Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
OBJETIVO
O objetivo deste trabalho estudar as
qualidades voclicas do Portugus Arcaico
(sculo XIII), atravs da considerao das
rimas possveis nas Cantigas de Santa Maria
(CSM) de Afonso X.
VOGAIS TNICAS
/, , , , , , , , , /
(NUNES, 1960, p. 38)
I( E#
E(
A# A(
O(
O# U(
/a/
// /o/
U#
/u/
/u/
/e/
/E/
/o/
//
/a/
/u/
/o/
/i/
/e/
//
baixa
posteriores
/E/
(2 grau)
(1 grau)
/a/
central anteriores
Cmara Jr. (2007[1970], p. 43)
EXEMPLOS
VOGAL /a/
a( > a
ama(ricu- > amargo
a(qua- > gua
a# > a
affla#re > achar
bonita#te- > bondade
VOGAL /e/
e# > e
i( > e
oe > e
VOGAL /E/
e( > E
caste(llu- > castelo
ce(rtu- > certo
ae > E
caecu- > cego
caelu- > cu
VOGAL /i/
cami#sia- > camisa
fi#cu- > figo
VOGAL /o/
o# > o
amo#re- > amor
colo#re- > coor (arc.) > cor
u( > o
bu(cca- > boca
cu(b(i)tu- > coto
VOGAL //
cho(rda- > corda
lo(cu- > logo
VOGAL /u/
acu#me- > gume
acu#tu#- > agudo
O PORTUGUS ARCAICO
CSM 17
(3 ESTROFE)
CSM 311
(11 estrofe)
CSM 401
(2 estrofe)
CSM 241
(7 estrofe)
CSM 4
(2 estrofe)
O meny)o o mellor
leeu que leer podia
e d'aprender gran sabor
ouve de quanto oya;
e por esto tal amor
con esses moos collia,
con que era leedor,
que ya en seu tropel.
A Madre do que livrou
dos lees Daniel,
essa do fogo guardou
un meny)o d'Irrael.
(METTMANN, 1986, p. 63)
CSM 359
(3 ESTROFE)
CSM 340
(REFRO)
CSM 79
(4 ESTROFE)
RESULTADOS
Portugus Arcaico
Portugus Brasileiro
/E/u
/e/u
me(u
m/E/u
m/e/u
iudaeu
jud/E/u
jud/e/u
de(us
D/E/us
D/e/us
Galilaeu, Pharisaeu
Galil/E/us, Faris/E/us
Galil/e/us, Faris/e/us
invi(dia
env/e/ja
inv/E/ja
Portugus Arcaico
mell/o/r
pe/o/r
mai/o/r
frem/o/sa
glori/o/sa
j//go (substantivo)
Portugus Brasileiro
melh//r
pi//r
mai//r
form//sa
glori//sa
j/o/go (substantivo)
CONCLUSES
BIBLIOGRAFIA
BETTI, M. P. Rimario e lessico in rima delle Cantigas de Santa Maria di Alfonso X di Castiglia. Pisa: Pacini Editore, 1997.
CMARA JR., J. M. Histria e Estrutura da Lngua Portuguesa. 3a edio. Rio de Janeiro: Padro, 1979. (1a edio brasileira:
1975)
CMARA Jr., Joaquim Mattoso. In: Estrutura da Lngua Portuguesa. Petrpolis: Vozes, 2007. (1a edio: 1970)
COUTINHO, I. L. Pontos de gramtica histrica. 6. ed. revista e aumentada. Rio de Janeiro: Livraria Acadmica, 1974.
CUNHA, C. F. da. Estudos de Versificao Portuguesa (sculos XIII a XVI). Paris: Fundao Calouste Gulbenkian/Centro
Cultural Portugus, 1982.
GONALVES, E.; RAMOS, M. A. A Lrica galego-portuguesa: textos escolhidos. 2.ed. Lisboa: Editorial Comunicao, 1985.
LAPA, R. M. Lies de literatura portuguesa: poca medieval. 6.ed. Coimbra: Limitada, 1966.
MAIA, C. Histria do galego-portugus. 2. ed. Coimbra: Fundao Calouste Gulbenkian, Junta de Investigao Cientfica e
Tecnolgica, 1997. Reimpresso da edio do INIC, 1986.
MATTOS E SILVA, R. V. O Portugus Arcaico: fonologia, morfologia e sintaxe. So Paulo: Contexto, 2006.
METTMANN, W. (Ed.). Cantigas de Santa Mara (cantigas 1 a 100): Alfonso X, el Sabio. Madrid: Castalia, 1986.
METTMANN, W. (ed.) Alfonso X, el Sabio. Cantigas de Santa Maria (cantigas 101 a 260). Madrid: Castalia, 1988.
METTMANN, W. (Ed.). Cantigas de Santa Mara (cantigas 261 a 427): Alfonso X, el Sabio. Madrid: Castalia, 1989.
MICHALIS DE VASCONCELOS, C. Lies de filologia portuguesa (segundo as prelees feitas aos cursos de 1911/12 e de
1912/13) seguidas das lies prticas de portugus arcaico. Rio de Janeiro: Martins Fontes, [19--]. Referido como 1912-1913.
NUNES, J. J. Compndio de gramtica histrica portuguesa: fontica e morfologia. 6 edio. Lisboa: Livraria Clssica, 1960.
SILVA NETO, S. da. Introduo ao Estudo da Filologia Portuguesa. So Paulo: Companhia Editora Nacional, 1956.
SILVA NETO, S. da. Histria da Lngua Portuguesa. Rio de Janeiro: Livros de Portugal, 1952.
VASCONCELLOS, J. L. de. Lies de filologia portuguesa. 3. ed. Rio de Janeiro: Livros de Portugal, 1959.
WILLIAMS, E. B. Do latim ao portugus: fonologia e morfologia histrica da lngua portuguesa. 3.ed. Rio de Janeiro: Tempo
brasileiro, 1975.
OBRIGADA!
jujufonte@yahoo.com.br
Apoio: FAPESP