociowe (a ja w stosunku do niego) polega na tym, e fors do
Polski mona sobie wwie i moe to zrobi nawet zakonnica (sic!) tyle,
e jest to moliwo jednokierunkowa, ale teraz to nikt przecie nie
bdzie ryzykowa wasnym paszportem, by jej to z powrotem odwozi...
Dlatego te dobrze byoby gdyby w sierpniu (w porozumieniu z Panem)
mg co wybra ze "starego portfela" lub z "odrzutw" i jej zaoferowa o
ILE... Wanie: o ile po prostu Pan do niej poprzednio nie pisa. Bo jeli
Pan do niej pisa, to oznacza, e w niej zagraa po prostu yka kupiecka i
w tym ukadzie to niech mnie ona w dup pocauje, przepraszam, e
jestem cham, ale nie zdaje sobie Pan sprawy jak naiwne s czasami tricki,
z ktrymi stykam si, co kilka dni, szczeglnie, gdy jaki oszalay
Nizioek zaczyna zamieszcza w yciu ogoszenia. Czekam wic na
wyjanienia. Nastpna sprawa to telefon z Biura Handlu Zagranicznego.
Ot wczoraj dzwonia niejaka pani Kwiatkowska (rozmow mam
nagran, nie wydaje mi si by to by podstp), e maj klienta "po
powrocie" i e on reflektuje na mj obraz i czy ja mgbym im udostpni
slajdy. Na co odrzekem, e mam staego klienta i on rezerwuje wszystko
dla siebie do sierpnia (co mi i jemu wolno) "no, ale w sierpniu", "no wic
w sierpniu prosz raz jeszcze zadzwoni" i tu jest pytanie do Pana (bo
BHZ mg, chocia to mao prawdopodobne, czu si zagroonym w
swych prawach o ile starania Nizioka rozeszy si po tym grajdoku jak
krgi na wodzie) czy w sierpniu udostpni im do wyboru obraz, ktry jak
znam ycie i BHZ nie zostanie sprzedany, bo one umiej tylko pi
herbat, a nie handlowa. Obraz oczywicie z tych, ktre namalowane
zostay przed 23 lutym. Po drugie ta Pani prosia mnie czy nie
pozwolibym ich fotografowi porobi u mnie slajdy nie tyle ofertowe, co
pogldowe i na to wyraziem zgod, bo z Alicj Wahl to sprawa
ewentualnej awantury, a z BHZ to sprawa ich niezbywalnych ustawowo
praw, z ktrych oni nigdy nie umieli skorzysta, co polegao na tym, e o
ile ja im klientw nie znalazem, to oni nie znaleli sami nikogo, a jeli, to
tylko groszowych. Tak bdzie nadal i myl, e gdybym wykaza dobra
wole, ktra zagraaby cznie z ich indolencj, to fale by si uspokoiy, a
nasze interesy by nie ucierpiay. Przepraszam za niepowtarzalny styl
69
P.S. Poniewa mia Pan zatelefonowa w sprawie iloci skrzy lub raczej
iloci obrazw i nie telefonuje Pan, wic wysyam orientacyjn
specyfikacj tego, co jest i co z tego, co jest chciabym zostawi sobie w
ramach owych 5. na rok raz (niecztelny dopisek na marginesie) co z tego,
co jest, w jakim jest formacie - bdzie to musztarda po obiedzie, bo gdy to
dojdzie, bdzie ju za pno na budow skrzy, ale umoliwi Panu
orientacj zgrubn a priori. A wic wszystko byo troch na gwat i jak si
zorientowaem teraz, to chyba Glinicki nie zrobi mi wszystkich kopii, tak
abym dysponowa wszystkimi numerami z tego, co mam w schowku lub
na cianach. Zauwayem to dopiero w tej chwili, bo gdy mi da,
wrzuciem po prostu do szuflady. W oparciu o to, co mam informuj:
Moje obrazy domowe nie do sprzedania: 17, 18, 31, 32, 47, 50 (numer 50
bd malowa jeszcze kilkakrotnie w innych, podobnych wersjach i wtedy
by moe konkretny obecny nr 50 bdzie do wzicia, ale to kwestia
przyszoci), 16, 26 (ta ostatnia do przedyskutowania z moj on), 5, 1, 2
(jest to wasno mego kuzyna, ktry jest na kontrakcie w Nigerii, u mnie
tylko na przechowaniu) poza tym obrazy syna, ktre przez pomyk
dostarczy mi Glinicki, a wic 8, 7, 10, 9, 21, 22, 19, 20, poza tym obraz
mojej matki nr 24, wreszcie obraz 51, ktrego wolabym na razie nie
odkrca od drzwi w azience, bo nie mam innego, ktry by pasowa w
jego miejsce, jest to alternatywa wywozowa na przyszo. Ponadto
chciabym zatrzyma z obrazw z roku 1983 oraz 1982 nie a dziesi
jakby wypadao, ale przynajmniej numery: 13, 46, 11, a dla Muzeum w
Sanoku chciabym zarezerwowa nr 42, o czym ju pisaem. To by byo
to, co nie.
Teraz obrazy te, ktre tak z tych, ktre ju tu byy i s reprodukowane
przez Glinickiego (prosz o wybaczenie, jeli co pomin, ale jest w
schowku, a Glinicki na pewno nie da mi wszystkich kopii, on te nie
pamita, co byo u Tomka, a co u mnie, a wtedy, gdy on oddawa na
samolot slajdy dla Pana, mnie nie byo w Warszawie std pewne
niedocignicia). A wic do Paskiej dyspozycji s numery: 41, 39, 44,
40, 45, (co do 38 to mam zdanie podwjne, nie jestem pewien czy chce go
zostawi czy da), 49, 48, 12, 14, 15 (tego ostatniego Pan nie chce, a ja
chyba zostawi go sobie, bo paradoksalnie go lubi, chyba eby mi co
wybucho nagle z Alicj Wahl), wreszcie 4, 3, 2 (te dwa ostatnie
wymagaj retuszu, czego nie podejmuj si zrobi na poczekaniu, s
73
75
76
***
Drogi Panie!
Warszawa 20.5.84.
Warszawa 21.5.84.
Mam przed sob list z dnia 17 bm, ktry nadszed przed chwil przysany
z Warszawy przez osob, ktrej go Pan dorczy. Odpowiadam
telegraficznie na kup problemw, ktre Pan poruszy, w kolejnoci:
Zaraz zrobimy odcisk stp na drewniaki i zacz - poprzednio jak ona
twierdzi odcisk wystarczy w celu dobrania drewniaka. To odnonie
punktu 2. Teraz punkt 3, e lepiej by Wahl i Nyczek poczekali do
Paskiego przyjazdu. Nyczek nie ma na co czeka, bo mu wytumaczyem
co i jak i zadowoli si o ile co zostanie przez Pana odrzucone, a jak nic
nie zostanie odrzucone, to te si zadowoli - rzecz w tym, e z Nyczkiem
mog si dogada bez obawy spazmw. Gorzej z Wahl. Poprzednio
liczc, e Pan bdzie w czerwcu [takie byy ustalenia] obiecaem, e w
kocu czerwca co moe zostanie dla niej. Dlatego prosz rozway moje
propozycje z wczorajszego listu, konfrontujc je ze zdjciami
Glinickiego. Oczywicie proponuj, a nie nalegam. Powyszy wywd
dobitnie wiadczy o tym, e spazmy skutkuj. Czy nie naleaoby ich
stosowa w polityce midzynarodowej? Odnonie punktu 7 [poprzednie
nie wymagaj komentarza], to jest tu pomieszanie z popltaniem, czyli
dopuszcza Pan moliwo wycofania si z umowy w zamian za ius
primae noctis odnonie 12 obrazw rocznie po staej cenie 1000, o
wartoci zakupu z dnia 23 lutego br. Ale musi Pan zdecydowa, o co
Panu chodzi: czy o posiadanie moich najlepszych obrazw [wg wasnego
82
skoro problemy aukcji "na niby" i inne takie bdziemy mieli z gowy, a
obrazy bd nam spywa wprost ze stalug i zamienia si w
siedmiocyfrowe czeki. Ja wynajm pracowni na 60 pitrze w Paryu z
wasn wind i gorylami o pitro niej - Pan zamwienia na obrazy od
gw koronowanych przyjmowa bdzie ze swego jachtu drog radiow i
za porednictwem jednego ze stewardw. Obrazy za ubezpiecza sobie
bd ich Szczliwi Waciciele. Ja nawet gotw jestem wmontowywa w
nie systemy alarmowe, tak jak miaem przed rokiem ochot wmontowa
mechanizmy zegarowe i wskazwki, tyle, e akurat zabrako na rynku
zegarw [pomys na razie odoony, ale nie cakiem zaprzepaszczony].
Ha. Na razie jednak ja nadal umiem liczy tylko do dwunastu i to minus
jeden, bo moje dzieci umie przynajmniej wydawa fors, a ja nie mam
na to ani czasu ani pomysw. Waciwie jak pomyl co bym chcia
mie, to okazuje si, e nic. Nie to ebym by bez poda, ale jestem ju
w tym wieku, e zza kadej zachcianki wida raczej prchno i marno
rodem z Eklezjasty. Oczywicie malowanie obrazw jest te bzdur, ale
co trzeba robi, kada inne alternatywa jest rwnie bez znaczenia. ona
mwia mi przed kilkoma dniami [co lnio si na jezdni, ale okazao si,
e to psia kupka], e chciaaby znale skarb. Mnie si to czsto ni. (W
dziecistwie jednak nio mi si czciej). Id i znajduj: tu skarb, tam
skarb, skarb za skarbem, za kadym krzakiem, pod kad darni, tylko
nog ruszy, api, napycham kieszenie, zbieram cae narcze i potem si
budz i jeszcze czuj jak rkami ten skarb ciskam, ale rce s ju puste.
W yciu przychodzi taki moment, e widzimy, i rce s puste i zawsze
bd puste i wszyscy zawsze bd mieli puste rce - chwytamy wasne
sny nic wicej. Ukony.
Beksiski
PS.
Moe skombinowaby Pan taki katalog jak Winsora, lecz francuski? Np.
firmy "Lefranc et Bourgeois" lub innych, ktrych nie znam.
PS.2.
Pisa Szydo, e Pan do niego pisa i przysa mi dwa foldery z wystaw,
ktre robi w ub. roku.
PS. Wtorek:
86
87. teraz maluj ostatni kwadratowy format 87 87, bo wicej tego formatu
nie posiadam na skadzie. Oczywicie due te bd, ale w drugim niejako
cyklu. Primo: maluje si je duej i duej oprawia. Musi si oprawia
kade 4 sztuki, bo nie ma gdzie ich trzyma, jeeli s nieoprawione.
Oprawione mona ju opiera jedno o drugi. W obecnej wic sytuacji gdy
obu nam zaley na iloci i przygotowywaniu wystawy, wolabym
najpierw mie ilo, a wic te ca 12 - 14 obrazw, ktre razem, za jednym
posiedzeniem oprawi, tracc na to najmniej czasu. Na tak ilo
nieoprawionych mam miejsca na pkach o ile s to obrazy formatu
redniego. Jest te kwestia ramek. Ramki dla formatu redniego (profil
ramkowy) mam na wykoczeniu i wystarczy na ca 30 - 35 obrazw (na
oko). Mam sporo profilu na obrazy due (97 x 132) i sporo na obrazy
mae (61 x 73 i 73 x 73). Tak wiec w konkretnych warunkach mog by
konkretne wyniki. Oczywicie staram si jak gupi o nowe profile do
formatu 73 x 87, ale nie mog znale wykonawcy dysponujcego
suchym materiaem drzewnym i czasem do pracy. Mam jednego, ale
najwczeniej od koca wrzenia, poczym ja wiem profile winny, co
najmniej p roku polee w mieszkaniu, bo i tak 3/4 wygina si i trzeba
je wyrzuci. Prosz wic zrozumie: staram si jak umiem, ale "tak
krawiec kraje jak mu materii staje" - tak zreszt malowaem do tej pory!
Due formaty zaprogramowaem sobie nie jako "wyczno" na stare
lata, lecz jako "jedn moliwo wicej, ktrej nie miaem w ogle w
interwale 1978 - 83. Nie mog wszystkiego malowa w duych, bo
ustawi je mog wycznie w pionie, a jest to format wyduony, wiec
dziesity taki obraz bdzie ju monotonny.
Teraz kwestia duplikowania wszystkich starych negatyww. Ja mwiem,
e co do starych negatyww to spraw t w przyszoci zaatwimy ku
paskiemu zadowoleniu, ale obecnie nie dam ich nikomu do rki, a sam
ni mam ani czasu ani moliwoci na zrobienie tego!!! Musiabym
przesta malowa! yciorys: o Boe, zapisuj to w terminarzu, ale
yciorys nie bdzie zawiera adnych faktw datowanych ani adnych
wymienionych wystaw, bo nie prowadziem nigdy adnych notatek na ten
temat i w ogle bardzo niewiele wystawiaem, a ju prawie w ogle nie
uczestniczyem w wystawach zbiorowych z lenistwa (wysyki et c) oraz z
obawy o uszkodzenie prac. Zdjcia w pracowni lub portrety niech mi
zrobi Glinicki - uwielbiam si fotografowa, wic bd pozowa z
powiceniem gdzie tylko zechce: w pracowni w plenerze, w miecie et c
91
dugiego szeregu grobowcw, ma nie wicej jak 53 lata, 51, 53, 52,52, 53,
51, 52 i tak przez kilkanacie grobowcw, wreszcie trafiem na jakiego
starca w wieku 57 i nikt z nich nie zmar tragicznie, ani w wyniku
wypadku, wszyscy ze staroci, tak wic ju dzi yj na kredyt). W
Sanoku ukoczyem szko redni, przeyem okupacj (oczywicie
przed ukoczeniem szkoy redniej) wreszcie wyjechaem na studia po
wojnie do Krakowa, gdzie po kilku latach ukoczyem jako magister
inynier architekt studia i potem przez trzy lata odpracowywaem nakaz
pracy w Krakowie, Rzeszowie i Sanoku jako poganiacz niewolnikw na
Wielkich Budowach Socjalizmu. W trakcie tego, mieszkajc w hotelu
robotniczym i scenerii "Czowieka z Marmuru" Wajdy, zaczem rysowa
z perspektyw zostania najlepszym malarzem wiata. Z zamiarem a nie z
perspektyw. Tak. Oczywicie utalentowany byem w tej materii ju od
dziecistwa, chyba to zasuga matki, ktra podsuwaa mi ksiki z ycia
"witych" tzn. biografie malarzy i powieci na ten temat oraz
kolekcjonowaa moje bazgroy. Poniewa byem o wiele gorszy od innych
w sporcie i niemiay w stosunku do dziewczt, malowanie byo aktem
hiperkompensacyjnym zgodnie z teori Adlera. Tutaj byem najlepszy w
szkole i na zakoczenie gimnazjum miaem wystaw, chodziem chyba w
glorii sawy, chocia nie jestem tego pewny, raczej si wstydziem, w
Sanoku byem zauwaalny, a nade wszystko nie lubi by widziany,
dostrzegany, pokazywany palcem, lubi ludzi, atwo si z nimi
zaprzyjaniam, ale nienawidz ciekawskich oczu obcych. Tak. Tak wic
w hotelu robotniczym sobie rysowaem, a take nastpi wtedy u mnie
okres zainteresowania literatur i filozofi, czytaem cae tony tego, co
tylko w tym poststalinowskim okresie udao si zdoby z tego, czego
nie nadono zniszczy. Rwnoczenie niepewny czy potrafi rysowa i
malowa fotografowaem i po pewnym czasie wstpiem do Zwizku
Polskich Artystw Fotografikw gdzie udzielaem si intensywnie przez
trzy czy cztery lata, moe krcej, moe duej, nie pamitam. Potem
skoczyem z fotografi gdy uznaem, e bardziej wolny jestem jako
plastyk. Od tego czasu rzebiem i malowaem wszystkiego po trochu.
Zaczynaem jako wyjcy ekspresjonista, potem byem abstrakcjonist,
potem powoli, w pocztku lat 60 zaczem zwraca si w kierunku sztuki
przedstawiajcej. Opisaem to w licznych wywiadach, ma Pan tam gdzie
xeroksy! W krtkim okresie poowy lat szedziesitych prbowaem
pisa i potem to porzuciem. Pisaem takie cigaczki z Borghesa
skrzyowanego z Allain Robbe Grilletem i Kafk. W opowiadaniach nic
95
Marly le Roi, le 26 V 84
Szanowny, Drogi Panie
1) Przesyam drewniaki dla maonki Pana. S o 3 mm mniejsze
ni podany rozmiar. Gdyby byy nieodpowiednie z jakiejkolwiek
przyczyny (prosz przymierzy na czym niebrudzcym) odbior je
podczas mego pobytu i wymieni we Francji. Prosz tylko nie
odrywa metki i stara si nie zabrudzi podeszwy.
2) Przesyam piwo. Z jednego z poprzednich listw
wywnioskowaem, i lubi Pan Chimey'a. Tego wic gwnie
zakupiem i dzi wysyam z innymi do sprawdzenia.
Teraz ju wiem, i Pale, ale odpowiada Panu najbardziej i w
przyszoci takie te bd wysya (chyba, i z nowoci co Panu
przypadnie do gustu).
3) Zdjcia Glinickiego dobre i ciesz si z nich.
4) Z niecierpliwoci czekam na zdjcia nowo namalowanych
obrazw, gdy chciabym umieci niektre z nich w katalogu, o
ktrym wspomniaem w rozmowie telefonicznej.
Pozdrawiam Pastwa najserdeczniej
Piotr Dmochowski
***
Drogi Panie!
Para mumii
W. Pan Zdzisaw Beksiski
Warszawa
ul. Sonaty 6 m. 314
Warszawa 27.5.84.
Warszawa 30.5.84.
PS 2:
Rozkleiem list by jeszcze dopisa, e wanie dostaem odpowied ze
Spdzielni mieszkaniowej, i odmawiaj mi sprzedania owej
nieuywanej pralni na pracowni, gdy bdzie tam mieszkanie dozorcy.
OK. Tym samym mamy z gowy zobowizanie odnonie jednego obrazu,
oraz mamy na przyszo z gowy wiksze formaty ni te, jakie robiem
do tej pory, jak te maksymalne z obecnych formatw w ukadzie
poziomym. Moje maksimum w poziomie to 97,5 i toczka. Tak samo
miaem nadziej, e uda si tam przesuszy owe krosna, o ktrych
pisaem poprzednio w wypadku gdybymy poszli na t koncepcj. To te
odpada i trzeba by wynaj na ten cel pokj w Warszawie [na skadzik, bo
ja ju nie mam gdzie, oraz przesuszenie przez rok i duej]. To by byo
tyle. Ukony.
Beksiski
***
W. Pan Zdzisaw Beksiski
Warszawa
ul. Sonaty 6 m. 314
117
Warszawa 5.6.84.
Warszawa 11.6.84.
Beksiski
PS. Nie chodzi o zarowki do celow fotograficznych bo sa specjalne niebieskie,
ale one maj bardzo ograniczon ywotno, a mnie idzie o zwyke arwki
typu "long life".
***
Drogi Panie!
Warszawa 21.6.84.
Spisaem dwa protokoy przekazania prac oraz prac, ktre zostaj w moim
posiadaniu - dostaje Pan obie kopie, ale o ile rzecz jest le sformuowana,
to prosz j powtrnie sformuowa dobrze i kopi przesa do Warszawy
przy jakiej okazji. O ile to musi by podpisane przez obie strony [Pan
zna cay ceremonia prawny, ktry rzecz Uwica], to prosz
zadecydowa, jak, kiedy i ja si dostosuj. Takie protokoy wydaj mi si
konieczne, bo inaczej za rok czy dwa nie bdziemy ju nic pamitali. Co
do tego, jakie obrazy maj jakie numery, mamy obaj spisan notatk na
brudno oczywicie, z wyjtkiem tego, co Pan ju zabra, nie
ponumerowaem jeszcze nic innego [z lenistwa], ale obiecuj, e to
uczyni zgodnie z notatk na brudno jak zrobiem w Pana obecnoci.
Sprawa poziomych formatow 87,5 x 97,5, do ktrych przygotowania miaem
przystpi zaraz po Pana wyjedzie, niestety mocno si skomplikowaa. Miaem
materia naby w magazynie w Falenicy, ktry czeka tylko na faktur i potem
zwie i zoy na "daczy" u mojego szwagra gdzie leay zreszt skrzynie. Z
tym, e skrzynie leay w garau, a pyty ze wzgldu na wilgo musiayby lee
w "salonie" i tam te by pocite cyrkulark Black+Decker, co zrobibym sam
127
przy pomocy mojej ony [innej drogi niestety nie ma: co chcesz zrobi
porzdnie, zrb sam]. Ow przedwczoraj wyjanio si, e "dacza" zajta
bdzie w sierpniu i wrzeniu i najbliszy termin wypada w padzierniku
[poprzednio bya mowa, e zajta bdzie tylko w lipcu] i nic tam nie mog ani
zwie ani tym bardziej ci. W zwizku z tym caa sprawa musi by odoona i
to nie wiem na jak dugo, bo z kolei w padzierniku moe si okaza, e pyt nie
bdzie w magazynie, poza tym do rozpuszczenia ywicy do impregnowania
caoci, [ktr Panu pokazywaem] mam tylko rozpuszczalnik nitro [innych na
razie od dwch miesicy brak w handlu, tego zreszt te, ale mam go od roku], a
nim nie mona pracowa pod dachem, bo mona dosta krwotoku od smrodu,
za w padzierniku - by moe - nie da si ju pracowa na dworze, wic jeli
niedobory towarowe i terminowe zo si niekorzystnie [nie wspominam o
ramach, ktre mam zaklepane na 25 % zaledwie "na pikne oczy"] to caa
impreza moe przesun si na wiosn-lato 1985.
Sprawa formatw duych i kwadratw duych. Jak ju mwiem po sklejeniu
(tym razem) dziwnie si to pokrcio. Zreszt zademonstruj o ile nie
zapomnimy obaj, bo nasz kontakt tym razem by jednak chaotyczny. Wg
wyjanie udzielonych przez faceta budujcego dekoracje w TV [na takiego
akurat trafiem przypadkiem] bd jest do usunicia w przyszoci, gdy wynika
z tego, e skrcajc rzecz po sklejeniu skrcaem od krajw, a nie od rodka.
By moe - sprawdz -, ale na razie mam okoo 17 sklejonych, co kosztowao
mnie ponad miesic pracy [jeden skleja si przez dwa dni oczywicie robic
przy tym, co innego, ale zajmuje miejsce i wie si to z nieustannym brudem,
trocinami etc.] i te 17 z wyjtkiem 1 czy 2 najgorszych mam zamiar wyrobi,
gdy w moich szerokich na 5 cm listwach one si prostuj, jako e w sumie s
dosy wiotkie mimo skrzywienia. Chodzi o to, e nie wiem, jakie s ramy
metalowe, o ktrych Pan wspomina i czy s one dosy sztywne oraz jaki maj
profil? Obawiam si bowiem, e nie usztywni krzywego podobrazia i cao
te bdzie krzywa oraz e w ogle nie da si do nich montowa obrazu takiego
jak go ju zaprojektowaem. W zwizku z tym prosibym o prbk takiej listwy
niepozaginan i o dugoci 132 centymetry abym widzia, czy przy skrcaniu
poddaje si podobrazie czy te poddaje si rama. Gdyby takie prbki okazay si
dobre to wysyabym due obrazy bez ram i due kwadraty bez ram, a jedynie
obklejone dystansow listewk, ktra wchodziaby potem pod ramy. Oczywicie
do tego celu potrzebne s specjalne skrzynie, ale aby podj decyzj ich
budowania MUSZE uprzednio wiedzie, w co to bdzie oprawiane we Francji i
czy ta idea ma jaki sens.
(RYSUNEK)
128
Jak Pan widzi ilo komplikacji jest ogromna i wszystko zalene jedno od
drugiego - na razie wic prosz o prbne profile francuskie po jednej sztuce
kadego, ale dugie na "maksimum", czyli 132 centymetry abym mg to
wyprbowa i ktry ewentualnie zaakceptowa.
Gdyby szo o ewentualne lakiery, ktrymi miabym nasyca pyt pilniow by
zwikszy jej wytrzymao na uszkodzenia i trwao w czasie, to nie wdajc
si teraz w szczegy, dlaczego to maj by akurat lakiery takie, a nie inne, (bo
o tym trzeba by na kilkunastu kartkach) podaj, e chodzi o:
Lakier olejno-ywiczny bezbarwny
Jest to nazwa najoglniejsza, ktra zapewne nigdy nie wystpuje w handlu w
takiej formie jak podaem, wic wyjaniam kade sowo, co moe uatwi
nabycie prbek:
Sowo lakier oznacza, i roztwr ma charakter przeroczysty w odrnieniu
od emalii lub farby, ktre maj charakter kryjcy.
Okrelenie olejno-ywiczny precyzuje, e substancja skada si z oleju lub
raczej pokostu (rodzaj ugotowanego oleju) z domieszan ywic naturaln lub
syntetyczn, ktra jest albo modyfikowana albo nie, ale to jest ju bez
znaczenia. Najczciej produkowane lakiery olejno-ywiczne bazowane s na
pokocie lnianym oraz ywicy kopalowej (naturalna) lub alkidowej
(syntetyczna). Obie ywice s dobre do moich celw z tym, e wolabym, aby
sam pokost nie by syntetyczny, (bo taki te bywa), lecz lniany. Wic jeeli co
bdzie nosio nazw np. ALKYD-LACK, to najprawdopodobniej skada si
bdzie z modyfikowanej ywicy alkidowej w oleju lub pokocie lnianym. W
Polsce taki lakier nazywa si FTALAK, gdy ywica alkidowa nosi te nazw:
alkidalowej, gliceroftalowej lub ftalowej, aby byo trudniej zgadn. Trudno
przewidzie, jakie nazwy s we Francji. Moe byby katalog lakierw z jakimi
informacjami????
Wreszcie sowo bezbarwny oznacza wcale nie to, co by z pozoru wynikao
(bo FTALAK bezbarwny ma kolor ciemnej herbaty i to mtnej), lecz oznacza,
e do substancji nie zosta dodany aden pigment i jest to po prostu samo
spoiwo, ktre po domieszaniu pigmentu, emulgatora, stabilizatora etc. staje
si emali.
Zdaj sobie z tego spraw, e dla Pana jest to tor przeszkd, ale podaj to na
wypadek gdyby takie rozwizanie okazao si jedyn moliwoci. Na dodatek
nie mam bladego wyobraenia o cenach, ale jeden duy obraz potrafi wchon
ca 1kg takiego lakieru jako impregnatora.
W Polsce 1kg kosztowaby (gdyby by) ca 160-200 z, gdy tyle kosztuje emalia
ftalowa, ktra jest w zasadzie tym samym.
***
130
Piotr Dmochowski
5, sq. des Montferrants
78160 Marly-le-Roi
tl. 3-958-32-47
W.Pan Zdzisaw Beksiski
Warszawa
ul. Sonaty 6 m. 314
proby
nie
rwnie
zalene
od
mej
Warszawa 12.8.84.
Tygodnik Powszechny
Tygodnik Kulturalny
Projekt
Polska (Moja Forma Egzystencji) - wypowied do dzi aktualna
Wypowied w katalogu-plakacie z Teatru "Stu" w roku 1977
(Dochodzi wypowied w katalogu Mity, Marzenia, Wtajemniczenia
(wypowied, ale nie yciorys!) oraz krtka wypowied wydrukowana w
katalogu galerii Pryzmat, ktry daem Panu do kserowania).
oraz wszystko co podpisaem by jako swoj wypowied. Oczywicie daty
s istotne, bo co innego malowaem i mylaem robic wywiad do
NOWEGO WYRAZUu, a co innego malowaem i chyba mylaem robic
jak do tej pory ostatni istotny wywiad do PROJEKTU. Ma Pan
reprodukcje, ma Pan daty na nich [Glinicki pisa] ma Pan wszystkie
teksty, ja umywam rce, mnie si wicej nie chce o sobie pisa. Za kilka
dni wyjdzie zapewne jeszcze ostatni [zastrzegam si] mj wywiad w
yciu w "Radarze", ale bdzie to ple-ple, spisane wprost z tamy, ktrego
nawet nie chciao mi si poprawia, daem po prostu imprimatur na to, co
spisaa ta pani i cz - wyl Panu, ale to bez znaczenia. MAM DOSC!
Wicej nie bd! Z wymienionych wyej aha, jest jeszcze jaki z pisma
rzeszowskiego, ale, zapomnialem jakiego, przeprowadzi go niejaki
Wawrzczak, ktry pod tym jest podpisany, ale ten Wawrzczak by wtedy
reporterem radiowym i robi ze mn ze dwa lub trzy wywiady do
lokalnego radia. Gdy spisa z jakiego wywiadu radiowego i "owoc"
przysal mi do akceptacji, wziem maszyn i napisaem rzecz raz jeszcze,
ale po swojemu, jeeli wic w tym wywiadzie [ma go Pan] jest jaka myl
istotna, to te mona j cytowa w caoci, bo napisaem j - obmyliem i
zredagowaem na zimno, a forma wywiadu jest pretekstem. Wic z
wymienionych wyej pseudowywiadw moe Pan cytowa mnie bez
ogranicze, bo w tym celu je w ogle wymyliem, inna rzecz, e trzeba
przy cytatach dawa dat i wyjania odniesienie do obrazw, ktre wtedy
malowaem. Nie sdz, by dzisiejsze byy identyczne do tych sprzed lat
10. Wsio.
Grzebic po szufladach znalazem przypadkowo gwarancj Sanyo z mojego
automatu telefonicznego i tam s na odwrocie Sanyo Service Centres i jest tam
adres: 30-32 Quai De La Loire, F-75019 Paris, France, tel. 607-0603.
Oczywicie na dole zaznaczone jest "The above adresses are of August 1983",
ale nie wykluczone jest, e nic si przez rok nie zmienio, a te nie jest
136
***
Drogi Panie!
Warszawa 14.8.84.
dzika zupenie awantura o to, e bodaje Breton czy kto inny wysa na
jak ekspozycj grupy Phases, (ktr mj znajomy pan Bogucki
organizowa w Krakowie) szereg zdj historycznych do gabloty,
majcych obrazowa pocztki surrealizmu we Francji, na jednym z nich
Breton sta w towarzystwie jakiego starozakonnego w cwikierach,
poczciwy pan Bogucki umieci zdjcie sdzc, e jest to moe Tristan
Tsara w przebraniu, a to by sam Bronstein-Trocki i zrobia si Afera, bo
oczywicie kontrolerzy z KC nie odrnili surrealizmu od taszyzmu, ale
Trockiego rozpoznali od pierwszego wejrzenia i oskaryli organizatorw
o "trockizm", co byo o tyle komiczne, e z kolei nikt z organizatorw nie
sysza zapewne nigdy o Trockim [podobnie przed wielu wielu laty
jeszcze jako budowniczy socjalizmu w Rzeszowie oskarany byem o
"Gomukowszczyzn". Gomuka wtedy jeszcze chyba siedzia]. Ale
zgubiem wtek. W kadym razie nie zestarza si ten film i obejrzelimy
go z du przyjemnoci - z perspektywy czasu jawi si jako co raczej
smutnego i nostalgicznego ni demonicznego.
Przyszdszy do domu dowiedziaem si z nagrania, e z laserami wszystko
zapowiada si pozytywnie. Zatem daj facetowi zielone wiato i fors do rki,
nich kupuje laserowy gramofon i wzmacniacz [chyba Revox B-251 bdzie
najlepszym wzmacniaczem, ale kosztuje ca 1000 dol.], kolumny gonikowe
zostawi na razie te co mam, bo gdybym chcia kupowa naprawd dobre, to nie
byyby taniej ni po 3000-4000 od sztuki - a taki fanatyk to ja jednak nie jestem
- wreszcie nigdy mi nie zaleao tyle na wiernoci brzmienia, co na braku
zakce - u mnie w pracowni nie ma zreszt w ogle warunkw na wierno
brzmienia. Gdy tylko doda si basw zaczynaj rezonowa tysice przedmiotw
- wyciszenie tego jest wprost niemoliwoci w tym gigantycznym spitrzeniu
materii, na niewielkiej w kocu przestrzeni. W kadym razie jeszcze raz
podkrelam: nie musi Pan zdobywa tych pyt szybko!!! Dla mnie najwaniejsze
jest, e w kocu bd w terminie do p roku powiedzmy. Natomiast bardzo
bybym wdziczny gdybym mg dostawa albo jakie pismo albo jaki
informator nowoci ukazujcych si na rynku CD [ale take ewentualnie pyt
analogowych] w zakresie muzyki klasycznej, pop i jazzu. W miar monoci
idzie te o cen tego periodyku: nie zaley mi na niczym super eleganckim ani
czsto wydawanym, wystarczyby nawet kwartalnik, ale taki, w ktrym byoby
duo nowoci i ewentualne krtkie recenzje. W kadym wypadku decyduje
raczej cena rocznej prenumeraty, gdy szkoda mi wywala fors na co, co
suy bdzie wycznie pobienej informacji [francuskim posuguj si z tak
sam biegoci jak kadym jzykiem europejskim tzn. z adn, ale z trudem i
ze sownikiem odczytam pobiene omwienie nowej pyty takie jak to si
138
Warszawa 26.8.84.
By tu wczoraj Glinicki [aha aha: paczka z arwkami, o ktr Pan pyta nie
nadesza jeszcze do dnia dzisiejszego, czyli do niedzieli 26 sierpnia godz 20.30 w domu zawsze kto jest z wyjtkiem kilku godzin przed dziesicioma dniami,
gdy musielimy zawie babci do doktora], wic by tu wczoraj Glinicki i tez
pyta o paczk od Pana, bo oczekuje jakiego filtru fotograficznego, ktry tam
podobno mia by. Przekazaem mu tam adhezyjn i rozmawialimy wstpnie
na temat wysyki. W zasadzie mona by zacz od wysyki obrazu Nr 16, ktry i
tak i siak musi pojecha solo i w specjalnej skrzyni jednorazowej, bo innych
takich wielkich obrazw ani nie ma, ani nie bdzie. Moe wic zacz od niego?
W nastpnym rzucie ju w zasadzie za kilka tygodni mogyby pojecha obrazy
DZ [ptak] oraz dwa nieustalone, najprawdopodobniej: KE i OH. Mogyby te
trzy pj poczt, pod warunkiem zbudowania specjalnej jednorazowej
skrzyneczki. Potem za jaki miesic bdzie mona wysa obraz od Szydy oraz
obrazy 2 i 3. Wolabym jak najszybciej pozbywa si towaru, bo wie Pan jak
jest u mnie z miejscem na skadowanie - wszystkiemu grozi uszkodzenie na
skutek nadmiernej iloci naskadanej na pki. Na razie Glinicki rusza do
robienia zdj w Warszawie, Krakowie i w Muzeach. Pobra adresy i
powiedzia, e to chce zrobi w pierwszej kolejnoci, zanim zacznie wysya.
Marly le Roi, le 19 - 08 - 84
Szanowny, Drogi Panie
Zgodnie z zapowiedzi zdobyem 49 tytuw compact disc, w tym jeden
tytu skadajcy si z dwch pyt a wic w sumie 50 pyt. Cz z nich
jest opakowana w celofan, cz za nie. Sprzedawca gotw jest jednak
wymieni te, ktre miay by jaki brak niezalenie od tego czy byy
opakowane czy nie. Mam nadzieje, i wszystkie bd w dobrym stanie,
co oszczdzi Panu zdenerwowania a mnie dodatkowego latania i
zaatwiania, to znaczy rzeczy, ktre kosztuj mnie najwicej gdy patne
s w czasie to znaczy w tym, czym dysponuj najmniej.
Ceny pyt: W "Lido music", najwikszym sklepie pyt na Polach
Elizejskich ceny pyt, ktre ju zakupiem wahaj si od 150 do 250 za
jedn pyt. Po moich dwutygodniowych poszukiwaniach, rozmowach i
przymilaniach si znalazem sprzedawc, ktry, kontaktujc mnie z
hurtownikiem - czego normalnie we Francji nie mona zrobi nie
przechodzc przez jaki sklep, ktry oczywicie zarabia na tym grubo
uzyska dla mnie ceny wahajce si od 105 do 135. Nie znaczy to przy
tym, i pyty s gorszego gatunku lub wybrakowane. S dokadnie takie
same jak w tym esz samym "Lido music". Na dodatek przy kupnie
142
143
145
***
Drogi Panie!
Warszawa 4.9.84.
Warszawa 9.9.84.
Nogi na krzele
i do 3450 fr ktre "zarobiem" na tym, i nie pac za dwa obrazy w
pienidzach lecz w pytach. Tyle bowiem wynosi rnica (po
159
161
Zakneblowana twarz
Wysyam Panu tamy magnetofonowe: czy udao si Panu
przegra nasze rozmowy?
Czy mgby Pan okreli rozmiary obrazw, ktre moja teciowa
bdzie moga zabra ze sob w pocztkach listopada? Musz
przygotowa skrzyni, ktr ona ze sob zabierze.
162
Warszawa 27.9.84.
Warszawa 1.10.84.
168
***
Drogi Panie!
Warszawa 2.10.84.
zaley jak si ram ukroi, na Boga nie jest to urzd w Sevres, tak wic gdy
ma si obraz w ramach, to bez rozbijania ram trudno ustali ile dokadnie
ma on pod spodem, jak sdz wymiar 100 x 123 powsta w wyniku
zmierzenia w Katowicach obrzea ram metrem krawieckim, raz po biaej,
a raz po czerwonej jego stronie, a nasze polskie metry nigdy nie maja
metra i nigdy nie maja tyle samo [w przeciwnym wypadku wystarczyby
jeden metr na ca Polsk, a tak mamy rozmaitoci). Lece na polu
gowy. Chyba lecce nad polem, jeli tego nie wida to znaczy, ze
sknociem ten obraz. Wasno Palczewskiego - najlepszy, jaki ma [moim
zdaniem]. Data chyba 1972, format na pewno 61 x 73 olej. By
uszkodzony - porysowany. Oczy na niebie i rce wiszce w przewicie
wasno Tomka reprodukowany w kalendarzu pochodzi z roku 1978 i ma
73 x 87 olej. Fuuuuuuuuu !!!!!!
Prosi Pan o opini na odwrocie obrazu z kneblem, w jaki sposb sobie z
nim poczynaem. Ale mecenasie kochany, jak ja napisze tak opinie na
pycie pilniowej!!! Ma Pan moje listy na ten temat, nieche Pan porobi
dla Historii xeroksy tych listw i bdzie Opinia - umr inaczej od tego
ucilania!!! Tutaj [reasumujc zabiegi i to, co pisaem ju poprzednio]
wyjaniam, e po wyjiciu obrazu z ram, usiowaem zmy ze werniks,
ale udao si to tylko czciowo, gdy by zwizany zbyt silnie z obrazem.
Po czciowym zmyciu werniksu uzupeniem straty miejscami
poprzednio (zapewne, przez Szyd) laserunek w kilku miejscach przy
pomocy tej samej farby, ktr by poprzednio zrobiony i wydaje mi si, e
obraz jest taki, jaki by zanim uszkodzi go Szydo. Po wyschniciu
poprawek pokryem go ywic alkidow w oleju polimeryzowanym czyli
tzw. LIQUIN produkcji Winsor and Newton. Po wyschniciu poprawek
pokrytych LIQUIN pokryem cay obraz rwnomiernie LIQUIN i teraz
poprosz Glinickiego, by go sfotografowa w tym nowym stanie, po czym
wsadz go w te same ramy, w ktrych by i po upywie roku 1985 bdzie
go mona powerniksowa w caoci i woy w inne ramy. Wsio.
A propos odkurzacza etc. W NRF s rozmaite domy wysykowe jak QUELLE,
REVUE, NECKERMANN, BADER et c. chyba co podobnego jest we Francji.
Aby unikn kopotw i nieporozumie, prosz o biecy katalog. Wybior
sobie co i poprosz by mi Pan to opaci, a firma wyle i bdzie z gowy, a dla
Pana te ulga czciowo, jeli idzie o transferowanie gotwki. Prosibym tez
przy okazji o jaki katalog pyt zwykych LP analogowych, dostpnych we
Francji, moe by "Diapason", ale nie musi by a tak elegancki, o ile s tasze,
175
Pastwa pozdrawiam.
Beksiski.
