2367
lat to okres stopniowego wzmacniania i poszerzania strategicznego partnerstwa pomidzy najwikszymi demokracjami wiata. Dwustronna wymiana handlowa wzrosa w tym czasie z 14 do blisko
40 miliardw dolarw rocznie. Przeomowy tzw. ukad nuklearny podpisany w 2008 r. i wyraenie
w 2010 r. poparcia USA dla stara Indii o uzyskanie staego czonkostwa w RB ONZ wyniosy te
relacje do stanu najlepszego w historii.
USA zdecydoway si wspomc Indie, gdy widz ten kraj jako strategiczn przeciwwag dla
Chin, potencjaln si stabilizacyjn w Azji Poudniowej, wanego sprzymierzeca w wojnie z ekstremistami religijnymi, a take wartociowego partnera gospodarczego. Z kolei Indie potrzebuj
poparcia USA, aby przyspieszy swj rozwj ekonomiczny i wzrost znaczenia politycznego. Mimo e
cigle wyrany jest deficyt zaufania, a partnerzy rni si w pogldach na wiele spraw (np. polityka
wobec Pakistanu, negocjacje handlowe) w obu stolicach panuje ponadpartyjne przekonanie
o potrzebie dalszej transformacji naturalnego partnerstwa w jedn z najwaniejszych relacji
XXI wieku.
Rosnca atrakcyjno dla UE. Przy wartoci obrotw handlowych na poziomie 53 miliardw
euro w 2009 r., Unia Europejska stanowi najwikszego partnera handlowego Indii, a te z kolei
zajmuj dziewite miejsce na unijnej licie partnerw handlowych. Od 2000 r. EU i Indie odbywaj
coroczne szczyty dc do rozszerzenia wsppracy ze sfery gospodarczej rwnie na sprawy
polityczne i globalne. W 2004 r. zainaugurowano formalne partnerstwo strategiczne. Obie strony
licz na to, e nowym impulsem wsppracy gospodarczej i politycznej bdzie umowa o wolnym
handlu negocjowana od czerwca 2007 r. Pord najtrudniejszych obszarw do uzgodnienia pozostay m.in. rozdziay na temat zamwie publicznych i zrwnowaonego rozwoju. Chocia liderzy EU
i Indii na ostatnim szczycie w Brukseli wyrazili nadziej, e uda si dokoczy negocjacje wiosn
2011, moe si to jednak opni do jesieni i przypa na okres polskiej prezydencji w Radzie UE.
Unia i Indie to wielokulturowe organizmy polityczne przywizane do demokracji i rzdw prawa,
uznajce nadrzdno prawa midzynarodowego i potrzeb efektywnego multilateralizmu w stosunkach midzynarodowych. Jednak w zwizku z rnicami w poziomie rozwoju, jak rwnie saboci
organizacyjn UE, potencja partnerstwa wci nie jest naleycie wykorzystany, a same Indie czsto
wol rozwija cilejsz wspprac z wybranymi krajami czonkowskimi. Trzy spord starszych
czonkw Unii ustanowiy dwustronne strategiczne partnerstwo z Indiami: Francja w 1998 r., Niemcy
w 2001 r. oraz Zjednoczone Krlestwo w 2004 r. W przeciwiestwie do nich, jak dotd aden z 12
nowych krajw czonkowskich nie zbudowa takich relacji.
Wnioski. Rosnca rola midzynarodowa Indii to kolejny sygna wskazujcy na ewolucj systemu
midzynarodowego i stopniowe, ale prawdopodobnie nieodwracalne, przesunicie wadzy i bogactwa
z obszaru Euroatlantyckiego w rejon Azji i Pacyfiku. To, czy rosnce w si Indie bd dziaay jak
tzw. odpowiedzialny udziaowiec zaley w duej mierze od tego, jak Zachd odniesie si do ich
wzrostu, szczeglnie w jaki sposb uwzgldni ich aspiracje odgrywania wikszej roli w instytucjach
globalnych jak ONZ, MFW czy Bank wiatowy. Biorc pod uwag demokratyczny system polityczny,
gospodarczy pragmatyzm i zblion ocen zagroe, Indie mog by jednak postrzegane jako
naturalny partner zarwno przez USA jak i UE.
Relacje te nie bd wolne od napi, gdy Indie i ich bardziej rozwinici gospodarczo partnerzy
rni si w wielu kwestiach (np. interwencja humanitarna, negocjacje WTO, odpowiedzialno za
zmiany klimatyczne), a coraz bardziej asertywne Indie bd stanowczo realizoway wasne interesy
podkrelajc swoj autonomi w stosunkach midzynarodowych. Niemniej jednak wzmocniona
wsppraca z Indiami bdzie niezbdna w rozwizywaniu wyzwa globalnych, takich jak terroryzm,
piractwo, destabilizacja Afganistanu, nieproliferacja, zmiany klimatyczne, itp. Jednoczenie nacisk
Indii na rozwj gospodarczy i wydobycie z ubstwa milionw wasnych obywateli bd w duszej
perspektywie dobrze suyy zachodnim interesom i globalnej gospodarce.
Polska, ktra bya jednym z najbliszych przyjaci i partnerw gospodarczych Indii w okresie
zimnej wojny, ale przykadaa mniejsz uwag do tych relacji w trakcie dwch ostatnich dekad,
nie moe teraz przegapi tego historycznego momentu. Poza pogbianiem wsppracy gospodarczej (np. w grnictwie, energetyce, sprzcie wojskowym, zielonych technologiach, badaniach
i rozwoju, IT, itp.) warto rwnie wzmocni wspprac polityczn i gospodarcz. Ostatnia wizyta
premiera Donalda Tuska w Indiach we wrzeniu 2010 r. stanowia krok we waciwym kierunku.
Aby nie straci sprzyjajcej atmosfery naleaoby uruchomi nowe wane inicjatywy i silniej zinstytucjonalizowa dialog z Indiami. Co wicej, zbliajca si prezydencja w Radzie UE stwarza rzadk
okazj, aby Polska staa si bardziej widoczna w Indiach i zaprezentowaa si jako wany lider
regionalny. Podczas gdy Indie mog by postrzegane jako gwny partner Polski w Azji, Polska ma
szanse sta si pierwszym partnerem strategicznym Indii w Europie rodkowej.
ul. Warecka 1a, 00-950 Warszawa, tel. 0 22 556 80 00, faks 0 22 556 80 99, sekretarz-biuletyn@pism.pl