4.10.84
PS. Sprawa pyt CD zaczyna nabiera ostroci o tyle, e dostaem dzi
potwierdzenie z Holandii e Belgia /?/ wysya na mj adres Hartwigiem
gramofon laserowy PHILIPSA, a poniewa nowy wzmacniacz i inne rzeczy
kupiem ju wczeniej w Pewexie i nawet pka na laser i i pyty CD jest ju
gotowa, to w momencie gdy nadejdzie [a naley na to liczy na dniach] brak ju
bdzie tylko pyt aby go uywa. Chyba, e od razu si zepsuje [jako nazwa
PHILIPS nigdy nie budzia mego zaufania, alewg. testw gramofony laserowe
PHILIPSA s najlepsze]. Dzi zreszt dzie bogaty w nowoci, bo nareszcie
nadszed ten cholerny ESCORT na rop i mamy go odebra we wtorek 9 bm.,
po czym nastpi taniec biurokracji, co, rejestracja, podatek, od ktrego na
wymioty mi si zbiera. Miaem cich nadziej, e ta wpacona forsa gdzie si
zgubi i to pudo nie nadejdzie, bo przed kilku dniami [u nas wszystko kupuje si
w ciemno, ESCORTA zanim kupiem obejrzaem sobie tylko przed Ambasad
Brytyjsk bo tam stoi mnogo Fordw, ale w rodku w ogle nie siedziaem]
wsiedlimy z on na prb do innego, ale bardzo bardzo podobnego DIESLA,
ktry kupi ostatnio nasz znajomy, mianowicie do OPLA
- KADETA i
wpadlimy w panik, bo tam s jakie takie siedzenia, e wpada si jak do
wanny, z ktrej przy dobrej pogodzie wida niebo przez szyby, alew ogle nie
wida ani skrawka szosy - on si zachwyca, e "tak ma by", ale tu albo ja
zwariowaem albo reszta wiata ma fioa - przecie z malucha wida
przynajmniej gdzie jad i na co wjedam! O ile te zachodnie przeklte puda
wszystkie s tak zbudowane, to nie dziwi si, e potem pijani Arabowie
rozjedaj dzieci na pasach, jak mi to Pan opowiada... Ju widz jak moja
ona wycofuje si tym z chodnika w godzinach szczytu na ulicy Mazowieckiej
lub Szpitalnej....
Warszawa 9. 10.84.
180
P.S. Troch popiekem sie w mych rachubach na temat BHZ, (ale to nie
na list) i by moe okae si, e obrazy KE i OH pjd i to wcale nie tam
gdzie miay i nie na tych warunkach jak miay tak wic wiele wskazuje
na to e uzyska Pan w zamian obrazy RE i KH, ktrych w innym
wypadku by Pan nie uzyska. Przepraszam: co zego to nie ja, nie
doceniem e w samym Watykanie polskiego handlu zagranicznego
przesiaduj sprzedajni funkcjonariusze piekie. Jednym sowem tym
razem nie ja podszedem, tylko mnie podeszli. Ukony.
***
W. Pan Zdzisaw Beksiski
Warszawa
ul. Sonaty 6 m.314
182
Beksiski
(Rysunki)
***
Drogi Panie!
Warszawa 17.10.84.
Beksiski
(Rysunek)
Przed chwil ona kupia ten wywiad w Radarze Za kilka dni wysl
Panu te kilka egz. (podobno, 10) jakie zgodnie z obietnic Dzikowskiej
zatrzyma dla mnie redakcja.
PS 19.10.84. Nieustannie wracam mylami do tego, co Pan pisze i
zapewne take myli i do tego, co Panu odpisaem i do tego czy wpyno
to jako na sposb paskiego mylenia, ale potem dochodz do wniosku,
e nie byem dosy przejrzysty, wic powstaje ch uzupenienia, co
niniejszym czyni: Sprawa tych nieszczsnych dwch obrazw z punktu
37 co do ktrych zreszt nie wiadomo do dzi czy naley nazywa je
"nieszczsnymi", bo by moe wszystko okae si faszywym alarmem,
co daj Boe, amen. Pokornie na wstpie przypominam, e wogle nie
musz si chyba spowiada, jeli idzie o punkt 31 i 37, bo umowa
zapewnia mi tu cakowit autonomi, wic jeeli to czyni powoduje mn
nadmierna lojalno, ktra jest moj zmor od czasw dziecistwa - nie
zamierzam te Pana celowo drani, e opyliem jaki obraz, z ktrego
musia Pan zrezygnowa w ramach punktu 37, ale poprostu donosz
niejako o swojej klsce, mianowicie: e byem zmuszony okolicznociami
do opylenia obrazu, ktry pragnem zostawi sobie. Pod presj wyrzutw
sumienia postawiem Panu nadprogramow alternatyw, ktra na
najbliszy okres mogaby zapobiec sytuacjom takim jak obecna.
Oczywicie przetestowaem Pana zgrubsza na okoliczno obrazw KE i
OH jeszcze w lecie w Warszawie i doszedem do wniosku, e te dwa s
dla Pana najmniej wane z caej pitki, ale zamy, e si myliem wtedy
lub omyl na przyszo, wic aby nic, co jest naprawd dla Pana wane,
a co wymyka si z rk nie wymkno si, wymyliem ten wentyl
bezpieczestwa, liczc e skorzysta Pan z niego raz na dwa lata lub
najczciej raz na rok lub wogle nie. Paskie propozycje co do obnienia
bariery cenowej oraz do ujcia caej sprawy w ramy umowy [choby tylko
5-letniej] spowodoway, e uczuem si zagroony, e oto przymierza si
Pan do wykupienia wszystkiego [co nie jest do wykupienia] i to przez
conajmniej pi lat z kolei, tyle, e za wysz cen. Ale nie do tego
zmierzaem!!! a te nieliczne przecie obrazy z punktu 37 chc mie dla
siebie, a jeli nimi raz zagraem i i moe jeszcze kiedy zagram w
193
Beksiski
(Dopisek reczny) : To cholerne "Pismo" ju podobno byo i kto mi o tym
z Krakowa pisa e widzia.
***
195
Drogi Panie!
20.10.84.
Beksiski
(Rysunek)
P.S. Co mi dentystka spartolia koron i od kilku dni zb mnie mi i y
nie daje - boj si go utraci, ale zaczyna to wyglda na jedyn
alternatyw. Praca w zwizku z tym mi kuleje.
PS do drugiego listu, ktry idzie w tej samej kopercie: Przejrzaem bardzo
dokadnie "na oko" pyty nieopiecztowane i wygldaj z maymi wyjtkami na
nieuywane ani na nieuszkodzone. Te trzy wyjtki posiadajce daktyloskopi,
co wiadczy o wydobywaniu pyt z opakowania [w fabryce tego nie robi, bo
pyty pakuje robot] to:
WAGNER: "OUVERTURES" - de Vaart - PHILIPS
Strauss: ALSO SPRACHT ZARATHUSTRA - Dorati - DECCA
196
***
Drogi Panie!
Warszawa 22.10.84.
Chodzi o to, e musz w takim razie na gwat przerwa prac przy obrazie
OY, ktry zblia si do finau mimo blu zba, ktry w coraz wikszym
stopniu uniemoliwia mi prac, ktre to uniemoliwienie w zalenoci od
tego, jakie kroki przedsiwemie pani dentystka dzi o godzinie 17, moe
przecign si jeszcze nawet o tydzie. Musz bowiem oprawi i
pofotografowa dla siebie obrazy RE, KH i DZ, dwa pierwsze na
wypadek gdyby w dniu 1 listopada ani KE, ani OH nie mogy by do Pana
dyspozycji. Musi te zdjcia powtrzy Glinicki. Gdyby mogy (pan Marx
oraz pan XYZ zrezygnuj), wyl oczywicie KE i OH. Troch liczyem
take na to, e zanim podejm decyzj o oprawianiu, wiedzia ju bd, co
jest grane i czy musz oprawia. Jak Pan widzi nie tylko ja Panu swoimi
pytami wygryzam czas - a przecie dziki suchaniu muzyki w lepszym
brzmieniu namaluj zapewne lepsze obrazy, na czym i Panu powinno
zalee, ma Pan ze mn na pewno wicej kopotw, ni Zborowski z
Modiglianim (tamtemu wystarczya codziennie butelka wina i modelka wicej ni jedn butelk nie mg dosta, bo by si schla i nic nie
namalowa), ale czasy si zmieniy, ja nie maluj z modelki, a poza tym
nie pijam wina i w ogle nie pijam przy pracy nic oprcz (kawy) Nesca,
tak wic rol stymulatora stanowi HI-FI. W kadym razie, gdy tylko min
kopoty z zbem na tyle bym wiedzia jak si nazywam (aktualnie nie boli
mocno, bo wziem na noc ton prochw i teraz jeszcze dziaaj), zaraz
oprawiam wszystko, co jest do eksportu, a co wyliczyem w poprzednim
licie. List napisany wczoraj, te zaczam, chocia sprawa skrzyni jak
rozumiem stracia na razie na ostroci.
Piknie si kaniam i podaj na zakoczenie tytuy tych trzech rzeczy
chyba nowych, o ktre ogromnie prosz:
1) Honegger Arthur, Symphonies no 3 Liturguique et no 5 Di Tre Re
dyr: Dutoit O.S de la radio bavaroiseERATO ECD 88045
2) Schubert Franz - Trio Pour Cordes En mi b MD 929 op. 100
Les Musiciens
HARMONIA MUNDI HM 901047
3) nie jestem te pewien czy poprzednio zamawiaem (czy to ju byo) Ryszarda
Straussa Cztery ostatnie pieni (Quatre derniers lieder), jest to obecnie w
dwch wykonaniach albo na Philips, albo na EMI, chyba to jednak zamawiaem,
ale gdyby brakowao wykonania, o ktre prosiem to moe jest to drugie?
Cztery ostatnie pieni to jedna z mych ulubionych pozycji... Tak wic zamiast
trzech nowych zamwie bdzie ich zapewne tylko 2. Czy na tej zasadzie
199
zechce Pan wsppracowa nadal ze mn, nie klnc na straty? Ukony dla
obojga Pastwa.
Beksiski
(Dopisek na marginesie, chyba niepeny)
zakoczenia sprawy zba. OK?
***
Marly - le Roi, le 2 novembre 1984
W. Pan Zdzisaw Beksiski
Warszawa
ul. Sonaty 6 m. 314
Drogi Panie!
Warszawa 23.10.84.
205
Madonna
209
***
W. Pan Zdzisaw Beksiski
Warszawa
ul. Sonaty 6 m. 314
Piotr Dmochowski
***
Monsieur Zdzisaw Beksiski
Warszawa
ul. Sonaty 6 m.314
Warszawa 7.11.84.
cle trwa (cay czas w pozycji stojcej) od godziny 8 rano do godziny 14.30 po
poudniu, w toku podobnym do warszawskiego tramwaju - na szczcie celnik
by miy, a nie taki jak ten przy samochodzie, natomiast odbir by w tym
samym koszmarnym urzdzie przy Dworcu Gdaskim.
Beksiski
PS: Przed chwil trafiem na pierwszy brak produkcyjny: Sonaty
fortepianowe Beethovena w wykonaniu Gilelsa /DEUTSCHE
GRAMMOPHON 400 036-2/ ma na ostatnim "kawaku" pcherz
powietrza w masie plastycznej pokrywajcej stron zapisan, co
powoduje e gramofon zaczyna "wierka" rytmicznie i chwilami gubi
lad. Niestety bya to pyta plombowana, wic mimo, i wada jest
wynikiem ewidentnego bdu fabrycznego nie podlega wymianie.
Donosz dla porzdku, ciekaw jestem ile jeszcze usterek wyskoczy. Na
razie przesuchaem 45 krkw i to jest pierwsza usterka i to by si
zgadzao z opini owego faceta z Poznania, ktry ma urzdzenie ju od
trzech lat i twierdzi, e usterki wystpuj rednio raz na 40 pyt.
Ciekaw jestem czy laser da si "ogupi". Po przesuchaniu wszystkich
pyt, sprbuj pod siln lup zamalowa na czarno w pcherz powietrza by moe, e wtedy laser odczyta to nie jako bdn informacj, lecz jako
brak informacji i wczy si drop-out compensation?
220
***
W. Pan Zdzisaw Beksiski
Warszawa
ul. Sonaty 6 m 314
Piotr Dmochowski
***
Drogi Panie!
Warszawa 21.11.84.
Waciwie nie bardzo jest sens pisa skoro zobaczymy si zapewne w dwa
dni po otrzymaniu przez Pana tego listu, ale by moe co przeszkodzi
Panu w przybyciu do Warszawy, a sprawa jest jak mi si wydaje istotna
[swoj drog moje listy jakby dochodziy do Parya szybciej ni Paskie
do Warszawy, czy przyczyn nie jest to, e moje nadaj jako lotnicze?].
Ow w jednym z dwch listw otrzymanych od Pana w dniu
wczorajszym, [o czym wanie miaem powiedzie przez telefon, ale
zapomniaem - wspominaem, e miaem co powiedzie i nie pamitam,
a szo o to, co niej] jest zapytanie o obraz o nietypowych wymiarach z
inskrypcjami aciskimi na odwrocie, zaoferowany Panu do zakupu. Jak
ju zapewne opowiadaem w jednej z naszych rozmw bya taka sprawa
przed wielu laty, a jeli zaoferowano Panu ten obraz do sprzedania, to jest
w tym o tyle pozytywny wydwik dla mnie, e niejako potwierdza
niektre moje bajania jako autentyczne anegdoty, a nie anegdoty
wymylone, co mi czasami zarzuca tak moja mama [majca cakowit
paramnezj jeli idzie o moj osob] a czasami i moja ona [twierdzc, e
beznadziejnie koloryzuj wszystko co tylko opowiadam]. Jeli obraz, o
ktrym mowa jest w kolorycie brzowo-ugrowo-czarno-szarym, czyli
typowy monochrom i jeli jego format jest may i pionowy i jeli
przedstawia zarys jakby postaci wchodzcej po stoku wzgrza do jakby
drzwi w murze, na ktrym to murze s chyba dwie lub trzy czaszki lub
reminiscencje czaszek i jeli na odwrocie jest napisane PARS PRO TOTO
i mj podpis, to idzie wanie o ten kawaem obrazu, z ktrego drugi
wikszy kawaek jest podobno w USA [a kto go kupi wiedzie bdzie
by moe pani Mirosawa Arens kierowniczka galerii Zapiecek w
222
223
***
Drogi Panie!
Warszawa 22.12.84.
Napisaem ten protok, ale nie wiem czy forma jego Pana zadowoli, wic
w takiej sytuacji prosz go przepisa w innej formie. Troch Pan
namiesza teraz, bo ustalenia poprzednio byy cakiem inne i nie chodzio
tu tylko o stron finansow. Poprostu obrazy stare, do ktrych byem
przywizany i ktrych nie chciaem dawa "na handel", a mianowicie
mae obrazy nr 5 i nr 6 wzi Pan gwarantujc, e kupuje je Pan dla siebie
i zapaci w terminie pniejszym z powodu aktualnego braku gotwki.
We wczorajszym telefonie nawet Pan o nich nie wspomina rezerwujc do
zakupu dla odmiany obraz z krzesem. Std mj niepokj, ale nie miaem
protokou pod rk, dlatego te nie pamitaem, co tam jest nie w
porzdku, wiedziaem jednak, e co jest. Nie chodzi o to by mi Pan to
paci teraz gdy nie ma Pan nadwyki i wogle nie chodzi o popiech w
paceniu, ale o trzymanie si tego, co si ustala - moe to Pan zapaci za
rok czy ptorej, ale najpierw Pan mwi, e bierze Pan co dla siebie i ja z
blem serca to Panu odstpuj, a potem "lepszy" w danym momencie
obraz tasuje cae dotychczasowe ustalenia w innym porzdku. Oczywicie
ja wiem, e wszystko pynie godnie z ustaleniami p Hieraklita i nie mog
Pana zmusi do staego upodobania w tych samych obrazach, ale skoro
zmiany decyzji miayby by a tak histeryczne,, czyli nastpowa w kilka
miesicy po sobie, to odrazu zamkn kran z obrazami, ktre sprzedaj
Panu na haso "to zostaje dla mnie do mojej kolekcji" tak jak to byo
obecnie z obrazami ES i poniekd KH. Poniewa ta Paska kolekcja
moich obrazw zaczyna liczy si dla mnie, jestem skonny j w jakich
nie wicych si dla mnie z psychicznym harakiri granicach uzupenia,
skoro jednak jej skad miaby by a tak pynny i nieostry to zaczynam si
waha... W kadym razie w obecnym protokole przekazania nie
wzmiankowaem nic o tym, e zamierza Pan w 1985 naby dla siebie
obraz Nr 1 /murzyn/ EH /niebieska gowa/ oraz OY /krzeso kostne/, bo
przy nastpnej okazji znowu trzebaby to zmienia. Na razie do odwoania
zostawiam Panu zielone wiato w dokonywaniu u siebie wyboru co
jeszcze ewentualnie chce Pan i moe kupi dla siebie z tego, co ju ley u
226
Ukony
Beksiski
(Rysunek)
***
W. Pan Zdzisaw Beksiski
Warszawa
228
Murzyn w podkoszulce
229
4) murzyn w podkoszulce
5) gowa z elementw kamiennych EH
6) klarnecista z wieloma rkami
7) matka z dziecitkiem na tle tumu (trjka) (wyretuszowany)
8) blok kamienny z wplecionymi rkami
9) budowla z wie, w ktrej jest jedno oko
10) unoszca si nad woda posta przytoczona kamieniami
Potwierdzam rwnie, i ju zapaciem za:
1) latajc wann (KH)
2) morze ciemne kwadratowe (ES)
Warszawa 12.1.85.
235
Warszawa 15.1.85.
Piotr Dmochowski
***
Drogi Panie!
Warszawa 7.2.85.
Warszawa 18.2.85.
Drogi Panie!
Warszawa 21.2.85.
byaby tania? By moe zreszt, e Francuzi j kupili przed laty, tak jak
si kupuje rozmaite baracho nie wiedzc nawet kiedy i gdzie si je
wykorzysta. Film dosta nawet jak nagrod w Hiszpanii w roku chyba
1979. By moe udaoby si z tego w Polsce wykona kopi na tamie
video, profesjonaln technik, ktra umolwiaaby emisj tego przez TV
w Paryu? To wszystko pytania bez odpowiedzi, majce jednak
uwiadomi istniejce by moe moliwoci. Tytu filmu
"FOTOPLASTIKON". Reyser: Andrejew [po stanie wojennym zdaje si
wybra wolno i by moe siedzi w Paryu, co byoby ju
przemiesznym zbiegiem okolicznoci]. To tyle na ten awaryjny temat.
Aha: na filmie Andrejewa spor rol graj dwa obrazy [filmowa ich
chyba w sumie 10 sztuk], ktre s w Pana kolekcji, a mianowicie postacie
na koniu szkielecie, oraz czerwona gowa z kapusty z biaymi oczyma. To
by byo na tyle. Bardzo prosz o ile udaoby si to szybko wysa o
wysanie najnowszego numeru Harmonie Panorama Musique, o ile jest
tam aktualny spis pyt CD - by moe s jakie nowoci [kilka
sztuk!!!!!!!!!!!!!] ktre ukazay si od wrzenia ub. roku - ostatnia
posiadana przeze mnie Harmonie jest z wrzenia ub. roku. Gdybym to
szybko dosta, to by moe mgbym jeszcze wysa spis do Parya, a Pan
kupi pyty i przywie w marcu??? Byoby to bardzo fajnie. To na
marginesie. Piknie oboje Pastwa pozdrawiam
Beksiski
PS. Przedwczoraj wysaem te list! "Trois suisses" nie otrzymaem.
***
W. Pan Zdzisaw Beksiski
Warszawa
ul. Sonaty 6 m. 314
262
Gowa z kryz
263
***
Drogi Panie!
Warszawa 27.2.85.
razy, wic powtrz moe innymi sowami jeszcze raz: Aby malowa
musz wej w rodzaj transu. To si prawie nigdy nie udaje od
pierwszego obrazu, zaczyna si zwykle gdzie od jakiego momentu, gdy
na jakim obrazie namaluje si dobrze jaki fragment. "Co to za fragment,
co to znaczy dobrze, dlaczego, skd, po co" - jakbym ju sysza te
pytania. A wic odpowiadam: "dobrze" znaczy "dobrze", "fragment"
znaczy "fragment", dlaczego - dlatego i tak dalej. Cholera jasna mnie
bierze! Wracam do wywodu: A wic ten dobrze namalowany fragment
moe si sta i czsto si staje jakby zacztkiem pewnej serii, a czasem
nawet pewnego staego sposobu, ktry ju potem znajduje stae prawo
obywatelstwa w mych obrazach. Ale to si dzieje w transie [ze sowo,
ale inne mi nie przychodzi na myl] i jest tak, e do tej pory nie
wiedziaem co mam robi, a teraz ju wiem i pomys zaczyna goni
pomys nawet 1/10 nie dam rady namalowa, ale musz w tym mie
spokj i to spokj minimum przez 4 miesice, bez telefonw, polece lub
prb, by malowa raczej due ni mae [gdy akurat mae dobrze mi szy],
listw z wykazem wtpliwoci i te pe, i te de. To mi nie uatwia, to mi
potwornie utrudnia, a czasami jak np. obecnie wrcz uniemoliwia prac.
Czuj si jak czowiek, ktrego cign sprzeczne ze sob wektory we
wszystkich kierunkach, co powoduje, e stoi nieustannie w miejscu.
Zapewne co najmniej dwa tygodnie upyn zanim znowu wejd w jaki
trans, a wtedy trzeba ju bdzie wykacza i oprawia i reprodukowa
obrazy, bo 1 kwietnia ma Pan przyjecha. Wic znowu przerw sobie i
znowu po Paskim wyjedzie bd "startowa" przez co najmniej 2
tygodnie [stracone]. Nieche mi wic Pan nie przeszkadza na przyszo
w interwaach midzy jednym odbiorem obrazw, a drugim, pytaniami,
poleceniami, probami i w ogle gadaniem o moich obrazach i o mnie...
Teraz musz ruszy, bo moe uda mi si jeszcze co przed kwietniem
namalowa [czasem przeszkadza mi nie tylko Pan - mj syn jest te
bezbdny w tej mierze, ale nie chc o tym ju pisa ile mnie ostatnie trzy
tygodnie kosztoway - moe to staro odznacza si tym, e wszystko, co
si dzieje odczuwa czowiek jako wymierzon przeciw swemu spokojowi
przeszkod? Nie wykluczam], aby "ruszy z miejsca" zawsze zaczynam
do jakiej twarzy lub od szkicowania twarzy, czasem wychodzi z tego
obraz, a czasem ju w trakcie szkicw chwytam w agle co innego ni
twarz. To s wszystko rzeczy pozadyskursywne i pozaliterackie i wreszcie
nie mog na ten temat za duo mwi, bo je bezpowrotnie zniszcz i nic
mi ju nie zostanie. Pewnie teraz znowu rusz od twarzy...
266
Warszawa 4.3.85.
Warszawa 29.4.85.
niej najbardziej cz 3,, czyli w kondukt czy korowd. Poza tym lubi
modzieczy koncert fortepianowy, koncert skrzypcowy, fragmenty
baletw "Spartakus" [boskie adagio Spartakusa i Phrygii] czy "Gajane"
lub "Maskarada". Jest to muzyka atwa, ale co na to poradz, e mi si
bardzo podoba?
Ernest Chausson: Uwielbiam jego Symfoni op 20 - polecam gorco pyt
nagran we Francji pod dyrekcj Plassona na EMI-Cadres Rouges
powinno to by do dzi w handlu. Szczeglnie fina jest obdnie pikny.
Jeliby wysza reedycja tego samego wykonania na Compact Disc, to
zaraz bym kupi, gdy pyt zdarem na wir suchajc wielokrotnie.
Oczywicie sucham i innych utworw Chaussona, ale podaj to, co
najwaniejsze dla mnie.
Pomimy Chopina, bo tu ma Pan zapewne wasne preferencje, jako, e to
go powszechnie w Polsce znany.
Przeskoczywszy nad Corellim i skdind fajnym bugarskim
Cwetanowem, dochodzimy do Czajkowskiego, ktrego sucha nie
wypada, jeli chcemy uchodzi za ludzi obdarzonych gbokim smakiem
muzycznym, ale co ja na to mog poradzi, e na Czajkowskim uczyem
si sucha muzyki i dlatego sucham go bardzo czsto, czciej niby w
moim wieku wypadao. Ulubione utwory: 5+6 symfonia, Symfonia
"Manfred" [bardzo podobna do pewnych fragmentw szstej], poematy
"Romeo i Julia", "Francesca da Rimini", wszystkie 3 koncerty
fortepianowe, koncert skrzypcowy, kantata Moskwa no i sporo innych
rzeczy....
Claude Debussy, stereotypowo: "Morze", "Nokturny na orkiestr".
Dworzak: "Stabat Mater", "Requiem", "Pieni bibilijne", 9 symfonia, ale
generalnie za Dworzakiem nie przepadam.
Przelatujc nad Elgarem i Gabrielem Faure [lubi ich, ale nie za czsto
sucham] dochodz do Cesara Francka. Przede wszystkim "Eros i Psyche"
pene wydanie!, potem "Beautitudes", potem modziecze trio op 1,
oczywicie wiele utworw organowych - w ogle Franck jest dla mnie
kompozytorem bliskim.
272
chyba nie mia dystansu do siebie lub mia go jeszcze mniej ni Berlioz i
Delacroix. Gdy si mwi o rzeczach wielkich [dla czowieka] wypada
ciszy gos, tymczasem romantyzm by bezwstydny w tych sprawach: im
wiksza sprawa tym grubsza rura. Taki niestety jest Liszt, ale sporo
jednak zostaje do suchania. Polecam cykl "Annes de Pelerinage" 3 pyty
(3 lata), najlepiej w wykonaniu Lazara Bermana, poza tym Etiudy
transcendentalne, by moe jeszcze cykl "Harmonie poetyckie i religijne"
nie pamitam jak to bdzie po francusku, ale Liszt da temu tytu
francuski. Polecabym jeszcze Requiem - twrczo Liszta bya
niesychanie obfita, zajmuje p metra na mojej pce z pytami, wic nie
sposb pisa o wszystkim....
Lutosawski najwybitniejszy polski kompozytor. Sucham, sucham, ale
podobnie jak z Hindemithem nie daj rady strawi - jest to dla mnie zbyt
chodne i przede wszystkim za trudne.
Gustav Mahler, kompozytor ulubiony, kupuj i sucham wszystkiego, co
tylko zostanie nagrane. Co najbardziej lubi? A wic 2+8 symfoni, [co
nie znaczy, e nie lubi innych], gdy sucham finau drugiej i smej to nie
mog pracowa, lecz zamieniam si w such, wymachuj rkami i mam
zy w oczach, jednym sowem szwabski sentymentalizm, ktry
zirytowaby zapewne Lutosawskiego. Poza tym uwielbiam cykl pieni
"Kindertotenlieder", "Abschied" z cyklu "Lied von der Erde", czy te "Die
zwei blauen Augen" z cyklu "Lider eines Fahrenden Gesellen", czy te
"Um Miternacht" z cyklu "Rckert lieder" zreszt wiele innych te....
Frank Martin: niestety tego znam tylko z radia, bo nie ma pyt, nawet
Pana o nie prosiem. Wszystko wskazuje na to, e byby dla mnie rwnie
bliski jak Honegger. Mam tylko ma symfoni koncertujc. Suchaem
w radio wspaniaego oratorium GOLGOTA....
Boguslaw Karlinu. O tyle o ile. Generalnie raczej za chodny dla mnie, ale
s wyjtki... Mendelsohn Milhaud Malipiero - Nono - Orff (z Orffem
to jest tak, e jak si sucha to si mwi cholera jakie fajne, ale nie za
bardzo mi to pasuje do pracy, natomiast Tomek pokocha Orffa i jest on
bodaje jedynym kompozytorem muzyki klasycznej ktrego Tomek
toleruje nieomal w caoci) dochodzimy do mao znanego Otakar Ostril czeski kompozytor lat trzydziestych nauczyciel muzyki, chyba niewiele
podobno napisa, ale cykl wariacji symfonicznych "Droga krzyowa"
naley bezsprzecznie do moich ulubionych pyt i to od wielu, wielu lat
274
277
W-w
ul. Sonaty 6 m. 314
Warszawa 20.5.85.
Wyszo mi nie 7, ale 8 sztuk, poniewa jednak dwa s double, a pop jest
taszy [moe u abojadw jest na odwrt?] to bd uwaa, e zostaem
obsuony do zera, o ile dostan to, co wyej. Jeli byyby jakie troubles,
to prosz niczego nie zaatwia, bo nie ma popiechu, to pyty ktre znam
na pami i chc je mie tylko jako evergreeny - nie spieszy mi si, mam
dobre nagrania na kasetach. Mog by troubles z powodu takiego, e w
katalogu firmy EMI Compact Disc, z ktrego wynotowaem Pink Floydy i
Watersa przy wszystkich Floydach i przy Watersie jest napisane EXPORT
RESTRICTIONS! Katalog przywiz z Austrii nasz bywszy go. Nie
wiem dokd s te restrictions. O ile jednak nie byoby Floydw w Paryu,
to ja na razie poczekam i prosz w ogle nic nie kupowa. OK? Numerw
nie podaj, bo to kade dziecko zna od lat. Piknie si kaniam i wracam
do pracy (jutro).
Beksiski
P.S. Okazao si, e od momentu przerwania naszej rozmowy zepsu sie
telefon! Wida Dziworski jest medium telefonicznym on tak twierdzi!
P.S. Telefon ju naprawili dzwoni Kuduk w sprawie Rozmowy
mistrza ze smierci mial cynk z Instytutu Polskiego od pani Mynczyk
i przyjdzie jutro w tej sprawie.
***
Drogi Panie Piotrze!
Warszawa 23.5.85.
zrobiony film. Jeli idzie o luzy to robic taki kosztorys (dla Pana czy nie
dla Pana) porobibym tam te luzy, bo sprawy tocz si w sposb
nieprzewidziany i koncepcje ulegaj modyfikacji w zetkniciu z
rzeczywistoci - po co powtrnie przekonywa kogo, e za co musi
dopaci, skoro niewielkie luzy pozwoliyby potem na bezszelestne
przegrupowania finansowe w ramach posiadanego limitu. Nie sdz by
szo tu o osobiste zyski, bo jak mi si wydaje Dziworskiemu zaley na
tym, by zrobi dobry film, a nie na tym by si obowi. By bardzo zy, e
musi co skroba, bo podobno ostateczn sum ci Pan o 33 %. Czy te
33 % mieszcz si w granicach luzu o tym nie wiem ani ja ani Pan. W
kadym razie Dziworski kipia jeszcze czas jaki po telefonie, tak, e
ostatecznie zapomnielimy dogada spraw tych kaset U-Matic [tak si to
pisze?] i bd musia do niego napisa pod wskazany przez Pana adres,
ale najpierw zapytam Kuduka czy mog przegra ten film te na U-Matic?
Chyba tak, skoro to sprzt profesjonalny. Na video w ogle na razie si
nie znam. To by byo na tyle.
Pyty sucham z zapaem ju przez drugi dzie i na razie nie byo adnej
zausterkowanej [zreszt wrd nieplombowanych nie byo adnej, bo je
przesuchaem na wstpie]. Absolutnie doskonae jest nagranie 3 symfonii
Mahlera pod Soltim i opery "Moses i Aron" Schoenberga te pod Soltim.
To drugie jest poza tym wspaniae technicznie i sdz, e ta pyta nazbiera
w tym roku nagrd. To nareszcie jest naprawd "nagranie cyfrowe i
odczyt laserowy" tak jak to zapowiadaa reklama. W niektrych
niezalenie od ceny [np. symfonia "Dante" Liszta - wciekle droga] mimo
bardzo dobrej pyty, samo nagranie ma szum na poziomie nagrania
analogowego, w ogle czciej teraz ni dawniej [na skutek idealnoci
odtwarzania] widzi si bdy samego nagrania i bardzo rzadko s nagrania
rewelacyjne technicznie. WAR REQUIEM jeszcze nie suchaem. To tyle
dobrego. Piknie si kaniam i oboje Pastwa pozdrawiam.
Beksiski
PS. W sprawie pracowni na razie brak jakiejkolwiek odpowiedzi.
PS. Jeszcze sprawa ram poruszona wczoraj w telefonie: Ow potwierdzam to,
co powiedziaem, e obrazy mniejsze oprawi albo w swoje ramy albo na
wasny koszt u ramiarza, natomiast obrazy due jak ju omawialimy
286
***
Monsieur Zdzisaw Beksiski
W-wa
ul. Sonaty 6 m. 314
Marly le Roi, le 25 V 85
Szanowny, Drogi Panie
Przesyam zapowiedziany prototyp zaproszenia. Po lewej
wewntrznej stronie bdzie tekst o Panu (Wajdy, Miosza lub
Polaskiego w zalenoci od tego, ktry zgodzi si go napisa). Po
prawej bdzie tekst zaproszenia na wernisa. Litery bd biae na
czarnym tle, ktre tak jak na wierzchu, bd pokryte byszczcym
si filmem.
Dla wikszej sztywnoci listu wysyam rwnie jeden egzemplarz
katalogu - zwiastuna.
Pozdrawiam Pastwa najserdeczniej
Piotr Dmochowski
***
287
290
***
Drogi Panie Piotrze!
Warszawa 2.6.85.
Warszawa 10.6.85.
Tylko kilka sw, bo inaczej nigdy nie skocz tego obrazu, ktry mam na
stalugach, bo albo bl gowy albo odpowiadanie na listy, albo sprawunki i
stanie w ogonach.... Ow wczoraj z tym telefonem wyszo niefortunnie,
293
ale chyba nie byo w tym mojej winy? Termin by przez Pana zaklepany
na 9 czerwca o godzinie 19 wieczorem i potem raz jeszcze powtrzony
identycznie w trakcie rozmowy w dniu 6 bm. Czekaem wic od godziny
19 do godziny 21 nie odchodzc od telefonu - zrezygnowaem z co
niedzielnej wizyty u rodziny, ktra zazwyczaj wypada w interwale
pomidzy 18 - 22, a ktra poprzedzona jest przejadk samochodow w
okolice i do lasu, malowaem jak osio przez dzie cay i wreszcie o
godzinie 21 zdecydowaem, e nie bdzie Pan ju dzwoni, wczyem
reponder i poszlimy si przej po osiedlu, by mie odrobin spaceru.
Wrcilimy okoo 22 i byo paskie nagranie na reponderze, oraz
informacja od mojej mamy, e Pan bdzie dzwoni "za godzin". Nie
mogem dociec ani ustali z mam czy nagranie na reponderze byo
zrobione przed rozmow z ni, czy po rozmowie z ni [reponder
nastawiony jest na 5 dzwonkw, ale nie wykluczam, e jeli podniosa
suchawk po 4 dzwonku, a Pan zadzwoni w chwil potem po raz drugi,
to reponder wczy si od razu, czego nie moga sysze, bo jest on w
mojej pracowni]. Czekaem jednak bezskutecznie do pnocy i nie byo
ju telefonu, a miaem par istotnych spraw do zakomunikowania... No
trudno, nastpn rozmow wyznaczy Pan na 17 czerwca o godzinie 19,
bd wic w poniedziaek 17 oczekiwa od 19 do pnocy "non stop" w
domu.
Narobi Pan troch zamtu t spraw drugiej przesyki pieninej dla
Dziworskiego, bo zapyta mnie Pan, [co byo nagrane, bo kontrolowaem
potem - zawsze po raz drugi przesuchuj rozmowy, aby mi nic nie uszo]
"czy otrzyma pan ju drug przesyk pienin dla Dziworskiego", a z
rozmowy potem wyszo, e jest to 1000 dol. Z kilku nastpnych rozmw
telefonicznych wynikao, e przesyka ta jest w posiadaniu jakiej pani,
znajomej Nyczka, a ona nie kontaktowaa si ze mn, termin przyjcia
Dziworskiego si zblia - wpadem w panik, e baba zgubia pienidze,
wydzwaniaem Nyczka, poganiaem, on jej szuka, e pienidze potrzebne
s, bo Dziworski ma wypaca stolarzy, po czym w trakcie rozmowy w
dniu 6 bm najspokojniej powiedzia Pan, e forsy przez ni i przez nikogo
w ogle jeszcze Pan nie poda. No wic jakim cudem pytanie "czy
otrzyma pan ju...." Potem przepraszajc musiaem odwoywa u Nyczka
cay alert. Jak bowiem mogem otrzyma co, czego Pan nie wysa i jaki
by sens zadawania tak sformuowanego pytania????
294
295
Orientacyjna waga 10 obrazw bez ram wraz z foli bdzie wynosi ca 60 kg.
Tak wic w maksymalnym wyadowaniu i maksymalnej gruboci trzeba si
liczy z wag 120 kg!!! Jeeli to Panu nie pasuje, to prosz od razu wymyle
inny wariant. Z gruboci listew i dykty nie da si zej, bo to ma due rozmiary,
mona jednak rzecz przewidzie na 4 obrazy, ale ostrzegam, e dwch skrzy
nie buduj, bo nawet jedn robi z dobroci serca, a nie z obowizku!! Inne
mona wykona w oparciu o zaczony szkic take w Paryu. Z tym, e w takiej
sytuacji musiabym wysa jedn pyt na wzr wielkoci, bo to musi by super
dokadne aby towar si nie chata w rodku i by byo miejsce na chwytanie
doni i wydobywanie obrazw przez dwie osoby.
(RYSUNEK)
***
Drogi Panie Piotrze!
Warszawa 20.6.85.
Mea culpa, mea culpa, mea maxima culpa... Chodzi o skrzynie i wysyk bez
ram. Oczywicie jak to zwykle bywa do najdrobniejszych szczegw
przemylana akcja rozbija si o co, co nie wpado ani przez chwil do gowy, a
co dopiero unaocznia praktyka ycia codziennego. Ow skrzyni i wysyk
przewidziaem na maksimum 10 obrazw (z moliwoci oczywicie od 1 do
10), a dopiero w tej chwili doszo do mej skoatanej gowy, e w mojej pracowni
jest miejsce na maksimum 4 obrazy due bez ram i nigdzie na terenie caego
domu nie ma miejsca na obraz pity, za obraz czwarty ma miejsce na stalugach,
jeli chciabym malowa obraz pity, to najpierw musiabym znale miejsce na
ten czwarty po zdjciu go ze stalug, a takie miejsce nie istnieje... Musz, [aby je
opiera o siebie wzajemnie, bo w takiej sytuacji mog od biedy w hallu zmieci
kilka obrazw i w schowku u teciowej te kilka] oprawi je uprzednio w ramy,
tak, aby po oparciu o siebie nie dotykay si wzajemnie stron zamalowan. W
zwizku z powyszym przerwaem przed chwil "prb" i podjem decyzj, by
nastpny transport zrobi metod wyprbowan, czyli w ramach. Wysyka bez
ram wygldaaby podobnie jak do tej pory projektowaem i skrzynia te
podobnie, ale byaby lejsza i ciesza [ok. 9,5 cm gruboci] oraz musiaby by
kto kto by wysya po trzy obrazy z Warszawy z t czstotliwoci z jak bd
powstaway, tak, aby nie byo zatorw. Sprawa ta wymaga precyzyjnego
dogadania [zawsze tracimy czas na pieprzenie o tym czy niebo maluje mi si
lepiej pod wpywem muzyki Bacha czy Messiaena - nagrywamy to, kopiujemy
etc., a nie ma ani chwili lub tylko w przelocie s rozmowy rzeczowe; w zwizku
z powyszym po przeszo roku czasu nadal sypie si caa strona techniczna
298
Warszawa 26.6.85.
z dnia 2 czerwca, ktry jest dla Pana najbardziej istotny. Wic rozumiejc,
[ale nie podzielajc jako pesymista] Paskie obawy odnonie moliwoci,
e straci Pan pozycj "uprzywilejowan" odnonie 12 obrazw za cen
standartow, jeli uda si Panu na wystawie sprzeda co za cen o wiele
wysz, wyraam niniejszym uwarunkowan niej zgod na sprzedawanie
Panu nadal w roku 1986 12 obrazw po cenie minimalnej [plus
wspczynnik dewaluacyjny, ktry od 1 stycznia 1986 bd nalicza bez
wzgldnie niczym Gobseck, niezalenie czy idzie o wypaty biece, czy
wypaty zalege z roku ubiegego], a nadto jestem tak wspaniaomylny,
[co zreszt wynika z mego wyrachowania i przebiegoci], e w roku
1986 sprzedam Panu absolutnie wszystko, co zrobi w cenie minimalnej
pod warunkiem jednak, e honorarium patne bdzie bez polizgu na rok
nastpny. Oczywicie dotyczy to te kadej innej iloci obrazw, jak Pan
sobie zayczy, a zawierajcej si w granicach powyej 12 i poniej tego,
co namaluj. W zamian za to chciabym jednak od Pana zobowizania, e
o ile nasze ukady miayby by zerwane przez Pana jako nieprzynoszce
spodziewanego dochodu w okresie najbliszych 3 lat, a wic lat 1986,
1987 lub 1988, to w wyniku tego faktu rozszerzone bdzie brzmienie
punktu 7 o konieczno wypacenia mi odszkodowania w wysokoci
jednorocznego ryczatu plus wspczynnik dewaluacyjny dla danego roku.
Odszkodowanie to moe by przeze mnie pokryte, o ile Pan chciaby,
tylko obrazami znajdujcymi si ju w Paskim posiadaniu w tym
okresie, a niezakupionymi w ramach ryczatw za lata ubiege. adne
nastpne obrazy nie wchodziyby wtedy w gr, bo zachodziaby tu z mojej
strony "sprzeczno psychologiczna" - nie umiabym w takim ukadzie
pracowa efektywnie. Odszkodowanie to liczyoby si od miesica, w
ktrym wpad Pan na pomys, e z Beksiskim trzeba zerwa pki jeszcze
czas, a wic jeeli wpadoby to Panu do gowy w maju 1986 to naleaoby
mi si wszystko za rok 1985, pi za rok 1986, oraz odszkodowanie, czyli
rwnowarto dwunastu obrazw. Dlaczego przychodzi mi to do gowy.
Ow troch si obawiam, gdy nasze ukady na zasadzie kompletnej
wycznoci spowodoway, i od roku zamiast dorzuca drew pod kocio
[w Polsce] i dba o wasne interesa, lej na ogie wod i nieustannie udaj
przed ludmi, e mnie nie ma, lub, e jestem chory i co dopiero
wyszedem ze szpitala etc. Wiem to, e takie postpowanie nie zaostrza
apetytw [jak Pan sugerowa], lecz tylko przecina jedna po drugiej nitki,
jakimi powizany byem z bardzo licznymi klientami, ktrzy raz na kilka
lat co u mnie kupowali. Obawiam si powanie, e nage zerwanie z
301
rubki za grube i nie krci si ich brutalnie, lecz nawierci otworki i wkrci "z
wyczuciem". Paskw tych pod adnym pozorem nie naley odrywa od
podobrazia, bo uszkodzi si obraz!!! Aby wyj podobrazie z dotychczasowych
ram naley kolejno:
1. Oderwa wskie paseczki pyty pilniowej wklejone dookoa listewek ramy,
ktre zasaniaj rubki. W miejscu gdzie nie dadz si oderwa, trzeba je
wyskroba rubokrtem lub noem
2. Wykrci "z wyczuciem" wszystkie rubki [potem mona je uy ponownie
do przekrcenia nowych listewek]
3. Po wykrceniu rubek listewki powinny da si odj [s tam jeszcze po trzy
czy cztery gwodziki montaowe, ale prawie nie trzymaj]
4. Od tyu obrazu jest pozioma listewka suca do wieszania. Jest ona nie tylko
przykrcona, ale i przyklejona do paskw pyty wirowej. Zachowujc du
ostrono naley wykrci z niej rubki, a nastpnie delikatnie podwaajc
dutem [ewentualnie przy uyciu uderze motka po stycznej do podobrazia]
spowodowa by klej si oderwa nie uszkadzajc nadmiernie paska
montaowego z pyty wirowej przyklejonego do obrazu.
5. Tak oczyszczone podobrazie naley teraz oboy dookoa listewk
dystansow o szerokoci felca w nowej ramie, a listewk t najlepiej przykrci
[nie przyklejajc] do paska montaowego pyty wirowej tak samo jak
poprzednie listwy.
6. Naoy nowe ramy i umocowa w nich obraz.
Niej szkice. Pozdrowienia dla obojga Pastwa.
Beksiski
(RYSUNKI)
305
Nietoperz
***
Drogi Panie Piotrze!
Warszawa 27.6.85.
List do Pana wysaem jeszcze rano, nic dzi nie robiem, ale gowa
powoli przechodzi, jest godzina 16.30 i nadeszo pismo ze spdzielni,
306
Ten typ papieru jest bardzo silnie uziarniony i w zwizku z tym byby
albo do bardzo duych rysunkw wglem i czarn kred albo te do
bardzo duych akryli malowanych technik akwarelow,, czyli bardzo
cienko, ale poniewa w yciu nie pracowaem na tak szorstkim papierze
nie wiem na ile by mi to si podobao. Technicznie jest najlepszy z tych
wszystkich na prbkach, bo inne s za sabo elatynowane i za wiotkie.
Interesowaby mnie te ten sam typ papieru w arkuszach [jest dostpny w
arkuszach 75 x 110 cm], ale zaleaoby to od techniki opakowania tych
arkuszy przez firm!! Jeeli pakowanie byoby po np. 100 arkuszy w
grubych pudach usztywnionych po obu stronach pyt pilniow lub
winidurem z zabezpieczonymi rogami przy pomocy nakadek z plastiku
lub izolacji z gbki, to bybym tym zainteresowany, jaka jest cena. Jeli
jednak papier ten pakowany jest np. po 100 szt. Ale w embalage z
papieru pakowego i folii, to jest prawie gwarancja, e ju w sklepie go
uszkodz na skutek przerzucania albo wszystkie rogi albo zrobi "map"
na wszystkich arkuszach na rodku. W arkuszach byby interesujcy te z
tego powodu, e wtedy istnieje szansa wykorzystywania te strony lewej,
gdy papier si nie zwija. Gdy si zwija mona go przyczepi tylko
wewntrzn stron do gry, bo inaczej nie da si przyczepi gadko i
nieustannie wybrzusza si. Co do ram, to przypominam, e zamwiem
ram 7, w tym pi ciemnych i dwie biae. Byy te do wyboru zote, ale
zrezygnowaem po namyle. Cena identyczna. Ciemne byy do wyboru
dwa typy i wybraem taki odrobin skromniej wygldajcy i dziki temu
adniejszy ni to, co byo poprzednio, mianowicie bez paska metalowego i
z kolorem pmatowym rwnym, a nie cieniowanym. Biae byy niestety
tylko z paskiem metalowym. Cena 7.900 za ram,, czyli tak jak
poprzednio. Daem zaliczk 20.000 z. Ramiarz jedzie na urlop 13 lipca, a
308
Warszawa 28.6.85.
Mam jeszcze jedno pytanie. Przejrzaem teraz raz jeszcze katalog papierw
sucych do celw technicznych [ARJOMARI], ktry dostaem od Pana przed
dwoma miesicami. Nie jest to niestety dobry katalog, mimo i jest obszerny, bo
nie zawiera np. karty kolorw [a podaje przy poszczeglnych typach, e s w
kolorach: Bouton, Perle, Tabac, Vieux, Ecru, Parme, Montana i tak dalej, co po
prostu nic nie znaczy, bo s to tak samo niejasne nazwy jak nazwy perfum,
mona si ich w przyblieniu domyla, ale w takiej sytuacji do katalogu winna
by dodana tabela kolorw, skoro zaczona prbka posiada tylko jeden
wybrany kolor. Druga wada tego katalogu to brak kompletny informacji na
temat, w jakich formatach dostpny jest dany typ papieru. Tym niemniej
wybraem sobie kilka typw papieru, ktre wprawdzie nie s papierami
artystycznymi, lecz maj interesujc faktur oraz s bardzo trwae
mechanicznie,, czyli pozwalaj ciera gumk w nieskoczono, co jest bardzo,
bardzo istotne. Nie ma oczywicie podane czy s produkowane ze szmat, wic
zapewne raczej s z celulozy, a wic maj du na pewno liczb PH, tym
niemniej chtnie bym na nich poprbowa pracowa, ale w ogle nie wiem czy
s dostpne w rulonach, a jeli to, w jakich i po ile za rulon, a jeli w arkuszach,
to, jakich i jak s pakowane [chodzi o to samo, co w zwizku z poprzednim
papierem - le pakowane arkusze (wiotka paczka) ulegaj zniszczeniu zanim
jeszcze dojd do rk klienta]. Jeli wic miaby Pan nieco czasu i chci to
prosibym o informacje dotyczce nastpujcych papierw firmy ARJOMARI.
Podaj stronice z katalogu, inna rzecz, e nie wiem, z ktrego roku jest ten
katalog, a firma zastrzega si na kocu, e zmienia asortyment zgodnie z
postpem mody z roku na rok....
309
***
Warszawa 3.7.85.
Pana droej, poza tym BHZ da forsy z gry]; mnie 0,72 ceny minimum,
a HBZ-towi 0,6 ceny minimum, z czego ja dostawabym od nich poow,
minus 6 % podatku, co pozwolioby mi uzyska w sumie 100 % ceny
minimum, natomiast Pan musiaby si liczy z wydatkiem 132 % ceny
minimum, z czego 32 % dostawaby BHZ o ile oczywicie uwierzyliby w
to, e za obraz naley si 0,6 ceny minimum. Oczywicie owo 0,72
byoby nasz wspln sodk tajemnic. To zaledwie jeden z wariantw,
moe Pan widzi rozwizania lepsze, ale naleaoby to obmyle, bo potem
nagle okae si, e wszystko si nam rozwali. Ale [miejmy nadziej, e
[co bym na razie wola] spektakularnych sukcesw finansowych nie
bdzie, a jeli jakowe bd, to zatai je Pan jak najcilej, za wystawa nie
bdzie informowa z jakich lat s obrazy i reklamowana bdzie jako
wystawa "ze zbiorw prywatnych" [tak jak w folderze] najlepiej
"niehandlowa". Tak by wyglday "mistyczne" myli zaprztajce m
gow w trakcie malowania obrazu AH.
Co do Miosza, Wajdy czy Polaskiego to moje uwagi nie miay za
zadanie zakazywania Panu czegokolwiek - mwiem tylko co sam na ten
temat czuj i myl - by to take przed laty problem Gombrowicza, opisa
go i w I tomie Dziennika i bardzo zabawnie w Transatlantyku. Przy
Wasie si zdenerwowaem, ale nadal nie wierz, e mwi Pan to serio wreszcie majc prawo zastrzeone w umowie, by reklamowa mnie tak
jak Pan uwaa, nie powinien Pan tego prawa naduywa bez mojej zgody
reklamujc mnie np. jako nielubnego syna Stalina lub najwysz we
wschodniej Europie kobiet z brod, ktra na dodatek w wolnych od
szydekowania i rozpusty chwilach maluje obrazy. Nie mam nic przeciw
Wasie, jest to [czy by] charyzmatyczny przywdca robotnikw, o
zdolnoci wpywania na masy rwnej Hitlerowi, ale ja nie jestem
robotnikiem, w dupie mam walk o lepsze jutro klasy pracujcej,
podobnie jak ona w dupie ma to, co ja robi, nie miaem nigdy nic
wsplnego tak z Solidarnoci jak i z Parti, stosuje si raczej do mnie
wiersz Gaczyskiego "wci uciekamy - inteligenci, itd". Piknie
pozdrawiam
Beksiski
PS.
Warszawa 5.7.85
318
(RYSUNKI)
W tym ukadzie listwy z bdem na jednym boku miayby ten bd ustawiony
"od rodka" lub "do wewntrz", listwy krzywe byyby sklejane po dwie, tak by
krzywizny si znosiy statycznie wzajemnie i tak dalej i tak dalej, natomiast
wyszlifowanie czterech powierzchni byoby dziecinn igraszk na dostpnych w
Polsce maszynach. Jedynym warunkiem jakoci ostatecznego efektu byoby
wykonanie listew rwnych co do wymiarw na caej dugoci i posiadajcych
prostopade wzgldem siebie boki na caej dugoci, co uzyskuje si [tak w
wyrwniarce jak w szlifierce] szlifujc cae pakiety listew, a nie pojedycze
sztuki, ktre na kocwkach wtedy ulegaj skrceniu w maszynie. No i
oczywicie musiayby by z suchego drewna.
Warszawa 7.7.85.
tym pisz!!! Pan jest jak Telimena: ma Pan wszystko w biurku, ale
zapomina, co ma. Nie gruntuj przez cay czas tym samym. Na pocztku
[lata 60 i pocztek lat 70] robiem rne prby i mas bdw, ktre po
czci wynikay z braku forsy i dostpu do gruntw z prawdziwego
zdarzenia. Dzi te uywam nie tego, co bym chcia lecz tego, co uda
mi si naby w tym parszywym ustroju. Pyt pilniow, ktrej
bynajmniej nie uwaam za najtrwalsze i najlepsze tworzywo wiata, lecz,
z ktr wszedem kiedy w zwizek spowodowany wieloma czynnikami
[ma Pan na ten temat nagrania tamowe] zabezpieczam obecnie, nasycajc
j jak ywic lub lakierem olejno-ywicznym. Metoda ta nie jest
najlepsza, ale nie mam innych rodkw, ktrymi mgbym to robi.
Nastpnie po wyschniciu [kilkumiesicznym} matuj j black deckerem
[szlifierk oscylacyjn] po to by zwikszy przyczepno podkadu i robi
podkad z typowego gruntu akrylowego lub polimerowego. Na gruncie
tym robi wstpn podmalwk farbami akrylowymi [chodzi o
najoglniejsze rozmieszczenie walorw, kolorw i ksztatw przyszego
obrazu, po czym maluj na tym olejno, tak by pokry ca podmalwk
olejn i do tej drugiej podmalwki [olejnej] dodaj sykatywy
manganowej. Na drugi dzie, gdy ta podmalwka wyschnie, maluj na
niej ju bez dodatku sykatywy, lecz przy uyciu rozmaitych mediw, w
zalenoci od tego, co ma by malowane i czy ma by namalowane raczej
grubiej czy raczej cieniej. To wszystko. Nie mog zagwarantowa, e jest
to najtrwalsza na wiecie metoda, ale nie mam moliwoci ani dostpu do
metod trwalszych. Wbrew pozorom w konkretnych warunkach ptno nie
jest najlepsze, bo musi by napite na krosnach, a nie ma sposobu, by
naby w Polsce dobre, trwae krosna z sezonowanego drewna. Ze krosna
mog po roku czy dwch pokrci si! Mwiem o tym setki razy i
wymaganie bym to pisa jest po prostu sadyzmem, jeli si wie w jak
straszliwy sposb nie cierpi pisania listw. Gotw jestem, gdy Pan
przyjedzie ca rozmow na ten temat nagra na magnetofonie, o ile
pytania bd usystematyzowane i o ile ju tego nie robiem. To tyle,
piknie pozdrawiam, jutro ma dzwoni Dziworski i mamy ustali termin
zdj w odzi. Ma jakie kopoty z paszportem, ale jutro si wyjani.
"Zabukowa" bilet na 15 bm. Nie latam za granic, wic nie bardzo wiem
co to znaczy "zabukowa", ale nie ma to chyba nic wsplnego z
bukinistami? Ukony!!!!
Beksiski
323
***
W. Pan Zdzisaw Beksiski
Warszawa
ul. Sonaty 6 m. 314
Warszawa 9.7.85.
wasne pienidze (na prb) jednej rolki papieru. Prosibym w zamian za to, o
co innego. O kupno za wasne pienidze, na prb, po jednym kawaku
kadego typu (i kadej gradacji w ramach danego typu) takich kredek i wgli.
Robi to pod rozmaitymi nazwami firmy HARMUTH, FABER,
BRANZY+CONTE+GILBERT, REEVES, LEFRANC, CARAN D'ACHE,
STADTLER, et c., et c. Aby z grubsza Pana zorientowa, o co w ogle chodzi,
wysyam kilka kartek wydartych ze starego katalogu firmy HARTHMUTH.
Dodatkowo zakreliem sepie, ktre technicznie s tym samym a rni si
jedynie kolorem brzowym. To, co mnie interesuje ponumerowaem. Kupujc
prosz jak najdokadniej zanotowa ile kosztuje pudeko kadego typu, czy typ
ten jest w staej sprzeday oraz ile kosztuje holder [po francusku jak widz z
katalogu zwie si to "porte-mine" (tak jak mina portowa)] do kadego typu
paeczek, bo jest ich poza Harthmuthem wiele i maj rozmaite ksztaty i
dugoci: s okrge w rozmaitych rednicach, a poza tym kwadratowe,
prostoktne, heksagonalne, do kadego typu uywa si inny holder. W oparciu o
prbki wybior jedn lub dwie lub trzy oraz holdery do nich i zrobi wiksze
zamwienie, za ktre ju potem potrci si z obrazw, ale aby wybra musi si
mie z czego!!! Wszelkie wgle i kredy w oprawie drewnianej do strugania [tak
jak zwyky owek} odpadaj!!! W zwykych sklepach tego nie bdzie, lecz
trzeba przekopa kilka sklepw specjalnie dla malarzy i studentw sztuki moe
jest firmowy sklep HARTHMUTHA i FABERA? FABER mia tak wspania
kred o nazwie SIBIRISCHE REISSKOHLE, ale nazwa obecnie moe by inna.
To by byo na tyle. Jeszcze chciabym doda, e podsuwanie Panu propozycji
nie do odrzucenia, by naby Pan na swj koszt te prbki [po jednej sztuce!]
wynika nie tyle z mego wrodzonego skpstwa i prowincjonalizmu ile z obawy o
nadmiern szybko paskiej decyzji. Obawiam si nagle, e zawarto szeciu
sklepw z materiaami malarskimi za cen 8.500 frankw wylduje w sierpniu
na moim stole, z czego adna prbka nie bdzie si nadawaa do niczego lub
moe z trudem da si wybra jedn. Przerzucam w takim ukadzie cz wysiku
i odpowiedzialnoci za decyzj na Pana i gdy kupowa Pan bdzie planowo i z
zastanowieniem si nad kad prbk, cena caoci nie przekroczy ceny jednego
rulonu papieru LAVIS B, ktry podejmowa si Pan naby. Odnonie tego
papieru to zapomniaem doda, e papier o nazwie LAVIS produkowany jest
przez wiele firm, ale kady jest inny, chodzi wic o dokadnie to, co na prbce:
FIRMA CANSON, LAVIS B gramatura 280 w rulonach!
Beksiski
PS. Po powrocie o godzinie 23.55 zastaem oba Paskie nagrania niestety w zwizku ze mierci kuzyna mamy troch nieplanowych
wyjazdw. Do pnocy nie byo telefonu od Dziworskiego.
P.S. Ksidz dosta jeden z 4 obrazw ktore zostay mi do mojej
dyspozycji z ubiegego roku ulubiony obraz ony (nie mj) z zielon
wiea i cmentarzem.
PS. 10.7.85. Poniewa ramiarz otwiera o godzinie 9, a jest dopiero 7.30
wic dopisuj do wczorajszego listu, bo notatki dugopisem dodane na
marginesach mog by nieczytelne. Primo jeeli idzie o obraz ofiarowany
do galerii przy Muzeum Archidiecezji. Jest to obraz OE [odszukaem w
negatywach] i prosz na Boga nie panikowa, bo nigdy nie dam nikomu
obrazu, co do ktrego nie mamy wczeniejszych ustale, e naley do
mnie. Powiedziaem, e zawsze bd takie momenty, e czym musz tu
"zagra" i nie mog wtedy dawa mieci, bo jeli ten obraz ma mnie
reprezentowa w licznie uczszczanej galerii gdzie kady (jak wiem) da,
co mia najlepszego, to nie moe to by odrzut. Nie mogem take
odmwi dania obrazu, bo taka odmowa traktowana byaby w
warszawskich stosunkach jako gest o znaczeniu politycznym. Podobnie
bdzie zapewne z Muzeum w Sanoku. Gdy pod koniec ubiegego roku
Miasto Sanok wyrazio zgod na przyjcie ode mnie w darze
nieruchomoci, ktr odziedziczyem po ojcu, a ktra bya kul u mojej
nogi nie dajc si odci, to dyrektor tego Muzeum zaatwi to z
wadzami i niezalenie od tego, co sobie moemy o nim mwi, to mam
w stosunku do niego jakie zobowizania, a on ma ambicj kupowania raz
w roku dla tego Muzeum, i mimo, i tam warunki s okropne, to szereg
ludzi z Polski wie, e tam jest najlepszy zestaw mych obrazw i znam
wielu, ktrzy specjalnie tam jad w lecie i nie mog te dawa tam
odrzutw [dopki mieszkam w Polsce]. Przecie obgadalimy to na cztery
strony, na dodatek w tym roku nie zostawiam sobie niczego, aby uatwi
start z wystaw, ale nie da si pki tu yj i mieszkam odci moich
zobowiza faktycznych czy tylko uwarunkowanych psychicznie, ktre
na dodatek nie maj w ogle dla mnie konsekwencji finansowych.
Muzeum w Sanoku moe zapaci grosze, a Archidiecezja jak to
Archidiecezja bierze za "Bg zapa" i moe potem uywa argumentu o
"wzruszajcej szczodrobliwoci" [ten ci by styl Nabonej Niewiasty,
328
Warszawa 10.7.85.
szuka - musz take domalowa jeszcze dwa obrazy!!! [Jeden z nich mam w
poowie].
Sprawa papierw i zdj: Glinicki pojecha na urlop, ale przed urlopem
przynis mi cz odbitek i wszystkie moje negatywy, bo baem si by
zostaway u niego. Nowy papier wydaje mi si dobry i sdz, e Glinicki
niepotrzebnie podnis alarm, natomiast odbitki, ktre zrobi, tylko w poowie
mona zaakceptowa, bo s po prostu nieostre w rodku, [co nie jest win
negatyww] i nie nadaj si do celw, jakim maj suy, tak wic na wasne
ryzyko polec mu robi raz jeszcze gdy nadejd nowe papiery! Co do
kolorowych [cztery lub pi pierwszych obrazw] to s one prawidowe, ale
nadmiernie intensywne, co podobno robione jest na paskie polecenie, gdy
takie lepsze s do druku. Jeli tak, to s do przyjcia w moim odczuciu, z tym,
e raz jeszcze zaznaczam, e s intensywniejsze ni oryginay, co daje odczucie,
e s jakby bardziej kontrastowe, czy bardziej ciemne, czy te bardziej
nasycone.
Jeeli ona bdzie si czua na siach, to jeszcze przed wyjazdem do szpitala
skocz na Jelonki i zostawi w drzwiach Dziworskiego ponaglenie, by
zatelefonowa do Pana, oraz przed wyjazdem zgosi si do mnie po ten list, do
ktrego ju po raz trzeci robi dopisek. Jutro znowu rano mnie nie bdzie, bo po
godzinie 11 [aby klej wyschn] ramiarz poleci zgosi mi si po pozostae trzy
ramy co zajmie czas do 15.30.
pracowni a pi, plus szsty na sztalugach, ale rusza si wrcz nie mog
- nie mam nawet dostpu do gramofonu] i zarzuciwszy koncepcj ram, o
ktrych pisaem przed tygodniem, bdziemy obrazy przewozi w tej
skrzyni, a ona bdzie cyrkulowa na trasie Warszawa - Pary i z
powrotem. Musz jednak dosta materia o wysokim standarcie
wykonania i jakoci od Rymszy. Powiedziaem mu, by stolarzowi mwi,
i to nie na skrzyni, lecz na regay i obudow kominka z marmuru i
kutego srebra, bo to go moe zmobilizowa do porzdnej pracy. Piknie
pozdrawiam
Beksiski
***
W. Pan Zdzisaw Beksiski
Warszawa
ul. Sonaty 6 m. 314
335
340
Kocz niniejszy list kilka dni pniej. Nic z niego uj ani nic do
niego doda nie mog. Do rozgoryczenia ju jako si
przyzwyczaiem i pociesza mnie, i cho zot ksig wynios z
entuzjastycznymi wpisami setek i setek ludzi, ktrych wiadectwo
pozostanie i pozwoli mi kiedy oficjalnie wypi si na paryski
"establishment" i wytkn mu, i lepiej by reprezentacj kultury ani
jej konsumpcj si nie zajmowa, bo inni potrafi to zrobi lepiej ni
on.
Przed wysaniem niniejszego listu biegn do dalszych sklepw w
poszukiwaniu dalszych pyt dla Pana.
Pozdrawiam Pastwa najserdeczniej
Piotr Dmochowski
PS. Wynajem 4 dalsze stacje metra z dwudziestoma afiszami.
***
Drogi Piotrze!
Warszawa 27.10.85.
Warszawa 29.10.85.
Warszawa 1.11.85
wyjm cho jeden dolar, to cao sumy musi startowa od tego momentu
do powtrnego uprawomocnienia przez rok. Gdybym to przewidywa,
dokonabym podwjnej wpaty: jednej w czwartek, drugiej, mniejszej, w
pitek i potem czerpabym tylko z tej jednej pitkowej, co
powodowaoby, e ta druga leakowaaby w sposb nieprzerwany. Nie
wpado mi to wtedy do gowy. Tymczasem Tomek ma chyba racj, jeli
idzie o to, e musi niejako wiedzie z gry czy moe zamawia tytuy,
za ktre bdzie paci z pocztkiem roku i musi by na zawoanie
wypacalny, bo straci dostawcw. Dostanie wprawdzie 400 dol. z tych
2.000 jakie dostan od ciebie na 1 grudnia, ale jest ju na to konto po
czci zaduony, a po czci porobi zamwienia. Od przyszego, a raczej
od 1987 roku (o ile si nie znudzisz zabaw lub nie padniesz od nadmiaru
wysiku finansowego) bardzo byoby dobrze, jelibym cz pierwsz
ryczatu dostawa gdzie z pocztkiem roku, oczywicie nie musiaaby to
by poowa, lecz wystarczyaby 1/4 tak, abym mg da od razu fors
Tomkowi i mie na konieczne wydatki w danym roku, gdy za rok bd
ju musia zacz wymienia na zotwki otrzymywane od Ciebie
pienidze, gdy mj zapas zotwek topnieje - wreszcie z niewielkimi
wyjtkami wstrzymaem krajowy handel przed ptorej rokiem! W
zwizku z zaamaniem si Twoich planw dotyczcych szybkiego i
duego zysku finansowego ze sprzeday moich obrazw, zastanawiam si
czy nie byoby sensowne zmieni nieco, z korzyci dla nas obu,
mechanizm i zasady wywozu i magazynowania obrazw. Wiesz teraz jaka
jest moja produkcja roczna plus minus - wiesz te, w znacznej czci,
jakie i w jakich ilociach obrazy s po ludziach - drugie tyle lub co
koo tego jeszcze Glinicki odbije z moich negatyww. Ja z kolei nabraem
do Ciebie zaufania w tym sensie, e widz, i Tobie naprawd przede
wszystkim zaley na zrobieniu kolekcji i to moliwie najlepszej moich
obrazw, a dopiero w drugiej kolejnoci na ich sprzeday. Oczywicie
wiem, e jeszcze bardziej zaley Ci na tym, by bya to kolekcja o duej
wartoci, uznanej przez cay wiat, a nie kolekcja tylko obrazw. Z
drugiej strony nie naley jednak zapomina, e obrazy nie zmieniaj si
jakociowo w sensie artystycznym od tego, e uzna je cay wiat - tak
wic byoby nad czym si zastanawia w aspekcie kosztw i napicia
nerwowego zwizanych z procesem lansowania tak u Ciebie, jak i niestety
u mnie, szczeglnie, e wynik jest bardzo niepewny lub raczej rokowania
s raczej niepomylne, za wydatki i stres s pewne jak w banku i
ogromne jak Mont Blanc. Podejrzewam, e dla Ciebie jest to stres
352
***
Paris, le 1 novembre 1985
Drogi Mistrzu
I znw siedz samotnie w galerii pilnujc dobytku w witeczny
dzie. Ludzi na ulicach mao, wic i wpuszcza nie ma co.
Poniewa jednak, z rnych przyczyn wystaw przeduam do
jutrzejszej soboty, wic majdanu jeszcze nie zwijam, cho dzie
witeczny zazwyczaj si ku temu najlepiej nadaje. Korzystam by
nada ostateczn form wstpowi do albumu, ktrego pierwsz
wersje napisa Nyczek, lecz ktra, pod wpywem moich kolejnych
poprawek nabraa ju nowego ycia i nareszcie zaczyna mi si
podoba. Gdy skocz za kilka dni przeka j Nyczkowi do
wgldu z zapytaniem, ktre mu ju zadaem telefonicznie: czy mam
podpisa tekst Nyczek Dmochowski czy te tylko Dmochowski"
czy te tylko Nyczek". Jest on o tym uprzedzony. Rwnie bardzo
powoli redaguj trzeci tam naszych rozmw i umacniam si w
przekonaniu, i i tym razem mam racje przeciw Tobie: z tego
bdzie bardzo fajna ksika, ktr tysice ludzi z duym
zainteresowaniem kiedy przeczytaj. W zwizku z tym powtarzam
moje dwie proby: o przegranie mi na zwyke kasety naszych
rozmw z lata tego roku i (w przyszoci) o przejrzenie moich wersji
zredagowanych, nie tyle po to by na nowo przeformuowa twoje
wasne wypowiedzi, ile by sprawdzi czy nie odbiegem zbytnio od
twych myli nadajc twoim wypowiedziom tak czy inn form
werbaln. Wiem, i nie bardzo Ci to w smak gdy, jak mi to
powiedziae przez telefon, gdy czytasz sam siebie natychmiast
masz ochot inaczej powiedzie to, co powiedziae poprzednio.
Niemniej wiem, i wsppracy nie odmwisz.
Powracam krtko do sprawy filmu Dziworskiego. Nie tyle po to by
wznowi o nim dyskusje, bo t obaj uwaamy za zamknit, ile by
zarejestrowa na pimie to, co si powiedziao przez telefon a
357
361
362
Warszawa 12.11.85.
all the Kings Men" czy jak to si pisze w tej piosence] stoj murem na
stanowisku...
13.11.85. Wczoraj musiaem list przerwa, teraz mam nadziej, e
skocz przed wyjciem do szpitala. Rwnoczenie usiuj malowa, ale
ju jeden obraz wyrzuciem [moe do niego jeszcze powrc] a teraz
obym nie wyrzuci tego, co mam na sztalugach, ktry w pewnym stopniu
jest podobny w ujciu do tej damy ciskajcej swoje poduchowate piersi to zreszt mj czsty motyw, zainspirowany przez Nike z Samotraki i
przez pewne sny z dziecistwa, chocia oczywicie stale przechodzi
metamorfozy zalene od okresowego sposobu widzenia i malowania. Ju
wczoraj wszystkie "ochy" i "achy" obu entuzjastw przedzielane byy
pytaniami "czy to ju skoczone", ktre (jak wiesz) wkurwiaj mnie w
stopniu maksymalnym. Faktem jest, e pracuj obecnie nad szeregiem
obrazw, w ktrych kontury staram si z lepszym lub gorszym skutkiem
rozmy lub rozemgli, zamgli, czy jeszcze inaczej. W opinii wikszoci
ludzi ten sposb widzenia wiadczy chyba o niedokoczeniu malowania,
a ten sd pozwala mi domniemywa si ukrytego zarzutu lenistwa i
odpieprzania obrazu mniejszym wysikiem, co jest cakowita nieprawd,
gdy wcale nie jest mniej roboty przy obrazie tego typu, a czasami nawet
wicej. W zwizku z tym, ja ze swym protestanckim umiowaniem
cikiego wysiku, czuj si takimi opiniami obraony, nie tyle w
warstwie artystycznego dokonania, co wanie w warstwie manualnego
wysiku, ktry zosta przeze mnie woony.
Chciabym jeszcze po raz drugi poruszy spraw Wajdy, do ktrego
chcesz si zwraca lub czy ju zwrcie si o reklamowanie swym
tekstem ksiki. Po raz drugi dlatego, e po raz pierwszy pisaem o tym
przed trzema czy czterema dniami, ale jak ju mwiem listu tego nie
wysaem gdy pisaem tam te i o innych sprawach, w sposb
niezamierzenie dosy agresywny w stosunku do Ciebie, o czym ju
wspomniaem przez telefon, tak wic listu tego nie wysyam, a o Wajdzie
i Mioszu raz jeszcze: Ow pisaem tam, e moje opory wynikaj midzy
innymi z tego, e jeli idzie o Miosza to w ogle nie czytaem adnej jego
rzeczy z wyjtkiem "Umysu Zniewolonego" i po prostu jak mi si
wydaje, nie jest to [z tego, co czytaem o nim] ten typ widzenia, ktre
miaby jakiekolwiek wsplne cechy z moim punktem widzenia. Moe si
myl, ale nie miaem ochoty tego weryfikowa, tak wic nie mam
367
Warszawa 16.11.85.
Piknie pozdrawiam
(monogram)
***
Drogi Piotrze!
Warszawa 19.11.85.
le 30 XI 85
Drogi Mistrzu,
Ot kilkanacie nowych katalogw (reprodukcje i tekst),
kilkanacie starych katalogw (Hommage Beksiski), kilkanacie
kart pocztowych kadego rodzaju, tekstw ("Beksiski - peinture
sans signification") i wreszcie samych okadek (te ostatnie s
waciwie nieudanymi odrzutami gdy odbi si na nich tytu z tyu).
Prcz tego kawa (10 paczek). Zaraz postaram si dokupi pieluchy
dla starszych ludzi o ile je znajd w aptece przed wysyk tej
paczki.
Wreszcie wysyam katalog disc compact jaki si ukaza na 86 rok.
Tu podkrelam: nie bior adnych zobowiza, co do zakupu pyt.
Przylij list potrzebnych Ci: bd je zbiera bez uganiania si, o ile
bdzie mi to przychodzio bez trudu i bez poganiania mnie.
Przysya bd tylko wtedy, gdy bdzie ku temu atwa okazja, (np.
moja treciowa bdzie za kilka miesicy wracaa do Polski).
Jeli te warunki Ci odpowiadaj - godz si. W przeciwnym
wypadku wole z gry zrezygnowa.
Poniewa ceny pyt poszy bardzo w gr proponuj cyfr 45 pyt za
jeden obraz. Jest to by moe nie do przyjcia dla Ciebie a wic
bez zdziwienia przyjm odmow mej propozycji.
Piotr
***
Drogi Piotrze!
tym nie wiem na ile materac taki zniesie zalewanie odchodami i ile
kosztuje - moe powyej mych moliwoci? By moe te, e to, co
syszaem o istnieniu na Zachodzie takich materacw jest bani z tysica
i jednej nocy. Nie wykluczam. Sprawa zreszt wyglda beznadziejnie, bo
teraz, gdy moemy codziennie zobaczy kolor jej odchodw, to nie da si
ukry, e jest on czarno-zielony, a wic prawie pewna, a w kadym razie
potwierdzona, wydaje si poprzednia sprzed roku diagnoza nowotworu w
jelicie grubym, czy w ktnicy.
Przy zaoeniu, e stae, powolne wykrwawianie si, zmniejsza bdzie
barier immunologiczn organizmu, a ropne komplikacje zwizane z
odleyn okoo koci ogonowej i odbytu [podobno ma dziur "do koci"
co widziaa Zosia, bo ja trzymaem j od przeciwnej strony, by w ogle
umoliwi dojcie od tyu] mog spowodowa jakie zakaenie i wtedy
sprawa nabierze obrotu niepomylnego lub raczej chyba pomylnego,
gdy o ile by si wygrzebaa, to za p roku musiaaby odczu zapewne
pierwsze ble zwizane z nowotworem, do czego lepiej aby nie
doczekaa. Tak to wyglda na dzie wczorajszy.
Teraz sprawa druga, czyli to, co Ci najbardziej zapewne nurtuje, a
mianowicie moje "retroaktywne" zmiany w naszych ustaleniach.
Wprawdzie wcale tak tego nie odczuem, e co zmieniam, ale poniewa
dla Ciebie liczy si tylko to, co na pimie, wic ju nie powouj si na
nasze rozmowy, lecz potwierdzam na pimie: Obrazy nabyte lub
zarezerwowane do nabycia przez Piotra Dmochowskiego od Zdzisawa
Beksiskiego, w okresie od pocztku ich znajomoci, a do 1
padziernika 1985 roku stanowi cakowit i bezwarunkow wasno
Piotra Dmochowskiego i moe z nimi robi, co chce! Byoby mi bardzo
przykro gdyby w wyniku tego owiadczenia obrazy takie jak weseli faceci
w doku, nogi na krzele, latajca wanna, kwadratowe morze, katedry z
cmentarzami et c miay pj pod motek na jakiej aukcji, by ratowa
Twoje nadwtlone kapitay, ale trudno - fakt, e nie zastrzegaem si na
pimie! Masz wic ju moje obiecane owiadczenie. Obiecane
telefonicznie - naprawd wtedy nie mogem przeciga rozmowy, bo
zastae mnie przy technicznej pracy, wymagajcej rozprowadzania po
obrazie ywicy non stop. Dziki Twym wspaniaym prawniczym
okreleniom, ktre wkuwam na pami ["reprobacja spoeczna",
"retroaktywno" et c] bd mg niedugo uchodzi za czowieka
379
***
W. Pan Zdzisaw Beksiski
Warszawa
ul. Sonaty 6 m 314
Warszawa 8.12.85.
lekw brak, koniec wiata, telefon dziaa, gdy chce i w kierunku, w jakim
chce, jednym sowem realny socjalizm w formie dojrzaej. Ja przestaem
malowa i rzecz ca radz Zosi potraktowa jako wypoczynek urlopowy.
O ile lekarz idc w niedziel na ryby bierze czasem ze sob sztalugi i
farby, o tyle malarz moe zaj si pielgnacj umierajcych.
Zainstalowaem teraz dzwonek elektryczny i wstajemy teraz w nocy, gdy
zadzwoni, nie ma wic szans by malowa, bo jestem troch ogupiay od
tego wszystkiego, gwnie z niedospania. Interesujce dowiadczenie.
Gdyby tylko nie nastpowao kosztem jej ycia, no, ale wreszcie kiedy
kady musi umrze, a ona ma 86 lat, rzecz w tym by nie cierpiaa
nadmiernie.
W kadym razie na najbliszy czas nie przewiduj malowania, a
szczliwie si zoyo, e mam jakie zapalenie nerwu w palcu
wskazujcym [le mi pisa], ktre mijaj zazwyczaj po 2 tygodniach, tak
wic mam poczucie, e nie trac czasu. Komfort psychiczny jednym
sowem. Mam chyba nacignite cigno na prawej rce, pomidzy
okciem a barkiem - mama jest cika jak wr z cementem, a my powoli
dopiero uczymy si waciwych chwytw. Chodz wic z bandaem
elastycznym na ramieniu. I tyle dobrego, jeli to tak mona nazwa.
Kupilimy kwarcwk i dezynfekujemy mieszkanie, jak te nawietlamy
ran. Myl, e rwnie chaotycznie nie pisaem do tej pory. O ile by si
wygrzebaa z tego, to nie pumpasy (czy jak tam) byyby potrzebne, tylko
jaka rura, ktra wszczepia si czy wkleja w odbyt i na zaczepy podcza
pojemniki na ka, ale po pierwsze nie wiem czy to bdzie potrzebne, po
drugie nie wiem nawet jak si zwie, w tej chwili w odbycie jest te
odleyna i stan zapalny, wic niczego wklei si nie da. Cze.
PS. Pokaza mi przed chwil Glinicki kolorowe zdjcia [czarno-biae ju
znaem] i musz czciowo wycofa swe zarzuty, jeli idzie o ramy, bo w
kolorze wyglda to znacznie lepiej na skutek tego, e jakby bardziej
wyrazisty jest materia, poza tym s dobrze dobrane kolorem. Najmniej
podoba mi si rama do "ng na krzele" i jeszcze ze dwie inne, te same
naroniki nie ra w postaci z konierzem, gdy sam obraz jest
persyflaowy lub pastiszowy raczej i pastisz powtrzony w ramie
uzupenia jako obraz. Jeli idzie o "nogi na krzele", to wolabym jednak
mie tu ram bardziej surow. Ale s to refleksje na chybcika, bo Glinicki
stoi mi nad gowa i czeka by zabra zdjcia, a poza tym nie za wiele
391
urlop za granic lub mog j trzyma na koncie otrzymujc procent 5-910 i 11 w zalenoci od tego czy jest ono A VISTA czy z
wypowiedzeniem rocznym, dwuletnim czy trzyletnim. Mog wreszcie ni
paci w rozmaitych spkach zagranicznych, czy polsko zagranicznych,
czy kryptozagranicznych typu BALTONA, POLMOT et c, ktre nie
przyjmuj lub nie wszystkie przyjmuj bony w wypadku przeleww,
potrzebuj czasami przeleww wycznie z konta "A" z pominiciem
bonw i konta "N". Poza tym dla posiadaczy nieco wikszej iloci
pienidzy na koncie "A", zamy 20.000 dolarw i zaoeniu, e le w
systemie 2 - letnim, obywatel ma co roku % w wysokoci 2.000 dol. co
daje ca 1.200.000. z rocznie co daje 100.000 z. miesicznie, co w
porwnaniu z przecitna polsk pensj [ca 12-15.000 z] daje ju jakby
lepszy standard ycia i to ycia bez ruszania maym palcem w bucie!
Oczywicie obywatel taki nie tylko rusza palcem, ale gwkuje nad
nastpn fors, ale ma ten luz, ktry pozwala mu na wiadomo, e "jeli
nie zarobi to zawsze mam za co y", bo dostan z konta A jako procent
bez uszczuplania kapitau zasadniczego, ktry rzecz jasna dewaluuje si,
ale nie w warunkach polskich, gdy zotwka dewaluuje si szybciej: z
kolei te pienidze, ktre wycieky z konta A pod postaci procentu i
zamieniy si na zotwki "aby byo za co y" wciekaj zaraz z
powrotem bezprocentowo na konta N, tych z kolei obywateli, ktrzy
kupili je za tamte zotwki suce "na ycie" i musz przez rok lee bez
procentu aby si uprawomocni. No myl, e wyjaniem to bdne koo
w sposb zrozumiay i wyjaniem te dlaczego nie mog dosta przelewu
z zagranicy. Banki gwarantuj tajemnic wkadw, ale nie gwarantuje si
nigdy i nigdzie tajemnicy przeleww zanim stana si wkadami co ty jest
ow "nieostroci" o jakiej byo na wstpie.
U nas atmosfera szpitala: mamy ju staego chirurga, internistk,
dorywczo neurologa, dwie pielgniarki dochodzce do zastrzykw i do
zmiany opatrunku [jeden z opatrunkw robimy sami] co jednak nie
wyklucza, przynajmniej na razie, nieustannego wysiku z naszej strony, w
cigu zarwno dnia jak i nocy. Jestem wic nie dospany a Zosia z kolei
znowu ma uderzenia krwi i cinienie podskoczyo jej na 188 /113.
Wydobywanie yeczk nawet srebrn kau z czyjej odbytnicy kilka razy
dziennie jest czynnoci, ktrej na razie nie daje si polubi. Cae
mieszkanie niestety mierdzi, mimo, i staramy si dba, wietrzy,
dezynfekowa i nawietla kwarcwk. O ile caa sprawa miaa by si
394
Warszawa 15.12.85.
Oczywicie cofam to, e nic Ci nie nagram, ale bagam miej cierpliwo,
bo teraz mam strasznie mao czasu, a magnetofony s nadal zepsute, tak
jak byy przed miesicem. Musi wiele rzeczy si ustabilizowa, bym
ustabilizowa si take sam, jeeli co stabilizuj "za wszelk cen" to
tylko malowanie na tyle na ile mi si uda. Myl, e to rozumiesz. Jeeli
czego nie uwzgldniem w naszych rachunkach, to nie zrobiem tego ani
przez wyrachowanie ani przez chytro, lecz po prostu wyparowao mi z
gowy, dlatego te prosz przypomnij mi o ile jeszcze za co zalegam, a
rozlicz si do grosza. Bardzo fajnie, e dostaem troch tych pocztwek.
Od groma znajomych prosi mnie o pocztwki [byo o tym w "Przekroju"]
z autografem dla swych pociech - niektrzy zreszt dla siebie - szkoda, e
o tej wystawie w Los Angeles, do ktrej (jak mwie) jednak nie dojdzie,
napisano w "Przekroju", bo ju znajomi znajomych pisz, e zawiadomili
rodzin w Los Angeles i tak dalej - w sumie nie ma to wikszego
znaczenia, ale potem bd si pyta, kiedy bdzie lub, dlaczego jeszcze
nie ma.
No nic, kocz, jestem piekielnie wyty: stressy psychiczne, plus
niedospanie, plus niepewno jak uoy si jutro, plus zo, e nie maluj
pen par, co zawsze najbardziej mnie wyprowadza z rwnowagi,
niezalenie od powagi innych sytuacji; to wszystko owocuje
zdegustowaniem, tak jakby trujcy gaz wypeni nasze mieszkanie. Pod
397
398
399
400
Trba sonia
Drogi Piotrze!
Warszawa 17.1.86.
Przed chwil dostaem Twj list z dnia 14 grudnia ub. roku. Poprzednich
(o ile takowe byy) na razie nie dostaem, nastpnych te nie, tak wic
wypada sdzi e ten bdzie jedyny, co przy poprzedniej czstotliwoci
naszej korespondencji sprawia teraz wraenie nieomal Wydarzenia.
401
Drzewo
407
Drogi Piotrze!
Warszawa 2. 1. 86.
Miaby jak w Banku trzy sztuki, jest tam zreszt Wasze zdjcie w trakcie
wernisau, oraz fotografia galerii od zewntrz z serwisu zrobionego przez
Glinickiego. Twoja osoba a raczej Twoja inicjatywa i rzutko przy
robieniu reklamy mojej wystawy i samej wystawy, dochodzi do mych
uszu z rozmaitych stron; pomijam ju pana Koodziejczyka, ktry pia na
Twj temat zachwyty, ale komplementowany jeste take gorco ze
rde, jakie uwaae (jak mi si wydaje) za niesprzyjajce Ci,
mianowicie prof. Noszczyk ju po raz ktry przytacza opinie swych
znajomych i krewnych zza granicy, dzi np twierdzi, e tak dobrej
reklamy jak miaa moja wystawa, nie widuje si po prostu w Paryu. Ja
rozdaj w umiarkowanie tonowany sposb katalogi i reprodukcje z
autografami, jednym sowem krgi na wodzie jako tam si rozchodz i
by moe tratwa z dryfujcym na nie milionerem jest ju w pobliu.
Co do wystawy w Huston, to nie bardzo wiem czy jest to orodek
kulturalny, czy tylko lotw kosmicznych? Oczywicie galerie s
wszdzie, ale np. w Niemczech nie robi si wystaw w Hamburgu, a robi w
Kolonii. Czy Huston na pewno jest sensownym miejscem? Bo przecie
wiza si z tym bd koszty i ryzyko transportowe? Ale zapewne lepiej
ode mnie wiesz, co robisz i co robi oraz ile moesz sobie pozwoli.
Ja, jak susznie zauwaya Dzikowska, nade wszystko ceni sobie spokj i
luz do pracy, kade ryzyko wasne lub osb ze mn zwizanych (tak jak
Ty) traktuje jako niebezpieczne zawirowanie. Moje bytowanie, to
niewielka rezerwa finansowa, [ tzn. w warunkach polskich nawet spora,
ale jak wiesz s to specyficzne warunki] i stay dopyw tego, co
okreliby jako "niewielkie pienidze"; gdybym mia wielkie nie bardzo
wiem, na co je uywabym, porzucanie wic wygodnej tratwy z zapasem
konserw i miejscem na malowanie, w pogoni wpaw za dryfujcym
bezpaskim jachtem poprzez morze rojce si od rekinw, mao mnie
nci, a raczej przeraa...
No to tyle, piknie pozdrawiam.
(monogram)
***
410
najniekorzystniejsza
dla
mnie,
rednia
Pierwsza to, e dostaj fors za jeden obraz, oraz to, co zostao z pyt CD,
jako, i pyty miay by "w ramach limitu 1986".
Druga to, e dostaj w lipcu za dwa obrazy, a pyty zostaj do
wyrwnania na koniec roku.
Trzecia, e dostaj za dwa obrazy plus to, co zostao z pyt, ale to
oczywicie przesada.
Zobowizany jeste wycznie do wersji pierwszej, ale nie wykluczam, e
bdziesz w stanie zapaci nawet wersje trzeci. W zwizku z powyszym
[teraz troch forsy mam] chciaby wiedzie, na jaki "rozmach
inwestycyjny" mog sobie w okresie dzielcym mnie od lipca pozwoli,,
czyli na ktry wariant mog liczy? Informacj o tym chciabym uzyska
od Ciebie jak najszybciej i bd j uwaa za wic. Przepraszam, e
znowu pisze o forsie [wydaje mi si to nieeleganckie], ale to jest
wynikiem mojej penej zalenoci finansowej od Ciebie - gdymy
startowali miaem gotwkowe zapasy oraz jeszcze kilka obrazw na
415
***
Drogi Piotrze!
Warszawa 30.1.86.
Wysyam tak jak wczoraj obiecaem zdjcia mojej osoby zrobione przez
Glinickiego na uytek prasy. Myl, e s dobre aczkolwiek niechlujnie
obcite nie wiem zreszt z jakiego powodu, moe chodzio o pokazanie
maksimum kadru, tak, aby redakcja moga sobie przyci wg uznania.
Wczorajsza nasza rozmowa, mimo i nagrana w caoci na tam
[spodziewaem si mniej wicej, jaki bdzie temat i wolaem mie szanse
by to powtrnie przesucha, gdy pod wpywem emocji niektre kwestie
wylatuj mi potem z gowy] wymaga potwierdzenia na pimie, jeeli idzie
o sprawy formalne. A wic potwierdzam, e ewentualne honorarium z
"Penthouse'a" naley w caoci do Ciebie i moesz take podpisa umow
[gdyby czas nagli] moim nazwiskiem, tak, e w caoci bd to mia z
gowy. Zdjcia jednak, ktre wysyam od Glinickiego pacisz z kolei Ty i
tak jemu powiedziaem, e s to zdjcia na Twoje zamwienie. Co do
korekcji naszych wzajemnych zobowiza, to odstpuj od tej czci
sformuowania punktu 7a z dnia 9 lipca ub roku, ktra dotyczy
(99999999999)
w tym miejscu zadzwonie odwoujc wczorajsze robocze ustalenia, tak
wic temat listu (o ile przed jego wysaniem nie zadzwonisz powtrnie
odwoujc z kolei poranne odwoanie) zmieni si musi niczym okrzyki w
trakcie Tygodnia Nienawici gdy Wschodnia Azja zastpia jako wrg
Eurazj. Nauczony elastycznoci na skutek cinienia systemu w ktrym
yj, przestawiam si bezszmerowo, szczeglnie e wczorajsze nasze
robocze ustalenia o czym ju nie wspomniaem, rozoyy mi na opatki
wiele spraw, ktrych tu wymienia nie bd, ale jako przykad podam np
spraw sprzeday obrazu Michalskiemu:
Ow po 1 stycznia liczc, e nasze ukady trwa bd nadal, prosiem by
pienidzy nie dawa i do rki, lecz wpaci je na SZTUK POLSK, ktra
potrci mi spory podatek, a na dodatek potem bank zamrozi mi to, co
dostaem, na co najmniej rok, gdy w roku 1986 nie mam czym zapeni
418
Warszawa 30.1.86.
Piotr
(dopisek reczny): Anka twierdzi, e list ten jest absolutn gupot,
e Beks nie jest rzemielnikiem podbijajcym blaszki na
zamwienie, e nie naley przyznawa si do dramatycznej
sytuacji i prosi wyranie o obrazy "pod publiczk". Najwyej w
rozmowie ustnej mog co zasugerowa. Tyle razy ju Anka miaa
racj, e i tym razem jej sucham i tej czci listu nie wysyam.
Pierwsz cz wysyam.
***
Drogi Piotrze!
Warszawa 16.2.86.
Warszawa 2. 3. 86.
duej mierze w wyniku Twych sugestii. Jak to wic strao si, e jeden
jest "dobry", a drugi "zy"? Sdz wic, e obaliem mit ktry mi
serwowae pod tytuem: Beksiski wzbrania si malowa "zamglone
krajobrazy", a gdy go wreszcie do nich przekonaem, uzna je za swoje
najlepsze obrazy i chcia zostawi wszystkie dla siebie. Np. ostatnio
namalowaem kilka obrazw, ktrych nie lubi, za ten ktry kocz
obecnie bdzie obrazem "dobrym". Z rwnym brakiem susznoci
mgbym powiedzie, e jest on dobry dlatego, e zaczem go malowa i
nadal potem malowaem pod wpywem uczucia agresji po twym telefonie
ktre daoby si zwerbalizowa w sowach "a nieche si wypchaj te
durne abojady z Dmochowskim wcznie, bd malowa to na co mam
ochot, nie do e mam kana w domu, e jestem chory, e mi si
wszystko rozpierdala to, co sobie planowaem, to jeszcze mam malowa
pogodne obrazy, aby si komu przypodoba, a gwno wanie bd
"brzydkie" kolory, koci, achmany, osiowe ujcie, brak przestrzeni nieche mnie oni wszyscy w dup pocauj i te de i te pe". By moe, e
owo uczucie agresji pozwolio mi na przeamanie zagraajcej impotencji,
ale w sumie dobry obraz namalowa si dlatego, e akurat mia si
namalowa (tak si jako zoyo - nie da si zmierzy, zway i wyliczy
prawie nieskoczonej iloci skadnikw, ktra skada si na sukces lub
jego brak). Jeli bym bowiem z jakich przyczyn porzuci drog po ktrej
id obecnie i zabra si przez rok wycznie za damskie akty to te na
pewno namalowabym i takie, ktre chciabym potem zostawi dla siebie,
mimo, i idc inna drog mgbym nie namalowa ju adnego do koca
mego ycia. Czy to uwaasz za argument nakazujcy narzuca sobie
podan tematyk, bo i tak i siak namaluje si dobre i ze obrazy w tym
samym stosunku liczbowym co bez narzucania czegokolwiek? Znowu nie
jest to takie proste. Liczy si poczucie wolnoci, jest te dobrowolne jej
ograniczanie, bo si chce komu sprawi frajd, jest wreszcie
ograniczanie pod wpywem okolicznoci, a to ju nie to samo, co
ograniczanie dobrowolne z uczu przyjani wynikajce. Poza tym
okrelenie "akt damski" niewiele jeszcze jak widzisz okrela
(przepraszam, ale dzwonki, jakie serwowaa mi przez kilkanacie minut
moja matka spowodoway, e w ogle zgubiem tu wtek). Niezalenie od
tego nie mog wzi na siebie adnej odpowiedzialnoci za losy wystawy,
bo to mnie zabija, co ju chyba wyjaniem. Bo wyraam siebie, a nie
mam zamiaru podlizywa si pt klientom, a to jest cakiem co innego ni
dobrowolne ograniczenie, ktre nakada si sobie by uszczliwi kobiet,
432
mianowicie film Ken Russela "Mahler". U nas Russele w ogle nie szy w
kinie, z wyjtkiem jednego pnego, rozrywkowego raczej horroru
"Odmienne stany wiadomoci". "Mahler" pochodzi sprzed ca 10 lat i
wiem, e jest (widziaem w katalogu) dostpny na video. KONIECZNIE
zobacz ten film. Skada si z dwch warstw: biograficznopsychologicznej i ta jest przecitna, na poziomie filmu dla modziey z
cyklu "ycie wielkiego czowieka" oraz oniryczno-wizjonerskomuzycznej i dla tej warstwy koniecznie naley ten film obejrze. Nie
wykluczam, e stanowi on jedno z natchnie Dziworskiego wg recepty
jak may Jasio wyobraa sobie... Godny polecenia tym razem dla Ciebie
jest tutaj element parodystyczno-persyflaowy (pogrzeb Mahlera do
kompilacji marsza aobnego z V Symfonii i parodystycznego marsza z I
Symfonii). Sama muzyka Mahlera szczeglnie w pierwszej symfonii ma
w sobie silnie wyeksponowany element groteski, we filmie doprowadzone
to jest do crescendo, w pogrzebie bierze udzia eskorta grajcych na
trbach SS-manw, ona jego taczy nago w krematorium et c. et c.
Genialna jest groteskowa scena nawrcenia si Mahlera na katolicyzm,
poczona z jedzeniem wiskiej gowy i z muzyk Wagnera. Choby
pierwsza otwierajca film krciutka jednosekwencyjna scenka ju
pokazuje jak mona byoby spali karawan, gdyby si w ogle miao jaja,
o co niestety Dziworskiego trudno posadzi. Jest to w ogle bardzo dobry
filmu muzyczny a na marginesie pokazuje, co mona zrobi w formie
kreacji (i to wcale nie kosztowniejszej ni kreacja Dziworskiego), jeli si
w ogle wie, co si robi, a nie tylko wrzuca grzyby do barszczu. W
zwizku z tym, co wczoraj mwie, e te graty robione w rekwizytorni
dla Dziworskiego kosztoway nie 450.000 lecz 45.000 to ja znajc ycie
cen faktyczn ustawibym porodku. Cena 45 bya do rozliczenia z
wytwrni (jak najnisz dao si wykrci, by jak najmniej odda
Pastwu) cena dla 450 bya dla Ciebie (jak najwicej wydusi by jak
najwicej zostao do podziau midzy Dziworskiego - stolarzy - ksigow
- et c).
Co do Glinickiego to nie chciabym by to, co wczoraj powiedziaem (i
ma on slajdy z moich obrazw, o ktrych mwi, i pochodz z odrzutw
ktrych Ty nie przyje, gdy kolor by za jasny lub za ciemny)
stanowio jakie oskarenie pod jego adresem. Mylaem, e jest tak jak
powiedzia, bo sam wiem, e niektre obrazy robilimy na wszelki
wypadek od razu w wielu wersjach: janiej, ciemniej, z filtrem i bez, na
437
Agfie i na Ektachromie, tak, aby potem nie wraca do nich po raz drugi a
ex post gdy ju byy oprawione wybieraem najlepsze wersje dla Ciebie
(zgodnie z twym poleceniem) nie wiedzc czy potem bierzesz wszystko,
czy te odrzuty zostawiasz Glinickiemu. Nie wykluczam te (chyba nawet
on co na ten temat wspomina przy robieniu zdj, ale nie kontrolowaem
tego ani te nie zapamitywaem tego, co wspomina wtedy w sposb
cisy, wic moe si myl), e on robi z niektrych uj dodatkowe
slajdy na swoim materiale dla siebie, liczc e je w przyszoci jako
sprzeda, gdyby bya tak okazja. Popieraem zreszt takie dziaanie, bo
zawsze potem jest niedobr materiau fotograficznego, szczeglnie, e
obrazy s ju w ramach albo zagranic. Oczywicie nie popieraem
podkradania zapaconego przez Ciebie materiau o ile taki podkradanie
miao miejsce!!!! I dlatego jeszcze na pocztku naszych ukadw pisaem
do Ciebie (dam za to gow) by dawa Glinickiemu o wiele wicej
materiau ni konkretnie potrzeba, bo bdzie bardzo wiele odrzutw gdy
nie da si tego zrobi inaczej, ale by go rozlicza potem z materiau tzn.
aby Ci oddawa zepsuty materia, tak by saldo ilociowe byo zgodne z
Tymi nakadami - jeli tego nie robie, to nie jest wykluczone, e
Glinicki nieco Ci "porzebi" jak mwi w kraju rwienicy mego syna.
To tyle dobrego - zblia si godzina 10 i za chwil pjdziemy niezalenie
od tego czy kupa bdzie czy nie, a do tej pory nie byo. Oczekiwanie na
Godota. Gdy wic wrcimy, w ku bdzie potop. Cze.
(monogram)
***
Marly le Roi le 4 mars 1986
Mj Drogi Zdzisawie,
Polemiczny ton twych listw z 17 stycznia i 16 lutego oraz rozmowy
telefonicznej z 3 marca utrudnia mi odpowied na sprawy ktre w
nich zostay poruszone. Ogranicz si wic do dwch uwag:
438
Krzy na skale
Krzy na skale, to te jest obraz, ktrego szkice (podobnie jak "Katynia")
oczekiway od dwch czy trzech lat na duy format. Nie jest to obraz,
ktry mnie zadowoli, bo zbieg si z samobjstwem Tomka i
wykaczaem go "na si" - bd to malowa raz jeszcze albo i wiele razy,
gdyz ukrzyzowanie jest jednym z moich staych tematw, podobnie jak
morze.
Zgoda tylko na "statek z krzyem",
442
Statek z krzyem
ktrego nie malowabym powtrnie gdyby nie Ty i (czciowo) ow
niebiesk budowl we mgle. Oczywicie moesz mi zarzuci e
pospolicie kami, ale w takim razie to w ogle ju nie ma o czym gada.
to, co mwia Gorczyca, Szydo czy Turlejska jest ich prawem; byc moze
maj racj, e mam najlepszy okres za sob - nie mog byc obiektywnym
krytykiem tego, co robi. Tym niemniej w tym, co napisae potem u dou
listu zawarta jest sprzeczno. Ten "najlepszy okres" (a to wykaza mona
443
ten kto nie tylko nie ma mi za ze, e mgbym si powtarza, lecz wrcz
domaga si bym to uczyni, po to by namalowa, cho kilka obrazw,
na ktre widzowie powiedz "ach" (masz to nagrane!!!). W znanej
anegdocie o Petrarce jest mowa, e Papie wzruszony jego sonetami
chcia go zwolni ze lubw zakonnych, ale Petrarka mia baga w licie,
by tego nie czyni, bo ma pomysy jeszcze na tomik sonetw i nie mgby
go w takiej sytuacji napisa. Anegdota jak anegdota, zapewne zmylona,
ale trafnie ujmuje syndrom psychiczny, w jakim si znajdowaem.
Ochoczo wic daem upust tym wizjom, ktrych wstydzibym si ju na
"rynek wewntrzny"! Oczywicie nie wchodzi si po raz drugi do tej
samej rzeki, tak wic mimo wszystko byy to inne obrazy, a take
wielokrotnie nie udao mi si po raz drugi dozna tych samych
wewntrznych wzrusze i obrazy te s dla mnie "puste". Oczywicie nie
wszystkie, ale jak ju kilkakrotnie pisaem take i w tym licie i w
dopisku do poprzedniego powstaa zaskakujca dla mnie samego ilo
"martwych podw": ju nie byem tym samym czowiekiem co
poprzednio i pewne rzeczy namalowane byy jako cytat z samego siebie i
byy martwe. Nie dotyczy to "tematw" dajcych si atwo okreli jak:
krzy, czaszka czy morze - owa martwa autoparodia leaa gbiej i
trudniejsza jest do ujcia w sowa. To byo tak, jakby kto arliwie
wierzcy w modoci potem w wieku dojrzaym cakowicie straci wiar,
ale po latach musia dokoczy cyklu obrazw religijnych, ju jako
czowiek niewierzcy, ale w ten sposb by sprawiay wraenie wyznania
wiary. Taka dziaalno z gry skazana jest na niepowodzenie. Ty tego
oczywicie nie zauwaae, ale ja w miar trwania zabawy traciem dla
niej serce.
Sprawa druga: Tobie i nie tylko Tobie wydaje si, e malarz, jeeli nie
jest fajtap moe narzuca sobie to, co bdzie robi. W pewnym sensie
tak, ale z takim samym skutkiem jak taternik narzuca sobie alternatyw
podejcia stojc jeszcze u podna gry., czyli ze wiadomoci
nieodwoalnych konsekwencji. Poza tym powstaje inny problem: nie
mona narzuci sobie czego, bez rwnoczesnego odrzucenia tego w
miejsce czego narzucamy sobie co nowego. I powstaje wtedy problem
czy dokonujemy na dalsz perspektyw susznego wyboru, czy te
wpakowujemy si w ciek bez wyjcia. Z Twego punktu widzenia te
problemy nie miay w ogle miejsca. Nie chc znw Ci obrazi, ale
odbieraem Ci przez cay czas jako faceta, ktry linoskoczkowi
449
Cho miaem wic ju do Ciebie nie pisa piesz wysa ten list by
wyranie, jasno i definitywnie pooy natychmiast kres procesowi
niebezpiecznemu i niezamierzonemu, ktry nabiera rozmiarw
niepokojcych: Nigdy naprawde nie byo moim celem narzucenie
Ci adnego sposobu malowania i absolutnie nie myl na Tobie
zoy odpowiedzialnoci za udanie si wystawy jesiennej.
Pozdrawiam Ci najserdeczniej i rece Twej Maonki cauj.
Twj Piotr.
***
Drogi Piotrze!
459
***
Drogi Piotrze!
Warszawa 9.5.86.
Poza tym nic nowego nie sycha i kocz ju pisanie, bo jestem cholernie
zmczony gdy dzi cay dzie uczciwie malowaem. Dzwoni tu przed
kilkoma dniami (nagra si na reponder) Wit Dbal w poszukiwaniu
Twego numeru. Wic dosta go od kogo innego, bo nie dzwoni
powtrnie. Trzymaj si kupy, zasypiam nad listem...
(monogram)
P.S. Ilo dopiskw wiadczy o tym, e ju zapominam jak naley
formuowa zdania! Zagadnienie polega na tym, e nie wiem czy wynika
to ze zmczenia, przemczenia sytuacj, napromieniowania czy te
sklerozy.
P.S. Po dugich poszukiwaniach wydaje mi si, e znalazem dostawc
pyt kompaktowych aktualnie po 9.000,- z od sztuki. Zrobiem na prb
pierwsze zamwienie.
***
Drogi Piotrze!
Warszawa 8.6.86.
462
pikne oczy biega dla mnie po sklepach - musi mie jakie minimum
motywacji.
Moje alternatywne propozycje wygldaj wic nastpujco, chc by je
rozway na chodno, a potem omwimy to w Warszawie i spiszemy aby
bya jasno co kto i jak.
Propozycja jeden: poczwszy od Twego wyjazdu w lecie br. bd mg
wysya w charakterze oferty slajdy namalowanych przeze mnie w tym
okresie obrazw do osb, ktre chciayby co ode mnie kupi i bd im
proponowa transakcje pytowe. Zakres tego nie bdzie chyba wikszy ni
+- dwa obrazy w pierwszym roku i po jednym w nastpnych. (Te dwa
std, e obecnie nagromadziy si na pewno zalegoci i od razu
wyczerpabym 3/4 limitu.) Obrazy wybrane przez te osoby bd im
wysya i wlicza je w limit tych 25% z punktu 37. Nie mog z tym czeka
na Ciebie i Twj wybr bo jest to w praktyce niewykonalne. W formie
oferty musz wysa kadorazowo, co najmniej 6-8 obrazw i to nie tych,
ktre si nie podobaj prostemu czowiekowi, lecz z tych, ktre go maj
szanse zachwyci.
Propozycja dwa: wrcimy do naszego poprzedniego ukadu z tym, e nie
mog przysta na 45 pyt za obraz, bo jest to po prostu mieszne! Z sumy
58 pyt mog zej na 55,, czyli to, co sam swego czasu proponowaem,
zanim dobrowolnie nie podniose tego na 58. Pyty przywoziby sam
bdc w Warszawie. Musisz i tak by co najmniej dwa razy do roku, nie
ze wzgldu na pyty, lecz ze wzgldu na obrazy, z ktrymi nie mam co
robi i ktrych nie mam gdzie przez rok trzyma!! Gdyby nie to, e
koniec ub. roku i pocztek biecego byy dla mnie fatalne, jeli idzie o
wolny czas, to ju teraz nie miabym gdzie wepcha obrazw
namalowanych w tym okresie - jest ich o ca 6-8 mniej, ni byoby, gdyby
nic si nie dziao. Tak wic mnie cakowicie ukontentuje dwukrotna w
roku dostawa pyt. Inne warunki tak jak poprzednio: Najlepsze pyty byy
z FNAC (to co wysae na samym pocztku z innych sklepw wygldao
jak z komisu, a nie ze sklepu, potem za byo ju bardzo dobre) najlepszy
katalog by z FNAC - tak wic Twoje zastrzeenie, e nie moesz
kupowa gdzie indziej lecz tylko we FNAC i nie bdziesz szuka tego,
czego nie ma, jest cakowicie pozbawione sensu.
468
aneksu do umowy. Pisze to ju teraz, aby nie powstaa sytuacja taka jak w
ub. roku, gdy zarzucie mi przez telefon, i retroaktywnie zmieniam co
w naszych ustaleniach. W zwizku z tym, e w ub. roku zastrzec sobie
mogem tylko "motocyklist" mam wic prawo do zastrzee na konto
roku 1985 i na konto 1986 z czego skorzystam w odniesieniu do obrazw
jakie uwaam za warte tego - w tej chwili jeszcze nie precyzuj
ostatecznie, bo musz to sobie jako rozoy i zweryfikowa swj sd.
W ogle rzecz nader niekorzystn dla obrazw jest, e w tym roku zaraz
prawie po namalowaniu szy do ciemnego schowka, ale jak przedtem
przyjedae chyba za czsto, tak teraz przyjedasz (z technicznego
punktu widzenia) zbyt pno i za wiele tego mam na skadzie w sensie
objtociowym, jeli zway na szczupo mego metrau. Obraz
powinien jednak po namalowaniu czas jaki "oddycha " wiatem (w
zasadzie to wogle powinien to robi, ale najistotniejsze jest to wtedy,
gdy farby s jeszcze bardzo wiee) gdy zawsze jest ryzyko, e w
ciemnoci nieco poknie, co zaszkodzi przede wszystkim obrazom
biaawym i niebieskawym jasnym. niestety nie mam szans na
"nawietlanie" w pracowni wikszej iloci ni 6 duych obrazw - tak
wic gdy z jednej strony domagasz si duych, a drugiej strony odbiera
je bdziesz po tak dugim czasie, to trzeba si jednak liczy z
koniecznoci trzymania ich w schowku, w ktrym w tej chwili brak
nawet miejsca na ostatnia parti 6 obrazw. Glinicki przychodzi jutro po
poudniu (przed poudniem mam t cholern fizykoterapi) by zrobi
reprodukcje, obrazy przygotowaem technicznie do tej czynnoci (poysk)
ju wczoraj wieczorem, teraz schn. Kilka dni zajmie mi sklejanie
profilw na ramy i monta ram, malowanie ich, et c. - ja te wolabym nie
malowa, bo to daje duy zysk w czasie, ale nie zawsze obraz wyglda
korzystnie w jasnej listewce, szczeglnie e jako drewna jest poda i nie
ma ono zunifikowanego koloru i sojw. Reszt czasu, jaka pozostaje do
Twego przyjazdu wypeni kilkoma robotami technicznymi w pracowni,
impregnowaniem i gruntowaniem materiau na nastpny rok et c et c OK.
Rwnie Glinicki wspomina mi, e pytae go przez telefon, dlaczego w
korespondencji jestem w stosunku do Ciebie agresywny (???) Na wszelki
wypadek raz jeszcze podkrelam, e nie byem wiadomie agresywny, co
wicej staram si pisa uprzejmie jak Chiczyk, raz jeszcze
PRZEPRASZAM o ile byem niewiadomie agresywny. Pytaem nawet
471
rozwizanie dla nas obu. Teraz tylko czekam na adres sklepu i naprawd
wtedy dam Ci spokj z pytami. WIEM, WIEM, WIEM jak absorbuj
sprawunki dla osb trzecich - sam rwnie nie cierpi tego robi.
Sprawa punktu 10 naszej umowy: Zarzucie mi w telefonie, e gdy kurs
walutowy by dla mnie korzystny nie chciaem zastosowa ulgi dla
Ciebie, a gdy sta si niekorzystny chc negocjowa j dla siebie i e nie
negocjuje a omielam si "da". Zacznijmy od tego "dania". Jest to
dosowny cytat z Twego tekstu w umowie. Mylaem, e tak naley
napisa z punktu widzenia poprawnoci prawnej, na co wydajesz si
czasami zwraca cholern uwag i przyznam si, e szybko i
przedterminowo z jak przekazae mi pienidze przez Twoj Teciow,
nasuna mi (by moe niesusznie) domniemanie, i chcesz w ten sposb
uprzedzi sformuowanie "na pimie" mego "dania" (tu dygresja: dla
mnie nie ma a tak zasadniczej rnicy w rzeczach "na pimie" lub "na
gb" - waciwie pismo jest dla mnie tylko utrwaleniem rzeczy, ktre bez
zej woli zatrze si mog w pamici osb umawiajcych si. Dla Ciebie
by moe z racji zawodu, wydaje si to mie charakter boski: "NA
PIMIE" std pragnc uprzedzi nie bardzo dla mnie zrozumiae Twoje
reakcje na tym polu, sam staj si nadwraliwy i naddokadny)
szczeglnie, e ju w jednym z poprzednich listw sygnalizowaem, i
bd zapewne zmuszony na skutek wyranego skoku cen dolarowych w
Polsce (i tym samym spadku realnego kursu dolara w stosunku do towaru
nawet w relacji zotwkowej) wystpi z takim "daniem" (bior to w
cudzysw, dlatego e nie lubi sowa "danie", a jedynie cytuj Twj
tekst. W swej naiwnoci uwaaem, e realizacja "wyjcia polubownego"
wyglda winna w ten sposb, i jedna ze stron stawia "danie", a druga
oczywicie nie wypenia tego zadania bez szemrania, lecz stawia swoje
kontr-postulaty i tu w rozmowie wyania si paszczyzna moliwa do
przyjcia dla obu zainteresowanych i ZAPRZYJANIONYCH stron. Jeli
wic zjadem ryb noem i prawnicy rozgrywaj takie batalie inaczej, to
jako fachowiec winiene mi to raczej delikatniej da do zrozumienia ni
dae. Teraz uzasadnienie mego mylenia, ktre raz ju przed rokiem
przedstawiaem Ci i wydaje mi si, e spotkao si to z Twym
zrozumieniem. wtedy, gdy z "daniem" wystpie Ty, sytuacja rnia
si w jednym szczegle, tym niemniej bardzo istotnym. Wzrost kursu
dolara w stosunku do walut europejskich nie mia adnego wpywu na
jego kurs w Polsce i na ceny w Pewexie. Zgodziem si wic na Twe
474
przyszo? Przez dwa, trzy lata zatykam dziury w kraju tym, z czego
Dmochowski rezygnuje. Po trzech latach wracaj te obrazy, ktrych nie
da rady sprzeda, ca spraw utrzymuj w cisej tajemnicy, gdy ju s
pierwsze realne moliwoci wyjazdu do Francji, wyjad na prb, nic nie
wspominajc, e mam tam zamiar zosta, o ile moliwoci te oka si
trwae, przeprowadz si tam na trwae, majc w nosie to, co na ten temat
gada bd czy myle Alicja Wahl, BHZ et c. Tak waciwie ustalilimy
to midzy sob. Rozwj sytuacji wszystko to obali. Nie zachowae ju
we wstpnej i w adnej nastpnej fazie tajemnicy i dyskrecji w kraju.
Wrcz przeciwnie: nadawae temu coraz wikszy rozgos. W zwizku z
tym obrazy moje zaczto albo wykupywa albo chowa pod ko w
nadziei wzbogacenia si. Wok mnie narasta zacza fala plotek
kreujca mnie na faceta, ktry znalaz "zot y" na Zachodzie i tonie w
dolarach. Oferowano mi do zakupu will po 50 000 dol. i paacyk za 150
000 dol., co porednio wskazuje na skal plotek i na ich pra przyczyn, bo
przecie poprzednio nie miaem mniej pienidzy ni mam ich teraz, ale
nikt, nigdy nie wystpowa z takimi oszalaymi projektami, a nawet
liczono mnie niej ni faktycznie miaem. Wiesz, jaka jest skala naszych
interesw, wic wiesz ju teraz, jaka jest przecitnie moja skala
finansowa, ten aspekt przynajmniej mog pomin, ale by moe
nareszcie zrozumiesz, e czuem si jak kanarek nie tyle w zotej, co w
pozacanej klatce, zawieszony nad przepaci pen potworw takich jak:
Wydzia finansowy, BHZ, Ministerstwo, Milicja i wreszcie Sd, (bo
przecie znasz nielegalno naszych ustale w wietle obowizujcego w
Polsce prawa) i otoczonego nieyczliwym tumem, ktry tylko czeka jak
klatka si urwie. W momencie, gdy wanie opalie sobie skrzyda w
pomieniu wiecy, do Polski dosza lista Twoich cen, ktra w formie
xeroodbitek kry po kraju jak widmo Komunizmu po Europie! - Zdajc
sobie teraz spraw z tego, e ceny te s tylko pobonym yczeniem wiem,
e wszyscy ktrzy teraz usiuj sprzeda moje obrazy nawet za 1/10 tych
cen spotykaj si z zawodem (a powoli pojawia si coraz wicej ogosze
"sprzedam Beksiskiego") co zaowocowa moe efektem, e potem nic
ju nigdy i za adne pienidze nie bd mg sprzeda, bo pokupno lub
jej brak jest wynikiem owczego pdu a nie jakiej tam " wartoci dziea".
To wszystko wywouje we mnie cholerny stres, podczas gdy Ty zdajesz
si widzie sprawy w cakowicie irracjonalnym dla mnie wietle:
"Beksiski do tej pory musia ugania si za klientami a teraz nie musi,
ma ryczat, ma zapewniony transport, siedzi w zotej klateczce, ma
477
Warszawa 25.7.86.
Warszawa 3.8.86.
Tylko par sw, ale by moe jest to dla Ciebie informacja istotna.
Zwrcia mi na to uwag Turlejska, bo ja bym tego w ogle nie zauway.
Ow we wczorajszym "yciu Warszawy" by taki wywiad i w tym
wywiadzie takie sformuowanie, ktre zakreliem. Nie jestem pewien czy
przypadkiem nie jest to jaki lad tamy, ktra zagina i ktrej Dziworski
nie moe zwrci. Czy przypadkiem w ciszy laboratorium nie
przygotowuje si nowe arcydzieo na mj temat i za Twoje pienidze, ale
pod innym label ni "Anna i Piotr Dmochowscy"? Gdyby tak byo, to
chyba byaby to sprawa zaskaralna? To tyle.
Poniewa prosie przy wyjedzie by Ci przypomnie sprawy do
zaatwienia, to przypominam, e obiecae przysa
1. Katalogi z tekstem te obszerniejsze
482
Warszawa 28.8.86.
(nierwno wylan mas) tak wic chyba nie ma si co chyba akomi na czasem
nieco nisz cen, bo wiem z dowiadczenia, e nigdy ta cena nie jest
opuszczana bezinteresownie! Czasem jest to produkt drugiej kategorii, czasem
uywany i zwrcony, czasem uszkodzony, w wypadku artykuw
ywnociowych np. najczciej na granicy wanoci i ulega przeterminowaniu
tydzie po kupnie...
488
czytanie tekstu na wasny temat jest dla ludzi niemiaych katorg i nie
wykluczam, e dziaa tu mechanizm obrony psychiki przed obcieniami,
czyli e ja w ogle nie wiem, co czytam, jeli ju co czytam. Chocia
moja reakcja na Dziworskiego przeczyaby temu.
Aha. Dostaem plakaty od Glinickiego. Mog jedynie pogratulowa
jakoci reprodukcji. Jest to najlepsza reprodukcja jak kiedykolwiek
miaem. Czy zmienie drukarni??? Ostro, subtelno kolorystyczna, w
ogle wszystko bez najmniejszego zarzutu. Gdyby to album mg mie tej
klasy reprodukcje... Poza tym wydaje mi si suszne, e wybrae na
plakat ten wanie obraz, a nie te postacie przy palach,
Obraz wybrany na plakat
492
sklepie. Na razie nie mam nowych tytuw, ale tego, co dostaem jest ju
bardzo wiele, chyba ponad 50 sztuk.
Ja namalowaem ju 5 obrazw i maluj szsty. Ostatni obraz poszed
bardzo szybko. Z tym zawsze jest loteria. Przypominam o sprawie
wynajcia pokoju. Gdzie najdalej do grudnia bd mia miejsce u siebie,
a potem od nowego roku MUSZ mie jakie locum na odkadanie
urobku. Tyle dobrego. Trzymaj si kupy.
PS. 30.9.86. Cholera. Mylaem ju, e ta galeria w Ostromecku
wydatkowaa swoje kredyty na co innego ni mj obraz, ale jak si
okazao nie zapomnieli o mojej warunkowej obietnicy z wiosny br i dzi
zadzwonio Ministerstwo KiS, e jutro przyjdzie kto wybra obraz. Nic
nie mogem od rki wymyle z wyjtkiem owego hemu, ktry i tak by
dla nich pocztkowo przeznaczony, ale ktry potem odoyem dla Ciebie.
Powiedziaem, e mog "wybra" z jednej sztuki, bo wicej niczego nie
mam. My rozliczylibymy si punktem 37. Oczywicie o ile nie zaczniesz
protestowa, bo sprawa nie bya dogadana na 100% i poniewa obraz
pochodzi z roku 1985 (grudzie) to niby mgbym go zaliczy przy Twej
dobrej woli do punktu 37 za rok 1985 gdy nie zatrzymaem sobie
dosownie nic. O ile podniesiesz protest, to zaliczam to do roku 1986,,
czyli do tych piciu sztuk, jakie masz prawo zatrzyma dla siebie za rok
1986, ale wtedy zostanie mi raptem 3 sztuki, bo t jedyn dla rodziny w
Hamburgu te bd musia wzi z tej puli. Zreszt moe nie bdzie im
si podoba i zrezygnuj. Wyl jutro sprawozdanie. A ju si cieszyem,
e Ministerstwo KiS zapomniao o moim istnieniu, tymczasem z
rozmowy wywnioskowaem o nadchodzcej fali kopotw. Tzn. e oni
maj jakie "twrcze" zamiary. Moe si myl. Boe, czy oni nie mog
zapomnie e istniej!!!
(monogram)
***
Drogi Piotrze!
Warszawa 5.10.86.
494
Warszawa 20.10.86.
stalugach. Jeli dalej tak pjdzie, to do koca grudnia bdzie ich w sunie
14-16. Najdalej z kocem grudnia, nawet, jeli odlicz 5 moich obrazw,
bd musia mie przestrze na skadowanie tego, co ju namalowaem,
bo inaczej nie bd mia gdzie odkada obrazw namalowanych po 1
stycznia. Oczywicie do koca grudnia dam sobie z tym rad, ale przecie
sprawy jeli je komu tutaj (Rymszy, Szczyciskiej etc.) zlecisz nie bd
zaatwione w cigu tygodnia! To nie Pary i mog by trudnoci z
uzyskaniem locum w krtkim czasie. Z wielu te wzgldw byoby
wskazane by nie byo to locum na drugim kocy miasta! Ju choby,
dlatego, e chciabym nad tym locum mie wzgldnie sta kontrol! To
tyle dobrego. Trzymaj si kupy - poza tym sobie i Tobie ycz, co
najmniej dziesiciu sprzeday. Twej Maonce nisko si kaniam. Co
zego to nie ja.
(monogram)
***
Drogi Piotrze!
Warszawa 21.10.86.
z tych suit przez radio z tej wanie pyty). Jak wiesz mistrzowie, nawet
najwiksi w okresie baroku, zrzynali z kolegw i z samych siebie w
sposb tysic razy bardziej automatyczny ni to byo kiedykolwiek
pniej w historii muzyki. Kada z tych kompozycji moe by nazwana
doskona a nawet genialn, ale nie moe mnoy tej genialnoci w
lustrach do tego stopnia, by trzeba byo wy suchajc tego (ze
zmczenia). Gdy si sucha muzyki neoromantycznej wykonywanej przez
due aparaty orkiestrowe wraz z chrami, to nagle puszczenie sobie
baroku na skrzypcach lub wiolonczeli solo, daje efekt szklanki zimnej coli
w upalny dzie. Jak wiesz uywam muzyki w sposb troch
nieodpowiedni, tak jak by to by Muzak (ostatnio czytaem wywiad z
Dalim i on te mwi - by to stary wywiad - e w trakcie malowania nie
naley myle o tym, co si maluje i e on tak robi, powoywa si zreszt
na opini Rafaela, a wic jak wida jest to mechanizm powszechny i
ponadczasowy. Dali mwi, e puszcza sobie muzyk, ale jej nie sucha,
bo ona rwnoczenie czyta mu ksik, a gdy wieczr oglda obraz,
ktry w trakcie tego malowa to jest zdumiony, jakim sposobem to
wanie namalowa. Dokadnie tak to wanie wyglda tak wic dozuj to
sobie nie tylko na zasadzie suchania z penym zaangaowaniem (chocia
i takie momenty nadchodz) co raczej jako mg muzyczn i w zalenoci
od nastroju, zmczenia, samopoczucia et c perfumuj t mg i koloruj
tak, by zachowujc potrzebny mi do pracy nastrj nie dusia mnie
nadmiernie. No to tyle tego dobrego.
Pogoda si zepsua, wyje wiatr i zacina deszczem. Nie za bardzo mog
siedzie, bo z moj dup nie jest lepiej. Moe ja mam AIDS? Trzeba
bdzie odwiedzi lekarza, ale jestem zbyt leniwy na to. Trzymaj si kupy
- mam nadziej, e oprcz katalogw podasz mi przez Glinickiego kilka
zaprosze (niewymitych) bym mia dla ludzi, ktrzy to kolekcjonuj.
Piknie kaniam si Twej onie. Cze.
(monogram)
***
501
Drogi Piotrze!
Warszawa 27.10.86.
w radio byo, e jest teraz moja wystawa w N. Yorku (?!) wic nie jest
wykluczone na co mi zwrci uwag Glinicki e moga to by jaka
informacja z radia Wolna Europa lub Gos Ameryki.
28.10.86. Nie daem rady zakoczy wczoraj listu, bo o godzinie 18
zacza si falanga goci, najpierw pielgniarka do mycia babci (udao si
chocia to jedna zaatwi, ale oczywicie angauje to te nas tyle, e Zosi
jest fizycznie lej) potem szwagier po fors (ktr mu wrczyem z
obojtn min, jakby od paru miesicy leaa i czekaa na niego) potem
chirurg, ktry bywa u babci, a ktry wrci wanie z Hamburga do crki
mojego szwagra i przywiz dla niego aspiryn Bayera, ktra rzekomo ma
si rni od naszej, jednym sowem jak wszyscy wyszli bya godzina
24,20 i nie byo ju szans na zakoczenie, poprawienie i woenie do
koperty listu co czyni niniejszym. Piknie pozdrawiam. Kaniam si
Pani. Zaczam (dla nas wszystkich) yczenia sprzedania wszystkich
obrazw po cenie maksymalnej. Ha.
(monogram)
PS: Zauwayem z zadowoleniem, e przecitna cena pyt leaa grubo
poniej zaplanowanej wartoci, (180) wic nie jest z tym tak le jak si
obawiae przed wakacjami, mwic przez telefon, e s trzy, cztery,
pi razy drosze ni poprzednio, gdy tymczasem s chyba nieco tasze
ni poprzednio, co by potwierdzao moje na ten temat informacje z caego
wiata. By moe wynika to te z faktu, e moje upodobania s nieco
odmienne od upodoba ogu, co potwierdza si te w Warszawie. Gdy
przed orodkiem Wgierskim, Niemieckim czy Czeskim tkwi stuosobowa
kolejka po pyty, ktre wanie nadeszy, nigdy nie stoj w tej kolejce
wiedzc ze 100% pewnoci, e pyty, ktre ja chc kupi le sobie przez
cay czas spokojnie na pce i gdy kolejka i pyty, ktre ona nabywa si
skocz (za dwie godziny) wrc i kupi wszystko bez trudu. Dlatego te
nie podoba si ludziom to, co jest namalowane na moich obrazach. Po
prostu jestem nieco inny zarwno we Francji jak i w Polsce. Czy nie
warto raczej tego ceni zamiast zwalcza? Poddaj pod rozwag.
(monogram)
504
***
Drogi Piotrze!
Warszawa 28.10.86.
507
Dama z flakami
***
Drogi Piotrze!
Warszawa 1.11.86.
bardzo staraem aby to zapa, ale jest to poniekd szukanie igy w stogu
siana, na dodatek przy braku pewnoci czy iga si tam w ogle znajduje!
Nagraem w sumie co najmniej 20 jeli nie wicej godzin (hale tam, co
najmniej 40 godzin) rozmaitych "Dziennikw", "Komentarzy Dziennika
TV", "Pegazw" i "Spotka z Pegazem" jak te codziennie czatowaem na
nieregularnie podawany program dnia, bo moe nie wiesz, ale gazety na
Suewiu nad Dolink nie s dobrem, ktre nabywa si zawsze o kadej
porze i bez trudnoci - raz s, raz jeszcze nie ma i stoi ogon, raz ju byy i
nie bdzie dopiero po poudniu, a po poudniu ten sam cyrk. Wreszcie
tylko na pocztku powiedziae, e to ma by w Dzienniku, po dwch
dniach mwie, e to ma by w "Komentarzach Dziennika", a to (jak si
okazao) cakiem inna audycja i o innej porze, w sumie zakres i zasig
moliwych do szukania stogw siana si powiksza, wic postanowiem
si (po przyjedzie Glinickiego i po jego informacji, e nagrano "bardzo
duo" materiau) ograniczy do "Pegaza" i "Spotkania z Pegazem",
wiedzc e w Dzienniku na takie sprawy przeznacza si zaledwie
sekundy. Aha: "Program dnia" potrzebny mi by zawsze, bo zarwno
"Komentarze" jak i "Spotkanie z Pegazem" nadawane s, co dzie inaczej
i bez adnego planu generalnego. O ile taki plan istnieje to powtarza si w
cyklach nie mniejszych ni z Trepy Kondratiewa. Gdy szed ten program,
byem akurat na Placu Komuny i czekaem przed budynkiem na Tomka,
ktrego tam odwiedzilimy z magnetofonem do naprawy - gdy Tomek
wyszed (a zanis facetowi, ktry mu ten magnetofon naprawia katalog z
wystawy, bo jest on entuzjast moich obrazw) to dowiedzia si, e
"przed chwil wanie dawali w Dzienniku o wystawie", Gdy wrcilimy
do domu, byo na reponderze nagranie od Glinickiego, e "w Dzienniku
bya migawka, ale bardzo krtka". Bardzo mi jest przykro, bo naprawd
chciaem to zarwno zobaczy, jak nagra dla Ciebie. Mog si tylko
pociesza, e nigdy jeszcze do tej pory nie zapaem w Dzienniku TV ani
radiowym adnej informacji na swj i swoich wystaw temat, mimo, i
takowe dawniej wielokrotnie byy, jak mi post factum donosili ludzie.
Teraz sprawa katalogw. Nastpio tu jakie nieporozumienie. Glinicki
przywiz mi dokadnie 7 (siedem) katalogw i 3 (trzy) zaproszenia, a
wrczajc mnie powiedzia mniejwicej tak: "Dmochowski przygotowa
kup katalogw dla Pana, ale w ostatniej chwili okazao si, e trzeba
paci za nadwag 4,5 dolara od kilograma, wic wziem tylko kilka a
reszt Dmochowski poda przy innej okazji, gdy za miesic jedzie kto z
509
Marly, le 26 X 86
Drogi Zdzisawie.
514
515
Drogi Piotrze!
Warszawa 10.11.86.
zreszt z kilkoma innymi. W tej chwili ukazuje si tego ju tak wiele i jest tak
powszechnie dostpne, e coraz trudniej jest znale okrelone pozycje, bo gin
w masie - ukazuje si efemerycznie lub nie w kadym kraju. Umawialimy si,
e jak czego nie ma to nie ma. Oczywicie, co jaki czas naley do tego wrci,
bo moe bdzie "nowy rzut" towaru czy powtrne toczenie, ale tak ju jest, e
im bardziej bdzie si to rozwija, tym bardziej przypomina bdzie rzek, ktra
pynie i przepywa i niektrych tytuw po miesicu nie sposb ju dosta. Jest
to rzeka, bo nawet sklepy prywatne w Warszawie oferuj ju, co najmniej 1000
tytuw do wyboru, niestety gwnie jazz i pop. W Polsce prawie wszyscy si na
to przestawiaj - inna rzecz, e nie za wiele osb wogle sucha muzyki w tym
kraju, wikszo wgapia si w telewizory... Generalnie nie jest to drosze od
pyt konwencjonalnych! Jeeli oczywicie idzie o eksploatacj. Nie ulega
zuyciu! Laser odczytujcy teoretycznie wystarcza na 10.000 godzin. Za
kosztuje (najtaszy) ca 250 dolarw. Iga w gramofonie starcza na 500-800
godzin, a kosztuje (sama iga) od 30 dolarw do okoo 500 dolarw za sztuk. Ja
oczywicie nie mam szans na kupowanie igie po 500 dolarw, ale nawet te igy
(redniej klasy), jakie kupuj, s po okoo 90 dolarw i musz ja zmienia, co
dwa, trzy miesice - tak wic laser paradoksalnie wypada taniej! Jedynym
mankamentem jest cigle niewielka poda "oryginalniejszej" muzyki - cigle
odrabia si zalegoci i toczy evergreeny, no, ale dobre i to.
A propos komputerw, o ktrych na poprzedniej kartce: Gdy telefonowae w
pitek by u mnie akurat kolega, ktrego inny kolega zajmuje si importem
(prywatnym) komputerw do Polski. Mwi mi, e w cigu okoo 3 najbliszych
lat ma si ukaza w masowej produkcji komputer do malowania i rysowania o
rozdzielczoci 10.000 punktw na jednym milimetrze kwadratowym (sto
punktw liniowo na jednym milimetrze). Rysowa si bdzie wprost na paskim
ekranie, bdzie mona cae fragmenty rysunku wrzuca jednym naciniciem
guzika do pamici, zerowa ten fragment ekranu i wykonywa alternatywn
wersj, po czym porwnywa wersj wyzerowan, (ale zapamitan z pamici
RAM) z wersj nowonarysowan, bdzie mona dowolny fragment po
fragmencie powiksza wielokrotnie dopracowywa szczegy, po czym
zmniejsza do poprzedniej skali, oraz w razie potrzeby lub po zakoczeniu
uzyskiwa w mgnieniu oka dowoln ilo kopii w skali 1:1 lub powikszonej
lub pomniejszonej. Podobno w przyszoci ma te doj do tego kolor!!
Wracam raz jeszcze do sprawy koloru, ktrej powiciem cz poprzedniego
listu. By moe nie do jasno napisaem tam i tu wyjaniem, dlaczego
produkuje si kolory drosze, skoro czasami kolory tasze s zarwno trwalsze
jak i adniejsze. Ow gdyby istniaa moliwo uzyskania trzech zasadniczych
farb: niebieskiej, czerwonej i tej (a dodatkowo czarnej i biaej) w idealnej
519
(kobalt niebieski, te mao intensywny). Z obrazw, ktre masz ode mnie byby
to chyba (o ile dobrze pamitam) "motocyklista", ale to oczywicie nie znaczy,
e akurat wyszo tam najwicej najdroszej farby, bo jak ju mwiem na moim
nosie zostaje nieraz wicej i w ogle farba raczej si marnuje, a tylko niewielka
jej ilo trafia na obraz. Najintensywniejszy kolor uywany w malarstwie
olejnym (ja go mam, ale od lat go nie uywam, bo ma on tzw. ograniczenia
trwaoci zalene od mieszania i ew. zetknicia z orodkami zasadowymi) to
"bkit elazowo-cjanowy". Nigdy nie wystpuje w postaci czystej, lecz zawsze
w mniejszym lub wikszym stopniu rozcieczony szpatem, gdy byby za
intensywny. Nosi wiele nazw fabrycznych: Bkit Pruski, Bkit Paryski, Bkit
Antwerpski. Gdyby inne farby byy, cho w poowie tak intensywne, malowanie
byoby dziecinn igraszk. Obecnie zastpuje si go pewniejszym, ale mniej
intensywnym "Monestial Blue", czyli Ftalocjanianem miedzi.
Warszawa 15.11.86.
Przed chwil dzwonia jaka squaw z Parya, zacza jako tak: "Tu mwi
Pary, czy mieszkanie pana Beksiskiego", a we mnie serce zamaro z
pierwsz myl, e Dmochowski wpad pod samochd albo bomba
wybucha na wystawie. Sprawa okazaa si mniej podniosa, ale tym
niemniej ocierajca si o mier. Pani ta bowiem rozalona bya na
Ciebie, e nie pozwolie jej sfotografowa obrazu stanowicego
"instrukcj prawdziwego umierania" wg Bardo Thodol (krci si to Bardo
wok mnie jak gwno w przerbli, przecie niedawno w licie
521
jakie miasto, inna rzecz, e geografia nie bya nigdy moj mocn stron i
nie budzia u mnie najmniejszego cienia zainteresowania). A wic
wyjeda do tej jakiej Azji, co mia jeszcze z Zosi do pogadania, a ona
po telefonie mwi e: "jutro w Polityce bdzie o tobie". Co jest do
cholery, czybym le zrozumia? Na wszelki jednak wypadek
zawiadomiem Glinickiego i prosiem, e jeli na okadce bdzie moja
fotografia, to eby kupi kilka numerw dla Ciebie, eby nie wyszo tak
jak z tym nagraniem. Okazao si jednak, e poprzednio dobrze
zrozumiaem i bdzie to za tydzie.
U nas, na Suewiu POLITYK dosta albo mona, albo nie, jak
wszystkie poszukiwane czasopisma. O okrelonych godzinach rano i
popoudniu ustawia si przed kioskiem ogonek zoony z emerytw,
dzieci i psw i czeka, nieraz na deszczu, nieraz przez dwie godziny, na
dostaw prasy, po czym w cigu kilkunastu a niektre tytuy w cigu
kilku minut zostaj rozdrapane. Zawsze mwiem, e sprzedawcy w
Polsce powinni by uzbrojeni i mie prawo uywania paek i kastetw w
stosunku do klientw. Moja dobra ona potrafi czasem razem z emerytami
sta przez godzin czy dwie, ale ja wol nie czyta gazet. Jest to jeden z
tematw wywoujcych nieustanne spory rodzinne. Dawniej ona chodzia
po pras, teraz chodz ja, ale naprawd nie ceni tego ponad wolny czas i
staram si "wstrzeli", ale jeli si to nie uda, to po prostu prasy nie ma.
Nie bd codziennie zamiast malowa sta za dziennikiem na deszczu, by
przeczyta kilka kretyskich uproszcze i sloganw na czterech stronach,
bo wicej nie ma. Za Polityk i Forum gotw jestem troch posta, ale te
bywaj tygodnie, e tego lub tamtego lub i tego i tamtego nie dostan.
Dlatego te uczuliem Glinickiego. Skoro Turski bawi ju w Azji to
nikogo innego w redakcji nie znam
--- tutaj mwic stylem Pisma "nastpia noc, zaranek i dzie wtry",
czyli mamy 16.11.86. i bior si za zakoczenie listu:
Na marginesie wydarzenia i bez chci podpowiadania Ci czegokolwiek,
na co zreszt przy tej wystawie jest ju za pno, bo list dojdzie, gdy
bdzie zakoczona, pragnbym zapyta, waciwie dlaczego zabraniasz
fotografowania? Moim zdaniem kady fotografujcy przyczynia si jako
do propagandy na przyszo, ktra nigdy nie wiadomo, jakie znajdzie
523
Warszawa 23.11.86.
525
Cze
(monogram)
P.S.
Adres w Hamburgu:
(podaem mu Twj adres wic moe napisze)
***
Drogi Piotrze!
Warszawa 27.11.86.
Wyjtkowo pisz list zaraz z rana, ale dzisiejszy dzie przeznaczony jest
na zakupy i administracj, a wic i tak nie skoczy si tego przed
wieczorem, a wyjecha trzeba bdzie okoo 10 (o 11 otwieraj sklepy) tak
wic nie bior si do malowania. Aby poj, czym jest administracja w
Polsce, trzeba to wypraktykowa na wasnej skrze. Przykad z
poniedziaku, a wic sprzed czterech dni: Tomek wylosowa maego Fiata.
Wiesz, na czym to polegao. W roku bodaje 1981 kady mg wpaci
przedpat na jeden samochd i wylosowa termin jego odbioru. Ja
przedpaciem na trzy, czyli na siebie, Zosi i Tomka, chciaem
przedpaci ze dwadziecia, na ca blisz rodzin i dalsz, bo przepadao
mi wtedy ogromnie wiele forsy, ale nikt nie chcia w tym partycypowa
(teraz auj, bo s kompletnie gupi). Oczywicie cena samochodu, ktry
wtedy kosztowa bodaje 168.000 z wzrosa w roku ubiegym do
320.000, a obecnie do 420.000 i trzeba dokona dopaty, ale i tak w tym
samym dniu mona z pocaowaniem rki odsprzeda samochd na
czarnym rynku za 950.000 z, tak wic impreza ta wynikajca z naszej
ksiycowej ekonomii i opiekuczoci Pastwa jest nadal opacalna (jak
zreszt przewidywaem w roku 1981 - midzy innymi durniom majcym
dacze zamiast odkada w PKO radziem kupi kilka milionw pustych
butelek po coca-coli i te by wygrali gdyby mnie posuchali, bo butelki
poszy ju z 3 z na 20 z od sztuki i dalej bd szy szybciej ni procent w
banku, a nawet szybciej ni oglna inflacja). Ale nie o tym miaem. Po
prostu w banku miaem dokona dopaty midzy owymi 168, a 420, czyli
528
rnicy midzy cen oficjaln sprzed piciu lat i cen oficjalna obecn. W
banku tym mam konto zotwkowe. Dokadnie w tym samym.
Ustawilimy si okoo 10 w stuosobowej kolejce do okienka gdzie byo
napisane (a eby to odczyta i dopcha si przez gszcz piciu kolejek
wymieszanych ze sob tak, e byo cianiej ni w tramwaju i kady
wiedzia tylko, kto jest przed nim, dalej bya magma - a wic e by
odczyta, ktre okienko, co zaatwia trzeba byo wwierca si w
mierdzcy nieprzyjazny tum, naraa na awantury et c), wic
ustawilimy si do okienka gdzie byo napisane "przyjmowanie
dokumentacji upowaniajcej do odbioru samochodu". Po dwch
godzinach stania zbliyem si do okienka i przekonaem, e wystawiaj
tam kwitek okrelajcy wysoko dopaty oraz blankiet czekowy by
wpaci t sum na bank, za bank potem dokona przelewu tej sumy na
POLMOZBYT i za cztery dni trzeba si zgosi po kopi przelewu.
Pewien ju, e jestem "lepszy", bo mam w tym banku konto, wyrwaem z
kieszeni ksieczk czekow i na plecach ssiada wypisaem czek, gdy
suma ta bya kademu znana na pami. Gdy dobrnem do okienka
okazao si, e to byoby zbyt proste. Czek naleao "potwierdzi" w
okienku odlegym o 4 metry i w tym celu ustawi si w drugiej kolejce,
tym razem tylko na p godziny czy te 3 kwadranse, po czym z
potwierdzonym czekiem naleao si ustawi w trzeciej kolejce do kasy
Nr 2 aby podj gotwk!! Tu czekaem znowu przez ptorej godziny,
duszc si od smrodu niedomytych cia. Z gotwka w rce naleao
wypeni nowy czek wpaty gotwki do tego samego banku z jakiego j
co dopiero wyjem i ustawiwszy si w nowej ptorej godzinnej kolejce
wpaci w kasie nr 1, co okoo godziny 16,30 dokonaem, kompletnie
wyty Zosia gdzie przez cay czas (pojechalimy tam wozem)
siedziaa na jakim skrawku parapetu, wrcilimy do domu, trzeba byo
gotowa obiad, oczyci babk, odby dzik awantur z Tomkiem, ktry
musi si w sobot zgosi osobicie z dowodem po odbir przelewu dla
POLMOZBYTU, ktry to przelew jest podstaw do odbioru wozu z
magazynu, co trwa te cay dzie i te musi on by osobicie i jest rwnie
wspaniale wymylone - ow "on pierdoli", "'on si nie bdzie zgasza",
bo ma co waniejszego, kolego do niego moe przyj, poza tym audycj
bdzie mia wieczorem i nie moe by zmczony et c et c. Jest to jeden z
setek przykadw ycia w naszym ukadzie, wic gdy usysz czasem od
Ciebie o trudnociach, jakie napotykasz w nabyciu czego we Francji lub
zaatwieniu czego, to myl, e nie wiesz, o czym mwisz.
529
Ale w ogle nie o tym miaem, wida struty jestem smrodem etyliny, bo
wczoraj pobralimy przydzia benzyny na cay kwarta, gdy ten
samochd, ktry teraz mamy sprzedamy, wic wol wybra nalen mi na
niego benzyn, w tym celu nabyem kilka kanistrw (mona je kupi za
dolary w Baltonie) i na rano cay dom tak przesik etylin oowiow, e
ledwie dalimy rade wsta z ek. Wywaliem przed chwil cay cham
na balkon, wic struty jestem etylin i rozgoryczony do ycia - niedugo
ka nam "zdawa" zuyty papier klozetowy tak jak w Bugarii lub
jeszcze co koszmarniejszego wpadnie do gowy, aby ju w ogle nie
byo czasu wolnego na ycie i wolnego miejsca wrd zapasw, wrd
ktrych yjemy jak szczury.
Przedwczoraj nadeszy katalogi. Dzikuj bardzo. Obliczyem, ze stosujc
nasz przelicznik (8.4 Franka) dostajemy trzy PENTHOUSE za jedyne 10
dolcw! To nie jest tak drogo jak mylaem, nie wiem skd sdziem, e
jeden PENTHOUSE bdzie kosztowa co najmniej 30 dolarw!!
Przywie mi, zatem trzy sztuki, gdy tu bdziesz na wita, oczywicie o
ile jeszcze Ci zostan. Kilka osb mnie prosio, wic im je dam. W
midzyczasie obmyliem jeszcze jedn alternatyw jeli idzie o to "co za
co" dotyczce punktu 37. Ow zamiast podnoszenia limitu do 16
obrazw, moemy przy zachowanym limicie wprowadzi klauzul, ktra
rwnie mnie zadowoli, a bdzie dla Ciebie tasza, gdy nie bdziesz mia
forsy, za drosza dopiero wtedy, gdy znajdziesz si przy gotwce. Jest to
wic rozwizanie bardziej humanitarne jak mwi szczuroap z najlepszego
polskiego filmu dokumentarnego z roku 1986. Wic klauzula
wygldaaby tak, e obrazy z punktu 37 przejmujesz od rki, ale nabywa
je i paci za nie moesz tylko wtedy, gdy s ju zapacone wszystkie inne
obrazy znajdujce si u Ciebie i u mnie na skadzie. Tak wic do czasu
penego wypacenia w danym momencie tak by nic nie zalegao, obrazy z
punktu 37 stanowi nadal moj wasno, tyle, e znajduj si w Twoim
posiadaniu. Jest to klauzule, ktra nie przystawia Ci do skroni pistoletu
natychmiastowej patnoci ani nie stawia adnego terminu, lecz tylko
ustawia mechanizm "stymulujcy". Poniewa i tak i siak masz zamiar
zakupi wszystko, gdy tylko bdziesz mia pienidze, to chciabym tak
sprawami pokierowa, by z moich rak nie wysuny si przede wszystkim
najbardziej ulubione obrazy, szczeglnie, e spisalimy w lipcu (ad pkt
530
Drogi Zdzisawie.
533
Piotr
Wysaem przez pana Koodziejczyka 1000 a przez pani Rogusk
dalsze 2000. Bardzo prosz by potwierdzi ich odbir. Z gry Ci za
to dzikuj. Pozdrawiam Ci najserdeczniej i wszystkim Wam
ycz dobrego Nowego Roku.
Piotr
***
(List Tomka Beksinskiego, syna Zdzisawa, z 1st December, 1986 do
mnie).
Warszawa, 1st December, 1986
Dear Sir!
Dowiedziaem si niedawno o planowanym przez Pana kolejnym
przyjedzie do Warszawy, co zaczo kiekowa w mojej gowie i zakwito
dzisiaj pewnym - przypuszczalnie bezczelnym - pomysem. Wiem, e nie
wypada mi pisywa do Pana raz na rok i zawsze motywowa swj list
jak prob... Ale wie Pan sam, jakie jest ycie w naszej tutejszej szarej
rzeczywistoci. Bez ludzi dobrej woli czasami przyjedajcych do Polski
przypuszczalnie nie funkcjonowaoby tutaj nic. Nie wiem czy w ogle ma
Pan ochot czyta dalej ten list, wiedzc ju teraz (lub spodziewajc si),
o czym bdzie reszta. Jeli jednak w swojej wielkodusznoci pozwoli mi
Pan pisa dalej, przejd do meritum sprawy. Od kwietnia ciesz si
bardzo odtwarzaczem laserowym i mam ju prawie 50 pyt CD. Niektre
mona tu kupi za nawet do rozsdne lub tanie pienidze, innych nie
mona dosta wcale - a jeli s, kosztuj majtek. Omielam si pisa do
Pana z zapytaniem czy przyjedajc nie chciaby Pan wstpi po drodze
do jednego lub dwch sklepw i kupi mi jedna lub kilka pyt CD?
Oczywicie jestem wci wypacalny i zwracam rwnowarto w walucie
zielonej. Prcz natychmiastowego zwrotu kosztw mam jeszcze olbrzymi
zapas wdzicznoci i dozgonnego szacunku. Przy okazji jednak musz
wspomnie, e ojciec - gdy dowiedzia si o moim pomyle - zacz
535
Drogi Piotrze!
Warszawa 8.1.87.
538
540
541
Wysyam ten tzw. "wyjtek z listu do PD", ktry tym samym staje si
faktycznie wyjtkiem z listu do PD, bo przecie pisa zaczynam na tym
samym kawaku papieru, z ktrego przed paroma godzinami
przedyktowaem Ci rzecz przez telefon. Swoj drog Twoja ciso
poczona z absolutnym Orwellizmem, jeli idzie o preparowanie faktw
jest dla mnie nieustannie zdumiewajca (w tym momencie po sowie
Orwell przypomniaem sobie, e nie wyczyem magnetofonu, na ktrym
nagrywaem swj wystp wokalny przed PT Ekip TV). Sdz jednak, e
stwarzamy fakty, tyle, e ja osobicie nie bardzo pojmuj, po co. W tak
zwan prawd obiektywn nie tyle nie wierz, co jej nie podam.
Najchtniej widziabym miliony: pomwie, przekrce i faszywych
wiadectw, co jest zreszt przyczyn, e tak agodnie zaaprobowaem fakt,
i spisujesz ka rozmow ze mn ukadajc jej wspomnienie zgodnie z
wasnym odczuciem, co ju samo w sobie jest prost drog ku
faszywemu wiadectwu. Skoro mamy wspomnienia ony Conrada oraz
Dostojewskiego, a moja ona na pewno nie napisze wspomnie, to
wspomnienia Twoje bd jak znalaz.
Pisz niestety mtnie, ale piwo szumi mi w gowie. Na skutek tego, e
Ekipa TV siedziaa od 9 rano zjadem obiad dopiero w 8 godzin po
zjedzeniu kromki chleba na niadanie i objadem si setnie oraz
zaprawiem BECKiem. Poprosiem by zrobili mi kopi na U-MATIC w
systemie PAL, ale czy zrobi czy nie, na to naturalnie nie mam adnego
wpywu. Inna rzecz czy bdzie warto. To taki program jak inne w TV.
Bez znaczenia. Postaram si nagra oczywicie z telewizora o ile
naturalnie zawiadomi mnie, kiedy pjdzie. Ma i w progr. 2. Chyba w
lutym.
Reszta jak zawsze. Tarem suchym pdzlem po skoczonym obrazie
udajc, e maluj, odpowiadaem na pytania te same, co zwykle z tym
samym lub mniejszym sensem ni do tej pory, bo starzej si i ju nie
umiem w ogle zbudowa jednego zdania bez dziesiciu dygresji. I tyle.
No ju kocz.
Aha aha. Jeeli idzie o t fors, czyli 4.000 (bo pamitasz, e oddaem Ci
kocwk po to by suma bya okrga, co uatwia przekazywanie w
warunkach Okcia) to oczywicie moesz j tym razem wypaci przy
okazji Twej bytnoci po obrazy, o ile bdzie ona miaa miejsce w
542
***
Drogi Piotrze!
Warszawa 1. 2. 87.
544
***
Drogi Piotrze!
Warszawa 12.2.87.
548
Warszawa 25.2.87.
Warszawa 13.4.87.
Odnonie wczorajszych kontrowersji, ktra mnie cakowicie zaskoczya
to po caonocnym rozwaaniu nie widz adnych moliwoci odejcia od
mojej propozycji wysanej w licie w dniu 26 lutego br. Moesz j po
prostu przyj lub odrzuci. Uwaaem j za spory gest pojednania i
dobrej woli z mej strony - fakt, e przyje to cakiem inaczej, stawia
mnie wobec niemonoci jakiegokolwiek prognozowania Twych reakcji,
ktrych po prostu nie podejmuj si zrozumie. Ja nie umiem si spiera
w tej temperaturze - ostatnie spory tego typu prowadziem w szkole
podstawowej, a obecnie s one zarezerwowane wycznie do kontaktw z
Tomkiem, ktre kosztuj mnie mas zdrowia. Caa wina po moje stronie,
ale wicej gada nie bd i dlatego pisz to, co mam do przekazania na
kartce. W trakcie rozmowy o wysokiej temperaturze rzucanych oskare,
ironii i sarkazmu, po prostu prdzej czy pniej mwi co, czego bym
powiedzie nie chcia, zarwno na plus jak i na minus i z czego potem
musz si wycofywa. Tak wic po rozwadze i na pimie podaj, e jest
tylko dwie alternatywy: albo przyjmujesz moj propozycj albo j
odrzucasz. Decyzja naley do Ciebie. Poniewa chc okaza raz jeszcze
gest dobrej woli (znowu zapewne odczytany jako podstpny i
sadystyczny) to w wypadku odrzucenia maj propozycji i pozostawienia
sprawy tak jak bya postanowiona w dniu 24 lipca ubiegego roku we
wsplnie spisanym aneksie do umowy, mam pewn "nagrod
pocieszenia". Mianowicie zamiast 5 obrazw, ktre przyznaje mi ten
aneks za rok ubiegy zatrzymuj tylko 3, czyli: katedr, niebiesk posta
w czerwonym kapeluszu i to, co poszo do Hamburga. Pozostae 2 s do
twej bezwarunkowej dyspozycji.
Inna sprawa: Nie miaem Ci tego odwagi powiedzie w oczy w obawie, e
rzucisz si na mnie (przecie zwaywszy na atmosfer niewiele
brakowao), ale ex post wszelkie sprawy interpretujesz tak jak Ci w
danym momencie jest wygodnie. W cigu ostatnich dwch dni
dwukrotnie wraz z moj on, z ktra na ten temat rozmawiaem
zauwayem ten fenomen. Po raz pierwszy, gdy mwie po przyjedzie o
recepcji moje twrczoci we Francji. Bye wyranie zaamany (nawet
moja ona powiedziaa Ci "a moe by si pan wycofa?"): "wszyscy
555
Drogi Piotrze,
Warszawa 24.4.87.
563
Warszawa 17.06.87.
Warszawa 3.7.87.
jeszcze nie wziem si do pracy i nie wezm chyba jutro, ale jedna z tych
spraw, by moe byaby dla nas istotna.
Ow bya tu w Polsce i odwiedzia take mnie, pani Eva Pape (czyta si
Pejp, bo wczoraj w telewizji przeczytali ja tak jak si pisze). To jest taka
pani, o ktrej ci wielokrotnie zapewne opowiadaem, zajmujca si od lat
sztuk, handlem sztuk, promocj sztuki polskiej na rynku amerykaskim
et c. Jest to w tej chwili dama w wieku dostojnym, ale z pretensjami. W
duej mierze jest, a w kadym razie bya hochsztaplerk i cwaniar, tym
niemniej jest rzecz pewn, e ma sporo kontaktw, jeli idzie o
krytykw, galerie i w ogle rodowisko nowojorskie. Poniewa ona w
zasadzie promuje te do stypendiw Kociuszkowskich, to fakt ten
wykorzystuje zawsze w Polsce jako uatwienie handlowe a drzewiej
bywao te seksualne w kontaktach z panami artystami. Mnie ju raz
przed laty oferowaa takie stypendium i wtedy rozeszlimy si w zgodzie
ja nie pojechaem na stypendium, a ona zapacia za mj obraz. Teraz albo
sobie zapomniaa albo te zdecydowaa, e jestem w opakanych
warunkach i zadzwonia do mnie z Victorii do Wrocawia z propozycj
stypendium, wic od razu wyczuem, e ma ochot na obraz i zaraz
zaczem si wykrca, e mnie si nie chce, e AIDS i tak dalej,
umwilimy si, e ja si zastanowi, a ona przyjdzie do nas we wtorek,
czyli wczoraj. Gdy przysza, to ju wiedziaa o Twoim istnieniu i od razu
zacza wszy czy jeli by mi zaatwia stypendium to Ty "musiaby by
wcignity" jako porednik w sprawy obrazowo-gotwkowe, po czym ju
o stypendium na szczcie nie byo mowy, natomiast bya mowa o Tobie.
Ona si pytaa, dlaczego nie robisz wystawy w USA. Przedstawiem to
jako trudnoci wynikajcego z tego, e jeste w tym biznesie nowy i nie
znasz rodowiska amerykaskiego i nowojorskiego, w zwizku z czym
musiaby woy zbyt wielkie pienidze gdy nie moe niczego zaatwi
ukadami. Tu ona dobrowolnie zaoferowaa swoje usugi twierdzc, e
zna "wszystkich", e wylansowaa Franka Starowieyskiego i oczywicie
pomoe Ci w kontaktach, jeli by Ci na tym zaleao. Wypisaa mi tu
swoje dane, (bo wizytwki ju jej wyszy) i powiedziaa, e w Victorii na
portierni, (bo ju wyjeda) zostawi na moje nazwisko "materiay" na
swj temat, ktre j maj rekomendowa. Jak jest z tym, co ona mwi
tego nie wiem (ale zawsze zachowywabym rezerw) tym niemniej
faktem jest, e na pewno ona ma ukady, ale te nie zrobi niczego dla
piknych oczu tylko zechce na tym albo obrazowo albo finansowo albo
571
Warszawa 13.8.87.
Le 27 aot 1987
Drogi Zdzisawie,
1) Zgodnie z twoim yczeniem napisaem do pani Pape. Po
przeczytaniu jednak wywiadu z ni moje przekonanie, i twj
sceptycyzm, co do niej jest bardziej uzasadniony ni twj
rwnolegy pocig do wsppracy z ni pogbio si. Nie chciabym
jednak by sdzi, i moja "mania zgarniania pod siebie" - jake to
kiedy okreli,, czyli wola nie dzielenie si z nikim ani obrazami ani
573
Warszawa 2.9.87.
***
Drogi Piotrze!
Warszawa 10.9.87.
ruszajmy tego tematu, bo i tak jeszcze dzi bdzie on musia wrci przy
okazji odpowiedzi na Twe pytania.
Co do ram to niestety przykro mi, ale nie potrafi wykroi czasu na
szukanie stolarzy, Jako si przeliczyem. Dwch mi odmwio, a kady
wyjazd wie si z angaowaniem mej ony, stolarze bowiem na og
mieszkaj poza Warszaw, natomiast ona nie ma ju si i czasu: nasze
ukady si nie rni od tych jakie byy, babcia wymaga staej opieki i
zapewne nas przeyje, tak wic spasowaem (wstyd przyzna) ju po
miesicu, ale mylaem e nie liczysz na mnie i o sprawie zapomniae.
Stokrotnie przepraszam jeli sprawiem zawd!
Sprawa pocicia pyt nie zostaa jeszcze w ogle rozwizana. Po pierwsze
nie mamy armat. Po pierwsze do tej pory na magazynie nie byo pyt tej
jakoci, jaka wymagana jest na wielkie formaty. Wg. tego, co mwi
magazynier, to ich "w ogle nie bdzie", bo tamto zawdziczamy stanowi
wojennemu i jakiemu nadprogramowemu importowi z ZSRR, obecne
pyty tak polskie z Nowego Dworu jak i rosyjskie s denne, zwichrowane
i nadaj si jedynie na mae formaty, ktre zreszt mam. Nie wspominam
ju o tym, e jeli bym je nawet poci, to nie miabym gdzie ich
zmagazynowa. W zimie zamwiem listwy na nastpne obrazy. W maju
mi je wykonano i zmagazynowaem je w schowku, ktry znasz, ale jest
tego taka kupa, e wypary ze schowka nie tylko powietrze, ale te
miejsce na ewentualne obrazy po ich oprawieniu (vide list sprzed
tygodnia!!!!). Nie mam szans na zmieszczenie w domu ju niczego, wic
sprawa pyt nie wczeniej ni za jaki rok dwa, na razie mam to, co mam za rok bd mg przesortowa, (gdy wyschn na pieprz) zmagazynowane
listwy i wtedy odpadnie 2/3 lub wicej, a zarazem zrobi si troch
miejsca. Nie sposb zreszt malowa tylko due obrazy...
Aby Ci uspokoi, to obecnie robi due, bo "wyrabiam" z kolei materia.
Przed dwoma laty podkleiem listwami 9 formatw, ktrych potem nie
wykorzystaem, bo nie byem pewien, co si z tym bdzie robi i czy si
nie pokrc. Obecnie powsta dylemat: albo wyrzuci te 9 formatw albo
namalowa na nich obrazy. Poniewa dwa lata magazynowania nie
zmieniy nic i wykazay, e to po oprawieniu trzymam si prosto, to
postanowiem formaty te zuy na obrazy, choby w zwizku z tym, e
zrobione zostay z tej deficytowej pyty pilniowej. W tej chwili zostay
582
mi jeszcze dwa due kwadraty. Cztery dugie due i dwa due kwadraty
zostay ju zamalowane. Skadowa tego dalej te nie mogem, bo w
przeciwiestwie do pyt pilniowych "goych", pyty podklejone zajmuj
sporo miejsca w schowku, a miejsca tego (jak ju teraz pisaem) ubyo w
sposb drastyczny.
Wreszcie dochodzimy do sprawy ostatniej: Mwic prawd to najchtniej
bym ten obraz zatrzyma dla siebie. Nie stoi to w sprzecznoci z tym, co
pisaem czy mwiem poprzednio. Nie nalea on do mych ulubionych,
ale z innej pozycji mwiem o tym dawniej. Teraz czuj si ogoocony z
obrazw i mimo, i spisujc umow z Tob wiedziaem, co robi, to
jednak co innego wiedzie, a co innego przeywa fakty na wasnej
skrze. Od pewnego te czasu usiowaem niejako podreperowa swoj
pozycj psychologicznego "status quo" zatrzymujc, czy usiujc
zatrzyma jakie obrazy dla siebie, ktre by w jakim stopniu uzupeniy
czy te zaokrglay w mych zbiorach ten wypalony ju i przez dwa lata
odgrzewany nurt "metafizyczny" (moe to jeszcze kiedy w naturalny
sposb powrci? moje ycie skada si z koncentrycznych krgw), ale
jeli nawet co wydbiem od Ciebie, to zaraz zwalay si na gow moje
patriotyczne (hi) obowizki wzgldem Muzeum Narodowego i jak byem
ogoocony tak jestem ogoocony. Z drugiej strony chciabym
zademonstrowa dobr wol, a zarazem przyczyni si do zrobienia tej
wystawy w UNESCO, bo jak widz wierzysz w celowo i sensowno
jej organizowania i by moe masz w tym racj.
Jest jeszcze i trzecia strona, to znaczy ta, o ktrej obszernie pisaem w
ostatnim licie, a ktra jest dla mnie yciowo bardzo wana. Wic moe
poczy to? Myl, e nie powiesz e przykadam Ci pistolet do czoa: O
ile dojdziemy do porozumienia na warunkach podanych w poprzednim
moim licie, czyli przyjmiesz jeden z wariantw, to obraz z flakami
wiszcy na drzwiach od azienki, a reprodukowany w PENTHAUSIE
dostaniesz bezpatnie z tym, e musisz po niego albo przyjecha albo
upowani kogo do jego wysania, bo ja nie mam szans i czasu - ja
naprawd nie jestem leniem, ale praca, ktrej powicam cae dnie i cae
ycie, wymaga ode mnie koncentracji i wszelkie "skoki w bok" rw mi t
koncentracj w strzpy. Aby raz jeszcze przypomnie, co pisaem i co
uwaam za dojcie do porozumienia. Zrekapituluj pokrtce, co
proponowaem: Dwa warianty do wyboru zmodyfikowanego ryczatu
583
585
Warszawa 23.10.87.
593
Drogi Piotrze!
Warszawa 10.11.87.
595
596
"Drogi Zdzisawie,
Od dzi nie bdziesz mia ju monopolu na agresywne listy.
Podzielisz si nim teraz ze mn. Zbyt dugo spokojnie znosiem
twoje epistoy w ktrych zapewniae mnie, i mam "wyjtkowy
talent do wkurwiania" Ci. Dzi wiedz, e jest to wzajemne.
W odpowiedzi na twj list z 10 11 87 zaczn od kilku cytatw ze
sprawozda na temat rozmw, jakie odbylimy w kwietniu tego
roku w Warszawie:
16 IV 87, zaraz po wyjciu od Ciebie notowaem (poprawisz mnie,
jeli pomyliem si, cho o przecinek):
"... W rzeczywistoci - mwi Beks - mam tylko same korzyci z
naszego ukadu. Mam stabilizacj finansow a na dodatek nie
musz goni za klientem. A jednak api si na tym, e wiadomie
maluj obrazy, o ktrych wiem, i nie bd Ci si podobay. Robi
to umylnie by pchn Ci do zerwania. Zrobi to samemu i musie
Ci zapaci 50 obrazw odszkodowania...? tak jak to przewiduje
nasza umowa...? To jednak kawa roboty, dwa lata mej
twrczoci... A zreszt byoby to nieelegancko w stosunku do
Ciebie..."
"artowa" - myl.
Po to by sprawdzi czy to tylko dowcip, przy obiedzie, przed pani
Zosi, na pozr miejc si rzucam jakby od niechcenia:
"Wie Pani, co mi Zdzisaw przed chwil powiedzia? e maluje
umylnie obrazy, ktrych nie bd lubi po to by zmusi mnie do
zerwania."
"Co te Pan znw opowiada?!" - moja rozmwczyni wyranie
uwaa, i artuj i e mj art jest niesmaczny.
600
leon qui ( trs juste titre) m'a t inflige pour cela (Jul a rompu
notre amiti et m'a retir ma bourse d'tudes) j'ai pris une bonne
habitude que je te conseille de suivre, ami. C'est celle de consulter,
avant de les envoyer les lettres importantes avec quelqu'un dont
l'opinion compte pour toi et dont tu as dj pu prouv le bon sens.
C'est pour moi le cas de Ania.
Je lui ai donc lu le soir au lit ce que j'ai crit ci-dessus et que je
m'apprtais envoyer le lendemain matin. Elle m'a cout
attentivement, sans m'interrompre et, quand j'ai termin la lecture a
dit:
"C'est indigne de toi. Tu acceptes son niveau de dbat: une
querelle de deux clochards autour d'une bire. Ta lettre est
hystrique et excessive. Le passage sur tes bonnes intentions, qui
doit arracher une larme d'motion ("qu'est-ce qu'il avait des
intentions nobles, celui-l!") est ridicule. Pourtant tes arguments
sont solides et tu as raison. Tes citations sont justes et
convaincantes. Alors laisse tomber. N'envoie rien du tout. Tu
t'expliqueras avec lui oralement dans trois semaines. La seule
chose sur laquelle je t'interdis de transiger c'est le relvement de
son forfait. Il a trich lorsque tu lu a demand l'abaissement du prix
des tableaux quand le dollar grimpait. Maintenant il doit tre puni.
En plus, tu lui paies une fortune et il est devenu l'un des hommes
les plus riches de Pologne. Quand on voit comment vivent les
meilleurs artistes polonaise et quand on voit la fortune dont il
dispose grce toi - vraiment il n'a pas de quoi se plaindre... Non,
je t'interdis de cder sur ce point."
Elle se tait et me regarde en silence.
"Alors tu enverras quand mme cette lettre?" - me demande-t-elle
la fin.
"Non."
Elle est contente. Moi aussi.
606
***
29 novembre 1987
607
Don Kichot
614
Drogi Piotrze!
Warszawa 12.1.88.
Warszawa 15.2.88.
Warszawa 28.2.88.
620
U nas na razie bez zmian, ale matka jest coraz sabsza i liczymy ju
godziny. Nie ma ju siy zamyka ust i dolna szczka stale jest opadnita
jak u umarego, ale jest stale w peni wiadoma: gdy przed kilkoma
dniami w dniu 25 lutego bya w PEGAZIE informacja o wystawie w
UNESCO, to usiowaa mnie o tym fakcie poinformowa - mona byo z
trudem domyle si, e zrozumiaa wszystko co pokazywano w TV i
zapamita przez blisko godzin, po dopiero po godzinie od audycji
robilimy jej opatrunek i wtedy zacza o tym informowa. (Udao mi si
przypadkowo nagra ca t informacj, bo przedtem by serial
kryminalny i nastawiem video, ktre nagrao potem z rozpdu i PEGAZA
ktry by bezporednio po filmie). Odleyny rozszerzaj si teraz na cae
ciao, ma ju ich kilkanacie, niektre bardzo gbokie. cigna na nogach
odsonite i czciowo przegnie, (bo trudno to inaczej okreli). Funkcje
yciowe zamieraj u niej niesychanie powoli, tak, e moe zaj obawa,
e nie spostrzeemy momentu, w ktrym umrze - ju w tej chwili wyglda
jak umara tylko oczy jeszcze si poruszaj i sycha saby oddech.
Strasznie to jest przygnbiajce, nie mog sobie miejsca znale.
Z innych spraw to dostaem via Sanok (adresowany by na Sanok i
wysany w grudniu) list z jakiej galerii OLD WARSAW GALLERIES w
Alexandria Virginia, w ktrym pani Barbara Witulska Lazo Director
proponuje mi w jzyku angielskim przedstawicielstwo na USA. Dodaje,
e wie, i mam "French agent exclusively", ale chciaaby dogada si
bezporednio ze mn. Jaki mj obraz lub obrazy ju wystawiaa, bo
wysaa Washington Art Reporter z September 87 gdzie jest o jej galerii
(w tym o mnie 21 linijek, co w rodzaju informacji - yciorysu). Nie
odpisaem jej jeszcze. Czy yczysz sobie jej parametrw czy nie - nie
chciabym tu czegokolwiek sugerowa, gdy nie wiem kto to jest, ani nie
mam pojcia gdzie jest ta Alexandria. Poza tym nie chc by to potem
wyszo tak jak z Pape, ktr traktowae jako mojego tajnego agenta.
Co wicej... To ju chyba wszystko. Jak wyjania si sprawa obrazu dla
Jaruzelskiego jeszcze nie wiem, bo po moim licie zapanowaa cisza, a do
Galerii Wahl nie dzwoniem z racji przygnbienia oglnego - faktem jest
jednak, e David Rockefeller bawi w Polsce przed tygodniem jako
przedstawiciel fundacji rolniczej i by przyjty przez Jaruzelskiego.
Trzymaj si kupy, piknie pozdrawiam, mam nadziej, e listu
niniejszego nie uznasz za agresywny, piknie kaniam si Twej onie.
621
(monogram)
***
Drogi Piotrze!
Warszawa 4.3.88.
Warszawa 11.3.88.
Warszawa 11.4.88.
627
Warszawa 8.9.88.
sumie tysica
inflacyjnym!).
dolarw
(oczywicie
ze
wspczynnikiem
631
Warszawa 26.9.88.
632
636
Owiadczenie
Owiadczam, e sformuowanie zawarte w Nowelizacji naszej umowy
spisanej w dniu 28 grudnia 1987, a brzmice: W braku porozumienia w
tej sprawie strony w latach nastpnych wracaj do umowy w jej brzmieniu
z dnia 25 lutego 1984. jest zwykym przejzyczeniem, nie zauwaonym
przez strony w momencie podpisywania dokumentu. Zdanie to winno
brzmie: W braku porozumienia w tej sprawie strony w latach
nastpnych wracaj do umowy z dnia 25 lutego 1984 wraz poprawkami i
uzupenieniami z dnia 24 lipca 1986.
***
Drogi Piotrze!
Warszawa 13.12.88.
Warszawa 19.1.89.
Warszawa 22.2.89.
652
Drogi Zdzisawie,
1) Niniejszym przesyam Ci cz pyt, o ktre prosie a ktre
udao mi si dosta we FNAC'u.
2) Przesyam rwnie jeden egzemplarz "NIKE" z artykuem Saur.
3) Przekazuj przez Ciebie panu Kudukowi tamy video Betacam
do przegrania w systemie PAL wszystkiego, co si tyczy Ciebie
(jego filmw o Tobie, filmu Dziworskiego "Sen", twoich poprzednich
wywiadw telewizyjnych, oraz tego, ktry zrobia z Tob i mn pani
Dryl). Prcz tego prosz go o nagranie wszystkiego, co znajdzie o
Szajnie (Rapliki, Dantego, wystawy w "Zachcie" etc).
4) Moja ona przywozi Ci 91 egzemplarzy afiszu specjalnie
odbitego osobno z prob by podpisa kady z nich i
ponumerowa je od 1/85 do 85/85 owkiem dopisujc (o ile boisz
si, e nabywca mgby pomyle, i chodzi o dzieo oryginalne)
"Affiche". Sze egzemplarzy przeznaczonych jest "na straty" przy
prbach podpisywania i numerowania.
Jest na to popyt. Poniewa mj litograf nawali mi, sprzedajc
numerowane i podpisane przez Ciebie afisze po 300 Frankw (a
nie po 2000 frankw, jak mgbym sprzedawa litografie) bd si
mg troch "odku".
5) W Polsce bd w poowie lutego by wybra prace Szajny na
jesienn wystaw w mojej galerii. Wtedy te oddam wam obraz
twojej ony i, (mam nadziej) ureguluj mj dug w stosunku do
Ciebie.
Jak na razie bowiem sprawy maj si nie najlepiej: przez dwa
miesice wystawy nie sprzedaem ani jednego twego obrazu ani
rysunku. Z pocztku nic z tego nie rozumiaem, bo przecie
poprzedniego roku sprzedaem chyba 15 obrazw. Teraz
przyczyna jest dla mnie dosy jasna: ulica Quincampoix, mimo, i
wietnie pooona obok Centrum Pompidou i mimo, i na tej ulicy
654
jak znalaz. Mnie z kolei bd one potrzebne do spokojnej pracy nad sob,
ktrej od dobrych paru lat nie miaem [i odczuwam tego skutki!] pracujc
wycznie od wystawy do wystawy "na krtkim oddechu". I tak, co
najmniej trzy miesice z owych dwunastu strac na "dochodzenie do
formy".
I tak by wyglday moje warunki. Mam nadziej, e nie uznasz ich za
bezwzgldne. Waciwie nie wymagaj od Ciebie adnych wyrzecze z
wyjtkiem cierpliwoci, wic skoro wymagasz jej ode mnie....
Teraz sprawa, ktra wyonia si ostatnio i ktra nosi wszelkie cechy
gorzkiej piguki nie tylko zreszt dla Ciebie, ale take i dla mnie. Jest ona
niezalena od tego, co wyej, wic faktu, e j teraz poruszam nie traktuj
jako "akcji odwetowej" na Twoj niewypacalno. Ow w Polsce
nastpuj teraz lawinowo ogromne zmiany na rynku i w zwizku z tym na
przyszo, poczwszy od nastpnej transakcji cena podstawowa
wyliczona wg zasad z 1984 roku i rewaloryzowana, jest nie do
utrzymania! Nie wiem w tej chwili jak uksztatuj si warunki za rok,
gdy z jednej strony przewidywane s dalsze podwyki jak to: energii
elektrycznej, paliw pynnych, czynszw, etc., co oczywicie wpynie na
lawinowy wzrost wszystkich cen, z drugiej strony wystpi moe bariera
popytu i ceny bd musiay ulec obnieniu. Dzi tego nikt nie przewidzi,
ale jak by na to nie patrze, trzeba si liczy z bardzo powanym
podniesieniem ceny podstawowej, co w konsekwencji moe spowodowa,
e nie opaci Ci si wogle nabywa obrazw za t cen, tak jak mnie nie
opaci si ich sprzedawa za dotychczasow, przy czym okrelenie "nie
opaci" nie okrela tu cile mego odczucia, e pozbywabym si pracy
stanowicej sens mego ycia za grosze i e w zwizku z tym w ogle
lepiej nie sprzedawa si za takie pienidze, a malowa na luzie i
wycznie dla siebie, zarabiajc na ycie, czym innym ni sztuka:
Powstay teraz w Polsce w tej materii pewne nowe moliwoci i w
zwizku z tym o czym wyej, dogbnie je rozwaam.
Wracajc do ceny podstawowej, to jaka taka jasno co do konkretnych
cyfr bdzie moliwa nie wczeniej ni w czwartym kwartale br., obecnie
sygnalizuj tylko, e taki problem wystpi i musz si z nim liczy. Tak
jak sprawy stoj obecnie, [ale nie ostatecznie] podwyszenie ceny
podstawowej musiaoby wynie ca 40 % aby jej sia nabywcza w Polsce
bya taka jak poprzednio.
658
zostan dla mnie. Przepraszam, ale nie chce mi si ponownie pisa tego
"na czysto" i powtrnie nie do xerowania.
(monogram)
***
Drogi Piotrze!
Warszawa 17.3.90.
660
Warszawa 23.3.90.
A propos owego "drzewa" czy te w ogle. Obraz ten kupi u Wahl taki
aktor angielski Donald Sutherland i podobno bardzo dokadnie, kartka po
kartce oglda Twj album, pytajc czy mgby naby jakie tam
reprodukowane obrazy i ona go kierowaa do Ciebie, ale nie pamitaa
nazwy ulicy, wic tumaczya tylko, e to obok centrum Pompidou i e
galeria nosi nazw "Galeria Dmochowski". Ow byoby rzecz nie tak
kosztown, a moim zdaniem sensown, by wydrukowa galerii adn
wizytwk o formacie normalnej koperty lotniczej - jeeli chcesz pj w
koszta to skadan we dwa lub w trzy, ale moim zdaniem wystarczyby
kartonik, ktry zawieraby dokadny adres, telefon, by moe jak
niewielk reprodukcj i koniecznie na odwrocie PLAN pokazujcy w
sposb schematyczny, tak jak to robi Japoczycy, w jaki sposb trafi do
Twojej galerii w nawizaniu dajmy na to do centrum Pompidou, stacji
metra lub innego istotnego punktu orientacyjnego. Gdybym ja dosta
troch takich wizytwek, dawabym je za kadym razem gdyby mnie
pytano o galeri, a czsto o ni pytaj telefonicznie, osobicie lub
listownie. Wsadzabym kartonik do koperty i wysya pod wskazany
adres. Odradzabym jednak przesad edytorsk jeli idzie o format ju
choby z tego powodu by rzecz miecia si w portfelu i w maej lotniczej
kopercie - due druki trudno si wysya, atwo niszczy, a jeszcze atwiej
gubi, bo nie mieszcz si w kieszeni lub portfelu.
Poza tym nic nowego. W ubiegym tygodniu wysaem Ci list pyt, ktr
zreszt na pewno dostaniesz wczeniej ni obecny list. Piknie
pozdrawiam Ciebie i Twoj on.
(monogram)
***
Drogi Piotrze!
Warszawa 24.4.90.
swych starych "zweite sort" [byy one oferowane Tobie, ale ich nie
chciae - jeden wisia w przedpokoju, drugi u teciowej za tapczanem].
Te obrazy nie zostay jeszcze chyba przewiezione z Warszawy do
Krakowa, a wic nie one odcigny klientw z Twej galerii. Innych nie
bdzie, bo ich po prostu banalnie nie mam, a jeli co sprzedawa bd [o
ile bd nabywcy] to mae rysunki, ktre znasz i na ktre cena w Polsce
jest moim zdaniem do przyjcia. Na razie ich jednak prawie nie
sprzedawaem, poszy tylko na kilku aukcjach na tzw. "dobroczynno" i
to wbrew Twym przewidywaniom, e raz sprzedawszy na aukcji za
ptorej miliona zafiksowaem tym samym swoj cen na tym puapie,
rysunki poszy na jednej aukcji dwa po trzy i p miliona, na drugiej po
pi i p miliona, a na trzeciej jeden za sze i p miliona. Chyba, e to
Ty je wykupie? To w Polsce w przeciwiestwie do Parya panuje w tej
materii daleka od monoci prognozowania anarchia, a i ceny te rosn
np. Duda Gracz i Berenicki sprzedali na aukcji w hotelu Marriot obrazy
po przeszo 200 milionw zotych i jeli wierzy telewizji nabywcami byli
krajowcy. A przecie zotwka si stabilizuje, a cena dolara nie drgna
od 1 stycznia do dzi!
Teraz o Sutherlandzie: Siostrzeniec ony, ktry pracuje w telewizji
zetkn si z nim i sprzeda mu za 7.500 dol. mj obraz, ktry dosta przed
wielu laty w prezencie lubnym. Zreszt Sutherland kupi go te na
prezent lubny dla ony, z ktr ma ju dorose dzieci, ale teraz dopiero
mia legalizowa [jak mi powiedzia] zwizek. W tym celu ze slajdem
polecia w czasie weekendu do Londynu, po czym uzyskawszy akceptacj
kupi ten obraz. Sam [jak mi mwi] woli moje obecne obrazy. Obraz by
lekko uszkodzony [1974 rok] i w zwizku z tym by u mnie abym go
zaretuszowa. Tak wic jest to trzeci mj obraz, ktry naby w Warszawie.
Daem mu namiary na Twoj galeri, prospekt z mej ostatniej wystawy, a
on napisa mi swj paryski adres proszc o to by zawiadomi go, gdy
bdzie moja wystawa. Powiedzia mi te, e kupi u Alicji dwa moje
obrazy, wic musiaem poprzednio le zrozumie to, co ona mi mwia,
bo daa mi fors za dwa obrazy, ale mwia, e Sutherland kupi tylko
drzewo.
Co do pyt to o ile to moliwe prosz o wysanie na kilka adresw, bo w
jednej przesyce nie powinno by wicej ni ca 10 pyt jak te rachunek
lub nalepione na pudekach ceny, gdy jeli zawarto przekracza 200
dolarw to od nadwartoci paci si potny podatek. Gdyby tak zrobi to
665
bym
poinformowa
osoby
***
Drogi Piotrze!
Warszawa 30.4.90.
Warszawa 14.5.90.
670
***
Drogi Piotrze!
Warszawa 23.5.90.
Drogi Piotrze!
Warszawa 24.5.90.
Warszawa 28.5.90.
Warszawa 31.5.90.
lecz w sposb nieregularny: trzy miesice nic i nagle trzy razy raz po
razie., ale tu zaczynaj si trudnoci: Takie ogoszenie przeczyta na
pewno Alicja, jeli nie ona, to kto jej zwrci na nie uwag, bo zwracaa
si nawet do mnie o adresy osb, ktre chciayby sprzeda mj obraz. Czy
kupi czy nie kupi to inna sprawa, za 6 na pewno nie kupi, szczeglnie jeli
bdzie to "zweite sort", bo przecie ona chce jeszcze na tym zarobi i to
na pewniaka, ale po oznakowaniu od razu skapuje, e jest to obraz z
Twojej kolekcji [litery DB czy KZ na odwrocie], poza tym nie jest
wykluczone, e zna Nalewajek i wie o Twoich z ni powizaniach [zna
Szczycisk np.], wic bardzo szybko ustali, e robisz bokami i
wchodzisz kuchennymi drzwiami na polski rynek. To e robisz bokami
oni co podejrzewaj, mimo, i stale temu zaprzeczam zakrywajc si
niewiadomoci Twoich interesw [jej te nigdy nie zagldaem w karty,
wic brzmi to prawdopodobnie], ale poniewa ostatnio zaczli
przypuszcza szturm do mojej twierdzy oferujc mi warunki grubo
przebijajce Twoje [ktre znaj, bo tego nie ukrywaem] wysyali te do
Twej galerii "oczy i uszy", to jak mniemam maj rozeznanie tyle, e nie
maj pewnoci! W kadym razie takie obrazy wystawione w Polsce [i to
"po cichu"] upewniyby ich jak si sprawy maj, czego natychmiast nie
omieszkaliby roztrbi, choby tylko po to by odziedziczy mnie [jak
wspomniaem jestem od jakiego czasu kuszony - zreszt nie tylko przez
nich - syrenimi piewami]. Tak wic na Twoim miejscu dugo bym si
zastanawia przed uruchomieniem sprzeday u pani Nalewajek - ja ze
swej strony te nie chciabym uchodzi za faceta, ktremu si nie wiedzie,
bo to automatycznie obniy moj warto w oczach tumu. To wszystko
ku rozwadze, bo nie chc Ci niczego dyktowa, ale raczej zwrci Twoj
uwag na grube niebezpieczestwa, jakie wi si z tak form
wchodzenia na rynek polski.
U mnie nic nowego. Na razie z wtrob nieco lepiej, poza tym jak ju
pisaem walcz z now kopiark.
Przywieli drug, tym razem zaplombowan fabrycznie z blokadami wewntrz i
poszczeglnymi elementami w oddzielnych pudach, tak, e dopiero uzbroili j
u mnie w pracowni, po czym jak si okazao identycznie deformuje papier jak
poprzednia. Taka wic jest ich uroda. By moe na Zachodzie jest jaki papier
dekatyzowany, odporny na ar, wiem, e na foliach pisze Hitzenfest lub
Thermostabilisiert, ale na papierach nigdy takiego napisu nie widziaem.
Zabraem si wic za prby dekatyzowania papieru na wasn rk, omal ju nie
677
Warszawa 19.8.90.
od gocia jak i od blu brzucha, by napisa w spokoju ten list, nie byo
takie proste.
Na wstpie chciaem Ci prosi by przed wyjazdem do Warszawy [o ile
odbir mych obrazw stanowi jedyny do niego powd] zadzwoni i
upewni si jak sprawy stoj, gdy moe si okaza, e jednak poszedem
na operacj i caa sprawa staa si z przyczyn niezalenych od nas obu
nieaktualna. Wyjaniam dokadnie, na czym polegaj pewne
determinizmy terminowo-zdrowotne. Ow po operacji przez okres okoo
2 miesicy mam nosi wszyty i wypuszczony na zewntrz dren Kerra,
ktry tak dugo pozostawiony ma by z kilku medycznych powodw, tym
niemniej wyczy on mnie z grona osb pracujcych fizycznie, za
malowanie jest po czci prac fizyczn. Koczy mi si zapas materiau
do malowania [podobrazia] a nastpne, ktre zostay zaimpregnowane
przed Twoim przyjazdem w lipcu br. nie mog by z przyczyn
technicznych [wysychanie impregnatu, ktre trwa okoo 2,5 - 3 miesice]
zagruntowane przed okoo 15 wrzenia, szczeglnie, e teraz z powodu
obecnoci gocia nie mog tego luzem rozstawi, by swobodnie
wysychao w pokoju mojej teciowej, gdy on zajmuje ten pokj.
Zamwiem z duymi trudnociami odpowiedni papier do moich kopiarek i
moich rysunkw, ktry potnie mi na wymiary przedsibiorstwo w Republice
Federalnej z kocem sierpnia i dostarczy loco Pozna [to jest robione dla kogo
w Poznaniu, a nie dla mnie, a dopiero ten kto odsprzedaje to mnie], tak, e z
pocztkiem lub w poowie wrzenia musz toto zapaci i odebra z Poznania, a
z racji przeszo procznych trudnoci zamawiania, przygotowania etc.,
zamwiem tego jednorazowo ca 400 kg, tak wic musimy po to pojecha
wozem i musz by "przed" operacj, by mc to nosi i jako rozmieci w
naszym mieszkaniu.
moe si okaza, e nie bd gotowy na przyszoroczny termin naprawd nie jest to moja wina! Gdy si zobowizywaem nie byem
jeszcze chory! Nie wspominam ju o moliwoci, e pjd na operacj za
tydzie, nie pogruntowawszy materiau do pracy na rok przyszy. No to
wtedy wszystko si rozsypie, aden termin nie bdzie dotrzymany! Robi
zawsze wszystko zgodnie ze cisym harmonogramem, ktry przy
ciasnocie moich pomieszcze jest po prostu koniecznoci, ale ten
harmonogram nie moe przewidywa chorb i operacji, bo musiabym w
tym celu by jasnowidzem. Przed miesicem nawet Noszczyk nie mwi o
operacji, a teraz twierdzi, e nie ma po prostu innego wyjcia - zreszt
sam po obejrzeniu roentgenogramu tego przewenia tak sdz - tylko
lepy by tego nie zauway.
Teraz sprawa albumu. Zawiadomiem ju Nyczka i bdzie tu w
nadchodzcym tygodniu, przedstawi mu spraw zgodnie z Twoimi
intencjami. Ja osobicie popieram jak najbardziej edycj katalogu rezonee
[nie wiem jak to si pisze i co znaczy], ale pamitajc liczne gosy
krytyczne poprzednio, przekonany jestem, e do zredagowania go
[podobnie jak do zredagowania np. encyklopedii czy sownika
etymologicznego] potrzebny jest redaktor odpowiedzialny z
wyksztaceniem fachowym - tego nie moe robi przypadkowy dobr
ludzi typu Dmochowski, Bimer, Beksiski, Nyczek, z ktrych zapewne
aden nie jest fachowcem, a na dodatek nikt nie odpowiada tutaj
jednoosobowo, nie istnieje adna wica umowa precyzujca co do kogo
naley i w jakim terminie, czego kto si podejmuje, a czego nie
podejmuje [ja na przykad nie podejmuj si niczego z wyjtkiem
udzielania wyjanie, wywiadu etc., w ramach posiadanych informacji mam strasznie mao czasu, 61 lat na karku i choroby, ktre mnie
wykaczaj, nie mog przyjmowa adnych dodatkowych obowizkw
na gow szczeglnie, e nie jestem w tym dobry]. Niezalenie od tego, o
czym wyej, to mj pomys albumu zawierajcego wycznie zestaw tego,
co ostatnio robi w formie ca 20-25 duych, kolorowych reprodukcji ju
kilkakrotnie by przez Ciebie niewaciwie interpretowany. Nie chodzi o
prace, ktre maluj w tej chwili lub to, co namalowaem w cigu
ostatniego roku! Chodzi o zestaw prac z okresu 1983-1990, ale o
jednorodnej stylistyce, ktra zapewne byaby w moich pracach stylistyk
nie tyle dominujc co wyczn, gdyby poczwszy od roku 1984 i przez
okres co najmniej cztero- do picioletni nie wywiera na mnie naciskw,
bym malowa w stylu swoich poprzednich obrazw, na co miaem coraz
682
Warszawa 27.8.90.
nie odwoaj z racji mojej choroby swego przyjazdu, gdy w takiej sytuacji
zostan kompletnie ugotowany. Chodzi o to, e pki obrazy nie byy
oprawione nie zabieray wicej ni ca 8 cm gruboci przy cianie mojej
pracowni - obecnie tarasuj cay pokj mojej teciowej!!! Nasz go,
ktry bawi tu przez trzy tygodnie pic w tym pokoju, wyjecha
przedwczoraj i akurat wczoraj zakoczyem prace przy oprawianiu, tak
wic po posprztaniu wszystko wyniosem do pokoju teciowej, w ktrym
teraz nie sposb dosta si nawet do taczana nie wspominajc o szafie, w
ktrej Zosia trzyma i nasze rzeczy. Mj brzuch stale boli - miejmy
nadziej, e po operacji przynajmniej to ustanie.
Teraz sprawa ankiety, ktra dotara do mnie w trakcie oprawiania, wic
dopiero wczoraj, pnym wieczorem mogem nad ni si zastanowi i
miaem na czym dokona podpisw [wszystkie stoy poprzednio byy
zawalone rzeczami wyniesionymi z pracowni, w pracowni za wiry etc.].
Zrobiem tak jak to zrozumiaem, a wic podpis taki jak na odwrocie
obrazu u gry, oraz podpis taki jak na rysunkach u dou. Glinicki dokona
te reprodukcji mego podpisu z obrazu namalowanego w 1988 roku, ale
nie mam jeszcze wynikw i maa jest szansa bym zobaczy si z nim
przed operacj - mona jednak [dzwonic na numer jego rodzicw]
zostawia mu informacje na aparacie zgoszeniowym, gdy naby takowy.
Powiedziaem mu by dokona take reprodukcji obrazu u pani Nalewajek
[u mnie zrobi reprodukcje w dniu 22 bm.] oraz powiadomiem pani
Szczycisk, eby mody Nalewajek "wycofa obrazy" [tak jak sobie
yczye], ale zaraz, zaraz nie o tym miaem - zbliajcy si termin
operacji powoduje, e mylenie mam nieco chaotyczne. A wic ankieta:
Rozrywki: Kamera Video - Instalacje Hi-Fi - Rozmowy z przyjacimi.
Styl: Ekspresjonizm [moesz w nawiasie doda "zdyscyplinowany
formalnie", o ile jest moliwe przeoy to sensownie na jzyk francuski chodzi o to, e ekspresjonizm jest zazwyczaj kompletnie
niezdyscyplinowanym "wyciem" - moje poszukiwania, [od kiedy
pamitam] polegay na chci pogodzenia ognia z wod, czyli estetyzmu w
zrozumieniu dyscypliny formalnej i tzw. "kultury wykonania" z
maksymaln ekspresj, co jak wiadomo powoduje wzajemne znoszenie
si efektw -, ale jak o tym pisa w dwch linijkach i 6 sowach?]
685
***
Przepraszam!
Zdaje si, e le zrozumiaem jak mam si podpisa i oba podpisy
zrobiem w tej samej ramce.
Wynika to z sytuacji, w ktrej myl wycznie o czekajcej mnie
operacji. Wysyam raz jeszcze - dobrze, e zrobiem sobie kilka xerokopii.
Beksiski
W-wa 27.8.90.
***
Drogi Piotrze!
Warszawa 30.9.90.
2. Sklejajc ram naley w miar monoci dobra cztery profile o tym samym
typie sojw [zawsze tak robi nawet z moimi prostymi ramkami z mikkiego
drewna].
3. Wykoczenie i pomalowanie kadej ramy nastpuje dopiero po jej
sklejeniu!!!
4. Wikszo ram radz wykona w kolorze czarnym. W wyjtkowych
wypadkach [jasne, kolorowe obrazy] doradzabym ramy w oryginalnym kolorze
drewna, bez malowania. W poszczeglnych wypadkach mona kolor ramy
dobra do koloru obrazu, ale zachowujc zasad, e rama winna by w kadym
wypadku kolorystycznie bardziej "zgaszona" ni sam obraz - nigdy bardziej
jaskrawa. Stanowczo odradzam ramy zote, srebrne, "marmurkowe" i
jaskrawe!!!
5. Kada farba niezalenie od jej koloru winna optycznie "kry" soje na
drewnie i nie moe by przeroczysta, natomiast powinna by [czy to w wyniku
natrysku, czy to w wyniku wcierania szmat] pooona na tyle cienko, by
faktura sojw bya widoczna, tak jak to np. bywa na czarnych meblach.
Powierzchnia farby winna by pmatowa lub jedwabista. Odradzam peny mat,
a jeszcze bardziej odradzam wysoki poysk!
Teraz opis rysunku: Skala jest 1:1. Wymiary w milimetrach. W trakcie
polerowania kadego profilu naley wszystkie ostre kanty lekko zaokrgli tak
jak na rysunku. Naronik, ktry suy przykryciu marginesu obrazu
[oznakowany na rysunku kolorem czerwonym] powinien by silnie
zaokrglony, co powinno zapobiec zadrapaniu obrazu w trakcie oprawiania czy
te drobnych jego ruchw w trakcie transportu. Zagbienie znajdujce si we
wntrzu felca, do ktrego wsadzamy obraz, a oznakowane kolorem niebieskim
ma charakter technologiczny, jeli by go nie byo, to w rogu nigdy nie byoby
penego wymiaru gdy noe od frezarki zawsze zostawiyby tam troch drewna.
Zagbienie ozdobne oznakowane kolorem zielonym ma za zadanie optyczne
ukrycie linii sklejenia dwch listew, jak te optyczne rozbicie zbyt duej
powierzchni. Tak wic nawet w wypadku nie sklejenia listew naley to
zagbienie wyfrezowa.
Na marginesie: Nie znam si na drewnie wystpujcym we Francji, jak te mao
znam si w ogle na drewnie, jeli idzie o nazwy, waciwoci i ceny. Moje
listewki wykonywane s z przyczyn finansowych z najtaszego drewna
mikkiego iglastego [sosna, joda, wierk]. Ramki de luxe musz by wykonane
z drewna twardego, ale sam nie bardzo poza dbem i jesionem znam gatunki
drewna twardego jak te jego cen. Naley wic naradzi si ze stolarzem,
proszc o taki typ drewna twardego, ktry zapewni najwiksz moliw
689
Warszawa 11.10.90.
690
***
692
Warszawa 17.10.90.
Drogi Zdzisawie,
Odpowiadam krtko na Twj list z 17 bm.
Trudno mi si ustosunkowa do Twych zarzutw, bo na to by na
nie odpowiedzie musiabym wycign swoje, a nie chc znw
wraca do stosunkw zimno-wojennych, jakie midzy nami
czasami panoway.
Odpowiem wic tylko na ten, ktry dotyczy naganiania strony
finansowej mych wysikw, a ktry jest istotny.
To naganianie nie jest czcz gadanin, lecz jasnym wyborem
strategii:
Przez pi lat staraem si oprze promocj twego malarstwa na
jego wartoci artystycznej. Na koniec musiaem stwierdzi, e caa
praca, jak w to woyem niewiele daa wynikw. Wszyscy
cmokali, lecz nikt nie chcia kupi lub kupowa, ale za psie
pienidze. Wtedy to zaczem prb zmiany taktyki zaczynajc
naciska na ich warto handlow: zaczem wystawia Ci na
aukcjach i wykupywa samemu by publicznie byo wiadomym, i
si sprzedajesz i to coraz lepiej. Z tej te przyczyny zaczem
(mocno przesadzajc), gdy tylko si pojawiali, lansowa
wiadomo, i "masowo" inwestuj w Ciebie Japoczycy i e
zaczyna si "wielka forsa".
Rezultat dla mnie jako handlarza pojawi si natychmiast: Ci, ktrzy
jeszcze wczoraj wahali si (tak, i o mao nie splajtowaem w
oczekiwaniu a si zdecyduj) jako zapomnieli o wahaniach i
zaczli kupowa to, co nie dostao si Japoczykom.
Natychmiast zaczli si Twoimi obrazami interesowa inni
handlarze i nie dalej jak przedwczoraj widziaem u jednego z nich
bdc na kolacji 6 (!) nabytych po wiecie Twoich obrazw (w tym
samochd
pokryty
ykami,
spord
twych
"zwierzt
domowych"....), na ktre zaczynaj szuka nabywcw, co jest mi
na rk, bo chodzi o to by Twoje obrazy byy czsto w obiegu, by je
697
698
Drogi Piotrze!
Warszawa 20.1.91.
kawakw drutu w izolacji plastikowej, zapaek, etc., tak, aby obraz nie
przesuwa si zbyt silnie, bo wtedy podrapaniu moe ulec w transporcie miejsce,
gdzie rama styka si z malowidem. Pisz to wszystko, bo ta jedna rama, ktr
dostaem jest jak na zo o milimetr za krtka w kontakcie z kilkoma
podgruntowanymi podobraziami tego formatu. Z kolei cinanie podobrazi nie
wchodzi w gr, bo i nie ma jak tego zrobi i impregnowanie pyty pilniowej
[bardzo kiepskiej] przeprowadzone byo w ten sposb, e szczeglny nacisk
prowadzony by na zabezpieczenie krawdzi, ktre w wyniku zeszlifowania o
milimetr czy dwa, stayby si chonne na wod z atmosfery. Ten problem
dopasowania miaem z obrazem wypoyczonym przez Ciebie przed rokiem,
ktry potem zwrcie w ramach z innego obrazu, ktre tylko pozornie miay ten
sam rozmiar i ktre nie zakryway niedomalowanych brzegw, bo byy o ca 3
mm za szerokie. Zwracam wic na to uwag. Z tym jest i tak o wiele prociej
ni z blejtramami, ktre za kadym razem potrafi si rni nie tylko
rozmiarami i iloci zaoonego ptna, ebkami od gwodzi, naronikami, etc.,
ale te czasami prostopadoci brzegw.
Warszawa 1.2.91.
700
706
Gowa kapuciana
Drogi Piotrze!
Warszawa 20.2.91.
moliwo zaatwienia tej sprawy w inny sposb zreszt, jaki byby cel
rekapitulowania Ci rozmowy, ktr na pewno doskonale pamitasz.
Ad 9. Czyby owa "polska gawied" miaa stanowi prb szantau? Nie
daem Ci do tego powodu, a poza tym "nie godzi".
Ad 10. aciska maksyma, ktr stale mi przypominasz, ma to do siebie,
e jest cakowicie bdna, podobnie jak wikszo aciskich maksym.
Pakt Pastw Osi nie istnieje, mimo, i istniej Niemcy, Wochy i Japonia.
Pakt Warszawski i RWPG rozpada si na naszych oczach. Et c. et c. Nie
mona kilku kartek: papieru spisanych w dobrej woli przez omylnych
ludzi traktowa jak Koran i stosowa si do nich ze scholastyczn
dokadnoci Mota na Czarownice. Przypomina to egzorcyzmy! Nie
twierdz, e ta umowa jest cakowicie martwa i jak widzisz staram si
by lojalny, nie wszedem w ukady z Japoczykami, odmawiam
sprzedania za dobr cen obrazw ludziom, o ktrych istnieniu by si
nigdy nie dowiedzia, ale warunki si zmieniaj, wiat si zmienia i nasza
umowa staje si w wielu swych punktach nieyciowa, z czego zdaem
sobie np. spraw, gdy chciaem si powoa na punkt 18., ktry oboony
jest cakowicie nieyciowym przepisem o arbitrau. Niby skd ja mam w
Polsce wzi prawnika mwicego po francusku, znajcego perfekt prawo
francuskie, prawnicze rodowisko Parya, gotowego wyjecha do Parya,
by tam do spki z Twoim arbitrem wybra trzeciego arbitra, a jak go
wybra skoro w Paryu nikogo si nie zna? Przecie w takim ukadzie z
gry jestem na pozycji przegranej. Albo sprawa podziau zyskw, na
ktr zwrcie mi uwag w rozmowie w dniu 1 wrzenia. Ja traktowaem
to po prostu tak jak traktowaem to zawsze w ukadach z kad galeri:
Jeli sprzedany zostanie obraz, to uzyskane pienidze dzielone s p na
p [po ewentualnym opaceniu jakiego podatku od sprzeday o ile
takowy we Francji istnieje] i potem kada ze stron opaca swoje podatki i
koszta wasne swoj poow. Ty rozumiesz to jako "czysty zysk", ktry
dopiero po odliczeniu wszystkich nakadw dzielony jest na poow, a
wic odliczy moesz i inwestycje w galerii i druk plakatw i kupno
furgonetki i lipn aukcj i w ogle moe doj do sytuacji, w ktrej zysku
nigdy nie bdzie - bardzo dzikuj, ale na takie zrozumienie podziau
zyskw mgbym przysta jedynie w wypadku takim, gdybym by
wspwacicielem galerii, furgonetki, etc., etc, przy czym dabym
kadorazowego przedyskutowania koniecznoci dokonania inwestycji. I
710
tak dalej i tak dalej, naliczybym jeszcze wiele luk, rozbienoci, ktre
kada ze stron interpretuje po swojemu, ale szkoda mi czasu. Nie byoby
tego listu gdyby nie to, e Ty zawsze walisz z grubej rury, mimo, i
wystarczyo uprzejmie napisa, e Japoczycy wycofali si z biznesu i w
zwizku z tym nasze dotychczasowe apetyty musz ulec urealnieniu.
Piknie pozdrawiam Ciebie i Twoj on
(monogram)
PS. Pojutrze [jak na ironi] Telewizja zapowiedziaa film "Tajemnice
Beksiskiego", w ktrym wystpisz jako solista piewajcy "pie o
Japoczykach". Gbski o ile pamitam pousuwa i przyfastrygowa tylko
Twoje obelgi pod moim adresem, jak te wszystkie te miejsca, w ktrych
donosisz Urzdowi Skarbowemu w Polsce, e masz ze mn kontrakt, e
cena 300.000 frankw jest obecnie "cen normaln", etc., etc. Nie usun
chyba fragmentu gdy o obrazie, ktry kupie od Siemiskiego mwisz
dwukrotnie, e kupie go za "psie pienidze". Byo to 3000 dol. Nie
wiem czy oferowane mi obecnie 2400 naley nazwa "kocimi" czy
"szczurzymi". Poniewa moja rodzina stanowi "zgraj szczurw", to
chodzi chyba o "szczurze pienidze".
(monogram)
***
Pary, dn. 27 lutego 1991 r.
Drogi Zdzisawie,
Otrzymaem Twj list z 20.2.91, za ktry dzikuj.
Zaczynam od koca by zacz od tego, co najbardziej dranice:
1) Gdy dzwonic do Ciebie z Osaki powiedziaem i, o ile przyszo
by Ci si "przekrci" (o czym uporczywie mnie uprzedzae idc
na operacj) wol mie wszystko zawczasu spisane (cho, jak
wida, spisanym nie bardzo si przejmujesz, ale w tym konkretnym
wypadku to ju nie Ty miae gra rol przejmujcego si) by nie
711
Warszawa 16.3.91.
Twj ostatni list otrzymaem jeszcze 13 bm., ale akurat w tym dniu
wydobywano mi dren Kehra i jak zwykle spodziewajc si
nieprzewidzianych komplikacji, jak zwykle si nie omyliem: byy
komplikacje, a nawet miaem tzw. "wstrzs", tak wic przez ca 2 dni
byem jak szmata i niezdolny do formuowania myli. Piszesz w swym
licie, e czekasz na me nastpne propozycje cenowe. Czy ma to
oznacza, e owe 2400 nie jest Twym ostatnim sowem, po ktrym
choby potop? Mnie jest nadal trudno podj decyzj, ale widz, e
podj j bd musia, bo wszystko nadal si u nas odwleka, wybory
planowane na maj maj by nie wczeniej ni w padzierniku, za
Hezbolachowie w Muppet Show zwanym Senatem Najjaniejszej
Rzeczypospolitej maj na gowie waniejsze ni podatki problemy, a to
ochron prawn dziecka pocztego, a to (jak sdz) jakie projekty ustaw
majcych na celu cinanie toporem wszystkich, ktrzy w niedziel nie
chodz do kocioa lub w pitek jedz miso - naleaoby take rozway
jakie ustalenia i wprowadzi jakie przepisy, ktre by nareszcie
poczyy ilo posiadanego potomstwa z iloci dozwolonych stosunkw
pciowych w maestwie, moe by tak w obecnoci ksidza i ministranta,
a moe w zakrystii ustawi tapczan do tych celw, jednym sowem masa
problemw i ustawa podatkowa, ktr Sejm mia uchwali jeszcze pod
koniec ubiegego roku, nadal nie jest uchwalona, a mamy przecie sejm z
kontraktu, ktry jest jeszcze jako tako "drony", gdy przyjdzie sejm z
wyboru Narodu, to ju pewne jest, i tyle bdzie zda ilu bdzie posw i
wszyscy wszystkich okrela bd mianem sprzedawczykw, aden
projekt nie wyjdzie poza dyskusj.
Tak wic podejmuj decyzj, ktr wbrew zasadom dramaturgii
uzasadnia bd dopiero potem, bymy konkretne cyfry mieli ju za sob:
Proponuj zatem cen 3000 za obraz oraz cen 200 za may rysunek tego
typu jak poprzednio tyle, e z uyciem kopiarki jako elementu
przetwarzania. Cen t proponuj na rok biecy, gdy powanie
obawiam si o to, e ustawa podatkowa jednak zostanie wreszcie
uchwalona, a to, co wiem o jej projekcie, sprowadza si do tego, e 40 %
zostanie pochonite przez podatek. Problem tylko polega moe na tym,
od jakich sum liczy si bdzie dochd, czy odlicza si bdzie i w jakim
717
stopniu koszta wasne i czy bdzie, oraz jaka wysoka bdzie, suma wolna
od opodatkowania. Wbrew temu co zapewne sdzisz, uwaam nadal cen
podstawow (a cena 2400 jak ju pisaem bliska bdzie zapewne cenie
podstawowej pod koniec br.) za sum satysfakcjonujc mnie w sytuacji,
w ktrej nie ma staego zbytu na moje obrazy po cenach o tyle wyszych,
by usprawiedliwiay dzielenie si "po poowie", ale satysfakcjonujc pod
jednym warunkiem: e jest to cena netto, czyli to, co konkretnie za obraz
bior do rki i czym mam potem prawo legalnie na terenie Polski obraca.
W momencie bowiem gdy ustalalimy cen "minimaln" obrazu, ktra
potem staa si cen "podstawow", panowa w Polsce ustrj realnego
socjalizmu, ktry mia pewn cech charakterystyczn, jeli idzie o
sprawy finansowe: posiadacz waluty zagranicznej by wit krow
stojc ponad Urzdem Skarbowym pod warunkiem, e posugiwa si t
walut w sposb zgodny z niezbyt skomplikowanym systemem regu gry:
wystarczyo posiada konto A. Z niczego, co byo wpacane na konto A
nie trzeba si byo tumaczy, za wszystko, co wyjte byo z konta A i
uyte w celu nabycia dbr materialnych, nie miao prawa obchodzi
Wadz Fiskalnych! W oparciu wic o te parametry ustaliem z Tob w
1984 cen minimaln mojego obrazu nie biorc nawet pod uwag
ewentualnoci pacenia jakiegokolwiek podatku pod jednym wszake
warunkiem: e nikt nie dowie si, e jest to "wynagrodzenie"! Walut
bowiem wolno byo "posiada", natomiast nie wolno jej byo
bezporednio "nabywa", zarwno od banku, jak te od instytucji, jak te
od osb trzecich. Bya w opinii Wadz czym w rodzaju "aski
Uwicajcej". Przy zaoeniu, e nasze stosunki finansowe s tajne, za
ja jestem "posiadaczem" waluty, nie byem w ogle niepokojony przez
Fiskusa, nawet, gdy kupowaem samochd. Istnieje do dzi bowiem
przepis nakazujcy przed zarejestrowaniem nowego samochodu
przyniesienie do Wydz. Komunikacji papierka z Urzdu Skarbowego:
Odbywao si to tak, e w Urzdzie demonstrowaem kopi przelewu z
konta A i od rki wystawiano mi zawiadczenie o umorzeniu
"dochodzenia podatkowego". Oczywicie istniaa te oficjalna technika
sprzedawania obrazw na Zachd i przez wiele lat w ten sposb obrazy
sprzedawaem, szczeglnie na pocztku swej kariery, ale o tym za chwil,
chc bowiem powrci do realiw dnia dzisiejszego. Na dzie dzisiejszy
w Polsce nie istnieje ju (poza bankami i kantorami wymiany) obrt
dewizowy. "Pewexy" zostay zlikwidowane, nie jako firma, ale jako
sklepy, w ktrych mona paci dewizami. Gdybym (zamy) chcia
718
Warszawa 22.3.91.
Warszawa 11.4.91.
przypa mnie w ramach punktu 37. Namalowaem ich w sumie trzy. Dwa
z punktu 37 s ju rozdzielone: jeden daem koledze z Krakowa, z ktrym
razem studiowaem i zabierze go ode mnie Nyczek, bo w maju bdzie
mia moj wystaw wic i ten obraz wystawi - na razie nie jest oprawiony.
Drugi zayczya sobie teraz moja ona - nie wiedziaem, e jej si to
spodoba, ale o tyle bdzie to bez straty, e jest to obraz cokolwiek (lub
wicej ni cokolwiek) w "starym stylu", wic i tak nie pasowaby do
obecnej wystawy. Spord obrazw namalowanych w roku biecym,
dwa s kandydatami do Oskara, czyli punktu 37. Poniewa jednak (jak
zwykle) potrzebuj pienidzy, to mgbym je sprzeda po cenie 5.000, tak
wic miabym prawo do koca roku ju tylko do trzech. Ten kij ma dwa
koce, bo oczywicie nie jest wykluczone, e do koca roku strzeli mi si
co tak dobrego, e z tych dwch zrezygnowabym (o ile bymy
poczekali) no, ale odpadoby co innego. Decyzja naley do Ciebie. Niej
wyliczenie i dokadna kalkulacja cenowa:
98 x 132 = 1 sztuka
88 x 92 = 4 sztuki (w tym jeden punkt 37)
73 x 87 = 4 sztuki (w tym jeden punkt 37)
73 x 73 = 2 sztuki (w tym jeden za 1.600 z roku 1990)
61 x 73 = 2 sztuki (w tym jeden acrylic)
Istnieje due prawdopodobiestwo, e zostanie namalowany jeszcze jeden
olej w formacie 73 x 87 (mam obecnie na sztalugach), oraz jeden acrylic
61 x 73 (jest zaczty i odoony, lecz nieporzucony) - nie wiem jednak jak
i czy mi to pjdzie, bo pod presj oczekiwania zawsze si demobilizuj.
Poza tym posiadam na skadzie okoo 40 maych rysunkw z uyciem
kserokopiarki i przetworzeniami. Jest ich jeszcze ponadto chyba 6 lub 8,
ale zostay wypoyczone Nyczkowi, ktry bdzie robi w maju wystaw
kilku moich obrazw (z mojej kolekcji) oraz rysunkw i rysunkw z
uyciem kopiarki, ktre naby ode mnie jeszcze na wiosn ubiegego
roku, gdy nie bye nimi zainteresowany - teraz dopoyczy kilka
nowszych. Byoby o tyle korzystne by dokona z tego wyboru i kupna, e
potem miabym co na rozliczne aukcje dobroczynne i prezenty, od
ktrych naprawd nie mog si wyzwoli. Kalkulacja w zalenoci od
tego czy chcesz kupowa kandydatw do punktu 37, ktre w wyniku
kupna stan si ju punktem 37 i zostan odliczone od mojej puli naley
do Ciebie. Ceny za normalne obrazy po 3.000, cena za jeden z roku
ubiegego 1.600, cena za rysunki 200, cena za "punkty 37" 5.000.
727
Warszawa 31.5.91.
wysyaem list pyt, ktra tak dugo nie moga dotrze do Parya, prosiem o
wysanie do mego kolegi do Poznania jednego katalogu koreaskiego na mj
rachunek. Z tym, e prosiem by by przejrzany pod ktem ewentualnych usterek
edycyjnych, ktrych [jeli sdzi po tym kartonie, ktry przez pewien czas lea
u mnie] jest jednak spory odsetek. Ostatnio kolega ten by w Warszawie i
mwi, e jeszcze nic nie dosta. By moe, e wyniko to z faktu opnienia si
listu. Teraz jest jeszcze jedna taka sprawa, tym razem z Rzeszowa te dla faceta
w stosunku do ktrego mam zobowizania, bo mi zaatwia rozmaite
czasochonne sprawy. Jeli zgodnie z tym, co mwi Kieczewski masz by w
Warszawie, to moe po prostu [o ile jeszcze nic nikomu nie wysyae]
przywieziesz dwa katalogi, a ja je wyl lub podam, by byo mniej kopotu.
Oczywicie fors odliczysz z mej nalenoci lub te z pyt kompaktowych, z
ktrymi s takie trudnoci; moemy to uzgodni na miejscu. Na wszelki jednak
wypadek podaj adresy:
1. Wojciech Skrzydlewski
2. Janusz Baryki
No, ale to Ci zapewne nudzi. Ja jak mam jaki klin w gowie, to umiem
wycznie na ten temat, ni mi si to przez ca noc, myl tylko o tym, a
jak mi co nie wychodzi to dostaj szmergla.
Pozdrowienia po raz drugi dzisiaj.
(monogram)
***
Drogi Piotrze!
Warszawa 14.6.91.
"mam sraczk i nie pojad, pocaujcie mnie w dup", co wcale nie byoby
dziwne w wykonaniu mego pierworodnego.
Koyamie wysaem w prezencie may rysunek cienkopisem, czego mam
nadziej nie uznasz za koronny dowd mej nielojalnoci - jako musiaem
si zrewanowa, nie cierpi prezentw, chocia tym razem trafili, bo
Discman mnie bawi, a z reguy dostaj butelki Ballantine, Chivas Regal,
cygara lub zapalniczki Cartier, co puszczam dalej w kurs gdy inaczej
musiabym ju otworzy sklep. Poza tym zawsze dostaj kwiaty [Rany
Boskie! Zdaje si, e dostaem kwiaty od Twej ony. Zatem popeniem
nietakt, za ktry przepraszam] i stoj z nimi jak idiota w przedpokoju nie
wiedzc, do czego naley je wsadzi, jako, i w domu brak jest wazonw.
Wg madame Arens Japoczycy z Osaki wycofali si z biznesu z Tob, bo
w Japonii jest recesja. Wg moich informacji, kupili podobno przed
miesicem obraz z leccymi gowami, ktry wstawi do galerii (Ty te go
poszede oglda) Palczewski, pacc 165 czy 156 milionw. Tak wic
by moe wrc do biznesu.
Co do testu jaki daem za Twoim porednictwem do rozwizania
adwokatom, nie mam od Ciebie adnej informacji, ale sdz, e po prostu
prawnicy sami nie wiedz co tu si bdzie dziao. Ustawa podatkowa
nadal nie jest uchwalona, a to, co przecieka do prasy (przesyam wycinek
z Polityki) wskazuje, e i projekt nadal jeszcze jest w sferze dyskusji.
Poniewa jak zauwaysz zapewne prg dolny penego 40 %
opodatkowania zaczyna si od niewysokiej sumy 6.500 USD (okoo)
dyskutowane jest podniesienie stopy na 45 % lub wyej od sum
przekraczajcych ten prg, a w zamian zniesienie opodatkowania sum
minimalnych i emerytur. W kadym razie nie zapowiada si rowo, ale
jedno wydaje si ju by pewne, e ustawa nie bdzie jeszcze dziaa w
roku biecym, mimo, i przed dwoma czy trzema miesicami w jakim
wywiadzie telewizyjnym Balcerowicz domaga si jej wejcia w ycie
najdalej do czerwca. Teraz jednak nic nie jest pewne, nawet termin
jesiennych wyborw, narasta fala strajkw i protestw, licho wie, co si
jeszcze moe zdarzy.
Jeli idzie o moje skromne podwrko, to myl, e w tym roku uda mi si
jeszcze fiskalny cud nad Wis tyle, e wikszym kosztem ni w latach
ubiegych.
731
Warszawa 22.11.91.
734
***
Drogi Piotrze!
Warszawa 2.3.92.
mam inne wyjcie. Kryzys ekonomiczny jest tak gboki i tak nike
s szanse na rych popraw sytuacji, i mono skupienia mych
rodkw pieninych na utrzymaniu przy yciu galerii, bez
koniecznoci zakupu w tym i nastpnym roku Twych obrazw
moe si okaza waciwym rozwizaniem.
W tym wzgldzie za podstaw naszego porozumienia przyjmuj
nastpujce dwa zdania zawarte w Twym licie:
"Zawiemy nasz ukad na okres dwuletni, czyli do koca 1993 roku,
nie podejmujc teraz adnych uzgodnie finansowych. Ja przez
ten okres zobowizuj si nie sprzeda ani jednego obrazu...."
oraz
"Gdy za przyjdzie koniec 1993 roku, to w zalenoci od aury
gospodarczej albo ruszymy z cenami do przodu, albo wrcimy do
naszej umowy..."
Tego uzgodnienia bd si wic trzyma dodajc, i o ile dla Ciebie
elementem decydujcym o "ruszeniu do przodu z cenami" lub o
powrocie do umowy wyjciowej bdzie, jak piszesz, "aura
gospodarcza", o tyle dla mnie decydowa tu bd po prostu moje
moliwoci finansowe.
5) I ja uwaam, e "jutro bdzie lepiej".
Pozdrawiam Ci serdecznie i rce Twojej ony cauj
Piotr
***
Drogi Piotrze!
Warszawa 22.3.92.
741
Piotr
***
Drogi Piotrze!
Warszawa 11.4.92.
***
Marly le Roi, 20 kwietnia 1992 r.
Drogi Zdzisawie,
Wprawdzie dzielisz teraz i Ty Twe wywody na rozdziay i na
punkty, ale nadal lepszym jeste malarzem ni prawnikiem.
Mwic zwile niewiele mogem zrozumie z twego listu mimo
jego kilkukrotnej, uwanej lektury. Co do treci samego wywodu, to
po prostu zaskakuje mnie ona, tak jak zaskoczyaby z pewnoci
kadego, przyzwyczajonego do kanonw prawa juryst.
1) Co do umowy bowiem, to po prostu obowizuje nas ona nadal i
to do momentu oboplnej zgody na jej zmian. Jednostronne
uwalnianie si od obowizkw, ktre nakada jest dla kadego
prawnika po prostu niezrozumiae. I to nawet, jeli owo uwolnienie
si przybiera form uroczystego wrczenia "pisma" (tak jak to byo
w dn. 20.12.88 r., kiedy to owiadczye mi, i uwalniasz si
jednostronnie z postanowie dotyczcych "komisu", bez ktrych
przecie, caa umowa bierze w eb).
To, e od razu nie protestowaem przeciwko temu ewidentnemu
pogwaceniu naszego kontraktu bynajmniej nie jest jednoznaczne z
moj zgod na owe pogwacenie. A bez mojej zgody aden
trybuna, ten z pkt. 5-go czy jakikolwiek inny nie przyznaby Ci racji
choby twj adwokat stawa na gowie by go przekona o tym, e j
masz.
Sam zreszt rozumiesz to doskonale i nie dalej ni trzy miesice
temu wydae mi 9 obrazw "na kredyt" trzymiesiczny, ktry to
"kredyt" zosta Ci zapacony z dwutygodniowym wyprzedzeniem.
Twoja uparta, powtarzajca si sugestia, i zadajc swego czasu
arbitrau w sprawie obrazw z serii "Z" okazaem si oszustem,
ktry posiadajc 50 obrazw w "komisie" mgbym za nie nie
zapaci, obraa mnie tak, i kady inny na moim miejscu po prostu
by Ci wyzwa na pojedynek, by nie okrela tego dosadniej.
749
753
***
Drogi Piotrze!
Warszawa 4.5.92.
Nie wiem czy mam odpowiada na Twj list z dnia 20.4.92 czy nie, bo
proponujesz "zdepasjonowanie" debaty, a nie sposb byoby na
odpowiedzie na mniej ni 6 stronach i bez "pasji". Zwierzye mi si raz,
e jeste mistrzem w takim relacjonowaniu rzeczywistoci, w ktrym
wszystkie fakty si zgadzaj, a zmianie ulega jeden, z pozoru nieistotny
szczeglik, co powoduje, e wszystko obraca si przeciw konkretnej
osobie lub sytuacji, na Twoj korzy i ku Twojej chwale. Dotyczyo to
notatek, jakie podobno stale w formie intymnego dziennika prowadzisz.
Nie wiem czy ostatni list jest dowodem mistrzostwa, ale na pewno jest
dowodem pasji, z jak nadal uprawiasz sw niecn zabaw. Jest tam
miejsce i na ironi i na wite oburzenie i na groby, tyle, e nie ma
miejsca na rzeczywisty przebieg zdarze. No c moe rzeczywicie
lepiej nie odpowiada, bo co z tego, e moje bdzie na wierzchu, jeli
wywoa lawin, na kocu ktrej znowu bdzie zimna wojna. Jeli by
jednak sobie yczy, to jestem do usug, ale niewielk mam na to ochot.
Sam przecie proponowaem odoenie sporw na moment odbioru
obrazw. Odpowiem tylko, e adnego owiadczenia w sprawie 50
obrazw mi nie podpisywae. Powiedziae to ustanie, ja to jak zwykle
nagraem i uwaam, e sprawa w ten sposb zostaa zaatwiona. Nie
piszesz jasno o tym, ktry termin wybierasz wic zakadam, e
przyjedziesz w kwietniu 1994 roku. Informuj te, e nie traktuj tego
jako ustpstwo z mojej strony, w zwizku z powyszym nie mam
moralnego prawa do wystpowania w owym kwietniu "z pozycji siy".
Czy zadowala to Twj prawniczy umys? Jeeli jednak chcesz innego
terminu, to podaj go jak najszybciej i ten inny termin te nie moe by
traktowany jako ustpstwo z mojej strony. Nie chciabym jednak by
zaskoczony. ycie i twrczo wymagaj odrobiny planowania. Budet
te. O ile nie odpiszesz bd uwaa, e zaakceptowae termin kwietnia
1994. Piknie pozdrawiam Ciebie i Twoj on
(monogram)
PS. Nagraem dla Ciebie audycj "Muzyka moja mio" (rodzaj
wywiadu na temat gustw muzycznych podpisanego - oczywicie
"twrczo zmontowany") oraz mam bardzo mieszny czarno-biay,
754
(monogram)
W-wa 20.5.92.
***
Marly le Roi, 13 czerwca 1992 r.
Drogi Zdzisawie,
Nawizuj do twojej lakonicznej kartki z 20 maja br.
Mylaem, i wraz z ni nadejdzie twj projekt umowy ucilajcej
nasze zobowizania na okres do kwietnia 94 roku. Oczywicie, w
obliczu ogromnych trudnoci, jakie mam w uzyskaniu od Ciebie
przestrzegania najbardziej elementarnych postanowie naszej
podstawowej umowy, nie mog zgodzi si na listowne,
niedokadne i fragmentaryczne zaatwianie tak wanej sprawy.
Niniejszym przesyam Ci wic mj projekt czasowej umowy
wicej nas do nastpnego odebrania obrazw w kwietniu 1994
roku.
Szczeglnie istotna jest w nim sprawa przejcia naszych
wzajemnych zobowiza na naszych spadkobiercw:
- tak bym w razie twojej mierci, ktra zdarzyaby si w
midzyczasie mia prawo do zakupu w cigu p roku od twoich
spadkobiercw wszystkich stworzonych w midzyczasie przez
Ciebie obrazw po cenie nie wyszej ni ta, ktra obowizywaa
przy naszym ostatnim rozliczeniu (5 tysicy dolarw za obrazy z
pkt 37 i 3 tysice dolarw za kady nastpny obraz),
- oraz eby w razie mojej mierci moje prawa do zakupu tych
obrazw od Ciebie lub od twych spadkobiercw na takich samych
warunkach przeszy na moj maonk.
Podkrelam jeszcze raz to, co powiedziaem we wstpie, i tylko
formalnie zawart midzy nami umow bd uwaa za wic a
757
Warszawa 24.6.92.
Mia by luz i spokj do pracy, nie ma ani jednego ani drugiego. Owa
"lakoniczna kartka" bdca odpowiedzi na Twj list, miaa za zadanie
wyciszy jaowe przerzucanie si oskareniami oraz potwierdzi, e
przyjem do wiadomoci Twoj akceptacj moich propozycji z dnia
4.5.br. Nie byo adnych potrzeb replikowania. Nawet Ty tego nie
dae! I jak maj wyglda te dwa lata luzu, skoro ju 1/4 tego okresu
polega na ucilaniu tego, co na dwa lata z gry ucili si nie da., czyli
wychodzi na to, e zamiast je t ab w kwietniu 1994 bdziemy
przyjemno degustacji rozkadali na dwa lata i trzy miesice. Boe
przenajwitszy w Trjcy w. jedyny! Wyjd pod las, sid na polu i
zaczn wy!
Wysyasz mi tekst Porozumienia do podpisania. W tej wersji tego
porozumienia nie podpisz z wielu przyczyn. Nie bd si wdawa, (bo
nie mam na to zdrowia) w prawnicze dywagacje, do ktrych zreszt jak
twierdzisz nie mam te talentu i przygotowania.
1. Generalnie podpisa mog rne rzeczy, ale tylko na ten rok, czyli do
31.12.1992. Niczego nie podpisz na dwa lata z gry.
2. Punkt 6 mog podpisa pod warunkiem, e punkt 4 sformuowany
zostanie tak, i wynika z niego bdzie w sposb jasny i oczywisty, e w
roku 1992 ceny na obrazy i warunki realizacji ich kupna i odbioru, bd
takie same jakie byy w roku 1991. Te dwie sprawy s we wzajemnym,
cisym zwizku.
3. Punktu 5 nie podpisz.
758
***
Zdzisaw Beksiski ul. Sonaty 6/314 02-744 Warszawa
Drogi Piotrze!
Dziki za pami i artyku o migrenie. Ja jednak nie mam migreny, lecz
co, co medycyna okrela jako (bodaje) "Cephalea vasomotoria", tak
wic nie mam prawie nigdy zwiastunw migrenowych, ktre maj
charakter gwiazd, byskw, wieccej piy w oku etc., co najwyej
nasilaj mi si w trakcie blu objawy naczyniowe na siatkwce,, czyli
plamki, pknite yki etc. W ogle mam podobno w prawym oku
760
Drogi Piotrze!
Mwiem ju przedwczoraj przez telefon, e zwraca si do mnie, przed
okoo p rokiem Orodek Sztuki Wspczesnej, ktrego ankiet
zaczam. Nie bardzo wiedzc jak mam t ankiet wypeni i
przytoczony codziennymi kopotami, walnem to w jaki kt. Teraz,
przed kilkoma dniami, dzwoniono do mnie i wysano mi rzecz powtrnie.
Nadal nie umiem tego wypeni, zreszt zaczam kopi pisma, ktre
wysyam dzi do Orodka, wraz z pierwszymi dwoma wypenionymi
stronami, ktrych kopie te Ci wysyam. Co do reszty, to jest wanie tak
jak w zaczonej kopii pisma do pani Rottenberg. Moe im wylesz jakie
albumy o ile jeszcze je masz? Moe jakie slajdy i moe spis wystaw i
odczepi si? Firmuje ten Orodek, poczynajc od Turowicza, poprzez
Geremka, a do Tischnera, absolutna wierchuszka intelektualna "Nowej
Demokratycznej Polski". Inni, jak Fibak czy Soros, wystpuj zapewne w
charakterze dojnych krw. Nie wypada ich zby niczym, a ja naprawd w
zetkniciu z takimi ankietami staj si jeszcze dwa razy gupszy ni na
codzie.
U nas na razie horror bez zmian. Kuchni nam zamurowano przedwczoraj
(oczywicie, bd potrzebne, gdy mur ju wyschnie, jeszcze jakie tapety,
bo nie widz szans, by to si dao odmalowa), ale
WC rozwalone jest
nadal. Wczoraj nareszcie przeprowadzono tam prb i mam nadziej, e
dzi uda mi si znale murarza, ktry zechce mi to zamurowa poza
kolejnoci, gdy czekajc na swoj kolejk, czekabym jeszcze z 10 dni.
Jeeli nie znajd go dzi, to bdziemy musieli z dziurami i smrodem
wytrzyma do poniedziaku, bo w sobot i niedziel jest weekend. Oby
tylko od poniedziaku nie rozpocz si tu strajk roszczeniowy i godwka
protestacyjna.....
No i to by byo na tyle. Piknie Was oboje pozdrawiam.
Zdzisaw
Warszawa: pitek, 8 padziernik, 1993, Godz. 8:31.
***
762
766
Nie masz rwnie "pustych" lat (jak miae chyba w 1975 r.), w
ktrych nie udawao Ci si niczego sprzeda i ye w lku o jutro.
Nawet, jeli si ze mn spierasz i obaj si nawzajem dranimy,
nawet, jeli boli Ci, e przeszede "na pensj" i stracie wolno
i poczucie ryzyka, nie musisz si martwi o to, z czego bdziesz
y, bo o to dba twj agent.
Ot sprowadzie mnie do pozycji byle jakiego X lub Y, z ktrym
nie miae nigdy adnych ukadw, ktry przychodzi prosto z ulicy i
chce od Ciebie bezporednio zakupi obrazy.
Gorzej, bo w X lub Y na pewno zadaby od Ciebie spuszczenia
z ceny z chwil gdyby kupowa, tak jak ja, hurtowo, po
dwadziecia, pidziesit czy siedemdziesit obrazw na raz.
Nie mwic o tym, e daby jeszcze niszej ceny zwaywszy na
cikie czasy.
Jak bowiem wiesz troch z prasy (ale na twoje szczcie nie z
dowiadczenia) na wiecie panuje sytuacja dramatyczna. Na
Zachodzie milionom ludzi, na to eby ich nie wyrzuci na bruk
obnia si pensje, bo nie ma z czego paci, obnia si
wiadczenia socjalne, emerytury, zwrot za lekarstwa i za szpitalne
leczenie bo nie ma z czego zwraca. I wszystko to mimo
zapewnie dawanych przez rzdy od dziesitkw lat, e w tej
domenie moe by tylko postp a nigdy regres, e s to "prawa
nabyte i niepozbywalne". A jednak pozbawiono ich rzesze ludzi.
By poda konkretny przykad z wasnego podwrka powiem, e
gdy ostatnio zwrcilimy si do waciciela domu, w ktrym
znajduje si nasza galeria o przedyskutowanie czynszu, jaki mu
pacimy, ju w pierwszych sowach sam nam zaproponowa
obnienie go o 25 % i to zanim jeszcze zdylimy cokolwiek
powiedzie.
Przeanalizuj te uwagi spokojnie i uwanie. O ile odrzucisz moj
propozycj, ktra na osobnej kartce towarzyszy niniejszej notatce
przedstawi Ci drug, po czym trzeci i czwart. Nastpnie Ciebie
poprosz o rozwizanie "pata".
769
PIERWSZA POPOZYCJA
Nastay czasy tak cikie, i obecnych siedemdziesit kilka
obrazw, ktre namalowae przez ubiege dwa lata mog
uregulowa tylko zgodnie z warunkami naszej umowy. Znaczy to:
1) 10 obrazw dla Ciebie (po pi za kady ubiegy rok).
2) 10 obrazw dla mnie po "goych" 8.400 Fr. (po pi za kady
ubiegy rok).
3. 24 obrazy (po dwanacie za kady ubiegy rok) po 1350 $ (to
znaczy za cen podstawow plus wspczynnik inflacji od 1984 r.
wedug cisych oblicze dokonanych przez bank, a ktre s
zaczone do niniejszej propozycji).
4) Reszta obrazw w "komis" na trzy lata do Francji. Po czym s
one albo zakupione przeze mnie, albo przeze mnie sprzedawane w
Polsce a zysk i podatki dzielony z Tob po poowie.
5) Zgodnie z umow wszystkie obrazy musz by obramowane, bo
bd wystawiane na sprzeda.
Gdy czasy byy lepsze (myl o Japoczykach) podzielilimy si
sukcesem. Dzi s okropne i musimy podzieli si trudnociami.
3) Po wystawie, w lipcu 1994 r. zwracam Ci dziesi czarnobiaych, a odbieram 10 spord tych, ktre Ci zostawiem. 21
pozostaych, ktre wziem zostaj u mnie na moj wasno, a w
zamian, u Ciebie pozostaje 23 moich (czyli niejako pac dwoma
obrazami za prawo wymiany).
4) Czekamy lepszych czasw wstrzymujc si od sprzeday w
Polsce, eby nie musie puci obrazw za grosze. Bo jak
stwierdziem, sam chcc sprzeda kilka obrazw w kraju, mona
tam obecnie liczy tylko na "szczurze pienidze".
5) Przy pierwszej okazji pienidzy, ktre by mi wpady do kieszeni
odkupuj od Ciebie zostawionych Ci 23 obrazy lub kupuj inne
stworzone w midzyczasie po cenie podstawowej z doliczeniem
inflacji plus bonifikata 650 $, to znaczy po 2.000 $ sztuka.
6) Zgadzam si na zmian naszej umowy ustalajc od tej pory
cen podstawow na 2.000 $ (cena podstawowa z doliczeniem
inflacji plus bonifikata 650 $) za obraz, pod warunkiem, e nie
bdziesz si w przyszoci powoywa na punkt 37.
TRZECIA PROPOZYCJA
1) Rezygnuj z przypadajcych mi 10 obrazw po "goych" 8.400
Fr. za sztuk za dwa ubiege lata.
2) Ty rezygnujesz z przypadajcych Ci 10 obrazw z pkt. 37 za
ubiege dwa lata.
3) Zakupuj od Ciebie 21 obrazw przeze mnie wybranych po
2.000 $ sztuka (czyli o 650 $ wicej ni obowizujca mnie cena
podstawowa).
a) Patno poowy z nich nastpuje jeszcze w 1994 roku. Patno
drugiej poowy nastpuje w przyszym roku. O ile zjawiaj si jakie
pienidze natychmiast wywizuje si z mych zobowiza do Ciebie
zarwno co do pierwszej jak i co do drugiej poowy patnoci.
b) Owe 21 obrazw zabieram do Francji w pocztku kwietnia br.
771
to par miesicy. Do tej pory oprawiaem na raz nie wicej jak 10-12
obrazw i kosztowao mnie to i tak bardzo wiele wysiku. Nie
przewidywaem tego, e wymaga bdziesz obecnie ram, bo od paru lat
odeszlimy od oprawiania u mnie. Nie proponowabym Ci przed dwoma
laty odroczenia terminu odbioru, gdybym liczy si, e oprawianie spadnie
na mnie, bo przecie zdawaem sobie spraw z tego, e po oprawieniu nie
bd mie gdzie wszystkiego skadowa.
Teraz o moich wydatkach, gdy wie si to poniekd z prognozowaniem
na nastpne lata. Informowae mnie zreszt o swoich problemach, wic
chciabym te poinformowa Ci o moich. Nam ostatnio wychodzi
rocznie ca 30.000 - 35.000 i jestem ju na kocwce zapasu gotwki i tu
wypadaoby dokona wylicze szczegowych, ale myl, e moesz to
sobie samemu obliczy, czytajc moje trzy propozycje. Generalnie jest
tak, e powstaje ujemny bilans i pienidze szybciej bd odpywa ni
przypywa, co w zalenoci od tego, ktr z propozycji wybierzesz,
doprowadzi mnie do Katastrofy albo ju w pierwszej poowie 1996 albo
dopiero w poowie 1997. Tak wic ewentualne rozwizania tego
problemu (szybszego odpywu ni dopywu forsy) musimy uzgodni w
cigu najbliszego procza.
Ja proponowabym, by kupi to, na co masz pienidze, a reszt zostawi
mi do sprzeday indywidualnej. Oczywicie sprzedawabym, ukrywajc
to przed fiskusem, po 3.000, a nawet po 2.000 USD, bo wreszcie jest to
dla mnie kwestia nie tyle ambicji, co przeycia. Uwaam, e mam szans
na dorobienie sobie w ten sposb do ryczatu i emerytury. Niej trzy
propozycje:
Propozycja pierwsza: Pacisz w kwietniu br dwuletni ryczat 46.404,72
USD i zabierasz do Parya 24 wybrane obrazy plus wypoyczone 10
obrazw z punktu 37. Zostawiasz mi do handlu 38 obrazw, ktrymi
mog manipulowa dowolnie.
Propozycja druga: Pacisz w kwietniu br. dwuletni ryczat oraz dodatkowo
kupujesz 18 obrazw po cenie "goej", pacc mi w sumie 64.404,72
USD, zabierasz do Parya 42 obrazy plus 10 wypoyczonych z punktu 37
i zostawiasz mi do handlu 20. Jest to z punktu widzenia mego
ewentualnego handlu sytuacja mao komfortowa, bo te 20 obrazw, to
bd najsabsze obrazy z caych dwch lat i trudniej bdzie je sprzeda,
776
wasnych i nie wasnych wystaw nie bywam, bo jest to dla mnie potworny
stress! Nie trawi takich sytuacji. Na dodatek ma by jaka "Konferencja
Prasowa"! A c to takiego? Konferencje prasowe maj Czonkowie
Rzdu, Sportowcy i Gwiazdy Rocka. Nie syszaem, by wystawy obrazw
poprzedzane byy konferencjami prasowymi. Co nie znaczy, e nie
udziel prasie wywiadw lub nie dam si sfotografowa i sfilmowa na tle
obrazw w Galerii czy te w trakcie rozmowy z ksidzem Przekaziskim
lub z Tob, o ile kto zgosi takie zapotrzebowanie, ale nie w trakcie
wernisau i nie na jakiej konferencji, na ktr, gotw zreszt, pies z
kulaw nog nie przyj, bo w tym kraju nie jest to przyjte.... I tak
dobrze, e nie wymylilicie spotkania z modzie oraz wsplnej kpieli!
Co do ewentualnych obrazw z Sanoka czy z Wrocawia, to orientujesz
si chyba, e mog co najwyej grzecznie poprosi w obu muzeach, by
obrazy takie lub inne wypoyczono. Nie mog jednak zagwarantowa, e
moje proby zostan wysuchane. Najlepiej, by do obu Muzew napisa
pisma ksidz Przekaziski, bo w takich sprawach, zwraca si powinna,
instytucja oficjalna. Myl te, e naley to zrobi z duym
wyprzedzeniem, bo Muzea mog mie potem swoje wasne plany, ktre
mog kolidowa z naszymi.
Nie moj spraw jest punkt 12, mniemam jednak, e Muzeum
Archidiecezji nie ma uprawnie (i chci) do handlu. Wprawdzie uchodz
w Twych oczach za kogo w rodzaju Chagalla, o ktrym bliscy
przyjaciele mwili, e wasn babk pomalowaby na niebiesko, gdyby za
ni zapacili dolarami, ale w tym wypadku radzibym odstpi od
zamiarw handlowych.
Ja si do tej pory z Przekaziskim nie kontaktowaem,
najprawdopodobniej z powodw cechujcej mnie niemiaoci, ktra
cholernie mi utrudnia takie sprawy. Od Noszczyka wiem, e Przekaziski
wyraa si o Tobie z entuzjazmem, a wic chyba sprawy s na najlepszej
drodze.
U nas nic nowego, poza tym, e Zosi okradziono na miecie, po czym
dokumenty, legitymacje etc., porzucono w jakim zalanym wod koszu na
miecie przy ul. Mokotowskiej. Poniewa ukradziono te kluczyki od
wozu, od blokady na skrzyni biegw i od blokady na kierownicy, jak te
zdalne sterowanie do otwierania drzwi w samochodzie, to wszystko
780
Moje rady: Kup najpierw komputer, opanuj jego dziaanie, zainstaluj tam sobie
podstawowe programy i potem w drugiej kolejnoci kup drukark, w klasie, jaka
bdzie Ci potrzebna. to, co czytasz drukowane jest na drukarce laserowej,
postcriptowej o rozdzielczoci 300 dpi, czcionk Big Top w rozmiarze 16
punktw. Drukarka 600 dpi pozwoli Ci na dwa razy wyszy standard, a jak
sdz wicej, nie bdzie Ci do Twych celw potrzebne. Jeli kupisz komputer z
CD-ROM, bdziesz mg naby od firmy Adobe pyty kompaktowe zawierajce
zakodowane, lecz widoczne na ekranie, wersje wszystkich (bodaje 1300)
wykrojw czcionek. Wedug systemu "Type on call", moesz zamwi w
kadym przedstawicielstwie Adobe numer kodu, pod ktrym zakodowana jest
na Twojej pycie CD, Post Scriptowa lub True Typowa wersja tej czcionki,
ktra Ci si podoba (oczywicie pacc za ni) i wtedy w banalny sposb, po
wystukaniu na klawiaturze kodu, ona jest ju Twoja i moesz ni drukowa.
Jeli tak jest w Polsce to na pewno tak samo jest te we Francji. Oczywicie ja
nie pac, tylko kradn, ale wymaga to ju pewnych umiejtnoci i stosownego
programu do przerabiania czcionek (np. Alsyst Fontographer).
Scanner kupibym dopiero w trzeciej kolejnoci, jak ju oswoisz si z
komputerem i drukark.
O ile masz zamiar wej w inny system ni Macintosh, to by moe
poszczeglne informacje mojego listu, mog si okaza niecise, ale generalnie
zawsze jest to zblione do siebie.
A wic jeszcze raz o scannerze. Zrobiem, tak jak o to prosie, dwie kopie
moim scannerem: jedn rastrow, ktra w zaoeniu winna wykazywa ptony.
Drug liniow, ktra operuje tylko dwoma walorami: czerni i biel.
Dodatkowo na rastrowej kopii dorysowaem w programie scannera podkrelenia
etc. W moim ndznym scannerze, ktry jest zabawk na poziomie "My first
Sony" (pod t nazw Sony lansuje kolorowe magnetofony, radia i mikrofony dla
maych dzieci) optimum wyglda tak jak na zaczonym obrazku, co oczywicie
nie oznacza, e wyglda tak bdzie w scannerze wyszej klasy. W kadym
razie unaocznia Ci te rnice, o ktrych mwilimy przez telefon: Jak maj by
ptony, to musi by raster, jeeli ma by czysty druk, to lepszy jest wariant
czer - biel. To, e wydrukowaem tylko taki wski pas, wynika z waciwoci
mego scannera, ktry jest modelem rcznym i w zasadzie suy jako dodatkowe
wyposaenie do Notebooka w podry. Wymaga w uyciu pewnej wprawy, bo
posuwajc to rcznie, podobnie jak przyrzd do czyszczenia szyb
samochodowych, nigdy nie jest czowiek w stanie poprowadzi tego idealnie
rwno. Oczywicie program kompensuje bdy, ale nie do koca.
Co do wpisywania do zeskanowanego idealnie tekstu czarno biaego
dodatkowych sw w okrelonej skali przy pomocy wybranej czcionki, to
oczywicie mona tego dokona w programie graficznym, ale wymaga to
dobrego komputera (tzn. szybszego ni mj), gdy na komputerze takim jak
mj, kada taka operacja trwa niesychanie dugo, ju samo wydrukowanie
skanu czarno-biaego, zajo mojemu komputerowi i drukarce ponad 15 minut
pracy, tak dugo trwaa transmisja danych (przy skanie rastrowym trwao to
kilkanacie sekund).
Walorem rastra jest to, e mona potem w dobrym programie graficznym rastrowym, np. Adobe Photoshop, dorysowywa, wymazywa, wkleja co
innego etc. Jeli jednak chce si to robi precyzyjnie naley posuy si pirem
lub pdzlem wietlnym i tabliczk (Tablet). Rysowanie przy pomocy myszy,
jest rwnie trudnym i niewdzicznym zajciem, jak pieprzenie na linie, na
wysokoci pitego pitra.
Z kolei walorem kopii czarno-biaej jest to, e mona j w odpowiednim
programie, np. Adobe Illustrator lub Aldus Free Hand "zaznaczy" (cao,
fragment, a nawet tylko poszczeglne litery) i przerobi na Post Script, co
pozwala potem obszar zaznaczony dowolnie powiksza, zmniejsza, pochyla,
znieksztaca etc., bez straty jakoci, o ile oczywicie ma si drukark Post
Scriptow.
Moje wyjanienia s upraszczajce. Mona bowiem zrobi wiele wicej, tyle, e
na moim komputerku jest to sprawa wielogodzinna i bez gwarancji efektu, bo
786
No to tyle tego dobrego. Kiepsko mi si jako pracuje i chyba ten rok nie
powtrzy ilociowego sukcesu poprzednich dwch lat. Od pocztku
lutego miaem przystpi do podpisywania, co te przy tej iloci obrazw
i przy koniecznoci odczekania, by robione czarn farb olejn podpisy
wyschy, jest prac na tydzie, poczon z zastawieniem obrazami caego
mieszkania. Awaria komputerowa przerwaa mi i prac przy obrazie i
przesuna pocztek pracy przy podpisywaniu.
To tyle dobrego lub zego, jak kto woli. Piknie pozdrawiam Was oboje i
id spa. Hardejsnajd, jak w piosence Bitelsw. Cze.
789
Zdzisaw
Warszawa: pitek, 4 luty, 1994. Godz. 23:25.
***
Drogi Piotrze!
Jeszcze w sprawie komputera:
Ow zapomniaem Ci napisa poprzednio, e wszelaka szybko dziaania,
zaley przede wszystkim od szybkoci komputera, a ta zaley od jego ceny, tzn.
od procesora i ewentualnych kart rozszerzajcych lub programw
akcelerujcych. O szczegy musisz si dowiedzie w sklepie. W ubiegym roku
za najszybszy z popularnych komputerw Macintosha, dostpnych na terenie
Polski, uchodzia chyba Quadra 800. Nie wykluczam jednak, e obecnie
przybyy nowe typy. Warszawa to nie Pary. Ja osobicie marzyem o kupnie
nieco starszego, ale potniejszego modelu, a mianowicie Quadra 950, wraz z
monitorem 21 cali, komputerem twardych dyskw o najwyszej dopuszczalnej
pojemnoci, poszerzeniem RAM do 260 MB, oraz dodatkowymi kartami
rozszerzajcymi (midzy innymi do tworzenia muzyki i Video), jak te czytnik
CD-ROM (wczesna Quadra go nie miaa), scanner kolorowy A3 o
rozdzielczoci 1800 dpi i drukark kolorow A3. Rozwaaem te kupno
nawietlarki (nawietla laserem papier fotograficzny). Tobie taki sprzt nie
bdzie potrzebny, natomiast musisz si skonsultowa ze sprzedawc co do
szybkoci pracy procesora w modelu, ktry zamierzasz naby. Sam Scanner,
nawet tani, pracuje bardzo szybko i komputer, nawet tani, zapisuje to bardzo
szybko. Problem czasu, moe powsta przy drukowaniu. Drukarki laserowe te
maj wasne dyski i wasne pamici RAM. Mona je, mowic po polsku,
abgrejdowa (zrobi System up grade), czyli dooy dodatkowe kostki pamici
RAM, jak te zainstalowa kart akcelerujc etc., etc. Tu nie mog Ci suy
konkretami, bo nie mam w tej materii osobistego dowiadczenia. Moja drukarka
jest najprostsza, nie bya abgrejdowana, bo to (w wypadku tej taniej drukarki)
kosztuje ponad 12 milionw i w mojej sytuacji nie przyspieszy operacji
drukowania listw, mogoby przyspieszy wydruk grafiki, ale tej jeszcze nie
robi, a tylko si przymierzam. Istnieje dla procesu drukowania dokument
systemowy (kupujesz go razem z komputerem, jako cz oprogramowania
systemowego), ktry w trakcie instalacji automatycznie zapisuje si w Systemie
Folder i ktry po polsku zwie si "Drukowanie w tle" (zapomniaem angielskiej
nazwy, chyba "Backgrounder"). Gdy, istalujc drukark, zadasz by "praca w
790
***
Drogi Piotrze!
Przepraszam, e nie odpowiedziaem na Twj list od rki. Mam w
zwizku z nim pewn propozycj, ale ona, przed jej przedstawieniem,
wymagaa duszego przemylenia, poza tym wiele rzeczy mi
przeszkodzio, midzy innymi impregnowanie podoobrazi, ktre dzi, po
kilku dniach pracy, definitywnie si zakoczyo. Tak wic odpowiadam
dopiero teraz.
Na wstpie chciabym w sposb zwizy przedstawi m propozycj,
potem wyjani genez pomysu i poda dodatkowe, ucilajce przypisy.
Proponuj wic, bymy odbir obrazw, ktre obecnie namalowaem i
mam zamiar malowa, przeoyli na kwiecie 1996, czyli na dwa przysze
lata, od chwili obecnej. Nie musimy oczywicie na ten okres zawiesza
korespondencji. Warunki wygldayby jak niej:
*********
1. Obrazy namalowane przeze mnie w interwale pomidzy pocztkiem
stycznia 1994, a kocem marca 1996, nie bd Ci w tym okresie
demonstrowane, ani nie bd na ich temat udziela adnych informacji. W
tym okresie te nie zgadzam si na adnych fotografw i inne formy
podgldania.
2. Ucilanie warunkw odbioru, odbdzie si korespondencyjnie w
okresie pomidzy kocem grudnia 1995 i kocem marca 1996.
Jakiekolwiek ucilania telefoniczne, jak te rozmowy telefoniczne na
temat tych ucile, s wykluczone.
3. O tym, ktre obrazy zaliczam do punktu 37, poinformuj Ci na
pocztku kwietnia 1996, po Twoim przybyciu do Warszawy.
4. Pienidze nalene mi obecnie, otrzymam w terminach, ktre sam
okrelie,, czyli 32.400 $ w kwietniu br., a 82.000.- Fr. "wczesn
jesieni",, czyli do 30 wrzenia br., bez dodatkowej zwoki.
794
804
nie
jestem
tym
810
Parasol
Zdzisaw Beksiski ul. Sonaty 6/314 o2-744 Warszawa
Drogi Piotrze!
Wysyam w zaczeniu katalog Waka, ktry w dniu Twego
wyjazdu, przynis wieczorem dla Ciebie. Przepraszam, e z takim
opnieniem, ale mielimy pocztkowo kopoty z wozem (robiono przy
811
***
Zdzisaw Beksiski ul. Sonaty 6/314 02-744 Warszawa
Drogi Piotrze!
Jestem prawie pewien, e to Ty udzielae poprzednich informacji na
temat niej podpisanego tym dzielnym ludziom z Orodka Sztuki
Wspczesnej. Przed chwil otrzymaem list, ktrego xero znajduje si na
odwrocie. Jeli masz jakie nowe informacje na mj temat, bd tak miy
wysa je pod adres wskazany w nagwku.
U mnie nic nowego. W rezultacie nie bylimy na adnym urlopie, ale
mam za to nacite 120 arkuszy 98 x 132, oraz 120 arkuszy 98 x 98. Przez
miesic upaw, praktycznie w ogle nie malowaem. Temperatura w
mojej pracowni, nawet z dala od okna, wynosia w dzie ca +39C, a na
balkonie gdzie tworzy si swego rodzaju inspekt (mimo otwartych
okien), temperatura dochodzia czasami do 52C. Upalne noce nie
pozwalay wypocz. Tylko babunia czua si wietnie. Jedno na tym
wiecie jest pewne: w 2100 roku babunia przekroczy 200 lat.
Dugowieczno zawdzicza wielkim uszom i unikaniu przecigw.
Jedynym ratunkiem dla mnie i ony w tym okresie upaw byy przecigi,
ale wg babuni przecigi s rdem wszelkiego nieszczcia i nawet
ydowski spisek jest niczym w porwnaniu z ich destrukcyjnym
wpywem na ducha i ciao. Tak wic dramatom nie byo koca.
Z pism, o ktre prosie mam "Przekrj" oraz wycinek z moim wywiadem
w "Rzeczpospolitej", ktry uzyskaem dziki Turlejskiej, bo gdyby nie
telefon od niej z informacj, e to ma i e to wycia, w ogle nie
wiedziabym, kiedy to wyszo. Rynek wydawniczy jest teraz tak olbrzymi,
e takie pisma jak "Rzeczpospolita" w ogle nie s w kioskach widoczne
spod rozmaitych Skandali, Sexretw, Hustlerw itp. Co do Przekroju, to
nawet nie wiedziaem, e jeszcze si ukazuje! Dostaem dziki Nyczkowi.
Mam te jaki kretyski i krytyczny artyku na mj temat, w jakim
przyniesionym mi przez Winiewskiego, poetyckim kwartalniku Akcent.
Nie dlatego kretyski, e krytyczny, gdy potrafi wznie si ponad
osobiste ambicje, gdy idzie o oceny. Kretyski, dlatego, e kretyski.
821
(o ile ich jeszcze nie usune) zrobi to samo, co ja. Cienkie, dugie rubki,
najlepiej wkrci jest przy samej grze ramy, tak, aby ich przeduenie po
przebiciu pionowego elementu ramy, wkrcio si w jej poziomy element. Po
wkrceniu, naley je tam po prostu zostawi, a nie wykrca po kadej
ekspozycji. Odboje w skrzyniach z kolei, jeli skrzynie miayby suy
wielokrotnie (a w Polsce, jak wynika z Twego listu, maj suy wielokrotnie),
mona wyklei kawakami filcu i wtedy ramy nie ulegn najmniejszemu
uszkodzeniu w transporcie.
***
Zdzisaw Beksiski ul. Sonaty 6/314 02-744 Warszawa
Drogi Piotrze!
Otrzymaem wczoraj Twj list z dnia 7 listopada 1994.
Akceptuj proponowany przez Ciebie punkt 6 i zrywam nasz umow z
dnia 23 lutego 1984 wraz z aneksem do niej z dnia 24 lipca 1986.
W Twoim posiadaniu znajduje si 46 obrazw, niezapaconych obrazw.
U mnie w domu znajduje si 13 obrazw, namalowanych od kwietnia.
Razem jest tego 59 obrazw i spord nich wybierzesz sobie dowolnych
50. Oczekuj Twego fotografa. W oparciu o zdjcia poinformujesz mnie,
ktre obrazy wybierasz do ewentualnej wymiany, a oprawi je w cigu
dwch tygodni.
Od dnia dzisiejszego, czuj si zwolniony z obowizkw naoonych na
mnie przez w/w umow i aneks do niej.
Zgodnie z Twym, wyraonym w licie yczeniem, pisz zarwno zwile,
jak te duym drukiem.
Piknie Ci pozdrawiam i cz te ukony dla Pani.
Zdzisaw
Warszawa: roda, 16 listopad, 1994 *** 8:24.
***
Marly le Roi, 24 listopada 1994 r.
Drogi Zdzisawie,
Odpowiadam na Twj list z 16 listopada br. anonsujcy mi
zerwanie naszych ukadw.
834
835
Drogi Piotrze!
Zawiadamiam, e oprawiem i podpisaem 13 obrazw przeznaczonych
dla Ciebie.
Dla informacji podaj, e jest pi obrazw 98 x 132, dwa obrazy 98 x 98
(w tym jeden acryl na biaym tle) oraz 6 obrazow 88 x 92. Lczna grubo
wynosi 71,5 cm. Wszystkie obrazy oczekuj na odbir.
Piknie pozdrawiam i cz ukony dla Pani.
Zdzisaw
Warszawa: wtorek, 6 grudzie, 1994 *** 19:17.
***
Marly le Roi, 5 grudnia 1994.
Drogi Zdzisawie,
Odpowiadam na twj list z 30 listopada biecego roku.
1. Ciesz si, e nie "zapare si" i zrozumiawszy nasz wsplny
interes, (cho nie tej samej natury, bo dla Ciebie pieniny a dla
mnie moralny) zgodzie si na reperacj obrazw po wystawach w
Polsce. Bez tej zgody na owe wystawy bym si nie zgodzi i
odwoabym je.
2. Co do punktu 30 naszej umowy jest on jasno i niedwuznacznie
sformuowany. Mimo wyganicia dalszych punktw umowy
obowizuje nadal.
a) Co do przyczyny, dla ktrych zosta wynegocjowany i
umieszczony w umowie: Wynik on z tego, e majc w
perspektywie wysiki i wydatki na wiele lat zgodziem si na nie pod
warunkiem podwjnego odszkodowania:
: to znaczy z jednej strony pewnej
iloci obrazw, ktre mi si przypadn w razie twojego zerwania
838
839
***
Marly le Roi, 13 lutego 1995 r.
Drogi Zdzisawie,
1. Twj poprzedni list (daty nie zapamitaem) dostaem, lecz moja
teciowa zaraz go wyrzucia. Prosibym, dla porzdku w moich
aktach eby mi przysa jego kopi lub fotokopi.
2. Poniewa odmawiasz wypoyczenia twoich obrazw na polskie
wystawy, wyboru tych, ktre zostan pokazane dokonam sam.
3. Nadal dr ze strachu, e po wielokrotnych przyrzeczeniach, e
wyretuszujesz obrazy zniszczone w czasie polskich wystaw, po
fakcie odpowiesz: "nigdy tego nie zrobi! Dziaaj wedug swego
sumienia, id do sdu".
Tak wic gdybym nie by si zobowiza przed Keplerem,
Przekaziskim i innymi, wycofabym si z caej imprezy po twoim
wyparciu si zobowizania sprzedawania mi piciu przeze mnie
wybranych obrazw rocznie ze sta cen 8.700 Fr. za sztuk.
Jestem w sytuacji absolutnego stresu, bo wiem, e podczas
polskich wystaw obrazy zostan wielokrotnie uszkodzone a z
twoim niepewnym sowem trzymam si deski, ktra w kadej chwili
moe pj na dno majc mnie gboko w dupie a razem ze mn
ca moj kolekcj.
4. Boe, co za szczcie, e miaem w moim posiadaniu
kilkadziesit twoich obrazw w chwili, gdy zerwae nasze ukady.
adnie bym wyglda gdybym akurat niczego nie trzyma w rku...!
Kady pretekst, nawet may przecinek postawiony w niewaciwym
miejscu byby wystarczajcym powodem, eby wykrci si od
wywizania z solennie podpisanych zobowiza. Matko
kochana....! Czy Ty nie zdajesz sobie sprawy, e dla maych,
karowatych, na krtk met zyskw (sprzedajc obrazy przez
Wahl za tysic dolarw wicej ni ja je paciem) robisz przed
843
16:39.
***
Drogi Piotrze!
Dziki uprzejmoci ksidza Przekaziskiego, przekazaem dzi do
Muzeum Archidiecezji 13 obrazw przeznaczonych dla Ciebie, ktre do
tej pory zajmoway poow wolnej przestrzeni w pokoju mej ony.
Z ksidzem Przekaziskim byem umwiony w tej sprawie jeszcze w
styczniu (pocztkowo obrazy czekay w mieszkaniu, bo sdziem, e jak
do tej pory, przyjedziesz do Polski na Sylwestra) alici najpierw Muzeum
miao jakie kopoty z wozem, potem za ja, 19 stycznia wywaliem si na
lodzie i do koca lutego chodziem o kuli. W midzyczasie poprosie o
zamontowanie zaczepw, a nie mogem posugiwa si motkiem. Teraz
wreszcie dolegliwoci ustpiy na tyle, e zamocowaem zaczepy i w dniu
dzisiejszym obrazy mogy zosta zabrane do Muzeum Archidiecezji.
Piknie pozdrawiam i cz ukony dla Twej ony.
Zdzisaw
Warszawa: roda, 22 marzec, 1995
12:55.
***
tym rwnie tych, ktre wisz u Ciebie od wielu lat jak i tych, ktre
od pewnego czasu mniej czy bardziej regularnie wycofywae
tytuem punktu 37.
Czyby i tu, patrzc mi spokojnie w twarz bez zmruenia oczu
wypar si danego solennie sowa?
Przypominam rwnie po raz trzeci, e punkt 30 naszej umowy
przewidywa, i moje prawo do zakupowania 5 dowolnie przeze
mnie wybranych obrazw rocznie po 8.400 fr. Jak rwnie to e
prawa pierwokupu obrazw z pkt. 37 "s permanentne i nie zale
od losw ktregokolwiek z innych postanowie niniejszej umowy,
jej zerwania lub zawieszenia".
Wszystko mona powiedzie o tym przepisie z wyjtkiem tego, e
jest niejasny. Czy sdzisz, e zgodz si na argument, e umowa
jest zerwana a wic "jest sprzecznym" eby trwao nadal moje
prawo przewidziane, dyskutowane, podpisane i z uciniciem
doni uwicone?
Jeszcze raz apeluj do Ciebie o zastosowanie tych obu
postanowie. S one kapitalne i daleko waniejsze dla mnie ni
pidziesit nieudanych obrazw, z ktrymi i tak nie mam co robi,
bo ani nie mam ochoty zatrzyma ich do mojej staej kolekcji, ani
nie mog ich sprzeda bo nikt ich nie chce kupi. Gdybym wiedzia,
e nie czeka mnie rekompensata przewidziana przez te dwa
postanowienia nigdy bym nie pracowa dla Ciebie przez dwanacie
lat bez grosza wynagrodzenia.
Pozdrawiam Ci najserdeczniej i rce twojej Maonki cauj.
Piotr
***
Zdzisaw Beksiski ul. Sonaty 6/314 02-744 Warszawa
Drogi Piotrze!
846
Tak samo, jeli idzie o sowo drukowane, to byo tego podobno o wiele
wicej, ale nie sposb szuka po wszystkich gazetach. Jeli co miaem, to
tylko dlatego, e kto mi o tym powiedzia, a pismo jeszcze byo do
nabycia w kioskach. By moe, e nadal istnieje w Polsce instytucja o
nazwie "Biuro Wycinkw", ale przy tym nawale tytuw, jaki teraz
mamy, nie bardzo widz jak mogaby dziaa.
Co do jakoci to niestety nie jest zbyt wietna, ale nagrania na VHS to
wszystko s kopie z VHS, natomiast Audio to jest ju trzecia kopia, bo
nagrywaem z zapasem (znacie dzie, ale nie znacie godziny) na
magnetofonie cyfrowym i zrobiem sobie z tego przed dwoma miesicami
kompilacj na zwykej kasecie, a z tej kompilacji zrobiem teraz kopi dla
Ciebie.
To by byo wszystko. Mam nadziej, e dojdzie w porzdku, chocia
jeszcze nie bardzo wiem jak to mam razem zapakowa.
Piknie pozdrawiam Ciebie i Twoj on.
Zdzisaw
Warszawa: wtorek, 19 wrzesie, 1995
Godz. 12:31.
***
Marly le Roi, 27 wrzenia 1995
Drogi Zdzisawie,
Przesyk otrzymaem, za ktr dzikuj.
Po przeczytaniu twoich wywiadw, jakie dajesz na prawo i lewo po
raz setny stwierdzam, e masz wybircz pami.
Utrzymywanie, e jedyn moj odpowiedzi na twoje nalegania o
podwyk cen byo przypominanie Ci, i pacta sunt servanda" jest
tego dowodem. Ceny twoich obrazw byy bowiem funkcj dwch
elementw: twojego nigdy nie zaspokojonego apetytu na
pienidze, ktry by stay, oraz moich moliwoci pieninych, ktre
si zmieniay. Tote, gdy otrzymaem pienidze od Japoczykw
849
850
Zdzisaw
Warszawa: poniedziaek, 30 padziernik, 1995 Godz. 15:26.
***
Zdzisaw Beksiski ul. Sonaty 6/314 02-744 Warszawa
Drogi Piotrze!
Dzi o godzinie 9:45, przywieziono obrazy z Lodzi. Pocztkowo
wydawao mi si, e nie bdzie tam wielu problemw, ale niestety blisze
obejrzenie wykazao, e problemy bd. Kolejno je opisz. Na razie na
wszystkich obrazach (z wyjtkiem "DQ") zrobiem wstpny retusz, ktry
musi przez kilka dni wyschn, a wtedy zrobi retusz ostateczny.
Poczekam na soneczny dzie, bo dzi prawie nic nie wida, a rozmiary
obrazw w ramach uniemoliwiaj mi zamocowanie ich na sztalugach.
1. Obraz bez ram, oznakowany "BO" i przedstawiajcy mczyzn w
paszczu, nioscego dziecko, jest na oko najbardziej ze wszystkich
zarysowany, bo na samym rodku. Rysy te dadz si atwo usun, ale
na poysku (patrzc pod ktem z boku) bdzie niestety wida rnic. Z
przodu nie bdzie nic wida.
2. Obraz od Szydy, ktry nazywasz "Chomeinim".
857
Chomeini
858
Samochd
859
Facet na awce
Godz. 15:20.
***
Zdzisaw Beksiski ul. Sonaty 6/314 02-744 Warszawa
Drogi Piotrze!
862
Drogi Zdzisawie,
Nadal dochodz mnie suchy, i rozpowiadasz dziennikarzom, e
wyzyskiwaem Ci przez 11 lat, e Dmochowski "za jeden mj
obraz da wicej ni mnie paci za wszystkie", e za zerwanie
umowy musiae mi "odda bezpatnie 50 obrazw", czyli "dwa lata
pracy za darmo" etc.
Przypominam Ci to, co na ten temat napisaem ju w licie z 27-go
wrzenia tego roku. Poniewa nie ustosunkowae si do niego i
przemilczae go, na wszelki wypadek przesyam Ci go jeszcze raz
poczt polecon tak, aby nie byo wtpliwoci, i go dostae.
Dzi dodaj tylko, e wedug tego, co mi doniesiono, aukcja, na
ktrej wystawie ostatnio jaki obraz nie przekroczya 3000
zotych. To znaczy, e nikt nie chcia go kupi za wicej ni za
tysic dolarw. Nie dziwi mnie to, gdy taki sam by wynik
wstawienia przeze mnie twoich dwch obrazw na aukcje
organizowane w zeszym roku przez Starmacha. Po wywoawczej
cenie 1000 $ absolutnie nikt nie podnis rki. Reszta aukcji
dotyczca twoich obrazw bya fikcj umwion midzy mn a
Starmachem na to by "oficjalnie" osignita cena wyniosa 200.000
zotych.
Rwnie wystawione przeze mnie w Warszawie i w odzi obrazy,
w ramach wystawy, ktr Ci obecnie zorganizowaem w Polsce nie
znalazy nabywcw za ceny przekraczajce 1000 $.
Tak wic, w okresie ostatnich lat, pacc Ci po 5 i po 3 tysice
dolarw za sztuk paciem w rzeczywistoci od trzech do piciu
razy wicej ni zapaciby Ci jakikolwiek nabywca na wolnym rynku
(o ile w ogle znalazby takiego w obecnym kryzysie). Nie mwic
o tym, e braem wszystko hurtowo.
Nie wspominam rwnie o tym, e za nabywane przeze mnie
obrazy nie musiae paci ponad 40 % podatkw, bo pienidze
dawaem Ci z rki do rki. Rzecz, ktrej nie mgby robi
sprzedajc obrazy przez galerie lub na aukcji, a ktra jeszcze
bardziej obniyaby twj zysk.
865
***
(list polecony)
Pary, dn. 6 grudnia 1995
Drogi Zdzisawie,
A. W licie z 29 listopada br. piszesz:
"przystawie mi pistolet do gowy i nie zostawie moliwoci
adnego innego manewru, poza natychmiastowym zerwaniem".
Odpowiadam Ci w sposb identyczny:
Odmawiajc, wbrew jasnemu jak soce i jednoznacznemu jak
matematyczne rwnanie sformuowaniu naszej umowy, ktra
upowania mnie do:
1. "permanentnego prawa do nabywania wg swego wyboru nie
mniej ni piciu obrazw w skali rocznej po staej cenie
odpowiednika we frankach francuskich 1.000 dolarw za obraz,
lecz nie wicej ni 25 % produkcji rocznej", z tym, e "prawa
przewidziane w niniejszym punkcie s permanentne i nie zale od
losw ktregokolwiek z innych postanowie niniejszej umowy, jej
zerwaniu lub zawieszeniu",
oraz:
2. w ramach "odszkodowania", do 50 obrazw "wybranych
dowolnie przez PD spord absolutnie wszystkich obrazw
stworzonych przez ZB i znajdujcych si w jego posiadaniu",
przystawie mi pistolet do gowy zmuszajc do natychmiastowej
obrony. Bronic si musz si uciec do sdu opinii publicznej, bo
innych rodkw nie mam. A na to by opinia publiczna moga wyda
swj sd musz jej wyjawi tre naszej umowy i twoje listy, ktre
zawieraj kolejne odmowy jej stosowania.
869
870
Aneks:
Umowa
Pierwsza cz: Zobowizania wsplne
A.
1.
2.
B.
3.
Przedmiot umowy
Pomidzy Zdzisawem Beksiskim a Piotrem Dmochowskim
(okrelonych poniej inicjaami ZB i PD) zawarta jest niniejsza umowa o
wycznym prawie sprzeday przez PD wszystkich obrazw do
namalowania w przyszoci przez ZB (z wyjtkami okrelonymi w
punkcie 37). Umowa stosowa si bdzie rwnie mutatis mutandis do
dzie wykonanych w innych technikach (rysunek, rzeba, grafika, film
etc), o ile ZB zdecyduje si je stworzy.
Umowa niniejsza obejmuje rwnie wyczne prawo PD do zawierania
absolutnie wszystkich umw i transakcji dotyczcych wszelkiego typu
publikacji majcych zwizek z dzieami ZB i jego osob poza granicami
Polski i krajw demokracji ludowej (TV, film, ksiki, wystawy etc.) na
warunkach okrelonych przez PD. Prawo to nie moe by udzielone
adnej innej osobie i nie moe by wykonywane przez samego ZB. Prawo
to jest udzielone PD na okres trzydziestu lat i nie moe by odwoane
przez ZB bez zgody PD, w ktrym to wypadku odpowiednie
upowanienie zostanie zniszczone. Odwoanie tego prawa bez zgody PD
lub wykonywanie go przez samego ZB pocignie za sob obowizek ZB
do odszkodowania w postaci 25 obrazw wybranych przez PD spord
absolutnie wszystkich obrazw stworzonych przez ZB i znajdujcych
si w jego posiadaniu lub w posiadaniu PD. Tym samym ograniczenia z
punktu 37 nie bd miay zastosowania.
Okres wanoci umowy
Umowa nabiera mocy z chwil podpisania, z tym e:
a. Do 1 stycznia trwa bdzie okres wstpny, w ktrym adna ze stron
nie bdzie ju moga odstpi od umowy, lecz wzajemne ich
zobowizania nie bd jeszcze pene.
874
4.
C.
5.
D.
6.
E.
7.
8.
9.
13.
14.
15.
16.
G.
Podatki
Podatki ze sprzeday nalecych na wasno do PD obrazw pokrywa
PD. Podatki z zagwarantowanego minimum dochodw 12.000 dolarw
ZB pokrywane s przez PD. Podatki z dochodu wsplnego ponad
uzyskan sum 12.000 dolarw dzielone s po poowie przez strony.
PD zapewni ZB anonimowo podatkow w stosunku do wadz
polskich.
Deklaracja podatkowa z dochodw ze sprzeday obrazw bdzie
oddzielona przez PD od deklaracji jego dochodw z innych rde.
W wypadku obcie podatkowych nie do zniesienia przez jedn ze stron
strony musz znale wyjcie polubowne.
Co wywozowe z Polski i wwozowe do Francji obrazw nalecych do
PD paci on sam. PD paci rwnie takie co wywozowe i wwozowe
obrazw, ktrych sprzeda ma zapewni ZB jego zagwarantowany
ryczat 12.000 dolarw. Co wywozowe z Polski, wwozowe do Francji
lub do innych krajw obrazw przeznaczonych na sprzeda ponad
ryczatow dzielone bd po poowie przez strony, z tym jednak, i
nalena ZB suma netto za sprzeda jednego obrazu nie moe by nisza
ni ekwiwalent w frankach lub w innej monecie wymienialnej 1.000
dolarw. Wyej wymienione zasady stosowa si rwnie bd do
kosztw asekuracji przewoonych obrazw. W wypadku obcie
celnych lub asekuracyjnych nie do zniesienia przez jedn ze stron strony
musz znale wyjcie polubowne.
Dostarczanie obrazw
876
17.
Obrazy niesprzedane
19. Obrazy przeznaczone do sprzeday, a znajdujce si w posiadaniu PD
nie mog lee u niego na skadzie duej ni trzy lata od momentu ich
dostarczenia do Francji lub innego kraju docelowego. Po upywie tego
okresu obie strony skonsultuj si, czy obrazy wycofa ze sprzeday,
czy sprzeda za nisze ceny.
I.
Emigracja ZB lub PD
20. Ewentualne opuszczenie Polski przez ZB nie zmieni warunkw
niniejszej umowy. Rwnie nic zmieni jej przeniesienie si PD do innego
ni Francja kraju zachodniego.
Druga cz: Zobowizania i prawa PD
A.
Zobowizania PD
21. PD zobowizuje si do systematycznego sporzdzania przeroczy
obrazw namalowanych przez ZB oraz obrazw posiadanych przez osoby
trzecie i muzea.
22. PD zobowizuje si do wywozu nowo namalowanych obrazw dwa lub
trzy razy do roku. Do niego naley ewentualne oskrzyniowanie,
uzyskanie pozwolenia na wywz, przewz obrazw i asekuracja. Co
do kosztw asekuracji, patrz punkt 16.
23. PD zobowizuje si do reklamy ZB poza Polsk, a w szczeglnoci do:
a. Wystawiania obrazw w galerii w Paryu lub w innych orodkach
w Paryu lub poza nim.
b. Sporzdzania prospektw, plakatw lub kart pocztowych etc. z
obrazami ZB.
877
24.
25.
26.
27.
28.
29.
przekazu.
d. PD stara si bdzie o albumowe wydanie dzie ZB.
e. Wszystkie wyej wymienione obowizki PD bd wykonane na jego
koszt lub we wsppracy z wybranymi przez niego samego osobami
czy instytucjami.
PD zobowizuje si, o ile operacja moe przynie oczywiste zyski obu
stronom, do wystawienia pewnych obrazw na aukcjach oraz do
ewentualnego pokrycia kosztw (5 procent) w razie zwrotu
niesprzedanych obrazw.
Poczwszy od 1 stycznia 1985 roku PD zobowizany bdzie zapewni
ZB dochd roczny (zwany ryczatem) w wysokoci minimalnej 12.000
dolarw netto. Warunkiem lego zobowizania bdzie dostarczenie przez
ZB przynajmniej 12 obrazw, wskazanych przez PD. w danym roku.
Dostarczenie iloci mniejszej obniy dochd ZB w danym roku o 1000
dolarw mniej za kady niedostarczony obraz.
Jeli PD nie zdoa w danym roku sprzeda co najmniej 12 obrazw i
uzyska tym samym sum 12 000 dolarw na zagwarantowanie
minimalnego rocznego dochodu ZB, PD zobowizuje si sam zakupi
dla siebie odpowiedni ilo obrazw po cenie 1.000 dolarw za obraz,
tak by minimalny roczny dochd ZB w wysokoci 12.000 dolarw
zosta zapewniony. Obrazy w momencie zakupu przez PD zostan
przez niego cile okrelone. PD bdzie mg nastpnie nimi
dysponowa wedug swego uznania. PD bdzie upowaniony do prb
nakaniania ZB, by obrazy wybrane przez ZB w ramach punktu 37
dostay si PD w ramach jego prawa przewidzianego w punkcie 30.
W takim wypadku ZB bdzie mia prawo zada, by obrazy te nie
mogy by ewentualnie sprzedane w przyszoci przez PD bez zgody
ZB.
PD prowadzi bdzie dokadny wykaz obrazw otrzymanych,
sprzedawanych i znajdujcych si u niego lub u ZB na skadzie lub
przekazanych osobom trzecim.
PD bierze na siebie odpowiedzialno za ewentualne cikie uszkodzenia
obrazw w transporcie, zwracajc ZB sum odpowiadajc panujcej w
danym momencie cenie za obrazy podobnych rozmiarw (wedug ceny
ostatniego sprzedanego obrazu) lub traci prawo do odpowiadajcej iloci
obrazw, ktre moe naby stosownie do punktu 30, pacc jednoczenie
ZB sum 1000 dolarw za uszkodzony obraz.
Po kadej nowej dostawie obrazw PD zawiadczy, i w wypadku jego
mierci obrazy te winny by sprzedane przez jego on i, po odliczeniu
obrazw nalenych PD zgodnie z punktem 30, zyski podzielone wedug
878
Prawa PD
30. Po wyborze dokonanym przez ZB w ramach punktu 37 PD ma
permanentne prawo do nabywania wedug swego wyboru nie mniej ni
trzech obrazw w skali rocznej po staej cenie odpowiednika we frankach
1.000 dolarw za obraz, lecz nie wicej ni 25 procent produkcji rocznej.
Prcz tego PD bdzie mia prawo pierwokupu innych ni te
przewidziane w punkcie 37 obrazw za panujc w danym momencie
cen, okrelon na podstawie ostatniego sprzedanego tych samych
rozmiarw obrazu. Prawa przewidziane w niniejszym punkcie s
permanentne i nie zale od losw ktregokolwiek z innych
postanowie niniejszej umowy, jej zerwania lub zawieszenia.
31. Co roku, po otrzymaniu przeroczy z nowo namalowanymi obrazami,
PD ma prawo odmwi przyjcia pewnych obrazw. W tym wypadku ZB
bdzie mg swobodnie nimi dysponowa.
32. PD ma wyczne prawo do zawierania poza Polsk i krajami
europejskimi demokracji ludowej absolutnie wszystkich umw
dotyczcych ZB i jego twrczoci (TV, filmy, ksiki, wystawy etc.) na
warunkach okrelonych przez PD. Ewentualne koszta z tym zwizane
zostan poniesione przez PD, chyba, i zerwanie tych umw zostao
spowodowane przez ZB, w ktrym to wypadku on sam ponosi
odpowiedzialno. Zyski bd dzielone po poowie. W wypadku gdyby
PD zdecydowa si sam zosta wydawc, dystrybutorem lub
organizatorem publikacji lub imprez i wystaw ZB i o jego dziele,
podzia zyskw odbywa si bdzie na zasadach oglnych, przyjtych
we Francji pomidzy wydawc, dystrybutorem lub organizatorem a
artyst malarzem. Zyski otrzymane t drog zmniejsz proporcjonalnie
nalen ZB od PD sum ryczatow 12.000 dolarw.
Trzecia cz: Zobowizania i prawa ZB
A.
Zobowizania ZB
33. ZB zapewni sobie na swj koszt potrzebne mu materiay malarskie.
34. ZB oprawi nowo namalowane obrazy w zwykle ramki, po uprzednim
umoliwieniu ich sfotografowania przez dostarczonego przez PD
fotografa.
879
Prawa ZB
37. ZB ma prawo do zatrzymania dla siebie dowolnie przez siebie wybranych
25 procent produkcji rocznej obrazw do swej penej dyspozycji. W
wypadku decyzji ZB lub jego spadkobiercw sprzedania tych obrazw
prawo pierwokupu przysugiwa bdzie PD.
38. Prcz obrazw zatrzymanych przez ZB z tytuu punktu 37, ZB ma
prawo w pierwszych latach umowy do posiadania u siebie na skadzie
siedmiu dalszych obrazw do celw dekoracyjnych. Obrazy te, w miar
powstawania nowych dzie, maj by przekazywane PD.
Sporzdzono w Warszawie w dwch egzemplarzach, z ktrych kady jest
wiarygodny, dnia 23 lutego 1984 roku, poddajc niniejsz umow
kompetencji prawa francuskiego.
Przeczytane osobicie i potwierdzone: Zdzisaw Beksiski (podpis czytelny i
podpis nieczytelny).
Przeczytane osobicie i potwierdzone: Piotr Dmochowski (podpis czytelny i
podpis nieczytelny)."
881
882
883
884